Belajar Komputer

Jumaliah Saarini
Saarini Ramli
2
Memasang Dan Membaikpulih Komputer Peribadi
Jumaliah Saarini
Saarini Ramli
No 2774 Taman Kurnia, Jalan Bunga Raya

Kg Batu 48, 23000 Dungun
Terengganu
Edisi Pertama March 2006

Cetakan Pertama 2006
Hakcipta © 2006 Jumaliah Saarini

Hakcipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan
semula, disimpan untuk pengeluaran ataupun diterjemahkan dalam sebarang
bentuk atau dengan alat apa jua pun, samada secara elektronik, fotokopi,
mekanik, gambar, rakaman audio visual dan sebagainya tanpa kebenaran
bertulis daripada penulis terbitan ini terlebih dahulu. Pihak penulis dan syarikat
tidak akan bertanggungjawab terhadap sebarang kerugian yang dialami
pembaca buku ini sekiranya berlaku sebarang kesilapan mencetak atau
semasa menulis buku ini.
Perpustakaan Negara Malaysia
Memasang Dan Membaikpulih Komputer Peribadi

Cetakan Pertama
ISBN: 983-42993-0-3
No Buku : PC01
3
Memasang sendiri komputer peribadi menjadi trend pengguna komputer
masakini terutama di kalangan mahasiswa pusat pengajian tinggi awam dan
swasta, penuntut-penuntut kolej yang mengambil jurusan IT, dan pekerja-
pekerja di jabatan kerajaan mahupun swasta. Mereka berpendapat dengan
memasang sendiri boleh menjimatkan kos dan yang paling penting ialah
mendapat kepuasan apabila berjaya memasang komputer peribadi sendiri.
Memasang komputer tidaklah sukar jika dilakukan dengan teliti dan mengikut
prosedur-prosedur pemasangan dengan betul. Masa yang diambil untuk
melakukan pemasangan tidaklah terlalu lama jika seseorang itu telah bersedia
dengan pengetahuan, keinginan dan yakin melakukannya. Pengguna
komputer boleh mendapat panduan pemasangan dari sumber internet atau
buku-buku di pasaran.
Buku ini diolah dengan menggunakan bahasa yang mudah dan dilengkapi
dengan rajah, jadual, gambar dan penerangan yang jelas supaya dapat
membantu pembaca memahami kaedah dan cara pemasangan komputer
dengan betul disamping mengelak berlaku kerosakan pada perkakasan
komputer yang akan digunakan nanti.
4
Istilah teknikal dalam Bahasa Inggeris dikekalkan dan tidak akan diubah ke
Bahasa Melayu untuk mengelak dari rasa janggal ketika membaca buku ini.
Walau bagaimanapun setiap istilah tersebut akan diberi penerangan dengan
jelas supaya pembaca mudah memahaminya.
Buku ini mengandungi empat bahagian utama dan satu bahagian tambahan
iaitu;
• Bahagian Pertama : Pengenalan Komputer
• Bahagian Kedua : Memilih Komponen Komputer
• Bahagian Ketiga : Pemasangan Komputer
• Bahagian Keempat : Membaikpulih Sistem Komputer
• Apendiks
Bahagian pertama mengandungi 1 bab iaitu penerangan tentang komputer

peribadi meliputi pengenalan komponen-komponen yang terdapat di dalamnya.
Bahagian Kedua meliputi perkara-perkara seperti merancang, mengenalpasti
perkakasan dan mendapatkan perkakasan dan perisian yang akan digunakan
semasa pemasangan. Dalam bahagian ini akan dijelaskan dengan terperinci
setiap perkakasan komputer yang terdapat dipasaran masakini supaya
pembaca dapat membezakan dan membandingkan setiap perkakasan sesuai
dengan kehendak dan keperluan pengguna komputer.
Manakala di dalam bahagian ketiga, ditunjukkan langkah demi langkah

peringkat pemasangan komputer lengkap dengan gambar dan penerangan
bermula dari pemasangan perkakasan hingga ke pemasangan perisian
komputer.
5
Bahagian keempat mengandungi 3 bab yang menerangkan kaedah
membaikpulih perkakasan komputer terpilih dan perisan komputer.
Bahagian terakhir iaitu bahagian rujukan dan lampiran yang boleh digunakan
ketika melakukan pemasangan atau sebagai bacaan tambahan. Lampiran
seperti jadual senarai CPU, jadual kod ASCII dan senarai harga diasingkan
supaya tidak menggangu proses pemahaman dan aktiviti pembaca.
Semoga buku yang mengambil masa 6 bulan untuk disiapkan ini dapat
membantu anda memenuhi impian dan cita-cita memiliki komputer peribadi
hasil usaha sendiri. Selamat membaca dan selamat berjaya.
Terima kasih
Jumaliah Saarini
UiTM Shah Alam
1 Mac 2006
6
Isi Kandungan muka surat
Bab 1 – Komputer Peribadi

1.1 Istilah Komputer 1-4
1.2 Perkakasan Komputer 1-5
1.3 Perisian Komputer 1-7
1.4 Jenis-Jenis Perisian Sistem Operasi 1-8
1.5 Mengenali Perkakasan Komputer 1 - 15
1.6 Bagaimana Komputer Berfungsi 1 - 20
1.7 Proses Menghidupkan Komputer Windows XP 1 - 21
Bab 2 – Memilih Unit Pemerosesan Pusat (CPU)

2.1 Pengenalan 2–3
2.2 Pengeluar CPU 2–4
2.3 Perbezaan Ketara CPU 2–5
2.4 Bagaimana CPU Berfungsi 2 – 17
2.5 Mengenalpasti Dan Memilih CPU 2 – 20
2.6 Mengenali CPU Menggunakan Codename 2 – 22
2.7 Faktor Pemilihan CPU 2 – 24
Bab 3 – Memilih Papan Induk

3.2 Bentuk Dan Saiz Papan Induk 3–3
3.3 Komponen Papan Induk 3–8
3.4 Panduan Memilih Papan Induk 3 – 39
7
Bab 4 – Memilih Casing dan Unit Bekalan Kuasa
4.1 Jenis-Jenis Casing 4–2
4.2 Komponen Casing – Bahagian Dalam 4–4
4.3 Unit Bekalan Kuasa 4–5
4.4 Anggaran Penggunaan Bekalan Kuasa 4–9
Bab 5 – Memilih Memori

5.1 Apa Itu Memori? 5–2
5.2 Jenis-Jenis Memori 5–3
5.3 Memori SDR-DIMM 5–5
5.4 Memori DDR-DIMM 5–6
5.5 Kapasiti Memori Yang Diperlukan 5–8
5.6 Menentukan Jenis Memori 5–9
Bab 6 – Memilih Kad Video Grafik Dan Monitor

6.2 VGA Bersepadu 6–2
6.3 Jenis-Jenis Penyambungan (Interface) 6–6
6.4 Komponen Kad Grafik 6 – 10
6.5 Bagaimana Kad Grafik Berfungsi 6 – 17
6.6 Penentu Prestasi Kad Grafik 6 – 18
6.7 Memilih Monitor 6 – 20
8
Bab 7 – Memilih Cakera Keras dan Pemacu Cakera Liut
7.2 Jenis-Jenis Cakera Keras 7–3
7.3 Struktur Binaan Cakera Keras 7–5
7.4 Ciri-Ciri Cakera Keras 7 – 11
7.5 Cakera Keras SATA 7 – 16
Bab 8 – Memilih Pemacu Cakera Optik

8.2 Jenis-Jenis Cakera Optik 8–2
8.3 Cakera Padat 8–3
8.4 DVD 8–4
Bab 9 – Memilih Periferal

9.2 Memilih Papan Kekunci 9–2
9.3 Memilih Tetikus 9–5
Bab 10 – Pemasangan Komputer Peringkat 1 10 – 1

Bab 11 – Pemasangan Komputer Peringkat 2 11 – 1
Bab 12 – Memasang Windows XP 12 – 1
Bab 13 – Memasang Windows ME 13 – 1
9
Bab 14 – Langkah-Langkah Pencegahan 14 – 1
Bab 15 – Membaikpulih Sistem Operasi

15.1 Membaikpulih Windows XP 15 – 1
Bab 16 – Membaikpulih Cakera Keras 16 – 1
Bab 17 – Menaiktaraf BIOS 16 – 1
! "
Windows XP:Recovery Consul
Lampiran Senarai CPU Intel
Lampiran Senarai CPU AMD
Lampiran Jadual Kod ASCII
10
11
#
" $ %
" &''
( ) (
12
erkataan ‘computer’ berasal dari bahasa Latin iaitu ‘computere’ yang
bermaksud mengira atau menghitung. Perkataan dasar bagi computer
adalah ‘compute’ yang bermaksud mengira atau menghitung. Komputer
diberikan kepada suatu mesin atau alat elektronik yang digunakan untuk
membuat kerja-kerja pengiraan dan logik bagi menghasilkan suatu keputusan.
Keputusan yang dihasilkan oleh komputer dinamakan maklumat. Dengan kata
lain komputer digunakan oleh manusia untuk membantu menjalankan tugas-
tugas tertentu bagi memudahkan urusan harian manusia itu sendiri.
13
*'
Dari segi istilah komputer ditakrifkan sebagai berikut;

Satu mesin elektronik yang mengandungi beberapa komponen tertentu yang
boleh menerima dan memproses arahan atau set arahan dan data serta dapat
mengeluarkan hasil dalam bentuk maklumat yang berguna.
Secara fizikalnya komputer terdiri dari gabungan alat elektronik dan mekanikal
yang lebih dikenali dengan istilah ‘computer hardware’ atau perkakasan
komputer. Semua alat ini berfungsi apabila dibekalkan dengan tenaga elektrik
dan ada arahan-arahan (instruction) tertentu bagi membolehkan alat-alat ini
menjalankan tugasnya.
Set arahan-arahan ini dikenali dengan istilah ‘computer software’ atau program
komputer. Dengan kata lain komputer diprogramkan terlebih dahulu sebelum ia
dapat berfungsi. Istilah hardware dan software memang tidak dapat dipisahkan
apabila kita membincangkan tentang komputer samada komputer peribadi atau
komputer super yang lebih berkuasa.
Satu lagi aspek penting yang perlu difahami ialah apakah yang diproses dan
bagaimana komputer menjalankan kerja. Komputer merupakan alat elektronik
dan ia direka menjalankan operasinya secara digital. Apa itu digital?
14
*
Digital berasal dari perkataan digit atau nombor. Semua alat digital termasuk
komputer menggunakan asas atau konsep digit dalam operasinya. Manusia
menghitung dan membuat pengiraan menggunakan nombor. Sistem nombor
yang digunakan oleh manusia ialah sistem berasaskan 10 nombor atau digit
iaitu 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 dan 9. Sistem nombor yang berasaskan 10 digit
dipanggil Decimal System.
Berbeza dengan komputer. Komputer beroperasi menggunakan sistem

nombor yang berasaskan 2 digit iaitu 0 dan 1 sahaja atau diistilahkan sebagai
Binary System. Nombor 1 atau 0 itu adalah sebagai simbol kepada ada arus
elektrik (1) atau ketiadaan arus elektrik (0) yang mengalir di dalam papan litar.
Dengan kata lain komputer beroperasi dengan gabungan samada ada arus
atau tiada arus di dalamnya dalam jumlah yang tertentu. Keadaan ada arus
atau tiada arus merupakan nilai yang terkecil sekali dalam sistem komputer.
Nilai ini dipanggil BIT (binary digit)
1 bit adalah suatu nilai yang mewakili 0 atau 1.
15
* %
1 bit bukanlah merupakan maklumat kepada kita. Maklumat bermaksud data
yang berguna walaupun 1 huruf contohnya huruf A. Jadi komputer
menggabungkan bilangan bit biasanya 8 bit untuk membentuk 1 huruf atau
lebih tepat 1 aksara. Gabungan 8 bit ini diistilahkan sebagai BYTE.
1 byte = 8 bit
atau boleh disebut
1 byte = 1 aksara.
Hasil dari gabungan 8-bit ini dalam susunan yang berbeza boleh membentuk
256 aksara yang cukup untuk memberi maklumat kepada manusia secara
keseluruhannya. Ini termasuklah abjad, nombor, tanda baca, operasi pengiraan
dan simbol.
28 = 256
Setiap aksara telah ditetapkan satu nilai atau kod piawai. Piawaian ini dikenali
dengan nama ASCII (American Standard Code for Information Interchange).
Senarai kod ASCII boleh dilihat dalam jadual di bawah.
16
Jadual ASCII Codes
Decimal Binary Character Decimal Binary Charactoer
0 0000 0000 Nul (null) 0000 0000
1 0000 0001 SOH (Start of Heading) 33 0010 0001 !
2 0000 0010 STX (Start of Text) 34 0010 0010 “
3 0000 0011 ETX (End of Text) 35 0010 0011 #
4 0000 0100 EOT (End of Transmission) 36 0010 0100 $
5 0000 0101 ENQ (Enquiry) 37 0010 0101 %
6 0000 0110 ACK (Acknowledge) 38 0010 0110 &
7 0000 0111 BEL (Bell) 39 0010 0111 ‘
8 0000 1000 BS (Backspace) 40 0010 1000 (
9 0000 1001 TAB (Horizontal Tab) 41 0010 1001 )
10 0000 1010 LF (Line Feed / New Line) 42 0010 1010 *
11 0000 1011 VT (Vertical Tab) 43 0010 1011 +
12 0000 1100 FF (Form Feed / New Page) 44 0010 1100 ,
13 0000 1101 CR (Carriage Return) 45 0010 1101 -
14 0000 1110 SO (Shift Out) 46 0010 1110 .
15 0000 1111 ST (Shift In) 47 0010 1111 /
16 0001 0000 DLE (Data Link Escape) 48 0011 0000 0
17 0001 0001 DC 1 (Device Control 1) 49 0011 0001 1
NAK (Negative
21 0001 0101 53 0011 0101 5
Acknowledge)
22 0001 0110 SYN (Synchronous idle) 54 0011 0110 6
23 0001 0111 ETB (End of Trans, block) 55 0011 0111 7
24 0001 1000 CAN (Cancel) 56 0011 1000 8
25 0001 1001 EM (End of Medium) 57 0011 1001 9
26 0001 1010 SUB (Subtitute) 58 0011 1010 :
27 0001 1011 ESC (Escape) 59 0011 1011 ;
28 0001 1100 FS (File Seperator) 60 0011 1100 <
29 0001 1101 GS (Group Seperator) 61 0011 1101 =
30 0001 1110 RS (Record Seperator) 62 0011 1110 >
31 0001 1111 US (Unit Seperator) 63 0011 1111 ?
32 0010 0000 Space 64 0100 0000 @
17
… Jadual ASCII Codes
65 0100 0001 A 98 0110 0010 b
66 0100 0010 B 99 0110 0011 c
67 0100 0011 C 100 0110 0100 d
68 0100 0100 D 101 0110 0101 e
69 0100 0101 E 102 0110 0110 f
70 0100 0110 F 103 0110 0111 g
71 0100 0111 G 104 0110 1000 h
72 0100 1000 H 105 0110 1001 i
73 0100 1001 I 106 0110 1010 j
74 0100 1010 J 107 0110 1011 k
75 0100 1011 K 108 0110 1100 l
76 0100 1100 L 109 0110 1101 m
77 0100 1101 M 110 0110 1110 n
78 0100 1110 N 111 0110 1111 o
79 0100 1111 O 112 0111 0000 p
80 0101 0000 P 113 0111 0001 q
81 0101 0001 Q 114 0111 0010 r
82 0101 0010 R 115 0111 0011 s
83 0101 0011 S 116 0111 0100 t
84 0101 0100 T 117 0111 0101 u
85 0101 0101 U 118 0111 0110 v
86 0101 0110 V 119 0111 0111 w
87 0101 0111 W 120 0111 1000 x
88 0101 1000 X 121 0111 1001 y
89 0101 1001 Y 122 0111 1010 z
90 0101 1010 Z 123 0111 1011 {
91 0101 1011 [ 124 0111 1100 |
92 0101 1100 \ 125 0111 1101 }
93 0101 1101 ] 126 0111 1110 ~
94 0101 1110 ^ 127 0111 1111
95 0101 1111 _
96 0110 0000 `
97 0110 0001 a
18
… Jadual ‘Extended ASCII Codes’
Decimal Character Decimal Character Decimal Character Decimal Character

128 Ç 160 192 224
129 ü 161 í 193 225 ß
130 é 162 ó 194 226
131 â 163 ú 195 227
132 ä 164 ñ 196 228
133 à 165 Ñ 197 229
134  166 ª 198 230 µ
135 ç 167 º 199 231
136 ê 168 ¿ 200 232
137 ë 169 201 233
138 è 170 ¬ 202 234
139 ï 171 ½ 203 235
140 î 172 ¼ 204 236
141 ì 173 ¡ 205 237
142 Ä 174 « 206 238
143 Å 175 » 207 239
144 É 176 208 240
145 æ 177 209 241 ±
146 Æ 178 210 242
147 ô 179 211 243
148 ö 180 212 244
149 ò 181 213 245
150 û 182 214 246 ÷
151 ù 183 215 247
152 ÿ 184 216 248 °
153 Ö 185 217 249
154 Ü 186 218 250 ·
155 ¢ 187 219 251
156 £ 188 220 252
157 ¥ 189 221 253 ²

158 190 222 254
159 ƒ 191 223 255
19
Sebagai contoh:
Nilai bit bagi aksara A boleh ditentukan dengan menukar nilai decimal ke
binary. Nilai decimal A bersamaan 65
65 = 0100 0001
A = 0100 0001
Pertukaran nilai boleh dilakukan dengan menggunakan program calculator

dalam Windows.
Buka program calculator;
Klik Start Programs Accessories Calculator
Calculator Standard Mode
20
Tukar mode calculator kepada scientific
Klik View, kemudian klik Scientific
Calculator – Scientific Mode
Apabila telah berada dalam mod Scientific, taipkan 65 (kod bagi A), kemudian
tekan Bin (binary).
Nilai 65 bertukar ke nilai binary 100 0001 atau 0100 0001
21
Telah dinyatakan sebelum ini saiz kapasiti satu aksara bersamaan dengan 8 bit
atau 1 byte. Kenyataan ini dapat dibuktikan dengan contoh ujikaji berikut;
Contoh:
Jika anda menggunakan komputer Windows, buka program Notepad iaitu
program pemprosesan perkataan yang tidak berformat (unformatted text
editor), taip perkataan A. (Tidak perlu menekan kekunci Spacebar atau
Enter) Simpan fail dengan nama contoh dalam desktop Windows.
Tutup Notepad dan periksa kapasiti fail tadi. Klik kanan tetikus pada fail
contoh kemudian klik Properties. Perhatikan saiz fail adalah 1 bytes
contoh
22
*
Secara amnya komponen perkakasan komputer terbahagi kepada 2 bahagian
iaitu komponen perkakasan luaran dan komponen perkakasan dalaman.
KOMPONEN 1 KOMPONEN
2
• Unit Sistem / •
konsol
KOMPONEN
4 KOMPONEN
3
Periferal • Papan Kekunci
• Pembesar suara • Tetikus
23
1 Komponen 1 dikenali dengan Unit Sistem. Pada bahagian luar
atau badannya dikenali dengan nama casing yang berfungsi
sebagai pelindung kepada perkakasan dalaman komputer
seperti prosesor, memori, cakera keras, papan induk, kad
tambahan dan lain-lain. Komponen ini merupakan komponen
terpenting dalam sistem komputer peribadi dan setiap pengguna
harus tahu apa yang terkandung di dalamnya.
Komponen 2 dalam sistem komputer dikenali sebagai

2 komponen keluaran atau output. Contohnya monitor, LCD
projector dan lain-lain
Komponen 3 adalah komponen masukan atau input. Arahan-

3 arahan dan data dimasukkan ke dalam unit sistem melalui
komponen ini seperti papan kekunci dan tetikus.
4 Komponen 4 dikenali dengan istilah periferal atau perkakasan

tambahan seperti pembesar suara, pengimbas dan pencetak
24
,
1. Papan Induk Motherboard
2. Prosesor / CPU Central Processing Unit
3. Memori Utama / RAM Random Access Memory
4. Cakera Keras Hard Disk
5. Pemacu cakera liut (FDD) Floppy Disk Drive
6. Pemacu cd-rom (CDD) Cd-rom Drive
7. Kad Paparan atau kad grafik VGA Card
8. Unit bekalan kuasa Power Supply Unit
9. Kad bunyi Sound Card
10. Modem Modem (internal)
11. Kad rangkaian Network Interface Card
12. Kotak pelindung Casing
Unit Bekalan kuasa Memori Casing
Ruang pemacu
cd-rom
Panel I/O Ruang cakera keras

dan pemacu
cakera liut
CPU/prosesor
Kad paparan Papan induk
25
Jadual Perkakasan Komputer Mengikut Kategori
KATEGORI KOMPONEN KETERANGAN
Prosesor atau CPU Prosesor (processor atau CPU
(central processing – central processing unit
Pemproses unit) merupakan ‘enjin’ dalam
sistem komputer yang akan
dibincangkan dalam bab 2.
Memori Memori atau RAM merupakan
tempat simpanan data secara
sementara untuk dihantar
masuk ke dalam prosesor dan
menerima balik data dari
prosesor. Ini akan
Simpanan
dibincangkan dalam bab 4
Cakera Keras Menyimpan data secara kekal
Cakera Liut dan Menyimpan data dalam jumlah
pemacu cakera liut. yang kecil
Cd-rom dan pemacu Menyimpan data dalam
cd-rom kapasiti sederhana.
Input Papan kekunci dan Memasukkan data dalam
tetikus bentuk teks dan penunjuk
Alat pengimbas Memasukkan data imej
Monitor Data yang boleh dilihat dan
Output berintraksi dengan pengguna
Pencetak Data dicetak di atas kertas
Kad Alat komunikasi, Termasuklah kad modem, kad
Tambahan Multimedia rangkaian dan kad bunyi
dibincangkan dalam bab 9
26
…. sambungan
KATEGORI KOMPONEN KETERANGAN

Bekalan Unit Bekalan Kuasa Membekal arus elektrik jenis
Elektrik arus terus (direct current)
Tapak Asas Papan Induk Alat untuk menyambung
semua komponen komputer
yang akan berkomunikasi
antara satu sama lain.
Pelindung Casing Menjadi pelindung kepada
perkakasan elektronik seperti
CPU, papan induk.
27
*
!
Perisian atau program komputer (software) merupakan suatu set arahan yang
dicipta, diprogramkan terlebih dahulu menggunakan bahasa pengaturcaraan
tertentu bagi membolehkan sistem komputer beroperasi sesuai dengan arahan-
arahan yang terdapat di dalam perisian tersebut. Program komputer dicipta
supaya pengguna boleh berhubung dengan komputer untuk melaksanakan
sesuatu tugas atau tujuan tertentu. Sebagai contoh, untuk menghalang atau
menghapuskan virus yang terdapat di dalam komputer, program antivirus
dicipta dan dipasang di dalam komputer berkenaan.
Perisian komputer yang paling penting dan menjadi asas atau platform perisian
lain ialah perisian Sistem Operasi atau dalam istilah disebut Operating
System. Apakah yang dimaksudkan dengan Sistem Operasi?
(
Sistem Operasi adalah;
• Program pertama yang dimuatkan ke dalam memori dan CPU supaya
komputer dapat berfungsi.
• Program yang menjadi penghubung antara pengguna dengan
perkakasan komputer.
• Program yang mengurus fail sistem dan media simpanan
• Program yang diperlukan oleh program komputer lain untuk
menjalankan fungsinya
• Program yang mengawal semua perkakasan komputer.
28
*- )- (
Perisian Sistem Operasi sangat berkait rapat dengan prosesor atau CPU yang
digunakan dalam sesebuah sistem komputer. Oleh kerana terdapat banyak
prosesor yang berlainan jenis dan tidak sama binaannya, maka sistem operasi
dicipta supaya serasi atau boleh digunakan oleh prosesor berkenaan. Dengan
kata lain, satu prosesor tidak boleh menggunakan semua sistem operasi dan
satu program sistem operasi tidak boleh menggunakan semua prosesor. Jadual
di bawah menunjukkan beberapa jenis program sistem operasi dan prosesor
yang digunakan.
Sistem Operasi Pengeluar Prosesor

MS-DOS Microsoft IBM PC x86 dan compatible
Windows 95, 98, 98SE Microsoft IBM PC x86 dan compatible
Windows XP Microsoft IBM PC x86 dan compatible
Windows XP 64 bit Microsoft IA-64 , AMD64
Windows 2003 Server Microsoft IBM PC x86 dan compatible
IBM PC x86 dan compatible ,
Berbagai
Linux Alpha, AMD64, PowerPC,
(RedHat, SuSe)
SPARC
MAC OS X Apple PowerPC, x86
Solaris Sun System SPARC, x86, AMD64
FreeBSD FreeBSD Project x86, AMD64, SPARC
NetWare Novell IBM PC x86 dan compatible
29
*
. ( ) (
( ) (
MS-DOS dicipta oleh Microsoft. Sistem operasi ini banyak digunakan di dalam
sistem komputer IBM PC pada awal tahun 80-an. Kemudian secara beransur-
ansur MS-DOS digantikan dengan sistem operasi Windows yang juga dicipta
oleh Microsoft.
MS-DOS versi 6.0 dan sebelumnya menyokong sistem fail 16-bit di mana saiz
maksimum partition dalam cakera keras adalah 2.1 GB sahaja. Kemudian
Microsoft mengeluarkan MS-DOS versi 7.0 dan 7.1 yang dimasukkan ke dalam
Windows 95B dan Windows 98/SE yang menyokong sistem fail 32-bit. MS-
DOS 8.0 merupakan versi terakhir DOS yang dimasukkan ke dalam Windows
ME.
Walaupun MS-DOS telah diberhentikan pengeluarannya, tetapi

penggunaannya masih diteruskan dalam persekitaran Windows. Dalam
Windows XP arahan yang digunakan ialah CMD atau COMMAND.
Dalam desktop Windows XP, klik butang Start > Run >CMD (taip kemudian
Enter)
Skrin persekitaran DOS dalam Windows XP

30
Menggunakan komputer dalam persekitaran DOS perlu diketahui oleh setiap
juruteknik sistem komputer atau pengguna komputer yang mengalami masalah
Windows. Banyak masalah Windows dapat diselesaikan dengan menggunakan
DOS seperti;
• Membaikpulih boot sector dan master boot record cakera keras.
• Membuat partition dan format cakera keras
• Backup & Restore fail registry Windows 98 yang bermasalah.
Anda perlu berlatih dan berusaha memahami cara-cara menggunakan

beberapa arahan penting dan teknik menggunakan DOS.
Untuk membuat latihan DOS, anda perlu boot komputer dengan menggunakan
cakera (samada cakera keras, disket, pemacu USB atau cdrom) yang dipanggil
‘bootable disk’
Mencipta Disket ‘Bootable’

Terdapat beberapa cara untuk mencipta disket yang boleh boot
komputer seperti menggunakan program DOS 6.22 BootDisk yang
terdapat di dalam CD-ROM Utiliti apabila anda membeli buku ini.
Masukkan disket yang telah diformat (disket baharu) ke dalam pemacu

disket. Kemudian buka program boot622 dengan mengklik 2 kali pada
ikon program ini.
31
Klik Run apabila skrin pertama muncul.
Klik OK setelah anda memasukkan disket.
Klik Yes untuk meneruskan pemasangan. Tunggu sehingga selesai.
Disket anda sekarang dinamakan disket ‘bootable’ yang mengandungi

program DOS Ver 6.22
Gunakan disket ini untuk boot komputer anda.
Bagi membolehkan komputer boot melalui disket, buat penetapan di

dalam BIOS.
Hidupkan komputer dan tekan kekunci DEL atau F2 (bergantung

kepada jenis BIOS) sebaik sahaja komputer dihidupkan. (tekan
berulangkali sehingga skrin memaparkan program BIOS/CMOS Utility)
32
Contoh Muka Hadapan BIOS Award
Contoh Muka Hadapan AMIBIOS
33
Membuat penetapan boot;
1. Award BIOS – guna menu Advanced BIOS Features
2. AMIBIOS – guna menu Boot
Penetapan Boot Menggunakan AMIBIOS

1. Pilih menu Boot (dengan menggerakkan kekunci anak panah ke
kanan atau ke kiri.
34
2. Pilih Boot Device Priority. Kemudian tekan Enter.
3. Tukar 1st IDE kepada Floppy 1.44
Floppy 1.44
35
3. Tukar 2nd Boot kepada IDE 0 dan 3rd Boot kepada CDROM
4. Apabila selesai membuat penetapan, tekan kekunci F10 untuk
menyimpan penetapan dan keluar dari program BIOS.
5. Jika anda belum memasukkan disket boot ke dalam pemacu,
lakukan sekarang. Seterusnya komputer akan boot melalui disket.
Skrin yang akan dipaparkan seperti dalam rajah di bawah.
A:\> disebut sebagai ‘Command Prompt A”
Ada sesetengah BIOS boleh menggunakan kekunci F11 untuk membuat

pemilihan boot tanpa masuk ke dalam program BIOS.
Menu boot
36
" )" (
1. DIR
DIR digunakan untuk melihat senarai fail dan folder yang terdapat di
dalam sesuatu media simpanan. Taipkan DIR selepas A:\> kemudian
tekan kekunci Enter. Contoh penggunaan;
A:\>DIR <enter>
Skrin akan memaparkan isi kandungan disket.
A:\>DIR C: <enter>
Skrin memaparkan isi kandungan partition C: cakera keras.
2. MD
Arahan MD digunakan untuk membuat folder dalam media simpanan.
Contoh:
A:\>MD windows <enter>
Membuat folder windows dalam disket.
A:\>MD D:\windows <enter>

Membuat forder windows dalam cakera D
3. COPY
Arahan COPY digunakan untuk menyalin fail dari satu lokasi ke lokasi
lain.
Contoh:
A:\>COPY surat.doc D:\Windows <enter>
37
Menyalin fail surat.doc ke dalam folder Windows yang berada di dalam
pemacu D:
4. FORMAT
Arahan untuk memformat cakera. Semua fail/data yang terdapat di
dalam cakera akan hilang atau dihapuskan.
Contoh:
A:\>FORMAT C: <enter>
Memformat pemacu C: atau partition C:
Biasanya arahan FORMAT dilakukan selepas membuat partition cakera
keras.
5. FDISK
Arahan untuk mengurus partition dalam cakera keras. Cakera keras
yang baru perlu dibuat partition supaya program sistem operasi boleh
dipasang di dalamnya. Sistem operasi seperti Windows XP memerlukan
sekurang-kurangnya 1 partition.
Contoh:
A:\>FDISK <enter>
Maklumat lanjut mengenai arahan-arahan DOS boleh di dapati di laman

web berikut;
http://www.computerhope.com/msdos.htm
http://w3.ag.uiuc.edu/AIM/CCSOcourses/DOS-rev.html
http://home7.inet.tele.dk/batfiles/msdos7/
38
*
/ ( 0 1
2 30 1
Microsoft Windows mula diperkenalkan oleh Microsoft dan digunakan dalam
komputer peribadi pada tahun 1985 bersama-sama dengan sistem operasi
DOS. Kemudian Microsoft mencipta beberapa versi Windows seperti Windows
1.0, Windows 2.0 dan Windows 3.0. Semua versi ini tidak termasuk di dalam
kategori sistem operasi, kerana sistem operasi yang digunakan ialah MS-DOS.
Microsoft mula memperkenalkan sistem operasi Windows pada tahun 1995

apabila ia mencipta Windows 95 dan seterusnya Windows 98, Windows NT,
Windows ME, Windows 2000, Windows XP, Windows 2003 dan Windows 64-
bit.
Tidak seperti sistem operasi DOS, Windows menggunakan antaramuka grafik

(graphical user interface - GUI) di mana pengguna dapat berintraksi dengan
komputer mengguna tetikus selain dari papan kekunci.
Persekitaran Windows XP
39
0 1 $4
Fail Allocation Table (FAT)

Media simpanan seperti cakera keras sangat penting untuk pemasangan
sebarang perisian sistem operasi, perisian aplikasi dan menyimpan data
pengguna. Bagi membolehkan fail-fail disimpan di dalamnya, cakera keras
mestilah dibahagi-bahagikan kepada ruang yang lebih kecil yang dikenali
sebagai sektor. Jumlah sektor dan saiz sesuatu sektor bergantung kepada
sistem operasi yang digunakan. Sistem operasi MS-DOS dan Windows saiz
setiap sektor bersamaan dengan 512 byte dan jumlah sektor dalam cakera
bergantung kepada jenis FAT yang digunakan.
Sebagai contoh, MS-DOS 3.0, 2.0 dan 1.0 menggunakan FAT12, MS-DOS
Version 6.0 menggunakan FAT16, MS-DOS 7.0 dan 8.0 menggunakan FAT32.
Manakala Windows NT, Windows XP dan Windows 2000/2003 menggunakan
NTFS sebagai fail sistemnya.
FAT12 – bermaksud file allocation table 12-bit di mana saiz maksimum

partition dalam cakera adalah 32 MB (megabyte) sahaja.

partition dalam cakera adalah 2.1 GB (gigabyte).

partition dalam cakera adalah 2 TB (terabyte).
40
Jadual Sistem Operasi MS-DOS Dan Windows
Sistem Operasi Fail Sistem Saiz Partition

MS-DOS 3.0 FAT12 32 MB
MS-DOS 4.0 FAT16 2.1 MB
MS-DOS 5.0 – 6.0 FAT16 2.1 MB
MS-DOS 7.0 FAT32 2.0 TB
MS-DOS 8.0 FAT32 2.0 TB
Windows 95 FAT16 2.1 MB
Windows 95B FAT32 2.0 TB
Windows 98 FAT32 2.0 TB
Windows NT NTFS 16 EB
Windows ME FAT32
Windows 2000 FAT32, NTFS
Windows XP FAT32, NTFS
Windows 2003 NTFS 16 EB
EB = exa binary byte (Exbibyte)

60
EB = 2
= 1,152,921,504,606,846,976 bytes
18
Exbibyte lebih kurang sama dengan exabyte iaitu 10
Jadual Pertukaran Unit Byte

1000 Byte 1 KiloByte (KB)
1000 KB 1 MegaByte (MB)
1000 MB 1 GigaByte (GB)
1000 GB 1 TeraByte (TB)
1000 TB 1 PetaByte (PB)
1000 PB 1 ExaByte (EB)
1000 EB 1 ZettaByte (ZB)
1000 ZB 1 YottaByte (YB)
41
Jadual Keperluan Minima Pemasangan Windows
Windows 98 Windows ME Windows XP Windows 2003

Pentium Pentium II Pentium II
CPU 486 DX66
150MHz 233 MHz 233 MHz
Memori 16 MB 32 MB 64 MB 128 MB
Cakera
175 MB 420 MB 1.5 GB 2.0 GB
Keras
VGA 16-bit color 16-bit color 16-bit color 16-bit color
Jadual Keperluan Pemasangan Windows (Disyorkan)
Windows 98 Windows ME Windows XP Windows 2003

Pentium Pentium II Pentium
CPU Pentium
200MHz 300 MHz 550 MHz
Memori 24 MB 64 MB 128 MB 256 MB
Cakera
500 MB 1.0 GB 2.5 GB 3.5 GB
Keras
SVGA 32-bit SVGA 32-bit
VGA 24-bit color 24-bit color
800 x 600 800 x 600
42
43
#
, 5& ,6
'
& 7,
8 3 7
& 7 2 & +
2 & (
44
,
5& ,6
45
# &,
' &,
&,
& )2 9
4 &,
46
, 5& ,6
M
emilih CPU (central processing unit) yang sesuai dengan citarasa dan
keperluan pengguna merupakan suatu perkara yang agak mengelirukan
dan kadangkala mendatangkan kekecewaan disebabkan kurang
pengetahuan dan tidak berhati-hati ketika membuat pemilihan. Tambahan pula
terdapat berbagai-bagai jenis dan model CPU di pasaran. Dalam bab ini akan
dihuraikan dengan terperinci dan menyeluruh tentang teknologi pembuatan
CPU dan ciri-ciri pemilihan yang wajar dilakukan.
Unit pemerosesan pusat lebih dikenali dengan sebutan CPU merupakan ‘otak’
kepada sistem komputer. Fungsi otak pada manusia menerima berbagai-bagai
jenis input berbentuk arahan, suruhan, pertanyaan, permintaan dan
sebagainya. Otak memproses input yang diterima untuk dibuat keputusan.
Begitulah diibaratkan kepada fungsi CPU.
Dari segi istilah CPU bermaksud;

Komponen komputer yang mengandungi litar logik dan transistor yang
melaksanakan arahan-arahan program komputer.
Dalam buku ini istilah yang akan digunakan bagi komponen ini samada CPU
atau pemproses mengikut kesesuaian ayat dan keadaan.
* &,
47
Intel Pentium 4
'
Pada masakini, pengeluar CPU terbesar dan popular di kalangan pengguna
komputer peribadi sekarang adalah Intel yang terkenal dengan penghasilan
CPU Pentium 4. Intel ditubuhkan pada tahun 1968, kini beribu pejabat di Santa
Clara, California, US mempunyai 294 rangkaian di seluruh dunia termasuk
Malaysia. Pada tahun 1971 Intel telah melancarkan CPU pertama C4004
dengan kelajuan 0.74 MHz (740 KHz). Pada tahun 1981 CPU Intel 8088 telah
digunakan buat pertama kalinya dalam komputer
peribadi (PC) IBM. Sejak tarikh inilah komputer
peribadi berkembang dengan pesat dengan beberapa
keluarga dan generasi CPU dicipta oleh Intel.
" Intel C4004

sumber www.intel.com
Selain Intel terdapat sebuah lagi pengeluar CPU
kedua terbesar iaitu AMD (Advanced Micro Devices) yang terkenal dengan
CPU AMD Athlon XP.
Kedua-dua pengeluar CPU ini telah mula bersaing

sejak Intel menghasilkan CPU Pentium pada tahun
1993. Walaupun pada peringkat awal CPU AMD
tidak terkenal dan tidak menjadi pilihan pengguna
komputer, tetapi keadaan telah berubah apabila
AMD Athlon XP
AMD memperkenalkan Athlon Slot 1 pada tahun
1999.
Pada awal tahun 2000 muncul sebuah lagi pengeluar CPU yang beribu pejabat
di Taiwan iaitu VIA Technology. VIA mengeluarkan CPU VIA Cyrix tetapi tidak
popular dan tidak mampu bersaing dengan Intel dan AMD.
48
Ringkasnya, pengeluar CPU yang popular dan terbesar bagi sistem komputer
peribadi ialah Intel dan AMD.
CPU AMD Athlon XP CPU VIA C3
* 9 &,
CPU mempunyai ciri-ciri atau spesifikasi tertentu. Berikut adalah ciri-ciri CPU
yang perlu diketahui dan difahami oleh pengguna komputer iaitu;
• Model (famili atau generasi)

• Jenis soket
• Kelajuan memproses (dalam istilah disebut ‘frequency’)
• Jumlah atau saiz memori dalaman (cache)
• Data bus (internal and external data bus)
• Senibina dan teknologi
** ( +
49
Model adalah nama yang diberikan kepada sesuatu jenis CPU. Setiap
pengeluar CPU mencipta berbagai-bagai jenis model dan sentiasa
memperbaiki tahap keupayaan CPU ciptaan mereka.
Jadual 2.1 Senarai CPU dan jenis soket
CPU Intel CPU AMD

Model Jenis Soket Model Jenis Soket
Pentium MMX Soket 7 K5, K6 Soket 7
Pentium II Slot 1 Duron Soket A
Pentium III Soket 370 Athlon Slot 1
Pentium 4 Soket 423 Athlon Soket A
Pentium 4 Soket 478 Athlon XP Soket A
Pentium 4 HT Soket 478 Athlon 64 Soket 754
Pentium 4 EE Soket 775 Athlon 64 Soket 939
Pentium D Soket 775 Athlon 64 X2 Soket 939
Soket A, soket
Celeron Soket 478 Sempron
754
Celeron D Soket 775 Opteron Soket 940
Intel Pentium 4 EE (Extreme Edition)

)&
Codename adalah suatu kod nama yang diberikan kepada CPU yang berlainan
spesifikasi tetapi berada dalam model yang sama atau mempunyai suatu ciri
50
yang sama walaupun berlainan model. Sebagai contoh model AMD Athlon XP.
Jika diperhatikan dalam jadual 2.2, CPU AMD Athlon XP 2600+ mempunyai
spesifikasi yang berbeza dari segi saiz cache dan FSB.
Jadual 2.2 Contoh perbezaan CPU
Model CPU AMD Codename Perbezaan spesifikasi

Athlon XP 2600+ Barton Cache 512 KB, FSB 166 MHz
Athlon XP 2600+ Thorton Cache 256 KB, FSB 166 MHz
Athlon XP 2600+ Thoroughbred B Cache 256 KB, FSB 133 MHz
Kaedah yang digunakan untuk mengenali CPU AMD ialah dengan

menggunakan Order Part Number (OPN). OPN boleh dilihat pada label CPU.
Jadual 2.3 Oder Part Number
Model CPU AMD Codename Perbezaan spesifikasi

Athlon XP 2600+ Barton AXDA2600DKV4D
Athlon XP 2600+ Thorton AXDC2600DKV3C
Athlon XP 2600+ Thoroughbred B AXDA2600DKV3C
Jelas menunjukkan CPU AMD dengan codename Barton mempunyai prestasi
yang lebih tinggi berbanding codename Thorton dan Thoroughbred B.
label CPU
** - )-
51
Soket merujuk kepada bentuk, saiz dan bilangan pin CPU. Soket CPU juga
berkait secara langsung dengan soket yang terdapat pada papan induk.
Dengan kata lain semasa pemasangan CPU, jenis soket hendaklah sama
antara CPU dan papan induk. Dalam jadual di bawah disenaraikan beberapa
jenis soket CPU Intel dan AMD.
Jadual 2.4 Jenis-jenis soket CPU

Jenis CPU Yang
Soket Contoh CPU
Sepadan
AMD Sempron 2800+
Soket A / 462 AMD AMD Athlon XP 2500+
AMD Duron 1000
AMD Athlon 64 3400+
Soket 754 AMD
AMD Sempron 2200+
AMD Athlon 64 3800+
Soket 939 AMD AMD Athlon FX-53
AMD Athlon FX-55
Intel Celeron 2.0 GHz
Soket 478 Intel Intel Pentium 4 2.0 GHz
Pentium 4 HT 2.4 GHz
Intel Pentium 4 660
Soket 775 Intel
Intel Pentium 4 550
Soket 423 Intel Intel Pentium 4 1.4 GHz
Penting:
Sebagai contoh, jika anda ingin memasang CPU AMD Athlon 64 3400+ soket
754, maka papan induk yang sesuai hendaklah dari jenis soket 754 juga.
52
pin
CPU AMD Sempron 2200+ Soket A dilihat pada bahagian

bawah yang mengandungi 462 pin
Papan induk soket A atau soket 462 sesuai dengan CPU

AMD soket A samada AMD Duron, Athlon atau Sempron
Kesimpulannya, CPU berbeza dari segi saiz dan bilangan pin (jenis soket yang
digunakan) memerlukan papan induk yang mempunyai jenis soket yang
sepadan.
** : 5& 2 6
53
Kelajuan CPU memproses arahan atau data diukur dalam unit megahertz
(MHz) atau gigahertz (GHz). Nilai-nilai unit hertz yang besar boleh dilihat dalam
pertukaran unit di bawah;
1 hertz (Hz) = 1 pusingan sesaat

1000 Hz = 1 KHz
1000 KHz = 1 MHz (1 juta hertz)
1000 MHz = 1 GHz ( 1 bilion hertz)
Hertz adalah unit terkecil bagi CPU. CPU memerlukan sekurang-kurangnya 1
hertz atau satu pusingan untuk memproses data atau arahan (instruction)
Jadual 2.5 Perbandingan CPU dan bilangan pusingan bagi 1 tugas
CPU Bilangan Pusingan (Hertz)

8088 12
286, 386 4 atau 5
486 2
Pentium 1 atau 2
Pentium 4, Athlon XP 3
CPU Intel 8088

CPU Intel 80286
54
Jadual 2.6 menunjukkan nilai kelajuan terendah dan tertinggi bagi setiap model
CPU Intel dan AMD yang pernah dikeluarkan. Nilai tertinggi mungkin berubah
dan tertakluk kepada pengeluar.
Jadual 2.6: CPU Intel
CPU Intel
Model Kelajuan Terendah Kelajuan Tertinggi
Pentium 4 – Soket
1.3 GHz 2.0 GHz
423
Pentium 4 – Soket
1.4 GHz 3.4 GHz
478
Pentium 4 – Soket
2.67 GHz 3.4 GHz
775
Jadual 2.7: CPU AMD
CPU AMD
Model Kelajuan Terendah Kelajuan Tertinggi
Duron – Soket A 600 MHz 1.8 GHz
Athlon – Soket A 650 MHz 1.4 GHz
Athlon XP – Soket
1333 MHz 2.2 GHz
A
Sempron – Soket
1500 MHz 2.0 GHz
A
Athlon 64 – Soket
1800 MHz 2.40 GHz
754
Athlon 64 – Soket
1800 MHz 2.40 GHz
939
Sempron – Soket
1200 MHz 2.0 GHz
754
55
3 2 ; 5 ;6
Kekeliruan mungkin timbul apabila anda ingin memilih CPU AMD kerana AMD
melabelkan kelajuan CPUnya dengan nilai PR. Sebagai contoh CPU AMD
Athlon XP 3200+ tidaklah bermaksud CPU ini mempunyai kelajuan 3200 MHz.
Kelajuan sebenar CPU AMD Athlon XP 3200+ ialah 2200 MHz sahaja. Nilai PR
3200+ menunjukkan prestasi purata CPU AMD Athlon XP 3200+ setanding
dengan CPU Intel Pentium 4 3200 MHz.
AMD menggunakan PR bagi semua CPU Athlon XP, Athlon 64, Athlon 64 X2
dan Sempron. CPU Duron tidak menggunakan nilai PR. Kelajuan yang
dilabelkan pada Duron adalah kelajuan frekuensinya yang sebenar iaitu antara
600 MHz hingga 1800 MHz.
Jadual 2.8 Contoh Hubungan antara PR dan Kelajuan CPU AMD

Model PR Rating Kelajuan Soket
Athlon XP 1500+ 1333 MHz Soket A
Athlon XP 3200+ 2200 MHz Soket A
Sempron 2200+ 1500 MHz Soket A
Sempron 3000+ 2000 MHz Soket A
Sempron 2600+ 1600 MHz Soket 754
Sempron 3400+ 2000 MHz Soket 754
Athlon 64 2800+ 1800 MHz Soket 754
Athlon 64 3700+ 2400 MHz Soket 754
Athlon 64 X2 3800+ 2000 MHz Soket 939
Athlon 64 X2 4800+ 2400 MHz Soket 939
56
Rajah perbandingan kelajuan CPU menggunakan PC-Mark 2004
Pentium 4 1.30GHz 1599
AMD Athlon 1400+ 2087
AMD Athlon XP 2500+ 3100
AMD Athlon 64 4000+ 4535
Pentium 4 EE 3.4GHz 5325
Pentium 4 570 3.8GHz 5930
57
** <
&2 %=
Salah satu perkara yang perlu diperhatikan semasa memilih CPU ialah nilai
cache memory. Unit cache diukur dalam KB. Cache memory biasa dilabelkan
sebagai L1, L2 atau L3 cache. Cache adalah sejenis memori berkelajuan tinggi
yang terdapat di dalam CPU itu sendiri. Semakin tinggi nilai cache, semakin
tinggi prestasi CPU tersebut. CPU yang murah atau low-cost technology seperti
CPU AMD Duron hanya mempunyai 64 KB L2 cache berbanding AMD Athlon
XP yang mempunyai 512 KB L2 cache.
Jadual 2.9: Cache Memory
Nama CPU Kelajuan Cache L2

Intel Pentium D 840 2 x 3200 MHz 2 x 1024 KB
Intel Pentium 4 EE 3400 MHz 2048 KB
Intel Celeron D 340 2930 MHz 256 KB
AMD Athlon 64 X2 4800+ (2x2400 MHz) 2 x 1024 KB
AMD Athlon XP 3200+ (2200 MHz) 512 KB
AMD Sempron 2800+ (2000 MHz) 256 KB
58
**
!+ +
Istilah ini merujuk kepada Front Side Bus (FSB) atau System Bus atau External
Data Bus.Semua istilah ini merujuk kepada laluan (bus) antara CPU dengan
chipset utama yang terdapat pada papan induk. Chipset utama bagi sistem
Intel dipanggil memory controller hub, manakala bagi sistem AMD dipanggil
northbridge. Semua CPU masakini direkabentuk mempunyai 64-bit data bus.
Rajah hubungan antara CPU dengan Chipset
CPU
Data bus – lebar FSB – kelajuan data diukur

laluan 64-bit dalam unit MHz
Chipset
59
CPU 64-bit data bus boleh menghantar dan menerima data dalam satu
pusingan (satu hertz) sebanyak 8 bytes. Jika sebuah CPU mempunyai 400
MHz FSB ini bermaksud CPU berkenaan dapat menghantar data sebanyak 3.2
GB sesaat. Oleh sebab itu kelajuan CPU diukur berapa laju ia memproses data
dan berapa banyak data boleh dihantar dalam satu saat.
Sebagai contoh CPU berkelajuan 2.0 GHz dan 800 MHz FSB lebih laju kadar
penghantaran data berbanding dengan CPU berkelajuan 2.0 GHz dan 533 MHz
FSB atau 400 MHz FSB. Nilai-nilai ini penting semasa membuat pemilihan CPU
dan pemasangannya.
** )& $>% 5>?6 )
Intel dan AMD mempunyai CPU dual-core iaitu dalam seunit CPU terdapat 2
teras (dual-core). CPU 2 teras lebih berkuasa dari CPU 1 teras. Intel
mempunyai teknologi hyperthreading yang diterap ke dalam CPU Intel Pentium
4 HT. CPU HT dalam menjalankan beberapa program serentak dengan licin
dan stabil. Intel dan AMD juga mengeluarkan CPU 64-bit yang boleh
menjalankan program 64-bit atau 32-bit.
Teknologi diatas sesuai bagi pengguna yang inginkan komputer yang berkuasa
dan berprestasi tinggi tanpa mementingkan kos yang agak mahal.
60
Contoh:
CPU Intel Dual-Core
• Intel Pentium D EE 840
• Intel Pentium D 820
CPU Intel HyperThreading (HT)

• Pentium 4 E 570
• Pentium 4 ‘C’ 2400 MHz – 2800 MHz
CPU AMD Dual-Core

• AMD Athlon 64 X2
* &, 3
CPU mengandungi beberapa komponen di dalamnya seperti Control Unit,
Arithmetic Logic Unit (ALU), L1 instruction cache, L1 Data Cache, L2 Cache,
Pipelining, Technology Core (seperti 64-bit atau 32-bit)
Control Unit berfungsi sebagai pengawal aktiviti dalam CPU. Pada asasnya
operasi CPU melibatkan 4 perkara iaitu;
• Fetch (mengambil data / arahan dari memori)

• Decode (menukar data kepada kod arahan)
• Execute (menjalankan arahan)
• Store (meyimpan arahan ke dalam memori)
61
Rajah Satu Pusingan Operasi (1 cycle operation)
STORE MEMORI FETCH
L2 CACHE
ALU CONTROL UNIT
L1 CACHE L1 CACHE
EXECUTE DECODE
Arithmetic Logic Unit berperanan sebagai komponen yang menjalankan tugas

mengira, membanding dan operasi logik (AND, OR, NOT).
62
Binaan dalam sesuatu CPU tidak sama. Sebagai contoh CPU AMD 64
mempunyai komponen Teras Teknologi AMD64 dan Pengawal Memori DDR
bersepadu. Kedua-dua komponen ini tidak terdapat di dalam CPU 32-bit.
DDR Memory Controller menyambungkan terus

CPU dengan RAM tanpa melalui Northbridge
Chipset.
Intergrated DDR Memory

Controller
Teknologi AMD64
berupaya
L1
menjalankan Instruction
sistem operasi AMD64 Cache
32-bit dan 64-bit Technology L2
Core Cache
L1
Data
Cache
Hyper Transport
Technology
Teknologi perhubungan input/output L2 Cache yang bersaiz

berkelajuan tinggi sehingga 8.0 GB/s dan besar sehingga 1024KB
sehingga 2000MHz sistem bus mampu meningkatkan
prestasi semasa
menggunakan program
komputer
63
*
! &,
Oleh kerana terdapat banyak jenis dan model CPU berada dalam pasaran,
pemilihan CPU menjadi semakin keliru kerana pada pandangan mata kasar ia
kelihatan seakan-akan sama.
Contoh yang jelas ialah CPU AMD Athlon 64-bit 3000+ Soket 939.
AMD Athlon 64
3000+ Soket 939
Jika dilihat pada pakej dan spesifikasi ketiga-tiga CPU di atas mempunyai
spesifikasi fizikal yang sama, tetapi sebenarnya ia berbeza dari segi
‘instruction’ dan teknologi pembuatan. Setakat ini AMD telah mengeluarkan 4
jenis CPU Athlon 64 Soket 939 3000+. Bagaimana cara untuk mengenalinya
dan apakah perbezaannya. Ciri-ciri perbezaan antara 4 jenis CPU ini boleh
dilihat di dalam jadual berikut;
64
Jadual: CPU AMD Athlon 64-bit 3000+ Soket 939
CPU Model Frekuensi Soket OPN

AMD Athlon 64 3000+ 2800 MHz 939 ADA3000AWBOX
AMD Athlon 64 3000+ 2800 MHz 939 ADA3000BIBOX
AMD Athlon 64 3000+ 2800 MHz 939 ADA3000BPBOX
AMD Athlon 64 3000+ 2800 MHz 939 ADA3000BPBOX
Jika diperhatikan jadual di atas perbezaannya ialah nombor OPN (Order Part
Number). Nombor OPN adalah kod pengenalan CPU AMD yang dicetak di atas
permukaan CPU AMD. (Intel menggunakan kod sSPEC). Dengan
menggunakan kod OPN, kita dapat membezakan CPU dengan lebih terperinci.
kod OPN
CMOS
CPU OPN Kuasa Stepping
Tech
AMD Athlon 64 ADA3000AWBOX 130 nm 89 Watt CG
AMD Athlon 64 ADA3000BIBOX 90 nm 67 Watt D0
AMD Athlon 64 ADA3000BPBOX 90 nm 67 Watt E3
AMD Athlon 64 ADA3000BPBOX 90 nm 67 Watt E6
Jelas kepada kita perbezaan antara CPU ini ialah dari segi teknologi
pembuatan, penggunaan kuasa elektrik dan ‘stepping’. Mari kita lihat lebih
lanjut lagi perbezaan CPU ini dari segi ‘codename’.
65
* &, & ,&
Setiap model CPU yang dihasilkan mempunyai spesifikasi tertentu. Ada

kemungkinan model tersebut melalui perubahan peningkatan atau penurunan
prestasi mengikut kehendak pasaran dan keperluan pengguna. Sebagai
contoh, CPU model dan kelajuan yang sama tetapi jumlah L2 cache yang
berbeza. Untuk membezakan model atau jenis CPU, pengeluar seperti Intel
dan AMD telah menggunakan satu kod identiti yang dipanggil CPU codename.
Jadual CPU Intel, Codename dan spesifikasinya.

L2
Model Codename Soket Kelajuan FSB
Cache
Pentium 4 800
Prescott 478 2.8 GHz 1024 KB
HT MHz
533
Pentium 4 Prescott 478 2.8 GHz 512 KB
MHz
Pentium 4 800
Northwood 478 2.8 GHz 512 KB
HT MHz
400
Pentium 4 Northwood 478 2.8 GHz 512 KB
MHz
66
Jadual perbezaan Athlon 64 3000+ Soket 939
Codename Teknologi Instruction
Venice 90nm SSE3
Winchester 90nm tiada SSE3
Newcastle 130nm tiada SSE3
Nota: SSE3 juga dikenali dengan Prescott New Instruction (PNI). Suatu senibina set
arahan yang baru dicipta oleh Intel bagi memboleh CPU menjalankan kerja-kerja 3D
dan multimedia dengan lebih cemerlang dan pantas. Terdahulu dari ini Intel telah
membina CPU MMX dalam CPU Pentium.
Dari jadual di atas didapati codename Venice adalah yang terbaik kerana
mempunyai SSE3 instruction dan teknologi 90nm. Dari segi operasinya Venice
lebih sejuk.
Bagaimana mengenal ketiga-tiga jenis CPU di atas?

Kaedah yang digunakan ialah memerhati label yang terdapat di atas teras
(core) CPU tersebut.
ADA3000DAA4BP
Huruf BP yang terletak dibelakangnya menunjukkan CPU AMD Athlon 64

Venice.
67
*
. 4 &,
Secara umumnya faktor-faktor pemilihan CPU berdasarkan kepada;
• Kos CPU (contoh; 1/5 daripada harga keseluruhan bagi 1 set
komputer).
• Model CPU – Melibatkan jenis, model dan soket.
• Prestasi – Kelajuan, cache dan FSB
68
'
69
# '
- ): '
'
- )- &
4 '
70
*
ika sekiranya CPU merupakan otak komputer, papan induk pula merupakan
urat saraf komputer yang menggerakkan data dari satu komponen ke
komponen yang lain.
Papan induk merupakan komponen perkakasan yang penting kerana semua

perkakasan lain dipasang di atasnya samada secara langsung atau tidak
langsung dengan mengguna kabel atau kad tambahan.Dalam bahagian ini
akan diterangkan jenis-jenis papan induk berasaskan dua jenis sistem iaitu
sistem komputer berasaskan CPU Intel dan sistem komputer berasaskan CPU
AMD. Perbezaan ketara antara dua jenis sistem ini ialah sistem bus (sistem
kawalan penghantaran data) yang turut menyumbang kepada perbezaan
rekabentuk papan induk keseluruhannya.
* 9 '
Terdapat 4 jenis bentuk dan saiz (form factor) papan induk yang masih
digunakan pada masakini iaitu;
• Form factor ATX
• Form factor miniATX
• Form factor microATX
• Form factor BTX (merupakan form faktor terbaharu)
71
** 4 4 2 "?@
ATX direka oleh Intel pada tahun 1996 menggantikan form factor AT yang
banyak kekurangannya. Kelebihan ATX ialah susunatur komponen yang
mudah dicapai, pengaliran udara yang baik dan menyatukan sambungan
input/output di bahagian belakang papan induk.
Port Input/Output pada

bahagian belakang
papan induk ATX
** 4 4 2 "?@ 2 "?@
Kedua-dua jenis form factor ini mempunyai saiz yang lebih kecil dari ATX dan
harganya lebih murah. Kekurangan jenis ini ialah bilangan PCI slot dikurangkan
kepada 2 atau 3 sahaja. Kedudukan komponen seperti slot AGP dan slot RAM
lebih rapat menyebabkan berlakunya kesulitan semasa pemasangan. Di bawah
ini ditunjukkan perbezaan berbagai-bagai jenis form factor papan induk.
72
Jadual Form Factor Papan Induk
Papan Induk Lebar (max) Panjang (max)

ATX 12.0” (305 mm) 9.6” (244 mm)
Mini-ATX 11.2” (284 mm) 8.2” (208 mm)
MicroATX 9.6” (244 mm) 9.6” (244 mm)
BTX 12.8” (320 mm) 10.2” (255 mm)
Rajah Papan induk ATX
12”
9.6”
Penyambung I/O kedudukan Soket CPU
73
Papan induk microATX
Kedudukan slot AGP dengan slot

RAM yang rapat menyukarkan
pemasangan
74
** 4 4 2 ?@
BTX (balanced technology extended) dicipta oleh Intel. BTX merupakan form
factor yang terbaharu dalam sistem komputer peribadi. Salah satu ciri utama
rekabentuk BTX ialah kedudukan semua komponen papan induk tidak akan
menghalang pengaliran udara dalam casing. Ukuran piawai BTX ialah 12.8” x
10.5” lebih besar dari ATX.
Papan induk BTX
Penyambung I/O
Slot 10.5”
memori
Slot
Kedudukan CPU dan
PCI-e
chipset selari
12.8”
75
* '
Seseorang yang ingin memasang komputer tidak dapat tidak mestilah
mengetahui nama-nama dan fungsi setiap komponen yang terdapat pada
papan induk. Kebanyakan komponen yang terdapat pada papan induk
merupakan penyambung perkakasan komputer, jumper, bus dan cip yang perlu
dikenalpasti supaya tidak berlaku ‘tersalah pasang’ . Rajah di bawah
menunjukkan komponen papan induk yang standard
Komponen-Komponen Papan Induk
Soket CPU
Slot Memory
I/O Port
Chipset Utama
Penyambung
Bekalan Kuasa
ATX
Slot AGP
Chipset I/O
Slot PCI
Penyambung
CMOS Jumper Kabel IDE
Bateri
Penyambung
Kabel FDD
76
Jadual komponen papan induk dan fungsinya
Nama Komponen Fungsi

Soket CPU Tapak untuk memasang CPU
Slot RAM Tapak untuk memasang RAM
Chipset sebagai penentu prestasi
sistem komputer dan jenis-jenis
Chipset Utama
perkakasan yang boleh dipasang
atau digunakan
Menyambung kabel unit bekalan
Penyambung bekalan kuasa ATX
kuasa dan papan induk.
Penyambung perkakasan input-
Chipset I/O output seperti papan kekunci, pci dan
lain-lain ke CPU
Menyambung cakera keras, pemacu
Penyambung Kabel IDE cdrom dengan menggunakan kabel
IDE
Menyambung pemacu cakera liut
Penyambung Kabel FDD
dengan menggunakan kabel FDD
Menyambung perkakasan di luar unit
I/O Port sistem seperti papan kekunci,
monitor, pencetak dsb.
Slot AGP Memasang kad video grafik
Memasang kad PCI seperti kad bunyi
Slot PCI
dan kad rangkaian
Menetapkan atau mengembalikan
CMOS Jumper
program BIOS ke setting asal
Membekal tenaga elektrik kepada
Bateri
CMOS
77
** -
Soket
Lengan Pelaras
1
Soket
Soket CPU pada papan induk digunakan untuk memasang CPU. Oleh kerana
terdapat banyak jenis CPU dihasilkan, pengeluar papan induk terpaksa
mencipta papan induk mengikut kesesuaian setiap CPU.
78
Soket yang terdapat pada papan induk sebagai tapak untuk memasang CPU.
Kebanyakan soket mengandungi beratus-ratus lubang halus yang susun
mengikut kesesuaian kedudukan pin yang terdapat pada CPU. Pada bahagian
tepi soket terdapat satu pelaras yang boleh ditarik ke atas bersudut 90o. Pada
kedudukan inilah prosesor dipasang atau ditanggalkan.
Jenis soket ini dinamakan ZIF Socket atau zero insertion force socket kerana
kita tidak perlu menekan semasa memasang CPU ke atasnya. Memadai
dengan meletak sahaja dengan kedudukan pin dan lubang yang bersesuaian
Soket CPU berbeza antara papan induk Intel dan papan induk AMD.
Perbezaan ini dapat dilihat dalam jadual di bawah.
Jadual soket CPU Intel dan AMD
CPU Intel CPU AMD

Soket Prosesor Soket Prosesor
Duron, Athlon,
Pentium III, Soket A atau
Soket PGA370 Athlon XP,
Celeron Soket PGA462
Sempron
Athlon 64,
Soket PGA423 Pentium 4 Soket PGA754
Sempron
Athlon 64,
Pentium 4,
Soket mPGA478 Soket PGA939 Athlon 64 X2,
Celeron
Opteron
Pentium D,
Soket LGA-775 Soket PGA940 Opteron
Pentium 4EE
79
Contoh Soket CPU Intel
Soket LGA-775 Soket mPGA 478
Soket PGA-423 Soket PGA-370
80
Contoh Soket-Soket Untuk Prosesor AMD
Soket A atau Soket 462 Soket PGA-754
Soket PGA-939 Soket PGA-940
(soket yang terdahulu seperti soket 7 dan sebelumnya tidak akan

dibincangkan dalam bab ini. Keterangan lanjut boleh dilihat dalam
bahagian Rujukan dan Lampiran)
81
+8")..!
Papan induk soket 775 digunakan untuk memasang prosesor keluaran terbaru
Intel seperti prosesor Intel Pentium D, Pentium D EE, Intel Pentium 4 EE dan
Celeron D. Soket 775 dikategorikan sebagai soket ‘LGA775’ (land grid array
775) kerana soket ini terdapat pin-pin halus di atasnya. Berlainan dengan soket
jenis lain yang terdapat lubang manakala pin dipasang pada prosesor.
Contoh Papan Induk Soket LGA-775
Abit GD8 Pro Asus P5RD1-VM
82
8") ./
Papan induk soket mPGA-478 merupakan papan induk yang paling popular
dikalangan pengguna komputer. Papan induk ini boleh menampung prosesor
Intel Pentium 4 ‘Prescott’ dan ‘Northwood’, Pentium 4 ‘Willamette’, Celeron D
dan Celeron.
Contoh Papan Induk Soket 478
875P Neo-FISR
P4R800-V
.
Papan induk soket 423 dan 370 telah tidak dikeluarkan lagi oleh pengilang-
pengilang papan induk dan tidak terdapat di pasaran.
Papan induk soket 423 boleh menampung prosesor Pentium 4 Willamette .18
micron. Manakala papan induk soket 370 dicipta untuk prosesor Pentium III dan
Celeron.
83
** - "
A A
Papan induk soket 939 merupakan soket yang digunakan untuk memasang
prosesor AMD 64-bit seperti AMD Athlon 64, AMD Athlon 64 X2 dan Opteron.
Albatron K8-SLI
84
.!
Papan induk soket 754 merupakan soket yang digunakan untuk memasang
prosesor AMD 64-bit soket 754 seperti AMD Athlon 64 dan AMD Sempron.
EPoX 8NPA-SLI
"
Papan induk soket A atau soket 462 merupakan soket yang digunakan untuk
memasang prosesor AMD Duron, Athlon, Athlon XP dan Sempron.
Contoh Papan Induk Soket A (462)
ASUS A7N8X
85
**
2
Slot Memori
Perbincangan seterusnya mengenai komponen kedua papan induk iaitu slot

memori. Slot memori digunakan untuk pemasangan kad memori utama. Jenis
slot yang popular dan masih digunakan sehingga sekarang ialah jenis DDR-
DIMM dan SDR-DIMM.
DDR-DIMM bermaksud double data rate-dual inline memory module.

SDR-DIMM bermaksud single data rate-dual inline memory module.
Slot DDR mestilah dipadankan dengan memory jenis DDR dan slot SDR
mestilah dipadankan dengan memori jenis SDR.
86
Perbezaan antara slot DDR dual-channel dengan slot DDR single-channel
dapat dilihat dalam rajah di bawah.Jumlah slot memori dan tataturnya pada
papan induk tidak sama mengikut jenis papan induk dan chipset yang
digunakan, iaitu antara 2 slot hingga 4 slot. Dalam sistem komputer single-
channel memory, slot disusun rapat. Manakala bagi sistem komputer dual-
channel slot disusun agak berjauhan. Papan induk yang mempunyai slot
memori dual-channel adalah lebih baik dari slot single-channel kerana kadar
penghantaran data lebih banyak. Hal ini akan dibincangkan dalam tajuk
‘chipset’
Slot Memori
jenis DDR
3 slot 4 slot Dual-Channel

Single-Channel
87
** "8
3 Slot AGP
Slot AGP (accelerated graphics port) digunakan untuk pemasangan kad video
grafik. Slot AGP dicipta oleh Intel pada tahun 1996 untuk menampung
keperluan multimedia dan internet yang memerlukan penghantaran data
berkelajuan tinggi. Slot AGP dari segi rekabentuknya terbahagi kepada 3 jenis
iaitu;
• Slot AGP 1x/2x
• Slot AGP 4x/8x
• Slot AGP Pro
88
Perbezaan antara jenis-jenis slot AGP 1x/2x, 4x/8x dan AGP Pro
slot AGP 1x/2x
slot AGP 4x
slot AGP
Pro
slot AGP 4x/8x
89
**
! &'
4 Slot PCI
Slot PCI (Peripheral Component Interconnect) adalah sambungan jenis 32-bit

berkelajuan tinggi yang digunakan sebagai slot tambahan kepada kad grafik,
kad bunyi, modem dalaman, kad rangkaian dan sebagainya. Jumlah slot PCI
pada papan induk di antara 2 slot hingga 6 slot.
slot PCI
32 bit 33 MHz
90
** % '
IDE 1
5 Penyambung
IDE
IDE 2
Penyambung IDE digunakan untuk memasang kabel cakera keras atau

pemacu optik. Setiap slot IDE boleh dipasang maksima 2 pemacu IDE.
Penyambung IDE 1 dipanggil primary dan IDE 2 sebagai secondary. Nama-
nama ini ada kaitan dengan penetapan dalam BIOS yang akan dihuraikan
dalam bab pemasangan komputer
91
**
.& 5% 7'B( 6
Chipset
sistem
6
7
Chipset I/O
92
'B(
Papan induk bolehlah dianggap sebagai sebuah bandar besar yang
mempunyai lebuhraya, jalan dan lorong menghubungi satu tempat dengan
tempat yang lain. Dalam sistem komputer data-data dipindahkan dari satu
komponen ke komponen lain melalui kabel-kabel halus yang terdapat pada
papan induk. Laluan ini dipanggil ‘bus’. Terdapat berbagai-bagai jenis bus
pada papan induk bermula dari prosesor yang mempunyai kadar penghantaran
data yang paling tinggi hingga ke slot ISA dan pemacu cakera liut yang
mempunyai kadar kelajuan yang paling rendah. Perubahan kadar kelajuan ini
dikawal oleh beberapa alat yang dipasang pada papan induk iaitu chipset.
" ' &

Chipset adalah sebagai nadi penghubung dan penggerak kepada papan induk.
Chipset mengawal system bus atau FSB, memory controller, input/output
controller dan lain-lain.
Oleh kerana chipset mengawal hubungan antara prosesor dan komponen lain
dalam sistem komputer, chipset berfungsi selaku penentu jenis prosesor,
kelajuannya dan kelajuan bus menghantar data. Selain dari itu, chipset
menentukan jenis, kelajuan dan jumlah memori yang dapat digunakan.Oleh itu
chipset adalah komponen penting dalam sebuah sistem komputer
93
& '
Di dalam sistem Intel terdapat 2 jenis cip bersepadu yang mengawal sistem
penghantaran data
• Memory Controller Hub (MCH)

• Input/Output Controller Hub (ICH)
Bagi memahami fungsi MCH dan ICH dalam sistem komputer, mari kita lihat
contoh papan induk soket 478 bagi sistem Intel Pentium 4.
Soket 478
Memory
I/O Controller Controller Hub
Hub (ICH) (MCH)
94
Rajah Skematik Sistem Komputer Intel Pentium 4
CPU INTEL
SOKET 478 PENTIUM 4
L1 L2 3.6 GHz
CPU BUS
6400 MBps
800 MHz
2133 MBps 6400 MBps

AGP MEMORY DDR-DIMM
VIDEO CONTROLLER PC-3200
AGP BUS 8X HUB MEMORY
BUS
800 MHz
HUB
INTERFACE
266 MBps
PCI BUS
PCI SLOT
I/O 33MHz
CONTROLLER (133MBps)
HUB
CMOS RAM & Clock ATA
100 MBps
FLASH ROM
K/BOARD
Firmware HUB
(BIOS)
MOUSE
SUPER I/O
COM1
COM2
PLOPPY
LPT1
95
Jadual Senarai Jenis Soket 478 Dan Chipset
Jenis Soket Processor Jenis Chipset
i875P
Soket 478 Intel Pentium 4, Celeron
i865G
i865PE
i848P
i845GE
i845PE
i845G
i845GV
i845GL
i845D
i845E
i845
i850E
i850
VIA P4M800
VIA P4X533
VIA P4X400
VIA P4M266
SiS 661 FX
SiS 650
SiS 648
SiS 645
96
**
/ ' '
Untuk memasang satu set komputer peribadi secara optimum pilih papan induk
soket 478 untuk dipadankan dengan prosesor Intel Pentium 4 soket 478 juga.
Antara ciri-ciri papan induk yang perlu diberi perhatian ialah;
1. Soket 478
2. Sistem bus 800 MHz HyperThreading
3. Chipset jenis Intel atau VIA
4. ATX form factor (min 5 slot pci)
5. Ada sokongan untuk menaiktaraf bios dan pemacu dari laman web
pengeluar papan induk yang dibeli.
Di bawah ini disenaraikan beberapa jenis papan induk yang menepati ciri-ciri
yang telah dinyatakan di atas sebagai perbandingan.
1. Papan induk Abit AI7
2. MSI PT880 Neo
! " #
$% & ' (( )** +(( ,-#
$ *# .,- / #
97
**
A& ' "
Kebanyakan papan induk sistem komputer AMD menggunakan chipset yang
dicipta oleh pengeluar chipset seperti NVidia, VIA dan SiS. Jenis chipset yang
paling popular dalam sistem AMD soket A ialah NForce2 yang dicipta oleh
NVidia dan VIA KT400A yang dicipta oleh VIA.
NForce2 menawarkan ciri-ciri yang menarik dan menghasilkan sistem komputer

yang berprestasi tinggi seperti dual-channel DDR RAM, ATA133, AGP Bus
yang berkelajuan tinggi dan 400 MHz system bus.
Berbeza dengan Intel, chipset yang menghubungkan prosesor dengan memori

dipanggil Northbridge Chipset manakala chipset yang menghubungkan
komponen input-output dipanggil Southbridge Chipset
Jadual Jenis-Jenis Chipset Untuk Sistem AMD.
Jenis Soket Processor Jenis Chipset

AMD Duron, AMD
Nforce2 400U
Soket 462 Athlon, AMD Sempron
VIA KT400A
dan AMD Athlon XP
AMD Sempron, AMD
Soket 754 Nforce3 250
Athlon 64
AMD Athlon 64, AMD
Soket 939 Nforce 4
Athlon 64 X2
98
** '(
BIOS
Rajah : Kedudukan BIOS
BIOS (Basic Input Output Sistem)

BIOS merupakan suatu program yang menjadi perantaraan perkakasan dan
sistem operasi. Selain dari itu BIOS merupakan program (driver) kepada semua
perkakasan komputer di dalam sistem komputer peringkat awal dahulu.
Program BIOS disimpan di dalam memori jenis ROM (read-only memory). Cip
memori ROM juga mengandungi program POST (power on self test) dan boot
loader.
Program BIOS boleh dibuka dengan dua cara iaitu;
1. Hidupkan komputer, tekan kekunci DEL selepas beberapa saat
komputer dihidupkan sebelum program BIOS sempat melakukan boot
melalui cakera.
2. Lakukan proses ‘clear CMOS’ semasa komputer belum dihidupkan.
Kemudian hidupkan komputer, tekan kekunci DEL bila terdapat mesej di
skrin monitor.
99
Pengeluar BIOS yang popular masakini ialah Award dan AMI (American
Megatrend Inc). Rajah di bawah adalah contoh program BIOS yang dicipta oleh
AMI.
Rajah: Menu utama Award BIOS.
Menggunakan BIOS
BIOS berkait rapat dengan proses pemasangan komputer kerana semua

setting bagi setiap perkakasan disimpan di dalam BIOS. Perkakasan tidak
boleh berfungsi atau tidak berfungsi dengan betul jika penetapan di dalam
BIOS terdapat ralat. Dengan kata lain kita boleh menyingkirkan sesuatu
perkakasan yang telah dipasang dengan menggunakan BIOS. Oleh kerana
BIOS mempunyai banyak versi ada kemungkinan menu utama tidak sama
dengan komputer lain.
100
Menu Award BIOS
Beberapa penetapan penting dalam BIOS
‘Standard CMOS Features’
Menu ini mempunyai penetapan asas komputer seperti tarikh, masa, cakera
keras, pemacu cakera liut yang disimpan di dalam memori CMOS.
Kekunci pengawal
Date / Time.
Tukar tarikh dan masa yang sesuai dengan menggunakan kekunci ‘+’ , ‘-‘ ,
PageUP dan PageDown.
101
Untuk menggerakkan item yang aktif (highlighted) guna kekunci anak panah
(arrow keys)
Penetapan IDE.
Penetapan IDE bermaksud penetapan pemacu cakera samada cakera keras
atau pemacu cakera optic (cdrom atau DVD). Sistem komputer ini
membenarkan anda memasang sebanyak 4 jenis pemacu IDE.
IDE Primary Master – biasanya cakera keras utama yang mengandungi

program sistem operasi (DOS, Windows, Linux dan sebagainya)
IDE Primary Slave – biasanya cakera keras kedua atau cakera keras
tambahan untuk menyimpan data.
IDE Secondary Master – digunakan untuk pemacu cakera optik utama seperti
cd-rw atau dvd-rw
IDE Secondary Slave – digunakan untuk pemacu cakera optik tambahan.
Nota: pemasangan yang dinyatakan di atas bukanlah merupakan peraturan

yang mesti dipatuhi.
102
Kaitannya dengan papan induk.
Pada kebanyakan papan induk terdapat 2 penyambung IDE seperti dalam rajah
di bawah.
IDE 1 IDE 2
IDE 1 merujuk kepada IDE Primary di dalam BIOS manakala IDE 2 merujuk
kepada IDE Secondary. Keterangan lanjut berkenaan dengan perkara ini boleh
dibaca dalam bab pemasangan cakera keras. Setiap sambungan IDE boleh
dipasang sebanyak 2 pemacu. Pemacu pertama akan ditunjukkan di dalam
BIOS sebagai ‘Master’ dan pemacu kedua sebagai ‘slave’.
Penetapan pemacu sebagai ‘master’ atau ‘slave’ akan dibincangkan di dalam

bab pemasangan komponen komputer.
103
‘Advanced BIOS Features’
Bahagian ini adalah untuk membuat penetapan cara komputer memilih pemacu
memulakan sistem operasi. Tekan kekunci Enter.
104
Mengikut penetapan di atas komputer akan memulakan boot menggunakan
pemacu cakera liut. Jika tiada sistem operasi didalamnya, BIOS akan mencari
sistem operasi di dalam cakera keras dan begitulah seterusnya.
Jika anda inginkan supaya komputer boot mengguna cdrom, ubah setting
supaya 1st Boot Device adalah cdrom.
Gunakan kekunci Enter, PageUp atau PageDown untuk mengubah penetapan.
Keterangan penggunaan BIOS di atas adalah sebahagian kecil sahaja, sila

rujuk buku panduan pemasangan papan induk untuk mendapatkan penerangan
lanjut.
105
** % 'B(5'B( 6
Panel penyambung input/output atau I/O port adalah ciri binaan papan induk
ATX. Kedudukan penyambung tidak sama antara pengeluar papan induk
dengan pengeluar yang lain. Semasa pemasangan dilakukan perlulah diteliti
terlebih dahulu kedudukan penyambung pada papan induk yang akan
dipasang. Nama-nama penyambung yang biasa dipasang pada I/O port
bolehlah dilihat seperti dalam rajah di bawah.
I/O port pada papan induk jenis ATX
Parallel port
(printer)
USB
Serial port VGA port RJ45 Speaker

LAN
Penyambung Penyambung
tetikus PS/2 papan kekunci
PS/2
106
* '
1. Tetapkan CPU yang hendak digunakan samada CPU Intel atau CPU
AMD
2. Jika anda memilih CPU Intel, pilih jenis soket CPU samada soket 478
atau soket 775
3. Jika anda memilih CPU AMD, pilih soket CPU samada soket A, soket
754 atau soket 939
** ./ & ,' ./*

1. Pilih papan induk yang mempunyai chipset i865 atau i875
2. Pilih papan induk yang ada ciri-ciri seperti berikut;
a. FSB 800 menyokong CPU HyperThreading
b. Mempunyai slot AGP 8x
c. dual-channel DDR memory (4 slot)
d. Mempunyai penyambung cakera keras SATA
e. Mempunyai penyambung firewire
107
** ..! & ,' ..!
1. Pilih papan induk yang mempunyai chipset i865 atau i875
a. FSB 800/1066 menyokong CPU HyperThreading
b. Mempunyai slot PCI-e 16x
c. memori dual-channel DDR & DDR-2 533/667 FSB
e. Mempunyai penyambung firewire
108
** " & ," "
1. Pilih papan induk yang mempunyai chipset nForce2 400 Ultra atau VIA
KT880
a. FSB 400/333
b. Mempunyai slot AGP 8x
c. memori dual-channel DDR400
Contoh papan induk soket A chipset VIA KT880

Abit KW7
109
** " .! BA A
Berbanding dengan soket 754 (single channel memory) soket 939 menawarkan
dual-channel memory yang lebih berkuasa. Untuk soket 939, pilih papan induk
yang mempunyai chipset chipset nForce4 Ultra. Contoh Abit AN8 atau KN8
Ultra.

MSI NEO Platinum
110
& ,
111
# & 7,
- )- &
& "?@
112
&
*
asing merupakan pelindung kepada papan induk, CPU dan perkakasan
dalaman komputer. Pemilihan casing yang betul dan sesuai dengan
perkakasan lain merupakan faktor yang boleh menyumbang kepada
ketahanan sistem komputer. Casing yang sesuai berupaya mencipta suatu
sistem pengudaraan yang baik dalam unit sistem.
*- )- &
Casing terbahagi kepada 2 jenis iaitu AT dan ATX. Casing AT mempunyai suis
untuk menghidupkan komputer biasanya berada di hadapan casing
bersambung dengan unit bekalan kuasa. Casing jenis ini telah tidak digunakan
lagi dalam sistem komputer moden. Kebanyakan komputer zaman Pentium,
Pentium II banyak menggunakan casing jenis AT. Manakala casing jenis ATX
mempunyai suis yang bersambung ke papan induk dan tidak ke unit bekalan
kuasa secara terus. Casing jenis ini biasa digunakan dalam sistem komputer
masakini. Casing ATX mempunyai berbagai bentuk mengikut saiz dan cara
letak seperti desktop, mini tower, mid-tower dan full tower.
Mini Tower Mid-Tower

113 Full Tower
Fakta:
Casing jenis ATX sesuai dipasang dengan unit bekalan kuasa ATX dan papan
induk ATX sahaja.
*& "?@
Ukuran Tipikal Casing
Ukuran (minima)
Casing Tinggi (H) Lebar (W) Dalam (D)

Mini Tower 390 180 420
Mid-Tower 430 190 500
Full Tower 620 210 625
114
* & )
Pelantar pemacu CD
atau DVD
Ruang Unit
Bekalan Kuasa
Pelantar Pemacu
Cakera Liut
Ruang
Papan Induk Pelantar Cakera
Keras
Kabel suis bekalan

kuasa, reset, LED
panel bahagian
hadapan
Bahagian Belakang
Ruang Unit
Bekalan Kuasa
Ruang Port I/O

papan induk Kipas peredaran
udara panas
Ruang kad
tambahan seperti
kad bunyi,
modem dan kad
LAN 115
,
(Power Supply Unit)
*
!
Unit bekalan kuasa elektrik berfungsi membekalkan tenaga elektrik kepada
semua komponen perkakasan komputer secara arus terus (DC). Ia direka
supaya dapat menukar arus elektrik ulangalik (AC) 240V kepada 3V, 5V dan
12V. Terdapat dua jenis unit bekalan kuasa iaitu jenis AT dan ATX. Jenis AT
tidak digunakan lagi dalam sistem komputer yang baru dan tidak terdapat di
pasaran. Jenis ATX merupakan jenis yang digunakan masakini dengan meluas
kerana ia bersesuaian dengan rekabentuk papan induk jenis ATX yang
terdapat di pasaran. Unit bekalan kuasa ATX mempunyai satu penyambung 20
pin atau 24 pin yang digunakan untuk membekalkan tenaga elektrik ke papan
induk.
Unit Bekalan Tenaga Elektrik Jenis ATX
Kabel + IDE Kabel ATX

Papan Induk
Kabel CPU P4
Kabel + FDD
116
* 2 %
Bentuk-bentuk penyambung yang terdapat di unit bekalan kuasa ATX.
Penyambung bekalan kuasa

cakera keras dan pemacu
Penyambung bekalan kuasa cdrom atau dvd. (IDE)
elektrik papan induk 20 pin
Penyambung bekalan
Penyambung bekalan
kuasa elektrik ke pemacu
kuasa elektrik CPU 12V ke
cakera liut (FDD)
papan induk
117
Penyambung Tambahan Papan Induk
118
Penyambung ATX12V Papan Induk
Penyambung Bekalan IDE dan Pemacu Cakera Liut
119
*
."
Semua perkakasan komputer memerlukan tenaga elektrik dalam jumlah

yang tertentu bagi membolehkan ia berfungsi dengan sempurna. Di
dalam jadual di bawah adalah anggaran penggunaan kuasa eletrik bagi
semua komponen komputer.
Jadual Anggaran Penggunaan Bekalan Kuasa Bagi Setiap Komponen
Perkakasan Bekalan Kuasa Dalam Watt

Papan induk 25
Pemacu cakera liut 5
Papan kekunci dan tetikus 3
Kipas CPU 3
CPU 65-110
Kad video grafik 50-120
Memori (bagi satu modul) 10
Cakera keras 25
Pemacu cdrom 25
Kad tambahan (modem, kad bunyi) 7-10
USB 5
Firewire 7
Kipas 3
Sebagai panduan dan anggaran kasar, bagi sistem komputer Pentium 4 atau
AMD Athlon, dapatkan unit bekalan kuasa sekurang-kurangnya 400 watt.
Sebaik-baiknya guna unit bekalan kuasa dari jenis ‘true power’ kerana ia dapat
membekalkan kuasa elektrik dengan jumlah watt betul dan kawalan arus
120
elektrik yang lebih konsisten. Faktor ini menyumbang kepada ketahanan dan
kestabilan perkakasan dan sistem komputer keseluruhannya.
121
5;" 6
122
!#
- ):
& )&
123
alam bab yang lalu, kita telah berbincang mengenai CPU. Semakin tinggi
nilai ‘clock speed’ CPU semakin laju komputer dapat memproses arahan.
Dalam sistem komputer CPU sentiasa berhubung dengan memori kerana
ruang kerja CPU adalah memori itu sendiri. Jika sekiranya ruang kerja CPU
kecil maka secara amnya prestasi komputer akan menurun kerana CPU akan
menggunakan ruang cakera keras untuk menggantikan memori. Kelajuan
cakera keras lebih perlahan jika dibandingkan dengan kelajuan memori.
Di sini dapat kita lihat kepentingan kuantiti atau kapasiti memori dalam
komputer. Semakin banyak memori dipasang semakin banyak dan cepat
sesuatu program diproses.
Memori atau dalam istilah komputer disebut RAM (random access

memory).merupakan ruang kerja (workspace) bagi CPU. RAM dan CPU berkait
rapat melaksanakan arahan-arahan (instructions) dalam suatu sistem
komputer. Apabila kita menghidupkan komputer, fail-fail sistem oiperasi akan
dimuatkan ke dalam memori untuk dicapai oleh CPU secara rawak (random).
Tujuan utama menyimpan data dalam memori ialah CPU lebih pantas
menerima data yang berada dalam memori berbanding dengan cakera keras.
Kelajuan memori diukur dalam unit billion per saat, manakala kelajuan cakera
keras diukur dalam unit ribu per saat.
124
Memori utama (RAM) yang digunakan dalam kebanyakan komputer peribadi
adalah dari jenis DRAM (dynamic random access memory). Kelebihan
menggunakan memori jenis ini ialah ketumpatannya. Ini bermaksud data boleh
disimpan dengan banyak di dalam cip yang bersaiz kecil. Walaupun begitu,
operasi DRAM lebih perlahan jika dibandingkan dengan SRAM (static RAM).
Ciri-Ciri Memory Jenis DRAM

1. Dynamic - data yang disimpan di dalam RAM perlu diperbaharui dalam
masa tertentu (refresh).
2. Random - data boleh disimpan dan dicapai pada mana-mana lokasi di
dalam RAM.
3. Volatile – data akan terhapus bila bekalan elektrik diputuskan.
Jenis-Jenis Memori DRAM

Memori DRAM terbahagi kepada beberapa jenis dan yang biasa digunakan
dalam komputer peribadi ialah
1. FPM-DRAM (fast page mode)
2. EDO-DRAM (extended data out)
3. S-DRAM (synchronous)
Memori DRAM jenis FPM dan EDO banyak digunakan dalam komputer
peribadi di awal tahun 90’-an yang menggunakan CPU 286, 386 dan 486.
Manakala memori jenis SDRAM banyak digunakan dalam komputer peribadi
yang menggunakan CPU Intel Pentium, AMD K5 dan K6.
125
Memori SDRAM terbahagi kepada beberapa 4 jenis iaitu;
1. SDR-SDRAM (single data rate)
2. DDR-SDRAM (double data rate)
3. RDRAM (rambus)
4. DDR2-SDRAM (double DDR)
5. XDR-SDRAM (high performance ram)
1. SDR-SDRAM (atau SDR-DIMM)

SDR-SDRAM (Single Data Rate
synchronous dynamic random access
memory) atau biasa disebut sebagai
SDRAM mula diperkenalkan pada tahun
1997, banyak digunakan dalam sistem
komputer Intel Pentium dan AMD K6 Memori jenis SDR-DRAM
dengan kelajuan bus 66 MHz, 100 MHz
dan 133 MHz. Dari segi binaannya SDRAM mempunyai bilangan pin sebanyak
168 dan terdapat 2 sesekat (module key) pada bahagian tapak pemasangan.
126
Memori SDR-DIMM (single data rate) hanya boleh digunakan pada papan
induk yang mempunyai slot SDR sahaja.
Memori jenis ini masih ada di pasaran tetapi harganya lebih mahal dari memori
DDR walaupun kapasiti yang sama. Dari segi prestasi, SDRAM lebih perlahan
jika dibandingkan dengan memori DDR.
Kadar Kelajuan SDRAM
SDRAM PC100 – mempunyai frekuensi 100MHz dan maksimum penghantaran

data sebanyak 800 MB/s
SDRAM PC133 – mempunyai frekuensi 133 MHz dan maksimum

penghantaran data sebanyak 1066 MB/s (1GB/s)
2. Memori DDR-SDRAM
Memori jenis DDR sangat popular masakini, digunakan dalam kebanyakan

komputer peribadi. DDR (double data rate) adalah sejenis memori yang dapat
menghantar ‘double’ data berbanding dengan memori jenis SDR-DIMM. Contoh
pengiraan kadar penghantaran data. Kita ambil contoh memori seperti dalam
jadual di atas – DDR PC3200
Frekuensi = 400 MHz (400,000,000 Hz)
Lebar jalur = 64-bit atau 8 bytes
1 Hz = 8 bytes (1 pusingan = 8 bytes)
kadar penghantaran = 400 x 1,000,000 x 8
= 3200,000,000 byte
= 3.2 GB sesaat
127
Rekabentuk Memori DDR
Memori DDR mempunyai 184 pin penyambung (92 setiap permukaan)
Pin 1 Pin 92
Module key
‘Module key’ memori DDR

pada papan induk
128
3. DDR2 - SDRAM
DDR2 adalah memori generasi selepas DDR dan mula berada di pasaran pada
tahun 2004. DDR2 terbahagi kepada 2 iaitu single channel dan double channel.
Memori DDR hanya boleh dipasang pasang pada papan induk yang
mempunyai slot memori DDR2 sahaja.
240-pin DDR2-SDRAM
Jadual di bawah menunjukkan perbezaan lebarjalur (bandwidth) antara DDR,

DDR2 Single Channel dan DDR2 Double Channel.
Jadual Perbandingan DDR-SDRAM
DDR2 – Single DDR2 – Double

Frekuensi DDR
Channel Channel
400 MHz 3.2 GB/s 3.2 GB/s 6400 GB/s
433 MHz 3.6 GB/s - -
500 MHz 4.0 GB/s - -
533 MHz - 4200 8400
677 MHz - 530 10600
800 MHz - 6400 12800
129
Jumlah memori yang diperlukan di dalam sebuah sistem komputer tidak sama
dan bergantung kepada beberapa factor iaitu;
• Jenis sistem operasi yang dipasang di dalam sistem komputer
• Jenis perisian yang digunakan
Jenis Kegunaan Kapasiti Minima Kapasiti Disyorkan

Umum seperti kerja-kerja rumah,
pejabat yang menggunakan perisian 128 MB 256 MB
pejabat, muzik dan menonton video
Kegunaan umum dan permainan
256 MB 512 MB
terkini
Kegunaan penghasilan video 512 MB 1024 MB
130
Jadual : Jenis-Jenis Memori DRAM
Kelajuan Kadar
Module Standard Kelajuan
Jenis Cip Bus Hantaran
Format Module (MHz)
(MT/s) (MBps)
SIMM FPM 60 ns 22 22 177
SIMM EDO 60 ns 33 33 266
SDR PC66 10 ns 66 66 533
DIMM
SDR PC100 8 ns 100 100 800
DIMM
SDR PC133 7.5 ns 133 133 1066
DIMM
DDR PC1600 DDR200 100 200 1600
DIMM
DDR PC2100 DDR266 133 266 2100
DIMM
DDR PC2700 DDR333 166 333 2700
DIMM
DDR PC3200 DDR400 200 400 3200
DIMM
DDR PC3500 DDR433 216 433 3466
DIMM
DDR PC4000 DDR500 250 500 4000
DIMM
DDR2 PC2-3200 DDR2-400 200 400 3200
DIMM
DDR2 PC2-5400 DDR2-667 333 667 5333
DIMM
DDR2- PC2-6400 DDR2-800 400 800 6400
DIMM
RIMM-16 RIMM1200 PC600 300 600 1200
RIMM-32 RIMM3200 PC800 400 800 3200
RIMM-64 RIMM9600 PC1200 600 1200 9600
131
!
Apabila anda bercadang membeli RAM perhatikan terlebih dahulu spesifikasi
papan induk yang telah anda pilih.
Katalah anda telah membeli papan induk jenama MSI K7N2-Delta2 LSR seperti
dalam gambar di bawah.
Spesifikasi RAM seperti yang dinyatakan

dalam laman web MSI:
Main Memory
$ !" " 01 2 /
3+ 4
$
*5(( 56(( 53(( 37((
8
$ 1 7 41 35+41
8
$ !" " " " 0 - 9*.&
$ 5#): 8
Keterangan papan induk contoh:
1. Boleh dipasang maksima 3 keping memori jenis DDR 400 MHz

2. Oleh kerana papan induk ini mempunyai dual-channel DDR, untuk
mendapatkan prestasi yang baik, sekurang-kurang 2 keping memori DDR
400 atau PC3200
3. Jumlah kapasiti maksima ialah 3 GB sahaja.
4. Padanan yang sesuai adalah samada 2 keping 512 MB DDR 400 atau 2
keping 256 MB DDR 400.
132
" # #
Jenis memori yang digunakan bergantung kepada jenis papan induk yang
dipilih, manakala jumlah kapasiti memori bergantung kepada perisian yang
akan digunakan dalam komputer tersebut.
Contoh 1: Papan induk DDR2 Dual-Channel
slot memori DDR2 dual-

channel
Papan induk MSI 945G Platinum
133
C 8 3
134
# 8 3 7
- ): 8 3
& )& 8 3
8 3
135
*
Kad Video Grafik atau “Graphic Card” atau biasa disebut sebagai ‘VGA Card’
(Video Graphics Array Card) ialah sejenis perkakasan yang berperanan untuk
memaparkan hasil output terus kepada monitor. Kad video grafik jenis lama
hanya membenarkan paparan di dalam bentuk 2D atau 3D sahaja. Tetapi video
grafik kad pada zaman sekarang jenis 2D/3D kombo boleh didapati. Kad grafik
jenis 3D amat penting sekali bagi pengguna komputer yang meminati
permainan komputer. Selain dari itu, kad grafik jenis ini juga amat berguna bagi
pereka-pereka 3D modeling dan lain-lain perisian yang perlu menggunakan
paparan 3D.
Dalam sistem komputer peribadi, monitor disambungkan pada kad grafik yang
dipasang di dalam unit sistem samada dengan menggunakan kad grafik bina-
dalam (built-in VGA) atau kad grafik yang dipasang pada slot ISA, PCI, AGP
atau PCI-e. Dengan kata lain, kad grafik terbahagi kepada dua jenis
pemasangan iaitu;
• Jenis Built-in, yang telah ada pada papan induk secara bina-dalam.
• Kad grafik yang ditambah atau dipasang (add on) pada slot PCI, slot
AGP atau slot PCI-e. Kad grafik jenis ini boleh dipasang pada papan
induk yang telah ada built-in VGA.
136
* C8"- 5' C8" 6
Biasanya papan induk yang agak murah mempunyai adapter VGA jenis ini
yang dipasang terus oleh pengilang papan induk untuk kegunaan dalam set
komputer peribadi berkos rendah (low-cost system) sesuai untuk kerja-kerja
pejabat dan kerja-kerja am di rumah. Pengguna boleh menyambung terus
monitor ke papan induk menerusi VGA port yang terdapat pada bahagian
belakang panel casing tanpa perlu menambah kad grafik.
Penyambung VGA bersepadu

ke monitor
Contoh Papan Induk/Chipset Vga Bersepadu
SISTEM INTEL (Chipset Intel)

VIDEO GRAFIK SLOT
Generasi/FAMILY CHIPSET Prosesor
BERSEPADU AGP
810 - Celeron®
atau
810E - Pentium® III
Intel 810 Intel® 3D processor,
810E2 graphics - Pentium® II
processor
815 4x
Intel Graphics
815E Technology 4x Slot 1 atau
Intel 815 Soket 370
815G * 4x
8.
815EG 4x
845GL
845G Intel Extreme
Intel 845 4x Intel P4
845GE Graphics
845GE
137
SISTEM BUKAN-INTEL (Chipset VIA, NVidia, ATI, SiS)
VIDEO
SLOT
PENGELUAR CHIPSET GRAFIK Prosesor
AGP
BERSEPADU
Pentium
VIA Apollo Trident
III/Celeron/VIA C3
PLE133 Blade3D (Socket 370)
Pentium
VIA Apollo Trident III/Tualatin/Celeron/VIA
PLE133T Blade3D C3 (Socket 370)
ProSavage S3 Savage 4 Pentium III, Celeron,
PL133 3D VIA C3
VIA
ProSavage S3 Savage 4 Pentium III/Tualatin,
TECHNOLOGY PL133T 3D Celeron, VIA C3
ProSavage S3 Savage 4 Pentium III, Celeron,
PM133 3D VIA C3
ProSavage S3 Savage 4 AMD Athlon, Duron
KM133 3D (Socket A)
ProSavage S3 Savage 8 Pentium 4
P4M266 3D
SiS Pentium II/III/Celeron
SiS6320 3D (Slot 1 or Socket 370)
620/5595
Pentium III/Celeron
SiS630 SiS300 3D (Socket 370)
Pentium III/Celeron
SiS SiS 630E SiS300 3D (Socket 370)
Silicon Pentium III/Celeron
SiS 630S SiS300 3D 4X (Socket 370)
Integrated
AMD Athlon/Duron
Systems SiS 730S 3D graphics 4X (Socket A)
3D graphics AMD Athlon/Duron
SiS 740 4x (Socket A)
SiS 650 3D graphics 4x Pentium 4
SiS 650 3D graphics 4x Pentium 4
AMD Athlon/Duron
nForce GeForce 2 GPU 4x (Socket A)
NVIDIA GeForce 4 MX AMD Athlon/Duron
nForce2 4x (Socket A)
GPU
RADEON
RADEON VE;
ATI IGP 8x Pentium 4
340
330/340
RADEON AMD Athlon/Duron
RADEON VE 8x (Socket A)
IGP 320
138
Beberapa Contoh Papan Induk Yang Mempunyai Vga Bersepadu
VGA
SLOT
PAPAN INDUK CHIPSET BINA Prosesor
AGP
DALAM
Prosesor
SIS 6326
Intel
High
Ada Tiada Pentium,
Performance
AMD K6,
AGP V.G.A
AMD K5
Prosesor
Intel
VIA VT8623 Ada Tiada Socket 370
PentiumÒ
III
Prosesor
VIA KM266A AMD
Ada Ada
PRO Athlon
/Duron
Processor
ATI RADEON AMD Soket
EXPRESS 754 Athlon
Ada Ada
200 (RS480) 64 dan
Norrth Bridge Sempron
64
139
*- )- % 5' 32 6
Bahagian ini akan diterangkan dengan perinci jenis binaan kad grafik ‘add-on’
yang berada dalam pasaran dan kad grafik yang masih digunakan dalam
sesetengah komputer peribadi.
KAD GRAFIK SLOT ISA
Kad Grafik Slot PCI
140
Kad Grafik Slot AGP
KAD GRAFIK SLOT PCI-e
141
Teknologi SLI
SLI (scan line interleave) merupakan teknologi baru dalam bidang grafik yang
dicipta oleh NVidia. SLI menggunakan 2 kad grafik antaramuka PCI-e yang
dipasang pada papan induk yang menyokong PCI-e dan SLI. Dengan kata lain
komputer yang menggunakan teknologi SLI, prestasi grafik dan video sangat
cemerlang dan pantas untuk memproses imej 3D dan video.
142
* 8 3 2 ?
Pasa asasnya sekeping kad grafik samada jenis PCI, AGP atau PCI-e
mempunyai elemen-elemen seperti dalam rajah di bawah;
Memori
sinki-haba Kipas dan sinki-haba
berada di atas GPU
untuk mengurangkan
kepanasan VPU.
Sesetengah VPU hanya
memerlukan sinki-haba
sahaja.
Sambungan ke papan
induk samada jenis
PCI, AGP atau PCI-e
Penyambung DVI ke Penyambung 15-pin ke
monitor jenis LCD monitor jenis CRT.
Kebanyakan kad mempunyai
jenis sambungan ini
143
) 8 3 " )(
Pada asasnya setiap kad grafik mempunyai 5 bahagian utama iaitu;
• Unit Pemproses Grafik (GPU)

• Memory
• Input/Output
• Slot Penyambungan
• Bios Video
Dalam bahagian ini akan diterangkan komponen-komponen kad VGA dengan

lebih spesifik seperti Unit Prosesan Grafik (GPU) dan memory yang ada pada
kad tersebut,
5. BIOS Video
2.Memori
3. Input/Output 1.Prosesor grafik (GPU) 4.Slot Penyambungan

Soket 15-pin yang dipasang kipas
penyambung VGA ke penyejuk
monitor
144
, 8 3 58 ,6
Setiap kad video grafik mempunyai ‘prosesor’nya sendiri. Pada masa kini
terdapat beberapa syarikat penyeluar GPU seperti NVidia dan ATi sentiasa
mempertingkatkan keupayaan memproses objek-objek 3D yang komplek
dengan kelajuan tinggi. Contohnya kad grafik yang menggunakan chip NVidia
Geforce 7800GTX mampu memproses 1,320,000,000,000,000 pixel sesaat (
24 pixel per clock speed).
Perkembangan bidang pembuatan kad grafik yang berupaya memproses objek

3D bermula apabila syarikat pengeluar kad grafik terkenal pada masa kini iaitu
NVidia mencipta chip RivaTNT2.. Begitu juga dengan syarikat ATi yang
menjadi saingan kepada NVidia memperkenalkan pemproses 3D, ATi Radeon
VE. Sehingga kini terdapat berpuluh-puluh jenis jenama kad grafik berada di
pasaran dengan harga yang berbeza-beza menyebabkan sukar untuk memilih
manakah kad grafik yang sesuai dengan keperluan pengguna komputer
samada di rumah atau di pejabat.
145
“Processor” kad video grafik dipanggil “graphics processing unit” (GPU) dan
kita boleh menganggap GPU ini seperti CPU yang terdapat pada komputer.
Walau bagaimanapun, GPU hanya berfungsi untuk membuat analisis dan
pengiraan untuk memaparkan grafik 2D/3D pada skrin.
GPU yang “laju” mempunyai lebih banyak transistor daripada kebanyakkan

CPU biasa. Keadaan ini akan mengakibatkan GPU menghasilkan lebih banyak
haba dan untuk mengelakkan kerosakan pada GPU, GPU sering kali diletakkan
di bawah “heat sink” atau kipas.
Jadual pemproses grafik 2D/3D yang dikeluarkan oleh NVidia
GPU Memory
Lebar
Jenis Chip GPU Clock Speed Clock Speed Memory
BUS
(MHz) (MHz)
Kad Video Grafik Peringkat Rendah (Clock Speed Kurang
200MHz)
128-bit
RIVA TNT2 125 150 32-bit
SDR
128-bit
RIVA TNT2 Ultra 150 183 32-bit
SDR
128-bit
Geforce256 125 166 32-bit
SDR
128-bit
Geforce256 DDR 125 333 32-bit
SDR
128-bit
GeForce2 MX400 200 183 32-bit
SDR
128-bit
GeForce2 GTS 200 333 64-bit
DDR
128-bit
GeForce2 Pro 200 400 64-bit
DDR
146
Kad Video Grafik Peringkat Pertengahan (Clock Speed antara
200 – 300 MHz)
GeForce2 Ultra 250 460 128-bit
64-bit
DDR
GeForce2 TI 250 400 128-bit
64-bit
DDR
GeForce3 200 460 128-bit
64-bit
DDR
GeForce3 Ti500 240 500 128-bit
64-bit
DDR
Geforce4 MX400 270 400 128-bit
64-bit
DDR
GeForce4 Ti4200 250 444 128-bit
64-bit
DDR
GeForce FX5200 250 400 64-bit
Kad Video Grafik Peringkat Pertengahan Tinggi (Clock speed antara 300
– 400 MHz
GeForce FX 5700 425 550 128 128
GeForce FX 5800 400 800 128 128
GeForce FX 5900 400 850 128 256
GeForce 6800 400 1100
128 256
Ultra
Kad Video Grafik Peringkat Tinggi (Clock speed melebihi 400
MHz
147
(;'C' (
Video Grafik kad disambungkan ke komputer melalui motherboard.

Motherboard memberi kuasa/elektrik kepada kad video grafik dan
membenarkan ia berkomunikasi dengan CPU. Kebanyakan kad video grafik
yang moden kadang-kala memerlukan kuasa yang lebih kuat untuk beroperasi
'D ,?B(,? ,?
Video Grafik kad disambungkan ke komputer melalui motherboard.

Motherboard memberi kuasa/elektrik kepada kad video grafik dan
membenarkan ia berkomunikasi dengan CPU. Kebanyakan kad video grafik
yang moden kadang-kala memerlukan kuasa yang lebih kuat untuk beroperasi
dan kad video jenis ini biasanya mempunyai sambungan kuasa terus kepada
kad video daripada sumber kuasa komputer.
+(? DE" ,D8"D
Sambungan kad grafik ke motherboard biasanya disambungkan melalui 3 cara

iaitu :-
a. Peripheral Component Interconnect (PCI)
b. Advanced Graphic Port ( AGP)
c. PCI Express (Pcle)
PCI Express ialah sambungan yang paling baru diantara kedua-dua yang lain.
Ia boleh menjalankan proses penghantaran data dengan lebih laju dan efisyen.
Ia juga membenarkan pemasangan 2 Kad video grafik didalam sesebuah
komputer dalam masa yang sama.
148
*
! C 8 3 3 F
Bayangkan komputer sebagai sebuah syarikat yang terdapat bahagian-
bahagian kecil (department) didalamnya. Jika pekerja di dalam syarikat
tersebut mahukan sekeping lukisan , mereka akan memohon lukisan tersebut
kepada bahagian lukisan (art department). Kemudian pekerja-pekerja di
bahagian lukisan tersebut akan menentukan imej apa yang hendak dilukis dan
sebagainya. Akhirnya lukisan tadi yang pada asalnya hanya idea yang terdapat
didalam kepala pelukis tadi dapat dilihat oleh semua orang melalui lukisan yang
telah disiapkan dan dipamerkan.
Kad Video Grafik juga menggunakan prinsip yang sama dimana CPU berkerja
sama dengan aplikasi (softwares) dan menghantar maklumat dan imej kepada
Kad Video Grafik dan Kad Video Grafik akan menentukan bagaimana pixel
akan digunakan bagi membentuk imej di skrin.
Imej yang anda lihat di screen komputer anda dibina oleh titik-titik kecil yang
dipanggil “PIXEL”. Dalam keadaan biasa (resolution setting) monitor akan
memaparkan lebih dari 1 bilion pixel dan komputer akan membuat keputusan
atas setiap satu pixel tersebut bagi memaparkan imej di monitor. Di dalam
keadaan ini, komputer memerlukan “translator” iaitu jurualih bahasa dimana
translator ini akan menukarkan data-data “binary” daripada CPU kepada imej
yang anda akan lihat. Sekiranya motherboard anda tidak mempunyai Video
Grafik terbina dalam (built-in), tugas ini akan di ambil alih oleh Video Kad
Grafik. Tugas Kad Video Grafik (Graphic Card) amatlah kompleks tetapi prinsip
dan komponennya amatlah mudah untuk difahami.
149
* C 8 3
Secara keseluruhannya, cara untuk menilai prestasi sesebuah Kad Video
Grafik ialah keupayaannya dalam memaparkan imej di skrin dalam tempoh
sesaat. Nilai ini diukur dalam unit “Frame Per Second” (FPS). Mata manusia
boleh memproses imej dalam masa 25 FPS tetapi permainan komputer pada
masa sekarang memerlukan 60 FPS untuk memastikan permainan komputer
tersebut dapat berjalan dengan lancar dan licin.
Beberapa perkara juga perlu diambil berat dalam memastikan Kad Video Grafik
dapat berfungsi dengan optimum. Perkara tersebut ialah :-
4 GPU clock speed ( MHz)

4 Nilai memori BUS ( bits )
4 Jumlah memori yang sedia ada ( MB )
4 Memory Clock Rate ( MHz )
4 Memory Bandwidth ( GB/s )
4 RAMDAC speed ( Mhz )
Selain dari itu juga, prestasi CPU dan Motherboard anda juga memainkan
peranan dalam memastikan prestasi Kad Video Grafik anda berada di dalam
prestasi yang optimum.
150
*
. '+'> (D'?(;
Monitor adalah sebahagian dari video sub-sistem selain dari kad grafik yang
telah dibincangkan dalam bab 5. Monitor terbahagi kepada 2 jenis teknologi
iaitu;
1. CRT (Cathode Ray Tube)

2. LCD (Liquid Crystal Display)
&;?
Monitor pada asalnya menggunakan teknologi ‘cathode ray tube’ dan masih
digunakan hingga sekarang. Teknologi yang sama ini digunakan dalam set
television. CRT mengandungi tiub kaca hampagas. Pada bahagian hujung tiub
terdapat senapang electron untuk memancarkan tiga jenis cahaya iaitu bahan
posfor merah, hijau dan biru untuk menghasilkan warna pada skrin monitor,
yang mana pada bahagian hujung yang bertentangan mengandungi lapisan
posforus.
Monitor jenis CRT
151
*
/ &';')&';' (D'?(;&;?
1. LEBAR SKRIN – 15”, 17”, 19” diukur dari penjuru bawah ke penjuru
atas (titik A – titik B)
152
2- RESOLUSI (resolution) –
640 x 480, 800 x 600, 1024 x 768 menunjukkkan bilangan pixel di skrin.
Pixel atau ‘picture element’ adalah satu titik (dot) yang dipancarkan di skrin
komputer. Monitor akan memaparkan titik-titik fospor mengikut warna
Merah, Hijau dan Biru secara berasingan dan tersusun.
Titik warna Titik warna Titik warna biru

merah hijau
R G B R G B R G B
B R G B R G B R G
R G B R G B R G B
B R G B R G B R G
R G B R G B R G B
Jarak 2 pixel
153
,"+'?'0";D"
Kualiti warna merujuk kepada jumlah kombinasi warna (RGB) yang

boleh dihasilkan diskrin.Terdapat 3 cara setting untuk menghasilkan
8
warna-warna di skrin iaitu 1 byte, 2 byte dan 4 byte. 1 byte (2 ) boleh
16
menghasilkan 256 warna, 2 (2 ) byte boleh menghasilkan 65,536
32
warna dan 4 byte (2 ) boleh menghasilkan 16, 777,216 warna.
1-byte Warna.
Satu kombinasi titik warna R,G,B yang boleh menghasilkan sebanyak
256 warna.
8
8-bit atau 2 = 256
2-byte Warna.
16
Satu kombinasi 2-byte atau 16-bit atau 2 = 65,536
Istilah DPI (dots per inch / pixel per inch) – Iaitu ukuran jarak antara 2
pixel yang berhampiran. .28, .26, .22 dpi
154
& 2
& +
155
.# & 7 2 &
+
- )- &
&
& )& &
&
&
2 & +
156
.*
Di dalam sistem komputer cakera keras digunakan untuk menyimpan data
secara kekal, iaitu data tidak hilang atau terhapus walaupun komputer telah
ditutup. Secara istilahnya cakera keras adalah sebagai media simpanan
sekunder (secondary storage) manakala memori sebagai media simpanan
primer (primary storage). Cakera keras mengandungi program sistem operasi
seperti Windows, program-program apliksai pejabat seperti Microsoft Office dan
juga digunakan untuk menyimpan hasil kerja pengguna dalam bentuk fail-fail
tertentu.
.* - )- &
Cakera keras yang digunakan di dalam komputer peribadi terbahagi kepada 2
jenis iaitu;
1. Parallel ATA (P-ATA)
2. Serial ATA (S-ATA)
157
Cakera Keras jenis P-ATA
Cakera keras P-ATA telah lama digunakan di dalam komputer peribadi dan
masih digunakan sehingga sekarang. Kadang kala cakera keras P-ATA disebut
sebagai cakera keras konvensional. Istilah P-ATA yang bermaksud Parallel
Advanced Technologi Attachment mula digunakan apabila cakera keras jenis
SATA mula berada dipasaran pada tahun 2003. Rajah di bawah menunjukkan
penyambung jenis ATA atau disebut juga sebagai IDE
Penyambung IDE Blok pelompat Penyambung

40-pin (jumper block) bekalan kuasa
Rajah pin dan sambungan cakera keras IDE/ATA
158
Kabel Penyambung 80 jalur IDE untuk cakera keras P-ATA
Kedudukan penyambung IDE untuk cakera

keras jenis P-ATA di papan induk
Penyambung IDE
159
Cakera Keras S-ATA
Cakera keras jenis S-ATA (Serial ATA) mula diperkenalkan oleh jurutera Intel
dan digunakan dalam sistem komputer peribadi pada tahun 2003. Jenis
menyokong sepenuhnya ciri-ciri ATA yang terdahulu, tetapi kelajuan
penghantaran data lebih laju berbanding jenis ATA. Cakera SATA boleh
dikenali dengan melihat sambungan 7 pin berbanding 40 pin pada ATA.
Rajah: Cakera Keras Jenis S-ATA
PenyambungRajah: Jenis Penyambung cakera keras

sambungan Penyambung
Serial ATA
bekalan kuasa Serial antaramuka Serial bekalan kuasa ATA
ATA ATA (data)
160
Kabel Penyambung Cakera Keras S-ATA
S-ATA
Penyambung S-ATA di papan induk
161
.* &
Lengan
Cakera
aktuator
Penutup logam
Kepala baca-tulis
Lubang skru
Cakera keras terdiri dari kepingan cakera bulat yang diperbuat dari keluli. Di
atas permukaan cakera ini terdapat lapisan magnet yang sangat nipis. Di atas
permukaan inilah data disimpan. Kepala baca-tulis berfungsi sebagai alat untuk
membaca atau menyimpan data di atas permukaan cakera. Semasa cakera
keras berfungsi samada menyimpan data atau membaca data untuk disimpan
ke dalam memori, kepingan cakera akan berpusing dengan ligat, manakala
kepala baca tulis akan bergerak arah ke dalam atau keluar kepingan cakera.
Sebelum ini telah dinyatakan, cakera keras adalah sebagai ruang simpanan
fail-fail sistem atau fail pengguna. Cakera keras yang baru dibeli sebenarnya
tidak mempunyai ruang untuk menyimpan data. Pengguna mestilah melakukan
suatu proses penyediaan ruang terhadap cakera tersebut proses ini dinamakan
‘partitioning’ dan ‘formatting’. Cakera keras perlu dibuat partition dan diformat
terlebih dahulu sebelum ia dapat digunakan.
162
Partition Cakera Keras
Partition bermaksud ruang di dalam cakera keras yang membolehkan sistem
operasi menguruskan fail-fail sistem di dalamnya. Cakera keras boleh dibahagi-
bahagikan kepada beberapa partition yang berlainan fail sistem bagi
membolehkan beberapa sistem operasi dipasang di dalamnya.
Contohnya cakera keras dibahagikan kepada 3 partition.
• Partition pertama adalah FAT32 yang digunakan untuk pemasangan

sistem operasi Windows 98
• Partition kedua adalah NTFS yang digunakan untuk pemasangan
windows XP.
• Partition ketiga adalah EXT3 yang digunakan untuk pemasangan sistem
operasi Linux
Dengan kata lain partition mempunyai ruang dengan saiz tertentu dan jenis
sistem fail yang sesuai untuk pemasangan sistem operasi.
Format Partition
Cakera keras yang telah dibuat partition perlu diformat terlebih dahulu. Apakah
yang dimaksudkan dengan format?
Format bermaksud suatu kaedah untuk membentuk track, sector dan cluster di
atas permukaan cakera bagi membolehkan fail-fail disimpan di dalamnya.
163
Trek Dan Sektor
Trek adalah bulatan yang terdapat di atas permukaan cakera dan sektor
merupakan ruang-ruang pada trek yang telah dibahagi-bahagikan kepada
beberapa bahagian yang lebih kecil. Jumlah sektor pada setiap trek tidak sama
kerana ia bergantung kepada kepadatan trek bagi setiap permukaan cakera.
Jumlah sektor pada setiap trek adalah sebanyak 900 atau lebih. Setiap sektor
mempunyai kapasiti 512 byte. Nilai ini digunakan sejak mula dicipta hingga
sekarang.
Sektor 512 byte

Permukaan cakera dibahagi-
bahagikan kepada trek dan
sektor.
Trek
164
.* &
Di antara pengeluar cakera keras yang popular di kalangan pengguna

komputer peribadi ialah Western Digital, Seagate, Maxtor dan Samsung.
Semua pengeluar cakera keras menghasilkan cakera keras jenis P-ATA dan S-
ATA dalam berbagai-bagai jenis model dan spesifikasi. Dalam jadual berikut
menunjukkan nama-nama model dan spesifikasi cakera keras kegunaan
komputer peribadi mengikut nama pengeluar.
Western
Antaramuka Seagate Maxtor Samsung
Digital
DiamondMax
WD Caviar Barracuda SpinPoint T
Plus 8
P-ATA/IDE
DiamondMax
SpinPoint M
Plus 9
DiamondMax
WD Caviar SE Barracuda.7 SpinPoint T
Plus 9
WD Caviar SE DiamondMax
SATA Barracuda.8 SpinPoint M
16 10
DiamondMax
WD Raptor X SpinPoint V
11
Penerangan beberapa contoh model cakera keras.
WD Caviar (P-ATA)
Cakera keras WD Caviar P-ATA mempunyai berbagai-bagai jenis model iaitu
WD400BB, WD800BB, WD120BB dan WD250DD mengikut saiz kapasiti.
Semua model ini mempunyai 2MB cache, ATA100 dan 7200 RPM.
WD Caviar SE (S-ATA)
Semua cakera model ini mempunyai spesifikasi seperti 2 MB cache, 7200 RPM
dan kelajuan sehingga 300 MB/s
165
WD Raptor X dikatakan sebagai cakera keras S-ATA paling laju di dunia. WD
Raptor mempunyai spesifikasi 10000 RPM, 16 MB cache dan kadar
penghantaran data sehingga 1.5 GB/s. Selain dari itu lapisan pelindung cakera
diperbuat dari bahan lut sinar dimana pengguna dapat melihat binaan dalam
cakera.
Cakera keras WD Raptor X
.*
! 3 &
Setiap cakera keras mempunyai spesifikasi tertentu dan berbeza seperti

kapasiti muatan dan kelajuan penghantaran data.
Kapasiti / Saiz Muatan

Saiz muatan cakera keras bermaksud berapa banyak data boleh disimpan di
dalamnya. Saiz muatan diukur dalam unit gigabyte (GB). Pada masakini saiz
cakera keras boleh didapati dipasaran bermula dari 40GB, 80GB, 120GB,
160GB, 200GB hingga 500GB. Kesesuaian saiz cakera bagi berbagai-bagai
kategori penggunaan komputer boleh dilihat dalam jadual berikut;
166
Saiz Muatan Cakera Keras Penggunaan
Kerja umum di pejabat dan
40 GB
rumah
Komputer multimedia dan
80 GB – 120 GB
hiburan
Permainan terkini, penghasilan
160 GB dan ke atas
video
Pertukaran Unit-Unit Kapasiti
1024 byte (B) = 1 KiloByte (KB)
1024 KB = 1 MegaByte (MB)
1024 MB = 1 GigaByte (GB)
Anggaran muatan:
Sebuah filem 120 minit dalam bentuk VCD bersaiz 1.4 GB. Jadi sebuah cakera
keras yang berkapasiti 120 GB boleh diisi atau dimuatkan kira-kira 85 buah
filem.
Sebuah lagu dalam format MP3 bersaiz kira-kira 5 MB. Jumlah lagu yang boleh
disimpan di dalam cakera keras 120 GB adalah kira-kira 24,000 buah lagu.
167
Kelajuan Penghantaran Data
Cakera keras mempunyai beberapa parameter tertentu yang menjadi faktor
kelajuan dan kecekapan berfungsi seperti kelajuan baca-tulis, kelajuan bus dan
sebagainya. Pemilihan parameter yang terbaik boleh menyumbang kepada
kecekapan dan prestasi komputer keseluruhannya. Antara parameter yang
dimaksudkan ialah;
• Kelajuan Berputar (Rotational Speed)

• Saiz Buffer
• Purata Latency
• Seek Time
• Kelajuan Buffer
Kelajuan Berputar (Rotational Speed)

Kelajuan kepingan cakera berputar diukur dalam unit RPM atau Revolution Per
Minute. Sebagai contoh cakera keras yang mempunyai 5400RPM boleh
berputar 5,400 pusingan seminit. Cakera keras 7200RPM boleh berputar 7,200
putaran seminit. Semakin tinggi nilai RPM semakin laju kadar baca-tulis cakera
tersebut. Nilai RPM yang biasa sekarang ialah 7200RPM.
Saiz Buffer
Buffer adalah sejenis memori yang terdapat di dalam cakera keras. Memori ini
berfungsi sebagai pencepat penghantaran data ke memori utama. Semakin
besar saiz memori semakin cekap cakera keras berfungsi. Pada masa kini
terdapat 3 saiz memori iaitu 2MB, 8MB dan 16Mb. Memori 16MB hanya
terdapat dalam cakera keras jenis SATA sahaja.
168
Purata Latency
Latency sesebuah cakera keras diukur dalam unit milisaat seperti 4.2ms, 6ms
dan sebagainya.
Latency bermaksud masa yang diambil oleh kepala baca-tulis bergerak dari
satu sektor ke sektor lain atau mencari sektor yang sebenar. Semakin kecil
nilai latency dikira semakin laju dan cekap cakera tersebut.
Sebagai contoh, purata latency cakera keras WD Raptor X adalah 2.9 ms

manakala purata latency cakera keras WD Caviar adalah 4.2 ms
Seek Time
Seek Time adalah masa yang diambil untuk baca-tulis, bergerak dari satu trek
ke trek lain dan dari trek paling luar (trek 0) hingga ke trek paling dalam. Cakera
keras WD Raptor X mempunyai purata Seek Time 10.2 ms. Manakala WD
Caviar mempunyai purata Seek Time 21 ms. Semakin kecil nilai Seek Time
semakin laju cakera keras tersebut.
Kesimpulannya, pemilihan cakera keras bergantung kepada saiz cakera yang

sesuai dengan penggunaannya, jenis antaramuka samada serial atau parallel
ATA, kelajuan berputar RPM, saiz buffer dan model / pengeluar.
169
.*
Cakera keras perlu diteliti sebelum dibuat pemasangan. Teliti rajah atau jadual
penetapan jumper, pin penyambungan kabel data dan kabel bekalan kuasa.
Mari kita lihat contoh cakera keras di bawah.
Jadual penetapan jumper
Pin sambungan bekalan

kuasa
Pin sambungan kabel IDE Pin penetapan jumper
170
Jadual Penetapan Jumper
Master Slave 4092 Cyl Limit Cable Select
Cakera keras ditetapkan sebagai Master
Cakera keras ditetapkan secara

Cable Select.
Nota: Jika sekiranya penetapan jumper adalah cable select untuk semua
cakera keras, cakera keras yang disambung pada hujung kabel menjadi
‘master’ manakala cakera yang disambung pada penyambung tengah kabel
menjadi ‘slave’
171
Penyambungan Kabel Bekalan Kuasa
Kabel bekalan kuasa
Penyambungan Kabel IDE
Kabel IDE 80 jalur
Kedudukan kabel No.1
172
Sambungan 2 Cakera Keras Menggunakan ‘Cable Select Jumper’
Cakera 1 disambung pada

hujung kabel IDE menjadi
‘master’
Sambungan Kabel IDE Cakera 2 disambung pada

pada papan bahagian tengan kabel IDE
induk menjadi ‘slave’
173
.*
. 2 & + 54 % G6
Pemacu cakera liut (cakera lembut atau disket) masih digunakan dalam
komputer peribadi masakini walaupun terdapat banyak jenis pemacu lain di
pasaran seperti ‘USB Drive, Zip Drive dan sebagainya.
Pemacu cakera liut digunakan untuk membaca dan menyimpan data ke dalam
disket. Biasanya saiz pemacu adalah 1.44 MB. Disket digunakan untuk
menyimpan fail-fail bersaiz kecil dan juga untuk membuat cakera boot.
Pemacu Cakera Liut 1.44MB

Cakera Liut atau disket
Kapasiti 1.44 MB
Pin bekalan kuasa Penyambung kabel FDD
174
.*
/ 2 & +
Kabel bekalan Pemacu cakera liut

kuasa
Kabel FDD 32 jalur
Sambungan kabel
ke papan induk
175
2 & (
176
/# 2 & (
& (
- )- 2 & (
2 & );( B C
177
/*
emacu optik bermaksud perkakasan yang digunakan untuk memutar
media optik seperti cd-rom dan dvd-rom. Pemacu optik menggunakan asas
cahaya untuk membaca atau menyimpan data dalam cakera. Dalam bahasa
Inggeris biasa disebut cd-rom drive atau dvd-rom drive.
CD-ROM bermaksud compact disk-read only memory. Pemacu cd-rom menjadi

satu keperluan asas dalam sistem komputer masakini kerana ia diperlukan
semasa pemasangan perisian. Perkara ini akan dibincangkan dalam bahagian
3 pemasangan komputer.
/* - )- 2 & (
Di dalam pasaran terdapat berbagai-bagai jenis pemacu optik seperti,

• pemacu cd-rom
• pemacu cd-rom jenis re-writeable (cd-rw)
• pemacu dvd-rom ‘single layer’ atau ‘double layer’
• pemacu dvd-rom jenis re-writeable ‘single layer’ atau ‘double layer’ (dvd-
rw)
• dvd/cd-rw combo
178
- )- & 52 2 26
CD-ROM Recordable (CD-R)

Cakera padat jenis ini dapat digunakan pada
semua pemacu cakera optik seperti dalam
senarai di atas. Biasanya ia digunakan untuk
menyimpan perisian sistem operasi, perisian
aplikasi dan data pengguna dalam jumlah yang
sederhana besar. Saiz muatan cakera padat
biasanya antara 650 MB hingga 700 MB. Saiz
muatan ini bersamaan dengan 500 – 550 kali
ganda berbanding dengan disket atau cakera liut.
Cara menyimpan fail ke dalamnya ialah dengan menggunakan program
tertentu yang dipanggil ‘cd-rom burner’ . Ia boleh disimpan berulang kali
sehingga tahap maksima dan tidak boleh dipadamkan.
179
& );( ; )0 5& );06
Perbezaan antara cakera padat jenis

RW dengan cakera padat biasa ialah
keupayaan memadam semula data yang
telah disimpan, sama seperti fungsi
disket. Cakera padat RW boleh
digunakan pada semua pemacu optik
melainkan kerja-kerja menyimpan tidak
boleh dilakukan jika menggunakan
pemacu cd atau dvd yang biasa.
C
DVD (Digital versatile disc kadangkala
dipanggil digital video disc) berbeza dari
cakera keras dari segi keupayaan
menyimpan data dan berapa banyak data
dapat dicapai dalam satu masa.
Sekeping DVD boleh menyimpan data
sekurang-kurangnya 4.7 GB cukup untuk
memuatkan sebuah filem berkualiti tinggi.
Saiz Muatan DVD

Jenis Kapasiti (GB)
Single Layer – single sided 4.7
Single layer – double sided 8.54
Double layer – single sided 9.4
Double layer – double sided 17.08
180
/* 2 & ( 5( 2 G6
Pemacu CD dan DVD termasuk dalam kategori optikal kerana ia menggunakan

cahaya laser untuk membaca data. Kedua-dua jenis pemacu ini dipasang pada
papan induk menggunakan kabel IDE sama seperti pemasangan cakera keras.
Pemacu CD
Jenis-Jenis Pemacu Optikal
Jenis Kegunaan
CD-R Membaca cakera padat
CD-RW Membaca dan merekod CD
DVD-R Membaca CD dan DVD
DVD-RW Membaca dan merekod CD dan DVD
181
/* : )&
Kita biasa melihat label kelajuan seperti 52x40x52 pada cakera atau pemacu.
52X 40X 52X
52 kali kelajuan 40 kali kelajuan 52 kalii kelajuan

merekod data merekod data membaca data
(CD-R) pada CD-RW
Nota: 1x kelajuan bersamaan 150 KB per saat.
/*
! 2 (
Pemilihan pemacu optik yang terbaik ialah DVD-RW (double layer) atau
sekurang-kurangnya pemacu CD-RW jika kos menjadi faktor.
Antara sebab-sebab pemilihan ialah;

1. Mudah untuk membuat media sokongan (backup) untuk menyimpan fail
yang bersaiz besar.
2. Membuat backup CD perisian yang asal untuk kegunaan sendiri.
182
2
183
A# 2
; ! * 1
184
A*
embeli perkakasan komputer satu persatu memerlukan perancangan yang
betul supaya jumlah kos perkakasan tidak melebihi bajet, semua
perkakasan yang dibeli hendaklah sesuai dan boleh dipasang. Dalam bab
ini digariskan beberapa panduan dan teknik membeli perkakasan mengikut
bajet tetentu.
A*
Jadual berikut menunjukkan senarai perkakasan yang perlu untuk pemasangan
dan juga perkakasan tambahan.
Bil Perkakasan Perlu Tambahan

1 Casing & Unit Bekalan Kuasa Ya
2 Papan Induk Ya
3 CPU Ya
4 Memori Ya
5 Kad Grafik Bersepadu Ya
6 Cakera Keras Ya
7 Pemacu CD-ROM Ya
8 Pemacu Cakera Liut Ya
9 Monitor Ya
10 Papan Kekunci Ya
11 Tetikus Ya
12 Modem Ya
13 LAN Adapter Bersepadu Ya
14 Kad Bunyi Bersepadu Ya
15 Pencetak Ya
16 Pembesar suara Ya
185
A* 2
Untuk mendapatkan sebuah komputer peribadi berkos minima pada harga
pasaran semasa anda perlu memilih perkakasan yang mempunyai harga yang
tidak terlalu berbeza atau perkakasan yang tidak banyak pilihan. Papan induk
dan CPU adalah pilihan terakhir.
Senarai perkakasan untuk memasang komputer AMD
Bil Perkakasan Harga Terendah

1 Casing & Unit Bekalan Kuasa (Tower-ATX) RM75.00
2 Papan Kekunci PS/2 RM10.00
3 Tetikus RM10.00
4 Monitor 15” jenis CRT RM240.00
5 Cakera keras 40 GB jenis P-ATA RM165.00
6 Pemacu CD-ROM RM55.00
7 Pemacu Cakera Liut RM25.00
8 Pembesar suara RM20.00
9 Memori 256MB DDR PC3200 RM90.00
10 Pencetak RM150.00
11 Modem RM20.00
12 LAN Adapter bersepadu
13 Kad Bunyi Bersepadu
14 Kad Grafik Bersepadu
15 Papan Induk soket 462 Micro-ATX RM175.00
16 CPU Sempron 2200+ Soket 462 RM190.00
Jumlah RM1200.00
harga perkakasan berdasarkan harga semasa secara rawak di Kuala Lumpur.
Bersepadu (integrated ) bermaksud telah sediada pada papan induk.
186
Senarai perkakasan untuk memasang komputer Intel

2 Papan Kekunci PS/2 RM10.00
3 Tetikus RM10.00
4 Monitor 15” jenis CRT RM240.00
5 Cakera keras 40 GB jenis P-ATA RM165.00
6 Pemacu CD-ROM RM55.00
9 Memori 256MB DDR PC3200 RM90.00
11 Modem RM20.00
12 LAN Adapter Bersepadu
14 Kad Grafik Bersepadu
15 Papan Induk soket 478 Micro-ATX RM175.00
16 CPU Celeron 2200+ Soket 478 RM250.00
Jumlah RM1260.00
harga perkakasan berdasarkan harga semasa di Kuala Lumpur.
Kesimpulannya:
Harga terendah untuk memasang sistem komputer AMD ialah RM1200.00
manakala sistem komputer Intel ialah RM1260.00
Harga ini boleh dikurangkan lagi dengan mengeluarkan perkakasan/komponen
tambahan dari senarai, seperti modem dan pembesar suara.
187
A* 2
; ! *
Komputer yang harganya kurang dari RM2500.00 dianggap sebagai sistem

komputer peringkat sederhana atau pertengahan, memang sesuai untuk
kegunaan di rumah, pusat latihan IT dan pejabat secara optima.
Teknik yang digunakan ialah menetapkan CPU dan papan induk, jumlah
memori, jenis kad grafik, kapasiti cakera keras dan monitor
Senarai perkakasan untuk memasang komputer AMD

2 Memori 2 x 256MB DDR2 533 RM240.00
3 Kad grafik 6600GT RM490.00
4 Monitor 17” jenis Flat CRT RM380.00
5 Cakera keras 80 GB jenis SATA RM210.00
6 Pemacu CD-RW Combo RM85.00
8 Tetikus RM20.00
9 Papan Kekunci RM20.00
12 LAN Adapter Bersepadu
14 Kad Grafik -
15 Papan Induk soket 775 DDR2 PCIe ATX RM410.00
16 CPU Intel Pentium 4 630 Soket 775 RM650.00
Jumlah RM1260.00
harga perkakasan berdasarkan harga semasa di Kuala Lumpur.
188
189
#
(
5 6
190
: "
Projek pemasangan sistem komputer AMD akan dibahagikan kepada 3

peringkat pemasangan iaitu;
1. Peringkat Pertama
Pemasangan peringkat pertama melibatkan penyediaan casing, unit
bekalan kuasa, papan induk, CPU dan memori. Uji pemasangan
peringkat pertama (burn-in test)
2. Peringkat Kedua
Pemasangan peringkat kedua melibatkan pemasangan komponen
storan seperti cakera keras, pemacu optik dan pemacu cakera liut.
3. Peringkat Ketiga – Pemasangan Sistem Operasi, pemacu peranti dan
utiliti
4. Peringkat Keempat – Pemasangan perkakasan tambahan seperti kad
modem dalaman (internal modem)
191
* %
"*
1. CPU AMD Athlon XP 1600+ Soket 462

2. Papan induk MSI KM4M-V Soket 462
3. Memori 2 x 256 MB DDR PC3200
4. Cakera keras Seagate 20 GB 5400 RPM ATA100
5. Imation CD-RW
6. Pemacu cakera liut
7. Kad grafik MSI nForce4 MX4000
8. ATX mid-tower casing + 400 watt ATX power supply
9. Monitor Samsung 17” Model 793DF
10. PS/2 Keyboard dan Mouse
192
* E
3 4
2
1. Pemutar Skru Leper

2. Kanta Pembesar
3. Pemutar Skru Philips
4. Penyepit Jumper
193
&*&
1. CD Pemasangan Windows XP
2. CD Pemacu papan induk KM4M-V
3. CD perisian utiliti (dibekalkan bersama buku ini)
* E
1. Casing Jenis Tower ATX
Casing ATX Casing ATX

Pandangan Belakang Pandangan Hadapan
194
2. Unit Bekalan Kuasa ATX
Unit Bekalan Kuasa ATX – 400W
3. Papan Induk
Papan induk MSI-KM4M-V
195
4. CPU AMD AthlonXP 1600+
Athlon XP 1600+
Kelajuan 1400 MHz
FSB 133MHz
5. Memori - 2 x 256 MB PC3200 DDR-DIMM
Memori – 2 x 256 MB
196
6. Cakera Keras
Cakera keras – Maxtor 20 GB
7. Kad Video Grafik
MSI – GeForce4 MX4000
197
8. Pemacu Cakera Optik
Pemacu CD – Imation CD-RW
9. Pemacu Cakera Liut
Pemacu Cakera Liut – Sony 1.44 MB FDD
10. Papan Kekunci & Tetikus
Papan kekunci dan tetikus dengan penyambung PS/2

198
11. Monitor CRT
Monitor – Samsung 17” Model 793 DF
199
*
1. Menyediakan casing
Tanggalkan semua
skru penutup casing
di kedua sisi
Ruang CD-RW
Ruang pemacu
cakera liut
Ruang cakera keras
Ruang Unit bekalan

Ruang I/O kuasa
200
2. Unit Bekalan Kuasa ATX
Kabel bekalan kuasa

yang disambung pada
pemacu cakera liut
Kabel bekalan kuasa

yang disambung pada
cakera keras
Kabel bekalan kuasa

yang disambung pada
papan induk
Kabel bekalan kuasa

yang disambung pada
pemacu cakera optik
Soket 3 pin disambung
pada bekalan kuasa
utama (plug dinding)
Soket 3 pin disambung
pada monitor
201
3. Papan Induk
Perhatikan dan kaji komponen-komponen yang terdapat pada papan

induk sebelum membuat pemasangan. Di antara komponen yang
perlu diberi perhatian ialah;
1. Jumper CMOS
2. Jumper CPU
3. Soket CPU
4. Jumper suis bekalan kuasa, suis reset dan LED bahagian
hadapan casing.
5. Teliti buku panduan papan induk yang dibekalkan oleh pengilang
papan induk.
Penyambung
kipas CPU
Soket 462
untuk CPU
AMD Athlon
XP
Penyambung
bekalan kuasa
CPU
Jumper CMOS
dan suis / LED
panel hadapan
202
Perhatikan dan bandingkan papan induk anda dengan rajah susunatur
papan induk yang terdapat dalam buku panduan pemasangan.
Bahagian yang paling penting ialah jumper penetapan FSB CPU yang bertanda
1. Perhatikan rajah jumper SW1 dan SW2.
203
Bagi pemasangan CPU AMD Athlon XP 1600 (FSB 133MHz), jumper mestilah
di setkan seperti dalam jadual di atas
JUMPER CMOS
Jumper untuk CMOS ditandakan denganJBAT1 terletak bersebelahan dengan

SW1 dan SW2. Data yang disimpan di dalam CMOS boleh disingkirkan dengan
menutup pin 2 dan 3 selama beberapa saat (anggaran 20 saat). Keadaan ini
dinamakan sebagai ‘clear CMOS’. Pada masa ini dilarang membuka suis
bekalan kuasa kerana boleh merosakkan papan induk. Untuk menyimpan data
atau berada dalam keadaan normal, tutup pin 1 dan 2.
3 3 3
JBAT 1 2 JBAT 1 2 JBAT 1 2
1 1 1
normal Singkir data
204
4. Meneliti CPU
Pin 1
Perhatikan penjuru CPU yang tiada pin seperti dalam bulatan rajah di atas.
Semasa pemasangan penjuru ini hendaklah disesuaikan dengan soket
yang terdapat pada papan induk.
Pin 1
205
*
Memakai Sarung Tangan Penyingkir Elektrik Statik (ESD glove)

(boleh dibeli di kedai elektronik)
Anda digalakkan memakai
sarung tangan ESD untuk
mengelakkan kerosakan
komponen eletronik akibat
elektrik statik yang dikeluarkan
oleh badan anda
Sarung tangan ESD

(ESD glove)
Atau anda boleh menggosok kedua-dua tangan berulangkali pada bahagian

logam yang terdapat pada belakang casing.
Bahagian belakang yang diperbuat dari

logam (aluminium)
206
*
!
Pemasangan peringkat pertama ini melibatkan kerja-kerja seperti berikut;
1. Penyediaan casing – menentukan lubang yang sepadan dengan papan
induk.
2. Pemasangan CPU pada papan induk
3. Pemasangan kipas pada CPU
4. Pemasangan Memori
5. Pemasangan papan induk
6. Pemasangan unit bekalan kuasa
7. Pemasangan kabel panel hadapan (LED Front Panel)
8. Clear CMOS
9. Pemasangan kabel luar (bekalan kuasa, monitor, papan kekunci)
10. Uji pemasangan.
207
Langkah 1 : Penyediaan Casing
Buka penutup di
kedua-dua tepi casing
Masukkan papan induk ke dalam casing dan selaraskan kedudukan lubang

skru. Kalau perlu tandakan dengan pen marker. Kemudian keluarkan papan
induk dari casing.
208
Langkah 2 :
Memasang skru pada casing
Pasang skru pada semua lubang yang telah ditanda bersesuaian dengan
papan induk.
Pasang pelindung I/O

pada bahagian yang
telah ditetapkan di
casing dan bersesuaian
dengan I/O papan induk
Bahagian belakang casing
209
Langkah 3 : Memasang CPU
Letak papan induk di atas alas getah (ESD matt) diluar casing. Angkat pelaras
soket supaya berada dalam keadaan menegak.
Pelaras soket
Kedudukan pin 1
Letakkan CPU ke dalam soket

dengan kedudukan penjuru yang
1 sesuai. Selaraskan pin dan
lubang pada papan induk.
Jangan sesekali menekan CPU
dengan kuat. (soket jenis ZIF,
CPU hanya perlu diletakkan
sahaja)
1
210
Pastikan CPU rapat dengan
permukaan soket sebelum ia
ditutup dengan pelaras
Pelaras soket
Tekan pelaras ke bawah sehingga

tersangkut di klip.
CPU telah siap dipasang ke dalam

soket.
Sapukan sedikit ‘thermal

compound’ di atas teras CPU dan
ratakan dengan menggunakan
putik kapas
Thermal
compound
digunakan
untuk
menyejukkan
CPU
211
Langkah 4 : Memasang Kipas CPU
Kipas CPU beserta logam

penyerap haba yang
diperbuat dari tembaga
atau aluminium
Teras CPU
Kipas CPU (Heat sink fan)

hendaklah diletakkan di atas CPU
dengan perlahan dan berhati-hati.
212
Masukkan penyangkut ke dalam
klip soket dengan menggunakan
pemutar skru leper.
Pasang penyambung bekalan

kuasa kipas CPU pada pin yang
telah ditetapkan pada papan
induk.
213
CPU telah siap dipasang.
Kabel bekalan kuasa untuk menjalankan

kipas CPU.
Semakan:
1. Pastikan klip kipas CPU betul-betul berada di dalam penyangkut soket.

2. Pastikan soket bekalan kuasa dipasang pada pin yang betul. Biasanya
ditandakan CPUFAN (pada papan induk)
214
Langkah 5 : Memasang Memori
Memasang Memori DDR (DDR RAM)

Peringatan: Sebelum pemasangan dilakukan gosok kedua-dua belah tangan
anda pada bahagian casing untuk menyingkirkan elektrik statik.
Elakkan dari memegang cip yang berada diatas kepingan memori.
1. Memori DDR (bertanda 1)

2. Slot memori DDR (bertanda 2)
215
Slot memori
Tekan keluar klip di kedua-dua hujung slot

memori
Memori DDR
Pastikan lekukan pada memori bertentang

dengan sesekat pada slot memori.
216
Tekan kedua-dua hujung kepingan memori sehingga pin
penyambung berada di dalam lubang slot.
Klip slot memori
217
Ketika ini anda telah memasang CPU, kipas (1) dan memori (2) pada papan
induk. Langkah seterusnya ialah membuat penetapan FSB CPU pada papan
induk
1 2
218
Langkah 6: Penetapan FSB CPU
CPU AMD Athlon XP 1600+ yang digunakan mempunyai FSB 133 (266)
MHz. Perhatikan pada papan induk jumper untuk FSB.
Dengan menggunakan buku panduan yang dibekalkan bersama-sama

dengan papan induk, cari jadual cara penetapan FSB.
kedudukan
jumper FSB
SW1 & SW2
219
Jadual diambil dari buku panduan pemasangan papan induk.
Clear CMOS dalam masa 20 - 30 saat. Kemudian tutup semula jumper ke

kedudukan Normal.
220
Langkah 7 : Memasang Papan Induk
Memasang Papan Induk
Masukkan papan induk ke dalam casing dengan kedudukan yang betul.
221
1
Masukkan papan induk ke dalam casing. Sesuaikan lubang dengan skru tapak
papan induk yang telah dipasang.
Lubang dan skru
222
Penyambung I/O dan pelindung I/O berada dalam kedudukan yang betul.
Setelah semua kedudukan diselaraskan, ketatkan papan induk dengan

menggunakan skru yang sesuai.
223
Langkah 8: Memasang Kabel Suis
Memasang Kabel Suis, Reset Dan LED Panel Hadapan
Kabel panel hadapan yang biasa terdapat ialah;

HDD LED – untuk lampu led cakera keras
Power SW – untuk butang/suis menghidupkan komputer
Speaker – speaker dalam atau speaker papan induk
Power LED – Lampu LED bahagian hadapan
RESET SW – untuk reset komputer.
Semua kabel ini hendaklah dipasang pada jumper yang telah dikhaskan
(JFP1 & JFP2).
224
Kedudukan Jumper Panel Hadapan (JFP1)
Susunatur papan induk MSI K7V4M
kedudukan JFP1 &

JFP2
225
Tentukan Kedudukan pin jumper front panel 1 dan 2 (JFP 1 & 2)
Power SW
(Suis bekalan
Speaker Power LED kuasa)
HDD LED Reset SW
JFP1
226
Mulakan pemasangan kabel suis bekalan kuasa.
Kabel suis yang digunakan untuk

menghidupkan ‘ON’ komputer. Biasanya suis
bekalan kuasa casing ATX berada di
sebelah hadapan casing.
Masukkan kabel pada pin bekalan

kuasa (SW)
Kabel bekalan kuasa SW siap

dipasang.
227
Memasang Suis Reset
Kabel RESET digunakan untuk menjalankan

semula komputer. Biasanya suis RESET
berada di sebelah hadapan casing
berhampiran dengan suis bekalan kuasa.
Saisnya lebih kecil dari suis bekalan kuasa.
Masukkan penyambung kabel

RESET pada pin RESET
228
Memasang Lampu LED Cakera Keras (HDD LED)
Kabel penyambung HDD LED
Sambungkan kabel HDD

LED
229
Seterusnya memasang lampu LED bekalan kuasa (Power LED)
Kabel penyambung Power LED
Masukkan kabel berwarna hijau

(+) ke pin (+) dan kabel putih (-)
ke pin (-)
Kabel penyambung Power LED

telah siap dipasang.
230
Langkah 9: Memasang Kad Grafik
Walaupun papan induk ini mempunyai adapter grafik bersepadu, kita masih
boleh memasang kad grafik tambahan pada slot AGP.
Tekan keluar klip kad grafik yang

berada pada hujung slot.
slot AGP.
Masukkan kad grafik ke

dalam slot AGP dengan
menekan perlahan-
lahan pada bahagian
hujuingnya.
Pastikan klip menutup

kad grafik.
Tolak klip ke atas
231
Pasang skru untuk mengetatkan kad
grafik
kad grafik siap dipasang
232
Langkah 10: Memasang Unit Bekalan Kuasa
Masukkan unit bekalan kuasa

ATX ke dalam casing dengan
kedudukan yang betul.
(selaraskan lubang skru)
Skru semua lubang (biasanya 4)
233
kuasa ke papan induk.
Perhatikan kedudukan klip dan
penyangkut.
Klip

kuasa (4 kabel) untuk
membekal elektrik ke CPU
234
Kedudukan kabel bekalan
kuasa yang telah siap
dipasang
235
Langkah 11: Memasang Kabel
Memasang Kabel Di bahagian Luar

1 Kabel bekalan kuasa
2 Kabel papan kekunci (PS/2)
3 Kabel bekalan kuasa monitor
4 Kabel monitor
Pasang kabel penyambung papan

induk ke port PS/2
236
Pasang kabel bekalan kuasa

yang disambung ke monitor
237
Perhatikan kedudukan pin
penyambung VGA/monitor
Perhatikan kedudukan
penyambung VGA pada kad
grafik. Masukkan penyambung
ke dalam port perlahan-lahan
Semua kabel yang diperlukan

siap dipasang
238
Langkah 12: Hidupkan Komputer

ke soket dinding.
Suis ‘ON’
Tekan suis bekalan kuasa yang

terletak di hadapan casing
239
Komputer akan mulakan proses boot jika tiada kesalahan pemasangan.
Mesej yang terakhir dipaparkan di skrin
‘Disk Boot Failure. Insert system Disk And Press Enter’
Proses boot akan terhenti di sini kerana kita belum membuat pemasangan
cakera keras, pemacu cakera liut dan pemacu cdrom
Dalam peringkat pemasangan seterusnya, ditunjukkan langkah demi langkah

pemasangan cakera keras dan pemacu.
240
Pemasangan peringkat kedua melibatkan pemasangan;
1. Cakera keras
3. Pemacu CD ROM
4. Port USB Tambahan
241
*
Pemasangan peringkat kedua ini melibatkan pemasangan cakera keras,

pemacu cakera liut dan pemacu cd-rom. Sebelum pemasangan dilakukan,
eloklah diperhatikan terlebih dahulu kabel-kabel yang diperlukan, slot
penyambung di papan induk dan kedudukan pin penyambung. Pemerhatian
yang teliti akan memudahkan kerja-kerja pemasangan yang akan dilakukan
sebentar lagi.
Kabel Ide Cakera Keras 80 Jalur
Hujung yang bertanda (1) dipasang pada penyambung yang terletak pada
papan induk. (Guna penyambung pertama)
Hujung kabel yang bertanda (2) dipasang pada penyambung yang terletak
pada cakera keras
Perhatikan jalur kabel yang pertama bertanda (3). Biasanya berwarna merah
atau biru.
242
Kabel Ide Pemacu Cd-Rom 40 Atau 80 Jalur
Kabel yang digunakan untuk menyambung pemacu cd-rom samada dari jenis
40 jalur atau 80 jalur.
Hujung yang bertanda (1) dipasang pada penyambung yang terletak pada
papan induk. (Guna penyambung kedua)
Hujung kabel yang bertanda (2) dipasang pada penyambung yang terletak di
pemacu cd-rom
Perhatikan jalur kabel yang pertama bertanda (3). Biasanya berwarna merah
atau biru.
Kabel Pemacu Cakera Liut 32 Jalur
243
CAKERA KERAS
Pin no Live
Soket penyambungan (1) digunakan untuk menyambung kabel IDE. Perhatikan

kedudukan pin no. 1 kerana ia akan dipadankan dengan kabel IDE jalur 1.
Soket penyambungan (2) digunakan untuk menyambungkan kabel bekalan

kuasa. Perhatikan pin yang bertanda ‘live’
Jumper (3) digunakan untuk menetapkan samada cakera ‘master’ atau ‘slave’.
244
Kedudukan kabel selepas pemasangan. Perhatikan kedudukan kabel
yang bertanda (1) dan (2)
PEMACU CD-ROM
Live
Pin no 1
245
Sambungan kabel cdrom.
1. Kabel IDE
2. Kabel bekalan kuasa
PEMACU CAKERA LIUT (FDD)
pin no 1
246
Semasa pemasangan FDD, perhatikan penyambung kabel FDD yang
bertanda (1) dan penyambung bekalan kuasa bertanda (2). Kedudukan
pin no 1 biasanya berada di sebelah tepi FDD.
Kedudukan kabel (1) dan kabel (2) selepas pemasangan seperti dalam
rajah.
Seterusnya, periksa penyambung kabel cakera keras, pemacu cd-rom

dan pemacu cakera liut yang terdapat pada papan induk.
jalur berwarna merah atau

biru menandakan kabel no 1
247
Kabel IDE yang bertanda 1 hendaklah dipasang pada penyambung IDE
manakala kabel FDD yang bertanda (2) hendaklah dipasang pada penyambung
FDD. Pastikan kedudukan jalur no 1 bersepadanan dengan pin no 1
Dan akhir sekali kenalpasti terlebih dahulu kabel penyambung bekalan kuasa
12V yang akan disambungkan ke pemacu cakera.
Penyambung yang bertanda (1) digunakan untuk menyambung bekalan kuasa

cakera keras, penyambung (2) untuk FDD dan penyambung (3) untuk pemacu
cd-rom
248
*
Peringatan Penting:
Semasa kerja-kerja pemasangan, pastikan bekalan kuasa dimatikan (off)
dengan menanggalkan kabel bekalan kuasa.
Memasang cakera keras
Jumper Primary
Master
Spesifikasi cakera keras.

Pengeluar : Seagate
Antaramuka sambungan ATA/IDE
Kapasiti : 20 GB
Cakera keras hendaklah ditetapkan sebagai cakera master primer dengan

menyambungkan jumper seperti rajah.
249
Cakera keras
dimasukkan ke
dalam ruang dengan
kedudukan lubang
skru bersepadanan
dengan casing
Padankan lubang skru cakera dengan lubang yang tersapat di skrin. Ketatkan
dengan menggunakan skru.
250
Memasang kabel cakera keras (IDE cable)
1. Kabel IDE
2. Penyambung kabel IDE
Masukkan kabel IDE ke dalam penyambung IDE papa papan induk dan
tentukan kedudukan pin supaya tepat. Elakkan menekan dengan kuat
kerana pin mudah patah.
251
1 2
Masukkan hujung kabel IDE (1) ke dalam penyambung IDE (2) dengan
menentukan kedudukan kabel seperti dalam gambar.
Kedudukan kabel selepas siap dipasang.
252
1
Pemasangan kabel IDE cakera keras selesai.

Hujung kabel (1) bersambung ke papan induk, manakala hujung kabel
(2) bersambung ke cakera keras.
253
* & +

2. Bahagian hadapan casing.
Masukkan pemacu cakera liut sehingga sama rata dengan permukaan

hadapan casing.
254
skru kedudukan pemacu cakera liut
Kemudian pasang kabel pemacu cakera liut (FDD cable) (1) pada
penyambung FDD yang berada pada papan induk (2)
255
1
2
Pasang kabel FDD (1) ke penyambung FDD yang berada pada pemacu
cakera liut (2).
Selesai pemasangan kabel FDD
256
* 2 & );(
1. Masukkan pemacu CD-ROM (dari bahagian hadapan casing)
257
skru dipasang pada lubang yang
telah disediakan pada casing dan
pemacu cdrom
Pasang kabel IDE (1) pada penyambung IDE di papan induk (2)
258
Pasang kabel IDE (1) pada penyambung IDE di papan induk (2)
1 2
Pasang kabel IDE (1) pada penyambung IDE di pemacu cdrom
259
*
! *
Pasang semua kabel bekalan kuasa pada cakera keras, pemacu cakera liut
dan pemacu cdrom.
1
2
Pasang hujung kabel bekalan kuasa 12V (1) ke soket (2) yang terdapat pada
pemacu cd-rom
260
1
2
Kabel bekalan kuasa (1) dipasang pada pemacu cakera liut (2)
2
1
Kabel bekalan kuasa (1) dipasang pada cakera keras (2)
261
Pemasangan semua pemacu cakera telah sempurna dilakukan.
Pemacu CD-ROM
Pemacu Cakera liut
Cakera keras
Sebelum komputer dihidupkan, anda perlu singkirkan CMOS sekali lagi untuk
kembali ke penetapan asal.
262
*! ,: *
Sambungkan kabel bekalan kuasa, kabel monitor dan kabel papan kekunci
pada bahagian belakang panel casing.
Hidupkan komuter dengan menekan suis di bahagian hadapan casing.
1. Selepas beberapa saat dihidupkan, terdapat mesej di skrin monitor

seperti berikut;
CMOS Checksum error – Default loaded
Press F1 to continue, DEL to enter SETUP
263
2. Tekan kekunci DEL untuk membuat beberapa penetapan dalam
program BIOS.
PENETAPAN DALAM PROGRAM BIOS
/ % -0 ,
* % 1 2 . ! .
* % 1 3 ! .
, *
- ., * + $
" $ 4 * ,
$ % &' & %
() & * + $
! " ! #
264
0 1 @
MEMASANG PERISIAN SISTEM OPERASI

Windows XP Pro SP2
Keperluan:
• CD Pemasangan Windows XP Pro SP2
• CD Program pemacu untuk pemasangan papan induk.
Penetapan dalam BIOS : Boot komputer melalui pemacu cdrom.
265
* '( # & );(
Langkah 1:
Hidupkan komputer . Sebaik saja paparan muncul di skrin, tekan DEL untuk
masuk ke program BIOS. Jika sekiranya gagal, reset komputer dengan segera
menggunakan butang atau suis reset yang terletak di hadapan casing.
Masukkan cd pemasangan Windows XP ke dalam pemacu cd.
(Sesetengah komputer menggunakan kekunci F2 untuk masuk ke program

BIOS)
266
Langkah 2:
(1) Pada skrin utama program BIOS, pilih menu BOOT
(2) Pilih Boot Device Priority dan tekan kekunci Enter.
Langkah 3:
(1) Pilih 1st Boot Device Floppy Drive kemudian Enter.
267
Langkah 4:
(1) Pilih CDROM kemudian Enter.
Langkah 5:
(1) Pilih 2nd Boot Device, kemudian Enter dan pilih Hard Drive.
268
Langkah 6:
Perhatikan;
(1) 1st boot device bertukar kepada CDROM
(2) 2nd Boot Device bertukar ke Hard Drive
(3) Tekan kekunci F10 untuk menyimpan penetapan dan keluar dari
program BIOS.
Tekan kekunci Enter
269
$ %& '
Paparan 1:
Langkah 1:
(1) Tekan kekunci Enter untuk memulakan pemasangan Windows XP.
270
Paparan 2:
Langkah 2:
Oleh kerana cakera keras yang dipasang adalah cakera keras baharu dan
belum diformat, skrin akan memaparkan status cakera keras sebagai
“Unpartitioned space”.
Anda perlu membuat partition untuk membolehkan Windows XP
meneruskan pemasangan.
Tekan kekunci C untuk membuat partition.
271
Paparan 3:
Langkah 3:
(1) Masukkan jumlah partition dalam MB. Contoh 10000 (iaitu 50% dari saiz
keseluruhan cakera.
(2) Kemudian tekan kekunci Enter.
272
Paparan 4:
Langkah 4:
(1) Pilih ‘Unpartition space’ 9970 MB. Ruang ini akan digunakan untuk
membuat partition kedua selepas membuat partition C: seperti dalam
langkah 3:
(2) Tekan kekunci C untuk membuat partition.
273
Paparan 5:
Langkah 5:
(1) Masukkan jumlah partition dalam MB. (9970)

(2) Kemudian tekan kekunci Enter.
274
Paparan 6:
Langkah 6:
(1) Menunjukkan partition 1 atau C:

(2) Menunjukkan partition 2 atau E:
(3) Pilih partition C: Kemudian tekan kekunci Enter.
Windows XP akan dipasang ke dalam partition 1.
275
Paparan 7:
Langkah 7:
Cakera keras yang telah dibuat partition hendaklah diformat terlebih dahulu.
(1) Pilih Format the partition using NTFS

(2) Tekan kekunci Enter.
276
Paparan 8:
Proses format partition C: sedang dilakukan. Tunggu selesai 100%.
277
Paparan 9:
Setelah selesai format, Windows akan menyalin fail-fail pemasangan ke dalam

partition C: Tunggu hingga selesai.
278
Paparan 10: Memulakan Pemasangan Windows XP
Tunggu proses pemasangan sehingga keluar arahan seterusnya.
Paparan 11: Pemilihan bahasa
Tidak perlu ubah apa-apa penetapan

Klik butang Next.
279
Paparan 12: Nama dan Organisasi
Masukkan nama (sebarang nama yang dikehendaki misalnya USER dalam

kotak Name:
Nama organisasi tidak dimestikan.
Klik butang Next.
Paparan 13: Kata laluan produk.
280
Masukkan kata laluan atau kata kunci yang betul dalam petak Product Key.
Kata kunci biasanya diletak pada kotak cd pemasangan yang original.
Paparan 14: Kata laluan untuk Admin
Kata laluan ini tidak dimestikan. Klik Next
Paparan 15: Penetapan tarikh

Klik Next jika maklumat betul atau boleh ditetapkan kemudian.
281
Paparan 16: Meneruskan pemasangan
Tunggu seketika sehingga arahan seterusnya dipaparkan
Paparan 17: Penetapan Rangkaian
Klik Next
282
Paparan 18: Penetapan nama domain
Klik Next
Paparan 19: Setup meneruskan pemasangan
Tunggu sehingga pemasangan selesai 100%. Komputer akan restart secara

automatic.
283
Paparan 20 : Skrin Windows XP memulakan proses boot.
Paparan 21 : Welcome to Microsoft Windows
Klik butang Next
284
Paparan 22: Protect PC
Klik Not right now kemudian klik Next

Proses menaiktaraf Windows tidak perlu dilakukan sekarang kerana tidak ada
sambungan internet. Proses ini boleh dilakukan dalam Windows nanti.
Paparan 23: Checking Internet connectivity
Klik butang Skip
285
Paparan 24: Register with Microsoft
Klik pilihan No, not at this time
Klik butang Next
Paparan 25: User name
Taipkan nama dalam kekotak Your name ( contoh: user)
286
Paparan 26 : Skrin terakhir penetapan Windows
Klik butang next
Paparan 27: Paparan Desktop Windows XP Pro Service Pack 2

(SP2)
Selesai pemasangan Windows XP.
Selepas ini beberapa konfigurasi dalam Windows XP akan dilaksanakan.
287
( )%
Pemasangan perisian pemacu papan induk adalah perlu bagi menjalankan

perkakasan-perkakasan berikut;
1. Chipset
2. Adapter Video Grafik
3. Sistem bunyi
4. Sistem Rangkaian
Apabila anda membeli papan induk atau set komputer pastikan terdapat cakera
padat pemasangan papan induk.
288
Hidupkan komputer sehingga skrin memaparkan desktop Windows XP. (atau
sistem operasi Windows yang lain)
Masukkan cd pemasangan papan induk ke dalam pemacu cdrom.
Biasanya cd akan menjalankan autorun. Jika tidak anda perlu membuka
program ini dengan menggunakan My Computer.
Paparan 1 : Menu utama pemasangan.
Klik VIA Chipset Driver untuk memasang perisian pemacu chipset VIA.
(chipset yang dipasang pada papan induk adalah chipset VIA)
289
Paparan 2 : Setup akan dimulakan. Tunggu seketika.
Paparan 3: Skrin Welcome. Klik Next
290
Paparan 4: Klik Yes
Paparan 5: Pilih Normal Installation. Klik Next
291
Paparan 6: Setup Component
Tandakan semua perkara dalam kotak yang disediakan. Klik Next
Paparan 7: PCI/IDE Bus Driver. Klik Install VIA PCI Bus Driver. Klik Next.
292
Paparan 8: VIA GART AGP Driver.
Klik Install AGP driver, kemudian klik Next
Tunggu proses pemasangan selesai.
Paparan 9 : Restarting Windows

Klik Yes kemudian klik OK Komputer akan memulakan boot.
293
C8"
Langkah seterusnya ialah melakukan pemasangan perisian pemacu video
grafik. Gunakan cd pemasangan yang sama dan dengan cara yang sama
seperti di atas.
Paparan 1: Menu utama

Klik VIA P4M800 VGA Driver
Tunggu seketika muncul paparan berikutnya.
294
Paparan 2: Welcome
Klik Next
Paparan 3: Start Copying File.

Klik Next
295
Paparan 4: Setup Complete
Pemasangan VGA telah sempurna. Klik Finish dan komputer akan restart.
296
%
Paparan 1: Menu Utama

Untuk memasang sistem bunyi klik menu
VIA Smart 1CH sound driver.
Paparan 2: Skrin Welcome Klik Next.
297
Paparan 3: Select Components
Klik Install drive kemudian klik Next
Paparan 4: VIA Audio Driver Setup Program

Tunggu pemasangan selesai.
298
Paparan 5: Restart Computer
Klik Finish
Restart komputer kemudian uji pemasangan perisian papan induk.
299
* $ %& ' +
CCleaner merupakan sebuah program utility percuma (freeware) untuk
membersihkan fail-fail yang tidak diperlukan dalam sistem Windows bagi
menjamin kelancaran fungsi sistem operasi Windows.
Program ini boleh didapati secara percuma di laman web;

http://www.ccleaner.com/
&&
1. Setelah memuat turun fail ccleaner dan disimpan di dalam cakera keras.
2. Klik 2 kali pada fail ccsetup124 (versi masakini)
300
Paparan setup akan muncul diskrin.
Klik Next
Klik I Agree
301
Klik Next
Klik semua petak, kemudian klik Install
302
Apabila selesai pemasangan, klik Finish
&&
Setelah selesai pemasangan, ikon CCleaner akan terbentuk di atas desktop.

Klik 2 kali ikon CCleaner.
303
Paparan 1: CCleaner setting.
Tandakan semua petak dalam senarai cleaner setting.
Klik butang Analyze.
Paparan 2: CCleaner setting.

Perhatikan hasil analisa pada sebelah kanan. Senarai yang ditunjukkan
merupakan fail yang perlu dihapuskan dari sistem Windows.
Klik Run Cleaner. Jika perlu klik Run Cleaner sekali lagi sehingga semua
fail dibersihkan.
304
Pembersihan sistem Windows perlu dilakukan seterusnya.
Klik Menu Issues (lihat anak panah)
Kemudian klik Scan for Issues.
Tunggu proses mengimbas selesai.
Setelah selesai, klik Fix selected issues.
Untuk langkah berjaga-jaga, buat backup fail registry dengan menekan Yes.
Klik No untuk meneruskan proses pengimbasan.
305
Klik Fix All Selected Issues.
Klik Ok.
306
Setelah selesai, klik Close.
Jika perlu ulang proses proses mengimbas sehingga semua masalah

diselesaikan.
Tutup program CCleaner.
307
, -* .
Dengan menggunakan System Restore anda boleh membuat backup fail-fail
sistem Windows seperti fail registry. System Restore adalah program system
tool yang telah sediada dalam Windows XP. Restore point digunakan untuk
menyimpan keseluruhan penetapan Windows XP. Jika berlaku sebarang
masalah kepada sistem Windows, anda boleh gunakan Restore point untuk
menyelesaikan masalah. Persekitaran Windows akan kembali ke keadaan asal
ketika restore point dicipta.
308
Memulakan System Restore.
Klik Start All Programs Accessories System Tools System

Restore
Klik Create a restore point. Klik Next
Taip keterangan restore point contoh: point 1 – ccleaner

Kemudian klik Create.
309
Restore point telah dihasilkan lengkap dengan tarikh dan masa serta nama
restore point yang diberikan. Klik Close untuk menyiapkan aktiviti.
Cara Menggunakan Restore Point.

Buka program System Restore sama seperti di atas.
Klik Start All Programs Accessories System Tools System Restore
Klik Restore my computer to an ealier time. Klik Next
310
Klik tarikh dan nama restore point yang dikehendaki. Kemudian klik Next. Klik
Next sekali lagi untuk meneruskan proses.
Klik Close apabila selesai.
Setelah selesai melakukan penyelenggaraan Windows XP, tutup

komputer jika anda ingin memasang kad modem, pencetak, pengimbas
dan lain-lain.
311
!
5' 6
Modem Dalaman PCI
Sebelum anda memasang modem, pastikan ada program pemacu modem

(modem driver) yang sesuai. Jenis modem boleh ditentukan dengan meneliti
nama cip yang dicetak di atas permukaannya.
Modem di atas menggunakan cip Conexant/HSF.
Conexant
HSFi
CX11252-11
E18975.1
Mexico
Program pemacu modem biasanya dibekalkan bersama-sama dengan kad

modem semasa membeli.
Anda boleh juga mendapatkan program pemacu modem melalui laman web
http://www.driverguide.com
312
Langkah 1:
Pastikan semua plug bekalan kuasa dimatikan dan ditanggalkan dari soket.
Halakan penyambung modem ke slot PCI dan tentukan kedudukannya dengan
betul. Sesekat pada penyambung PCI selari dengan lekukan pada kaki modem.
Langkah 2: Tekan kedua-dua hujung modem silih berganti sehingga semua

penyambung modem terbenam ke dalam slot PCI. Jangan tekan terlalu kuat
pada kedua-dua tepi modem serentak.
313
Langkah 3: Pasang skru untuk mengetatkan modem.
pasang skru di sini
Modem siap dipasang. Seterusnya ialah memasang program pemacu modem

dalam Windows XP
314
2
Langkah 1: Hidupkan komputer

Biasanya Windows XP akan mengesan perkakasan yang baru dipasang dan
berkemungkinan Windows XP akan memasang pemacu modem secara
automatik (plug & play). Anda boleh memeriksa modem yang telah dipasang
oleh Windows XP.
Langkah 2: Memeriksa pemacu modem

Klik Start Setting Control Panel. (mode classic)
atau
Klik Start Control Panel (start menu)
Klik 2 kali ikon Phone and Modem…
315
Langkah 3:
Klik Modems dan perhatikan jenis modem yang telah dipasang.
Klik OK.
316
0 1
MEMASANG PERISIAN SISTEM OPERASI

Windows ME
(Nota: Pemasangan Windows ME ini adalah sebagai pilihan sahaja. Bukan
dipasang bersama-sama dengan Windows XP)
Keperluan : Cakera Padat Pemasangan Windows ME

Penetapan dalam BIOS : 1st Boot adalah pemacu cdrom.
(Rujuk Bab 12 : Pemasangan Windows XP)
Selepas membuat penetapan di dalam BIOS, masukkan cdrom

pemasangan Windows ME ke dalam pemacu cd-rom. Tekan kekunci F10
untuk menyimpan penetapan dan memulakan boot komputer dengan
menggunakan cdrom pemasangan Windows ME.
317
* 0 1
Sebelum pemasangan Windows ME, anda perlu menyediakan 2 partition
cakera keras iaitu partition 1 (C: ) digunakan untuk Windows ME dan partition
2 (D:) digunakan untuk menyimpan fail-fail lain.
Langkah 1:
Hidupkan komputer dan boot melalui CDROM Utility
Langkah 2:
Gunakan program Hard Disk Utility untuk membuat partition.
Jika komputer anda mempunyai cakera keras Maxtor, taip MAXTOR pada A:\>
prompt. Berikut adalah senarai program HDUtility dan arahan yang perlu
dimasukkan.
Model Cakera Keras Arahan

Maxtor A:\>Maxtor
Seagate A:\>Seagate
Western Digital A:\>WD
Samsung A:\>Samsung
Quantum A:\>Maxtor
Membuat Partition Cakera Keras Seagate

Contoh yang diberikan disini menggunakan cakera keras Seagate. Masukkan
arahan Seagate pada A:\>
A:\>Seagate <enter>
318
Skrin utama DiscWizard
Klik Setup Your Hard Disk
Klik ikon cakera keras Primary Master

319
1. Klik Windows ME
2. Klik Next
1. Klik Advanced Installation

2. Klik Next
320
Klik Add (untuk membuat partition 1)
1. Masukkan saiz partition dalam unit MB (50% dari saiz sebenar)

2. Klik OK
321
1. Perhatikan rajah bulatan yang menggambarkan ruang
cakera keras. Separuh darinya untuk partition C:
2. Teliti saiz partition dalam gigabyte dan jenis FAT32
3. Klik butang Add untuk membuat satu lagi partition D:
322
1. Jumlah saiz yang digunakan untuk partition D. Nilai ini tidak
perlu diubah kerana partition D menggunakan sepenuhnya
baki cakera keras
2. Klik OK.
Kedua-dua partition
telah terbentuk.
Klik Next.
323
1. Klik Partition 1
2. Klik Next
324
Klik Done
Klik Exit dan keluar dari program DiscWizard.
325
Membuat Partition Cakera Keras Maxtor
Langkah 1:
Boot komputer dengan CD-ROM Utility
Langkah 2:
Taip MAXTOR pada A:\> prompt kemudian tekan Enter.
A:\>MAXTOR <enter>
Program MaxBlast dipaparkan diskrin. Klik I Agree.
326
Klik Set Up Your Hard Disk
Klik Primary Master, kemudian klik Next

327
Klik (tandakan) Continue with selected option and erase existing data
Klik Windows Me, kemudian klik Next
328
Klik pilihan Advanced Installation. Kemudian klik Next
Klik Add untuk membuat partition C:

329
Sama seperti menggunakan DiscWizard, saiz partition C: sebanyak 50% dari
saiz cakera keras.
Klik Add untuk membuat partition D:

Klik Add untuk meneruskan proses selanjutnya, sama seperti DiscWizard
yang digunakan untuk membuat partition cakera keras Seagate.
330
Membuat Partition Cakera Keras Western Digital
Langkah 1:
Boot komputer dengan CD-ROM Utility
Langkah 2:
Taip WD pada A:\> prompt kemudian tekan Enter.
A:\>WD <enter>
Lakukan proses membuat partition C: dan D: sama seperti langkah-langkah

terdahulu.
331
* 0 1 *
Langkah-Langkah
Setelah selesai membuat partition dan format cakera keras, keluarkan cd-rom
utiliti dan masukkan cd-rom pemasangan Windows Me. Boot komputer dengan
menggunakan CD pemasangan Windows ME (Windows ME Installation Disk)
Menu pilihan pemasangan
Pilih 2: Install Windows Millenium
Apabila selesai Scandisk,

tekan kekunci X untuk
keluar dari program
scandisk dan meneruskan
pemasangan.
332
Klik Next
Klik I accept the agreement
Klik Next
333
Masukkan Product Key
Klik Next
Windows Me akan dipasang

ke dalam folder C:\Windows
Klik Next
334
Pilih pemasangan jenis
Typical
Klik Next
Masukkan nama dan

syarikat anda.
Contoh:
Name: User
Company: MyCompany
Klik Next
335
Klik Install the most
common components
Klik Next
Klik Next
336
Klik Next
Klik Next
337
Klik Cancel
(tidak perlu membuat startup
disk)
Klik OK
338
Klik Finish
Untuk meneruskan
pemasangan.
Pemasangan Windows ME
sedang dilaksanakan
Tunggu paparan mesej
seterusnya.
339
Klik OK.
Komputer akan restart
340
Pemasangan Windows
ME agak mudah kerana
kebanyakan proses
dilakukan oleh Windows
secara automatic.
Anda hanya perlu

perhatikan proses
pemasangan dengan
membaca mesej yang
dipaparkan.
Setelah selesai
konfigurasi sistem
komputer, Windows ME
akan melakukan restart.
341
Rajah desktop Windows ME
342
* <% ; =
Sebaik sahaja selesai pemasangan Windows ME, anda disyorkan melakukan
‘system restore’ untuk menyimpan konfigurasi Windows ME yang ada
sekarang. Sama seperti dalam Windows XP, sistem konfigurasi yang disimpan
boleh digunakan jika berlaku masalah ke atas Windows ME.
Langkah-Langkah
Klik Start Programs Accessories System Tools System Restore
343
Klik Create a restore point, kemudian klik Next.
344
(1) Klik dalam kotak Restore point description. Taip First (atau apa sahaja
yang boleh menerangkan keadaan restore point yang anda lakukan.)
(2) Klik Next. Windows Me akan menyimpan ‘system configuration’ ini.
345
Aktiviti selesai. Klik OK dan keluar ke desktop.
346
347
Menggunakan ‘System Restore’ Untuk Mengembalikan Konfigurasi
Windows Melalui ‘Restore Point’
Langkah-Langkah
Klik Start Programs Accessories System Tools System Restore
(1) Klik Restore my computer to an earlier time.

(2) Klik Start.
348
Buat pilihan restore point.
(1) Klik tarikh yang dikehendaki
(2) Klik keterangan restore point
(3) Klik Next
349
Untuk meneruskan proses klik Next
Setelah proses restore selesai, Windows akan restart dan seterusnya kembali
ke desktop.
350
"' ,+'> ( ,? ;
;' " '
351
#
+ )+ 2
&
3 '(
352
+ )+ 2
353
354
*
Komputer yang telah siap dipasang perkakasan, sistem operasi, program

pemacu, perisian aplikasi dan utiliti perlu dijaga dengan kaedah yang betul
untuk mengelak dari berlaku sebarang masalah. Sungguhpun begitu masalah
boleh terjadi samada dengan sengaja atau tidak sengaja semasa
menggunakan komputer tersebut. Masalah mungkin timbul dari kegagalan
perkakasan berfungsi atau kerosakan pada fail-fail yang disimpan di dalam
cakera. Untuk mengatasi masalah ini saya akan tunjukkan beberapa tugasan
yang perlu dilakukan oleh pengguna komputer sebagai langkah berjaga-jaga
dan cara mengatasinya. Senarai Tugasan untuk dilaksanakan ialah;
• System Restore
• Backup Sistem Operasi
• Recovery Console
• Menyimpan Partition Table Cakera Keras
* % ;
Windows XP kadangkala gagal berfungsi atau berfungsi dalam keadaan tidak
stabil selepas pemasangan program pemacu kad tambahan, kemaskini
program (update), pemasangan program dan sebagainya. Bagi membolehkan
Windows XP berfungsi semula, ia perlu kembali ke keadaan sebelum
perubahan dilakukan, iaitu ‘system restore’. Asalah disyorkan anda
menyimpan satu ‘restore point’ sebelum melakukan sebarang perubahan
terhadap Windows XP. Langkah-langkah menggunakan ‘system restore’ telah
ditunjukkan dalam Bab 12 Pemasangan Windows XP.
355
14.2.1 Menggunakan ‘Restore Point’
Jika komputer tidak boleh boot seperti biasa, mulakan Windows XP dengan
‘Safe Mood’. Apabila keluar menu pilihan sistem operasi, tekan kekunci F8
356
Menu ‘Advanced Option’ akan dipaparkan. Pilih Safe Mode dan tekan kekunci
Enter.
Kemudian pilih sistem operasi yang sesuai. Tekan kekunci Enter.
357
Pilih nama pengguna untuk masuk ke dalam desktop.
Bila berada didalam desktop, klik Start Programs Accessories System

Tools System Restore.
358
Pilih Restore my computer to an earlier time. Kemudian klik Next.
Pilih tarikh yang terakhir iaitu tarikh dan masa membuat restore point sebelum
masalah berlaku.. Klik Next
359
Klik Next
Tunggu proses restore selesai.
360
Klik OK.
Masuk ke dalam desktop Windows XP dan restart komputer seperti biasa.
361
* ; 2 G %& *
Recover Console adalah satu utiliti dalam Windows XP yang tidak termasuk
semasa pemasangan Windows XP dahulu. Untuk menggunakan recovery
console, anda perlu memasangnya seperti ditunjukkan langkah-langkah di
bawah.
1. Masukkan cd pemasangan Windows XP ke dalam pemacu.

2. Klik butang Start Run
3. Taip d:\i386\winnt32 /cmdcons (di mana d: adalah pemacu cdrom.
Tukar d: jika perlu)
4. Kemudian klik OK.
362
14.4 dsfdfdfsdfdf
14.5 sdfdsfdfdfdf
14.6 dfdfdsfdfdfdf
14.7 dfdsfdsfdsff
14.8 dfdfdsfdfdsf
14.9 fdasfdfsdfdf
14.10 dsfdsfdsfds
Biasanya apabila sesuatu masalah berlaku dalam sistem Windows XP,

komputer akan memaparkan mesej ralat (error message) di skrin. Dengan
mesej ini kita dapat mengesan masalah yang sedang berlaku.
363
Bab ini akan menerangkan beberapa mesej ralat dalam Windows XP seperti
mesej yang keluar semasa menghidupkan komputer, semasa menggunakan
program, mengurus fail dan sebagainya diikuti dengan cara-cara
menyelesaikannya,
0 1 @
:;
Non-System disk or disk error . . .

Replace and strike a key when ready.
Mesej ralat ini dipaparkan di skrin bila komputer memulakan proses boot
dimana Windows XP tidak boleh meneruskan proses boot kerana tidak terdapat
fail sistem yang diperlukan dalam cakera. Perkara ini boleh berlaku kerana
kemungkinan terdapat cakera liut (disket) di dalam pemacu dan bios
memulakan boot dengan pemacu cakera liut. Cuba keluarkan disket dan tekan
enter. Jika mesej ini masih keluar, ada kemungkinan tidak terdapat fail sistem
dalam cakera keras atau master boot record rosak.
%
Menggunakan Windows XP Recovery Console yang mengandungi 2 program
utiliti FIXBOOT dan FIXMBR.
FIXBBOT akan menyalin semula semua sektor boot dalam cakera keras
FIXMBR digunakan untuk membaiki master boot record. (bab cakera keras)
364
Untuk menjalankan Windows XP Recovery Console, hidupkan komputer dan
buat penetapan dalam BIOS supaya komputer boleh boot dengan
menggunakan cdrom. Masukkan cdrom pemasangan Windows XP kemudian
restart komputer.
Menu Windows XP Professional Setup
Paparan 1: Windows XP Setup

Tekan kekunci R untuk memilih To repair a Windows XP ……
Paparan 2: Windows XP Console

365
Skrin akan memaparkan folder Windows XP sebagai 1
Taip 1 kemudian tekan kekunci Enter
Paparan 3: Admininstrator Password

Tekan Enter jika anda tidak menetapkan apa-apa password semasa
pemasangan Windows XP.
Taipkan FIXBOOT
Kemudian tekan kekunci Y
366
Mesej yang anda akan lihat di skrin apabila Fixboot selesai.
‘The new bootsector was successfully written.
Selepas ini anda cuba restart komputer dan keluarkan cd pemasangan

dari pemacu cd.
Jika masalah masih berlaku, gunakan langkah-langkah di atas dan

gunakan arahan FIXMBR menggantikan FIXBOOT.
367
taipkan FIXMBR kemudian tekan Enter.
Taipkan Y untuk meneruskan proses.
Restart komputer.
0 1 A/
Masalah yang sering berlaku dalam sistem komputer Windows 98 ialah
masalah semasa menghidupkan komputer (boot problem). Pengguna
mengambil keputusan untuk menghantar ke kedai komputer atau memanggil
juruteknik komputer menyelesaikan masalah yang dihadapinya.
Ada sesetengah masalah boleh diselesaikan dengan mudah oleh pengguna itu
sendiri. Bab ini akan menerangkan beberapa contoh mesej ralat yang sering
berlaku dan cara penyelesaiannya.
Bagi pengguna sistem komputer Windows 98 / 98SE disarankan supaya

membuat sendiri cakera liut (disket) yang boleh boot (bootable floppy disk).
Bootable bermaksud mana-mana cakera atau media simpanan yang boleh
digunakan untuk menjalankan komputer dengannya. Media simpanan yang
boleh dijadikan bootable seperti disket, cdrom, cakera keras dan pemacu usb
Kaedah membuat cakera liut boleh boot

1. Sediakan sekeping cakera liut (disket) yang baru
2. Program boot98 (boot98.exe) yang terdapat dalam cdrom (CD Utility)
yang dibekalkan bersama-sama buku ini.
3. Hidupkan komputer (samada Windows 98/ME atau Windows XP)
368
4. Semasa berada di dalam desktop, masukkan CD Utility ke dalam
pemacu CD
5. Klik 2 kali ikon ‘My Computer’.
6. Klik 2 kali ikon pemacu cdrom.
7. Klik 2 kali ikon boot98 atau boot98.exe
8. Klik Run
369
9. Masukkan disket ke dalam pemacu disket. Kemudian klik OK
10. Program mula membuat boot disk. Tunggu sehingga selesai
370
Untuk memeriksa isikandungan boot disk, buka My Computer dan klik 2 kali
ikon Floppy Disk
371
Senarai fail yang terdapat dalam disket boot.
372
E 0 1 A/
Mesej Ralat (Error message)
Bila anda menghidupkan komputer terdapat mesej ralat seperti di atas dan
komputer tidak dapat meneruskan proses boot kerana beberapa fail sistem
tidak berada dalam cakera keras atau fail sistem rosak disebabkan oleh virus
sektor boot pada cakera keras telah rosak.
Penyelesaiannya:
1. Masukkan disket boot ke dalam pemacu disket.
2. Tekan kekunci Enter. Komputer akan boot melalui disket. Mesej berikut
akan dipaparkan.
373
(
Biasanya apabila sesuatu masalah berlaku dalam sistem Windows XP,
komputer akan memaparkan mesej ralat (error message) di skrin. Dengan
mesej ini kita dapat mengesan masalah yang sedang berlaku.
Bab ini akan menerangkan beberapa mesej ralat dalam Windows XP seperti
mesej yang keluar semasa menghidupkan komputer, semasa menggunakan
program, mengurus fail dan sebagainya diikuti dengan cara-cara
menyelesaikannya,
374
0 1 @
:;
Mesej ralat ini dipaparkan di skrin bila komputer memulakan proses boot
dimana Windows XP tidak boleh meneruskan proses boot kerana tidak terdapat
fail sistem yang diperlukan dalam cakera. Perkara ini boleh berlaku kerana
kemungkinan terdapat cakera liut (disket) di dalam pemacu dan bios
memulakan boot dengan pemacu cakera liut. Cuba keluarkan disket dan tekan
enter. Jika mesej ini masih keluar, ada kemungkinan tidak terdapat fail sistem
dalam cakera keras atau master boot record rosak.
%
Menggunakan Windows XP Recovery Console yang mengandungi 2 program
utiliti FIXBOOT dan FIXMBR.
FIXBBOT akan menyalin semula semua sektor boot dalam cakera keras
FIXMBR digunakan untuk membaiki master boot record. (bab cakera keras)
375
Untuk menjalankan Windows XP Recovery Console, hidupkan komputer dan
buat penetapan dalam BIOS supaya komputer boleh boot dengan
menggunakan cdrom. Masukkan cdrom pemasangan Windows XP kemudian
restart komputer.
Menu Windows XP Professional Setup
Paparan 1: Windows XP Setup

Tekan kekunci R untuk memilih To repair a Windows XP ……
Paparan 2: Windows XP Console

Skrin akan memaparkan folder Windows XP sebagai 1
Taip 1 kemudian tekan kekunci Enter
376
Paparan 3: Admininstrator Password
Tekan Enter jika anda tidak menetapkan apa-apa password semasa
pemasangan Windows XP.
Taipkan FIXBOOT
Kemudian tekan kekunci Y
377
Mesej yang anda akan lihat di skrin apabila Fixboot selesai.
‘The new bootsector was successfully written.
Selepas ini anda cuba restart komputer dan keluarkan cd pemasangan dari
pemacu cd.
Jika masalah masih berlaku, gunakan langkah-langkah di atas dan gunakan

arahan FIXMBR menggantikan FIXBOOT.
Taipkan FIXMBR kemudian tekan Enter.
Taipkan Y untuk meneruskan proses.
Restart komputer.
378
0 1 A/
Masalah yang sering berlaku dalam sistem komputer Windows 98 ialah
masalah semasa menghidupkan komputer (boot problem). Pengguna
mengambil keputusan untuk menghantar ke kedai komputer atau memanggil
juruteknik komputer menyelesaikan masalah yang dihadapinya.
Ada sesetengah masalah boleh diselesaikan dengan mudah oleh pengguna itu
sendiri. Bab ini akan menerangkan beberapa contoh mesej ralat yang sering
berlaku dan cara penyelesaiannya.
Bagi pengguna sistem komputer Windows 98 / 98SE disarankan supaya

membuat sendiri cakera liut (disket) yang boleh boot (bootable floppy disk).
Bootable bermaksud mana-mana cakera atau media simpanan yang boleh
digunakan untuk menjalankan komputer dengannya. Media simpanan yang
boleh dijadikan bootable seperti disket, cdrom, cakera keras dan pemacu usb
Kaedah membuat cakera liut boleh boot

11. Sediakan sekeping cakera liut (disket) yang baru
12. Program boot98 (boot98.exe) yang terdapat dalam cdrom (CD Utility)
yang dibekalkan bersama-sama buku ini.
13. Hidupkan komputer (samada Windows 98/ME atau Windows XP)
14. Semasa berada di dalam desktop, masukkan CD Utility ke dalam
pemacu CD
15. Klik 2 kali ikon ‘My Computer’.
16. Klik 2 kali ikon pemacu cdrom.
379
17. Klik 2 kali ikon boot98 atau boot98.exe
18. Klik Run
380
19. Masukkan disket ke dalam pemacu disket. Kemudian klik OK
20. Program mula membuat boot disk. Tunggu sehingga selesai
Untuk memeriksa isikandungan boot disk, buka My Computer dan klik 2 kali
ikon Floppy Disk
381
Senarai fail yang terdapat dalam disket boot.
382
E 0 1 A/
Mesej Ralat (Error message)
Bila anda menghidupkan komputer terdapat mesej ralat seperti di atas dan
komputer tidak dapat meneruskan proses boot kerana beberapa fail sistem
tidak berada dalam cakera keras atau fail sistem rosak disebabkan oleh virus
sektor boot pada cakera keras telah rosak.
Penyelesaiannya:
3. Masukkan disket boot ke dalam pemacu disket.
4. Tekan kekunci Enter. Komputer akan boot melalui disket. Mesej berikut
akan dipaparkan.
383
&
Perkakasan komputer yang sering menjadi masalah kepada pengguna adalah

cakera keras, papan induk (BIOS) dan memori. Cakera keras mengandungi
program sistem operasi dan data pengguna. Jika cakera tidak dijaga dengan
elok, ada kemungkinan permukaan cakera (sector) boleh rosak disebabkan
oleh virus, penggunaan komputer yang tidak betul, tidak pernah melakukan
penyelenggaraan ke atas cakera keras dan sebagainya. Di dalam bab ini
diterangkan beberapa perkara yang melibatkan penggunaan cakera keras
seperti menyimpan MBR, low level format, membuat partition dan format.
384
* &
* + 1+ G 4 5++46
Pengertian
Low Level Format bermaksud proses membuat semula trek dan sektor pada
permukaan cakera. Ia juga akan menghasilkan struktur data yang merekod
kedudukan sektor pada permukaan cakera tersebut. LLF akan menghapuskan
data yang disimpan sebelum melakukan LLF. Biasanya peringkat LLF
dilakukan dikilang sebelum ia dipasarkan. Tetapi pihak pengeluar cakera keras
dan pencipta program utiliti ini telah mencipta perisian LLF yang boleh didapati
di laman web setiap pengeluar cakera keras.
Tujuan utama pengguna melakukan LLF ialah untuk membaikpulih cakera yang
mengalami bad sector yang bukan disebabkan oleh kerosakan fizikal
permukaan cakera. Bad sektor yang rosak disebabkan virus ada kemungkinan
boleh diperbaiki dengan menggunakan kaedah LLF.
Cakera keras yang telah dilakukan proses LLF hendaklah dibuat partition dan
format (high level format) sebelum ia dapat digunakan. Berikut ditunjukkan
beberapa contoh langkah-langkah membuat LLF.
385
Contoh LLF 1:
Cakera Keras Seagate – menggunakan program Seagate Disk Wizard

Starter Edition yang boleh didapati di laman web Seagate :
http://www.seagate.com/support/disc/drivers/discwiz.html
Lihat perenggan DiscWizard Starter Edition terdapat dua versi iaitu versi
cakera liut dan versi cdrom.
1. Download versi cakera liut. (klik butang Download Now) Saiz fail 3.17
MB
2. Skrin berikutnya menyatakan persetujuan perjanjian dengan Seagate.
Klik ‘I agree’
3. Skrin seterusnya, masukkan alamat emel anda, kemudian klik butang
‘Submit’
4. Fail akan download secara automatic, jika tidak klik pautan ‘click here’
5. Klik butang Save dan simpan fail di dalam Desktop.
6. Apabila selesai muat turun fail tersebut, perhatikan ikon DiskWizard
seperti di bawah. Klik 2 kali untuk menjalankan program ini.
7. Ikuti langkah seterusnya untuk menyediakan disket boot.
386
Menyediakan Disket Boot DiskWizard
Keperluan : 2 keping disket yang telah diformat
1. Klik 2 kali ikon Diskwizard. Klik Run
387
2. Klik ‘Continue’
3. Skrin Lesen Persetujuan: Klik ‘Yes’
388
4. Masukkan disket yang telah diformat ke dalam pemacunya
kemudian klik ‘Start’
5. Klik OK
389
6. DiscWizard mula menyalin fail ke dalam disket.
7. Bila selesai, keluarkan disket 1 dan masukkan disket kedua. Klik

‘Continue’
390
Ulang proses seperti disket 1. Apabila selesai, klik Exit
Sekarang anda telah memiliki 2 keping disket DiscWizard yang bertanda Disk 1
dan Disk 2.
Untuk memulakan proses low level format, keluar Windows dan restart
komputer dengan menggunakan disket boot ini. (buat penetapan di dalam
BIOS supaya komputer boleh boot melalui disket.
391
Menggunakan DiscWizard untuk melakukan low level format cakera keras
Seagate. Masa yang diambil lebih kurang 1 ½ jam bagi cakera bersais 20 GB.
1. Masukkan disket DiscWizard Disk 1 ke dalam pemacunya. Hidupkan

komputer atau restart komputer dari Windows. Tunggu komputer
melakukan boot dengan menggunakan disket.
392
393
394
395
Skrin terakhir – ‘Maintenance option complete’
Klik ‘Done’
Proses LLF selesai.
396
* 2
Bad sector bermaksud sektor pada permukaan cakera telah rosak
menyebabkan cakera tersebut tidak boleh dibuat partition atau format walaupun
dengan Low Level Format sekalipun. Perkara yang paling ditakuti ialah
sekiranya sektor yang rosak adalah sektor pertama dan sektor yang terletak
pada bahagian luar cakera. Sektor-sektor ini melibatkan master boot record,
boot partition, FAT dan root directory (atau fail sistem).
Tanda-tanda sektor ini rosak ialah anda tidak boleh membuat partition dengan
menggunakan arahan FDISK dalam DOS. Untuk mengatasi masalah ini,
bahagian cakera yang rosak hendaklah diabaikan tanpa membuat partition dan
format.
Contoh:
Cakera keras bersaiz 20 GB telah mengalami bad sector pada bahagian fail
sistem. Kita andaikan saiznya adalah 2% dari saiz keseluruhan cakera. Oleh itu
jumlah yang rosak;
2% x 20GB = 0.4GB atau 400 MB
Kita hendaklah abaikan 400 MB manakala baki 19.6 MB boleh digunakan untuk
pemasangan sistem operasi dan sebagainya. Untuk membuat partition,
gunakan perisian utiliti cakera keras seperti Ranish Partition Manager.
Berikut ditunjukkan cara mengabaikan bad sector 400 MB dengan

menggunakan program Ranish Partition Manager.
397
Menggunakan Program Ranish Partition Manager.
Program Ranish Partition Manager
Langkah 1: Hapuskan semua partition yang ada.

(1) Pilih partition
(2) Tekan kekunci DEL
398
Langkah 2: Buat partition pada bahagian bad sektor
(1) Pilih 1 Pri Unused (partition 1)
(2) Tekan Enter
Langkah 3: Menentukan saiz untuk ruang bad sector (secara

anggaran)
(1) Pilih FAT-16 atau sebarang jenis sistem fail.
(2) Masukkan saiz 400 000 (anggaran selepas membuat
pengiraan seperti diatas). Tekan Enter
399
Langkah 4: Simpan pindaan
1. Pilih Save now kemudian Enter.
Langkah 5: Jangan Format Partition

(1) Pilih No, I’ll do it later kemudian Enter
400
(1) Perhatikan partition yang telah dibuat dan (2) saiz partition
dalam unit KB. Partition ini hendaklah diabaikan
Langkah seterusnya ialah membuat partition yang hendak digunakan.
Langkah 6: Pilih partition baru

(1) pilih 3 Pri Unused, kemudian Enter.
401
Langkah 7: Menetapkan saiz partition
(1) Plih file system FAT-32
(2) Masukkan jumlah saiz dalam KB (guna separuh cakera
jika anda bercadang membuat 2 partition sahaja. Saiz
partition bergantung kepada bilangan partition yang
akan dibuat)
(3) Tekan Enter untuk meneruskan proses.
Langkah 8: Simpan partition. Tekan Enter.

402
Langkah 9: Format Partition
(1) Pilih Format Now kemudian Enter.
Langkah 10: Pilih Full format

(1) Tekan Enter untuk format partition.
403
Ruang yang belum dibuat partition adalah 4 Pri Unused.
Anda boleh membuat partition ruang ini dengan menggunakan
kaedah yang sama di atas.
Langkah seterusnya ialah membuat partition 1 aktif.
Langkah 11: Membuat partition aktif

(1) Pilih partition 3 Pri (2) tekan B
404
Langkah 12: Menetapkan boot partition dalam Master Boot Record
(1) Pilih Master Boot Record kemudian Enter
(2) Gunakan Spacebar untuk menukar code kepada Boot Manager
(3) Pilih Partition 3 untuk Default boot choice. Kemudian Enter
Langkah 13: Simpan partition table / MBR

Tekan kekunci F2 untuk menyimpan partition table. Tekan ESC untuk
keluar dari program dan restart komputer.
405
'
Perkara-perkara yang akan dibincangkan dalam bab ini ialah cara-cara
menaiktaraf BIOS atau ‘flash BIOS’. BIOS perlu dinaiktaraf jika terdapat
masalah penggunaan komputer seperti BIOS tidak dapat mengesan
perkakasan dengan betul, masalah kestabilan komputer apabila sesuatu
perkakasan dipasang atau untuk meningkatkan program pemacu sesuatu
perkakasan.
Jika sekiranya sistem komputer yang sedang digunakan tidak mengalami

sebarang masalah atau masih beroperasi dengan lancer, BIOS tidak perlu
dinaiktaraf.
Aktiviti flash BIOS ada risikonya jika bekalan elektrik terputus semasa
‘flashing’ sedang dilakukan. Adalah mustahak BIOS dilakukan backup terlebih
dahulu sebagai langkah berjaga-jaga.
406
.* 4 '(
• Pastikan model papan induk dan versi BIOS yang terdapat pada
papan induk.
Bagi papan induk berjenama seperti Asus, MSI, Abit, terdapat label
yang menyatakan nama model papan induk.
Contoh 1: Papan induk Asus P5WD2 Premium
Contoh 2: Papan induk ABIT NF7
407
Cara lain untuk memastikan model sesuatu papan induk ialah dengan
menggunakan program utility papan induk seperti Everest, Aida32,
MvPCinfo for Windows.
Rajah Program MvPCinfo for Windows
Dengan menggunakan program ini, maklumat papan induk dan BIOS jelas
ditunjukkan.
BIOS = Phoenix - Award WorkstationBIOS v6.00PG (10-Nov-2005)
Papan induk = W7030NMS MS-7030-6A61CM4CC-00 (Socket 754)
408
• Dapatkan program flash dari laman web pengeluar papan induk yang
digunakan. Jika anda menggunakan papan induk MSI, layari laman web
MSI di alamat http://www.msi.com.tw/
Senarai laman web pengeluar papan induk boleh dilihat dalam bab
lampiran bahagian terakhir buku ini.
• Baca arahan cara-cara flash BIOS yang disediakan oleh pihak

pengeluar papan induk.
.* & 4 '(
Contoh Melakukan Flash BIOS Papan Induk MSI KM4M-V iaitu papan induk
yang digunakan dalam bab pemasangan komputer.
Papan induk MSI KM4M-V
409
1. Layari laman web MSI (http://www.msi.com.tw)
Klik MSI Global
Klik Download
410
Masukkan nama model
‘KM4M-V’ kemudian klik
‘Search’
Klik nama model
411
Klik program BIOS untuk
dimuat turun
Klik salah satu pautan.

Simpan fail yang dimuat
turun di dalam desktop
Fail flash BIOS yang

berada di desktop dalam
format zip.
412
Fail-fail yang terdapat dalam fail zip yang dimuat turun.
1. Fail program flash
2. Fail BIOS
3. Fail panduan untuk flash
2 3
Antara isi kandungan panduan untuk flash:
WARNING!!!!!
DON'T FLASH FROM A FLOPPY DISK!!!!
DON'T FLASH WHEN YOUR SYSTEM IS RUNNING FINE!!!!
DON'T FLASH IF YOU DON'T KNOW WHAT YOU ARE DOING!!!!
Yang bermaksud:
Jangan flash menggunakan disket.
Jangan flash jika sistem komputer berjallan lancer
Jangan flash jika anda tidak tahu apa yang anda lakukan.
Amaran yang dibuat oleh MSI menunjukkan flash berisiko tinggi dan
boleh menyebabkan kerosakan pada BIOS. Jika BIOS rosak, komputer
tidak boleh dihidupkan melainkan dengan menukar cip BIOS yang lain
sesuai dengan papan induk yang digunakan.
413
2. Langkah seterusnya ialah salin fail program flash ‘AWF833C’ dan fail
BIOS ‘W7061VMS.140’ ke dalam cakera keras C:\ atau ke dalam
cdrom.
Nota: Jika anda menyalin fail ke dalam cakera keras C:\, pastikan fail
sistem adalah FAT32. (program flash tidak boleh membaca fail sistem
NTFS)
3. Boot komputer dengan menggunakan disket boot Windows 98 atau cd

pemasangan Windows 98 untuk masuk ke DOS.
4. Salin kedua-dua fail ke dalam C:\. Taip arahan DIR untuk melihat fail
flash.
414
5. Taip arahan AWFL833C /? Kemudian tekan kekunci Enter untuk
melihat beberapa panduan menggunakan program flash. Contohnya
kita perlu lakukan backup BIOS yang asal, pilihan yang perlu
dimasukkan ialah /SY
C:\>AWFL833C /? <enter>
6. Untuk memulakan flash dan backup BIOS yang asal gunakan arahan
seperti berikut;
C:\>AWFL833C w7061vms.140 biosbck.bin /sy
Tekan kekunci Enter.
W7061vms.140 adalah fail BIOS yang baru

Biosbck.bin adalah fail backup BIOS sediada
/SY adalah arahan untuk backup fail
415
Arahan untuk backup BIOS
7. Skrin Flash BIOS. Tekan ‘Y’ untuk memulakan flash.
416
8. Flash sedang dilakukan. Tunggu seketika hingga selesai. Masa yang
diambil lebih antara 20 – 30 saat sahaja.
Jangan tutup komputer pada masa flash dilakukan
Skrin berikutnya
menunjukkan kerja-
kerja flash telah
berjaya dilakukan
Tekan kekunci F1
untuk langkah
seterusnya iaitu
kembali ke
persekitaran DOS
417
Untuk melihat fail backup, taip arahan DIR
C:\DIR <tekan kekunci Enter>
Senarai fail yang ditunjukkan di skrin kini terdapat 3 fail

termasuk fail backup BIOSBCK.BIN
Fail backup ini boleh digunakan semula jika BIOS mengalami masalah.
Langkah-langkah mengembalikan semula BIOS yang asal adalah sama seperti
langkah flash di atas. Cuma anda perlu tukar nama fail sahaja.
418
!
"
419
420
Jadual ASCII Codes
0 0000 0000 Nul (null) 0000 0000
1 0000 0001 SOH (Start of Heading) 33 0010 0001 !
2 0000 0010 STX (Start of Text) 34 0010 0010 “
3 0000 0011 ETX (End of Text) 35 0010 0011 #
4 0000 0100 EOT (End of Transmission) 36 0010 0100 $
5 0000 0101 ENQ (Enquiry) 37 0010 0101 %
6 0000 0110 ACK (Acknowledge) 38 0010 0110 &
7 0000 0111 BEL (Bell) 39 0010 0111 ‘
8 0000 1000 BS (Backspace) 40 0010 1000 (
9 0000 1001 TAB (Horizontal Tab) 41 0010 1001 )
10 0000 1010 LF (Line Feed / New Line) 42 0010 1010 *
11 0000 1011 VT (Vertical Tab) 43 0010 1011 +
12 0000 1100 FF (Form Feed / New Page) 44 0010 1100 ,
13 0000 1101 CR (Carriage Return) 45 0010 1101 -
14 0000 1110 SO (Shift Out) 46 0010 1110 .
15 0000 1111 ST (Shift In) 47 0010 1111 /
16 0001 0000 DLE (Data Link Escape) 48 0011 0000 0
NAK (Negative
21 0001 0101 53 0011 0101 5
Acknowledge)
22 0001 0110 SYN (Synchronous idle) 54 0011 0110 6
23 0001 0111 ETB (End of Trans, block) 55 0011 0111 7
24 0001 1000 CAN (Cancel) 56 0011 1000 8
25 0001 1001 EM (End of Medium) 57 0011 1001 9
26 0001 1010 SUB (Subtitute) 58 0011 1010 :
27 0001 1011 ESC (Escape) 59 0011 1011 ;
28 0001 1100 FS (File Seperator) 60 0011 1100 <
29 0001 1101 GS (Group Seperator) 61 0011 1101 =
30 0001 1110 RS (Record Seperator) 62 0011 1110 >
31 0001 1111 US (Unit Seperator) 63 0011 1111 ?
32 0010 0000 Space 64 0100 0000 @
421
… Jadual ASCII Codes
65 0100 0001 A 98 0110 0010 b
66 0100 0010 B 99 0110 0011 c
67 0100 0011 C 100 0110 0100 d
68 0100 0100 D 101 0110 0101 e
69 0100 0101 E 102 0110 0110 f
70 0100 0110 F 103 0110 0111 g
71 0100 0111 G 104 0110 1000 h
72 0100 1000 H 105 0110 1001 i
73 0100 1001 I 106 0110 1010 j
74 0100 1010 J 107 0110 1011 k
75 0100 1011 K 108 0110 1100 l
76 0100 1100 L 109 0110 1101 m
77 0100 1101 M 110 0110 1110 n
78 0100 1110 N 111 0110 1111 o
79 0100 1111 O 112 0111 0000 p
80 0101 0000 P 113 0111 0001 q
81 0101 0001 Q 114 0111 0010 r
82 0101 0010 R 115 0111 0011 s
83 0101 0011 S 116 0111 0100 t
84 0101 0100 T 117 0111 0101 u
85 0101 0101 U 118 0111 0110 v
86 0101 0110 V 119 0111 0111 w
87 0101 0111 W 120 0111 1000 x
88 0101 1000 X 121 0111 1001 y
89 0101 1001 Y 122 0111 1010 z
90 0101 1010 Z 123 0111 1011 {
91 0101 1011 [ 124 0111 1100 |
92 0101 1100 \ 125 0111 1101 }
93 0101 1101 ] 126 0111 1110 ~
94 0101 1110 ^ 127 0111 1111
95 0101 1111 _
96 0110 0000 `
97 0110 0001 a
422
… Jadual ‘Extended ASCII Codes’
Decimal Character Decimal Character Decimal Character Decimal Character

128 Ç 160 192 224
129 ü 161 í 193 225 ß
130 é 162 ó 194 226
131 â 163 ú 195 227
132 ä 164 ñ 196 228
133 à 165 Ñ 197 229
134  166 ª 198 230 µ
135 ç 167 º 199 231
136 ê 168 ¿ 200 232
137 ë 169 201 233
138 è 170 ¬ 202 234
139 ï 171 ½ 203 235
140 î 172 ¼ 204 236
141 ì 173 ¡ 205 237
142 Ä 174 « 206 238
143 Å 175 » 207 239
144 É 176 208 240
145 æ 177 209 241 ±
146 Æ 178 210 242
147 ô 179 211 243
148 ö 180 212 244
149 ò 181 213 245
150 û 182 214 246 ÷
151 ù 183 215 247
152 ÿ 184 216 248 °
153 Ö 185 217 249
154 Ü 186 218 250 ·
155 ¢ 187 219 251
156 £ 188 220 252
157 ¥ 189 221 253 ²

158 190 222 254
159 ƒ 191 223 255
423
424

Belajar Komputer

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Belajar Komputer

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Jumaliah Saarini

No 2774 Taman Kurnia, Jalan Bunga Raya

Edisi Pertama March 2006

Hakcipta © 2006 Jumaliah Saarini

Perpustakaan Negara Malaysia

Memasang Dan Membaikpulih Komputer Peribadi

Bahagian pertama mengandungi 1 bab iaitu penerangan tentang komputer

Manakala di dalam bahagian ketiga, ditunjukkan langkah demi langkah

Bab 1 – Komputer Peribadi

Bab 2 – Memilih Unit Pemerosesan Pusat (CPU)

Bab 3 – Memilih Papan Induk

Bab 5 – Memilih Memori

Bab 6 – Memilih Kad Video Grafik Dan Monitor

Bab 8 – Memilih Pemacu Cakera Optik

Bab 9 – Memilih Periferal

Bab 10 – Pemasangan Komputer Peringkat 1 10 – 1

Bab 15 – Membaikpulih Sistem Operasi

Bab 16 – Membaikpulih Cakera Keras 16 – 1

Bab 17 – Menaiktaraf BIOS 16 – 1

Dari segi istilah komputer ditakrifkan sebagai berikut;

Berbeza dengan komputer. Komputer beroperasi menggunakan sistem

1 bit adalah suatu nilai yang mewakili 0 atau 1.

Decimal Character Decimal Character Decimal Character Decimal Character

157 ¥ 189 221 253 ²

Pertukaran nilai boleh dilakukan dengan menggunakan program calculator

Buka program calculator;

Klik Start Programs Accessories Calculator

Calculator Standard Mode

Klik View, kemudian klik Scientific

Calculator – Scientific Mode

Komponen 2 dalam sistem komputer dikenali sebagai

Komponen 3 adalah komponen masukan atau input. Arahan-

4 Komponen 4 dikenali dengan istilah periferal atau perkakasan

Unit Bekalan kuasa Memori Casing

Panel I/O Ruang cakera keras

KATEGORI KOMPONEN KETERANGAN

Sistem Operasi Pengeluar Prosesor

Walaupun MS-DOS telah diberhentikan pengeluarannya, tetapi

Skrin persekitaran DOS dalam Windows XP

Anda perlu berlatih dan berusaha memahami cara-cara menggunakan

Mencipta Disket ‘Bootable’

Masukkan disket yang telah diformat (disket baharu) ke dalam pemacu

Klik OK setelah anda memasukkan disket.

Klik Yes untuk meneruskan pemasangan. Tunggu sehingga selesai.

Disket anda sekarang dinamakan disket ‘bootable’ yang mengandungi

Gunakan disket ini untuk boot komputer anda.

Bagi membolehkan komputer boot melalui disket, buat penetapan di

Hidupkan komputer dan tekan kekunci DEL atau F2 (bergantung

Contoh Muka Hadapan AMIBIOS

Penetapan Boot Menggunakan AMIBIOS

3. Tukar 1st IDE kepada Floppy 1.44

A:\> disebut sebagai ‘Command Prompt A”

Ada sesetengah BIOS boleh menggunakan kekunci F11 untuk membuat

A:\>MD D:\windows <enter>

Maklumat lanjut mengenai arahan-arahan DOS boleh di dapati di laman

Microsoft mula memperkenalkan sistem operasi Windows pada tahun 1995

Tidak seperti sistem operasi DOS, Windows menggunakan antaramuka grafik

Fail Allocation Table (FAT)

FAT12 – bermaksud file allocation table 12-bit di mana saiz maksimum

FAT16 – bermaksud file allocation table 16-bit di mana saiz maksimum

FAT32 – bermaksud file allocation table 32-bit di mana saiz maksimum

Sistem Operasi Fail Sistem Saiz Partition

EB = exa binary byte (Exbibyte)

Jadual Pertukaran Unit Byte