Γ Πιθανοτητες

ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ 1
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ
Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ∆ΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ
’’ Η ηρεμία του μέσου ρίπτη νομισμάτων εξαρτάται από τον νόμο η μάλλον την τάση, η
καλυτέρα την πιθανότητα , η εντέλει την μαθηματικως υπολογίσιμη τυχαιότητα ,που δι-
ασφαλίζει ότι ούτε ο ίδιος θα εκνευριστεί χάνοντας διαρκώς ούτε τον αντίπαλο του θα
εξοργίσει κερδίζοντας .’’
Tom Stoppard, “Rosencranz and Guilderenstern are dead”
● Πείραμα τύχης
Ονομάζεται η διαδικασία εκείνη την οποία όσες φορές και αν την επαναλάβουμε κάτω
από τις ίδιες συνθήκες δεν μπορούμε εκ των προτέρων να προβλέψουμε το αποτέλεσμά
της.
Σε κάθε επανάληψη ενός πειράματος τύχης είναι δυνατόν να εμφανίζονται διαφορετικά αποτε-
λέσματα, αν και το πείραμα εκτελείται κάτω από τις ίδιες συνθήκες .
● Πειράματα τύχης είναι:

Η ρίψη ενός νομίσματος, η ρίψη ενός ζαριού, η τυχαία επιλογή μιας τηλεφωνικής συνδιάλεξης
της οποίας καταγράφεται η διάρκειά της , το πλήθος των αγοριών μιας οικογένειας με 3 παιδιά
,το πλήθος των τερμάτων σε ένα ποδοσφαιρικό αγώνα κ.λπ.
● Δειγματικός χώρος
Δειγματικός χώρος ονομάζεται το σύνολο όλων των δυνατών αποτελεσμάτων που μπο-
ρούν να εμφανιστούν κατά την εκτέλεση του πειράματος.
Ο δειγματικός χώρος συμβολίζεται συνήθως με το γράμμα Ω.
Αν ω1, ω2, ... , ωκ είναι τα δυνατά αποτελέσματα ενός πειράματος τύχης τότε ο δειγματικός χώ-
ρος του πειράματος θα είναι το σύνολο Ω = {ω1, ω2, ... , ωκ}
Παράδειγμα
● Ρίχνουμε ένα ζάρι και καταγράφεται η ένδειξη της άνω έδρας του η οποία μπορεί να είναι έ-
νας από τους αριθμούς 1, 2, 3, 4, 5, 6. Οπότε ο δειγματικός χώρος είναι Ω = {1, 2, 3, 4, 5, 6}.
● Η γέννηση ενός παιδιού είναι πείραμα τύχης με δυο δυνατά αποτελέσματα :
Αγόρι (Α),κορίτσι (Κ). Οπότε ο δειγματικος χώρος είναι Ω = {Α, Κ, }.
•Επιλογή μιας σφαίρας από ένα δοχείο με άσπρες και μαύρες σφαίρες, με Ω={Α,Μ}
● Το αποτέλεσμα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα .Ο δείγματος χώρος είναι :

Ω = {ΝΙΚΗ, ΗΤΤΑ, ΙΣΟΠΑΛΙΑ}.

● Ενδεχόμενο
Ονομάζεται το σύνολο που έχει ως στοιχεία ένα ή περισσότερα αποτελέσματα ενός πειρά-
ματος τύχης. Για παράδειγμα στη ρίψη ενός ζαριού τα σύνολα Α = {1, 3}, Β = {6}, Γ = {2, 4, 6} είναι
ενδεχόμενα και μάλιστα το σύνολο Α είναι το ενδεχόμενο κατά την ρίψη να φέρουμε 1 ή 3, Β το
ενδεχόμενο να φέρουμε 6 και Γ το ενδεχόμενο να φέρουμε άρτιο αποτέλεσμα. Τα ενδεχόμενα
σε ένα πείραμα τύχης είναι υποσύνολα του δειγματικού χώρου του πειράματος.
Απλό ενδεχόμενο ονομάζεται το ενδεχόμενο όταν έχει ένα μόνο στοιχείο
π.χ. Β = {6}.
Σύνθετο ενδεχόμενο ονομάζεται το ενδεχόμενο όταν έχει περισσότερα από ένα στοιχεία
π.χ. Α = {1, 3}.
Ένα ενδεχόμενο λέμε ότι πραγματοποιείται ή συμβαίνει όταν το αποτέλεσμα ενός πειράμα-
τος σε μια συγκεκριμένη εκτέλεσή του είναι στοιχείο του ενδεχομένου. Γι’ αυτό τα στοιχεία ενός
ενδεχομένου λέγονται και ευνοϊκές περιπτώσεις για την πραγματοποίησή του.
Ο δειγματικός χώρος Ω ενός πειράματος είναι ένα ενδεχόμενο το οποίο πραγματοποιείται

πάντα, αφού κάθε αποτέλεσμα του πειράματος τύχης είναι στοιχείο του Ω. Το Ω λέγεται βέ-
βαιο ενδεχόμενο. Δεχόμαστε ότι το κενό σύνολο Ø είναι ένα ενδεχόμενο που δεν πραγματοποι-
είται σε καμιά εκτέλεση του πειράματος τύχης. Το Ø λέγεται αδύνατο ενδεχόμενο.
Το πλήθος των στοιχείων ενός ενδεχομένου Α συμβολίζεται με Ν(Α). Επομένως αν Α = {1, 2, 3}
τότε Ν(Α) = 3.
Το πλήθος των στοιχείων του δειγματικού χώρου Ω συμβολίζεται με Ν(Ω). Επομένως αν Ω =
{1, 2, 3, 4, 5, 6} τότε Ν(Ω) = 6. Ακόμη Ν(Ø) = 0.
● Πράξεις με ενδεχόμενα
Αν Ω ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης και Α,Β ⊆ Ω
δύο ενδεχόμενα τότε :
Το ενδεχόμενο A ∩ B που διαβάζεται "Α τομή Β" ή "Α και Β"

πραγματοποιείται όταν πραγματοποιούνται συγχρόνως τα Α
και Β.

Το ενδεχόμενο A ∪ B που διαβάζεται "Α ένωση Β" ή "Α ή Β"

πραγματοποιείται όταν πραγματοποιείται τουλάχιστον ένα A B
από τα Α, Β.
A ∪B
Το ενδεχόμενο Α΄ που διαβάζεται "όχι Α" ή "συμπληρωμα-

τικό του Α" πραγματοποιείται όταν δεν πραγματοποιείται το
A’
Α. Το Α΄ λέγεται και "αντίθετο του Α".
Το ενδεχόμενο Α – Β που διαβάζεται "διαφορά του Β από το

Α" πραγματοποιείται όταν πραγματοποιείται το Α αλλά όχι
το Β. Ισχύει ότι : Α – Β = A ∩ B′ .
Το ενδεχόμενο Β – Α που διαβάζεται "διαφορά του Α από

το Β" πραγματοποιείται όταν πραγματοποιείται το Β αλλά όχι
το Α. Ισχύει ότι : Β – Α = B ∩ A′ .

Το ενδεχόμενο ( A ∪ B )΄ = A′ ∩ B′ που διαβάζεται "όχι Α

ένωση Β" ή "συμπληρωματικό του Α ένωση Β" πραγμα-
τοποιείται όταν δεν πραγματοποιείται κανένα από τα Α
και Β ή δεν πραγματοποιείται το Α και δεν πραγματοποι-
είται το Β.
Το ενδεχόμενο (Α – Β) ∪ (Β – Α) που διαβάζεται "διαφορά

του Β από το Α" ή "διαφορά το Α από το Β" πραγματοποιεί-
ται όταν πραγματοποιείται μόνο ένα από τα Α και Β.
Ισχύει ότι : (Α – Β) ∪ (Β – Α) = ( A ∩ B′ ) ∪ ( B ∩ A′ ) .
Το ενδεχόμενο ( A ∩ B )′ = A′ ∪ B′ που διαβάζεται "όχι Α

τομή Β" ή "συμπληρωματικό του Α τομή Β" πραγματοποιεί-
ται όταν πραγματοποιείται ένα εκ των Α και Β ή πραγμα-
τοποιείται μόνο το Α ή μόνο το Β ή κανένα από τα δύο.
Το ενδεχόμενο Α ∪ Β΄ που διαβάζεται "Α ένωση Β΄" ή "Α ή Β΄" και πραγματοποιείται όταν
πραγματοποιείται το Α ή δεν πραγματοποιείται το Β.

Έστω Α και Β είναι ενδεχόμενα ενός πειράματος τύχης και ω είναι ένα αποτέλεσμα
του πειράματος τύχης. Τότε έχουμε τις επόμενες διατυπώσεις στη κοινή γλώσσα και στη γλώσ-
σα των συνόλων :
κοινή γλώσσα γλώσσα συνόλων
το ενδεχόμενο Α πραγματοποιείται ω∈ A
το ενδεχόμενο Α δεν πραγματοποιείται ω ∈ A ′ ή ω∉ A
ένα τουλάχιστον από τα Α και Β πραγματο-
ω∈ A ∪B
ποιείται
πραγματοποιούνται αμφότερα τα Α και Β ω∈ A ∩B
δεν πραγματοποιείται κανένα από τα Α και Β ω∈ (A ∪ B)′
ω∈ ( A − B) ή
πραγματοποιείται μόνο το Α
ω∈ A ∩ B′
η πραγματοποίηση του Α συνεπάγεται την
A⊆B
πραγματοποίηση του Β
● Ασυμβίβαστα ενδεχόμενα
♦ Δύο ενδεχόμενα Α και Β λέγονται ασυμβίβαστα A B
♦ όταν Α ∩ Β=Ø.
♦ Δύο ασυμβίβαστα ενδεχόμενα λέγονται επίσης ξένα μεταξύ
τους ή αμοιβαίως αποκλειόμενα.
Αν Α και Β είναι δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύει
Ω
:
Α∪Α = Α Α∩Α = Α Α∪Ω = Ω Ω΄= Ø
Α∪Ø = Α Α∩Ø = Ø Α ∪ Α΄= Ω Ø΄= Ω
Α∪Β = Β∪Α Α∩Β = Β∩Α (Α ∪ Β)΄= Α΄ ∩ Β΄ (Α΄)΄= Α
Α∩Ω = Α Α ∩ Α΄= Ø (Α ∩ Β)΄= Α΄ ∪ Β΄
Το ήξερες ότι…….
Όταν ο διάσημος Γάλλος μαθηματικός Laplace (1749-1827) ένας από τους θεμελιωτές
της Θεωρίας Πιθανοτήτων μελέτησε τους καταλόγους γεννήσεων της δεκαετίας1746 -1756
των πόλεων Λονδίνου ,Βερολίνου , Πετρούπολης διαπίστωσε ότι το ποσοστό των αγοριών
είναι ίσο με 0.516 και για τις τρεις αυτές πόλεις , ενώ το αντίστοιχο των κοριτσιών 0.484).
Το ίδιο αυτό ποσοστό βρέθηκε να αναλογεί στις γεννήσεις αγοριών στο σύνολο του
Γαλλικού κράτους για την ιδία περίοδο , ενώ για την πόλη του Παρισιού βρέθηκε
μικρότερο για τα αγόρια (0.511) και μεγαλύτερο για τα κορίτσια (0.489). Προσπαθώντας
να εξηγήσει αυτήν την μικρή απόκλιση , ανακάλυψε ότι στο Παρίσι λειτουργούσε
άσυλο εγκαταλελειμμένων παιδιών μοναδικό σε όλη την Γαλλία. Ήταν μάλιστα συχνό
φαινόμενο οι Γάλλοι της επαρχίας να εγκαταλείπουν πολύ πιο συχνά τα νεογέννητα
κορίτσια και σπανιότερα τα αγόρια. Διορθώνοντας το στοιχειό αυτό βρήκε και για την
πόλη του Παρισιού , την ιδία σχετική συχνότητα 0.516 και 0.484.Επειδη η απόκλιση είναι πολύ μικρή θα θεω-
ρούμε ότι το ποσοστό των γεννήσεων αγοριών , κοριτσιών είναι το ίδιο 0.5.

● ΈΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ

Σχετική συχνότητα ενός ενδεχομένου Α ενός πειράματος τύχης
Αν σε ν εκτελέσεις ενός πειράματος ένα ενδεχόμενο Α πραγματοποιείται κ φορές τότε ο λόγος
κ
ονομάζεται σχετική συχνότητα του Α και συμβολίζεται με fΑ.
ν
Αν ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος είναι το πεπερασμένο σύνολο Ω = {ω1, ω2, ..., ωλ} και σε
ν εκτελέσεις του πειράματος αυτού τα απλά ενδεχόμενα {ω1}, {ω2}, ..., {ωλ} πραγματοποιούνται
κ1 κ κ
κ1, κ2, ..., κλ φορές αντίστοιχα, τότε για τις σχετικές συχνότητες f 1 = , f 2 = 2 , …, f λ = λ των
ν ν ν
απλών ενδεχομένων θα έχουμε :
α) 0 ≤ f i ≤ 1 με i = 1, 2, 3, ..., λ αφού 0 ≤ κ i ≤ ν
κ1 κ 2 κ ν
β) f 1 + f 2 + ... + f λ = + + ... + λ = = 1
ν ν ν ν
Κλασσικός ορισμός πιθανότητας

Σε ένα πείραμα τύχης με ισοπίθανα δυνατά αποτελέσματα ορίζουμε ως πιθανότητα του
π λήθ ο ς ευνο ϊκώ ν π εριπ τώ σεω ν Ν( Α )
ενδεχομένου Α τον αριθμό P( A ) = = .
π λή θ ο ς δ υνα τώ ν π ερ ιπ τώ σεω ν Ν( Ω )
ΠΡΟΣΟΧΗ Ο κλασσικός ορισμός της πιθανότητας χρησιμοποιείται μόνο στην περίπτωση που
τα απλά ενδεχόμενα του Ω είναι ισοπίθανα.
Από τον ορισμό αυτό προκύπτουν άμεσα τα παρακάτω :

N( Ω ) 0
P( Ω ) = =1 και P( ∅ ) = =0
N( Ω ) N( Ω )
Για κάθε ενδεχόμενο Α ισχύει : 0 ≤ P( A ) ≤ 1

●ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ

Υπάρχουν όμως πολλά πειράματα τύχης των οποίων ο δειγματικός χώρος δεν αποτελείται από
ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιούμε τον αξιωματικό ορισμό
της πιθανότητας.
Έστω Ω = {ω1, ω2, ... , ων} ο δειγματικός χώρος με πεπερασμένο πλήθος στοιχείων. Σε κάθε
απλό ενδεχόμενο {ωi} αντιστοιχίζουμε έναν πραγματικό αριθμό που τον συμβολίζουμε με
Ρ(ωi), έτσι ώστε να ισχύουν :
♦ 0 ≤ P(ωi ) ≤ 1
♦ Ρ(ω1)+Ρ(ω2)+Ρ(ω3)+...+Ρ(ων)=1
Ο αριθμός Ρ(ωi) ονομάζεται πιθανότητα του απλού ενδεχομένου {ωi} με i = 1, 2, 3, …, v.
Ως πιθανότητα Ρ(Α) ενός ενδεχομένου Α={α1, α2, ..., ακ} ≠ Ø ορίζουμε το άθροισμα :
Ρ(α1) + Ρ(α2) + ... + Ρ(ακ), ενώ ως πιθανότητα του αδύνατου ενδεχομένου ορίζουμε τον αριθμό
Ρ(Ø) = 0.
Ισχύει ακόμα Ρ(Ω) = Ρ(ω1) + Ρ(ω2) + ... + Ρ(ων).
1
Αν ισχύει P( ωi ) = με i = 1, 2, 3, 4, ..., ν τότε έχουμε τον κλασσικό ορισμό της πιθανότητας του
v
ενδεχομένου.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Όταν έχουμε δειγματικό χώρο Ω = {ω1, ω2, ... , ων} και χρησιμοποιείται η φράση "παίρνουμε τυ-
χαία ένα στοιχείο του Ω" εννοείται ότι όλα τα δυνατά αποτελέσματα είναι ισοπίθανα με πιθα-
1
νότητα P( ωi ) = με i = 1, 2, 3, 4, ..., ν.
v
ΚΑΝΟΝΕΣ ΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ

♦ Για οποιαδήποτε ασυμβίβαστα μεταξύ τους ενδεχό-
μενα Α, Β ισχύει P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) . A B
Απόδειξη
Έστω Ν(Α)=μ και Ν(Β)=ν τότε το A ∪ B έχει μ+ν στοιχεία
γιατί διαφορετικά τα Α και Β δεν θα ήταν ασυμβίβαστα. Ω
Επομένως έχουμε N ( A ∪ B ) = µ + ν = N ( A ) + N ( B ) .
N( A ∪ B ) N( A ) + N( B ) N( A ) N( B )
P( A ∪ B ) = = = + = P( A ) + P( B ) .
N( Ω ) N( Ω ) N( Ω ) N( Ω )
Η ιδιότητα αυτή είναι γνωστή ως απλός προσθετικός νόμος, και ισχύει για περισσότερα από
δύο ενδεχόμενα.
Επομένως αν τα Α, Β, Γ είναι ανά δύο ασυμβίβαστα έχουμε :
P( A ∪ B ∪ Γ ) = P( A ) + P( B ) + P( Γ )
♦ Για δύο συμπληρωματικά ενδεχόμενα Α και Α’ ισχύει :

P( A′ ) = 1 − P( A ) ή P( A ) = 1 − P( A′ ) ή P( A ) + P( A′ ) = 1
Απόδειξη
Έχουμε A ∩ A′ = ∅ δηλαδή τα Α και Α’ είναι ασυμβίβαστα,
A’ Α
οπότε από τον απλό προσθετικό νόμο έχουμε :
P( A ∪ A′ ) = P( A ) + P( A′ ) ή P( Ω ) = P( A ) + P( A′ ) ή
1 = P( A ) + P( A′ ) .
Άρα P( A′ ) = 1 − P( A ) .
Ω
♦ Για δύο ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω έχουμε :

P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) . Η ιδιότητα αυτή είναι γνωστή ως προσθετικός νόμος.
Απόδειξη
A B
Για δύο ενδεχόμενα Α και Β έχουμε :
N ( A ∪ B ) = N ( A ) + N ( B ) − N ( A ∩ B ) γιατί στο άθροισμα
Ν(Α)+Ν(Β) το πλήθος των στοιχείων του A ∩ B υπολογίζεται
δύο φορές. Διαιρούμε κατά μέλη την παραπάνω ισότητα με
Ω
Ν(Ω) και έχουμε :
N ( A ∪ B ) Ν( Α ) + Ν( Β ) − Ν( Α ∩ Β ) Ν( Α ) Ν( Β ) Ν( Α ∩ Β )
= = + − .
N( Ω ) N( Ω ) N( Ω ) N( Ω ) N( Ω )
Άρα : P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B )
♦ Αν A ⊆ B τότε P( A ) ≤ P( B ) .
Β
Απόδειξη
Έχουμε A ⊆ B οπότε Α
N( A ) N( B )
N( A ) ≤ N( B ) ⇔ ≤ ⇔ P( A ) ≤ P( B )
N( Ω ) N( Ω ) Ω

♦ Για δύο ενδεχόμενα Α και β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύει

P( A − B ) = P( A ) − P( A ∩ B ) .
Απόδειξη
Τα ενδεχόμενα A − B και A ∩ B είναι ασυμβίβαστα και ( A − B ) ∪ ( A ∩ B ) = A .
Άρα P( A ) = P [( A − B ) ∪ ( A ∩ B )]
P( A ) = P( A − B ) + P( A ∩ B )
Οπότε P( A ) − P( A ∩ B ) = P( A − B )
♦ Ανάλογα αποδεικνύεται ότι για δύο ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω ι-
σχύει P( B − A ) = P( B ) − P( A ∩ B )
♦ Για δύο ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύει :

P( A ∪ B′ ) = 1 − P( B ) + P( A ∩ B )
Απόδειξη
P( A ∪ B′ ) = P( A ) + P( B ') − P( A ∩ B′ )
= P( A ) + 1 − P( B ) − P( A − B )
= P( A ) + 1 − P( B ) − ( P( A ) − P( A ∩ B ))
= P( A ) + 1 − P( B ) − P( A ) + P( A ∩ B )
= 1 − P( B ) + P( A ∩ B )
Αξιοσημείωτες προτάσεις
Έστω Α, Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω.
♦ Τα ενδεχόμενα A − B , A ∩ B ασυμβίβαστα. A B
Τότε : ( A − B ) ∪ ( A ∩ B ) = A, ( A − B ) ∩ ( A ∩ B ) = ∅ . A −B A ∩B B−A
Άρα : P( A ) = P [( A − B ) ∪ ( A ∩ B )] = P( A − B ) + P( A ∩ B )
♦ Τα ενδεχόμενα A ∩ B , B − A ασυμβίβαστα.
Ω
Τότε : ( B − A ) ∪ ( A ∩ B ) = B , ( B − A ) ∩ ( A ∩ B ) = ∅ .
Άρα : P( B ) = P [( B − A ) ∪ ( A ∩ B )] = P( B − A ) + P( A ∩ B )
♦ Τα ενδεχόμενα ( A − B ), ( B − A ) ασυμβίβαστα.
Τότε : ( A − B ) ∩ ( B − A ) = ∅ .
Άρα : P [( A − B ) ∪ ( B − A )] = P( A − B ) + P( B − A ) = P( A ) − P( A ∩ B ) + P( B ) − P( A ∩ B ) =

= P( A ) + P( B ) − 2 P( A ∩ B )
♦ Τα ενδεχόμενα ( A − B ), ( A − B )′ ασυμβίβαστα.
Τότε : ( A − B ) ∩ ( A − B )′ = ∅ .
Άρα :
P [( A − B )′] = 1 − P( A − B ) =
= 1 − ( P( A ) − P( A ∩ B )) =
= 1 − P( A ) + P( A ∩ B )
♦ Τα ενδεχόμενα ( A ∪ B ), (A∪ B)′ ασυμβίβαστα.
Τότε : ( A ∪ B ) ∩ [( A ∪ B )′] = ∅ .
Άρα : P [( A ∪ B )′] = 1 − P( A ∪ B )
♦ Τα ενδεχόμενα A ∩ B , ( A ∩ B )′ ασυμβίβαστα.
Τότε : ( A ∩ B ) ∩ [( A ∩ B )′] = ∅ .
Άρα : P [( A ∩ B )′] = 1 − P( A ∩ B )
♦ Αν A ⊆ B τότε : Β
A ∪ B = B , A ∩ B = A, B − A = B ∩ A′, A − B = A ∩ B′ = ∅
Α
Άρα : P( A ∪ B ) = P( B ) και P( A ∩ B ) = P( A )
♦ Έχουμε:
Ω
A ∩ B ⊆ A ⊆ A ∪ B , A ∩ B ⊆ B ⊆ A ∪ B , A − B ⊆ A, B − A ⊆ B , A − B ⊆ A ∪ B ,
B − A ⊆ A∪ B
Οπότε :
P( A ∩ B ) ≤ P( A ) ≤ P( A ∪ B ) A B
P( A ∩ B ) ≤ P( B ) ≤ P( A ∪ B ) A −B A ∩B B−A
P( A − B ) ≤ P( A )
P( B − A ) ≤ P( B )
Ω

♦ Έστω Α, Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω.

Τότε : P [( A − B ) ∪ ( B − A )] = P( A ) + P( B ) − 2 P( A ∩ B )
ή P [( A ∩ B′ ) ∪ ( B ∩ A′ )] = P( A ) + P( B ) − 2 P( A ∩ B )
Απόδειξη
Έχουμε τα ενδεχόμενα A − B και B − A τα οποία είναι ασυμβίβαστα. Οπότε :
P [( A − B ) ∪ ( B − A )] = P( A − B ) + P( B − A )
= P( A ) − P( A ∩ B ) + P( B ) − P( A ∩ B )
= P( A ) + P( B ) − 2 P( A ∩ B )

● ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΛΥΜΕΝΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

Διακρίνουμε τις παρακάτω μορφές ασκήσεων
1η μορφή
Εύρεση δειγματικού χώρου και ενδεχομένων ενός πειράματος τύχης.
Τον δειγματικό χώρο Ω ενός πειράματος τύχης μπορούμε
να τον βρούμε ως εξής :
α) Με καταγραφή των στοιχειών του :
Ρίψη ενός ζαριού , τα δυνατά αποτελέσματα είμαι έξι: 1,2,3,4,5,6 .
Συνεπώς , ο δείγματος χώρος είναι Ω = {1, 2,3, 4,5, 6 } .
β)Με δενδροδιαγραμμα
Για παράδειγμα έστω το πείραμα τύχης
.Κάποιος που θέλει να ένα ακριβής στην δου-
λειά του περιμένει ταξί και μετράει ποσά ταξί
περνούν γεμάτα και δεν σταματούν , μέχρι να
σταματήσει το πρώτο ταξί.
Ενδιαφερόμαστε να σταματήσει η το πρώτο η
το δεύτερο η το τρίτο ταξί η στα 3 πρώτα να
μην σταματήσει κανένα .Θεωρούμε τα ενδεχό-
μενα :
Τα: το ταξί που έρχεται σταματήσει .
Π: το ταξί που έρχεται δεν θα σταματήσει
Τα διαδοχικά βήματα του πειράματος αυτού ,
φαίνονται στο παρακάτω δεδνδροδιαγραμμα.
Άρα ο δείγματος χώρος είναι :
Ω = {Τ, ΠΡ, ΠΠΤ, ΠΠΠ , }
Με πίνακα διπλής εισόδου
Ρίχνουμε δύο “αμερόληπτα” ζάρια. Θέλουμε να υπολογίσουμε τον δειγματικο χώρο
του πειράματος
• Για να βρούμε το δειγματικό χώρο του πειράματος, χρησιμοποιούμε έναν πίνακα
“διπλής εισόδου”, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα.
2ο
1 2 3 4 5 6
1ο
1 (1,1) (1,2) (1,3) (1,4) (1,5) (1,6)
2 (2,1) (2,2) (2,3) (2,4) (2,5) (2,6)
3 (3,1) (3,2) (3,3) (3,4) (3,5) (3,6)
4 (4,1) (4,2) (4,3) (4,4) (4,5) (4,6)
5 (5,1) (5,2) (5,3) (5,4) (5,5) (5,6)
6 (6,1) (6,2) (6,3) (6,4) (6,5) (6,6)

Από τον πίνακα αυτόν έχουμε ότι ο δειγματικός χώρος Ω έχει 36 ισοπίθανα
δυνατά αποτελέσματα, δηλαδή N (Ω ) = 36 .
Παραδείγματα
1) Από τις οικογένειες με τρία παιδιά επιλέγουμε στην τύχη μία και εξετάζουμε τα παιδιά
της ως προς το φύλλο και την σειρά γέννησης αυτών.
α) Να βρεθεί ο δειγματικός χώρος του πειράματος
β) Να βρεθούν τα παρακάτω ενδεχόμενα :
Α : το δεύτερο παιδί της οικογένειας είναι αγόρι
Β : τουλάχιστον δύο παιδιά είναι αγόρια
Γ : το πολύ ένα είναι αγόρι
Δ : το τρίτο παιδί της οικογένειας είναι κορίτσι
Ε : τα δύο πρώτα παιδιά της οικογένειας είναι του ίδιου φύλου και το τρίτο παιδί εί-
ναι
αντίθετου φύλου
Ζ : τα παιδιά να είναι του ίδιου φύλου
γ) Να βρεθούν τα ενδεχόμενα : A′, A ∩ ∆ , A ∩ E, ∆ ∩ E, B ∩ Γ , A ∩ B, A − ∆ , A ∪ B
Λύση
α)
1ο παιδί 2ο παιδί 3ο παιδί
Α
Α
Κ
Κ
Α
Κ
Κ
♦
Α
Α
Κ
Α
Α
Κ
Κ
Ω = {ΚΑΑ, ΚΑΚ, ΚΚΑ, ΚΚΚ, ΑΑΑ, ΑΑΚ, ΑΚΑ, ΑΚΚ}

β) Α : {ΚΑΑ, ΚΑΚ, ΑΑΑ, ΑΑΚ}

Β : {ΚΑΑ, ΑΑΑ, ΑΑΚ, ΑΚΑ}
Γ : {ΚΑΚ, ΚΚΑ, ΚΚΚ, ΑΚΚ}
Δ : {ΚΑΚ, ΚΚΚ, ΑΑΚ, ΑΚΚ}
Ε : {ΚΚΑ, ΑΑΚ}
Ζ : {ΚΚΚ, ΑΑΑ}
γ) A′ = {ΚΚΑ, ΚΚΚ, ΑΚΑ, ΑΚΚ}, A ∩ ∆ = {ΚΑΚ, ΑΑΚ}

A ∩ E = {ΑΑΚ}, ∆ ∩ E = {ΑΑΚ}
B ∩ Γ = {} ή B ∩ Γ = ∅ , A ∪ B = {ΚΑΑ, ΚΑΚ, ΑΑΑ, ΑΑΚ, ΑΚΑ}
A − ∆ = {ΚΚΑ, ΑΑΑ} A ∩ B = {ΚΑΑ, ΑΑΑ, ΑΑΚ}
2) Ρίχνουμε ένα ζάρι δύο φορές και καταγράφουμε τις ενδείξεις της πάνω έδρας του.
α) Να βρεθεί ο δειγματικός χώρος του πειράματος
β) Να βρεθούν τα ενδεχόμενα :
Α : η ένδειξη της πρώτης φοράς να είναι μικρότερη από την ένδειξη της δεύτερης
φοράς
Β : το άθροισμα των ενδείξεων να είναι 5
Γ : οι δύο ενδείξεις να είναι ίδιες
Δ : η διαφορά των ενδείξεων να είναι μεγαλύτερη από 3
γ) Να βρεθούν τα ενδεχόμενα : A ∩ B , B ∪ Γ , A − B
Λύση
α) Ο δειγματικός χώρος του πειράματος είναι :

Ω = {(1,1), (1,2), (1,3), (1,4), (1,5), (1,6), (2,1), (2,2), (2,3), (2,4), (2,5), (2,6),
(3,1), (3,2), (3,3), (3,4), (3,5), (3,6), (4,1), (4,2), (4,3), (4,4), (4,5), (4,6),
(5,1), (5,2), (5,3), (5,4), (5,5), (5,6), (6,1), (6,2), (6,3), (6,4), (6,5), (6,6)}
β) Α = {(1,2), (1,3), (1,4), (1,5), (1,6), (2,3), (2,4), (2,5), (2,6),

(3,4), (3,5), (3,6), (4,5), (4,6), (5,6)}
Β = {(1,4), (4,1), (2,3), (3,2)}
Γ = {(1,1), (2,2), (3,3), (4,4), (5,5), (6,6)}
Δ = {(5,1), (6,1), (6,2)}
γ) A ∩ B = {(1,4), (2,3)}
B ∪ Γ = {(1,4), (4,1), (2,3), (3,2), (1,1), (2,2), (3,3), (4,4), (5,5), (6,6)}
A − B = {(1,2), (1,3), (1,5), (1,6), (2,4), (2,5), (2,6), (3,4), (3,5), (3,6), (4,5), (4,6), (5,6)}
3) Δίνεται ο δειγματικός χώρος Ω = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} και τα ενδεχόμενα Α = {2, 3, 4, 5} και Β

= {4, 5, 6, 7}
α) Να ορίσετε τα ενδεχόμενα A ∪ B , A ∩ B , A′, B′, A − B , B − A
β) Να δικαιολογήσετε γιατί :
A = ( A − B ) ∪ ( A ∩ B ) = ( A ∩ B′ ) ∪ ( A ∩ B ) και
B = ( B − A ) ∪ ( A ∩ B ) = ( B ∩ A′ ) ∪ ( A ∩ B )
γ) Να υπολογίσετε τα N ( A ), N ( B ), N ( A ∩ B ), N ( A ∪ B ) και να δικαιολογήσετε γιατί
N( A ) + N( B ) = N( A ∪ B ) + N( A ∩ B )
Λύση
α)
Το ενδεχόμενο A ∪ B περιέχει τα στοιχεία και των δύο ενδεχομένων Α και Β, όπου το κάθε
στοιχείο το γράφουμε μία φορά, δηλαδή : A ∪ B = {2, 3, 4, 5, 6, 7}
Το ενδεχόμενο A ∩ B περιέχει τα κοινά στοιχεία των ενδεχομένων Α και Β, δηλαδή : A ∩ B = {4,

5}
Το ενδεχόμενο Α’ περιέχει τα στοιχεία του Ω που δεν περιέχονται στο ενδεχόμενο Α, δηλαδή :
Α’ = {1, 6, 7, 8, 9}
Το ενδεχόμενο Β’ περιέχει τα στοιχεία του Ω που δεν περιέχονται στο ενδεχόμενο Β, δηλαδή :
Β’ = {1, 2, 3, 8, 9}
Το ενδεχόμενο A − B = A ∩ B′ περιέχει τα στοιχεία του Α που δεν ανήκουν στο Β, δηλαδή :

A − B = {2, 3}
Τέλος το ενδεχόμενο B − A = B ∩ A′ περιέχει τα στοιχεία του Β που δεν ανήκουν στο Α, δηλαδή :
B − A = {6, 7}
β) Είναι :
( A − B ) ∪ ( A ∩ B ) = ( A ∩ B′ ) ∪ ( A ∩ B ) =
= {2,3 } ∪ ({4,5 } = {2,3,4,5 } = A
και
( B − A ) ∪ ( A ∩ B ) = ( B ∩ A′ ) ∪ ( A ∩ B ) =
= {6 ,7 } ∪ {4,5 } = {4,5,6 ,7 } = B
γ) Είναι : Ν(Α) = 4, Ν(Β) = 4, N ( A ∩ B ) = 2, N ( A ∪ B ) = 6

Επομένως : Ν(Α) + Ν(Β) = 4 + 4 = 8

N( A ∪ B ) + N( A ∩ B ) = 6 + 2 = 8
Άρα Ν(Α) + Ν(Β) = N ( A ∪ B ) + N ( A ∩ B )
** Η ισότητα Ν(Α) + Ν(Β) = N ( A ∪ B ) + N ( A ∩ B ) είναι γενική, δηλαδή ισχύει για οποιαδήποτε

ενδεχόμενα Α και Β ενός πειράματος τύχης. Από αυτήν προκύπτουν επίσης οι ισότητες :
N( A ∩ B ) = N( A ) + N( B ) − N( A ∪ B ) και N( A ∪ B ) = N( A ) + N( B ) − N( A ∩ B )
2η μορφή
Εύρεση πιθανοτήτων ισοπίθανων ενδεχομένων
1) Από μία τράπουλα με 52 χαρτιά επιλέγουμε ένα στην τύχη. Να βρείτε τις πιθανότητες
των ενδεχομένων :
α) το χαρτί να είναι επτά.
β) το χαρτί να είναι επτά ή κούπα.
γ) το χαρτί να μην είναι επτά.
Λύση
Πείραμα τύχης : Επιλογή ενός φύλλου από τα 52 φύλλα της τράπουλας. Ο δειγματικός χώρος
του πειράματος έχει ως στοιχεία όλα τα χαρτιά της τράπουλας. Οπότε Ω : όλα τα χαρτιά της
τράπουλας, δηλαδή Ν(Ω) = 52.
α) Έστω Α το ενδεχόμενο το χαρτί να είναι επτά.
N( A ) 4 1
Η τράπουλα έχει 4 εφτάρια οπότε Ν(Α)=4. Άρα P( A ) = = =
N ( Ω ) 52 13
β) Έστω Β το ενδεχόμενο το χαρτί της τράπουλας να είναι κούπα τότε Ν(Β)=13.

A ∩ B το ενδεχόμενο το χαρτί να είναι και επτά και κούπα τότε N ( A ∩ B ) = 1 .
A ∪ B το ενδεχόμενο το χαρτί να είναι επτά ή κούπα οπότε :
P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B )
N( A ) N( B ) N( A ∩ B )
= + −
N( Ω ) N( Ω ) N( Ω )
4 13 1 16 4
= + − = =
52 52 52 52 13
1 12
γ) Α’ το ενδεχόμενο το χαρτί να μην είναι επτά, τότε P( A′ ) = 1 − P( A ) = 1 − =
13 13

2) Ρίχνουμε ένα ζάρι. Να βρεθούν οι πιθανότητες των ενδεχομένων :

α) Α : η ένδειξη του ζαριού να είναι περιττός
Β : η ένδειξη του ζαριού να είναι άρτιος και μεγαλύτερος του 3
Γ : η ένδειξη του ζαριού να είναι άρτιος ή μικρότερος του 3
β) Να βρεθούν οι : P( A ∩ B ), P(A∩ Γ), P( A′ )
Λύση
Ο δειγματικός χώρος του πειράματος είναι Ω = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
Α = {1, 3, 5} Β = {4, 6} Γ = {1, 2, 4, 6}
A∩ B = ∅ A ∩ Γ = {1} A′ = {2,4,6 }
N( A ) 3 1
P( A ) = = =
N( Ω ) 6 2
N( B ) 2 1
P( B ) = = =
N( Ω ) 6 3
N( Γ ) 4 2
P( Γ ) = = =
N( Ω ) 6 3
1
P( A ∩ B ) = P( ∅ ) = 0 , P( A ∩ Γ ) =
6
N ( A′ ) 3 1 1 1
P( A′ ) = = = ή P( A′ ) = 1 − P( A ) = 1 − =
N( Ω ) 6 2 2 2
3) Σ’ ένα αγώνα η πιθανότητα να κερδίσει ο παίκτης Α είναι 25%, η πιθανότητα να κερδί-

σει ο παίκτης Β είναι 15% και η πιθανότητα να κερδίσει ο παίκτης Γ είναι 30%. Να βρείτε
την πιθανότητα :
α) να κερδίσει ο παίκτης Α ή ο παίκτης Β,
β) να μην κερδίσει ο παίκτης Α ή ο παίκτης Γ.
Λύση
Έστω Α, Β και Γ τα ενδεχόμενα να κερδίσει ο παίκτης Α, ο παίκτης Β και ο παίκτης Γ αντίστοι-
χα, τα οποία είναι ασυμβίβαστα.
α) Το ενδεχόμενο "να κερδίσει ο παίκτης Α ή ο παίκτης Β" είναι το A ∪ B .
Άρα η πιθανότητα να κερδίσει ο παίκτης Α ή ο παίκτης Β είναι :
25 15 40
P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) = + = ή P( A ∪ B ) = 40%
100 100 100
β) Το ενδεχόμενο "να μην κερδίσει ο παίκτης Α ή ο παίκτης Γ" είναι το ( A ∪ Γ )′ .
Άρα η πιθανότητα να μην κερδίσει ο παίκτης Α ή ο παίκτης Γ είναι :
P( A ∪ Γ )′ = 1 − P( A ∪ Γ ) = 1 − [ P( A ) + P( Γ )] =
 25 30  45
= 1− + = ή P [( A ∪ Γ )′] = 45%
 100 100  100

4) Για τα ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν

17 7 2
P( A ) = , P( B ) = και P( A ∪ B ) = .
30 15 3
Να βρείτε τις πιθανότητες P( B′ ), P( A ∩ B ), P( A − B ), P [( A − B ) ∪ ( B − A )], P( A ∪ B′ )
, P( A ∪ B )′, P( A − B )′ .
Λύση
7 15 7 8
♦ P( B′ ) = 1 − P( B ) = 1 − = − =
15 15 15 15
♦ P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) ⇔ P( A ∩ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∪ B ) ⇔
17 7 2 17 14 20 11
P( A ∩ B ) = + − ⇔ P( A ∩ B ) = + − ⇔ P( A ∩ B ) =
30 15 3 30 30 30 30
17 11 6 1
♦ P( A − B ) = P( A ) − P( A ∩ B ) = − = =
30 30 30 5
♦ P [( A − B ) ∪ ( B − A )] = P( A ) + P( B ) − 2 P( A ∩ B ) =
17 7 11 17 14 22 31 22 9 3
+ − 2⋅ = + − = − = =
30 15 30 30 30 30 30 30 30 10
♦ P( A ∪ B′ ) = P( A ) + P( B′ ) − P( A ∩ B′ ) = P( A ) + P( B′ ) − P( A − B ) =
17 8 1 17 16 6 27 9
= + − = + − = =
30 15 5 30 30 30 30 10
1 5 1 4
♦ P( A − B )′ = 1 − P( A − B ) = 1 − = − =
5 5 5 5
2 3 2 1
♦ P( A ∪ B )′ = 1 − P( A ∪ B ) = 1 − = − =
3 3 3 3
1 1 3
5) Αν για τα ενδεχόμενα Α και Β ισχύουν P( A ∩ B ) = , P( A ) = , P( B ) = να βρείτε :
5 4 4
α) την πιθανότητα να πραγματοποιείται ένα τουλάχιστον από τα Α και Β,
β) την πιθανότητα να μην πραγματοποιείται κανένα από τα Α και Β,
γ) την πιθανότητα να πραγματοποιείται μόνο το Α,
δ) την πιθανότητα να πραγματοποιηθεί μόνο ένα από τα Α και Β,
ε) την πιθανότητα να πραγματοποιηθεί το Α ή να μην πραγματοποιηθεί το Β,
στ) την πιθανότητα P( A − B )′ .
Λύση
1 3 1 4 1 1 5 1 4
α) P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) = + − = − = 1− = − =
4 4 5 4 5 5 5 5 5
4 1
β) P( A ∪ B )′ = 1 − P( A ∪ B ) = 1 − −
5 5
1 1 5 4 1
γ) P( A − B ) = P( A ) − P( A ∩ B ) = − = − =
4 5 20 20 20

δ)
P [( A − B ) ∪ ( B − A )] = P( A − B ) + P( B − A ) = P( A ) − P( A ∩ B ) + P( B ) − P( A ∩ B ) =
1 3 1 4 2 2 5 2 3
= P( A ) + P( B ) − 2 P( A ∩ B ) = + − 2⋅ = − = 1− = − =
4 4 5 4 5 5 5 5 5
ε) P( A ∪ B′ ) = P( A ) + P( B′ ) − P( A ∩ B′ ) = P( A ) + 1 − P( B ) − P( A − B ) =
1 3 1 2 1 1 1 10 1 9
= +1− − = − = − = − =
4 4 20 4 20 2 20 20 20 20
1 19
στ) P( A − B )′ = 1 − P( A − B ) = 1 − =
20 20
6) Έστω Α και Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω, με

1 3 1
P( A ) = , P( B ) = και P(A∩ B)= . Να βρεθούν :
2 8 4
α) οι πιθανότητες των ενδεχομένων να πραγματοποιηθεί :
i) το Α ή το Β,
ii) το Α και όχι το Β,
iii) κανένα από τα Α και Β.
β) το πλήθος Ν(Ω), αν επιπλέον γνωρίζουμε ότι ο Ω αποτελείται από ισοπίθανα στοιχειώδη
ενδεχόμενα και ισχύει Ν(Α-Β) = 2.
γ) παράδειγμα για το ερώτημα (β).
Λύση
1 3 1 5
α) i) P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) = + − = .
2 8 4 8
1 1 1
ii) P( A − B ) = P( A ) − P( A ∩ B ) = − =
2 4 4
5 3
iii) P( A′ ∩ B′ ) = P(( A ∪ B )′) = 1 − P( A ∪ B ) = 1 − =
8 8
N( A − B ) 2 2 1 2
β) N ( A − B ) = 2 ⇔ = ⇔ P( A − B ) = ⇔ = ⇔ N( Ω ) = 8
N( Ω ) N( Ω ) N( Ω ) 4 N( Ω )
γ) Ω = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8}, Α = {1, 2, 3, 4} και Β = {3, 4, 5}.

7) Αν για τα ενδεχόμενα Α και β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν :

3 3
P( A ) = P( B ) και P( A′ ) = P( B′ )
4 2
α) να βρεθούν οι Ρ(Α) και Ρ(Β),
β) να αποδειχθεί ότι τα Α και Β δεν είναι ασυμβίβαστα.
Λύση
 3   3   3   1
 P( A ) = 4 P( B )   P( A ) = 4 P( B )   P( A ) = 4 P( B )  
P( A ) =
2
α)  ⇔ ⇔ ⇔
 P( A′ ) = 3 P( B′ ) 1 − P( A ) = 3 ( 1 − P( B )) 1 − 3 P( B ) = 3 − 3 P( B )  P( B ) = 2
 2   2   4 2 2   3
1 2 3+4 7
β) Έστω ότι Α και Β είναι ασυμβίβαστα, τότε : P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) = + = = >1.
2 3 6 6
Άτοπο. Άρα τα Α και Β δεν είναι ασυμβίβαστα.
8) Έστω ο δειγματικός χώρος Ω = {1, 2, 3, 4, 5, ..., 100} με ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα. Να
βρεθεί η πιθανότητα, ώστε εκλέγοντας τυχαία έναν αριθμό από το Ω αυτός να είναι άρτιος
ή πολλαπλάσιο του 5.
Λύση
Έστω τα ενδεχόμενα Α και Β του δειγματικού χώρου Ω, με Α = {x∈ Ω με x άρτιο} και
Β = {y ∈ Ω με y πολλαπλάσιο του 5}. Επομένως ζητάμε την πιθανότητα του A ∪ B . Ισχύει :
N( A ) N( B ) N( A ∩ B )
P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) = + − =
N( Ω ) N( Ω ) N( Ω )
50 20 10 60
= + − = = 60%
100 100 100 100
αφού : Ν(Α) = Ν({2, 4, 6, 8, ..., 100}) = 50 Ν(Β) = Ν({5, 10, 15, 20, ..., 100}) = 20 και
Ν ( A ∩ B ) = Ν({10, 20, 30, 40, ..., 100}) = 10
Όταν στην εκφώνηση μιας άσκησης έχουμε δειγ-

ματικό χώρο Ω = {ω1, ω2, ... , ων} και χρησιμοποιείται
η φράση "παίρνουμε τυχαία ένα στοιχείο του Ω"
εννοείται ότι όλα τα δυνατά αποτελέσματα είναι
1
ισοπίθανα με πιθανότητα P(ωi ) = με i = 1, 2, 3,
v
4, ..., ν.

3η μορφή
Εύρεση πιθανοτήτων μη ισοπίθανων ενδεχομένων.
1) Έστω ο δειγματικός χώρος Ω = {ω1 , ω2 , ω3 , ω4}.

1 1 1
α) Αν P( ω1 ) = , P( ω3 ) = και P( ω4 ) = , να βρείτε την Ρ(ω2).
2 4 8
2
β) Αν P( ω3 ) = P( ω4 ) = και P( ω1 ) = 3 P( ω2 ) , να βρείτε τις Ρ(ω1) και Ρ(ω2).
5
3 1 1
γ) Αν Α = {ω2 , ω3} με P( A ) = , Β = {ω2 , ω4} με P( B ) = και P( ω2 ) = , να βρείτε την Ρ(ω1).
5 3 4
Λύση
α) Επειδή Ω = {ω1 , ω2 , ω3 , ω4}, έχουμε : Ρ(ω1) + Ρ(ω2) + Ρ(ω3) + Ρ(ω4) = 1 ⇔
1 1 1 1 1 1 1
⇔ + P( ω2 ) + + = 1 ⇔ P( ω2 ) = 1 −  + +  =
2 4 8 2 4 8 8
β) Έχουμε : Ρ(ω1) + Ρ(ω2) + Ρ(ω3) + Ρ(ω4) = 1
2 2 4 1 1
⇔ 3 P( ω2 ) + P( ω2 ) + + = 1 ⇔ 4 P( ω2 ) + = 1 ⇔ 4 P( ω2 ) = ⇔ P( ω2 ) =
5 5 5 5 20
1 3
Επομένως P( ω1 ) = 3 ⋅ P( ω2 ) = 3 ⋅ =
20 20
3 3 1 3 7
γ) Είναι : P( A ) = ⇔ P( ω2 ) + P( ω3 ) = ⇔ + P( ω3 ) = ⇔ P( ω3 ) = και
5 5 4 5 20
1 1 1 1 1
P( B ) = ⇔ P( ω2 ) + P( ω4 ) = ⇔ + P( ω4 ) = ⇔ P( ω4 ) =
3 3 4 3 12
1 7 1  19
Άρα : P( ω1 ) = 1 − [ P( ω2 ) + P( ω3 ) + P( ω4 )] = 1 −  + + =
 4 20 12  60
4η μορφή
Εξέταση δύο ενδεχομένων αν είναι ασυμβίβαστα – Ανισωτικές σχέσεις πιθανοτήτων
Αν θέλουμε να δείξουμε ότι δύο ενδεχόμενα Α, Β δεν είναι ασυμβίβαστα.

α) Αρκεί να δειχθεί ότι A ∩ B ≠ ∅ ή N ( A ∩ B ) ≠ 0 ή N ( A ) + N ( B ) > N ( Ω ) ή P( A ∩ B ) ≠ 0
β) Αν γνωρίζουμε τις πιθανότητες Ρ(Α) και Ρ(Β) τότε δεχόμαστε ότι τα Α, Β είναι ασυμβί-
βαστα και με την βοήθεια της ισότητας P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) καταλήγουμε ότι
P( A ∪ B ) > 1 που είναι άτοπο.
ΑΝΙΣΩΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ

Έστω Α, Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω.
Ισχύουν οι ανισωτικές σχέσεις :
♦ 0 ≤ P( A ) ≤ 1
♦ αν A ⊆ B τότε P( A ) ≤ P( B )
♦ A ∩ B ⊆ A ⊆ A ∪ B οπότε P( A ∩ B ) ≤ P( A ) ≤ P( A ∪ B )
♦ A − B ⊆ A τότε P( A − B ) ≤ P( A )
Τις ανισωτικές σχέσεις στις πιθανότητες τις αποδεικνύουμε :

α) με ισοδυναμία χρησιμοποιώντας βασικές ανισότητες στις πιθανότητες και στους κανόνες
λογισμού των πιθανοτήτων.
Περιπτώσεις
1) µ ≤ P( A ∩ B ) ≤ v ⇔ P( A ∩ B ) ≤ v (1) και P( A ∩ B ) ≥ µ (2)

η (1) αποδεικνύεται από την σχέση A ∩ B ⊆ A ή A ∩ B ⊆ B
η (2) αποδεικνύεται με αντικατάσταση της P( A ∩ B ) µε P( A ) + P( B ) − P( A ∪ B )
2) µ ≤ P( A ∪ B ) ≤ v ⇔ P( A ∪ B ) ≤ v (1) και P( A ∪ B ) ≥ µ (2)

η (1) αποδεικνύεται από την σχέση A ⊆ A ∪ B ή B ⊆ A ∪ B ή A ∩ B ⊆ A ∪ B
η (2) αποδεικνύεται με αντικατάσταση της P( A ∪ B ) µε P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B )
3) µ ≤ P( A ) ≤ v ⇔ P( A ) ≤ v και P(A) ≥ µ
η μία από αυτές αποδεικνύεται από τις σχέσεις συνόλων και η άλλη με αντικατάσταση της Ρ(Α)
με
P( A ∪ B ) − P( B ) + P( A ∩ B ) ή P( A − B ) + P( A ∩ B )
4) µ ≤ P( A − B ) ≤ v ⇔ P( A − B ) ≤ v (1) και P(A − B ) ≥ µ (2)

η (1) αποδεικνύεται από την σχέση A − B ⊆ A και A − B ⊆ B
η (2) αποδεικνύεται με αντικατάσταση της Ρ(Α – Β) με P( A ) − P( A ∩ B )
5) χρησιμοποιώντας τη μονοτονία ή τα ακρότατα συνάρτησης

Αν θέλουμε να δείξουμε :
1) f ( P( A )) ≤ f ( P( B )) και η f είναι γνησίως αύξουσα (γνησίως φθίνουσα) αρκεί να δειχθεί ότι
P( A ) ≤ P( B ) ( P( A ) ≥ P( B )) .
2) P( A ) ≥ µ ή P( A ) ≤ µ και είναι Ρ(Α) = f(x) βρίσκουμε το ελάχιστο ή το μέγιστο της f στο διά-
στημα που προκύπτει από τους αναγκαίους περιορισμούς για το x αφού 0 ≤ f ( x ) ≤ 1 .

Παραδείγματα
1) Έστω Α, Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου για τα οποία ισχύουν Ρ(Α) = 0,8 και Ρ(Β) =
0,5.
α) να εξετάσετε αν τα Α και Β είναι ασυμβίβαστα,
β) να δειχθεί ότι 0,3 ≤ P( A ∩ B ) ≤ 0,5
γ) να δειχθεί ότι P( A′ ∪ B′ ) ≥ 0,5
Λύση
α) Έστω ότι τα Α και Β είναι ασυμβίβαστα τότε :
P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) ⇔ P( A ∪ B ) = 0,8 + 0,5 = 1,3 άτοπο γιατί 0 ≤ P( A ∪ B ) ≤ 1
Άρα τα Α και Β δεν είναι ασυμβίβαστα.
β) Ισχύει A ∩ B ⊆ B άρα P( A ∩ B ) ≤ P( B ) ⇔ P( A ∩ B ) ≤ 0,5 .
P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) ⇔ P( A ∪ B ) = 0,8 + 0,5 − P( A ∩ B ) ⇔
P( A ∪ B ) = 1 − P( A ∩ B )
Ισχύει P( A ∪ B ) ≤ 1 ⇔ 1,3 − P( A ∩ B ) ≤ 1 ⇔ − P( A ∩ B ) ≤ 1 − 1,3 ⇔
− P( A ∩ B ) ≤ −0,3 ⇔ P( A ∩ B ) ≥ 0,3
Άρα 0,3 ≤ P( A ∩ B ) ≤ 0,5
γ) P( A′ ∪ B′ ) = P [( A ∩ B )′] = 1 − P( A ∩ B ) ≥ 1 − 0,5 = 0,5
Άρα P( A′ ∪ B′ ) ≥ 0,5
1 3
2) Έστω Α, Β ενδεχόμενα του δειγματικού χώρου Ω με P( A ) = και P( A ∪ B ) = . Να δεί-
3 4
ξετε ότι :
5 3
≤ P( B ) ≤
12 4
Λύση
3
B ⊆ A ∪ B άρα P( B ) ≤ P( A ∪ B ) ⇔ P( B ) ≤
4
Ισχύει : P( A ∩ B ) ≥ 0 ⇔ P( A ) + P( B ) − P( A ∪ B ) ≥ 0 ⇔
1 3 3 1 9 4 5 5 3
+ P( B ) − ≥ 0 ⇔ P( B ) ≥ − ⇔ P( B ) ≥ − ⇔ P( B ) ≥ . Άρα ≤ P( B ) ≤
3 4 4 3 12 12 12 12 4

2
3) Έστω Α, Β δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω με P( A ) = και
3
1 2 11
P( B ) = . Να αποδείξετε ότι : ≤ P( A ∪ B ) ≤ .
4 3 12
Λύση
2 11 2 11
≤ P( A ∪ B ) ≤ ⇔ P( A ∪ B ) ≥ και P( A ∪ B ) ≤
3 12 3 12
Είναι :
2
P( A ∪ B ) ≥ ⇔ P( A ∪ B ) ≥ P( A ) , που ισχύει αφού A ⊆ A ∪ B .
3
11 11
P( A ∪ B ) ≤ ⇔ P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) ≤ ⇔
12 12
2 1 11
+ − P( A ∩ B ) ≤ ⇔ P( A ∩ B ) ≥ 0 , που ισχύει.
3 4 12
5η μορφή
Συνδυαστικές Ασκήσεις
1) Έστω ο δειγματικός χώρος Ω = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} με ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα. Επιλέ-
γουμε στην τύχη ένα απλό ενδεχόμενο λ ∈ Ω . Να βρεθεί η πιθανότητα η εξίσωση 3x2 + 6x +
λ = 0 να μην έχει πραγματικές ρίζες.
Λύση
Η εξίσωση δεν έχει πραγματικές ρίζες όταν :
36
∆ < 0 ⇔ 36 − 4 ⋅ 3 ⋅ λ < 0 ⇔ 36 − 12λ < 0 ⇔ −12λ < −36 ⇔ 12λ > 36 ⇔ λ > ⇔ λ > 3.
12
Άρα λ ∈ {5,6 ,7 }
Έστω το ενδεχόμενο Α = {5, 6, 7} τότε Ν(Α)=3 και Ν(Ω)=6.
Οπότε η πιθανότητα της εξίσωσης 3x2 + 6x + λ = 0 να μην έχει πραγματικές ρίζες, δηλαδή όταν
N( A ) 3 1
λ>3 είναι P( A ) = = = .
N( Ω ) 6 2
2) Έστω Α και β δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω για τα οποία ισχύει :
P( A ) + P( B ) ≠ 2 P( A ∩ B ) . Δίνεται ακόμα η συνάρτηση :
f ( x ) = ( x − P( A ∪ B )) − ( x − P( A ∩ B )) , x ∈ R
3 3
α) Να αποδείξετε ότι P( A ∩ B ) ≠ P( A ∪ B ) .
P( A ) + P( B )
β) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f(x) παρουσιάζει μέγιστο στο σημείο x = .
2
γ) Αν τα ενδεχόμενα Α και Β είναι ασυμβίβαστα, να αποδείξετε ότι f ( P( A )) = f ( P( B ))

Λύση
α) Δίνεται ότι P( A ) + P( B ) ≠ 2 P( A ∩ B ) , οπότε έχουμε διαδοχικά :
P( A ) + P( B ) ≠ P( A ∩ B ) + P( A ∩ B ) ή P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) ≠ P( A ∩ B ) ή
P( A ∪ B ) ≠ P( A ∩ B )
β) Για κάθε x ∈ R έχουμε :

3 ′
f ′( x ) = ( x − P( A ∪ B ) − ( x − P( A ∩ B ))  =
3
 (( x − P( A ∪ B )) )′ − (( x − P( A ∩ B )) )′ =
3 3
= 3 ( x − P( A ∪ B )) ( x − P( A ∪ B ))′ − 3 ( x − P( A ∩ B )) ( x − P( A ∩ B ))′ =
2 2
= 3 ( x − P( A ∪ B )) − 3 ( x − P( A ∩ B )) = 3 ( x − P( A ∪ B )) − ( x − P( A ∩ B ))  =
2 2 2 2
 
= 3 ( x − P( A ∪ B )) + ( x − P( A ∩ B ))  ( x − P( A ∪ B )) − ( x − P( A ∩ B ))  =
= 3 [ 2 x − P( A ∪ B ) − P( A ∩ B )] ⋅ [ P( A ∩ B ) − P( A ∪ B )]
Επειδή ισχύει A ∩ B ⊆ A ∪ B , θα είναι : P( A ∩ B ) ≤ P( A ∪ B ) ⇔ P( A ∩ B ) − P( A ∪ B ) ≤ 0 (1)
και από α) έχω P( A ∩ B ) − P( A ∪ B ) < 0
Βρίσκουμε για ποιες τιμές του x μηδενίζεται η f’(x)
Οπότε : f ′( x ) = 0 ⇔ 3 ( 2 x − P( A ∪ B ) − P( A ∩ B )) ⋅ ( P( A ∩ B ) − P( A ∪ B )) = 0
⇔ 3 ( 2 x − P( A ∪ B ) − P( A ∩ B )) = 0 ⇔
2 x − P( A ∪ B ) − P( A ∩ B ) = 0 ⇔
P( A ∪ B ) + P( A ∩ B )
2 x = P( A ∪ B ) + P( A ∩ B ) ⇔ x = ⇔
2
P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) + P( A ∩ B )
x= ⇔
2
P( A ) + P( B )
x=
2
Βρίσκουμε το πρόσημο της f’(x) οπότε :
f ′( x ) > 0 ⇔ 3 ( 2 x − P( A ∪ B ) − P( A ∩ B )) ⋅ ( P( A ∩ B ) − P( A ∪ B )) > 0
⇔ 3 ( 2 x − P( A ∪ B ) − P( A ∩ B )) < 0 ⇔ (γιατί P( A ∩ B ) − P( A ∪ B ) < 0 )
⇔ 2 x − P( A ∪ B ) − P( A ∩ B ) < 0 ⇔
2 x < P( A ∪ B ) + P( A ∩ B ) ⇔
P( A ∪ B ) + P( A ∩ B ) P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) + P( A ∩ B )
x< ⇔ x<
2 2
P( A ) + P( B )
⇔x<
2
P( A ) + P( B )
Άρα f’(x)<0 για x >
2
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω έχουμε τον παρακάτω πίνακα προσήμων για την f’.

P( A ) + P( B )
x −∞ +∞
2
f’(x) + 0 –
f(x) αύξουσα μέγιστο φθίνουσα
P( A ) + P( B )
Άρα η f στο x = παρουσιάζει μέγιστο.
2
γ) Αφού τα Α και Β είναι ασυμβίβαστα, θα ισχύουν :

P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) και P( A ∩ B ) = 0
Άρα : f ( P( A )) = ( P( A ) − P( A ∪ B )) − ( P( A ) − P( A ∩ B )) =
3 3
= ( P( A ) − P( A ) − P( B )) − ( P( A ) − 0 ) = ( − P( B )) − ( P( A )) = − P( B )3 − P( A )3
3 3 3 3
(1)
και f ( P( B )) = ( P( B ) − P( A ∪ B )) − ( P( B ) − P( A ∩ B )) =
3 3
= ( P( B ) − P( A ) − P( B )) − ( P( B ) − 0 ) = ( − P( A )) − ( P( B )) = − P( B )3 − P( A )3
3 3 3 3
(2)
Από τις σχέσεις (1) και (2) προκύπτει ότι f ( P( A )) = f ( P( B )) .
 2 5λ x
λ (x − 1) − , µε x ≠ 2
3) Δίδεται η συνάρτηση g(x) =  2
−6, µε x=2
Αν Ω = { λ ∈ Ω | η g συνεχής στο x0 = 2} με ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα και

Α = { λ ∈ Ω | η g παραγωγίσιμη στο x0 = 2 με g’(2) = –1} να βρεθεί η Ρ(Α).
Λύση
 5λ x 
Η g συνεχής στο x0 = 2 αν και μόνο αν lim g ( x ) = g ( 2 ) ⇔ lim  λ 2 ( x − 1 ) −  = −6 ⇔
x →2 x →2
 2 
5⋅λ ⋅2
λ2( 2 − 1 ) − = −6 ⇔ λ 2 − 5λ + 6 = 0 . Την λύνω κατά τα γνωστά και έχω λ=2 ή λ=3.
2
Οπότε Ω = {2, 3}
g( 2 + h ) − g( 2 )
Ισχύει g’(2)= –1, οπότε g ′( 2 ) = lim =
h →0 h
5λ ( 2 + h ) 5λ( 2 + h )
λ2( 2 + h − 1 ) − +6 λ2( h + 1 ) − +6
= lim 2 = lim 2 =
h →0 h h →0 h
5 5
λ 2 h + λ 2 − 5λ − λ h + 6 λ 2 h − λ h + λ 2 − 5λ + 6
= lim 2 = lim 2 =
h →0 h h →0 h
5λ  5λ 
λ 2h − h hλ2 − 
2 = lim  2  5λ
= lim = λ2 −
h →0 h h →0 h 2

5λ 5λ
Άρα g’(2)= –1 ⇔ λ 2 − = −1 ⇔ λ 2 − + 1 = 0 ⇔ 2 λ 2 − 5λ + 2 = 0
2 2
∆ = ( −5 )2 − 4 ⋅ 2 ⋅ 2 = 25 − 16 = 9
8
=2 →
−( −5 ) ± 9 5 ± 3 4
λ1,2 = = =
2⋅2 4 2 1
→ =
4 2
N( A ) 1
Άρα Α = {2} οπότε Ρ(Α)=Ρ(2) και P( A ) = = .
N( Ω ) 2
1
4) Έστω Ω = {0, 1, 2} ένας δειγματικός χώρος με P( 0 ) = 2 P( 2 ) = .
3
α) Να βρεθεί η Ρ(1).
λ
β) Έστω f ( x ) = e x − x 2 + 118 με x ∈ R και λ ∈ Ω . Έστω το ενδεχόμενο Ε = { λ ∈ Ω | f’’(0)=0}.
2
Να βρεθεί η Ρ(Ε).
1
1 1 1
Λύσηα) P( 0 ) + P( 1 ) + P( 2 ) = 1 ⇔ + P( 1 ) + 3 = 1 ⇔ + P( 1 ) + = 1 ⇔
3 2 3 6
1 1 6 2 1 3 1
P( 1 ) = 1 − − ⇔ P( 1 ) = − − ⇔ P( 1 ) = ⇔ P( 1 ) =
3 6 6 6 6 6 2
 λ ′ λ
β) f ′( x ) =  e x − x 2 + 118  = e x − ⋅ 2 x = e x − λ x
 2  2
f ′′( x ) = ( f ′( x ))′ = ( e x − λ x )′ = e x − λ
f ′′( 0 ) = 0 ⇔ e0 − λ = 0 ⇔ 1 − λ = 0 ⇔ −λ = −1 ⇔ λ = 1
1
Άρα Ε = {1}, οπότε P( E ) = P( 1 ) =
2
Είναι πολύ εύκολο με την βοήθεια του διαδικτύου να παρακολουθήσετε την εξέλιξη
απλών πειραμάτων τύχης με πολύ μεγάλο πλήθος επαναλήψεων . Στον παρακάτω
ιστότοπους
Μπορείτε να βρείτε διαδραστικές εφαρμογές προσομοίωσης απλών πειραμάτων τύχης
όπως η ρίψη ενός νομίσματος ή ενός ζαριού:
http://bcs.whfreeman.com/ips4e/cat_010/applets/Probability.html
http://www.stat.ucla.edu/~dinov/courses_students.dir/Applets.dir/DiceApplet.html

● Μια ιστορία εκδρομών και ….δειγματοχώρων!!!

Μια μέρα που ο καθηγητής Ξερολιδης είχε τα κέφια του, έθεσε στην τάξη το εξής πρόβλημα
πιθανοτήτων δίνοντας την υπόσχεση ότι αν κάποιος μαθητής το έλυνε την επόμενη θα τους
πήγαινε περίπατο. Ξεκίνησε λοιπόν να αφηγείται το πρόβλημα :
«Σε ένα σάκο υπάρχουν τρεις κάρτες απόλυτα όμοιες που διαφέρουν μονό ως προς το χρώμα ,
η μια από αυτές (Α) έχει λευκές και τις δυο όψεις της , η δεύτερη μια όψη λευκή και μια μαύρη
(Β) και η τρίτη (Γ) δυο όψεις μαύρες .Εξάγεται τυχαία μια από αυτές και τοποθετείται στο
τραπέζι ώστε να φαίνεται μονό η μια όψη της .Διαπιστώνεται ότι η όψη που φαίνεται είναι η
λευκή .Ποια η πιθανότητα να είναι λευκή και η άλλη όψη;»
Η τάξη έμεινε σιωπηλή και όλα έδειχναν να έχουν χαθεί ώσπου ο Τοτος το αστέρι της τάξης
σηκώνει το χέρι .
«Ναι παιδί μου Τοτο .» Τον ενθαρρύνει Ο Καθηγητής Ξερολιδης.
Ο Τοτος τότε απαντάει: «Κύριε Ξερολιδη η λογική λέει ότι δεν είναι δυνατόν η κάρτα που
τραβήχτηκε να είναι η Γ άρα έχουμε 50% πιθανότητα να είναι η Α και 50% πιθανότητα να εί-
ναι η Β οπότε η πιθανότητα να είναι λευκή η άλλη όψη της κάρτας είναι ½».
«Λάθος κάνεις Τοτο». Είπε ο καθηγητής Ξερολιδης και συνέχισε :

«Το πρόβλημα αυτό δίνει και ένα κλασσικό παράδειγμα για το πόσο έξω μπορούμε να πέσουμε
χωρίς να έχουμε ξεκαθαρίσει σωστά το δειγματικο χώρο και τις πιθανότητες των δυνατών
αποτελεσμάτων . Η όλη διαδικασία της επιλογής που κάναμε , δεν επιλεγεί απλά και μονό μια
κάρτα από τις τρεις ,αλλά επιλεγεί μια όψη κάρτας (από τις έξη που υπάρχουν ) που είναι ο-
ρατή στο τραπέζι .Παρατηρούμε ότι αφού βλέπουμε μια λευκή πλευρά στο τραπέζι αυτή θα
είναι είτε μια από τις δυο λευκές όψεις Α1 ,Α2 της κάρτας Α , είτε η λευκή πλευρά Β1 της κάρ-
τας Β .Ο αντίστοιχος δείγματος χώρος Ω περιέχει τρία ισοπιθανα αποτελέσματα :
Ω={Α1,Α2,Β1}
Το ενδεχόμενο Α={ είναι και η άλλη όψη λευκή } αντιστοιχεί στο υποσύνολο Α={Α1,Α2} του δειγ-
ματικου χώρου .
Είναι λοιπόν P(A)==2/3»
Την επόμενη μέρα έγινε κανονικά μάθημα!!!!!!

ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1) Ένα κουτί περιέχει 10 κάρτες κόκκινες (Κ) και 10 κάρτες μαύρες (Μ). Βγάζουμε από το
κουτί τις κάρτες τη μία μετά την άλλη. Σταματάμε όταν βγάλουμε 2 κάρτες του ίδιου
χρώματος συνεχόμενα ή όταν βγάλουμε 3 κάρτες του ίδιου χρώματος. Να βρεθεί ο
δειγματικός χώρος του πειράματος.
Λύση
Κ
Κ
Κ Κ
Κ
Μ
Μ
Μ
Μ Μ
Μ
Κ
Μ
Μ
Κ
Άρα Ω={ΚΚ, ΚΜΚΚ, ΚΜΜ, ΚΜΚΜΚ, ΚΜΚΜΜ, ΜΜ, ΜΚΚ, ΜΚΜΜ, ΜΚΜΚΚ, ΜΚΜΚΜ}
2.Ρίχνουμε ένα νόμισμα 3 φορές και καταγράφουμε τις ενδείξεις κεφαλή (Κ), γράμματα (Γ).
α) Να γράψετε τον δειγματικό χώρο του πειράματος
β) Να γράψετε τα ενδεχόμενα Α: να φέρουμε ακριβώς δύο φορές κεφαλή, Β: να φέ-
ρουμε τουλάχιστο μία φορά γράμματα.
Λύση
Κ
Κ
Γ
Κ
Κ
Γ
Γ
♦
Κ
Κ
Γ
Γ
Κ
Γ
Γ

Άρα Ω={ΚΚΚ, ΚΚΓ, ΚΓΚ, ΚΓΓ, ΓΚΚ, ΓΚΓ, ΓΓΚ, ΓΓΓ}

Α={ΚΚΓ, ΚΓΚ, ΓΚΚ} Β={ΚΚΓ, ΚΓΚ, ΚΓΓ, ΓΚΚ, ΓΚΓ, ΓΓΚ, ΓΓΓ}
3)Έχουμε 2 κουτιά α και β. Το α περιέχει άσπρες (Α) σφαίρες, κόκκινες (Κ) και μαύρες (Μ)
σφαίρες. Το β περιέχει άσπρες και μαύρες σφαίρες. Διαλέγουμε τυχαία μία σφαίρα. Να
γράψετε το δειγματικό χώρο του πειράματος.
Λύση Α
Κ
α
Άρα Ω={αΑ, αΚ, αΜ, βΑ, βΜ}

Α
β
4)Τρία άτομα Α, Β, Γ τοποθετούνται τυχαία σε τρία συνεχόμενα καθίσματα.

α) Να βρεθεί ο δειγματικός χώρος του πειράματος.
β) Να βρείτε τα ενδεχόμενα Κ: ο Α είναι δίπλα στον Β
Λύση
Γ Β
Β Γ
Α Γ
Γ Α
Α Β
Β Α
Άρα Ω={ΑΓΒ, ΑΒΓ, ΒΑΓ, ΒΓΑ, ΓΑΒ, ΓΒΑ}

Κ={ΑΒΓ, ΒΑΓ, ΓΑΒ, ΓΒΑ}
Λ={ΑΒΓ, ΓΒΑ}

5)Ένα μηχάνημα εξετάζεται ανάλογα με τρία χαρακτηριστικά του τα οποία είναι : ο τρό-
πος λειτουργίας (Λ), η τιμή αγοράς (Α) και το κόστος συντήρησης (Σ). Το μηχάνημα από
πλευράς λειτουργίας χαρακτηρίζεται εύκολο (Ε), μέτριο (Μ), δύσκολο (Δ). Από πλευράς τι-
μής αγοράς φθηνό (Φ) ή ακριβό (Β) και από πλευράς κόστους συντήρησης υψηλού κό-
στους (Υ) ή χαμηλού κόστους (Χ).
Παίρνουμε στην τύχη ένα μηχάνημα και σημειώνουμε τα χαρακτηριστικά του με τη σειρά
του τρόπου λειτουργίας, την τιμή αγοράς και το κόστος συντήρησης. Να γράψετε τον
δειγματικό χώρο του πειράματος.
Υ
Λύση
Φ
Χ
Ε Β
Φ
Χ
Υ
Β
∆ Φ
Υ
Β
Άρα Ω={ΕΦΥ, ΕΦΧ, ΕΒΥ, ΕΒΧ, ΜΦΥ, ΜΒΥ, ΜΦΧ, ΜΒΧ, ΔΦΥ, ΔΦΧ, ΔΒΥ, ΔΒΧ}

6)Έστω Ω={ω1, ω2, ω3} ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης και τα ενδε-
2 3
χόμενα Α = {ω1, ω2}, Β = {ω2, ω3}. Αν Ρ(Α)= και Ρ(Β)= τότε να βρείτε τις πιθανότητες
5 4
Ρ(ω1), Ρ(ω2), Ρ(ω3).
Λύση
Έχουμε Ρ(ω1)+Ρ(ω2)+Ρ(ω3) = Ρ(Ω) = 1

2
Ρ(Α)=
5
2
Ρ(ω1)+Ρ(ω2) = Ρ(Α) Άρα Ρ(ω1)+Ρ(ω2) =
5
3
Ρ(Β)=
4
3
Ρ(ω2)+Ρ(ω3) = Ρ(Β) Άρα Ρ(ω2)+Ρ(ω3) =
4
οπότε Ρ(ω1)+Ρ(ω2)+Ρ(ω3) = 1
2
Ρ(ω1)+Ρ(ω2) =
5
3
Ρ(ω2)+Ρ(ω3) =
4
2 5 2 3
Άρα Ρ(ω3) = 1 – (Ρ(ω1)+Ρ(ω2)) = 1 – = − =
5 5 5 5
3 4 3 1
Ρ(ω1) = 1 – (Ρ(ω2)+Ρ(ω3)) = 1 – = − =
4 4 4 4
1 3 20 5 12 3
Ρ(ω2) = 1 – (Ρ(ω1)+Ρ(ω3)) = 1 – − = − − =
4 5 20 20 20 20
7)Διαθέτουμε ένα ζάρι του οποίου οι πλευρές έχουν τους αριθμούς 1, 2, 3, 4, 5, 6. Έστω Ρ1,
Ρ2, Ρ3, Ρ4, Ρ5, Ρ6, αντιστοίχως οι πιθανότητες εμφάνισης των αριθμών κατά την ρίψη του
ζαριού. Αυτό το ζάρι είναι σημαδεμένο με τέτοιο τρόπο ώστε:
α) όλες οι πλευρές δεν έχουν την ίδια πιθανότητα να φανούν
β) οι αριθμοί Ρ1, Ρ2, …, Ρ6 σχηματίζουν με αυτή τη σειρά αριθμητική πρόοδο
γ) οι αριθμοί Ρ3, Ρ5, Ρ6 είναι διαδοχικοί όροι γεωμετρικής προόδου
Ι. Προσδιορίστε τα Ρ1, Ρ2, …, Ρ6
ΙΙ. Υπολογίστε τις πιθανότητες των ενδεχομένων
Α: η ένδειξη του ζαριού είναι άρτιος αριθμός
Β: η ένδειξη του ζαριού είναι πολλαπλάσιο του 3
Λύση

Ο δειγματικός χώρος του πειράματος είναι Ω={ω1, ω2, ω3, ω4, ω5, ω6} με P(ωi) = Pi, με
i=1, 2, 3, 4, 5, 6
Επειδή οι αριθμοί Ρ1, Ρ2, …, Ρ6 αποτελούν Α.Π. και είναι διαδοχικοί της όροι έχουμε :
Ρ2=Ρ1+ω, Ρ3=Ρ1+2ω, Ρ4=Ρ1+3ω, Ρ5=Ρ1+4ω, Ρ6=Ρ1+5ω
Ακόμα Ρ1+Ρ2+Ρ3+Ρ4+Ρ5+Ρ6=1 ⇔ Ρ1+Ρ1+ω+Ρ1+2ω+Ρ1+3ω+Ρ1+4ω+Ρ1+5ω=1
⇔ 6Ρ1+15ω=1 (1)
Οι αριθμοί Ρ3, Ρ5, Ρ6 είναι διαδοχικοί όροι Γ.Π. άρα (Ρ5)2=Ρ3.Ρ6 ⇔
( P1 + 4ω )2 = ( P1 + 2ω ) ⋅ ( P1 + 5ω ) ⇔ P12 + 8 P1ω + 16 ω 2 = P12 + 7 P1ω + 10ω 2 ⇔
6 ω 2 + P1ω = 0 ⇔ ω( 6 ω + P1 ) = 0 ⇔ ω = 0 ή P1 = −6 ω
1
• Αν ω=0 τότε Ρ1=Ρ2=Ρ3=Ρ4=Ρ5=Ρ6= άτοπο λόγω της συνθήκης (α)
6
• Αν Ρ1= –6ω τότε από την (1) προκύπτει ότι 6(–6ω)+15ω=1 ⇔ –36ω+15ω=1 ⇔
1
–21ω=1 ⇔ ω = −
21
 1  6
Άρα P1 = −6  −  ⇔ P1 =
 21  21
6  1  5
Επομένως έχουμε : P2 = P1 + ω = +−  =
21  21  21
6  1  4
P3 = P1 + 2ω = + 2−  =
21  21  21
6  1  3
P4 = P1 + 3ω = + 3 −  =
21  21  21
6  1  2
P5 = P1 + 4ω = + 4−  =
21  21  21
6  1  1
P6 = P1 + 5ω = + 5−  =
21  21  21
5 3 1 9
Α={ω2, ω4, ω6} άρα Ρ(Α)=Ρ2+Ρ4+Ρ6 = + + =
21 21 21 21
4 1 5
Β={ω3, ω6} άρα Ρ(Β)= Ρ3+Ρ6 = + =
21 21 21
8)Αν Α, Β είναι ενδεχόμενα του ίδιου δειγματικού χώρου Ω και ισχύουν

4 1 2
P( A ∪ B ) = , P( B′ ) = και P(A∩ B)= τότε να βρείτε τις Ρ(Β), Ρ(Α), P( A ∩ B '), P( A' ∩ B ) .
5 3 5
Λύση
1 2
P( B ) = 1 − P( B′ ) = 1 − =
3 3
4 2 2 4 2 2
P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) ⇔ = P( A ) + − ⇔ P( A ) = − + ⇔
5 3 5 5 3 5

6 2 18 − 10 8
P( A ) = − ⇔ P( A ) = ⇔ P( A ) =
5 3 15 15
8 2 8 6 2
P( A ∩ B′ ) = P( A − B ) = P( A ) − P( A ∩ B ) = − = − =
15 5 15 15 15
2 2 10 6 4
P( A′ ∩ B ) = P( B − A ) = P( B ) − P( A ∩ B ) = − = − =
3 5 15 15 15
9)Αν Α, Β, Γ είναι ενδεχόμενα του ίδιου δειγματικού χώρου Ω να αποδειχθεί ότι :
α) P( A ∪ B ) ≤ P( A ) + P( B )
β) P( A ∪ B ∪ Γ ) ≤ P( A ) + P( B ) + P( Γ )
Λύση
α) Έχουμε : P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) και ακόμη P( A ∩ B ) ≥ 0
Οπότε P( A ) + P( B ) − P( A ∪ B ) = P( A ∩ B ) και P( A ∩ B ) ≥ 0 ⇔
P( A ) + P( B ) − P( A ∪ B ) ≥ 0 ⇔ − P( A ∪ B ) ≥ − P( A ) − P( B ) ⇔ P( A ∪ B ) ≤ P( A ) + P( B )
β) P( A ∪ B ∪ Γ ) = P [( A ∪ B ) ∪ Γ ] ≤ P( A ∪ B ) + P( Γ ) ≤ P( A ) + P( B ) + P( Γ )
με τη βοήθεια του ερωτήματος (α)
10)Αν Α, Β ενδεχόμενα του ίδιου δειγματικού χώρου Ω, να δειχθεί ότι αν A ⊆ B τότε :

Ρ(Β-Α) = Ρ(Β) – Ρ(Α)
Λύση
Έχουμε ότι ( B − A ) ∪ A = B , τα ενδεχόμενα Β – Α, Α είναι ξένα μεταξύ τους (ασυμβίβαστα)

άρα:
P [( B − A ) ∪ A ] = P( B − A ) + P( A )
P( B ) = P( B − A ) + P( A )
P( B ) − P( A ) = P( B − A )
1 2
11)Αν Α, Β είναι ενδεχόμενα του ίδιου δειγματικού χώρου Ω και ισχύουν Ρ(Α)= , Ρ(Β)= ,
2 5
4
P( A ∪ B ) = , να υπολογιστούν οι πιθανότητες των ενδεχομένων :
5
α) Γ: να μην πραγματοποιηθεί το Α
β) Δ: να πραγματοποιηθούν και το Α και το β
γ) Ε: να πραγματοποιηθεί μόνο το Β
δ) Ζ: να μην πραγματοποιηθεί κανένα από τα Α και β
ε) Η: να πραγματοποιηθεί ακριβώς ένα από τα Α και Β

Λύση
1 1
α) Ρ(Γ) = P( A′ ) = 1 − P( A ) = 1 − =
2 2
β) P( A ∪ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∩ B ) ⇔ P( A ∩ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∪ B )
1 2 4 1 2 5 4 1
Ρ(Δ) = P( A ∩ B ) = P( A ) + P( B ) − P( A ∪ B ) = + − = − = − =
2 5 5 2 5 10 10 10
2 1 4 1 3
γ) Ρ(Ε) = P( B − A ) = P( B ) − P( A ∩ B ) = − = − =
5 10 10 10 10
4 1
δ) Ρ(Ζ) = P [( A ∪ B )′] = 1 − P( A ∪ B ) = 1 − =
5 5
ε) Ρ(Η) = P [( A − B ) ∪ ( B − A )] = P( A ) + P( B ) − 2 P( A ∩ B ) =
1 2 1 1 2 1 1 1 5+2 7
= + − 2⋅ = + − = + = =
2 5 10 2 5 5 2 5 10 10
12. Έστω ο δειγματικος χώρος Ω , που αποτελείται από 15.000 στοιχεία , τα οποία
είναι ισοπιθανα .Θεωρούμε και τα συμπληρωματικά ενδεχόμενα Α και Α’ του Ω ,
με 0 < P ( A) < 1 .
P ( A) 1
Α. Να αποδείξετε ότι 4 ⋅ + ≥5.
P( A ') P( A)
Β. Αν στην σχέση του ερωτήματος (Α) ισχύει η ισότητα , τότε:
α) να βρείτε το Ν(Α) , δηλαδή το πλήθος των στοιχείων του Α .
β) αν κάποιο ενδεχόμενο Β του Ω έχει 10.001 στοιχεία , να αποδείξετε ότι τα Α και
Β δεν είναι ασυμβίβαστα.
Λυση
Α. Ισοδύναμα και διαδοχικά βρίσκουμε:
P( A) 1
4⋅ + ≥5
P( A ') P( A)
P( A) 1
4⋅ + ≥5
1 − P( A) P( A)
4( P( A)) 2 + 1 − P( A) ≥ 5 P( A)(1 − P( A))
4( P( A)) 2 + 1 − P( A) ≥ 5 P( A) − 5( P( A)) 2
9( P( A)) 2 − 6 P( A) + 1 ≥ 0
(3P( A) − 1) 2 ≥ 0
που ισχύει.
Β α) Από το ερώτημα (Α) έχουμε 3P( A) − 1 = 0 , δηλαδή
1 N ( A) 1 N (Ω) 15.000
P( A) = ⇔ = ⇔ N ( A) = = = 5000
3 N (Ω ) 3 3 3
β)Αν τα Α και Β είναι ασυμβίβαστα , τοτε:

Ν ( Α) Ν (Β) 5000 10001 15001

P( A ∪ Β) = P( A) + P(Β) = + = + = >1
Ν (Ω) Ν (Ω) 15000 15000 15000
άτοπο αφού P ( A ∪ Β) ≤ 1 αρα Α και Β δεν είναι ασυμβίβαστα .
13.Για ένα ενδεχόμενο Α του δειγματικού χώρου Ω είναι γνωστό ότι η πιθανότητα να εμ-
φανιστεί το Α είναι κατά 0.5 μεγαλύτερη της πιθανότητας να μην εμφανιστεί. Να υπολο-
γιστεί η πιθανότητα εμφάνισης του Α.
ΛΥΣΗ
Ρ(Α΄)=Ρ(Α)+0.5 ⇔ 1 – Ρ(Α) = Ρ(Α) + 0.5 ⇔ Ρ(Α)=0.25
14)Το ποσοστό των υποψήφιων για εισαγωγή στα ΑΕΙ που παίρνουν βαθμολογία κάτω
από τη βάση στο μάθημα της έκθεσης και των μαθηματικών είναι 20% και 30% αντίστοι-
χα, ενώ 10% των υποψηφίων παίρνει βαθμολογία κάτω από τη βάση και στα δύο μαθήμα-
τα. Να βρείτε το ποσοστό των υποψηφίων που παίρνει βαθμολογία κάτω από τη βάση
α. μόνο στην έκθεση
β. μόνο στα μαθηματικά
γ. σε ένα τουλάχιστον από τα δύο μαθήματα
δ. σε ένα ακριβώς από τα δύο μαθήματα.
ΛΥΣΗ
θέτουμε :
Α: η βαθμολογία του υποψηφίου στο μάθημα της έκθεσης είναι κάτω από τη βάση
Β: η βαθμολογία του υποψήφιου στο μάθημα των μαθηματικών είναι κάτω από τη βάση
Ρ(Α)= 0.20 Ρ(Β)=0.30 Ρ(Α ∩ Β)=0.10
α. Ρ(Α ∩ Β΄)=Ρ(Α) - Ρ(Α ∩ Β)= 0.10 = 10%

β. Ρ(Α΄ ∩ Β)=Ρ(Α) - Ρ(Α ∩ Β)= 0.20 = 20%
γ. Ρ(Α ∪ Β)= Ρ(Α) + Ρ(Β) - Ρ(Α ∩ Β)= 0.40 = 40%
δ. Ρ((Α ∩ Β΄) ∪ (Α΄ ∩ Β))= Ρ(Α ∩ Β΄)+ Ρ(Α΄ ∩ Β)= 0.30 = 30%
15.Σε έναν αγώνα δρόμου λαμβάνουν μέρος ν αθλητές α1 ,α2 ,α3 ,.....αν . Η πιθανότητα να
κ-1
τερματίσει πρώτος ο αθλητής ακ είναι Ρ ( ακ ) = x+ ∈Ν* και x∈
με ν∈ ∈R με 0≤
≤x<
<1.
7ν
α) Να βρεθούν οι τιμές που μπορεί να πάρει ο x, αν γνωρίζουμε ότι μόνο ένας αθλητής θα
τερματίσει πρώτος.
β) Για την μικρότερη τιμή του x που βρήκατε, να υπολογίσετε το πλήθος των αθλητών και
την πιθανότητα του καθενός να τερματίσει πρώτος.

Λύση
κ-1
α) Είναι Ρ ( ακ ) = x+ , οπότε:
7ν
1-1 2-1 3-1 ν-1
Ρ ( α1 ) + Ρ ( α2 ) + Ρ ( α3 ) + ⋅⋅⋅ + Ρ ( αν ) = 1 ⇒ (x+ )+ (x+ )+ (x+ )+ ⋅⋅⋅ + (x+ )= 1 ⇒
7ν 7ν 7ν 7ν
1 2 ν-1 1
⇒ νx+ + + ⋅⋅⋅ + = 1 ⇒ νx+ 1+ 2+ ⋅⋅⋅ + ( ν-1)  = 1 ⇒ (αριθμητική πρόοδος)
7ν 7ν 7ν 7ν
1 ν-1 ν-1
⇒ νx+ ⋅ ( 1+ ν-1)= 1 ⇒ νx+ = 1 ⇒ 14νx+ ν-1= 14 ⇒
7ν 2 14
15 1
⇒ ( 14x+ 1) ν= 15 ⇒ ν= µε x ≠ - (1)
14x+ 1 14
15
Επειδή ν∈Ν* τότε και ∈ Ν* .
14x+ 1
Έτσι πρέπει ο αριθμός 14x+1 να είναι θετικός διαιρέτης του 15, δηλαδή να παίρνει τις τιμές 1 ή 3
ή 5 ή 15. Έτσι έχουμε:
1
14x+1 = 1 ⇒ 14 x = 0 ⇒ x = 0 , 14x+1 = 3 ⇒ 14x= 2 ⇒ x=
7
2
14x+1 = 5 ⇒ 14x= 4 ⇒ x= , 14x+1 = 15 ⇒ 14x= 14 ⇒ x= 1 απορρίπτεται.
7
1 2
Έτσι x=0 ή x= ή x= .
7 7
15
β) Για x=0 ή (1) γίνεται: ν= ⇒ ν= 15 . Άρα το πλήθος των αθλητών είναι 15.
14 ⋅ 0+ 1
Με ν=15 έχουμε:
1-1 2-1 1 15-1 14

Ρ ( α1 ) = ⇒ Ρ ( α1 ) = 0 , Ρ ( α2 ) = ⇒ Ρ ( α2 ) = ,......., Ρ ( α15 ) = ⇒ Ρ ( α15 ) =
105 105 105 105 105

16)Σε µια τάξη της Β΄ Λυκείου υπάρχουν 20 αγόρια και 9 κορίτσια. Από τα αγό-
1 1
ρια το και από τα κορίτσια το είναι άριστοι στα Μαθηµατικά. Καλούµε τυχαία ένα
4 3
άτοµο για µια εξέταση. Ποια η πιθανότητα:
α) Να µην είναι άριστο στα Μαθηµατικά.
β) Να είναι κορίτσι.
γ) Να είναι κορίτσι ή να µην είναι άριστο στα Μαθηµατικά.
Λύση
Κατασκευάζουµε τον παρακάτω πίνακα΅:
Αγόρια Κορίτσια ΣΥΝΟΛΟ
Άριστοι 5 3 8
Μη άριστοι 15 6 21
ΣΥΝΟΛΟ 20 9 29
Α : Να µην είναι άριστο στα Μαθηµατικά.

Β : Να είναι κορίτσι.
Γ : Να είναι κορίτσι άριστο στα Μαθηµατικά.
Δ: Να είναι κορίτσι ή να µην είναι άριστο στα Μαθηµατικά.
21 9
α) Ρ (Α) = . β) Ρ (Β) = . γ) Ρ (Γ) =
29 29
3
.
29
9 21 6 24
δ) Ρ (Δ) = Ρ (Β) + Ρ (Α) - Ρ (Α ∩ Β) = + - = .
29 29 29 29
17)Μια µέρα µε πολύ άσχηµες καιρικές συνθήκες η πιθανότητα να λειτουργήσουν τα υπε-
ραστικά λεωφορεία είναι 30%, η πιθανότητα να µη λειτουργήσουν τα τραίνα είναι 40% και
η πιθανότητα να λειτουργήσει ένα τουλάχιστον συγκοινωνιακό µέσο από τα προηγούµε-
να είναι 90%. Ποια η πιθανότητα να λειτουργήσουν συγχρόνως και τα δύο;
Λυση
Εστω τα ενδεχοµενα:
Α : λειτουργούν τα λεωφορεία.
Β΄: δεν λειτουργούν τα τραίνα.
Ρ (Α) = 0,3, Ρ (Β΄) = 0,4, άρα Ρ (Β) = 0,6.
Ρ (Α ∪ Β) = P (Α) + Ρ (Β) - Ρ (Α ∩ Β) άρα 0,9 = 0,3 + 0,6 - Ρ (Α ∩ Β) άρα
Ρ (Α ∩ Β) = 0.

18)Έστω Α , Β ενδεχόμενα δειγματικού χώρου Ω. Τότε ισχύει:

α ) Αν Ρ (A) = Ρ (B), τότε A = B.
β) Αν Ρ (A) ≠ Ρ (B), τότε A ≠ B.
γ) Αν A = B, τότε Ρ (A) = Ρ (B)
δ) Αν A ≠ B, τότε Ρ (A) ≠ Ρ (B).
ε) Αν Ρ (A) + Ρ (B) = 1 , τότε B = A.
Εξετάστε ποιες από τις παραπάνω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λάθος.
Λύση
α) Λάθος, διότι αν π.χ. Ω = {1, 2, 3, 4} και Α = {1, 2}, Β = {3, 4} τότε
Ρ (Α) = Ρ (Β) αλλά Α ≠ Β.
β) Σωστή (άρνηση της πρότασης (α)).
γ) Σωστή, αφού αν Α = Β τότε Ν (Α) = Ν (Β), συνεπώς
N (A) N (Β)
Ρ (Α) = = = Ρ (Β).
N (Ω) N (Ω)
δ) Λάθος (βλέπε πρόταση (α)).
ε) Λάθος, διότι αν π.χ. Ω = {1, 2, 3, 4} και Α = {1, 2}, Β = {1, 4}, τότε
1 1
Ρ (Α) = , Ρ (Β) = . Άρα Ρ (Α) + Ρ (Β) = 1, όμως Β ≠ Α΄ = {3, 4}.
2 2

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές η λάθος .
1.Αν Ω είναι δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης, τότε Ρ (Ω) = 1. Σ Λ

2.Αν Α είναι ενδεχόμενο ενός πειράματος τύχης τότε, 0 ≤ Ρ (Α) ≤ 1. Σ Λ
3. Για το αδύνατο ενδεχόμενο ενός πειράματος τύχης ισχύει Ρ (∅) = 0. Σ Λ
4. Δειγματικός χώρος λέγεται το σύνολο όλων των δυνατών αποτελεσμάτων ενός πειράματος
τύχης. Σ Λ
5. Το αποτέλεσμα ενός πειράματος τύχης είναι στοιχείο του δειγματικού χώρου του πειράμα-
τος.
Σ Λ
6. Ένα αποτέλεσμα ενός πειράματος τύχης λέγεται απλό ενδεχόμενο ή γεγονός. Σ Λ
7. Ο δειγματικός χώρος Ω ενός πειράματος τύχης είναι βέβαιο ενδεχόμενο. Σ Λ
8. Αν Ω είναι ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης, τότε ονομάζουμε ενδεχόμενο του
πειράματος κάθε υποσύνολο του Ω. Σ Λ
9. Ο ίδιος ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης είναι και αυτός ένα ενδεχόμενο . Σ Λ
10. Οι ευνοϊκές περιπτώσεις για ένα ενδεχόμενο ενός πειράματος τύχης είναι στοιχεία του
δειγματικού του χώρου. Σ Λ
11. Με Ν (Α) συμβολίζουμε όλα τα δυνατά υποσύνολα ενός ενδεχομένου Α. Σ Λ
12. Το συμπλήρωμα Α΄ οποιουδήποτε ενδεχομένου Α ενός πειράματος τύχης είναι επίσης ενδε-
χόμενο αυτού του πειράματος. Σ Λ
13. Στο διπλανό σχήμα το γραμμοσκιασμένο χωρίο απεικονίζει το ενδεχόμενο Α ∪ Β.

B
A
Ω
Σ Λ
14. Στο διπλανό σχήμα το γραμμοσκιασμένο χωρίο απεικονίζει το ενδεχόμενο Α ∪ Β.
A B
Ω
Σ Λ
15. Στο διπλανό σχήμα το γραμμοσκιασμένο χωρίο απεικονίζει το ενδεχόμενο Β - Α .
A B
Ω
Σ Λ

16. Αν Α, Β είναι ενδεχόμενα ενός πειράματος τύχης με δειγματικό χώρο Ω, τότε ισχύει
η ισότητα Α - Β = Α ∩ Β΄.
Σ Λ
17. Αν Α, Β ενδεχόμενα ενός πειράματος τύχης με δειγματικό χώρο Ω τότε ισχύει η ισότητα
Β ∪Α = (Β-Α) ∪ (Α-Β). Σ
Λ
18. Στο διπλανό σχήμα τα ενδεχόμενα Α, Β είναι ασυμβίβαστα.
B
A
Ω
Σ Λ
19. Δύο ενδεχόμενα λέγονται ασυμβίβαστα όταν Α ∩ Β = Α. Σ Λ
20. Τα ενδεχόμενα Α = {1, 4, 7}, Β = {4, 7, 11} είναι ξένα μεταξύ τους. Σ Λ
21. Αν το ενδεχόμενο Β = {2, 4, 6}, τότε Ν (Β) = 3. Σ Λ
22. Αν Α είναι το ενδεχόμενο να τραβήξουμε μια ντάμα από μια τράπουλα, τότε
Ν (Α) = 2. Σ Λ
23. Οι εκφράσεις: «πραγματοποιείται το ενδεχόμενο Α ή το Β» και «πραγματοποιείται ένα τουλά-
χιστον από τα ενδεχόμενα Α και Β» είναι ισοδύναμες. Σ Λ
24. Το κενό σύνολο δεν πραγματοποιείται σε καμία εκτέλεση ενός πειράματος τύχης. Σ Λ
25. Το κενό σύνολο είναι βέβαιο ενδεχόμενο ενός πειράματος τύχης. Σ Λ
26. Ενδεχόμενα τα οποία περιέχουν τουλάχιστον δύο αποτελέσματα ενός πειράματος τύχης
λέγονται σύνθετα Σ Λ
27. Ενδεχόμενα τα οποία περιέχουν ένα μόνο αποτέλεσμα ενός πειράματος τύχης λέγονται απλά
ενδεχόμενα. Σ Λ
Αν σε ν εκτελέσεις ενός πειράματος τύχης ένα ενδεχόμενο Α πραγματοποιείται κ φο-
κ
ρές, τότε ο λόγος fA = λέγεται σχετική συχνότητα του ενδεχομένου. Σ Λ
ν
28. Για τη σχετική συχνότητα fA ενός ενδεχομένου Α ισχύει fA > 1. Σ Λ
30.Aν Α, Β είναι δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω, τότε ισχύει ότι A − B = A ∩ B′
(Εξετάσεις 2009) Σ Λ
31. Αν Α, Β είναι δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω, τότε ο τύπος
Ρ(Α ∪Β)=Ρ(Α)+Ρ(Β)–Ρ(Α ∩Β) ισχύει μόνον ότ αν τα απλά ενδεχόμ ενα του δειγμα-
τικού χώρου Ω είναι ισοπίθανα. (Εξετάσεις 2009) Σ Λ
32.Α ν τ ο ε ν δ ε χ ό μ ε ν ο Α ΄ , σ υ μ π λ η ρ ω μ α τ ι κ ό τ ο υ ε ν δ ε χ ο μ έ ν ο υ Α , π ρ α γ μ α τ ο π ο ι -
ε ί τ α ι , τ ό τ ε δ ε ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ε ί τ α ι τ ο Α . (Εξετάσεις 2006) Σ Λ
33.Το ενδεχόμενο Α∪Β πραγματοποιείται, όταν πραγματοποιείται το πολύ ένα από τα
ενδεχόμενα Α και Β. (Επαναληπτικές Εξετάσεις 2006) Σ Λ
34. Αν Α⊆Β τότε P(A) > P(B) . (Εξετάσεις 2005) Σ Λ
35.Αν για τα ενδεχόμενα Α, Β του ίδιου δειγματικού χώρου Ω με ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα
ισχύει Ρ(Α)=Ρ(Β), τότε είναι πάντοτε Ν(Α)=Ν(Β).
(Επαναληπτικές Εξετάσεις 2005)

Σ Λ
36.Δυο ενδεχόμενα Α,Β ενός δειγματικού χώρου Ω λέγονται ασυμβίβαστε ,όταν A ∩ B ≠ ∅
(Επαναληπτικές Εξετάσεις 2013) Σ Λ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣΗΣ
1.Συμπληρώστε τον πίνακα βάζοντας στη στήλη Β τον χαρακτηρισμό Σ (σωστό) ή Λ (λάθος).
Όπου βάλατε Λ (λάθος) συμπληρώστε στη στήλη Γ τη σωστή σχέση διορθώνοντας το δεξιό
μέλος της αντίστοιχης ισότητας.
Α Β Γ
Α∪Α=A
Α∪∅=Α
Α∩Α=∅ Λ Α∩Α=Α
Α∩∅=Α
Α΄ ∩ Α = Ω
Α΄ ∪ Α = ∅
Ω΄ = Ω
(Α΄)΄ = Ω
Α∩Β=Β∩Α
Α∩Β=Β∪Α
∅΄ = Ω
Αν Α ⊆ Β τότε
Α∪Β=Β
Α΄ ∪ Α = Ω
Α΄ ∩ Α = ∅
(Α΄)΄ = Α
Αν Α ⊆ Β τότε
Α∩Β=Α

2.Η στήλη Α του πίνακα γράφονται ισχυρισμοί για τα ενδεχόμενα Α και Β ενός πει-
ράματος. Στη στήλη Β γράφονται ισοδύναμοι ισχυρισμοί διατυπωμένοι στη γλώσσα των συνό-
λων (w ένα αποτέλεσμα του πειράματος αυτού).Αντιστοιχίστε κατάλληλα κάθε στοιχείo της
στήλης Α με ένα μόνο της στήλης Β.
Στήλη Α Στήλη Β
i) w ∈ A
1) Το Α δεν πραγματοποιείται.
ii) w ∈ (A ∪ B΄)
2) Ένα τουλάχιστον από τα Α iii) w ∈ ( A΄ - Α)

και Β πραγματοποιείται. iv) w ∈ (A ∩ Β)
v) w ∈ (A ∪ Β)
3) Πραγματοποιούνται συγ-
vi) w ∈ A΄
χρόνως και το Α και το Β.
vii) w ∈ (A ∪ B)΄
4) Το Α πραγματοποιείται. viii) w ∈ (Α ∩ Β΄) ∪ (Α΄ ∩ Β)
ix) w ∈ Β
5) Κανένα από τα Α και Β δεν
x) w ∈ (Α ∩ Β΄)
πραγματοποιείται.
xi) w ∈ (Β ∩ Α΄)
6) Πραγματοποιείται μόνο το Α xii) w ∈ (B ∩ A)΄

ή
xiii) w ∈ (A ∩ B)΄
μόνο το Β.
xiv) w ∈ (A΄∪ Β)
7) Το Β πραγματοποιείται
8) Πραγματοποιείται μόνο το
Α.
9) Πραγματοποιείται μόνο το
Β.

ΆΛΥΤΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Ένα κουτί περιέχει 10 μπάλες κόκκινες (Κ) και 10 μπάλες μαύρες (Μ). Βγάζουμε από το
κουτί μπάλες τη μία μετά την άλλη. Σταματάμε όταν βγάλουμε 2 μπάλες του ίδιου χρώ-
ματος συνεχόμενα ή όταν βγάλουμε 3 μπάλες του ίδιου χρώματος. Να βρεθεί ο δειγματι-
κός χώρος του πειράματος.
2. Ρίχνουμε ένα νόμισμα 3 φορές και καταγράφουμε τις ενδείξεις κεφαλή (Κ), γράμματα (Γ).
α) Να γράψετε τον δειγματικό χώρο του πειράματος
β) Να γράψετε τα ενδεχόμενα Α: να φέρουμε ακριβώς δύο φορές κεφαλή, Β: να φέρουμε
τουλάχιστο μία φορά γράμματα.
3. Ρίχνουμε ένα ζάρι που δεν είναι αμερόληπτο ,και έστω Α1, Α2, Α3, Α4, Α5, Α6 τα ενδεχόμενα
η ένδειξη να είναι 1, 2, 3, 4, 5, 6 αντίστοιχα.
1 1 1
Αν P( A1 ) = , P( A2 ) = P( A3 ) = P( A4 ) = P( A5 ) = και P( A6 ) = , ποια η πιθανότητα
12 6 4
του ενδεχομένου Α: η ένδειξη να είναι άρτιος αριθμός
4. Έστω Ω={ω1, ω2, ω3} ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης και τα ενδεχόμενα Α =
2 3
{ω1, ω2}, Β = {ω2, ω3}. Αν Ρ(Α)= και Ρ(Β)= τότε να βρείτε τις πιθανότητες Ρ(ω1), Ρ(ω2),
5 4
Ρ(ω3).
1 2 4
5. Έχω P( A ) = , P( B ) = και P( A ∪ B ) = . Να βρείτε τις πιθανότητες των ενδεχομένων :
2 5 5
α) να πραγματοποιηθεί το Α
β) να πραγματοποιηθεί το Α και το Β
γ) να μην πραγματοποιηθεί κανένα από τα Α και Β
δ) να πραγματοποιηθεί μόνο το Β
ε) να πραγματοποιηθεί ακριβώς ένα από τα Α και Β
στ) δεν πραγματοποιείται το Α ή δεν πραγματοποιείται το Β
6. Έχουμε Ω={1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} με ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα. Να υπολογιστούν οι πα-
ρακάτω πιθανότητες :
Α={4, 5, 6}, Β={1, 2, 3, 4}, Γ={5, 6, 9}, Α’, Β’, Γ’ και
A ∩ B , A ∪ B , A − B , B − Γ , B ∩ Γ ,( A ∪ B ) ∩ Γ′,( A ∩ B ) ∪ Γ′
1 1 α
7. Η Γ’ Λυκείου έχει 120 μαθητές. Εάν η P( Θρ ) = , P( Θτ ) = και P(Tεχν)= , να
3 α +1 α+ 5
βρεθεί το πλήθος των μαθητών κάθε κατεύθυνσης.
8. Δίνονται τα ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω, για τα οποία ισχύει :
P( A′ ) 1
= και P( A ∩ B ) = 0,6
P( A ) 4
α) Να δείξετε ότι : 0,6 ≤ P( B ) ≤ 0,8
β) Αν P( A ∪ B ) = 0,9 , να βρείτε τη πιθανότητα να πραγματοποιηθεί μόνο το Α ή μόνο το
Β

9. Αν Α, Β ενδεχόμενα ενός δ.χ. Ω σ’ ένα πείραμα τύχης και ισχύουν:

α) η Ρ(Α) είναι λύση της εξίσωσης 5x2 + 9x – 2 = 0
3
β) P( A ∪ B ) = 2 P( A ) = P( B )
2
να υπολογιστούν οι Ρ(Α), Ρ(Β) και Ρ(Α-Β)
10. Σε μια τάξη με 30 μαθητές, οι 15 μαθητές έχουν ποδήλατο, οι 10 έχουν μηχανή και οι 4
έχουν και τα δύο. Αν επιλέξουμε τυχαία ένα μαθητή να βρείτε τις πιθανότητες των ενδε-
χομένων:
α) να μην έχει ποδήλατο ούτε μηχανή
β) να έχει ποδήλατο αλλά όχι μηχανή
11. Δίνονται οι συναρτήσεις
f ( x ) = 4( x − 1 )( x 2 − 5 x + 6 ) και g ( x ) = x 2 + ( κ 2 − 5κ )x + 13, x ∈ R ,κ ∈ R
α) Ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης είναι Ω={ω1, ω2, ω3, ω4, ω5, ω6} με ω1=x1,
ω2=x2, ω3=x3, ω4=4x1, ω5=4x2, ω6=4x3, όπου x1, x2, x3 οι ρίζες της εξίσωσης f(x)=0.
Οι πιθανότητες των στοιχειωδών ενδεχομένων ικανοποιούν τις σχέσεις :
Ρ(ω6)=Ρ(ω5)=Ρ(ω4)=3Ρ(ω3)=3Ρ(ω2)=3Ρ(ω1)
Να υπολογίσετε τις πιθανότητες των στοιχειωδών ενδεχομένων του Ω.
β) Αν Β={ κ ∈ Ω /η g(x) παρουσιάζει ακρότατο στο σημείο x0=3} να βρείτε την Ρ(Β).
12. Τα συμπληρωματικά ενδεχόμενα Α’, Β’ των Α, Β ενός δ.χ. Ω ικανοποιούν τις σχέσεις
Ρ(Α’)=0,8 και Ρ(Β’)=0,1.
α) Να εξετάσετε αν τα Α, Β είναι ασυμβίβαστα
β) Να δείξετε ότι 0,7 ≤ P( A′ ∩ B ) ≤ 0,8
13. Στη βιτρίνα ενός βιβλιοπωλείου βρίσκονται βιβλία αστρολογίας και φυσικής. Τα βιβλία
της αστρολογίας είναι 5 περισσότερα από της φυσικής. Επιλέγουμε τυχαία ένα από τα
βιβλία και θεωρούμε Ρ(Μ), Ρ(Φ) τις πιθανότητες εκλογής βιβλίων αστρολογίας και Φυσι-
κής αντίστοιχα.
α) Να βρείτε τον ελάχιστο αριθμό βιβλίων Φυσικής που πρέπει να υπάρχουν στην βιτρί-
3
να, ώστε P( Φ ) ≥ P( M )
4
7
β) Πόσα βιβλία υπάρχουν στην βιτρίνα αν P( Φ ) = P( M )
8
14. Έστω Ω ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης και x, y ενδεχόμενα του τέτοια ώστε
x ≤ y . Έστω Ρ(x), Ρ(y) είναι οι πιθανότητες των x, y αντιστοίχως. Αν οι πραγματικοί α-
ριθμοί P(X), P(y) είναι θέσεις τοπικών ακροτάτων της συνάρτησης f(x)=4x3 – 5x2 + 2x +
2000, x ∈ R να υπολογίσετε :
α) τις πιθανότητες Ρ(x), P(y)
β) τις πιθανότητες P( x ∩ y ), P( x ∪ y ), P( y − x )

15. Έστω ότι ο δειγματικός χώρος Ω ενός πειράματος τύχης αποτελείται από ισο-
πίθανα απλά ενδεχόμενα με Ν(Ω)=κ2, κ ∈ N * και Ν(Ω)<30. Αν Α, Β δύο ενδεχόμενα του Ω
με :
N ( A′ ) = κ 2 − 2κ − 6 , N ( B′ ) = κ 2 − κ − 5 και A ∩ B απλό ενδεχόμενο να βρεθούν :
α) οι πιθανότητες Ρ(Α), Ρ(Β) συναρτήσει του κ
β) το πλήθος των στοιχείων του Ω
16. Δίνονται τα ενδεχόμενα Α, Β του δ.χ Ω για τα οποία ισχύει :
P( A ∪ B′ ) = 0,8 , P( A′ ∪ B ) = 0,7 και P( A ) + P( B ) = 1,1 . Να βρείτε τις πιθανότητες των
Ρ(Α), Ρ(Β) και P( A ∩ B ) .
17. Σ’ ένα συνεργείο αυτοκινήτων το 10% των βλαβών είναι μηχανικές, το 6% ηλεκτρικές και
το 2% των αυτοκινήτων αντιμετωπίζουν και τις δύο βλάβες.
Επιλέγουμε τυχαία ένα αυτοκίνητο και έστω Α το ενδεχόμενο το αυτοκίνητο να έχει μη-
χανική βλάβη και Β το ενδεχόμενο το αυτοκίνητο να έχει ηλεκτρική βλάβη.
α) Τι εκφράζει το ενδεχόμενο A ∪ B και ποια η πιθανότητα του;
β) Τι εκφράζει το ενδεχόμενο ( A − B ) ∪ ( B − A ) και ποια η πιθανότητα του;
γ) Πώς συμβολίζεται το ενδεχόμενο "το αυτοκίνητο δεν έχει βλάβη" και ποια η πιθανότη-
τα του;
18. Έστω Α, Β τα ενδεχόμενα ενός δ.χ Ω με P( A′ ) ≤ 0,25 και P(B′) ≤ 0,55 .
α) Να εξετάσετε αν είναι ασυμβίβαστα.
β) Να δειχθεί ότι : 0,45 ≤ P( A ∪ B ) .
γ) Να δειχθεί ότι : P( A ∩ B ) ≤ 0,2 .
19. Εκτελούμε ένα πείραμα τύχης και έστω α, β, γ, δ, ε τα πιθανά αποτελέσματα των οποίων
οι πιθανότητες είναι Ρ(α)=0,13 , Ρ(β)=0,05 , Ρ(γ)=ρ , Ρ(δ)=0,55 , Ρ(ε)=0,1. Να βρεθούν :
α) το ρ
β) οι πιθανότητες των ενδεχομένων Κ={α, γ}, Λ={β, δ} και Μ={α, β, ε}
γ) οι πιθανότητες των ενδεχομένων Μ-Κ, Μ-Λ
20. Μια τάξη έχει 30 παιδιά. Τα 2/3 των αγοριών και τα 2/3 των κοριτσιών έχουν καστανά μά-
τια. Εκλέγουμε στη τύχη ένα άτομο. Αν η πιθανότητα να είναι κορίτσι ή να έχει καστανά
μάτια είναι 13/15, να βρείτε πόσα είναι τα αγόρια και πόσα τα κορίτσια της τάξης.
21. Έστω ότι η πιθανότητα Ρ(Β) είναι ίση με τη μέγιστη τιμή της f(x) =lnx – x + 1,6 , όταν
A ⊆ B και Ρ(Α)=Ρ(Α-Β). Να υπολογίσετε τις Ρ(Α) και Ρ(Β).
22. Δίνονται τα ενδεχόμενα Α, Β ενός δ.χ. Ω. Η πιθανότητα να μη συμβεί ούτε το Α ούτε το Β
είναι 0,1 , η πιθανότητα πραγματοποίησης και των 2 είναι 0,5 και η πιθανότητα πραγμα-
τοποίησης του Β είναι ίση με τα ¾ της πιθανότητας πραγματοποίησης του Α. Να υπολο-
γίσετε τις Ρ(Α), Ρ(Β), Ρ(Α-Β) και Ρ(Β-Α).

23. Έστω ο δ.χ. Ω={ω1, ω2, ω3, ω4} και τα ενδεχόμενα Α={ω1, ω2} και β={ω2, ω3, ω4}.
Αν Ρ(Α)=Ρ(ω3), Ρ(Β)=10.Ρ(ω1) και Ρ(Β-Α)=8/11 , να υπολογίσετε τις πιθανότητες των απλών
ενδεχομένων του δ.χ. Ω.
24. Σε έρευνα μεταξύ των οικογενειών μιας πόλης διαπιστώθηκε ότι το 15% δεν έχει ιδιόκτη-
τη κατοικία, το 10% δεν έχει αυτοκίνητο και το 5% δεν έχει ούτε ιδιόκτητη κατοικία ούτε
αυτοκίνητο. Επιλέγουμε τυχαία μια οικογένεια. Να βρείτε την πιθανότητα :
α) να έχει ιδιόκτητη κατοικία και αυτοκίνητο
β) να έχει ιδιόκτητη κατοικία αλλά όχι αυτοκίνητο
25. Δίνεται η συνάρτηση f(x) = αex – αx + 3x – 3ex και ο δ.χ. ενός πειράματος τύχης Ω = { α ∈ Z ,
0 ≤ α ≤ 10,α ≠ 3 }. Εκλέγουμε τυχαία ένα από τα ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα του Ω και α-
ντικαθιστούμε με αυτό το α στον τύπο της f.
Να βρείτε τις πιθανότητες των ενδεχομένων :
Α: η f παρουσιάζει μέγιστο
Β: η f έχει ελάχιστη τιμή 6 ή 7
26. Από μια κάλπη που περιέχει 1000 λαχνούς αριθμημένους από το 1 ως το 1000 εκλέγεται
ένας τυχαία. Να βρείτε την πιθανότητα η ένδειξη του λαχνού να είναι πολλαπλάσιο του
2 ή του 5.
x3 α 2
27. Δίνεται η συνάρτηση f ( x) = + x + α x + 1 . Ρίχνουμε ένα ζάρι και με τον αριθμό που εμ-
3 2
φανίζεται αντικαθιστούμε τον πραγματικό αριθμό α. Να υπολογίσετε την πιθανότητα
του ενδεχομένου Α: η f να είναι γνησίως αύξουσα για κάθε x ∈ R .
28. Ο παρακάτω πίνακας δίνει την σύνθεση του υπαλληλικού προσωπικού σε μια δημόσια
υπηρεσία από άποψη φύλου και μόρφωσης.
Άνδρες Γυναίκες
Απόφοιτοι Λυκείου 20 10
Πτυχιούχοι ΑΕΙ 20 50
α) Η μέση ηλικία ολόκληρου του προσωπικού είναι 42 χρόνια, των ανδρών είναι 48 χρόνι-
α, των αποφοίτων Λυκείου είναι 37 χρόνια και των γυναικών πτυχιούχων 40 χρόνια.
Να υπολογιστούν οι μέσες ηλικίες :
i) όλων των γυναικών
ii) των ανδρών αποφοίτων Λυκείου
β) Αν επιλεγεί τυχαία ένας υπάλληλος να βρεθούν οι πιθανότητες των ενδεχομένων :

i) Κ: ο υπάλληλος είναι γυναίκα
ii) Λ: ο υπάλληλος είναι απόφοιτος Λυκείου
iii) Μ: ο υπάλληλος είναι άνδρας ή πτυχιούχος ΑΕΙ

29. Μια οικογένεια έχει δύο παιδιά, το Νίκο και τον Κώστα, υποψήφιους φοιτητές.
Η πιθανότητα να πετύχει ο Νίκος είναι 0,8 , η πιθανότητα να πετύχει ο Κώστας είναι 0,6
ενώ η πιθανότητα να αποτύχει τουλάχιστον το ένα από τα 2 παιδιά είναι 0,4. Να υπολο-
γίσετε την πιθανότητα να πετύχει τουλάχιστον ένα από τα δύο παιδιά.
1
30. Αν Α ενδεχόμενο ενός δειγματικού χώρου Ω με P( A ) = , x ≠ 1 , τότε να δείξετε ότι x>1
x
και να μελετηθεί η μονοτονία της συνάρτησης f ( x ) = [ P( A′ )] 2 xP( A ) .
31. Έστω Α, Β δύο ενδεχόμενα ενός δ.χ. Ω με P( A ) ≤ 0,35 και P( B ) ≤ 0,52 . Να δείξετε ότι τα
ενδεχόμενα δεν είναι ασυμβίβαστα και ότι P( A ∩ B ) ≥ 0,13 .
32. α) Δίνεται η συνάρτηση f(x) = x2 + (1 – x)2 , x ∈ [ 0,1] . Να βρεθεί η ελάχιστη τιμή της f.
1
β) Να δείξετε ότι : P( A ) + P( A′ ) ≥
2
33. Έστω Ω ο δ.χ. ενός πειράματος τύχης και Α, Β δύο ενδεχόμενα για τα οποία ισχύει :
P( A ∩ B ) = P( A ) ⋅ P( B )
α) Να δείξετε ότι :
i) P( B − A ) = P( A′ ) ⋅ P( B )
ii) P( A′ ∩ B′ ) = P( A′ ) ⋅ P( B′ )
β) Αν Ρ(Α)=κ και Ρ(Β)=λ να βρεθεί η πιθανότητα P( A′ ∩ B′ ) ως συνάρτηση των κ, λ.
34. Θεωρούμε το δ.χ. Ω={1, 2, 3, 4, 5, 6} με αντίστοιχες πιθανότητες 0,2 , 0,3 , Ρ , 0,1 , 0,2 , 0,1 και
τη συνάρτηση f(x) = x2 + αx + 4, α ∈ Ω . Να βρείτε την πιθανότητα των ενδεχομένων :
f ( x )− f ( 2 )
Α. lim ≤7
x →2 x−2
Β. Η f παίρνει τιμές μικρότερες του -1/2
35. Ρίχνουμε δύο ζάρια και θεωρούμε (α, β) το αποτέλεσμα που προκύπτει. Επίσης θεωρούμε
τη συνάρτηση f(x) = x2 + αx + β.
α) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf στο x0=1.
β) Να βρείτε την πιθανότητα του ενδεχομένου Α1: η εφαπτομένη διέρχεται από το σημείο
Μ(0,3).
γ) Βρείτε τα ακρότατα της f.
δ) Να υπολογίσετε την πιθανότητα του ενδεχομένου Α2: η ελάχιστη τιμή της f είναι 3 ή 4.
ε) Να υπολογίσετε την P( A1 ∩ A2 ) .
36. Δίνονται δύο ενδεχόμενα Α και Β ενός δ.χ. Ω για τα οποία ισχύουν :
1 1 1
P( A − B ) = , P( A ∩ B ) = και P( B′ − A ) =
4 20 2
α) Να βρείτε την πιθανότητα Ρ(Α)

β) Να δείξετε ότι Ρ(Β)=1/4

γ) Να υπολογίσετε την πιθανότητα να πραγματοποιηθεί μόνο ένα από τα εν-

δεχόμενα Α και Β.
37. Σ’ έναν πανελλήνιο διαγωνισμό δόθηκαν στους εξεταζόμενους δύο είδη διαγωνισμάτων
αριθμημένα με τους αριθμούς 1 και 2. Το διαγώνισμα με τον αριθμό 1 περιέχει δύο είδη
θεμάτων τύπου Α και Β, ενώ το διαγώνισμα με τον αριθμό 2 περιέχει τρία είδη θεμάτων
τύπου Α, Β, Γ. Κάθε τύπος αποτελείται από υποερωτήματα α, β, γ.
α) Να βρεθεί με δενδροδιάγραμμα ο δειγματικός χώρος.
β) Επιλέγουμε τυχαία ένα διαγώνισμα εξεταζομένου. Να βρεθούν οι πιθανότητες των
παρακάτω ενδεχομένων :
Κ: ο εξεταζόμενος έχε επιλέξει διαγώνισμα τύπου 1 και έχει απαντήσει στα υποερωτήμα-
τα α, γ
Λ: ο εξεταζόμενος έχει επιλέξει διαγώνισμα τύπου Α και έχει απαντήσει μόνο στα υποε-
ρωτήματα β, γ
38. Θεωρούμε ένα αμερόληπτο ζάρι και έστω Ω ο δειγματικός χώρος. Να βρείτε τις πιθανό-
τητες των ενδεχόμενων :
Α: { α ∈ Ω / η μέση τιμή του δείγματος α3, 5 – 2α2, 7 – 2α2, –12, -7α είναι ίση με –2}
Β: { β ∈ Ω / η διάμεσος του δείγματος 4, β, 0, 6, 3, 4 είναι ίση με 6}
Γ: { γ ∈ Ω / η επικρατούσα τιμή του δείγματος 1, 6, –γ2+5γ, 9, 5, 1, γ – 2, γ+4 είναι ίση με 6}
Δ: { δ ∈ Ω / η εξίσωση x2+4x+δ δεν έχει πραγματικές ρίζες}
Ε: { ε ∈ Ω / η συνάρτηση g(x)=x2 + (ε2 – 5)x + 10 έχει τοπικό ακρότατο στο x0=2}

ΓΙΑ ΠΛΗΡΗ ΟΔΗΓΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ:

http://mathhmagic.blogspot.gr/2013/04/blog-post_10.html
●The Monty Hall problem - Ένα απρόσμενο παράδοξο πιθανοτήτων
Ο Monty Hall είναι Καναδός σόου-
μαν, που παρουσίαζε το περίφημο
τηλεπαιχνίδι Let’s make a deal στο
ABC από το 1963 μέχρι το 1977 και
σε μερικές ακόμα μεμονωμένες
σαιζόν μέχρι και το 1991. Το τηλε-
παιχνίδι αυτό είναι από τα ιστορι-
κότερα που έχουν περάσει από την
τηλεόραση, και χαρακτηριστικό εί-
ναι ότι αρκετά στοιχεία του έχουν
εμπνεύσει και επηρεάσει πολλά
τηλεπαιχνίδια μέχρι και σήμερα.
Το όνομα του Monty Hall, όμως, εί-
ναι πλέον γνωστό κυρίως στους
μελετητές της επιστήμης των πιθανοτήτων, αφού αντιστοιχεί σε ένα από τα μεγαλύτερα παραδοξα της
επιστήμης αυτής
Όλα ξεκίνησαν όταν το 1975 ο Steve Selvin έστειλε ένα γράμμα στο περιοδικό American Statistician, δημο-
σιεύοντας ένα πρόβλημα βασισμένο στο συγκεκριμένο τηλεπαιχνίδι, το οποίο αργότερα ονόμασε Monty
Hall problem.Το Monty Hall problem έχει ως εξής.
Πίσω από τρεις κουρτίνες τοποθετούνται ένα ωραίο σπορ αυτοκίνητο και δύο κατσίκες. Ο παρουσιαστής
γνωρίζει ποια κουρτίνα κρύβει το αυτοκίνητο. Ο παίκτης καλείται να επιλέξει μια κουρτίνα, π.χ.την Α.
Στη συνέχεια ο παρουσιαστής ανοίγει μία από τις άλλες κουρτίνες που κρύβει πίσω της μία κατσίκα. Ας
πούμε ότι ανοίγει τη Β. Δίνεται τώρα στον παίκτη η δυνατότητα είτε να επιμείνει στην αρχική επιλογή
του(κουρτίνα Α) είτε να αλλάξει και να ανοίξει την κουρτίνα Γ. Τι έχει συμφέρον να κάνει ο παίκτης;
Η πρώτη απάντηση που έρχεται στο μυαλό των περισσοτέρων είναι ότι αφού έχει ήδη ανοίξει μία κουρ-
τίνα που έκρυβε κατσίκα και έχουν απομείνει μία κουρτίνα με κατσίκα και μία με το αυτοκίνητο, οι πι-
θανότητες είναι πια 50-50 και καμιά από ις δυνατές επιλογές του παίκτη δεν είναι ευνοϊκότερη από την
άλλη. Ωστόσο, αυτή η άποψη είναι λανθασμένη!
Για να κατανοήσουμε το γιατί πρέπει να απογυμνώσουμε το πρόβλημα από κάθε παρελκυστικό παρά-
γοντα εντυπωσιασμού και να ο αντιμετωπίσουμε με καθαρή μαθηματική λογική. Αγνοώντας τον ψυχο-
λογικό παράγοντα –χαμόγελα, χειροκροτήματα, γκριμάτσες του παρουσιαστή κ.λπ. – ο παίκτης οφείλει
να καθορίσει τη στρατηγική του από το σπίτι του, πριν καν μπει στο στούντιο: Υπάρχουν δύο δυνατές
στρατηγικές:
1η Ο παίκτης επιλέγει μία κουρτίνα π.χ. την Α) και εμμένει σε αυτήν μέχρι το τέλος, ό,τι και αν του πει ο
παρουσιαστής. Αφού υπάρχουν τρεις κουρτίνες και ένα αυτοκίνητο, η πιθανότητα νίκης με αυτή τη
στρατηγική είναι 1/3.
2η Ο παίκτης επιλέγει αρχικά μία κουρτίνα (π.χ. την Α) και μόλις ο παρουσιαστής ανοίξει μία άλλη
κουρτίνα (π.χ. τη Β) και αποκαλύψει μία κατσίκα, αλλάζει και επιλέγει την κουρτίνα Γ που έχει απομεί-
νει.
Με αυτή τη στρατηγική, ο παίκτης για να κερδίσει τελικά οφείλει να επιλέξει αρχικά μία κουρτίνα με
κατσίκα. Ο παρουσιαστής θα ανοίξει τότε την άλλη κουρτίνα με την κατσίκα και αλλάζοντας ο παίκτης
θα πάρει τελικά το αυτοκίνητο. Ετσι η πιθανότητα νίκης του με αυτή τη δεύτερη στρατηγική είναι 2/3.
Ακόμα και μαθηματικοί τεραστίου διαμετρήματος λέγεται, δε βρίσκουν τη σωστή απάντηση. Οι στατι
στικές δείχνουν ότι μόλις το 13% των ανθρώπων απαντάει σωστά στην παραπάνω ερώτηση.

ΓΛΩΣΣΑ ΠΙΘΑΝΟΘΕΩΡΙΑΣ ΓΛΩΣΣΑ ΣΥΝΟΛΟΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ

1) ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Ω Ρ(Ω)=1
2) ΔΥΝΑΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΤΥ- ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΟΥ Ω ω∈Ω 0≤Ρ(ω)≤1

ΧΑΙΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ
3) ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ Α ΠΡΑΓΜΑΤΟ- ΥΠΟΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ Ω (Α⊆Ω) ω∈Α 0≤Ρ(Α)≤1

ΠΟΙΕΙΤΑΙ
4)ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ Α ΔΕΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟ- ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΥ Α ω∈Α΄ (ή ω∉Α) Ρ(Α΄)=1-Ρ(Α)

ΠΟΙΕΙΤΑΙ
4) ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΕΝΑ ΤΟΥΛΑ- ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ Α , Β ω∈Α∪Β Ρ(Α∪Β)=Ρ(Α+Ρ(Β)-Ρ(Α∩Β)

ΧΙΣΤΟΝ ΑΠΟ ΤΑ Α , Β
( ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ Α ή Β )
5) ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ Α ΚΑΙ ΤΟΜΗ ΤΩΝ Α , Β ω∈Α∩Β Ρ(Α∩Β)==Ρ(Α)+Ρ(Β)-

ΤΟ Β
Ρ(Α∪Β)
6) ΔΕΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΚΑΝΕΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ω∈(Α∪Β)΄=Α΄∩Β΄ Ρ(Α΄∩Β΄)=Ρ[(Α∪Β)΄]=

ΑΠΟ ΤΑ Α , Β
=1-Ρ(Α∪Β)
7) ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΟΝΟ ΤΟ Α Α ΤΟΜΗ Β΄ ω∈Α∩Β΄ Ρ(Α∩Β΄)=Ρ(Α)-Ρ(Α∩Β)

(ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΟ Β)
[Α=(Α∩Β΄)∪(Α∩Β)]
8) ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΜΗΣ ω∈(Α∩Β΄)∪(Α΄∪Β) Ρ[(Α∩Β΄)∪Ρ(Α΄∩Β)]=

ΑΠΟ ΤΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΑ Α , Β
=Ρ(Α∩Β΄)+Ρ(Α΄∩Β)=
=Ρ(Α∪Β)-Ρ(Α∩Β)
9) Η ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Α ΣΥ- Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΣΘΑΙ Α⊆Β Ρ(Α)<Ρ(Β)

ΝΕΠΑΓΕΤΑΙ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗ-
ΣΗ ΤΟΥ Β
10) ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΑ Α , Β ΞΕΝΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΣΥΝΟΛΑ Α Α∩Β=∅ Ρ(Α∩Β)=0 ΚΑΙ
,Β
Ρ(Α∪Β)=Ρ(Α)+Ρ(Β)
11) ΑΔΥΝΑΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΚΕΝΟ ΣΥΝΟΛΟ ∅ Ρ(∅)=0
12) ΒΕΒΑΙΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ ΟΧΩΡΟΣ Ω

( ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ )
13) ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ ΠΟΛΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΜΗΣ Ρ[(Α∩Β)΄]=1-

ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ Α , Β ( ΔΗΛ. ΔΕΝ
Ρ(Α∩Β)=Ρ(Α΄∪Β΄)=
ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ
=Ρ(Α΄)+Ρ(Β΄)-Ρ(Α΄∩Β΄)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ
1). Έστω Α ≠ ∅ ένα ενδεχόμενο ενός δειγματικού χώρου Ω και Α' το αντίθετο του Α.
x
Θεωρούμε τη συνάρτηση: f ( χ ) = x ⋅ P ( A) P ( A ') όπου P ( A) =
2
και χ πραγματικός αριθμός.
α) Nα βρείτε το πεδίο ορισμού της f.
β) Σε ποιο σημείο του πεδίου ορισμού της η f παρουσιάζει μέγιστο; Ποιες είναι τότε οι
τιμές των πιθανοτήτων Ρ(Α) και Ρ(Α');
2)Α .Αν Α και Β δυο ενδεχόμενα ενός δειγματικου χώρου Ω και ισχύουν P ( A) ρίζα της
3
εξίσωσης 5 x 2 + 9 x − 2 = 0 και Ρ(Α ∩ Β)=2 Ρ(Α)= Ρ(Β), να υπολογίσετε τις Ρ(Α), Ρ(Β),
2
Ρ(Α ∪ Β).
B.Αν Α και Β δυο ενδεχόμενα ενός δειγματικου χώρου Ω και ισχύουν

4 1
P ( B ') = , P ( A ∩ B ) = και 16 P( A) 2 ≤ 15 P( A) − 9 P( A ') , να βρείτε τις πιθανότητες των ενδε-
5 6
χομένων
i)B , ii)A iii) A ∪ B
3)Έστω δειγματικός χώρος Ω= {1,2, 3, 4, ..., 2004} με ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα και Α ,
Β είναι δυο ενδεχόμενα ασυμβίβαστα του δειγματικου χώρου Ω για τα οποία ισχύει
9( P ( B ) 2 ) − 7 P ( B ) + 2 = P ( A)
1 2
α. Να δείξετε ότι P ( B ) = , P ( A) =
3 3
β. Να βρείτε το πλήθος των στοιχείων του Α και Β
γ. Τι συμπεραίνετε για τα ενδεχόμενα Α και Β
4). Δίνεται η συνάρτηση: f (χ) = 1 + ln(x2 +1), x ∈ R .

α) Nα μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα στο πεδίο ορισμού της.
β) Έστω Ω ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης και Α, Β δύο ενδεχόμενα του για
τα οποία ισχύει η σχέση: f(P(A)) = P(B).
Nα αποδείξετε ότι το Β είναι βέβαιο ενδεχόμενο και το Α είναι αδύνατο ενδεχόμενο.
5). Έστω Α, Β δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω τέτοια, ώστε:

Ρ(Α) + Ρ(Β) =1 και Ρ(Α ∩ Β) = Ρ(Α)Ρ(Β)[1 - Ρ(Α ∩ Β)].
α) Nα εκφράσετε την πιθανότητα Ρ(Α ∩ Β) ως συνάρτηση των πιθανοτήτων Ρ(Α), Ρ(Β).
β) i) Αν Ρ(Α) = χ, να εκφράσετε την πιθανότητα του ενδεχομένου:
Γ = (Α - Β) ∪ (Β - Α) ως συνάρτηση του χ.
ii) Nα βρείτε την ελάχιστη τιμή της πιθανότητας Ρ(Γ). Ποιες είναι τότε οι τιμές των πι-
θανοτήτων Ρ(Α) και Ρ(Β);

6). Έστω ο δειγματικός χώρος Ω= {1, 3, 5, ..., 2ν-1} με ισοπίθανα απλά ενδεχό-
μενα και ν θετικός ακέραιος. Υποθέτουμε ότι οι αριθμοί 1, 3, 5,..., 2ν-1 είναι τιμές μιας
μεταβλητής Χ με μέση τιμή X = 10.
Α. Nα βρείτε:
α) όλα τα στοιχεία του Ω.
β) τη διάμεσο και το εύρος των τιμών της Χ.
γ) τη διακύμανση s2 και να δείξετε ότι: s2 = 3 X + 3
Β. Θεωρούμε τα ενδεχόμενα:
Α ={α ∈ Ω / α πολ/σιο του 3}
( x 2 − 9)( x 2 − 10 x + 9)
Β ={β ∈ Ω/ β ρίζα της εξίσωσης =0}
x−3
Nα βρείτε τις πιθανότητες των ενδεχομένων Α ∪ Β, A ∩ Β και Α- Β.
7)Έστω Ω= {χ1, χ2,χ3,χ4} ο δειγματικος χώρος ο οποίος αποτελείται από απλά ισοπιθα-
να ενδεχόμενα και η συνάρτηση :
g ( x) = λ x + ln(λ x), x > 0, λ ∈ Ω
Θεωρούμε το ενδεχόμενο :
Α=’’ Η ευθεία y = (λ 2 − 17λ + 73) x + 2005, λ ∈ Ω είναι παράλληλη στην εφαπτομένη της
γραφικής παράστασης της g στο σημείο με τετμημένη χ=1’’.
Να βρείτε την πιθανότητα P (A).
8) Δίνονται τα Α,Β ενδεχόμενα ενός δειγματικου χώρου Ω. Αν Α ⊆ Β
x 2 P ( A ∩ B ) − 4 P ( A)
P(A)=0.2 και P ( B ) = lim , να βρείτε τις πιθανότητες των ενδεχομέ-
x→2 x−2
νων P ( B ') και P ( A ∩ B ) .
9)Δίνεται ο δειγματικος χώρος Ω = {1, 2,......,100 } με ισοπιθανα στοιχειώδη ενδεχόμε-
να .
Αν Α,Β δυο ασυμβίβαστα ενδεχόμενα του Ω για τα οποία ισχύει
16[ P (Β)]2 − 25 P ( B ) − P ( A) + 10 = 0 να βρείτε :
i) τις πιθανότητες P(Α),P(B)
ii)το πλήθος των στοιχειών των Α και Β .
Τι συμπέρασμα βγαίνει για τα Α και Β.
10) Στον διπλανό πίνακα δίνονται οι συχνότητες των τιμών μιας μεταβλητής
Χ. Αν η τυπική απόκλιση των τιμών είναι s=3,8, να βρεί-
τε: Τιμές x i Συχνότητα v i
i) τη μέση τιμή x , 20 4
ii) την πιθανότητα μια τυχαία τιμή της μεταβλητής να 21 2
βρίσκεται 24 5
στο διάστημα ( x-s, x+s ) 26 3
30 6
Σύνολο 20

11).Στον πίνακα φαίνεται το πλήθος των επισκέψεων 40 μαθητών σε διάφο-

ρα μουσεία της χώρας κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών.
Επισκέψεις [ , ) Συχνότητα
[0,2) 8
[2,4) κ
[4,6) 10
[6,8) 6
[8,10) λ
Αν η μέση τιμή των επισκέψεων είναι 4:
i) να υπολογίσετε τα κ και λ,
ii) να βρείτε την πιθανότητα ένας τυχαία επιλεγόμενος μαθητής από αυτούς να πήγε
τα τελευταία δύο χρόνια σε μουσείο:
α. το πολύ 5 φορές,
β. 6 ή 7 φορές,
γ. καμία φορά,
δ. τουλάχιστον 7 φορές,
iii) να βρείτε το ποσοστό των μαθητών που τα τελευταία δύο χρόνια πήγαν σε μουσείο
το πολύ 3 φορές,
iv) να εξετάσετε αν το δείγμα είναι ομοιογενές.
12).Η ποσότητα πετρελαίου που καίει ένας καυστήρας σε 24 ώρες είναι τυχαία μετα-
βλητή που ακολουθεί την κανονική κατανομή με μέσο μ=200 λίτρα και τυπική απόκλι-
ση s=20 λίτρα. Αν υπάρχουν ακόμη 260 λίτρα στην αποθήκη, ποια η πιθανότητα να δι-
αρκέσουν για 24 ώρες;
13).Μηχανή κατασκευάζει βίδες των οποίων το μήκος σε χιλιοστά ακολουθεί την κανο-
νική κατανομή με μέσο μήκος 40 και τυπική απόκλιση 1. Αν το μήκος μιας βίδας είναι
εκτός του διαστήματος [39, 41], η βίδα θεωρείται ελαττωματική. Να υπολογίσετε:
i) το ποσοστό των ελαττωματικών βιδών που παράγει η μηχανή,
ii) την πιθανότητα, αν πάρουμε μια βίδα τυχαία από την γραμμή παραγωγής, αυτή να
έχει μήκος μεγαλύτερο από 51 χιλιοστά,
iii) τον συντελεστή μεταβολής CV και να εξετάσετε αν έχουμε ομοιογενή κατανομή.
14). Έστω Ω = {0,1, 2, 3} ο δειγματικός χώρος. Επιλέγουμε τυχαία ένα λ ∈ Ω . Να βρείτε την
πιθανότητα η ανίσωση x 2 − 2 x + λ > 0 να αληθεύει για κάθε x ∈ R .
15) Α. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = ηµ x − 2 x , x ∈ R . Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως φθί-

νουσα.
Β. Έστω Α, Β δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω.
α. Αν Α ⊆ Β να αποδείξετε ότι 2Ρ ( Α ) + ηµ Ρ ( Β ) ≤ 2Ρ ( Β ) + ηµ Ρ ( Α ) .
π
β. Αν Ρ ( Α ) = να αποδείξετε ότι 2 f ( Ρ ( Α ∩ Β ) ) ≥ 2 − π .
4
γ. Να αποδείξετε ότι f ( Ρ ( Α − Β ) ) ≤ 0 .

16).Στη Γ’ τάξη ενός Λυκείου το 40% των μαθητών ασχολείται με το ποδόσφαιρο το 30%
με το μπάσκετ και το 20% με το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ. Επιλέγοντας τυχαία ένα
μαθητή.
Να βρείτε την πιθανότητα:
i). Να μην ασχολείται με το μπάσκετ.
ii). Να μην ασχολείται ούτε με το ποδόσφαιρο ούτε με το μπάσκετ.
iii). Να ασχολείται με το μπάσκετ και να μην ασχολείται με το ποδόσφαιρο.
iv). Να ασχολείται με ένα το πολύ από τα παραπάνω δύο αθλήματα.
17). Σε μια επιχείρηση το 60% των εργαζόμενων δε ξέρει Αγγλικά, το 80% δε ξέρει Γαλ-
λικά και το 70% δε ξέρει ούτε Αγγλικά ούτε Γαλλικά. Αν επιλέξουμε ένα άτομο να βρεί-
τε την πιθανότητα να ξέρει Αγγλικά και Γαλλικά.
1
18). Στο Γ2 υπάρχουν 8 αγόρια και 12 κορίτσια. Από τα αγόρια το και από τα κορίτσια
4
1
το έχουν μαύρα μάτια. Εκλέγουμε τυχαία ένα άτομο του Γ2 . Να βρείτε την πιθανότη-
3
τα:
i). Να είναι κορίτσι.
ii). Να έχει μαύρα μάτια.
iii). Να είναι αγόρι και να μην έχει μαύρα μάτια.
iv). Να είναι κορίτσι ή να μην έχει μαύρα μάτια.
1 1
19). Α. Έστω η συνάρτηση f ( x ) = + , x ∈ ( 0,1) . Να βρείτε την ελάχιστη τιμή της f.
x x−1
Β. Αν Α ένα ενδεχόμενο του δειγματικού χώρου Ω το οποίο δεν είναι αδύνατο αλλά
1 1
ούτε και βέβαιο, να δείξετε ότι: + ≥ 4.
Ρ ( Α ) Ρ ( Α′)
20). Το 40% των μαθητών ενός σχολείου ασχολούνται με το ποδόσφαιρο και το 80% με
το μπάσκετ . Επιλέγουμε τυχαία έναν μαθητή. Να βρείτε τη μέγιστη και την ελάχιστη
τιμή της πιθανότητας, ο μαθητής να ασχολείται με το ποδόσφαιρο και με το μπάσκετ.
21) Α. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = e x − x , x ∈ R . Να εξετάσετε την f ως προς τη μονοτονία.
Β. Έστω Α, Β δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω.
i. Αν Α ⊆ Β , να αποδείξετε ότι Ρ ( Β ) + e Ρ ( Α ) ≤ Ρ ( Α ) + e Ρ( Β) .
1
ii. Αν Ρ ( Α ) = , να αποδείξετε ότι:
2
i. 1 + 2 f ( Ρ ( Α − Β ) ) ≤ 2 e
ii. f ( Ρ ( Α ∪ Β ) ) ≤ e − 1

Το ήξερες ότι…
Μη μεταβατικά ζάρια (Nontransitive dice)
Δίνονται τρία ζάρια με έδρες:

Ζάρι Α : 3, 3, 3, 3, 3, 6
Ζάρι Β : 2, 2, 2, 5, 5, 5
Ζάρι Γ : 1, 4, 4, 4, 4, 4
Το σετ των τριών ζαριών παρουσιάζει την εξής περίεργη ιδιότητα. Μακροπρόθεσμα, σε μια
σειρά πολλών ρίψεων ανά ζεύγη, το ζάρι Α φέρνει μεγαλύτερο αποτέλεσμα από το ζάρι Β , το
ζάρι Β φέρνει μεγαλύτερο αποτέλεσμα από το ζάρι Γ και το ζάρι Γ φέρνει μεγαλύτερο αποτέλε-
σμα από το ζάρι Α.
Αν κατασκευάσουμε πίνακα διπλής εισόδου για την ρίψη των ζαριών Α και Β τότε:
Πίνακας διπλής εισόδου

α :ένδειξη ζαριού Α μεγαλύτερη από την ένδειξη του ζαριού Β
β :ένδειξη ζαριού Β μεγαλύτερη από την ένδειξη του ζαριού Α
Άρα P(A >B)=21/36, P(Β >Α)=15/36 έτσι P(A >B)>P(Β >Α)

Ανάλογα προκύπτει:
Για την ρίψη των ζαριών Β και Γ : P(B >Γ)=21/36 ,P(Γ >Β)=15/36 ετσι P(B >Γ)>P(Γ >Β)
Για την ρίψη των ζαριών Γ και Α : P(Γ >A)=25/36 ,P(Α>Γ)=11/36 έτσι P(Γ >Α)>P(Α >Γ)
Σε ένα παιχνίδι δυο παικτών με επιλογή ενός ζαριού από τον καθένα δεν έχει σημασία ποιο
ζάρι θα επιλέξει ο πρώτος παίκτης, ο δεύτερος μπορεί να επιλέξει κάποιο από τα άλλα δυο που
θα του δίνει πλεονέκτημα. Ένα τέτοιο σετ από ζάρια καλείται μη μεταβατικό (Nontransitive
dice). Καθώς δεν ισχύει η μεταβατική ιδιότητα στις πιθανότητες για τα αποτελέσματα των ρί-
ψεων.

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
( ΜΑΪΟΣ 2008)
Το 50% των κατοί κων μιας πόλης διαβ άζουν την εφημερίδα α, ενώ τ ο 30% τ ων
κατοίκων διαβάζουν την εφημερίδα α και δεν διαβάζουν τ ην εφημερίδα β.
α. Ποια είναι η πιθανότητα ένας κάτοι κος της πόλης, που επιλέγεται τυχαία,
να μη διαβάζει την εφημερίδα α ή να διαβάζει την εφημ ερί δα β;
β. Ορίζουμε τ ο εν δεχόμενο
Β: «ένας κάτοι κος της πόλης που επιλέγεται τυχαία, διαβάζει την εφημερί-
δα β».
1 7
Να αποδεί ξετε ότι ≤ P( B) ≤ .
5 10
3 1 2
γ. Θεωρούμε τη συνάρτηση με τύπο f(x)=x − x + P(B) x
2
όπου x πραγματικός αριθμός και Β τ ο ενδεχόμενο που ορί στηκε στο προη-
γούμενο ερώτημα. Να αποδεί ξετε ότι η συνάρτηση f(x) δεν έχει ακρότατα.
(ΙΟΥΛΙΟΣ 2008)
Έστω Α και Β δύο ενδεχόμενα εν ός δει γματικού χώρου Ω και p ένας πραγματι-
κός αριθμός με 0 < p < 1. Δίνεται ότι οι πιθανότητες Ρ(Α), Ρ(Α ∪ Β) και Ρ(Α ∩ Β)
είναι ανά δύο διαφορετι κές μεταξύ τους και αποτελούν σ τοιχεία του συνόλου
{p – 1, p, p +1, p 2 , p 3 }.
α. Να δεί ξετε ότι Ρ(Α) = p 2 , Ρ(Α ∪ Β) = p και Ρ(Α ∩ Β) = p 3 .
β. Να αποδεί ξετε ότι Ρ(Β) = p 3 – p 2 + p.
γ. Να αποδεί ξετε ότι Ρ(Β – Α) > Ρ(Α – Β).
(ΜΑΙΟΣ 2007)
Έστω ο δειγματικός χώρος Ω = {−1, 0,1, 2, 3, 4, 5} για τον οποίο ισχύει Ρ(–
1)=Ρ(0)=Ρ(1)=Ρ(2)=2Ρ(3)=2Ρ(4)=2Ρ(5).
Ορίζουμε τα ενδεχόμενα του Ω:
{
Α = {1 , 3 , x 2 -x -3} , Β= 2, x+1, 2x +x-2, -2x+1
2
}
όπου x ένας πραγματικός αριθμός.
α. Να βρεθούν οι πι θανότητες των απλ ών ενδεχομέν ων του Ω ,
δηλαδή οι Ρ(–1), Ρ(0), Ρ(1), Ρ(2) , Ρ(3), Ρ( 4), Ρ(5).
β. Να βρεθ εί η μοναδι κή τιμή του x για την οποία ισχύει A∩Β ={–1,3}.
γ. Για x=–1 να δειχθεί ότι:
5 7 3
P(A)= , P(B)= , P(A ∩ B)=
11 11 11

και στη συνέχεια να υπολ ογιστούν οι πιθανότητες Ρ(Α –Β) και

Ρ(Α ∪ Β΄).
( ΙΟΥΝΙΟΣ 2007)
Έστω ο δειγματικός χώρος Ω = {1, 2, 3, 4, 5}. Θεωρούμε τα
ενδεχόμενα Α, Β του Ω τα οποία ορίζονται ως εξής:
Α = { x ∈Ω / 0 ≤ ℓ n ( x − 1 ) < ℓ n 3 } ,
B = { x ∈Ω / ( x 2 − 5 x ) ( x − 1 ) = − 6 ( x − 1 ) } .
α . Ν α β ρ ε θ ο ύ ν ο ι π ι θ α ν ό τ η τ ε ς Ρ ( Α − Β ) κ α ι Ρ ( Β ∪Α ΄ ) .
1
β. Αν Ρ(Α) = , ν α υ π ο λ ο γ ι σ τ ε ί η π ι θ α ν ό τ η τ α Ρ ( Α ΄ ∪Β ΄ ) .
4
1 1
γ. Αν Ρ(Α) = και Ρ(Β−Α) = , να βρεθεί η μικρότερη και η
4 8
μεγαλύτερη τιμή της πιθανότητας Ρ(X), όπου Χ είναι ενδεχόμενο του
Ω τ έ τ ο ι ο ώ σ τ ε Α ∪Χ = Β .
(ΜΑΪΟΣ 2006)
2
Σε ένα χορευτικό όμιλο συμμετέχουν x αγόρια και (x+4) κορίτσια.
α. Επιλέγουμε τυχαία ένα άτομο, για να εκπροσωπήσει τον όμιλο σε μια εκ-
δήλωση. Να εκφράσετε ως συνάρτηση του x την πιθανότητα να επιλεγεί
αγόρι.
1
β. Αν η πιθανότητα να επιλεγεί αγόρι είναι ίση με και ο όμιλος περιλαμ-
19
βάνει λιγότερα από 100 μέλη, να βρείτε τον αριθμό των μελών του ομί-
λου, καθώς και την πιθανότητα να επιλεγεί κορίτσι.
γ. Ποιος πρέπει να είναι ο αριθμός των αγοριών του ομίλου, ώστε να μεγι-
στοποιείται η πιθανότητα να επιλεγεί αγόρι, και ποια είναι η τιμή της
πιθανότητας αυτής;
Μία Τράπεζα χορηγεί διαφόρων τύπων δάνεια στους πελάτες της. Αν επιλε-
γεί τυχαία κάποιος πελάτης η πιθανότητα να έχει πάρει μόνο στεγαστικό ή
μόνο καταναλωτικό δάνειο είναι 0,7 ενώ η πιθανότητα να μην έχει πάρει κα-
νένα από τα δύο προηγούμενα δάνεια είναι 0,1.
α. Να βρείτε την πιθανότητα ένας πελάτης να έχει πάρει και τα δύο δάνει-
α. Να εξετάσετε αν τα ενδεχόμενα «έχει πάρει στεγαστικό» και «έχει
πάρει καταναλωτικό» είναι ασυμβίβαστα.
β. Αν επιπλέον η πιθανότητα να έχει πάρει μόνο στεγαστικό είναι 0,6
να βρείτε τις πιθανότητες των ενδεχομένων:
i. «έχει πάρει καταναλωτικό».
ii. «έχει πάρει μόνο καταναλωτικό».
( ΜΑΙΟΣ 2005)
Έστω Α, Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω, ώστε να ισχύουν:

(i) Η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί ένα τουλάχιστον από τα ενδεχόμενα Α, Β εί-

7
ναι .
8
 1 5
(ii) Οι πιθανότητες P(B) , P(A∩B) δεν είναι ίσες και ανήκουν στο σύνολο Χ = k , ,  , όπου
 2 4
3 x − 15
:κ = lim .
x →5 x2 − 6 x + 5
α. Να βρεθεί το k.
β. Να βρεθούν τα P(B), P(A∩B) και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
γ. Να βρεθούν οι πιθανότητες:
(1) Να πραγματοποιηθεί το ενδεχόμενο Α.

(2) Να πραγματοποιηθεί μόνο το ενδεχόμενο Α.
(ΜΑΪΟΣ 2004)

5 2
Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f(x) = 2 x 3 − x + x + 10
2
Οι πιθανότητες P(A) και P(B) δύο ενδεχομένων Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω είναι ίσες με
τις τιμές του x, στις οποίες η f έχει αντίστοιχα τοπικό ελάχιστο και τοπικό μέγιστο.
1 1
Α. Να δείξετε ότι Ρ(Α) = Ρ(Β) =
2 3
Β. Για τις παραπάνω τιμές των P(A), P(B) καθώς και για
2
P(A∪B) = , να βρείτε τις πιθανότητες:
3
i. P(A∩B)
ii. P(A-B)
iii. P[(A∩B)΄]
iv. P[(A-B) ∪ (Β-Α)] .
Έστω Ω = {1, 2, 3, 4, 5, 6} ο δειγματικός χώρος της ρίψης ενός μη αμερόληπτου ζαριού και η συ-
1 3
νάρτηση f : IR → IR με τύπο f(x) = x − kx 2 + 4x + 2 όπου k ∈ Ω.
3
Αν P(1) = P(3) = P(5) = 2P(2) = 4P(4) = 2P(6), τότε να βρείτε:
α. Τις πιθανότητες των απλών ενδεχομένων P(1), P(2), P(3), P(4),
P(5), P(6).
β. Τις πιθανότητες των ενδεχομένων Α και Β, όπου
Α: «Η ένδειξη του ζαριού είναι άρτιος αριθμός»
Β: «Η ένδειξη του ζαριού είναι περιττός αριθμός».
γ. Την πιθανότητα του ενδεχομένου Γ, όπου
Γ: «Η συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα στο IR » .
(ΜΑΪΟΣ 2003)
Στο σύλλογο καθηγητών ενός λυκείου το 55% είναι γυναίκες, το 40% των καθηγητών είναι φι-
λόλογοι και το 30% είναι γυναίκες φιλόλογοι. Επιλέγουμε τυχαία έναν καθηγητή για να εκ-
προσωπήσει το σύλλογο σε κάποια επιτροπή.
Να υπολογίσετε τις πιθανότητες ο καθηγητής να είναι:
α. γυναίκα ή φιλόλογος
β. γυναίκα και όχι φιλόλογος
γ. άνδρας και φιλόλογος
δ. άνδρας ή φιλόλογος.
(ΜΑΪΟΣ 2002)
Έ σ τ ω Α , Β δ ύ ο ε ν δε χ ό μ ε ν α ε ν ό ς δ ει γ μ ατ ι κ ο ύ χ ώ ρ ο υ Ω μ ε
Ρ(Α) + Ρ(Β) ≠ 2Ρ(Α ∩ Β).
Δίνεται ακόμα η συνάρτηση:
f(x) = (x - P(A∪B))3 - (x - P(A∩B))3 , x ∈ R.
α. Να δείξετε ότι P(A∩B) ≠ P(A∪B).
β. Να δείξετε ότι η συνάρτηση f(x) παρουσιάζει μέγιστο στο σημείο
P( A )+ P( B)
x=
2
γ. Εάν τα ενδεχόμενα Α, Β είναι ασυμβίβαστα, να δείξετε ότι f(P(A)) = f(P(B)).

( ΜΑΪΟΣ 2013)
(IOYNIOΣ 2013)

( ΜΑΪΟΣ 2014)
(IOYNIOΣ 2014)


Γ Πιθανοτητες

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Γ Πιθανοτητες

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ 1

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ∆ΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

Tom Stoppard, “Rosencranz and Guilderenstern are dead”

● Πειράματα τύχης είναι:

● Το αποτέλεσμα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα .Ο δείγματος χώρος είναι :

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

Ο δειγματικός χώρος Ω ενός πειράματος είναι ένα ενδεχόμενο το οποίο πραγματοποιείται

Το ενδεχόμενο A ∩ B που διαβάζεται "Α τομή Β" ή "Α και Β"

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

Το ενδεχόμενο A ∪ B που διαβάζεται "Α ένωση Β" ή "Α ή Β"

Το ενδεχόμενο Α΄ που διαβάζεται "όχι Α" ή "συμπληρωμα-

Το ενδεχόμενο Α – Β που διαβάζεται "διαφορά του Β από το

Το ενδεχόμενο Β – Α που διαβάζεται "διαφορά του Α από

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

Το ενδεχόμενο ( A ∪ B )΄ = A′ ∩ B′ που διαβάζεται "όχι Α

Το ενδεχόμενο (Α – Β) ∪ (Β – Α) που διαβάζεται "διαφορά

Το ενδεχόμενο ( A ∩ B )′ = A′ ∪ B′ που διαβάζεται "όχι Α

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

● ΈΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ

Κλασσικός ορισμός πιθανότητας

Από τον ορισμό αυτό προκύπτουν άμεσα τα παρακάτω :

Για κάθε ενδεχόμενο Α ισχύει : 0 ≤ P( A ) ≤ 1

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

●ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ

ΚΑΝΟΝΕΣ ΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ

♦ Για δύο συμπληρωματικά ενδεχόμενα Α και Α’ ισχύει :

♦ Για δύο ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω έχουμε :

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

♦ Για δύο ενδεχόμενα Α και β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύει

♦ Για δύο ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύει :

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

♦ Έστω Α, Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

● ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΛΥΜΕΝΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

Ω = {ΚΑΑ, ΚΑΚ, ΚΚΑ, ΚΚΚ, ΑΑΑ, ΑΑΚ, ΑΚΑ, ΑΚΚ}

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

β) Α : {ΚΑΑ, ΚΑΚ, ΑΑΑ, ΑΑΚ}

γ) A′ = {ΚΚΑ, ΚΚΚ, ΑΚΑ, ΑΚΚ}, A ∩ ∆ = {ΚΑΚ, ΑΑΚ}

α) Ο δειγματικός χώρος του πειράματος είναι :

β) Α = {(1,2), (1,3), (1,4), (1,5), (1,6), (2,3), (2,4), (2,5), (2,6),

3) Δίνεται ο δειγματικός χώρος Ω = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} και τα ενδεχόμενα Α = {2, 3, 4, 5} και Β

Το ενδεχόμενο A ∩ B περιέχει τα κοινά στοιχεία των ενδεχομένων Α και Β, δηλαδή : A ∩ B = {4,

Το ενδεχόμενο A − B = A ∩ B′ περιέχει τα στοιχεία του Α που δεν ανήκουν στο Β, δηλαδή :

γ) Είναι : Ν(Α) = 4, Ν(Β) = 4, N ( A ∩ B ) = 2, N ( A ∪ B ) = 6

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

Επομένως : Ν(Α) + Ν(Β) = 4 + 4 = 8

** Η ισότητα Ν(Α) + Ν(Β) = N ( A ∪ B ) + N ( A ∩ B ) είναι γενική, δηλαδή ισχύει για οποιαδήποτε

β) Έστω Β το ενδεχόμενο το χαρτί της τράπουλας να είναι κούπα τότε Ν(Β)=13.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

2) Ρίχνουμε ένα ζάρι. Να βρεθούν οι πιθανότητες των ενδεχομένων :

3) Σ’ ένα αγώνα η πιθανότητα να κερδίσει ο παίκτης Α είναι 25%, η πιθανότητα να κερδί-

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

4) Για τα ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

6) Έστω Α και Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω, με

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/

7) Αν για τα ενδεχόμενα Α και β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν :

Όταν στην εκφώνηση μιας άσκησης έχουμε δειγ-

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΔΡΟΥΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ http://mathhmagic.blogspot.gr/