BAB 1 : JANJANG

Sesi 1

Janjang Aritmetik ( J.A )

1. Janjang aritmetik ialah satu turutan yang beza di antara dua sebutan berturutan adalah
pemalar.

2. Pemalar ini dikenali sebagai beza sepunya, d .

Contoh 1

Tentukan sama ada setiap jujukan berikut adalah janjang aritmetik atau bukan.
(a) 1, 4 , 7 , 9 …
(b) x, 3x, 5x, 6x …
(c) 9 , 7 , 5 , 3 …

Penyelesaian

a) b) c)

1
Contoh 2

Nyatakan beza sepunya bagi setiap JA berikut.

(a) -52, -45, -38, …
1
(b) 65, 66 2 , 68, …

Penyelesaian

(a)

(b)

Sebutan ke-n suatu JA

Sebutan ke-n suatu JA diberi oleh :

Tn = a + (n −1)(d)

Contoh 1

Cari sebutan kesembilan bagi JA -6, 1, 8, 15, …

Penyelesaian

2
Contoh 2

Hitungkan bilangan sebutan bagi JA 4.9, 5.6, 6.3, … , 46.2 .

Penyelesaian

Contoh 3

Diberi tiga sebutan pertama bagi suatu JA ialah t, 2t + 5 , 2 – t .

Hitungkan nilai t.

Penyelesaian

3
Contoh 4

Sebutan ke-n suatu JA diberi oleh Tn = 2 – 7n. Cari

(a) sebutan pertama, a,
(b) beza sepunya, d.

Penyelesaian

Contoh 5

Dalam suatu JA, sebutan ke-4 ialah 39 manakala sebutan ke-10 ialah 27. Cari sebutan pertama
dan beza sepunya.

Penyelesaian

4
Contoh 6

Diberi suatu JA 9, 2, -5, … , cari sebutan ke-n yang terkecil yang kurang daripada -100.

Penyelesaian

5
Sesi 2

Jumlah n sebutan pertama suatu JA

Jumlah n sebutan pertama suatu JA diberi oleh :

𝑛
𝑆𝑛 = [2𝑎 + (𝑛 − 1)(𝑑)]
2
𝑎𝑡𝑎𝑢
𝑛
𝑆𝑛 = 2 [𝑎 + 𝑙 ]

dengan l ialah sebutan terakhir janjang tersebut.

Contoh 1

Cari hasil tambah 10 sebutan pertama bagi JA 2, 6, 10, 14, …

Penyelesaian

6
Contoh 2

Cari hasil tambah JA -6, 1, 8, 15, … , 127.

Penyelesaian

Contoh 3

Cari hasil tambah dari sebutan ke-3 hingga sebutan ke-10 bagi JA 2, 5, 8, …

Penyelesaian

7
Contoh 4

5
Hasil tambah bagi n sebutan pertama suatu JA diberi oleh Sn = 2 𝑛2 − 9𝑛. Hitungkan sebutan
ke-6.

Penyelesaian

8
Contoh 5

1
Hasil tambah n sebutan yang pertama suatu JA diberi oleh Sn =8 (32𝑛 − 𝑛2 ), hitungkan
(a) sebutan pertama,
(b) beza sepunya.

Penyelesaian

9
Contoh 6

Sebutan ke-8 suatu JA ialah 25 dan hasil tambah lapan sebutan pertama ialah 88. Cari sebutan
pertama dan beza sepunya.

Penyelesaian

Sesi 3

Janjang Geometri (JG)

1. Janjang geometri ialah suatu jujukan yang nisbah bagi sebutan tertentu kepada sebutan
sebelumnya ialah satu pemalar.

2. Pemalar ini dikenali sebagai nisbah sepunya, r.

10
Contoh

Nyatakan sama ada jujukan yang diberi suatu JG atau bukan.

(a) 3.2, 1.6, 0.8, …
(b) -3, 9, 27, …

Penyelesaian

a) b)

Sebutan ke-n suatu JG

Sebutan ke-n suatu JG diberi oleh :

𝑇𝑛 = 𝑎𝑟 𝑛−1

Contoh 1

4
Nyatakan sebutan ke-12 bagi JG 12, 4, 3, …

11
Penyelesaian

Contoh 2

Hitungkan bilangan sebutan bagi JG 2, 6, 18, … , 1458.

Penyelesaian

12
Contoh 3

Diberi 6x – 10, 4x, 3x + 2 ialah tiga sebutan yang pertama dalam JG. Tentukan nilai-nilai x.

Penyelesaian

Contoh 4

9
Sebutan ke-2 dan sebutan ke-5 suatu JG masing-masing ialah 4 dan 144. Cari sebutan pertama
dan nisbah sepunya.

Penyelesaian

13
Sesi 4

Hasil tambah dalam suatu JG

Hasil tambah n sebutan pertama suatu JG diberi oleh :

𝑎 (𝑟 𝑛 − 1)
𝑆𝑛 = ,𝑟 ≠ 1
𝑟−1

𝑎𝑡𝑎𝑢

𝑎(1 − 𝑟 𝑛 )
𝑆𝑛 = ,𝑟 ≠ 1
1−𝑟

Contoh 1

Cari hasil tambah bagi lapan sebutan pertama JG 2, 6, 18, 54, …

Penyelesaian

14
Contoh 2

3
Cari hasil tambah bagi JG 192, -96, 48, … , 4 .

Penyelesaian

15
Contoh 3

Diberi JG 2, 6, 18, 54, … , cari hasil tambah dari sebutan ke-5 hingga sebutan ke-9.

Penyelesaian

Hasil tambah hingga ketakterhinggaan suatu JG

𝑎
𝑆∞ = , −1 < 𝑟 < 1
1 −𝑟

Contoh 1

Cari hasil tambah hingga ketakterhinggaan bagi JG 8, 4, 2, 1, …

Penyelesaian

16
Contoh 2

Sebutan pertama dan hasil tambah hingga ketakterhinggaan suatu JG masing-masing ialah 4 dan
8. Cari nisbah sepunya.

Penyelesaian

Contoh 3

Ungkapkan setiap nombor perpuluhan jadi semula dalam betuk pecahan termudah.
(a) 0.5̇
(b) 4.0̇3̇5̇

Penyelesaian

17