Manabadi.co.

in

రరాజకకీయ పరారరర్టీలల :

 పప్రజజాసరాస్వామమమ్యంలల రరాజకకీయ పరారరర్టీలకల అతమమ్యంత పరాప్రధధానమమ్యం ఉమ్యందద. పరాప్రతినిధమ పప్రజజాసరాస్వామమమ్యంలల పప్రభభుతధాస్వానిన

ఏరరార్పాటట చచేససేవ, దధానిన నడడిపసేవ రరాజకకీయ పరారరర్టీలల. సరరరైన దధారరిలల నడవనపపర్పాడడ పప్రభభుతధాస్వాలనన

కకూలలల్చేయడమ్యంలలనన ఇవ కకీలక పరాతప్ర పపో షషిసరాస్తాయ. అమ్యందనవలల ఎడడమ్యండ బరర వీటటిని పప్రజజాసరాస్వామమమనికక పరాప్రణమ్యంగరా

పసేరరరనధానరర. సమరర్థమమమైన, జజాతీయ భభావమ్యం ఉనన రరాజకకీయ పరారరర్టీలపపపైనన పప్రజజాసరాస్వామమ వజయమ్యం ఆధధారపడడి

ఉమ్యంటటమ్యందద.

 రరాజకకీయ పరారరర్టీలల 17 వ శతధాబబమ్యంలల బప్రటనన‌లల ఆవరర్భవమ్యంచధాయ. ఆ తరరాస్వాత ఇవ కక్రమమ్యంగరా ఇతర దచేశరాలకల

వసస్తారరిమ్యంచధాయ. ఇటటీవల పప్రజజాసరాస్వామమమ్యంలల వీటటి పరాప్రమభుఖమమ్యం బభాగరా పపరరిగరిమ్యందద. రరాజకకీయ పరారరర్టీల గభురరిమ్యంచ

అధమయనమ్యం చచేససే శరాసరాస్తాస్త్రానిన ‘సరార్టీషషియోలజ’ అమ్యంటభారర.

పప్రపమ్యంచమ్యంలల పప్రసనస్తాతమ్యం మమూడడ రకరాల పరారరర్టీ వమవసర్థలల కనిపషిసరాస్తాయ. అవ:

1. ఏక పరారరర్టీ వధధానమ్యం: కమమూమనిసనర్టీ దచేశరాలలల ఈ వధధానమ్యం ఉమ్యందద.

2. దదస్వా పరారరర్టీ వధధానమ్యం: బప్రటన, అమమరరికరా దచేశరాలలల ఈ వధధానమ్యం ఉమ్యందద.

3. బహహుళ పరారరర్టీ (మలర్టీ పరారరర్టీ) వధధానమ్యం: భభారత, ఫరాప్రనన లల ఈ వధధానమ్యం ఉమ్యందద.

 మనదచేశమ్యంలల రరాజకకీయ పరారరర్టీలల రరాజజామమ్యంగగేతర సమ్యంసర్థలల. భభారత రరాజజామమ్యంగమ్యంలలని ఆరరిర్టీకల - 19(1)(సషి) పప్రకరారమ్యం

సమ్యంఘమలనన ఏరరార్పాటట చచేసనకలనన వవెసనలలబభాటట ఉమ్యందద. దదీని ఆధధారమ్యంగరా రరాజకకీయ పరారరర్టీలనన సరార్థపషిమ్యంచనకకోవచనల్చే.

1985 లల 52 వ రరాజజామమ్యంగ సవరణ దధాస్వారరా పదద షపడనమలన‌లల చచేరరిల్చేన ‘పరారరర్టీ ఫషిరరాయమ్యంపపల నిరరోధక చటర్టీమ్యం’లల

రరాజకకీయ పరారరర్టీల గభురరిమ్యంచ పప్రసరాస్తావమ్యంచధారర. ఆరరిర్టీకల 102, 191 లలల వీటటి గభురరిమ్యంచ వవరరిమ్యంచధారర.

 భభారతదచేశమ్యంలల సరాస్వాతమ్యంతధాతత్య్రానికక మభుమ్యందన సనమమరర 10 పరారరర్టీలల ఉమ్యండచేవ. పప్రసనస్తాతమ్యం దధాదధాపపగరా 1750

పరారరర్టీలలనధానయ. కలలమ్యం, మతమ్యం, భభాష, పరాప్రమ్యంతీయ పరాప్రతిపదదకన పరారరర్టీలనన సరార్థపషిమ్యంచడమ్యంతత వీటటి సమ్యంఖమ బభాగరా

పపరరగభుతతమ్యందద. 1978 లల కలల పరాప్రతిపదదకన బహహుజన సమమజ పరారరర్టీ ఏరర్పాడడిమ్యందద. మత పరాప్రతిపదదకన ఎమ్యంఐఎమ్యం,
 Manabadi.co.in

అకరాలదళ, శివససేన; భభాషరా పరాప్రతిపదదకన డడీఎమ్యంకగే, తతెలలగభుదచేశమ్యం పరారరర్టీలనన ఏరరార్పాటట చచేశరారర. పరాప్రమ్యంతీయ

పరాప్రతిపదదకన టటీఆరన‌ఎస, తతెలమ్యంగరాణ పప్రజజాసమితి పరారరర్టీలల ఏరర్పాడధాడ్డాయ.

 పరారరర్టీలలల చీలికలల ఏరర్పాడడి కకొతస్తా పరారరర్టీలల ఆవరర్భవమ్యంచడమ్యం వలల కకూడధా వీటటి సమ్యంఖమ వపరరతమ్యంగరా పపరరగభుతతమ్యందద.

ఉదధాహరణకల.. కరామ్యంగరక్రస చీలిపపో య కరామ్యంగరక్రస (ఓ), జజాతీయ తతృణమమూల కరామ్యంగరక్రస, ఎననపప, వవెపైఎసరానరన‌సపపప

ఆవరర్భవమ్యంచధాయ. జనతధాదళన‌లల చీలిక ఏరర్పాడడి లలక జనశకక,స్తా జనతధాదళ సపకలమలర; తతెలలగభుదచేశమ్యం పరారరర్టీ చీలిపపో య

ఎనర్టీఆర తతెలలగభుదచేశమ్యం (లకడీడ పరారస్వాతి), ఆ తరరాస్వాత నవ తతెలమ్యంగరాణ ఏరరార్పాటయమమయ. సపపపఐ చీలిపపో య

సపపపఐ(ఎమ్యం) ఏరరార్పాటట కరాగరా, సపపపఐ(ఎమ్యం) ననమ్యంచ సపపపఐ(ఎమ్యంఎల) ఆవరర్భవమ్యంచమ్యందద.

ఉనికక ఆధధారమ్యంగరా పరారరర్టీలనన సనర్థలమ్యంగరా రరమ్యండడ రకరాలలగరా వభజమ్యంచవచనల్చే.అవ:

1) జజాతీయ పరారరర్టీలల 2) పరాప్రమ్యంతీయ పరారరర్టీలల

జజాతీయ పరారరర్టీలలన:

 2014 ఎనినకల నధాటటికక ఆరర జజాతీయ పరారరర్టీలల ఉమ్యండచేవ. అవ కరామ్యంగరక్రస, బీజగేపప, బీఎసపర్పా, సపపపఐ, సపపపఐ(ఎమ్యం),

ఎననపప. ఎనినకల తరరాస్వాత సపపపఐ, బీఎసపర్పా, ఎననపప జజాతీయ హహో దధానన కకోలలర్పాయమయ.

 జజాతీయ పరారరర్టీగరా గభురరిస్తామ్యంపప పప మ్యందధాలమ్యంటట..

 నధాలలగభు రరాషరార్టీస్త్రాలలల పపో టటీ చచేసషి చతెలిలన ఓటలలల కనసమ్యం 6 శరాతమ్యం ఓటటల పప మ్యందధాలి. కనసమ్యం 4 సపటటల గరలలపప మ్యందధాలి.

(లలదధా)

 లలకన‌సభ సపటలలల 2 శరాతమ్యం సరార్థనధాలల గరలలల్చేకకోవరాలి. (లలదధా)

 కనసమ్యం నధాలలగభు రరాషరార్టీస్త్రాలలల పరాప్రమ్యంతీయ పరారరర్టీగరా గభురరిస్తామ్యంపప పప మ్యందధాలి.

పరాప్రమ్యంతీయ పరారరర్టీలలన:

 2014 ఎనినకల సమయమ్యంలల 47 పరాప్రమ్యంతీయ పరారరర్టీలలనధానయ.

 పరాప్రమ్యంతీయ పరారరర్టీగరా గభురరిస్తామ్యంపప పప మ్యందధాలమ్యంటట..

 వధధానసభ ఎనినకలలల 6 శరాతమ్యం ఓటటల సరాధదమ్యంచధాలి, రరమ్యండడ సపటలనన గరలలపప మ్యందధాలి. (లలదధా)
 Manabadi.co.in

 లలకన‌సభ ఎనినకలలల 6 శరాతమ్యం ఓటటల సరాధదమ్యంచ, కనసమ్యం ఒక సపటట గరలలచనకకోవరాలి.

మభుఖమమమమైన రరాజకకీయ పరారరర్టీలల

కరామ్యంగరక్రసన:

 కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీని 1885 డడిసపమ్యంబర 28 న ఎ.ఒ. హహమమ సరార్థపషిమ్యంచధారర. డబమూలబ్ల్యూసప బబెనరరర అధమక్షతన బబ మ్యంబభాయలల

మొదటటి సమమవనశమ్యం జరరిగరిమ్యందద. ఈ పరారరర్టీ నధాయకతస్వామ్యంలలనన భభారతదచేశరానికక సరాస్వాతమ్యంతతతమ్యం లభమ్యంచమ్యందద.

 సరాస్వాతమ్యంతధాతత్య్రానమ్యంతరమ్యం కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీని రదనబ చచేయమలని నధాటటి పరారరర్టీ అధమక్షుడతెపైన జర.బ. కతృపలమనికక మహాతధాడ గరామ్యంధదీ

సలహా ఇచధాల్చేరర. కరాన రదనబ చచేయలలదన. కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీ 1952-77, 1980-89, 1991-96, 2004-14 వరకల

సనమమరర 50 ఏళళల అధదకరారమ్యంలల ఉమ్యందద. 1984 ఎనినకలలల అతమధదకమ్యంగరా 416 సపటటల గరలలపప మ్యందదమ్యందద. 2014 లల

జరరిగరిన సరారస్వాతిప్రక ఎనినకలలల అతి తకలరవగరా 44 సరార్థనధాలలల మమతప్రమమ వజయమ్యం సరాధదమ్యంచమ్యందద.

 కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీ 1969 లల మొదటటిసరారరిగరా చీలిపపో య వమవసరార్థపషిత కరామ్యంగరక్రస, 1978 లల రరమ్యండద సరారరి చీలిపపో య ఇమ్యందదరరా

కరామ్యంగరక్రస, 1999 లల చీలిపపో య ననషనలిసర్టీ కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీలలనఏరర్పాడధాడ్డాయ.

బీజగేపపన:

 1951 లల ఏరరార్పాటట చచేసషిన భభారతీయ జనసమ్యంఘ 1980 లల భభారతీయ జనతధా పరారరర్టీ (బీజగేపప)గరా ఆవరర్భవమ్యంచమ్యందద.

దదీని వమవసరార్థపక అధమక్షులల అటల బహారరి వరాజన‌పసేయ. ఈ పరారరర్టీ 1996 లల మొదటటిసరారరిగరా అధదకరారమ్యంలలకక వచల్చే

13 రరోజులల మమతప్రమమ పప్రభభుతధాస్వానిన నడపగలిగరిమ్యందద. 1998 లల రరమ్యండద సరారరి అధదకరారమ్యం చచేపటటిర్టీ 13 నవెలల పరాటట

దచేశరానిన పరాలిమ్యంచమ్యందద. 1999 లల అధదకరారమ్యంలలకక వచల్చే పపూరరిస్తా కరాలమ్యం కకొనసరాగరిమ్యందద. 1984 లల ఈ పరారరర్టీ అతి

తకలరవగరా రరమ్యండడ సరార్థనధాలలల మమతప్రమమ వజయమ్యం సరాధదమ్యంచమ్యందద. 2014 లల అతమధదకమ్యంగరా 282 సపటలతత పపూరరిస్తా మమజజారరర్టీ

సరాధదమ్యంచ అధదకరారమ్యం చచేపటటిర్టీమ్యందద.

సపపపఐన:

 కమమూమనిసనర్టీ పరారరర్టీ ఆఫ ఇమ్యండడియమనన 1925 లల మమనవనమ్యందప్రనధాథ రరాయ సరార్థపషిమ్యంచధారర. ఈ పరారరర్టీ దచేశమ్యంలల

తతొలిసరారరిగరా 1957 లల కగేరళలల అధదకరారమ్యంలలకక వచల్చేమ్యందద. తతెలమ్యంగరాణ, కగేరళ, పశిల్చేమ బబెమ్యంగరాల, బహార రరాషరార్టీస్త్రాలలల ఈ

పరారరర్టీకక ననటటికకీ ఆదరణ ఉమ్యందద. అమ్యంతరర్గత వభభేదధాల కరారణమ్యంగరా ఈ పరారరర్టీ 1964 లల చీలిపపో య సపపపఐ(ఎమ్యం) అనన కకొతస్తా
 Manabadi.co.in

పరారరర్టీ ఏరరార్పాటటపైమ్యందద. సపపపఐ(ఎమ్యం) కకూడధా 1968 లల చీలిపపో య సపపపఐ(ఎమ్యంఎల) అనన కకొతస్తా పరారరర్టీ మననగడలలకక

వచల్చేమ్యందద.

జనతధా పరారరర్టీన:

 కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీకక పప్రతధామమమనయమ్యంగరా లలక నధాయక జయపప్రకరాశ నధారరాయణ చరరవతత అయదన పరారరర్టీలల కలిసషి

1977 లల జనతధాపరారరర్టీగరా ఆవరర్భవమ్యంచధాయ. అధమక్షుడడిగరా మొరరారరర దచేశరాయ, ఉపరాధమక్షుడడిగరా చరణన‌సషిమ్యంగ

ఎనినకయమమరర. ఈ పరారరర్టీ 1977 ననమ్యంచ 1980 వరకల అధదకరారమ్యంలల కకొనసరాగరిమ్యందద. 2013 లల ఈ పరారరర్టీని బీజగేపపలల

వలనమ్యం చచేశరారర.

జనతధాదళ పరారరర్టీన:

 ఈ పరారరర్టీని 1988 లల సరార్థపషిమ్యంచధారర. దదీని మొదటటి అధమక్షుడడ వ.పషి.సషిమ్యంగ. జనతధాదళ పరారరర్టీ 1989-91, 1996-98

వరకల అధదకరారమ్యంలల ఉమ్యందద.

బహహుజన సమమజ పరారరర్టీన:

 ఈ పరారరర్టీని 1984 లల కరానన్షీరరామ్యం సరార్థపషిమ్యంచధారర. దళితతులల, వవెననకబడడిన వరరార్గల అభవతృదదద కకోసమ్యం పనిచచేయడమ్యం ఈ

పరారరర్టీ పప్రధధాన అజరమ్యండధా.

దప్రవడ మభునననటప్ర ఖజగమ్యం (డడీఎమ్యంకగే) :

 1949 లల అనధానదదొ రరరై డడీఎమ్యంకగేనన సరార్థపషిమ్యంచధారర. 1967 లల తమిళనధాడడలల అధదకరారమ్యంలలకక వచల్చేమ్యందద. దచేశమ్యంలల

అధదకరారమ్యంలలకక వచల్చేన మొదటటి పరాప్రమ్యంతీయ పరారరర్టీ ఇదచే. 1974 లల ఎమ్యం.జ. రరామన‌చమ్యందప్రన డడీఎమ్యంకగే ననమ్యంచ బయటకల

వచల్చే ఏఐఏడడీఎమ్యంకగేనన సరార్థపషిమ్యంచధారర.

తతెలలగభుదచేశమ్యం పరారరర్టీన:

 ఎనర్టీ రరామమరరావప 1982 లల ఈ పరారరర్టీని సరార్థపషిమ్యంచధారర. తతొమిడదద నవెలలలలనన (1983 లల) అధదకరారమ్యంలలకక వచల్చే రరికరారరడ్డా

సతృషషిర్టీమ్యంచధారర. లలకన‌సభలల పప్రధధాన పప్రతిపక్షమ్యంగరా కకొనసరాగరిన ఏకరరైక పరాప్రమ్యంతీయ పరారరర్టీ ఇదచే. ఈ పరారరర్టీ ఉమడడడి
 Manabadi.co.in

ఆమ్యంధప్రపప్రదచేశన‌లల 1983-89, 1994-2004 మధమ అధదకరారమ్యంలల కకొనసరాగరిమ్యందద. 2014 లల వభజన తరరాస్వాత

ఆమ్యంధప్రపప్రదచేశన‌లల 102 సపటటల సరాధదమ్యంచ అధదకరారమ్యం చచేపటటిర్టీమ్యందద. తతెలమ్యంగరాణలలనన 15 సపటటల సరాధదమ్యంచమ్యందద.

తతెలమ్యంగరాణ రరాషర్టీస్త్రా సమితిన:

 2001 ఏపషిప్రల 27 న కలస్వాకలమ్యంటల చమ్యందప్రశశేఖరన‌రరావప ఈ పరారరర్టీని సరార్థపషిమ్యంచధారర. 2004 ఎనినకలలల కరామ్యంగరక్రస‌త

న త పప తతుస్తా

పపటటర్టీకకొని అయదన లలకన‌సభ, 26 వధధానసభ సపటలనన సరాధదమ్యంచమ్యందద. 2009 లల తతెలలగభుదచేశమ్యం పరారరర్టీతత పప తతుస్తా

పపటటర్టీకకొని రరమ్యండడ లలకన‌సభ, 10 వధధానసభ సపటలనన సరాధదమ్యంచమ్యందద. 2014 ఎనినకలలల 11 లలకన‌సభ సరార్థనధాలల, 63

వధధానసభ సరార్థనధాలనన గరలలపప మ్యంద,ద తతెలమ్యంగరాణలల మొదటటి రరాషర్టీస్త్రా పప్రభభుతధాస్వానిన ఏరరార్పాటట చచేసషిమ్యందద.

పప్రజజారరాజమమ్యం పరారరర్టీన:

 2008 లల చరమ్యంజవ సరార్థపషిమ్యంచధారర. 2009 ఎనినకలలల వధధానసభలల 18 సరార్థనధాలనన గరలలచనకలమ్యందద. అనమ్యంతరమ్యం

దదీనిన కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీలల వలనమ్యం చచేశరారర.

వవెపైఎసరానర కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీన:

 యభువజన శరాక్రమిక రరరైతతు కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీ (వవెపైఎసరానరన‌సపపప)ని నలలర్గమ్యండకల చతెమ్యందదన కకొలిశశెటటిర్టీ శివకలమమర 2009 లల

సరార్థపషిమ్యంచ రరిజసర్టీర చచేయమ్యంచధారర. 2011 లల వవెపై.ఎస. జగననడహనన‌రరడడిడ్డాని జజాతీయ అధమక్షుడడిగరా ఎనననకలనధానరర. ఈ

పరారరర్టీ 2014 ఎనినకలలల ఆమ్యంధప్రపప్రదచేశ‌ల

న ల 8 లలకన‌సభ, 67 అసపమ్యంబీల సరార్థనధాలల, తతెలమ్యంగరాణలల 1 లలకన‌సభ, 3 అసపమ్యంబీల

సరార్థనధాలనన గరలలచనకలమ్యందద.

సమమజన‌వరాదదీ పరారరర్టీన:

 దదీనిన 1992 లల మభులమయమ్యంసషిమ్యంగ యమదవ సరార్థపషిమ్యంచధారర. పప్రసనస్తాతమ్యం ఈ పరారరర్టీ ఉతస్తారపప్రదచేశ‌ల

న ల అధదకరారమ్యంలల ఉమ్యందద.

ననషనలిసర్టీ కరామ్యంగరక్రస పరారరర్టీన:

 1999 లల పప్రమభుఖ రరరైతతు నధాయకలడడ శరద పవరార సరార్థపషిమ్యంచధారర. ఇపర్పాటటి వరకల ఇదద అధదకరారమ్యంలలకక రరాలలదన.

ఆమ ఆదదీడపరారరర్టీ (ఆప) :
 Manabadi.co.in

 2012 లల అరవమ్యంద కగేజప్రవరాల సరార్థపషిమ్యంచధారర. పప్రసనస్తాతమ్యం ఢడిలలలల అధదకరారమ్యంలల కకొనసరాగభుతతమ్యందద.

శివససేనన:

 దదీనిన 1966 లల బభాల థధాకరగే సరార్థపషిమ్యంచధారర. ఈ పరారరర్టీ బీజగేపప మితప్రపక్షమ్యంగరా అధదకరారమ్యంలల భభాగసరాస్వామిగరా కకొనసరాగరిమ్యందద.

ననషనల కరానన్ఫరరననన:

 1939 లల షసేక అబభుబలమల ఈ పరారరర్టీని సరార్థపషిమ్యంచధారర. ఇదద జమభుడ-కశడరన‌లల మొదటటిసరారరిగరా అధదకరారమ్యంలలకక వచల్చేమ్యందద.

లలకన‌సతధాస్తాన:

 2006 లల జయపప్రకరాశ నధారరాయణ సరార్థపషిమ్యంచధారర.