Anayasadegisikligikanunteklifi PDF

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
YASAMA DÖNEMİ YASAMA YILI

26 2
SIRA SAYISI: 447

Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı İzmir
Milletvekili Binali Yıldırım ve Grup Başkanvekilleri
Kayseri Milletvekili Mustafa Elitaş, Amasya
Milletvekili Mehmet Naci Bostancı, Aksaray
Milletvekili İlknur İnceöz, Çanakkale Milletvekili
Bülent Turan ve İstanbul Milletvekili Mehmet
Muş ile 310 Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Teklifi (2/1504) ve Anayasa Komisyonu Raporu
Not: Bu Sıra Sayısına; elektronik ortamda

“http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/sirasayi_sd.sorgu_baslangic”
internet adresindeki sorgu sayfası üzerinden erişilebilmektedir.
.
‒3‒
İÇİNDEKİLER Sayfa
 2/1504 Esas Numaralı Teklifin
- TBMM Başkanlığına Sunuş Yazısı ..........................................................................................4
- Genel Gerekçesi......................................................................................................................10
- Madde Gerekçeleri..................................................................................................................12
 Anayasa Komisyonu Raporu....................................................................................16
 Muhalefet Şerhleri..........................................................................................................46
 Teklif Metni.......................................................................................................................104
 Anayasa Komisyonunun Kabul Ettiği Metin...............................................104
Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

‒4‒
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifimiz ve
gerekçesi ilişikte sunulmuştur.
Gereğini arz ederiz.
Binali Yıldırım Mustafa Elitaş Mehmet Naci Bostancı
İzmir Kayseri Amasya
İlknur İnceöz Bülent Turan Mehmet Muş
Aksaray Çanakkale İstanbul
Mustafa Şentop Mehmet Doğan Kubat Murat Alparslan
İstanbul İstanbul Ankara
Alpaslan Kavaklıoğlu Ahmet İyimaya Yusuf Başer
Niğde Ankara Yozgat
Yıldız Seferinoğlu Cemil Çiçek Adem Yeşildal
İstanbul Ankara Hatay
Mehmet Öntürk Hilmi Bilgin İsmet Uçma
Hatay Sivas İstanbul
İsmail Tamer Azmi Ekinci İbrahim Aydemir
Kayseri İstanbul Erzurum
Mehmet Kasım Gülpınar İsmet Yılmaz Mehmet Akyürek
Şanlıurfa Sivas Şanlıurfa
İbrahim Halil Yıldız Feyzullah Kıyıklık Hacı Osman Akgül
Şanlıurfa İstanbul Gümüşhane
Nurettin Canikli Mehmet Şimşek Lütfi Elvan
Giresun Gaziantep Mersin
Naci Ağbal Fatma Betül Sayan Kaya Nihat Zeybekci
Bayburt İstanbul Denizli
Faruk Özlü Mehmet Müezzinoğlu Veysi Kaynak
Düzce Bursa Kahramanmaraş
Fikri Işık Recep Akdağ Numan Kurtulmuş
Kocaeli Erzurum Ordu
Bekir Bozdağ Ahmet Arslan Süleyman Soylu
Yozgat Kars Trabzon
Ömer Çelik Bülent Tüfenkci Mevlüt Çavuşoğlu
Adana Malatya Antalya
Veysel Eroğlu Akif Çağatay Kılıç Yıldırım Tuğrul Türkeş
Afyonkarahisar Samsun Ankara

‒5‒
Berat Albayrak Mehmet Özhaseki Nabi Avcı
İstanbul Kayseri Eskişehir
Faruk Çelik Hayati Yazıcı Mustafa Ataş
Şanlıurfa İstanbul İstanbul
Erol Kaya Yasin Aktay Vedat Demiröz
İstanbul Siirt Bitlis
Öznur Çalık Cevdet Yılmaz Ahmet Sorgun
Malatya Bingöl Konya
Fatma Seniha Nükhet Hotar Fatih Şahin Şaban Dişli
İzmir Ankara Sakarya
Mehmet Mehdi Eker Abdulhamit Gül Ayşe Nur Bahçekapılı
İstanbul Gaziantep İstanbul
Cihan Pektaş Vural Kavuncu Nevzat Ceylan
Gümüşhane Kütahya Ankara
Muhammet Müfit Aydın Mustafa Savaş Mehmet Emin Şimşek
Bursa Aydın Muş
Salih Fırat Hatice Dudu Özkal Hüseyin Şahin
Adıyaman Afyonkarahisar Bursa
Salim Uslu İlyas Şeker Hasan Sert
Çorum Kocaeli İstanbul
Osman Mesten Selim Dursun Şahin Tin
Bursa Sivas Denizli
Nihat Öztürk Mustafa Şükrü Nazlı Hikmet Ayar
Muğla Kütahya Rize
Mehmet İlker Çitil Ahmet Tan Fehmi Küpçü
Kahramanmaraş Kütahya Bolu
Ebubekir Bal Ejder Açıkkapı Metin Akgün
Diyarbakır Elazığ Tekirdağ
Ömer Ünal Adnan Günnar Osman Boyraz
Konya Trabzon İstanbul
Halil Eldemir Murat Baybatur Hüseyin Samani
Bilecik Manisa Antalya
Cemal Öztürk Sami Çakır Fuat Köktaş
Giresun Kocaeli Samsun
Cemil Yaman Abdurrahman Öz Yılmaz Tunç
Kocaeli Aydın Bartın

‒6‒
Cahit Özkan Osman Aşkın Bak Uğur Aydemir
Denizli Rize Manisa
Harun Karacan Ali İhsan Yavuz Mustafa Baloğlu
Eskişehir Sakarya Konya
Mustafa Köse İsmail Aydın Zekeriya Birkan
Antalya Bursa Bursa
Hamza Dağ Mustafa Açıkgöz Ebubekir Gizligider
İzmir Nevşehir Nevşehir
Ataullah Hamidi Abdulkadir Akgül Tülay Kaynarca
Batman Yozgat İstanbul
Atay Uslu Canan Candemir Çelik Radiye Sezer Katırcıoğlu
Antalya Gaziantep Kocaeli
Ayhan Sefer Üstün Mustafa Yel Ahmet Gündoğdu
Sakarya Tekirdağ Ankara
Mustafa Ilıcalı Sema Ramazanoğlu Haydar Ali Yıldız
Erzurum Denizli İstanbul
Hüseyin Bürge Zeyid Aslan Oktay Çanak
İstanbul Tokat Ordu
Cengiz Aydoğdu Ramazan Can Mikail Arslan
Aksaray Kırıkkale Kırşehir
Salih Çetinkaya Aziz Babuşcu Yusuf Beyazıt
Kırşehir İstanbul Tokat
Vedat Bilgin Metin Bulut Talip Küçükcan
Ankara Elazığ Adana
Mustafa Serdengeçti Nazım Maviş Halil Etyemez
Aksaray Sinop Konya
Hakan Çavuşoğlu Selçuk Özdağ Markar Eseyan
Bursa Manisa İstanbul
Süreyya Sadi Bilgiç Gökcen Özdoğan Enç Leyla Şahin Usta
Isparta Antalya Konya
Mehmet Erdem İsmail Emrah Karayel Metin Çelik
Aydın Kayseri Kastamonu
Murat Demir Volkan Bozkır Yılmaz Tezcan
Kastamonu İstanbul Mersin
Mücahit Durmuşoğlu Hulusi Şentürk Ahmet Sami Ceylan
Osmaniye İstanbul Çorum

‒7‒
Serkan Bayram Sebahattin Karakelle Yusuf Selahattin Beyribey
Erzincan Erzincan Kars
Reşit Polat Alim Tunç Mahmut Poyrazlı
Kilis Uşak Balıkesir
Ahmet Davutoğlu Adnan Boynukara Kemalettin Yılmaztekin
Konya Adıyaman Şanlıurfa
İsrafil Kışla Tamer Dağlı Murat Göktürk
Artvin Adana Nevşehir
Reşat Petek Mustafa İsen Recep Konuk
Burdur Sakarya Karaman
Haluk İpek Cemalettin Kani Torun Metin Gündoğdu
Amasya Bursa Ordu
Beşir Atalay Sami Dedeoğlu Burhanettin Uysal
Van Kayseri Karabük
Mehmet Habib Soluk Hakkı Köylü Mehmet Demir
Sivas Kastamonu Kırıkkale
Coşkun Çakır Ali Ercoşkun Fevai Arslan
Tokat Bolu Düzce
Abdullah Başcı Taner Yıldız Muhammet Uğur Kaleli
İstanbul Kayseri Konya
Abdullah Ağralı Mehmet Erdoğan Recep Şeker
Konya Gaziantep Karaman
Fevzi Şanverdi Celalettin Güvenç Orhan Kırcalı
Hatay Kahramanmaraş Samsun
Serap Yaşar Bayram Özçelik Fikri Demirel
İstanbul Burdur Yalova
Abdullah Nejat Koçer Ahmet Hamdi Çamlı Ahmet Eşref Fakıbaba
Gaziantep İstanbul Şanlıurfa
Mehmet Babaoğlu Recep Uncuoğlu Hasan Basri Kurt
Konya Sakarya Samsun
Hüseyin Filiz Muhammet Emin Akbaşoğlu Ayhan Gider
Çankırı Çankırı Çanakkale
Şamil Tayyar Jülide Sarıeroğlu Erdoğan Özegen
Gaziantep Ankara Niğde
İbrahim Mustafa Turhan Efkan Ala Durmuş Ali Sarıkaya
İzmir Bursa İstanbul

‒8‒
Taha Özhan Recai Berber Mehmet Ali Pulcu
Malatya Manisa İstanbul
Orhan Atalay Ergün Taşcı Mehmet Galip Ensarioğlu
Ardahan Ordu Diyarbakır
Mustafa Hilmi Dülger Orhan Karasayar Halis Dalkılıç
Kilis Hatay İstanbul
İsmail Bilen Aydın Ünal Ziya Altunyaldız
Manisa Ankara Konya
Ali Babacan Zeki Aygün Yalçın Akdoğan
Ankara Kocaeli Ankara
Hacı Özkan Halil Özcan Metin Külünk
Mersin Şanlıurfa İstanbul
Erkan Kandemir Mehmet Şükrü Erdinç Mahmut Kaçar
İstanbul Adana Şanlıurfa
Ömer Serdar Faruk Çaturoğlu Mehmet Metiner
Elazığ Zonguldak İstanbul
Cesim Gökçe Fatma Güldemet Sarı Necdet Ünüvar
Ağrı Adana Adana
Orhan Miroğlu Emrullah İşler Mehmet Uğur Dilipak
Mardin Ankara Kahramanmaraş
Ahmet Aydın İbrahim Aydın Ali İhsan Arslan
Adıyaman Antalya Ankara
Sabri Öztürk Ahmet Uzer Mustafa Yeneroğlu
Giresun Gaziantep İstanbul
Özcan Ulupınar Ahmet Demircan Şirin Ünal
Zonguldak Samsun İstanbul
İmran Kılıç Bennur Karaburun Abdullah Öztürk
Kahramanmaraş Bursa Kırıkkale
Mustafa Şahin İbrahim Halil Fırat Ekrem Erdem
Malatya Adıyaman İstanbul
Mehmet Ali Cevheri Mürteza Zengin Ertan Aydın
Şanlıurfa İstanbul Ankara
Rafet Sezen Nurettin Yaşar Burhan Kayatürk
Edirne Malatya Van
Tahir Öztürk Ayşe Sula Köseoğlu Ravza Kavakcı Kan
Elazığ Trabzon İstanbul

‒9‒
Lütfiye Selva Çam Ayşe Keşir Çiğdem Karaaslan
Ankara Düzce Samsun
Fatma Benli Sait Yüce Muhammet Balta
İstanbul Isparta Trabzon
Hüsnüye Erdoğan Hacı Bayram Türkoğlu Hüseyin Özbakır
Konya Hatay Zonguldak
Enver Fehmioğlu Emine Yavuz Gözgeç Hasan Karal
Bingöl Bursa Rize
Ahmet Berat Çonkar Ali Cumhur Taşkın Suat Önal
İstanbul Mersin Osmaniye
Kerem Ali Sürekli Mahmut Atilla Kaya Necip Kalkan
İzmir İzmir İzmir
Hüseyin Kocabıyık Ertuğrul Soysal Harun Karaca
İzmir Yozgat İstanbul
Nurettin Aras Orhan Deligöz Sema Kırcı
Iğdır Erzurum Balıkesir
Zehra Taşkesenlioğlu Mihrimah Belma Satır Kasım Bostan
Erzurum İstanbul Balıkesir
Selahattin Minsolmaz Sena Nur Çelik Mehmet Ali Şahin
Kırklareli Antalya Karabük
Hülya Nergis Nursel Reyhanlıoğlu Ali Aydınlıoğlu
Kayseri Kahramanmaraş Balıkesir
Abdulkadir Yüksel Emine Nur Günay İshak Gazel
Gaziantep Eskişehir Kütahya
Mehmet Altay Burhan Kuzu Şahap Kavcıoğlu
Uşak İstanbul Bayburt
Hurşit Yıldırım Mehmet Akif Yılmaz Celil Göçer
İstanbul Kocaeli Tokat
Hasan Turan Ayşe Doğan Hacı Ahmet Özdemir
İstanbul Tekirdağ Konya
Nureddin Nebati Salih Cora Ali Özkaya
İstanbul Trabzon Afyonkarahisar
Mahir Ünal Hasan Özyer Ceyda Bölünmez Çankırı
Kahramanmaraş Muğla Mardin
Lütfiye İlksen Ceritoğlu Kurt
Çorum

‒ 10 ‒
HAVALE EDİLDİĞİ KOMİSYON

(2/1504)
ESAS Anayasa Komisyonu

‒ 11 ‒

‒ 12 ‒

‒ 13 ‒

‒ 14 ‒

‒ 15 ‒

‒ 16 ‒
Anayasa Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi

Anayasa Komisyonu 04/1/2017
Esas No: 2/1504
Karar No: 5

‒ 17 ‒

‒ 18 ‒

‒ 19 ‒

‒ 20 ‒

‒ 21 ‒

‒ 22 ‒

‒ 23 ‒

‒ 24 ‒

‒ 25 ‒

‒ 26 ‒

‒ 27 ‒
1969’da

‒ 28 ‒

‒ 29 ‒

‒ 30 ‒

‒ 31 ‒

‒ 32 ‒

‒ 33 ‒

‒ 34 ‒

‒ 35 ‒

‒ 36 ‒

‒ 37 ‒

‒ 38 ‒

‒ 39 ‒

‒ 40 ‒

‒ 41 ‒

‒ 42 ‒

‒ 43 ‒

‒ 44 ‒
Başkan Başkanvekili Sözcü

Mustafa Şentop Reşat Petek Abdurrahman Öz
İstanbul Burdur Aydın
Kâtip Üye Üye
Muhammet Emin Akbaşoğlu İbrahim Halil Fırat Cengiz Aydoğdu
Çankırı Adıyaman Aksaray
(Bu raporun özel sözcüsü) (Bu raporun özel sözcüsü)
Üye Üye Üye
Murat Alparslan Mustafa Köse İsmail Aydın
Ankara Antalya Bursa
Üye Üye Üye
Zekeriya Birkan Adem Yeşildal Haydar Ali Yıldız
Bursa Hatay İstanbul
(Bu raporun özel sözcüsü)

‒ 45 ‒
Üye Üye Üye
Markar Eseyan Kemalettin Yılmaztekin Yusuf Başer
İstanbul Şanlıurfa Yozgat
Üye Üye Üye
Murat Emir Uğur Bayraktutan Bülent Tezcan
Ankara Artvin Aydın
(Muhalefet şerhim vardır) (Muhalefet şerhim vardır) (Muhalefet şerhimiz vardır)
Üye Üye Üye
Nurhayat Altaca Kayışoğlu Muharrem Erkek Akın Üstündağ
Bursa Çanakkale Muğla
(Muhalefet şerhim vardır) (Son oylamada bulunamadı, (Muhalefet şerhimiz vardır)
muhalefet şerhi ektedir)
Üye Üye Üye
Meral Danış Beştaş Erol Dora Mithat Sancar
Adana Mardin Mardin
(Muhalefet şerhi ektedir) (Muhalefet şerhim var) (Muhalefet şerhimiz var)
Üye Üye
Mehmet Parsak Oktay Öztürk
Afyonkarahisar Mersin

‒ 46 ‒

‒ 47 ‒

‒ 48 ‒

‒ 49 ‒

‒ 50 ‒

‒ 51 ‒

‒ 52 ‒

‒ 53 ‒

‒ 54 ‒

‒ 55 ‒

‒ 56 ‒

‒ 57 ‒

‒ 58 ‒

‒ 59 ‒

‒ 60 ‒

‒ 61 ‒

‒ 62 ‒

‒ 63 ‒

‒ 64 ‒

‒ 65 ‒

‒ 66 ‒

‒ 67 ‒

‒ 68 ‒

‒ 69 ‒
02.01.2017
Bülent Tezcan Uğur Bayraktutan Muharrem Erkek

Aydın Artvin Çanakkale
Nurhayat Altaca Kayışoğlu Akın Üstündağ Murat Emir

Bursa Muğla Ankara

‒ 70 ‒

‒ 71 ‒

‒ 72 ‒

‒ 73 ‒

‒ 74 ‒

‒ 75 ‒

‒ 76 ‒

‒ 77 ‒

‒ 78 ‒

‒ 79 ‒

‒ 80 ‒

‒ 81 ‒

‒ 82 ‒

‒ 83 ‒

‒ 84 ‒

‒ 85 ‒

‒ 86 ‒

‒ 87 ‒

‒ 88 ‒

‒ 89 ‒

‒ 90 ‒

‒ 91 ‒

‒ 92 ‒

‒ 93 ‒

‒ 94 ‒

‒ 95 ‒

‒ 96 ‒

‒ 97 ‒

‒ 98 ‒

‒ 99 ‒

‒ 100 ‒

‒ 101 ‒

‒ 102 ‒

‒ 103 ‒
02.01.2017

Mithat Sancar Meral Danış Beştaş Erol Dora
Mardin Adana Mardin

‒ 104 ‒
Adalet ve Kalkınma
(Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Partisi
Başkanı ANAYASA KOMİSYONUNUN
(Anayasa KomisyonununKABUL
İzmir Milletvekili
Genel BaşkanıBinali İzmirYıldırım ve Grup
Milletvekili ETTİĞİ METİN
Kabul Ettiği Metin)
Başkanvekilleri
Binali Yıldırım Kayseri Milletvekili
ve GrupMustafa Elitaş,
Başkan-
Amasya
vekilleri Milletvekili
Kayseri MehmetMilletvekili
Naci Bostancı,
Aksaray Milletvekili
Mustafa İlknur İnceöz,
Elitaş, Amasya Çanakkale
Milletvekili
Milletvekili Bülent Turan ve
Mehmet Naci Bostancı, Aksaray İstanbul Milletvekili
Mehmet Muş ile 310 İlknur
Milletvekili Milletvekilinin İnceöz,
Teklifi)
Çanakkale Milletvekili Bülent Turan
ve İstanbul Milletvekili Mehmet
Muş İle 310 Milletvekilinin Teklifi
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINDA

DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TEKLİFİ TEKLİFİ
MADDE 1- 7/11/1982 tarihli ve 2709 MADDE 1- 7/11/1982 tarihli ve 2709

sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu
maddesine “bağımsız” ibaresinden sonra gelmek maddesine “bağımsız” ibaresinden sonra gelmek
üzere “ve tarafsız” ibaresi eklenmiştir. üzere “ve tarafsız” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 2- 2709 sayılı Kanunun 75 inci MADDE 2- 2709 sayılı Kanunun 75 inci
maddesinde yer alan “beşyüzelli” ibaresi “altıyüz” maddesinde yer alan “beşyüzelli” ibaresi “altıyüz”
şeklinde değiştirilmiştir. şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 3- 2709 sayılı Kanunun 76 ncı MADDE 3- 2709 sayılı Kanunun 76 ncı
maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Yirmibeş” maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Yirmibeş”
ibaresi “Onsekiz” şeklinde, ikinci fıkrasında ibaresi “Onsekiz” şeklinde, ikinci fıkrasında
yer alan “yükümlü olduğu askerlik hizmetini yer alan “yükümlü olduğu askerlik hizmetini
yapmamış olanlar,” ibaresi “askerlikle ilişiği yapmamış olanlar,” ibaresi “askerlikle ilişiği
olanlar,” şeklinde değiştirilmiştir. olanlar,” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 4- 2709 sayılı Kanunun 77 nci MADDE 4- 2709 sayılı Kanunun 77 nci
maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir. değiştirilmiştir.
“C. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve “C. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanının seçim dönemi Cumhurbaşkanının seçim dönemi
MADDE 77- Türkiye Büyük Millet Meclisi MADDE 77- Türkiye Büyük Millet Meclisi
ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı
günde yapılır. günde yapılır.
Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci
oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması
halinde 101 inci maddedeki usule göre ikinci halinde 101 inci maddedeki usule göre ikinci
oylama yapılır.” oylama yapılır.”

‒ 105 ‒
(Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı (Anayasa Komisyonunun

İzmir Milletvekili Binali Yıldırım ve Grup Kabul Ettiği Metin)
Başkanvekilleri Kayseri Milletvekili Mustafa Elitaş,
Amasya Milletvekili Mehmet Naci Bostancı,
Aksaray Milletvekili İlknur İnceöz, Çanakkale
Milletvekili Bülent Turan ve İstanbul Milletvekili
Mehmet Muş ile 310 Milletvekilinin Teklifi)
MADDE 5- 2709 sayılı Kanunun 78 inci

maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“D. Yedek milletvekilliği ve seçimlerin
ertelenmesi
MADDE 78- Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyeliğinin düşmesi, düşürülmesi, ölüm ile diğer
boşalma hallerinde boşalan üyelikler aynı siyasi
partinin yedek milletvekilleriyle doldurulur.
Siyasi partilerin seçim çevrelerindeki
milletvekili aday listelerinde bulunup da
seçilemeyen adaylar bulundukları sıra esas
alınarak yedek milletvekili sayılırlar. Ayrıca
siyasi partiler genel seçimlerde her seçim
çevresinde en az iki olmak üzere seçilecek
milletvekili sayısının beşte biri oranında,
bağımsız adaylar ise bir yedek milletvekili adayı
gösterirler. Milletvekilliklerinde boşalma olması
halinde boşalan üyeliklere öncelikle o seçim
çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da
seçilemeyen yedek milletvekilleri ikame olunur.
Bir seçim çevresinde tüm milletvekilliklerinin
aynı siyasi parti adayları tarafından kazanılmış
olduğu hallerde, yedek milletvekili listesindeki
adaylar sırayla boşalan milletvekilliğine ikame
olunur. Boşalan milletvekilliğinin bağımsız
adaylardan olması halinde, bu milletvekilinin oy
pusulasında gösterilen yedek milletvekili adayı,
boşalan milletvekilliğine ikame olunur. İkame
gerçekleşmedikçe yedek milletvekilliği için
hiçbir hak oluşmaz.
Savaş sebebiyle seçimlerin yapılmasına
imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet
Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir yıl
ertelenmesine Meclis karar verebilir. Erteleme
sebebi ortadan kalkmamışsa, aynı usule göre bu
işlem tekrarlanabilir.”

‒ 106 ‒

maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 87- Türkiye Büyük Millet “MADDE 87- Türkiye Büyük Millet
Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak,
değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesinhesap değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesinhesap
kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek;
para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek;
milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını
bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi
sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı
ve özel af ilânına karar vermek ve Anayasanın ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve
diğer maddelerinde öngörülen yetkileri Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen
kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.” yetkileri kullanmak ve görevleri yerine
getirmektir.”
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar
başlığı metinden çıkarılmıştır. başlığı metinden çıkarılmıştır.
MADDE 98- Türkiye Büyük Millet Meclisi “MADDE 98- Türkiye Büyük Millet
belli bir konuda Meclis araştırması ve genel Meclisi; meclis araştırması, genel görüşme,
görüşme yapabilir; milletvekilleri yazılı soru meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi
sorabilir. edinme ve denetleme yetkisini kullanır.
Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi
edinilmek için yapılan incelemeden ibarettir. edinmek için yapılan incelemeden ibarettir.
Genel görüşme, toplumu ilgilendiren belli Genel görüşme, toplumu ve Devlet
bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun
Kurulunda görüşülmesidir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda
Genel görüşme ve Meclis araştırmasına görüşülmesidir.
yürütme adına herhangi bir temsilci katılamaz. Meclis soruşturması, Cumhurbaşkanı
Yazılı soru; yazılı olarak en geç onbeş gün yardımcıları ve bakanlar hakkında 106 ncı
maddenin beşinci, altıncı ve yedinci fıkraları
içerisinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin,
uyarınca yapılan soruşturmadan ibarettir.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı
Yazılı soru; yazılı olarak en geç onbeş gün
olarak soru sormalarından ibarettir.
içinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin,
Meclis araştırması, genel görüşme ve yazılı
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı
soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve olarak soru sormalarından ibarettir.
kapsamı ile araştırma usûlleri Meclis İçtüzüğü ile Meclis araştırması, genel görüşme ve yazılı
düzenlenir.” soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve
kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile
düzenlenir.”

‒ 107 ‒

“A. Adaylık ve seçimi “A. Adaylık ve seçimi
MADDE 101- Cumhurbaşkanı, kırk yaşını MADDE 101-Cumhurbaşkanı, kırk yaşını
doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış, milletvekili doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili
seçilme yeterliliğine sahip, doğuştan Türk seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşları
vatandaşı olanlar arasından, doğrudan halk arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.
tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır.
Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı
Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
seçilebilir. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları,
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli
en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini
oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen
aday gösterebilir.
almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen
Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin
aday gösterebilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların
seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa,
salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı
bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci
seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa,
oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en
bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların
oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir.
çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan
çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir. adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan
adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame
katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek
adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame adayın kalması halinde, bu oylama referandum
edilmesi suretiyle yapılır, ikinci oylamaya tek şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt
adayın kalması halinde, bu oylama referandum çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı
şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların
çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı çoğunluğunu alamaması halinde, sadece
seçilir. Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.
Seçimlerin tamamlanamaması halinde Seçimlerin tamamlanamaması halinde,
mevcut Cumhurbaşkanı yenisi seçilinceye kadar yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut
görevine devam eder. Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer
usûl ve esaslar kanunla düzenlenir.” usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”

‒ 108 ‒

MADDE 9- 2709 sayılı Kanunun 104 üncü MADDE 8- 2709 sayılı Kanunun 104 üncü
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 104- Cumhurbaşkanı Devletin “MADDE 104- Cumhurbaşkanı Devletin
başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.
Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla
Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin
birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını,
Devlet organlarının düzenli ve uyumlu Devlet organlarının düzenli ve uyumlu
çalışmasını temin eder. çalışmasını temin eder.
Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının
ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış
konuşmasını yapar. konuşmasını yapar.
Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise
mesaj verir. mesaj verir.
Kanunları yayımlar. Kanunları yayımlar.
Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye
Büyük Millet Meclisine geri gönderir. Büyük Millet Meclisine geri gönderir.
Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi
İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin
Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı
oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde
iptal davası açar. iptal davası açar.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları
atar ve görevlerine son verir. atar ve görevlerine son verir.
Üst düzey kamu yöneticilerini atar ve Üst kademe kamu yöneticilerini atar,
görevlerine son verir. görevlerine son verir ve bunların atanmalarına
Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı
temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine kararnamesiyle düzenler.
gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin
temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine
eder.
gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul
Milletlerarası andlaşma akdeder ve yayımlar.
eder.
Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları
Milletlerarası andlaşmaları onaylar ve
gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar.
yayımlar.
Milli güvenlik politikalarını belirler ve Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları
gerekli tedbirleri alır. gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını Milli güvenlik politikalarını belirler ve
temsil eder. gerekli tedbirleri alır.

‒ 109 ‒

Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk
karar verir. Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil
Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi eder.
ile kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına
Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin karar verir.
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama
çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya
ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi kaldırır.
Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin
hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı
çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci
kararnamesi ile düzenlenemez. Anayasada
ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi
münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen
hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı
çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen
çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen
kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
durumunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde,
hükümsüz hale gelir. kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük
Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması
sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir. hükümsüz hale gelir.
Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını
sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmî sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak
Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer. şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir.
Cumhurbaşkanı ayrıca Anayasada ve Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan
kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmî
diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.” Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.
Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasada ve
kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile
diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.”
maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde

‒ 110 ‒

“E. Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu “E. Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu

Madde 105- Cumhurbaşkanı hakkında, bir MADDE 105- Cumhurbaşkanı hakkında,
suç işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet bir suç işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet
Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun
vereceği önergeyle soruşturma açılması vereceği önergeyle soruşturma açılması
istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde
görüşür ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli görüşür ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli
oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir. oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir.
Soruşturma açılmasına karar verilmesi Soruşturma açılmasına karar verilmesi
halinde, Meclisteki siyasî partilerin, güçleri halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri
oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının
üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından
her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle
kurulacak onbeş kişilik bir komisyon tarafından kurulacak onbeş kişilik bir komisyon tarafından
soruşturma yapılır. Komisyon, soruşturma soruşturma yapılır. Komisyon, soruşturma
sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis
Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu sürede Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu sürede
bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni
ve kesin bir süre verilir. ve kesin bir süre verilir.
Rapor Başkanlığa verildiği tarihten itibaren Rapor Başkanlığa verildiği tarihten itibaren
on gün içinde dağıtılır, dağıtımından itibaren on on gün içinde dağıtılır, dağıtımından itibaren on
gün içinde Genel Kurulda görüşülür. Türkiye gün içinde Genel Kurulda görüşülür. Türkiye
Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının üçte Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte
ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı
alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içerisinde alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde
tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir
defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek süre defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek süre
verilir, yargılama bu sürede kesin olarak verilir, yargılama bu sürede kesin olarak
tamamlanır. tamamlanır.
Hakkında soruşturma açılmasına karar Hakkında soruşturma açılmasına karar
verilen Cumhurbaşkanı seçim kararı alamaz. verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamaz.
Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan
mahkûm edilen Cumhurbaşkanının görevi sona mahkûm edilen Cumhurbaşkanının görevi sona
erer. erer.
Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu
sürede işlediği iddia edilen suçlar için görevi sürede işlediği iddia edilen suçlar için görevi
bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanır.” bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanır.”

‒ 111 ‒

“F. Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhur- “F. Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhur-
başkanına vekâlet ve bakanlar başkanına vekâlet ve bakanlar
MADDE 106- Cumhurbaşkanı, seçildikten MADDE 106- Cumhurbaşkanı, seçildikten
sonra bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı sonra bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı
yardımcısı atayabilir. yardımcısı atayabilir.
Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi
bir nedenle boşalması halinde kırkbeş gün bir nedenle boşalması halinde, kırkbeş gün
içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi
seçilene kadar Cumhurbaşkanı Yardımcısı seçilene kadar Cumhurbaşkanı yardımcısı
Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve
Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. Genel Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. Genel
seçime bir yıl ve daha az kalmışsa Türkiye Büyük seçime bir yıl veya daha az kalmışsa Türkiye
Millet Meclisi seçimi de Cumhurbaşkanı seçimi Büyük Millet Meclisi seçimi de Cumhurbaşkanı
ile birlikte yenilenir. Genel seçime bir yıldan seçimi ile birlikte yenilenir. Genel seçime bir
fazla kalmışsa seçilen Cumhurbaşkanı Türkiye yıldan fazla kalmışsa seçilen Cumhurbaşkanı
Büyük Millet Meclisi seçim tarihine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim tarihine
görevine devam eder. Kalan süreyi tamamlayan kadar görevine devam eder. Kalan süreyi
Cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre
sayılmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi genel dönemden sayılmaz. Türkiye Büyük Millet
seçimlerinin yapılacağı tarihte her iki seçim Meclisi genel seçimlerinin yapılacağı tarihte her
birlikte yapılır. iki seçim birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt
dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak
görevinden ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı görevinden ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı
Yardımcısı Cumhurbaşkanına vekâlet eder ve yardımcısı Cumhurbaşkanına vekâlet eder ve
Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar,
Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar
alınır. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve
Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak görevden alınır. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve
atanırlarsa üyelikleri sona erer. bakanlar, 81 inci maddede yazılı şekilde Türkiye
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Büyük Millet Meclisi önünde andiçerler. Türkiye
bakanlar, Cumhurbaşkanına karşı sorumludur. Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa
hakkında görevleri ile ilgili suç işledikleri üyelikleri sona erer.

‒ 112 ‒

iddiasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi üye Cumhurbaşkanı yardımcıları ve

tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği bakanlar, Cumhurbaşkanına karşı sorumludur.
önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar
Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür hakkında görevleriyle ilgili suç işledikleri
ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla iddiasıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi
soruşturma açılmasına karar verebilir. üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği
Soruşturma açılmasına karar verilmesi önergeyle soruşturma açılması istenebilir.
halinde, Meclisteki siyasî partilerin, güçleri Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür
oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla
üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından soruşturma açılmasına karar verebilir.
her siyasî parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle Soruşturma açılmasına karar verilmesi
kurulacak onbeş kişilik bir komisyon tarafından halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri
soruşturma yapılır. Komisyon, soruşturma oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının
sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından,
Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu sürede her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle
bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni kurulacak onbeş kişilik bir komisyon tarafından
ve kesin bir süre verilir. soruşturma yapılır. Komisyon, soruşturma
Rapor Başkanlığa verildiği tarihten itibaren sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis
on gün içinde dağıtılır, dağıtımından itibaren on Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu sürede
gün içinde Genel Kurulda görüşülür. Türkiye bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni
Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının üçte ve kesin bir süre verilir.
ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı Rapor Başkanlığa verildiği tarihten itibaren
alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içerisinde on gün içinde dağıtılır ve dağıtımından itibaren
tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya
on gün içinde Genel Kurulda görüşülür. Türkiye
mahsus olmak üzere üç aylık ek süre verilir,
Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte
yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır.
ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı
Bu kişilerin görevde bulunduğu sürede
alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde
işlediği iddia edilen suçlar için görevi bittikten
tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir
sonra da bu madde hükmü uygulanır.
defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek süre
Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan
verilir, yargılama bu sürede kesin olarak
mahkûm edilen Cumhurbaşkanı yardımcısı veya
tamamlanır.
bakanın görevi sona erer.
Bu kişilerin görevde bulundukları sürede,
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar,
görevleriyle ilgili işledikleri iddia edilen suçlar
göreviyle ilgili olmayan suçlarda yasama
bakımından, görevleri bittikten sonra da beşinci,
dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanır.
altıncı ve yedinci fıkra hükümleri uygulanır.
Bakanlıkların kurulması, kaldırılması,
Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan
görevleri ve yetkileri ile teşkilât yapısı
mahkûm edilen Cumhurbaşkanı yardımcısı veya
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir.”
bakanın görevi sona erer.

‒ 113 ‒

Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar,

görevleriyle ilgili olmayan suçlarda yasama
dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanır.
Bakanlıkların kurulması, kaldırılması,
görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez ve
taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle düzenlenir.”
“H. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve “H. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi
MADDE 116- Türkiye Büyük Millet MADDE 116- Türkiye Büyük Millet
Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla
ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu
halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi
ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine
karar vermesi halinde Türkiye Büyük Millet karar vermesi halinde, Türkiye Büyük Millet
Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı
seçimi birlikte yapılır. seçimi birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis
tarafından seçimlerin yenilenmesine karar tarafından seçimlerin yenilenmesine karar
verilmesi halinde Cumhurbaşkanı bir defa daha verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha
aday olabilir. aday olabilir.
Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar
verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetkileri, verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve
bu organların seçilmesine kadar sürer. görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanının
Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhur- göreve başlamasına kadar devam eder.
başkanının görev süreleri de beş yıldır.” Bu şekilde seçilen Meclis ve
Cumhurbaşkanının görev süreleri de beş yıldır.”
MADDE 13- 2709 sayılı Kanunun 119 uncu MADDE 12- 2709 sayılı Kanunun 119 uncu
değiştirilmiş ve kenar başlıkları metinden değiştirilmiş ve kenar başlıkları metinden
çıkarılmıştır. çıkarılmıştır.
“III. Olağanüstü hal yönetimi “III. Olağanüstü hal yönetimi
Madde 119- Cumhurbaşkanı, savaş hali, MADDE 119- Cumhurbaşkanı; savaş,
savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi,

‒ 114 ‒

ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyete seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete
karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin
ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan
dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin
yaygınlaşması; anayasal düzeni veya temel hak yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel
ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik
şiddet hareketlerinin ortaya çıkması; kamu yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması,
düzeninin ciddî şekilde bozulması; tabiî afet, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî
tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik şekilde bozulması, tabiî afet veya tehlikeli salgın
bunalım hallerinde yurdun tamamında veya hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya
bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere çıkması hallerinde yurdun tamamında veya
olağanüstü hal ilân edebilir. bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere
Olağanüstü hal ilanı kararı verildiği gün olağanüstü hal ilan edebilir.
Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Olağanüstü hal ilanı kararı verildiği gün
Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye
Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.
Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise
derhal toplantıya çağırılır; Meclis gerekli gördüğü
derhal toplantıya çağırılır; Meclis gerekli gördüğü
takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir,
takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir,
uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.
uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.
Cumhurbaşkanının talebiyle Türkiye Büyük
Cumhurbaşkanının talebiyle Türkiye Büyük
Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek
Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek
üzere süreyi uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört
üzere süreyi uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört
aylık süre aranmaz.
aylık süre aranmaz.
Olağanüstü hallerde vatandaşlar için
Olağanüstü hallerde vatandaşlar için
getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri
getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri
ile 15 inci maddedeki ilkeler doğrultusunda temel ile 15 inci maddedeki ilkeler doğrultusunda temel
hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya
geçici olarak durdurulacağı, hangi hükümlerin geçici olarak durdurulacağı, hangi hükümlerin
uygulanacağı ve işlemlerin nasıl yürütüleceği uygulanacağı ve işlemlerin nasıl yürütüleceği
kanunla düzenlenir. kanunla düzenlenir.
Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı,
olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda,
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun 104 üncü maddenin onyedinci fıkrasının
hükmündeki bu kararnameler Resmi Gazetede ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi
yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur. olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler
Büyük Millet Meclisinin toplanamaması hariç Resmî Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis
olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan onayına sunulur.

‒ 115 ‒

Cumhurbaşkanlığı kararnameleri bir ay içerisinde Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Büyük

Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve Millet Meclisinin toplanamaması hâli hariç
karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan
çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde
kendiliğinden yürürlükten kalkar. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve
karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde
çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
kendiliğinden yürürlükten kalkar.”
MADDE 14- 2709 sayılı Kanunun 123
üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan
“ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği
yetkiye dayanılarak” ibaresi “kanunla veya
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle” şeklinde
değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra
eklenmiştir.
“Üst düzey kamu görevlilerinin atanmalarına
ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle düzenlenir.”
MADDE 15- 2709 sayılı Kanunun 126 ncı
maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi
yürürlükten kaldırılmış ve maddeye aşağıdaki
fıkra eklenmiştir.
“Merkezi idare kapsamındaki kamu kurum
ve kuruluşlarının; kuruluş, görev, yetki ve
sorumlulukları Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
ile düzenlenir.”
maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Disiplin mahkemeleri dışında askeri “Disiplin mahkemeleri dışında askeri
mahkemeler kurulamaz. Ancak, savaş halinde mahkemeler kurulamaz. Ancak savaş halinde,
asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri asker kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri
suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri
mahkemeler kurulabilir.” mahkemeler kurulabilir.”
MADDE 17- 2709 sayılı Kanunun 159 MADDE 14- 2709 sayılı Kanunun 159
uncu maddesinin başlığı ile birinci ve dokuzuncu uncu maddesinin başlığı ile birinci ve dokuzuncu
fıkralarında yer alan “Yüksek” ibareleri metinden fıkralarında yer alan “Yüksek” ibareleri madde
çıkarılmış; iki, üç, dört ve beşinci fıkraları metninden çıkarılmış; iki, üç, dört ve beşinci
aşağıdaki şekilde ve altıncı fıkrasında yer alan fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş;

‒ 116 ‒

“ile Adalet Bakanlığı Müsteşarı dışındaki asıl altıncı fıkrasında yer alan “asıl” ibaresi madde
üyeleri,” ibaresi “dışındaki üyeleri,” şeklinde metninden çıkarılmış; dokuzuncu fıkrasında
değiştirilmiş ve dokuzuncu fıkrasında yer alan yer alan “kanun, tüzük, yönetmeliklere ve
“tüzük,” ibaresi metinden çıkarılmıştır. genelgelere” ibaresi “kanun ve diğer mevzuata”
“Hâkimler ve Savcılar Kurulu oniki üyeden şeklinde değiştirilmiştir.
oluşur; iki daire halinde çalışır. “Hâkimler ve Savcılar Kurulu onüç üyeden
Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet oluşur; iki daire halinde çalışır.
Bakanın katılamadığı toplantılara Adalet Bakanı Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet
Müsteşarı katılır. Kurulun, iki üyesi, nitelikleri Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir.
kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının Kurulun, üç üyesi birinci sınıf olup, birinci
hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş
ile avukatlar arasından, iki üyesi birinci adlî yargı hâkim ve savcıları arasından, bir
sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı
nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı
savcıları arasından, bir üyesi birinci sınıf olup, hâkim ve savcıları arasından Cumhurbaşkanınca;
birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay
yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları üyeleri, üç üyesi nitelikleri kanunda belirtilen
arasından Cumhurbaşkanınca; üç üyesi Yargıtay yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında
üyeleri, bir üyesi Danıştay üyeleri, iki üyesi görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar
nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi
kurumlarının hukuk dallarında görev yapan tarafından seçilir. Öğretim üyeleri ile avukatlar
öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Türkiye arasından seçilen üyelerden, en az birinin öğretim
Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir. Kurulun üyesi ve en az birinin de avukat olması zorunludur.
Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Kurulun Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından
seçilecek üyeliklerine ilişkin başvurular, Meclis seçilecek üyeliklerine ilişkin başvurular, Meclis
Başkanlığına yapılır. Başkanlık, başvuruları Başkanlığına yapılır. Başkanlık, başvuruları
Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden
Kurulu Karma Komisyona gönderir. Komisyon Kurulu Karma Komisyona gönderir. Komisyon
her bir üyelik için üç adayı, üye tam sayısının her bir üyelik için üç adayı, üye tamsayısının
üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada
aday belirleme işleminin sonuçlandırılamaması aday belirleme işleminin sonuçlandırılamaması
halinde ikinci oylamada üye tam sayısının beşte halinde ikinci oylamada üye tamsayısının beşte
üç çoğunluğu aranır. Bu oylamada da aday üç çoğunluğu aranır. Bu oylamada da aday
belirlenemediği takdirde her bir üyelik için en belirlenemediği takdirde, her bir üyelik için en
çok oyu alan iki aday arasında ad çekme usulü çok oyu alan iki aday arasında ad çekme usulü
ile aday belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye ile aday belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye
Büyük Millet Meclisi, Komisyon tarafından Büyük Millet Meclisi, Komisyon tarafından
belirlenen adaylar arasından, her bir üye için ayrı belirlenen adaylar arasından, her bir üye için ayrı

‒ 117 ‒

ayrı gizli oyla seçim yapar. Birinci oylamada üye ayrı gizli oyla seçim yapar. Birinci oylamada üye
tamsayısının üçte iki çoğunluğu; bu oylamada tamsayısının üçte iki çoğunluğu; bu oylamada
seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci
oylamada üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu oylamada üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu
aranır. İkinci oylamada da üye seçilemediği aranır. İkinci oylamada da üye seçilemediği
takdirde en çok oyu alan iki aday arasında ad takdirde en çok oyu alan iki aday arasında ad
çekme usulü ile üye seçimi tamamlanır. çekme usulü ile üye seçimi tamamlanır.
Üyeler dört yıl için seçilir. Süresi biten Üyeler dört yıl için seçilir. Süresi biten
üyeler bir kez daha seçilebilir. üyeler bir kez daha seçilebilir.
Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin
dolmasından önceki otuz gün içinde yapılır. dolmasından önceki otuz gün içinde yapılır.
Seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul Seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul
üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı
takip eden otuz gün içinde, yeni üyelerin seçimi takip eden otuz gün içinde, yeni üyelerin seçimi
yapılır.” yapılır.”
“Bütçe ve kesinhesap “A. Bütçe ve kesinhesap
MADDE- 161 Kamu idarelerinin ve kamu MADDE 161- Kamu idarelerinin ve kamu
iktisadî teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel iktisadî teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel
kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılır. kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılır.
Malî yıl başlangıcı ile merkezi yönetim Malî yıl başlangıcı ile merkezi yönetim
bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve
kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla
sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller
kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile
ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz. ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.
Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, malî Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, malî
yılbaşından en az yetmişbeş gün önce, Türkiye yılbaşından en az yetmişbeş gün önce, Türkiye
Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe teklifi Bütçe Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe teklifi Bütçe
Komisyonunda görüşülür. Komisyonun ellibeş Komisyonunda görüşülür. Komisyonun ellibeş
gün içinde kabul edeceği metin Genel Kurulda gün içinde kabul edeceği metin Genel Kurulda
görüşülür ve malî yılbaşına kadar karara bağlanır. görüşülür ve malî yılbaşına kadar karara bağlanır.
Bütçe kanununun süresinde yürürlüğe Bütçe kanununun süresinde yürürlüğe
konulamaması halinde, bir önceki yılın bütçesi konulamaması halinde, geçici bütçe kanunu
yeniden değerleme oranına göre artırılarak çıkarılır. Geçici bütçe kanununun da
yürürlüğe konur. çıkarılamaması durumunda, yeni bütçe kanunu

‒ 118 ‒

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, kabul edilinceye kadar bir önceki yılın bütçesi
Genel Kurulda kamu idare bütçeleri hakkında yeniden değerleme oranına göre artırılarak
düşüncelerini her bütçenin görüşülmesi sırasında uygulanır.
açıklarlar, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri,
önerilerde bulunamazlar. Genel Kurulda kamu idare bütçeleri hakkında
Genel Kurulda kamu idare bütçeleri ile düşüncelerini her bütçenin görüşülmesi sırasında
değişiklik önergeleri, üzerinde ayrıca görüşme açıklarlar, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı
yapılmaksızın okunur ve oylanır. önerilerde bulunamazlar.
Merkezî yönetim bütçesiyle verilen Genel Kurulda kamu idare bütçeleri ile
ödenek, harcanabilecek tutarın sınırını gösterir. değişiklik önergeleri, üzerinde ayrıca görüşme
Harcanabilecek tutarın Cumhurbaşkanlığı yapılmaksızın okunur ve oylanır.
kararnamesi ile aşılabileceğine dair bütçe Merkezî yönetim bütçesiyle verilen
ödenek, harcanabilecek tutarın sınırını gösterir.
kanununa hüküm konulamaz.
Harcanabilecek tutarın Cumhurbaşkanlığı
Carî yıl bütçesindeki ödenek artışını
kararnamesiyle aşılabileceğine dair bütçe
öngören değişiklik teklifleri ile carî ve izleyen
kanununa hüküm konulamaz.
yılların bütçelerine malî yük getiren tekliflerde,
Carî yıl bütçesindeki ödenek artışını
öngörülen giderleri karşılayabilecek malî kaynak
öngören değişiklik teklifleri ile carî ve izleyen
gösterilmesi zorunludur. yılların bütçelerine malî yük getiren tekliflerde,
Merkezi yönetim kesinhesap kanunu teklifi, öngörülen giderleri karşılayabilecek malî kaynak
ilgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak en geç gösterilmesi zorunludur.
altı ay sonra Cumhurbaşkanı tarafından Türkiye Merkezî yönetim kesinhesap kanunu teklifi,
Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay genel ilgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak en geç
uygunluk bildirimini, ilişkin olduğu kesinhesap altı ay sonra Cumhurbaşkanı tarafından Türkiye
kanun teklifinin verilmesinden başlayarak en geç Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay genel
yetmişbeş gün içinde Meclise sunar. uygunluk bildirimini, ilişkin olduğu kesinhesap
Kesinhesap kanunu teklifi ve genel kanun teklifinin verilmesinden başlayarak en geç
uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet yetmişbeş gün içinde Meclise sunar.
Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Kesinhesap kanunu teklifi ve genel
Sayıştayca sonuçlandırılamamış denetim ve uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet
hesap yargılamasını önlemez ve bunların karara Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait
bağlandığı anlamına gelmez. Sayıştayca sonuçlandırılamamış denetim ve
Kesinhesap kanunu teklifi, yeni yıl bütçe hesap yargılamasını önlemez ve bunların karara
kanunu teklifiyle birlikte görüşülür ve karara bağlandığı anlamına gelmez.
bağlanır.” Kesinhesap kanunu teklifi, yeni yıl bütçe
kanunu teklifiyle birlikte görüşülür ve karara
bağlanır.”

‒ 119 ‒

MADDE 19- 2709 sayılı Kanunun; MADDE 16 - 2709 sayılı Kanunun;

A) 8 inci maddesinde yer alan “ve Bakanlar A) 8 inci maddesinde yer alan “ve Bakanlar
Kurulu”; 15 inci maddesinin birinci fıkrasında, Kurulu”; 15 inci maddesinin birinci fıkrasında,
17 nci maddesinin dördüncü fıkrasında ve 19 17 nci maddesinin dördüncü fıkrasında ve 19
uncu maddesinin altıncı fıkrasında yer alan uncu maddesinin beşinci fıkrasında yer alan
“, sıkıyönetim”; 88 inci maddesinin birinci “, sıkıyönetim”; 88 inci maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu ve”, fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu ve”,
ikinci fıkrasında yer alan “tasarı ve”; 93 üncü ikinci fıkrasında yer alan “tasarı ve”; 93 üncü
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “, doğ- maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “, doğrudan
rudan doğruya veya Bakanlar Kurulunun doğruya veya Bakanlar Kurulunun istemi
istemi üzerine,”; 117 nci maddesinin dördüncü üzerine,”; 125 inci maddesinin ikinci fıkrasında
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulunun teklifi yer alan “Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı
üzerine,”; 125 inci maddesinin altıncı fıkrasında işlemler ile Yüksek Askerî Şuranın kararları yargı
yer alan “sıkıyönetim,”; 148 inci maddesinin denetimi dışındadır. Ancak,” ve altıncı fıkrasında
birinci fıkrasında yer alan “, sıkıyönetim”, yer alan “sıkıyönetim,”; 148 inci maddesinin
altıncı fıkrasında yer alan “, Askerî Yargıtay, birinci fıkrasında yer alan “, sıkıyönetim”,
Askerî Yüksek İdare Mahkemesi” ve “Yüksek”; altıncı fıkrasında yer alan “, Askerî Yargıtay,
154 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan Askerî Yüksek İdare Mahkemesi” ve “Yüksek”,
“Yüksek”; 155 inci maddesinin ikinci fıkrasında yedinci fıkrasında yer alan “ile Jandarma Genel
yer alan “Başbakan ve Bakanlar Kurulunca Komutanı”; 153 üncü maddesinin dördüncü
gönderilen kanun tasarıları,” ve “tüzük tasarılarını fıkrasında yer alan “tasarı veya”; 154 üncü
incelemek,”, üçüncü fıkrasında yer alan “Yüksek” maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Yüksek”;
ibareleri madde metinlerinden çıkarılmıştır. 155 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan
“Başbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen
B) 73 üncü maddesinin dördüncü
kanun tasarıları,” ve “tüzük tasarılarını
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi
incelemek,”, üçüncü fıkrasında yer alan “Yüksek”
“Cumhurbaşkanına”; 117 nci maddesinin ikinci
ibareleri madde metinlerinden çıkarılmıştır.
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi
B) 73 üncü maddesinin dördüncü
“Cumhurbaşkanı”, dördüncü fıkrasında yer
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi
alan “Başbakana” ibaresi “Cumhurbaşkanına”;
“Cumhurbaşkanına”; 78 inci maddesinin
118 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan
başlığı “D. Seçimlerin geriye bırakılması
“Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Başbakan
ve ara seçimler”; 117 nci maddesinin ikinci
yardımcıları,” ibaresi “Cumhurbaşkanı
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi
yardımcıları,”, “Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri
“Cumhurbaşkanı”; 118 inci maddesinin birinci
Komutanları ve Jandarma Genel Komutanından”
fıkrasında yer alan “Başbakan, Genelkurmay
ibaresi “Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz
Başkanı, Başbakan yardımcıları,” ibaresi
ve Hava kuvvetleri komutanlarından”, üçüncü
“Cumhurbaşkanı yardımcıları,”, “Kara, Deniz ve
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna”
Hava Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel
ibaresi “Cumhurbaşkanına”, “Bakanlar

‒ 120 ‒

Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca”, Komutanından” ibaresi “Genelkurmay Başkanı,

dördüncü fıkrasında yer alan “Başbakan” ibaresi Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından”,
“Cumhurbaşkanı yardımcıları”, beşinci fıkrasında üçüncü fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna”
yer alan “Başbakanın” ibaresi “Cumhurbaşkanı ibaresi “Cumhurbaşkanına”, “Bakanlar
yardımcısının”, altıncı fıkrasında yer alan Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca”,
“kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi dördüncü fıkrasında yer alan “Başbakan”
ile”; 124 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcıları”, beşinci
alan “Başbakanlık” ibaresi “Cumhurbaşkanı” fıkrasında yer alan “Başbakanın” ibaresi
ve “tüzüklerin” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı “Cumhurbaşkanı yardımcısının”, altıncı fıkrasında
kararnamelerinin”; 127 nci maddesinin altıncı yer alan “kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulunun” ibaresi kararnamesiyle”; 123 üncü maddesinin üçüncü
“Cumhurbaşkanının”; 131 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “ancak kanunla veya kanunun
fıkrasında yer alan “ve Bakanlar Kurulunca” açıkça verdiği yetkiye dayanılarak” ibaresi
ibaresi “tarafından”; 134 üncü maddesinin “kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle”;
birinci fıkrasında yer alan “Başbakanlığa” ibaresi 124 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer
“Cumhurbaşkanının görevlendireceği bakana”; alan “Başbakanlık” ibaresi “Cumhurbaşkanı”
137 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve “tüzüklerin” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
“tüzük” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi”; kararnamelerinin”; 127 nci maddesinin altıncı
148 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulunun” ibaresi
“kanun hükmünde kararnamelerin” ibareleri “Cumhurbaşkanının”; 131 inci maddesinin ikinci
“Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin”, altıncı fıkrasında yer alan “ve Bakanlar Kurulunca”
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu üyelerini” ibaresi “tarafından”; 134 üncü maddesinin
ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcılarını, birinci fıkrasında yer alan “Başbakanlığa” ibaresi
bakanları”; 150 nci maddesinde yer alan “Cumhurbaşkanının görevlendireceği bakana”;
“kanun hükmündeki kararnamelerin” ibaresi 137 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan
“Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin” ve “tüzük” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi”;
“iktidar ve anamuhalefet partisi Meclis grupları 148 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan
ile Türkiye Büyük Millet Meclisi” ibaresi “kanun hükmünde kararnamelerin” ibareleri
“Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla “Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin”, altıncı
üyeye sahip iki siyasi parti grubuna ve”; 151 fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu üyelerini”
inci maddesinde yer alan “kanun hükmünde ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcılarını,
kararname” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı bakanları,”; 149 uncu maddesinin birinci
kararnamesi”; 152 nci maddesinin birinci fikrası fıkrasında yer alan “oniki” ibaresi “on”; 150
ile 153 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer nci maddesinde yer alan “kanun hükmündeki
alan “kanun hükmünde kararnamenin” ibareleri kararnamelerin” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
“Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin”; 158 inci kararnamelerinin” ve “iktidar ve anamuhalefet
maddesinin birinci fıkrasında yer alan “adli, idari partisi Meclis grupları ile Türkiye Büyük Millet
ve askeri” ibaresi “adli ve idari”; 166 ncı Meclisi” ibaresi “Türkiye Büyük Millet Meclisinde

‒ 121 ‒

maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubuna
“hükümete” ibaresi “Cumhurbaşkanına”; 167 nci ve”; 151 inci maddesi ile 153 üncü maddesinin
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Bakanlar üçüncü fıkrasında yer alan “kanun hükmünde
Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına” şeklinde kararname” ibareleri “Cumhurbaşkanlığı
değiştirilmiştir. kararnamesi”; 152 nci maddesinin birinci fıkrası
C) 2709 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin ile 153 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer
üçüncü fıkrasında yer alan “geri gönderilen alan “kanun hükmünde kararnamenin” ibareleri
kanunu” ibaresinden sonra gelmek üzere “Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin”; 158 inci
“üye tamsayısının salt çoğunluğu ile” ibaresi maddesinin birinci fıkrasında yer alan “adli,
eklenmiştir. idari ve askeri” ibaresi “adli ve idari”; 166
Ç) 108 inci maddesinin birinci fıkrasına ncı maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan
“inceleme,” ibaresinden önce gelmek üzere “idari “hükümete” ibaresi “Cumhurbaşkanına”; 167 nci
soruşturma,” ibaresi eklenmiş; ikinci fıkrasında maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Bakanlar
yer alan “Silahlı Kuvvetler ve” ibaresi metinden Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına” şeklinde
çıkarılmış; üçüncü fıkrasında yer alan “üyeleri değiştirilmiştir.
ve üyeleri içinden Başkanı, kanunda belirlenen C) 89 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında
nitelikteki kişiler arasından,” ibaresi “Başkan yer alan “geri gönderilen kanunu” ibaresinden
ve üyeleri,” şeklinde ve dördüncü fıkrasında sonra gelmek üzere “üye tamsayısının salt
yer alan “kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı çoğunluğuyla” ve “117 nci” maddesinin üçüncü
kararnamesi ile” şeklinde değiştirilmiştir. fıkrasının başına “Cumhurbaşkanınca atanan”
D) 146 ncı maddesinin birinci fıkrasında ibareleri eklenmiştir.
yer alan “onyedi” ibaresi “onbeş” şeklinde Ç) 108 inci maddesinin birinci fıkrasına
“inceleme,” ibaresinden önce gelmek üzere
değiştirilmiş, üçüncü fıkrasında yer alan “, bir
“idari soruşturma,” ibaresi eklenmiş; ikinci
üyeyi Askerî Yargıtay, bir üyeyi Askerî Yüksek
fıkrasında yer alan “Silahlı Kuvvetler ve”
İdare Mahkemesi” ibaresi ile dördüncü fıkrasında
ibaresi madde metninden çıkarılmış; üçüncü
yer alan “, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare
fıkrasında yer alan “üyeleri ve üyeleri içinden
Mahkemesi” ibareleri metinden çıkarılmıştır.
Başkanı, kanunda belirlenen nitelikteki kişiler
E) 82 nci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci
arasından,” ibaresi “Başkan ve üyeleri,” şeklinde
cümlesi, 96 ncı maddesinin ikinci fikrası, 117
ve dördüncü fıkrasında yer alan “kanunla” ibaresi
nci maddesinin son fıkrası, 125 inci maddesinin
“Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle” şeklinde
ikinci fıkrası, 127 nci maddesinin üçüncü
değiştirilmiştir.
fıkrasının ikinci cümlesi, 150 nci maddesinin
D) 146 ncı maddesinin birinci fıkrasında
birinci fıkrasının son cümlesi ile 91, 99, 100,
yer alan “onyedi” ibaresi “onbeş” şeklinde
102, 107, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 120,
değiştirilmiş, üçüncü fıkrasında yer alan “, bir
121, 122, 145, 156, 157, 162, 163 ve 164 üncü üyeyi Askerî Yargıtay, bir üyeyi Askerî Yüksek
maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır. İdare Mahkemesi” ibaresi ile dördüncü fıkrasında
yer alan “, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek
İdare Mahkemesi” ibareleri madde metninden
çıkarılmıştır.

‒ 122 ‒

E) 82 nci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci

cümlesi, 96 ncı maddesinin ikinci fıkrası, 117 nci
maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları, 127 nci
maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi, 150
nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi ile
91, 99, 100, 102, 107, 109, 110, 111, 112, 113,
114, 115, 120, 121, 122, 145, 156, 157, 162, 163
ve 164 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 20- 2709 sayılı Kanuna aşağıdaki MADDE 17- 2709 sayılı Kanuna aşağıdaki
geçici madde eklenmiştir. geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 21- A) Türkiye Büyük “GEÇİCİ MADDE 21- A) Türkiye Büyük
Millet Meclisinin 27 nci Yasama Dönemi Millet Meclisinin 27’nci Yasama Dönemi
milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı
seçimi 3/11/2019 tarihinde birlikte yapılır. seçimi 3/11/2019 tarihinde birlikte yapılır.
Seçimin yapılacağı tarihe kadar Türkiye Büyük Seçimin yapılacağı tarihe kadar Türkiye Büyük
Millet Meclisi üyeleri ve Cumhurbaşkanının Millet Meclisi üyeleri ve Cumhurbaşkanının
görevi devam eder. Meclisin seçim kararı alması görevi devam eder. Meclisin seçim kararı alması
halinde 27 nci Yasama Dönemi milletvekili genel halinde, 27’nci Yasama Dönemi milletvekili
seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte
yapılır. yapılır.
B) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden B) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
itibaren en geç altı ay içinde Türkiye Büyük Millet en geç altı ay içinde Türkiye Büyük Millet
Meclisi bu değişikliklerin gerektirdiği Meclis Meclisi, bu Kanunla yapılan değişikliklerin
İçtüzüğünü ve kanuni düzenlemeleri yapar. gerektirdiği Meclis İçtüzüğü değişikliği ile diğer
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleneceği kanuni düzenlemeleri yapar. Cumhurbaşkanlığı
belirtilen değişiklikler ise Cumhurbaşkanı kararnamesiyle düzenleneceği belirtilen
tarafından aynı sürede düzenlenir. değişiklikler ise Cumhurbaşkanının göreve
C) Anayasanın 159 uncu maddesinde başlama tarihinden itibaren en geç altı ay içinde
yapılan düzenlemeye göre Hâkimler ve Savcılar Cumhurbaşkanı tarafından düzenlenir.
Kurulu üyeleri en geç otuz gün içinde seçilirler C) Anayasanın 159 uncu maddesinde
ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki yapılan düzenlemeye göre Hâkimler ve Savcılar
kırkıncı günü takip eden iş günü görevlerine Kurulu üyeleri en geç otuz gün içinde seçilirler
başlarlar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki
girdiği tarihten itibaren beş gün içinde Türkiye kırkıncı günü takip eden iş günü görevlerine
Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yapılır. başlarlar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe
Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet girdiği tarihten itibaren beş gün içinde Türkiye
komisyonları üyelerinden kurulu Karma Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yapılır.
Komisyona gönderir. Komisyon on gün içinde Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet

‒ 123 ‒

her bir üyelik için üç adayı üye tam sayısının üçte Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma
iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte Komisyona gönderir. Komisyon on gün içinde
iki çoğunluk ile seçimin sonuçlandırılamaması her bir üyelik için üç adayı üye tamsayısının üçte
halinde, ikinci ve üçüncü oylamalar yapılır; iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte
bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç iki çoğunlukla seçimin sonuçlandırılamaması
çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş olur. halinde, ikinci ve üçüncü oylamalar yapılır;
Beşte üç çoğunluğun sağlanamaması halinde bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç
üçüncü oylamada en çok oyu almış olan, seçilecek
çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş olur.
üyelerin iki katı aday arasından ad çekme usulü
Beşte üç çoğunluğun sağlanamaması halinde
ile üye belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye
üçüncü oylamada en çok oyu almış olan, seçilecek
Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu aynı usul
ve nisapları gözeterek onbeş gün içinde seçimi üyelerin iki katı aday arasından ad çekme usulü
tamamlar. Mevcut Hâkimler ve Savcılar Yüksek ile üye belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye
Kurulu üyeleri, yeni üyelerin göreve başlayacağı Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu aynı usul
tarihe kadar görevlerine devam eder ve bu süre ve nisapları gözeterek onbeş gün içinde seçimi
içinde yürürlükteki Kanun hükümlerine göre tamamlar. Mevcut Hâkimler ve Savcılar Yüksek
çalışır. Kurulu üyeleri, yeni üyelerin göreve başlayacağı
D) Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare tarihe kadar görevlerine devam eder ve bu süre
Mahkemesinden Anayasa Mahkemesi üyeliğine içinde yürürlükteki Kanun hükümlerine göre
seçilmiş bulunan kişilerin herhangi bir sebeple çalışır. Yeni üyeler, ilgili kanunda değişiklik
görevleri sona erene kadar üyelikleri devam eder. yapılıncaya kadar mevcut Kanunun Anayasaya
E) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih aykırı olmayan hükümleri uyarınca çalışır. Görevi
itibarıyla Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare sona eren ve Hâkimler ve Savcılar Kuruluna
Mahkemesi ve askerî mahkemeler kaldırılmıştır. yeniden seçilmeyen üyelerden, talepleri halinde
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
adli yargı hâkim ve savcıları arasından seçilenler
itibaren iki ay içinde; idarî görev ve kadrolarda
Yargıtay üyeliğine, idari yargı hâkim ve savcıları
bulunanlar dâhil askerî hâkim ve savcı sınıfından
arasından seçilenler Danıştay üyeliğine Hâkimler
olanlar, tercihleri ve müktesepleri dikkate
alınmak suretiyle; ve Savcılar Kurulunca seçilir; öğretim üyeleri
a) Hâkimler ve Savcılar Kurulunca adli veya ve avukatlar arasından seçilenler ise Danıştay
idari yargıda hâkim veya savcı, üyeliğine Cumhurbaşkanınca atanır. Bu şekilde
b) Milli Savunma Bakanlığınca, hukuk yapılan seçim ve atamalarda boş kadro olup
müşaviri veya muvazzaf subay, olmadığına bakılmaz, seçilen ve atanan üye
olarak atanır. sayısı kadar Yargıtay ve Danıştay kadrolarına üye
Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde muvazzaf kadrosu ilave edilir.
subay veya hukuk müşaviri olarak atananlar, D) Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare
askerî hâkimler ve savcılar için öngörülen aylık Mahkemesinden Anayasa Mahkemesi üyeliğine
ödenek ve diğer özlük haklarından yararlanmaya seçilmiş bulunan kişilerin herhangi bir sebeple
devam eder. görevleri sona erene kadar üyelikleri devam eder.

‒ 124 ‒

Kaldırılan Askerî Yüksek İdare E) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih

Mahkemesinde görev yapan ve askerî hâkim ve itibarıyla Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare
savcı sınıfından olmayan üyeler uygun bir göreve Mahkemesi ve askerî mahkemeler kaldırılmıştır.
atanır. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
Kaldırılan askerî yargı mercilerinde itibaren dört ay içinde; Askerî Yargıtay ve Askerî
görülmekte olan dosyalardan; Yüksek İdare Mahkemesinin askerî hâkim
a) Askerî Yargıtayda olanlar, Yargıtaya, sınıfından Başkan, Başsavcı, İkinci Başkan ve
b) Askerî Yüksek İdare Mahkemesinde üyeleri ile diğer askerî hâkimler (yedek subaylar
olanlar, Danıştaya hariç) tercihleri ve müktesepleri dikkate alınarak;
c) Askerî mahkemelerde olanlar, görevli ve a) Hâkimler ve Savcılar Kurulunca adli
yetkili adlî yargı mercilerine veya idari yargıda hâkim veya savcı olarak
ç) Askerî savcılıklarda olanlar, yetkili atanabilirler.
Cumhuriyet başsavcılıklarına, b) Aylık, ek gösterge, ödenek, yargı ödeneği,
herhangi bir karara gerek kalmaksızın listeye ek ödeme, malî, sosyal hak ve yardımlar ile diğer
bağlanarak devredilir. Yargıtay ve Danıştay, hakları yönünden emsali adli veya idari yargıya
kendi devir işlemlerini yürütür. Diğer dosyaların mensup hâkim ve savcılar, bunların dışındaki
devirleri ise Hakimler ve Savcılar Kurulu hak ve yükümlülükler yönünden ise bu Kanunun
tarafından oluşturulacak komisyonlar tarafından yürürlüğe girdiği tarihteki mevzuat hükümleri
yürütülür. uygulanmaya devam edilmek suretiyle Millî
Kaldırılan askerî yargı mercilerince hüküm Savunma Bakanlığınca mevcut sınıflarında,
verilmekle birlikte henüz gerekçeli kararı Bakanlık veya Genelkurmay Başkanlığının
yazılmayan dosyalara ilişkin gerekçeli kararlar, hukuk hizmetleri kadrolarına atanırlar.
dosyaların devredildiği yargı mercilerince yazılır. Bunlardan, emeklilik hakkını elde edenlerden yaş
Kaldırılan askeri yargı mercilerinde görev haddinden önce bu görevlerden kendi istekleriyle
yapan diğer tüm idari personelin atama ve ayrılacaklara ödenecek tazminata ilişkin usul ve
görevlendirilmeleri, Milli Savunma Bakanlığınca esaslar kanunla düzenlenir.
yapılır. Kaldırılan askerî yargı mercilerinde
F) Bu Kanun yürürlüğe girdiğinde yürürlükte görülmekte olan dosyalardan; kanun yolu
bulunan kanun hükmünde kararnameler, tüzükler, incelemesi aşamasında olanlar ilgisine göre
Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından Yargıtay veya Danıştaya, diğer dosyalar ise
çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici ilgisine göre görevli ve yetkili adli veya idari
işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça geçerliliğini yargı mercilerine dört ay içinde gönderilir.
sürdürür. F) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
G) Kanunlar ve diğer mevzuat ile tarihte yürürlükte bulunan kanun hükmünde
Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna verilen kararnameler, tüzükler, Başbakanlık ve Bakanlar
yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler
kadar Cumhurbaşkanı tarafından kullanılır. ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten
kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürür. Yürürlükte

‒ 125 ‒

H) Anayasanın 67 nci maddesinin son fıkrası bulunan kanun hükmünde kararnameler hakkında
hükmü, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten 152 nci ve 153 üncü maddelerin uygulanmasına
sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel devam olunur.
seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından G) Kanunlar ve diğer mevzuat ile
uygulanmaz. Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna verilen
yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya
kadar Cumhurbaşkanı tarafından kullanılır.
H) Anayasanın 67’nci maddesinin son fıkrası
hükmü, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel
seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından
uygulanmaz.”
MADDE 21- Bu Kanun ile Anayasanın; MADDE 18- Bu Kanun ile Anayasanın;
a) 8, 15, 17, 19, 73, 82, 87, 88, 89, 91, 93, 96, a) 8, 15, 17, 19, 73, 82, 87, 88, 89, 91, 93,
98, 99, 100, 102, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 96, 98, 99, 100, 104, 105, 106, 107, 108, 109,
110, 111, 112, 113 üncü maddelerinde yapılan 110, 111, 112, 113 üncü maddelerinde yapılan
değişiklikler ile 114 üncü maddenin ikinci ve değişiklikler ile 114 üncü maddenin ikinci ve
üçüncü fıkralarının ilgaları yönünden, 115, 116, üçüncü fıkralarının ilgaları yönünden, 115, 116,
117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124 ve 125 inci
ncı maddelerinde yapılan değişiklikler ile 127 nci maddelerinde yapılan değişiklikler ile 127’nci
maddenin son fıkrasına dair değişiklik; 131,134, maddenin son fıkrasına dair değişiklik; 131, 134,
137 inci maddelerinde yapılan değişiklikler ile 137 nci maddelerinde yapılan değişiklikler ile 148
148 inci maddenin birinci fıkrasındaki değişiklik inci maddenin birinci fıkrasındaki değişiklik ile
ile altıncı fıkrasındaki “Bakanlar Kurulu altıncı fıkrasındaki “Bakanlar Kurulu üyelerini”
üyelerini” ibaresine dair değişiklik, 150, 151, ibaresine dair değişiklik, 150, 151, 152, 153,
152, 153, 155 inci maddenin ikinci fıkrası,161, 155 inci maddenin ikinci fıkrası,161, 162, 163,
162, 163, 164, 166 ncı ve 167 nci maddelerinde 164, 166 ncı ve 167 nci maddelerinde yapılan
yapılan değişiklikler ile Geçici 21 inci maddenin değişiklikler ile Geçici 21 inci maddenin (F)
(F) ve (G) bentleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve (G) fıkraları, birlikte yapılan Türkiye Büyük
ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birlikte Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri
yapıldığı tarihte, sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başladığı
b) 75, 77, 78 ile 101 inci maddelerinde yapılan tarihte,
değişiklikler, birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük b) 75, 77, 101 ve 102 nci maddelerinde yapılan
Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine değişiklikler, birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük
ilişkin takvimin başladığı tarihte, Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine
ilişkin takvimin başladığı tarihte,

‒ 126 ‒

c) Değiştirilen diğer hükümleri ile 101 c) Değiştirilen diğer hükümleri ile 101
inci maddesinin son fıkrasında yer alan inci maddesinin son fıkrasında yer alan
“Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği
kesilir” ibaresinin ilgası bakımından yayımı kesilir” ibaresinin ilgası bakımından yayımı
tarihinde, tarihinde,
yürürlüğe girer ve halkoyuna sunulması yürürlüğe girer ve halkoyuna sunulması
halinde tümüyle oylanır. halinde tümüyle oylanır.

.
TBMM Basımevi - 2017

Anayasadegisikligikanunteklifi PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Anayasadegisikligikanunteklifi PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

YASAMA DÖNEMİ YASAMA YILI

SIRA SAYISI: 447

Not: Bu Sıra Sayısına; elektronik ortamda

 2/1504 Esas Numaralı Teklifin

- TBMM Başkanlığına Sunuş Yazısı ..........................................................................................4

 Anayasa Komisyonu Raporu....................................................................................16

 Anayasa Komisyonunun Kabul Ettiği Metin...............................................104

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

HAVALE EDİLDİĞİ KOMİSYON

ESAS Anayasa Komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Başkan Başkanvekili Sözcü

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 447)