Тенко црево (intestium tenue)

Градба на тенкото црево

 Се протега од желудникот до слепото црево (почетен дел на дебелото црево)
 Најресорптивен дел
 5-7 м
 Поделено на 3 дела
+ дванаедтопалечно црево (duodenum; 30 см)
+ празно црево (јejunum)
+ усукано црево (ileum)
 Почетен дел: излевање на секрети од панкреас и жолчен сок
 Набрана слузокожа со многу цревни ресички (vili intestinales)
 Со ресички повржината е 4-5 м2
 Ресичките содржат крвни и лимфни садови со што активно се вклучуваат во ресорпција
на дигестираните хранливи материи

Дигестија на храната во тенкото црево

 Храната (од желудникот, заедно со желудочниот сок), која сега е во полутечна кашеста
смеса (хумус), преминува во тенкото црево
 Тука целосно се завршува дигестијата
 9 л течност на ден, од кои само 5% се ресорбираат преку ресичките
 Ензими од панкреасен сок: јаглехидрати (до моносахариди), протеини (до амино
киселини), масти (до глицерол и масни киселини) и нуклеински киселини (до
нуклеотиди)

a) Жолчен сок
 Се создава во црниот дроб
 Преку жолчни канали се складира во жолчно ќесе
 Во тенкото црево се влева преку општиот жолчен канал
 Под негово дејство мастите емулгираат, односно нивните капки ги разделува, за да
може да се дигестираат
 Тие се обвиткуваат со слој од водени молекули, и во оваа форма се попогодни за
дејството на липаза
 Органски дел изграден од жолчни киселини, жолчни бои (билирубун- златнжолт;
биливердин- кафеавозелен), холестерин, лецитин и муцин
 Неоргански дел изграден од хлориди, бикарбонат, јони на натриум и најмногу вода
 Дебело црево (intestium crassum)
Градба на дебело црево
 1.5 м, но поголем дијаметар од оној на тенкото црево
 Поделено на 3 дела
+ слепо црево (coceum)
+ колон (colon)
+ право црево (rectum; кое завршува со анален отвор)
 Каде слепото црево се надоврзува на тенкото, се наоѓа израсток (appendix vermiforis; 7-8
см; изграден од лимфно ткиво)

Функција на дебело црево

 Нема дигестија тука
 Нема ензими во цревниот сок од дебелото црево
 Цревната микрофлора ги разградува несварените состојки од храната, а како последица
се ослободуваат гасови (СО2, Ѕ, Н, метан, N, и токсилни материи како амонијак скатол)
 Одделни бактерии во цревната флора биосинтетизираат витамини (К, Б 12, Б2, Б1)
 Тука се формира фецесот од несварените состојки, секретите и цревните
микроорганизми, а се отстранува од организмот со дефекација (активност на мазните и
напречно-пругастите мускули со цел изфрлување на фецесот)

Ресорпција на храната по должина на

системот за дигестија

1. Усна празнина
 Може да го дигестира само лекот нитроглицерин
2. Желудник
 Ресорпција на горварска сол, некои витамини, јони на железо, алкохол и голем процент
од вода
 Директно ги внесува дигестираните материи во крвотокот
3. Тенко црево
 Ресорпција на моносахариди и аминокиселин: се пренесуваат преку ѕидот на цревото до
капиларот по пат на АТР (активен транспорт)
 Глицеролот од мастите се раствора во вода и така се ресорбира
 Масните киселини се поврзуваат со жолчните соли и така ја минуваат цревниот ѕид, а
потоа се ослободуваат од жолчните соли и влегуваат во состав на триглицеридите
  Заедно со останатите липидни материи, најголем дел одат во лимфотокот, а сосема мал
во крвта
4. Дебело црево
 Во горен дел по осомотски пат се ресорбира водата, а со АТР се ресорбираат јони на Na, K
и Cl
 Во долен дел се натрупуваат фекалиите

Поджелудочна жлезда (pancreas)

 Листовидна форма
 Тежи 50-80 грама
 Жлезда со двојно лачење
 Според функција има два вида клетки
a) Ацинуси
- Го лачат панкреасниот сок, кој преку панкреасниот канал се излачува во почетокот
на тенкото црево
- Секој функционира како независна единица
 Панкреасен сок (1,5-2 литри дневно)
o Органски дел - Карбоксиполипепт
(ензими) идаза (протеини)
- Липаза (масти) - Нуклеаза
- Амилаза - Лецитиназа
(јаглехидрати) o Неоргански дел
- Трипсин - Вода
(протеини) - Хлориди
- Химотрипсин - Бикарбонати
(протеини) - Фосфати
b) Лангерхансови островца
- Лачат хормони што го регулираат нивото на глукоза во крвта

Црн дроб (hepar)

 Најголема жлезда
 2 кг
 Десна страна од стомачна празнина, под дијафрагмата
 Се снабдува со крв преку црнодробна артерија и црнодробната вена (v. portae)
 Градба
a) Лев резен
- Од него изглегува едно каналче
 b) Десен резен
- Од него изглегува каналче
- Тука е сместено жолчното ќесе
- Клетките на црниот дроб (хепатоцити) секој ден продуцираат 600 мл жолчен сок
кој се влева во жолчното ќесе, а од него поаѓа општиот жолчен канал кој се
соединува со црнодробниот и се влеваат во дуоденумот
 Функции (над 500)
 Метаболитична
- Регулација на нивото на шеќер во крв
- Трансформација на амонијак во уреа
- Конверзија на провитаминот А во активен облик
 Одбранбена
- Формирање одбранбени протеино во крвта
- Синтеза на фактори на коагулација
- Фагоцитоза на стари клетки
 Секрециона
- Создавање и лачење жолчка
 Еритропоетична
- Создавање на еритроцити за време на ембрионалниот живот
 Терморегулација
- Како најактивен орган има највисока температура
 Скадирање
- Гликоген 20% (резервен шеќер), витамини А, РР, Б12, К, фолна киселина, крв,
железо и бакар
 Детоксикација
- Неутрализирање или елиминирање на штетни и отровни материи (алкохол, лекови
и др.) или некои од хомони
 Регулаторна
- Регулирање на количина крв во периферна циркулација