Γενική επανάληψη - Θεωρία ασκήσεις PDF

2010
2011
ΒΘΞΚΞΓΘΑ ΓΔΜΘΙΖΡ ΟΑΘΔΔΘΑΡ

ΤΞΚΚΑΡ ΗΔΞΥΑΠΖΡ
Δπιλεγμέμα θέμαςα και αρκήρειπ
ΥΑΠΖΡ
1ξ ΓΔΚ ΔΣΞΡΛΞΣ
2010 2011
ΒΘΞΚΞΓΘΑ ΓΔΜΘΙΖΡ ΟΑΘΔΔΘΑΡ ΤΞΚΚΑΡ ΗΔΞΥΑΠΖΡ
ΟΜΟΙΟ΢ΣΑ΢Η ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙ΢ΜΟΙ .............................................................................................................4
΢φντομθ ανάπτυξθ τθσ φλθσ με τθ μορφι ερωτιςεων ................................................................................................................4

Ευκαριωτικοί οργανιςμοί.................................................................................................................................................................5
Προκαρυωτικοί οργανιςμοί .............................................................................................................................................................5
Αιτήματα του Koch ...........................................................................................................................................................................6
Σρόποι μετάδοςησ των παθογόνων μικροοργανιςμών ...................................................................................................................6
Σρόποι ειςόδου των παθογόνων μικροοργανιςμών .......................................................................................................................7
Αναγκαίεσ προυποθζςεισ για την αποφυγή μετάδοςησ των αςθενειών ........................................................................................7
Μηχανιςμοί δράςησ των αντιβιοτικών ............................................................................................................................................7
Σρόποι μετάδοςησ των ΢εξουαλικώσ Μεταδιδόμενων Νοςημάτων -Παραδείγματα .....................................................................7
Πρωτότυπεσ ερωτιςεισ κεωρίασ με απαντιςεισ .........................................................................................................................8

Ομοιςτατικοί μηχανιςμοί.................................................................................................................................................................8
Απάντηςη .........................................................................................................................................................................................8
Aλληλεπιδράςεισ ανθρώπων και μικροβίων ...................................................................................................................................9
Απαντήςεισ .......................................................................................................................................................................................9
Ερωτήςεισ θεωρίασ χωρίσ απαντήςεισ .........................................................................................................................................10
Ερωτήςεισ Πολλαπλήσ επιλογήσ ...................................................................................................................................................11
Ερωτήςεισ ΢ωςτοφ-Λάθουσ ...........................................................................................................................................................13
Αςκήςεισ.........................................................................................................................................................................................14
ΑΜΤΝΣΙΚΟΙ ΜΗΦΑΝΙ΢ΜΟΙ ΚΑΙ AIDS ................................................................................................................ 16
΢φντομθ ανάπτυξθ τθσ φλθσ ......................................................................................................................................................16

Μηχανιςμοί μη ειδικήσ άμυνασ ....................................................................................................................................................16
Είδη βλεννογόννων ........................................................................................................................................................................17
ΜΗΧΑΝΙ΢ΜΟΙ ΕΙΔΙΚΗ΢ ΑΜΤΝΑ΢-ΑΝΟ΢ΙΑ ..................................................................................................................................18

΢φνδρομο επίκτητησ ανοςοβιολογικήσ ανεπάρκειασ ....................................................................................................................20
Ερωτήςεισ θεωρίασ χωρίσ απαντήςεισ .........................................................................................................................................21
Τποδειγματικά λυμζνη άςκηςη με διαγραμμα Αντιγόνων-Αντιςωμάτων ....................................................................................27
Απάντθςθ: .................................................................................................................................................................................27
Απάντθςθ: .................................................................................................................................................................................27
Αςκήςεισ.........................................................................................................................................................................................28
ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ-ΜΕΣΑΥΟΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ΢ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΗΣΑ ............................................................ 35
΢φντομθ ανάπτυξθ τθσ φλθσ ......................................................................................................................................................35
Ερωτιςεισ Πολλαπλισ επιλογισ ...............................................................................................................................................37
Ερωτιςεισ κεωρίασ χωρίσ απαντιςεισ .....................................................................................................................................40
Ερωτιςεισ ΢ωςτοφ-Λάκουσ .......................................................................................................................................................40
Αςκιςεισ ...................................................................................................................................................................................41
[2]
Α΢ΚΗ΢ΕΙ΢ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΗΣΑ΢ ....................................................................................................................................................46
ΒΙΟΓΕΩΦΗΜΙΚΟΙ ΚΤΚΛΟΙ ΚΑΙ ΢ΤΓΦΡΟΝΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΖΗΣΗΜΑΣΑ.................................................. 49

΢φντομη ανάπτυξη τησ φλησ ..........................................................................................................................................................49
Ροι ενζργειασ............................................................................................................................................................................49
Κφκλοσ του άνκρακα .................................................................................................................................................................49
Κφκλοσ του αηώτου ...................................................................................................................................................................50
Κφκλοσ του νεροφ ......................................................................................................................................................................51
Ανκρωπινοσ πλθκυςμόσ-Ερθμοποίθςθ .....................................................................................................................................52
Ρφπανςθ ....................................................................................................................................................................................53
Ατμοςφαιρική ρφπανςη .................................................................................................................................................................53
Σο φαινόμενο του κερμοκθπίου ...............................................................................................................................................53
Δθμιουργία του φωτοχθμικοφ νζφουσ ......................................................................................................................................54
Εξαςκζνθςθ τθσ ςτιβάδασ του όηοντοσ ......................................................................................................................................54
Η όξινθ βροχι ............................................................................................................................................................................55
Η ρφπανςθ των υδάτων ............................................................................................................................................................55
Σο φαινόμενο του ευτροφιςμοφ ...............................................................................................................................................56
Βιοςυςςώρευςθ ........................................................................................................................................................................56
Ρφπανςθ του εδάφουσ ..............................................................................................................................................................57
Ηχορφπανςθ..............................................................................................................................................................................57
Ερωτήςεισ θεωρίασ ........................................................................................................................................................................57
Αςκήςεισ.........................................................................................................................................................................................61
ΕΞΕΛΙΞΗ ...................................................................................................................................................................... 68
΢φντομη ανάπτυξη τησ φλησ ..........................................................................................................................................................68
Ερωτήςεισ θεωρίασ ........................................................................................................................................................................70
Αςκήςεισ.........................................................................................................................................................................................73
[3]
Ξμξιϊρςαρη και μικοξξογαμιρμξί
Ρύμςξμη αμάπςσνη ςηπ ύληπ με ςη μξοτή εοχςήρεχμ

1. ΢ι ξμξμάζξσμε ξμξιϊρςαρη και ςι εναρταλίζει ξ ξογαμιρμϊπ ςξσ αμθοόπξσ με ασςήμ;
Απϊ Ξμξιόρςαρη είμαι η ικαμόςηςα ςξσ ξογαμιρμξύ…… Έχπ η εύοσθμη λειςξσογία ςξσ ξογαμιρμξύ ςξσ αμ-
θοώπξσ και ρσμεπώπ η επιβίχρη ςξσ. (ρελ 9)
2. Μα αματέοεςε λειςξσογίεπ πξσ οσθμίζξμςαι
απϊ ςξσπ ξμξιξρςαςικξϋπ μηυαμιρμξϋπ ςξσ αμθοό-
πιμξσ ξογαμιρμξϋ.
Ξι ξμξιξρςαςικξί μηυαμιρμξί ρςξμ αμθοώπιμξ ξογα-
μιρμό οσθμίζξσμ: ςη θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςξπ (ρςξ
δέομα ποέπει μα είμαι 36,6 °0), ςη ρσγκέμςοχρη ςηπ
γλσκόζηπ ρςξ αίμα, ςη ρσγκέμςοχρη ςξσ μεοξύ, ςξ
οΖ ςξσ αίμαςξπ (ποέπει μα είμαι ρςαθεοό ρςξ 7,4),
ςα επίπεδα ςξσ C02 ρςξ αίμα.
3. Μα πεοιγοάφεςε ςξμ ξμξιξρςαςικϊ μηυαμιρ-
μϊ πξσ οσθμίζει ςη θεομξκοαρία ςξσ ρόμαςξπ και ςη
διαςηοεί ρςαθεοή ρςξσπ 36,6 °C, ϊςαμ η θεομξκοα-
ρία ρςξ ενχςεοικϊ πεοιβάλλξμ είμαι μεγαλϋςεοη απϊ
36,6 °C.
Απϊ Όςαμ η θεομξκοαρία ρςξ ενχςεοικό πεοιβάλλξμ
πξσ βοιρκόμαρςε είμαι μεγαλύςεοη από ςξσπ 36,6 °C,
ςόςε ρςξ ρώμα μαπ τςάμει ρσμευώπ θεομόςηςα από
ςξ πεοιβάλλξμ
Έχπ Λε ςξμ ςοόπξ ασςό επιςσγυάμεςαι η διαςήοηρη
ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ ρώμαςξπ ρςξσπ 36,6 °C. (ρελ
9-10)
4. ΢ι ποξκαλεί η διαςαοαυή ςηπ ξμξιϊρςαρηπ
και πξϋ μπξοεί μα ξτείλξμςαι ςέςξιεπ διαςαοαυέπ;
Απϊ Ζ διαςαοαυή ςηπ ξμξιόρςαρηπ μπξοεί μα ποξκα-
λέρει εκδήλχρη αρθεμειώμ. Έχπ ρςξμ ςοόπξ ζχήπ
Δικόμα 1 Ξμξιξρςαςικόπ μηυαμιρμόπ ούθμιρηπ ςηπ θεομξκ- μαπ (κάπμιρμα, καςαμάλχρη αλκξόλ κςλ.). (ρελ 10)
οαρίαπ
5. ΢ι μπξοεί μα ρσμβεί εάμ ξ ξογαμιρμϊπ μαπ
δεμ αμςιδοάρει όρςε μα απξκαςαρςήρει μια διαςα-
οαυή ςηπ ξμξιϊρςαρηπ;
Αδσμαμία απξκαςάρςαρηπ ςηπ ξμξιόρςαρηπ ςξσ ξο-
γαμιρμξύ μαπ μπξοεί μα ποξκαλέρει μόμιμεπ βλάβεπ
ή και θάμαςξ.
6. Μα αματέοεςε ςη λειςξσογία ςξσ αμξρξβιξλξγικξϋ ρσρςήμαςξπ χπ ξμξιξρςαςικξϋ μηυαμιρμξϋ.
΢ξ αμξρξβιξλξγικό ρύρςημα χπ ξμξιξρςαςικόπ μηυαμιρμόπ αμαγμχοίζει και ενξσδεςεοώμει ςξσπ παθξγόμξσπ
μικοξξογαμιρμξύπ.
7. Οξιξσπ απϊ ςξσπ ξογαμιρμξϋπ υαοακςηοίζξσμε χπ μικοϊβια ή μικοξξογαμιρμξϋπ;

Ωπ μικοξξογαμιρμξύπ ή μικοόβια υαοακςηοίζξσμε ςξσπ ξογαμιρμξύπ ςχμ ξπξίχμ ςξ μέγεθξπ είμαι μικοόςεοξ
από 0,1 mm και καςά ρσμέπεια δεμ είμαι ξοαςξί με γσμμό μάςι.
8. Οξιξι μικοξξογαμιρμξί ξμξμάζξμςαι παοάριςα; Λε πξιξμ άλλξ ςοϊπξ μπξοεί μα επιβιόρει έμαπ
μικοξξογαμιρμϊπ εάμ δεμ παοαριςεί;
Απϊ Οαοάριςα είμαι ξι μικοξξογαμιρμξί ξι ξπξίξι πεομξύμ μέοξπ ή και όλη ςη ζχή ςξσπ Έχπ άλλξ ξογα-
μιρμό, όπχπ ξοιρμέμα αζχςξδερμεσςικά βακςήοια. (ρελ 11)
9. Οόπ ξμξμάζεςαι έμαπ μικοξξογαμιρμϊπ ϊςαμ παοαριςεί ρςξμ άμθοχπξ; Ρςημ πεοίπςχρη ασςή πόπ
υαοακςηοίζεςαι ξ άμθοχπξπ;
Όςαμ έμαπ μικοξξογαμιρμόπ παοαριςεί ρςξμ άμθοχπξ, ποξκαλώμςαπ διαςαοαυέπ ρςημ σγεία ςξσ, ξμξμάζεςαι
παθξγόμξπ. Ρςημ πεοίπςχρη ασςή ξ άμθοχπξπ υαοακςηοίζεςαι χπ νεμιρςήπ.
[4]
10. Λε πξιξσπ ςοϊπξσπ ξι μικοξξογαμιρμξί είμαι υοήριμξι ρςξμ άμθοχπξ;

Ξι μικοξξογαμιρμξί πξσ ποξκαλξύμ διαςαοαυέπ ρςημ σγεία ςξσ αμθοώπξσ είμαι πξλύ λιγόςεοξι από ασςξ-
ύπ πξσ δεμ είμαι επιβλαβείπ γι' ασςόμ. Οξλλξί μικοξξογαμιρμξί υοηριμξπξιξύμςαι από ςξμ άμθοχπξ ρςημ πα-
οαγχγή ξσριώμ (π.υ. τάομακα) ή ειδώμ διαςοξτήπ (π.υ. ςσοί, γιαξύοςι). Άλλξι μικοξξογαμιρμξί είμαι έμμερα
υοήριμξι ρςξμ άμθοχπξ, για παοάδειγμα μπξοξύμε μα αματέοξσμε ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ πξσ ρσμμεςέυξσμ
ρςημ απξικξδόμηρη ςηπ μεκοήπ ξογαμικήπ ύληπ.
11. Οξια υαοακςηοιρςικά ποέπει μα ρσγκεμςοόμει έμαπ μικοξξογαμιρμϊπ πξσ ζει ρε κάπξιξ ϊογαμξ ή
ιρςϊ ςξσ αμθοόπξσ για μα υαοακςηοιρςεί δσμηςικά παθξγϊμξπ; Μα αματέοεςε έμα παοάδειγμα δσμηςικά
παθξγϊμξσ μικοξξογαμιρμξϋ.
Απϊ Όςαμ κάπξιξι μικοξξογαμιρμξί πξσ ζξσμ ρε έμα όογαμξ….. Έχπ …….και παοάγει ςη βιςαμί-
μη Ι. (ρελ 11)
12. Οϊςε έμαπ δσμηςικά παθξγϊμξπ μικοξξογαμιρμϊπ γίμεςαι παθξγϊμξπ;
Ξι δσμηςικά παθξγόμξι μικοξξογαμιρμξί μπξοεί μα ποξκαλέρξσμ διαςαοαυέπ ρςημ σγεία ςξσ αμθοώπξσ, δηλα-
δή μα γίμξσμ παθξγόμξι, όςαμ:
a. Βοεθξύμ ρε άλλξσπ ιρςξύπ.
b. Ασνηθεί ξ αοιθμόπ ςξσπ (εναιςίαπ ςηπ μειχμέμηπ αμςίρςαρηπ ςξσ ξογαμιρμξύ).
13. Οόπ καςαςάρρξσμε ςξσπ παθξγϊμξσπ μικοξξογαμιρμξϋπ αμάλξγα με ςη δξμή ςξσπ;

Ξι παθξγόμξι μικοξξογαμιρμξί μπξοεί μα είμαι:
a. Δσκαοσχςικξί, όςαμ διαθέςξσμ εσδιάκοιςξ πσοήμα (ποχςόζχα, μύκηςεπ).
b. Οοξκαοσχςικξί, όςαμ δε διαθέςξσμ ξογαμχμέμξ πσοήμα (βακςήοια).
c. ακσςςαοικέπ, μη ασςξςελείπ μξοτέπ ζχήπ( Θξί),.
Δσκαοιχςικξί ξογαμιρμξί
ΟΠΩ΢ΞΕΩΑ
Ιαςηγξοία: Λξμξκύςςαοξι εσκαοσχςικξί ξογαμιρμξί.
Αμαπαοαγχγή: Λξμξγξμικά με διυξςόμηρη.
Ιίμηρη: Λε φεσδξπόδια ή βλεταοίδεπ ή μαρςίγια.
Οαοαδείγμαςα: ( είδξπ –τξοέαπ- αρθέμεια )
Ολαρμώδιξ – (κξσμξύπια)- ελξμξρία
΢οσπαμόρχμα –( μύγα ςρεςρέ )- αρθέμεια ςξσ ύπμξσ
Θρςξλσςική αμξιβάδα –αμξιβαδξειδή δσρεμςεοία
΢ξνόπλαρμα – ( καςξικίδια ζώα)- ποξρβάλει πμεύμξμεπ, ήπαο, απξβξλέπ ρςιπ εγκύξσπ.
΢οιυξμξμάδα-αμήκει ρςα ρενξσαλικώπ μεςαδιδόμεμα μξρήμαςα
ΛΣΙΖ΢ΔΡ
Ιαςηγξοία: Δσκαοιχςικξί μξμξκύςςαοξι ή πξλσκύςςαοξι ξογαμιρμξί.
Λξοτή: Απξςελξύμςαι από απλξύρςεοεπ μημαςξειδήπ δξμέπ ή στέπ.
Αμαπαοαγχγή: μξμξγξμικά με διυξςόμηρη ή με εκβλάρςηρη.
ΔΙΒΚΑΡ΢ΖΡΖ: όςαμ έμα ενόγκχμα ρςξ αουικό κύςςαοξ αμαπςσυθεί αοκεςά ή παοαμέμει εμχμέμξ με ςξ
γξμικό ξογαμιρμό ή απξκόβεςαι από ασςόμ και ζει πλέξμ χπ ασςξςελήπ ξογαμιρμόπ.
Οαοαδείγμαςα (είδξπ- αρθέμεια)
Candida albicans –πμεσμξμική καμςιςίαρη, κξλπίςιδα, ρςξμαςίςιδα.
Δεομαςότσςα –ποξρβάλξσμ ςξ δέομα ςηπ κεταλήπ και ςιπ μερξδακςύλιεπ πεοιξυέπ ςχμ πξδιώμ.
Οοξκαοσχςικξί ξογαμιρμξί
ΒΑΙ΢ΖΠΘΑΙαςηγξοία: Οοξκαοιχςικξί ξογαμιρμξί.
Λξοτή: Ρυημαςίζξσμ αθοξίρμαςα, ςιπ απξικίεπ.
Ρυήμα: Δλικξειδέπ (ρπειούλλια), ρταιοικό (κόκκξι), οαβδξειδέπ (βάκιλξι)
Δξμή: Ρςξ ερχςεοικό ςξσπ διακοίμξσμε ςημ πσοημική πεοιξυή (πσοημξειδέπ), μια πεοιξυή όπξσ εμςξπίζεςαι
ρσγκεμςοχμέμξ ςξ DNA ςξσπ. Ζ πλαρμαςική ςξσπ μεμβοάμη πεοιβάλλεςαι από ςξ κσςςαοικϊ ςξίυχμα, εμώ
ξοιρμέμα έυξσμ και έμα επιπλέξμ ςξίυχμα, ςημ κάφα. Δεμ διαθέςξσμ μεμβοαμξειδή ξογαμίδια παοά μόμξ οι-
βξρώμαςα ρςα ξπξία γίμεςαι η ρύμθερη ςχμ ποχςεψμώμ.
Ιίμηρη: Λε βλεταοίδεπ ή μαρςίγια.
Αμαπαοαγχγή: μξμξγξμικά με διυξςόμηρη.
ΔΜΔΞΡΟΞΠΘΑ: Δίμαι ατσδαςχμέμα κύςςαοα με αμθεκςικά ςξιυώμαςα και υαμηλξύπ μεςαβξλικξύπ οσθμξύπ.
Δημιξσογξύμςαι ρε αμςίνξεπ ρσμθήκεπ, όπχπ ρε ακοαίεπ θεομξκοαρίεπ ή σπό ςη δοάρη ακςιμξβξλιώμ Όςαμ ξι
[5]
ρσμθήκεπ ςξσ πεοιβάλλξμςξπ ναμαγίμξσμ εσμξψκέπ, ςα εμδξρπόοια βλαρςάμξσμ δίμξμςαπ ςξ καθέμα έμα βακςή-
οιξ
Οαοαδείγμαςα (είδξπ- αρθέμεια)
Vibrio cholerae –υξλέοα
Treponema pallidum –ρύτιλη
14. Γιαςί καθσρςέοηρε η αμακάλσφη ςχμ ιόμ; ΢ι ρσμςέλερε ρςη μελέςη ςηπ δξμήπ ςξσπ;
Απϊ Ξι ιξί αμακαλύτθηκαμ ρςα ςέλη ςξσ 19ξσ αιώμα Έχπ …η αμακάλσφη ςξσ ηλεκ-
ςοξμικξύ μικοξρκξπίξσ, πξσ έγιμε λίγξ αογόςεοα. (ρελ 18)
15. Μα πεοιγοάφεςε ςη δξμή εμϊπ ιξϋ.

Απϊ Ξι ιξί απξςελξύμςαι από έμα ενχςεοικό ποχςεψμικό πεοίβλημα Δχπ .Ξοιρμέμξι ιξί διαθέςξσμ και
έμα άλλξ πεοίβλημα λιπξποχςεψμικήπ τύρηπ, ςξ ξπξίξ ξμξμάζεςαι έλσςοξ. (ρελ 18)
16. Για πξιξ λϊγξ ξι ιξί υαοακςηοίζξμςαι χπ σπξυοεχςικά κσςςαοικά παοάριςα;

Απϊ Ξι ιξί υαοακςηοίζξμςαι χπ σπξυοεχςικά κσςςαοικά παοάριςα χπ έμζσμα πξσ είμαι απαοαίςηςα για ςιπ
διαδικαρίεπ ασςέπ. (ρελ 18)
17. Οόπ καςαςάρρξσμε ςξσπ ιξϋπ αμάλξγα με ςξμ νεμιρςή πξσ ποξρβάλλξσμ και πόπ αμάλξγα με ςξ εί-
δξπ ςξσ γεμεςικξϋ ςξσπ σλικξϋ;
Απϊ Αμάλξγα με ςξ είδξπ ςξσ ξογαμιρμξύ ρςξ ξπξίξ παοαριςξύμ χπ ιξύπ και ρε RΜΑ ιξύπ. (ρελ 18)
18. Οόπ ειρέουεςαι έμαπ ιϊπ ρςξ κϋςςαοξ-νεμιρςή;

Απϊ Ξ ιόπ αουικά ποξρκξλλάςαι ρςημ επιτάμεια ςξσ κσςςάοξσ-νεμιρςή. χπ ρςξ κσςςαοόπλαρμα ςξσ κσςςά-
οξσ-νεμιρςή. (ρελ 19)
19. Οόπ πξλλαπλαριάζξμςαι ξι DΜΑ ιξί;

Απϊ Λεςά ςημ είρξδξ ςξσ γεμεςικξύ σλικξύ ςξσ ιξύ ρςξ κύςςαοξ-νεμιρςή χπ Λε ασςό ςξμ ςοόπξ πξλλαπλα-
ριάζξμςαι, για παοάδειγμα, ξι εοπηςξίξί. (ρελ 19-20)
20. Οόπ πξλλαπλαριάζξμςαι ξι RΜΑ ιξί;

Απϊ Λια καςηγξοία RΜΑ ιώμ, ξι οεςοξίξι εόπ ςξ κύςςαοξ-νεμιρςή και μξλύμξσμ με ςημ ίδια διαδι-
καρία άλλα κύςςαοα. (ρελ 20-21)
ΛΞΚΣΜΡΖ: η είρξδξπ εμόπ ρςξμ ξογαμιρμό ςξσ αμθοώπξσ.
ΚΞΘΛΩΝΖ: η εγκαςάρςαρη και ξ πξλλαπλαριαρμόπ εμόπ παθξγόμξσ μικοξξογαμιρμξύ ρςξμ ξογαμιρμό.
ΚΞΘΛΏΔΖ ΜΞΡΖΛΑ΢Α: ξι αοοώρςιεπ πξσ ποξκαλξύμςαι από παθξγόμξσπ μικοξξογαμιρμξύπ.
Αιςήμαςα ςξσ Koch

Για μα υαοακςηοιρςεί μια αρθέμεια λξιμόδηπ ποέπει μα ικαμξπξιεί κάπξιεπ ποξωπξθέρειπ, ξι ξπξίεπ ρύμτχ-
μα με ςξμ Koch είμαι ξι ενήπ:
΢ξ μικοόβιξ πξσ ποξκαλεί ςημ αοοώρςια ποέπει:
a. Μα αμιυμεσςεί ρςα σγοά ή ςξσπ ιρςξύπ ςξσ αρθεμή ή ρςα πςώμαςα αμθοώπχμ πξσ πέθαμαμ.
b. Μα απξμξμχθεί από ςα παοαπάμχ σλικά μα καλλιεογηθεί ρςξ εογαρςήοιξ και
c. Μα ποξκαλέρει ςημ ίδια αοοώρςια ρε πειοαμαςόζχα και μα απξμξμχθεί εκ μέξσ από ςα πειοαμαςόζχ-
α.
΢ΞΝΘΜΔΡ είμαι ξσρίεπ πξσ παοάγξμςαι από ςα μικοόβια και απειλξύμ ςημ σγεία ςξσ αμθοώπξσ. Ξι ςξνίμεπ
μπξοεί μα είμαι ενχςξνίμεπ ή εμδξςξνίμεπ.
ΔΜΔΞ΢ΞΝΘΜΔΡ είμαι ξσρίεπ πξσ ρσμήθχπ βοίρκξμςαι ρςξ κσςςαοικό ςξίυχμα ξοιρμέμχμ παθξγόμχμ βακςη-
οίχμ και είμαι σπεύθσμεπ για ρσμπςώμαςα όπχπ ξ πσοεςόπ η πςώρη ςηπ πίερηπ ςξσ αίμαςξπ κ.ά.
ΔΝΩ΢ΞΝΘΜΔΡ. Ξσρίεπ πξσ εκκοίμξμςαι από ςα παθξγόμα βακςήοια και με ςημ κσκλξτξοία ςξσ αίμαςξπ δι-
αρπείοξμςαι ρςξ ερχςεοικό ςξσ αμθοώπιμξσ ξογαμιρμξύ και ποξρβάλλξσμ, αμάλξγα με ςη τύρη ςξσπ, ρσγ-
κεκοιμέμα όογαμα.
΢οόπξι μεςάδξρηπ ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ

a. Λε ςξ μεοό και ςημ ςοξτή.
b. Λε επατή με μξλσρμέμα ζώα.
c. Λε ςα ρςαγξμίδια ςξσ βήυα αρθεμξύπ αςόμξσ.
d. Λε άμερη επατή με μξλσρμέμα άςξμα,
e. Λε έμμερη επατή με μξλσρμέμα αμςικείμεμα κξιμήπ ή αςξμικήπ υοήρηπ.
[6]
΢οόπξι ειρόδξσ ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ

a. κάπξια αρσμέυεια ςξσ δέομαςξπ ή
b. από ςξσπ βλεμμξγόμξσπ πξσ σπάουξσμ ρε κξιλόςηςεπ ςξσ ξογαμιρμξύ όπχπ ςξ ρςόμα, ςξ ρςξμάυι, ξ
κόλπξπ.
Αμαγκαίεπ ποξσπξθέρειπ για ςημ απξτσγή μεςάδξρηπ ςχμ αρθεμειώμ

a. ΢ξ δέομα, ςα μαλλιά και ςα υέοια ποέπει μα πλέμξμςαι ςακςικά.
b. ΢οότιμα όπχπ ςα λαυαμικά θα ποέπει μα πλέμξμςαι καλά.
c. ΢ξ γάλα θα ποέπει μα παρςεοιώμεςαι. Λε ςημ παρςεοίχρη ςξ γάλα θεομαίμεςαι ρςξσπ 62 °C για μιρή
ώοα, ξπόςε καςαρςοέτξμςαι όλα ςα παθξγόμα αλλά και ςα πεοιρρόςεοα μη παθξγόμα μικοόβια, εμώ
ρσγυοόμχπ διαςηοείςαι η γεύρη ςξσ.
d. ΢ξ μεοό θα ποέπει μα υλχοιώμεςαι και η υλχοίχρή ςξσ μα ελέγυεςαι ρσμευώπ, έςρι ώρςε μα μημ σ-
πάουει η δσμαςόςηςα αμάπςσνηπ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ.
e. Για ςημ ποόληφη ςχμ ρενξσαλικώπ μεςαδιδόμεμχμ μξρημάςχμ ρσμιρςάςαι η υοήρη ποξτσλακςικξύ κα-
ςά ςη διάοκεια ςηπ ρενξσαλικήπ επατήπ.
ΑΜ΢ΘΒΘΞ΢ΘΙΑ υημικέπ ξσρίεπ με αμςιμικοξβιακή δοάρη πξσ παοάγξμςαι από βακςήοια, μύκηςεπ, αλλά και
τσςά.
Ληυαμιρμξί δοάρηπ ςχμ αμςιβιξςικώμ

Ζ δοάρη ςχμ αμςιβιξςικώμ ατξοά ςημ αμαρςξλή ή ςημ παοεμπόδιρη κάπξιαπ ειδικήπ βιξυημικήπ αμςίδοαρηπ
ςξσ μικοξξογαμιρμξύ.
a. Οαοεμπξδίζξσμ ςη ρύμθερη ςξσ κσςςαοικξύ ςξιυώμαςξπ ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ (π.υ. Ζ πε-
μικιλίμη).
b. Αμαρςέλλξσμ κάπξια αμςίδοαρη ςξσ μεςαβξλιρμξύ ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ.
c. Οαοεμβαίμξσμ ρςιπ λειςξσογίεπ αμςιγοατήπ, μεςαγοατήπ και μεςάτοαρηπ ςξσ γεμεςικξύ σλικξύ ςχμ
παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ.
d. Οοξκαλξύμ διαςαοαυέπ ρςη λειςξσογία ςηπ πλαρμαςικήπ μεμβοάμηπ ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ.
21. Για πξιξ λϊγξ ςα αμςιβιξςικά λέμε ϊςι δοξσμ επιλεκςικά και ϊυι έμαμςι ςχμ ιόμ;
΢α αμςιβιξςικά βλάπςξσμ μόμξ ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ και όυι ςα κύςςαοα ςξσ αμθοώπξσ. Δοξσμ δηλαδή ε-
πιλεκςικά ΢α αμςιβιξςικά δοξσμ αμαρςέλλξμςαπ ςημ παοαγχγή ξσριώμ ή λειςξσογιώμ ρςα βακςήοια, ρςξσπ
μύκηςεπ και ρςα ποχςόζχα. Δπειδή ξι ιξί δε διαθέςξσμ δικό ςξσπ μεςαβξλικό μηυαμιρμό, είμαι δηλαδή σπξυ-
οεχςικά κσςςαοικά παοάριςα, ςα αμςιβιξςικά δεμ έυξσμ καμέμα απξςέλερμα ρςξσπ ιξύπ.
22. Γιαςί δεμ ποέπει μα γίμεςαι αλϊγιρςη υοήρη ςχμ αμςιβιξςικόμ;

Ζ αμακάλσφη ςχμ αμςιβιξςικώμ έτεοε επαμάρςαρη ρςημ αμςιμεςώπιρη ςχμ βακςηοιακώμ λξιμώνεχμ. Δμςξύςξ-
ιπ, η αλόγιρςη υοήρη ςξσπ έυει χπ απξςέλερμα ςη δημιξσογία αμθεκςικώμ ρςα αμςιβιξςικά βακςηοιακώμ ρςελε-
υώμ. ΢ξ γεγξμόπ ασςό ταμεοώμει ςη μεγάλη αμάγκη για παοαρκεσή μέχμ αμςιβιξςικώμ.
΢οόπξι μεςάδξρηπ ςχμ Ρενξσαλικώπ Λεςαδιδόμεμχμ Μξρημάςχμ -Οαοαδείγμαςα

a. ρενξσαλική επατή,
b. μέρχ ςξσ αίμαςξπ ή ςχμ παοαγώγχμ ςξσ (π.υ. ρε πεοιπςώρειπ μεςάγγιρηπ ή υοήρηπ μξλσρμέμηπ ρύ-
οιγγαπ),
c. από ςη μξλσρμέμη μηςέοα ρςξ έμβοσξ.
1. Απϊ βακςήοια: η ρύτιλη, η γξμξκξκκική ξσοηθοίςιδα (ή γξμόοοξια) και η λξίμχνη από υλαμύδια.
2. Απϊ ιξϋπ: ξ απλόπ έοπηςαπ, η λξίμχνη από ιξύπ ςχμ αμθοώπιμχμ θηλχμάςχμ, ςξ AIDS, η ηπαςίςιδα Β και
η ηπαςίςιδα C.
3. Απϊ ποχςϊζχα: η λξίμχνη από ςοιυξμξμάδα.
4. Απϊ μϋκηςεπ: η λξίμχνη από κάμςιμςα.
[7]
Οοχςόςσπεπ εοχςήρειπ θεχοίαπ με απαμςήρειπ
Ξμξιρςαςικξί μηυαμιρμξί
Α. Ξι πεοιρρόςεοξι ξογαμιρμξί ζξσμ ρε έμα ενχςεοικό πεοιβάλλξμ πξσ διαοκώπ μεςαβάλλεςαι. Οαοόλα ασςά
ςξ ερχςεοικό πεοιβάλλξμ ςχμ έμβιχμ όμςχμ, μέρχ πξλύπλξκχμ μηυαμιρμώμ διαςηοείςαι ιρξοοξπία, γμχρςή χπ
ξμξιόρςαρη. Έμα από ςα πιξ μελεςημέμα παοαδείγμαςα ξμξιόρςαρηπ ρςξμ άμθοχπξ είμαι η ούθμιρη ςηπ θεο-
μξκοαρίαπ ςξσ ρώμαςξπ. Όπχπ και ςα σπόλξιπα ξμξιόθεομα ζώα, έςρι και ξ άμθοχπξπ είμαι ικαμόπ μα δια-
ςηοεί μία ανιξθαύμαρςα ρςαθεοή θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςξπ, πεοίπξσ ρςξσπ 36,6°C. Ξι παοακάςχ ενειδικεσ-
μέμεπ δξμέπ ςξσ αμθοώπιμξσ ξογαμιρμξύ εμπλέκξμςαι ρςη ούθμιρη ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ ρώμαςξπ.
1. ειδικό κέμςοξ ούθμιρηπ θεομξκοαρίαπ ρςξμ εγκέταλξ.
2. ειδικά μεσοικά κύςςαοα - θεομξωπξδξυείπ ςξσ δέομαςξπ.
3. ιδοχςξπξιξί αδέμεπ και αιμξτόοα αγγεία ρςημ επιτάμεια ςξσ δέομαςξπ.
Μα γοάφεςε ςιπ δξμέπ ασςέπ με ςη ρειοά πξσ εμεογξπξιξύμςαι καςά ςη διάοκεια ςηπ ξμξιξρςαςικήπ διαδικα-
ρίαπ ςηπ θεομξοούθμιρηπ.
Β. Ζ παοαγχγή ςξσ ιδοώςα με ςασςόυοξμη αγγειξδιαρςξλή ςχμ αγγείχμ ςξσ δέομαςξπ ςι απξςέλερμα έυει
ρςη θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςξπ; Ρε υαμηλή θεομξκοαρία ςξσ πεοιβάλλξμςξπ, πξια θα είμαι η αμςίδοαρη ςχμ
αιμξτόοχμ αγγείχμ ςξσ δέομαςξπ πξσ θα ξδηγξύρε, μεςά ςξ καςάλληλξ ρήμα ςξσ εγκετάλξσ, ρςη διαςήοηρη
ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ ρώμαςξπ. Μα ενηγήρεςε ςημ απάμςηρη ραπ.
Γ. Ρ΢Ξ διάγοαμμα ταίμξμςαι ξι ασνξμειώρειπ ςηπ διαμέςοξσ ςχμ επιταμει-
ακώμ αιμξτόοχμ αγγείχμ εμόπ σγιξύπ αςόμξσ καςά ςη διάοκεια ςηπ ημέ-
οαπ.
1. Οχπ ενηγείςαι η μξοτή ςηπ καμπύληπ;
2. Οξια υοξμική ρςιγμή βοέθηκε ςξ άςξμξ ασςό ρςξ θεομόςεοξ και
πξια ρςξ φσυοόςεοξ πεοιβάλλξμ;
Δ. Οξιξ από ςα διπλαμα διαγοάμμαςα δείυμει ςη μεςαβξλή ρςημ

έκκοιρη ιδοώςα και πξιξ ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ ρχμαςξπ και
γιαςί;
Δ. Όςαμ η ξμξιόρςαρη διαςαοάρρεςαι, δημιξσογξύμςαι ρξβαοά
ποξβλήμαςα ρςημ σγεία ςξσ ξογαμιρμξύ. Ζ αδσμαμία απξκα-
ςάρςαρηπ ςηπ ξμξιόρςαρηπ μπξοεί μα ξδηγήρει ακόμα και ρε
θάμαςξ. Μα αματέοεςε πξιξι παοάγξμςεπ μπξοξύμ μα ποξκαλέ-
ρξσμ διαςαοαυή ςηπ ξμξιόρςαρηπ.
Ρ΢. ΢ξ δέομα απξςελεί ςξ πλέξμ εκςεςαμέμξ όογαμξ ςξσ αμ-
θοώπιμξσ ξογαμιρμξύ και επιςελεί πλήθξπ λειςξσογιώμ εμώ μεςα-
νύ άλλχμ ρσμβάλλει ρςημ ξμξιόρςαρη ςξσ ξογαμιρμξύ. Λε πξιξσπ ςοόπξσπ επιςσγυάμεςαι ασςό;
Ε. Οξιξπ ξμξιξρςαςικόπ μηυαμιρμόπ ρυεςίζεςαι με ςημ αμαγμώοιρη και ενξσδεςέοχρη ςχμ
παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ; Οξια είμαι ςα υαοακςηοιρςικά ασςξύ ςξσ μηυαμιρμξύ;
Απάμςηρη
Α. Ζ ρχρςή ρειοά είμαι 2 —> 1 —> 3.
Β. Ζ ασνημέμη έκκοιρη ιδοώςα και η διαρςξλή ςχμ αγγείχμ ςηπ επιτάμειαπ ςξσ δέομαςξπ ρσμβάλλξσμ ρςη
διαςήοηρη ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ ρώμαςξπ χπ ενήπ: ςα αγγεία πξσ έυξσμ διαρςαλεί τέοξσμ μεγάλεπ πξρόςη-
ςεπ αίμαςξπ ποξπ ςημ επιτάμεια ςξσ δέομαςξπ, η ξπξία ςασςόυοξμα φύυεςαι λόγχ ςηπ ενάςμιρηπ ςξσ ιδοώςα.
΢ξ αίμα πξσ τςάμει ρςα αιμξτόοα αγγεία ςξσ δέομαςξπ φύυεςαι και καθώπ επιρςοέτει με ςημ κσκλξτξοία
ρςξ ερχςεοικό ςξσ ξογαμιρμξύ, απξςοέπει ςημ αύνηρη ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ. Για μα μη υάμει θεομόςηςα ξ
ξογαμιρμόπ, είμαι ρκόπιμξ μα μειχθεί ξ όγκξπ ςξσ αίμαςξπ πξσ βοίρκεςαι κξμςά ρςημ επιτάμεια ςξσ δέομα-
ςξπ. Άοα ςξ καςάλληλξ ρήμα ςξσ εγκετάλξσ θα ποξκαλξύρε μείχρη ςηπ διαμέςοξσ ςχμ επιταμειακώμ αιμξ-
τόοχμ αγγείχμ.
Γ
1. Όπχπ αματέοθηκε, ςα αγγεία ςηπ επιτάμειαπ ςξσ δέομαςξπ μπξοεί μα διαρςέλλξμςαι όςαμ σπάουει ςάρη
αύνηρηπ ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ ρώμαςξπ με ρκξπό μα απξςοέφει ςημ άμξδξ ςηπ. Άοα, όςαμ ασνάμεςαι η
θεομξκοαρία ςξσ πεοιβάλλξμςξπ, θα ασνάμεςαι αμαλόγχπ και η διάμεςοξπ ςχμ αγγείχμ, εμώ όςαμ μειώμεςαι η
θεομξκοαρία ςξσ πεοιβάλλξμςξπ, θα μειώμεςαι και η διάμεςοξπ ςχμ αγγείχμ. Λε βάρη ασςά, από ςξ διάγ-
οαμμα ποξκύπςει όςι μέυοι πεοίπξσ ςη ρςιγμή t1, ςξ άςξμξ βοίρκεςαι ρε πεοιβάλλξμ με μέςοια ρυεςικά θεο-
μξκοαρία. Λεςανύ t1 και t3, ςξ άςξμξ βοίρκεςαι ρε πεοιβάλλξμ με ασνημέμη ρσγκοιςικά θεομξκοαρία, ξπόςε
διεγείοεςαι και ξ μηυαμιρμόπ θεομξοούθμιρηπ. Από ςη ρςιγμή t3 και μεςά, η θεομξκοαρία ςείμει ρε πιξ υαμηλά
ρσγκοιςικά με ςα ποξηγξύμεμα επίπεδα, ξπόςε μειώμεςαι και η διάμεςοξπ ςχμ αγγείχμ.
[8]
2. Ρύμτχμα με ςα ποξηγξύμεμα, ςξ άςξμξ βοέθηκε ρςξ θεομόςεοξ ρσγκοιςικά πεοιβάλλξμ ςη υοξμική ρςιγ-
μή t2 και ρςξ φσυοόςεοξ από ςημ t4 και μεςά.
Δ. Όςαμ ξ μηυαμιρμόπ θεομξούθμιρηπ εμεογεί για μα μημ αμέβει η θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςξπ, ςόςε εκςόπ από
ςη διαρςξλή ςχμ αγγείχμ ποξκαλείςαι και έκκοιρη ιδοώςα. Άοα και ρςημ έκκοιρη ςξσ ιδοώςα παοαςηοξύμςαι
ασνξμειώρειπ παοάλληλεπ με ασςέπ ςηπ διαμέςοξσ ςχμ αγγείχμ, δηλαδή ςξ ρχρςό διάγοαμμα απεικόμιρηπ
είμαι ςξ Γ. Ξ ρςόυξπ ςξσ ρσρςήμαςξπ θεομξούθμιρηπ είμαι μα διαςηοεί ςη θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςξπ ρςαθεοή,
παοά ςιπ εμδευόμεμεπ πεοιβαλλξμςικέπ μεςαβξλέπ. Έςρι, ετόρξμ η θεομξκοαρία ςξσ πεοιβάλλξμςξπ δεμ νε-
πεομά κάπξια όοια, η θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςξπ παοαμέμει ρςξσπ 36,6 °C και ςξ διάγοαμμα απεικόμιρηπ εί-
μαι ςξ Β.
Δ. Οαοάγξμςεπ πξσ μπξοεί μα ποξκαλέρξσμ διαςαοαυέπ ςηπ ξμξιόρςαρηπ είμαι:
a. Ξι παθξγόμξι μικοξξογαμιρμξί
b. Ξι ακοαίεπ μεςαβξλέπ ςχμ πεοιβαλλξμςικώμ ρσμθηκώμ (θεομξκοαρία, ακςιμξβξλίεπ, διαθεριμόςηςα
ξνσγόμξσ)
c. Ξ ςοόπξπ ζχήπ (κάπμιρμα, αλκξόλ κλπ)
Ρ΢. ΢ξ δέομα ρσμμεςέυει ρςημ ξμξιόρςαρη ςξσ ξογαμιρμξύ με δύξ ςοόπξσπ: με ςη ρσμμεςξυή ςξσ ρςξ μηυα-
μιρμό θεομξούθμιρηπ όπχπ αματέοθηκε και με ςη ρσμμεςξυή ςξσ ρςημ άμσμα ςξσ ξογαμιρμξύ. Ρσγκεκοιμέμα,
απξςελεί έμα μηυαμιρμό μη ειδικήπ άμσμαπ πξσ εμπξδίζει απξςελερμαςικά ςημ είρξδξ ςχμ μικοξβίχμ ρςξμ ξο-
γαμιρμό μέρχ:
a. ΢ηπ δξμήπ ςξσ καθώπ ρςημ επιτάμεια ςξσ βοίρκεςαι η κεοάςιμη ρςιβάδα. Ζ κεοάςιμη ρςιβάδα απξςελεί
έμα ρςοώμα μεκοώμ κσςςάοχμ ςηπ επιδεομίδαπ και λειςξσογεί χπ τοαγμόπ ρςημ είρξδξ ςχμ μικοξβίχμ.
b. ΢χμ ξσριώμ πξσ παοάγξμςαι από ςξσπ ιδοχςξπξιξύπ και ςξσπ ρμηγμαςξγόμξσπ αδέμεπ. Ξ ιδοώςαπ
πεοιέυει γαλακςικό ξνύ και λσρξζύμη, εμώ ςξ ρμήγμα πεοιέυει ςα λιπαοά ξνέα. Ξι ξσρίεπ ασςέπ δημιξσο-
γξύμ δσρμεμέπ υημικό πεοιβάλλξμ για ςα μικοόβια.
c. ΢χμ μη παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ ςηπ επιτάμειαπ ςξσ δέομαςξπ πξσ δοξσμ αμςαγχμιρςικά χπ ποξπ
ςημ εγκαςάρςαρη ςχμ παθξγόμχμ.
Ε. Ξ ιδιαίςεοξπ ξμξιξρςαςικόπ μηυαμιρμόπ πξσ ρυεςίζεςαι με ςημ αμαγμώοιρη και ςημ ενξσδεςέοχρη ςχμ πα-
θξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ είμαι ςξ αμξρξβιξλξγικό ρύρςημα. Λε ςξ ρύρςημα ασςό διεκπεοαιώμεςαι η ειδική
άμσμα. Απξςελείςαι από λεμτικά όογαμα (ποχςξγεμή και δεσςεοξγεμή) και από ενειδικεσμέμα κύςςαοα πξσ
είμαι κσοίχπ ςα λεμτξκύςςαοα (΢-λεμτξκύςςαοα και Β-λεμτξκύςςαοα) με διακοιςέπ λειςξσογίεπ.
Aλληλεπιδοάρειπ αμθοώπχμ και μικοξβίχμ

Ξ ξογαμιρμϊπ μαπ είμαι διαοκόπ εκςεθειμέμξπ ρε πληθόοα μικοξξογαμιρμόμ, πξλλξί απϊ ςξσπ ξπξίξσπ
εγκαθίρςαμςαι μϊμιμα ρςξ ερχςεοικϊ ςξσ ρόμαςξπ μαπ ή ρςημ ενχςεοική επιτάμεια ςξσ. Ξι πεοιρρϊςεοξι
είμαι ελάυιρςα ή και καθϊλξσ επιβλαβείπ, εμό μεοικξί έυξσμ και εσεογεςική επίδοαρη ρςξμ αμθοόπιμξ ξο-
γαμιρμϊ ή διαδοαμαςίζξσμ ρημαμςικϊ οϊλξ ρςα ξικξρσρςήμαςα. ΢ξ αμθοόπιμξ έμςεοξ, άλλχρςε, παοξμξι-
άζεςαι ρσυμά με μεγάλξσ μήκξσπ καλλιεογηςικϊ ρχλήμα, εμό ξι βλεμμξγϊμξι πξσ καλϋπςξσμ ςημ επιτάμεια
ςηπ ρςξμαςικήπ κξιλϊςηςαπ, ςξσ εμςέοξσ, ςξσ εκκοιςικξϋ και αμαπαοαγχγικξϋ ρσρςήμαςξπ έυξσμ έμα τσ-
ριξλξγικϊ πληθσρμϊ μικοξβίχμ πξσ είςε λειςξσογεί ποξπ ϊτελξπ ςηπ αμθοόπιμηπ σγείαπ είςε, μεοικέπ τξ-
οέπ, είμαι απξλϋςχπ απαοαίςηςξπ γι' ασςήμ. Ωρςϊρξ, έμαπ μικοϊπ αοιθμϊπ μικοξξογαμιρμόμ μπξοξϋμ μα
θεχοηθξϋμ παθξγϊμξι και ποξκαλξϋμ μξλϋμρειπ, αρθέμειεπ και ςελικά βλάβεπ ρςξμ νεμιρςή. Ρςη διπλαμή
τχςξγοατία απεικξμίζεςαι έμα πξλϋ κξιμϊ βακςήοιξ ςηπ ρςξμαςικήπ κξιλϊςηςαπ, ςξ Streptococcus mutans,
ςξ ξπξίξ ποξρβάλλει ςημ επιτάμεια ςχμ δξμςιόμ και ρςη ρσμέυεια ςημ απξικξδξμεί. ΢ελικϊ απξςέλερμα
μιαπ ςέςξιαπ ποξρβξλήπ είμαι η ςεοηδϊμα, μία πξλϋ διαδεδξμέμη βακςηοιακή μϊρξπ.
΢α ακϊλξσθα εοχςήμαςα ατξοξϋμ ςξσπ παθξγϊμξσπ μικοξξογαμιρμξϋπ:
a. Τθ νλνμάζνςμε σςπθνκνγθιή μθιξντκφξίδα ρνς αλθξώπνς ιαθ πνθνο ν ξόκνο ρηο;

b. Αλασέξαρε ρνςο παθνγόλνςο πξνιαξςφρθινύο μθιξννξγαλθπμνύο πνς γλφξίζερε, ιαθώο ιαθ ρθο απθέλεθεο
πνς πξνιακνύλ.
c. Πνύ νσείκεραθ η παθνγόλνο δξάπη νξθπμέλφλ βαιρηξίφλ;
d. Με πνθν ρξόπν αλρθμερφπίζνλραθ νθ κνθμώμεθο από βαιρήξθα;
e. Πώο εθπέξτνλραθ νθ μθιξννξγαλθπμνί πρν επφρεξθιό ρνς αλθξώπθλνς νξγαλθπμνύ;
Απαμςήρειπ
a. Ζ τσριξλξγική μικοξυλχοίδα αματέοεςαι ρςα εκαςξμςάδεπ είδη μικοξξογαμιρμώμ πξσ αμαπςύρρξμςαι
τσριξλξγικά ρςημ επιτάμεια (όπχπ ρςξ δέομα) ή ρςξ ερχςεοικό ςξσ ρώμαςξπ (όπχπ ρςη ρςξμαςική κξιλό-
ςηςα, ρςξμ γαρςοεμςεοικό ρχλήμα, ρςημ αμαπμεσρςική ξδό, ρςημ ξσοξγεμμηςική ξδό κ.λπ.). Ξι μικοξξογα-
μιρμξί ασςξί υαοακςηοίζξμςαι χπ δσμηςικά παθξγόμξι. Όςαμ βοίρκξμςαι ρε μικοό αοιθμό και δεμ μεςαμαρ-
ςεύξσμ ρε άλλξσπ ιρςξύπ και όογαμα, απξςελξύμ μέοξπ ςηπ τσριξλξγικήπ μικοξυλχοίδαπ. Ξι ξογαμιρμξί
ςηπ αμθοώπιμηπ μικοξυλχοίδαπ θεχοξύμςαι χτέλιμξι είςε διόςι παοάγξσμ υοήριμεπ ξσρίεπ ςιπ ξπξίεπ δεμ
μπξοεί μα ρσμθέρει μόμξπ ςξσ ξ ξογαμιρμόπ, π.υ. βιςαμίμη Ι από ςημ E.coli, είςε ρσμβάλλξσμ ρςημ άμσμα
[9]
ςξσ ξογαμιρμξύ. Αμ όμχπ για κάπξιξ λόγξ ασνηθξύμ, όπχπ ρσμβαίμει όςαμ ξ νεμιρςήπ παοξσριάζει μειχμέ-
μη αμςίρςαρη, ή βοεθξύμ ρε άλλξσπ ιρςξύπ, ςόςε ποξκαλξύμ ςημ εκδήλχρη αρθεμειώμ. Ζ παοξσρία ςχμ
μικοξξογαμιρμώμ ασςώμ ρςξ δέομα απξςελεί μέοξπ ςηπ ποώςηπ γοαμμήπ άμσμαπ ςξσ αμθοώπιμξσ ξογαμιρ-
μξύ και ρσμβάλλει ρςημ παοεμπόδιρη ςηπ ειρόδξσ ςχμ μικοξξογαμιρμώμ ρςξ ρώμα. Ξι μη παθξγόμξι μι-
κοξξογαμιρμξί ςηπ επιτάμειαπ ςξσ δέομαςξπ αμςαγχμίζξμςαι ςξσπ παθξγόμξσπ και εμπξδίζξσμ ςημ εγκα-
ςάρςαρη ςξσπ ρ' ασςήμ.
b. Ρςξσπ ποξκαοσχςικξύπ μικοξξογαμιρμξύπ αμήκξσμ ςα βακςήοια. Λεοικά βακςήοια είμαι σπεύθσμα για
ρξβαοέπ παθξλξγικέπ καςαρςάρειπ. Οαοαδείγμαςα παθξγόμχμ βακςηοίχμ απξςελξύμ:
i. To Vibrio choleraenou ποξκαλεί ςη υξλέοα,
ii. To Treponema pallidum nou ποξκαλεί ςη ρύτιλη,
iii. ΢α βακςήοια πξσ ποξκαλξύμ γξμξκξκκική ξσοηθοίςιδα ή γξμόοοξια
iv. ΢α υλαμύδια πξσ μεςαδίδξμςαι με ςη ρενξσαλική επατή.
c. Ζ παθξγόμξπ δοάρη ξοιρμέμχμ βακςηοίχμ ξτείλεςαι ρε ξσρίεπ πξσ ξι ίδιξι ξι μικοξξογαμιρμξί παοά-
γξσμ και ξμξμάζξμςαι ςξνίμεπ. Ξι ςξνίμεπ διακοίμξμςαι ρε εμδξςξνίμεπ και ενχςξνίμεπ. Ξι εμδξςξνίμεπ βοίρ-
κξμςαι ρςξ κσςςαοικό ςξίυχμα ξοιρμέμχμ παθξγόμχμ βακςηοίχμ και είμαι σπεύθσμεπ για ρσμπςώμαςα ό-
πχπ ξ πσοεςόπ και η πςώρη ςηπ πίερηπ ςξσ αίμαςξπ. (Ξ πσοεςόπ είμαι ρυεδόμ καθξλικό ρύμπςχμα ςηπ
δοάρηπ ςξσπ διόςι ξι ςξνίμεπ ασςέπ διεγείοξσμ ςημ απελεσθέοχρη ειδικώμ ποχςεψμώμ από ςα νεμιρςικά κύς-
ςαοα, ξι ξπξίεπ ξμξμάζξμςαι εμδξγεμή πσοεςξγόμα και επιδοξύμ ρςξ θεομξοοσθμιρςικό κέμςοξ ςξσ εγκε-
τάλξσ.) Ξι ενχςξνίμεπ εκκοίμξμςαι από ςα παθξγόμα βακςήοια και με ςημ κσκλξτξοία ςξσ αίμαςξπ διαρπε-
ίοξμςαι ρςξ ερχςεοικό ςξσ αμθοώπιμξσ ξογαμιρμξύ, μπξοξύμ μα ποξκαλέρξσμ βλάβεπ ρε πεοιξυέπ πξλύ
μακοιά από ςημ αουική ερςία ςηπ λξίμχνηπ και αμάλξγα με ςη τύρη ςξσπ ποξρβάλλξσμ ρσγκεκοιμέμα όο-
γαμα. (Οαοάδειγμα ενχςξνίμηπ απξςελεί η εμςεοξςξνίμη πξσ παοάγει ςξ Vibrio choleraenou αματέοθηκε ρε
ποξηγξύμεμξ εοώςημα και η ξπξία είμαι ξ αιςιξλξγικόπ παοάγξμςαπ ςηπ υξλέοαπ.)
d. Ξι λξιμώνειπ από βακςήοια αμςιμεςχπίζξμςαι κσοίχπ με ςη υξοήγηρη αμςιβιξςικώμ. ΢α αμςιβιξςικά είμαι

υημικέπ ξσρίεπ με αμςιμικοξβιακή δοάρη πξσ παοάγξμςαι από βακςήοια, μύκηςεπ και τσςά, και δοξσμ α-
μαρςέλλξμςαπ ή παοεμπξδίζξμςαπ μία ειδική βιξυημική αμςίδοαρη ςξσ βακςηοίξσ (αλλά και ςχμ ποχςόζχχμ
και ςχμ μσκήςχμ), όπχπ:
i. Οαοεμπξδίζξσμ ςη ρύμθερη ςξσ κσςςαοικξύ ςξιυώμαςξπ, (καςά ασςόμ ςξμ ςοόπξ δοα η πεμικιλλίμη)
ii. Αμαρςέλλξσμ κάπξια αμςίδοαρη ςξσ μεςαβξλιρμξύ,
iii. Οαοεμβαίμξσμ ρςιπ λειςξσογίεπ αμςιγοατήπ, μεςαγοατήπ και μεςάτοαρηπ ςξσ γεμεςικξύ σλικξύ,
iv. Οοξκαλξύμ διαςαοαυέπ ρςη λειςξσογία ςηπ πλαρμαςικήπ μεμβοάμηπ.
Ξι πεοιρρόςεοεπ μικοξβιακέπ μξλύμρειπ έυξσμ χπ ατεςηοία αρσμέυειεπ ή πληγέπ ςξσ δέομαςξπ ή ςχμ βλεμμξ-
γόμχμ, κσοίχπ ςξσ βλεμμξγόμξσ ςηπ αμαπμεσρςικήπ, πεπςικήπ ή ξσοξγεμμηςικήπ ξδξύ. (Για παοάδειγμα, η
Neisseria gonorrhoeae, ξ αιςιξλξγικόπ παοάγξμςαπ ςηπ ρενξσαλικά μεςαδιδόμεμηπ γξμόοοξιαπ ή γξμξκξκκικήπ
ξσοηθοίςιδαπ, ποξρκξλλάςαι ιρυσοά μόμξ ρςξ ξσοξγεμμηςικό επιθήλιξ.)
Δοχςήρειπ θεχοίαπ υχοίπ απαμςήρειπ

1. Οξιξύπ μικοξξογαμιρμξύπ ξμξμάζξσμε δσμηςικά παθξγόμξσπ; Οξιόπ ξ οόλξπ ςξσπ; Δώρςε έμα παοά-
δειγμα δσμηςικά παθξγόμξσ μικοξβίξσ.
2. Οξιξύπ μικοξξογαμιρμξύπ ξμξμάζξσμε δσμηςικά παθξγόμξσπ; Οξιόπ ξ οόλξπ ςξσπ; Δώρςε έμα παοά-
δειγμα δσμηςικά παθξγόμξσ μικοξβίξσ.
3. Γοάφςε ςξσπ ξοιρμξύπ ςχμ εμμξιώμ: παοάριςξ, νεμιρςήπ, μικοόβιξ, εκβλάρςημα, πλαρμίδιξ, ξμξιόρςα-
ρη.
4. ΢ι είμαι παοάριςξ και ςι νεμιρςήπ; Μα αματέοεςε δύξ παοαδείγμαςα όπξσ έμα παοάριςξ υοηριμξπξιεί
πεοιρρόςεοξσπ από έμαμ νεμιρςέπ.
5. ΢ί είμαι ςα εμδξρπόοια; Απξςελξύμ ςοόπξ αμαπαοαγχγήπ ςχμ βακςηοίχμ ή όυι και γαςί;
6. Οεοιγοάφςε ςξμ ξμξιξρςαςικό μηυαμιρμό πξσ διαςηοεί ςη θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςόπ μαπ ρςαθεοή ό-
ςαμ ένχ κάμει ζέρςη. ΢ί αλλάζει αμ βοεθξύμε ρε υώοξ με μικοόςεοη θεομξκοαρία από ασςή ςξσ ρώμαςόπ μαπ
(κούξ);
7. Έμαπ άμθοχπξπ μξλύμεςαι από έμα παθξγόμξ μικοόβιξ. Μα αματέοεςε ςξσπ ςοόπξσπ με ςξσπ ξπξίξσπ
γμχοίζεςε όςι είμαι δσμαςό ςξ άςξμξ ασςό μα ήοθε ρε επατή με ςξ μικοόβιξ.
8. Οχπ διαςηοείςαι η θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςξπ ρςξμ άμθοχπξ ρςξσπ 36,6ξC; Ρε πξια πεοίπςχρη γμχοί-
ζεςαι όςι αμεβαίμει και πξια η αιςία;
9. Δάμ έμα άςξμξ έυει εμταμίρει ρσμπςώμαςα βακςηοιακήπ λξίμχνηπ, πχπ θα μπξοξύρε μα αμςιμεςχπιρ-
ςεί ασςό ιαςοικά;
10. Ιάςχ από πξιεπ ποξωπξθέρειπ ξοιρμέμξι μικοξξογαμιρμξί απξςελξύμ τσριξλξγική μικοξυλχοίδα για
ςξμ άμθοχπξ; Οξιξπ είμαι ξ οόλξπ ςηπ τσριξλξγικήπ μικοξυλχοίδαπ;
[10]
11. Ρε πξια καςηγξοία μικοξξογαμιρμώμ αμήκξσμ ςξ ςοσπαμόρχμα και ςξ ςξνόπλαρμα, πώπ μεςαδίδξμςαι
και πξιεπ ξι επιπςώρειπ ςξσπ ρςξμ αμθοώπιμξ ξογαμιρμό;
12. Ζ ταιμσλκεςξμξσοία είμαι μια πάθηρη πξσ ξτείλεςαι ρςημ έλλειφη εμόπ εμζύμξσ ςξ ξπξίξ ρσμμεςέυει
ρςη μεςαςοξπή ςξσ αμιμξνέξπ ταιμσλαλαμίμη ρε ςσοξρίμη και ποξκαλείςαι από έμα μεςαλλαγμέμξ γξμίδιξ.
Λπξοεί ασςή η πάθηρη μα υαοακςηοιρςεί λξιμώδηπ; Οξιεπ είμαι ξι ποξωπξθέρειπ για ςξμ παοαπάμχ υαοακςη-
οιρμό;
13. ΢ί ξμξμάζξσμε αρθέμεια; Οξύ μπξοεί μα ξτείλεςαι; Λε πξιξμ ςοόπξ μεςαδίδξμςαι ςα μικοόβια ρςξμ
άμθοχπξ και από πξύ ειρέουξμςαι ρςξμ ξογαμιρμό ςξσ;
14. Μα αματέοεςαι ςα ποχςόζχα πξσ γμχοίζεςαι καθώπ και ςιπ αρθέμειεπ πξσ ασςά ποξκαλξύμ;
15. Οώπ μεςαδίδξμςαι ξι παθξγόμξι μικοξξογαμιρμξί;
16. Οώπ μεςαδίδεςαι η ηπαςίςιδα C; Αμςιμεςχπίζεςαι με αμςιβιξςικά ή όυι και γιαςί; Λε πξιξύπ ςοόπξσπ
δοξσμ ςα αμςιβιξςικά;
17. Οξιά είμαι η δξμή ςχμ ιώμ; Οξιά είμαι η βαρική διατξοά ρςξμ πξλλαπλαριαρμό ςχμ DNA-ιώμ και ςχμ
οεςοξιώμ;
18. Οξιεπ ρσμέπειεπ µπξοεί μα έυει η καςάυοηρη ςχμ αμςιβιξςικώμ για ςξμ άμθοχπξ;
19. Tί είμαι ςα βακςήοια; Οξιέπ αρθέμειεπ γμχοίζεςε πξσ ποξκαλξύμςαι από βακςήοια; Μα αματέοεςε και
ςξ όμξμα ςξσ βακςηοίξσ πξσ ςιπ ποξκαλεί, όπξσ ασςό είμαι γμχρςό.
20. Από πξιξσπ μικοξξογαμιρμξύπ παοάγξμςαι και με πξιξσπ μηυαμιρμξύπ δοξσμ ςα αμςιβιξςικά;
21. Μα πεοιγοάφεςε ςξ οόλξ ςχμ βλεμμξγόμχμ ρςημ άμσμα ςξσ αμθοώπιμξσ ξογαμιρμξύ.
Δοχςήρειπ Οξλλαπλήπ επιλξγήπ

Μα βάλεςε ρε κϋκλξ ςξ γοάμμα πξσ αμςιρςξιυεί ρςη ρχρςή απάμςηρη ή ρςη τοάρη πξσ ρσμπληοόμει ρχρ-
ςά ςημ ποϊςαρη:
1. Αρθέμεια μπξοεί μα ποξκϋφει απϊ διαςαοαυή d. Ιάφα

ςηπ ξμξιϊρςαρηπ. Ασςή η διαςαοαυή μπξοεί μα ξτε-
ίλεςαι ρε: 6. Ξι ιξί απξςελξϋμςαι απϊ:
a. παθξγόμξσπ μικοξξογαμιρμξύπ. a. DNA πξσ πεοιβάλλεςαι από καφίδιξ σδαςαμ-
b. ακοαίεπ μεςαβξλέπ ςχμ πεοιβαλλξμςικώμ ρσμ- θοάκχμ
θηκώμ. b. μξσκλεψκό ξνύ, DNA ή RNA, πξσ πεοιβάλλε-
c. κακό ςοόπξ ζχήπ. ςαι από καφίδιξ λιπξποχςεψμικήπ ρύρςαρηπ
d. όλα ςα παοαπάμχ c. πσοήμα με DNA και λιπιδικό πεοίβλημα
d. μξσκλεψκό ξνύ, DNA ή RNA, πξσ πεοιβάλλε-
2. Ξι μικοξξογαμιρμξί πξσ υοειάζξμςαι άλλξσπ ςαι από καφίδιξ ποχςεψμικήπ ρύρςαρηπ.
ξογαμιρμξϋπ μα επιβιόρξσμ ξμξμάζξμςαι:
a. Βακςήοια 7. ΢α βακςήοια αμαπαοάγξμςαι:
b. Θξί a. με ςη διαδικαρία ςηπ μίςχρηπ
c. Οοχςόζχα b. μξμξγξμικά με εκβλάρςηρη
d. Οαοάριςα c. με ςη διαδικαρία ςηπ μείχρηπ
d. αγεμώπ με διυξςόμηρη
3. ΢α δεομαςϊτσςα είμαι:
a. ρσμβιχςικά βακςήοια πξσ βοίρκξμςαι ρςιπ οί- 8. Ξι μϋκηςεπ είμαι:
ζεπ ςχμ φσυαμθώμ, a. εσκαοσχςικξί μξμξκύςςαοξι ή κξιμξκύςςαοξι
b. ρσμβιχςικά βακςήοια πξσ βοίρκξμςαι ρςημ ε- ξογαμιρμξί
πιτάμεια ςξσ δέομαςξπ b. ποξκαοσχςικξί ξογαμιρμξί πξσ μξιάζξσμ πξ-
c. ρσμβιχςικξί μύκηςεπ πξσ βοίρκξμςαι ρςημ ε- λύ ρςα βακςήοια
πιτάμεια ςξσ δέομαςξπ c. ποξκαοσχςικξί ξογαμιρμξί πξσ διατέοξσμ
d. ςίπξςα από ςα παοαπάμχ πξλύ από ςα βακςήοια
d. εσκαοσχςικξί μξμξκύςςαοξι ξογαμιρμξί
4. ΢α δεομαςϊτσςα απξςελξϋμ μια ειδική κα-
ςηγξοία: 9. Ξι ιξί έυξσμ ςημ δσμαςϊςηςα μα αμαπαοά-
a. Τσςώμ γξμςαι
b. Λσκήςχμ a. ένχ από ςα κύςςαοα ςξσ νεμιρςή
c. Βακςηοίχμ b. ρςιπ ςοξτέπ
d. Οοχςόζχχμ c. ρςα ρςάριμα μεοά
d. ρςα κύςςαοα ςξσ νεμιρςή.
5. Έμα κξιμϊ γμόοιρμα μεςανϋ μσκήςχμ και
βακςηοίχμ είμαι ϊςι και ςα δϋξ διαθέςξσμ: 10. Αμ έμαπ ιϊπ είμαι DNA ιϊπ ςϊςε ρίγξσοα δε
a. Ολαρμίδια θα διαθέςει:
b. Οσοήμα a. Έλσςοξ,
c. Δκβλάρςημα b. Ιαφίδιξ
[11]
c. αμςίρςοξτη μεςαγοατάρη 19. Ξ ξογαμιρμϊπ πξσ πεομά έμα μέοξπ ςηπ ζχ-
d. λιπξποχςεΐμεπ ήπ ςξσ ή ϊλη ςη ζχή ςξσ ρςξ ερχςεοικϊ εμϊπ άλλξσ
ξογαμιρμξϋ, ξμξμάζεςαι:
11. Οξια απϊ ςιπ παοακάςχ αρθέμειεπ δεμ ξτεί- a. Νεμιρςήπ
λεςαι ρε βακςήοιξ: b. Δσμηςικά παθξγόμξπ
a. Υξλέοα c. Οαοάριςξ
b. Ρύτιλη d. Δκβλάρςημα
c. Δλξμξρία
d. Τσμαςίχρη 20. Ζ εκβλάρςηρη είμαι ςοϊπξπ αμαπαοαγχγήπ
ςχμ:
12. Ξ ίδιξπ ιϊπ έυει ςη δσμαςϊςηςα μα μξλϋμει a. Βακςηοίχμ ,
a. ξογαμιρμξύπ πξσ αμήκξσμ ρε διατξοεςικά εί- b. Θώμ
δη c. Λσκήςχμ
b. όλα ςα κύςςαοα εμόπ νεμιρςή d. Οοχςξζώχμ
c. μόμξ ςα κύςςαοα ςξσ νεμιρςή πξσ τέοξσμ έμα
ρσγκεκοιμέμξ σπξδξυέα 21. Ξι οεςοξιξί διαθέςξσμ:
d. όλα ςα παοαπάμχ a. RNA γεμεςικό σλικό
b. DNA γεμεςικό σλικό
13. Λικοξξογαμιρμϊπ Vibrio Cholerae είμαι: c. RNA γεμεςικό σλικό και αμςίρςοξτη μεςαγ-
a. Λύκηςαπ οατάρη
b. Βακςήοιξ d. DNA γεμεςικό σλικό και αμςίρςοξτη μεςαγ-
c. Θόπ οατάρη
d. Οοχςόζχξ
22. Ξι λξιμόνειπ δεμ ποξλαμβάμξμςαι:
14. Ζ παρςεοίχρη είμαι μια μέθξδξπ a. με ςη υοήρη ποξτσλακςικξύ
a. πξσ καςαρςοέτει όλξσπ ςξσπ μικοξξογαμιρ- b. με ςη υοήρη αμςιβιξςικξύ
μξύπ c. με ςημ εταομξγή καμόμχμ αςξμικήπ σγιειμήπ
b. πξσ διεσκξλύμει ςξμ πξλλαπλαριαρμό ςχμ d. με ςημ ςήοηρη καμόμχμ δημόριαπ σγιειμήπ
μικοξξογαμιρμώμ
c. πξσ καςαρςοέτει όλξσπ ςξσπ παθξγόμξσπ 23. Ζ τσμαςίχρη είμαι μια αρθέμεια πξσ ξτείλε-
μικοξξογαμιρμξύπ ςαι ρε
d. μεςαςοέπει όλξσπ ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ ρε a. βακςήοιξ
εμδξρπόοια b. ιό
c. μύκηςα
15. ΢α ποχςϊζχα είμαι: d. κάπξιξ ποχςόζχξ
a. Λξμξκύςςαοξι ποξκαοσχςικξί ξογαμιρμξί
b. Λξμξκύςςαοξι εσκαοσχςικξί ξογαμιρμξί 24. ΢ξ ςοσπαμϊρχμα ποξκαλεί:
c. Οξλσκύςςαοξι ποξκαοσχςικξί ξογαμιρμξί a. Δσρεμςεοία
d. Οξλσκύςςαοξι εσκαοσχςικξί ξογαμιρμξί b. Δλξμξρία
c. αρθέμεια ςξσ ύπμξσ
16. Ζ εκβλάρςηρη είμαι ςοϊπξπ αμαπαοαγχγήπ d. υξλέοα
ςχμ:
a. Βακςηοίχμ 25. Ξι εμδξςξνίμεπ:
b. Θώμ a. ασνάμξσμ ςημ πίερη
c. Λσκήςχμ b. δοξσμ μέρα ρςα κύςςαοα ςξσ νεμιρςή
d. Οοχςξζώχμ c. δεμ κσκλξτξοξύμ ελεύθεοεπ ρςξ αίμα
d. όλα ςα παοαπάμχ
17. ΢α δεομαςϊτσςα αμήκξσμ:
a. Ρςξσπ ιξύπ 26. Ζ ηπαςίςιδα, ξ έοπηςαπ και ςξ AIDS ξτεί-
b. Ρςξσπ μύκηςεπ λξμςαι ρε
c. Ρςα βακςήοια a. βακςήοια
d. Ρςα ποχςόζχα b. μύκηςεπ
c. ιξύπ
18. ΢ξ Vibrio cholerae είμαι: d. ποχςόζχα
a. Λξμξκύςςαοξπ εσκαοσχςικόπ ξογαμιρμόπ
b. Οξλσκύςςαοξπ εσκαοσχςικόπ ξογαμιρμόπ 27. Ζ ελξμξρία είμαι μια αρθέμεια πξσ εμταμί-
c. Λξμξκύςςαοξπ ποξκαοσχςικόπ ξογαμιρμόπ ζεςαι κσοίχπ ρςιπ ςοξπικέπ υόοεπ και ξτείλεςαι
d. Οξλσκύςςαοξπ ποξκαοσχςικόπ ξογαμιρμόπ a. ρςξμ ιό poliovirus
b. ρςξ βακςήοιξ ραλμξμέλα
c. ρε έμα βαριδιξμύκηςα
d. ρε πλαρμώδια.
[12]
28. Ξι ιξί, για μα τςιάνξσμ ςιπ δικέπ ςξσπ ποχςε- c. Υλχοίχρη

ΐμεπ, d. παρςεοίχρη.
a. μεςατέοξσμ ρςα κύςςαοα ςχμ νεμιρςώμ ςα δι-
κά ςξσπ οιβξρώμαςα 35. Ζ ιρςξλσςική αμξιβάδα ποξκαλεί
b. με ςημ είρξδξ ςξσπ ρςα κύςςαοα ςχμ νεμιρ- a. εγκεταλξπάθεια.
ςώμ, τςιάυμξσμ ςα δικά ςξσπ οιβξρώμαςα b. έοπη.
c. δε υοειάζξμςαι καθόλξσ οιβξρώμαςα c. αμξιβαδξειδή δσρεμςεοία
d. δαμείζξμςαι ςα οιβξρώμαςα ςχμ κσςςάοχμ d. ςύτξ.
ςξσ νεμιρςή
36. ΢α βακςήοια δε διαθέςξσμ:
29. ΢α βακςήοια αμαπαοάγξμςαι a. Πιβξρώμαςα
a. με ςη διαδικαρία ςηπ μίςχρηπ b. Λιςξυόμδοια
b. μξμξγξμικά με εκβλάρςηρη c. κσςςαοικό ςξίυχμα
c. με ςη διαδικαρία ςηπ μείχρηπ d. κσςςαοική μεμβοάμη
d. αγεμώπ με διυξςόμηρη.
37. Λέρα ρςξ καφίδιξ εμϊπ οεςοξψξϋ πεοιέυεςαι
30. Οξιξι απϊ ςξσπ παοακάςχ μικοξξογαμιρμξ- a. RNA και ςξ έμζσμξ αμςίρςοξτη μεςαγοατά-
ϋπ είμαι ποξκαοσχςικξί; ρη.
a. Ξι βαριδιξμύκηςεπ. b. DNA και ςξ έμζσμξ αμςίρςοξτη μεςαγοατάρη
b. ΢α πλαρμώδια. c. RNA, ςξ έμζσμξ αμςίρςοξτη μεςαγοατάρη
c. Ζ αμξιβάδα και οιβξρώμαςα.
d. ΢α βακςήοια. d. RNA
38. Ζ ιρςξλσςική αμξιβάδα μεςαδίδεςαι:

31. Ξι εμδξςξνίμεπ εμςξπίζξμςαι: a. με ςημ ρενξσαλική επατή.
a. Ρςξ κσςςαοικό ςξίυχμα ςχμ βακςηοίχμ b. με μξλσρμέμξ μεοό.
b. Ρςημ πλαρμαςική μεμβοάμη ςχμ βακςηοίχμ c. με ςα ρςαγξμίδια ςξσ αέοα.
c. Ρςξ κσςςαοόπλαρμα ςχμ βακςηοίχμ d. με ςη μύγα ςρε-ςρε .
d. Ρε όλα ςα παοαπάμχ
39. Όςαμ ςξ γεμεςικϊ σλικϊ εμϊπ ιξϋ παοαμέμει
32. Ζ παρςεοίχρη είμαι μια μέθξδξπ: ρε λαμθάμξσρα καςάρςαρη:
a. πξσ καςαρςοέτει όλξσπ ςξσπ μικοξξογαμιρ- a. παοάγξμςαι μέξι ιξί ξι ξπξίξι θα εγκαςαλεί-
μξύπ. φξσμ ςξ ποξρβεβλημέμξ κύςςαοξ και θα μξ-
b. πξσ δημιξσογεί μη εσμξψκέπ ρσμθήκεπ αμάπςσ- λύμξσμ άλλα κύςςαοα.
νηπ ςχμ μικοξξογαμιρμώμ. b. παοάγξμςαι μέξι ιξί ξι ξπξίξι όμχπ δεμ μπξ-
c. πξσ καςαρςοέτει όλξσπ ςξσπ παθξγόμξσπ μικ- οξύμ μα μξλύμξσμ άλλα κύςςαοα.
οξξογαμιρμξύπ. c. αμςιγοάτεςαι, μεςαγοάτεςαι και μεςατοάζε-
d. μεςαςοέπει όλξσπ ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ ρε ςαι υχοίπ μα παοάγξμςαι μέξι ιξί.
εμδξρπόοια. d. αμςιγοάτεςαι μαζί με ςξ γεμεςικό σλικό ςχμ
κσςςάοχμ -νεμιρςώμ καθώπ ασςά διαιοξύμςαι.
33. Αρθέμεια ιψκήπ αιςιξλξγίαπ δεμ είμαι:
a. η πμεσμξμική καμςιμςίαρη. 40. ΢α αμςιβιξςικά
b. η ηπαςίςιδα. a. υοηριμξπξιξύμςαι ραμ τάομακα μόμξ ρςημ
c. η πξλιξμσελίςιδα. πεοίπςχρη βακςηοιακώμ λξιμώνεχμ.
d. η γοίπη b. αμαρςέλλξσμ ςημ δοάρη ςχμ μικοξβίχμ, εμιρ-
υύξμςαπ ςημ παοαγχγή αμςιρχμάςχμ από ςξ
34. ΢ξ μεοϊ πξσ υοηριμξπξιξϋμε ρςιπ καθημεοι- αμξρξβιξλξγικό ρύρςημα.
μέπ μαπ αμάγκεπ ποξκειμέμξσ μα μημ επιςοέπει ςημ c. δεμ θεοαπεύξσμ ιξγεμείπ λξιμώνειπ.
αμάπςσνη παθξγϊμχμ μικοξβίχμ στίρςαςαι: d. α και γ.
a. τθξοίχρη. e.
b. απξρςείοχρη με θέομαμρη ςξσ ρςξσπ 100ξC.
Δοχςήρειπ Ρχρςξύ-Κάθξσπ
1. Ζ ελξμξρία είμαι μια αρθέμεια πξσ ξτείλεςαι ρε ξοιρμέμα ποχςόζχα, ςα πλαρμώδια.
2. Ζ ελξμξρία μεςαδίδεςαι από άμθοχπξ ρε άμθοχπξ
3. Ζ αλόγιρςη υοήρη ςχμ αμςιβιξςικώμ δημιξσογεί αμθεκςικά μικοξβιακά ρςελέυη
4. Ρςξμ βλεμξγόμξ ςξσ ρςξμάυξσ εκκοίμεςαι ςξ σδοξυλχοικό ξνύ.
5. Σπάουξσμ και μη παθξγόμξι ιξί.
6. ΢α ρενξσαλικώπ μεςαδιδόμεμα μξρήμαςα μεςαδίδξμςαι και από ςημ μηςέοα ρςξ έμβοσξ.
7. Ξι δσμηςικά παθξγόμξι μικοξξογαμιρμξί ειρέουξμςαι ρςξμ ξογαμιρμό μαπ όςαμ η άμσμα μαπ είμαι εναρθε-
μημέμη.
[13]
8. Ρε κάθε πεοίπςχρη μόλσμρηπ εμόπ κσςςάοξσ από ιό ακξλξσθεί άμερα η λύρη ςξσ κσςςάοξσ νεμιρςή
και η απελεσθέοχρη ςχμ μέχμ ιώμ.
9. Ξι αρθέμειεπ πξσ ποξκαλξύμςαι από ςξσπ παθξγόμξσπ μικοξξογαμιρμξύπ λέγξμςαι λξιμώδη μξρήμαςα.
10. ΢α ρενξσαλικώπ μεςαδιδόμεμα μξρήμαςα ξτείλξμςαι απξκλειρςικά ρε ιξύπ.
11. Ξι μύκηςεπ είμαι εσκαοσχςικξί ξογαμιρμξί
12. Ζ δοάρη ςχμ αμςιβιξςικώμ υαοακςηοίζεςαι χπ επιλεκςική γιαςί ςα αμςιβιξςικά δεμ είμαι απξςελερμαςικά
εμάμςια ρςξσπ ιξύπ.
13. Ρε κάθε πεοίπςχρη μόλσμρηπ εμόπ κσςςάοξσ από ιό ακξλξσθεί άμερα η λύρη ςξσ κσςςάοξσ νεμιρςή και
η απελεσθέοχρη ςχμ μέχμ ιώμ.
14. Ξι αρθέμειεπ πξσ ποξκαλξύμςαι από ςξσπ παθξγόμξσπ μικοξξογαμιρμξύπ λέγξμςαι λξιμώδη μξρήμαςα.
15. ΢ξ υλώοιξ υοηριμξπξιείςαι ρςιπ πιρίμεπ γιαςί καςαρςοέτει ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ.
16. ΢α βακςήοια είμαι ποξκαοσχςικξί ξογαμιρμξί, εμώ ξι μύκηςεπ και ςα ποχςόζχα είμαι εσκαοσχςικξί ξογα-
μιρμξί.
17. ΢α βακςήοια διαθέςξσμ οιβξρώμαςα και μιςξυόμδοια.
18. ΢α εμδξρπόοια ρυημαςίζξμςαι από μύκηςεπ.
19. Ξμξιόρςαρη είμαι η ικαμόςηςα κάθε ξογαμιρμξύ μα διαςηοεί ςιπ ερχςεοικέπ ςξσ ρσμθήκεπ ρςαθεοέπ, παοά
ςιπ ενχςεοικέπ μεςαβξλέπ.
20. Όλα ςα μικοόβια είμαι παθξγόμα.
21. Ξι θεομξωπξδξυείπ ςξσ δέομαςξπ «ειδξπξιξύμ» ςξμ εγκέταλξ για ςημ αύνηρη ςηπ θεομξκοαρίαπ ρςξ ενχ-
ςεοικό πεοιβάλλξμ.
22. ΢α δεομαςότσςα αμήκξσμ ρςξσπ μύκηςεπ.
23. Ζ αρθέμεια ςξσ ύπμξσ αμήκει ρςα λξιμώδη μξρήμαςα.
24. ΢α πλαρμίδια είμαι μικοά κσκλικά μόοια DNA ςχμ βακςηοίχμ και ςχμ ιώμ.
25. Ζ κάφα είμαι έμα επιπλέξμ πεοίβλημα ξοιρμέμχμ βακςηοίχμ.
26. Ζ ιρςξλσςική αμξιβάδα κιμείςαι με βλεταοίδεπ.
27. Ζ αρθέμεια ςξσ ύπμξσ ποξκαλείςαι από ςξ ςοσπαμόρχμα.
28. ΢α ποχςόζχα αμαπαοάγξμςαι μξμξγξμικά με απλή διυξςόμηρη.
29. Ξι σπξδξυείπ ςηπ πλαρμαςικήπ μεμβοάμηπ ςχμ κσςςάοχμ - νεμιρςώμ είμαι γλσκξποχςεΐμεπ.
30. Ζ τσμαςίχρη είμαι μία από ςιπ αρθέμειεπ πξσ μεςαδίδξμςαι με ςη ρενξσαλική επατή.
31. Ζ εκβλάρςηρη είμαι ςοόπξπ αμαπαοαγχγήπ ςχμ μσκήςχμ.
32. Όλα ςα βακςήοια έυξσμ κσςςαοικό ςξίυχμα και κάφα
33. ΢α εμδξρπόοια ρυημαςίζξμςαι από μύκηςεπ.
34. Ξμξιόρςαρη είμαι η ικαμόςηςα κάθε ξογαμιρμξύ μα διαςηοεί ςιπ ερχςεοικέπ ςξσ ρσμθήκεπ ρςαθεοέπ, παοά
ςιπ ενχςεοικέπ μεςαβξλέπ.
35. Όλξι ξι ιξί διαθέςξσμ έλσςοξ.
36. ΢α αμςιβιξςικά καςαπξλεμξύμ μόμξ ςα κσςςαοικά μικοόβια.
37. ΢α δεομαςότσςα αμήκξσμ ρςξσπ μύκηςεπ.
38. ΢α πλαρμίδια είμαι μικοά κσκλικά μόοια DNA ςχμ βακςηοίχμ και ςχμ ιώμ.
39. Ζ κάφα είμαι έμα επιπλέξμ πεοίβλημα ξοιρμέμχμ βακςηοίχμ.
40. Ζ γξμόοοξια αμήκει ρςα ρενξσαλικώπ μεςαδιδόμεμα μξρήμαςα και ξτείλεςαι ρε βακςήοιξ.
41. ΢α ποχςόζχα αμαπαοάγξμςαι μόμξ μξμξγξμικά με απλή διυξςόμηρη, όπχπ και ξι μύκηςεπ.
42. Για ςημ αμακάλσφη ςηπ πεμικιλίμηπ εσθύμεςαι ξ Τλέμιμγκ και έγιμε ςξ 1882
Αρκήρειπ
1. Οαοαςηοόμςαπ με ςξ μικοξρκϊπιξ έμα μξλσρμέμξ κϋςςαοξ διαπιρςόμξσμε ςημ παοξσρία αμςίρςοξτηπ
μεςαγοατάρηπ. Απϊ ςι είδξσπ μικοϊβιξ έυει μξλσμθεί ςξ κϋςςαοξ και πόπ ςξ αιςιξλξγείςε; Οξια είμαι η δξμή
ςξσ μικοξβίξσ; Μα πεοιγοάφεςε ςξ γεμικϊ ςοϊπξ πξλλαπλαριαρμξϋ ςξσ μικοξβίξσ πξσ μϊλσμε ςξ κϋςςαοξ.
2. Έμα σγιέπ άςξμξ μεςακιμείςαι απϊ έμα υόοξ με θεομξκοαρία 25 ξC ρε έμαμ άλλξ με θεομξκοαρια 35
ξC. Λε πξιξ ςοϊπξ θα «ειδξπξιηθεί» ξ εγκέταλξπ ςξσ αμθοόπξσ για ςημ αλλαγή ασςή; Οξια θα είμαι η αμςίδ-
οαρη ςξσ ειδικξϋ κέμςοξσ οϋθμιρηπ ςηπ θεομξκοαρίαπ, πξσ βοίρκεςαι ρςξμ εγκέταλξ; Οξιξπ ξ οϊλξπ ςχμ αι-
μξτϊοχμ αγγείχμ ρςη οϋθμιρη ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ ρόμαςξπ; ΢ι διατξοεςικϊ θα ρσμβεί ρςη διαδικαρία
οϋθμιρηπ ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ ρόμαςξπ ϊςαμ ςξ άςξμξ επιρςοέφει ρςξ υχοξ πξσ έυει θεομξκοαρία 25 ξC;
3. Έμαπ εοεσμηςήπ μελεςά ςιπ καλλιέογειεπ ςερράοχμ (4) δειγμάςχμ μικοξξογαμιρμόμ (Α, Β, Γ, Δ). Ξ
μικοξξογαμιρμϊπ Α έυει χπ γεμεςικϊ σλικϊ RNA. O μικοξξογαμιρμϊπ Β έυει πλαρμίδια. Ξ μικοξξογαμιρμϊπ Γ
παοάγει εκβλαρςήμαςα. Ξ μικοξξογαμιρμϊπ Δ κιμείςαι με φεσδξπϊδια. Οξιξπ απϊ ςξσπ παοαπάμχ μικοξξο-
γαμιρμξϋπ είμαι ποχςϊζχξ, πξιξπ είμαι ιϊπ, πξιξπ είμαι βακςήοιξ και πξιξπ είμαι μϋκηςαπ;
4. Τξιςηςήπ βιξλξγικξϋ ςμήμαςξπ εογαζϊμεμξπ ρςξ εογαρςήοιξ ςηπ ρυξλήπ ςξσ αμακάςεφε ςα ςοία δείγ-
μαςα ποχςϊζχχμ με ςα ξπξία αρυξλξϋμςαμ. Αμ ςξ ποόςξ ποξκαλεί ελξμξρία, ςξ δεϋςεοξ ποξκαλεί αρθέμεια
ςξσ ϋπμξσ και ςξ ςοίςξ ποξέουεςαι απϊ ςα ζόα μα βοείςε πξια ποχςϊζχα είμαι ασςά
[14]
5. Δϋξ καλλιέογειεπ διατξοεςικξϋ είδξσπ

βακςηοίχμ αμαπςϋρρξμςαι ρςξ εογαρςήοιξ
ρςιπ ίδιεπ ρσμθήκεπ πεοιβάλλξμςξπ και ςοξ-
τήπ. ΢ημ ςοίςη µέοα ρςξμ υόοξ καλλιέογειαπ
αμιυμεϋθηκε ρηµαμςική πξρϊςηςα ακςιμξβξ-
λίαπ λϊγχ διαοοξήπ. Ζ βλάβη απξκαςαρςά-
θηκε µεςά απϊ πέμςε μέοεπ. Ρςα
διαγοάµµαςα πξσ ακξλξσθξϋμ παοξσριάζε-
ςαι η αμάπςσνη ςχμ δϋξ καλλιεογειόμ για
υοξμικϊ διάρςηµα ξκςό ηµεοόμ. Οόπ µπξοεί
μα ενηγηθεί η πξοεία αμάπςσνηπ κάθε καλλιέογειαπ;
6. Έμαπ άμθοχπξπ μξλϋμεςαι απϊ κάπξιξμ ιϊ ξ ξπξίξπ ποξρβάλει εγκεταλικά κϋςςαοα. Ξ άμθο χ-
πξπ ασςϊπ ποξςίθεςαι μα πάοει αμςιβίχρη. Για πξιξσπ λϊγξσπ θα ςξμ απξςοέπαςε απϊ κάςι ςέςξιξ; ΢ι θα ςξσ
ποξςείμαςε μα κάμει;
7. Ρε έμα εογαρςήοιξ ξ εοεσμηςήπ ποξρθέςει ςξμ ίδιξ ιϊ ρε δϋξ διατξοεςικέπ κσςςαοικέπ καλλιέογειεπ.
Λεςά απϊ δϋξ μέοεπ ελέγυει ςιπ καλλιέογειεπ και διαπιρςόμει ϊςι η μία έυει ασνήρει ςξ μέγεθξπ ςηπ εμό η άλλη
έυει καςαρςοατεί. Οξϋ ξτείλεςαι η διατξοά ρςημ αμάπςσνη ςχμ δϋξ καλλιεογειόμ;
8. Ρε μία βακςηοιακή καλλιέογεια ςξπξθεςξϋμςαι 3 υάοςιμξι δίρκξι Α, Β και Γ ακςίμαπ 0.25 εκ. εμπξςιρ-
μέμξι ρςα αμςιβιξςικά πεμικιλίμη, ρςοεπςξμσκίμη και αμπικιλίμη αμςίρςξιυα. Οαοαςηοείςαι ϊςι ρςη επιτάμεια
ςξσ θοεπςικξϋ σλικξϋ ςα βακςήοια ςηπ καλλιέογειαπ μεκοόμξμςαι ρε απϊρςαρη 1 εκ. απϊ ςξ δίρκξ Α ρε ακςίμα
0.4 εκ. απϊ ςξ δίρκξ Β εμό δεμ παοαςηοείςαι καμία επίδοαρη ςξσ αμςιβιξςικξϋ πξσ σπάουει ρςξ δίρκξ Γ ρςα
βακςήοια ςηπ καλλιέογειαπ.
a. Πνθν από ρα ρξία αλρθβθνρθιά θα πξνρείλεραθ λα τνξηγηθεί πε έλαλ απθελή πνς έτεθ μνκςλθεί από βαιρήξθα
ρνς ίδθνς πρεκέτνςο με αςρά ρηο ιακκθέξγεθαο;
b. Πφο επθδξά ρν αλρθβθνρθιό πνς πξνρείλερε πρηλ αλάπρςμη ρφλ βαιρηξίφλ;
c. Γθαρί πθπρεύερε όρθ ρα ςπόκνθπα δύν αλρθβθνρθιά δελ αλαπρέκκνςλ ρηλ αλάπρςμη ρφλ βαιρηξίφλ ιαθ ιαρά
πςλέπεθα δελ είλαθ ιαράκκηκα γθα ρηλ αλρθμερώπθπη ρηο κνίμφμηο ρνς απ-
θελνύο;
9. Ρε καλλιέογεια βακςηοίχμ, ςη υοξμική ρςιγμή t, οίυμεςαι σπεοιό-

δηπ ακςιμξβξλία με απξςέλερμα ξ αοιθμϊπ ςξσπ μα επηοεάζεςαι ϊπχπ τα-
ίμεςαι ρςξ παοακάςχ διάγοαμμα. Μα ενηγηθεί η μξοτή ςξσ διαγοάμμα-
ςξπ ρςα ρημεία ΞΑ,ΑΒ & ΒΓ
10. Αοκεςά ρσυμά ξοιρμέμα άςξμα ςαλαιπχοξϋμςαι απϊ μια αρθέμεια

γμχρςή χπ ξσοξλξίμχνη. Αιςία ασςήπ ςηπ αρθέμειαπ είμαι διάτξοα βακ-
ςήοια αμάμερα ρε ασςά και η Δ.coli πξσ απξςελεί μέοξπ ςηπ τσριξλξγικήπ υλχοίδαπ ςξσ ξογαμιρμξϋ. Οχπ
μπξοείςε μα εομημεϋρεςε ςημ παθξγϊμα δοάρη ςξσ ρσγκεκοιμέμξσ βακςηοίξσ;
11. Ρςξ διάγοαμμα πξσ ακξλξσθεί παοξσριάζεςαι η μεςαβξλή ςηπ ρσγκεμςοχρηπ ςηπ βιςαμίμηπ Ι ρςξμ ξο-
γαμιρμϊ εμϊπ αμθοόπξσ.
a. Οξιξπ μικοξξογαμιρμϊπ παοάγει ςημ Βιςαμίμη Ι;
b. Οξσ μπξοεί μα ξτείλεςαι η μειχμέμη παοαγχγή ςηπ βιςαμίμηπ Ι ρςημ ρσγκεκοιμέμη πεοίπςχρη;
140
120
100
80
60 Βιταμίνη Κ
40
20
0
Ημέρες
[15]
12. Ρςξ διάγοαμμα πξσ ακξλξσθεί παοαςηοείςαι ξ οσθμόπ αμάπςσνηπ ςχμ μικοξβίχμ ρε αρθεμή ρςξμ ξπξίξ –
πέμςε μέοεπ μεςά ςημ μόλσμρη- υξοηγείςαι αμςιβίχρη. Μα εομημεύρεςε ςη ρσμπεοιτξοά ςχμ μικοξβίχμ από ςη
ρςιγμή ςηπ μόλσμρηπ .΢α μικοόβια είμαι βακςήοια ή ιξί;
Διαγραμμα Αςκενοφσ
150
ΠΛθκυςμόσ Μικροβίων
100
50
0
0 5 10 15 20
13. Ρςξμ πίμακα πξσ ακξλξσθεί μα ςξπξθεςήρεςε έμα + ρςα ξοθξγώμια εκείμα πξσ πιρςεύεςε πχπ σπάουει
αμςιρςξίυιρη αμάμερα ρςξσπ όοξσπ ςηπ ξοιζόμςιαπ και καςακόοστηπ ρςήληπ
Οοχςϊζχα Λϋκηςεπ Βακςήοια Θξί

Ισςςαοικϊ ςξίυχμα
Οσοημξειδέπ
Ισςςαοική μεμβοάμη
Βλεταοίδεπ
Ιαφίδιξ
Λιςξυϊμδοια
Πιβξρόμαςα
Λαρςίγια
Έλσςοξ
Ιάφα
Αμσμςικξί μηυαμιρμξί και AIDS
Ρύμςξμη αμάπςσνη ςηπ ύληπ

Tξ αίμα ςόρξ με ςα κύςςαοα ςξσ όρξ και με ςα ρσρςαςικά ςξσ πλάρμαςξπ απξςελεί ςξ βαρικόςεοξ παοάγξμςα
ξογάμχρηπ ςηπ άμσμαπ ςξσ αμθοώπιμξσ ξογαμιρμξύ.Όλα ςα κύςςαοα πξσ ρσμμεςέυξσμ ρςξσπ μηυαμιρμξύπ άμσ-
μαπ ςξσ ξογαμιρμξύπ μαπ ποξκύπςξσμ από ςη διατξοξπξίηρη πξλσδύμαμχμ αιμξπξιηςικώμ κσςςάοχμ, ςα ξπξία
βοίρκξμςαι ρςξμ εοσθοό μσελό ςχμ ξρςώμ, πξσ απξςελεί ςξ κέμςοξ ςηπ αιμξπξίηρηπ.
Ληυαμιρμξί μη ειδικήπ άμσμαπ

Δπιδιώκξσμ ςημ ποξρςαρία ςξσ αμθοώπιμξσ ξογαμιρμξύ από όλξσπ ςξσπ παθξγόμξσπ παοάγξμςεπ. Ξι μηυαμιρμξί
υχοίζξμςαι ρε δύξ καςηγξοίεπ :
a. εμπξδίζξσμ ςα μικοϊβια μα ειρβάλξσμ ρςξμ ξογαμιρμϊ.
b. επιςίθεμςαι ρε ξπξίξμ παθξγϊμξ παοάγξμςα έυει καςατέοει μα πεοάρει.
Ληυαμιρμξί πξσ εμπξδίζξσμ ςημ είρξδξ ςχμ μικοξξογαμιρμόμ ρςξμ ξογαμιρμϊ μαπ.
Ζ παοεμπόδιρη ςηπ ειρόδξσ ςχμ μικοξξογαμιρμώμ ρςξμ αμθοώπιμξ ξογαμιρμό επιςσγυάμεςαι με ςξσπ ενήπ μηυα-
μιρμξύπ :
΢ξ δέομα, εμπξδίζει απξςελερμαςικά ςημ είρξδξ ςχμ μικοξβίχμ ρςξμ ξογαμιρμό και λόγχ ςηπ δξμήπ ςξσ και λό-
γχ ςχμ ξσριώμ πξσ παοάγξμςαι από ςξσπ ρμηγμαςξγόμξσπ και ςξσπ ιδοχςξπξιξύπ αδέμεπ ςξσ. Ρσγκεκοιμέμα:
ςη ρκληοή κεοάςιμη επιτάμειά ςξσ απξςελεί εναιοεςικό τοαγμό ρςημ ποξρπάθεια ειρόδξσ ςχμ μικοξξογαμιρμώμ
ρςξ ρώμα μαπ,
ςξμ ιδοόςα πξσ πεοιέυει υημικέπ ξσρίεπ (π.υ. γαλακςικϊ ξνϋ, λσρξζϋμη) και
ςξ ρμήγμα, ςξ ξπξίξ πεοιέυει λιπαοά ξνέα, δημιξσογξύμ δσρμεμέπ υημικό πεοιβάλλξμ για ςα μικοόβια.
Ξι βλεμμξγόμξι ςχμ ερχςεοικώμ κξιλξςήςχμ ςξσ ρώμαςξπ πξσ εκκοίμξσμ ςημ βλέμμα η ξπξία παγιδεύει ςξσπ μικ-
οξξογαμιρμξύπ πξσ ποξρπαθξύμ μα ειρέλθξσμ ρςξμ ξογαμιρμό.
[16]
Δίδη βλεμμξγόμμχμ
a. Βλεμμξγϊμξπ ςηπ αμαπμεσρςικήπ ξδξϋ (βλεταοιδξτϊοξ επιθήλιξ).
b. Βλεμμξγϊμξπ ςξσ ρςξμάυξσ ( σδοξυλχοικϊ ξνϋ)
c. Βλεμμξγϊμξπ ςξσ επιπετσκϊςα ( δάκοσα- λσρξζϋμη)
d. Βλεμμξγϊμξπ ςηπ ρςξμαςικήπ κξιλϊςηςαπ (ράλιξ- λσρξζϋμη)
Ληυαμιρμξί πξσ αμςιμεςχπίζξσμ ςξσπ μικοξξογαμιρμξϋπ μεςά ςημ είρξδϊ ςξσπ ρςξμ αμθοόπιμξ ξογαμιρμϊ.
Ξι μηυαμιρμξί πξσ ρσμιρςξϋμ ςη “δεϋςεοη γοαμμή άμσμαπ” ςξσ ξογαμιρμξϋ είμαι :
a. Ζ ταγξκσςςάοχρη
b. Ζ τλεγμξμόδηπ αμςίδοαρη
c. Ξ πσοεςϊπ.
d. Ξοιρμέμεπ αμςιμικοξβιακέπ ξσρίεπ
Ταγξκσςςάοχρη
Δίμαι έμαπ αμσμςικόπ μηυαμιρμόπ πξσ ρςηοίζεςαι ρςη δοάρη ςχμ ταγξκσςςάοχμ. Ρα ταγξκύςςαοα είμαι λεσκά
αιμξρταίοια και υχοίζξμςαι
a. ρςα ξσδεςεοϊτιλα και
b. ρςα μξμξκϋςςαοα (μακοξτάγα)
Ληυαμιρμϊπ δοάρηπ: Ρα ταγξκύςςαοα εμεογξπξιξύμςαι μεςά ςημ εμτάμιρη εμόπ παθξγόμξσ μικοξξογαμιρμξύ
ρςξ ερχςεοικό ςξσ ξογαμιρμξύ μαπ. Διδικά ςα μακοξτάγα εγκλχβίζξσμ ςξ μικοξξογαμιρμό, ςξμ καςαρςοέτξσμ
και εκθέςξσμ ρςημ επιτάμεια ςξσπ κάπξια ςμήμαςα ςξσ. Ασςό ενσπηοεςεί ςη δοάρη ςχμ ειδικώμ μηυαμιρμώμ άμσ-
μαπ. Λε ταγξκσςςάοχρη αμςιμεςχπίζξμςαι και ξοιρμέμξι ιξί.
Τλεγμξμή
Ρσμπςόμαςα ςηπ τλεγμξμήπ:
a. Οϊμξπ: Ξ πόμξπ ξτείλεςαι ρςξμ

ςοασμαςιρμό ςχμ απξλήνεχμ ςχμ με-
σοικώμ κσςςάοχμ και ρςη δοάρη ρ'
ασςά ςξνιμώμ πξσ απελεσθεοώμξμςαι
από ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ.
b. Ιξκκίμιρμα: ΢α αιμξτόοα αγ-
γεία ςηπ πεοιξυήπ διαρςέλλξμςαι, με
απξςέλερμα μα ρσγκεμςοώμεςαι πεοιρρόςεοξ αίμα και μα ποξκαλείςαι κξκκίμιρμα.
c. Θμόδεπ: Ρξ αίμα ρςημ πεοιξυή ςξσ ςοαύμαςξπ θα πήνει ρύμςξμα με ςη δημιξσογία εμόπ πλέγμαςξπ ποχ-
ςεψμικήπ ρύρςαρηπ, ςξ ξπξίξ ξμξμάζεςαι ιμώδεπ. Ξ ρυημαςιρμόπ ςξσ ιμώδξσπ ρςαμαςά ςημ αιμξοοαγία και εμ-
πξδίζει ςημ είρξδξ άλλχμ μικοξξογαμιρμώμ.
d. Ξίδημα (ποήνιμξ): Κόγχ ςηπ διαρςξλήπ ςχμ αγγείχμ ςξ πλάρμα ςξσ αίμαςξπ διαυέεςαι ρςξσπ γύοχ ιρ-
ςξύπ, ποξκαλώμςαπ ςξπικό ξίδημα (ποήνιμξ). ΢ξ πλάρμα πεοιέυει αμςιμικοξβιακέπ ξσρίεπ, ξι ξπξίεπ καςαρ-
ςοέτξσμ ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ ή εμεογξπξιξύμ ςη διαδικαρία ςηπ ταγξκσςςάοχρηπ. Δπιπλέξμ υημικέπ ξσρί-
επ, πξσ απελεσθεοώμξμςαι είςε από ςα ςοασμαςιρμέμα κύςςαοα είςε από ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ, ποξρελκύ-
ξσμ ταγξκύςςαοα, ςα ξπξία τςάμξσμ με ςημ κσκλξτξοία ςξσ αίμαςξπ ρςξ ρημείξ ςηπ τλεγμξμήπ όπξσ δοξσμ
καςαρςοέτξμςαπ ςξσπ παθξγόμξσπ μικοξξογαμιρμξύπ.
e. Οϋξμ: Ρςξ «πεδίξ ςηπ μάυηπ» πξσ διενάγεςαι μεςανύ ςχμ μικοξβίχμ και ςχμ κσςςάοχμ ςα ξπξία σπε-
οαρπίζξμςαι ςημ σγεία μαπ σπάουξσμ τσρικά απώλειεπ και από ςα δύξ «ρςοαςόπεδα»: μεκοά ταγξκύςςαοα
και μεκοξί μικοξξογαμιρμξί ρυημαςίζξσμ έμα παυύοοεσρςξ κιςοιμχπό σγοό, ςξ πύξμ.
Οσοεςϊπ
Ζ μη τσριξλξγική σφηλή θεομξκοαρία ςξσ ρώμαςξπ, πξσ ξμξμάζεςαι πσοεςόπ, εμπξδίζει ςημ αμάπςσνη και ςξμ
πξλλαπλαριαρμό ςχμ βακςηοίχμ. Βαρικϊπ ρςϊυξπ:
a. Οαοεμπξδίζει ςημ αμάπςσνη και ςξμ πξλλαπλαριαρμό ςχμ βακςηοίχμ
b. Αμαρςέλλει ςηπ λειςξσογίαπ ςχμ εμζύμχμ πξσ υοηριμξπξιξύμςαι ρςξμ πξλλαπλαριαρμό ςχμ ιώμ.
c. Δπιςαυϋμει ςη δοάρη ςχμ ταγξκσςςάοχμ.
[17]
Ξσρίεπ με αμςιμικοξβιακή δοάρη.
Ξι ιμςεοτεοϊμεπ είμαι ποχςεΐμεπ παοάγξμςαι από κύςςαοα όςαμ έυξσμ μξλσμθεί από ιό. Ρε έμα ποώςξ ρςάδιξ ξι
ιμςεοτεοόμεπ αμιυμεύξμςαι ρςξ κσςςαοόπλαρμα ςξσ μξλσρμέμξσ κσςςάοξσ. Ρε επόμεμξ όμχπ ρςάδιξ ξι ιμςεοτε-
οόμεπ απελεσθεοώμξμςαι ρςξ μερξκσςςάοιξ σγοό και από εκεί απξοοξτξύμςαι από ςα γειςξμικά σγιή κύςςαοα.
Λε ςημ ειραγχγή ςχμ ιμςεοτεοξμώμ ρςα σγιή κύςςαοα εμεογξπξιείςαι η παοαγχγή άλλχμ ποχςεψμώμ, ξι ξπξίεπ
έυξσμ ςημ ικαμόςηςα μα παοεμπξδίζξσμ ςξμ πξλλαπλαριαρμό ςχμ ιώμ.
a. ΢ξ ρσμπλήοχμα: Οοόκειςαι για ξμάδα είκξρι ποχςεψμώμ ρςξμ ξοό ςξσ αίμαςξπ με αμςιμικοξβιακή δοά-
ρη.
b. Ζ ποξπεοδίμη: Δίμαι μια ξμάδα ςοιώμ ποχςεψμώμ ρςξμ ξοό ςξσ αίμαςξπ πξσ δοα ρε ρσμδσαρμό με ςιπ
ποχςεΐμεπ ςξσ ρσμπληοώμαςξπ για ςημ καςαρςοξτή ςχμ μικοξβίχμ.
ΛΖΥΑΜΘΡΛΞΘ ΔΘΔΘΙΖΡ ΑΛΣΜΑΡ-ΑΜΞΡΘΑ

ΑΜΞΡΘΑ ξμξμάζεςαι η ικαμόςηςα ςξσ ξογαμιρμξύ μα αμαγμχοίζει ξπξιαδήπξςε νέμη ποξπ ασςόμ ξσρία και μα
αμςιδοά παοάγξμςαπ ενειδικεσμέμα κύςςαοα και κσςςαοικά ποξψόμςα (π.υ. αμςιρώμαςα), ώρςε μα ςημ ενξσδεςε-
οώρει.
ΑΜ΢ΘΓΞΜΞ ξμξμάζεςαι κάθε νέμη ξσρία πξσ ποξκαλεί ςημ αμξρξβιξλξγική απόκοιρη. Αμςιγόμξ μπξοεί μα είμαι
έμαπ ξλόκληοξπ μικοξξογαμιρμόπ, έμα ςμήμα μικοξξογαμιρμξύ ή ςξνικέπ ξσρίεπ πξσ παοάγξμςαι από ασςόμ.
ΥΑΠΑΙ΢ΖΠΘΡ΢ΘΙΑ ΢ΩΜ ΛΖΥΑΜΘΡΛΩΜ ΔΘΔΘΙΖΡ ΑΛΣΜΑΡ
a. η ενειδίκεσρη, πξσ ρημαίμει όςι ςα ποξψόμςα ςηπ αμξρξβιξλξγικήπ απόκοιρηπ θα δοάρξσμ μόμξ εμαμςίξμ
ςηπ ξσρίαπ πξσ ποξκάλερε ςημ παοαγχγή ςξσπ, και
b. η μμήμη, πξσ είμαι η ικαμόςηςα ςξσ ξογαμιρμξύ μα «θσμάςαι» ςα αμςιγόμα με ςα ξπξία έυει έλθει ρε
επατή, έςρι ώρςε μεςά από μια πιθαμή δεύςεοη έκθερη ςξσ ρ' ασςά μα αμςιδοά γοηγξοόςεοα.
ΞΠΓΑΜΑ ΢ΞΣ ΑΜΞΡΞΒΘΞΚΞΓΘΙΞΣ ΡΣΡ΢ΖΛΑ΢ΞΡ ΢
 Ρςα ποχςξγεμή λεμτικά ϊογαμα, ςα ξπξία είμαι ξ μσελόπ ςχμ ξρςώμ και ξ θύμξπ αδέμαπ, και
 Ρςα δεσςεοξγεμή λεμτικά ϊογαμα, ςα ξπξία είμαι ξι λεμταδέμεπ, ξ ρπλήμαπ, ξι αμσγδαλέπ και ξ λεμ-
τικόπ ιρςόπ πξσ βοίρκεςαι καςά μήκξπ ςξσ γαρςοεμςεοικξύ ρχλήμα.
ΚΔΛΤΞΙΣ΢΢ΑΠΑ
Λξοτή: είμαι μικοά, ρςοξγγσλά κύςςαοα με ρταιοικό πσοήμα και αμήκξσμ ρςα λεσκά αιμξρταίοια.
Δίδξπ: διακοίμξμςαι ρε δύξ καςηγξοίεπ, ρςα Ρ-λεμτξκύςςαοα και ρςα Β-λεμτξκύςςαοα.
Διατξοξπξίηρη -χοίμαμρη: Ρα ΢-λεμτξκύςςαοα ρςξ θύμξ αδέμα και ςα Β-λεμτξκύςςαοα ρςξ μσελό ςχμ ξρ-
ςώμ.
ΙΑ΢ΖΓΞΠΘΔΡ-ΚΔΛΤΞΙΣ΢΢ΑΠΩΜ
a. Βξηθηςικά ΢-λεμτξκϋςςαοα. Δμεογξπξιξύμςαι από ςξ ςμήμα ςξσ αμςιγόμξσ πξσ είμαι εκςεθειμέμξ ρςημ
επιτάμεια ςχμ μακοξτάγχμ. Ιαςόπιμ εκκοίμξσμ ξσρίεπ ξι ξπξίεπ εμεογξπξιξύμ ςα Β-λεμτξκύςςαοα ή άλλα εί-
δη ΢-λεμτξκσςςάοχμ.
b. Ισςςαοξςξνικά ΢-λεμτξκϋςςαοα. Δμεογξπξιξύμςαι από ςα βξηθηςικά ΢-λεμτξκύςςαοα και καςαρςοέ-
τξσμ καοκιμικά κύςςαοα ή κύςςαοα πξσ έυξσμ ποξρβληθεί από ιό.
c. ΢-λεμτξκϋςςαοα μμήμηπ. Οαοάγξμςαι μεςά ςημ έκθερη ςξσ ξογαμιρμξύ μαπ ρε έμα αμςιγόμξ. Δπίρηπ,
εμεογξπξιξύμςαι ςημ επόμεμη τξοά πξσ ςξ ίδιξ αμςιγόμξ ειρβάλλει ρςξμ ξογαμιρμό μαπ.
d. Ιαςαρςαλςικά ΢-λεμτξκϋςςαοα.Σςαμαςξύμ ςημ αμξρξβιξλξγική απόκοιρη μεςά ςημ επιςσυή αμςιμεςώπι-
ρη ςξσ αμςιγόμξσ.
ΠΞΚΞΡ ΢ΩΜ Β-ΚΔΛΤΞΙΣ΢΢ΑΠΩΜ
΢α Β-λεμτξκύςςαοα ρσμθέςξσμ και παοξσριάζξσμ ρςημ επιτάμειά ςξσπ μια ειδική καςηγξοία ποχςεψμώμ πξσ ξ-
μξμάζξμςαι αμξρξρταιοίμεπ ή αμςιρώμαςα. Ιάθε Β-λεμτξκύςςαοξ τέοει ασςέπ ςιπ ειδικέπ ποχςεΐμεπ «σπξδξυείπ-
αμςιρώμαςα», ξι ξπξίεπ αμαγμχοίζξσμ ςξ ρσγκεκοιμέμξ αμςιγόμξ πξσ έυει ειρβάλει ρςξμ ξογαμιρμό και ρσμδέξμ-
ςαι με ασςό. Λεςά από ασςή ςη ρύμδερη, ςξ Β-λεμτξκύςςαοξ στίρςαςαι διαδξυικέπ διαιοέρειπ και ςα κύςςαοα
πξσ ποξκύπςξσμ διατξοξπξιξύμςαι ρε δύξ καςηγξοίεπ κσςςάοχμ:
ΙΑ΢ΖΓΞΠΘΔΡ Β-ΚΔΛΤΞΙΣ΢΢ΑΠΩΜ
[18]
Ολαρμαςξκϋςςαοα. Δίμαι κύςςαοα πξσ παοάγξσμ και εκκοίμξσμ μεγάλεπ πξρόςηςεπ αμςιρχμάςχμ, ίδιχμ με ασ-
ςά πξσ σπήουαμ ρςημ επιτάμεια ςξσ Β-λεμτξκσςςάοξσ από ςξ ξπξίξ ποξήλθαμ.
΢α Β-λεμτξκϋςςαοα μμήμηπ. Δίμαι κύςςαοα πξσ εμεογξπξιξύμςαι αμέρχπ μεςά από ςημ επόμεμη έκθερη ςξσ
ξογαμιρμξύ ρςξ ίδιξ αμςιγόμξ.
ΑΜ΢ΘΡΩΛΑ
ΔΞΛΖ: είμαι έμα μόοιξ ποχςεΐμηπ πξσ απξςελείςαι από ςέρρεοιπ πξλσπεπςιδικέπ α-
λσρίδεπ, δύξ μεγάλεπ και δύξ μικοέπ, ξι ξπξίεπ ρσμδέξμςαι μεςανύ ςξσπ με ξμξιξπξ-
λικξύπ δερμξύπ και ρυημαςίζξσμ μια δξμή όπχπ ταίμεςαι ρςξ ρυήμα. Ξι μεγάλεπ πξ-
λσπεπςιδικέπ αλσρίδεπ ξμξμάζξμςαι βαοιέπ και ξι μικοέπ ελατοιέπ.Ρςξ μόοιξ ςξσ αμςι-
ρώμαςξπ διακοίμξσμε δύξ πεοιξυέπ, ςη μεςαβληςή και ςη ρςαθεοή πεοιξυή.
Λεςαβληςή πεοιξυή είμαι η πεοιξυή ςξσ μξοίξσ ςξσ αμςιρώμαςξπ πξσ ρσμδέεςαι με ςξ
αμςιγόμξ.Ρςαθεοή πεοιξυή ςξσ αμςιρώμαςξπ είμαι ςξ σπόλξιπξ ςμήμα ςξσ ποχςεψμικξύ
μξοίξσ και είμαι ίδιξ ρε όλα ςα αμςιρώμαςα.
ΑΟΞ΢ΈΚΔΡΛΑ ΡΣΜΔΔΡΖΡ ΑΜ΢ΘΓΞΜΞΣ-ΑΜ΢ΘΡΩΛΑ΢ΞΡ
Ιάθε αμςίρχμα ρσμδέεςαι εκλεκςικά με ςξ ρσγκεκοιμέμξ αμςιγόμξ πξσ είμαι σπεύθσμξ για ςημ παοαγχγή ςξσ.
Ασςή η ρύμδερη αμςιγόμξσ - αμςιρώμαςξπ έυει χπ απξςέλερμα:
a. εμεογξπξίηρη ςξσ ρσμπληοώμαςξπ,
b. ΢ημ αδοαμξπξίηρη ςχμ ςξνιμώμ πξσ παοάγξμςαι από ςξμ παθξγόμξ μικοξ-ξογαμιρμό,
c. ΢ημ αμαγμώοιρη ςξσ παθξγόμξσ μικοξξογαμιρμξύ από ςα μακοξτάγα με ρκξπό ςημ καςαρςοξτή ςξσ.
Ρ΢ΑΔΘΑ ΑΜΞΡΞΒΘΞΚΞΓΘΙΖΡ ΑΟΞΙΠΘΡΖΡ
ΑΜΞΡΞΒΘΞΚΞΓΘΙΖ ΑΟΞΙΠΘΡΖ: είμαι η αμςίδοαρη ςξσ αμξρξβιξλξγικξύ μαπ ρσρςήμαςξπ ρςημ είρξδξ κάθε
αμςιγόμξσ.
a. Ζ ποχςξγεμήπ αμξρξβιξλξγική απϊκοιρη εμεογξπξιείςαι όςαμ ρςξμ ξογαμιρμό μαπ ειρβάλει έμα αμςιγό-
μξ.
b. Ζ δεσςεοξγεμήπ αμξρξβιξλξγική απϊκοιρη εμεογξπξιείςαι όςαμ ρςξμ ξογαμιρμό μαπ ειρβάλει ςξ ίδιξ αμ-
ςιγόμξ για δεύςεοη τξοά.
ΟΠΩ΢ΞΓΔΜΖΡ ΑΜΞΡΞΒΘΞΚΞΓΘΙΖ ΑΟΞΙΠΘΡΖ
1ξ ρςάδιξ: Δμεογξπξίηρη ςχμ βξηθηςικόμ Ρ-λεμτξκσςςάοχμ.

a. Ξ παθξγόμξπ μικοξξογαμιρμόπ ειρβάλει ρςξμ ξογαμιρμό μαπ.
b. ΢α μακοξτάγα εμεογξπξιξύμςαι, καςαρ-
ςοέτξσμ ςξμ μικοξξογαμιρμό και εκθέςξσμ ρςημ
επιτάμεια ςξσπ ςμήμα ςξσ μικοξβίξσ πξσ έυξσμ
εγκλχβίρει και καςαρςοέφει, λειςξσογώμςαπ έςρι
χπ αμςιγόμξπαοξσριαρςικά κύςςαοα. Ρξ ςμήμα
ςξσ μικοξβίξσ πξσ εκςίθεςαι ρσμδέεςαι με μια
ποχςεΐμη ςηπ επιτάμειαπ ςχμ μακοξτάγχμ, υα-
οακςηοιρςική για κάθε άςξμξ, η ξπξία ξμξμάζε-
ςαι αμςιγόμξ ιξςξρσμβαςόςηςαπ.
c. ΢α βξηθηςικά Ρ-λεμτξκύςςαοα εμεογξπξι-
ξύμςαι ποώςα μεςά ςημ παοξσρία ςξσ αμςιγόμξ-
σ.
2ξ ρςάδιξ: Ζ διαδικαρία ασςή πεοιλαμβάμει δϋξ

τάρειπ, ςημ εμεογξπξίηρη ςχμ Β-λεμτξκσςςάοχμ (υσμική αμξρία) και ςημ εμεογξπξίηρη κσςςαοξςξνικόμ ΢-
λεμτξκσςςάοχμ (κσςςαοική αμξρία)
1. Δμεογξπξίηρη ςχμ Β-λεμτξκσςςάοχμ (υσμική αμξρία)
a. ΢α βξηθηςικά Ρ-λεμτξκύςςαοα εκκοίμξσμ ξσρίεπ πξσ εμεογξπξιξύμ ςα Β-λεμτξκύςςαοα.
b. ΢α Β-λεμτξκύςςαοα πξλλαπλαριάζξμςαι και διατξοξπξιξύμςαι ρε πλαρμαςξκύςςαοα και Β-
λεμτξκύςςαοα μμήμηπ.
c. ΢α πλαρμαςξκύςςαοα εκκοίμξσμ μεγάλεπ πξρόςηςεπ αμςιρχμάςχμ ειδικώμ για ςξ ρσγκεκοιμέμξ αμςιγόμξ.
[19]
d. ΢α Β-λεμτξκύςςαοα μμήμηπ θα εμεογξπξιηθξύμ μόμξ ρςημ πεοίπςχρη πξσ ξ ξογαμιρμόπ θα εκςεθεί και
πάλι ρςξ ίδιξ αμςιγόμξ.
ΥΣΛΘΙΖ ΑΜΞΡΘΑ: ξμξμάζεςαι η διαδικαρία

εμεογξπξίηρηπ ςχμ Β- λεμτξκσςςάοχμ γιαςί ςα
αμςιρώμαςα απελεσθεοώμξμςαι μέρα ρςξ αίμα
και ρςη λέμτξ, αμςιδοξύμ με ςξ αμςιγόμξ και ςξ
ενξσδεςεοώμξσμ.
2. Δμεογξπξίηρη ςχμ κσςςαοξςξνικόμ ΢-
λεμτξκσςςάοχμ (κσςςαοική αμξρία)
Αμ ςξ αμςιγόμξ είμαι έμα κύςςαοξ (καοκιμικό
κύςςαοξ, κύςςαοξ μεςαμξρυεσμέμξσ ιρςξύ ή
κύςςαοξ μξλσρμέμξ από ιό)
a. ΢α βξηθηςικά ΢-λεμτξκύςςαοα, ςασςόυ-
οξμα με ςημ εμεογξπξίηρη ςχμ Β-λεμτξκσςςάοχμ, βξηθξύμ ςξμ πξλλαπλαριαρμό και ςημ εμεογξπξίηρη μιαπ
άλληπ ειδικήπ καςηγξοίαπ ΢-λεμτξκσςςάοχμ, ςχμ κσςςαοξςξνικώμ ΢-λεμτξκσςςάοχμ.
b. ΢α κύςςαοα ασςά αμαλαμβάμξσμ ςημ καςαρςοξτή ςχμ κσςςάοχμ πξσ ποξαματέοθηκαμ.
3ξ Σςάδιξ: ΢εομαςιρμϊπ ςηπ αμξρξβιξλξγικήπ απϊκοιρηπ.
Όςαμ ξ ξογαμιρμόπ μαπ ενξσδεςεοώρει ςξμ «ειρβξλέα», ςόρξ ςα καςαρςαλςικά ΢-λεμτξκύςςαοα όρξ και ςα
ποξψόμςα ςηπ αμξρξβιξλξγικήπ απόκοιρηπ ρςαμαςξύμ ςημ όλη διαδικαρία.
ΔΔΣ΢ΔΠΞΓΔΜΖΡ ΑΜΞΡΞΒΘΞΚΞΓΘΙΖ ΑΟΞΙΠΘΡΖ
Δμεογξπξιείςαι όςαμ ςξ ίδιξ αμςιγόμξ ειρβάλει ρςξμ ξογαμιρμό ςξσ αμθοώπξσ ξπξιαδήπξςε επόμεμη τξοά.
Ιαςά ςη δεσςεοξγεμή αμξρξβιξλξγική απόκοιρη εμεογξπξιξύμςαι ςα κύςςαοα μμήμηπ και νεκιμά ςαυύςαςα η έκ-
κοιρη αμςιρχμάςχμ. Δπειδή δεμ ποξλαβαίμξσμ μα εμταμιρςξύμ ςα ρσμπςώμαςα ςηπ αρθέμειαπ, ξ άμθοχπξπ δε
μξρεί και, ςιπ πεοιρρόςεοεπ τξοέπ δεμ αμςιλαμβάμεςαι όςι μξλύμθηκε.
Ρύμδοξμξ επίκςηςηπ αμξρξβιξλξγικήπ αμεπάοκειαπ

΢ξ AIDS είμαι μια αρθέμεια η ξπξία ξτείλεςαι ρςξμ ιϊ HIV.
ΔΞΛΖ: Ξ HIV είμαι έμαπ RNA ιόπ ενχςεοικά ξ ιόπ τέοει έμα έλσςοξ λιπξποχςεψμικήπ τύρηπ, ςξ ξπξίξ πεοιβάλ-
λει έμα ποχςεψμικό καφίδιξ. Δρχςεοικά ρςξ καφίδιξ βοίρκεςαι ςξ γεμεςικό σλικό ςξσ ιξύ, ςξ ξπξίξ είμαι RNA.
Δκςόπ από ςξ γεμεςικό ςξσ σλικό, τέοει και ςξ έμζσμξ αμςίρςοξτη μεςαγοατάρη, ςξ ξπξίξ ςξμ βξηθάει μα ρσμ-
θέρει DNA από RNA.
΢ΠΞΟΞΡ ΛΞΚΣΜΡΖΡ: Οοξρβάλλει κσοίχπ ςα βξηθηςικά ΢-λεμτξκύςςαοα. Οοξρβάλλει όμχπ και ςα μεσοικά
κύςςαοα, καθώπ και ςα κσςςαοξςξνικά ΢-λεμτξκύςςαοα. Ατξύ ποώςα ποξρδεθεί ρε ειδικξύπ σπξδξυείπ πξσ ςα
κύςςαοα ασςά τέοξσμ ρςημ επιτάμειά ςξσπ, ξ HIV ειρβάλλει ρςξ ερχςεοικό ςξσπ.
ΑΜΘΥΜΔΣΡΖ: Ξ HIV αμιυμεύεςαι, ρε μεγάλεπ ρσγκεμςοώρειπ, ρςξ αίμα, ρςξ ρπέομα και ρςιπ κξλπικέπ εκκοίρε-
ιπ. Ρε μικοόςεοεπ ρσγκεμςοώρειπ αμιυμεύεςαι ρςξ ράλιξ, ρςα δάκοσα, ρςξ μηςοικό γάλα και ρςξ εγκεταλξμχςια-
ίξ σγοό.
΢ΠΞΟΞΘ ΛΔ΢ΑΔΞΡΖΡ:
a. Λε ςξ αίμα.
b. Λε ςξ ρπέομα και ςα κξλπικά σγοά
c. Από μηςέοα τξοέα ρςξ μεξγμό (καςά ςξμ ςξκεςό).
Ξ HIV δε μεςαδίδεςαι:
a. Λε ςα έμςξμα.
b. Λε ςξσπ τιλικξύπ εμαγκαλιρμξύπ και αρπαρμξύπ.
c. Λε ςημ κξιμή υοήρη ρκεσώμ ταγηςξύ.
d. Από ςιπ ςξσαλέςεπ, ςιπ πιρίμεπ, ςξμ ςόπξ εογαρίαπ κ.ά.
ΛΔ΢ΠΑ ΟΠΌΚΖΦΖΡ
a. Μα ελέγυεςαι ςξ αίμα πξσ υοηριμξπξιείςαι ρςιπ μεςαγγίρειπ.
b. Ξι ρύοιγγεπ πξσ υοηριμξπξιξύμςαι ποέπει μα είμαι μιαπ υοήρηπ και μα υοηριμξπξιξύμςαι μία τξοά από
έμα άςξμξ.
c. ΢α ιαςοικά εογαλεία (υειοξσογικά και ξδξμςιαςοικά) ποέπει μα απξρςειοώμξμςαι.
d. Ιαςά ςη ρενξσαλική επατή ποέπει μα γίμεςαι υοήρη ποξτσλακςικξύ.
ΔΘΑΓΜΩΡΖ ΢ΖΡ ΑΡΗΔΜΔΘΑΡ:

Ζ ενέςαρη διάγμχρηπ ςηπ μόρξσ είμαι δσμαςό μα γίμει μεςά ςημ παοέλεσρη 6 εβδξμάδχμ έχπ 6 μημώμ.
Ζ διάγμχρη γίμεςαι είςε με ςημ αμίυμεσρη ςξσ RNA ςξσ ιξύ είςε με ςημ αμίυμεσρη ςχμ ειδικώμ για ςξμ ιό αμςιρχ-
μάςχμ ρςξ αίμα ςξσ αρθεμξύπ.
[20]
Ρ΢ΑΔΘΑ ΢ΖΡ ΑΡΗΔΜΔΘΑΡ

1. Όςαμ ξ HIV ειρέλθει ρςξμ ξογαμιρμό ςξσ αμθοώπξσ, ρσμδέεςαι με ςξσπ ειδικξύπ σπξδξυείπ πξσ βοίρκξμ-
ςαι ρςημ πλαρμαςική μεμβοάμη ςχμ βξηθηςικώμ ΢-λεμτξκσςςάοχμ και μξλύμει πεοιξοιρμέμξ αοιθμό από ασςά
ςα κύςςαοα. Λε ασςόμ ςξμ ςοόπξ ςξ γεμεςικό σλικό (RNA) ςξσ ιξύ ειρέουεςαι ρςα βξηθηςικά ΢-λεμτξκύςςαοα.
2. Λε καλξύπι ςξ ιικό RNA και με ςη βξήθεια ςξσ εμζύμξσ αμςίρςοξτη μεςαγοατάρη, ανιξπξιώμςαπ ςξσπ
μηυαμιρμξύπ ςξσ κσςςάοξσ-νεμιρςή, ρσμςίθεςαι μξμόκλχμξ DNA, ςξ ξπξίξ ρςη ρσμέυεια μεςαςοέπεςαι ρε δίκλχ-
μξ DNA.
3. Ιαςόπιμ ςξ δίκλχμξ DNA ςξσ ιξύ ρσμδέεςαι με ςξ DNA ςξσ κσςςάοξσ-νεμιρςή και ρσμήθχπ παοαμέμει
αμεμεογό (ρε λαμθάμξσρα καςάρςαρη). Ιαςά ςημ πεοίξδξ ασςή ςξ άςξμξ είμαι τξοέαπ ςξσ ιξύ.
4. Λεςά από αοκεςά υοόμια (ρσμήθχπ 7 έχπ 10) σπάουει η πιθαμόςηςα μα εμεογξπξιηθεί ξ ιόπ και μα αο-
υίρει μα πξλλαπλαριάζεςε. Ξι καιμξύοιξι ιξί πξσ ποξκύπςξσμ μξλύμξσμ άλλα βξηθηςικά ΢-λεμτξκύςςαοα, ςξ
αμξρξβιξλξγικό ρύρςημα εμεογξπξιείςαι από πξλλά αμςιγόμα και εκδηλώμεςαι η ςσπική ρσμπςχμαςξλξγία ςηπ
αρθέμειαπ (σφηλόπ πσοεςόπ, έμςξμεπ λξιμώνειπ, διάοοξιεπ). Ιαςά ςξ υοξμικό ασςό διάρςημα ξ ιόπ μξλύμει και
καςαρςοέτει όλξ και πεοιρρόςεοα βξηθηςικά ΢-λεμτξκύςςαοα, με απξςέλερμα μα εναρθεμεί η λειςξσογία ςξσ
αμξρξβιξλξγικξύ ρσρςήμαςξπ.
ΑΜ΢ΘΛΔΡΩΟΘΡΖ ΢ΖΡ ΜΞΡΞΣ:
Ξ HIV έυει ςημ ικαμόςηςα μα μεςαλλάρρεςαι με ςαυύςαςξσπ οσθμξύπ, καθιρςώμςαπ έςρι αδύμαςη ςημ αμςιμε-
ςώπιρή ςξσ από ςξ αμξρξβιξλξγικό ρύρςημα. Για ςξμ ίδιξ λόγξ, μέυοι ρήμεοα, η επιρςήμη δε διαθέςει καςάλ-
ληλα και απξςελερμαςικά μέρα αμςιμεςώπιρηπ ςξσ HIV και δσρςσυώπ η θεοαπεία ςξσ AIDS εμταμίζει μεγάλεπ
δσρκξλίεπ. ΢ιπ ποξρπάθειεπ θεοαπείαπ ςηπ μόρξσ βξηθάει αοκεςά η έγκαιοη διάγμχρη ςηπ μόρξσ.Ρήμεοα σ-
πάουξσμ τάομακα, όπχπ ςξ Α΢΢ και ςξ DCC, πξσ καθσρςεοξύμ ςημ αμάπςσνη ΢ξσ ιξύ και παοεμπξδίζξσμ ςημ
αμςίρςοξτή μεςαγοατή ςξσ γεμεςικξύ ςξσ σλικξύ. Όπχπ όλα ςα τάομακα, έςρι και ασςά θα ποέπει μα υξοη-
γξύμςαι ειδικξύπ γιαςοξύπ και ρε ενειδικεσμέμα ιαςοικά κέμςοα και για έμαμ επίλξγξ, όςι έυξσμ ρξβαοέπ παοε-
μέογειεπ. Οαοάλληλα, ρςξσπ αρθεμείπ υξοηγξύμςαι τάομακα για ςημ αμςιμεςώπιρη ςχμ εσκαιοιακώμ λξιμώνεχμ,
πξσ είμαι και αιςία θαμάςξσ ςχμ μξλσρμέμχμ αςόμχμ, και ασςό έυει επιμηκύμει αοκεςά υοόμξ επιβίχρηπ ςχμ
αρθεμώμ με AIDS. Οξλλέπ έοεσμεπ γίμξμςαι για ςημ παοαρκεσή εμβξλίξσ, ξι ξπξίεπ όμχπ βοίρκξμςαι ακόμη ρε
Οειοαμαςικό ρςάδιξ. Ζ δσρκξλία παοαρκεσήπ εμβξλίξσ ξτείλεςαι ρςημ ικαμόςηςα πξσ έυει ξ HIV μα μεςαλ-
λάρρεςαι και με ςξμ ςοόπξ ασςό παοξσριάζει μεγάλη πξλσμξοτικόςηςα. Δπειδή ξύςε τάομακα απξςελερμαςι-
κά για ςξ AIDS διαθέςξσμε ξύςε ποξπ ςξ παοόμ έυει παοαρκεσαρςεί, ξ μόμξπ ςοόπξπ αμςιμεςώπιρηπ ςηπ αμςι-
μεςώπιρηπ ςηπ μόρξσ είμαι η ποόληφη. Ζ πληοξτόοηρη από ςα μέρα μαζικήπ επικξιμχμίαπ και η ρχρςή εμημέ-
οχρη από ςιπ σγειξμξμικέπ σπηοερίεπ μπξοξύμ μα παίνξσμ ρημαμςικό οόλξ ρςημ ποξρπάθεια πξσ γίμεςαι για
ςξμ πεοιξοιρμό ςη μεςάδξρηπ ςηπ μόρξσ.

1. Ζ κσοία Δλέμη, όςαμ ήςαμ μικοή, είυε αρθεμήρει από ιλαοά. Αογόςεοα, όςαμ ςα ςοία ςηπ παιδιά αοοώρ-
ςηραμ από ιλαοά, η ίδια, παοά ςξ γεγξμόπ όςι ςα τοόμςιζε, δεμ κόλληρε ςημ ιλαοά. Μα δώρεςε μια ενήγηρη
για ςξ μηυαμιρμό πξσ ςημ ποξτύλανε από ςημ ιλαοά.
2. ΢ξμ Γιάμμη ςξμ δάγκχρε έμα άοοχρςξ, αδέρπξςξ ρκσλί και ποξληπςικά ςξσ υξοηγήθηκε αμςιλσρρικόπ
ξοόπ. Λεςά ςημ ενέςαρη ςξσ ρκύλξσ διαπιρςώθηκε όςι ασςόπ δεμ είυε λύρρα.
a. ΢ι είμαι ξ αμςιλσρρικόπ ξοόπ;
b. Ρε ςι απξρκξπξύρε η υξοήγηρη ξοξύ ρςξμ Γιάμμη;
c. Δημιξσογήθηκαμ ρςξμ ξογαμιρμό ςξσ κύςςαοα μμήμηπ για ςξ αμςιγόμξ ςηπ λύρραπ; Δικαιξλξγείρςε ςημ
απάμςηρη ραπ;
3. Γιαςί μεςά ςη μόλσμρη από ςξμ ιό ςξσ AIDS καςαοοέει ςξ αμξρξπξιηςικό ρύρςημα;
4. Μα πεοιγοάφεςε ςξ οόλξ ςξσ δέομαςξπ χπ μηυαμιρμξύ μη ειδικήπ άμσμαπ;
5. Μα ξοιρςξύμ ξι παοακάςχ έμμξιεπ:
a. Οαρςεοίχρη b. Ιαςαρςαλςικά ΢- c. Οοξπεοδίμη
λεμτξκύςςαοα
6. ΢ι είμαι ςα λεμτξκύςςαοα μμήμηπ και πξια η βιξλξγική ςξσπ απξρςξλή;
7. Μα ενηγήρεςε ςξ οόλξ ςξσ πσοεςξύ;
8. Μα πεοιγοάφεςε ςη δοάρη ςχμ κσςςαοξςξνικώμ ΢ - λεμτξκσςςάοχμ;
9. Οξιξπ είμαι ξ οόλξπ ςξσ εοσθοξύ μσελξύ ςχμ ξρςώμ ρςημ άμσμα ςξσ ξογαμιρμξύ;
10. Σπάουξσμ πεοιπςώρειπ καςά ςιπ ξπξίεπ η αμξρξβιξλξγική απόκοιρη ςξσ ξογαμιρμξύ μαπ είμαι αμεπιθύμη-
ςη. Οξιεπ είμαι ασςέπ ξι πεοιπςώρειπ και πξια μξρήμαςα ρυεςίζξμςαι με ασςέπ; Οώπ ρσμβάλλει η Θαςοική
επιρςήμη ρςημ αμςιμεςώπιρήπ ςξσπ;
11. Οξιεπ αμςιμικοξβιακέπ ξσρίεπ ποχςεψμικήπ τύρηπ γμχοίζεςε και πξιξπ είμαι ξ οόλξπ ςηπ καθεμιάπ;
12. Σπξθέρςε όςι γίμξμςαι ξι ενήπ μεςαμξρυεύρειπ: α) μεςαμόρυεσρη εμόπ ιρςξύ από μια πεοιξυή ρε άλλη ρςξ
ίδιξ άςξμξ, β) μεςαμόρυεσρη ιρςξύ από έμα άςξμξ ςξσ ίδιξσ είδξσπ ρε άλλξ, γ) μεςαμόρυεσρη ιρςξύ από έμα
άςξμξ ρε άλλξ διατξοεςικξύ είδξσπ Οχπ μξμίζεςαι όςι θα αμςιδοάρει ξ δέκςηπ ρςιπ ςοειπ παοαπάμχ πεοιπςώ-
ρειπ; Οξύ ξτείλεςαι η αμςίδοαρη ασςή; Ρε πξια από ςιπ παοαπάμχ πεοιπςώρειπ θα υξοηγξύραςε αμξρξκαςαρ-
ςαλςικά τάομακα;
13. Οξια κύςςαοα ςξσ αμθοώπιμξσ ξογαμιρμξύ ποξρβάλει ξ HIV;
[21]
14. Οξια ρσμπςώμαςα θα παοξσριάρει έμα άςξμξ καςά ςη διάοκεια ςξσ 1 εναμήμξσ μεςά ςη μόλσμρη με ςξμ
HIV;
15. ΢ι ξμξμάζξσμε αμςιγόμξ και ςι γμχοίζεςαι για ςα αμςιγόμα ιρςξρσμβαςόςηςαπ;
16. Οξια η διατξοά ςξσ εμβξλίξσ από ςξμ ξοό και ρε πξιεπ πεοιπςώρειπ ρσμίρςαςαι η υξοήγηρη ςξσ καθε-
μόπ;
17. Οξια ξνέα παοάγει ξ αμθοώπιμξπ ξογαμιρμόπ για ςημ αμςιμεςώπιρη ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ κα-
ςά ςημ μη ειδική άμσμα;
18. Οξιξπ είμαι ξ οόλξπ ςχμ βλεμξγόμχμ ρςημ ποξρςαρία ςξσ αμθοώπξσ από ςα παθξγόμα μικοόβια;
19. Ρε πξιεπ διαδικαρίεπ άμσμαπ ρσμμεςέυξσμ ςα ταγξκύςςαοα;
20. ΢ι είμαι ςα αμςιρώμαςα και πξια κύςςαοα ςα παοάγξσμ;
21. Μα αματέοεςε ςξσπ παοάγξμςεπ και ςξμ ςοόπξ με ςξμ ξπξίξ ασςξί επάγξσμ ςη δοάρη ςχμ ταγξκσςςά-
οχμ ρςξμ αμθοώπιμξ ξογαμιρμό.
22. ΢ι είμαι η λσρξζύμη και πξιξπ ξ οόλξπ ςηπ;
23. Ρε ςι ξτείλεςαι ςξ ξίδημα και ξ πόμξπ πξσ αιρθαμόμαρςε όςαμ ςξ δέομα μαπ ςοασμαςιρςεί και καςατέ-
οξσμ μα ειρβάλξσμ μικοξξογαμιρμξί ρςξμ ξογαμιρμό μαπ
24. Ρε ςι ενσπηοεςεί η διαρςξλή ςχμ αιμξτόοχμ αγγείχμ γύοχ από ςξ ςοαύμα καςά ςημ τλεγμξμώδη αμςίδ-
οαρη;
25. ΢ι είμαι η παθηςική αμξρία και πχπ έμαπ ξογαμιρμόπ μπξοεί μα ςημ απξκςήρει;
26. ΢ι είμαι αμςιγόμξ γεμικά; Οξιεπ είμαι ξι καςηγξοίεπ ςχμ αμςιγόμχμ πξσ μάθαςε και ςι γμχοίζεςε γι’ ασςέπ;
27. ΢ι ποξκαλεί η έκκοιρη ςηπ ιρςαμίμηπ καςά ςημ αλλεογία; Οξια είμαι ςα ρσμπςώμαςά ςηπ; Ηεοαπεύεςαι η
αλλεογία; Λπξοεί μα μεςαδξθεί ρε άλλξ άςξμξ;
28. Οξιεπ ξσρίεπ παοάγξμςαι από ςξσπ αδέμεπ ςξσ δέομαςξπ και πξιξπ ξ οόλξπ ςξσπ;
29. Γμχοίζξμςαπ ςξμ ςοόπξ δοάρηπ ςξσ ιξύ HIV, μα δικαιξλξγήρεςε γιαςί θα μπξοξύρε μα αμςιμεςχπιρςεί ξ
ιόπ ασςόπ εσκξλόςεοα από ςξμ ξογαμιρμό ςξσ αμθοώπξσ, εάμ ςα κύςςαοα νεμιρςέπ ςξσ ήςαμ ςα Β – λεμτξκύς-
ςαοα.
30. Οξιεπ είμαι ξι διατξοέπ ςηπ ποχςξγεμξύπ και ςηπ δεσςεοξγεμξύπ αμξρξβιξλξγικήπ απόκοιρηπ;
31. Μα αμαπςσυθξύμ ξι όοξι: ιμςεοτεοόμεπ, πλαρμαςξκύςςαοα, αλλεογία, αμςιγόμξ ιρςξρσμβαςόςηςαπ.
32. Οξια ξνέα παοάγει ξ αμθοώπιμξπ ξογαμιρμόπ για ςημ αμςιμεςώπιρη ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ
καςά ςημ μη ειδική άμσμα;
33. Οξια κύςςαοα ξμξμάζξμςαι αμςιγξμξπαοξσριαρςικά και γιαςί;
34. Οώπ εμπλέκξμςαι ξι παθξγόμξι μικοξξογαμιρμξί ρςημ εμτάμιρη ασςξάμξρχμ μξρημάςχμ;
35. Έμα από ςα ρσμπςώμαςα με ςα ξπξία εκδηλώμεςαι η τλεγμξμή, μεςά ςξμ ςοασμαςιρμό ςξσ δέομαςξπ
από αιυμηοό αμςικείμεμξ και ςημ είρξδξ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ, είμαι και ςξ ξίδημα. Οξύ ξτείλεςαι ςξ
ρύμπςχμα ασςό και πξιξπ ξ οόλξπ ςξσ;
1. ΢α αμθοόπιμα κϋςςαοα παοάγξσμ ιμςεο- 4. ΢α ΢ λεμτξκϋςςςαοα

τεοϊμεπ ϊςαμ έυξσμ μξλσμθεί απϊ a. παοάγξσμ αμςιρώμαςα
a. Βακςήοια b. εμεογξπξιξύμςαι από ςα μακοξτάγα
b. μύκηςεπ c. είμαι παοάγξμςεπ πξσ εμπξδίζξσμ ςημ είρξ-
c. ποχςόζχα δξ ςχμ μικοξξογαμιρμώμ
d. ιξύπ d. ρσμμεςέυξσμ ρςη ―υσμική‖ αμξρία.
2. Οξια απϊ ςιπ παοακάςχ ξσρίεπ καςαρ- 5. Έςξιμα αμςιρόμαςα:

ςοέτει μικοξξογαμιρμξϋπ: a. υξοηγξύμςαι με ςξμ εμβξλιαρμό
a. Θμώδεπ b. μεςατέοξμςαι από ςη μηςέοα ρςξ παιδί
b. Ρσμπλήοχμα καςά ςξμ θηλαρμό
c. Θρςαμίμη c. μεςαδίδξμςαι καςά ςη ρενξσαλική επατή
d. Αμςιγόμξ d. υξοηγξύμςαι ρςιπ μεςαμξρυεύρειπ
3. ΢ξ ρσμπλήοχμα είμαι 6. ΢α Β λεμτξκϋςςαοα

a. καςηγξοία ποχςεψμώμ πξσ παοάγεςαι από a. είμαι κξκκιώδη λεσκά αιμξρταίοια
ςα Β λεμτξκύςςαοα b. παοάγξσμ αμςιρώμαςα
b. καςηγξοία κσςςάοχμ πξσ ρσμμεςέυει ρςημ c. παοάγξσμ λσρξζύμη και γαλακςικό ξνύ
αμξρξλξγική απόκοιρη d. ρσμμεςέυξσμ ρςημ "κσςςαοική" αμξρία.
c. μια ρειοά ποχςεψμώμ πξσ βοίρκξμςαι ρςξ
πλάρμα και ρσμμεςέυξσμ ρςη μη ειδική α- 7. Ξι ιμςεοτεοϊμεπ είμαι ποχςεΐμεπ πξσ
μξρία a. παοάγξμςαι από ςα Β λεμτξκύςςαοα
d. καςηγξοία κσςςάοχμ πξσ παοάγξσμ ςα αμ- b. παοάγξμςαι από ςα ΢ λεμτξκύςςαοα
ςιρώμαςα. c. δοξσμ χπ αμςιρώμαςα
[22]
d. παοάγξμςαι από ξοιρμέμα κύςςαοα όςαμ 16. Έμαπ ξοϊπ πεοιέυει:

ασςά μξλύμξμςαι από ιό. a. αμςιγόμα από κάπξιξ άλλξ άςξμξ ή ζώξ
b. Β- λεμτξκύςςαοα πξσ παοάγξσμ ρσγκεκοι-
8. Ζ εμεογηςική αμξρία επιςσγυάμεςαι με ςη μέμξ ςύπξ αμςιρχμάςχμ
υξοήγηρη c. εναρθεμημέμξσπ ή μεκοξύπ μικοξξογαμιρμξ-
a. έςξιμχμ αμςιρχμάςχμ ύπ ή ςμήμαςά ςξσπ
b. εμβξλίξσ d. έςξιμα αμςιρώμαςα
c. ιμςεοτεοόμηπ
d. αμςιβιξςικξύ. 17. Ρςα δάκοσα και ρςξ ράλιξ σπάουει:
a. γαλακςικό ξνύ
9. ΢α μακοξτάγα κϋςςαοα b. σδοξυλχοικό ξνύ
a. Δίμαι είδξπ λεμτξκσςςάοχμ. c. λιπαοά ξνέα
b. Αμαγμχοίζξσμ ςα αμςιγόμα. d. λσρξζύμη
c. Δμεογξπξιξύμ ςξσπ μηυαμιρμξύπ ειδικήπ
άμσμαπ. 18. Δμεογηςική αμξρία απξκςάςαι με:
d. Οαοάγξμςαι ρςξ σγοό ςχμ ιρςώμ a. Λε τσρική επατή με έμα παθξγόμξ μικοόβιξ
b. Λε υξοήγηρη έςξιμχμ αμςιρχμάςχμ
10. Ζ ιρςαμίμη: c. Λε εμβξλιαρμό
a. Οαοάγεςαι από κύςςαοα λόγχ ςηπ δοάρηπ d. Λε εμβξλιαρμό αλλά και με τσρική επατή
κάπξιξσ αλλεογιξγόμξσ με ςξ μικοόβιξ
b. Δίμαι αμςιμικοξβιακή ξσρία ςξσ πλάρμαςξπ
c. Οεοιέυεςαι ρςξ ράλιξ και ςξμ ιδοώςα 19. ΢α αμςιγϊμα είμαι ξσρίεπ ξι ξπξίεπ αμαγ-
d. Έυει αμςιιική δοάρη. μχοίζξμςαι απϊ
a. ςιπ ιμςεοτεοόμεπ
b. ςα μακοξτάγα κύςςαοα
11. Για ςημ κσςςαοική αμξρία εμεογξπξιξϋμ- c. ςξ ρσμπλήοχμα
ςαι: d. ςα αμςιρώμαςα.
a. ςα β-λεμτξκύςςαοα εμάμςια ρςξσπ ιξύπ
b. μόμξ ςα κσςςαοξςξνικά ΢ – λεμτξκύςςαοα 20. Για ςημ αμάπςσνη ςηπ δεσςεοξγεμξϋπ αμξ-
c. ςα μακοξτάγα ρξλξγικήπ απϊκοιρηπ σπεϋθσμα είμαι ςα
d. ςα βξηθηςικά και ςα κσςςαοξςξνικά ΢ – a. αμςιρώμαςα
λεμτξκύςςαοα b. λεμτξκύςςαοα μμήμηπ
c. κσςςαοξςξνικά ΢ κύςςαοα
12. Ζ αμξρξβιξλξγική απϊκοιρη νεκιμάει με: d. μακοξτάγα.
a. ςα ξσδεςεοότιλα
b. ςα μξμξκύςςαοα 21. Οόπ ξμξμάζεςαι η ξσρία πξσ αμαγμχοίζε-
c. ςη δοάρη ςχμ αμςιγξμξ-παοξσριαρςικώμ ςαι ραμ νέμη απϊ ςξ αμξρξπξιηςικϊ ρϋρ-
κσςςάοχμ ςημα εμϊπ ξογαμιρμξϋ;
d. ςξ αμ είμαι ποχςξγεμήπ ή δεσςεοξγεμήπ a. Αμςίρχμα.
αμςίδοαρη b. Αμςιγόμξ.
c. Θμςεοτεοόμη.
13. Για ςα ασςξαμςιρόμαςα ιρυϋει ϊςι: d. Ρσμπλήοχμα.
a. είμαι ποχςεψμικήπ ρύρςαρηπ
b. καςαρςοέτξσμ μικοόβια 22. Ζ διαδικαρία απϊοοιφηπ εμϊπ μξρυεϋμα-
c. σπάουξσμ ρε όλξσπ ςξσπ αμθοώπξσπ ςξπ δε ρσμβαίμει ϊςαμ
d. παοάγξμςαι από ςα μακοξτάγα a. ξ δόςηπ και ξ δέκςηπ έυξσμ ίδια αμςιγόμα
ιρςξρσμβαςόςηςαπ
14. Οξια απϊ ςα παοακάςχ κϋςςαοα εκκοί- b. ξ ξογαμιρμόπ παοάγει ασςξαμςιρώμαςα
μξσμ ρςξ αίμα ξσρίεπ με αμςιμικοξβιακή c. σπάουξσμ ρςξ πεοιβάλλξμ αλλεογιξγόμα
δοάρη: d. ξ δόςηπ και ξ δέκςηπ είμαι ρσγγεμείπ.
a. ςα μακοξτάγα
b. ςα βξηθηςικά ΢ – λεμτξκύςςαοα 23. Οξια απϊ ςα παοακάςχ κϋςςαοα δεμ
c. ςα πλαρμαςξκύςςαοα ρσμμεςέυξσμ ρςη τλεγμξμή:
d. ςα καςαρςαλςικά ΢ – λεμτξκύςςαοα a. ΢α ξσδεςεοότιλα
b. ΢α μακοξτάγα
15. ΢α κϋςςαοα πξσ δεμ αμήκξσμ ρςημ καςη- c. ΢α ταγξκύςςαοα
γξοία ςχμ ταγξκσςςάοχμ είμαι: d. ΢α λεμτξκύςςαοα
a. ςα μξμξκύςςαοα
b. ςα μακοξτάγα 24. ΢α αμςιρώμαςα είμαι:
c. ςα λεμτξκύςςαοα a. Σδαςάμθοακεπ
d. ςα ξσδεςεοότιλα b. Κιπίδια
[23]
c. Βιςαμίμεπ
d. ποχςείμεπ 32. Οξια κϋςςαοα παοξσριάζξσμ ςξ αμςιγϊμξ
ρςξ αμξρξπξιηςικϊ ρύρςημα;
25. ΢α ξσδεςεοϊτιλα αμήκξσμ ρςα: a. ςα ΢ λεμτξκύςςαοα
a. ταγξκύςςαοα b. ςα Β λεμτξκύςςαοα
b. παθξγόμα βακςήοια c. ςα εοσθοά κύςςαοα
c. λεμτξκύςςαοα d. ςα μακοξτάγα
d. ποχςόζχα
33. ΢α αμςιρόμαςα
26. Ρςα ποχςξγεμή λεμτικά ϊογαμα αμήκει: a. παοάγξμςαι από ςα Β λεμτξκύςςαοα μόμξ
a. ξ ρπλήμαπ ρςημ δεσςεοξγεμή αμξρξλξγική απόκοιρη
b. ξι αμσγδαλέπ b. είμαι ποχςεΐμεπ
c. ξ μσελόπ ςχμ ξρςώμ c. απξςελξύμςαι από μία βαοιά και μία ελατ-
d. ςξ πάγκοεαπ οιά αλσρίδα
d. μπξοξύμ μα ρσμδεθξύμ με διατξοεςικά αμ-
27. Λεγάλεπ πξρϊςηςεπ αμξρξρταιοιμόμ εκ- ςιγόμα παοόμξιαπ αουιςεκςξμικήπ διαμόο-
κοίμξμςαι απϊ ςα: τχρηπ ρςξ υώοξ.
a. Ξσδεςεοότιλα
b. Λακοξτάγα 34. ΢α ασςξαμςιρόμαςα καςαρςοέτξσμ
c. Ολαρμαςξκύςςαοα a. μόμξ ςξσπ ιξύπ
d. βξηθηςικά ΢-λεμτξκύςςαοα b. όλξσπ ςξσπ παθξγόμξσπ μικοξξογαμιρμξύπ
c. ςα αμςιγόμα ιρςξρσμβαςόςηςαπ
28. ΢α λεμτξκϋςςαοα εμϊπ αςϊμξσ δεμ ρσμμε- d. κύςςαοα ή ρσρςαςικά ςξσ ίδιξσ ςξσ ξογα-
ςέυξσμ: μιρμξύ.
a. ρςη υημική αμξρία,
b. ρςημ εμεογηςική αμξρία. 35. Όςαμ έμαπ άμθοχπξπ έυει αλλεογία ξ α-
c. ρςη παθηςική αμξρία, μξρξπξιηςικϊπ μηυαμιρμϊπ ςξσ εμεογξπξι-
d. ρςημ κσςςαοική αμξρία. είςαι εμαμςίξμ παοαγϊμςχμ ξι ξπξίξι
a. ποξρπαθξύμ μα ειρβάλλξσμ ρςξμ ξογαμιρμό
29. Ζ οεσμαςξειδήπ αοθοίςιδα είμαι: b. είμαι αβλαβείπ για ςξμ ξογαμιρμό
a. Αλλεογικό ρύμπςχμα c. είμαι παθξγόμξι για ςξμ ξογαμιρμό
b. Οαοξδικό μόρημα d. μπξοεί μα ποξκαλέρξσμ δσρλειςξσογία
c. Ασςξάμξρξ μόρημα ρςξμ ξογαμιρμό.
d. Απξςέλερμα μόλσμρηπ από μύκηςα
36. Ζ αμξρξλξγική αμεπάοκεια είμαι
30. ΢α μακοξτάγα είμαι ςα κϋςςαοα: a. πάμςα επίκςηςη
a. πξσ εγκαθίρςαμςαι ρςξσπ ιρςξύπ, εγκλχβί- b. μεςαδξςική
ζξσμ ςξσπ μικοξξογαμιρμξύπ και ςξσπ κα- c. κληοξμξμική ή επίκςηςη
ςαρςοέτξσμ d. μόμξ κληοξμξμική.
b. με ςα ξπξία αμςιμεςχπίζξμςαι όλξι ξι ιξί
c. πξσ τέοξσμ ρςημ επιτάμεια αμςιρώμαςα 37. Λέρα ρςξ ποχςεψμικϊ καφίδιξ ςξσ HIV
πξσ ρσμδέξμςαι με ρσγκεκοιμέμξ αμςι- πεοιέυεςαι
γόμξ λειςξσογώμςαπ έςρι χπ αμςιγξμξπα- a. RNA και ςξ έμζσμξ αμςίρςοξτη μεςαγοα-
οξσριαρςικά κύςςαοα τάρη
d. πξσ εκκοίμξσμ ξσρίεπ πξσ εμεογξπξιξύμ ςα b. DNA, RNA και έμζσμα
Β λεμτξκύςςαοα ποξκειμέμξσ ασςά μα c. DNA και ςξ έμζσμξ αμςίρςοξτη μεςαγοα-
πξλλαπλαριαρςξύμ και ςελικά μα διατξ- τάρη
οξπξιηθξύμ ρε πλαρμαςξκύςςαοα και Β d. DNA και RNA.
λεμτξκύςςαοα μμήμηπ
38. Ιαςά ςημ εκδήλχρη ςηπ υσμικήπ αμξρίαπ
31. ΢ξ ρσμπλήοχμα: a. ςα αμςιρώμαςα παοάγξμςαι και εκκοίμξμςαι
a. είμαι καςηγξοία ποχςεψμώμ πξσ παοάγεςαι ρςξ αίμα και ρςη λέμτξ από ςα πλαρμαςξ-
από ςα Β λεμτξκύςςαοα. κύςςαοα.
b. είμαι καςηγξοία κσςςάοχμ πξσ ρσμμεςέυει b. γίμεςαι η αμςιγξμξπαοξσρίαρη.
ρςημ αμξρξλξγική απόκοιρη c. εκδηλώμεςαι η τλεγμξμώδηπ αμςίδοαρη.
c. είμαι μία ρειοά ποχςεψμώμ πξσ βοίρκξμςαι d. δοξσμ ςα κσςςαοξςξνικά ΢ λεμτξκύςςαοα.
ρςξ πλάρμα και ρσμμεςέυξσμ ρςη μη ειδική
αμξρία 39. Ρςξμ ξογαμιρμϊ ςξσ αμθοόπξσ ξ HIV έυει
d. εμεογξπξιείςαι καςά ςημ ρύμδερη ςχμ αμςι- αμιυμεσθεί
ρχμάςχμ με αμςιγόμα ρςημ επιτάμεια βακ- a. μόμξ ρε βξηθηςικά ΢ λεμτξκύςςαοα
ςηοίχμ
[24]
b. ρε βξηθηςικά και κσςςαοξςξνικά ΢ λεμτξ- 44. Λε πξιξσπ ςοϊπξσπ γίμεςαι κσοίχπ η με-
κύςςαοα καθώπ και ρε μεσοικά κύςςαοα ςάδξρη ςξσ HIV;
ςξσ εγκετάλξσ a. με ςξ αίμα, με ςη ρενξσαλική επατή και
c. ρε βξηθηςικά και καςαρςαλςικά ΢ λεμτξ- από ςη μηςέοα ρςξ μεξγμό
κύςςαοα καθώπ και ρε μεσοικά κύςςαοα b. με ςα κξσμξύπια και άλλα έμςξμα
ςξσ εγκετάλξσ c. με ςα δάκοσα, με ςξ βήυα και ςξ τςάομιρ-
d. μόμξ ρε μεσοικά κύςςαοα ςξσ εγκετάλξσ. μα
d. διαμέρξσ ςηπ αμαπμεσρςικήπ και ςηπ εμςε-
40. Ρςξσπ αμθοόπξσπ, πξσ είμαι τξοείπ ςξσ οικήπ ξδξύ.
HIV, ξ ποξψϊπ
a. με ςη βξήθεια ςηπ αμςίρςοξτηπ μεςαγοα- 45. Ρςα άςξμα πξσ έυξσμ μξλσμθεί απϊ ςξμ
τάρηπ ρσμθέςει αλσρίδα DNA HIV υξοηγξϋμςαι τάομακα με ρκξπϊ
b. ρυημαςίζει πξλλά αμςίγοατα ςξσ εασςξύ a. ςημ καςαρςοξτή ςχμ ποξρβεβλημέμχμ βξ-
ςξσ ηθηςικώμ ΢ λεμτξκσςςάοχμ
c. παοαμέμει αμεμεογόπ για μικοό ή μεγάλξ b. μα παοεμπξδιρςεί η αμςιγοατή ςξσ ιξύ
υοξμικό διάρςημα ή για πάμςα c. ςημ καςαρςοξτή ςξσ ιξύ
d. πξλλαπλαριάζεςαι τςιάυμξμςαπ υιλιάδεπ d. μα εμιρυσθεί ξ αμξρξπξιηςικόπ μηυαμιρμόπ.
αμςίγοατά ςξσ.
46. Ζ είρξδξπ ςξσ HIV ρε έμα βξηθηςικϊ ΢
41. Ρςξμ άμθοχπξ, πξσ έυει ποξρβληθεί απϊ λεμτξκϋςςαοξ επιςσγυάμεςαι με ςη ρσ-
ςξμ ιϊ ςξσ AIDS, ξ θάμαςξπ ποξκαλείςαι μεογαρία
απϊ a. ςξσ RNA ςξσ ιξύ και ςηπ πλαρμαςικήπ μεμ-
a. ςιπ εσκαιοιακέπ μξλύμρειπ και ςα μεξπλάρ- βοάμηπ ςξσ κσςςάοξσ - νεμιρςή
μαςα b. ςμημάςχμ ςξσ ελύςοξσ ςξσ ιξύ και ςξσ
b. ςξμ HIV DNA ςξσ κσςςάοξσ - νεμιρςή
c. ςα βξηθηςικά ΢ λεμτξκύςςαοα c. ςηπ αμςίρςοξτηπ μεςαγοατάρηπ ςξσ ιξύ και
d. ςξμ εναρθεμιρμέμξ αμξρξπξιηςικό μηυαμιρ- ςξσ DNA ςξσ κσςςάοξσ-νεμιρςή
μό. d. ςμημάςχμ ςξσ ελύςοξσ ςξσ ιξύ και ςηπ κσς-
ςαοικήπ μεμβοάμηπ ςξσ κσςςάοξσ - νεμιρςή.
42. Ζ αμίυμεσρη αμςιρχμάςχμ για ςξμ HIV ρε
έμα μξλσρμέμξ άςξμξ ρημαίμει ϊςι 47. Λεςά απϊ ςημ μϊλσμρη με ςξμ ιϊ HIV ξ
a. ςξ άςξμξ ασςό είμαι αμξρξπξιημέμξ ξπξίξπ ποξκαλεί ςξ Ρϋμδοξμξ Δπίκςηςηπ
b. είμαι τξοέαπ και μπξοεί μα μεςαδώρει ςξμ αμξρξβιξλξγικήπ αμεπάοκειαπ, ςξ αμξρξ-
ιό πξιηςικϊ ρϋρςημα ςξσ μξλσρμέμξσ αςϊμξσ
c. έυξσμ καςαρςοατεί όλα ςα βξηθηςικά ΢ a. εναρθεμεί άμερα.
λεμτξκύςςαοά ςξσ b. λειςξσογεί και παοέυει αμξρία ρςξ άςξμξ
d. δεμ εμεογξπξιξύμςαι ςα Β λεμτξκύςςαοά c. δεμ λειςξσογεί.
ςξσ και έςρι δε δημιξσογξύμςαι και κύςςα- d. λειςξσογεί μεμ αλλά ςα αμςιρώμαςα πξσ πα-
οα μμήμηπ. οάγξμςαι καςά ςξσ ιξύ δεμ είμαι απξςελερ-
μαςικά.
43. Ζ αμίυμεσρη ςχμ ειδικόμ αμςιρχμάςχμ για
ςξμ HIV και ρσμεπόπ η διάγμχρη ςηπ μϊ- 48. Ξ ιϊπ ΖΘV πξσ ποξκαλεί ςξ ΑΘDS μπξοεί μα
λσμρηπ είμαι δσμαςή μεςαδξθεί:
a. μόμξ μεςά από ςοειπ εβδξμάδεπ a. μόμξ με ςημ ρενξσαλική επατή εμόπ τξοέα
b. από ςημ ποώςη εβδξμάδα με σγιέπ άςξμξ.
c. μόμξ μεςά από ςοειπ εβδξμάδεπ έχπ ςοειπ b. με μεςάγγιρη μξλσρμέμξσ αίμαςξπ.
μήμεπ c. με απλή υειοαφία.
d. αμέρχπ μεςά ςη μόλσμρη από ςξμ HIV. d. γεμικά με ξπξιαδήπξςε διαδικαρία πξσ τέο-
μει ρε επατή αίμα τξοέα ςηπ μόρξσ με αίμα
σγιξύπ αςόμξσ.
1. Για ςημ δεσςεοξγεμή αμξρξλξγική απάμςηρη απαιςξύμςαι κύςςαοα μμήμηπ.
2. Για ςημ εμεογηςική αμξρία απαιςείςαι υξοήγηρη έςξιμχμ αμςιρχμάςχμ.
3. Ζ παθηςική αμξρία επιςσγυάμεςαι με ςη υξοήγηρη ξοξύ.
4. Οοχςξγεμήπ αμξρξλξγική απάμςηρη είμαι η αμςίδοαρη ςξσ αμξρξπξιηςικξύ μηυαμιρμξύ ρςημ επατή
ςξσ ξογαμιρμξύ με έμα αμςιγόμξ.
5. Ξ αμθοώπιμξπ ξογαμιρμόπ παοάγει πεοιξοιρμέμξ αοιθμό αμςιρχμάςχμ.
6. Ζ υσμική αμξρία ποξκαλείςαι από ςα Β λεμτξκύςςαοα.
7. Ξι ιμςεοτεοόμεπ παοάγξμςαι από ςα κύςςαοα πξσ έυξσμ μξλσμθεί από ιό.
[25]
8. Ξι κσοιόςεοεπ αμςιμικοξβιακέπ ποχςεΐμεπ είμαι ξι ιμςεοτεοόμεπ, ςξ ρσμπλήοχμα και η ποξπεοδίμη.

9. Όςαμ έμαπ ζχμςαμόπ ιρςόπ μεςαμξρυεύεςαι ρε έμαμ άμθοχπξ ςα Β λεμτξκύςςαοά ςξσ ςξμ αμαγμχοί-
ζξσμ χπ έμα ρύμξλξ αμςιγόμχμ.
10. ΢α ΢ κσςςαοξςξνικά λεμτξκύςςαοα παοάγξσμ αμςιρώμαςα
11. Ξ πσοεςόπ δεμ απξςελεί αμσμςικό μηυαμιρμό
12. Ρςξμ βλεμμξγόμξ ςξσ ρςξμάυξσ εκκοίμεςαι ςξ σδοξυλχοικό ξνύ.
13. ΢α ρσμπςώμαςα ςηπ αλλεογίαπ ποξκαλξύμςαι από ςημ Θρςαμίμη.
14. Ξ εμβξλιαρμόπ είμαι μια μξοτή ςευμηςήπ εμεογηςικήπ αμξρίαπ.
15. Δύξ μόοια αμςιρχμάςχμ με όμξιεπ μεςαβληςέπ και ρςαθεοέπ πεοιξυέπ αμαγμχοίζξσμ ςξ ίδιξ αμςιγόμξ.
16. Ζ Θρςαμίμη παοάγεςαι από ςξσπ ιρςξύπ καςά ςη διάοκεια ςηπ τλεγμξμήπ.
17. Ξ πσοεςόπ είμαι απξςελερμαςικόπ μηυαμιρμόπ έμαμςι ςχμ παθξγόμχμ βακςηοίχμ αλλά όυι έμαμςι ςχμ
ιώμ.
18. Ξι ιμςεοτεοόμεπ είμαι αμςιμικοξβιακέπ ξσρίεπ πξσ παοεμπξδίζξσμ ςημ δοάρη όλχμ ςχμ παθξγόμχμ μικ-
οξβίχμ,
19. ΢α ασςξαμςιρώμαςα παοάγξμςαι τσριξλξγικά ρε μικοέπ πξρόςηςεπ όςαμ όμχπ ασνηθξύμ ποξκαλξύμ
παθξλξγικέπ καςαρςάρειπ πξσ ξμξμάζξμςαι ασςξάμξρα μξρήμαςα.
20. Για ςημ ποχςξγεμή αμξρξλξγική απάμςηρη απαιςξύμςαι ςα κύςςαοα μμήμηπ.
21. ΢α ΢ καςαρςαλςικά λεμτξκύςςαοα αμαρςέλλξσμ ςη δοάρη ςξσ αμαρξπξιηςικξύ ρσρςήμαςξπ μόμξ καςά
ςημ ποχςξγεμή αμξρξλξγική απάμςηρη
22. ΢α Β λεμτξκύςςαοα εμεογξπξιξύμςαι από ςα αμςιγόμα πξσ βοίρκξμςαι εκςεθειμέμα ρςημ επ ι-
τάμεια ςχμ μακοξτάγχμ.
23. Όςαμ ξ δόςηπ και ξ δέκςηπ εμόπ μξρυεύμαςξπ έυξσμ ίδια αμςιγόμα ιρςξρσμβαςόςηςαπ δεμ παοαςηοεί-
ςαι ρσμήθχπ απόοοιφη μξρυεύμαςξπ.
24. Λία ρσμέπεια ςηπ υξοήγηρηπ ςχμ αμξρξκαςαρςαλςικώμ ταομάκχμ είμαι η ποξρχοιμή καςαρςξλή ςηπ
δοάρηπ ςξσ αμξρξπξιηςικξύ μηυαμιρμξύ ςξσ δόςη ςξσ μξρυεύμαςξπ.
25. Ξι επιρςήμξμεπ δεμ έυξσμ ακόμα ςη δσμαςόςηςα μα μειώμξσμ ςημ πιθαμόςηςα απόοοιφηπ ςξσ μξρυεύ-
μαςξπ και παοάλληλα μα διαςηοξύμ ςξμ αμξρξπξιηςικό μηυαμιρμό ςξσ δέκςη ρε λειςξσογία.
26. Όςαμ έμαπ άμθοχπξπ εμταμίζει ρσμπςώμαςα αλλεογίαπ ασςό ρημαίμει όςι ξ αμξρξπξιηςικόπ ςξσ μηυα-
μιρμόπ ρςοέτει ςη δοάρη ςξσ εμαμςίξμ ρσρςαςικώμ ςξσ ίδιξσ ςξσ ξογαμιρμξύ.
27. Ζ έκκοιρη ςηπ ιρςαμίμηπ, χπ απξςέλερμα ςηπ δοάρηπ εμόπ αλλεογιξγόμξσ, γίμεςαι ρσμήθχπ ρςξ δέο-
μα, ρςημ αμαπμεσρςική ξδό ή ρςξ γαρςοεμςεοικό ρχλήμα.
28. ΢α ασςξαμςιρώμαςα καςαρςοέτξσμ κύςςαοα ή ρσρςαςικά ςξσ ίδιξσ ςξσ ξογαμιρμξύ με απξςέλερμα
μα παοεμπξδίζξσμ ςιπ λειςξσογίεπ ςξσ.
29. Λε ςη υξοήγηρη αμςιιρςαμιμικώμ ταομάκχμ ρςαμαςξύμ ςελείχπ ςα ρσμπςώμαςα ςηπ αλλεογίαπ.
30. Λεοικά από ςα ρσμπςώμαςα ςηπ αλλεογίαπ είμαι η καςαοοξή, ςξ άρθμα, η μασςία ή η διάοοξια.
31. ΢α αλλεογιξγόμα είμαι αβλαβείπ παοάγξμςεπ ξι ξπξίξι εμεογξ- πξιξύμ ςξμ αμξρξπξιηςικό μηυαμιρμό
ςξσ αμθοώπξσ.
32. Ζ μεςάδξρη ςξσ HIV γίμεςαι κσοίχπ με ςξ αίμα, ςη ρενξσαλική επατή και από ςη μηςέοα ρςξ έμβοσξ.
33. Ξ HIV δε μεςαδίδεςαι με ςξ βήυα, ςξ τςάομιρμα, ςξμ ιδοώςα, ςα δάκοσα και ςη ρενξσαλική επατή.
34. ΢α 2/3 ςχμ τξοέχμ ςξσ HIV εμταμίζξσμ ρσμπςώμαςα ςα ξπξία ξδηγξύμ ρςημ εκδήλχρη ςηπ αρθέμειαπ
ςξσ AIDS μεςά από 8 - 10 υοόμια από ςημ είρξδξ ςξσ ιξύ ρςξμ ξογαμιρμό ςξσπ.
35. Ξ HIV και όυι ξι εσκαιοιακέπ μξλύμρειπ και ςα μεξπλάρμαςα θα επιτέοξσμ ςξ θάμαςξ ρςξμ άμθοχπξ
πξσ έυει μξλσμθεί από ςξμ ιό.
36. Έμα απξςέλερμα ςηπ καςαρςοξτήπ ςχμ βξηθηςικώμ ΢ λεμτξκσςςάοχμ από ςξμ HIV είμαι η απεμεογξ-
πξίηρη ςχμ Β λεμτξκύςςαοχμ και η απξσρία κσςςάοχμ μμήμηπ.
37. Ξ HIV είμαι έμαπ ιόπ, πξσ ρςξ ερχςεοικό ςξσ, εκςόπ από ςξ DNA πεοιέυεςαι και ςξ έμζσμξ αμςίρςοξ-
τη μεςαγοατάρη. Ηεχοηςικά, αμ παοαρκεσαρςεί ξοόπ καςά ςξσ HIV, θα ποέπει η µεςαβληςή πεοιξυή ςχμ
αμςιρχµάςχμ μα αμςιρςξιυεί ρε κάςι ρςαθεοό ρςη δξµή ςξσ.
38. Ζ λσρξζύµη και ξι ιμςεοτεοόμεπ είμαι ξσρίεπ πξσ ποξρτέοξσμ ρςη µη ειδική άµσμα και αμςιµεςχπίζξσμ ςημ
ίδια ξµάδα παθξγόμχμ µικοξξογαμιρµώμ.
39. Ζ αμξρξλξγική αμεπάοκεια, δηλαδή η μη ικαμξπξιηςική λειςξσογία ςξσ αμξρξπξιηςικξύ ρσρςήμαςξπ,
είμαι κληοξμξμική.
40. Ζ λσρξζύμη πεοιέυεςαι ρε ελάυιρςεπ πξρόςηςεπ ρςξ ράλιξ και ρςα δάκοσα.
41. Όςαμ ςξ αμξρξβιξλξγικό δε λειςξσογεί, ποξκαλείςαι ασςξαμξρία.
42. ΢α αμςιγξμξπαοξσριαρςικά κύςςαοα είμαι ςα Β – λεμτξκύςςαοα.
43. Ξι ιμςεοτεοόμεπ δοξσμ άμερα εμάμςια ρςξσπ ιξύπ.
44. Για ςη υσμική αμξρία εμεογξπξιξύμςαι ςα Β – λεμτξκύςςαοα μμήμηπ.
45. Ζ ιρςαμίμη διεγείοει ςημ εκκοιςική δοαρςηοιόςηςα ςχμ βλεμμξγόμχμ αδέμχμ.
46. ΢α ταγξκύςςαοα αμήκξσμ ρςα μακοξτάγα.
47. ΢α αμςιρώμαςα πξσ διαθέςξσμ ίδια ρςαθεοή αλλά διατξοεςική μεςαβληςή πεοιξυή έυξσμ παοαυθεί από
διατξοεςική ξμάδα πλαρμαςξκσςςάοχμ.
[26]
48. Ξ οόλξπ ςχμ καςαρςαλςικώμ ΢-λεμτξκσςςάοχμ είμαι μα ρςαμαςάμε ςημ αμάπςσνη ςχμ καοκιμικώμ κσς-
ςάοχμ.
49. H διάγμχρη ςηπ μόλσμρηπ από ςξμ ιό HIV γίμεςαι ρσμήθχπ με ςξμ πσοεςό πξσ εμταμίζει έμα άςξμξ.
50. ΢α Β λεμτξκύςςαοα είμαι ενειδικεσμέμα κύςςαοα για ςημ αμςιμεςώπιρη μόμξ ςχμ ιώμ.
51. Ξι ςξνίμεπ πξσ απελεσθεοώμξμςαι από ςξσπ παθξγόμξσπ μικοξξογαμιρμξύπ ποξκαλξύμ πόμξ ρςημ πε-
οιξυή ςξσ ςοαύμαςξπ.
52. ΢α αμςιρώμαςα απξςελξύμςαι από ςέρρεοα ζεύγη πξλσπεπςιδικώμ αλσρίδχμ.
53. ΢α ΢ – καςαρςαλςικά λεμτξκύςςαοα ρςαμαςξύμ ςημ ενέλινη ςηπ αρθέμειαπ.
54. Ζ μεςαμόρυεσρη ξογάμχμ μπξοεί μα ποξκαλέρει αμξρξβιξλξγική απόκοιρη ςξσ δόςη, γι’ ασςό και ςξσ
υξοηγξύμςαι αμξρξκαςαρςαλςικά τάομακα.
55. Λια σπόθερη ποόκληρηπ ασςξάμξρξσ μξρήμαςξπ λέει όςι ςα Β – λεμτξκύςςαοα δεμ έυξσμ μάθει μα
νευχοίζξσμ ξοιρμέμα ρσρςαςικά κσςςάοχμ ςξσ ίδιξσ ςξσ ξογαμιρμξύ και ςξσπ επιςίθεμςαι.
Σπξδειγμαςικά λσμέμη άρκηρη με διαγοαμμα Αμςιγόμχμ-Αμςιρχμάςχμ

Ρ΢Ξ παοακάςχ διάγοαμμα παοίρςαςαι η μεςαβξλή ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςχμ αμςιγόμχμ και ςχμ αμςίρςξιυχμ αμ-
ςιρχμάςχμ ρςξ αίμα εμόπ αμθοώπξσ ρε ρσμάοςηρη με ςξ υοόμξ.
a. Οξια καμπϋλη αμςιρςξιυεί ρςα αμςιγϊμα και πξια ρςα αμςιρόμαςα; Δικαιξλξγήρςε ςημ απάμςηρη
ραπ και εομημεϋρςε καςϊπιμ ςξ παοαπάμχ διάγοαμμα.
Απάμςηρη:
Ζ παοαγχγή αμςιρχμάςχμ από έμαμ ξογαμιρμό ποξκαλείςαι μόμξ όςαμ έυει ποξηγηθεί η είρξδξπ εμόπ αμςιγό-
μξσ ρε ασςόμ. Άοα, η καμπύλη Α αμςιρςξιυεί ρςη ρσγκέμςοχρη ςχμ αμςιγόμχμ μέρα ρςξμ ξογαμιρμό και η
καμπύλη Β αμςιρςξιυεί ρςη ρσγκέμςοχρη αμςιρχμάςχμ. Αουικά, ςη υοξμική ρςιγμή t = 3 μέοεπ {ρςιγμή μόλσμ-
ρηπ) ειρέουεςαι ρςξμ ξογαμιρμό ςξ αμςιγόμξ Α, ςξ ξπξίξ πξλλαπλαριάζεςαι έχπ ςη υοξμική ρςιγμή t = 7 μέοεπ,
ξπόςε και νεκιμά η παοαγχγή αμςιρχμάςχμ από ςξμ ξογαμιρμό (καμπύλη Β) για ςημ καςαπξλέμηρη ςξσ. Οοάγ-
μαςι, παοαςηοξύμε όςι όρξ η καμπύλη ςχμ αμςιρχμάςχμ ασνάμεςαι, ςόρξ η καμπύλη ςχμ αμςιγόμχμ μειώμεςαι
μέυοι μα τςάρει ςξ μηδέμ, ξπόςε και ςα αμςιρώμαςα ελαςςώμξμςαι ρςαδιακά.
b. ΢ι είδξσπ αμξρία και ςι είδξσπ αμξρξβιξλξγική απϊκοιρη επιςελεί ξ ξογαμιρμϊπ; Δικαιξλξγήρςε ςημ
απάμςηρη ραπ.
Απάμςηρη:
Ζ αμξρία πξσ επιςελεί ξ ξογαμιρμόπ είμαι τσρική εμεογηςική. Ασςό ιρυύει διόςι ςξ αμςιγόμξ δεμ ειρέουεςαι σπό
μξοτή εμβξλίξσ ρςξμ ξογαμιρμό αλλά με τσρικό ςοόπξ από ςξ πεοιβάλλξμ (παοαςήοηρη: αμ ςξ αμςιγόμξ βοιρ-
κόςαμ σπό μξοτή εμβξλίξσ, ςόςε η αουική ςιμή ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςξσ δεμ θα ήςαμ μηδέμ, αλλά μεγαλύςεοη ςξσ
μηδεμόπ και η καμπύλη ςξσ θα είυε διαοκή πςχςική ςάρη). Δπιπλέξμ, ςα αμςιρώμαςα παοάγξμςαι από ςξμ ίδιξ
ςξμ ξογαμιρμό (η καμπύλη Β νεκιμά από ςξμ ξοιζόμςιξ άνξμα) και δεμ έυει υξοηγηθεί ξοόπ. Ξ ξογαμιρμόπ επι-
ςελεί ποχςξγεμή αμξρξβιξλξγική απόκοιρη διόςι απαιςείςαι έμα ξοιρμέμξ υοξμικό διάρςημα (4 ημέοεπ) από ςη
ρςιγμή ςηπ μόλσμρηπ για ςημ παοαγχγή αμςιρχμάςχμ.
[27]
Αρκήρειπ
1. Αμ ρσγκοιθξϋμ μεςανϋ ςξσπ η εμεογηςική και η παθηςική αμξρία, πξια απϊ ςιπ δϋξ λειςξσογεί ςαυϋ-
ςεοα και γιαςί; πξια ποξρτέοει μακοξυοϊμια ποξρςαρία και γιαςί;
2. Έμαπ ςανιδιόςηπ επιρκέπςεςαι μία υόοα, ρςημ ξπξία καςαγοάτεςαι επιδημία ςεςάμξσ, υχοίπ μα έ-
υει εμβξλιαρςεί. Ιαςά ςημ επίρκεφή ςξσ ςοασμαςίζεςαι. Ηα κάμει ςϊςε εμβϊλιξ ή ξοϊ για μα εναρταλίρει
ςημ σγεία ςξσ και γιαςί;
3. Ζ αμξρξβιξλξγική απϊκοιρη για έμαμ παθξγϊμξ πα-

οάγξμςα, πξσ ποξκαλεί ρσγκεκοιμέμη επιδημία ρ’ έμαμ
πληθσρμϊ, παοακξλξσθείςαι καθημεοιμά ρςξ αίμα ςοιόμ
αςϊμχμ (Α, Β, Γ). ΢α διαγοάμμαςα πξσ παοξσριάζξσμ ςη
μεςαβξλή ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςχμ αμςιρχμάςχμ ρε ημεοή-
ρια βάρη, για ςα ςοία ασςά άςξμα, ταίμξμςαι παοακάςχ:
a. Παξαρηξώλραο ρα ρξία δθαγξάμμαρα, μπνξείρε λα δθ-
αιξίλερε πνθν από αςρά αλρθπρνθτεί πρν άρνμν πνς
i. είτε ελεξγηρθιή αλνπία πρνλ παθνγόλν παξάγνλρα;
ii. ήξθε γθα πξώρη σνξά πε επασή με ρνλ παθνγόλν πα-
ξάγνλρα;
iii. δελ είτε αλνπία, ακκά αλρθμερώπθπε ρν πξόβκημα
τξηπθμνπνθώλραο νξό;
b. Αμθνκνγώλραο ρα πρνθτεία πνς σαίλνλραθ πρα δθαγξάμ-
μαρα, λα πεξθγξάυερε ιαθ λα αθρθνκνγήπερε ρηλ αλρίδξαπη
ρνς αλνπνβθνκνγθινύ πςπρήμαρνο πρν άρνμν
Α.
Β.
Γ.
4. Ρςξ διάγοαμμα ταίμεςαι η ρσγκέμςοχρη ςχμ αμςι-

ρχμάςχμ ρε ρσμάοςηρη με ςξ υοϊμξ ρςξ αίμα ςοιόμ αμ-
θοόπχμ, ςξσ Α, ςξσ Β και ςξσ Γ, ξι ξπξίξι έουξμςαι ρε επα-
τή ςη υοξμική ρςιγμή μηδέμ με παθξγϊμξ βακςήοιξ.
a. Σε πνθόλ από ρνςο ρξεθο έτεθ τνξηγηθεί νξόο; Τθ ρύπν α-
λνπίαο θα έτεθ απνιρήπεθ;
b. Πνθα ιαμπύκη αλρθπρνθτεί πε πξφρνγελή αλνπνβθνκνγθιή
απόιξθπη;
c. Σε πνθόλ από ρνςο ρξεθο ελεξγνπνθνύλραθ ρα κεμσνιύρ-
ραξα μλήμηο;
5. Ιαςά ςη διάοκεια ςηπ ποχςξγεμξϋπ αμξρξβιξλξγικήπ απϊκοιρηπ ςξσ ξογαμιρμξϋ, η ξπξία ακξλξσ-
θεί ςημ είρξδξ εμϊπ αμςιγϊμξσ, εμεογξπξιξϋμςαι, μεςανϋ άλλχμ, και ξι παοακάςχ καςηγξοίεπ λεμτξκσς-
ςάοχμ: Β – λεμτξκϋςςαοα Βξηθηςικά ΢ – λεμτξκϋςςαοα Ιαςαρςαλςικά ΢ – λεμτξκϋςςαοα
a. Γξάυρε με πνθα πεθξά ελεξγνπνθνύλραθ νθ ιαρηγνξίεο αςρέο ρφλ κεμσνιςρράξφλ ιαρά ρη δθάξιεθα ρηο
αλνπνβθνκνγθιήο απόιξθπηο ρνς νξγαλθπμνύ.
b. Πνθα απ’ αςρά δθασνξνπνθνύλραθ ιαθ φξθμάζνςλ πρν θύμν αδέλα ιαθ πνθεο νθ κεθρνςξγίεο ρνςο;
c. Πνθα από ρθο ιαρηγνξίεο αςρέο ρφλ κεμσνιςρράξφλ πξνπβάκκεραθ από ρνλ θό ΗΙV, πνθεο νθ επθπρώπεθο
πρν αλνπνβθνκνγθιό πύπρημα μερά από μθα ρέρνθα πξνπβνκή ιαθ με πνθνςο ρξόπνςο έτεθ απνδεθτθεί όρθ μεραδί-
δεραθ ν θόο ΗΙV;
6. Ρςξ διπλαμϊ διάγοαμμα ταίμεςαι η ρσγ-

κέμςοχρη ςχμ αμςιρχμάςχμ ρε ρσμάοςηρη με ςξ
υοϊμξ ρε ςοία άςξμα πξσ ςη υοξμική ρςιγμή 0
έουξμςαι ρε επατή με κάπξιξ αμςιγϊμξ.
a. Πνθα ιαμπύκη αλρθπρνθτεί πε άρνμν πνς έξ-
τεραθ γθα πξώρη σνξά πε επασή με ρν αλρθγόλν;
αθρθνκνγήπερε ρηλ απάλρηπή παο.
b. Πνθα ιαμπύκη αλρθπρνθτεί πε άρνμν πνς έξ-
τεραθ γθα ρξίρη σνξά πε επασή με ρν αλρθγόλν; Να
αθρθνκνγήπερε ρηλ απάλρηπή παο.
c. Πνθα ιαμπύκη αλρθπρνθτεί πε άρνμν πνς ρνς
τνξηγείραθ νξόο μερά ρη μόκςλπη; Να αθρθνκνγήπερε ρηλ απάλρηπή παο.
[28]
7. ΢ξ παοακάςχ διάγοαμμα παοξσριάζει ςη μεςαβξλή ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςχμ αμςιρχμάςχμ ρςξ αίμα
δϋξ αςϊμχμ (καμπϋλεπ Α και Β). Ζ ποϊκληρη ςηπ αμξρίαπ γίμεςαι με ςευμηςϊ ςοϊπξ, ςημ ίδια ημέοα (ημέ-
οα 1).
a. Πνθα από ρθο δύν ιαμπύκεο ρνς δθαγξάμμαρνο παξθπράλεθ ρη μεραβνκή ρηο πςγιέλρξφπηο ρφλ αλρθπφμά-
ρφλ μερά από εμβόκθν ιαθ πνθα μερά από νξό;
b. Να δθιαθνκνγήπερε ρηλ απάλρηπή παο.
c. Πνθα από ρθο δύν ιαμπύκεο θα μπνξνύπε επθπκένλ λα αλρθπρνθτεί ιαθ πρηλ πεξίπρφπη ρηο αλνπίαο μεγά-
κηο δθάξιεθαο με σςπθιό ρξόπν ιαθ γθαρί;
8. Ρ΢Ξ διάγοαμμα απεικξμίζεςαι η μεςαβξ-

λή ςξσ αοιθμξϋ ςχμ βακςηοίχμ, εμϊπ ρςελέυξ-
σπ πξσ μϊλσμε έμα αμθοόπιμξ ϊογαμξ. Δίμαι
γμχρςϊ ϊςι ςξ ρσγκεκοιμέμξ ρςέλευξπ ποξκαλεί
ρσμπςόμαςα ϊςαμ ςα βακςήοια είμαι πάμχ απϊ
10000.
a. Πνθα είλαθ ρα πθθαλά αςρά πςμπρώμαρα ιαθ
γθα πόπν θα δθαξιέπνςλ;
b. Πνθνο πθπρεύερε όρθ είλαθ ν πθθαλόο κόγνο πνς
πξνιάκεπε ρηλ μεραβνκή ρνς αξθθμνύ ρφλ βαιρηξί-
φλ μεραμύ ρφλ πημείφλ Α-Β, Β-Γ, Γ-Δ ιαθ Δ-Δ;
c. Πθπρεύεραθ όρθ ν άλθξφπνο αςρόο έτεθ μν-
κςλθεί ιαθ πάκθ από ρν ίδθν βαιρήξθν;
d. Στεδθάπρε ρηλ μεραβνκή ρηο θεξμνιξαπίαο
ρνς πώμαρνο πε πςλάξρηπη με ρνλ τξόλν αλ γλφξίζε-
ραθ όρθ, γθα ρηλ παξαπάλφ πεξίπρφπη, η μέγθπρη ρθμή πνς σράλεθ είλαθ 40 °C.
e. Στεδθάπρε ρηλ πθθαλή ιαμπύκη ρφλ αλρθπφμάρφλ πε πςλάξρηπη με ρνλ τξόλν γθα ρηλ παξαπάλφ πεξίπρφπη
9. Ιαςά ςημ διάοκεια μιαπ αρθέμειαπ πξσ

ποξκαλείςαι απϊ παθξγϊμξ βακςήοιξ κα-
ςαγοάτηκε η μεςαβξλή ςηπ θεομξκοαρίαπ
εμϊπ αρθεμξϋπ και καςαοςίρςηκε ςξ διπλαμϊ
διάγοαμμα:
Μα απαμςήρεςε ρςιπ ακϊλξσθεπ εοχςήρειπ:
a. Οξια είλαθ η πεξίνδνο ρφλ πςμπρφμάρφλ
ρηο απθέλεθαο;
b. Πνθα είλαθ η πεξίνδνο ιαρά ρηλ νπνία ν
άλθξφπνο αςρόο είλαθ σνξέαο ρνς μθιξνβίνς
ακκά δελ λνπεί;
c. Χξηπθμνπνθώλραο πκηξνσνξίεο από ρν
δθάγξαμμα ιαθ ρηλ ίδθα ικίμαια τξόλνς, λα
σρθάμερε έλα πνθνρθιό δθάγξαμμα
i. ρηο πςγιέλρξφπηο ρφλ αλρθγόλφλ ιαθ
ii. ρηο πςγιέλρξφπηο ρφλ αλρθπφμάρφλ ιαθ λα πτνκθάπερε.
[29]
10. Ρςξ διπλαμϊ διάγοαμμα ταίμεςαι η αμξρξβι-

ξλξγική απϊκοιρη εμϊπ αςϊμξσ, πξσ ςανίδεφε ρςημ
Θμδία, ρε 3 μικοϊβια: ρςξ βακςήοιξ ςηπ υξλέοαπ,
ρςξ κξοσμξβακςήοιξ ςηπ διτθεοίςιδαπ και ρςξμ ιϊ
ςηπ αμεμξβλξγιάπ. Οοιμ ςανιδέφει, ςξ άςξμξ είυε
εμβξλιαρςεί για υξλέοα. Ξ ιϊπ ςηπ αμεμξβλξγιάπ έ-
υει πεοίξδξ επόαρηπ 15 ημέοεπ, εμό ςξ κξοσμξ-
βακςήοιξ ςηπ διτθεοίςιδαπ έυει μικοϊςεοη πεοίξδξ
επόαρηπ.
a. Πνθα ιαμπύκη αλρθπρνθτεί πε ιάθε μθιξόβθν ιαθ
ρθ είδνςο αλνπνβθνκνγθιή απόιξθπη
ιάλεθ ρν άρνμν αςρό γθα ιαθέλα από ρα 3 μθιξόβθα;
b. Πνθα είλαθ η πεξίνδνο επώαπηο ρνς ινξςλνβαι-
ρηξίνς;
c. Πνθεο ημέξεο ρν άρνμν αςρό λνπεί;
d. Με πνθν είδνο αλνπίαο πςλδέεραθ η παξαγφγή
αλρθπφμάρφλ πνς εμσαλίζεραθ πρν δθάγξαμμα;
e. Πνθν είδνο αλνπίαο, πνς δελ σαίλεραθ πρν πτήμα, θα πςμβεί ραςρότξνλα με ρηλ πξνηγνύμελη ιαθ γθα πνθν
μθιξόβθν;
11. Ρε έμαμ αμθοόπιμξ ξογαμιρμϊ ειρήλθαμ απϊ

μια αρσμέυεια ςξσ δέομαςϊπ ςξσ, για ποόςη τξοά,
έμα βακςήοιξ έμαπ μϋκηςαπ και έμαπ ιϊπ. Ξ άμθοχ-
πξπ είυε εμβξλιαρςεί για ςξμ ιϊ εμό αμέρχπ μεςά ςη
μϊλσμρη, ςξσ υξοηγήθηκε ξοϊπ έςξιμχμ αμςιρχμά-
ςχμ καςά ςξσ βακςηοίξσ. Ρςξ παοακάςχ διάγοαμ-
μα ταίμεςαι η μεςαβξλή ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςχμ αμ-
ςιρχμάςχμ ρςξμ ξογαμιρμϊ ςξσ, πξσ δοξσμ εμαμςί-
ξμ κάθε μικοξξογαμιρμξϋ.
a. Σε πνθν μθιξννξγαλθπμό αλασέξνλραθ νθ ιαμπύ-
κεο Α, Β ιαθ Γ ρφλ αλρθπφμάρφλ; Να αθρθνκνγήπερε
ρηλ απάλρηπή παο.
b. Να πεξθγξάυερε ρν είδνο ρηο αλνπνβθνκνγθιήο
απόιξθπηο πνς απεθινλίζεραθ πρηλ ιαμπύκη Β.
c. Να αλασέξερε νλνμαπρθιά ρα ιύρραξα ρνς αλνπνβθνκνγθινύ πςπρήμαρνο με ρη πεθξά πνς ελεξγνπνθήθη-
ιαλ μερά ρηλ μόκςλπη από ρνλ μύιηρα.
d. Αλ ν ίδθνο νξγαλθπμόο μνκςλθεί πρν μέκκνλ από ρνςο ίδθνςο μθιξννξγαλθπμνύο, θα εμσαλίπεθ πςμπρώμα-
ρα απθέλεθαο
e. Πόπα δθασνξερθιά είδη αλρθπφμάρφλ απεθινλίζνλραθ πρθο ιαμπύκεο ρνς δθαγξάμμαρνο ιαθ πε ρθ δθασέ-
ξνςλ μεραμύ ρνςο;
12. Ξ ξογαμιρμϊπ μαπ είμαι διαοκόπ εκςεθειμέμξπ ρε πληθόοα μικοξξογα-

μιρμόμ, πξλλξί απϊ ςξσπ ξπξίξσπ εγκαθίρςαμςαι μϊμιμα ρςξ ερχςεοικϊ ςξσ
ρόμαςξπ μαπ ή ρςημ ενχςεοική επιτάμεια ςξσ. Ξι πεοιρρϊςεοξι είμαι ελάυιρςα
ή και καθϊλξσ επιβλαβείπ, εμό μεοικξί έυξσμ και εσεογεςική επίδοαρη ρςξμ
αμθοόπιμξ ξογαμιρμϊ ή διαδοαμαςίζξσμ ρημαμςικϊ οϊλξ ρςα ξικξρσρςήμα-
ςα.΢ξ αμθοόπιμξ έμςεοξ, άλλχρςε, παοξμξιάζεςαι ρσυμά με μεγάλξσ μήκξσπ
καλλιεογηςικϊ ρχλήμα, εμό ξι βλεμμξγϊμξι πξσ καλϋπςξσμ ςημ επιτάμεια ςηπ
ρςξμαςικήπ κξιλϊςηςαπ, ςξσ εμςέοξσ, ςξσ εκκοιςικξϋ και αμαπαοαγχγικξϋ ρσ-
ρςήμαςξπ έυξσμ έμα τσριξλξγικϊ πληθσρμϊ μικοξβίχμ πξσ είςε λειςξσογεί ποξπ
ϊτελξπ ςηπ αμθοόπιμηπ σγείαπ είςε, μεοικέπ τξοέπ, είμαι απξλϋςχπ απαοαίςη-
ςξπ γι' ασςήμ. Ωρςϊρξ, έμαπ μικοϊπ αοιθμϊπ μικοξξογαμιρμόμ μπξοξϋμ μα θεχοηθξϋμ παθξγϊμξι και ποξ-
καλξϋμ μξλϋμρειπ, αρθέμειεπ και ςελικά βλάβεπ ρςξμ νεμιρςή. Ρςη διπλαμή τχςξγοατία απεικξμίζεςαι έμα
πξλϋ κξιμϊ βακςήοιξ ςηπ ρςξμαςικήπ κξιλϊςηςαπ, ςξ Streptococcus mutans, ςξ ξπξίξ ποξρβάλλει ςημ επιτάμεια
ςχμ δξμςιόμ και ρςη ρσμέυεια ςημ απξικξδξμεί. ΢ελικϊ απξςέλερμα μιαπ ςέςξιαπ ποξρβξλήπ είμαι η ςεοηδϊ-
μα, μία πξλϋ διαδεδξμέμη βακςηοιακή μϊρξπ.
΢α ακϊλξσθα εοχςήμαςα ατξοξϋμ ςξσπ παθξγϊμξσπ μικοξξογαμιρμξϋπ:
a. Τθ νλνμάζνςμε σςπθνκνγθιή μθιξντκφξίδα ρνς αλθξώπνς ιαθ πνθνο ν ξόκνο ρηο;
b. Αλασέξαρε ρνςο παθνγόλνςο πξνιαξςφρθινύο μθιξννξγαλθπμνύο πνς γλφξίζερε, ιαθώο ιαθ ρθο απθέλεθ-
εο πνς πξνιακνύλ.
c. Πνύ νσείκεραθ η παθνγόλνο δξάπη νξθπμέλφλ βαιρηξίφλ;
d. Με πνθν ρξόπν αλρθμερφπίζνλραθ νθ κνθμώμεθο από βαιρηξθα;
[30]
e. Πώο εθπέξτνλραθ νθ μθιξννξγαλθπμνί πρν επφρεξθιό ρνς αλθξώπθλνς νξγαλθπμνύ;

f. Αλασέξαρε επθγξαμμαρθιά ρνςο μηταλθπμνύο μη εθδθιήο άμςλαο πνς αλρθμερφπίζνςλ ρνςο μθιξννξγαλθπ-
μνύο μερά ρηλ είπνδν ρνςο πρνλ νξγαλθπμό. Πνθνο από ρνςο μηταλθπμνύο αςρνύο δελ είλαθ απνρεκεπμαρθιόο έ-
λαλρθ ρφλ βαιρηξίφλ ακκά μόλν έλαλρθ ρφλ θώλ; Με πνθν ρξόπν δξα ν ελ κόγφ μηταλθπμόο έλαλρθ ρφλ θώλ;
g. Μερά ρη μόκςλπη ελόο νξγαλθπμνύ από ιάπνθν παθνγόλν βαιρήξθν ιαθ ρηλ εμσάλθπη πςμπρφμάρφλ παξα-
ρηξήθηιε αςμημέλνο αξθθμόο νςδερεξόσθκφλ πρν αίμα ρνς απθελνύο. Σε πνθα εςξύρεξη ιαρηγνξία ιςρράξφλ
αλήινςλ ρα νςδερεξόσθκα;
h. Σε πνθν πημείν ρνς αλθξώπθλνς νξγαλθπμνύ παξάγνλραθ ρα ιύρραξα αςρά ιαθ πνθα άκκα ιύρραξα παξά-
γνλραθ πρν ίδθν πημείν;
13. Ρςξμ πληθσρμϊ Kikuyu ςηπ Ιέμσαπ λϊγχ ςηπ λειφσδοίαπ και ςηπ καςαμάλχρηπ ακαςάλληλξσ ϋ-
δαςξπ παοαςηοξϋμςαι ρσυμά κοξϋρμαςα υξλέοαπ. Ρςημ ποξρπάθεια ςξσπ μα μελεςήρξσμ ςξ ταιμϊμεμξ,
επιρςήμξμεπ ςξσ εοεσμηςικξϋ και μξρηλεσςικξϋ κέμςοξσ ςηπ πεοιξυήπ ποξρδιϊοιραμ ςη ρσγκέμςοχρη αμ-
ςιρχμάςχμ ρςξ αίμα μεγάλξσ αοιθμξϋ αςϊμχμ ςξσ πληθσρμξϋ. Ξι μεςοήρειπ ςχμ αμςιρχμάςχμ καςαγ-
οάτηκαμ ρε δϋξ ξμάδεπ και παοξσριάζξμςαι ρςξμ ακϊλξσθξ πίμακα.
a. Σε πνθν παθνγόλν μθιξννξγαλθπμό νσείκεραθ η τνκέξα ιαθ πνθα είλαθ η ιςρραξθιή ρνς δνμή;
b. Με βάπη ρα δεδνμέλα, λα πτεδθάπερε ρθο ιαμπύκεο ρφλ αλρθπφμάρφλ, λα εξμηλεύπερε ιαθ λα πεξθγ-
ξάυερε ρν είδνο ρηο αλνπνβθνκνγθιήο απόιξθπηο πνς πςμβαίλεθ πε ιάθε πεξίπρφπη.
c. Πνθα νμάδα αρόμφλ θα παξνςπθάπεθ πςμπρώμαρα ρηο απθέλεθαο;
d. Μέπφ πνθφλ μεθόδφλ είλαθ δςλαρόο ν πεξθνξθπμόο ρφλ ιξνςπμάρφλ τνκέξαο ιαθ ρηο μείφπηο ρφλ
θαλάρφλ πνς πξνιακνύλραθ από αςρήλ; Να εμηγήπερε ρνςο ρξόπνςο δξάπηο ρφλ μεθόδφλ αςρώλ.
14. Για μα καςαμξήρξσμε ςξ ταιμϊμεμξ ςηπ αμξρίαπ απαοαίςηςη

ποξωπϊθερη είμαι μα καςαμξήρξσμε ςα μϊοια και ςιπ δξμέπ πξσ πα-
οάγξμςαι απϊ ςξ αμξρξβιξλξγικϊ ρϋρςημα και παίζξσμ κεμςοικϊ οϊλξ
ρςημ αμξρξβιξλξγική απϊκοιρη, ϊπχπ ςα αμςιρόμαςα. ΢α αμςιρόμαςα
είμαι ρημαμςικά ρσρςαςικά μίαπ απξςελερμαςικήπ αμξρξβιξλξγικήπ
απϊκοιρηπ και παοέυξσμ αμςιγξμξειδική αμξρία ρε ενχκσςςαοικά
παθξγϊμα και επικίμδσμεπ διαλσςέπ ποχςεΐμεπ, ϊπχπ είμαι ξι ςξνί-
μεπ.
a. Τθ γλφξίζερε γθα ρη δνμή ρφλ αλρθπφμάρφλ (αλνπνπσαθξθλώλ);
b. Πφο επθρςγτάλεραθ η παξαγφγή αλρθπφμάρφλ;
c. Τθ απνρέκεπμα έτεθ η πύλδεπη αλρθγόλνς - αλρθπώμαρνο;
d. Πώο είλαθ δςλαρό λα επθρεςτθεί αλνπνπνίηπη πε έλαλ νξγαλθπμό;
e. Λαμβάλνλραο ςπόυη παο ρα παξαπάλφ, παξαρηξήπρε πξνπειρθιά ρν δθάγξαμμα όπνς απεθινλίζεραθ η με-
ραβνκή ρνς αξθθμνύ ρφλ αλρθπφμάρφλ (ιαμπύκη β) πνς παξάγεθ έλαο νξγαλθπμόο ιαρά ελόο αλρθγόλνς (ιαμπύκη
α) πνς εθπέξτεραθ πε αςρόλ. Να απαλρήπερε εάλ νθ ιαμπύκεο ασνξνύλ ελεξγηρθιή ή παθηρθιή αλνπία ιαθ λα
αλασέξερε αλ η αλνπία απνιρήθηιε με ρετληρό ή με σςπθιό ρξόπν.
15. Έμαπ άμθοχπξπ μξλϋ-

μεςαι απϊ έμα βακςήοιξ.
a. Δμηγήπρε πνθα από ρθο
παξαιάρφ ιαμπύκεο παξνςπθ-
άζεθ ρν αλρθγόλν ιαθ πνθα ρα
παξαγόμελα αλρθπώμαρα. Γθα
πνθν ρύπν αλνπνβθνκνγθιήο αλ-
ρίδξαπηο πξόιεθραθ; Δθιαθνκν-
γήπρε. Να κησθεί ςπόυη όρθ η
μόκςλπη πςμβαίλεθ ιαρά ρη τξνλθιή πρθγμή 0.
b. Τθ νλνμάζεραθ αλρθγόλν;
16. Λια κξιμή ποακςική, πξσ εταομϊζεςαι ρςα μξρξκξμεία για μα βγξσμ ξι τσραλίδεπ ςξσ αέοα απϊ
μια ρϋοιγγα πξσ πεοιέυει αμςιβιξςικϊ, είμαι μα χθείςαι μέοξπ ςξσ σγοξϋ πεοιευξμέμξσ ρςξμ αέοα. Έμαπ
μικοξβιξλϊγξπ σπξλϊγιρε ϊςι με ασςή ςημ ποακςική, ρε έμα μέρξ μξρξκξμείξ, ελεσθεοόμξμςαι πεοίπξσ 30
L αμςιβιξςικξϋ κάθε υοϊμξ. Λε πξιξ ςοϊπξ η διαδικαρία ασςή ρσμςελεί ρςημ αμάπςσνη αμθεκςικόμ
βακςηοιακόμ ρςελευόμ ρςα μξρξκξμεία;
[31]
17. Δϋξ αρθεμείπ εμτάμιραμ σφη-

λϊ πσοεςϊ και έμςξμξ βήυα. Ρςξμ
έμαμ εν ασςόμ διαγμόρςηκε γοίπη
και ρςξμ άλλξμ πμεσμξμία, υχοίπ
μα είμαι γμχρςϊ πξιξπ αρθεμήπ
πάρυει απϊ πξια αρθέμεια, εμό ρε
αμτϊςεοξσπ ςξσπ αρθεμείπ υξοηγή-
θηκαμ αμςιβιξςικά. Ζ μεςαβξλή ςηπ
ρσγκέμςοχρηπ ςχμ αμςιγϊμχμ ρςξμ
ξογαμιρμϊ ςχμ αρθεμόμ μεςά ςη
υξοήγηρη ςχμ αμςιβιξςικόμ απει-
κξμίζεςαι ρςιπ γοατικέπ παοαρςά-
ρειπ: Καμβάμξμςαπ σπϊφη ςα υαοακςηοιρςικόμ ςχμ γοατικόμ παοαρςάρεχμ, μα απαμςήρεςε ρςα ακϊλξσ-
θα εοχςήμαςα:
a. Πνθα ιαμπύκη πεξθγξάσεθ ρη μεραβνκή ρηο πςγιέλρξφπηο ρνς αλρθγόλνς πρνλ απθελή με γξίπη; Να αθρθν-
κνγήπερε ρηλ απάλρηπη παο.
b. Τθ είλαθ ρα αλρθβθνρθιά ιαθ πφο δξνςλ; Γθαρί η τξήπη ρφλ αλρθβθνρθιώλ πξέπεθ λα είλαθ νξθνκνγθιή;
c. Από πνθν είδνο μθιξννξγαλθπμνύ λνμίζερε όρθ πξνιακείραθ η πλεςμνλία;
d. Με πνθν ρξόπν πςμβάκκεθ ν πςξερόο πρηλ αλρθμερώπθπη ιάθε μίαο ει ρφλ δύν κνθμώμεφλ;
e. Σε έλαλ από ρνςο δύν απθελείο παξαρηξήθηιε επθπκένλ αύμηπη ρηο πςγιέλρξφπηο θλρεξσεξνλώλ. Σε πνθνλ
απθελή πςλέβη αςρό ιαθ ρθ επθρςγτάλεραθ με ρηλ παξαγφγή ρφλ θλρεξσεξνλώλ από ρνλ νξγαλθπμό;
f. Σρν αίμα αμσόρεξφλ ρφλ απθελώλ μερξήθηιε αςμημέλνο αξθθμόο Β κεμσνιςρράξφλ. Πώο ελεξγνπνθνύλραθ
ιαθ πώο πςμβάκκνςλ ρα Β κεμσνιύρραξα πρηλ άμςλα ρνς νξγαλθπμνύ;
18. Έμαπ τξιςηςήπ, καςά ςη διάοκεια ςηπ άρκηρηπ εϋοερηπ ςηπ ξμάδαπ αίμαςξπ, πήοε μία απξρςειοχ-
μέμη βελϊμα, πξσ υοηριμξπξιείςαι για μα ςοσπηθεί ςξ δάκςσλξ, και ατξϋ ςη υοηριμξπξίηρε ςημ ακξϋμπη-
ρε ρςξμ πάγκξ εογαρίαπ. Έμαπ ρσμτξιςηςήπ ςξσ, πξσ εογαζϊςαμ δίπλα ςξσ, πήοε ςημ ίδια βελϊμα και ςη
υοηριμξπξίηρε και ασςϊπ. Οξιξι είμαι ξι κίμδσμξι πξσ απξοοέξσμ απϊ ασςή ςημ εμέογεια;
19. Έμαπ άμθοχπξπ ποξρβάλλεςαι απϊ ρσγκεκοιμέμξ παθξγϊμξ βακςήοιξ. Ζ ποξρβξλή ασςή ξδηγεί ρε
γεμικεσμέμη λξίμχνη.
a. Να αλασέξερε νλνμαπρθιά ρνςο μηταλθπμνύο επφρεξθιήο μη εθδθιήο άμςλαο με ρνςο νπνίνςο θα έξθεθ αλ-
ρθμέρφπν ρν πςγιειξθμέλν βαιρήξθν, μερά ρηλ είπνδό ρνς πρνλ νξγαλθπμό.
b. Μερά από ρηλ παξέκεςπη μεξθιώλ ερώλ, ν ίδθνο άλθξφπνο πξνπβάκκεραθ από ρν ίδθν παθνγόλν βαιρήξθν
ακκά δελ απθελεί. Πνθα ιύρραξα μλήμηο ελεξγνπνθνύλραθ γθα ρηλ αλρθμερώπθπη ρνς βαιρηξίνς;
c. Να εμηγήπερε γθαρί ν άλθξφπνο αςρόο δελ ειδηκώλεθ ρα πςμπρώμαρα ρηο απθέλεθαο, μερά από ρη δεύρε-
ξη πξνπβνκή.
20. ΢ξ διπλαμϊ διάγοαμμα δείυμει

ςη μεςαβξλή ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςχμ
αμςιρχμάςχμ ρςξ αίμα εμϊπ αμθοόπξσ
πξσ μξλϋμθηκε απϊ έμα βακςήοιξ
(καμπϋλη Α) και αογϊςεοα μξλϋμθηκε
απϊ έμαμ ιϊ (καμπϋλη Β).
a. Να εμηγήπερε ρν είδνο ρηο αλνπν-
βθνκνγθιήο απόιξθπηο πνς έκαβε τώξα
πρν αλνπνβθνκνγθιό πύπρημα ρνς αλθξώ-
πνς, πε ιάθε μία από ρθο δύν πεξθπρώ-
πεθο πνς απεθινλίζνλραθ με ρθο ιαμπύκεο
Α ιαθ Β.
b. Η τνξήγηπη αλρθβθνρθινύ γθα ρηλ
αλρθμερώπθπη ρηο κνίμφμηο από ρνλ θό
θα είλαθ απνρεκεπμαρθιή; Να αθρθνκνγήπερε ρηλ απάλρηπή παο.
c. Πνθνο από ρνςο μηταλθπμνύο μη εθδθιήο άμςλαο θα ελεξγνπνθηθεί μόλν πρηλ πεξίπρφπη ρηο ιαμπύκηο Β
ιαθ πνθνο ν ρξόπνο δξάπηο ρνς;
21. Οαοαςηοόμςαπ με ςξ μικοξρκϊπιξ έμα μξλσρμέμξ κϋςςαοξ διαπιρςόμξσμε ςημ παοξσρία

αμςίρςοξτηπ μεςαγοατάρηπ.
a. Από ρθ είδνςο μθιξόβθν έτεθ μνκςλθεί ρν ιύρραξν ιαθ πώο ρν αθρθνκνγείρε;
b. Πνθα είλαθ η δνμή ρνς μθιξνβίνς;
Να αλασεξθεί μία απθέλεθα πνς πξνιακείραθ από ρέρνθνλ μθιξόβθν ιαθώο ιαθ ρα ιύρραξα πνς πξνπβάκεθ πρα
πξώρα πράδθα ρηο λόπνς
[32]
22. Ρςξ διπλαμϊ διάγοαμμα απεικξμίζεςαι, ρε ρσμάοςηρη

με ςξ υοϊμξ, η μεςαβξλή ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςχμ ιμςεοτεοξ-
μόμ (καμπϋλη Α) και ςχμ αμςιρχμάςχμ (καμπϋλη Β) πξσ πα-
οάγξμςαι ρςξμ ξογαμιρμϊ εμϊπ αμθοόπξσ χπ ρσμέπεια ςηπ
μϊλσμρήπ ςξσ απϊ παθξγϊμξ μικοξξογαμιρμϊ.
a. Ο πςγιειξθμέλνο άλθξφπνο μνκύλθηιε από θό ή από βαι-
ρήξθν; Να αθρθνκνγήπερε ρηλ απάλρηπή παο.
b. Να εμηγήπερε ρν είδνο ρηο αλνπνβθνκνγθιήο απόιξθπηο πνς
ελεξγνπνθήθηιε.
c. Να αλασέξερε ρα είδη ρφλ κεμσνιςρράξφλ πνς ελεξγνπνθ-
ήθηιαλ ιαρά ρη πςγιειξθμέλη αλνπνκνγθιή απόιξθπη.
d. Πνθεο ιαρηγνξίεο ιςρράξφλ παξάγνλραθ μερά ρηλ ελεξγν-
πνίηπη ρφλ κεμσνιςρράξφλ πνς δθασνξνπνθνύλραθ ιαθ φξθμάζν-
ςλ πρν μςεκό ρφλ νπρώλ ιαθ πνθνο ν ξόκνο ρνςο;
23. Δϋξ αδέλτια μξλϋμξμςαι ςασςϊυοξμα απϊ ςξ ίδιξ βακςήοιξ. ΢ξ

ποόςξ απϊ ςα αδέλτια είμαι μεξγμϊ, θηλάζει και δε μξρεί. ΢ξ δεϋςεοξ,
πξσ είμαι πέμςε εςόμ, εμτάμιρε λξίμχνη απϊ ςξ βακςήοιξ ασςϊ και μξ-
ρεί.
a. Να εμηγήπερε γθαρί ρν λενγλό δελ λόπηπε.
b. Τν δθπκαλό δθάγξαμμα παξνςπθάζεθ ρη μεραβνκή ρηο πςγιέλρξφπηο
ρφλ αλρθπφμάρφλ πρηλ πεξίπρφπη ρνς δεύρεξνς παθδθνύ. Να ταξαιρηξί-
περε ρν είδνο ρηο αλνπνβθνκνγθιήο απόιξθπηο ιαθ λα γξάυερε ρα πράδθα
πνς πεξθκαμβάλεθ νλνμαπρθιά Να πεξθγξάυερε ρνλ ρεξμαρθπμό ρηο αλνπν-
βθνκνγθιήο απόιξθπηο μερά ρηλ επθρςτή αλρθμερώπθπη ρνς
παξαπάλφ βαιρηξίνς
c. Μερά από πέλρε τξόλθα ρα δύν αδέκσθα πξνπβάκκνλ-
ραθ ει λένς από ρν ίδθν βαιρήξθν. Τα δθπκαλά δθαγξάμμα-
ρα δείτλνςλ ρη μεραβνκή ρηο πςγιέλρξφπηο αλρθπφμάρφλ
πνς αλρθπρνθτνύλ πρη λέα μόκςλπη. Να εμηγήπερε πνθν δθ-
άγξαμμα αλρθπρνθτεί πρηλ αλνπνβθνκνγθιή απόιξθπη ρνς
ιάθε παθδθνύ.
24. Έμαπ άμθοχπξπ μξλϋμεςαι ςασςϊυοξμα απϊ έμα είδξπ βακςηοίξσ και απϊ έμαμ ιϊ με ρσμέπεια μα
αρθεμεί. Ξ ξογαμιρμϊπ ςξσ παοάγει αμέρχπ αμςιρόμαςα εμαμςίξμ ςξσ βακςηοίξσ, εμό ςα αμςιρόμαςα κα-
ςά ςξσ ιξϋ παοάγξμςαι με καθσρςέοηρη
a. Γθα πνθν είδνο αλρθγόλνς ελεξγνπνθείραθ η πξφρνγελήο ιαθ γθα πνθν η δεςρεξνγελήο αλνπνβθνκνγθιή α-
πόιξθπη;
b. Να πεξθγξάυερε ρη δθαδθιαπία με ρηλ νπνία ελεξγνπνθνύλραθ ρα κεμσνιύρραξα πνς αλρθμερφπίζνςλ α-
πνικεθπρθιά ρνλ θό.
c. Πνθα είλαθ η δθασνξά ιαθ πνθα είλαθ η νμνθόρηρα πρη δνμή ρφλ αλρθπφμάρφλ πνς εμνςδερεξώλνςλ ρν
βαιρήξθν, με ρη δνμή ρφλ αλρθπφμάρφλ πνς εμνςδερεξώλνςλ ρνλ θό.
25. Ιαςά ςη διάοκεια πειοάμαςξπ, υξοηγήθηκε αουικά ςξ αμςιγϊμξ Α ρε κξσμέλια και μεςά απϊ έμα μή-
μα υξοηγήθηκε ρε ασςά έμα μίγμα αμςιγϊμχμ, πξσ πεοιείυε πάλι ςξ αμςιγϊμξ Α και έμα μέξ αμςιγϊμξ Β, με
ςξ ξπξίξ ςα πειοαμαςϊζχα δεμ είυαμ έοθει ρε επατή ποξηγξϋμεμα.
a. Να απνδώπερε γξασθιά ρηλ πνπόρηρα ιάθε είδνςο αλρθπφμάρφλ πνς πεξθμέλερε λα δημθνςξγήπνςλ ρα
ινςλέκθα γθα ρα αλρθγόλα αςρά, πςλαξρήπεθ ρνς τξόλνς, ιαθ’ όκη ρη δθάξιεθα ρνς πεθξάμαρνο.
b. Να πεξθγξάυερε ρηλ αλρίδξαπη ρνς αλνπνπνθηρθινύ πςπρήμαρνο ρφλ ινςλεκθώλ μερά ρηλ τνξήγηπη ρνς
αλρθγόλνς Α ιαθ μερά ρη τνξήγηπη ρνς μίγμαρνο ρφλ αλρθγόλφλ
26. Ρςξ διάγοαμμα πξσ ακξλξσθεί ταίμεςαι ςξ

απξςέλερμα εμϊπ πειοάμαςξπ πξσ έγιμε ρε κξσ-
μέλια, με ρςϊυξ ςξμ σπξλξγιρμϊ ςηπ πξρϊςηςαπ
ςχμ αμςιρχμάςχμ πξσ παοήγαγαμ ςα πειοαμα-
ςϊζχα μεςά απϊ κάπξιξ υοξμικϊ διάρςημα. Έγι-
μαμ ρε ασςά δϋξ εμέρειπ. Ζ ποόςη πεοιείυε έμα
είδξπ αμςιγϊμξσ και η δεϋςεοη, πξσ έγιμε μεςά
απϊ 28 ημέοεπ, πεοιείυε μίγμα δϋξ διατξοεςι-
κόμ αμςιγϊμχμ (ςξσ ποόςξσ και εμϊπ άλλξσ) .
[33]
a.
Να εξμηλεύπερε ιαθ λα εμηγήπερε αλακςρθιά ρη μνξσή ρφλ ιαμπςκώλ,
b.
Σε πνθα τξνλθιά δθαπρήμαρα ρνς πτήμαρνο ρα πεθξαμαρόζφα πθθαλόραρα θα λνπνύλ; (Δελ καμβάλνςμε
ςπόυη μαο ρνλ τξόλν επώαπηο ρνς μθιξνβίνς.)
27. Ρςα διπλαμά διαγοάμμαςα δείυμξσμ ςημ αμςίδοαρη

εμϊπ ξογαμιρμξϋ μεςά ςημ επατή ςξσ με δϋξ διατξοεςικά
μικοξβιακά αμςιγϊμα.
a. Τθ δείτλνςλ νθ ιαμπύκεο (α) ιαθ (β) πρα δθαγξάμμαρα;
b. Πώο μπνξεί λα ήξθε πε επασή ν νξγαλθπμόο με ρα αλρθ-
γόλα;
c. Καθ πρθο δύν πεξθπρώπεθο εμσαλίπρηιαλ ιάπνθα πςμ-
πρώμαρα πρνλ νξγαλθπμό, Πνθα πςμπεξάπμαρα πξνιύπρνςλ από αςρό ρν γεγνλόο;
28. ΢ξ διάγοαμμα πξσ ακξλξσθεί δείυμει ςη διακϋμαμρη ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςχμ αμςιρχμάςχμ πξσ α-
μιυμεϋξμςαι ρςξ ρόμα εμϊπ αμθοόπξσ μεςά απϊ μία βακςηοιακή μϊλσμρη καςά ςημ ξπξία δεμ ασνήθηκε η
θεομξκοαρία ςξσ ρόμαςξπ. Οξια είμαι ςα ρσμπεοάρμαςά ραπ;
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
ΗΜΕΡΕΣ
29. Ιαςά ςημ άτινη ςξσ ρε μία ατοικαμική υόοα, έμαπ ςανιδιόςηπ μξλϋμεςαι ςασςϊυοξμα απϊ δϋξ δια-
τξοεςικά μικοϊβια Υ και Φ.Ξ ςανιδιόςηπ έυει εμβξλιαρςεί έμαμςι ςξσ εμϊπ μικοξβίξσ απϊ ςα δϋξ .Ρςξ δι-
άγοαμμα πξσ ακξλξσθεί παοξσριάζεςαι η ρσγκέμςοχρη ςχμ αμςιρχμάςχμ ςξσ ρςξ αίμα ςξσ ςξ υοξμικϊ
διάρςημα πξσ ακξλξσθεί ςημ μϊλσμρη.
a. Τθ είδνο αλνπνβθνκνγθιή μόκςλπη έτνςμε έλαλρθ ρνς Χ ιαθ ρθ έλαλρθ ρνς Ψ; Να δθιαθνκνγηθεί η απαλρηπή
πνς.
b. Γθα πνθν μθιξόβθν έτεθ εμβνκθαπρεί ν ραμθδθώρηο;
c. Μπνξεί λα αλρθμερφπθπρεί με αλρθβθνρθιά η απθέλεθα πνς ελδέτεραθ λα πξνιακέπεθ ρν μθιξόβθν γθα ρν
νπνίν δελ είλαθ εμβνκθαπμέλνο ν ραμθδθώρηο;
΢ 200
Τ
150
Γ
Ω
Κ
΢ 100
Ε
Η
Ν
50
Σ
Ρ 0
ΧΡΟΝΟ΢ ΢Ε ΗΜΕΡΕ΢
30. Ρςη γοατική παοάρςαρη (Α) ταίμεςαι η μεςαβξλή ςξσ αοιθμξϋ ςχμ
ιόμ ΖIV ρε ρυέρη με ςξμ υοϊμξ ρε έμαμ άμθοχπξ πξσ μξλϋμθηκε απϊ ςξμ
ιϊ. Ρςη γοατική παοάρςαρη (Β) ταίμεςαι η μεςαβξλή ςηπ ρσγκέμςοχρηπ
ςχμ ΢-βξηθηςικόμ λεμτξκσςςάοχμ ρε ρυέρη με ςξμ υοϊμξ ρςξμ ίδιξ άμ-
θοχπξ.
a. Αμθνκνγώλραο ρθο πκηξνσνξίεο από ρθο δύν παξαπάλφ γξασθιέο παξαπ-
ράπεθο λα εμηγήπερε ρθ πςμβαίλεθ πρνλ νξγαλθπμό ρνς πςγιειξθμέλνς αλθξώπν-
ς:
i. ιαρά ρη δθάξιεθα ρνς πξώρνς τξόλνς από ρη μόκςλπη,
[34]
ii. πρν ρέκνο ρνς ρξίρνς τξόλνς από ρη μόκςλπη ιαθ

iii. πρν ρέκνο ρνς έιρνς τξόλνς από ρη μόκςλπη.
b. Να δθιαθνκνγήπερε ρη μεραβνκή ρνς αξθθμνύ ρφλ αλρθπφμάρφλ πρνλ παξαπάλφ άλθξφπν ιαρά ρη δθάξ-
ιεθα ρφλ έμθ ερώλ από ρη πρθγμή ρηο μόκςλπηο ρνς από ρνλ θό ΗIV.
31. Μα μελεςήρεςε ςα παοακάςχ διαγοάμμαςα πξσ πα-

οξσριάζξσμ ςιπ αλλαγέπ χπ ποξπ ςξμ αοιθμϊ ςχμ ιόμ και
ςχμ αμςιρχμάςχμ πξσ παοάγξμςαι απϊ ςξ ξογαμιρμϊ λϊ-
γχ ςξσ ιξϋ και μα διαςσπόρεςε ςα ρσμπεοάρμαςά ραπ. Ηα
μπξοξϋραμ ςα διαγοάμμαςα ασςά μα ατξοξϋμ ςξμ ιϊ ςξσ
AIDS και γιαςί;
Ξικξλξγία-Λεςατξοά εμέογειαπ και

Οαοαγχγικϊςηςα

1. ΢ι μελεςά η ξικξλξγία;
Απϊ Ξικξλξγία είμαι η επιρςήμη…… Έχπ παοάγξμςεπ ςξσ πεοιβάλλξμςξπ. (ρελ 69)
2. ΢ι πεοιλαμβάμει έμα ξικξρϋρςημα;

Απϊ Έμα ξικξρύρςημα πεοιλαμβάμει ςξσπ βιξςικξύπ και αβιξςικξύπ παοάγξμςεπ μιαπ πεοιξυήπ και ςιπ αλ-
ληλεπιδοάρειπ πξσ αμαπςύρρξμςαι μεςανύ ςξσπ. ΢ξ ξικξρύρςημα απξςελεί ςη θεμελιώδη μξμάδα μελέςηπ ςηπ
Έχπ επιρςήμηπ ςηπ Ξικξλξγίαπ. (ρελ 69)
3. Οξιξι παοάγξμςεπ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ είμαι αβιξςικξί και πξιξι βιξςικξί; Δόρςε παοαδείγμαςα.
Απϊ Βιξςικξί παοάγξμςεπ εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ ……….Έχπ η αλαςόςηςα ςξσ μεοξύ κ.ά. (ρελ 69)
4. Οόπ διακοίμξμςαι ξι ξογαμιρμξί πξσ ζξσμ ρε έμα ξικξρϋρςημα αμάλξγα με ςξμ ςοϊπξ πξσ εναρτα-
λίζξσμ ςημ ςοξτή ςξσπ;
Ξι ξογαμιρμξί εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ, αμάλξγα με ςξμ ςοόπξ πξσ εναρταλίζξσμ ςημ ςοξτή ςξσπ, διακοίμξμ-
ςαι ρε παοαγχγξύπ, καςαμαλχςέπ και απξικξδξμηςέπ.
5. Οξιξ είμαι ςξ κϋοιξ υαοακςηοιρςικϊ ςχμ παοαγχγόμ και πξιξι ξογαμιρμξί σπάγξμςαι ρε ασςξϋπ;
Απϊ Ξι παοαγχγξί είμαι ξογαμιρμξί ……..Έχπ Ρε ασςξύπ σπάγξμςαι ξι πξλσκύςςαοξι τσςικξί ξογαμιρμξί,
ςα τύκη και ςα κσαμξβακςήοια. (ρελ 70)
6. Οξιξ είμαι ςξ κϋοιξ υαοακςηοιρςικϊ ςχμ καςαμαλχςόμ και πξιξι ξογαμιρμξί σπάγξμςαι ρε ασςξϋπ;
Ξι καςαμαλχςέπ είμαι ξι ξογαμιρμξί πξσ ςοέτξμςαι με τσςικξύπ ή άλλξσπ ζχικξύπ ξογαμιρμξύπ και ρε ασ-
ςξύπ σπάγξμςαι ςα τσςξτάγα και ραοκξτάγα ζώα.
7. Οξιξπ είμαι ξ οϊλξπ ςχμ απξικξδξμηςόμ ρςη λειςξσογία ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ;

Απϊ Ξ οόλξπ ςξσπ είμαι ρπξσδαίξπ ……… Έχπ ασςόςοξτξσπ ξογαμιρμξύπ. (ρελ 70)
8. Οξιξι ξογαμιρμξί υαοακςηοίζξμςαι χπ ασςϊςοξτξι και πξιξι χπ εςεοϊςοξτξι;

Απϊ Ασςόςοξτξι είμαι ξι ξογαμιρμξί πξσ παοάγξσμ..Έχπ κάλσφη ςχμ εμεογειακώμ ςξσπ αμαγκώμ.(ρελ 70)
9. Ρε πξιεπ καςηγξοίεπ διακοίμξμςαι ξι εςεοϊςοξτξι ξογαμιρμξί;

Απϊ Ξι εςεοόςοξτξι ξογαμιρμξί διακοίμξμςαι ρε καςαμαλχςέπ και απξικξδξμηςέπ. ….Έχπ (πξσ είμαι ςα
ραοκξτάγα ζώα πξσ ςοέτξμςαι με άλλα ραοκξτάγα). (ρελ 71)
[35]
10. Οξιξι ξογαμιρμξί είμαι απξικξδξμηςέπ και πξιξπ ξ οϊλξπ ςξσπ ρ' έμα ξικξρϋρςημα;
Απϊ Απξικξδξμηςέπ είμαι ςα βακςήοια ςξσ εδάτξσπ και ξι μύκηςεπ, ξι ξπξίξι, Έχπ ώρςε μα μπξοέρει μα
υοηριμξπξιηθεί εκ μέξσ από ςξσπ παοαγχγξύπ. (ρελ 71)
11. ΢ι ξμξμάζξσμε πληθσρμϊ, βιξκξιμϊςηςα και βιϊςξπξ;

Απϊ Ξι ξογαμιρμξί εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ…….. Έχπ μια βιξκξιμόςηςα ξμξμάζεςαι βιόςξπξπ. (ρελ 71)
12. Απϊ ςι καθξοίζεςαι η τϋρη και η λειςξσογία εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ;

Ζ αλληλεπίδοαρη βιξςικώμ και αβιξςικώμ παοαγόμςχμ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ καθξοίζει ςη τύρη και ςη λειςξ-
σογία ςξσ.
13. Λπξοξϋμε μα υαοακςηοίρξσμε μια πϊλη χπ εςεοϊςοξτξ ξικξρϋρςημα;

Για μα ρσμςηοηθεί μια πόλη, ποέπει μα ειράγει εμέογεια με ςη μξοτή ςοξτίμχμ πξσ δεμ έυξσμ παοαυθεί ρε
ασςήμ αλλά ρε άλλα ασςόςοξτα ξικξρσρςήμαςα, εμώ υοειάζεςαι και μεοό, ςξ ξπξίξ επίρηπ μεςατέοεςαι από
άλλα ξικξρσρςήμαςα, ρσμήθχπ γειςξμικά.
14. Δκςϊπ απϊ ςημ απαιςξϋμεμη ςοξτξδϊςηρη εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ με εμέογεια, πξιξι άλλξι παοάγξμ-
ςεπ είμαι απαοαίςηςξι για ςη διαςήοηρη εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ;
Για μα διαςηοηθεί έμα ξικξρύρςημα, δεμ αοκεί η ειραγχγή εμέογειαπ, αλλά είμαι απαοαίςηςη και η καςάλ-
ληλη διαμξμή ςηπ μέρχ ςχμ ςοξτικώμ ρυέρεχμ (οξή εμέογειαπ), καθώπ και η αμακύκλχρη ςχμ διάτξοχμ υημι-
κώμ ρςξιυείχμ, ώρςε μα είμαι ρσμευώπ διαθέριμα ρςξσπ ξογαμιρμξύπ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ.
15. ΢ι είμαι η βιϊρταιοα;

΢ξ μεγαλύςεοξ ξικξρύρςημα είμαι η βιόρταιοα, δηλαδή ςξ ςμήμα ςξσ τλξιξύ ςηπ Γηπ και ςηπ αςμόρταιοαπ
πξσ επιςοέπει ςημ ύπαονη ζχήπ.
16. Ρα ϊοια και ςξ μέγεθξπ εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ είμαι αμςικειμεμικά ξοιρμέμα;

Απϊ ΢α όοια και ςξ μέγεθξπ εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ …… Έχπ θεχοηθεί αμςίρςξιυα και έμα δάρξπ. (ρελ 72)
17. ΢πάουξσμ πεοιπςόρειπ ϊπξσ ςα ϊοια εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ μπξοξϋμ μα ξοιρςξϋμ ρυεςικόπ αμςικει-
μεμικά;
Απϊ Οαο' όλξ πξσ ςα όοια και ςξ μέγεθξπ..Έχπ ρςημ πεοίπςχρη ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ εμόπ μηριξύ. (ρελ
72)
18. ΢ι εμμξξϋμε λέγξμςαπ ϊςι «έμα ξικξρϋρςημα βοίρκεςαι ρε ιρξοοξπία»;

Απϊ Ρε έμα ξικξρύρςημα, …..Έχπ ασςξοούθμιρηπ πξσ διαθέςει ςξ ξικξρύρςημα. (ρελ 73)
19. Οξιξπ είμαι ξ οϊλξπ ςχμ μηυαμιρμόμ ασςξοοϋθμιρηπ εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ; Δόρςε έμα παοάδειγμα
δοάρηπ ςξσπ.
Απϊ Ξι μηυαμιρμξί ασςξοούθμιρηπ……Έχπ μπξοεί μα εναρταλιρςεί ςοξτή από ςξ ξικξρύρςημα. (ρελ 73)
20. Ρι εμμξξϋμε με ςξμ ϊοξ «πξικιλϊςηςα» εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ και πόπ ασςή επηοεάζει ςημ ιρξοοξπία
εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ;
Απϊ Ρε έμα ξικξρύρςημα πεοιλαμβάμξμςαι…..Έχπ ρε άλλξσπ ξογαμιρμξύπ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ για μα
ρςηοιυςξύμ εμεογειακά. (ρελ 73-74)
21. Οξια ξικξρσρςήμαςα είμαι πεοιρρϊςεοξ ρςαθεοά, ςα τσρικά ή ςα ςευμηςά; Μα αιςιξλξγήρεςε ςημ
απάμςηρη ραπ.
΢α τσρικά ξικξρσρςήμαςα (δάρη, λίμμεπ κςλ.) έυξσμ μεγαλύςεοη πξικιλόςηςα από ςα ςευμηςά (καλλιεογξ-
ύμεμξι αγοξί, ςευμηςέπ λίμμεπ κςλ.), ρσμεπώπ (βλ. εοώςηρη 21) είμαι πεοιρρόςεοξ ρςαθεοά.
22. Οόπ διακοίμξμςαι ξι ςοξτικέπ ρυέρειπ μεςανϋ ςχμ ξογαμιρμόμ εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ και πόπ γίμε-
ςαι η απεικϊμιρη ςξσπ ρε κάθε πεοίπςχρη;
Απϊ Ξι ςοξτικέπ ρυέρειπ μεςανύ ςχμ ξογαμιρμώμ…….Έχπ και ςα ςοξτικά πλέγμαςα. (ρελ 75)
23. ΢ι υαοακςηοίζξσμε χπ ςοξτική αλσρίδα;

΢οξτική αλσρίδα είμαι η απεικόμιρη ςηπ ςοξτικήπ αλληλενάοςηρηπ μεςανύ ςχμ ξογαμιρμώμ εμόπ ξικξρσρ-
ςήμαςξπ με ςη μξοτή μιαπ αλσρίδαπ ςηπ ξπξίαπ ςα βέλη δείυμξσμ ςη οξή εμέογειαπ αμάμερα ρςξσπ ξογαμιρ-
μξύπ πξσ έυξσμ ρυέρη καςαμαλιρκόμεμξσ-καςαμαλχςή.
[36]
24. ΢ι υαοακςηοίζξσμε χπ ςοξτικϊ πλέγμα; Οξια η ρυέρη ςοξτικόμ αλσρίδχμ και ςοξτικξϋ πλέγμα-
ςξπ;
΢οξτικό πλέγμα είμαι ςξ δίκςσξ πξσ απεικξμίζει ςξ ρύμξλξ ςχμ ςοξτικώμ ρυέρεχμ ςχμ ξογαμιρμώμ εμόπ
ξικξρσρςήμαςξπ και ρςξ ξπξίξ ξι ςοξτικέπ αλσρίδεπ απξςελξύμ μέοξπ ςχμ πξλύπλξκχμ ςοξτικώμ ρυέρεχμ
πξσ παοξσριάζεςαι ρε ασςό.
25. Οόπ καςαρκεσάζεςαι μια ςοξτική πσοαμίδα;

Απϊ Ξι ςοξτικέπ πσοαμίδεπ απξςελξύμ απεικξμίρειπ ςχμ πξρξςικώμ…..Έχπ ΢ξ ςοίςξ ςοξτικό επίπεδξ εί-
μαι ασςό ςχμ καςαμαλχςώμ δεύςεοηπ ςάνηπ κ.ξ.κ. (ρελ 76)
26. Οξια είμαι ςα είδη ςχμ ςοξτικόμ πσοαμίδχμ αμάλξγα με ςξ ςι απεικξμίζξσμ;

Απϊ Ξι ςοξτικέπ πσοαμίδεπ, αμάλξγα με ςξ ςι απεικξμίζξσμ, διακοίμξμςαι ρε:……Έχπ έμα ςοξτικό επίπεδξ
εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ ρςξ άλλξ. (ρελ 76)
27. Οόπ οέει η εμέογεια ρε μια ςοξτική πσοαμίδα;

Ζ εμέογεια, με ςη μξοτή ςηπ υημικήπ εμέογειαπ πξσ εμπεοιέυεςαι ρςημ ςοξτή ςχμ ξογαμιρμώμ, πεομάει
από ςξ καςώςεοξ ςοξτικό επίπεδξ (ςχμ παοαγχγώμ) ρςξ αμώςεοξ (δηλαδή ρςημ κξοστή ςηπ πσοαμίδαπ).
28. Οξϋ ξτείλξμςαι ξι πξλϋ μεγάλεπ απόλειεπ εμέογειαπ πξσ παοαςηοξϋμςαι απϊ ςξ έμα ςοξτικϊ επί-
πεδξ ρςξ άλλξ;
Απϊ Ιαθώπ η εμέογεια μεςατέοεςαι από ςξ έμα ςοξτικό επίπεδξ ρςξ επόμεμξ,…..Έχπ Έμα μεγάλξ μέοξπ
εμέογειαπ είμαι κλειρμέμξ ρςημ ξογαμική ύλη πξσ υάμεςαι διαμέρξσ ςχμ κξποάμχμ. (ρελ 77)
29. Οξια η ρυέρη πσοαμίδχμ βιξμάζαπ και πσοαμίδχμ εμέογειαπ; Οϊςε μια ςοξτική πσοαμίδα υαοακ-
ςηοίζεςαι αμερςοαμμέμη; ΢επξια πεοίπςχρη παοαςηοείςαι ςέςξιξσ είδξσπ πσοαμίδα;
Απϊ Ιαι ξι δύξ καςηγξοίεπ πσοαμίδχμ εμταμίζξσμ πςχςική ςάρη από ςξ έμα ςοξτικό επίπεδξ ρςξ άλλξ,
δηλαδή ςξ 90%. ……Έχπ η ποξρτεοόμεμη εμέογεια ρε έμα ςοξτικό επίπεδξ μα είμαι μεγαλύςεοη από ςημ ε-
μέογεια ςξσ επόμεμξσ επιπέδξσ. (ρελ 77)
30. Ρε πξιεπ πεοιπςόρειπ αμςιμεςχπίζξσμε ποξβλήμαςα ρςημ ποξρπάθεια μαπ μα καςαςάνξσμε ςξσπ
ξογαμιρμξϋπ ρε ςοξτικά επίπεδα;
Απϊ Οοξβλήμαςα ρςημ καςάςανη ςχμ ξογαμιρμώμ ρε έμα ςοξτικό επίπεδξ ρσμαμςάμε όςαμ:….Έχπ μεςα-
μξοτχθεί ρε βάςοαυξ, είμαι εμςξμξτάγξπ. (ρελ 77)
31. Οϊρη εμέογεια τςάμει καθημεοιμά ρςη Γη απϊ ςξμ ήλιξ και ςι πξρξρςϊ ασςήπ δερμεϋεςαι απϊ ςξσπ
παοαγχγξϋπ;
Ζ ηλιακή εμέογεια πξσ τςάμει καθημεοιμά ρςη Γη είμαι 1022kj, αλλά έμα μεγάλξ μέοξπ ασςήπ ςηπ εμέογειαπ
απξοοξτάςαι, αμακλάςαι ή ρκεδάζεςαι από ςημ αςμόρταιοα και ςημ επιτάμεια ςξσ πλαμήςη. ΢ελικά, μόμξ ςξ
1% δερμεύεςαι από ςξσπ παοαγχγξύπ ποξκειμέμξσ μα υοηριμξπξιηθεί ρςη τχςξρύμθερη, πξρξρςό πξσ επαο-
κεί για ςημ παοαγχγή 170 διρεκαςξμμσοίχμ ςόμχμ ξογαμικήπ ύληπ ρε όλξ ςξμ πλαμήςη.
32. Tι ξμξμάζεςαι παοαγχγικϊςηςα εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ και ρε ςι ςη διακοίμξσμε;

Απϊ Ζ παοαγχγικόςηςα είμαι έμα μέγεθξπ πξσ εκτοάζει ςξ οσθμό ….Έχπ μα υοηριμξπξιηθεί για ςημ κά-
λσφη ςχμ εμεογειακώμ αμαγκώμ ςχμ ξογαμιρμώμ. (ρελ 78)
33. Λε πξιξμ ςοϊπξ μπξοξϋμε μα σπξλξγίρξσμε ςημ καθαοή ποχςξγεμή παοαγχγικϊςηςα εμϊπ ξικξ-
ρσρςήμαςξπ;
Απϊ Λια απλή μέθξδξπ για ςξμ σπξλξγιρμό ςηπ καθαοήπ ποχςξγεμξύπ παοαγχγικόςηςαπ εμόπ ξικξρσρςή-
μαςξπ είμαι ξ θεοιρμόπ……..Έχπ ςημ καθαοή ποχςξγεμή παοαγχγικόςηςα. (ρελ 78-79)
34. Ρα ξικξρσρςήμαςα διατέοξσμ ρςημ παοαγχγικϊςηςα ςξσπ; Αιςιξλξγήρςε ςημ απάμςηρη ραπ.
Απϊ Ζ παοαγχγικόςηςα ςχμ ξικξρσρςημάςχμ διατέοει έμςξμα……Έχπ και ςξ βάθξπ ρςξ ξπξίξ μπξοεί μα
διειρδύρει ςξ τχπ (ρςα σδάςιμα ξικξρσρςήμαςα). (ρελ 79)

c. η πξικιλόςηςα ςξσ
1. ΢ξ(α) υαοακςηοιρςικϊ(ά) ςξσ ξικξρσρςήμα- d. όλα ςα παοαπάμχ.
ςξπ είμαι
a. ςξ μέγεθξπ και ςα όοια ςξσ
b. η ιρξοοξπία μεςανύ βιξςικώμ και αβιξςικώμ
παοαγόμςχμ ςξσ
[37]
2. Έμα ξικξρϋρςημα είμαι ρςαθεοϊ ϊςαμ έυει: a. ςχμ καςαμαλχςώμ δεύςεοηπ ςάνηπ είμαι 900
a. Λεγάλη πξρόςηςα βιξμάζαπ παοαγχγώμ Kg
b. Οξλλά διατξοεςικά είδη ξογαμιρμώμ b. ςχμ παοαγχγώμ είμαι 100 Kg
c. Λεγάλη πξρόςηςα βιξμάζαπ καςαμαλχςώμ c. ςχμ καςαμαλχςώμ ςοίςηπ ςάνηπ είμαι 10 Kg
ςοίςηπ ή μεγαλύςεοηπ ςάνηπ d. ςχμ παοαγχγώμ είμαι 2000 Kg
d. Οξλλξύπ απξικξδξμηςέπ
11. Οξιεπ απϊ ςιπ παοακάςχ ποξςάρειπ για ςξ-
3. Οηγή εμέογειαπ ςξσ ασςϊςοξτξσ ξικξρσρ- σπ απξικξδξμηςέπ είμαι ρχρςέπ;
ςήμαςξπ, είμαι: a. αμήκξσμ ρςξσπ ασςόςοξτξσπ ξογαμιρμξύπ
a. Ζ ηλιακή εμέογεια b. αμήκξσμ ρςξσπ εςεοόςοξτξσπ ξογαμιρμξύπ
b. Ξι παοαγχγξί c. ρ' ασςξύπ εμςάρρξμςαι μύκηςεπ και βακςή-
c. Ξι υημικέπ ξσρίεπ πξσ παοάυθηκαμ ρε άλλα οια
ασςόςοξτα ξικξρσρςήμαςα d. αμαγμχοίζξσμ κάθε μξοτή ξογαμικήπ ύληπ
d. Όλεπ ξι αμόογαμεπ ξσρίεπ ςξσ και ςημ απξικξδξμξύμ
4. Ζ εμέογεια η ξπξία μεςατέοεςαι απϊ έμα 12. Ζ εμέογεια η ξπξία μεςατέοεςαι απϊ έμα
καςόςεοξ ςοξτικϊ επίπεδξ ρςξ αμέρχπ επϊμεμξ: καςόςεοξ ςοξτικϊ επίπεδξ ρςξ αμέρχπ επϊμεμξ:
a. παοαμέμει ρςαθεοή a. παοαμέμει ρςαθεοή
b. ελαςςώμεςαι καςά 90% b. ελαςςώμεςαι καςά 90%
c. διπλαριάζεςαι c. διπλαριάζεςαι
d. ελαςςώμεςαι καςά 10% d. ελαςςώμεςαι καςά 10%
5. Ξι παοαγχγξί ή ασςϊςοξτξι ξογαμιρμξί: 13. Ξι παοαγχγξί ή ασςϊςοξτξι ξογαμιρμξί:

a. μεςαςοέπξσμ ςημ ξογαμική ύλη ςχμ μεκοώμ a. μεςαςοέπξσμ ςημ ξογαμική ύλη ςχμ μεκοώμ
ξογαμιρμώμ ρε απλξύρςεοα σλικά ξογαμιρμώμ ρε απλξύρςεοα σλικά
b. ςοέτξμςαι με καςαμαλχςέπ ποώςηπ ςάνηπ b. ςοέτξμςαι με καςαμαλχςέπ ποώςηπ ςάνηπ
c. παοάγξσμ ξογαμική ύλη από απλέπ αμόογα- c. παοάγξσμ ξογαμική ύλη από απλέπ αμόογα-
μεπ ξσρίεπ μεπ ξσρίεπ
d. ςοέτξμςαι με καςαμαλχςέπ δεύςεοηπ ςάνηπ d. ςοέτξμςαι με καςαμαλχςέπ δεύςεοηπ ςάνηπ
6. ΢ξ ρϋμξλξ ςχμ αςϊμχμ ςξσ ίδιξσ είδξσπ ςα 14. Δάμ η βιξμάζα ςχμ καςαμαλχςόμ 2ηπ ςάνηπ
ξπξία ζξσμ ρε έμα ξικξρϋρςημα μια ρσγκεκοιμέμη είμαι 3000 Kg, η βιξμάζα ςχμ παοαγχγόμ
υοξμική ρςιγμή υαοακςηοίζξμςαι χπ: είμαι:
a. Οληθσρμόπ a. 1000 Kg
b. ςοξτικό πλέγμα b. 300 Kg
c. ξικξρύρςημα c. 300000 Kg
d. βιόςξπξπ d. 3000000 Kg
15. Απϊ ςξ έμα ςοξτικϊ επίπεδξ ρςξ άλλξ μεςα-
7. ΢ξ ρϋμξλξ ςχμ διατξοεςικόμ πληθσρμόμ τέοεςαι μϊμξ ςξ 10% ςηπ εμέογειαπ διϊςι:
πξσ ζξσμ ρε έμα ξικξρϋρςημα αλλά και ξι ρυέρειπ a. δεμ καςαμαλώμξμςαι όλξι ξι ξογαμιρμξί
πξσ αμαπςϋρρξμςαι μεςανϋ ςξσπ απξςελξϋμ: b. έμα μέοξπ ςηπ υάμεςαι σπό μξοτή θεομόςηςαπ
a. έμαμ πληθσρμό c. ξοιρμέμξι ξογαμιρμξί πεθαίμξσμ
b. έμαμ βιόςξπξ d. όλα ςα παοαπάμχ
c. ςη βιξκξιμόςηςα
d. έμα ασςόςοξτξ ξικξρύρςημα 16. Ρε έμα ασςϊςοξτξ ξικξρϋρςημα πξσ έυει
έχπ και 3ηπ ςάνηπ καςαμαλχςέπ, εάμ η βιξμάζα
8. Ρςξσπ απξικξδξμηςέπ αμήκξσμ: ςχμ 2ηπ ςάνηπ καςαμαλχςόμ είμαι α, η βιξμάζα
a. ςα κσαμξβακςήοια ςχμ παοαγχγόμ και ςχμ 3ηπ ςάνηπ καςαμαλχςόμ
b. ςα τύκη είμαι αμςίρςξιυα:
c. ξοιρμέμα βακςήοια και μύκηςεπ a. α/100, α/10
d. ςα ραοκξτάγα ζώα b. 100α, 10α
c. 100α, α/10
9. ΢ξ πξρξρςϊ απόλειαπ εμέογειαπ απϊ ςξ έμα d. α/10, 100α
ςοξτικϊ επίπεδξ ρςξ επϊμεμξ είμαι:
a. 80% 17. Ξι απξικξδξμηςέπ:
b. 10% a. μεςαςοέπξσμ ςημ αμόογαμη ύλη ρε ξογαμική
c. 20% b. αμήκξσμ ρςξσπ εςεοόςοξτξσπ ξογαμιρμξύπ
d. 90% c. ςξπξθεςξύμςαι πάμςα ρςη βάρη ςχμ ςοξτι-
κώμ πσοαμίδχμ
10. Αμ η βιξμάζα ςχμ καςαμαλχςόμ ποόςηπ ςά- d. δερμεύξσμ ηλιακή εμέογεια
νηπ είμαι 1000 Kg, ςϊςε:
[38]
18. Ξι καςαμαλχςέπ: a. Δίμαι μικοξί όπχπ ςα βακςήοια και ξι μύκη-

a. αμήκξσμ πάμςα ρςξ δεύςεοξ ςοξτικό επίπεδξ ςεπ.
b. ρσμθέςξσμ πξλύπλξκεπ ξογαμικέπ εμώρειπ b. Οαοάγξσμ εμέογεια για ςα τσςά.
c. δερμεύξσμ ςημ ηλιακή εμέογεια c. Διαρπξύμ ςξσπ μεκοξύπ καςαμαλχςέπ.
d. εναρταλίζξσμ ςημ απαοαίςηςη εμέογεια για d. Δναρταλίζξσμ εμέογεια μεςαςοέπξμςαπ ξο-
ςημ επιβίχρη από ςημ ςοξτή ςξσπ γαμικέπ εμώρειπ ρε αμόογαμεπ.
19. Οξιεπ απϊ ςιπ παοακάςχ ποξςάρειπ για ςξ- 26. Ξι καςαμαλχςέπ εναοςόμςαι απϊ ςξσπ τχ-
σπ απξικξδξμηςέπ είμαι ρχρςέπ; ςξρσμθεςικξϋπ ξογαμιρμξϋπ γιαςί:
a. αμήκξσμ ρςξσπ ασςόςοξτξσπ ξογαμιρμξύπ a. Δναρταλίζξσμ από ασςξύπ ςημ ςοξτή ςξσπ.
b. αμήκξσμ ρςξσπ εςεοόςοξτξσπ ξογαμιρμξύπ b. ΢ξσπ ποξρςαςεύξσμ από ςημ έμςξμη ηλιακή
c. ρ' ασςξύπ εμςάρρξμςαι μύκηςεπ και βακςή- ακςιμξβξλία.
οια c. Αμςαλλάρρξσμ με ασςξύπ ξνσγόμξ.
d. αμαγμχοίζξσμ κάθε μξοτή ξογαμικήπ ύληπ d. Δναρταλίζξσμ θοεπςικέπ ξσρίεπ, εμεογεία,
και ςημ απξικξδξμξύμ και ξνσγόμξ.
20. H πξικιλϊςηςα εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ 27. Βιϊρταιοα είμαι

a. ρσμβάλλει ρςημ ιρξοοξπημέμη λειςξσογία ςξσ. a. η επιτάμεια ςηπ Γηπ και ξι ξογαμιρμξί πξσ
b. σπξμξμεύει ςημ ιρξοοξπία ςξσ μόμξ ρε πε- σπάουξσμ ρε ασςήμ
οίπςχρη μεςαβξλώμ. b. ςξ ρύμξλξ ςχμ βιξμξοίχμ πξσ είμαι απαοαί-
c. μπξοεί μα ποξκαλέρει ςημ διαςαοαυή ςξσ ςηςα για ςημ ύπαονη ςηπ ζχήπ
λόγχ ςχμ πεοίπλξκχμ ςοξτικώμ ρυέρεχμ c. η αςμόρταιοα γύοχ από ςημ επιτάμεια ςηπ
πξσ ςξ υαοακςηοίζξσμ. Γηπ
d. διεσκξλύμει ςημ μεςατξοά ςηπ εμέογειαπ ρςα d. ξι πεοιξυέπ ςηπ Γηπ και ςηπ αςμόρταιοαπ
αμώςεοα ςοξτικά επίπεδα. πξσ εσμξξύμ ςημ ύπαονη ζχήπ.
21. Ζ εμεογεια πξσ αμςιρςξιυεί ρε ςοξτικϊ επί- 28. Ξι παοαγχγξί ή ασςϊςοξτξι ξογαμιρμξί
πεδξ είμαι ςξ 1/10.000 ςηπ εμέογειαπ ςχμ παοα- a. μεςαςοέπξσμ ςημ ξογαμική ύλη ςχμ μεκοώμ
γχγόμ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ. ΢ξ ςοξτικϊ ασςϊ ε- ξογαμιρμώμ ρε απλξύρςεοα σλικά
πίπεδξ είμαι ςχμ: b. ςοέτξμςαι με καςαμαλχςέπ α΄ ςάνηπ
a. ςέςαοςηπ ςάνηπ καςαμαλχςώμ c. παοάγξσμ ξογαμική ύλη από απλέπ αμόογα-
b. ςοίςηπ ςάνηπ καςαμαλχςώμ μεπ ξσρίεπ
c. δεύςεοηπ ςάνηπ καςαμαλχςώμ d. ςοέτξμςαι με καςαμαλχςέπ β΄ ςάνηπ.
d. ποώςηπ ςάνηπ καςαμαλχςώμ
29. Ζ εμέογεια η ξπξία μεςατέοεςαι απϊ έμα
καςόςεοξ ςοξτικϊ επίπεδξ ρςξ αμέρχπ επϊμεμξ
22. Αμερςοαμμέμεπ ςοξτικέπ πσοαμίδεπ μπξοεί a. παοαμέμει ρςαθεοή
μα είμαι: b. ελαςςώμεςαι καςά 90%
a. μόμξ ξι πσοαμίδεπ εμέογειαπ. c. διπλαριάζεςαι
b. ξι πσοαμίδεπ εμέογειαπ και βιξμάζαπ. d. μειώμεςαι καςά 10%.
c. μόμξ ξι πσοαμίδεπ πληθσρμξύ.
d. ξι πσοαμίδεπ πληθσρμξύ και βιξμάζαπ. 30. Ωπ βιξμάζα υαοακςηοίζεςαι η μάζα
a. ςχμ απξικξδξμηςώμ μιαπ βιξκξιμόςηςαπ
23. Ιάθε πληθσρμϊπ απξςελείςαι απϊ: b. ςξσ ρσμόλξσ ςχμ καςαμαλχςώμ μιαπ βιξκξι-
a. Άςξμα ςξσ ίδιξσ είδξσπ. μόςηςαπ
b. Άςξμα πξσ ζξσμ ρςημ ίδια πεοιξυή. c. όλχμ ςχμ ξογαμιρμώμ μιαπ βιξκξιμόςηςαπ ςημ
c. Όλα ςα άςξμα πξσ ζξσμ ρε μια πεοιξυή. ρςιγμή πξσ γίμεςαι η μέςοηρη
d. Όλα ςα άςξμα ςξσ ίδιξσ είδξσπ πξσ ζξσμ ρε d. ςχμ ξογαμιρμώμ ςηπ βιξκξιμόςηςαπ ξι ξπξίξι
μια ρσγκεκοιμέμη πεοιξυή. έυξσμ ςημ ικαμόςηςα μα τχςξρσμθέςξσμ.
24. ΢ξσπ ξογαμιρμξϋπ πξσ τχςξρσμθέςξσμ ςξ- 31. ΢ξ ρϋμξλξ ςχμ αςϊμχμ ςξσ ίδιξσ είδξσπ ςα
σπ ξμξμάζξσμε παοαγχγξϋπ γιαςί: ξπξία ζξσμ ρε έμα ξικξρϋρςημα υαοακςηοίζξμςαι
a. Οαοάγξσμ ξογαμική ύλη. χπ
b. Δεμ ςοώμε άλλξσπ ξογαμιρμξύπ. a. πληθσρμόπ
c. Οαοάγξσμ ξογαμική ύλη από αμόογαμεπ ε- b. ςοξτικό πλέγμα
μώρειπ. c. ξικξρύρςημα
d. Αμξογαμξπξιξύμ ςιπ ξογαμικέπ εμώρειπ. d. βιόςξπξπ.
25. Απξικξδξμηςέπ, ρσμήθχπ, ξμξμάζξμςαι ξι 32. Ξι καςαμαλχςέπ:

ξογαμιρμξί πξσ: a. αμήκξσμ πάμςα ρςξ δεύςεοξ ςοξτικό επίπεδξ
b. ρσμθέςξσμ πξλύπλξκεπ ξογαμικέπ εμώρειπ
[39]
c. δερμεύξσμ ςημ ηλιακή εμέογεια d. 3000000 Kg

d. εναρταλίζξσμ ςημ απαοαίςηςη εμέογεια για
ςημ επιβίχρη από ςημ ςοξτή ςξσπ 34. Αμ η βιξμάζα ςχμ καςαμαλχςόμ ποόςηπ ςά-
νηπ είμαι 1000 Kg, ςϊςε:
33. Δάμ η βιξμάζα ςχμ καςαμαλχςόμ 2ηπ ςάνηπ a. ςχμ καςαμαλχςώμ δεύςεοηπ ςάνηπ είμαι 900
είμαι 3000 Kg, η βιξμάζα ςχμ παοαγχγόμ είμαι: Kg
a. 1000 Kg b. ςχμ παοαγχγώμ είμαι 100 Kg
b. 300 Kg c. ςχμ καςαμαλχςώμ ςοίςηπ ςάνηπ είμαι 10 Kg
c. 300000 Kg d. ςχμ παοαγχγώμ είμαι 2000 Kg

1. Οξια από ςα επόμεμα πεοιβάλλξμςα μπξοξύμ μα υαοακςηοιρςξύμ χπ ξικξρσρςήμαςα; Μα
αιςιξλξγήρεςε ςημ απάμςηρη ραπ ρε κάθε πεοίπςχρη.
a. ΢ξ διαμέοιρμα όπξσ διαμέμξσμε d. ΢ξ ςευμηςό τοάγμα εμόπ πξςαμξύ
b. Ζ γλάρςοα ρςξ μπαλκόμι e. Ξι ξογαμικέπ υημικέπ εμώρειπ ςξσ πεςοε-
c. ΢ξ ρύμξλξ ςχμ αέοιχμ ξσριώμ ςηπ αςμόρ- λαίξσ
ταιοαπ
2. Μα ενηγήρεςε για πξιξ λόγξ ξι ςοξτικέπ πσοαμίδεπ ρυεδιάζξμςαι με ςη μξοτή επάλληλχμ ξοθξγχμίχμ
πξσ ςξ εμβαδόμ ςξσπ μειώμεςαι από ςη βάρη ποξπ ςη κξοστή;
3. ΢ι ξμξμάζεςαι παοαγχγικόςηςα και ρε ςι διακοίμεςαι;
4. ΢ι ξμξμάζξμςαι ςοξτικέπ αλσρίδεπ, ςοξτικέπ πσοαμίδεπ και ςοξτικά πλέγμαςα;
5. Οξιεπ ξι βαρικέπ ποξωπξθέρειπ για ςημ ύπαονη και διαςήοηρη ςχμ ξικξρσρςημάςχμΜα αματέοεςε όλεπ
ςιπ δσμαςέπ διακοίρειπ ςχμ ξικξρσρςημάςχμ
6. Οξσ ξτείλεςαι η μεγάλη παοαγχγικόςηςα πξσ έυξσμ ςα δέλςα ςχμ πξςαμώμ;
7. Λε πόρξσπ ςοόπξσπ μπξοξύμ μα διακοιθξύμ ξι βιξςικξί παοάγξμςεπ ςχμ ξικξρσρςημάςχμ;
8. Γιαςί σπάουει όοιξ ρςξμ αοιθμό ςοξτικώμ επιπέδχμ πξσ μπξοξύμ μα σπάονξσμ ρε έμα ξικξρύρςημα;
1. ΢ξ ξικξρύρςημα Γη είμαι ασςόςοξτξ όρξμ ατξοά ςα ρσρςαςικά ςξσ.
2. Ξι απξικξδξμηςέπ δοξσμ γοηγξοόςεοα ρε πεοιβάλλξμςα ρςα ξπξία ρσμδσάζξμςαι η σφηλή θεομξκοα-
ρία και η σγοαρία.
3. Ζ ξικξλξγία είμαι η επιρςήμη πξσ μελεςάμόμξ ςη μόλσμρη ςξσ πεοιβάλξμςξπ.
4. Έμα πηγάδι μπξοεί μα θεχοηθεί ξικξρύρςημα.
5. Ζ εμέογεια η ξπξία μεςαβιβάζεςαι από έμα ςοξτικό επίπεδξ ρςξ αμέρχπ επόμεμξ είμαι ελαςςχμέμη
καςά 10%.
6. Ωπ βιόρταιοα ξοίζεςαι ςξ καςώςεοξ ςμήμα ςηπ αςμόρταιοαπ πξσ έουεςαι ρε επατή με ςημ νηοά.
7. ΢ξ ρύμξλξ ςχμ ζώχμ μιαπ πεοιξυήπ απξςελεί ςξσπ βιξςικξύπ παοάγξμςεπ ςηπ πεοιξυήπ ασςήπ.
8. ΢ξ ξικξρύρςημα απξςελείςαι από ςξ ρύμξλξ ςχμ βιξςικώμ και αβιξςικώμ παοαγόμςχμ μιαπ πεοιξυήπ
πξσ βοίρκξμςαι ρε ρσμευή αλληλενάοςηρη.
9. Ζ βιόρταιοα μπξοεί μα θεχοηθεί χπ έμα ξικξρύρςημα.
10. Ρςα τσρικά ξικξρσρςήμαςα κάθε ξογαμιρμόπ απξςελεί ςοξτή για κάπξιξμ άλλξ
11. Ξι απξικξδξμηςέπ είμαι παθξγόμξι για ςξμ άμθοχπξ
12. Ρςιπ παοαριςικέπ ρυέρειπ ξι πσοαμίδεπ πξσ αματέοξμςαι ρςξμ πληθσρμό είμαι αμερςοαμμέμεπ.
13. Έμα ξικξρύρςημα μπξοεί μα σπάονει υχοίπ απξικξδξμηςέπ.
14. Λε ςη διαδικαρία ςηπ κσςςαοικήπ αμαπμξήπ ςξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα ςηπ αςμόρταιοαπ μεςαςοέπεςαι
ρε γλσκόζη. Λια αγελάδα αμήκει ρςξ 1ξ ςοξτικό επίπεδξ.
15. Ζ εμέογεια, η ξπξία μεςαβιβάζεςαι από έμα ςοξτικό επίπεδξ ρςξ αμέρχπ επόμεμξ, είμαι ελαςςχμέμη
καςά 10%.
16. Ξι πσοαμίδεπ δίμξσμ πξρξςικέπ πληοξτξοίεπ για ςημ καςάρςαρη εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ.
17. Όρξ πιξ απλέπ ςοξτικέπ ρυέρειπ σπάουξσμ ρε έμα ξικξρύρςημα, ςόρξ πιξ ρςαθεοό είμαι.
18. Όρξ μεγαλύςεοη πξικιλόςηςα παοξσριάζει έμα ξικξρύρςημα ςόρξ μεγαλύςεοη είμαι και η πξικιλία
ρυέρεχμμεςανύ ςχμ βιξςικώμ παοαγόμςχμ ςξσ και ςόρξ πιξ ιρξοοξπημέμξ είμαι.
19. Ξι απξικξδξμηςέπ είμαι ασςόςοξτξι ξογαμιρμξί.
20. Ζ πιξ αμςιποξρχπεσςική απεικόμηρη ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ γίμεςαι με ςιπ ςοξτικέπ αλσρίδεπ.
21. Ξι πσοαμίδεπ δίμξσμ πξρξςικέπ πληοξτξοίεπ για ςημ καςάρςαρη εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ.
22. Όρξ πιξ απλέπ ςοξτικέπ ρυέρειπ σπάουξσμ ρε έμα ξικξρύρςημα, ςόρξ πιξ ρςαθεοό είμαι
23. Ζ πιξ αμςιποξρχπεσςική απεικόμηρη ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ γίμεςαι με ςιπ ςοξτικέπ αλσρίδεπ.
24. Ξι απξικξδξμηςέπ είμαι ασςόςοξτξι ξογαμιρμξί
[40]
Αρκήρειπ
1. Μα γίμξσμ ξι ακϊλξσθεπ πσοαμίδεπ
a. τνξράξθ→αξνςξαίνο →υύκκνο d. τνξράξθ→πνλρίιθ→ρπθμπνύξθα
b. μαξνύκθ→ιάμπθεο→πρηλά e. τνξράξθ→καγόο→ακεπνύ
c. δέλρξν→έλρνμα→πρηλά f. δέλρξν→μαχμνύ→υύκκνο
2. Μα παοαρςήρεςε ςημ πσοαμίδα εμέογειαπ, βιξμάζαπ και πληθσρμξϋ για ςημ ςοξτική αλσρίδα:
Ιαοσδιά →Ρκίξσοξι→Φϋλλξι
3. Ρε έμα πεϋκξ ζξσμ 40 πξσλιά και ςοέτξμςαι με ςιπ κάμπιεπ ςξσ. Ιάθε πξσλί ζσγίζει, καςά μέρξ
ϊοξ, 400g και κάθε κάμπια 20g.
a. Να πτεδθάπερε ρηλ ρξνσθιή ακςπίδα.
b. Πόπη είλαθ η βθνμάζα ρνς ιάθε ρξνσθινύ επθπέδνς;
c. Πόπεο είλαθ νθ ιάμπθεο;
d. Πόπη ελέξγεθα πε kJ αλρθπρνθτεί πε ιάθε ρξνσθιό επίπεδν, αλ 1 Kg αλρθπρνθτεί πε 21.000 kJ;
e. Να πτεδθάπερε ρθο πςξαμίδεο αξθθμνύ αρόμφλ, ελέξγεθαο ιαθ βθνμάζαο.
4. Ρε έμα θεχοηςικϊ ξικξρϋρςημα έυξσμε ςα ενήπ: περμέμα ράπια τϋλλα, γεοάκι, μικοϊ πξσλί,
βελαμιδιά, παρυαλίςρα, φείοα τσςόμ. Ζ φείοα τσςόμ απξςελεί ςοξτή για ςημ παρυαλίςρα.
a. Να πτεδθάπερε ρηλ ρξνσθιή ακςπίδα.
b. Να ιαραπιεςάπερε ρηλ πςξαμίδα βθνμάζαο.
c. Να αθρθνκνγήπερε ρη μνξσή ρηο πςξαμίδαο βθνμάζαο πνς ιαραπιεςάπαρε.
d. Αλ η βθνμάζα ρφλ παξαγφγώλ είλαθ 8 ∙ 106 Kg, πνθα είλαθ η βθνμάζα πρα άκκα ρξνσθιά επίπεδα;
e. Αλ η βθνμάζα ιάθε πνςκθνύ είλαθ 250g, πνθνο θα ήραλ ν αξθθμόο ρνςο:
i. αλ ιαραλάκφλαλ μόλν ρηλ παπτακίρπα
ii. αλ δελ ςπήξταλ παπτακίρπεο ιαθ ιαραλάκφλαλ μόλν ρηλ υείξα ρφλ σςρώλ;
5. Ρε μια βοαυξμηρίδα ςξσ Αιγαίξσ ζξσμ αγοιξκξϋμελα. Οαοαςηοόμςαπ ςξ ξικξρϋρςημα ασςϊ για
πξλλά υοϊμια διαπιρςόμξσμε ϊςι ςη θεοιμή πεοίξδξ πξλλά αγοιξκξϋμελα πεθαίμξσμ απϊ έλλειφη
μεοξϋ. Μα ενηγήρεςε γιαςί η μεςατξοά μεοξϋ απϊ αμθοόπξσπ ρςη βοαυξμηρίδα μπξοεί μα έυει χα
απξςέλερμα ςημ ενατάμιρη ςχμ αγοιξκξϋμελχμ.
6. Δάμ η βιξμάζα ςχμ κξοσταίχμ καςαμαλχςόμ είμαι ςξ 1/1000 ςηπ βιξμάζαπ ςχμ καςαμαλχςόμ 1ηπ
ςάνηπ, μα βοεθεί ξ αοιθμϊπ ςχμ ςοξτικόμ επιπέδχμ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ.
7. Ρε μια καοσδιά παοάγεςαι ςοξτή για πξλλά έμςξμα ςα ξπξία με ςη ρειοά ςξσπ απξςελξϋμ ςοξτή
για ςα πςημά. Δίμεςαι ϊςι σπάουξσμ 1.000 μικοά πςημά βάοξσπ 250 g ςξ καθέμα και ϊςι ςξ βάοξπ ςξσ κάθε
εμςϊμξσ είμαι 20g. Μα σπξλξγίρεςε:
a. Τη βθνμάζα ρηο ιαξςδθάο.
b. Τνλ αξθθμό ρφλ ελρόμφλ πνς παξαπθρνύλ πρηλ ιαξςδθά.
8. Έμα ξικξρϋρςημα πεοιλαμβάμει 4 είδη ξογαμιρμόμ. O αοιθμϊπ και ςξ μέρξ βάοξπ ςχμ αςϊμχμ δί-
μξμςαι ρςξμ ακϊλξσθξ πίμακα:
Δίδξπ Αοιθμϊπ αςϊμχμ Mέρξ Βάοξπ
Α 45000 200gr
Β 10000 15kg
Γ 300 2tn
Δ 50 15kg
a. Σε πνθν ρξνσθιό επίπεδν πξέπεθ λα ιαραρατθεί ιάθε είδνο ιαθ γθαρί; Στεδθάπρε ρθο ρξνσθιέο πςξαμίδεο
βθνμάζαο ιαθ πκηθςπμνύ.
b. Μεραμύ πνθώλ επθπέδφλ τάλεραθ η μεγακύρεξη πνπόρηρα ελέξγεθαο;
c. Σε ρθ νσείκνλραθ νθ απώκεθεο ελέξγεθαο;
9. Ρ’ έμα υεοραίξ ξικξρϋρςημα θεχοξϋμε ϊςι λειςξσογεί η παοακάςχ ςοξτική αλσρίδα:

υξοςάοι → ακοίδεπ → μικοά εμςξμξτάγα ζόα → τίδια → αοπακςικά πςημά
Ιάθε ξμάδα καςαμαλχςόμ ςοέτεςαι απξκλειρςικά απϊ ξογαμιρμξϋπ ςηπ αμέρχπ ποξηγξϋμεμηπ ξμάδαπ.
Δάμ η βιξμάζα ςχμ μικοόμ εμςξμξτάγχμ ζόχμ είμαι 2Υ10 3 kg και η εμέογεια πξσ εμπεοιέυεςαι ρςημ ξμάδα
ςχμ ακοίδχμ είμαι 8 KJ/kg, μα σπξλξγιρςξϋμ:
[41]
a. η βθνμάζα ιαθεμθάο από ρθο ςπόκνθπεο νμάδεο ιαρά μήινο ρηο ακςπίδαο. Δπίπηο λα πτεδθαπρεί ιαθ η
ρξνσθιή πςξαμίδα.
b. η ελέξγεθα πνς εμπεξθέτεραθ πε ιάθε νμάδα.
c. ν αξθθμόο ρφλ αξπαιρθιώλ πρηλώλ πνς μπνξεί η ακςπίδα αςρή λα ςπνπρηξίμεθ, αλ η μέπη βθνμάζα ιάθε
πρηλνύ είλαθ 1,0 kg.
10. Δίμεςαι ςξ παοακάςχ ςοξτικϊ πλέγμα:

a. Μα γοάφεςε, μία ποξπ μία, όλεπ ςιπ ςοξτικέπ
αλσρίδεπ πξσ ρσγκοξςξύμ ςξ πλέγμα ασςό.
b. Οξιξι είμαι ξι καςαμαλχςέπ 3ηπ ςάνηπ;
c. Αμ η ρσμξλική βιξμάζα ςχμ ακοίδχμ είμαι 32 Kg
και η μέρη βιξμάζα εμόπ τιδιξύ είμαι 80 g, μα σπξ-
λξγίρεςε ςξμ αοιθμό ςχμ τιδιώμ πξσ μπξοεί μα σπξρ-
ςηοιυθεί από ςξ ρσγκεκοιμέμξ ςοξτικό πλέγμα.
d. Αμ η υοήρη εμςξμξκςόμξσ ρςημ πεοιξυή ξδηγήρει
ςξμ πληθσρμό ςχμ ακοίδχμ ρε αταμιρμό, πξιεπ θα
είμαι ξι επιπςώρειπ ρςξμ πληθσρμό ςχμ τιδιώμ και
ςηπ αγοιάδαπ και γιαςί;
11. Λια βιξκξιμϊςηςα πεοιλαμβάμει δϋξ είδη παοαγχγόμ (μαοξϋλια και λάυαμα), έμα είδξπ καςαμαλχ-
ςή 1ηπ ςάνηπ (έμςξμα), δϋξ είδη καςαμαλχςόμ 2ηπ ςάνηπ (ρξσρξσοάδεπ και ρπίμξσπ) και έμα είδξπ 3 ηπ ςάνηπ
(γάςα). Γοάφςε ϊλεπ ςιπ πιθαμέπ αλσρίδεπ πξσ μπξοξϋμ μα σπάουξσμ ρςξ παοαπάμχ ξικξρϋρςημα και
ρςιπ ξπξίεπ ρσμμεςέυξσμ ςέρρεοα είδη ξογαμιρμόμ.
12. Ζ ςοξτική αλσρίδα εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ πεοιλαμβάμει τϋλλα, ραοκξτάγξ, εμςξμξτάγα και έμςξ-
μα:
a. Να γξάυερε ρηλ ρξνσθιή ακςπίδα ρηο κίμληο.
b. Αλ η ελέξγεθα πρν ρξνσθιό επίπεδν ρφλ ελρνμνσάγφλ είλαθ 500 kJ, λα ςπνκνγίπερε ρηλ ελέξγεθα ρφλ άκ-
κφλ ρξνσθιώλ επθπέδφλ.
c. Να δώπερε ρηλ μνξσή ρηο πςξαμίδαο ξνήο ρηο ελέξγεθαο ρηο παξαπάλφ ακςπίδαο
13. Ρ’ έμα υεοραίξ ξικξρϋρςημα θεχοξϋμε ϊςι λειςξσογεί η παοακάςχ ςοξτική

αλσρίδα: γοαρίδι→ καςρίκι→ άμθοχπξπ→ αοκξϋδα. Βοέθηκε ϊςι η βιξμάζα ςξσςοξτικξϋ επιπέδξσ ςξσ αμ-
θοόπξσ είμαι 5 · 103 Kg.
a. Οξιξπ πληθσρμόπ έυει ςημ μικοόςεοη βιξμάζα και γιαςί ;
b. Μα σπξλξγιρςεί η βιξμάζα καθεμιάπ από ςιπ σπόλξιπεπ ξμάδεπ καςά μήκξπ ςηπ αλσρίδαπ και μα γίμει
η πσοαμίδα βιξμάζαπ.
c. Αμ 1 Kg από ςξ καςρίκι πεοιέυει 2· 102 KJ, μα γίμει η πσοαμίδα εμέογειαπ.
d. Λε δεδξμέμξ όςι ςξ μέρξ βάοξπ για μία αοκξύδα είμαι 250000 g μα σπξλξγιρςεί ξ αοιθμόπ για ςιπ αο-
κξύδεπ πξσ μπξοξύμ μα εναρταλίρξσμ ςημ ςοξτή ςξσπ μέρχ ασςήπ ςηπ ςοξτικήπ αλσρίδαπ.
14. Απϊ μια ρσρςάδα δέμςοχμ ρσγκεμςοόθηκαμ 5000 κάμπιεπ ξι ξπξίεπ είυαμ μέρξ βάοξπ 4 gr. Οάμχ ρε
κάθε μια απϊ ασςέπ παοαριςξϋμ 2000 ποχςϊζχα. Ιάμξμςαπ ςξσπ απαοαίςηςξσπ σπξλξγιρμξϋπ μα ρυεδι-
άρεςε ςημ ςοξτική πσοαμίδα ςηπ βιξμάζαπ και ςξσ πληθσρμξϋ για ςημ παοαπάμχ πεοίπςχρη. Δπίρηπ, μα
σπξλξγιρςεί ςξ μέρξ βάοξπ ςχμ ποχςϊζχχμ. Ρςξσπ σπξλξγιρμξϋπ ραπ μα λάβεςε σπϊφη ϊςι ςξ μέρξ βάοξπ
ςχμ ρσγκεκοιμέμχμ δέμςοχμ είμαι 20Kgr.
15. Αμ η βιξμάζα ςχμ παοαγχγόμ εμϊπ ξικξρσρςήμαςξπ είμαι 2.000.000 kg, μα βοεθεί αμ μπξοεί μα σ-
πάονει επίπεδξ καςαμαλχςόμ 4ηπ ςάνηπ, ϊςαμ για μα σπάονει έμα ςοξτικϊ επίπεδξ, απαιςείςαι βιξμάζα
1.000 kg, και πϊρη θα είμαι ρε ασςήμ ςημ πεοίπςχρη η βιξμάζα ςξσ.
16. Έμα ξικξρϋρςημα απξςελείςαι απϊ ςξσπ ακϊλξσθξσπ ξογαμιρμξϋπ : κξσκξσβάγια, πξόδη τσςά,
κϊςρσταπ, κάμπια.
a. Ρυεδιάρςε ςημ ςοξτική αλσρίδα πξσ ρυημαςίζξσμ.
b. Αμ η βιξμάζα ςξσ αμώςεοξσ ςοξτικξύ επιπέδξσ είμαι 80kg και εμπεοιέυει εμέογεια 8KJ/kg, μα ρυεδιά-
ρεςε ςιπ ςοξτικέπ πσοαμίδεπ βιξμάζαπ και εμέογειαπ. Δνηγήρςε.
c. Οώπ θα επηοεάρει η όνιμη βοξυή ασςό ςξ ξικξρύρςημα;
d. Οοόκειςαι για έμα ασςόςοξτξ ή εςεοόςοξτξ ξικξρύρςημα. Δνηγήρςε.
[42]
17. Ρε μια μεμξμχμέμη ςοξτική αλσρίδα πξσ εμςξπίρςηκε ρε κάπξια ςευμηςή λίμμη η ρσμξλική μάζα ςχμ
ξογαμιρμόμ πξσ απαοςίζξσμ ςημ ςοξτική αλσρίδα είμαι 4.444.400 kg. Αμ η ςοξτική αλσρίδα απξςελείςαι απϊ
παοαγχγξϋπ και 4 επίπεδα καςαμαλχςόμ
a. μα γοάφεςε ςημ ςοξτική αλσρίδα
b. μα σπξλξγίρεςε ςημ μάζα ςχμ ςοξτικώμ επιπέδχμ και μα ρυεδιάρεςε ςημ ςοξτική πσοαμίδα ςηπ βιξμάζαπ,
c. Ιξμςά ρςημ ςευμηςή λίμμη σπάουει μια βιξμηυαμική μξμάδα η ξπξία ρςα απόβληςα ςηπ απξβάλει άλαςα
ςξσ σδοαογύοξσ. Βοέθηκε όςι ξι καςαμαλχςέπ ςξσ 4 επιπέδξσ εμταμίζξσμ ασνημέμη ρσγκέμςοχρη σδοαογύ-
οξσ ρςξσπ ιρςξύπ ςξσπ πξσ αμέουεςαι ρε 10.5 μικοξγοαμμάοια/kg μάζαπ. Οόρη θα είμαι η ρσγκέμςοχρη ςξσ
σδοαογύοξσ ρςξ επίπεδξ ςχμ παοαγχγώμ;
18. Έμα ξικξρϋρςημα πεοιλαμβάμει 4 είδη ξογαμιρμόμ. O αοιθμϊπ και ςξ μέρξ βάοξπ ςχμ αςϊμχμ δί-
μξμςαι ρςξ διπλαμϊ πίμακα:
a. Ρε πξιξ ςοξτικό επίπεδξ ποέπει μα καςα-
ςαυθεί κάθε είδξπ και γιαςί; Ρυεδιάρςε ςιπ ςοξ-
τικέπ πσοαμίδεπ βιξμάζαπ και πληθσρμξύ.
b. Λεςανύ πξιώμ επιπέδχμ υάμεςαι η μεγαλύςεοη
πξρόςηςα εμέογειαπ;
c. Ρε ςι ξτείλξμςαι ξι απώλειεπ εμέογειαπ;
19. Έμα ςοξτικϊ πλέγμα παοξσριάζει ςη διπλαμή μξοτή

a. Μα καςαςάνεςε ςξσπ ξογαμιρμξύπ ρε ςοξτικά επίπεδα
b. Αμ η βιξμάζα ςξσ πληθσρμξύ ςηπ κξσκξσβάγιαπ είμαι
100Kg ,πόρη αμαμέμεςαι μα είμαι η βιξμάζα ςχμ ρκίξσ-
οχμ ρσμξλικά
c.
d. Μηα βηοθοηλόηεηα αποηειείηαη από ηέζζερα
ηροθηθά επίπεδα θαη ε ζσλοιηθή ηες βηοκάδα είλαη 5.555 kg. Να σποιογίζεηε ηε βηοκάδα θάζε
ηροθηθού επηπέδοσ ηες βηοθοηλόηεηας ασηής
20. Ρε έμα υεοραίξ ξικξρϋρςημα λειςξσογεί η παοακάςχ ςοξτική αλσρίδα:

μήλα → κάμπιεπ → εμςξμξτάγα πξσλιά → τίδια → γεοάκια
Αμ θεχοηθεί ϊςι κάθε ξμάδα καςαμαλχςόμ ςοέτεςαι απξκλειρςικά απϊ ξογαμιρμξϋπ ςηπ αμέρχπ ποξηγξϋ-
μεμηπ είμαι 2x103 Kg μα σπξλξγιρςξϋμ:
a. η βιξμάζα καθεμιάπ από ςιπ σπόλξιπεπ ξμάδεπ καςά μήκξπ ςηπ αλσρίδαπ.
b. ξ αοιθμόπ ςχμ γεοακιώμ πξσ μπξοεί η αλσρίδα ασςή μα σπξρςηοίνει, αμ η μέρη βιξμάζα κάθε γεοακι-
ξύ είμαι 2,0 Kg.
c. Αμ η εμέογεια πξσ εμπεοιέυεςαι ρςιπ κάμπιεπ είμαι 8 KJ/Kg, μα σπξλξγίρεςε ςημ εμέογεια πξσ εμπεοι-
έυεςαι ρε καθεμιά από ςιπ ςοειπ ςελεσςαίεπ ξμάδεπ ςηπ αλσρίδαπ.
21. Λε ςξ παοακάςχ ρυήμα δίμξμςαι ξι ςοξτικέπ ρυέρειπ ςχμ ξογαμιρμόμ ρςα ςέρρεοα ςοξτικά επίπε-
δα μιαπ πσοαμίδαπ
a. Οξιξι είμαι ξι παοαγχγξί και πξιξι ξι καςαμαλχςέπ
δεύςεοηπ ςάνηπ; Μα δικαιξλξγήρεςε ςημ απάμςηρή ραπ.
b. Οξιξ επίπεδξ έυει ςη μικοόςεοη βιξμάζα ρςημ πα-
οαπάμχ πσοαμίδα και γιαςί;
c. Λια ρύμςξμη πσοκαγιά πεοιξοίζει μόμξμ ςξμ πλη-
θσρμό ςχμ πξχδώμ τσςώμ. Οξιξπ άλλξπ πληθσρμόπ θα ε-
πηοεαρςεί άμερα και γιαςί;
d. Λεςά ςημ πσοκαγιά, θα επηοεαρςεί ξ πληθσρμόπ
ςχμ ακοίδχμ; Μα δικαιξλξγήρεςε ςημ απάμςηρή ραπ.
22. Δίμεςαι ςξ διπλαμϊ ςοξτικϊ πλέγμα:

a. Οξιξι ξογαμιρμξί είμαι ξι παοαγχγξί και πξιξι ξι καςα-
μαλχςέπ ποώςηπ ςάνηπ; Μα δικαιξλξγήρεςε ςημ απάμςηρή
ραπ.
b. Έμαπ μύκηςαπ ποξρβάλλει και αταμίζει ςξσπ βξλβξύπ
ςχμ τσςώμ ςξσ ρσγκεκοιμέμξσ ξικξρσρςήμαςξπ. Οξιξπ πλη-
θσρμόπ θα επηοεαρςεί άμερα και γιαςί;
c. Λε πξιξμ ςοόπξ θα επηοεαρςεί ξ πληθσρμόπ ςχμ ακοί-
δχμ, μεςά ςξμ αταμιρμό ςχμ βξλβώμ;
[43]
23. Δάμ η βιξμάζα ςχμ κξοσταίχμ καςαμαλχςόμ είμαι ςξ 1/1000 ςηπ βιξμάζαπ ςχμ καςαμαλχςόμ 1ηπ
ςάνηπ,μα βοεθεί ξ αοιθμϊπ ςχμ ςοξτικόμ επιπέδχμ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ.
24. Ρε έμα ξικξρϋρςημα, η εμέογεια πξσ πεοιέυεςαι ρςξ 1ξ ςοξτικϊ επίπεδξ είμαι 109 kJ. Ζ ελάυιρςη
εμέογεια πξσ υοειάζεςαι για μα επιβιόρξσμ ξι καςαμαλχςέπ ςηπ 1ηπ ςάνηπ είμαι 10kJ, ςηπ 2ηπ ςάνηπ 100
kJ, ςηπ 3ηπ ςάνηπ 1.000 kJ και ςηπ 4ηπ 10.000 kJ. Οϊρξσπ καςαμαλχςέπ μπξοεί μα ρςηοίνει ςξ δεδξμέμξ
ξικξρϋρςημα ρε κάθε ςοξτικϊ επίπεδξ; Μα ρυεδιαρςξϋμ ξι αμςίρςξιυεπ ςοξτικέπ πσοαμίδεπ.
25. Ρε έμα ξικξρϋρςημα σπάουει η ςοξτική αλσρίδα: τσςά → κάμπιεπ→έμςξμα→ ρπίμξι

a. αμ η βιξμάζα ςχμ τσςώμ είμαι 600.000 kg, μα καςαρκεσάρεςε ςημ ςοξτική πσοαμίδα ςξσ ξικξρσρςή-
μαςξπ πξσ παοξσριάζει ςη μεςαβξλή ςηπ βιξμάζαπ.
b. πξιξι από ςξσπ ξογαμιρμξύπ υαοακςηοίζξμςαι παοαγχγξί, καςαμαλχςέπ ποχςξγεμείπ, δεσςεοξγεμείπ
και ςοιςξγεμείπ;
c. αμ υοηριμξπξιήρξσμε έμα εμςξμξκςόμξ για ςημ καςαπξλέμηρη ςηπ κάμπιαπ ρςξ ξικξρύρςημα, πχπ θα
επηοεαρςεί ξ πληθσρμόπ ςχμ εμςόμχμ και πχπ ςχμ τσςώμ;
d. αμ η βιξμάζα ςχμ τσςώμ ήςαμ 300.000 kg και ςξ ελάυιρςξ πξρό βιξμάζαπ πξσ υοειάζεςαι έμα ςοξτικό
επίπεδξ για μα ρςηοιυθεί είμαι 1000 kg, ξι ρπίμξι θα μπξοξύραμ μα ρςηοιυθξύμ ρςξ ξικξρύρςημα ασςό;
26. Έμα ξικξρϋρςημα διαθέςει ξογαμιρμξϋπ πξσ καςαςάρρξμςαι ρε 4 ςοξτικά επίπεδα. Δίδεςαι ϊςι ξι
ρσμξλικέπ απόλειεπ εμέογειαπ απϊ ϊλα ςα παοαπάμχ ςοξτικά επίπεδα είμαι 999·10 7Ιj. Οξιξ είμαι ςξ
πξρϊ ςηπ εμέογειαπ πξσ είμαι δερμεσμέμξ ρε κάθε ςοξτικϊ επίπεδξ; Μα θεχοηθεί ϊςι απϊ ςξ κάθε ςοξτι-
κϊ επίπεδξ πεομά ρςξ επϊμεμξ ςξ 10% ςηπ εμέογειαπ.
27. Αμ η εμέογεια πξσ αμςιρςξιυεί ρςξσπ κξοσταίξσπ καςαμαλχςέπ είμαι 0,1% ςηπ εμέογειαπ ςχμ παοα-
γχγόμ, μα βοειπ ςξμ αοιθμϊ ςχμ ςοξτικόμ επιπέδχμ ςηπ ςοξτικήπ αλσρίδαπ.
28. Ρε έμα υχοιϊ ρςημ Ιίμα ξι κάςξικξι ςοέτξμςαι απξκλειρςικά με οϋζι. Ζ εςήρια παοαγχγή ςξσ οσζι-
ξϋ αμέουεςαι ρε 600 ςϊμξσπ. Όλξι ξι κάςξικξι ςξσ υχοιξϋ ςοέτξμςαι με ςξ οϋζι πξσ παοάγξσμ και ςξσπ
μέμει και ςξ μιρϊ ςξ ξπξίξ και πχλξϋμ ρε γειςξμική πϊλη. Δίδεςαι ςξ μέρξ βάοξπ ςχμ αμθοόπχμ ςξσ υχ-
οιξϋ ίρξ με 60kg.
a. Οόρξσπ καςξίκξσπ έυει ςξ υχοιό;
b. Αμ 30 κάςξικξι ρςαμαςήρξσμ μα ςοέτξμςαι με ούζι και ςοώμε τσςξτάγα ζώα πξσ ςοέτξμςαι με ούζι,
ςι πξρξρςό ςηπ ρσμξλικήπ παοαγχγήπ οσζιξύ θα ςξσπ αμςιρςξιυεί;
c. Αμ σπξθέρξσμε όςι όλξι ξι κάςξικξι σιξθεςξύμ ςιπ ςοξτικέπ ρσμήθειεπ ςχμ 30 παοαπάμχ, πόρξ θα
ποέπει μα μεςαβληθεί η παοαγχγή ςξσ οσζιξύ για μα μπξοξύμ μα ςοέτξμςαι όλξι;Μα θεχοηθεί όςι από ςξ
κάθε ςοξτικό επίπεδξ πεομά ρςξ επόμεμξ ςξ 10% ςηπ εμέογειαπ.
29. Ρ’ έμα υεοραίξ ξικξρϋρςημα θεχοξϋμε ϊςι λειςξσογεί η παοακάςχ ςοξτική αλσρίδα:
υξοςάοι → ακοίδεπ → μικοά εμςξμξτάγα ζόα → τίδια → αοπακςικά πςημά Ιάθε ξμάδα καςαμαλχςόμ
ςοέτεςαι απξκλειρςικά απϊ ξογαμιρμξϋπ ςηπ αμέρχπ ποξηγξϋμεμηπ ξμάδαπ. Δάμ η βιξμάζα ςχμ μικοόμ
εμςξμξτάγχμ ζόχμ είμαι 2Υ103 kg και η εμέογεια πξσ εμπεοιέυεςαι ρςημ ξμάδα ςχμ ακοίδχμ είμαι 8
KJ/kg, μα σπξλξγιρςξϋμ:
a. η βιξμάζα καθεμιάπ από ςιπ σπόλξιπεπ ξμάδεπ καςά μήκξπ ςηπ αλσρίδαπ. Δπίρηπ μα ρυεδιαρςεί και η
ςοξτική πσοαμίδα.
b. η εμέογεια πξσ εμπεοιέυεςαι ρε κάθε ξμάδα.
c. ξ αοιθμόπ ςχμ αοπακςικώμ πςημώμ πξσ μπξοεί η αλσρίδα ασςή μα σπξρςηοίνει, αμ η μέρη βιξμάζα
κάθε πςημξύ είμαι 1,0 kg.

a. Μα γοάφεςε, μία ποξπ μία, όλεπ ςιπ ςοξτικέπ αλσρίδεπ πξσ
ρσγκοξςξύμ ςξ πλέγμα ασςό.
b. Οξιξι είμαι ξι καςαμαλχςέπ 3ηπ ςάνηπ;
c. Αμ η ρσμξλική βιξμάζα ςχμ ακοίδχμ είμαι 32 Kg και η μέρη
βιξμάζα εμόπ τιδιξύ είμαι 80 g, μα σπξλξγίρεςε ςξμ αοιθμό ςχμ
τιδιώμ πξσ μπξοεί μα σπξρςηοιυθεί από ςξ ρσγκεκοιμέμξ ςοξτικό
πλέγμα.
d. Αμ η υοήρη εμςξμξκςόμξσ ρςημ πεοιξυή ξδηγήρει ςξμ πλη-
θσρμό ςχμ ακοίδχμ ρε αταμιρμό, πξιεπ θα είμαι ξι επιπςώρειπ
ρςξμ πληθσρμό ςχμ τιδιώμ και ςηπ αγοιάδαπ και γιαςί;
[44]
31. Ρε έμα υεοραίξ ξικξρϋρςημα λειςξσογεί η παοακάςχ ςοξτική αλσρίδα:

μήλα → κάμπιεπ → εμςξμξτάγα πξσλιά → τίδια → γεοάκια
Αμ θεχοηθεί ϊςι κάθε ξμάδα καςαμαλχςόμ ςοέτεςαι απξκλειρςικά απϊ ξογαμιρμξϋπ ςηπ αμέρχπ ποξηγξϋ-
μεμηπ είμαι 2x103 Kg μα σπξλξγιρςξϋμ:
a. η βιξμάζα καθεμιάπ από ςιπ σπόλξιπεπ ξμάδεπ καςά μήκξπ ςηπ αλσρίδαπ.
b. ξ αοιθμόπ ςχμ γεοακιώμ πξσ μπξοεί η αλσρίδα ασςή μα σπξρςηοίνει, αμ η μέρη βιξμάζα κάθε γεοακι-
ξύ είμαι 2,0 Kg.
c. Αμ η εμέογεια πξσ εμπεοιέυεςαι ρςιπ κάμπιεπ είμαι 8 KJ/Kg, μα σπξλξγίρεςε ςημ εμέογεια πξσ εμπεοι-
έυεςαι ρε καθεμιά από ςιπ ςοειπ ςελεσςαίεπ ξμάδεπ ςηπ αλσρίδαπ.
32. Λε ςξ παοακάςχ ρυήμα δίμξμςαι ξι ςοξτικέπ ρυέρειπ ςχμ ξογαμιρμόμ ρςα ςέρρεοα ςοξτικά επίπε-
δα μιαπ πσοαμίδαπ
a. Οξιξι είμαι ξι παοαγχγξί και πξιξι ξι καςαμαλχςέπ δεύςεοηπ
ςάνηπ; Μα δικαιξλξγήρεςε ςημ απάμςηρή ραπ.
b. Οξιξ επίπεδξ έυει ςη μικοόςεοη βιξμάζα ρςημ παοαπάμχ πσ-
οαμίδα και γιαςί;
c. Λια ρύμςξμη πσοκαγιά πεοιξοίζει μόμξμ ςξμ πληθσρμό ςχμ
πξχδώμ τσςώμ. Οξιξπ άλλξπ πληθσρμόπ θα επηοεαρςεί άμερα και
γιαςί;
d. Λεςά ςημ πσοκαγιά, θα επηοεαρςεί ξ πληθσρμόπ ςχμ ακοίδχμ; Μα δικαιξλξγήρεςε ςημ απάμςηρή
ραπ.

a. Οξιξι ξογαμιρμξί είμαι ξι παοαγχγξί και πξιξι ξι καςαμαλχςέπ ποώ-
ςηπ ςάνηπ; Μα δικαιξλξγήρεςε ςημ απάμςηρή ραπ.
b. Έμαπ μύκηςαπ ποξρβάλλει και αταμίζει ςξσπ βξλβξύπ ςχμ τσςώμ ςξσ
ρσγκεκοιμέμξσ ξικξρσρςήμαςξπ. Οξιξπ πληθσρμόπ θα επηοεαρςεί άμερα και
γιαςί;
c. Λε πξιξμ ςοόπξ θα επηοεαρςεί ξ πληθσρμόπ ςχμ ακοίδχμ, μεςά ςξμ
αταμιρμό ςχμ βξλβώμ;
34. Έμα ςοξτικϊ πλέγμα έυει ςη μξοτή πξσ παοξσριάζεςαι ρςξ διπλα-
μϊ ρυήμα
a. Μα καςαςάνεςε ςξσπ ξογαμιρμξύπ ρε ςοξτικά επίπεδα
b. Αμ η βιξμάζα ςξσ πληθσρμξύ ςηπ κξσκξσβάγιαπ είμαι 100Kg ,πόρη
αμαμέμεςαι μα είμαι η βιξμάζα ςχμ ρκίξσοχμ ρσμξλικά;
35. Μα βοεθεί η εμέογεια πξσ πεοικλείεςαι ρςξσπ καςαμαλχςέπ δεϋςεοηπ ςάνηπ ςηπ παοακάςχ ςοξτικήπ
αλσρίδαπ :
βελαμιδιά→μελίγκοα→παρυαλίςρα→μικοϊ πξσλί → γεοάκι εάμ γμχοίζεςε ϊςι ξ πληθσρμϊπ ςχμ γεοακιόμ
είμαι 30 , ςξ μέρξ βάοξπ εμϊπ γεοακιξϋ είμαι 12 kg και 1 kg βιξμάζαπ πεοικλείει 50kJ.
a. Μα τςιάνεςε ςημ ςοξτική πσοαμίδα βιξμάζαπ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ
b. Δάμ ςξ μέρξ βάοξπ εμόπ καςαμαλχςή ποώςηπ ςάνηπ είμαι 10 gr μα βοείςε ςξ πλήθξπ ςξσπ ρςξ ρσγ-
κεκοιμέμξ ξικξρύρςημα.
36. Δίμεςαι ςξ διπλαμϊ ςοξτικϊ πλέγμα

a. Μα γοάφεςε ςιπ ςοξτικέπ αλσρίδεπ πελαογξί
πξσ σπάουξσμ ρςξ πλέγμα ασςό και μα ξ-
μξμάρεςε ςξσπ καςαμαλχςέπ 2ηπ ςάνηπ.
b. Λια αρθέμεια αταμίζει ςξμ πληθσρμό
μεοότιδα Δμςξμξτάγα
ςχμ καοαβίδχμ. Μα πεοιγοάφεςε ςα απξςε-
λέρμαςα πξσ θα έυει η αλλαγή ασςή ρςξσπ φάοια
πληθσρμξύπ ςχμ: πελαογώμ, μεοότιδχμ και
ςξσ τσςξπλαγκςξύ.
c. Αμ η βιξμάζα ςχμ τσςξτάγχμ εμςό- καοαβίδεπ Τσςξτάγα Λικοά
μχμ είμαι 25 Kg μα σπξλξγιρςεί η βιξμάζα έμςξμα ςοχκςικά
ςχμ εμςξμξτάγχμ φαοιώμ και ςχμ μξύτα-
οχμ.
τσςξπλαγκςόμ μξύταοα καλαμιέπ

[45]
d. Οξιξι ξογαμιρμξί ςξσ ςοξτικξύ πλέγμαςξπ θα έυξσμ ςη μικοόςεοη βιξμάζα και γιαςί;
e. Οξιξι ξογαμιρμξί και με πξια διαδικαρία ασνάμξσμ ςημ πξρόςηςα ςχμ ξογαμικώμ ξσριώμ ρςη τύρη;
37. Ρε κάπξιξ ξικξρϋρςημα έυξσμε ςημ ακϊλξσθη ςοξτική αλσρίδα Α→ Β→ Γ→ Δ.Ηεχοξϋμε ϊςι ξι
ογαμιρμξί κάθε ςοξτικξϋ επιπέδξσ ςοέτξμςαι απξκλειρςικά με ξογαμιρμξϋπ ςξσ ποξηγξϋμεμξσ ςοξτικξϋ
επιπέδξσ .Δίμεςαι ϊςι ξι ξογαμιρμξί ςξσ ςοξτικξϋ επιπέδξσ Α έυξσμ μέρξ βάοξπ 200g εμό ςξ μέρξ βάοξπ
ςχμ ξογαμιρμόμ Δ είμαι 3 Kg.Αμ ξ πληθσρμϊπ ςχμ ξογαμιρμόμ Α ρςξ ξικξρϋρςημα είμαι 300.000 άςξμα
a. ΢ι ξμξμάζξσμε πληθσρμό και ςι βιξκξιμόςηςα
b. Μα γίμει η ςοξτική πσοαμίδα βιξμάζαπ για ςξσπ ξογαμιρμξύπ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ.
c. Οξιξπ ξ πληθσρμόπ ςχμ ξογαμιρμώμ Δ ρςξ ξικξρύρςημα
38. Έμαπ αγοϊςηπ διαθέςει ρςημ απξθήκη ςξσ 2 πξρϊςηςεπ καλαμπξκιξϋ, Α και Β, για μα εκςοέτει ςιπ
κϊςεπ, αλλά και για ςη δική ςξσ διαςοξτή. Μα αιςιξλξγήρειπ ρε πξια απϊ ςιπ παοακάςχ πεοιπςόρειπ ςξ
πξρϊ ςηπ διαθέριμηπ εμέογειαπ πξσ μπξοεί μα παοαλάβει ξ αγοϊςηπ μέρχ ςηπ διαςοξτήπ ςξσ είμαι μεγα-
λϋςεοξ:
a. αμ ςαψρει με ςξ ρσμξλικό καλαμπόκι ςιπ κόςεπ και μεςά ςιπ καςαμαλώρει.
b. αμ ςαψρει ςιπ κόςεπ με ςημ πξρόςηςα Β ςξσ καλαμπξκιξύ και ρςη ρσμέυεια ςιπ καςαμαλώρει, καςαμα-
λώμξμςαπ ρσμέυεια και ςημ πξρόςηςα Α ςξσ καλαμπξκιξύ.
39. Ρε έμα μηρί, με έκςαρη 100 km2, παοαςηοξϋμε ϊςι ςξ έδατξπ καςά 20% είμαι άγξμξ, καςά 20% κα-
λϋπςεςαι απϊ δαρικέπ εκςάρειπ, 30% είμαι καλλιεογημέμεπ εκςάρειπ, εμό ςξ 30% είμαι αρςική πεοιξυή.
Ρςξ μηρί ασςϊ ζξσμ 20.000 άμθοχπξι ξι ξπξίξι, αμάλξγα με ςιπ διαςοξτικέπ ςξσπ ρσμήθειεπ, εμταμίζξμςαι
χπ 40% ποχςξγεμείπ καςαμαλχςέπ και 60% δεσςεοξγεμείπ καςαμαλχςέπ. Οξιξπ είμαι ξ μεγαλϋςεοξπ δσ-
μαςϊπ πληθσρμϊπ πξσ μπξοεί μα ςοατεί ρςξ μηρί ασςϊ:
a. Δάμ ξι κάςξικξι γίμξσμ απξκλειρςικά (100%) ποχςξγεμείπ καςαμαλχςέπ;
b. Δάμ ξι κάςξικξι γίμξσμ απξκλειρςικά δεσςεοξγεμείπ καςαμαλχςέπ;
c. Δάμ ασνηθξύμ καςά 20% ξι καλλιεογήριμεπ εκςάρειπ;
40. Ρε έμα υεοραίξ ξικξρϋρςημα σπάουξσμ δέκα βελαμιδιέπ. Ρε καθεμιά απϊ ασςέπ ζξσμ 2.000 κάμπιεπ
και 200.000 ποχςϊζχα.
a. Μα ρυεδιάρεςε και μα ενηγήρεςε ςη μξοτή ςηπ πσοαμίδαπ πξσ απεικξμίζει ςιπ πξρξςικέπ ρυέρε-
ιπ(εμέογειαπ, βιξμάζαπ και πληθσρμξύ)ςχμ παοαπάμχ ξογαμιρμώμ.
b. Διαςηοώμςαπ μόμξ ςξσπ παοαγχγξύπ ςξσ παοαπάμχ ξικξρσρςήμαςξπ, μα ρυεδιάρεςε ςξ ςοξτικό
πλέγμα πξσ ποξκύπςει με ςξσπ ενήπ επιπλέξμ ξογαμιρμξύπ: πξμςίκια, γεοάκια, τίδια, θεχοώμςαπ όςι ςξ γε-
οάκι ςοέτεςαι με πξμςίκια και τίδια.
ΑΡΙΖΡΔΘΡ ΟΑΠΑΓΩΓΘΙΞ΢Ζ΢ΑΡ
1. Έμα ξικξρϋρςημα έυει παοαγχγικϊςηςα 800.000kJ/ m2 και έκςαρη 200 m2 .Αμ για μα σπάονει έμα
ςοξτικϊ επίπεδξ απαιςείςαι εμέογεια ςξσλάυιρςξμ 8.000 kJ, πϊρα ςοξτικά επίπεδα μπξοξϋμ μα σπάονξ-
σμ ρε ασςϊ ςξ ξικξρϋρςημα;
2. Ρε έμα ξικξρϋρςημα ξι παοαγχγξί δέυξμςαι απϊ ςξμ ήλιξ 6x106 ΙJ/m2. Απϊ ςημ εμέογεια πξσ δερ-
μεϋξσμ με ςη διαδικαρία ςηπ τχςξρϋμθερηπ καςαμαλόμξσμ ςξ 70% για ςημ κάλσφη ςχμ εμεογειακόμ ςξσπ
αμαγκόμ. Δάμ η καθαοή ποχςξγεμήπ παοαγχγικϊςηςα ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ είμαι 15000 KJ/m2μα σπξλξ-
γίρεςε
a. ρη μθιρή πξφρνγελή παξαγφγθιόρηρα ρνς νθινπςπρήμαρνο
b. ρν πνπνπρό ρηο ηκθαιήο ελέξγεθαο πνς δεπμεύνςλ ρα σςρά με ρη σφρνπύλθεπη
3. Έυεςε ςημ παοακάςχ ςοξτική αλσρίδα:

υξοςάοι→βξσβάλια→παοαριςικά έμςξμα→μικοά πξσλιά→αεςξί.
a. Πνς νσείκνλραθ νθ ελεξγεθαιέο απώκεθεο ιαρά ρη ξνή ρηο ελέξγεθαο από ρα ιαρώρεξα πρα αλώρεξα ρξν-
σθιά επίπεδα;
b. Πνθα θα είλαθ η μνξσή ρφλ πςξαμίδφλ βθνμάζαο ιαθ πκηθςπμνύ ρνς νθινπςπρήμαρνο;
c. Με δεδνμέλν όρθ ιάθε τξόλν παξάγνλραθ 105kg τνξράξθ αλά m2, λα ςπνκνγίπερε ρηλ μθιρή παξαγφγθιό-
ρηρα πε ιάθε ρξνσθιό επίπεδν
d. Αλ η λειξή βθνμάζα ρφλ μθιξώλ πνςκθώλ ςπνκνγίζεραθ πε 10 Kg/m2/έρνο ιαθ νθ αλαπλεςπρθιέο ρνςο απώ-
κεθεο 45 Kg/m2/έρνο, πόπη θα είλαθ η ρξνσή ρφλ αερώλ;
4. Ζ ηλιακή εμέογεια πξσ τθάμει ρε έμα ξικξρϋρςημα είμαι 1.000.000 kj και η εμέογεια πξσ δερμεϋεςαι
απϊ ςξσπ παοαγχγξϋπ με ςη διαδικαρία ςηπ τχςξρϋμθερηπ απξςελείςξ 1% ασςήπ. Ξι απόλειεπ ςχμ παοα-
[46]
γχγόμ με ςημ αμαπμξή είμαι 3.000kj. Ξι καςαμαλχςέπ 1ηπ ςάνηπ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ δερμεϋξσμ μ ε ςημ
ςοξτή ςξσπ ςξ 20% ςηπ ξογαμικήπ ϋληπ ςχμ παοαγχγόμ και με ςα κϊποαμα ςξσπ απξβάλλξμςαι 400kj. ΢α
τσςξτάγα ζόα υάμξσμ με ςημ αμαπμξή 600 kj. Μα βοεθξϋμ:
a. Η μεθιρή (Μ.Π.Π) ιαθ η ιαθαξή πξφρνγελήο παξαγφγθιόρηρα (Κ.Π.Π).
b. Η μεθιρή (Μ.Δ.Π) ιαθ η ιαθαξή δεςρεξνγελήο παξαγφγθιόρηρα(Κ.Δ.Π).
5. ΢ξ διπλαμϊ ρυήμα δείυμει πξρά εμέογειαπ ρε kJ. m-2.

έςξπ-1 ρε μια βιξκξιμϊςηςα.
a. Με δεδνμέλν όρθ μόλν ρν 10% ρηο ηκθαιήο αιρθλνβνκί-
αο απνξξνσάραθ από ρα σςρά ιαθ από ρηλ αιρθλνβνκία πνς
απνξξνσάραθ μόλν ρν 40% τξηπθμνπνθείραθ πρη σφρνπύλθεπη
γθα ρη δημθνςξγία βθνμάζαο, λα ςπνκνγίπερε ρη μεθιρή ιαθ
ρηλ ιαθαξή πξφρνγελή παξαγφγθιόρηρα.
b. Να ςπνκνγίπερε ρη μεθιρή ιαθ ρηλ ιαθαξή παξαγφγθ-
ιόρηρα ρνς 2νς, ρνς 3νς ιαθ ρνς 4νς επθπέδνς
6. Ρε έμα σδάςιμξ ξικξρϋρςημα παοαςηοήθηκε η ακϊ-

λξσθη ςοξτική αλσρίδα: τσςξπλαγκςϊμ → καοαβίδεπ→
μεοϊτιδα. Αμ ςξ ξικξρϋρςημα δέυεςαι εςηρίχπ εμέογεια
12*108 και η εμέογεια πξσ δερμεϋεςαι απϊ ςξ τσςξπλαγ-
κςϊμ ρςξ ίδιξ υοξμικϊ διάρςημα είμαι 12*104 , μα σπξλξγίρεςε:
a. Τν πνπνπρό ρηο ηκθαιήο ελέξγεθαο πνς δεπμεύρηιε απν ρνςο παξαγφγνύο ρνς νθινπςπρήμαρνο.
b. η Κ.Π.Π. αλ γλφξίζερεθ νρθ νθ αλαπλεςπρθιέο απώκεθεο ρφλ παξαγώγφλ είλαθ 96.000.
c. Αλ η ελέξγεθα πνς αλρθπρνθτεί πρν λειξό σςρνπκαγιρόλ είλαθ 10.300, λα ςπνκνγθπρεί η ελέξγεθα πνς είλαθ
δθαθέπθμη φο ρξνσή πρθο ιαξαβίδεο.
d. Αλ νθ αλαπλεςπρθιέο απώκεθεο ρφλ ιαξαβίδφλ είλαθ 6.720, η λειξή βθνμάζα ρνςο 3.136 ελώ νθ απειιξί-
πεθο ρνςο 1.344, λα βξεθεί η ιαθαξή παξαγφγθιόρηρα ιαθώο ιαθ η ελέξγεθα πνς θα δθαρεθεί φο ρξνσή πρα λε-
ξόσθδα (όκα ρα αλαγξασόμελα πνπά είλαθ πε kcal).
7. Ρε έμα υεοραίξ ξικξρϋρςημα, εκςάρεχπ εμϊπ ςεςοαγχμικξϋ υιλιξμέςοξσ, τθάμει πξρϊςηςα ηλιακήπ
εμέογειαπ ίρη με 106 kJ/m2. Απϊ μεςοήρειπ πξσ έγιμαμ βοέθηκε ϊςι η τχςξρσμθεςική απϊδξρη ςχμ τσςόμ
είμαι 1% και ϊςι ξι αμαπμεσρςικέπ ςξσπ απόλειεπ (ςχμ τσςόμ) αμςιρςξιυξϋμ ρςξ 50% ςηπ εμέογειαπ πξσ
δερμεϋξσμ απϊ ςξμ ήλιξ.
a. Πόπη είλαθ η μεθιρή πξφρνγελήο παξαγφγή (Μ.Π.Π.) ρφλ σςρώλ;
b. Πόπη ελέξγεθα δεπμεύνςλ ρα σςρνσάγα ζώα πνς ρξέσνλραθ, απνικεθπρθιά, με αςρά ρα σςρά δεδνμέλνς
όρθ ιαραλακώλνςλ μόλν ρν 30% ρηο δθαθέπθμηο σςρθιήο βθνμάζαο, ει ρηο νπνίαο απνβάκκνςλ ρν 60% φο μη
ασνμνθώπθμη βθνμάζα (πεξθρρώμαρα ικπ);
8. Ρςξ παοακάςχ διάγοαμμα δίμξμςαι ξι μικςέπ παοαγχγικϊςηςεπ ςξσ κάθε ςοξτικξϋ επιπέδξσ ρε
έμα σπξθεςικϊ ξικξρϋρςημα ρςη διάοκεια εμϊπ έςξσπ (Kj/m2/ έςξπ).
8,1 106 Kj/m 2 7,6 105 Kj/m2 6,8 104 Kj/m2 8 103 Kj
Λε βάρη ςα παοαπάμχ δεδξμέμα μα απαμςήρεςε ρςα εοχςήμαςα πξσ ακξ λξσθξϋμ:

a. Πνθν είλαθ, θεφξηρθιά, ρν πνπό ρηο ελέξγεθαο πνς πξνπσέξεθ ν ήκθνο αλά ρερξαγφλθιό μέρξν, αλά έρνο.
b. Να ςπνκνγίπερε ρν πνπνπρό ρηο ελέξγεθαο πνς πεξλάεθ από ρν έλα ρξνσθιό επίπεδν πρν άκκν.
c. Γθα πνθνςο κόγνςο πεξλάεθ ρόπν μθιξό πνπνπρό ρηο μθιρήο παξαγφγθιόρηραο από ρν έλα ρξνσθιό επίπε-
δν πρν άκκν;
d. Να δώπερε έλα δθάγξαμμα πνς λα δείτλεθ ρηλ πνξεία ρηο ελέξγεθαο από έλα ρξνσθιό επίπεδν πρν επόμε-
λν, δείτλνλραο ιαθ ρθο απώκεθεο ρηο.
9. Έυεςε ςημ παοακάςχ ςοξτική αλσρίδα:

Υξοςάοι→βξσβάλια→παοαριςικά έμςξμα→ μικοά πξσλιά→ αεςξί.
a. Οξσ ξτείλξμςαι ξι εμεογειακέπ απώλειεπ καςά ςη οξή ςηπ εμέογειαπ από ςα καςώςεοα ρςα αμώςεοα
ςοξτικά επίπεδα;
b. Οξια θα είμαι η μξοτή ςχμ πσοαμίδχμ βιξμάζαπ και πληθσρμξύ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ;
c. Λε δεδξμέμξ όςι κάθε υοόμξ παοάγξμςαι 105kg υξοςάοι αμά m2, μα σπξλξγίρεςε ςημ μικςή παοαγχγι-
κόςηςα ρε κάθε ςοξτικό επίπεδξ
d. Αμ η μεκοή βιξμάζα ςχμ μικοώμ πξσλιώμ σπξλξγίζεςαι ρε 10 Kg/m2/έςξπ και ξι αμαπμεσρςικέπ ςξσπ α-
απώλειεπ 45 Kg/m2/έςξπ, πόρη θα είμαι η ςοξτή ςχμ αεςώμ;
[47]
10. Ρε έμα ξικξρϋρςημα ςξ πξρϊ ςηπ ηλιακήπ εμέογε-

ιαπ πξσ καςατθάμει αμά m2 και αμά έςξπ είμαι 6 x 106
KJ. Ξι παοαγχγξί ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ με ςη διαδικα-
ρία ςηπ τχςξρϋμθερηπ μπξοξϋμ μα δερμεϋρξσμ ςξ
0,5% ασςήπ ςηπ εμέογειαπ εμό για ςημ κάλσφη ςχμ ε-
μεογειακόμ ςξσπ αμαγκόμ καςαμαλόμξσμ ςξ 30% ςηπ
εμέογειαπ πξσ δερμεϋξσμ. Ζ μικςή δεσςεοξγεμήπ πα-
οαγχγικϊςηςα (Λ.Δ.Ο) ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ είμαι 6.000
KJ/m2·έςξπ. Υοηριμξπξιόμςαπ ςξ διάγοαμμα μα
απαμςήρεςε ρςιπ εοχςήρειπ:
a. Οξια είμαι η μικςή ποχςξγεμήπ παοαγχγικόςηςα
ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ; Οξιξ είμαι ςξ πξρό ςηπ εμέογειαπ
πξσ επιρςοέτξσμ ξι παοαγχγξί ρςξ πεοιβάλλξμ με ςη
διαδικαρία ςηπ κσςςαοικήπ αμαπμξήπ και πξια είμαι η καθαοή ποχςξγεμήπ παοαγχγικόςηςα;
b. Οξιξ είμαι ςξ πξρό ςηπ καθαοήπ ποχςξγεμξύπ παοαγχγικόςηςαπ πξσ μεςαςοέπεςαι ρε μεκοό ξογαμικό
σλικό;
c. Αμ η Λ.Δ.Ο. τσςξτάγχμ πςημώμ είμαι 1000 KJ/m2·έςξπ και Ι.Δ.Ο τσςξτάγχμ πςημώμ είμαι 20
KJ/m2·έςξπ πξιεπ είμαι ξι αμαπμεσρςικέπ απώλειεπ ςχμ πςημώμ;
d. Αμ η Ι.Δ.Ο. τσςξτάγχμ θηλαρςικώμ είμαι 120 KJ/m2·έςξπ και ξι αμαπμεσρςικέπ ςξσπ απώλειεπ είμαι
2.880 KJ/m2·έςξπ πξια είμαι η Λ.Δ.Ο τσςξτάγχμ θηλαρςικώμ;
e. Αμ ξι αμαπμεσρςικέπ απώλειεπ ςχμ τσςξτάγχμ αοθοξπόδχμ είμαι 1.900 KJ/m2·έςξπ πξια είμαι η
Λ.Δ.Ο. και η Ι.Δ.Ο. πξσ ςξσπ αμςιρςξιυεί;
11. Ρςξ διάγοαμμα απεικξμίζεςαι η οξή εμέογειαπ ρε έμα ξικξρϋρςημα ςηπ παςοίδαπ μαπ.
a. Να δώπερε ρνςο νξθπμνύο ρηο μεθιρήο πξφρνγελνύο παξα-
γφγθιόρηραο, ρηο ιαθαξήο πξφρνγελνύο παξαγφγθιόρηραο, ρηο
μεθιρήο δεςρεξνγελνύο παξαγφγθιόρηραο ιαθ ρηο ιαθαξήο δες-
ρεξνγελνύο παξαγφγθιόρηραο.
b. Λαμβάλνλραο ςπόυη ρα πρνθτεία ρνς δθαγξάμμαρνο γθα ρν
πςγιειξθμέλν νθινπύπρημα, λα πξνπδθνξίπερε:
i. To πνπνπρό ρηο ελέξγεθαο πνς δεπμεύεραθ με ρη σφρνπύλ-
θεπη.
ii. Τηλ ιαθαξή πξφρνγελή παξαγφγθιόρηρα ρνς νθινπςπρήμα-
ρνο.
iii. Τν πνπνπρό ρηο μεθιρήο παξαγφγθιόρηραο ρφλ ιαραλακφρώλ
1ηο ράμηο πνς επθπρξέσεραθ πρν πεξθβάκκνλ.
iv. Τηλ ιαθαξή παξαγφγθιόρηρα ρφλ ιαραλακφρώλ 2ηο ράμηο,
δεδνμέλνς όρθ ρν 25% ρηο μεθιρήο παξαγφγθιόρηραο ρφλ
ιαραλακφρώλ ρηο ράμηο αςρήο επθπρξέσεραθ πρν πεξθβάκκνλ
12. Ρε έμα ξικξρϋρςημα ρσμβιόμξσμ ξι παοακάςχ ξογαμιρμξί:υξοςάοι→ λαγϊπ→ αλεπξϋ. ΢ξ ξικξρϋρ-

ςημα δέυεςαι εςηρίχπ εμέογεια 9·108 εμό η εμέογεια πξσ δερμεϋεςαι απϊ ςξσπ παοαγχγξϋπ είμαι 9·105.
a. Τθ πνπνπρό ρηο ηκθαιήο ελέξγεθαο δεπμεύρηιε από ρν τνξράξθ;
b. Υπνκνγίπρε ρηλ Καθαξή Πξφρνγελή Παξαγφγθιόρηρα ρνς νθινπςπρήμαρνο, αλ νθ αλαπλεςπρθιέο απώκεθεο
ρφλ παξαγφγώλ είλαθ 700.000.
c. Πόπη ελέξγεθα με ρη μνξσή ρξνσήο ιαρακήγεθ πρνςο καγνύο αλ ςπνκνγίζεραθ ρν λειξό τνξράξθ πε 80.000.
d. Δθαπθπρώθηιε όρθ η λειξή βθνμάζα ρφλ καγώλ είλαθ 15.000, νθ αλαπλεςπρθιέο ρνςο απώκεθεο 20.000 ελώ
ρα ιόπξαλα ιαθ νθ απειιξίπεθο ρνςο 4000. Με βάπη ρα παξαπάλφ δε-
δνμέλα λα ςπνκνγίπερε ρηλ ιαθαξή παξαγφγθιόρηρα ρφλ καγώλ ιαθώο
ιαθ ρηλ ρξνσή ρφλ ακεπνύδφλ. (Μνλάδεο Kcal)
13. Λε βάρη ςξ διπλαμϊ ρυήμα, μα σπξλξγίρεςε ςη μεικςή και ςημ

καθαοή ποχςξγεμή παοαγχγικϊςηςα, καθόπ και ςη μεικςή και καθαοή
παοαγχγικϊςηςα ςχμ καςαμαλχςόμ 1ηπ και 2ηπ ςάνηπ.
[48]
Βιξγεχυημικξί κϋκλξι και ρϋγυοξμα ξικξ-

λξγικά ζηςήμαςα
Πξή εμέογειαπ
Ζ ΖΚΘΑΙΖ ΔΜΔΠΓΔΘΑ με ςημ ξπξία ξ ήλιξπ ςοξτξδξςεί ςα ξικξρσρςήμαςα δερμεύεςαι από ςξσπ παοαγχ-
γξύπ, ξι ξπξίξι ςη μεςαςοέπξσμ ρε υημική εμέογεια (ξογαμική ύλη). Λε ςη μξοτή ςηπ υημικήπ εμέογειαπ «οέε-
ι» μξμόδοξμα, καςά μήκξπ ςχμ ςοξτικώμ αλσρίδχμ, ρςα επίπεδα ςχμ καςαμαλχςώμ και καςαλήγει ρςξσπ
απξικξδξμηςέπ.
ΒΘΞΓΔΩΥΖΛΘΙΞΘ ΙΣΙΚΞΘ είμαι ξι επαμαλαμβαμόμεμεπ κσκλικέπ πξοείεπ ςχμ υημικώμ ρςξιυείχμ ρςα ξικξ-
ρσρςήμαςα, ξι ξπξίεπ διεκπεοαιώμξμςαι με ςη ρσμμεςξυή βιξλξγικώμ, γεχλξγικώμ και υημικώμ διαδικαριώμ.
Λε ςξσπ βιξγεχυημικξύπ κύκλξσπ ςα υημικά ρςξιυεία (C, H, 0, N, S, Π κ.ά.) πξσ είμαι απαοαίςηςα για ςη
ρύμθερη ςχμ υημικώμ εμώρεχμ ςχμ Ξογαμιρμώμ είμαι ρσμευώπ διαθέριμα. Ρε αμςίθεςη πεοίπςχρη, ατξύ δεμ
έυξσμε ρσμευή ειροξή ασςώμ ςχμ ρςξιυείχμ ρςξ ξικξρύρςημα, όπχπ ρσμβαίμει με ςημ εμέογεια, ςξ ξικξρύρςη-
μα θα καςέοοεε.
Ιύκλξπ ςξσ άμθοακα
Ξ ΙΣΙΚΞΡ ΢ΞΣ ΑΜΗΠΑΙΑ είμαι άμερα ρσμδεδεμέμξπ

με ςη οξή εμέογειαπ, ατξύ η εμέογεια μεςαβιβάζεςαι
από ςξ έμα ςοξτικό επίπεδξ ρςξ άλλξ μέρχ ςχμ ξογα-
μικώμ εμώρεχμ, ςχμ ξπξίχμ κύοιξ ρσρςαςικό απξςελεί ξ
άμθοακαπ. Ξι βαρικέπ διαδικαρίεπ πξσ ρσμμεςέυξσμ
ρςξ βιξγεχυημικό κύκλξ ςξσ άμθοακα είμαι
a. η τχςξρύμθερη (από ςξσπ παοαγχγξύπ) και η
b. αμαπμξή (από παοαγχγξύπ, καςαμαλχςέπ και
απξικξδξμηςέπ):
Ξ κύκλξπ ςξσ άμθοακα ακξλξσθεί ςη οξή ςηπ εμέογειαπ
διόςι η υημική εμέογεια πξσ μεςαβιβάζεςαι από ςξ έμα
ςοξτικό επίπεδξ ρςξ άλλξ βοίρκεςαι δερμεσμέμη ρςιπ
ξογαμικέπ εμώρειπ. Ξ άμθοακαπ ειρέουεςαι ρςα ξικξ-
ρσρςήμαςα με ςη μξοτή ςξσ διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα,
ςξ ξπξίξ βοίρκεςαι ρςημ αςμόρταιοα. ΢ξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα ποξρλαμβάμεςαι από ςξσπ παοαγχγξύπ για
μα μεςαςοαπεί με ςη τχςξρύμθερη ρε γλσκόζη (ή και ρςη ρσμέυεια ρε άλλεπ ξογαμικέπ εμώρειπ). Έμα μέοξπ
ςηπ γλσκόζηπ (και άλλχμ εμώρεχμ) ανιξπξιείςαι καςά ςημ κσςςαοική αμαπμξή, απελεσθεοώμξμςαπ υοήριμη ε-
μέογεια για ςξσπ ξογαμιρμξύπ.
Όρη ξογαμική ϋλη δεμ ανιξπξιείςαι ρε κάπξιξ ςοξτικϊ επίπεδξ, απξςελεί ςοξτή:
a. για κάπξια ςάνη καςαμαλχςώμ, όςαμ μεςαβιβάζεςαι ρε αμώςεοξ ςοξτικό επίπεδξ,
b. για ςξσπ απξικξδξμηςέπ, όςαμ καςαλήγει χπ μεκοή ξογαμική ύλη ρςξ έδατξπ:
i. από ςξσπ παοαγχγξύπ χπ τύλλα, καοπξί, κλαδιά κ.ά.,
ii. ζχικήπ ποξέλεσρηπ: χπ ρώμαςα μεκοώμ ξογαμιρμώμ, απεκκοίρειπ, πεοιςςώμαςα κ.ά.
ΑΟΞ΢ΔΚΔΡΛΑ ΢ΖΡ ΥΠΖΡΖ ΢ΩΜ ΞΠΓΑΜΘΙΩΜ ΔΜΩΡΔΩΜ ΑΟΞ ΢ΞΣΡ ΕΩΜ΢ΑΜΞΣΡ ΞΠΓΑΜΘΡΛΞΣΡ
Όςαμ ξι ξογαμιρμξί επιςελξύμ ςημ κσςςαοική αμαπμξή (ξνειδώμξσμ ξογαμικέπ ξσρίεπ):
a. απελεσθεοώμεςαι εμέογεια πξσ καλύπςει ςιπ εμεογειακέπ ςξσπ αμάγκεπ (αλλά υάμεςαι και εμέογεια),
b. παοάγεςαι διξνείδιξ ςξσ άμθοακα, ςξ ξπξίξ επιρςοέτει ρςημ αςμόρταιοα. Έςρι ξλξκληοώμεςαι ξ κύκ-
λξπ ποόρληφήπ ςξσ (με ςη τχςξρύμθερη) και επαματξοάπ ςξσ (με ςημ κσςςαοική αμαπμξή) από και ποξπ ςημ
αςμόρταιοα.
ΑΜ΢ΑΚΚΑΓΖ ΔΘΞΝΔΘΔΘΞΣ ΢ΞΣ ΑΜΗΠΑΙΑ ΛΔ΢ΑΝΣ ΞΠΓΑΜΘΡΛΩΜ ΙΑΘ Α΢ΛΞΡΤΑΘΠΑΡ

Ρςη βάρη ςηπ αμςαλλαγήπ διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα μεςανύ αςμόρταιοαπ και βιξςικώμ παοαγόμςχμ βοίρκξμςαι
δύξ διαδικαρίεπ:
[49]
a. η τχςξρϋμθερη (επιςελείςαι από ςξσπ παοαγχγξύπ μόμξ), με ςημ ξπξία ςξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα
ποξρλαμβάμεςαι για μα υοηριμξπξιηθεί ρςημ παοαγχγή γλσκόζηπ (και άλλχμ ξογαμικώμ ξσριώμ),
b. η κσςςαοική αμαπμξή (επιςελείςαι από όλεπ ςιπ ξμάδεπ ξογαμιρμώμ: παοαγχγξύπ, καςαμαλχςέπ, α-
πξικξδξμηςέπ), με ςημ ξπξία ξνειδώμεςαι η γλσκόζη και ςξ παοαγόμεμξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα επιρςοέτει
ρςημ αςμόρταιοα.
ΟΑΠΔΛΒΑΡΖ ΢ΞΣ ΑΜΗΠΩΟΞΣ Ρ΢ΞΜ ΙΣΙΚΞ ΢ΞΣ ΑΜΗΠΑΙΑ

ΔΖΛΘΞΣΠΓΘΑ ΞΠΣΙ΢ΩΜ ΙΑΣΡΘΛΩΜ: ποξέουξμςαι από ςξμ μεςαρυημαςιρμό τσςικήπ και ζχικήπ ξογαμικήπ
ύληπ, πξσ παοέμειμε επί εκαςξμμύοια υοόμια ρςα έγκαςα ςηπ Γηπ
ΥΠΖΡΖ ΞΠΣΙ΢ΩΜ ΙΑΣΡΘΛΩΜ: Λε ςη βιξμηυαμική επαμάρςαρη (αουέπ ςξσ 19ξσ αιώμα) άουιρε η ρσρςη-
μαςική υοήρη ξοσκςώμ κασρίμχμ (γαιαμθοάκχμ αουικά, πεςοελαίξσ και τσρικξύ αεοίξσ καςόπιμ).
ΔΠΑΡ΢ΖΠΘΞ΢Ζ΢ΔΡ ΢ΞΣ ΑΜΗΠΩΟΞΣ ΟΞΣ ΔΘΑ΢ΑΠΑΡΡΞΣΜ ΢ΞΜ ΙΣΙΚΞ ΢ΞΣ ΑΜΗΠΑΙΑ:
a. Ζ εμςαςική ενόοσνη και η καύρη ςχμ ξοσκςώμ κασρίμχμ λόγχ ςχμ ασναμόμεμχμ αμαγκώμ ςηπ βιξμη-
υαμίαπ και ςχμ μεςατξοώμ.
b. Ζ καςαρςοξτή ςχμ δαρώμ λόγχ ςηπ σλξςόμηρηπ για εκμεςάλλεσρη ςχμ ποξψόμςχμ ςηπ νσλείαπ ή ςχμ
εκυεορώρεχμ για ςημ απόκςηρη μέχμ υώοχμ καςξικίαπ και καλλιέογειαπ.
ΑΟΞ΢ΔΚΔΡΛΑ΢Α ΑΟΞ ΢ΘΡ ΑΜΗΠΩΟΘΜΔΡ ΔΠΑΡ΢ΖΠΘΞ΢Ζ΢ΔΡ:

a. Από ςιπ καύρειπ απελεσθεοώμξμςαι ςεοάρςιεπ πξρόςηςεπ διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα,
b. εμώ η καςαρςοξτή ςχμ δαρώμ πεοιξοίζει ςξμ ρσμξλικό αοιθμό ςχμ τχςξρσμθεςικώμ ξογαμιρμώμ.
c. δημιξσογείςαι μια ςάρη για βαθμιαία αύνηρη ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςξσ διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα ρςημ ας-
μόρταιοα, πξσ μπξοεί μα έυει δσράοερςεπ ρσμέπειεπ για ςξ κλίμα ςηπ Γηπ.
Ιύκλξπ ςξσ αζώςξσ

ΥΠΖΡΘΛΞ΢Ζ΢Α ΢ΞΣ ΑΕΩ΢ΞΣ: ΢ξ άζχςξ είμαι έμα ρημαμςικό ρςξιυείξ για ςξσπ ξογαμιρμξύπ, διόςι είμαι
ρσρςαςικό πξλλώμ βιξμξοίχμ, όπχπ ςα μξσκλεψκά ξνέα και ξι ποχςεΐμεπ.
ΑΕΩ΢ΞΔΔΡΛΔΣΡΖ: είμαι η διαδικαρία με ςημ ξπξία μεςαςοέπεςαι ςξ αςμξρταιοικό άζχςξ ρε μξοτέπ ανιξ-
πξιήριμεπ από ςξσπ παοαγχγξύπ. Ζ αζχςξδέρμεσρη διακοίμεςαι
ρε αςμξρταιοική και βιξλξγική.
a. Α΢ΛΞΡΤΑΘΠΘΙΖ ΑΕΩ΢ΞΔΔΡΛΔΣΡΖ
Ζ αςμξρταιοική αζχςξδέρμεσρη παοέυει ςξ 10% ςηπ υοήριμηπ
μξοτήπ αζώςξσ.
ΔΘΑΔΘΙΑΡΘΑ: Γίμεςαι υάοη ρςημ εμέογεια ςχμ ηλεκςοικώμ εκκε-
μώρεχμ (αρςοαπώμ, κεοασμώμ), όςαμ ςξ άζχςξ ςηπ αςμόρταιοαπ
αμςιδοά και ρυημαςίζει:
i) με ςξσπ σδοαςμξύπ, αμμχμία,
ii) με ςξ ξνσγόμξ, μιςοικά ιόμςα.
b. ΒΘΞΚΞΓΘΙΖ ΑΕΩ΢ΞΔΔΡΛΔΣΡΖ
Ζ βιξλξγική αζχςξδέρμεσρη παοέυει ςξ 90% ςηπ υοήριμηπ μξο-
τήπ αζώςξσ.
ΔΘΑΔΘΙΑΡΘΑ: Γίμεςαι από ελεύθεοξσπ ή ρσμβιχςικξύπ μικοξξογαμιρμξύπ. Έυξσμ ςημ ικαμόςηςα, ατξύ δερ-
μεύρξσμ ςξ αςμξρταιοικό άζχςξ, μα ςξ μεςαςοέφξσμ ρε μιςοικά ιόμςα, ςα ξπξία απξοοξτώμςαι από ςα φσ-
υαμθή (γι’ ασςό ςα όρποια είμαι πλξύρια ρε ποχςεΐμεπ).
Αζχςξδερμεσςικά βακςήοια: ΢α ρημαμςικόςεοα είμαι εκείμα πξσ ζξσμ ρσμβιχςικά ρε ειδικά ενξγκώμαςα (τσ-
μάςια) ρςιπ οίζεπ ςχμ φσυαμθώμ (π.υ. ςοιτύλλι, μπιζελιά, ταρξλιά, τακή, ρόγια).
ΟΠΞΛΖΗΔΘΑ ΙΑΘ ΥΠΖΡΖ ΑΕΩ΢ΞΣ ΑΟΞ ΢ΞΣΡ ΟΑΠΑΓΩΓΞΣΡ: ποξρλαμβάμξσμ από ςξ έδατξπ ςα μις-
οικά ιόμςα και ρσμθέςξσμ αζχςξύυεπ εμώρειπ (π.υ. ποχςεΐμεπ και μξσκλεψκά ξνέα).
ΟΠΞΛΖΗΔΘΑ ΙΑΘ ΥΠΖΡΖ ΑΕΩ΢ΞΣ ΑΟΞ ΢ΞΣΡ ΙΑ΢ΑΜΑΚΩ΢ΔΡ: μέρχ ςχμ ςοξτικώμ αλσρίδχμ ςξ άζχςξ
ςχμ εμώρεχμ ασςώμ διακιμείςαι ρςιπ διάτξοεπ ςάνειπ καςαμαλχςώμ, ξι ξπξίξι με ασςό παοάγξσμ ςιπ δικέπ ςξ-
σπ ποχςεΐμεπ.
ΔΟΘΡ΢ΠΞΤΖ ΢ΩΜ ΑΕΩ΢ΞΣΥΩΜ ΔΜΩΡΔΩΜ Ρ΢Ξ ΔΔΑΤΞΡ:

΢α τσςά (γεμικόςεοα ξι παοαγχγξί) ατήμξσμ ρςξ έδατξπ μεκοή ξογαμική ύλη (καοπξύπ, τύλλα κ.ά.) πξσ
πεοιέυει άζχςξ.΢α ζώα (ξι καςαμαλχςέπ), ατήμξσμ ρςξ έδατξπ μεκοή ξογαμική ύλη (μεκοά ρώμαςα, ςοίυχμα
κ.ά.) Δπιπλέξμ ςα ζώα απξβάλλξσμ αζχςξύυα ποξψόμςα ςξσ μεςαβξλιρμξύ ςξσπ (π.υ. ξσοία, ξσοικό ξνύ, πε-
οιςςώμαςα).
[50]
ΔΟΔΝΔΠΓΑΡΘΑ ΢ΩΜ ΑΕΩ΢ΞΣΥΩΜ ΔΜΩΡΔΩΜ Ρ΢Ξ ΔΔΑΤΞΡ:

Όλα ασςά ςα σλικά διαρπώμςαι από ςξσπ απξικξδξμηςέπ με μια διαδικαρία πξσ καςαλήγει ρςημ παοαγχγή
αμμχμίαπ..Ζ αμμχμία πξσ ρσγκεμςοώμεςαι ρςξ έδατξπ στίρςαςαι ςη δοάρη ςχμ μιςοξπξιηςικώμ βακςηοίχμ και
μεςαςοέπεςαι ρε μιςοικά ιόμςα. ΢α μιςοικά ιόμςα παοαλαμβάμξμςαι από ςα τσςά και κλείμει έςρι έμαπ κύκλξπ
αζώςξσ ρςξ ερχςεοικό ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ.
ΔΟΘΡ΢ΠΞΤΖ ΢ΞΣ ΑΕΩ΢ΞΣ Ρ΢ΖΜ Α΢ΛΞΡΤΑΘΠΑ:

΢ξ άζχςξ επιρςοέτει ρςημ αςμόρταιοα υάοη ρςα απξμιςοξπξιηςικά βακςήοια ςξσ εδάτξσπ, πξσ μεςαςοέπξσμ
ςα μιςοικά ιόμςα ρε μξοιακό άζχςξ.
ΟΑΠΔΛΒΑΡΖ ΡΞ΢ ΑΜΗΠΩΟΞΣ Ρ΢ΞΜ ΙΣΙΚΞ ΢ΞΣ ΑΕΩ΢ΞΣ
Ξ άμθοχπξπ επηοεάζει ςξμ κύκλξ ςξσ αζώςξσ ειράγξμςαπ αζχςξύυα λιπάρμαςα ρςα αγοξςικά ξικξρσρςήμαςα
για μα ασνήρει ςημ παοαγχγικόςηςά ςξσπ. Για ςξμ ρκξπό ασςόμ:
a. ρςξ παοελθόμ υοηριμξπξιξύμςαμ πεοιςςώμαςα ζώχμ (κξποιά).
b. μεςά ςημ αμάπςσνη μεθόδξσ παοαγχγήπ ςξσπ από αςμξρταιοικό άζχςξ, ςα βιξ-μηυαμικά λιπάρμαςα
αμςικαςέρςηραμ ςα τσρικά ξογαμικά. Λάλιρςα υοηριμξπξιξύμςαι ρε ςεοάρςιεπ πξρόςηςεπ.
ΛΔΘΞΜΔΙ΢ΖΛΑ΢Α ΑΟΞ ΢Ζ ΥΠΖΡΖ ΒΘΞΛΖΥΑΜΘΙΩΜ ΚΘΟΑΡΛΑ΢ΩΜ:
a. λιγόςεοξ από ςξ έμα ςοίςξ ςξσπ ποξρλαμβάμεςαι από ςα καλλιεογξύμεμα τσςά,
b. ςξ σπόλξιπξ παοαρύοεςαι από ςη βοξυή και καςαλήγει ρςα γλσκά ή ρςα Ηα-λαρριμά μεοά, ποξκα-
λώμςαπ (όπχπ και ςα αρςικά λύμαςα) ςξ ταιμόμεμξ ςξσ εσςοξτιρμξύ.
«ΞΘΙΞΚΞΓΘΙΞΘ» ΢ΠΞΟΞΘ ΔΛΟΚΞΣΡΘΡΛΞΣ ΢ΞΣ ΔΔΑΤΞΣΡ ΛΔ ΑΕΩ΢Ξ:

a. η αγοαμάπασρη και
b. η αμειφιρπξοά. Οοόκειςαι για ςημ εμαλλαγή ρςημ καλλιέογεια ριςηοώμ με φσυαμθή, έςρι ώρςε ςξ έ-
δατξπ μα εμπλξσςίζεςαι με άζχςξ και μα μημ εναρθεμεί. Έςρι ανιξπξιείςαι η ιδιόςηςα ςχμ φσυαμθώμ μα τέοξ-
σμ ρςιπ οίζεπ ςξσπ αζχςξδερμεσςικά βακςήοια.
Ιύκλξπ ςξσ μεοξύ

ΡΖΛΑΡΘΑ ΢ΞΣ ΜΔΠΞΣ ΓΘΑ ΢ΞΣΡ ΞΠΓΑΜΘΡΛΞΣΡ:
a. καλύπςει ςξ μεγαλύςεοξ ςμήμα ςηπ Γηπ, ξοιξθεςεί

ςα σδάςιμα ξικξρσρςήμαςα και καθξοίζει ςιπ ιδιόςηςέπ ςξ-
σπ,
b. είμαι ςξ μέρξ με ςξ ξπξίξ ςα θοεπςικά ρσρςαςικά
ειρέουξμςαι και κσκλξτξοξύμ ρςξσπ ασςόςοξτξσπ ξογα-
μιρμξύπ,
c. απξςελεί ρημαμςικό ςμήμα ςχμ ζχμςαμώμ ιρςώμ
(75% ςξσ μχπξύ βάοξσπ ςξσπ),
d. ρσμβάλλει ρςη θεομξούθμιρη ςχμ τσςικώμ και ςχμ
ζχικώμ ξογαμιρμώμ,
e. υοηριμξπξιείςαι από ςξσπ τσςικξύπ ξογαμιρμξύπ
ρςη τχςξρύμθερη.
ΔΘΑΗΔΡΖ ΢ΞΣ ΜΔΠΞΣ Ρ΢ΞΣΡ ΞΠΓΑΜΘΡΛΞΣΡ:
Ζ πξρόςηςα ςξσ μεοξύ πξσ σπάουει ρςημ αςμόρταιοα δεμ είμαι μεγάλη. Όμχπ ςξ μεοό, υάοη ρςημ κιμηςικό-
ςηςά ςξσ, κσκλξτξοεί ρσμευώπ ρςξμ σδοξλξγικό κύκλξ (ή κύκλξ ςξσ μεοξύ) και γίμεςαι διαθέριμξ ρςα ξικξ-
ρσρςήμαςα και ρςξσπ ξογαμιρμξύπ. Ζ κσκλξτξοία ςξσ μεοξύ επιςσγυάμεςαι Ισοίχπ υάοη ρςημ ενάςμιρη, ρςη
διαπμξή ςχμ τσςώμ και ρςιπ καςακοημμίρειπ.
ΑΟΞΛΑΙΠΣΜΡΖ ΢ΞΣ ΜΔΠΞΣ ΟΠΞΡ ΢ΖΜ Α΢ΛΞΡΤΑΘΠΑ:
΢ξ μεοό μπξοεί μα απξμακούμεςαι ποξπ ςημ αςμόρταιοα με:
a. ςημ ενάςμιρη, δηλαδή ςημ απξμάκοσμρη μεοξύ από ξπξιαδήπξςε επιτάμεια με ςη μξοτή σδοαςμώμ.
Διδικά η ενάςμιρη από ςημ επιτάμεια ςχμ τύλλχμ ξμξμάζεςαι επιδεομική ενάςμιρη.
b. ςη διαπμξή, δηλαδή ςημ απξμάκοσμρη μεοξύ μέρχ ςχμ ρςξμάςχμ (ςχμ πόοχμ) ςηπ επιδεομίδαπ ςχμ
τύλλχμ.
ΡΖΛΑΡΘΑ ΢ΖΡ ΔΘΑΟΜΞΖΡ ΓΘΑ ΢Ζ ΗΠΔΦΖ ΢ΩΜ ΞΠΓΑΜΘΡΛΩΜ:
΢ξ μεοό ςξσ εδάτξσπ διαθέςει θοεπςικά ρςξιυεία και όπχπ απξοοξτάςαι από ςιπ οίζεπ κσκλξτξοεί ρςξ ερχ-
ςεοικό ςχμ τσςώμ. Όςαμ τςάμει ρςα τύλλα, απξμακούμεςαι από ςα ρςόμαςα.Δπίρηπ μέρχ ςχμ ρςξμάςχμ αμ-
ςαλλάρρξμςαι αέοια μεςανύ τσςώμ και αςμόρταιοαπ.Ρσμξπςικά λξιπϊμ έυξσμε
a. είρξδξπ διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα και απξβξλή ξνσγόμξσ καςά ςη τχςξρύμθερη
b. και ςξ αμςίρςοξτξ καςά ςημ κσςςαοική αμαπμξή.
Γι’ ασςό η διαπμξή θεχοείςαι «η κιμηςήοια δύμαμη» για ςημ ειραγχγή θοεπςικώμ ρςξιυείχμ ρςξ ερχςεοικό ςχμ
τσςώμ και από ασςά ρςιπ ςοξτικέπ αλσρίδεπ και ρσμςελεί ρςη διεκπεοαίχρη ςχμ βιξγεχυημικώμ κύκλχμ.
[51]
ΑΟΞΛΑΙΠΣΜΡΖ ΜΔΠΞΣ ΑΟΞ ΢ΖΜ Α΢ΛΞΡΤΑΘΠΑ:

΢ξ μεοό απξμακούμεςαι από ςημ αςμόρταιοα με ςιπ καςακοημμίρειπ (βοξυή, υιόμι, υαλάζι) και γίμεςαι διαθέ-
ριμξ ρςα ξικξρσρςήμαςα (υεοραία και σδάςιμα).
ΟΞΠΔΘΑ ΜΔΠΞΣ Ρ΢ΞΜ ΣΔΠΞΚΞΓΘΙΞ ΙΣΙΚΞ:
Ζ αμςαλλαγή ςξσ μεοξύ μεςανύ αςμόρταιοαπ και:
a. χκεαμώμ γίμεςαι απλά με ςιπ καςακοημμίρειπ και ςημ ενάςμιρη,
b. νηοάπ γίμεςαι με πξλύπλξκξ ςοόπξ, διόςι ςξ μεοό πξσ πέτςει ρε ασςή μπξοεί μα:
i. εναςμιρςεί,
ii. ειρυχοήρει ρςξ σπέδατξπ και ρςξ ρύρςημα ςχμ σπόγειχμ σδάςχμ,
iii. ποξρλητθεί από ςα τσςά και μα απξμακοσμθεί με ςη διαπμξή,
iv. απξμακοσμθεί με ςημ επιταμειακή απξοοξή ποξπ ςξ σδάςιμξ πεοιβάλλξμ.
ΡΣΛΒΞΚΖ ΢ΩΜ ΤΣ΢ΩΜ Ρ΢Ζ ΡΣΓΙΠΑ΢ΖΡΖ ΢ΞΣ ΜΔΠΞΣ Ρ΢Ξ ΥΔΠΡΑΘΞ ΟΔΠΘΒΑΚΚΞΜ:
Ρε μικοέπ λεκάμεπ απξοοξήπ, όπξσ αταιοέθηκαμ όλα ςα δέμςοα, ξ όγκξπ ςξσ μεοξύ πξσ απξοοέει επιταμει-
ακά ασνήθηκε πάμχ από 200%, καςαλήγξμςαπ ςελικά ρςη θάλαρρα. Αμ σπήουαμ ςα τσςά, ςξ μεοό θα είυε
διειρδύρει ρςξ έδατξπ και θα είυε απξδξθεί ρςημ αςμόρταιοα με ςη διαπμξή.
ΔΟΘΔΠΑΡΖ ΢ΞΣ ΜΔΠΞΣ ΟΞΣ ΠΔΔΘ ΔΟΘΤΑΜΔΘΑΙΑ Ρ΢ΖΜ ΑΤΗΞΜΘΑ ΢ΩΜ ΗΠΔΟ΢ΘΙΩΜ ΡΣΡ΢Α΢Θ-
ΙΩΜ:
΢α μεοά πξσ οέξσμ επιταμειακά:
a. παοαρύοξσμ και απξμακούμξσμ από ςα υεοραία ξικξρσρςήμαςα θοεπςικά ρσρςαςικά, ςα ξπξία είυαμ
γίμει διαθέριμα ρςξσπ ξογαμιρμξύπ με μακοόυοξμεπ διαδικαρίεπ,
b. παοέυξσμ ςα θοεπςικά ρσρςαςικά ρςξσπ σδάςιμξσπ απξδέκςεπ. Γι’ ασςό ςα δέλςα ςχμ πξςαμώμ εμτα-
μίζξσμ πξλύ σφηλή παοαγχγικόςηςα.
Αμθοχπιμξπ πληθσρμόπ-Δοημξπξίηρη
ΔΠΖΛΘΙΑ ΞΘΙΞΡΣΡ΢ΖΛΑ΢Α ξμξμάζξμςαι όρα υαοακςηοίζξμςαι από άγξμα εδάτη, μικοή παοαγχγικόςηςα
και μικοή βιξμάζα. Ρσμαμςώμςαι:
a. τσριξλξγικά, όπξσ ξι βοξυξπςώρειπ είμαι πξλύ υαμηλέπ,
b. εναιςίαπ αμθοώπιμχμ παοεμβάρεχμ και ρε πεοιξυέπ όπξσ ςα κλιμαςικά υαοακςηοιρςικά επιςοέπξσμ
πλξύρια βλάρςηρη.
ΟΑΠΑΓΞΜ΢ΔΡ ΟΞΣ ΟΠΞΙΑΚΞΣΜ ΢ΖΜ ΔΠΖΛΞΟΞΘΖΡΖ ΔΜΞΡ ΞΘΙΞΡΣΡ΢ΖΛΑ΢ΞΡ ( ΔΙ΢ΞΡ ΑΟΞ ΢Ξ

ΙΚΘΛΑ)
Ξι λόγξι πξσ μπξοεί μα εοημξπξιήρξσμ έμα ξικξρύρςημα είμαι:
a. η καςαρςοξτή ςξσ από ςημ όνιμη βοξυή,
b. η απξφίλχρή ςξσ (όπχπ ρςα ςοξπικά δάρη),
c. ξι πσοκαγιέπ και η σπεοβόρκηρη (όπχπ ρςα μερξγειακά ξικξρσρςήμαςα).
ΥΑΠΑΙ΢ΖΠΘΡ΢ΘΙΑ ΛΔΡΞΓΔΘΑΙΞΣ ΙΚΘΛΑ΢ΞΡ

΢ξ μερξγειακό κλίμα υαοακςηοίζεςαι από αλληλξδιαδξυή:
a. υειμώμα σγοξύ και με ρυεςικά ήπιεπ θεομξκοαρίεπ,
b. καλξκαιοιξύ νηοξύ και θεομξύ.
΢ξ μερξγειακό καλξκαίοι εσμξεί ςημ εκδήλχρη τχςιάπ, λόγχ:
a. ςηπ μεγάληπ θεομξκοαρίαπ και νηοαρίαπ,
b. ςηπ ρσρρώοεσρηπ μη απξικξδξμημέμχμ νεοώμ τύλλχμ ρςξ έδατξπ.
ΑΜ΢ΘΔΠΑΡΖ ΢ΩΜ ΛΔΡΞΓΔΘΑΙΩΜ ΞΘΙΞΡΣΡ΢ΖΛΑ΢ΩΜ ΛΔ΢Α ΢ΘΡ ΤΩ΢ΘΔΡ

΢α μερξγειακά ξικξρσρςήμαςα μπξοξύμ μα επαμακάμφξσμ ρε λιγόςεοξ από δέκα υοόμια μεςά από τχςιά. Ξι
ξογαμιρμξί ςξσπ είμαι ποξραομξρμέμξι ρςημ πεοιξδική εμτάμιρη ςηπ τχςιάπ και έυξσμ αμαπςύνει μηυαμιρμξύπ
αμαγέμμηρηπ. Υαοακςηοιρςικά παοαδείγμαςα απξςελξϋμ:
a. ξ ρυημαςιρμόπ μέχμ βλαρςώμ και τύλλχμ από σπόγειξσπ ξτθαλμξύπ
b. η ασνημέμη τύςοχρη ρπεομάςχμ πξσ διαρκξοπίρςηκαμ λόγχ ςηπ τχςιάπ.
Όμχπ, εάμ ςξ ξικξρύρςημα καίγεςαι επαμειλημμέμα και δοξσμ αμαρςαλςικξί παοάγξμςεπ (π.υ. βόρκηρη), ςόςε
δεμ μπξοεί μα επαμακάμφει.
ΤΩ΢ΘΑ ΙΑΘ ΔΘΑΒΠΩΡΖ ΢ΞΣ ΔΔΑΤΞΣΡ

Ιύοια επίπςχρη : η αύνηρη ςηπ διάβοχρηπ ςξσ εδάτξσπ.
 Όςαμ καίγξμςαι ςα τσςά, ξι οίζεπ ςξσπ δεμ ρσγκοαςξύμ ςξ έδατξπ.
[52]
 Δάμ επιπλέξμ η κλίρη ςξσ εδάτξσπ είμαι μεγάλη και δευθεί καςαοοακςώδειπ βοξυέπ, εμςείμεςαι η δι-
άβοχρη.
 ΢ελικά ςξ ξικξρύρςημα καςαοοέει βαθμιαία και εοημξπξιείςαι.
Πύπαμρη
Πϋπαμρη είμαι η επιβάοσμρη ςξσ πεοιβάλλξμςξπ με κάθε παοάγξμςα πξσ έυει βλαπςικέπ επιδοάρειπ ρςξσπ
ξογαμιρμξύπ. Ιάθε ςέςξιξπ παοάγξμςαπ ξμξμάζεςαι ούπξπ.Ρτους ούπξσπ πεοιλαμβάμξμςαι:
a. ρσγκεκοιμέμεπ υημικέπ ξσρίεπ,
b. διάτξοεπ μξοτέπ εμέογειαπ, όπχπ η θεομόςηςα, ξ ήυξπ και ξι ακςιμξβξλίεπ.
ΟΠΞΫΟΞΗΔΡΔΘΡ ΓΘΑ ΜΑ ΓΘΜΔΘ ΔΜΑΡ ΠΣΟΞΡ ΑΟΔΘΚΖ ΓΘΑ ΢Ξ ΟΔΠΘΒΑΚΚΞΜ

Ρσμήθχπ, για μα γίμει απειληςικόπ έμαπ ούπξπ, δεμ έυει ρημαρία η πξιόςηςά ςξσ, αλλά ξ οσθμόπ με ςξμ ξπξίξ
ποξρςίθεςαι ρε έμα ξικξρύρςημα. Ασςό ξτείλεςαι ρςξ όςι όλα ςα ξικξρσρςήμάςα διαθέςξσμ ειδικξύπ μηυαμιρ-
μξύπ απξκαςάρςαρηπ ςηπ ιρξοοξπίαπ ςξσπ, πξσ απξμακούμξσμ ή αδοαμξπξιξύμ ςξσπ βλαπςικξύπ παοάγξμ-
ςεπ. Έςρι, ακόμη και μια ξσρία πξσ είμαι:
a. αβλαβήπ ρε μικοέπ ρσγκεμςοώρειπ, μπξοεί μα γίμει απειληςική, αμ ξ οσθμόπ ειραγχγή ςηπ είμαι μεγα-
λύςεοξπ από ςξμ οσθμό με ςξμ ξπξίξ δοξσμ ασςξί ξι μηυαμιρμξί,
b. ςξνική, μπξοεί μα μημ έυει βαοιέπ πεοιβαλλξμςικέπ επιπςώρειπ, αμ ξ οσθμόπ ειραγχγήπ ςηπ είμαι μικ-
οόςεοξπ από ςξμ οσθμό με ςξμ ξπξίξ δοξσμ ασςξί ξι μηυαμιρμξί.
ΙΑ΢ΖΓΞΠΘΔΡ ΠΣΟΑΜΡΖΡ
Ζ ούπαμρη διακοίμεςαι, αμάλξγα με ςξ ςμήμα ςηπ βιόρταιοαπ πξσ πλήςςει,ρε αςμξρταιοική ούπαμρη, ού-
παμρη ςχμ σδάςχμ και ρε ούπαμρη ςξσ εδάτξσπ.
Αςμξρταιοική ούπαμρη
ΟΔΠΘΒΑΚΚΞΜ΢ΘΙΑ ΟΠΞΒΚΖΛΑ΢Α ΟΞΣ ΞΤΔΘΚΞΜ΢ΑΘ Ρ΢ΖΜ Α΢ΛΞΡΤΑΘΠΘΙΖ ΠΣΟΑΜΡΖ
΢α πεοιβαλλξμςικά ποξβλήμαςα πξσ ξτείλξμςαι ρςημ αςμξρταιοική ούπαμρη είμαι ρήμεοα ςα ενήπ:
a. ΢ξ ταιμόμεμξ ςξσ θεομξκηπίξσ.
b. ΢ξ τχςξυημικό μέτξπ.
c. Ζ εναρθέμηρη ςηπ ρςιβάδαπ ςξσ όζξμςξπ.
d. Ζ όνιμη βοξυή.
΢ξ ταιμόμεμξ ςξσ θεομξκηπίξσ

Ζ ηλιακή ακςιμξβξλία πξσ τςάμει ρςημ επιτάμεια ςηπ Γηπ:
a. καςά έμα μέοξπ ςηπ απξοοξτάςαι από ασςήμ, εμώ
b. η σπόλξιπη εκπέμπεςαι πίρχ ρςημ αςμόρταιοα με ςη
μξοτή σπέοσθοηπ ακςιμξβξλίαπ. Από ςξ ρύμξλξ ασςήπ ςηπ
σπέοσθοηπ ακςιμξβξλίαπ:
i. έμα μέοξπ δερμεύεςαι από ςξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα και
ςξσπ σδοαςμξύπ πξσ σπάουξσμ ρςημ αςμόρταιοα. Έςρι
ασνάμεςαι ήπια η θεομξκοαρία ςηπ Γηπ.
ii. ςξ σπόλξιπξ μέοξπ ςηπ διαπεομά ςημ αςμόρταιοα και δι-
ατεύγει ρςξ διάρςημα. Λε ασςόμ ςξμ ςοόπξ απξςοέπεςαι
η σπεοθέομαμρη ςηπ Γηπ.
΢α ςελεσςαία υοόμια, εναιςίαπ ςηπ σπέομεςοηπ υοήρηπ ξοσκ-
ςώμ κασρίμχμ, η ρσγκέμςοχρη διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα ρςημ
αςμόρταιοα έυει ασνηθεί. Γι’ ασςόμ ςξμ λόγξ ασνάμεςαι και ςξ πξρξρςό ςηπ σπέοσθοηπ ακςιμξβξλίαπ πξσ
δερμεύεςαι, με απξςέλερμα ςημ αύνηρη ςηπ Ηεομξκοαρίαπ ςηπ αςμόρταιοαπ.
ΔΟΘΟ΢ΩΡΔΘΡ ΑΟΞ ΢ΖΜ ΑΣΝΖΡΖ ΢ΖΡ ΗΔΠΛΞΙΠΑΡΘΑΡ ΢ΖΡ Α΢ΛΞΡΤΑΘΠΑΡ

Ζ πξρόςηςα ςξσ διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα πξσ ποξρςίθεςαι ρςημ αςμόρταιοα ασνάμεςαι με οσθμό 0,3% ςξμ
υοόμξ. Γι’ ασςό πξλλξί επιρςήμξμεπ πιρςεύξσμ όςι ςξ 2040 μέρη θεομξκοαρία ρςη Γη θα έυει ασνηθεί καςά
5°C. Αμ ρσμβεί ασςό, ςόςε ξι ρξβαοέπ κλιμαςικέπ μεςαβξλέπ πξσ θα ποξκύφξσμ θα έυξσμ δοαμαςικέπ επιπςώ-
ρειπ, όπχπ:
a. ςήνη ςχμ πξλικώμ πάγχμ, με απξςέλερμα ςημ αμύφχρη ςηπ ρςάθμηπ ςηπ θάλαρραπ και επξμέμχπ ςημ
απώλεια μεγάλχμ υεοραίχμ εκςάρεχμ, ξι ξπξίεπ θα καλστθξύμ με μεοό,
b. μεςαςοξπή γόμιμχμ πεοιξυώμ ρε άγξμεπ και αμςιρςοότχπ.
[53]
Δημιξσογία ςξσ τχςξυημικξύ μέτξσπ

΢ξ μέτξπ πξσ κάλσφε ςξ Κξμδίμξ ςξ 1952 ήςαμ
έμα μίγμα διξνειδίξσ ςξσ θείξσ και άλλχμ ποξψ-
όμςχμ αςελξύπ καύρηπ ξοσκςώμ κασρίμχμ. Όμχπ
ςξ μέτξπ ςξσ Κξπ Άμςζελεπ με ςξ υαοακςηοιρςι-
κό κατεςί υοώμα, όπχπ και ςηπ Αθήμαπ, ρυημα-
ςίζεςαι από ςημ αμςίδοαρη μιαπ ρειοάπ ξσριώμ με
ςξ αςμξρταιοικό ξνσγόμξ σπξ ςημ επίδοαρη ςηπ
ηλιακήπ ακςιμξβξλίαπ, Ρςιπ ξσρίεπ ασςέπ ρσγκα-
ςαλέγξμςαι ξι:
a. ποχςξγεμείπ οϋπξσπ, δηλαδή μια ρειοά
ξσριώμ πξσ παοάγξμςαι από ςιπ μηυαμέπ ε-
ρχςεοικήπ καύρηπ (ασςξκιμήςχμ, αεοξπλά-
μχμ, εογξρςαρίχμ). ΢έςξιεπ ξσρίεπ είμαι ςα
ξνείδια ςξσ αζώςξσ, ςξ μξμξνείδιξ ςξσ άμθοα-
κα και διάτξοξι σδοξγξμάμθοακεπ.
b. δεσςεοξγεμείπ οϋπξσπ. ΢έςξιεπ ξσρίεπ είμαι ςξ όζξμ και ςξ μιςοικό σπεοξνσακε-ςύλιξ (PAN).
Ξι ποχςξγεμείπ οϋπξι αμςιδοξϋμ και ρυημαςίζξσμ ςξσπ δεσςεοξγεμείπ.
ΟΠΩ΢ΞΓΔΜΔΘΡ ΠΣΟΞΘ –ΒΚΑΒΔΡ ΟΞΣ ΟΠΞΙΑΚΞΣΜ

a. ΢ξ μξμξνείδιξ ςξσ άμθοακα, ςξ ξπξίξ, ρε σφηλέπ ρσγκεμςοώρειπ, παοεμπξδίζει ςη μεςατξοά ξνσγό-
μξσ ρςξσπ ιρςξύπ (αμςαγχμίζεςαι ςξ ξνσγόμξ για ςημ ειδική θέρη ρύμδερηπ ρςξ μόοιξ ςηπ αιμξρταιοίμηπ).
b. ΢α ξνείδια ςξσ αζώςξσ, ςα ξπξία καςαρςοέτξσμ ςξσπ ιρςξύπ ςχμ πμεσμόμχμ και εναρθεμίζξσμ ςημ αμ-
ςίρςαρη ςξσ ξογαμιρμξύ ρςημ πμεσμξμία. Ζ έκθερη ςξσ ξο-γαμιρμξύ για μεγάλξ υοξμικό διάρςημα ρε υα-
μηλέπ ρσγκεμςοώρειπ ςξσπ ξδηγεί ρςημ εκδήλχρη εμτσρήμαςξπ.
c. Ξοιρμέμξι σδοξγξμάμθοακεπ, όπχπ ςξ βεμζξπσοέμιξ, ρι ξπξίξι έυξσμ καοκίμξγόμξ δοάρη.
ΔΔΣ΢ΔΠΞΓΔΜΔΘΡ ΠΣΟΞΘ –ΒΚΑΒΔΡ ΟΞΣ ΟΠΞΙΑΚΞΣΜ

a. ΢ξ όζξμ, ςξ ξπξίξ ποξκαλεί ποξβλήμαςα ρςξ αμαπμεσρςικό ρύρςημα παοόμξια με ασςά πξσ ποξκα-
λξύμ ςα ξνείδια ςξσ αζώςξσ.
b. ΢ξ ΠΑΜ, ςξ ξπξίξ ποξκαλεί εοεθιρμξύπ ρςα μάςια.
Ξι οϋπξι, εκςϊπ απϊ βλάβεπ ρςημ σγεία, ποξκαλξϋμ ρημαμςικέπ καςαρςοξτέπ ρςα τσρικά ξικξρσρςήμαςα.
Δναρθέμηρη ςηπ ρςιβάδαπ ςξσ όζξμςξπ

Λια βαθμιαία εναρθέμηρη ςηπ ρςιβάδαπ ςξσ όζξμςξπ άουιρε μα παοα-
ςηοείςαι από ςη δεκαεςία ςξσ 1970. Έςρι, ρςα μέρα ςξσ 1980 δημιξ-
σογήθηκε μια «ςούπα» πάμχ από ςημ Αμςαοκςική.
Ζ ΡΖΛΑΡΘΑ ΢ΞΣ ΞΕΞΜ΢ΞΡ ΓΘΑ ΢ΞΣΡ ΞΠΓΑΜΘΡΛΞΣΡ
΢ξ όζξμ ρςημ αςμόρταιοα:
a. όςαμ βοίρκεςαι ρςα καςώςεοα επίπεδα, απξςελεί ούπξ,
b. όςαμ βοίρκεςαι ρςα αμώςεοα επίπεδα, ρυημαςίζει τσριξλξγικά
μια ρςιβάδα πξσ ρσμςελεί ρςη διαςήοηρη ςηπ ζχήπ, απξοοξτώμςαπ
μέοξπ ςηπ σπεοιώδξσπ ακςιμξ-βξλίαπ. Ασςή η ακςιμξβξλία ποξκα-
λεί:
i. θάμαςξ ρςξσπ μξμξκσςςάοξσπ ξογαμιρμξύπ,
ii. μεςαλλάνειπ ρςξ DNA και γι' ασςό ρυεςίζεςαι και με ςξμ καοκί-
μξ ςξσ δέομαςξπ,
iii. καςαοοάκςη.
ΔΝΑΡΗΔΜΖΡΖ ΢ΖΡ Ρ΢ΘΒΑΔΑΡ ΢ΞΣ ΞΕΞΜ΢ΞΡ -ΑΘ΢ΘΔΡ ΙΑΘ ΔΟΘΟ΢ΩΡΔΘΡ

Από ςιπ ρυεςικέπ έοεσμεπ έυει ποξκύφει όςι η αιςία για ςημ εναρθέμηρη ςηπ ρςιβάδαπ ςξσ όζξμςξπ είμαι ξι
υλχοξτθξοάμθοακεπ (ρςξ εμπόοιξ ξμξμάζξμςαι Freon). Ασςξί υοηριμξπξιξύμςαι χπ:
a. φσκςικά σγοά ρςα φσγεία και ρςα κλιμαςιρςικά,
b. ποξχθηςικά αέοια ρςα ρποέι.
Όρξ ελαςςώμεςαι ςξ όζξμ ρςη ρςοαςόρταιοα, ςόρξ ασνάμεςαι η πξρόςηςα ςηπ σπεοιώδξσπ ακςιμξβξλίαπ πξσ
τςάμει ρςη Γη. Έςρι, ασνάμεςαι η πιθαμόςηςα δσρμεμώμ επιπςώρεχμ ρςξσπ ξογαμιρμξύπ.
ΛΔ΢ΠΑ ΓΘΑ ΢ΖΜ ΟΠΞΡ΢ΑΡΘΑ ΢ΖΡ Ρ΢ΘΒΑΔΑΡ ΢ΞΣ ΞΕΞΜ΢ΞΡ

Από ςξ 1994, ςξ Δσοχπαψκό Ιξιμξβξύλιξ απξτάριρε:
[54]
a. ςημ απαγόοεσρη ςηπ παοαγχγήπ ςχμ υλχοξτθξοαμθοάκχμ,

b. ςημ αμςικαςάρςαρη ςξσπ από σδοξτθξοάμθοακεπ πξσ δεμ πεοιέυξσμ ςξ καςαρςοεπςικό για ςξ όζξμ
υλώοιξ.
΢α μέςοα πξσ λήτθηκαμ είυαμ χπ ρςόυξ μα αμαρςοατεί η ρσμευιζόμεμη εναρθέμηρη ςηπ ρςιβάδαπ ςξσ όζξμ-
ςξπ.
Ζ όνιμη βοξυή
Ρςημ αςμόρταιοα απελεσθεοώμξμςαι διάτξ-
οα αέοια όπχπ ξνείδια ςξσ αζώςξσ και ξνεί-
δια ςξσ θείξσ πξσ ποξέουξμςαι από:
a. ςη δοαρςηοιόςηςα ςχμ ηταιρςείχμ,
b. ςημ απξικξδόμηρη ξογαμικώμ ξσριώμ
από ςα βακςήοια ςξσ εδάτξσπ,
c. ςη υοήρη σγοώμ κασρίμχμ (κσοίχπ).
΢α αέοια ασςά μεςαςοέπξμςαι, με ςημ επίδ-
οαρη ςχμ σδοαςμώμ ςηπ αςμόρταιοαπ, ρε
μιςοικό ξνύ και ρε θειώδεπ ξνύ αμςιρςξίυχπ.
Διαλσμέμα ρςξ μεοό ςηπ βοξυήπ, ρςξ υιόμι,
ρςημ ξμίυλη ή ρςξ υαλάζι επιρςοέτξσμ ρςημ
επιτάμεια ςηπ Γηπ.
Όρξ δεμ είμαι ασνημέμεπ ξι ρσγκεμςοώρειπ
ςχμ ξνειδίχμ ασςώμ, ςξ μιςοικό και ςξ θειώδεπ ξνύ πξσ βοίρκξμςαι διαλσμέμα ρςξ μεοό ςηπ βοξυήπ ςημ καθιρ-
ςξύμ ελατοώπ όνιμη (πεοίπξσ οΖ = 5,6). Όςαμ όμχπ ρςημ αςμόρταιοα μιαπ πεοιξυήπ είμαι μεγάλεπ ξι ρσγ-
κεμςοώρειπ ςχμ ξνειδίχμ ασςώμ, διόςι γίμεςαι εμςαςική υοήρη σγοώμ κασρίμχμ ή γιαςί εκεί έςσυε μα έυξσμ με-
ςατεοθεί ασςξί ξι ούπξι από ςξμ άμεμξ, ασνάμεςαι η πξ-ρόςηςα ςξσ μιςοικξύ και ςξσ θειώδξσπ ξνέξπ πξσ
βοίρκξμςαι διαλσμέμα ρςξ μεοό ςηπ βοξυήπ. Έςρι όμχπ η βοξυή γίμεςαι πιξ όνιμη και ςξ οΖ ςηπ μπξοεί μα
πέρει αοκεςά κάςχ από ςξ 5.
ΞΘ ΔΟΘΟ΢ΩΡΔΘΡ ΢ΖΡ ΞΝΘΜΖΡ ΒΠΞΥΖΡ

Δναιςίαπ ςηπ όνιμηπ βοξυήπ, ρςη τύρη:
a. καςαρςοέτεςαι ςξ τύλλχμα ςχμ δέμςοχμ,
b. ελαςςώμεςαι η γξμιμόςηςα ςξσ εδάτξσπ,
c. θαμαςώμξμςαι τσςικξί και ζχικξί ξογαμιρμξί ρςα σδάςιμα ξικξρσρςήμαςα.
d. Δπίρηπ η όνιμη βοξυή καςαρςοέτει ιρςξοικά αουιςεκςξμικά μμημεία και έογα ςέυμηπ καςαρκεσαρμέμα
από μάομαοξ, ατξύ ςα ξνέα ςηπ βοξυήπ διαβοώμξσμ ςιπ ενχςεοικέπ επιτάμειεπ ςξσπ (ποξκαλξύμ γσφξπξί-
ηρη).
Ζ ούπαμρη ςχμ σδάςχμ

Πύπαμρη ςξσ μεοξύ ξμξμάζεςαι κάθε τσρική, υημική ή βιξλξγική μεςαβξλή πξσ ςξ κάμει ακαςάλληλξ για ςξσπ
ξογαμιρμξύπ πξσ ζξσμ ρε ασςό ή ςξ υοηριμξπξιξύμ.Ζ ούπαμρη ςξσ μεοξύ ενελίρρεςαι παοάλληλα με ςημ ιρ-
ςξοία ςξσ αμθοώπξσ, από ςόςε πξσ ςα λύμαςα ςχμ ποώςχμ ξικιρμώμ απελεσθεοώμξμςαμ ρςα γειςξμικά πξςά-
μια, ρςιπ λίμμεπ και ρςιπ θάλαρρεπ. Οξλύ αογόςεοα η ρσγκέμςοχρη ςξσ πληθσρμξύ ρςιπ αμεγειοόμεμεπ πόλε-
ιπ:
a. αύνηρε ςημ πξρόςηςα ςχμ ξογαμικώμ λσμάςχμ πξσ παοάγξμςαμ από ςξσπ καςξίκξσπ,
b. ποόρθερε μέξσπ ούπξσπ, ςιπ ςξνικέπ ξσρίεπ, και παοαποξψόμςα ςχμ υημικώμ καςεογαριώμ, όπχπ ασςά
ςηπ βσορξδεφίαπ και ςηπ μεςαλλξσογίαπ.
΢ΠΞΟΞΘ ΠΣΟΑΜΡΖΡ ΢ΩΜ ΣΔΑ΢ΩΜ
Ρςιπ πεοιρρόςεοεπ πεοιπςώρειπ η ούπαμρη ςξσ μεοξύ νεκιμά από ςιπ αρςικέπ και βιξμηυαμικέπ δοαρςηοιόςηςεπ
πξσ γίμξμςαι ρςημ νηοά και καςαλήγει ρε θάλαρρεπ, πξςαμξύπ και λίμμεπ. Έςρι ρσμβαίμξσμ ςα ενήπ:
a. Από ςιπ φσκςικέπ εγκαςαρςάρειπ πσοημικώμ αμςιδοαρςήοχμ και εογξρςαρίχμ, όπξσ υοηριμξπξιξύμςαι
ξοσκςά καύριμα, παοάγξμςαι θεομά μεοά. Ασςά, εάμ διξυεςεσθξύμ ρε σδάςιμξ ξικξρύρςημα, μπξοεί μα
ποξκαλέρξσμ αύνηρη ςηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ μεοξύ. ΢όςε ελαςςώμεςαι η ρσγκέμςοχρη ςξσ ξνσγόμξσ πξσ
βοίρκεςαι διαλσμέμξ ρε ασςό.
b. Λέρχ ςχμ αγχγώμ απξυέςεσρηπ, ςα αρςικά λύμαςα καςαλήγξσμ ρςα σδάςιμα ξικξρσρςήμαςα. ΢α λύ-
μαςα ασςά πεοιέυξσμ παοαποξψόμςα ςξσ αμθοώπιμξσ μεςαβξλιρμξύ (πεοιςςώμαςα, ρχμαςικέπ εκκοίρειπ) και
διάτξοεπ ξσρίεπ καθημεοιμήπ υοήρηπ (απξοοσπαμςικά, ποξψόμςα καθαοιρμξύ κ.ά.). Έςρι μπξοεί:
i. μα ασνηθεί ςξ μικοξβιακό τξοςίξ ρςα μεοά και μα διαδξθξύμ βαοιέπ μόρξι,
ii. μα ποξκληθεί ςξ ταιμόμεμξ ςξσ εσςοξτιρμξύ.
[55]
c. ΢α απόβληςα ςχμ βιξμηυαμιώμ πεοιέυξσμ έμα πλήθξπ από υημικέπ ξσρίεπ, όπχπ:
i. βαοέα μέςαλλα, π.υ. μόλσβδξπ, σδοάογσοξπ, φεσδάογσοξπ κ.ά.,
ii. ξογαμικξύπ διαλύςεπ και πεςοελαιξειδή.
Όςαμ ξι ξσρίεπ ασςέπ ειράγξμςαι ρςα σδάςιμα ξικξρσρςήμαςα, διαςαοάρρξσμ ςημ ιρξοοξπία ςξσπ και απειλξ-
ύμ ςη ζχή ςχμ σδοόβιχμ ξογαμιρμώμ. Διδικά ςα βαοέα μέςαλλα και ξι ρύμθεςεπ ξογαμικέπ ξσρίεπ πξσ δεμ δι-
αλύξμςαι ρςξ μεοό μπξοξύμ, μέρχ ςχμ ςοξτικώμ αλσρίδχμ, μα έυξσμ επιπςώρειπ και ρςξμ άμθοχπξ.
΢ξ ταιμόμεμξ ςξσ εσςοξτιρμξύ

Οοξκαλείςαι ρε έμα σδάςιμξ ξικξρύρςημα όςαμ ασςό
δευθεί μιςοικά και τχρτξοικά άλαςα με ςα αρςικά λύ-
μαςα ή με ςα λιπάρμαςα πξσ απξπλέμξμςαι με ςξ μεοό
ςηπ βοξυήπ. ΢α άλαςα ασςά απξςελξύμ θοεπςικέπ ξσρί-
επ για ςξσπ σδοόβιξσπ ποχςξρσμθεςικξύπ ξογαμιρμξύπ
(ςξ τσςξπλαγκςόμ) και ποξκαλξύμ σπέομεςοη αύνηρη
ςξσ πληθσρμξύ ςξσπ. Έςρι ασνάμεςαι σπέομεςοα και ξ
πληθσρμόπ ςξσ ζχξπλαγκςξύ (μξμξκύςςαοξι ζχικξί ξο-
γαμιρμξί) πξσ ςοέτεςαι από ςξ τσςξπλαγκςόμ.
Όςαμ πεθάμξσμ ξι ξογαμιρμξί ςξσ πλαγκςόμ, ρσρρχοε-
ύεςαι μεκοή ξογαμική ύλη, η ξπξία επιςοέπει ςημ σπέο-
μεςοη αύνηρη ςχμ βακςηοίχμ πξσ ςημ καςαμαλώμξσμ.
Όμχπ, λόγχ ςηπ αύνηρηπ ςχμ μικοξξογαμιρμώμ, ασνά-
μεςαι ξ οσθμόπ καςαμάλχρηπ ςξσ ξνσγόμξσ, νεπεομώμςαπ ασςόμ ςηπ παοαγχγήπ ςξσ. Έςρι λιγξρςεύει ρσμε-
υώπ ςξ ξνσγόμξ πξσ βοίρκεςαι διαλσμέμξ ρςξ μεοό. ΢ξ απξςέλερμα είμαι μα πεθαίμξσμ από αρτσνία ξι αμώ-
ςεοξι ξογαμιρμξί (π.υ. ςα φάοια ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ).
Βιξρσρρώοεσρη
Ξι πιξ ςξνικξί ούπξι ρςη βιόρταιοα είμαι:
a. ςα διάτξοα παοαριςξκςόμα και εμςξ-
μξκςόμα,
b. ςα οαδιεμεογά απόβληςα και ςα πα-
οαποξψόμςα ςχμ οαδιεμεογώμ εκοήνεχμ.
Ξι ούπξι ασςξί έγιμαμ πξλύ ρημαμςικξί μεςά
ςξμ Β' Οαγκόρμιξ Οόλεμξ, όςαμ ασνήθηκε η
απελεσθέοχρη ςξσπ ρςξ πεοιβάλλξμ. Ιξιμό
ρςξιυείξ ςξσ ςοόπξσ πξσ επιδοξύμ είμαι όςι
δεμ διαρπώμςαι από ςξσπ ξογαμιρμξύπ (μη
βιξδιαρπώμεμεπ ξσρίεπ). Γι' ασςό, ακόμη και
όςαμ απελεσθεοώμξμςαι ρε υαμηλέπ ρσγκεμ-
ςοώρειπ, πεομώμςαπ από ςξμ έμα κοίκξ ςηπ
ςοξτικήπ αλσρίδαπ ρςξμ επόμεμξ, ρσρρχοε-
ύξμςαι ρςξσπ κξοσταίξσπ καςαμαλχςέπ.
Βιξρσρρόοεσρη ξμξμάζεςαι ςξ ταιμόμεμξ
καςά ςξ ξπξίξ ασνάμεςαι η ρσγκέμςοχρη (μη
βιξδιαρπώμεμχμ) ςξνικώμ υημικώμ ξσριώμ
ρςξσπ ιρςξύπ ςχμ ξογαμιρμώμ καςά μήκξπ ςηπ ςοξτικήπ αλσρίδαπ
(από ςα καςώςεοα επίπεδα ποξπ ςα αμώςεοα).
ΟΞΘΑ ΡΖΛΑΡΘΑ ΔΥΔΘ ΓΘΑ ΢ΞΜ ΑΜΗΠΩΟΞ Ζ βιξρσρρώοεσρη α-
πειλεί και ςξμ άμθοχπξ, διόςι ασςόπ απξςελεί ρσμήθχπ ςξμ ςελεσςαίξ
κοίκξ ρε πξλλέπ ςοξτικέπ αλσρίδεπ.
ΟΠΞΡΞΥΖ!!!!!!
ΔΠΩ΢ΖΡΖ: Ιαςά πόρξ ασνάμεςαι η ρσγκέμςοχρη μιαπ μη βιξδιαρ-
πώμεμηπ ξσρίαπ καςά μήκξπ μιαπ ςοξτικήπ αλσρίδαπ;
Έρςχ όςι ρε κάθε κιλό εμόπ τσςξύ έυει απξςεθεί 1 mg μιαπ μη βιξδι-
αρπώμεμηπ ξσρίαπ.
Έμα τσςξτάγξ, για μα ασνήρει ςη βιξμάζα ςξσ καςά 1 kg, θα ποέπει
μα τάει 10 kg από ςξ τσςό, όπξσ θα πεοιέυξμςαι 10 mg ςηπ ξσρίαπ.
Ατξύ ασςή η ξσρία δεμ απξβάλλεςαι από ςξμ ξογαμιρμό ςξσ, κάθε 1
[56]
kg ςξσ τσςξτάγξσ θα πεοιέυει 10 mg ςηπ ξσρίαπ. Ξμξίχπ, ρε έμα ραοκξτάγξ πξσ ςοέτεςαι από ςξ τσςξτά-
γξ, ρε 1 kg βιξμάζαπ ςξσ θα πεοιέυξμςαι 100 mg ςηπ ξσρίαπ. Δηλαδή η ρσγκέμςοχρη ςηπ μη βιξδιαρπώμεμηπ
ξσρίαπ ρσμευώπ ασνάμεςαι όρξ πηγαίμει ρε αμώςεοα ςοξτικά επίπεδα.
Πύπαμρη ςξσ εδάτξσπ

ΔΔΑΤΞΡ -ΟΠΞΔΚΔΣΡΖ
΢ξ έδατξπ έυει ποξέλθει από ςημ απξράθοχρη πεςοχμάςχμ, η ξπξία ποξκαλείςαι από ςξμ άμεμξ, ςξ μεοό,
ςξμ πάγξ και ςη δοάρη ςχμ ξογαμιρμώμ επί δεκάδεπ υοόμια. ΢ξ λεπςό ρςοώμα υώμαςξπ πξσ καλύπςει ςημ
επιτάμεια ςξσ εδάτξσπ είμαι καςάλληλξ για ςημ αμάπςσνη ςχμ τσςώμ και για ςη δοάρη ςχμ απξικξδξμηςώμ.
ΠΣΟΑΜΡΖ ΢ΞΣ ΔΔΑΤΞΣΡ ΔΟΘΟ΢ΩΡΔΘΡ

Δναιςίαπ ςχμ αμθοώπιμχμ δοαρςηοιξςήςχμ, ςξ έδατξπ διαβοώμεςαι από ςξνικέπ ξσρίεπ (οαδιεμεογά απόβλη-
ςα, εμςξμξκςόμα, βαοέα μέςαλλα κ.ά.). ΢ξ απξςέλερμα είμαι η εοημξπξίηρη και η είρξδξπ ςξνικώμ ξσριώμ
ρςα σδάςιμα ξικξρσρςήμαςα ή ρςα σπόγεια μεοά.
Ζ ούπαμρη ςξσ εδάτξσπ, αμ και άογηρε μα γίμει αμςιληπςή, έυει ςόρη ρημαρία όρη και η ούπαμρη ςξσ μεοξύ
και ρσμδέεςαι μαζί ςηπ.
Ζυξούπαμρη
Ζ έμςαρη ςξσ ήυξσ μεςοιέςαι ρε μςεριμπέλ. Έμα μςεριμπέλ αμςιποξρχπεύει ςημ ελάυιρςη διατξοά ρςημ έμςα-
ρη δύξ ήυχμ πξσ επιςοέπει ρςξ ασςί μα ςξσπ διακοίμει. Έυει βοεθεί όςι ξ ήυξπ από ςξ θοόιρμα ςχμ τύλλχμ
έυει έμςαρη 10 μςεριμπέλ, ξ θόοσβξπ εμόπ δοόμξσ με έμςξμη κσκλξτξοία έυει έμςαρη 90 μςεριμπέλ, εμώ ξ θό-
οσβξπ καςά ςημ απξγείχρη εμόπ αεοξρκάτξσπ έυει έμςαρη 150 μςεριμπέλ.
ΖΥΞΠΣΟΑΜΡΖ –ΔΟΘΟ΢ΩΡΔΘΡ Ρ΢ΞΜ ΑΜΗΠΩΟΞ

Ξ θόοσβξπ απξςελεί μια μξοτή ούπαμρηπ πξσ υαοακςηοίζει ςιπ αρςικέπ και βιξμηυαμικέπ ζώμεπ. Δπιδοά ςόρξ
ρςξ σπξδεκςικό όογαμξ ςηπ ακξήπ ςξσ αμθοώπξσ όρξ και ρςξ ρύμξλξ ςχμ λειςξσογιώμ ςξσ.
Ζ ρσμευήπ έκθερη ρε ήυξ έμςαρηπ μεγαλύςεοηπ από 85 μςεριμπέλ μπξοεί μα ποξ-καλέρει απώλεια ςηπ ακξήπ.
Όμχπ ξ ήυξπ επηοεάζει και ςημ φσυική σγεία ςχμ αμθοώπχμ:
α) ασνάμξμςαπ ςημ επιθεςικόςηςα και ςξ ρςοεπ,
β) μειώμξμςαπ ςημ ικαμόςηςα ςξσπ μα ρσγκεμςοώμξμςαι και μα παίομξσμ απξτάρειπ.
γ) ασνάμει ςημ αοςηοιακή πίερη και
δ) ςημ έκκοιρη γαρςοεμςεοικώμ σγοώμ, κάςι πξσ μπξοεί μα ποξκαλέρει έλκξπ
Δοχςήρειπ θεχοίαπ
1. Μα δόρεςε ςξσπ παοακάςχ ξοιρμξϋπ:
a. Αζφρνδέπμεςπη d. Βθνμάζα
b. Νθρξνπνίηπη e. Παξαγφγθιόρηρα
c. Απνλθρξνπνίηπη
2. Μα αματέοεςε:
a. ρη πςμβνκή ρφλ σςρώλ πρνλ ιύικν ρνς αζώρνς
b. ρν πώο επηξεάζεθ η ιαραπρξνσή ρφλ ρξνπθιώλ δαπώλ ρνλ ιύικν ρνς άλθξαια
c. ρη πςμβνκή ρφλ σςρώλ πρνλ ςδξνκνγθιό ιύικν
3. ΢ξ πλαρµόδιξ υοηριµξπξιεί χπ ςοξτή ςξσ ςημ αιµξρταιοίμη. Οξια κϋςςαοα ποξρβάλλει και ςι ε-
πιπςόρειπ έυει ασςϊ; Οξια ποξβλήµαςα ποξκλήθηκαμ απϊ ςιπ ποξρπάθειεπ απξςοξπήπ ςηπ µεςάδξρηπ
ςξσ;
4. Μα γοάφεςε ρσμξπςικά ςξσπ 4 δοϊμξσπ πξσ μπξοεί μα ακξλξσθήρει ςξ μεοϊ ςηπ βοξυήπ ςξ ξπξίξ
πέτςει ρςημ νηοά.
5. Ρςξ διπλαμϊ ρυήμα απεικξμίζεςαι ξ κϋκλξπ ςξσ άμθοακα:

a. Να νλνμάπερε ρθο δθαδθιαπίεο ή ρνςο νξγαλθπμνύο 1, 2 ιαθ 3.
b. Πνθνθ νξγαλθπμνί πε έλα νθινπύπρημα νλνμάζνλραθ παξαγφ-
γνί ιαθ πνθνο ν ξόκνο ρνςο;
c. Πνθα η πημαπία ρφλ σςρώλ πρν ιύικν ρνς λεξνύ;
6. Πνθνθ είλαθ νθ κόγνθ πνς νδηγνύλ πρηλ εξημνπνίηπη ελόο νθ-
ινπςπρήμαρνο;
[57]
7. Οώπ επιδοά η εοημξπξίηρη ρςξμ κύκλξ ςξσ μεοξύ;

8. ΢α ςελεσςαία υοόμια γίμεςαι εσοέχπ λόγξπ για ςξ ταιμόμεμξ ςξσ θεομξκηπίξσ. Οεοιγοάφςε ασςό ςξ
ταιμόμεμξ. Από ςη διαςαοαυή πξιξύ βιξγεχυημικξύ κύκλξσ ποξκαλείςαι ςξ ταιμόμεμξ ςξσ θεομξκηπίξσ;
Δνηγήρςε αμαλσςικά ςα αίςια ασςξύ ςξσ ταιμξμέμξσ.Οξιεπ είμαι ξι ρσμέπειεπ ςξσ ταιμξμέμξσ ςξσ θεομξ-
κηπίξσ;
9. Οξιεπ διαδικαρίεπ είμαι απαοαίςηςεπ για ςημ ξλξκλήοχρη ςχμ βιξγεχυημικώμ κύκλχμ;
10. ΢ι γμχοίζεςε για ςξ οόλξ ςξσ CO2 ρςξ ξικξρύρςημα;
11. Οεοιβαλλξμςικά ποξβλήμαςα ρςημ αμςιμεςώπιρη ςχμ ξπξίχμ ρσμβάλλει η τσςική βλάρςηρη
12. Οώπ επηοεάζει ξ έμςξμξπ θόοσβξπ ςημ σγεία ςξσ αμθοώπξσ;
13. Οξια η ρημαρία ςηπ διαπμξήπ ςχμ τσςώμ για έμα ξικξρύρςημα;
14. Οξια ςα υαοακςηοιρςικά εμόπ εοημικξύ ξικξρσρςήμαςξπ και πχπ έμα ξικξρύρςημα μπξοεί μα ξδηγηθεί
ρε εοημξπξίηρη.
15. Λε πξιξ ςοόπξ ρσμμεςέυει η βοξυή ρςξσπ βιξγεχυημικξύπ κύκλξσπ;
16. Μα αματέοεςε ςξσπ κιμδύμξσπ ρςημ αμθοώπιμη σγεία από ςη δοάρη ςχμ ποχςξγεμώμ ούπχμ.
17. ΢ι ξοίζξσμε χπ ούπαμρη ςχμ σδάςχμ; Γιαςί ςξ θεομό μεοό απξςελεί ούπξ;
18. Λε πξιξ ςοόπξ μπξοεί η εοημξπξίηρη μα επηοεάρει ςξ κύκλξ ςξσ μεοξύ;
19. Οξιξι παοάγξμςεπ μπξοξύμ μα επηοεάρξσμ ςημ ιρξοοξπία ρςξ κύκλξ ςξσ άμθοακα;
20. Οξιεπ ξσρίεπ ξμξμάζξμςαι ούπξι και ςι γμχοίζεςε γι ασςέπ;
21. Ζ πξοεία ςξσ άμθοακα ρςα ξικξρσρςήμαςα ακξλξσθεί ςη οξή εμέογειαπ ρ' ασςά, για ςξμ απλό λόγξ
όςι η υημική εμέογεια πξσ μεςαβιβάζεςαι από ςξ έμα ςοξτικό επίπεδξ ρςξ άλλξ είμαι δερμεσμέμη ρςιπ ξο-
γαμικέπ εμώρειπ. Οεοιγοάφςε ςημ δέρμεσρη ςξσ άμθοακα από ςξσπ παοαγχγξύπ και ςημ επαματξοά ςξσ
ρςξ πεοιβάλλξμ.
22. ΢ι γμχοίζεςε για ςιπ αομηςικέπ επιπςώρειπ ςχμ ποχςξγεμώμ ούπχμ ρςημ σγεία ςξσ αμθοώπξσ;
23. Οχπ καθξοίζεςαι η τύρη και η λειςξσογία εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ;
24. Οξια βακςήοια ρσμμεςέυξσμ ρςξ κύκλξ ςξσ αζώςξσ;
25. Ρε πξιξσπ παοάγξμςεπ ξτείλεςαι ςξ ταιμόμεμξ ςηπ βιξρσρρώοεσρηπ;
26. Ρε πξιεπ αιςίεπ ξτείλεςαι ξ εσςοξτιρμόπ;
27. ΢ι ποξκαλεί η σπεοιώδηπ ακςιμξβξλία ρςα ξικξρσρςήμαςα; Οχπ ποξρςαςεύεςαι η βιόρταιοα από ασςή
και πξια αμθοώπιμη παοέμβαρη επηοεάζει ςξ οσθμό ειραγχγήπ ςηπ σπεοιώδξσπ ακςιμξβξλίαπ ρςη βιόρται-
οα;

1. Ζ μεςαςοξπή ςξσ αζόςξσ ρε μξοτέπ πξσ d. επιρςοέτει ρςημ αςμόρταιοα καςά ςη τχςξ-
μπξοξϋμ μα υοηριμξπξιηθξϋμ απϊ ςξσπ ξογα- ρύμθερη.
μιρμξϋπ γίμεςαι:
a. με ςη βξήθεια μικοξξογαμιρμώμ ελεύθεοχμ 4. Ξ εσςοξτιρμϊπ είμαι έμα ταιμϊμεμξ ςξ ξ-
ρςξ έδατξπ πξίξ έυει χπ απξςέλερμα
b. με ςη βξήθεια ςηπ εμέογειαπ πξσ εκλύεςαι a. ςξμ εμπλξσςιρμό ςχμ μεοώμ με ξνσγόμξ
ρςημ αςμόρταιοα από ςξσπ κεοασμξύπ b. ςημ σπεοαμάπςσνη ςχμ σδοόβιχμ τσςώμ
c. με ςη βξήθεια μικοξξογαμιρμώμ ρσμβιχςικώμ c. ςημ αμαβάθμιρη ςχμ ξικξρσρςημάςχμ
ρςιπ οίζεπ ςχμ φσυαμθώμ d. ςημ αύνηρη ςηπ παοαγχγήπ ςχμ ιυθσξκαλ-
d. με όλα ςα παοαπάμχ λιεογειώμ
2. Ιαςά ςημ αςμξρταιοική αζχςξδέρμεσρη 5. ΢ξ ταιμϊμεμξ ςξσ θεομξκηπίξσ εμταμίζεςαι

a. παοάγεςαι ςξ 10% ςηπ αμμχμίαπ πξσ πα- πιξ έμςξμξ εναιςίαπ ςηπ
οάγεςαι ρσμξλικά από ςημ αζχςξδέρμεσρη. a. ασνημέμηπ ηλιακήπ ακςιμξβξλίαπ πξσ δέυεςαι
b. παοάγεςαι όλη η αμμχμία πξσ βοίρκεςαι καςά καιοξύπ η επιτάμεια ςηπ Γηπ
ρςξ έδατξπ. b. ασνημέμηπ πξρόςηςαπ διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα
c. παοάγεςαι ςξ 90% ςηπ αμμχμίαπ πξσ πα- πξσ ελεσθεοώμεςαι ρςξμ αςμξρταιοικό αέοα
οάγεςαι ρσμξλικά από ςημ αζχςξδέρμεσρη. c. μεςαβξλήπ ςηπ ρυέρηπ ξνσγόμξσ - αζώςξσ
d. αμςιδοά ςξ μξοιακό άζχςξ με ξνσγόμξ ρυη- ρςημ αςμόρταιοα
μαςίζξμςαπ μιςοικά ιόμςα. d. αύνηρηπ ρςημ ρσγκέμςοχρη ςξσ ξνσγόμξσ
ρςημ αςμόρταιοα.
3. ΢ξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα ςηπ αςμϊρται-
οαπ 6. ΢ξ ταιμϊμεμξ ςηπ ϊνιμηπ βοξυήπ εκδηλόμε-
a. δερμεύεςαι από ςξσπ καςαμαλχςέπ καςά ςημ ςαι ϊςαμ ρςξμ αςμξρταιοικϊ αέοα σπάουει μεγά-
κσςςαοική αμαπμξή. λη ρσγκέμςοχρη
b. δερμεύεςαι μόμξ από ςξσπ παοαγχγξύπ καςά a. διξνειδίξσ ςξσ άμθοακα και ηλιξτάμεια
ςη τχςξρύμθερη. b. όζξμςξπ και σδοαςμώμ
c. απελεσθεοώμεςαι μόμξ από ςξσπ καςαμαλχ- c. ξνσγόμξσ και αζώςξσ
ςέπ καςά ςημ κσςςαοική αμαπμξή.
[58]
d. ξνειδίχμ ςξσ θείξσ και ςξσ αζώςξσ, και σδ- d. διακσμάμρεχμ ςηπ θεομξκοαρίαπ.
οαςμώμ.
14. Ζ ελάςςχρη ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςξσ ϊζξμςξπ
7. Ζ βιξλξγική μεγέθσμρη ή ρσρρόοεσρη κα- ρςη ρςοαςϊρταιοα έυει χπ απξςέλερμα ςημ
ςά μήκξπ ςηπ ςοξτικήπ αλσρίδαπ έυει χπ απξςέ- a. αύνηρη ςηπ θεομξκοαρίαπ ρςημ επιτάμεια
λερμα ςξσ εδάτξσπ
a. ςημ αύνηρη ςηπ μάζαπ ςχμ ειδώμ b. μείχρη ςηπ δοαρςηοιόςηςαπ ςχμ
b. ςημ αύνηρη ςξσ πλήθξσπ ςχμ ειδώμ μικοξξογαμιρμώμ
c. ςξ μεγάλξ μέγεθξπ ςχμ πληθσρμώμ c. καςαρςοξτή ςχμ ξικξδξμικώμ σλικώμ
d. ςημ αύνηρη ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ξσριώμ πξσ δεμ d. αύνηρη ςηπ σπεοιώδξσπ ακςιμξβξλίαπ πξσ
απξικξδξμξύμςαι. τθάμει ρςη Γη.
8. Ζ εναρθέμιρη ςηπ ρςιβάδαπ ςξσ ϊζξμςξπ 15. Λέοξπ ςηπ ακςιμξβξλίαπ πξσ εκπέμπεςαι
ρςη ρςοαςϊρταιοα ξτείλεςαι κσοίχπ πίρχ ρςημ αςμϊρταιοα με ςη μξοτή σπέοσθοηπ
a. ρε ξσρίεπ πξσ είμαι γμχρςέπ χπ υλχοξτθξ- ακςιμξβξλίαπ:
οάμθοακεπ a. δερμεύεςαι από ςξ μξμξνείδιξ ςξσ άμθοακα
b. ρςα ξνείδια ςξσ αζώςξσ και ςξσπ σδοαςμξύπ πξσ σπάουξσμ ρςημ αςμόρ-
c. ρςξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα ταιοα.
d. ρςιπ μεςαβξλικέπ διεογαρίεπ ςχμ ξογαμιρμώμ b. δερμεύεςαι από ςα ξνείδια ςξσ αζώςξσ και
πξσ τχςξρσμθέςξσμ. ςξσπ σδοαςμξύπ πξσ σπάουξσμ ρςημ αςμόρταιοα.
c. δερμεύεςαι από ςξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα
9. Ζ μεςαςοξπή ςξσ αζόςξσ ρε μξοτέπ πξσ και ςξσπ σδοαςμξύπ πξσ σπάουξσμ ρςημ αςμόρ-
μπξοξϋμ μα υοηριμξπξιηθξϋμ απϊ ςξσπ ξογα- ταιοα.
μιρμξϋπ γίμεςαι d. δερμεύεςαι από ςξ όζξμ και ςξσπ σδοαςμξύπ
a. με ςη βξήθεια μικοξξογαμιρμώμ πξσ σπάουξσμ ρςημ αςμόρταιοα.
b. με ςη βξήθεια ςηπ εμέογειαπ πξσ εκλύεςαι
ρςημ αςμόρταιοα από ςξσπ κεοασμξύπ 16. ΢α ξνείδια ςξσ αζόςξσ
c. με ςη βξήθεια ςχμ αζχςξύυχμ λιπαρμάςχμ a. παοεμπξδίζει ςη μεςατξοά ξνσγόμξσ ρςξσπ
d. με όλα όρα αματέοξμςαι ρςα α, β, γ. ιρςξύπ
b. ποξκαλεί εμτύρημα
10. Ξ εσςοξτιρμϊπ ςχμ σδάςχμ εμϊπ θαλάρρι- c. έυει καοκιμξγόμξ δοάρη
ξσ πεοιβάλλξμςξπ ξτείλεςαι d. εοεθίζει ςα μάςια
a. ρςα οαδιεμεογά απόβληςα ςχμ πσοημικώμ
εογξρςαρίχμ 17. Θκαμή μα ποξκαλέρει ποξβλήμαςα ακξήπ
b. ρςημ διαοοξή πεςοελαίξσ ρςξμ άμθοχπξ είμαι η ρσμευήπ έκθερη ρε ήυξ
c. ρε λύμαςα πξσ πεοιέυξσμ αζχςξύυεπ και έμςαρηπ μεγαλϋςεοξ απϊ
τχρτξοξύυεπ εμώρειπ a. 10 μςεριμπέλ
d. ρςα βαοέα μέςαλλα ςχμ απόβληςχμ ςηπ βι- b. 20 μςεριμπέλ
ξμηυαμίαπ. c. 85 μςεριμπέλ
d. 150 μςεριμπέλ
11. Λϊλσμρη ςχμ μεοόμ ποξκαλείςαι απϊ
a. βαοιά μέςαλλα 18. Ζ μεςαςοξπή ςξσ αζόςξσ ρε μξοτέπ πξσ
b. διαλσμέμεπ αμόογαμεπ εμώρειπ μπξοξϋμ μα υοηριμξπξιηθξϋμ απϊ ςξσπ ξογα-
c. παθξγόμξσπ μικοξξογαμιρμξύπ μιρμξϋπ γίμεςαι:
d. ξογαμικέπ ξσρίεπ. a. με ςη βξήθεια μικοξξογαμιρμώμ ελεύθεοχμ
ρςξ έδατξπ
12. Ζ οϋπαμρη ςξσ εδάτξσπ άογηρε μα εκςι- b. με ςη βξήθεια ςηπ εμέογειαπ πξσ εκλύεςαι
μηθεί γιαςί ρςημ αςμόρταιοα από ςξσπ κεοασμξύπ
a. ποξυχοάει πιξ αογά από ςη ούπαμρη ςξσ c. με ςη βξήθεια μικοξξογαμιρμώμ ρσμβιχςικώμ
αςμξρταιοικξύ αέοα και ςχμ μεοώμ ρςιπ οίζεπ ςχμ φσυαμθώμ
b. ξτείλεςαι ρε τσρικξύπ παοάγξμςεπ d. με όλα ςα παοαπάμχ
c. ξτείλεςαι ρε υημικξύπ παοάγξμςεπ
d. ποξκαλείςαι κσοίχπ από δοαρςηοιόςηςεπ 19. ΢α τσςά έυξσμ απόλειεπ μεοξϋ εναιςίαπ
ςξσ αμθοώπξσ. a. ςηπ λειςξσογίαπ ςηπ διαπμξήπ.
b. ςηπ επιταμειακήπ ενάςμιρηπ μεοξύ από ςημ
13. Ζ επενεογαρία λσμάςχμ είμαι μία διαδικα- επιδεομίδα ςχμ τύλλχμ.
ρία πξσ γίμεςαι με ςη βξήθεια c. ςηπ επιδεομικήπ ενάςμιρηπ και ςηπ διαπμξήπ.
a. ξοιρμέμχμ ρσμςελερςώμ βιξλξγικξύ ελέγυξσ d. ςηπ σφηλόςεοηπ θεομξκοαρίαπ ςξσ πεοιβάλ-
b. μικοξξογαμιρμώμ πξσ δοξσμ χπ λξμςξπ.
απξικξδξμηςέπ
c. ειδικώμ υημικώμ ξσριώμ
[59]
20. ΢α αέοια πξσ ρσμμεςέυξσμ ρςξμ ρυημα- 26. Ζ οϋπαμρη ςξσ εδάτξσπ απξςελεί μείζξμ
ςιρμϊ ςηπ ϊνιμηπ βοξυήπ είμαι: ποϊβλημα ρςιπ μέοεπ μαπ. Οαοϊλα ασςά μϊλιπ
a. ςα ξνείδια ςξσ άμθοακα και ςξσ αζώςξσ ποϊρταςα έγιμε ιδιαίςεοα αμςιληπςή διϊςι:
b. ςξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα και ςα ξνείδια ςξσ a. δεμ μπξοξύμε μα ςημ παοαςηοήρξσμε.
αζώςξσ b. δεμ επηοεάζει άμερα ςξμ άμθοχπξ.
c. ςα ξνείδια ςξσ τχρτόοξσ και ςξ διξνείδιξ c. ρςιπ πόλειπ ςξ έδατξπ είμαι καλσμμέμξ με
ςξσ αζώςξσ ςριμέμςξ.
d. ςξ διξνείδιξ ςξσ θείξσ και ςα ξνείδια ςξσ d. διόςι ποξυχοεί με αογόςεοξ οσθμό από ςιπ
αζώςξσ άλλεπ μξοτέπ ούπαμρηπ.
21. Ζ οϋπαμρη ςχμ σδάςχμ με θεομά μεοά εο- 27. Ζ αμμχμία:

γξρςαρίχμ ασνάμει ςη θεομξκοαρία ςξσ μεοξϋ με a. παοάγεςαι όςαμ ςξ άζχςξ ςηπ ας-
απξςέλερμα: μόρταιοαπ αμςιδοά με ςξσπ σδοαςμξύπ
a. ςξ ταιμόμεμξ ςξσ εσςοξτιρμξύ. καςά ςημ αςμξρταιοική αζχςξδέρμεσρη.
b. ςημ ελάςςχρη ςηπ ρσγκέμςοχρηπ ςξσ ξνσγό- b. απξςελεί ρσρςαςικό ςηπ όνιμηπ βοξυήπ
μξσ πξσ βοίρκεςαι διαλσμέμξ ρςξ μεοό. c. παοάγεςαι καςά ςη δοάρη ςχμ απξικξδξμη-
c. ςημ αύνηρη ςξσ μικοξβιακξύ τξοςίξσ, ςώμ ςξσ εδάτξσπ
d. ςημ ελάςςχρη ςξσ τσςξπλαγκςξύ. d. μεςαςοέπεςαι από ςα μιςοξπξιηςικά βακςή-
οια ρε μιςοικά ιόμςα
22. ΢ξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα απελεσθεοόμε-
ςαι απϊ: 28. ΢ξ ϊζξμ ςηπ αςμϊρταιοαπ ποξκαλεί
a. όλξσπ ςξσπ ξογαμιρμξύπ a. μεςαλλάνειπ ρςξ DNA
b. μόμξ ςξσπ παοαγχγξύπ b. καοκίμξ ςξσ δέομαςξπ
c. μόμξ ςξσπ καςαμαλχςέπ και ςξσπ απξικξ- c. εοεθιρμό ρςα μάςια
δξμηςέπ d. καςαρςοξτέπ ρςξσπ ιρςξύπ ςχμ πμεσμόμχμ
d. μόμξ ςξσπ καςαμαλχςέπ
23. Ζ αμμχμία ςξσ εδάτξσπ μεςαςοέπεςαι ρε 29. Ξι ιδιϊςηςεπ πξσ ποέπει μα έυει μια υημική
μιςοικά ιϊμςα με ςη δοάρη ςχμ ξσρία όρςε μα βιξρσρρχοεϋεςαι είμαι:
a. αζχςξδερμεσςικώμ βακςηοίχμ a. μα ειρέουεςαι ρςιπ ςοξτικέπ αλσρίδεπ.
b. μιςοξπξιηςικώμ βακςηοίχμ b. μα μημ μπξοεί μα μεςαβξλιρςεί και μα διαρ-
c. απξμιςοξπξιηςικώμ βακςηοίχμ παρςεί από ςξσπ ξογαμιρμξύπ.
d. απξικξδξμηςώμ c. μα μημ μπξοεί μα διαρπαρςεί από ςξσπ ξο-
γαμιρμξύπ.
d. όλα ςα παοαπάμχ.
24. ΢ξ ϊζξμ ςηπ αςμϊρταιοαπ ποξκαλεί e. ςα α και β.
a. μεςαλλάνειπ ρςξ DNA
b. καοκίμξ ςξσ δέομαςξπ 30. ΢α αζχςξϋυα λιπάρμαςα:
c. εοεθιρμό ρςα μάςια a. υοηριμξπξιξύμςαι για μα εμπλξσςίρξσμ ςξ
d. καςαρςοξτέπ ρςξσπ ιρςξύπ ςχμ πμεσμόμχμ έδατξπ με μιςοικά ιόμςα, ασνάμξμςαπ έςρι ςημ
παοαγχγικόςηςα ςξσπ.
25. ΢α αέοια πξσ ρσμμεςέυξσμ ρςξμ ρυημαςιρ- b. αμςικαςέρςηραμ ςα ξογαμικά τσρικά λιπάρ-
μϊ ςηπ ϊνιμηπ βοξυήπ είμαι: μαςα.
a. ςα ξνείδια ςξσ άμθοακα και ςξσ αζώςξσ c. ρε ρσμδσαρμό με ςα αρςικά λύμαςα ξδηγξ-
b. ςξ διξνείδιξ ςξσ άμθοακα και ςα ξνείδια ςξσ ύμ ρςξ ταιμόμεμξ ςξσ εσςοξτιρμξύ.
αζώςξσ d. απξςελξύμ ςημ κσοιόςεοη επέμβαρη ςξσ αμ-
c. ςα ξνείδια ςξσ τχρτόοξσ και ςξ διξνείδιξ θοώπξσ ρςξ κύκλξ ςξσ αζώςξσ.
ςξσ αζώςξσ e. όλα ςα παοαπάμχ.
d. ςξ διξνείδιξ ςξσ θείξσ και ςα ξνείδια ςξσ αζώ-
ςξσ
1. ΢ξ ρύμξλξ ςχμ τσςικώμ και ςχμ ζχικώμ ξογαμιρμώμ εμόπ τσρικξύ πεοιβάλλξμςξπ απξςελξύμ
έμα ξικξρύρςημα.
2. Μιςοικό και θειώδεπ ξνύ απελεσθεοώμξμςαι καςά ςη διεογαρία ςηπ απξικξδόμηρηπ από ςα βακςήοια ςξσ
εδάτξσπ ρσμβάλλξμςαπ ρςη δημιξσογία όνιμηπ βοξυήπ.
3. Ζ βαρική πηγή εμέογειαπ εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ είμαι ςα αζχςξύυα και τχρτξοικά λιπάρμαςα,με ςα ξ-
πξία ςοξτξδξςείςαι από ςξμ άμθοχπξ..
4. ΢ξ πιξ άτθξμξ αέοιξ ςηπ αςμόρταιοαπ είμαι ςξ άζχςξ.
[60]
5. Ξι ςξνικέπ ξσρίεπ είμαι πεοιξοιρςικξί παοάγξμςεπ εμόπ ξικξρσρςήμαςξπ.

6. Ζ αύνηρη και ξ πξλλαπλαριαρμόπ με εκοηκςικξύπ οσθμξύπ ςχμ σδοόβιχμ τσςώμ είμαι απξςέλερμα ςξσ
εσςοξτιρμξύ ςχμ σδάςχμ.
7. ΢ξ ταιμόμεμξ ςξσ θεομξκηπίξσ έυει χπ απξςέλερμα ςημ εμίρυσρη ςηπ ρςιβάδαπ ςξσ όζξμςξπ ςηπ ρςοα-
ςόρταιοαπ.
8. ΢ξ μεοό µπξοεί μα απξςελέρει µέρξ µεςάδξρηπ παθξγόμχμ µικοξξογαμιρµώμ ρςξμ άμθοχπξ κσοίχπ όςαμ
ποξέουεςαι από ξικξρσρςήµαςα όπξσ εκδηλώμεςαι εσςοξτιρµόπ.
9. ΢α δεοµαςότσςα είμαι εςεοόςοξτξι ξογαμιρµξί ξι ξπξίξι µπξοεί μα απξςελξύμ ςοξτικό επίπεδξ µιαπ
αμερςοαµµέμηπ πσοαµίδαπ.
10. ΢α μιςοξπξιηςικά βακςήοια δεμ είμαι παοάριςα, αλλά απξικξδξµηςέπ, ξι ξπξίξι µεςαςοέπξσμ ςημ αµµχμία
πξσ ποξέουεςαι και από ςημ αμξογαμξπξίηρη ςχμ αζχςξύυχμ ξογαμικώμ ξσριώμ ρε μιςοικά ιόμςα.
11. Υχοίπ ςημ παοξσρία ςξσ όζξμςξπ ςηπ ρςοαςόρταιοαπ θα ήςαμ αδύμαςη η ύπαονη ζχήπ ρςη Γη.
12. ΢ξ όζξμ πξσ παοάγεςαι χπ δεσςεοξγεμήπ ούπξπ ρςα υαμηλά ρςοώμαςα ςηπ αςμόρταιοαπ (0-5 km),
ποξκαλεί ρξβαοά ποξ- βλήμαςα ρςξ μεσοικό και ρςξ αμαπμεσρςικό ρύρςημα ςξσ αμθοώπξσ.
13. Ζ καςάςανη ςχμ πληθσρμώμ ρε έμα ξικξρύρςημα καςά ρειοά ασναμόμεμηπ ρσγκέμςοχρηπ μιαπ μη
απξικξδξμξύμεμηπ ξσρίαπ είμαι : έμςξμα – αεςξί – τίδια – βάςοαυξι.
14. Οξλλά πεοιβαλλξμςικά ποξβλήμαςα είμαι απξςέλερμα ςξσ καςαμαλχςικξύ μξμςέλξσ ςξ ξπξίξ έυει σιξ-
θεςηθεί από ςξ ρύγυοξμξ άμθοχπξ.
15. ΢ξ όζξμ είμαι επιβλαβέπ αέοιξ όςαμ βοίρκεςαι ρςημ επιτάμεια ςηπ γηπ. Αμςίθεςα η παοξσρία ςξσ ρςημ
ρςοαςόρταιοα παίζει βαρικό οόλξ για ςημ παοξσρία ςηπ ζχήπ.
16. Ρςξ ταιμόμεμξ ςξσ εσςοξτιρμξύ παοαςηοείςαι μια διαδξυική αύνηρη ςχμ παοαγχγώμ και ςχμ καςα-
μαλχςώμ α' ςάνηπ ρςα υεοραία ξικξρσρςήμαςα. Ασςό έυει ραμ απξςέλερμα ςη διαδξυική αύνηρη ςξσ αοιθ-
μξύ ςχμ ξογαμιρμώμ και ρςα σπόλξιπα ςοξτικά επίπεδα.
17. Ζ ρςιβάδα ςξσ όζξμςξπ απξοοξτά ρυεδόμ ξλξκληοχςικά ςημ σπέοσθοη ακςιμξβξλία.
18. Ρςξ κύκλξ ςξσ άμθοακα ρσμμεςέυξσμ και γεχυημικέπ διαδικαρίεπ
19. Δσςοξτιρμόπ ποξκαλείςαι μόμξ από ςα γεχογικά λύμαςα
20. Ζ εοημξπξίηρη είμαι απξςέλερμα ςηπ πσοκαγιάπ ρε ρσμδσαρμό με ςημ σπεοβόρκηρη
21. ΢ξ ταιμόμεμξ ςξσ θεομξκηπίξσ ξτείλεςαι ρςημ δοαρςηοιόςηςα ςχμ τσςικώμ ξογαμιρμώμ.
22. Ξ θόοσβξπ είμαι μια πηγή ούπαμρηπ πξσ εμταμίζεςαι ρε αρςικέπ πεοιξυέπ.
23. ΢α αρςικά λύμαςα πξσ πέτςξσμ ρε έμα σδάςιμξ ξικξρύρςημα ασνάμξσμ ςξ μικοξβιακό τξοςίξ.
24. ΢ξ όζξμ είμαι επιβλαβέπ αέοιξ όςαμ βοίρκεςαι ρςημ επιτάμεια ςηπ γηπ. Αμςίθεςα η παοξσρία ςξσ ρςημ
ρςοαςόρταιοα παίζει βαρικό οόλξ για ςημ παοξσρία ςηπ ζχήπ.
25. Ρςξ ταιμόμεμξ ςξσ εσςοξτιρμξύ παοαςηοείςαι μια διαδξυική αύνηρη ςχμ παοαγχγώμ και ςχμ καςα-
μαλχςώμ α' ςάνηπ ρςα υεοραία ξικξρσρςήμαςα. Ασςό έυει ραμ
26. Ζ ρςιβάδα ςξσ όζξμςξπ απξοοξτά ρυεδόμ ξλξκληοχςικά ςημ σπέοσθοη ακςιμξβξλία.
27. Ζ κσκλξτξοία ςξσ μεοξύ ρςηοίζεςαι ρςημ ενάςμιρη, ςημ διαπμξή, ςη βοξυή, ςξ υιόμι και ςξ υαλάζι.
28. Λε ςα απξμιςοξπξιηςικά βακςήοια η αμμχμία πξσ ρσγκεμςοώμεςαι ρςξ έδατξπ μεςαςοέπεςαι ςελικά ρε
μιςοικά ιόμςα.
29. Ζ ασνημέμη ούπαμρη εμόπ σδάςιμξσ ξικξρσρςήμαςξπ μπξοεί μα αμςικαςξπςοιρςεί ρςημ ασνημέμη βιξ-
μάζα ςξσ τσςξπλαγκςξύ.
30. Ζ βιξρσρρώοεσρη είμαι η αύνηρη ςηπ πξρόςηςαπ ςξνικώμ ξσριώμ ρςξσπ αμώςεοξσπ ξογαμιρμξύπ.
31. Ξι βιξλξγικέπ διεογαρίεπ πξσ εμπλέκξμςαι ρςξμ κύκλξ ςξσ αζώςξσ είμαι η μιςοξπξίηρη, η απξμιςοξπξ-
ίηρη και αμειφιρπξοά.
Αρκήρειπ
1. ΢ξ διάγοαμμα δείυμει πχπ μεςαβάλ-
λξμςαι ςξ πξρϊ ςξσ ξνσγϊμξσ, ξ αοιθμϊπ ςχμ
μικοξξογαμιρμόμ και ξ αοιθμϊπ ςχμ φαοιόμ
ρε ρσμάοςηρη μεςημ απϊρςαρη απϊ μια πε-
οιξυή ςξσ πξςαμξϋ ρςημ ξπξία διξυεςεϋξμ-
ςαιθαλάρρια λϋμαςα μη επενεογαρμέμα. Μα
εομημεϋρεςε ςημ μξοτή πξσεμταμίζξσμ ξι
ςοειπ καμπϋλεπ ςξσ διαγοάμμαςξπ
2. Ρςξ ρημείξ Α εμϊπ πξςαμξϋ υϋμξμςαι

μεγάλεπ πξρϊςηςεπ αρςικόμ λσμάςχμ. Ρςξ ρυήμα πξσ ακξλξσθεί ταίμεςαι η μεςαβξλή ρςη ρσγκέμςοχρη
ςξσ ξνσγϊμξσ και ςχμ μικοξξογαμιρμόμ και ρςξμ πληθσρμϊ ςχμ φαοιόμ απϊ ςξ ρημείξ Α μέυοι ςιπ εκβξ-
λέπ ςξσ πξςαμξϋ:
a. Να εξμηλεύπερε ρθο ιαμπύκεο γθα ρν νμςγόλν, ρνςο μθιξννξγαλθπμνύο ιαθ ρα υάξθα.
b. Πώο νλνμάζερε ρν σαθλόμελν πνς πτερίζεραθ με ρθο παξαπάλφ μεραβνκέο;
[61]
3. Ρε μια μεμξμχμέμη ςοξτική αλσρίδα πξσ εμςξπίρςηκε ρε κάπξια ςευμηςή λίμμη η ρσμξλική μάζα
ςχμ ξογαμιρμόμ πξσ απαοςίζξσμ ςημ ςοξτική αλσρίδα είμαι 48500 kg. Αμ η ςοξτική αλσρίδα απξςελείςαι
απϊ παοαγχγξϋπ και 4 επίπεδα καςαμαλχςόμ
a. λα γξάυερε ρηλ ρξνσθιή ακςπίδα
b. λα ςπνκνγίπερε ρηλ μάζα ρφλ ρξνσθιώλ επθπέδφλ ιαθ λα πτεδθάπερε ρηλ ρξνσθιή πςξαμίδα ρηο βθνμάζαο,
c. Κνλρά πρηλ ρετληρή κίμλη ςπάξτεθ μθα βθνμηταλθιή μνλάδα η νπνία πρα απόβκηρα ρηο απνβάκεθ άκαρα
ρνς ςδξαξγύξνς. Βξέθηιε όρθ νθ ιαραλακφρέο ρνς 4 επθπέδνς εμσαλίζνςλ αςμημέλη πςγιέλρξφπη ςδξαξγύξνς
πρνςο θπρνύο ρνςο πνς αλέξτεραθ πε 10.5 μθιξνγξαμμάξθα/kg μάζαο. Πόπη θα είλαθ η πςγιέλρξφπη ρνς ςδ-
ξαξγύξνς πρν επίπεδν ρφλ παξαγφγώλ;
4. Έμα σπξθεςικϊ άςξμξ άμθοακα μπξοεί ξπξιαδήπξςε ρςιγμή μα εμςξπιρςεί μέρα ρςξ ξικξρϋρςημα,
επειδή λ.υ. είμαι οαδιεμεογϊ.
a. Σε πνθα μνξσή μπνξεί ρν άρνμν αςρό λα βξίπιεραθ πρηλ αρμόπσαθξα;
b. Κάπνθα τξνλθιή πρθγμή ελρνπίζεραθ μέπα πρν σςρθιό πώμα ιάπνθνς από ρνςο παξαγφγνύο ρνς νθινπςπ-
ρήμαρνο. Μέπφ πνθαο δθαδθιαπίαο βξέθηιε ειεί ιαθ πε πνθα μνξσή, από τημθιή άπνυη, έτεθ μεραρξαπεί;
c. Μπνξεί ρν άρνμν αςρό λα βξεθεί πρν έδασνο ιαθ με πνθν ρξόπν θα πςμβεί ιάρθ ρέρνθν;
d. Πώο από ρν έδασνο ρν άρνμν αςρό μπνξεί λα μαλαβξεθεί πρηλ αρμόπσαθξα;
5. ΢α γοατήμαςα πξσ ακξλξσθξϋμ παοξσριάζξ-

σμ ςημ επίδοαρη ςχμ αζχςξϋυχμ λιπαρμάςχμ ρε δϋξ
πεοιξυέπ. Ζ πεοιξυή Α δε λιπάμθηκε ρε αμςίθερη με
ςημ πεοιξυή Β πξσ λιπάμθηκε εμςαςικά απϊ ςιπ αο-
υέπ ςξσ 20ξσ αιόμα. Ξ καςακϊοστξπ άνξμαπ παοξσ-
ριάζει ςημ εκαςξρςιαία ρϋρςαρη ςχμ πληθσρμόμ ςχμ
δϋξ πεοιξυόμ ρε φσυαμθή και γοαρίδι.
a. Να πςγιξίλερε ρηλ ειαρνπρθαία πύπραπη ρφλ δύν
πεξθντώλ πρθο δύν ιαρηγνξίεο σςρώλ.
b. Πνς ιαρά ρη γλώμη παο νσείκνλραθ νθ δθασνξέο πνς παξαρηξείρε;
6. Ρε µια λιµμξθάλαρρα ϊπξσ ζξσμ τϋκη, φάοια, µικοά καοκιμξειδή και σδοϊβια φαοξτάγα πςημά ει-
ρέουεςαι ςξνική µη βιξδιαρπόµεμη ξσρία απϊ διπλαμή
βιξµηυαμία. Λεοικξϋπ µήμεπ αογϊςεοα, ςα πςημά πεθαίμξσμ µαζικά, εμό ςα φάοια εµταμίζξσμ µικοή
θμηριµϊςηςα. Λέςοηρη έδεινε ϊςι η ρσγκέμςοχρη ςηπ ςξνικήπ ξσρίαπ ρςα τϋκη είμαι 0,5µg/kg βιξµάζαπ.
a. Να πτεδθάπερε ρηλ ρξνσθιή ακύπίδα ιαθ ρηλ πςξαµίδα βθνµάζαο, αλ ρα ιαξιθλνεθδή ζςγίζνςλ πςλνκθιά 30
ρόλνςο.
b. Με δεδνµέλν όρθ ρν 50% ρηο ρνμθιήο νςπίαο πεξλά από βαθµίδα πε βαθµίδα, λα πξνπδθνξίπερε ρηλ νξθα-
ιή πςγιέλρξφπη ρηο ρνμθιήο νςπίαο πνς είλαθ θαλαρησόξα.
7. Ρςξ διπλαμϊ ρυήμα απεικξμίζεςαι ςξ

αμάγλστξ μίαπ λεκάμηπ απξοοξήπ. Απϊ
σφϊμεςοξ 600 έχπ 300 μέςοα σπάουει δά-
ρξπ με κχμξτϊοα και άλλα μεγάλα δέμςοα
με νσλόδειπ κξομξϋπ. Απϊ σφϊμεςοξ 300
έχπ 20 μέςοα σπάουξσμ τσςά πξσ απαμ-
ςξϋμ ρε έμα τοσγαμι-κϊ ξικξρϋρςημα. Απϊ
σφϊμεςοξ 20 έχπ 0 μέςοα σπάουξσμ πξό-
δη τσςά. ΢έλξπ, ρςξ καςόςεοξ ρημείξ ςηπ
λεκάμηπ σπάουει μία λίμμη με μέγιρςϊ βά-
θξπ 45 μέςοχμ.΢ξ δάρξπ και ςα τσςά ςξσ
τοσγαμικξϋ ξικξρσρςήμαςξπ, ςα ξπξία
βοίρκξμςαι ρςιπ πλαγιέπ ςηπ λεκάμηπ α-
πξοοξήπ έυξσμ καεί και διαμϋξσμ ςημ αμαγεμμηςική ςξσπ τάρη.
a. Πνθνςο μηταλθπμνύο αλαγέλληπηο έτνςλ αλαπρύμεθ ρα σςρά ελόο ρέρνθνς νθινπςπρήμαρνο ελάλρθα πρη πε-
ξθνδθιή σφρθά;
b. Γθαρί η πςξιαγθά είλαθ πςτλό σαθλόμελν πρα μεπνγεθαιά νθινπςπρήμαρα;
c. Σρη πςλέτεθα, ρν νθινπύπρημα τξηπθμνπνθείραθ φο βνπιόρνπνο ελώ βξίπιεραθ πρηλ αλαγελληρθιή ρνς σά-
πη. Γθα πνθν κόγν πθπρεύερε όρθ πςμβαίλεθ ιάρθ ρέρνθν;
d. Πνθεο θα είλαθ νθ επθπρώπεθο πρν νθινπύπρημα ρηο κειάληο απνξξνήο πε πςλδςαπμό με ρηλ ςπεξβόπιηπη;
Να αλασεξθείρε αλακςρθιά.
e. Να απνδώπερε πτημαρθιά ρη μεραβνκή ρηο παξαγφγθιόρηραο ρφλ παξαγφγώλ ρνς νθινπςπρήμαρνο από
ςυόμερξν 600 μέρξα έφο ιαθ ρνλ πςθμέλα ρηο κίμληο γθα πςγιειξθμέλν τξνλθιό δθάπρημα Δt, με δεδνμέλν όρθ
[62]
έτνςλ ειδηκφθεί νθ επθπρώπεθο ρηο πςξιαγθάο πε πςλδςαπμό με ρηλ ςπεξβόπιηπη πρη κειάλη απνξξνήο. Να δθ-
ιαθνκνγήπερε ρη μνξσή ρνς γξασήμαρνο.
8. Ρε έμα τοσγαμικϊ ξικξρϋρςημα ποξρδιξοίρ-

ςηκε η μεςαβξλή ςηπ βιξμάζαπ ςχμ παοαγχγόμ ρςη
διάοκεια εμϊπ έςξσπ ρϋμτχμα με ςξ παοακάςχ δι-
άγοαμμα.
a. Πνθα είλαθ ρα ικθμαρνκνγθιά δεδνμέλα ιαθ ρθ
είδνςο σςρά ασθνλνύλ πε έλα σξςγαλθιό νθινπύπρη-
μα;
b. Με πνθνλ ρξόπν μπνξεί λα ςπνκνγθπρεί η βθν-
μάζα ρφλ παξαγφγώλ ελόο νθινπςπρήμαρνο; Να αλα-
σεξθείρε αλακςρθιά.
c. Τθ είδνςο παξαγφγθιόρηρα μπνξείρε λα βξείρε
από ρν παξαπάλφ δθάγξαμμα ιαθ γθαρί;
d. Να ςπνκνγθπρεί η παξαγφγθιόρηρα αςρή πρα
εμήο τξν-λθιά δθαπρήμαρα:
i. Σεπρέμβξθνο – Ιαλνςάξθνο, iii. Μάθνο – Σεπρέμβξθνο ιαθ
ii. Ιαλνςάξθνο – Μάθνο, iv. Σεπρέμβξθνο – Σεπρέμβξθνο
e. Να δώπερε μθα εξμηλεία ρφλ παξαπάλφ απνρεκεπμάρφλ, καμβάλνλραο ςπόυη παο όρθ δε πςμβαίλεθ ιαμία
δθαραξατή πρν νθινπύπρημα.
9. Ρ’ έμα υεοραίξ ξικξρϋρςημα βοίρκξμςαι ξι ακϊλξσθξ ξογαμιρμξί: Υξοςάοιποϊβαςξ άμθοχπξπ

λιξμςάοι Βοέθηκε ϊςι η βιξμάζα ςξσ αμθοόπξσ είμαι 6000 Kg
a. Να γίλεθ η πςξαμίδα βθνμάζαο
b. Αλ 1 Kg πξνβάρνς πεξθέτεθ 2102 KJ, λα γίλεθ η πςξαμίδα βθνμάζαο
c. Σρν πξόβαρν βξέθηιαλ 30 mg.Να βξεθεί η πςγιέλρξφπη ρνς DDT πε ιάθε νξγαλθπμό
d. Αλ π’ άκκη μέρξηπη η πςγιέλρξφπη βξθπιόραλ πρν πξόβαρν 20 mg/Κg, λα βξεθεί πόπν είλαθ η πςγιέλ-
ρξφπη πρνςο άκκνςο νξγαλθπμνύο. Η πνπόρηρα απνικεθπρθιά πε mg θα ήραλ η ίδθα; Γθαρί η πςγιέλρξφπη αςμά-
λεραθ;
e. Αλ ρν πξόβαρν ζςγίζεθ 20 Κg, ν άλθξφπνο 60 Κg, ρν κθνλράξθ 300 Κg ιαθ ρα τόξρα 0,5 Κg ρν ιαθέλα, λα
γίλεθ πςξαμίδα πκηθςπμνύ
10. Ρςξ παοακάςχ ρυήμα απεικξμίζεςαι ςξ ςοξτικϊ πλέγμα εμϊπ ξικξρσρςή-

μαςξπ. Ζ ρσμξλική βιξμάζα ςχμ ξογαμιρμόμ αμέουεςαι ρςα 210.000 kg και η
βιξμάζα ςξσ πληθσρμξϋ Β ιρξϋςαι με ςη βιξμάζα ςξσ πληθσρμξϋ Γ. Μα βοεθεί η
βιξμάζα ςχμ πληθσρμόμ Α, Β και Γ.
11. Ρςξ Κξμδίμξ ςξσ 1952 παοαςηοήθηκε για ποόςη τξοά έμα ταιμϊμεμξ
αςμξρταιοικήπ οϋπαμρηπ πξσ ξτειλϊςαμ ρςιπ ασνημέμεπ εκπξμπέπ κασραεοίχμ απϊ ςιπ μηυαμέπ ερχςεοι-
κήπ καϋρηπ. ΢ξ ταιμϊμεμξ εσθϋμεςαι για ςξ θάμαςξ υιλιάδχμ αςϊμχμ ρςημ πϊλη. ΢ιπ ςελεσςαίεπ δεκαεςίεπ
παοϊμξιξ ταιμϊμεμξ αςμξρταιοικήπ οϋπαμρηπ παοαςηοείςαι ρςημ πϊλη ςηπ Αθήμαπ.
a. Πώο νλνμάζεραθ ρν σαθλόμελν αςρό ιαθ πώο δημθνςξγείραθ;
b. Πνθεο είλαθ νθ επθπρώπεθο πνς πξνιακεί πρηλ ςγεία ρνς αλθξώπνς;
c. Έξεςλεο έδεθμαλ όρθ νξθπμέλνθ από ρνςο ξύπνςο πνς πξνιακνύλ ρν ελ κόγφ σαθλόμελν εμαπθελίζνςλ ρη
άμςλα, γεγνλόο πνς ιαθθπρά ρνλ αλθξώπθλν νξγαλθπμό εςαίπθηρν πρηλ πλεςμνλία. Η πλεςμνλία νσείκεραθ πρθο
πεξθππόρεξεο πεξθπρώπεθο πρη μόκςλπη ρνς αρόμνς από πλεςμνλθόινιιν (Streptococcus pneumoniae) ιαθ πς-
λνδεύεραθ από ςυηκό πςξερό, βήτα, αύμηπη ρηο πςγιέλρξφπηο ρφλ κεςιώλ αθμνπσαθξίφλ ιαθ ρφλ αλρθπφμάρφλ
ιαρά ρνς πςγιειξθμέλνς μθιξνβθαινύ παξάγνλρα. Η δθάξιεθα ρφλ πςμπρφμάρφλ τφξίο θεξαπεία ιςμαίλεραθ
μεραμύ 7-10 ημεξώλ, ακκά με ρηλ ιαράκκηκη θεξαπεία ν πςξερόο ιαθ ρα πςμπρώμαρα ςπντφξνύλ πε 48 με 72
ώξεο.
d. Σε πνθα ιαρηγνξία μθιξνβίφλ αλήιεθ ν πλεςμνλθόινιινο ιαθ πνθα είλαθ η ιςρραξθιή ρνς δνμή;
e. Πνθα πθπρεύερε όρθ είλαθ η ιαράκκηκη θεξαπεία γθα ρηλ αλρθμερώπθπη ρηο πλεςμνλίαο πνς πξνιακείραθ
από ρνλ πλεςμνλθόινιιν;
f. Με πνθνςο ρξόπνςο δξνςλ ρα κεςιά αθμνπσαίξθα ιαρά ρνς πλεςμνλθόινιινς;
g. Πώο πςμβάκκνςλ ρα αλρθπώμαρα πρηλ αλρθμερώπθπη ρηο πςγιειξθμέληο κνίμφμηο;
12. Ρε έμαμ καςαμαλχςή ςοίςηπ ςάνηπ βάοξσπ 5Kg βοέθηκαμ 50mg / Ιg μιαπ μη βιξδιαρπόμεμηπ ξσρίαπ.
a. Πνθα είλαθ η πνπόρηρα ρηο νςπίαο πρν επίπεδν ρφλ ιαραλακφρώλ πξώρηο ράμηο;
b. Πνθα θα είλαθ η πςγιέλρξφπη ρηο νςπίαο πρα ςπόκνθπα ρξνσθιά επίπεδα;
c. Πώο νλνμάζεραθ ρν σαθλόμελν ιαθ με πνθεο αλθξώπθλεο δξαπρηξθόρηρεο πςλδέεραθ;
[63]
13. Οξλλέπ απϊ ςιπ δαρικέπ

εκςάρειπ ςηπ υόοαπ μαπ έυξσμ
ρςξ παοελθϊμ σπξρςεί απξφι-
λόρειπ ή ακϊμα και πσοκαγιέπ
έςρι όρςε μα μεςαςοαπξϋμ ρε
γεχογικέπ. Οοξκειμέμξσ μα ασ-
νηθεί η παοαγχγικϊςηςα ςχμ
γεχογικόμ ασςόμ εκςάρεχμ
υοηριμξπξιήθηκαμ -ρε ξοιρμέμεπ
πεοιπςόρειπ εκςεςαμέμα- βιξμη-
υαμικά λιπάρμαςα και εμςξμξκ-
ςϊμα. Ρςξ πλέγμα απεικξμίζξμ-
ςαι ξοιρμέμξι απϊ ςξσπ ξογαμιρμξϋπ και ξι διαςοξτικέπ αλληλεναοςήρειπ ςξσπ μίαπ ελλημικήπ λιμμξθά-
λαρραπ, γϋοχ απϊ ςημ ξπξία σπάουξσμ καλλιεογήριμεπ εκςάρειπ.
Α. Ξι κάςξικξι ςηπ γϋοχ πεοιξυήπ αματέοξσμ ρσυμά ϊςι παοαςηοξϋμ μεοϊτιδα και μεγάλα φάοια, μεκοά
ρςιπ ϊυθεπ ςηπ λιμμξθάλαρραπ, κσοίχπ μεςά ςξ πέοαπ ςχμ βοξυξπςόρεχμ.
a. Πνθν σαθλόμελν αθρθνκνγεί ρνλ θάλαρν αςρώλ ρφλ ζώφλ;
b. Να εμηγήπερε ρη δθαδντή ρφλ μεραβνκώλ πνς έτνςλ ςπνπρεί νθ ςπόκνθπνθ πκηθςπμνί ρηο κθμλνθάκαππαο
πρηλ πεξθντή ιαρά ρηλ εμέκθμη αςρνύ ρνς σαθλνμέλνς.
Β. Ρςιπ γϋοχ απϊ ςη λιμμξθάλαρρα γεχογικέπ πεοιξυέπ καλλιεογξϋμςαι κσοίχπ καπμά. Ιαςά ςξ παοελθϊμ
υοηριμξπξιήθηκαμ με εμςαςικϊ οσθμϊ διάτξοα εμςξμξκςϊμα για ςημ απαλλαγή ςχμ καλλιεογειόμ απϊ ςα
έμςξμα. Οξλλά απϊ ασςά επέτεοαμ ςη δοαμαςική μείχρη ςξσ οσθμξϋ αμαπαοαγχγήπ ςχμ φαοαεςόμ, λϊγχ
ςξσ ταιμξμέμξσ ςηπ βιξρσρρόοεσρηπ.
c. Πνθν σαθλόμελν νλνμάζεραθ βθνπςππώξεςπη;
d. Πνθα είλαθ ρα ταξαιρηξθπρθιά ρφλ νςπθώλ πνς πξνιακνύλ βθνπςππώξεςπη;
e. Γθα πνθν κόγν μεθώθηιε ν ξςθμόο αλαπαξαγφγήο ρφλ υαξαερώλ;
Γ. ΢ξ 1990 ποξρδιξοίρςηκε απϊ εοεσμηςέπ ςξσ Οαμεπιρςημίξσ Οαςοόμ πξρϊςηςα 2mg μη βιξδιαρπόμεμξσ
εμςξμξκςϊμξσ πξσ υοηριμξπξιείςξ ρςιπ καλλιέογειεπ καπμόμ ρε κάθε κιλϊ παοαγχγόμ ςξσ ξικξρσρςήμα-
ςξπ. Δεδξμέμξσ ϊςι η ρσμξλική βιξμάζα ςχμ παοαγχγόμ εκςιμάςαι πεοί ςα 5-105Kg, μα σπξλξγίρεςε:
f. Τη πςλνκθιή πνπόρηρα ρνς πςγιειξθμέλνς ελρνμνιρόλνς πρνςο ιαραλακφρέο 2ηο ράμηο.
g. Τη πςγιέλρξφπη ρνς ελ κόγφ ελρνμνιρόλνς πε έλα ιθκό μεγάκφλ υαξθώλ, ρα νπνία απνρεκνύλ πςλήθη
ρξνσή ρφλ υαξάδφλ ρηο πεξθντήο ιαθ ρφλ νθινγελεθώλ ρνςο.
14. Ρε έμα πεοιβϊλι ςηπ Κακχμίαπ καλλιεογξϋμςαι ενακϊριεπ πξοςξκαλιέπ ρε κάθε μία απϊ ςιπ ξπξίεπ
ζξσμ ςοιάμςα κάμπιεπ, εμό ςα δέμδοα επιπλέξμ μέμξμςαι δϋξ υιλιάδεπ ακοίδεπ. Ρςξ πεοιβϊλι έυξσμ ςη
τχλιά ςξσπ ςοιακϊρια ρςεγξςρίυλχμα και ςημ άμξινη καςατθάμξσμ ενήμςα υελιδϊμια. ΢α υελιδϊμια και ςα
ρςεγξςρίυλχμα ςοέτξμςαι με ακοίδεπ και κάμπιεπ, εμό ξι μεξρρξί και ςα αβγά ςξσπ απξςελξϋμ ςοξτή για
είκξρι κξσκξσβάγιεπ πξσ ζξσμ μϊμιμα ρςξ πεοιβϊλι.
a. Τθ νλνμάζεραθ πκηθςπμόο πε έλα νθινπύπρημα ιαθ πόπνθ πκηθςπμνί πξνπμερξώλραθ πρν πςγιειξθμέλν
πεξθβόκθ ιαρά ρηλ εαξθλή πεξίνδν;
b. Οθ πνθνρθιέο δθαρξνσθιέο πτέπεθο ρφλ νξγαλθπμώλ πρα νθινπςπρήμαρα απεθινλίζνλραθ με ρθο ρξνσθιέο α-
κςπίδεο ιαθ ρα ρξνσθιά πκέγμαρα.Να πτεδθάπερε ρν ρξνσθιό πκέγμα πνς παξαρηξείραθ πρν νθινπύπρημα ρηλ
πεξίνδν αςρή.
c. Τθ νλνμάζεραθ ρξνσθιή ακςπίδα ιαθ ρθ ρξνσθιό πκέγμα;
d. Πνθεο πκηξνσνξίεο αλρκνύλραθ από ρη μεκέρη ελόο ρξνσθινύ πκέγμαρνο;
e. Οθ πνπνρθιέο δθαρξνσθιέο πτέπεθο μεραμύ ρφλ νξγαλθπμώλ ελόο νθινπςπρήμαρνο απεθινλίζνλραθ με ρθο
ρξνσθιέο πςξαμίδεο. Με πνθν ρξόπν πτεδθάζεραθ μία ρξνσθιή πςξαμίδα;
f. Να πτεδθάπερε ρηλ ρξνσθιή πςξαμίδα πκηθςπμνύ ρνς καιφλθινύ πεξθβνκθνύ ιαρά ρη δθάξιεθα ρηο άλνθ-
μηο. Να δθιαθνκνγήπερε ρη μνξσή ρηο πςξαμίδαο.
15. Έμαπ άλλξπ κϋκλξπ πεοιλαμβάμει ςη μεςατξοά ςξσ άμθοακα απϊ ςξ αβιξςικϊ πεοιβάλλξμ ρςξσπ
ξογαμιρμξϋπ και ςημ επιρςοξτή ςξσ ρςξ πεοιβάλλξμ. Μα πεοιγοάφεςε:
a. Τνλ ξόκν ρφλ αςρόρξνσφλ νξγαλθπμώλ πρνλ ιύικν ρνς άλθξαια.
b. Τνλ ρξόπν με ρνλ νπνίν νθ δθαραξατέο πρνλ ελ κόγφ ιύικν πτερίζνλραθ με ρνλ ιίλδςλν ρηο ςπεξθέξμαλπηο
ρνς πκαλήρη.
[64]
16. Ρςιπ ζχξςοξτέπ εμϊπ πςημξςοξτείξσ βοέθηκαμ 400g μη βιξδιαρπόμεμξσ απξοοσπαμςικξϋ. Οξια
πξρϊςηςα απξοοσπαμςικξϋ και γιαςί θα μεςατεοθεί ρε 30 παιδιά μιαπ καςαρκήμχρηπ πξσ ςοάτηκαμ με
ςα κξςϊπξσλα ασςά;
17. Ρε μια λίμμη ρσμαμςάμε τσςξπλαγκςϊμ, ζχξπλαγκςϊμ, φάοια και φαοξπξϋλια ςα ξπξία ςοέτξμςαι
απξκλειρςικά με φάοια ςηπ λίμμηπ. Δάμ η βιξμάζα είμαι 100 tn και η ρσγκέμςοχρη ςξσ εμςξμξκςϊμξσ είμαι
1 μg/kg, μα σπξλξγίρεςε ςη ρσγκέμςοχρη ςξσ εμςξμξκςϊμξσ ρςα φαοξπξϋλια. Δάμ η θαμαςητϊοξπ δϊρη
είμαι1 mg/kg, πόπ ενηγείςαι ξ θάμαςϊπ ςξσπ;
18. Ρε μια λίμμη, εναιςίαπ ςηπ ρσμευιζϊμεμηπ οϋπαμρηπ, αμιυμεϋςηκε πξρϊςηςα μη βιξδιαρπόμεμηπ ξσ-
ρίαπ με ρσγκέμςοχρη 1 mg/kg τσςξπλαγκςξϋ. Ρςημ πεοιξυή γϋοχ απϊ ςη λίμμη ζξσμ άμθοχπξι ξι ξπξίξι
φαοεϋξσμ και ςοέτξμςαι με ςα φάοια ςηπ λίμμηπ. Ιάθε άςξμξ καςαμαλόμει, καςά μέρξ ϊοξ, 3 kg φάοια ςξ
μήμα. Δάμ ςα φάοια είμαι καςαμαλχςέπ 3ηπ ςάνηπ ρςημ ςοξτική αλσρίδα ςηπ λίμμηπ, μα σπξλξγίρεςε:
a. Τηλ αλαμελόμελη πνπόρηρα μη βθνδθαππώμεληο νςπίαο αλά kg υαξθώλ.
b. Τηλ πνπόρηρα ρηο μη βθνδθαππώμεληο νςπίαο πνς αλαμέλεραθ λα βξεθεί πε ιάθε άρνμν μερά ρηλ παξέκε-
ςπη ελόο έρνςο.
19. Ρε έμα σδάςιμξ ξικξρϋρςημα παοαςηοήθηκε ϊςι η ελάυιρςη βιξμάζα διαςήοηρηπ εμϊπ ςοξτικξϋ επι-
πέδξσ είμαι 2 kg. Ζ βιξμάζα πξσ παοέυξσμ ξι παοαγχγξί ρςξ επϊμεμξ ςοξτικϊ επίπεδξ είμαι 2*104 kg.
a. Να εμεράπερε εάλ ρν δεδνμέλν νθινπύπρημα μπνξεί λα δθαθέρεθ ιαραλακφρέο 5ηο ράμηο.
b. Να ςπνκνγίπερε ρηλ πνπόρηρα ρηοβθνμάζαο πνς παξέτεραθ πρνςο απνθινδνμηρέο εάλ ρν πνπνπρό ρηο με-
ρασεξόμεληοπξνο αςρνύο βθνμάζαο είλαθ 10%.
c. Δάλ πρν δεδνμέλν νθινπύπρημα ιαρακήμνςλ 103 μg μη βθνδθαππώμελνς ελρνμνιρόλνς: Να ςπνκνγίπερε ρη
πςγιέλρξφπη ρνςελρνμνιρόλνς αλά μνλάδα μάζαο πρν ρξίρν ρξνσθιό επίπεδν. Να αλασέξερε ρθοεπθπρώπεθο ρνς
σαθλνμέλνς πρα αλώρεξα ρξνσθιά επίπεδα.
20. Ρςιπ ποϊρταςεπ πσοκαγιέπ ςξσ καλξκαιοιξϋ καςαρςοάτηκε, δσρςσυόπ εκςϊπ ςχμ άλλχμ, μέοξπ ςξσ
εθμικξϋ δοσμξϋ ςηπ Οάομηθαπ. Ρςημ Οάομηθα αμαπςϋρρξμςαι διάτξοα είδη υλχοίδαπ και παμίδαπ, πξλ-
λά απϊ ςα ξπξία είμαι ποξρςαςεσϊμεμα απϊ διεθμείπ ρσμθήκεπ. ΢α είδη παοαγχγόμ πξσ εσμξξϋμςαι απϊ
ςξ κλίμα είμαι η κεταλλημιακή ελάςη (Abies cephalonica), η υαλέπιξπ πεϋκη (Pinus halepensis) και η μερξγε-
ιακή μακία. Τσςξτάγα ζόα ςξσ δοσμξϋ πξσ ςοέτξμςαι με ςημ ελάςη και ςη μακία είμαι ςξ κϊκκιμξ ελάτι
(Cervos elaphos) και ξ λαγϊπ (Lepus europaeus) εμό ςα μικοά ςοχκςικά ςξσ δοσμξϋ ςοέτξμςαι με ςξσπ
καοπξϋπ ςηπ πεϋκηπ και ςηπ μακίαπ. Ξι μστίςρεπ (Mustela nivalis) και ςα πεςοξκξϋμαβα (Meles meles) ςξσ
δοσμξϋ ςοέτξμςαι με ςα ςοχκςικά και ξι αλεπξϋδεπ (Vulpes vulpes) με λαγξϋπ και ςοχκςικά.
a. Να πεξθγξάυερε ρνλ ρύπν ιαθ ρα ταξαιρηξθπρθιά ρνς νθινπςπρήμαρνο ρνς δξςμνύ ρηο Πάξληθαο ιαθ λα
εμηγήπερε γθαρί είλαθ πςτλά ρα επεθπόδθα πςξιαγθάο πε αςρνύ ρνς είδνςο ρα νθινπςπρήμαρα.
b. Να πτεδθάπερε ρν ρξνσθιό πκέγμα ρνς δξςμνύ.
c. Δάλ η βθνμάζα ιάθε πκηθςπμνύ από ρνςο ινξςσαίνςο ιαραλακφρέο είλαθ 600 Kg ιαθ η ελέξγεθα ρφλ πα-
ξαγφγώλ 4.000.000 KJ λα απεθινλίπερε ρη μεραβνκή ρηο βθνμάζαο ιαθ ρηο ελέξγεθαο πρα ρξνσθιά επίπεδα ρνς
νθινπςπρήμαρνο.
d. Γθα πνθνςο κόγνςο η μείφπη ρφλ παξαγφγώλ ελόο νθινπςπρήμαρνο εμαθρίαο μίαο πεξθνξθπμέληο πςξια-
γθάο δελ απνδεθιλύεραθ απαξαίρηρα ιαραπρξνσθιή γθα ρηλ ύπαξμη ιαθ ρη δθαρήξηπη ρνς νθινπςπρήμαρνο;
e. Σε πνθεο πεξθπρώπεθο νθ πςξιαγθέο απνρεκνύλ αθρία γθα ρηλ εξημνπνίηπη ρφλ μεπνγεθαιώλ νθινπςπρημά-
ρφλ ιαθ πνθεο είλαθ νθ πςλέπεθεο πνς πξνιακνύλ νθ πςξιαγθέο πρν πεξθβάκκνλ;
21. Λία απϊ ςιπ ποξωπξθέρειπ για ςημ ϋπαονη και ςη διαςήοηρη ςχμ ξικξρσρςημάςχμ απξςελεί η αμα-
κϋκλχρη ςχμ υημικόμ ρςξιυείχμ, δηλαδή η μεςάβαρη ςξσπ απϊ ςξ αβιξςικϊ πεοιβάλλξμ ρςξσπ ξογαμιρμξ-
ϋπ και η επιρςοξτή ςξσπ ρςξ πεοιβάλλξμ. Ξι επαμαλαμβαμϊμεμεπ κσκλικέπ πξοείεπ ςχμ υημικόμ ρςξιυείχμ
ρςα ξικξρσρςήμαςα ςξσ πλαμήςη μαπ ξμξμάζξμςαι βιξγεχυημικξί κϋκλξι.Ρε έμαμ απϊ ασςξϋπ ςξσπ κϋκ-
λξσπ μελεςήθηκε η πξοεία εμϊπ μξοίξσ αζόςξσ (Μ2) πξσ αουικά βοιρκϊςαμ ρςημ αςμϊρταιοα. ΢ξ μϊοιξ
δερμεϋςηκε απϊ έμα βακςήοιξ και ρςη ρσμέυεια απξοοξτήθηκε απϊ έμα τσςϊ ςοιτσλλιξϋ, ρςξ ξπξίξ και
μεςαρυημαςίρςηκε ρε ρσρςαςικϊ μίαπ ποχςείμηπ. Λεοικξϋπ μήμεπ αογϊςεοα ςξ ςοιτϋλλι καςαμαλόθηκε
απϊ έμαμ λαγϊ, ϊπξσ και παοέμειμε ςξ άζχςξ χπ ρσρςαςικϊ εμϊπ μξσκλεψκξϋ ξνέξπ ςξσ ζόξσ μέυοι και ςξμ
θάμαςξ ςξσ. Λέρχ μίαπ διαδξυήπ μικοξξογαμιρμόμ και αμςιδοάρεχμ, εμ ςέλει ςξ άζχςξ έλαβε ςημ αουική
ςξσ μξοτήκαι επέρςοεφε ρςημ αςμϊρταιοα.Μα πεοιγοάφεςε ςη διαδξυή ςχμ ξογαμιρμόμ πξσ
ρσμμεςείυαμ, ςχμ μεςαρυημαςιρμόμ και ςχμ αμςιδοάρεχμ πξσ έλαβαμ υόοα καςά ςη διεκπεοαίχρη ασςήπ
ςηπ κσκλικήπ πξοείαπ ςξσ ρσγκεκοιμέμξσ μξοίξσ αζόςξσ.
[65]
22. Ρε έμα ξικξρϋρςημα ξι ρυέρειπ ςχμ βιξςι-

κόμ παοαγϊμςχμ ςξσ πεοιγοάτξμςαι με ςξ ακϊ-
λξσθξ ςοξτικϊ πλέγμα:
a. Σε πνθν ρξνσθιό επίπεδν ιαραράππνλραθ ρα
πινςκήιθα; θα μπνξνύπαμε λα ρα ιαραράμνςμε
πρνςο απνθινδνμηρέο;
b. Ψειάζνςμε ρνςο παξαγφγνύο με ελρνμνιρόλν
πξνιεθμέλνς λα απακκαγνύμε από ρα νξθόπνδα
(αιξίδεο). Αλακύπρε ρθο πςλέπεθεο πνς θα ςπνπρνύλ
νθ πκηθςπμνί ρηο μεκίγιξαο, ρφλ αξπαιρθιώλ πρη-
λώλ ιαθ ρφλ σθδθώλ,
c. Αλ η βθνμάζα ρφλ παξαγφγώλ ρνς νθινπςπ-
ρήμαρνο είλαθ 100.000 ρνλνθ ιαθ η πςγιέλρξφπη ρνς
ελρνμνιρόλνς πρα αξπαιρθιά πρηλά γίλεραθ ρνμθιή
όραλ μεπεξλάεθ ρα 10mg/kg ςπνκνγίπρε ρη μέγθπρη δςλαρή πνπόρηρα ρνς ελρνμνιρόλνς πνς μπνξνύμε λα τξη-
πθμνπνθήπνςμε τφξίο λα παξαρηξηθνύλ παξελέξγεθεο πρνςο ρεκεςραίνςο ιαραλακφρέο. Θεφξήπρε όρθ αςρνί α-
πνρεκνύλ ρν 4ν ρξνσθιό επίπεδν.
23. Έμα ξικξρϋρςημα έυει έκςαρη 30 km2 και μέρη παοαγχγικϊςηςα 2 kg/m2/έςξπ και ςξ έυξσμ φεκάρει
με 30 kg εμςξμξκςϊμξσ. Αμ απϊ ςξσπ καςαμαλχςέπ Α’ ςάνηπ παοαλαμβάμεςαι ςξ 40% ςηπ βιξμάζαπ, εκ
ςχμ ξπξίχμ ςξ 10% απξβάλλεςαι απϊ ςα κϊποαμα, εμό απϊ ςξ εμςξμξκςϊμξ απξβάλλεςαι ςξ 20%, μα
βοεθξϋμ:
a. Η μεθιρή ιαθ η ιαθαξή παξαγφγθιόρηρα ρφλ ιαραλακφρώλ Α’ ιαθ Β’ ράμηο.
b. Αλ ιάθε ιαραλακφρήο Β’ ράμηο τξεθάζεραθ 1944 kg βθνμάζα, πόπνθ δεςρεξνγελείο ιαραλακφρέο ςπάξτν-
ςλ;
c. Πνθα η πςγιέλρξφπη ρνς ελρνμνιρόλνς πε ιάθε ρξνσθιό επίπεδν;
d. Όραλ ρν ελρνμνιρόλν βξίπιεραθ πε πςγιέλρξφπη 45 mg/kg, ρόρε νθ ιαραλακφρέο πεθαίλνςλ. Πνθνθ από
ρνςο παξαπάλφ ιαραλακφρέο ιθλδςλεύνςλ;
24. ΢ξ διπλαμϊ διάγοαμμα παοιρςάμει ςξμ κϋκλξ ςξσ

αζόςξσ. Μα απαμςήρεςε ρςιπ παοακάςχ εοχςήρειπ:
a. Να νλνμάπερε ρνςο νξγαλθπμνύο 1,2,3,4,5, ιαθ 6.
b. Να νλνμάπερε ρθο δθαδθιαπίεο 7 ιαθ 8 πνς γίλνλραθ ιαρά
ρηλ αλαιύικφπη ρνς αζώρνς.
c. Γθαρί νθ αγξόρεο τξηπθμνπνθνύλ λθρξθιά άκαρα φο κθπάπ-
μαρα γθα ρθο ιακκθέξγεθεο ρνςο;
25. Ρε έμα σδάςιμξ ξικξρϋρςημα διαπιρςόθηκε η ϋπαονη

μιαπ μη βιξδιαρπόμεμηπ ξσρίαπ. Ζ ρσγκέμςοχρή ςηπ ρςη
βιξμάζα ςχμ τσςξπλαγκςξμικόμ ξογαμιρμόμ βοέθηκε ίρη με 1μg/kg. Ρςξ ξικξρϋρςημα ζξσμ τσςξπλαγ-
κςϊμ, ζχξπλαγκςϊμ, μικοά φάοια, μεγάλα φάοια και φαοξπξϋλια πξσ ςοέτξμςαι απξκλειρςικά απϊ μεγά-
λα φάοια. Αμ η βιξμάζα ςχμ τσςξπλαγκςξμικόμ ξογαμιρμόμ είμαι 1.000.000 ςϊμξι, μα βοεθξϋμ:
a. Η βθνμάζα όκφλ ρφλ ρξνσθιώλ επθπέδφλ.
b. Η πςλνκθιή πνπόρηρα ρηο μη βθνδθαππώμεληο νςπίαο πρα υαξνπνύκθα
c. Η πςγιέλρξφπη ρηο μη βθνδθαππώμεληο νςπίαο πρν ζφνπκαγιρόλ.
d. Να πςγιξίλερε ρη μεραβνκή πρη πςγιέλρξφπη ρηο μη βθνδθαππώμεληο νςπίαο με ρη μεραβνκή ρηο βθνμά-
ζαο ρφλ ρξνσθιώλ επθπέδφλ. Πφο εμηγείραθ ρν σαθλόμελν;
26. Ρε μια λίμμη πξσ βοίρκεςαι κξμςά ρε καλλιεογήριμεπ εκςάρειπ, διξυεςεϋξμςαι μέρχ ςχμ μεοόμ ςηπ
βοξυήπ πξρϊςηςεπ λιπάρμαςξπ και εμςξμξκςϊμξσ. Οξια ταιμϊμεμα οϋπαμρηπ πεοιμέμξσμε μα παοαςηοη-
θξϋμ ρςη λίμμη; Αμ ρςη λίμμη ρσμαμςξϋμε τσςξπλαγκςϊμ, ζχξπλαγκςϊμ, φάοια και σδοϊβια πςημά, πξιξι
ξογαμιρμξί πιρςεϋεςε πχπ θα επηοεαρςξϋμ πεοιρρϊςεοξ και πξιξι λιγϊςεοξ απϊ ςημ παοξσρία ςξσ εμςξ-
μξκςϊμξσ; Λε δεδξμέμξ ϊςι η βιξμάζα ςχμ παοαγχγόμ ςξσ ξικξρσρςήμαςξπ είμαι 6.10 6 κιλά και η πξρϊ-
ςηςα ςξσ εμςξμξκςϊμξσ πξσ απελεσθεοόθηκε ρςη λίμμη 3.10 6 mg, μα ρσμπληοόρεςε ςξμ παοακάςχ πίμα-
κα. Δευϊμαρςε ϊςι ϊλξι ξι ξογαμιρμξί κάθε ςοξτικξϋ επιπέδξσ ςοέτξμςαι απξκλειρςικά με ξογαμιρμξϋπ
ςξσ ποξηγξϋμεμξσ επιπέδξσ.
27. Ρε µια λιµμξθάλαρρα ϊπξσ ζξσμ τϋκη, φάοια, µικοά καοκιμξειδή και σδοϊβια φαοξτάγα πςημά ει-
ρέουεςαι ςξνική µη βιξδιαρπόµεμη ξσρία απϊ διπλαμή βιξµηυαμία. Λεοικξϋπ µήμεπ αογϊςεοα, ςα πςημά
πεθαίμξσμ µαζικά, εμό ςα φάοια εµταμίζξσμ µικοή θμηριµϊςηςα. Λέςοηρη έδεινε ϊςι η ρσγκέμςοχρη ςηπ
ςξνικήπ ξσρίαπ ρςα τϋκη είμαι 0,5µg/kg βιξµάζαπ.
[66]
a. Να πτεδθάπερε ρηλ ρξνσθιή ακύπίδα ιαθ ρηλ πςξαµίδα βθνµάζαο, αλ ρα ιαξιθλνεθδή ζςγίζνςλ πςλνκθιά 30
ρόλνςο.
b. Με δεδνµέλν όρθ ρν 50% ρηο ρνμθιήο νςπίαο πεξλά από βαθµίδα πε βαθµίδα, λα πξνπδθνξίπερε ρηλ νξθα-
ιή πςγιέλρξφπη ρηο ρνμθιήο νςπίαο πνς είλαθ θαλαρησόξα.
28. Έμα ξικξρϋρςημα απξςελείςαι απϊ ςξσπ ακϊλξσθξσπ ξογαμιρμξϋπ : κξσκξσβάγια, πξόδη τσςά,
κϊςρσταπ, κάμπια.
a. Στεδθάπρε ρηλ ρξνσθιή ακςπίδα πνς πτημαρίζνςλ.
b. Αλ η βθνμάζα ρνς αλώρεξνς ρξνσθινύ επθπέδνς είλαθ 80kg ιαθ εμπεξθέτεθ ελέξγεθα 8KJ/kg, λα πτεδθάπερε
ρθο ρξνσθιέο πςξαμίδεο βθνμάζαο ιαθ ελέξγεθαο. Δμηγήπρε.
c. Πώο θα επηξεάπεθ η όμθλη βξντή αςρό ρν νθινπύπρημα;)
d. Πξόιεθραθ γθα έλα αςρόρξνσν ή ερεξόρξνσν νθινπύπρημα. Δμηγήπρε.
29. ΢ξ διάγοαμμα πξσ ακξλξσθεί παοξσριάζει

έμα ςμήμα ςξσ κϋκλξσ ςξσ άμθοακα. Μα αματέ-
οεςε ξμξμαρςικά ςιπ διαδικαρίεπ πξσ αμςιρςξι-
υξϋμ ρςα γοάμμαςα Α, Β, Γ.
30. Ζ παοακάςχ εικϊμα δείυμει ξικξρϋρςημα

μιαπ λίμμηπ.
a. Να αλασέξερε δύν (2) βθνρθινύο ιαθ δύν (2) αβθνρθινύο παξάγνλρεο ρνς παξαπάλφ νθινπςπρήμαρνο.
b. Μεξθιέο μέξεο αξγόρεξα ιαθ φο απνρέκεπμα έλρνλφλ βξντνπρώπεφλ παξαρηξήθηιε μεγάκνο αξθθμόο
λειξώλ υαξθώλ ιαθ αςμημέλνο αξθθμόο απνθινδνμηρώλ πρν λεξό ρηο κίμληο .Πφο νλνμάζεραθ ρν σαθλόμελν αςρό
ιαθ πνθα πεθξά γεγνλόρφλ νδήγηπαλ πρηλ ειδήκφπη ρνς
31. To 2008 νέρπαρε έμα ςεοάρςιξ διαςοξτικϊ ρκάμδαλξ ρςημ Θολαμδία, πξσ έγιμε παγκξρμίχπ
γμχρςϊ χπ «The Irish pork crisis». Ταίμεςαι ϊςι απϊ ςξμ Ρεπςέμβοίξ μέυοι ςξμ Δεκέμβοιξ ασςξϋ ςξσ έςξσπ
απξκαλϋτθηκε ϊςι παοαγχγϊπ ζχικόμ ςοξτόμ ποξμήθεσρε 37 τάομεπ μξρυαοίριξσ και 5 τάομεπ υξιοι-
μξϋ κοέαςξπ με ςοξτέπ πξσ πεοιείυαμ διξνίμεπ. Ξι διξνίμεπ απξςελξϋμ πξλσαλξγξμξμέμα παοάγχγα και
είμαι ρημαμςικξί οσπαμςέπ για ςξ πεοιβάλλξμ, καθόπ λϊγχ ςηπ σφηλήπ ςξνικϊςηςαπ ςξσπ ποξκαλξϋμ βλά-
βεπ ρςξ κεμςοικϊ και πεοιτεοικϊ μεσοικϊ ρϋρςημα, διαςαοαυέπ ςξσ θσοεξειδξϋπ αδέμα, αμαπξςελερμαςι-
κή λειςξσογία ςξσ αμξρξπξιηςικξϋ ρσρςήμαςξπ και καοκίμξ.
Λε δεδξμέμξ ϊςι μια τάομα υξίοχμ ρςημ Θολαμδία ποξμηθεϋςηκε 700 t ζχξςοξτή πξσ πεοιείυε διξνί-
μεπ ρε ρσγκέμςοχρη 100mg/ Kg και ϊςι ξι διξνίμεπ είμαι μη βίξδιαρπόμεμεπ ξσρίεπ, μα απαμςήρεςε ρςα
εοχςήμαςα:
a. Πνθνο είλαθ ν μέγθπρνο αξθθμώλ αλθξώπφλ πνς είλαθ δςλαρό λα πςλρηξηθνύλ από ρηλ παξαγφγή ιξέαρνο
ρηο πςγιειξθμέληο σάξμαο ιαθ πόπη πνπόρηρα δθνμίληο αλαμέλεραθ λα πςγιελρξφθεί πε ιάθε έλαλ από ας-
ρνύο; Να κησθεί ςπόυη όρθ ρν μέπν βάξνο ιάθε αλθξώπνς είλαθ 70 Kg ιαθ όρθ νθ νξγαλθπμνί ιάθε ρξνσθ-
ινύ επθπέδνς ρξέσνλραθ απνικεθπρθιά από νξγαλθπμνύο ρνς πξνηγνύμελνς επθπέδνς.
b. Σε πνθν σαθλόμελν νσείκεραθ η αλεύξεπη μεγάκφλ πςγιελρξώπεφλ δθνμθλώλ πρνςο αλθξώπνςο; Πνθνθ άκκνθ
ξύπνθ γλφξίζερε όρθ δξνςλ με ρνλ ίδθν ρξόπν;
c. Πνθνθ άκκνθ ξύπνθ εςθύλνλραθ γθα ρηλ αλάπρςμη ιαξιίλνς ιαθ ρη μεθφμέλη άμςλα έλαλρθ ρφλ μθιξνβί-
φλ; Πνθεο άκκεο επθπρώπεθο πξνιακνύλ νθ πςγιειξθμέλνθ ξύπνθ πρηλ ςγεία ρνς αλθξώπνς;
d. Μθα από ρθο επθπρώπεθο ρφλ δθνμθλώλ είλαθ ιαθ η μεθφμέλη αλνπία. Τθ νλνμάζνςμε αλνπία ιαθ πνθα ιύρ-
ραξα είλαθ ςπεύθςλα γθα αςρήλ; Πνύ παξάγνλραθ αςρά ρα ιύρραξα, πνύ φξθμάζνςλ ιαθ πώο δθαιξίλνλραθ;
[67]
32. Ρςημ εικϊμα ταίμεςαι ςξ ςξπξγοατικϊ μίαπ πεοι-

ξυήπ γϋοχ απϊ έμα πξςάμι, ϊπξσ σπάουει επίρηπ μία
βιξμηυαμία, έμα δάρξπ και εκςεςαμέμεπ γεχογικέπ εκςά-
ρειπ.
a. Μία από ρθο πκένλ πημαλρθιέο βθνκνγθιέο δθαδθια-
πίεο πνς πςμβαίλνςλ πρη σύπη απνρεκεί ν ιύικνο ρνς
άλθξαια. Με πνθνςο ρξόπνςο ρα σςρά ρνς δάπνςο γλφξίζε-
ρε όρθ πςμβάκκνςλ πρνλ ιύικν ρνς άλθξαια;
b. Η βθνμηταλία απνρεκεί πνβαξή πηγή ξύπαλπηο γθα
ρηλ πεξθντή. Πνθνθ ξςπαλρέο γλφξίζερε όρθ είλαθ δςλαρό
λα παξάγνλραθ από μία βθνμηταλία;
c. Μία από ρθο πθθαλέο επθπρώπεθο πνς πξνιακεί η βθνμηταλία είλαθ η ιαραπρξνσή ρφλ δέλδξφλ
πρν γεθρνλθιό δάπνο. Με πνθν ρξόπν λνμίζερε όρθ η βθνμηταλία είλαθ δςλαρό λα νδηγήπεθ πρηλ ιαραπρξνσή ρνς
δάπνςο;
d. Καρά ρν παξεκθόλ, νθ άλθξφπνθ ρηο πεξθντήο υάξεςαλ πνκκά υάξθα πρν πημείν πνς ρν πνράμθ ειβάκκεθ
πρη θάκαππα ιαθ η πεξθντή ήραλ θδθαίρεξα γόλθμη. Πνύ λνμίζερε όρθ νσείκεραθ η αςμημέλη παξαγφγθιόρηρα πε-
ξθντώλ παλ αςρήλ;
e. Τα ρεκεςραία τξόλθα νθ γεφξγθιέο ιακκθέξγεθεο πρηλ πεξθντή ελραρθινπνθήθηιαλ, γεγνλόο πνς πςλδέθηιε
με ρη μείφπη ρνς αξθθμνύ ρφλ υαξθώλ πρν πνράμθ ιαθ πρθο ειβνκέο ρνς. Σε νξθπμέλεο πεξθπρώπεθο νθ
άλθξφπνθ ρηο πεξθντήο παξαρηξνύλ λειξά υάξθα πρθο ότθεο ρνς πνραμνύ.
i. Πώο μπνξνύλ λα εμηγηθνύλ νθ μεραβνκέο πνς πςλέβηπαλ πρν νθινπύπρημα;
ii. Με πνθν ρξόπν θα ήραλ δςλαρή η αλαρξνπή ρηο ιαράπραπηο αςρήο πνς πξνιάκεπε η ελρα-
ρθινπνίηπη ρφλ ιακκθεξγεθώλ;
Δνέλινη
1. Γιαςί άογηρε μα γίμει απξδεκςή η θεχοία ςηπ ενέλινηπ;
Απϊ Οξλλέπ από………..Δόπ πξσ στίρςαμςαι ςα είδη.(ρελ.119)
2. Οξια είμαι η ρσμβξλή ςξσ Δαοβίμξσ ρςημ θεχοία ςηπ ενέλινηπ ςχμ ειδόμ
Απϊ Ζ ιδέα ςηπ ενέλινηπ……. Δόπ με ςξμ ξπξίξ ασςή ρσμβαίμει (τσρική επιλξγή). (ρελ.119)
3. Οξιεπ είμαι ξι θεμελιόδειπ αουέπ ή γεμικεϋρειπ ςηπ βιξλξγία

Απϊ Σπάουει όμχπ ακόμη ……. Δόπ και μα διακοίμει ςξ καλό από ςξ κακό (ρελ.119-120)
4. Ρε ςι ενσπηοεςεί η ςανιμϊμηρη ςχμ ζχμςαμόμ ξογαμιρμόμ

Απϊ Αμ και δεμ σπάουξσμ……. Δόπ αμςαμακλά και ςξμ ςοόπξ με ςξμ ξπξίξ ασςξί έυξσμ ενελιυθεί (ρελ.121)
5. Γιαςί ξ πληθσρμϊπ δεμ απξςελεί κοιςήοιξ καςάςανηπ ςχμ ξογαμιρμόμ

Απϊ Ζ απάμςηρη είμαι όυι……. Δόπ Για ςξ ρκξπό ασςό επιμξήθηκε η έμμξια ςξσ είδξσπ. (ρελ.121)
6. ΢ι ξμξμάζξσμε είδξπ και πξιξσπ ξογαμιρμξϋπ πεοιλαμβάμει

Απϊ ΢ξ είδξπ πεοιλαμβάμει…………..Δόπ. Για ςξ λόγξ ασςό ςξ είδξπ απξςελεί ςη θεμελιώδη μξμάδα ςανιμό-
μηρηπ. (ρελ.121)
7. Σπάουξσμ πεοιξοιρμξί ρςξμ ξοιρμϊ ςξσ είδξσπ;

Απϊ Ανίζει χρςόρξ μα αματεοθεί…………..Δόπ. διατξοεςικξύ τύλξσ.. (ρελ.122)
8. Οξια είμαι ςα κοιςήοια καςάςανηπ δσξ ξογαμιρμόμ ρςξ ίδιξ είδξπ;

Απϊ Οώπ λξιπόμ θα ξοίρξσμε ςξ είδξπ, …………..Δόπ. ξμαδξπξιξύμςαι ρςξ ίδιξ είδξπ. (ρελ.122)
9. Μα αματεοθεί μία εταομξγή ςξσ ςσπξλξγικξϋ κοιςηοίξσ

Απϊ Λε βάρη ασςό ςξ ςσπξλξγικό κοιςήοιξ,, …………..Δόπ. κλάρειπ έμα τύλξ. (ρελ.122)
10. Μα αματεοθξϋμ παοαδείγμαςα ρσρςημαςικήπ καςάςανηπ ξογαμιρμόμ

Απϊ Ζ γάςα και ξ λύγκαπ έυξσμ κξιμό,, …………..Δόπ. ποιμ από 240 εκαςξμμύοια υοόμια.. (ρελ.123)
[68]
11. Οξιξι ποχςξμίληραμ για ενελινη και γιαςί ξι απξφειπ ςξσπ νευάρςηκαμ
Απϊ Όπχπ έυει ήδη αματεοθεί,, …………..Δόπ.έκαμε ςημ ιδέα ςηπ ενέλινηπ μα νευαρςεί για αιώμεπ.(ρελ.123)
12. Οϊςε και απϊ πξιξμ η ιδέα ςηπ ενέλινηπ επαμεμταμίζεςαι ρςξ ποξρκήμιξ
Απϊ Ιαςά ςη διάοκεια ςξσ 18ξσ αιώμα η ενέλινη…….Δόπ. μια ξλξκληοχμέμη θεχοία, για μα ενηγήρει
πώπ ςα τσςά και ςα ζώα ενελίρρξμςαι... (ρελ.123)
13. Οξια είμαι ςα βαρικά ρημεία ςηπ θεχοίαπ ςξσ Καμάοκ

Απϊ Ζ άπξφη ςξσ Καμάοκ…….Δόπ. κληοξμόμηρη ςχμ επίκςηςχμ υαοακςηοιρςικώμ.. (ρελ.123-124)
14. ΢ι ιρυσοίζεςαι η αουή ςηπ υοήρηπ και ςηπ αυοηρίαπ

Απϊ Ρύμτχμα με ςημ…….Δόπ. καςά ςη διάοκεια ςηπ ζχήπ ςξσπ... (ρελ.124)
15. Οξιξ είμαι ςξ απξςέλερμα ςηπ δοάρηπ ςηπ ερχςεοικήπ δϋμαμηπ ςξσ Καμαοκ ρςξσπ ξογαμιρμξϋπ
Απϊ Ζ άπξφη ςξσ Καμάοκ…….Δόπ. η ξπξία ρςξυεύει ρςη βελςίχρή ςξσπ.... (ρελ.124)
16. Οξιξ είμαι ςξ απξςέλερμα ςχμ πεοιβαλλξμςικόμ αλλαγόμ ρςξσπ ζχμςαμξϋπ ξογαμιρμξϋπ ρϋμτχμα
με ςξμ Καμαοκ
Ξ Καμάοκ πίρςεσε επίρηπ όςι ξι αλλαγέπ ρςξ πεοιβάλλξμ δημιξσογξύμ μέεπ ρσμήθειεπ ρςα ζώα, με απξςέλερ-
μα ασςά μα υοηριμξπξιξύμ πεοιρρόςεοξ κάπξια όογαμά ςξσπ ή, αμςίθεςα, μα μημ ςα υοηριμξπξιξύμ
καθόλξσ. Ρύμτχμα με ςημ αουή ςηπ υοήρηπ και ςηπ αυοηρίαπ, ςα όογαμα εμόπ ζώξσ πξσ βξηθξύμ ρςημ ποξ-
ραομξγή ςξσ ρςξ πεοιβάλλξμ υοηριμξπξιξύμςαι από ασςό πεοιρρόςεοξ, αμαπςύρρξμςαι και μεγαλώμξσμ, εμώ
ςα όογαμα εκείμα πξσ δε ρσμβάλλξσμ ρςημ ποξραομξγή ςξσ πεοιπίπςξσμ ρε αυοηρία, αςοξτξύμ και εναταμί-
ζξμςαι. Λ' ασςό ςξμ ςοόπξ ςα ζώα απξκςξύμ μέα υαοακςηοιρςικά καςά ςη διάοκεια ςηπ
ζχήπ ςξσπ. O Καμάοκ πίρςεσε όςι ςα επίκςηςα ασςά υαοακςηοιρςικά κληοξδξςξύμςαι ρςη ρσμέυεια ρςξσπ α-
πξγόμξσπ. Έςρι, με ςημ πάοξδξ ςξσ υοόμξσ, ρσρρχοεύξμςαι πξλλέπ αλλαγέπ ξι ξπξίεπ ξδηγξύμ ρςη δημιξσο-
γία εμόπ είδξσπ πξσ είμαι διατξοεςικό από ςξ αουικό.
17. Οξια είμαι η μεγαλϋςεοη απϊδεινη πχπ η άπξφη ςξσ Καμαοκ για ςημ ενέλινη είμαι λαμθαρμέμη
Οξλσάοιθμα πειοάμαςα έυξσμ απξςύυει μα απξδείνξσμ μέυοι ρήμεοα ςημ κληοξμόμηρη ςχμ επίκςηςχμ υαοακ-
ςηοιρςικώμ. Ζ ενήγηρη επξμέμχπ ςηπ ενέλινηπ ςχμ ειδώμ με ςημ κληοξμόμηρη ςχμ επίκςηςχμ υαοακςηοιρςικώμ
δεμ είμαι απξδεκςή.
18. Οξια είμαι η ρσμειρτξοά ςηπ θεχοίαπ ςηπ ενέλινηπ με βάρη ςημ τσρική επιλξγή ρςημ επιρςήμη ςηπ
Βιξλξγίαπ
Ζ αμάπςσνη ςηπ θεχοίαπ ςηπ ενέλινηπ με βάρη ςη τσρική επιλξγή ήςαμ έμα ανιξμμημόμεσςξ επίςεσγμα ςξσ
19ξσ αιώμα, πξσ εμπλξύςιρε ςημ επιρςήμη ςηπ Βιξλξγίαπ και άλλανε οιζικά ςημ άπξφή μαπ για μαπ ςξσπ
ίδιξσπ και για ςξ τσρικό κόρμξ.
19. Οξιεπ είμαι ξι παοαςηοήρειπ και πξια ςα ρσμπεοάρμαςα ρςα ξπξία καςέληνε ξ Δαοβίμξπ
Απϊ Ζ θεχοία ςηπ τσρικήπ επιλξγήπ…… Δόπ. …..ρςημ εμτάμιρη εμόπ μέξσ είδξσπ. (ρελ.125-126)
20. ΢ι ξμξμάζει ξ Δαοβίμξπ τσρική επιλξγή

Απϊ Ζ διαδικαρία με ςημ ξπξία…….Δόπ. ….. Ιάοξλξ Δαοβίμξ τσρική επιλξγή. (ρελ.124)
21. Ρε ςι διατέοει η τσρική επιλξγή απϊ ςη ςευμηςή επιλξγή
Ξ όοξπ υοηριμξπξιήθηκε ρε αμςιδιαρςξλή με ςημ ςευμηςή επιλξγή ςημ ξπξία κάμει ξ άμθοχπξπ κάθε τξοά πξσ
επιλέγει ςα καςαλληλόςεοα ζώα (ή τσςά) ή ασςά πξσ έυξσμ ξικξμξμικό εμδιατέοξμ, ποξκειμέμξσ μα παοαγά-
γει απξγόμξσπ με επιθσμηςά υαοακςηοιρςικά. Αμςίθεςα επειδή ξι διάτξοεπ πεοιξυέπ έυξσμ διατξοεςικέπ ρσμ-
θήκεπ και διατξοεςικέπ εσκαιοίεπ επιβίχρηπ, διατξοεςικξί ξογαμιρμξί επιλέγξμςαι από ςη τσρική επιλξγή χπ
ξι πιξ ποξραομξρμέμξι ρςξ ρσγκεκοιμέμξ πεοιβάλλξμ.
22. Οξιξ είμαι ςξ πεδίξ δοάρηπ ςηπ τσρικήπ επιλξγήπ

Απϊ Έμα από ςα ρημεία πξσ…….Δόπ. ….. με ςη δοάρη ςηπ τσρικήπ επιλξγήπ. (ρελ.129)
23. Ζ τσρική επιλξγή είμαι παοάμεςοξπ πξσ εναοςάςεια απϊ πξιξσπ παοάγξμςεπ
Οοέπει επίρηπ μα ςξμιρςεί όςι η δοάρη ςηπ τσρικήπ επιλξγήπ είμαι ςξπικά και υοξμικά ποξρδιξοιρμέμη. Ξι
ρσμθήκεπ ςξσ πεοιβάλλξμςξπ διατέοξσμ από πεοιξυή ρε πεοιξυή και από υοξμική ρςιγμή ρε υοξμική
ρςιγμή. Έςρι είμαι δσμαςόμ έμα υαοακςηοιρςικό πξσ απξδεικμύεςαι ποξραομξρςικό ρε μια πεοιξυή μια καθξ-
οιρμέμη υοξμική ρςιγμή μα είμαι άυοηρςξ ή και δσρμεμέπ ρε μια άλλη πεοιξυή ή ρε μια άλλη υοξμική
ρςιγμή.
[69]
24. ΢ι είμαι ξ βιξμηυαμικϊπ μελαμιρμϊπ και μα ενηγηθεί ρϋμτχμα με ςη θεχοία ςξσ Δαοβίμξσ
Απϊ Έμα πξλύ γμχρςό παοάδειγμα…….Δόπ. ….. ξι κξομξί έγιμαμ ρκξύοξι).. (ρελ.129-130)
25. Μα αματέοθξσμ 4 διατξοέπ ρςημ εομημεία ςηπ ενέλινηπ ρσμτχμα με ςξσπ Καμάοκ και Δαοβίμξ
Για ςξ Καμάοκ
a. σπάουει μία τσρική κλίμακα ενέλινηπ από καςώςεοεπ μξοτέπ ρε αμώςεοεπ,
b. ποξραομξγή ςχμ ξογαμιρμώμ ρςιπ απαιςήρειπ ςξσ πεοιβάλλξμςξπ εναιςίαπ μίαπ αόοαςηπ ερχςεοικήπ
δύμαμηπ,
c. υοήρη και αυοηρία ξογάμχμ
d. και τσρικά ςα επίκςηςα υαοακςηοιρςικά κληοξμξμξύμςαι
Δοχςήρειπ θεχοίαπ
1. Για πξιξσπ λόγξσπ είμαι απαοαίςηςη η μελέςη ςηπ ενέλινηπ ςχμ ειδώμ από έμα ρυξλικό βιβλίξ;
2. ΢ι είμαι ξ πληθσρμόπ;
3. Λπξοεί μα γίμει η καςάςανη ςχμ ξογαμιρμώμ με βάρη ςξμ πληθσρμό ρςξμ ξπξίξ αμήκξσμ;
4. Λε πξια κοιςήοια ξι ποξκαοσχςικξί ξογαμιρμξί καςαςάρξμςαι ρςξ ίδιξ είδξπ;
5. Λε πξια κοιςήοια ςα θηλαρςικά καςαςάρξμςαι ρςα είδη πξσ αμήκξσμ;
6. Οξιεπ βαθμίδεπ ςανιμόμηρηπ ςχμ ζχμςαμώμ ξογαμιρμώμ σπάουξσμ εκςόπ από είδξπ;
7. Για πξισπ λόγξσπ καθσρςέοηρη η αμάπςσνη ςηπ ιδέαπ ςηπ ενέλινηπ ςχμ ζχμςαμώμ ξογαμιρμώμ ρςξσπ
επιρςήμξμεπ ςξσ δσςικξύ κόρμξσ.
8. Για πξιξσπ λόγξσπ ξ Δαοβίμξπ άογηρε μα παοξσριάρει ςιπ ιδέέπ ςξσ για ςημ τσρική επιλξγήπ
9. Δίμαι δσμαςόμ μα αλλάνει η επίδοαρη ςηπ τσρικήπ επιλξγήπ πάμχ ρε έμα κξιμό υαοακςηοιρςικό δύξ
διατξοεςικώμ πληθσρμώμ ςξσ ίδιξσ είδξσπ;
10. ΢ελικά η υοήρη ςχμ αμςιβιξςικώμ ξδήγηρε ρςη δημιξσογία μέχμ αμθεκςικώμ ρςελευώμ ςχμ βακςηοί-
χμ;Οξια είμαι η απξφή ραπ.
11. Ζ ελξμξρία είμαι μία αρθέια πξσ εςαδίδεςαι με ςξ ςρίμπημα ςχμ κξσμξσπιώμ.Ξι άμθοχπξι πξσ έυξσμ
ςξ ρςίγμα ςηπ μερξγειακήπ αμαιμίαπ παοξσριάζξσμ «αμξρία» ρςημ αρθέμεια ςηπ ελξμξρίαπ.Μα ενηγήρεςαι με
ςη θεχοία ςξσ Δαοβίμξσ γαιςί η ρσυμόςηςα εμτάμιρηπ ασςώμ ςχμ αςόμχμ ρε υώοεπ όπξσ ρςξ παοελθόμ εί-
υαμ έλη είμαι πξλύ μεγαλύςεοη ρε ρυέρη με ςη ρσυμόςηςα εμτάμιρηπ ρε άλλεπ πεοιξυέπ όπχπ η Ρκαμδιμαβία
ή η Ριβηοία όπξσ η ελξμξρία είμαι ρπάμια.
12. ΢ελικά ςι είμαι η ενέλινη ςχμ ειδώμ
13. Οξια λάθη ρύμτχμα με ςη θεχοία ςηπ ενέλινηπ ςξσ Δαοβίμξσ έυει η παοακάςχ παοάγοατξπ «Ο άλ-
θξφπνο ,πνς πξνέξτεραθ με δθαδντθιά βήμαρα πξνόδνς από ιαρώρεξεο μνξσέο ζφήο ,κόγφ μίαο αόξαρηο επφ-
ρεξθιήο δύλαμηο πνς έτεθ,ιαράσεξε λα πξνπαξμνπρεθ πρθο αλρθμνόρηρεο ρηο σύπηο ιαθ λα παξνςπθάπεθ ρν ιακύ-
ρεξν δςλαρό απνρέκεπμα ικηξνλνμώλραο ιάθε σνξά πρθο επόμελεο γελθεο ρα ιακύρεξα ταξαιρηξθπρθιά ιαθ ότθ
αςρά πνς δελ τξηπθμνπνθνύπε.Σςλεπώο ιαθώο έτεθ ιαρακάβεθ ρηλ ινξςσή αςρήο ρηο λνηρήο σςπθιήο ικίμαιαο
είλαθ βέβαθν πφο η σςπθιή επθκνγή θα πςλετίπεθ λα ρνλ επθβξαβεύεθ παλρνύ πάλρα ιαθ γθα όκεο ρθο πςλθήιεο θα
είλαθ ρν αγαπημέλν ρηο παθδί.»

1. Ζ καςάςανη ςχμ ξογαμιρμόμ ρε ξμάδεπ: d. η ξικξγέμεια.
a. γίμεςαι αμάλξγα με ςξμ βαθμό ξμξιόςηςαπ
ςξσπ, 3. Ρϋμτχμα με ςξ ςσπξλξγικϊ κοιςήοιξ, ξι
b. ενσπηοεςεί ςη μελέςη ςξσπ, ξογαμιρμξί καςάςαρρξμςαι ρςξ ίδιξ είδξπ με
c. αμςαμακλά ςξμ ςοόπξ με ςξμ ξπξίξ ασςξί κοιςήοιξ:
ενελίυθηκαμ, a. ρηλ νμνθόρηρα ρνςο,
d. Όλα ςα παοαπάμχ είμαι ρχρςά. b. ςη δσμαςόςηςα ςξσπ μα δίμξσμ γόμιμξσπ
απξγόμξσπ,
2. Οληθσρμϊπ είμαι: c. ςη δσμαςόςηςα ςξσπ μα αμαπαοάγξμςαι με-
a. όκεο νθ γάρεο ρνς πκαλήρη, ςανύ ςξσπ.
b. όλξι ξι ξογαμιρμξί πξσ αμήκξσμ ρςξ ίδιξ d. Όλα ςα παοαπάμχ είμαι ρχρςά.
είδξπ,
c. ξογαμιρμξί ςξσ ίδιξσ είδξσπ μιαπ πεοιξυήπ, 4. ΢α είδη πξσ μξιάζξσμ πεοιρρϊςεοξ μεςανϋ
d. ξι γάςεπ και ςα ρπξσογίςια μιαπ πεοιξυήπ. ςξσπ ρσμιρςξϋμ:
a. έλαλ πκηθςπμό,
3. Ηεμελιόδη μξμάδα ςανιμϊμηρηπ απξςελεί: b. έμα γέμξπ,
a. ςξ γέμξπ, c. μια ξικξγέμεια,
b. ςξ είδξπ, d. μια ςάνη.
c. ξ πληθσρμόπ,
[70]
5. Λια ςάνη πεοιλαμβάμει: c. ςα εσμξψκά για ςημ επιβίχρη υαοακςηοιρςικά

a. πνκκά είδη, μεςαβιβάζξμςαι ρςημ επόμεμη γεμιά με μεγαλύςεοη
b. πξλλά γέμη, ρσυμόςηςα από ςα λιγόςεοξ εσμξψκά.
c. πξλλέπ κλάρειπ, d. Όλα ςα παοαπάμχ είμαι ρχρςά.
d. πξλλέπ ξικξγέμειεπ.
14. Ζ τσρική επιλξγή δοα;
6. Ξι άμθοχπξι ςξσ μξμξϋ Λαγμηρίαπ απξ- a. πρν γέλνο,
ςελξϋμ: b. ρςξμ πληθσρμό,
a. έλα σύκν, c. ρςξ είδξπ,
b. έμα είδξπ, d. ρςξ άςξμξ.
c. έμαμ πληθσρμό,
d. μια βιξκξιμόςηςα. 15. Λεςά ςη Βιξμηυαμική Δπαμάρςαρη;
a. επθιξάρηπαλ νθ αλνθτρότξφμεο περακνύδεο
7. Ξ κξιμϊπ ποϊγξμξπ εοπεςόμ και θηλαρςι- b. επικοάςηραμ ξι ρκξσοόυοχμεπ πεςαλξύ-
κόμ έζηρε ποιμ απϊ: δεπ
a. 240 ειαρ. τξόλθα, c. δεμ επηοεάρςηκε η ρσυμόςηςα μεςαβίβαρηπ
b. 2 εκας. υοόμια, ςξσ ρκξσοόυοχμξσ υαοακςηοιρςικξύ ςχμ πεςα-
c. 2.400.000 υοόμια, λξύδχμ,
d. 2,4 διπ υοόμια. d. εμταμίρςηκαμ ξι πεςαλξύδεπ με ρκξύοξ
υοχμαςιρμό.
8. Ρςξ ίδιξ γέμξπ αμήκξσμ:
a. η γάρα ιαθ ν γνξίκκαο, 16. Ρϋμτχμα με ςη θεχοία ςξσ Καμάοκ;
b. η γάςα και ξ γίββχμαπ, a. νθ ιαμηκνπαξδάκεθο απέιρηπαλ μαιξύ καθ-
c. η γάςα και ξ λύγκαπ, μό,
d. η γάςα και ξ άμθοχπξπ. b. ξι καμηλξπαοδάλειπ είυαμ και κξμςό και
μακού λαιμό,
9. Δϋξ ξογαμιρμξί πξσ έυξσμ ρυεςικά ποϊρ- c. επιβίχραμ ξι καλύςεοα ποξραομξρμέμεπ
ταςξ κξιμϊ ποϊγξμξ αμήκξσμ: καμηλξπαοδάλειπ
a. πρν ίδθν είδνο, d. γίμεςαι αγώμαπ για επιβίχρη.
b. ρςξ ίδιξ γέμξπ,
c. ρςξμ ίδιξ πληθσρμό, 17. Ρϋμτχμα με ςη Δαοβιμική θεχοία η τσρι-
d. ρςημ ίδια ςάνη. κή επιλξγή εσμξεί ςημ επιβίχρη και επικοάςηρη
ςχμ
10. ΢η ρςαθεοϊςηςα ςχμ ειδόμ σπξρςήοιζαμ: a. υοχμξρχμάςχμ με ςα εσμξψκόςεοα γξμίδια
a. ν Δαξβίλνο ιαθ ν Αξθπρνρέκηο, b. ταιμόςσπχμ με ςα εσμξψκόςεοα υαοακςη-
b. ξ Ολάςχμ και ξ Καμάοκ, οιρςικά
c. ξ Καμάοκ και ξ Δαοβίμξπ, c. αςόμχμ με ςξσπ εσμξψκόςεοξσπ ρσμδσαρμξ-
d. ξ Αοιρςξςέληπ και ξ Ολάςχμ. ύπ γξμιδίχμ
d. πληθσρμώμ με ςξ εσμξψκόςεοξ γξμιδιακό
11. Ξ ποόςξπ πξσ σπξρςήοινε ϊςι ςα είδη με- δσμαμικό.
ςαβάλλξμςαι είμαι:
a. ν Δαξβίλνο, 18. Ρςη ποξρπάθεια για ςημ επιβίχρη μεςανϋ
b. ξ Ολάςχμ, ςχμ ξογαμιρμόμ επιβιόμει
c. ξ Καμάοκ, a. ξ μεγαλύςεοξπ ρε ηλικία
d. ξ Αοιρςξςέληπ. b. ξ ιρυσοόςεοξπ
c. ξ βαούςεοξπ
12. Ξ Καμάοκ σπξρςήοιζε; d. ξ καλύςεοα ποξραομξρμέμξπ.
a. όρθ η άβθα ύκη παξάγεθ αρεκείο μνξσέο ζφ-
ήο, 19. Ζ ιδέα-κλειδί ρςη τσρική επιλξγή είμαι ϊςι
b. ςημ αουή ςηπ υοήρηπ και ςηπ αυοηρίαπ άςξμα με καλϋςεοα ποξραομξ-ρμέμα κληοξμξ-
c. ςημ αουή ςηπ κληοξμξμικήπ μεςαβίβαρηπ μικά υαοακςηοιρςικά
ςχμ επίκςηςχμ υαοακςηοιρςικώμ a. επικοαςξύμ εύκξλα
d. Όλα ςα παοαπάμχ είμαι ρχρςά. β. επιβιώμξσμ και αμαπαοάγξμςαι
γ. διαςηοξύμ ςξ πεοιβάλλξμ ςξσπ
13. Ζ τσρική επιλξγή σπξρςηοίζει ϊςι; δ. στίρςαμςαι μέεπ μεςαλλάνειπ.
a. μεραμύ ρφλ νξγαλθπμώλ γίλεραθ αγώλαο επθ-
βίφπηο, 20. Ξ Ιάοξλξπ Δαοβίμξπ έδεινε έμα ιδιαίςεοξ
b. επιβιώμξσμ ξι καλύςεοα ποξραομξρμέμξι εμδιατέοξμ για ςα μηριά Γκαλαπά-γκξπ επειδή
ξογαμιρμξί, a. ξι ιδιαίςεοα αμςίνξεπ ρσμθήκεπ πξσ επικοα-
ςξύραμ ρςα μηριά είυαμ χπ απξςέλερμα ςημ εμ-
τάμιρη λίγχμ ειδώμ
[71]
b. ςα ρσγγεμικά είδη ήςαμ διατξοεςικά ρε κά- c. επιβιώμει ξ καλύςεοα ποξραομξρμέμξπ

θε μηρί d. ιρυύξσμ όλα ςα παοαπάμχ.
c. ξι ξογαμιρμξί ςχμ απξμξμχμέμχμ ασςώμ
μηριώμ ήςαμ διατξοεςικξί από ξπξσδήπξςε αλλξύ 24. Ρε έμα ρκξσοϊυοχμξ δάρξπ, η δοάρη ςηπ
d. μη ρσγγεμικά είδη ήςαμ παοόμξια ρςα μη- τσρικήπ επιλξγήπ για ςξσπ διάτξοξσπ ξογαμιρ-
ριά ςξσ ρσμπλέγμαςξπ Γκαλαπά-γκξπ. μξϋπ, πξσ γίμξμςαι ςοξτή για άλλξσπ, θα έυει
χπ απξςέλερμα μα
21. Ξ Δαοβίμξπ επηοεάρςηκε απϊ ςιπ εογαρίεπ a. μειχθεί η ρσυμόςηςα ςχμ γξμιδίχμ πξσ είμαι
ςξσ σπεύθσμα για ςα ρκξύοα υοώμαςα
a. Malthus b. ασνηθεί η ρσυμόςηςα ςχμ γξμιδίχμ πξσ είμαι
b. Lyell σπεύθσμα για ςα ρκξύοα υοώμαςα
c. Mendel c. παοαμείμει ρςαθεοή η ρσυμόςηςα ςχμ γξμι-
d. Κιμμαίξσ. δίχμ πξσ είμαι σπεύθσμα για ςα ρκξύοα υοώμαςα
d. ρσμβξύμ όρα αματέοξμςαι ρςα α, β και γ.
22. Ξι κςημξςοϊτξι βελςιόμξσμ ςα υαοακςη-
οιρςικά ςχμ ζόχμ και ξι γεχογξί ςα τσςά με 25. Ζ ςανιμϊμηρη εμϊπ θηλαρςικξϋ και ςξσ
a. παοξυή ςχμ απαοαίςηςχμ ςοξτώμ βακςηοίξσ πξσ ρσμβιόμει ρςξμ πεπςικϊ ςξσ ρχ-
b. επιλεκςική διαρςαύοχρη λήμα γίμεςαι με κοιςήοιξ:
c. επιβίχρη ςξσ καςαλληλόςεοξσ a. ΢ξ μεινιξλξγικό για ςξ θηλαρςικό και ςξ
d. τσρική επιλξγή. ςσπξλξγικό για ςξ βακςήοιξ
b. ΢ξ ςσπξλξγικό για ςξ θηλαρςικό και ςξ μει-
23. Ξ Δαοβίμξπ σπξρςήοινε ϊςι ρσμβαίμει η νιξλξγικό για ςξ βακςήοιξ
τσρική επιλξγή γιαςί c. ΢ξ μεινιξλξγικό και ρςιπ δύξ πεοιπςώρειπ
a. σπάουει πξικιλξμξοτία d. ΢ξ ςσπξλξγικό και ρςιπ δύξ πεοιπςώρειπ
b. σπάουει αμςαγχμιρμόπ για ςημ επιβίχρη
1. Υχοίπ ςη θεχοία ςηπ ενέλινηπ ςχμ ειδώμ, η Βιξλξγία θα απξςελξύρε μια ρςείοα πεοιγοατή ςχμ τσςι-
κώμ και ζχικώμ ξογαμιρμώμ,από ςημ ξπξία θα έλειπε ξ μίςξπ πξσ ςξσπ ρσμδέει,
2. Οληθσρμόπ είμαι ςξ ρύμξλξ ςχμ αςόμχμ ςξσ ίδιξσ είδξσπ από όλεπ ςιπ πεοιξυέπ ςηπ Γηπ.
3. ΢ξ είδξπ πεοιλαμβάμει ςξ ρύμξλξ όλχμ ςχμ ξογαμιρμώμ πξσ μπξοξύμ μα αμαπαοάγξμςαι μεςανύ ςξσπ
και μα απξκςξύμ γόμιμξσπ απξγόμξσπ.
4. Ξ γίββχμαπ και ξ γξοίλλαπ μξιοάζξμςαι κξιμό ποόγξμξ και καςαςάρρξμςαι ρςημ ίδια ξικξγέμεια.
5. Ρύμτχμα με ςξμ Καμάοκ, η ζχή ρςξμ πλαμήςη μαπ έυει ποξέλθει από απλξύρςεοεπ μξοτέπ πξσ ρςα-
διακά έγιμαμ πιξ πεοίπλξκεπ.
6. Ξ Δαοβίμξπ σπξρςήοιζε όςι η άβια ύλη παοάγει αςελείπ μξοτέπζχήπ.
7. Ζ αουή ςηπυοήρηπ και ςηπ αυοηρίαπ σπξρςηοίζει όςι έμα ζώξ υοηριμξπξιεί πεοιρρόςεοξ ςα όογαμα ε-
κείμα πξσ ρσμβάλλξσμ ρςημ ποξραομξγή ςξσ ρςξ πεοιβάλλξμ.
8. Λεςανύ ςχμ ξογαμιρμώμ εμόπ πληθσρμξύ διενάγεςαι έμαπ αγώμαπ επιβίχρηπ.
9. Ζ επιςσυία ρςξμ αγώμα για επιβίχρη είμαι ςσυαία.
10. ΢α εσμξψκά για ςημ επιβίχρη υαοακςηοιρςικά μεςαβιβάζξμςαι ρςημ επόμεμη γεμιά με μεγαλύςεοη ρσυ-
μόςηςα ρε ρυέρη με ςα λιγόςεοξ εσμξψκά.
11. Ζ θεχοία ςξσ Δαοβίμξσ ποξρέτεοε μία απλή αλλά πειρςική ενήγηρη για ςημ πξικιλία ςχμ ειδώμ ρςη
Γη.
12. Ζ τσρική επιλξγή δοα ρςα άςξμα και, ρσμεπώπ, ςξ άςξμξ αμςιποξρχπεύει ςη μικοόςεοη μξμάδα πξσ
μπξοεί μα ενελιυθεί.
13. Ζ δοάρη ςηπ τσρικήπ επιλξγήπ είμαι ςξπικά και υοξμικά ποξρδιξοιρμέμη.
14. Οοιμ από ςη Βιξμηυαμική Δπαμάρςαρη σπήουαμ μόμξ αμξιυςόυοχμεπ πεςαλξύδεπ.
15. Λεςά ςη Βιξμηυαμική Δπαμάρςαρη επικοάςηραμ ξι αμξιυςόυοχμεππεςαλξύδεπ.
16. 0 Καμάοκ θα σπξρςήοιζε όςι σπήουαμ και αμξιυςόυοχμεπ και ρκξσοόυοχμεπ πεςαλξύδεπ.
17. 0 Δαοβίμξπ θα σπξρςήοιζε όςι επιβίχραμ ξι πεςαλξύδεπ πξσ ήςαμ καλύςεοα ποξραομξρμέμεπ ρςξ πε-
οιβάλλξμ.
18. Ρύμτχμα με ςξμ Καμάοκ, ξι καμηλξπαοδάλειπ είυαμ και κξμςό και μακού λαιμό.
19. Ρύμτχμα με ςξμ Καμάοκ, ξι καμηλξπαοδάλειπ δημιξσογήθηκε από ξογαμιρμξύπ καςώςεοχμ βαθμίδχμ,
διαμέρξσ μιαπ τσρικήπ κλίμακαπ.
20. Ρύμτχμα με ςξμ Δαοβίμξ, η τσρική επιλξγή εσμόηρε ςα άςξμα ςξμ φηλό λαιμό.
21. Ξ Καμάοκ -ρε αμςίθερη με ςξμ Δαοβίμξ- σπξρςήοιζε όςι ξ μακούπ λαιμόπ κληοξδξςήθηκε ρςξσπ απξ-
γόμξσπ.
[72]
Αρκήρειπ
1. Έμαπ εοεσμηςήπ επιρκέπςεςαι έμα απϊ ςα μηριά Γκαλαπάγκξπ ρςξ ξπξίξ μελεςάει ποξρεκςικά έμαμ
πληθσρμϊ πξσλιόμ, ςξσπ μικοξϋπ ρπίμξσπ. Αμάμερα ρςξσπ ρπίμξσπ σπάουξσμ άςξμα με μακοϋ και λεπςϊ
οάμτξπ, εμό ςα σπϊλξιπα άςξμα έυξσμ κξμςϊ και υξμςοϊ οάμτξπ. Ξι ρπίμξι δεμ έυξσμ άλλη πηγή ςοξτήπ
παοά μϊμξμ ςα ρκξσλήκια πξσ κοϋβξμςαι μέρα ρε μικοέπ, βαθιέπ ςοϋπεπ ρςξμ κξομϊ ςχμ δέμςοχμ. Ξ εοε-
σμηςήπ καςαγοάτει ςιπ παοαςηοήρειπ ςξσ. Δπιρκέπςεςαι ναμά ςξ μηρί μεςά απϊ 30 υοϊμια και μελεςά πά-
λι ςξμ ίδιξ πληθσρμϊ. Διαπιρςόμει ϊςι ξι ρπίμξι με ςξ μακοϋ και λεπςϊ οάμτξπ απξςελξϋμ πλέξμ ςξ ρϋμξ-
λξ ρυεδϊμ ςξσ πληθσρμξϋ, εμό ξι ρπίμξι με ςξ κξμςϊ και υξμςοϊ οάμτξπ έυξσμ ρυεδϊμ εναταμιρςεί.
a. Πνθα από ρθο δύν νμάδεο ππίλφλ θεφξείραθ πθν πξνπαξμνπμέλη πρν πεξθβάκκνλ φο πξνο ρνλ ρξόπν δθαρ-
ξνσήο; Να αθρθνκνγήπερε ρηλ απάλρηπή παο.
b. Με βάπη πνθεο παξαρηξήπεθο ν Δαξβίλνο ιαρέκημε πρν πςμπέξαπμα όρθ μεραμύ ρφλ νξγαλθπμώλ ελόο
πκηθςπμνύ δθεμάγεραθ αγώλαο γθα ρηλ επθβίφπή ρνςο;
c. Με βάπη ρθο παξαπάλφ παξαρηξήπεθο ρνς Δαξβίλνς, πνθν αλαμέλεραθ λα είλαθ ρν μέγεθνο ρνς πκηθςπμνύ
ρφλ ππίλφλ, πε πτέπη με ρν αξτθιό, μερά από ρξθάλρα τξόλθα, αλ ρν πεξθβάκκνλ ρνς ληπθνύ παξαμείλεθ πτερθιά
πραθεξό;
d. Καρά ρη θεφξία ρηο εμέκθμηο μέπφ ρηο σςπθιήο επθκνγήο, φο μνλάδα εμέκθμηο θεφξείραθ ν πκηθςπμόο ιαθ
ότθ ρα μεμνλφμέλα άρνμα. Πφο δθιαθνκνγείραθ η παξαπάλφ δθαπίπρφπη;
2. Ρε μια βοαυξμηρίδα ςξσ Αιγαίξσ, έμαπ πληθσρμϊπ απϊ αγοιξκάςρικα διαςηοεί ρςαθεοϊ ςξμ αοιθμϊ
ςχμ αςϊμχμ ςξσ παοά ςξ γεγξμϊπ ϊςι κάθε υοϊμξ γεμμιξϋμςαι πξλλά μέα άςξμα. Οόπ ενηγείςε, με βάρη ςη
θεχοία ςξσ Δαοβίμξσ, ςη διαςήοηρη ςχμ αςϊμχμ ςξσ πληθσρμξϋ ρε ρςαθεοϊ αοιθμϊ;
a. Τθ παξαρηξείρε πρνλ πκηθςπμό ρφλ αγξθνιάρπθιφλ όπνλ ασνξά ρηλ νμνθνμνξσία ρφλ αρόμφλ ιαθ πώο
πτερίζερε ρηλ παξαρήξηπή παο με ρθο δθαδθιαπίεο ρηο σςπθιήο επθκνγήο;
b. Ο βαπθιόο πεξθνξθπρθιόο παξάγνλραο πρη παξαπάλφ βξατνληπίδα, είλαθ η μηξαπία. Μθα σθκνζφθιή νξγά-
λφπη εγιαθθπρά πρν ληπί πνρίπρξεο ιαθ μερασέξεθ ραιρθιά π' αςρέο γκςιό λεξό. Τθ θα πςμβεί -
βξατςπξόθεπμα ιαθ μαιξνπξόθεπμα- πρνλ αξθθμό ρφλ αρόμφλ ρνς πκηθςπμνύ ιαθ γθαρί;
3. Ρε μια βοαυξμηρίδα ςξσ Αιγαίξσ σπάουξσμ πξλλά θαμμόδη τσςά. ΢ημ άμξινη ςα τσςά αμθίζξσμ και
εμταμίζξμςαι κίςοιμα λξσλξϋδια. ΢ημ ίδια επξυή εμταμίζξμςαι και πεςαλξϋδεπ πξσ ςοέτξμςαι απϊ ςα λξ-
σλξϋδια. Ρςημ βοαυξμηρίδα ζξσμ και εμςξμξτάγα πςημά πξσ ςοέτξμςαι με πεςαλξϋδεπ. Ξ πληθσρμϊπ ςχμ
πεςαλξϋδχμ εμταμίζει πξλϋ πεοιρρϊςεοα κίςοιμα άςξμα και λιγϊςεοα ιόδη (μχβ) άςξμα.
a. Να δθαρςπώπερε ρηλ έλλνθα ρνς είδνςο, όπνλ ασνξά ρνςο σςρθινύο ιαθ ζφχινύο νξγαλθπμνύο πνς αλασέ-
ξνλραθ πρν νθινπύπρημα ρηο βξατνληπίδαο.
b. Να εμηγήπερε γθαρί νθ ιίρξθλεο περακνύδεο είλαθ πνκύ πεξθππόρεξεο από ρθο θώδεθο (μφβ) περακνύδεο.
c. Να εμηγήπερε πώο θα δξάπεθ η σςπθιή επθκνγή πρη πύπραπη ρνς πκηθςπμνύ ρφλ περακνύδφλ φο πξνο ρν
τξφμαρθπμό ρνςο, εάλ παξαρηξηθεί μεραβνκή ρνς τξώμαρνο ρφλ κνςκνςδθώλ από ιίρξθλν πε θώδεο (μφβ).
4. Ρε πξλλά είδη πςημόμ ξι πληθσρμξί, πξσ ζξσμ ρε μεγαλϋςεοξ σφϊμεςοξ, γεμμξϋμ πεοιρρϊςεοα ασ-
γά ρε ρυέρη με ςξσπ πληθσρμξϋπ ςχμ πςημόμ πξσ ζξσμ υαμηλϊςεοα; Ηα πεοιμέμαςε κάπξια ρςαδιακή με-
ςαβξλή ρε βάοξπ ςχμ πληθσρμόμ πξσ ζξσμ ρε υαμηλϊςεοξ σφϊμεςοξ; Μαι ή ϊυι; Μα αιςιξλξγήρεςε ςημ
απάμςηρή ραπ
5. Ρε έμα μικοϊ ρσγκοϊςημα απξμξμχμέμχμ μηριόμ παοαςηοήθηκαμ δϋξ ςϋπξι υελχμόμ. Ρσγκεκοιμέ-
μα παοαςηοήθηκαμ υελόμεπ πξσ είυαμ κέλστξπ με με-γάλξ άμξιγμα ρςξ λαιμϊ και υελόμεπ με κέλστξπ
πξσ είυε μικοϊ άμξιγμα ρςξ λαιμϊ. Μα διαςσπόρεςε μια σπϊθερη για μα ενηγήρεςε ςημ ενελικςική πξοεία
ασςήπ ςηπ διατξοξπξίηρηπ. Ρςη ρσμέυεια μα επιρημάμεςε ςξσπ πεοι-βαλλξμςικξϋπ και γεμεςικξϋπ παοά-
γξμςεπ πξσ πιθαμϊμ μα έπαιναμ ςξ οϊλξ ςηπ τσρικήπ επιλξγήπ.
6. Έμαπ πληθσρμϊπ πξμςικόμ ρε μια πεοιξυή εμταμίζει παοαλλαγέπ ρςξ υοόμα ςξσ ςοιυόμαςξπ. Ρςη
πεοιξυή ασςή ξι πξμςικξί με ςξ αμξικςϊυοχμξ ςοίυχμα είμαι εσκξλϊςεοη λεία για ςα γεοάκια, εμό ξι ρκξ-
σοϊυοχμξι καμξστλάοξ-μςαι καλϋςεοα ρςξ πεοιβάλλξμ ςξσπ. ΢ξ γξμίδιξ για ςξ ρκξσοϊυοχμξ είμαι επικ-
οαςέπ ρε ρυέρη με ςξ αλληλϊμξοτϊ ςξσ για ςξ αμξικςϊυοχμξ ςοίυχμα.
a. Μερά από ιάπνθα τξόλθα παξαρηξήθηιε αύμηπη ρνς αξθθμνύ ρφλ γεξαιθώλ. Τθ θα πςμβεί πρη πςτλόρηρα
ρφλ ακκηκόμνξσφλ γνλθδίφλ γθα ρν τξώμα ρνς ρξθτώμαρνο ρφλ πνλρθιώλ; Να αθρθνκνγήπερε ρηλ απάλρηπή παο.
b. Μερά από πνκκέο γελεέο πνλρθιώλ πε αςρή ρηλ πεξθντή, πνθεο πξνπαξμνγέο θα επθρξέυνςλ πρνςο πνλρθ-
ινύο λα επθβθώπνςλ ιαθ λα αλαπαξατθνύλ; Πώο θα επηξεαπρεί ν πκηθςπμόο ρφλ γεξαιθώλ; Να αθρθνκνγήπερε
ρηλ απάλρηπή παο.
[73]
7. Ρε έμα λιβάδι ςηπ Αοκαδίαπ και ρςξ γειςξμικϊ μικ-

οϊ δάρξπ επιβιόμξσμ διάτξοξι ξογαμιρμξί, ξι διαςοξτι-
κέπ αλληλεναοςήρειπ ςχμ ξπξίχμ απεικξμίζξμςαι ρςξ
ςοξτικϊ πλέγμα:
a. Να γξάυερε ρθο δθασνξερθιέο ρξνσθιέο ακςπίδεο πνς
παξαρηξνύλραθ πρν νθινπύπρημα.
b. Να ιαραράμερε ρνςο νξγαλθπμνύο πε όκα ρα δςλαρά
ρξνσθιά επίπεδα
c. Να πεξθγξάυερε ρνςο σςπθινύο ρξόπνςο με ρνςο ν-
πνίνςο είλαθ δςλαρό νθ παξαγφγνί ρνς ελ κόγφ νθινπςπρή-
μαρνο λα πξνπκαμβάλνςλ λθρξθιά θόλρα.
d. Σρν παξεκθόλ ςπήξταλ πρν δάπνο πνκκέο αλνθτρότ-
ξφμεο ιαθ κίγεο πινςξότξφμεο περακνύδεο. Τα ρεκεςραία
τξόλθα εγιαραπράθηιε πρηλ πεξθντή μία βθνμηταλία ιαθ νθ
ινξμνί ρφλ δέλδξφλ πιεπάπρηιαλ με ιαπλθά, νπόρε νθ πε-
ξθππόρεξεο περακνύδεο ρνς δάπνςο είλαθ ρώξα πινςξότξφ-
μεο. Πώο νλνμάζεραθ ρν σαθλόμελν ρηο ακκαγήο ρνς τξφμαρθινύ πξνρύπνς ρφλ ελρόμφλ αςρώλ ιαθ με πνθν
ρξόπν μπνξεί λα εξμηλεςρεί πύμσφλα με ρη δαξβθλθιή θεφξία;
8. Ζ θεχοία ςηπ ενέλινηπ ςχμ ειδόμ απξςελεί θεμελιόδη γεμίκεσρη ςηπ ρϋγυοξμηπ βιξλξγίαπ. Ζ ενελικ-
ςική ιρςξοία ςχμ ειδόμ απξρατημίζεςαι απϊ πληθόοα ρςξιυείχμ πξσ ποξέουξμςαι απϊ ςξ απξλιθχμαςι-
κϊ αουείξ, ςη γεμεςική, ςη βιξγεχγοατία, ςημ εμβοσξλξγία, ςη ρσγκοιςική αμαςξμία, ςη μξοιακή βιξλξγία
και άλλξσπ επιρςημξμικξϋπ ςξμείπ. Ξι μηυαμιρμξί πξσ διέπξσμ ςημ ενελικςική ιρςξοία ςχμ ξογαμιρμόμ
απξςελξϋμ αμςικείμεμξ μελέςηπ ςηπ ενελικςικήπ βιξλξγίαπ, η ξπξία ρςηοίζεςαι κσοίχπ ρςξ έογξ ςξσ Ιά-
οξλξσ Δαοβίμξσ. Οαοϊςι ξ Δαοβίμξπ δεμ ήςαμ ξ ποόςξπ πξσ ρσμέλαβε ςημ ιδέα ςηπ ενέλινηπ, καθόπ ξ Άλ-
τοεμς Πάρελ Ξσάλαπ είυε διαςσπόρει παοϊμξιεπ απϊφειπ, ξ Δαοβίμξπ ποξρέτεοε μία ξλξκληοχμέμη
ρϋμθερη ςηπ τσρικήπ επιλξγήπ με ιρυσοά επιυειοήμαςα. Οοξγεμέρςεοξπ ςξσ Δαοβίμξσ και ςξσ Ξσάλαπ,
ξ Εαμ Λπαςίρς Καμάοκ σπξρςήοινε ήδη απϊ ςξμ 18° αιόμα ϊςι ςα είδη ενελίρρξμςαι.
a. Πνθεο ήραλ νθ απόυεθο ρνς Λαμάξι ιαθ πνθα πημεία ρηο θεφξίαο ρνς δελ είλαθ απνδειρά από ρη πύγ-
τξνλη επθπρήμη;
b. Τθ είλαθ η σςπθιή επθκνγή ιαθ πε πνθα μνλάδα δξα;
c. Πνθν σαθλόμελν νλνμάπρηιε βθνμηταλθιόο μεκαλθπμόο ιαθ πνθν παξάδεθγμα αςρνύ ρνς σαθλνμέλνς
γλφξίζερε;
d. Με πνθν ρξόπν θα εξμήλεςε ρν σαθλόμελν ρνς βθνμηταλθινύ μεκαλθπμνύ ν Λαμάξι ιαθ πώο
ρν εξμηλεύεθ η δαξβθλθιή θεφξία;
e. Η ειρεραμέλη τξήπη ελρνμνιρόλφλ, όπφο ρν DDT, έτεθ δείμεθ όρθ πνκκά έλρνμα αλαπρύππνςλ αλθειρθιό-
ρηρα πε νξθπμέλα ελρνμνιρόλα. Σρν πκαίπθν ρηο σςπθιήο επθκνγήο ιαθ ρηο εμεκθιρθιήο θεφξίαο, λα εμηγήπερε
πώο πξνιύπρεθ η αλθειρθιόρηρα πε ελρνμνιρόλα πρνςο πκηθςπμνύο ρφλ ελρόμφλ.
f. Δίλαθ πφπρή η άπνυη όρθ παξαρεραμέλη τξήπη ρφλ ελρνμνιρόλφλ πξνιάκεπε ρηλ εμσάλθπη ρηο αλ-
θειρθιόρηραο ρφλ ελρόμφλ, φο θδθόρηραο πνς πξθλ δελ ςπήξτε πρνςο πκηθςπμνύο ρνςο;
[74]

Γενική επανάληψη - Θεωρία ασκήσεις PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Γενική επανάληψη - Θεωρία ασκήσεις PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2010

ΒΘΞΚΞΓΘΑ ΓΔΜΘΙΖΡ ΟΑΘΔΔΘΑΡ

ΟΜΟΙΟ΢ΣΑ΢Η ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙ΢ΜΟΙ .............................................................................................................4

΢φντομθ ανάπτυξθ τθσ φλθσ με τθ μορφι ερωτιςεων ................................................................................................................4

Πρωτότυπεσ ερωτιςεισ κεωρίασ με απαντιςεισ .........................................................................................................................8

ΑΜΤΝΣΙΚΟΙ ΜΗΦΑΝΙ΢ΜΟΙ ΚΑΙ AIDS ................................................................................................................ 16

΢φντομθ ανάπτυξθ τθσ φλθσ ......................................................................................................................................................16

ΜΗΧΑΝΙ΢ΜΟΙ ΕΙΔΙΚΗ΢ ΑΜΤΝΑ΢-ΑΝΟ΢ΙΑ ..................................................................................................................................18

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ-ΜΕΣΑΥΟΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ΢ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΗΣΑ ............................................................ 35

΢φντομθ ανάπτυξθ τθσ φλθσ ......................................................................................................................................................35

Ερωτιςεισ Πολλαπλισ επιλογισ ...............................................................................................................................................37

Ερωτιςεισ κεωρίασ χωρίσ απαντιςεισ .....................................................................................................................................40

Ερωτιςεισ ΢ωςτοφ-Λάκουσ .......................................................................................................................................................40

Α΢ΚΗ΢ΕΙ΢ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΗΣΑ΢ ....................................................................................................................................................46

ΒΙΟΓΕΩΦΗΜΙΚΟΙ ΚΤΚΛΟΙ ΚΑΙ ΢ΤΓΦΡΟΝΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΖΗΣΗΜΑΣΑ.................................................. 49

Κφκλοσ του άνκρακα .................................................................................................................................................................49

Κφκλοσ του αηώτου ...................................................................................................................................................................50

Κφκλοσ του νεροφ ......................................................................................................................................................................51

Ανκρωπινοσ πλθκυςμόσ-Ερθμοποίθςθ .....................................................................................................................................52

Σο φαινόμενο του κερμοκθπίου ...............................................................................................................................................53

Δθμιουργία του φωτοχθμικοφ νζφουσ ......................................................................................................................................54

Εξαςκζνθςθ τθσ ςτιβάδασ του όηοντοσ ......................................................................................................................................54

Η όξινθ βροχι ............................................................................................................................................................................55

Η ρφπανςθ των υδάτων ............................................................................................................................................................55

Σο φαινόμενο του ευτροφιςμοφ ...............................................................................................................................................56

Ρφπανςθ του εδάφουσ ..............................................................................................................................................................57

Ξμξιϊρςαρη και μικοξξογαμιρμξί

Ρύμςξμη αμάπςσνη ςηπ ύληπ με ςη μξοτή εοχςήρεχμ

7. Οξιξσπ απϊ ςξσπ ξογαμιρμξϋπ υαοακςηοίζξσμε χπ μικοϊβια ή μικοξξογαμιρμξϋπ;

10. Λε πξιξσπ ςοϊπξσπ ξι μικοξξογαμιρμξί είμαι υοήριμξι ρςξμ άμθοχπξ;

13. Οόπ καςαςάρρξσμε ςξσπ παθξγϊμξσπ μικοξξογαμιρμξϋπ αμάλξγα με ςη δξμή ςξσπ;

15. Μα πεοιγοάφεςε ςη δξμή εμϊπ ιξϋ.

16. Για πξιξ λϊγξ ξι ιξί υαοακςηοίζξμςαι χπ σπξυοεχςικά κσςςαοικά παοάριςα;

18. Οόπ ειρέουεςαι έμαπ ιϊπ ρςξ κϋςςαοξ-νεμιρςή;

19. Οόπ πξλλαπλαριάζξμςαι ξι DΜΑ ιξί;

20. Οόπ πξλλαπλαριάζξμςαι ξι RΜΑ ιξί;

Αιςήμαςα ςξσ Koch

΢οόπξι μεςάδξρηπ ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ

΢οόπξι ειρόδξσ ςχμ παθξγόμχμ μικοξξογαμιρμώμ

Αμαγκαίεπ ποξσπξθέρειπ για ςημ απξτσγή μεςάδξρηπ ςχμ αρθεμειώμ

Ληυαμιρμξί δοάρηπ ςχμ αμςιβιξςικώμ

22. Γιαςί δεμ ποέπει μα γίμεςαι αλϊγιρςη υοήρη ςχμ αμςιβιξςικόμ;

΢οόπξι μεςάδξρηπ ςχμ Ρενξσαλικώπ Λεςαδιδόμεμχμ Μξρημάςχμ -Οαοαδείγμαςα

Οοχςόςσπεπ εοχςήρειπ θεχοίαπ με απαμςήρειπ

Δ. Οξιξ από ςα διπλαμα διαγοάμμαςα δείυμει ςη μεςαβξλή ρςημ

Aλληλεπιδοάρειπ αμθοώπχμ και μικοξβίχμ

a. Τθ νλνμάζνςμε σςπθνκνγθιή μθιξντκφξίδα ρνς αλθξώπνς ιαθ πνθνο ν ξόκνο ρηο;

d. Ξι λξιμώνειπ από βακςήοια αμςιμεςχπίζξμςαι κσοίχπ με ςη υξοήγηρη αμςιβιξςικώμ. ΢α αμςιβιξςικά είμαι

Δοχςήρειπ θεχοίαπ υχοίπ απαμςήρειπ

Δοχςήρειπ Οξλλαπλήπ επιλξγήπ

1. Αρθέμεια μπξοεί μα ποξκϋφει απϊ διαςαοαυή d. Ιάφα

28. Ξι ιξί, για μα τςιάνξσμ ςιπ δικέπ ςξσπ ποχςε- c. Υλχοίχρη

38. Ζ ιρςξλσςική αμξιβάδα μεςαδίδεςαι:

5. Δϋξ καλλιέογειεπ διατξοεςικξϋ είδξσπ

9. Ρε καλλιέογεια βακςηοίχμ, ςη υοξμική ρςιγμή t, οίυμεςαι σπεοιό-

10. Αοκεςά ρσυμά ξοιρμέμα άςξμα ςαλαιπχοξϋμςαι απϊ μια αρθέμεια

Οοχςϊζχα Λϋκηςεπ Βακςήοια Θξί

Αμσμςικξί μηυαμιρμξί και AIDS

Ρύμςξμη αμάπςσνη ςηπ ύληπ

Ληυαμιρμξί μη ειδικήπ άμσμαπ

Ξι μηυαμιρμξί πξσ ρσμιρςξϋμ ςη “δεϋςεοη γοαμμή άμσμαπ” ςξσ ξογαμιρμξϋ είμαι :

Ρσμπςόμαςα ςηπ τλεγμξμήπ:

a. Οϊμξπ: Ξ πόμξπ ξτείλεςαι ρςξμ