W sprzedaży:

Ewa Myrczek
LEXICON
DICTIONARY O F LAW TERMS. ENGUSH-POLISH. POLISH-ENGL LSH
Roman Kozierkiewicz
DICTIONARY OF BUSINESS TERMS LNGUSH-POUSH
ENCr r^r-f r>™ , l/POLISH-ENGUSH
°f
VOL. II VOL.

Iwona Kienzler
ANG IELSKO -PO LSKI SŁOWNIK TEKM.NOI.OGH GOSPODARCZE, TOM ,
Law Terms
Iwona Kienzler J yL
2nd edition
POLSKO-ANGIELSKI SŁOWNIK TERMINOLOGII GOSPODARCZE, TOM „
Roman K o z ie r k i e w i c z J “ •

D IC T IO N A R Y Oh TAX TERMS. ENGLISH-POL1SH. POLISELENGUSH Ewa Myrczek

R o m a n K o z ie r k ie w ic z
DICTIONARY OF FINANCE TERMS FOR Plinrn'w inx, a , ,
P O LISH -EN G LIsri , KOW*SIONALS. ENCLISH-POLISH.

M a łg o rz a ta Ja k u b a sz e lt
LEGAL ENGLISH. TEXTBOOK
Małgorzata J a k n b a s z e k ' J

LEGAL ENGLISH. WORKBOOK ?

(red.) Grzegorz Domański
UN DERSTA ND IN G MODERN COMPANY LAW - THE POLISH EXAMPLE
Katarzyna M i c h a ł o w s k a 11
KODEKS PRACY. POLISH LABOUR CODE
Katarzyna M i c h a ł o w s k a
KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH 'POI
4 1h £ D
km rcno um , m
OUSH Jr,„e r c i a l COMPANIES CODE

Dorota Bielecka
PRAWO P R A C Y . POLISH LABOUR LAW
Elżbieta P u ła w s k a , Roman Kozierkiewicz
PRAWO BANKOWE. PRAWO DEWIZOWE T H F r i n ^ m p
EXCHANGE ACT ' ‘ " Ł BANK1NG ACT. THE FOREIGN

Maciej Bielecki, Dorota Bielecka

PRAWO BUDOWLANE. POLISH CONSTRUCTION LAW
B
ii
Wielomodulowy System Informacji Prawnej L e g $ |js
WYDAWNICTWO C.H. BECK
vvw w .praw o-law -rccht.beck.pl WARSZAWA 2006
 Lexicon o f La w Terms
2nd e d itio n

Spis treści
Table o f Contents
Redakcja: Tomasz Rodzik

Projekt okładki: Robert Rogiński

W stęp............................................................................................................................................... VII
Wykaz s k ró tó w .............................................................................................................................. XI
B ib lio g ra fia ..................................................................................................................................... XIII
Kodeks c y w iln y ............................................................................................................................. 1
Spółki h a n d lo w e ............................................................................................................................ 125
Rynki k a p ita ło w e ........................................................................................................................... 157
R achunkow ość.............................................................................................................................. 187
Zobowiązania, praw o up ad łościow e i na pra w cze ................................................................ 205
Prawo p o d a tk o w e ........................................................................................................................ 229
Prawo c e ln e .................................................................................................................................... 241
P ra w o p ra cy......................................................................................... .......................................... 261
Indeks,....................................................................................................s......... '.i............................. 325
'i-" 5

© W ydaw nictwo C.H. Beck 2006
Preface........................................................................................................ i ................................... IX
A b b re via tio n s..................................................................................................... ........................... XI
B ib lio g ra p h y ................................................................................................................................... XIII
Civil C o d e ............................................................................................................•.......................... 1
Com m ercial com panies & p a rtn e rs h ip s ................................................................................. 125
Capital m arkets.............................................................................................................................. 157
A c c o u n tin g ..................................................................................................................................... 187
O bligations, bankruptcy and reorganisation la w ................................................................... 205
Tax la w ............................................................................................................................................. 229
Customs la w ................................................................................................................................... 241
Labour la w ...................................................................................................................................... 261
Index................................................................................................................................................. 325

W y d a w n ic tw o C.H. Beck, Sp. z o.o.

ul. Gen. Zajączka 9, 01-518 W arszawa

Skład i łamanie: DTP Service

Druk i oprawa: ELPIL, Siedlce

IS B N : 8 3 -7 4 8 3 -0 5 7 -3

V
 Wstęp

Niniejszy leksykon jest adresow any do stu d e n tó w prawa i ekonom ii, pra co w n ikó w kan­
celarii praw niczych, tłum a czy przysięgłych, przedsiębiorców , nauczycieli specjalistyczne­
go języka angielskiego oraz w szystkich zainteresow anych po głębian iem swej w iedzy z za­
kresu tekstów praw nych i praw niczych.
Niniejsza praca nie p re te n d u je do roli „w sze ch w ie d zą ce g o " podręcznika. M ożna w niej
jednak znaleźć g o to w e ekw iw a le nty, rów nie ż w fo rm ie p rzykła d o w ych zdań, których p o ­
szukiwanie sta n o w i zazwyczaj żm udne i czasochłonne zajęcie dla tłum acza, a zw łasz­
cza początkującego adepta sztuki przekładu. A uto rka ufa, iż leksykon sta n o w ić będzie
praktyczną pozycję dydaktyczną na zajęcia z ESP oraz tłum aczenia p ra w n e g o p ro w a ­
dzone dla grup tłu m a cze n io w ych , jak rów nie ż d o d a tko w e źró d ło in fo rm a cji dla tłum a czy
i w szystkich zaintere sow a nych p o g łę b ia n ie m sw ej w iedzy z zakresu tłum aczenia te kstó w
praw nych.
Leksykon składa się z ośm iu rozdziałów oraz indeksu p o dstaw ow ych te rm in ó w w języ­
ku angielskim . Tem atyczny układ haseł o b ejm uje s ło w n ic tw o z zakresu prawa cyw ilnego,
spółek handlow ych, ryn kó w kapitałow ych, rachunkow ości, podatków , ceł i pracy.
Tłum aczenie tekstów pra w n ych i praw niczych ma bezpośredni w p ły w na w iele dziedzin
życia, związanych m .in. z prow adzeniem działalności gospodarczej, a zwłaszcza handlow ej
(korespondencja handlow a). O pinii na tem at reguł rządzących tłum aczeniem takich w ła ś­
nie tekstów specjalistycznych jest bardzo w iele. Jedna z nich głosi, iż w ystarczy zid e n tyfiko ­
wać o d po w ie dn i m etajęzyk pra w n y dla uspraw nienia procesu tłum aczenia. To z kolei w y ­
m agałoby unifikacji całego dyskursu praw nego, co w yd aje się być rzeczą wręcz n ie w yko ­
nalną ze w zględu na samą trudn ość zdefiniow ania pojęcia języka praw nego, który jest
złożony, arbitralny i wieloznaczny.
Jedną z g łó w n ych trudności, z którą m usi się borykać tłum acz te kstó w praw nych
i praw niczych, jest oddanie fun kcji kom unikacyjnej tekstu d o celow e go i e lem e ntów sytu ­
acji społe czno-ku lturo w ej tekstu w yjścio w e g o . W przypadku tłum aczenia tekstów po dsta­
w ow a zasada przyjęta.dla potrzeb niniejszego leksykonu, a dotycząca tłum aczenia, to zasa­
da ekw iw alentności reakcji o d b io rcy w tó rn e g o z intencją tw ó rc y tekstu. M am y tu w ięc cło
czynienia z ekw iw alencją te ksto w o -n o rm a tyw n ą , która odnosi się do stosow ania no rm ję ­
zykow ych i tekstow ych w ła ściw ych cłła tekstów praw nych, które pozwalają o d b io rcy tekstu
docelow ego na bezbłędne rozpoznanie charakteru tekstu i je g o w łaściw ą interpretację,
a które są ustalone przez konw encję języka tekstów praw nych, który ukształtow ał się histo­
rycznie. O becnie toczy się dyskusja na tem at przeprow adzenia koniecznych re fo rm w celu
uproszczenia i ujednolicenia tegoż języka (plain E nglish m ove m en t), co rów nież zostało
uw zględnione przy w yb orze m ateriałó w do leksykonu.
Ze w zględu na brak ekw iw a le n cji te rm in o lo g iczn e j, w w ie lu przypadkach um iesz­
czono d o d a tko w o w ycze rpu jące d e fin icje , które p o w in n y w yjaśnić znaczenie w a żn ie j­
szych haseł. Nazwy w łasne przetłum aczone zostały d o s ło w n ie w celu ich ła tw iejszej id e n ­
tyfikacji. Starano się je dn ak nie nadużyw ać tech niki tłum aczenia d o sło w n e g o , poniew aż
przyczynia się ona w d użym sto p n iu do zm niejszenia zrozu m iałości i ja sno ści tekstu d o ce ­
low ego, któreg o ko m u n ika tyw n o ść przyjęto za p o d sta w o w e kryte riu m ad ekw atno ści
tłum aczenia.

VII
 Wstęp

Książka ta nie w ycze rpu je bynajm niej całego zasobu leksykalnego z zakresu prawa. Je d ­
nakże pow inna okazać się przydatna w przekładzie bądź tw orzeniu w łasnych te kstó w p ra w ­
niczych oraz p o rozu m iew an iu się na płaszczyźnie praw nej. Leksykon może rów nież służyć
jako podręcznik do sam odzielnej nauki lub na zajęciach z języka prawa. Preface
Dr Ewa M yrczek
Jaw orze, styczeń 2006 r.
This bilingual LEXICON aim s lo give practical and detailed guidance to students of law,
lawyers, legal secretaries, paralegals, legal executives, ESP teachers and professional peo­
ple w h o need English fo r the ir present o r fu tu re da y-to -da y w o rk in the legal field. It is to be
hoped that the book w ill prove helpful to any practitioner, w h o is at a loss to express legal
i term s in English, so that s/he can find the relevant set o f term s and their usage.
As the language of law tends to be fo rm u la ic, this LEXICON also offers a nu m be r of lexi-
co-gram m atical patterns in the fo rm o f ready-to-use equivalents fo r translators to make use
| of in the ir w ork. T here fore, this book m ay cater fo r the needs o f students w h o are taking
their first steps in the translation o f English and Polish legal texts as w e ll as full-rang e trans-
!; lators w h o w ish to broaden the ir know ledge o f the subject.
j1 As regards the layout o f this book, the contents are grouped into eight chapters to be fo l­
ii lowed by an index of key term s in the English language. Arranged them atically in alphabeti-
! cal form at, the LEXICON is devoted to Civil law, com m ercial partnerships and com panies, ca­
pital markets, accounting, Bankruptcy and Reorganisation ląw, C iistom s and Fiscal law as
well a? Labour law.
A ccord in g to m ainstream jurists, an exact translation o f legal texts is possible on the as­
sum ption that legal texts have the capacity fo r exact reflection o f hum an norm ative inten-
j. tion. This logic im plies one shared legal discourse. Thus it is o n ly a m atter of id en tifying
a legal m etalanguage', w h ich w o u ld d e fin ite ly facilitate the translation process. Consequ­
ently, it is assum ed that law can be im p ro ve d on by being reduced to one language form ,
w hich w o u ld eve ntua lly lead to un ifica tion o f the legal discourse and w o u ld make it possi­
ble to define the equivalence at every level of the discourse. It is ho w e ver to be doubted
w hether such a process w o u ld be possible as the ve ry con cep t o f legal language is co n ­
troversial w ith all its com p le xity, a m b ig u ity and arbitrariness.
In this book the extrem e position defended by legal practitioners that the target version
should reproduce exactly the w o rd s of the source text has been abandoned in favo ur of cul-
! tural and linguistic tradition w hich is, in turn, im m ediately fam iliar to practising lawyers and
|! other target language receivers. It has been assumed that fo r the sake o f clarity, drafters
I; ought to endeavour to use unam biguous w o rds and phrases so that all readers understand
| provisions in the same w ay as intended by legislature. The same applies to translators of le-
! gislative texts w h o should attem pt to be as accurate as possible but m ust fo llo w target langu­
age textual and language norm s. In other w ords, legal translators m ust produce target ver­
sions that are at least as readable and natural as their source predecessors. Bearing that in
mind, the author endeavoured to fo llo w original construction to a certain extent but it is
hoped that the technique of 'p arro ting ' the source text w o rd fo r w o rd was not over-applied.
The author sought to select natural equivalents o f source-language expressions, thus je ttiso ­
ning where necessary inappropriate and dubious law yerism s and observing target language
norm s o f in te lligibility and clarity in term s o f com m unication.
In order to com pensate fo r te rm in o lo g ica l incongruency, the a u thor included exhau­
stive de finitions w h ich w ere m eant to spell out the intended m eaning in neutral language
that can be un de rsto od by English-speaking lawyers. Proper names o f in stitu tion s were
translated literally to facilitate the ir id entification.

VIII IX
Preface

This book does not make any claim s to deal exhaustively w ith the aforesaid subject
matter. However, as a predictive dictionary, it sets out to help the prospective user translate
legal docum ents, prepare texts in both languages and com m u nica te w ith others in the le­
gal field. The LEXICON m ay be also used in advanced English classes o r for self-study.
W ykaz skrótów
A b b re via tio n s
Dr. Ewa M yrczek
Jaw orze, January 2006

AORFT........... ...................... A ct on Rules fo r Taxation

B A R L.................................... B ankruptcy and R e organisation Law
B F A A................................... The C o m ple te Book o f Business Form s and A gre em e nts
BLD........................................ Black's Law D ictio n a ry
CC C...................................... C o m m u n ity C ustom s Code
CCC1.....................................Code o f C om m ercial C om panies
CDL........................................D ictiona ry of Law (Curzon)
ELT......................................... English Legal T e rm in olo gy
EPBG..................................... E nglish-Polish Business G lossary
FSAM A ................................. Financial S ervices and M arkets A ct 2000
KC......................................... Kodeks c y w iln y
KP......................................... Kodeks pracy
K S H ....................................... Kodeks spółek h a nd low ych
LAW IU.................................. Living and W orking in the UK
L P ......................................... Law Pack
MIOELS............................... The M ain In stitu tio n s of the English Legal System
MLU......................................A D ictionary of M odern Legal Usage
N E B ...................................... New English Business
O rdP odU ............................ O rdynacja po da tko w a
PAW EW DOS.......... ........... Podstaw ow e A kty W sp ó ln o t E uropejskich w dziedzinie och ron y
społecznej
PrBank.......................... ...... Prawo bankow e
P rB u d .................................. Prawo bu do w la ne
PCC.......................................Polish Civil Code
PCC1..................................... Polish C ustom s Code
PCC2...................................... Polish C o m m ercia l Code
PCCC.....................................Polish C o m m ercia l C om panies Code
PCOCPAC.............................The Polish Code o f C o m m ercia l Partnerships and C om panies
PLC....................................... Polish Labour Code
PrPapW ...............................Prawo o p u blicznym o b ro cie papieram i w a rto ś c io w y m i
P rS p ó łd z............................. Prawo spółdzielcze
PrUpN................................... Prawo u p a d ło ścio w e i napraw cze
R ........................................... R achunkow ość
R 2.......................................... Szósta dyre ktyw a Rady z 17.5.1977 r. w spraw ie harm onizacji
p o d a tkó w o b ro to w y c h

XI
Wykaz skrótów

SG -A....................................S łow nik g ie łd o w y (wersja angielska)

S G -P.................................... Słow nik g ie łd o w y (wersja polska)
SKEL................................... Sm ith & Keenan's English Law
T L R ......................................A ngielsko-polski tem atyczny leksykon rachunkow ości
Bibliografia
UK........................................ United Kingdom (brytyjski angielski) B ibliography
U K C .....................................U nijny Kodeks Celny
F u n d ln w U ......................... Ustawa o funduszach in w estycyjn ych
NBPU.................................. Ustawa o N a rod ow ym Banku Polskim
O b lig U ................................ Ustawa o obligacjach
R a c h u n k u ..........................Ustawa o rachunkow ości
Z a stR e jU ............................Ustawa o zastawie re je stro w ym i rejestrze zastawów
R. Bem, E. Kucharska, J. M arynow icz, A. Mączka, Code of C om m ercial Companies. Kraków
Z IP O W B .............................Życie i praca w W ielkiej Brytanii
2002 - (CCCI).
Z w Z aw U ............................. Ustawa o związkach zaw odow ych
M, Binkow ska, W. Jacyno, K. Rom aniec, The Bankruptcy and Reorganisation Law. W ar­
U S A .....................................United States of A m erica {amerykański / angielski) szawa 2000 - (BARL).
W U IP .................................. W zory U m ó w i Pism
J. Bogudziński, K. Buczkowski, A. Kaznowski, W zory um ó w i pism. Com pendium of Legal
Templates. Warszawa 2004 - (WUIP).
R H. Collin, K. Bartnicki, S łow nik prawa. Warszawa 2001.
Curzon, L. B. (2002) Dictionary of Law. London: Pearson Longman (CDL).
A. M: Ferris, K. Świderska, Rachunkowość. An A ccounting Handbook. Warszawa 1994 —(R).
G a/iiet B. fed.) (2004) Black's Law Dictionary. USA: Thom son West (BLD).
Garner. B. A. (1995) A D ictionary of M odern Legal Usage. O xford: O xford University Press
(MLU).
Gubby, H. (2004) English Legal Term inology. Legal concepts in language. Den Haag: Boom
Juridische uitgevers (ELT).
R. Hara, J. T. M urphy, T. W ardyński, English-Polish Business Glossary. Angielsko-polski en­
cyklopedyczny słow nik biznesu. Warszawa 1996 - (EPBG).
J. Jaślan, S łow nik te rm in o lo g ii prawniczej i ekonom icznej angielsko-polski. Warszawa
1991.
J. Justyńska, J. Justyński, The Main Institutions of the English Legal System. Toruń 1998
- (MIOELS).
Keenan, D. (2004) Sm ith & Keenan's English Law. London: Pearson Longm an (SKEL).
/. Kienzler, New English Business. Gdynia 1991 - (NEB).
D. Kierzkowska, A. Wiśniewski, (ed.) The Polish Commercial Code. Warszawa 19 9 8 - (PCC2).
D. Kierzkowska, (ed.) The Polish Civil Code. Warszawa 1997 - (PCC).
D. Kierzkowska, (ed.) Podstawowe akty W spólnot Europejskich w dziedzinie ochrony
społecznej. Warszawa 1998 - (PAWEWDOS).
D. Kierzkowska, (ed.) The Polish Code of Com m ercial Partnerships and Companies. Warsza­
wa 2001 - (PCOCPAC),
D. Kierzkowska, (ed.) The Polish Labour Code. Warszawa 2001 - (PLC Tepis).
Law Pack, 301 Legal Forms, Letters & Agreem ents, London 2002 - (LP).
K. M ichałow ska, Polish Com m ercial Com panies Code. Warszawa 2001 - (PCCC).
K. M ichałow ska, Polish Labour Code. Warszawa 2003 - (PLC Beck).
K. M iller, J. Yrkoski, Ordynacja Podatkowa. Act on Rules fo r Taxation. Warszawa 2002
- (AORFT).

XII
Bibliografia

J. Pieńkos, Euroleksykon term inologiczny m iędzynarodow ych stosunków gospodarczych,

prawnych i politycznych. Warszawa-Poznań 2002.
J. Pieńkos, Polsko-angielski słow nik prawniczy. Kraków 2002.
Puławska, E., R. Kozierkiewicz (2005) Ustawa o rachunkowości. The A ccounting Act.
Kodeks cywilny
Warszawa: C.H. Beck (UOR). Civil Code
Puławska, E., R. Kozierkiewicz (2005) Ustawa o podatku od tow a rów i usług. The A ct on the
Goods and Services Tax. Warszawa: C.H. Beck (UOPOTU).
C. R. Robertson, The Com plete Book o f Business Forms and Agreem ents. New York 1994 k o d e k s c y w il n y
- (BFAA). re g u lu je s to s u n k i c y w iln o p r a w n e m ię d z y o s o b a m i
M. Sikorska, Angielsko-polski tem atyczny leksykon rachunkowości. Gdańsk 2002 - (TLR). fiz y c z n y m i i o s o b a m i p r a w n y m i (KC a rt. 1).

R. Zubek, Polish Customs Code. Warszawa 1998 - (PCC1).

Home Office (2004) Życie i praca w W ielkiej Brytanii. Prawa i obow iązki obyw ateli now ych CIVIL CODE
Państw Członkowskich od 1.5.2004 r. w w w .ind.hom eoffice.gov.uk (ZIPOWB). g o v e rn s le g a l c iv il r e la tio n s h ip s b e tw e e n n a tu r a l
Home Office (2004) Living and W orking in the UK - Rights and Responsibilities o f Nationals p e rs o n s a n d le g a l p e rs o n s (PCC 1997, p . 1).
from the New M em ber States from 1.5.2004 r. WRS 27/04/04 w w w .ind .h om e offi-
ce.gov.uk (LAWIU).
Szósta dyrektyw a Rady z 17.5.1977 r. w sprawie harm onizacji podatków ob rotow ych 1, OSOBA FIZYCZNA
www.rzeczpospolita.pl/print/prawo/doc/UE/77_388.EEC.htm l - (RZ).
1. NATURAL PERSON
Unijny Kodeks Celny, Rzeczpospolita 2004 - (UKC).
w w w .gpw .com .pl/gpw _e.asp?cel=e_ogieldzie& k= 8 & i= /slow nik/p osi.sło w nik - (SG-A).
w w w .gpw .com .pl/gpw.asp?cel = edukacja&k = 9 & i=/slo w n ik/opis.słow n ik - (SG-P), kuratela curatorship, guardianship, wardship
być pod kuratelą to be under guardianship
usta now ić nad kim ś kura te lę to place som eone under guardianship
kura to r (prawo cy w iln e ) guardian, curator, custodian, (prawo karne) probation officer
kura to r p ro ceso w y guardian ad lite m
kura to r z w y b o ru guardian by election
ustanow ić kura to ra w osobie to appoint som eone as guardian
m ałoletni, n ie p e łn o le tn i infant, minor, under age
niepełnoletniość m inority, infancy
opiekun guardian, warder, warden
być czyim ś op iekunem to be a guardian of som e bo dy
osoba person
osoba fizyczna nati'iral person, human being, natural being
osoba o w d o w ia ła w id o w e d person
osoba rozw ied zio na divorced person
osoba stanu w o ln e g o unm arried person, single person
osoba w separacji separated person, divorcee
osoba zamężna m arried person
osoba znajdująca się pod opieką (kuratelą) ward, charge
osobow ość praw na legal personality, juridical personality, status of artificial
person, status o f legal entity
jednostka bez o so b o w o ści pra w n ej unincorporated association (UK)
pełn ole tn i adult, of age
pełn ole tn i d o m o w n ik adult m em ber of the household
być p e łn o le tn im to be of age, to be of full age
nie być p e łn o le tn im to be under age
stać się pe łn o le tn im to com e o f age, to becom e major, to attain one's m ajority

XIV 1
CIVIL CODE
petnoletność full age, full legal age, m ajority, age of m ajority
pe łn ole tn ość pra w n a legal m ajority
osiągnąć pe tnoletno ść to attain the age o f m ajority, to reach one's m ajority
p o b y t stay
długość p o b ytu duration o f stay
m iejsce p o b ytu place of stay
po do pie czny ward, charge
pra w a publiczne civil rights
korzystać z p ra w publicznych to enjoy civil rights
ub e zw ła sn o w o ln ić to incapacitate, to place under the care of a trustee / guardian, to
interdict, to certify (UK)
u b e zw ła sn o w o ln ie n ie incapacitation, deprivation of legal capacity, de bility
po stę p o w a n ie o u b e z w ła sn o w o ln ie n ie proceedings fo r guardianship / receivership
w n io se k o u b e z w ła sn o w o ln ie n ie application fo r guardianship, petition in lunacy
u b e zw ła sn o w o ln io n y person legally deprived of his / her civic rights, incapacitated person
u m y s ło w o chory m entally ill
n ie zró w n o w a żo n y u m y s ło w o o f unsound m ind
w ładza rodzicielska parental authority, parental responsibility (UK)
sp ra w o w a ć w ładzę rodzicielską to exercise parental authority
zam ieszkały resident, dom iciled, residing
zam ieszkanie residence, dom icile, abode, billet
m iejsce zam ieszkania place of residence, legal dom icile
przeniesienie m iejsca zam ieszkania transfer of residence
zdolność do czynności pra w n ych capacity for acts in law, capacity to transact legal
business, capacity to effect acts in law, ab ility to act
brak zdolności do czynności pra w n ych lack of capacity to perform acts in law
nabycie zdolności do czynności pra w n ych attainm ent o f capacity to perform acts in law
ograniczona zdolność do czynności pra w n ych lim ited capacity to perform acts in law
pełna zdolność do czynności pra w n ych full capacity to perform / to effect acts in law
zdolność praw na legal capacity (POL), legal status (UK)
brak zdolności pra w n ej non-ability, incom petence, lack of legal capacity, w a nt of capacity
posiadać zdolność pra w n ą to have a legal capacity / legal status
zdolność procesow a capacity to act in cou rt proceedings
zdo ln y do czynności pra w n ych capable o f transacting legal business
być zdo ln ym do czynności pra w n ych to be capable of transacting legal business
I H .I d J U I U M
D E F IN IT IO N S
B Każdy człowiek od chw ili urodzenia ma zdolność praw ną (KC art. 8 § 1 ).
Every hum an being has legal cap acity from the m om ent o f birth (PCC 1997, p. 1 ).
■ Nie m ają zdolności do czynności p ra w n ych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu,
oraz osoby ubezw łasnow olnione całkow icie (KC art. 12).
Persons w h o have not attained thirteen years of age and persons com pletely incapaci­
tated do n o t have th e capacity to p e rfo rm acts in la w (PCC 1997, p. 2).
2 3
1. N atural person
■ Termin „osoba fizyczna" oznacza każdego człowieka, który może być po dm iotem sto­
sunków cyw ilno pra w nych (TLR 2002, s. 11).
The term "in d iv id u a l" means each and every person that can be the subject o f legal and
civil relations (TLR 2002, p. 11).
■ Termin „zdo ln ość p ra w n a " oznacza zdolność do występow ania w charakterze po d m io ­
tu (strony) w stosunkach cyw ilnopraw nych, tj. m ożliw ość posiadania praw i ob o ­
wiązków (TLR 2002, s. 12).
The term "legal capacity." refers to the capacity to be the subject o f legal and civil rela­
tions, i.e. the ability of possessing rights and duties (TLR 2002, p. 12).
■ Zdolność praw na każdego człowieka zaczyna się w chw ili urodzenia, a kończy w chw ili
śmierci.
The legal status of a hum an person starts at birth and ends at death (GCSLE Law 1993,
p. 97).
■ O graniczoną zdolność do czynności pra w n ych mają m ałoletni, którzy ukończyli lat
trzynaście, oraz osoby ubezw łasnow olnione częściowo (KC art. 15).
Minors w ho have attained thirteen years o f age and persons partially legally incapacita­
ted have a lim ite d capacity to pe rfo rm acts in la w (PCC 1997, p. 3).
| | Pełną zdolność do czynności pra w n ych nabywa się z chw ilą uzyskania pełnoletności
(KC art. 11).
Full capacity to p e rfo rm acts in la w is acquired at the m om ent o f becom ing an adult
(PCC 1997, p. 1).
I P ełnoletnim jest, kto ukończył lat osiem naście (KC art. 10 §' 1).
An a d u lt is a person w ho has attained eighteen years of age (PCC 1997, p. 2).
H Petnoletność osiąga się w chw ili ukończenia osiem nastego roku życia.
The age of m a jo rity is a tta in e d on the first m om ent of the eighteenth birthday (GSCE
Law 1993, p. 136).
■ Dla osoby ubezw łasnow olnionej częściowo ustanawia się kuratelę (KC art. 16 § 2).
G uardianship shall be established fo r a person w ho is partially incapacitated.
m K urator (opiekun prawny) spraw uje opiekę i pieczę nad osobą i jej m ajątkiem , w przy­
padku gdy osoba taka (np. niepełnoletni lub um ysłow o chory) nie jest w stanie prow a­
dzić w łasnych spraw.
The guardian has the charge or custody of both the property and the person o f one w ho
is unable to manage their ow n affairs, such as a m inor or m entally-disabled person.
H Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być u b e zw ła sn o w o ln io n a całkowicie, je ­
żeli wskutek cho rob y psychicznej, niedorozw oju um ysłow ego albo innego rodzaju za­
burzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkom anii, nie jest w stanie kiero­
wać sw ym postępow aniem (KC art. 1 3 § 1 ).
A person w ho has attained thirteen years of age may be com pletely incapacitated
where, due to mental illness, m ental retardation or m ental disturbances of any other
kind, in particular alcoholism or drug addiction, s/he is incapable of con tro lling his/her
behaviour (PCC 1997, p. 2). ■
 CIVIL CODE
■ M iejscem zam ieszkania osoby fizycznej jest m iejscow ość, w której osoba ta przebywa
z zam iarem statego pobytu (KC art. 25).
The place o f residence of a natural person is that place w here that person stays w ith the
intention of rem aining perm anently (PCC 1997, p. 5).
I D om icyl oznacza miejsce stałego zamieszkania osoby, do którego zamierza ona w rócić,
pom im o tym czasow ej nieobecności. W prawie oznacza to, że można m ieć różne m iej­
sca zamieszkania, ale tylko jeden dom icyl.
"D o m icile " is the perm anent residence o f a person; a place to w hich, even if he o r she
were tem porary absent, they intend to return. In law, it is said that a person m ay have
m any residences but only one dom icile.
2, OSOBA PRAWNA
2. LEGAL PERSON
fundacja foundation, endow ed institution, endow m ent
założyć fundację to establish a foundation, to set up a foundation
fundusz fund
fundusz in w e s ty c y jn y investm ent fund
to w a rz y s tw o funduszy in w e stycyjn ych investm ent fund corporation
je dn ostka organizacyjna organisational entity
organizacja po zarządow a non-governm ental organisation
organizacja rządow a governm ental organisation
osoba praw na legał person, legal entity, artificial person, ju ridical person, juristic! person,
corporation, body corporate, corporate personality, conventional person, fiction s per­
son
osoba praw na podzielona divided legal entity
osoba praw na praw a p ry w a tn e g o private corporation
osoba pra w n a pra w a publicznego public corporation
osoba praw na zb io ro w a corporation aggregate
p a ń stw o w a osoba pra w n a state legal person
u sta n o w ić osobę praw ną to establish a legal entity, to form a legal entity
Skarb Państwa State Treasury
spó łd zielnia cooperative, society, association, union, alliance
spó łd zielnia bu do w la na building society (UK), building and loan association (USA)
spó łd zielnia k re d y to w a cooperative credit association, credit union
spó łd zielnia łokatorska housing association
spó łd zielnia pro du kcyjna producers' cooperative, cooperative productive society
spó łd zielnia rolnicza farm ers' cooperative, farm cooperative, agricultural
cooperative
spó łd zielnia sp o żyw có w cooperative retail society, consum ers' cooperative
spó łd zielnia zbytu m arketing cooperative
założyć spó łd zielnię to form a cooperative
zakład pu bliczny institution incorporated under public law
4 5
2. Legal person
D E F IN IT IO N S
H Osoba praw na jest osobą posiadającą niezależną osobow ość prawną, tj. zdolność do
wyrażania w o li i zaciągania zobowiązań we w łasnym im ieniu, jak również posiadającą
zdolność procesową (EPBG 1996, s. 145).
For legal purposes, a legal e n tity is an independent person w ho has the capacity to con­
tract and be sued independently and separately fro m any other person (EPBG 1996,
p. 144).
B O sobam i p ra w n ym i są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szcze­
gólne przyznają osobow ość prawną (KC art. 33).
Legal persons are the State Treasury and those organisational entities upon w hich spe­
cific provisions of law confer legal personality (PCC 1997, p. 6 ).
■ Fundus^ in w e s ty c y jn y jest osobą prawną, której w yłącznym przedm iotem działalności
jest lokowanie środków pieniężnych zebranych publicznie lub niepublicznie, [...] w pa­
piery w artościow e i inne prawa m ajątkowe (FundlnwU art. 2 § 1).
An in v e s tm e n t fu n d is a legal person w h ose e xclusive ob je ct is to in vest pecuniary
means accu m ulated p u b lic ly and n o n -p u b licly, [...] in secu ritie s and o th e r p ro p e rty
rights.
■ S półdzielnia to dobro w olne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zm iennym skła­
dzie osobow ym i zm iennym funduszu udziałow ym , które w interesie swych członków
prowadzi wspólną działalność gospodarczą (PrSpółdz art. 1 § 1).
A cooperative is a volun ta ry association of an unlim ited num ber of persons, of variable
com position and variable share fund, w hich carries on jo in t econom ic activity in the in ­
terests of its m embers.
H Skarb Państwa jest w stosunkach cyw ilno pra w nych po dm iotem praw i obowiązków,
które dotyczą mienia państw ow ego nie należącego do innych państw ow ych osób
prawnych (KC art. 34).
The State Treasury is, in civil law relationships, the subject of the rights and duties
w hich pertain to-the State property that does not belong to other State legal persons
(PCC 1997, p. 6 ).
H W edług Ustawy o spółdzielniach m ieszkaniow ych z 1985 r., „sp ó łd zie ln ia m ieszkanio­
w a " oznacza stowarzyszenie bądź inne tow arzystw o nieprowadzące działalności zarob­
kowej, założone w celu budowy, rem ontu lub zarządzania budynkiem mieszkalnym.
Under the Housing Associations Act 1985, "h o u sin g association" is a society or com p a­
ny not trading for profit, established so as to construct, im prove o r manage houses
(CDL).
■ W A nglii term in „S karb pa ństw a " odnosi się do resortu rządu, na czele którego stoi M i­
nister Skarbu {Chancellor o f the Exchequer), a które zajm uje się finansam i oraz polityką
gospodarczą i m onetarną państwa.
In England, the term 'Treasury' refers to the govern m ent departm ent, headed by the
Chancellor of the Exchequer, concerned w ith the finances and econom ic and m onetary
policy of the nation (CDL).
CIVIL CODE 3. P rop erly

D E F IN IT IO N S
3. PROPERTY
■ M ieniem jest w łasność i inne prawa m ajątkowe (KC art. 44).
dobra m aterialn e tangible property The pro p e rty shall be the right of ownership and other property rights (PCC 1997, p. 8 ).
g ru n t land
g ru n t rolny agricultural land ■ Energia elektryczna, gaz, ciepło, zim no i tym podobne są uważane za dobra m aterialne
w ła d a ć gru n te m to occupy the land (77 / 388 / EWG Art. 5 RZ).
w ła d a n ie g ru n te m occupation of land Electric current, gas, heat, refrigeration, and the like are considered ta n g ib le p ro p e rty
w ch o d zić w e w ła d a n ie gru n te m to enter into occupation of land (77 / 388 / EEC, OJ L. 145, 13.6.1977).
m ajątek 1 . assets and liabilities 2 . estate, property M ajątek o so b isty ruch om y dzieli się na:
m ajątek nieru chom y real assets, real estate 1 ) prawa m ajątkow e na nieruchom ości (dzierżaw a ziem i) i
m ajątek ruch om y m ovable assets / property 2 ) ruchom ości w majątku osobistym (prze dm io ty roszczenia i rzeczy w faktycznym
m ajątek sp ó łki assets and liabilities of a com pany / partnership posiadaniu).
nabyć m ajątek to acquire assets
Personal p ro p e rty m ay be subdivided into:
p o d z ia ł m ajątku d istribu tion of assets 1 ) chattels real (leaseholds in land) and
rozporządzać m a ją tkie m to dispose of assets and liabilities 2 ) chattels personal (choses in actio n and choses in possession).
zarządzać m ajątkie m to adm inister assets and liabilities
m ienie property, assets H M ajątek ruch om y o so b isty nie obejm uje gruntu.
m ienie osób trzecich assets of third parties Personal p ro p e rty (personalty) refers to property other than land.
nabycie m ienia acquisition of property
p rze stę p stw o prze ciw ko m ie niu crim e against property I I N ieruchom ościam i ro ln ym i (gru ntam i rolnym i) są nieruchom ości, które są lub mogą
sprzedać m ienie to sell assets, to dispose of assets być w ykorzystyw ane do prowadzenia działalności w ytw órczej w rolnictw ie w zakresie
w y d a ć m ienie to release assets and liabilities produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i ryb­
naruszenie p ra w do ziem i trespass to land nej (KC art. 46).
nieruchom ość real property, realty, real estate, im m ovables A g ricu ltu ra l rural estates (a g ricultu ral lands) are real estates w hich are or can be used
nieruchom ość posiadana na w łasno ść bez ograniczeń freehold property fo r agricultural production, both plant and animal production, not excluding gardening,
nieruchom ość rolnicza agricultural rural estate, agricultural real property horticulture and fisheries (PCC 1997, p. 8 ),
nieruchom ość służebna servient tenem ent
nieruchom ość u ła m ko w a fractional tenem ent H N ieruchom ościam i są części pow ierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedm iot
nieruchom ość w ładn ąca do m in ant tenem ent własności (grunty), jak rów nież budynki trwale z gruntem związane lub części takich
budynków, jeżeli na m ocy przepisów szczególnych stanowią od ręb ny od gruntu przed­
t y tu ł (praw o) do nieru chom o ści title to real property
m iot własności (KC art. 46 § 1).
w a rto ś ć nieruchom ości value o f real property
w y ja w ie n ie nieruchom ości disclosure of real property Real p ro p e rty is part of the earth's surface w hich constitutes a separate object of
zająć nieruchom ość to seize real property / estate ow nership (land) as w ell as buildings perm anently attached to the land or parts thereof,
if by special provisions they are an object of ow nership separate from the land
zajęcie nieruchom ości seizure of real property
(PCC 1997, p. 8 ).
p rz e d m io t m a ją tk o w y proprietary item
ruchom ości, w ła sn o ść ruchom a m ovables, chattels, m ovable goods
H N ieruchom ość („real esta te ") - amerykańskie określenie nieruchom ości takich jak
naruszenie p ra w do w łasno ści ruchom ej trespass to chattel grunty, budynki lub prawa własności do gruntów . Angielski synonim to „rea l p ro p e rty "
w ycena ruchom ości valuations o f m ovable tangible property (EPBG 1996, s. 199).
zajęcie ruch om o ści seizure o f chattels
The Am erican term 'real esta te ' means im m ovable property such as land and buildings
rzeczoznawca m a ją tk o w y property expert, property appraisal expert, pro pe rty valuer
and rights over or in land. 'Real p ro p e rty ' is the English synonym for real estate
rzeczy nieruchom e im m ovables (EPBG 1996, p. 198).
rzeczy ruchom e movables
u m o w a o ograniczeniu lub w yłączen iu u s ta w o w e j w sp óln ości m a ją tko w e j contract to H Od początku XVII w. w A nglii grunt powszechnie nazywano „m ie n ie m nieruchom ym ",
lim it or exclude statutory jo in t marital property zaś pozostały majątek - „m ie n ie m ruchom ym ", a to tylko dlatego, że grunt można było
w ła sn o ść ziem i landed property odzyskać w p o w ó d z tw ie rzeczow ym , zaś m ienie ruchom e tylko w p o w ó d z tw ie o od ­
szkodow anie (zaspokojenie roszczenia). W pow ództw ie rzeczowym w e dłu g prawa an-

6 7
 d ,H A I I & - L - A lU c X iO L U O ^ C .
CIVIL CODE 6. A cts in law

gielskiego chodzi o w y d a n ie danej rzeczy; z kolei w pow ództw ie o zaspokojenie rosz­
czenia można dom agać się je dyn ie odszkodow ania.
From the early 17lh century on, in England, land was com m o nly called 'real p ro p e rty '
and chattels were called 'p erso na l p ro p e rty ' m erely because land could be recovered
in a real action, but chattels could be m ade the subject o f a personal actio n (MLU). A
real action (also know n as an a ctio n in rent) in English law is an action in w hich a speci­
fic th in g is recovered; a personal action (also known as an actio n in p ersonam ) gives
dam ages only.
po żytki rzeczy obciążonej zastaw em profits of a pledged thing
po żytki z nieruchom ości interest on real property
użytkow anie z p ra w e m pobierania p o ż y tk ó w usufruct, life interest
pobierać po żytki to benefit, to enjoy profits
pobieranie p o ż y tk ó w yield of fruits, enjoym ent of profits

D E F IN IT IO N S

I Pożytkam i c y w iln y m i rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstaw ie stosunku

prawnego (KC art. 53 § 2).
4, PRZYNALEŻNOŚĆ C ivil fru its o f a th in g are the revenues w hich a thing brings as a result of a legal
4. APPURTENANCE relationship (PCC 1997, p. 9).

■ Pożytkam i n a tu ra ln ym i rzeczy są jej płod y i inne odłączone od niej części składo­

przynależność nieru chom o ści accessory to real estate, appurtenance to realty
przynależność rzeczy appurtenance, accessory to a thing, thing appurtenant
przynależny appurtenant, accessory, belonging to, ancillary, appertaining, connected
rzecz g łó w n a principal thing
we, o ile w edług zasad pra w id ło w ej gospodarki stanow ią norm alny dochód z rzeczy
(KC art. 53 § 1).
N atural fru its of a th in g are its produce and its other c om ponent parts separated from it
if in accordance w ith the principle of proper m anagem ent they are norm al revenues
from the thing (PCC 1997, p. 9).

PEFINICJE ■ Pożytkami praw a są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gos-
podarczym przeznaczeniem (KC art. 54).
D E F IN IT IO N S
Fruits fro m a rig h t are the revenues w hich that right brings in accordance w ith its so­
cioeconom ic designation (PCC 1997, p. 9).
Przynależnościami>są rzeczy ruchom e potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy
g łów n ej) zgodnie z je j przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku o d ­
pow iadającym tem u celow i (KC art. 51 § 1). i HI Prawo pobierania p o żytkó w toprawo do korzystania z rzeczy (majątku) innej osoby i po ­
t bierania pożytków w sposób nie umniejszający wartości takiej rzeczy (EPBG, s. 241).
Appurtenances are defined as m ovable things required to make use of another thing
U sufruct refers to the right to use another person's property and to benefit therefrom
(principal th in g ) in accordance w ith the designation if they have a factual link w ith the
latter corresponding to that purpose (PCC 1997, p. 9). w ith ou t dim inishing value (EPBG, p. 240).

5. POŻYTKI 6. CZYNNOŚĆ PRAWNA

5. FRUITS, PROFITS, PROCEEDS 6. ACTS IN LAW

czynność 1. act, action 2. task 3. transaction, business 4. activity

pożytki fruits, profits, proceeds, benefits, em blem ents
czynność nagła urgent action, urgent task
pożytki cyw iln e rzeczy civil fruits o f a thing, civil profits, proceeds arising from rights
czynność praw na act in law, legal transaction, legal act
pożytki g ru n tu sąsiadującego pro fits o f a ne ighbouring piece o f land
czynność praw na bezskuteczna ineffective legal act, ineffective legal transaction
pożytki naturalne natural em blem ents / fruits / proceeds
czynność praw na be zw zględnie niew ażna null and void legal act / transaction
pożytki naturalne rzeczy natural fruits o f a thing, natural proceeds
czynność praw na dokonana poza sądem extrajudicial act, o u t-o f-court legal act
pożytki p ra w a fruits from a right, proceeds from right
czynność praw na d w u stro n n a bilateral transaction
pożytki pra w n e legal em blem ents
czynność praw na d w u s tro n n ie obow iązująca bilaterally bind ing legal transaction
pożytki p rze m ysłow e industrial yields
czynność praw na fikcyjn a fictitiou s legal act, fictitious legal transaction
pożytki rzeczy profits o f a thing
czynność praw na je d n o stro n n a unilateral transaction

8 9
 CIVIL CODE 7. The fo rm o f acts in law

czynność praw na n ieo dpłatna gratuitous legal transaction niiejsce doręczenia place of service
czynność pra w n a niezupełna incom plete legal transaction p o tw ie r d z e n ie doręczenia acknow ledgem ent of service
czynność pra w n a o d płatna legal act for consideration ju ra t jurat
czynność pra w n a pod ty tu łe m d a rm ym gratuitous act in law o d b ió r receipt, reception
czynność pra w n a po w ie rnicza fiduciary transaction p o tw ie r d z ić o d b ió r l is t u to acknow ledge receipt of a letter
czynność pra w n a pozorna apparent legal transaction, feigned legal transaction podpis signature
czynność pra w n a procesow a act in connection w ith legal proceedings, act o f legal podpis urzę do w o po św ia dczo ny officially certified signature
procedure podpis w łasnoręczny one's autograph signature
czynność pra w n a p rzyg o to w a w cza preparatory m easure, overt act poświadczenie podpisu authentication o f a signature
czynność pra w n a u kryta disguised legal act, disguised legal transaction uw ierzyte lnić podpis to authenticate a signature
czynność pra w n a upadłego legal act o f the bankrupt w zó r podpisu specim en signature, sample signature
czynność pra w n a w ie lo s tro n n a m ultilateral legal transaction, m ultilateral legal act złożenie w zo ru podpisu putting a specim en signature
bezskuteczność czynności p ra w n e j ineffectiveness o f a legal act złożyć w z ó r podpisu to put a specim en signature, to append a specim en signature
uniew ażnienie czynności p ra w n e j annulm ent of a legal transaction, invalidation of a legal poświadczenie authentication, certification, attestation
act poświadczenie d a ty authentication of the date
w ażność czynności p ra w n e j validity of a legal transaction / legal act poświadczenie podpisu authentication of signature
w y k o n y w a ć czynność to perform an activity, to conduct an activity, to carry out activity, pośw iadczony authenticated
to engage in the activity poświadczyć to authenticate, to certify
zaskarżalność czynności p ra w n e j suability of a legal act potw ierdzenie pośw iadczone authenticated confirm ation
uw ierzytelnić, stw ie rd zić zgodność (tekstu) to certify, to authenticate, to verify, to attest
uw ierzyte lnienie authentication, certification, accreditation
B 3H 3ESS 9 u w ie rzyte ln io n y authenticated, certified, accredited, attested, legalised
D E F IN IT IO N S uw ierzyte lniona kopia certified copy, authenticated copy
uw ie rzyte ln io n y n o ta ria ln ie certified by a notary
n Czynność pra w n a w yw o łu je nie tylko skutki w niej w yrażone, lecz rów nież te, które w y ­ uw ie rzyte ln io n y u rzę d o w o officially certified
nikają z ustawy, z zasad w spółżycia społecznego i z ustalonych zw yczajów (KC art. 56).
An a ct in la w has not o n ly the effects expressed in it but also those w h ich fo llo w
fro m s ta tu to ry law, the prin cip le s o f c o m m u n ity life, and the esta blished custo m s PEEM SH I
(PCC 1997, p. 10).
D E F IN IT IO N S

H A kt n o ta ria ln y jest dokum entem sporządzonym przez notariusza. Jeżeli osoba nie-
mogąca czytać ma złożyć oświadczenie w o li na piśm ie, oświadczenie po w in no być
złożone w fo rm ie aktu n o ta ria ln e g o (KC art. 80).
7. FÓRM/TfcZYŃNÓŚĆt PRAWNYCH] A no taria l deed is a docum ent draw n up by a notary. If a person unable to read is to
make a w ritten declaration of intent, such a declaration m ust be in the form of a no taria l
7. THE FORM OF ACTS IN LAW
deed (PCC 1997, p. 16).

akt n o ta ria ln y notary's deed, notarial deed H A kt n o ta ria ln y jest dokum entem praw niczym podpisanym , przypieczętow anym i dorę­
czonym przez osobę, która go sporządza.
sporządzić a k t n o ta ria ln y to draw up a notarial deed, to draft a deed, to niake out a deed
data pew na authenticated date, certified date "D eed" is a legal docum ent w hich has been signed, sealed and delivered by the person
data stem pla p o czto w e g o date of the postal mark, postm ark date, m ailing date making it.
doręczać pism a to serve docum ents, to deliver docum ents
■ Według Ustawy o prawie własności z 1989 r. a kt n o ta ria ln y pow inien zostać podpisany
doręczać pism a za p o k w ito w a n ie m to serve docum ents w ith con firm atio n o f receipt
przez stronę lub strony nim zobowiązane i pośw iadczony przez dw óch świadków. A kt
doręczanie service, delivery
no ta ria ln y nabiera m ocy po doręczeniu go drugiej stronie.
doręczanie zastępcze alternative service
doręczenie service, delivery Under the Law of Property Act 1989, a deed m ust be signed by the party or parties
bound by it, and attested by tw o witnesses. A deed takes effect on delivery, i.e. handing
adres do doręczeń address for service of notices
data doręczenia service date it to the other party.

10 11
CIVIL CODE
■ U w ierzytelnienie (atestacja) polega na złożeniu przez osobę im ienia i nazwiska na
akcie, testamencie lub innym dokum encie sporządzonym przez inną osobę dla celów
potwierdzenia ich prawdziwości.
A tte s ta tio n is the subscription by a person of his / her name to a deed, w ill, or other d o ­
cum ent executed by another, for the purpose of testifying to its genuineness.
I Do zachowania pisem nej form y czynności prawnej wystarcza ztożenie w łasno ręczn eg o
podpisu na dokum encie obejm ującym treść oświadczenia w o li (KC art. 78).
For the observance o f the w ritten form o f an act in law it is sufficient to append one's
autograph signature to the docum ent containing the declaration of intent (PCC 1997,
p. 15).
■ Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej fo rm ę pisem ną, czynność dokonana bez
zachowania zastrzeżonej fo rm y jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje
rygor nieważności (KC art. 73 § 1).
If the statutory law stipulates that an act in law be in w ritin g , that act perform ed w ith o u t
observance of the stip u la te d form shall be invalid if statutory law provides for the pain
o f nullity (PCC 1997, p. 14).
■ O ficjalne pośw iadczenie da ty ma na celu stwierdzenie, w jakim m om encie została d o ­
konana określona czynność (data pewna).
The purpose of an officia l a u th e n tica tio n o f the date is to determ ine the tim e at which
a given act in law was perform ed (au th en ticated date).
8. OŚWIADCZENIE
8. DECLARATION / STATEMENT
ośw iadczający declarant
ośw iadczenie declaration, statement, representation, testim on y presentation, proclam a­
tion, profession, pronouncem ent
be zw arunkow e ośw iadczenie unconditional declaration, unconditional statem ent
ośw iadczenie o w szczęciu po stępo w a nia napraw czego statem ent on opening reorgani­
sation proceedings
ośw iadczenie w o li declaration of one's intention, declaration of intent, declaration of w ill
niew ażność ośw iadczenia w o li invalidity of a declaration o f intent
cofać / o d w o ły w a ć ośw iadczenie to retract / to w ith d ra w a statem ent
cytow a ć / przytaczać ośw iadczenie to quote a statem ent
dostarczać d o w o d ó w na poparcie ośw iadczenia to support a statement
koryg ow ać ośw iadczenie to amend a statem ent
kw e stio n o w a ć p ra w d ziw o ść ośw iadczenia to contest a statem ent
oczekiw ać ośw iadczenia to await / to expect a statem ent
odczytać ośw iadczenie to read out a statem ent
o p u b liko w a ć ośw iadczenie to publish a statem ent
otrzym ać ośw iadczenie to receive a statem ent
podpisać ośw iadczenie to sign a statem ent
12
8. D eclaration / statem ent
potępiać ośw iadczenie to deplore a statem ent
po tw ie rdzać ośw iadczenie to bear out / to corroborate a statem ent
po tw ie rdzać p ra w d ziw o ść ośw iadczenia to substantiate a statem ent
pow tarzać ośw iadczenie to repeat a statem ent
przedłożyć ośw iadczenie to lodge / to sub m it a statem ent
przedstaw ić ośw iadczenie to give / to volunteer a statem ent
przyg otow ać ośw iadczenie to prepare a statem ent
przyjm ow a ć / uznaw ać ośw iadczenie to acknow ledge a statem ent
przyjm ow a ć z zad ow ole niem ośw iadczenie to w elcom e a statem ent
składać / złożyć ośw iadczenie to make / to report a statem ent
uzupełniać ośw iadczenie to supplem ent a statem ent
w ycofać ośw iadczenie to w ith dra w a statem ent
w ydać ośw iadczenie to release / to issue / to put out / to deliver a statem ent, to issue a dec­
laration
w yp iera ć się ośw iadczenia to disavow a statem ent
w ystą p ić z ośw iadczeniem to com e out w ith a statem ent
od w o łać ośw iadczenie w o li to revoke a declaration of intent
złożyć ośw iadczenie to make a statem ent, to make a declaration, to make representations
złożyć ośw iadczenie w o li to make a declaration o f intent
DEFINICJE
D E FIN ITIO N S .
■ O świadczenie to:
1 ) dobrow olne pisem ne oświadczenie złożone pod przysięgą przed adwokatem lub no­
tariuszem (EPBG 1996, s. 19).
2) deklaracja stwierdzająca istnienie faktu lub intencji (EPBG 1996, p. 223).
1) An a ffid a v it is a docum ent declared or sw orn under oath by the signatory before
a solicitor or notary (EPBG 1996, s. 18).
2) s ta te m e n t is a declaration of fact or intention (EPBG 1996, p. 222).
■ O św iadczenie pod przysięgą oznacza pisem ne ośw iadczenie złożone przed oso­
bą upraw nioną do odebrania takiego ośw iadczenia (np. notariuszem ) (EPBG 1996,
s. 223).
A s ta tu to ry de cla ration means a statem ent made before a so licito r or other person em ­
powered to take oaths in w hich the declarant confirm s the truth of the statem ent (EPBG
1996, p. 222).
H Wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zacho­
wanie się tej osoby, które ujawnia jej w olę w sposób dostateczny (ośw iadczenie w o li)
(KC art. 60).
The intention of a person perform ing an act in law may be expressed by any behaviour
o f that person w h ich m anifests th a t in te n tio n s u ffic ie n tly (d e c la ra tio n o f in te n t)
(PCC 1997, p. 11).
13
CIVIL CODE
9. WADY OŚWIADCZENIA WOLI
9. DEFECTS OF A DECLARATION OF INTENT
błąd error, flaw
popełniać / po pe łnić błąd to make an error, to co m m it an error
po pra w ia ć / p o p ra w ić błąd to correct an error, to rectify an error
błędny erroneous, containing error, w rong
brak św iado m ości lub sw o b o d y lack of awareness or freedom
choroba psychiczna mental disease
fa łs z y w y false, devoid o f truth, fictitious, groundless
groźba bezpraw na illegal / unlaw ful threat, illegal duress
n ie d o ro zw ó j u m y s ło w y m ental retardation
po dstęp deceit
po m yłka mistake
popełniać / po pe łnić p o m yłkę to make a mistake
po pra w ia ć / p o p ra w ić pom yłkę to correct a mistake, to rectify a mistake
pozory appearance, guise, outw ard look, pretence
w ada defect, disqualification, drawback, fault, flaw, handicap
usunąć w a dę to correct / to rem edy a defect
w a d liw y faulty, defective
zaburzenie czynności psychicznych disturbance o f mental functions
D E F IN IT IO N S
BI Nieważne jest oświadczenie w o li złożone przez osobę, która z jakichkolw iek p o w o d ó w
znajdowała się w stanie w yłączającym św ia d o m e albo sw o b o d n e po w zię cie decyzji
i wyrażenie w oli. Dotyczy to w szczególności cho rob y psychicznej, n ie d o ro zw o ju
u m ysło w e g o albo innego, chociażby nawet przem ijającego, zaburzenia czynności psy­
chicznych (KC art. 82).
A declaration of intent made by a person w ho fo r any reason was in a' state precluding
a conscious o r free m aking o f a decision and statem ent of w ill, shall be invalid. This is
applicable in particular to a m en ta l disease, m en ta l re ta rd a tio n , or other, be it even
transient, distu rba nce o f m ental fu n c tio n s (PCC 1997, p. 16).
■ Nieważne jest oświadczenie w o li złożone drugiej stronie za jej zgocłą dla pozoru
(KC art. 83 § 1).
A declaration o f intent made to another party w ith its approval for the sake of appear­
ance is invalid.
BU W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków praw nych
sw ego oświadczenia w o li (KC art. 84 § 1).
In the event of an e rro r as to the contents of an act in law, one m ay evade the legal co n ­
sequences of one's declaration of intent (on the basis o f PCC 1997, p. 17).
14
10. R epresentation
£ je żeli błąd w yw oła ła druga strona podstęp nie, uchylenie się od skutków prawnych
oświadczenia w o li złożonego pod w p ływ e m błędu może nastąpić... (KC art. 86 § 1 ).
If an error was caused by the other party de ceitfully, the avoidance of the legal con­
sequences of the declaration of intent made under the influence o f the error may also
take place... (on the basis of PCC 1997, p. 17).
H Kto zlożyl oświadczenie w o li pod w p ływ e m bezpra w ne j g ro źby drugiej strony lub oso­
by trzeciej, ten też może uchylić się od skutków praw nych sw ego oświadczenia, jeżeli
z okoliczności wynika, że m ógł się obaw iać, iż jem u sam em u lub innej osobie grozi po ­
ważne niebezpieczeństwo osobiste lub m ajątkow e (KC art. 87).
Every person w ho made a declaration of intent under the influence of an u n la w fu l
th re a t posed by the other party or a third party m ay evade the legal consequences of
his / her declaration if it follow s from the circum stances that s/he had reason to fear that
s/he or another person was in a serious danger w ith respect to their persons o r property
(on the basis of PCC 1997, p. 17).
10. PRZEDSTAWICIELSTWO
10. REPRESENTATION
nziatać na rzecz ... to act on behalf o f ...
działać w charakterze pe łn om ocn ika to act as attorney
działać w im ieniu ... to act in the name o f ...
mocodawca udzielający p e łn o m o cn ictw a mandator, constituent, principal
następca p ra w n y legal assignee, legal successor
następstw o praw ne legal succession, legal assignm ent
pe łn om ocn ictw o pow er of attorney, proxy, representation
pełn om ocn ictw o bierne passive pow er of attorney
p e łn om ocn ictw o dla agencji celnej po w e r o f attorney for a custom s agency
p e łn om ocn ictw o do dokonania czynności proxy granted in order to act
p e łn om ocn ictw o do doręczeń po w e r of attorney for delivery
pełn om ocn ictw o do działania w spraw ach celnych po w e r of attorney to act in custom s
affairs
pe łn om ocn ictw o do przeniesienia w ła sn o ści nieruchom ości pow er of attorney to transfer
ow nership to real estate
pe łn om ocn ictw o do rep reze ntow a nia na w a ln y m zgrom adzeniu po w e r of attorney to
represent a shareholder at a general m eeting
pe łn om ocn ictw o do w y k o n y w a n ia czynności p ra w n ych pow er of attorney to perform
legal acts
I pe łn om ocn ictw o do zaw iązania sp ó łki z o.o. pow er of attorney to establish a lim ited
liability com pany
pe łn om ocn ictw o do rozu m ian e / do m niem ane im plied po w e r o f attorney, agency of
necessity
pe łn om ocn ictw o generalne plenary power, general pow er of attorney
pe łn om ocn ictw o ja w n e open pow er of attorney
pe łn om ocn ictw o łączne jo in t pow er o f attorney
pe łn om ocn ictw o na piśm ie letter of authority
15
i— jm
CIVIL CODE
p e łn o m o cn ictw o n ie o d w o ła ln e irrevocable pow er o f attorney
p e łn o m o cn ictw o nieograniczone unlim ited pow er o f attorney
pe łn o m o cn ictw o n o ta ria ln e notarial po w e r of attorney
pe łn o m o cn ictw o og ólne general pow er of attorney
p e łn o m o cn ictw o procesow e pow er of attorney ad lite m , warrant of attorney
p e łn o m o cn ictw o p ry w a tn e pow er o f attorney by private instrum ent
p e łn o m o cn ictw o ro d za jo w e specific po w e r of attorney
p e łn o m o cn ictw o stałe perm anent pow er o f attorney
p e łn o m o cn ictw o trw a łe durable po w e r o f attorney (USA)
p e łn o m o cn ictw o ustne oral pow er of attorney
p e łn o m o cn ictw o z b io ro w e collective po w e r of attorney
p e łn o m o cn ictw o zlecone m andatory powers
cofnąć p e łn o m o c n ic tw o to revoke pow er of attorney
cofnięcie p e łn o m o cn ictw a revocation of pow er o f attorney
od w o ła ć p e łn o m o c n ic tw o to revoke pow er of attorney
o d w o ła n ie p e łn o m o cn ictw a revocation of pow er o f attorney
sporządzić p e łn o m o c n ic tw o to make a pow er o f attorney
udzielać / udzielić p e łn o m o cn ictw a to grant a pow er of attorney
w ygaśnięcie p e łn o m o cn ictw a expiration of pow er o f attorney
zrzec się p e łn o m o cn ictw a to renounce a pow er of attorney
zrzeczenie się p e łn o m o cn ictw a renunciation of a po w e r of attorney
pe łn om ocn ik attorney-in-fact, proxy holder, agent, plenipotentiary, representative
pe łn om ocn ik do doręczeń agent fo r delivery, attorney-in-fact fo r delivery
pe łn om ocn ik h a n d lo w y com m ercial representative
p e łn om ocn ik p o zasą do w y private attorney
p e łn om ocn ik p ra w n y attorney
pe łn om ocn ik p ro ceso w y legal representative for the purpose of litigation
pe łn om ocn ik w ie rz y c ie li attorney of creditors
podpis sig n a tu re ,su b scrip tio n
podpis n o ta ria ln ie po św ia dczo ny signature certified by a notary public
p ra w o podpisu po w e r to sign
p ra w o rep reze ntow a nia po w e r to represent
pro w a dzen ie cudzych sp ra w bez zlecenia ne go tiorum gestio, conducting other persons'
affairs w ith o u t mandate
prze dstaw icie l representative, agent, proxy
prze dstaw icie l p ry w a tn y private attorney (USA)
prze d sta w icie l rządu attorney for governm ent (USA)
prze d sta w icie l um o co w a n y pisem nie attorney of record (USA)
prze d sta w icie l w sp ra w ie attorney in casus (USA)
p rze d sta w icie l w e w szystkich spraw ach attorney at large (USA)
prze d sta w icie l z urzędu public attorney (USA)
p rz e d s ta w ic ie ls tw o representation, agency
p rz e d s ta w ic ie ls tw o bierne passive representation
p rz e d s ta w ic ie ls tw o czynne active representation
p rz e d s ta w ic ie ls tw o ha n d lo w e com m ercial representation / agency
p rz e d s ta w ic ie ls tw o dyp lo m atyczne diplo m atic m ission
p rz e d s ta w ic ie ls tw o ha n d lo w e com m ercial agency
p rz e d s ta w ic ie ls tw o konsularne consular agency
p rz e d s ta w ic ie ls tw o sądow e representation in law courts
p rz e d s ta w ic ie ls tw o sprzedaży sale agency
16
10. R epresentation
p rze d sta w icie lstw o u s ta w o w e statutory representation
p rze d sta w icie lstw o w yłączne exclusive agency, sole agency
przekazać p e łn o m o c n ic tw o to delegate authority
u m o c o w a ć to-em pow er, to entitle
um ocow anie em pow erm ent, authority, pow er
upow ażniać to authorise, to give authority, to give power, to entitle
upow ażnienie authorisation
odw ołać / cofnąć up ow ażnien ie to revoke an authorisation
otrzym ać up ow ażnien ie to get authorisation, to obtain authorisation
udzielać / udzielić kom uś up ow ażnienia to grant som eone authorisation, to give
someone authorisation
upraw nienie powers, right, entitlem ent
upraw nienie m a ją tko w e property rights
upraw nienie n ie m a ją tko w e no n-property rights
rozszerzyć up ra w n ie n ia to extend powers
wykonać up ra w n ie n ie to exercise one's rights, to execute one's rights
zaw iniona utra ta u p ra w n ie ń (pracow nika) loss of the qualifications through the
em ployee's ow n faults
Ustawa o p e łn o m o cn ictw a ch z 1971 Powers o f A tto rne y A ct 1971 (UK)
zastępstw o 1 . representation 2 . substitution
zastępstw o u s ta w o w e legal representation
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
■ P ełnom ocnictw o to dokum ent upoważniający osobę do reprezentowania i p o de jm o­
j wania działań w im ieniu drugiej osoby (EPBG 1996, s. 187).
'
Power of a tto rn e y is a docum ent w hich authorises one person to act and do certain
things on behalf of, and in the name of, another person (EPBG 1996, p. 186).
■I P e łn o m o c n ic tw o o g ó ln e o b e jm u je um o co w a n ie do czynności zw ykłego zarządu
(KC art. 98)/
The general poyyer o f a tto rn e y confers authorisation to acts of ordinary managem ent
board.
H Pełnom ocnik p ra w n y (attorney) to prawnik (adwokat) lub doradca praw ny; osoba
uprawniona do reprezentowania m ocodaw cy w zakresie udzielonego przez niego
pełnom ocnictw a (EPBG 1996, s. 29).
An a tto rn e y is a law yer or a legal adviser; a person appointed under the provisions of
a power of attorney to act as a representative of the ap po into r (EPBG 1996, p. 28).
B Um ocowanie do działania w cudzym im ieniu może opierać się na ustawie (przedsta­
w ic ie ls tw o u sta w o w e ) albo na oświadczeniu reprezentow anego (pe łn om ocn ictw o )
(KCart. 96).
The em pow erm ent to act on behalf of another person may be based on statutory law
(sta tu to ry rep rese ntatio n) or on the declaration by the person represented (po w e r of
attorney) (PCC 1997, p. 19).
17
CIVIL CODE
B P rzed staw icielstw o może być: bezpośrednie, w tym przypadku przedstawiciel dziata
w im ieniu i na rzecz innej osoby, lub pośrednie, w tym przypadku przedstawiciel dziata
we w łasnym im ieniu, lecz na rzecz innej osoby (UKC art. 5).
Such representation may be: d irect, in w hich case the representative shall act in the
name o f and on behalf of another person, or in d ire ct, in w hich case the representative
shall act in his ow n name but on behalf o f another person (CCC art. 5).
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
Niniejsze p e łn om ocn ictw o sporządzone dnia [data] upoważnia [nazwisko i imię] w petni
do reprezentowania naszej firm y we wszystkich procesach sądowych w Wielkiej Brytanii.
This po w e r of a ttorn ey is m ade on [date] and gives full authority to [full name] to repre­
sent our com pany / partnership during all lawsuits on the territory of the United Kingdom.
Ja, niżej podpisany(a) [nazwisko i im ię], zamieszkalyja) w [m iejscow ość], przy [ulicy], le-
gitym ującyja) się do w o dem osobistym nr: [x], w yd an ym przez ... oświadczam, że p ro ­
wadzę działalność gospodarczą w form ie przedsiębiorstw a pod nazwą [nazwa], adres:
[pełny adres], zwanego dalej Przedsiębiorstw em , i udzielam niniejszym [nazwisko
i im ię], zamieszkałemu(ej) w [m iejscow ość], p e łn o m o cn ictw a , które obejm uje:
I, the undersigned [full name] residing in [place], at [street], ID No. [x], issued by ..., de­
clare that I am conducting econom ic activity in the form of an enterprise w ith the busi­
ness name [name], address: [full address], hereinafter referred to as the Enterprise,
and hereby g ra n t [full name], residing in [place], a p o w e r o f attorn ey, w hich covers
(BFAA 1994, p. 3):
Ja, [nazwisko i im ię], zamieszkały w [m iejscow ość], niniejszym usta naw iam pe łn o­
m ocnika w osobie [nazwisko i imię pełnom ocnika], zamieszkałego w [m iejscow ość], do
w y k o n y w a n ia następujących czynności:
I [full name], o f [place], hereby a p p o in t [full name of person to w h o m the pow er is
given] of [place] as m y tru e and la w fu l a tto rn e y -in -fa c t fo r me and in m y name, place
and stead fo r m y use and benefit:
U stan aw iam pełnom ocnika w osobie [nazwisko i im ię] zgodnie z sekcją 10 Ustawy
0 pełnom ocnictw ach z 1971 (Powers of A tto rne y A ct 1971).
1 a p p o in t [full name] to be m y a tto rn e y in accordance w ith section 10 of the Powers
of A tto rne y A ct 1971.
Ja, [nazwisko i im ię] zamieszkały w [m iejscow ość], niniejszym udzielam p e łn om ocn ic­
tw a [nazwisko i im ię pełnom ocnika] zamieszkałemu w [m iejscow ość] do p o d e jm o w a ­
nia następujących działań w m oim im ieniu:
- o d biór korespondencji i d o kum e ntów praw nych związanych ze sprawą spadkową
po zm arłym w dniu [data] [nazwisko i im ię];
- składanie i przyjm ow anie oświadczeń w o li;
- w ystępow anie w m oim im ieniu przed w szystkim i organam i, Instytucjam i oraz urzę­
dam i;
- reprezentowanie mnie w sądzie;
18
10. R epresentation
- dysponow anie rachunkiem bankow ym nr;
- badanie tow a rów i pobieranie ich próbek;
_ w ykonyw anie prawa głosu;
_ przygotow yw anie, po dpisyw anie i składanie do kum e ntów koniecznych do odpraw y
celnej i zgłoszenia celnego;
- podejm ow anie wszelkich od po w ie dn ich lub nieodzow nych czynności w celu uzys­
kania odszkodowań, w ynagrodzeń, należności ubezpieczeniowych i korzyści, przy­
sługujących na skutek śm ierci [nazwisko zm arłego], w jakikolw iek sposób spo w o­
dowanej;
- żądanie i pobieranie czynszów, zysków i do cho dó w z nieruchom ości lub z nich
udziałów m nie przypadających.
I [full name], of [place], hereby a p p o in t [full name of person to w h om the pow er is
given] of [place] as m y tru e and la w fu l a tto rn e y-in -fa ct for me and in m y name to act in
m y capacity to do any and all o f th e fo llo w in g :
- to receive and collect letters and legal docum ents connected w ith the estate of [full
name] died on [date];
- to subm it and accept each and every declaration o f intent;
- to appear on m y behalf before all authorities, institutions and offices;
- to represent me in court;
- to manage bank account No.;
- to inspect goods and take sam ples of them ;
- to prepare, sign and sub m it docum ents necessary for custom s clearance and cus-
1 toms declaration;
- to exercise the right to vote;
- to do any and all things w hatsoever or necessary for the purpose of collecting dam a­
ges, awards, insurances and benefits arising by reason qf the death of [name of the
deceased], how ever caused;
- to demand and collect rents, profits or incom e from such real estate or interest there­
in w hich m ay belong to me.
Pełnomocnik nie je s t u p o w a żn io n y do ustanawiania dalszych pełnom ocników .
The attorney-in-fact is not a u thorised to grant furthe r powers of attorney.
Niniejsze pe łn om ocn ictw o może być o d w o ła n e w każdym czasie.
This power of attorney may be revoked at any tim e.
Pełnom ocnictwo udzielone m ojem u pełnom ocnikow i w tym dokum encie staje się sku­
teczne w dniu jego podpisania i doręczenia pełnom ocnikow i.
The rights, powers and au thority granted to m y attorney-in-fact shall be effective on the
dale this docum ent is signed and delivered to the attorney-in-fact.
Wszelkie prawa udzielone m ojem u pełn om ocn iko w i stają się w ażne w dniu podpisania
niniejszego dokum entu i zachow ują sw ą w ażność aż do jego odw ołania przeze mnie.
The rights, powers and au thority granted to m y attorney-in-fact shall be effective on the
date this docum ent is signed and shall rem ain in effect unless sooner cancelled by me.
Pełnom ocnictwo pozostaje w m ocy aż do odw ołania przeze mnie.
The power of attorney shall rem ain in e ffect unless cancelled by me.
19
p r-T '

CIVIL CODE 12. O w nership

2 ) przez uznanie roszczenia przez osobę, prze ciw ko której roszczenie przysługuje
11, PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ (KC art. 123 5 1).
11. LIMITATION OF CLAIMS The running of th e period of lim ita tio n is in te rru p te d :
1 ) by each Jind every act before the court or other authority entitled to hear cases;
2 ) by the acknow ledgem ent o f the claim by the person against w h o m the claim is made
przedaw nienie 1 . lim itation 2 . lapse (on the basis of PCC 1997, p. 23).
przedaw nienie pra w a lim itation of a right
bieg przedaw nienia period of prescription, flow o f tim e lim itation PI Bieg te rm in u przedaw nienia zawiesza się, jeśli w ydanie decyzji jest uzależnione od
zaw ieszenie biegu przedaw nienia suspension o f running o f period of lim itation rozstrzygnięcia zagadnienia w stępnego przez inny organ (OrdPodU art. 68 § 5).
nieulegający prze da w nien iu im prescriptible
A lapse period shall be suspended if issuance of an adm inistrative decision is con tin­
okres przedaw nienia period / tim e of lim itation gent on another authority resolving a prelim inary issue (AORFT 2002, p. 63).
przerw anie okresu przedaw nienia interruption in the course of lim itation
podlegający prze da w nien iu subject to prescription
podleganie prze da w nien iu prescription under the statute of lim itation
przerw a przedaw nienia suspension o f prescription
te rm in przedaw nienia period o f lim itation / prescription, lapse period
bieg te rm in u running, course of a period of tim e
12. WŁASNOŚĆ
zawieszać te rm in przedaw nienia to suspend a lapse period 12. OWNERSHIP
zaw ieszenie przedaw nienia suspension of the course of lim itation
prze da w nion y tim e-barred, prescribed, barred by lim itation
kataster land register, cadastral register
księga w ieczysta land and m ortage register, land register
DEFINICJE w niosek o założenie księgi w ie czyste j m otion to create a land and m ortgage register
w pis do księgi w ie czyste j land registration
D E F IN IT IO N S
prawo m ajątkow e property right
praw o w łasności title, proprietary right
■ Przedaw nienie roszczeń oznacza pewien term in, po upływ ie którego ten, przeciwko
komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia (KC art. 117). przeniesienie pra w a w łasno ści alienation
zastrzec / zastrzegać p ra w o w łasno ści to reserve the right of ow nership
L im ita tio n o f claim s refers to a specific period, after w hich the person against w h om
skuteczność zastrzeżenia praw a w łasno ści effectiveness of reservation of ow nership
a claim is raisec| m ay evade the satisfaction o f that claim.
ruchomość niezb yw alna non-transferable movable
urząd ziem ski Land Registry (UK)
■ Termin przedaw nienia w y n o s i dziesięć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe
- trzy lata (KC). własność ow nership, property
własność dożyW otnia life tenancy, life interest
The period o f lim ita tio n is ten years on the w hole, but the period of lim itation for claims
własność in d yw id u a ln a individual ow nership
of periodical perform ances is three years.
własność in te le ktu a ln a intellectual property
I Termin przedaw nienia oznacza okres czasu, kiedy osoba mająca praw o do wystąpienia własność kom unalna com m u nity property
z roszczeniem w obec innej osoby m usi wszcząć postępow anie sądow e w celu ustano­ własność ku ltu ra ln a cultural property
wienia tego prawa. własność lasu forestry property
własność literacka i artystyczna literary and artistic property
L im ita tio n period is the period w ith in w hich a person w ho has a right to claim against
another person m ust start court proceedings to establish that right. własność niepodzielna undivided property, indivisible property
własność nieruchom a, nieruchom ość real property, realty, real estate, fixed property
■ Bieg przedaw nienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wym agalne własność niezbyw alna inalienable property
(KCart. 120 § 1). własność obciążona encum bered property, affected property
The period o f lim ita tio n begins to run on the day on w hich the claim has becom e en­ własność ograniczona qualified property
forceable (PCC 1997, p. 22). własność osobista personal property / ow nership
własność p a ń stw o w a state ow nership / property
■ Bieg przedaw nienia przeryw a się: własność pełna full title
1 ) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem po w o łan ym do rozpoznawa­ własność pracow nicza w o rker's ow nership
nia spraw; własność p ryw a tn a private property

20 21
w
CIVIL CODE 13. T ra n sfe r o f o w n e rsh ip

w łasność przem ysłow a industrial p ro p e rty _ Section (Register) I - description of real estate,
własność publiczna, p a ń stw o w a public property, state ow nership _ Section (Register) II - inform ation about the proprietorship,
własność rolna agricultural real estate _ Section (Register) III - entries on registration of the fo llo w in g :
własność ruchoma, ruchom ość m ovable property • lim ited property rights (e.g. servitude),
• lim itation in disposal of real estate,
własność społeczna public / social property
• claims of the third persons,
własność spółdzielcza co-operative property
- Section (Register) IV - registration of m ortgages.
własność wspólna jo in t ow nership, jo in t property, com m on ow nership
własność w yłączna exclusive ow nership H Urząd Z iem ski jest resortem rządow ym odpow iedzialnym za prowadzenie Rejestru
własność zbiorow a collective property / ow nership G runtowego Anglii i Walii. Podstawowym zadaniem Urzędu Ziem skiego jest rejestracja
własność ziemi landed property p ra w do ziem i w A nglii i Walii i zapisywanie transakcji (np. sprzedaży lub hipoteki)
w łasność ziemska land and buildings związanych z zarejestrowanym gruntem .
akt w łasności deed of ow nership Każdy rejestr tytu łu praw nego do ziemi (odpow iednik księgi wieczystej w Polsce) ma
dow ód własności terenu evidence of land ow nership swój num er i składa się z:
nabycie własności acquisition o f property
- Rejestru (D ziału) M ajątkow ego (oznacza nieruchom ość),
nabyć własność to acquire property - Rejestru (D ziału) W łasności (podaje nazwisko i im ię oraz adres właściciela, rodzaj
przeniesienie w łasności transfer o f ow nership / property, conveyance of property tytułu praw nego do ziemi),
przeniesienie w łasności p ra w m a ją tko w ych transfer of ow nership of property rights - Rejestru (D ziału) Obciążeń (zawiera dane dotyczące ograniczeń w rozporządzaniu
przeniesienie w łasności rzeczy transfer of ow nership of property , nieruchom ością i innych obciążeń).
akt przeniesienia w łasno ści conveyance Land R egistry is the governm ent departm ent responsible fo r keeping and m aintaining
praw o przeniesienia na w łasno ść right to acquire ow nership the Land Register of England and Wales. The main purpose of Land Registry is to regi­
św iadectw o w łasności certificate o f ow nership ster title to land in England and Wales and to record dealings (e.g. sales and m ortga­
w ykonyw anie w łasności exercise of ow nership ges) w ith the registered land. Each register o f title has Its ow n num ber (title number)
zmiana własności change of ow nership and is split into three parts:
zrzec się własności to renounce ow nership - Property R egister (describes the property),
zrzeczenie się w łasności renunciation of ow nership - Proprietorship Register (states name and address of proprietor, class of title),
w łaściciel owner, proprietor, holder - Charges Register (contains notices of charges or incumbrances).
właściciel nieruchom ości bez ograniczeń freeholder
wspólna własność [gdy każdy ze w spółw łaścicieli w ystępuje jako w łaściciel całości ) joint ■ W łasność to prawo do posiadania i korzystania z majątku. Praw o w ła sn o ści obejm uje
ownership zwykle p ra w o posiadania; praw o posiadania niekoniecznie m ilsi obejm ow ać prawo
własności (EPBG 1996, s. 179).
w spółw łasność co-ownership, jo int title, jo in t property, jo in t ownership, m ultiple ow nership
O w nership refers to the legal right to hold and use property. The rig h t of ow ne rship
usually confers the rig h t o f possession; the right of possession does not necessarily
confer the right of ow nership (EPBG 1996, p. 178).
m m w ..... :
D E F IN IT IO N S

E l Księga w ieczysta to urzędow y rejestr, który określa stan praw ny nieruchom ości. W Pol­
sce księgi prowadzone są przez w ydziały ksiąg wieczystych sądów rejonow ych. Księga
składa się z czterech działów:
- Dział I - opis nieruchom ości; 13. TRANSFER OF OWNERSHIP
- Dział II - inform acje o właścicielu;
- Dział III - w pisy
• ograniczonych praw rzeczowych (np. służebności), darowizna gift, donation, contribution, endow m ent
• ograniczeń w rozporządzaniu nieruchom ością, dziedziczenie inheritance, succession
• a także w p isy roszczeń i praw osobistych osób trzecich, dziedziczyć to inherit, to succeed
- Dział IV - w pisy hipotek. indos endorsem ent
The land and m ortgage reg ister is an official register w hich defines the legal status of indosować to endorse
real estate. In Poland, land and m ortgage registers are kept in'the divisions of district co­ konfiskata seizure, sequestration, confiscation, im pounding
urts. Every land and m ortgage register consists of four sections (registers): konfiskować to sequester, to confiscate, to seize, to im pound

22 23
CIVIL CODE 14. P rop erty rig ht

nacjonalizacja nationalisation m in ten obejm uje hipotekę, obciążenie hipoteczne, najem , dzierżawę, zrzeczenie się
porzucić to abandon spadku i inne in stru m e n ty pra w a rzeczowego poza testam entem .
porzucenie rzeczy ruchom ej abandonm ent of a m ovable Conveyance refers to the transfer of the ow nership of property, especially land, from
posiadacz sa m o istn y autonom ous possessor, adverse possessor of real property one person to another and the w ritten instrum ent w hereby such transfer is effected.
p ryw a tyzo w a ć to privatise A s used in the Law o f Property A c t 1925, 'conveyance' includes a m ortgage, charge,
pryw atyzacja privatisation lease, disclaim er a n d every oth er assurance o f property, except a will.
przeniesienie transfer
przeniesienie w łasno ści transfer of ow nership H W łaściciel może wyzbyć się własności nieruchom ości przez to, że się jej zrzeknie
dokonać przeniesienia to effect transfer (KC art. 179 § 1).
przyw łaszczać to appropriate, to m isappropriate, to embezzle The ow ner may transfer the ownership of a real property by renouncing it (PCC 1997,
przyw łaszczenie appropriation, m isappropriation p. 29).
repryw atyzacja denationalisation
re p ryw a tyzo w a ć to denationalise | W ła ścicie l m oże w y z b y ć się w ła s n o ś c i rzeczy ruchom ej przez to , że w ty m zam iarze
uw łaszczać to enfranchise, to grant land to, to affranchise rzecz porzuci (KC art. 180).
uw łaszczenie leasehold enfranchisem ent The ow ner m ay relinquish th e ow nership of a m ovable b y a bandoning it w ith such in­
w sp ółw ła sność co-ow nership tention (PCC 1997, p. 30).
w yw łaszczać to expropriate, to dispossess
w yw łaszczenie expropriation, dispossession H W spółw łasność to sytuacja, w której dana rzecz jest przedm iotem w łasności kilku osób.
zasiedzenie usucaption (Roman law ), acquisitive / positive prescription (Com m on law ) C o-ow nership refers to a situation in w hich a given thing belongs to several persons.
nabyć przez zasiedzenie to acquire by usucaption
zrzec się to renounce, to waive, to relinquish
zrzec się w łasno ści to renounce pro pe rty / ow nership
zrzec się pra w a do w łasno ści to relinquish one's title / right to property, to relinquish one's
interest in,the property, to renounce any interest in property
zrzeczenie się renunciation, waiver, relinquishm ent
14. PRAWO RZECZOWE
zrzeczenie się w ła sn o ści renunciation of ow nership 14. PROPERTY RIGHT / RIGHT IN PROPERTY
z w ro t w łasno ści restitution of property

hipoteczny m ortgage
bank hipoteczny m ortgage bank
DEFINICJE
dług hipoteczny m ortgage debt
D E F IN IT IO N S dłużnik hipoteczny mortgager, m ortgagor
księga hipoteczna m ortgage register
■ Posiadacz nieruchom ości nie będący jej w łaścicielem nabywa własność, jeżeli posiada
obciążenie hipoteczne m ortgage charge
nieruchom ość nieprzerwanie od lat dw udziestu jako posiadacz samoistny, chyba że
wierzyciel hipoteczny m ortgagee
uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie) (KC art. 172 § 1).
w pis hipoteczny m ortgage registration
The possessor o f a real estate w ho is not its ow ner shall acquire ow nership if s/he pos­ św iadectw o w p isu hipotecznego certificate o f the registration of m ortgage
sesses that real estate unin te rrupte dly for tw en ty years as an autonom ous possessor
hipoteka m ortgage
unless s/he had acquired possession in bad faith (usucaption) (PCC 1997, p. 29).
hipoteka am ortyzacyjna instalm ent m ortgage
■ Termin „zasiedzenie" oznacza w prawie rzym skim nabycie własności na skutek dług o­ hipoteka łączna aggregate m ortgage, collective m ortgage
trw ałego posiadania rozpoczętego w dobrej wierze; w szczególności nabycie własności hipoteka m orska ship's m ortgage, vessel m ortgage
na m ocy prawa w ynikającego z up ływ u czasu. hipoteka na g o sp o d a rstw ie ro ln ym farm m ortgage
hipoteka przym usow a judicial m ortgage
The term 'u su ca p tio n ' means in civil law acquisition of ow nership by long possession
begun in good faith; especially acquisition of ow nership by prescription (MLU). amortyzacja hip o te ki am ortisation of m ortgage
mieć hipotekę na to have a m ortgage on
■ Zapis (con veya nce) odnosi się do przeniesienia własności, zwłaszcza gruntu, jak i sa­ obciążyć hipoteką to m ortgage, to burden w ith m ortgage
m ego dokum entu potwierdzającego dokonanie takiego przeniesienia. obciążyć nieruchom ość hipo te ką to m ortgage a property, to encum ber a property with
Zgodnie z definicją użytą w U staw ie o p ra w ie w łasno ści z 1925 r. (Wielka Brytania), ter­ a mortgage
pożyczać (komuś) na hipotekę to lend on m ortgage

24
CIVIL CODE 15. U su fru ct

spłacić hipotekę to pay off a m ortgage użytkow anie w ieczyste perpetual usufruct
hipotekariusz m ortgagee użytkow anie w ła ś c iw e proper use
egzekucja hipoteczna z nieruchom ości foreclosure of m ortgage, m ortgage foreclosure użytkow anie w s p ó ln e jo in t use
obciążać to burden, to charge, to encum ber użytkow anie z ty tu łu zasiedzenia usufruct by usucaption
obciążenie burden, encum brance, charge o d d a ć g ru n t w u żytko w a n ie w ieczyste to let the land fo r perpetual usufruct
prawo rzeczowe property right, right in property umowa użytko w an ia w ieczysteg o contract of perpetual usufruct
prawa rzeczowe, które m ożna do cho dzić na drodze sądow ej choses in action u s ta n o w ić użytko w a n ie to create an interest, to create usufruct
służebność servitude (Roman law ), easement (Com mon la w ) ustanow ienie u żytko w a n ia creating a (life) interest, creating a usufruct
spółdzielcze praw o do lokalu m ieszkalnego co-operative m em ber's right of ow nership of ustaw ow e p ra w o u żytko w a n ia legal usufruct, right to use
living (residential) premises w ygaśnięcie u żytko w an ia extinguishing, cessation o f usufruct
spółdzielcze praw o do lokalu u żytko w e g o housing co-operative m em ber's right to busi­ użytkow nik usufructuary, usufruct holder, life tenant, person entitled under a life
ness premises
użytkowanie usufruct U U U I 2 U U . _

w arunkow e przekazanie m ienia conditional pro pe rty transfer

w arunkow e przekazanie g ru n tu conditional conveyance o f land D E F IN IT IO N S
zastaw pledge, lien
| Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (u żytko w a ­
nie) (KC art. 252).
■ ■ IjJU IM M I ^ A thing may be encum bered w ith a right to enjoy the use and pro fit of it (usufruct).
D EF IN IT IO N S
| Grunty stanowiące w łasność Skarbu Państwa położone w grpnicach adm inistracyjnych
IB Ograniczonym i p ra w a m i rzeczo w ym i są: użytkowanie, służebność, zastaw, w łasno­ ipiast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tym i g ra n ita m i, lecz włączone do
ściowe spółdzielcze praw o do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze praw o do lokalu użyt­ fjianii zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane'do realizacji zadań jego
kowego, prawo do dom u jednorodzinnego w spółdzielni m ieszkaniowej oraz hipoteka gospodarki, a także gru nty stanowiące własność je dn ostek samorządu terytorialnego
(PPC 1997, s. 40). lub ich związków m ogą być od daw ane w u żytko w a n ie w ie czyste osobom fizycznym
i osobom praw nym (KC art. 232 § 1).
The lim ited pro p e rty rig h ts are usufruct, servitude, pledge, the co-operative m em ber's
right of ownership of a living accom m odation, the housing co-operative m em ber's Lands ow ned by the Stale Treasury and located w ith in the adm inistrative lim its of towns
right to business premises, the right to a single-fam ily house in a housing co-operative, and lands ow ned by the State Treasury situated beyond those lim its but covered by the
master plan o f a tow n and designated to serve its econom ic needs, and also lands
and mortgage (PCC 1997, p. 41).
owned by com m unes or their unions may be le t fo r pe rpe tu al u su fru ct to natural and
legal persons (PCC 1997, p. 39).

■ Termin „u ż y tk o w a n ie " odnosi się do korzystania z cudzej rzeczy i pobierania z niej

po żytków przez określony okres bez uszkadzania lub pomniejszania w artości rzeczy.
|^1 ^U Ż V T I0 V V A Ń IE Angielski term in u s u fru c t pochodzi z prawa stanow ionego (rzymskiego), a jego oclpo-
, wiednikiem w prawie zw yczajow ym (com m on law) jest life estate.
15. USUFRUCT
U żytkow nikiem jest osoba mająca praw o do użytkowania, w szczególności osoba
mająca praw o do pobierania pożytków z cudzej rzeczy.
użytkow anie usufruct (civil law), use, utilisation, beneficial ow nership The term 'u su fru ct' refers to a right to use and enjoy th e fru its of another's property for
użytkow anie be zterm in ow e unlim ited use a period w ith o u t dam aging or dim inishing it (BLD). 'U s u fru c t' is a civil-law term com pa­
użytkow anie d o żyw o tn ie life usufruct rable to the com m o n-la w 'life -e sta te '.
użytkow anie n ie p ra w id ło w e irregular usufruct A usufructuary is a person having the right to a usufruct, specifically, a person w h o has
użytkow anie nieruchom ości usufruct o f real estate the right to the benefits of another's property (BLD).
użytkowanie niezbyw alne non-transferable usufruct
użytkow anie powszechne general use I Um owa użytko w a n ia w ie czyste g o pow inna być zawarta w fo rm ie aktu notarialnego.
użytkow anie praw usufruct of rights The con tra ct o f p e rpe tu al u su fru ct shall be concluded in the fo rm of a notarial deed.
użytkow anie ruchom ości usufruct of m ovable property
użytkow anie rzeczy usufruct I Użytkowanie jest niezb yw alne (KC art. 254).
użytkow anie tym czasow e lim ited use
Usufruct is non-transferable.
użytkow anie um ow ne contractual usufruct

26 27
•— 7TTi«

CIVIL CODE 16. Easem ent / servitu de

0 Serw ituty - upraw nienia rozciągające się na obszarze sąsiada (MIOELS 1998, s. 134),
16. SŁUŻEBNOŚĆ obejm ują służebności i pra w a do pobierania po żytków .
16. EASEMENT/ SERVITUDE Servitudes - rights w hich extend over the land of a neighbour (MIOELS 1998, p. 134);
they com prise easem ents and p ro fits a prendre.

droga konieczna (praw o dro gi) right o f way H Służebność bierna zachodzi, gdy w łaściciel gruntu służebnego zobow iązany jest do
księga w ieczysta land and m ortgage register niepodejm owania określonych działań na w łasnym gruncie.
nieruchom ość korzystająca ze służebności (władnąca) dom inant tenem ent (Ul<) N egative easem ent (e.g. easement of light) - the ow ner of the servient tenem ent is
/ dom inant real estate (USA) prevented from acting in a certain w ay on his / her ow n land.
nieruchom ość obciążona burdened property
nieruchom ość obciążona służebnością servient tenem ent (UK) / servient real estate (USA) B Służebność czynna zachodzi, gdy w łaściciel gruntu służebnego zobow iązany jest do
pra w o czerpania w o d y lub od pro w ad zan ia w o d y na teren sąsiada right to take w ater or znoszenia określonego działania każdorazowego właściciela nieruchom ości władnącej
to discharge water over the land o f another (np. droga konieczna).
pra w o do w spólnego pa stw iska right to com m on pasture A ffirm a tive / p o sitive easem ent - the ow ner of the servient tenem ent is obliged to al­
pra w o dostępu do nieruchom ości access right low the easement ow ner to do som ething on the servient tenem ent, such as pass over it
p ra w o przechodu i przejazdu right o f passage (right o f way).
p ra w o w stęp u ingress
| Nieruchom ość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchom ości (nieruch om o­
pra w o w stęp u i w yjścia ingress and egress
ści w ładnącej) prawem , którego treść polega bądź na tym , że właściciel nieruchom ości
pra w o w yjścia egress władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchom ości obciążonej, bądź
służebność easement, servitude, advantage in land na tym, że właściciel nieruchom ości obciążonej zostaje ograniczony w m ożności doko­
służebność budynkow a easement of a building nywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym , że w łaścicielow i nie­
służebność drogi koniecznej easement o f necessary access, easem ent by necessity, ruchom ości obciążonej nie w o ln o w ykonyw ać określonych upraw nień, które mu w zglę­
easement of access, necessary easem ent , dem nieruchom ości w ładnącej przysługują na podstaw ie przepisów o treści i w yko ny­
służebność g ru n to w a easement appurtenant, real servitude / easement, predial easement waniu własności (służebność g ru n to w a ) (KC art. 285 § 1).
/ servitude ; A real estate may be encum bered on behalf of the ow ner of another real estate (dom i­
służebność osobista personal easement / personal servitude nant real estate) by a right whose contents consist either in that the ow ner o f the do m i­
służebność św ia tła rights of light , nant real estate w ithin the designated scope, or in that the ow ner of the encum bered real
służebność um ow na contractual easem ent / servitude estate becomes lim ited in the possibility of perform ing w ith respect to its designated
służebność usta w o w a legal easement acts, or in that the ow ner o f the encum bered real estate cannot exercise designated
prerogatives which s/he has w ith respect to the dom inant real estate by virtue of the
służebność w idoczna / o czyw ista apparent easem ent / servitude
provisions on the contents and exercise of ownership (praedial easement) (on the basis
nabyć służebność to acquire easement
of PCC 1997, p. 49).
usta now ić służebność to establish / to grant easem ent / servitude ----------------- -------------------------------------------------------------------------------------
w ygaśnięcie służebności extinguishm ent o f servitude / easement ■ Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem , którego
w yko n yw a ć służebność to exercise easement, to enjoy a servitude treść odpowiada,treści służebności gruntow ej (służebność osobista) (KC art. 296).
A real estate may be encum bered on behalf o f a designated natural person w ith a right
the contents of w hich correspond to the contents of a praedial easement (personal
DEFINICJE easement) (on the basis of PCC 1997, p. 50).
D E F IN IT IO N S

■ Angielski term in servitu de (służebność) pochodzi z prawa stanow ionego (łac. servi- WZORY ZDAŃ
tus = poddanie się), a jego odpo w ie dn ikie m w prawie zw yczajow ym (common law) jest
U SE FU L S E N T E N C E S
term in easement. Różnica w użyciu tych te rm in ó w w krajach kultury common law pole­
ga na tym , że easem ent odnosi się do osobistego korzystania z obciążonej nieruchom o­
Właściciel gruntu służebnego udziela praw a do przechodu i przejazdu drogą pry­
ści, zaś servitu de albo cło obciążenia albo do samej obciążonej nieruchom ości.
watną na niżej w spom nianym gruncie w łaścicielow i nieruchom ości władnącej i jego
'S ervitud e' is prim arily a civil-law term , deriving from Latin servitus ( = subjection), and następcom prawnym .
equivalent to the term 'easem ent' in com m on law. The difference usually observed in
1 he grantor grants to grantee, its successors, and assignees, the rig h t to pass th ro u g h
com m on-law countries is that 'ease m en t' refers to the personal en joym ent of the bur­
the properties of th e g ra n to r on the private road presently located on the below de­
dened property, and 'se rvitu d e ' either to the burden or the burdened property itself
scribed land.
(MLU).

28 29
CIVIL CODE 17. Pledge
Niniejszy akt notarialny sta n o w i u sta n o w ie n ie służebności w obec nieruchom ości zlo­ zastaw o ku pa cyjny m echanic's lien (USA)
kalizowanej w stanie..., której opis zawarto poniżej: zastaw re je stro w y pledge by registration, registered pledge
This Deed shall act as a g ra n t o f easem ent against the real pro pe rty located in the State zastaw re je s tro w y do rejestru o krę to w e g o pledge recorded in a ship register
of... and described as follow s: z a s ta w rolny agricultural lien
zastaw skarb ow y tax lien, treasury pledge
W noszę o ustanow ienie na nie ru ch o m o ści stan ow iącej w ła sn o ść XXX położonej re je s tr za sta w ó w skarb ow ych tax lien register
w [m iejscowość], oznaczonej jako działka nr a objętej księgą w ie czystą Kw. nr b, na z a s ta w szczególny particular lien
rzecz każdoczesnego właściciela nieruchom ości, położonej w [m iejscow ość), oznaczo­ zastaw u s ta w o w y statutory pledge
nej jako działka nr c objętej księgą wieczystą Kw. nr d, służebności drogi koniecznej. bezskuteczność zastaw u ineffectiveness of a pledge
This is to apply for a grant o f easement against the real pro pe rty ow ned by XXX, located pożyczać / pożyczyć pod zasta w to lend on security, to lend m oney on the security of
in [place], designated as a plot of land No. a, included in the land and m ortga ge regi­ pledged chattels
ster KW No. b, for the benefit of each ow ner of the real pro pe rty located in [place], pożyczający pod zasta w paw nbroker
designated as plot of land No. c, included in the land and m ortgage register KW No. d. pożyczka pod zasta w loan against deposit
prawo zastaw u right of pledge
Niniejsze ustanowienie służebności wygasa bez dodatkowych czynności ze strony właści­ posiadacz praw a zastaw u lien holder
ciela gruntu służebnego po upływie x lat od daty podpisania niniejszego dokumentu.
ustanawiać / u sta n o w ić p ra w o zasta w u to create a pledge
This grant of easement shall te rm in a te w ith o u t furthe r action on the part of the grantor ustaw ow e p ra w o zasta w u na rzeczach ruchom ych statutory right o f pledge on m ovables
x years from the date of the execution o f this docum ent. wykonać / w y k o n y w a ć p ra w o zasta w u to exercise a lien
przedm iot zasta w u object of a pledge, collateral
Służebność ogranicza się do prawa do przechodu i przejazdu drogą konieczną w celach
rejestr z a sta w ó w pledge registry
osobistych i niehandlowych.
wpis do rejestru za sta w ó w entry into the pledge registry
This grant of easement is lim ite d to personal and non-com m ercial travel on the subject dokonać w p isu zastaw u re je stro w e g o do rejestru za s ta w ó w ' to enter the registered
road. pledge into the pledge registry
spieniężenie zastaw u sale of a pledge
umowa o zasta w contract creating a security, security agreem ent
umowa zastaw u re je stro w e g o registered pledge agreem ent
umowa zastaw u rzeczy ruchom ej agreem ent of pledge o f chattels
B B O ~ ustanoWić zastaw na praw ach to pledge a right
ustanow ienie zastaw u creation of pledge
17. PLEDGE
w ykupić zastaw to redeem a pledge
zabezpieczać zastaw em to secure w ith a pledge
lis t zastaw ny m ortgage bond zabezpieczać zasta w em re je stro w ym to secure w ith a registered pledge
in stytu cje em itujące listy zastaw ne institutions issuing m ortgage bonds zabezpieczenie zasta w u collateral
lo m bard pawnshop zatrzymanie (rzeczy) z ty tu łu pra w a zastaw u seizure under a lien
odebrać z lom bardu to take out of pawn zastawca pledger, lienor, pawner, gager
rejestr register, registry zastawić coś u kogoś to pledge, to pawn (w lom bardzie)
rejestr o krę to w y maritime registry, ship registry zastawnik pledgee, lienee, gagee, pawnee
rejestr zasta w ów pledge registry zaw iadom ienie o skorzystan iu z pra w a zastaw u notice of lien (USA)
w p is do rejestru entry into the register zlom bardow ać to put in pawn, to pawn
um o w a zastawnicza pledge agreem ent
zasta w pledge, security, pawn, lien, gage, collateral
zasta w antychretyczny antichresis
zasta w bankow y pledge deposited in a bank
zasta w ha nd low y bailment
zasta w na prawach lien on rights, pledge on rights
zasta w na rzeczach ruchom ych pledge of m ovables, pledge of chattels
zasta w na tow arach pledge of goods
zasta w na w ierzytelności security on claim
zasta w napraw czy repairer’s lien

30 31
i-nnr"
CIVIL CODE
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
■ Przedm iotem zasta w u m ogą być prawa, jeżeli są zbywalne (KC art. 327).
Rights, if transferable, may be an o b je c t o f a pledge (PCC 1997, p. 54).
■ Z astaw re je stro w y może być ustanow iony w celu zabezpieczenia w ierzytelności:
1) Skarbu Państwa i innej państw ow ej osoby prawnej,
2 ) gminy, związku m iędzygm innego (związku kom unalnego) i innej kom unalnej osoby
prawnej,
3) banku krajowego,
4) banku zagranicznego,
5 ) osoby praw nej, której celem okre ślo nym w ustaw ie jest udzielanie pożyczek i kre­
dytów ,
6 ) m ię dzyn arod ow ej organizacji fin a n so w e j, której członkiem je st R zeczpospolita
Polska,
7) innego podm iotu prowadzącego działalność gospodarczą na terytoriu m Rzeczypo­
spolitej Polskiej.
A registered pledge may be established to secure the claim s of:
1) the State Treasury and other legal State entities;
2 ) a m un icip ality; m unicipal union and o th e r m unicipal, district o r vo ivo d sh ip legal
entities';
3) a dom estic bank;
4) a foreign bank;
5 ) a legal entity, the activity of w hich concerns loans and credit;
6 ) an international financial organisation of w hich Poland is a m em ber;
7) other entity Conducting econom ic activity on the te rrito ry of the Republic of Poland.
■ P rzed m io te in zasfa w u re je stro w e g o m ogą być rzeczy ruchom e, z w yjątkiem statków
m orskich w pisanych do rejestru okrętow ego, a także prawa m ajątkowe, jeżeli są zby­
walne.
Except for sea-going vessels registered in the m aritim e registry, the collate ral m ay be
any m ovable thing or pro pe rty right w hich is transferable.
■ I S karbow i Państwa p rzysług uje za s ta w s k a rb o w y z ty tu łu zobow iązań po da tko w ych
i zaległości p o d a tko w ych w po datkach stan ow iących d o ch ó d budżetu państw a
(O rdPodU art. 41 § 1).
A ta x lien vests in the State Treasury for tax liabilities and tax arrears in taxes con stitu­
ting the State budget's incom e (AORFT 2002, p. 43).
■ W przypadku w sp ó ln e g o udzielenia kre d ytu lub pożyczki przez dw óch lub więcej
wierzycieli, z których przynajm niej jeden może zabezpieczać swoje w ie rzyte ln o ści
zasta w em re je stro w ym , wierzyciel taki na podstaw ie um o w y zawartej z pozostałym i
wierzycielam i może zostać upow ażniony do zabezpieczenia zastaw em re je stro w ym
w ierzytelności przysługujących pozostałym w ierzycielom z tytułu w spólnie udzielone­
go kredytu lub pożyczki i do w ykonania we w łasnym im ieniu, lecz na ich rachunek,
wszelkich praw i obow iązków zastawnika wynikających z u m o w y zastaw niczej i przepi­
sów prawa (a d m in is tra to r zastaw u).
W here tw o or m ore lenders h o ld a syn d ica te d loan and at least one o f them is eligible
to secure its claim by a reg istere d pledge, it m ay be authorized to secure, w ith a regis­
32
17. Pledge
tered pledge, the claim s due to the other lenders, pursuant to a separate agreem ent
w ith those lenders, and may exercise, in its ow n name but fo r the ir benefit, all the
rights and resp on sibilitie s o f the pledgee [credito r] resulting fro m the pledge agree­
m ent and fro m applicable law. Such a lender shall be know n as the "a d m in is tra to r of
the p le d g e .”
H W celu zabezpieczenia oznaczonej w ie rzyte ln o ści można rzecz ruchom ą obciążyć
prawem , na m ocy którego wierzyciel będzie m ógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy...
(KC art. 306 § 1).
In order to secure a receivable d e b t a m ovable m ay be encum bered by a rig h t by virtue
of which the creditor can satisfy his / her claim (PCC 1997, p. 51).
B Rejestr za sta w ó w jest prow adzony przez sądy rejonow e (sądy gospodarcze), które
mają siedzibę w miastach będących siedzibą w o jew ód ztw i obejm ują swoją w łaściw o­
ścią obszar w ojew ództw a.
The pledge re g istry is m aintained by the regional courts (econom ic courts), based in
the city-w hich is the voivod 's seat and covers the area of the voivodship.
P Zastaw oznacza prawo do przejęcia majątku ruchom ego dłużnika w przypadku nie­
zapłacenia przez niego długu w term inie (EPBG 1996, s. 149)
"Lien" is a right to take possession o f certain property of a debtor in the event of
non-paym ent of the debt on its due date (EPBG 1996, p. 148).
| Zastaw oznacza, zgodnie z prawem angielskim , obciążenie praw em zdeponowanych
tow arów lub papierów w artościow ych jako zabezpieczenia udzielonej pożyczki lub
oznaczonej w ierzytelności. W system ach praw nych innych krajów zastaw stosuje się
w szerszym zakresie jako zabezpieczenie w ierzytelności na rzeczach ruchom ych lub
prawach (EPBG 1996, s. 187).
"Pledge" refers, under English law, strictly to the deposit of goods or securities for
repayment of a loan. The expression or system of pledge may also be m ore generally
applied in som e countries to loan security legislation and practice covering the much
wider area of security by way o f charge over all types o f assets (EPBG 1996, p. 186).
■ Archaiczny angielski term in gage odnosi się do zastawu (w tym zastawu lom ba rd ow e­
go) lub innej rzeczy zastawionej na zabezpieczenie w ykonania czegoś.
The archaic term 'gage' refers to a pledge, pawn, or other thing deposited as security
for perform ance (BLD).
I Przedm iot zastaw u (ang. collateral) oznacza rzecz, która została zastawiona na zabez­
pieczenie spłaty długu.
The term 'c o lla te ra l' (also known as 'co lla te ra l se cu rity') means property that is
pledged as security against a debt (BLD).
33
CIVIL CODE 18. P ossession, o ccu p a tio n

W celu zabezpieczenia spłaty w ierzytelności Zastawca usta naw ia na rzecz Zastawnika

W ZORY ZDAŃ
zastaw na przedm iocie zastawu
USEFUL SENTENCES
In order to secure repaym ent of the debt, the Pledger pledges to the Pledgee the Object
of Pledge.
S trony niniejszej u m o w y ustalają, iż na podstaw ie um o w y zawartej pom iędzy nim i dnia
[data| Z a s ta w n ik o w i przysługuje w ierzytelność pieniężna, do której zapłacenia w te rm i­
Wydanie przedm iotu zastawu nastąpi w dniu zawarcia niniejszej um owy (WUIP 2000,
nie do dnia [data] jest zobow iązany Zastaw ca (WUIP 2000, s, 225).
s. 225).
The parties to this Agreem ent agree that on the basis of the agreem ent made between The Pledged O bject shall be transferred on the date of concluding this Agreem ent
them on [date] the Pledgee is entitled to claim a m oney debt, w hich the Pledger is ob- (WUIP 2000, p. 224).
lined to pay by [date] (WUIP 2000, p. 224).
Zastawnik będzie pobierał pożytki, które przynosi Przedmiot zastawu (WUIP 2000, s. 227).
L tawca jest zad łu żony u W ierzyciela na sumę x PLN.
The Pledgee shall enjoy th e p ro fits given by the Pledged object (WUIP 2000, p. 226).
The Pledger is in de bted to the C reditor in the sum of PLN x.
Z astaw nik ponosi koszty przechowania rzeczy zastawionej.
Zastawca w ręcza i oddaje w zasta w [im ię i nazwisko], zwanemu dalej Zastawnikiem ,
jako d o d a tko w e zabezpieczenie następujące m ienie [opis przedm iotu zastawu], zwane The Pledgee shall cover the costs o f storing the object pledged.
dalej P rzedm iotem zastaw u.
Zastaw w ygasa natychm iast po dokonaniu przez Zastawcę pełnego zaspokojenia
The Pledger delivers to and pledges w ith [full name], the Pledgee as co lla te ra l secu rity wierzytelności wraz z odsetkam i (WUIP 2000, s. 226).
in the fo llow ing pro pe rty [description of property being pledged], C o lla te ra l (BFAA
1994, p. 431). The pledge is discharged im m ediately after the Pledger repaid the debt along w ith
interests. (WUIP 2000, p. 227).
Niniejszy zastaw ma zabezpieczyć zapłatę zaległej kwoty ... USD, za w ykonaną pracę
i m ateriały zużyte przez niżej podpisanego. Niniejsza umowa została sporządzona w dw óch jednobrzm iących egzemplarzach w po l­
skiej i angielskiej w ersji językowej, po je dn ym dla każdej ze stron.
This lien is to insure paym ent of US$... which is past due for labour and m aterials p ro vi­
ded by the undersigned (CBOFA 1994, p. 402). This Agreem ent has been executed in tw o id en tical copies in the Polish language and
tw o counterparts in the English language, w ith one copy of .each language version for
Zastaw ca oświadcza, iż przysługuje mu prawo własności do [opis rzeczy], zwanego each Party.
dalej Przedm iotem zastawu (WUIP 2000, s. 225).
W przypadku jakichkolw iek rozbieżności m iędzy polską a angielską wersją językową,
The Pledger states that s/he holds the right of ow nership of [description of the item ], wiążąca jest wersja polska.
hereinafter referred to as the Pledged Object (WUIP 2000, p. 224).
In the case of any discrepancies between the Polish and the English versions, the Polish
Zastawca oświadcza, iż jest w łaścicielem prze dm io tu zastaw u, który jest w o ln y od version shall prevail.
wszelkich zastawów, hipotek i obciążeń.
The Pledger w arrants that s/he is the ow ner o f the collate ral and that it is free of any
liens, encum brances and m ortgages.

Zastawca oświadcza, iż prze d m io t zastaw u stanowi jego wyłączną własność, i nie jest 18. POSIADANIE
obciążony żadnym i praw am i na rzecz osób trzecich.
18. POSSESSION, OCCUPATION
i ne Pledger w arrants that the ob je ct o f pledge is his / her sole property and it is not
encum bered w ith any third party rights.
dzierżenie actual possession
S trony ustalają, że p rze d m io t zastaw u będzie znajdował się w [adres]. dzierżyciel actual holder, possessor
The Parties agree that the Pledged O bject shall be located in [address). dzierżyć to hold, to possess
obrona konieczna necessary defence
W celu zabezpieczenia wierzytelności Zastawca ustanaw ia na rzecz Zastawnika zastaw posiadacz holder, possessor, occupant
na przedm iocie zastawu (WUIP 2000, s. 225). posiadacz n ie p ra w n y unrightful / unlaw ful holder / possessor / occupant
posiadacz p ra w o w ity , p ra w n y rig htfu l holder / possessor / occupant
In ord er to secure the Debt the Pledger places a pledge on the Pledged O bject fo r the
Pledgee (WUIP 2000, p. 224). posiadacz prekaryjny im m ediate holder
posiadacz sam o istny autonom ous possessor

34
* " " mip r "

CIVIL CODE 19. Sale

posiadacz spokojny, niezakłócony quiet / peaceful / undisturbed possessor
posiadacz w do bre j w ierze holder in good faith
posiadacz w złej w ierze holder in bad faith d e f in it io n s
posiadacz zależny dependent possessor
posiadać (dzierżyć) to hold, to possess g W łasność ru c h o m e j rzeczy niczyjej n a b yw a się przez je j objęcie w posiadanie sam oistne
(ICC art. 181).
posiadać niesłusznie, nielegalnie to possess unlaw fully / illegally
posiadać słusznie, legalnie to possess law fully / legally / legitim ately The ow nership of a m ovable w hich is ow nerless shall be acquired by taking it in a u to ­
posiadanie possession, possessorship, proprietorship nomous possession (PCC 1997, p. 30).
posiadanie bez w ym a ga neg o zezw olenia possession w ith o u t due perm it, unlicensed
g P o s ia d a c z e m rzeczy je s t zarówno te n , k to nią fa k ty c z n ie w ła d a jak właściciel (posiadacz
possession
sam oistny), jak i ten, kto nią fa k ty c z n ie w ła d a jak u ż y tk o w n ik , z a s ta w n ik , najemca, dzier­
posiadanie do m niem ane / dorozum iane constructive possession
ża w ca lub m a ją c y inne prawo, z k tó r y m łą c z y się określone w ła d z tw o nad cudzą rzeczą
posiadanie faktyczne actual possession
(posiadacz zależny) (KC art. 336).
posiadanie fikcyjn e fictitious possession
posiadanie ja w n e , oczyw iste apparent possession The possessor of a thing is both the person w h o has an actual con tro l of it like the ow ner
(autonom ous possessor) and the person w ho has an actual con tro l of it as a usufructu­
posiadanie na w łasno ść / w charakterze w ła ścicie la independent possession
ary, pledgee, lessee, tenant or holder o f other right connected w ith a specified control
posiadanie niezakłócone undisturbed possession
of a thing pertaining to another person (dependent possessor) (PCC 1997, p. 55).
posiadanie p ie rw o tn e original possession
posiadanie p rzyw rócon e restored possession B Kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego, jest dzierżycielem (KC art. 338).
posiadanie sam oistne independent possession, autonom ous possession
Whoever has the actual control o f a thing on behalf of another person is an actual h o l­
posiadanie spokojne quiet enjoym ent
der thereof (PCC 1997, p. 55).
posiadanie utracone lost possession
posiadanie w a d liw e faulty possession, defective possession | Posiadacz może zastosow ać obronę konieczną, ażeby odeprzeć sam ow olne narusze­
posiadanie w yłączne sole possession 1 nie posiadania (KC art. 343 § 1).
posiadanie zakłócone disturbed possession
The possessor may recourse to necessary defence in order to repel a w ilfu l in fring e­
być w posiadaniu to be in possession of
ment of his / her possession (PCC 1997, p. 56).
ciągłość posiadania con tinu ity of possession
m ieć w posiadaniu to be in possession of, to hold ■ Dzierżenie oznacza fizyczne posiadanie lub spraw ow anie władztw a faktycznego nad
m ieć w cudzym posiadaniu to possess in the name o f som ebody, to hold ffsr som ebody rzeczą.
nabyć / uzyskać posiadanie to acquire possession
Actual possession means physical occupancy or control over property (BLD).
odebrać posiadanie to dispossess
porzucić posiadanie to relinquish possession
p o zbaw ienie, odebranie posiadania dispossession
p ra w o posiadania right of possession
przekazanie, delegacja posiadania transfer of possession
przeszkadzać kom uś w posiadaniu / zakłócić czyjeś posiadanie to disturb som ebody's
^SPRZED AŻ
possession 19. SALE
rościć sobie p ra w o do posiadania to claim possession
w e jść w posiadanie to com e into possession of
w e jść w posiadanie jakieś rzeczy to have oneself put in the possession sprzedawać, sprzedać to sell, to vend, to dispose of, to realise
w yko n yw a ć posiadanie to exercise rights o f possession sprzedaż sale, disposal, trade, vendition
w zią ć coś w posiadanie to take possession o f som ething, to seize sprzedaż agencyjna com m ission sale, sale through an agent
w zięcie w posiadanie seizure, taking possession sprzedaż aukcyjna sale by auction
sam o w o la unlaw ful interference sprzedaż bezpośrednia direct selling
sa m o w o ln ie naruszyć posiadanie to infringe lawlessly som e bo dy's possession sprzedaż całym i p a rtia m i sale in lots
w sp ółp osiad acz, w sp ó łw ła ścicie l co-possessor, co-owner, co-occupant sprzedaż detaliczna retail sale
sprzedaż do m niem ana im puted sale
sprzedaż dom okrążna sale from d o or to door
sprzedaż d o m ó w m ieszkalnych i działek bu do w la nych sale of apartm ent houses and bui
ding lots

36 37
CIVIL CODE 19. Sale
sprzedaż energii sale of energy sprzedaż w e w n ę trzn a "wash sales"
sprzedaż fikcyjn a bogus (sham) sale, fictitious sale sprzedaż w yłączna exclusive sale
sprzedaż g ie łd o w a exchange sale sprzedaż w y s y łk o w a m ail-order sale
sprzedaż g ru n tu sale of land sprzedaż z d o sta w ą w k ró tk im te rm in ie sale for pro m pt delivery
sprzedaż ha nd low a com m ercial sale sprzedaż z na tych m ia sto w ą do staw ą , sprzedaż loko sale on spot
sprzedaż h u rto w a w holesale sale sprzedaż z pra w e m z w ro tu to w a ru przez kupującego w okre ślo nym te rm in ie sale or
sprzedaż in d yw id u a ln a door to d o or selling return
sprzedaż kom isow a sale on / by com m ission sprzedaż z prem ią sale at option
sprzedaż licyta cyjna auction sale sprzedaż z rabatem discount sale
sprzedaż m asow a bulk sale sprzedaż z w o ln e j ręki unrestricted sale, free sale, am icable sale, off-hand sale
sprzedaż m ię dzyn arod ow a to w a ró w international sale of goods sprzedaż z zastrzeżeniem od stąpien ia od transa kcji sale by inspection
sprzedaż na cele dobroczynne charity sale sprzedaż z zastrzeżeniem pra w a od kup u sale w ith right of repurchase
sprzedaż na licyta cji auction sale, sale at auction sprzedaż z zastrzeżeniem praw a p ie rw o ku p u sale w ith right of pre-em ption, pre-em ptive
sprzedaż na próbę sale on approval right, first option
sprzedaż na przyszłą do sta w ę sale for future delivery sprzedaż z zyskiem sale at a pro fit
sprzedaż na rachunek o tw a rty sale on open account sprzedaż za g o tó w kę sale for cash / m oney
sprzedaż na ra ty sale by instalm ents, instalm ent sale, sale on deferred terms sprzedaż zajętych ruchom ości sale of seized movables
sprzedaż na te rm in forw ard sale sprzedaż zastaw u sale of pledge
sprzedaż nielegalna illicit sale sprzedaż ze stra tą sale at a loss / sacrifice, losing sale
sprzedaż odroczona delayed sale być w y s ta w io n y m na sprzedaż to be on offer
sprzedaż okazyjna [tania) bargain sale dow ód sprzedaży bill of sale
sprzedaż osobista personal selling umowa sprzedaży contract agreem ent o f sale, contract agreem ent fo r sale
sprzedaż pod m arką w łasną sale under ow n tradem arks umowa sprzedaży g ru n tu agreem ent fo r sale o f land
sprzedaż p ra w sale of rights umofea sprzedaży nieruchom ości contract fo r the sale of real property, agreem ent of sale
sprzedaż prem iow an a sale w ith bonuses of real property
sprzedaż p rze d m io tu spadku sale of an item of estate, sale of an item of inheritance umowa sprzedaży sam ochodu agreem ent fo r the sale of a vehicle
assets umowa sprzedaży to w a ru agreem ent fo r the sale of goods
sprzedaż prze dsiębiorstw a sale of an enterprise / com pany umowa przedw stępna prelim inary contract
sprzedaż przez licytację publiczną public sale, public auction umowa przyrzeczona definitive contract
sprzedaż publiczna nieruchom ości public sale o f real estate wyprzedaż clearance sale
sprzedaż ratalna sale on instalm ents, hire-purchase (system) zadatek {przy kupnie nieruchom ości) earnest m oney deposit
sprzedaż reklam ow a sale for advertisem ent purposes zakup purchase
sprzedaż ryczałto w a sale in bulk, sale in the lum p dokonać zakupu to transact a purchase
sprzedaż rzeczy sale o f a thing
sprzedaż rzeczy obciążonej pra w e m osoby trzecie j sale o f a thing encum bered w ith
a right of a third person ■ .ła n im i
sprzedaż rzeczy przyszłej sale of a future thing
D E F IN IT IO N S
sprzedaż sądow a [z polecenia sądu) sale by the court
sprzedaż spadku sale of inheritance
H Przez um o w ę sprzedaży sprzedaw ca zobowiązuje się przenieść na kupującego w łas­
sprzedaż telefoniczna telephone selling
ność rzeczy i w ydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić
sprzedaż to w a ró w sale o f goods, sale of com m odities sprzedawcy cenę (KC art. 535 § 1).
sprzedaż to w a ró w i usług bez m arży w łasne j sale of goods and services w ith o u t own
Under the co n tra ct o f sale the seller agrees to transfer to the buyer the ow nership of
m argin
a thing and to release the thing to him / her, w hile the bu yer agrees to collect the thing
sprzedaż to w a ró w przecenionych bargain sale
and to pay the seller the price.
sprzedaż w partiach, m asow a sale by / in bulk
sprzedaż w a ru n ko w a conditional sale I Um owa sprzedaży to um owa na dostaw ę to w a ró w lub świadczenie usług lub przenie­
sprzedaż w e d łu g bazy sale at the basis sienia innych praw za w ynagrodzeniem pieniężnym lub w naturze (EPBG 1996, s. 211).
sprzedaż w e d łu g p ró b ki sale by / on sample
Sale is a contract fo r supply or provision of assets or services or other rights in conside­
sprzedaż w e d łu g specyfikacji sale on specification
ration, usually, o f paym ent in m oney or in kind (EPBG 1996, p. 210).
sprzedaż w e d łu g w zo ru sale by pattern

38 39
 CIVIL CODE
■ Sprzedażą na ra ty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstw a sprzedaż
rzeczy ruchom ej osobie fizycznej za cenę ptatną w określonych ratach, jeżeli w e ­
dług u m o w y rzecz ma być kupującem u wydana przed całkow itym zapłaceniem ceny
(KCart. 583 § 1).
Sale by in sta lm e n ts by an enterprise w ith in the sphere of its activity consists in the sa!e
of a m ovable thing to a natural person against the price payable in specified instalm ents
if under the contract the thing is to be released to the buyer before the full paym ent of
the price (PCC 1997, p. 103).
■ Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przekraczający lat pięciu; term in dłuż­
szy ulega skróceniu do lat pięciu (KC art. 593 § 1).
The rig h t o f repurchase may be reserved for a period not longer than five years; a lo n ­
ger period shall be shortened to five years.
■ Prawo p ie rw o ku p u to praw o lub m ożliw ość nabycia składnika majątku przed innym i
osobam i (EPBG 1996, s. 189).
The p re -e m p tio n rig h t refers to the right or op po rtu nity to purchase an asset before any
other person (EPBG 1996, p. 188).
■ Przez w y k o n a n ie p ra w a p ie rw o k u p u docho dzi do skutku m iędzy zob ow iąza nym
a upraw nionym um owa sprzedaży tej samej treści, co um owa zawarta przez zobow iąza­
nego z osobą trzecią... (KC art. 600 § 1 ).
The exercise o f th e rig h t o f p re -em p tion results in the contract o f sale between the
obliged person and the entitled person of the same contents as the contract concluded
by the obliged person w ith the third party... (PCC 1997, p. 106).
■ Sprzedaż na .próbę albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego poczytuje
się w razie w ątpliw ości za zawartą pod w arunkiem zawieszającym, że kupujący uzna
przedm iot sprzedaży za do bry (KC art. 592 § 1). f
Sale on approval o r w ith the stipulation of the testing of the subject o f sale by the buyer
shall be deem ed, in case o f doubt, as subject to the suspensive con dition stating that
the buyer considers the subject o f sale good.
W ZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
UM O W A SPRZEDAŻY IMA RATY
CONTRACT FOR SALE BY INSTALMENTS
zawarta w dniu (data] pom iędzy firm ą [nazwa firm y] z siedzibą w [m iejscow ość], zwaną
dalej S przedaw cą a [im ię i nazwisko], zamieszkałym w [m iejscow ość], legitym ującym
się dow o dem osobistym nr [nr dow odu), w ydanym przez [nazwa organu wydającego
dow ód], zwanym dalej Kupującym .
entered into on [date] between the com pany (business name of the com pany] seated in
[place], hereinafter called the S eller and [full name], resident of [place], ID No. [ID No.],
issued by [name o f the issuing body], hereinafter called th e Buyer.
40
19. Sale
S p rze d a w c a oświadcza, że jest w łaścicielem [przedm iot sprzedaży], który znajduje
się w jego posiadaniu, nie jest obciążony żadnym i praw am i osób trzecich (WUIP 2000,
s . 135).
The Seller states th a t s/he is the o w n e r o f [the s u b je c t o f sale], w h ic h is in his / her
p o sse ssio n, is fre e o f any e n c u m b ra n c e s o f a n y th ird p a rtie s.
S p rz e d a w c a sprzedaje, a Kupujący nabyw a ... za k w o tę x ( s ło w n ie :) z ło ty c h ro z ło ż o n ą
na raty.
Tłie Seller agrees to sell and the Buyer agrees to buy ... at a price of PLN x (say) payable
in instalments.
S p rz e d a w c a o ś w ia d c z a , że p r z e d m io t s p rz e d a ż y je s t w o ln y od w a d fizycznych i p ra w ­
nych (W OlP2000, s. 135).
The S eller states th a t the s u b je c t o f sale is free fro m legal and physical defects.
Cena Przedm iotu sprzedaży w ynosi x PLN (słownie ... złotych). Cena zostanie zapłaco­
na Sprzedawcy w następujący sposób:
a) w dniu podpisania niniejszej um o w y Kupujący zapłaci do rąk Sprzedawcy kwotę
y PLN
b) pozostała część ceny zostanie zapłacona w ró w n ych ratach po... PLN każda, płat­
nych na rachunek Sprzedawcy nr: ... do ... dnia każdego miesiąca kalendarzowego
(WUIP 2000, s. 135-137).
The price fo r the S ubject o f Sale is PLN x (say ... zloty). The price shall be paid to the Sel­
ler in the follow ing m anner:
a) upon signature of this contract the Buyer shall pay to hands of the Seller the am ount
of PLN y
b) the rem aining am ount shall be paid by the Buyer in equal in sta lm e n ts of PLN ...
each, payable to the Seller's account No.: ... by ... of each calendar month.
Pełna cena zakupu w yn o si X PLN, płatna następująco:
The full purchase price shall be PLN X, payable as follow s:
Strony postanawiają, że w dniu zawarcia um o w y Sprzedawca w y d a Kupującemu
prze dm io t um ow y, a Kupujący zapłaci Sprzedawcy pierwszą ratę w w ysokości x (słow ­
nie:) złotych. .
The Parties agree'that upon execution o f this contract the S eller shall de live r th e object
of the co n tra ct to the Buyer, and the Buyer shall pay to the Seller the first instalm ent in
the am ount of PLN x (say).
W przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolw iek z rat Kupujący będzie zobowiązany
do zapłaty odsetek ustaw ow ych bez konieczności dokonania wezwania przez Sprze­
dawcę (WUIP 2000, s. 137).
In case of a delay in the paym ent of any such in s ta lm e n t the Buyer shall be obliged to
pay statutory interests w ith o u t request for this from the Seller (WUIP 2000, p. 136).
Od chwili odebrania przedm iotu sprzedaży przez Kupującego przechodzą na niego
wszelkie ryzyka związane z jego zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą (WUIP 2000,
s. 137).
All risks connected w ith the destruction, damage or loss of the Item fo r Sale shall be
transferred to the Buyer upon the receipt o f th e Item fo r Sale.
41
CIVIL CODE 20. Defects, w a rranty, repairs
W przypadku niewykonania niniejszej um o w y przez obydw ie strony do dnia [data], ZWROT TOWARU OTRZYMANEGO NA PRÓBĘ
um owa staje się nieważna. RETURN OF GOODS RECEIVED ON APPROVAL
If this contract is not executed by both parties on or before (date], it shall be void, Szanowni Państwo!
Powyższe zam ó w ie nie podlega w arunkom sprzedaży na próbę.
z Ine uprzednie lub obecne porozum ienia i oświadczenia nie są w iążące dla stron
owy, jeśli nie stanow ią jej integralnej części. Dear Sir or Madam,
The above o rd e r contained our right to return the goods if we did not approve them.
No prior or present agreem ents or representations shall be b in d in g upon the parties
unless incorporated in to this contract.
Niniejszym zw ra cam y to w a r otrzym any na próbę.

Wszelkie zm iany niniejszej um ow y w ym a g a ją fo rm y pisem nej i podpisu ob ydw u stron * “ ordingly, we are electin g to re tu rn th e goods that we received on approval.
dla zachowania ważności.
Przyczyny z w ro tu to w a ru zostały podane poniżej:
No m odification or change in this contract shall be binding unless in w ritin g and signed
by both parties. i ne reasons w e are re tu rn in g th e goods are as follow s: (BFAA 1994, p. 307).

SPRZEDAŻ NA PRÓBĘ
SALE ON APPROVAL, SALE FOR TRYOUT
20. WADY, RĘKOJMIA, NAPRAWY
Zgodnie z Państwa zam ów ieniem , tow a ry dostarczone na podstaw ie załączonej faktury
podlegają sprzedaży na próbę. 20. DEFECTS, WARRANTY, REPAIRS
As per you r order, the goods delivered on the attached invoice are sold on a 'sale on
appro val' basis (BFAA 1994, p. 302). brak ^defect, shortage
usunąć braki to rem ove defects, to rem edy defects
Posiadają Państwo praw o do zwrotu tow aru w stanie dobrym w ciągu x dni od jego od ­ instrukcja instructions, handbook, manual
bioru oraz praw o do z w ro tu pełnej k w o ty obejm ującej koszty zwrotu towaru.
instrukcja korzystania z rzeczy instruction fo r use of a thing
Accordingly, you have x days after receipt of the goods to return them in good co n d i­ instrukcja o b słu g i user's handbook, servicing instructions, service manual, operating
tion and receive fu ll refund, including cost of return (BFAA 1994, p. 302). instructions
instrukcja u żytko w an ia instructions fo r use
W przypadku gdy Kupujący nie zw rócił towaru przed upływ em tego term inu, uważa się, postępow ać zgodnie z in stru kcją to fo llo w the instructions
że uznał on przedm iot sprzedaży za d o b ry bez pra w a zw ro tu . obniżka ceny reduction in the purchase price
If the goods are not returned w ith in that tim e period, they w ill be deem ed accepted odstąpić od u m o w y to renounce the contract
w ith o u t rig h t o f re tu rn (BFAA 1994, p. 302). rękojmia w arranty
rękojmia za w a d y fizyczne w arranty fo r physical defects
Po uznaniu p rze dm io tu sprzedaży za dobry, Kupujący uiści kwotę podaną na załączo­ rękojmia za w a d y praw ne w arranty fo r legal defects
nej fakturze w term inie w niej określonej. strata loss
Upon acceptance by you, the balance o f the purchase price shall be paid w ith in the tim e oszacować stra tę to appraise the loss
lim it stated on the attached invoice (BFAA 1994, p. 302). ponieść stra tę to bear a loss, to incur a loss
ponieść s tra ty to suffer losses, to sustain losses
Do czasu przyjęcia tow aru przez Kupującego, ty tu ł w łasno ści należy do Sprzedawcy. szkoda dam age, disrepair, grievance, injury
naprawienie (usu nięcie) szkody redress of the damage
Until goods are accepted by you, w e retain title to them (BFAA 1994, p. 302).
ponieść szkodę to suffer damage, to bear the damage
oszacować szkodę to estim ate the damage
wada {brak, defekt) defect, flaw, fault, vice
wada a rty k u łó w ż y w n o ścio w ych im perfection in foodstuffs
wada fabryczna m anufacturing defect
wada fizyczna physical defect
wada g łó w n a m ajor defect
wada isto tn a m ajor / principal defect
Wada ja w na obvious defect, patent defect

42 43
CIVIL CODE 21. G uarantee

w a da konstrukcyjna constructional defect 01 S p rz e d a w c a jest odpow iedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi
w a da n ie isto tn a incidental defect własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej; w razie sprze­
w ada oczyw ista, w idoczn a apparent, patent deficiency daży praw sprzedawca jest odpow iedzialny także za istnienie praw (rękojm ia za w a d y
w a da ośw iadczenia w o li defect in declaration o f intent, defect o f intention, absence praw ne! (KG art. 556 § 2).
of assent The seller is liable to the buyer if the thing sold is the property of a third party or if it is en­
w a da praw na legal defect, defective title, defect in title cumbered by a right of a third party; in the case of selling the rights, the seller is also lia­
w ada rzeczy sprzedanej defect of a sold thing ble for the existence of any such rights (w a rra n ty fo r legal defects) (PCC 1997, p. 97).
w a da u kryta hidden defect, latent defect, concealed defect
w ada w ro dzo na inherent defect
m ieć w a dę to be defective, to have a defect
napra w ić w adę to rem ove defects, to correct defects WZORY ZDAŃ
od kryć / w y k ry ć w a d ę to discover defects
USEFUL SEN TEN C ES
św iado m ość w a d y rzeczy sprzedanej know ledge of a m aterial defect
usunąć w a dę to rem ove a defect Szanowni Państwo,
w o ln y od w ad free from defects O trzym aliśm y Wasz tow ar przestany w dniu [data] na podstaw ie zam ó w ie nia n r [nr za­
znaleźć w a dę / usterkę to find a fault / fla w mówienia].
zgłoszenie w a d y to w a ru notice o f defective goods
Dear Sir or Madam,
zgodność to w a ru con form ity o f the goods
We are in receipt of the goods shipped by you on [date] in response to our purchase o r­
zgodny z um o w ą (o towarze) com patible w ith the contract
der no. [order num ber] (BFAA 1994, p. 309).

Informujem y, iż otrzym any tow a r posiada następujące w a d y:

DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
■ Jeżeli jest to potrzebne do należytego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznacze­
niem , sprzedawca pow inien załączyć in stru kcję dotyczącą sposobu korzystania z rze­
czy (KC art. 546 § 2).
If it is necessary for the proper use o f the thing in accordance w ith its destination, the
seller shou!fd«atta’ch an in s tru c tio n fo r its use (PCC 1997, p. 95).
■ Jeżeli przedm iotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, kupujący może
żądać dostarczenia zamiast rzeczy w a d liw ych takiej sam ej ilości rzeczy w o lnych od wad
oraz napraw ienia szkody w ynikłej z opóźnienia (KC art. 561 § 1 ).
Please be advised that the goods received are defective as follow s:
Prosimy o po inform ow anie nas o sposobie z a ła tw ie n ia te j sprawy.
Please advise us as to the action you are going to take to rem edy th is pro b le m (BFAA
1994, p. 309).
W przypadku nieotrzym ania satysfakcjonującej odpow iedzi w term inie x dni, będziemy
zmuszeni podjąć konieczne działania (w tym również kroki prawne) zmierzające do
ochrony naszych praw.
Unless we receive a satisfactory response w ith in x days, we w ill take th e necessary ac­
tion , to include possible legal action, to protect our rights (BFAA 1994, p. 309).

If the objects o f sale are things specified as to the kind only, the buyer may dem and the
delivery, instead o f defective things, o f the same n u m be r o f things free from defects and
redress o f the damage resulting from the delay (PCC 1997, p. 98).

■ Jeżeli rzecz sprzedana ma w ady, kupujący może od um o w y odstąpić albo żądać obniże­ 21. GWARANCJA
nia ceny (KC art. 560 § 1).
21. GUARANTEE
If the thing sold has defects, the buyer m ay renounce the contract or dem and a reduc­
tion o f the price (PCC 1997, p. 97).
cykl życia p ro d u ktu product life cycle
■ Sprzedawca jest odpowiedzialny w zględem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma dokument g w ara ncyjn y docum ent o f guarantee
wadę zmniejszającą je j wartość lub użyteczność ze względu na cel w um ow ie oznaczo­ gwarancja guarantee, warranty
ny albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy ... (rękojm ia za w a d y fi­ gwarancja absolutna absolute guarantee
zyczne) (KC art. 556 5 1 ). gwarancja bankow a banking guarantee, banker's guarantee
The seller is liable to the buyer if the thing sold has defects w hich reduce its value or uti­ gwarancja jakości quality guarantee, guarantee as to the quality, guarantee of quality
lity w ith respect to the purpose stipulated in the contract o r resulting from the circum ­ gwarancja ko n stytu cyjn a constitutional guarantee
stances or the end-use of the thing ...(w a rranty fo r physical defects) (PCC 1997, p. 96). gwarancja konsum encka consum er guarantee

44 45
CIVIL CODE 21. G uarantee
gw arancja p a ń s tw o w a governm ent guarantee, state guarantee WZORY ZDAŃ
gw arancja pisem na w ritte n guarantee
USEFUL SENTENCES
gw arancja pod przysięgą sworn guarantee
gw arancja pojedyncza single guarantee
GWARANCJA
gw arancja sto so w n a adequate guarantee
W A R R AN TY
gw arancja stu p ro ce n to w a hundred-percent guarantee
gw arancja w yp ła ca ln o ści guarantee o f solvency S przedaw ca ośw iadcza, że je s t w p o s ia d a n iu n ie w ą tp liw e g o ty tu łu p ra w n e g o i je st
dawać gw ara ncję to offer / to give a guarantee w p ełni u p ra w n io n y d o sprzedaży i p rze n ie sie n ia w ła s n o ś c i w o ln e j od p ra w a zastaw u,
dom agać się g w ara ncji to require / to dem and a guarantee obciążeń i d łu g ó w .
okres g w a ra n cji period of guarantee The Seller w a rra n ts to Buyer that Seller has good and m arketable title to said property
u p ra w n io n y z g w ara ncji person entitled in the guarantee and the full a u thority to sell and transfer the pro pe rty free of all liens, encum brances and
g w a ra n t guarantor liabilities (BFAA 1994, p. 303).
nie w ła ściw e użycie to w a ru m isuse of goods
Dodatkowo, Sprzedawca g w a ra n tu je ochronę prawną Kupującemu w obec wszelkiego
powództwa przeciwegzekucyjnego na własności.
DEFINICJE Seller further w a rra n ts to Buyer that Seller w ill fu lly defend, protect, indem nify, and
hold harmless the Buyer from any adverse claim thereto.
D E F IN IT IO N S
G w arancja na s p rz e d a n y to w a r k o n s u m p c y jn y nie w yłą cza , nie o g ra n icza ani nie za­
W w ypadku gdy kupujący otrzyma) od sprzedawcy do kum e nt g w ara ncyjn y co do jako­
wiesza u p ra w n ie ń .k u p u ją c e g o w y n ik a ją c y c h z niezgodności to w a ru z um ow ą.
ści rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie w ątpliw ości, że w ystaw ca dokum entu (gw a­
rant) jest obow iązany do usunięcia w ady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy The g u a ra n te e fo r th e g o o d d o e s n o t e x c lu d e , lim it o r s u s p e n d a n y o f the c o n s u m e r's
wolnej od wad ... (KC art. 577 § 1). rig h ts re la tin g to th e p ro d u c t's in c o m p a tib ility w ith th e Sales Agreement.

If the buyer received from the seller a do cum e nt of guarantee of the quality of the thing
sold it shall be deem ed, in case of doubt, that the issuer of the docum ent (guarantor) GW ARANCJA OGRANICZONA
is obliged to rem ove the physical defects of the thing or to deliver a thing free from LIMITED WARRANTY CLAUSE
defects ... (PCC 1997, p. 102).
Niniejszym gw arantuje się, iż tow ary znajdujące się w tej przesyłce są w o ln e od w a d
I G w ara nt jest obow iązany wykonać obowiązki wynikające z gwarancji w odpow iednim m a te ria ło w ych lub w y k o n a w s tw a w chw ili sprzedaży.
term inie i dostarczyć u p ra w n io n e m u z gw ara ncji rzecz na swój ko szt... (KC art. 580 § 2).
The goods contained in this shipm ent are w arranted to be free fro m defects in w o rk ­
The gu a ra n to r is obliged to discharge the obligations resulting from the guarantee in m anship dr m aterials on purchase (BFAA 1994, p. 314).
due tim e and deliver the thing to the person e n title d in the guarantee at his / her c o s t...
(PCC 1997, p. 102). W przypadku stwierdzenia w a d liw o ś c i tow aru, podlega on bezpłatnej w ym ianie po
jego zwrocie sprzedawcy na podstaw ie do w o du zakupu.
I Pierwotnie to samo stowo, w a rra n ty i guarantee pojaw iły się w języku angielskim
If the goods are found to be defective, they w ill be replaced w ith o u t charge on return to
poprzez różne średniowieczne dialekty języka francuskiego. Obydwa term iny oznaczają
the vendor if returned w ith pro of of purchase (BFAA 1994, p. 314).
zobowiązanie jednej strony w obec drugiej do zabezpieczenia jej przed wadam i / braka­
mi. G uarantee odnosi się do przyszłości, oznaczając 1) dawanie zabezpieczenia 2) coś
Sprzedawca nie po no si o d p o w ie d zia ln o ści za szkody w tórn e poniesione w wyniku
dane lub istniejące jako zabezpieczenie, np. dla wypełnienia przyszłego zobowiązania.
użycia towaru.
W arranty odnosi się do teraźniejszości i przeszłości i ma bardziej Określone znaczenie:
deklaracja sprzedawcy tow aru, że będzie odpowiedzialny za to, iż tow ar posiada pewną, The Seller accepts no lia b ility for any consequential damages suffered by anyone as
przypisywaną mu właściw ość. the result of using the goods (BFAA 1994, p. 314).
O riginally the same w ord, 'w a rra n ty ' and 'guarantee' arrived in the English language
through different m edieval French dialects. Both terms denote undertakings by one
W ARUNKI GW ARANCJI
party to another to indem nify the other party against some possible defect / default.
GUARANTEE TERMS AND CONDITIONS
'G uarantee' refers to the future in m eaning either 1) the act of giving a security or 2) so­
m ething given or existing as security, e.g. to fulfil a future engagement. 'W a rra n ty' re­ iv, W przypadku stwierdzenia w adliw ości tow aru w ciągu roku od je go sprzedaży, gw aran­
fers to the present or past and has a m ore specific sense: an assurance given by the sel­ tujem y nabyw cy da rm o w ą napraw ę lu b w ym ia n ę tow aru, o ile je go w ady lub uszko­
ler of goods that he or she w ill be answerable for their possession of som e quality attri­ dzenia nie są następstw em n iep raw idło w e go użycia tow aru lub użycia niezgodnego
buted to them (MLU). z jego przeznaczeniem.

46 47
CIVIL CODE 22. O ffer, p ro po sal, quote
We w arrant that, in the event that any fault or defect is discovered w ith the goods w ithin oferta prze ta rgo w a tender, bid
one year o f the date of sale, we w ill, unless the fault or defect has been caused by a m is­ oferta specjalna / w y ją tk o w a exceptional offer
use of the goods by the purchaser or by the goods being used fo r a purpose fo r w hich oferta specjalna / preferencyjna preferential offer, special offer
they have not been designed, either rep air o r replace th e goods free o f charge to the oferta sprzedaży offer to sell, offer of sale
purchaser (LP 2002, p. 344). oferta subskrypcyjna offer fo r subscription
oferta usług offer o f services
G w ara nt udziela g w a ra n cji spraw nego działania sprzętu w okresie x m iesięcy od daty oferta ustna verbal offer, oral offer
jego sprzedaży w yszczególnionej w karcie gw arancyjnej (WUIP 2000, s. 145).
oferta w zapieczętow anej kopercie offer under sealed cover
The G uarantor guarantees the proper operation of the Appliance for a period of x months oferta ważna offer in force, open offer
from the date of its sale specified in the Guarantee Card (WUIP 2000, p. 144). oferta ważna / aktualna do ... offer open until ...
oferta ważna ... dn i offer open ... days
Nie udziela się g w ara ncji na części za w yjątkiem gw arancji udzielanej przez producenta oferta ważna do o d w o ła n ia offer rem ains open until recall
towaru. oferta w iążąca binding offer, firm offer
No w a rra n ty is pro vid ed on parts, except for any warranty w hich m ay be granted by oferta z zastrzeżeniem akce ptow an ia n a tych m ia st po przyjęciu offer subject to
the m anufacturer of the product. im m ediate acceptance
oferta z zastrzeżeniem praw a ew e n tu a ln e j w cześniejszej sprzedaży to w a ru (przed
otrzym an ie m o d p o w ie d zi d ru g ie j strony) offer subject to p rior sale (to being unsold)
oferta z zastrzeżeniem przyjęcia do dnia ... offer subject to acceptance by ...
oferta zakupu offer to buy, offer to purchase
adresat o fe rty offeree
anulować o fe rtę to cancel an offer, to retract an offer
22. OFFER, PROPOSAL, QUOTE być skłonnym do rozw ażenia o fe rty to be open to an offer
odrzucić ofertę to decline an offer, to refuse an offer, to reject an offer
okres w ażności o fe rty duration of an offer
kon tro ferta counter offer oświadczenie o przyjęciu o fe rty declaration of acceptance o f an offer
ko n tro fe rta , ko n trp ro p o zycja offer in return prosić o złożenie o fe rty to ask for an offer
lic y ta n t tenderer, bidder przyjąć ofe rtę to accept an offer, to take an offer
o ferent offeror^ bidder, tenderer j przyjęta ofe rta p rze ta rg o w a w inning tender
oferow ać to offer f rozważać ofe rtę to entertain an offer
oferta offer, qliotaticin, proposal, quote składający ofe rtę maker of the offer, offeror, offerer
oferta atrakcyjna attractive offer skorzystać z o fe rty to take advantage of an offer
oferta cenow a quotation skw apliw ie skorzystać z o fe rty to ju m p at an offer
ofe rta do przyjęcia acceptable offer termin składania o fe rt opening, subm ission tendering dale
ofe rta fikcyjna fictitious offer wezwać do składania o fe rt p rze ta rg o w ych to call fo r tenders, to invite tenders
ofe rta korzystna advantageous offer, favourable offer wycofać ofe rtę to w ith d ra w an offer, to revoke an offer
oferta korzystna ze w z g lę d u na cenę lo w -priced offer wygaśnięcie o fe rty expiration o f an offer
oferta na do staw ę offer for delivery złożyć ofertę to make an offer, to subm it an offer, to lodge a tender, to lodge a bid
ofe rta na sprzedaż offer for sale przetarg tender
ofe rta nabycia bid przetarg nieograniczony public invitation to tender
oferta najkorzystniejsza best offer przetarg ograniczony lim ited invitation to tender
oferta nie w iążąca free offer, offer w ith o u t engagem ent przetarg pisem ny tender made in w riting
o fe rta nie w yw o ta n a unsolicited offer, volun ta ry offer przetarg ustny tender made orally
oferta od p o w ie d n ia , do przyjęcia suitable offer czas, miejsce, p rze d m io t i w a ru n k i przetargu tim e, place, object and term s of the tender
ofe rta okazyjna occasional offer ogłosić przetarg to invite tenders, to call for tenders
ofe rta pisem na w ritten offer, offer in w ritin g w drodze przetargu by means of a tender, by tender
ofe rta to w a ró w po ob niżone j cenie c u t- p r ic e o ffe r rokowania negotiations
oferta podlegająca p o tw ie rd ze n iu (z zastrzeżeniem po tw ie rdzen ia ) offer subject to przedmiot roko w a ń subject m atter of negotiations
confirm ation rozpocząć roko w a nia to enter into negotiations
ofe rta pow ażna serious offer, genuine offer wadium p rze ta rgo w e security, surety, guarantee
ofe rta próbna tentative offer zapytanie o fe rto w e enquiry

49
CIVIL CODE
■ a y jH iM M
D E F IN IT IO N S
H K on tro fe rta oznacza odrzucenie oferty pierw otnej i w pewnych przypadkach skutkuje
jej unieważnieniem . Innym i stówy, kontroferta jest odpow iedzią adresata oferty, który
proponuje inne warunki u m o w y od tych zaproponow anych w ofercie pierw otnej. Jeżeli
k o n tro fe rta wprow adza no w y warunek, pierw otna oferta jest unieważniona. Jednakże,
zwykta prośba o inform acje, w której adresat o fe rty usiłuje w prow adzić no w y warunek,
nie oznacza praw dziw ej kontroferty.
A c o u n te r-o ffe r is a rejection of the original offer and in som e cases has the effect of
cancelling it. In other w ords, a counter-offer is a response of an offeree w hich suggests
an agreem ent on term s w hich differ from those of the original offer. W here the coun-
te r-o ffe r introduces a new term , the original offer is cancelled. However, a simple
request fo r inform ation w here the offeree m erely tries to induce a new term m ay not
am ount to an actual counter-offer (SKEL).
■ O fe rta oznacza zobow iązanie o fe re nta, że będzie zobow iązany w arunkam i oferty
w um ow ie, jeżeli dojdzie do jej p ra w id ło w eg o przyjęcia. Oferta może być sporządzona
dla określonej osoby lub członka gru py osób.
An o ffe r is an undertaking by the o ffe ro r that he w ill be bound in contract by the offer if
there is a proper acceptance o f it. An offer may be made to a specific person or to any
m em ber of a group of persons (SKEL).
H Osoba składająca ofertę to oferent. Osobę, dla której sporządza się ofertę, nazywamy
adresatem oferty.
The person m aking the offer is the offeror. The person to w h o m it is made is called the
offeree.
H Przyjęcie o fe rty oznacza bezwarunkową zgodę na wszystkie warunki oferty wyrażoną
o fe re n to w i przez adresata oferty.
Acceptance is unconditional assent, com m unicated to the o ffe ro r by the offeree, to all
term s o f the offer (ELT).
H W ystaw ienie rzeczy w m iejscu sprzedaży na w idok publiczny z oznaczeniem ceny uwa­
ża się za o fe rtę sprzedaży (KC art. 543).
Displaying a thing to the public at the place of sale w ith the indication of the price shall
be deem ed to be an o ffe r o f sale (PCC 1997, p. 94).
W ZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
Uprzejm ie po da jem y następujące ceny: ...
We are pleased to qu ote th e fo llo w in g prices: ...
M am y przyjem ność przedłożyć naszą ofe rtę cenow ą jak poniżej:
We have pleasure in s u b m ittin g o u r q u o ta tio n as follow s:
50
____________________ ____ 22. O ffer, pro po sal, quote
O ferta cenow a jest na bazie fob.
The q u o ta tio n is on a FOB basis.
Nasze ceny dotyczą dostaw y CFFł do Szczecina.
Our prices are q u oted CFR Szczecin.
Nasze ceny ob ejm ują opakowanie i przewóz.
Our prices include packing and carriage.
Niniejsza oferta w ażna je s t przez okres ...
This offer is va lid fo r the period o f ...
Oczekujemy Państwa zam ó w ie nia, które zrealizujemy z największą starannością.
We are looking forw a rd to you r ord er w hich w ill have our best attention.
Oferta jest aktualna pod w arunkiem otrzym ania przez nas p o tw ie rd ze n ia w ciągu x dni
od daty wysłania tego listu.
We offer the goods subject to receiving your co n firm a tio n w ith in x days o f the date of
this letter.
Niniejsza oferta jest uzależniona od naszych m ożliwości uzyskśnja licencji im p o rto w e j.
Tfjis offer is subject to our being able to obtain an im p o rt licence.
' Oferta ta jest uzależniona od n a tych m ia sto w e j o d po w ie dzi.
This offer is made subject to an im m e dia te reply.
Oferta ta jest uzależniona od p o tw ie rd ze n ia ...
This offer is made subject to you r acceptance ...
! Oferta ta obejm uje to w a ry, które nie będą jeszcze sprzedane w chw ili nadejścia Pań­
stwa odpowiedzi.
This offer is subject to the goods being unsold on receipt of your reply.
i i Ufamy, że zaakceptujecie proponow ane w załączeniu ceny.
We look forw ard to your acceptance of the enclosed quotation.
I Z przyjemnością od po w ie m y na w sze lkie d o d a tko w e pytania.
We shall be glad to answer any a d d itio n a l qu estio ns you m ay ask.
; Mając nadzieję, że uznacie naszą ofe rtę za konkurencyjną, oczekujem y Waszej o d p o ­
wiedzi.
We hope you fin d o u r offer co m p e titiv e and we are aw aiting you r reply.
i Ponieważ Państwa oferta w ydaje nam się konkurencyjna, chcielibyśm y złożyć próbne
zamówienie.
As your offer seems to us c o m p e titiv e w e w o uld like to place a trial order w ith your
company.
51
CIVIL CODE
Po dokładnym prze stu diow a niu o fe rty zdecydowaliśm y się złożyć zam ówienie w Pań­
stwa firmie.
We have carefully examined your offer and decided to place an order w ith your company.
Ponieważ Państwa ceny nie w ydają się nam konkurencyjne, z przykrością zawiadam ia­
my, że nie m ożem y przyjąć Państwa oferty.
As your prices seem not c om petitive to us, we are sorry to in fo rm you w e cannot accept
your offer.
i Niestety nie m ożem y przyjąć Państwa oferty, gdyż inne firm y zaproponow ały nam lep­
sze ceny i bardziej korzystne warunki dostaw.
We regret not being able to accept your o ffe r as other firm s have offered us better
prices and m ore favourable terms.
1 Przykro nam poinform ow ać, że obecnie nie m ożem y przyjąć Państwa oferty.
We regret to in fo rm you at this tim e we cannot accept you r order.
3 Z przykrością inform ujem y, że ch w ilo w o nie m ożem y skorzystać z Państwa oferty, ale
m am y Państwa adres i w razie potrzeby skontaktujem y się ponow nie.
We regret to inform you that at the m om ent w e cannot make use of you r offer but we
have noted your address and should need arise we w ill com m unicate w ith you again.
23, ZAMIANA
23. EXCHANGE
pro w a dzić handel w y m ie n n y to barter
przenieść w łasność to transfer ow nership
zamiana exchange, barter
zamiana prze dm io tu św iadczenia conversion of object of perform ance
w zam ian za in exchange for
zam ieniać to exchange, to make an exchange
■ ■ i jj w m 'i'M
DEFINITIONS
I Przez um o w ę zam iany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę
własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy
(KC art. 603).
By the con tra ct o f exchange either party assumes the obligation to transfer to the other
party the ow nership o f a thing in exchange for the other party's obligation to transfer
the ow nership of another thing (PCC 1997, p. 107).
52
23. Exchange
WZORY ZDAŃ
USEFUL S EN TEN C ES
X oświadcza, iż jest w łaścicielem ..., którego w artość S trony ustalają na kwotę ... PLN
(słownie ... złotych) zwanego dalej Przedm iotem zamiany (WUIP 2000, s. 309).
X states that s / lie is tłie ow ne r o f ..., the value of w hich the Parties set at PLN ... (say ...
zloty), hereinafter referred to as the O bje ct to be exchanged (WUIP 2000, p. 308).
Strony oświadczają, każda we w łasnym im ieniu i w odniesieniu do P rzedm iotu zam ia­
ny stanowiącego jej w łasność, co następuje: (WUIP 2000, s. 309).
The Parties declare, each of them on their ow n behalf and in relation to the O bject to be
exchanged ow ned by each of them, as follow s: (WUIP 2000, p. 308).
Przedmiot zam iany jest w o ln y od wad fizycznych i prawnych (WUIP 2000, s. 309).
The O bject to be exchanged is free from any physical and legal defects.
Przedmiot zam iany jest w o ln y od w sze lkich za sta w ów , h ip o te k i obciążeń.
The Object to be exchanged is free o f any liens, encum brances and m ortgages.
Nie występują jakiekolw iek ograniczenia w zakresie rozporządzania Przedm iotem za­
miany (WUIP 2000, s. 309).
There are no lim itations w ith respect to the disposal of the O bject to be exchanged
(WUIP 2000, p. 308).
Strony ustalają, iż dokonują zam iany w następstwie której X nabywa własność A, zaś
Y nabywa w łasność B (WUIP 2000, s. 309).
The Parties agree that they p e rfo rm an exchange as a consequence o f w hich X acquires
ownership of A and Y acquires ow nership of B (WUIP 2000, p. 308).
Każda ze stron zobowiązuje się w term inie x dni od daty zawarcia niniejszej um ow y
do ....
Each Party agrees to ... w ith in x days of execution of this agreem ent.
Wydanie Przedm iotu zam iany drugiej Stronie nastąpi w chw ili podpisania niniejszej
Umowy (WUIP 2000, s. 309).
The release of the O bject to be exchanged to the other Party shall take place upon the
signature of this Contract.
Strony oświadczają, że wydanie przedm iotów zamiany nastąpi w te rm in ie x dni od ....
The Parties agree that the Objects to be exchanged shall be released w ith in x days o f ....
Wraz z Przedm iotem zam iany każda ze Stron przekaże drugiej Stronie wszelkie doku­
menty dotyczące P rzedm iotu zam iany (tj. kopię do w o du zakupu, kartę gw arancyjną, in ­
strukcję obsługi) (WUIP 2000, s. 311).
Together w ith the O bject to be exchanged each Party passes to the other Party all the
documents relating to the O bject to be exchanged (i.e. a copy of the p ro o f of purchase,
the guarantee card and operating instructions) (WUIP 2000, p. 310).
53
CIVIL CODE 24. D elivery
Strony ustalają, iż Y dokona d o p ła ty na rzecz X kw oty w w y s o k o ś c i... PLN z tytułu różni­ przesyłka ekspresow a special delivery
cy m iędzy wartością a oraz b (WUIP 2000, s. 311). przesyłka polecona recorded delivery
The Parties agree that Y shall make an a d d itio n a l pa ym en t o f PLN ... to X fo r the diffe­ usługi prze w o zow e / dostaw cze delivery service
rence between the value of a and b (WUIP 2000, p. 310). w zamian za w yd a n ie (d o ku m e n tó w ) against delivery
w ydanie w zam ian za zapłatę delivery against paym ent
wydawać to w a r to release goods
zlecenie w yd an ia, k w it w y d a w c z y delivery order

2 4 ^ p O S tW A f

24. DELIVERY
g rg S H H H I
D E F IN IT IO N S

d o sta w a delivery, supply B „D ostaw a to w a ru " oznacza przeniesienie prawa do rozporządzania dobram i m aterial­
d o sta w a częściow a part / partial delivery nymi jako właściciel (77 / 388 / EWG art. 5 RZ).
do sta w a franko stacja d o celow a delivery at station 'Supply of g o od s' means the transfer of the right to dispose o f tangible pro p e rty as o w ­
d o sta w a na (każde) żądanie delivery on call, on-call delivery , ner (77 / 388 / EEC, OJ L. 145, 13.6.1977).
d o staw a na te rm in delivery on term
d o staw a n a tych m ia sto w a im m ediate delivery, pro m pt delivery ■ Przez um o w ę d o s ta w y dostaw ca zobowiązuje się do w ytw orzenia rzeczy oznaczonych
d o staw a n ie fa ktu ro w a n a delivery before invoice tylko co do gatunku oraz do ich dostarczenia częściami albo periodycznie, a odbiorca
zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny (KC art. 605).
d o sta w a o d p ła tn a supply for consideration
d o sta w a opóźniona forw a rd delivery, late delivery Under a c o n tra ct of sup ply the sup plier agrees to m anufqctiiFo,filings designated only
d o sta w a pa rtia m i delivery by instalm ents, split delivery as,to their kind and deliver them in parts or periodically, and the, re cip ie n t agrees to re­
d o sta w a sprzeczna ze zw ycza jam i bad delivery ceive those things and to pay the price (PCC 1997, p. 107).
d o staw a to w a ru supply o f goods
■ Sposób w y d a n ia i odebrania rzeczy sprzedanej pow inien zapewnić jej całość i niena­
d o staw a uzupełniająca subsequent delivery
ruszalność; w szczególności sposób opakowania i przewozu pow inien odpow iadać
d o staw a zgodnie z próbką delivery according to the sample w łaściw ościom rzeczy (KC art. 545 § 1 ).
aw izo d o sta w y notice of delivery
The manner o f the release and receipt o f th e th in g sold should ensure its integrity and
dokonać d o s ta w y to com plete / to effect / to make a delivery
safety; in particular, the m ode of packing and transportation shall correspond to the
d o w ó d d o s ta w y delivery note
properties of the thing (PCC 1997, p. 94).
g o to w y (p rzyg o to w a n y) do d o s ta w y ready for delivery
koszty d o s ta w y delivery charges
m iejsce d o s ta w y to w a ró w place of supply of goods
p o k w ito w a n ie od b io ru d o s ta w y receipt of delivery WZORY ZDAŃ
przyjąć d o sta w ę to accept delivery
te rm in d o s ta w y delivery date USEFUL S EN TEN C ES
d o trz y m y w a ć te rm in ó w d o s ta w to m eet the delivery dates
u m o w a d o s ta w y contract of delivery Dostawca zobowiązuje się do w y tw o rz e n ia oraz dostarczenia O dbiorcy następujących
w yro bó w : (WUIP 2000: 283).
w a ru n k i d o s ta w y delivery term s, term s o f delivery
zw lekać z d o sta w ą to delay a delivery The Supplier undertakes to m anufacture and d e live r to the Recipient the follow ing
żądanie d o s ta w y call for delivery goods:
d o sta w ca deliverer, supplier, contractor, provider
g łó w n y d o sta w ca main supplier, chief supplier Dostawca jest obowiązany do w ytw orzenia W yrobó w zgodnie z własną technologią
i do uzyskania wszelkich w ym aganych przez przepisy prawa pozwoleń, atestów i certy­
s ta ły d o sta w ca regular supplier
fikatów (WUIP 2000, s. 283).
o d bierać to w a r to collect goods
o d b io rca recipient, consignee, receiver The S upplier is obliged to m anufacture the Goods in accordance w ith its ow n tech­
o d b io rca to w a ró w recipient of goods nology and obtain all the perm its, attestation and certificates required by law (WUIP
2000, p. 282).
o d b io rca usług recipient of services
przesyłka consignm ent, delivery

54 55
CIVIL CODE 25. Lease

D ostaw ca dopilnuje, żeby tow ary zostały od po w ie dn io zapakow ane i zabezpieczone

w taki sposób, aby dotarty do miejsca przeznaczenia w do brym stanie w normalnych
warunkach transportow ych. 25. LEASE
The S up plier shall ensure that the goods are properly packed and secured in such
a m anner as to reach their destination in good condition under norm al conditions of
o b ro tu nieruchom ościam i real estate agency
a g e n c ja
transport.
blok mieszkalny block of flats, apartm ent building
. Cena je d n o stko w a towaru będzie w ynosić ... PLN. centralne ogrzew anie central heating
czas trw a n ia najm u period of lease
The u n it price of the goods shall be PLN ... .
czas określony set term
W ydanie w y ro b ó w będzie m iato miejsce w siedzibie O db iorcy w ... (WUIP 2000, s. 285), czynsz rent, rental
czynsz najm u hire money, rental, rent
The release of Goods shall be effected at the R ecipient's registered office a t ... (WUIP
czynsz p o d s ta w o w y base rent
2000, p. 284).
czynsz roczny annual rent
czynsz um iarkow an y reasonable rent
Szczegółowy harm onogram d o s ta w określa załącznik nr 2 do niniejszej umowy.
czynsz za m ieszkanie, op ła ta za lokal (USA) residential rental
The de tailed schedule o f de liveries is contained in Annex 2 hereto. czynsz zaległy rent ow ing
dopuszczać się z w ło k i z zapłatą czynszu to be in arrears w ith paym ent of the rent, to delay
Badanie techniczne i jakościow e będzie przeprowadzane w term inie ... dni od daty do­
in payment
starczenia przez D ostaw cę poszczególnej partii W yrobów , której dotyczy badanie
podwyżka czynszu rent increase
(WUIP 2000, s. 285).
termin płatności czynszu date o f the paym ent o f rent
The technical and quality inspection shall be conducted w ith in ... days o f the delivery by uiszczać czynsz w te rm in ie u m ó w io n ym to pay the rent on the date agreed
the S up plier of the individual batch of Goods w hich the inspection relates to (WUIP
ustalić w ysokość czynszu to fix the rent
2000, p. 284).
dozorca dom u adm inistrator of an building
eksmisja eviction
Badanie odbędzie się przy udziale przedstaw icieli D o sta w cy (WUIP 2000, s. 285).
eksmisja przym usow a com pulsory eviction
The inspection shall be carried out w ith the participation o f S u p p lie r's representatives kaucja security deposit, damage deposit, bond
(WUIP 2000, p. 284). _____________
wpłacić kaucję to pay a security deposit
złożyć kaucję to lodge a security
S 3 Strony niniejszej U m ow y określają następujące ceny W y ro b ó w (WUIP 2000, s. 285).
zwrot kaucji bond recovery
The Parties to this C ontract set th e fo llo w in g prices for the G oods (WUIP 2000, p. 284). zwrócić kaucję to return a security deposit
żądanie zw ro tu kaucji bond claim
; i W przypadku niedotrzym ania przez Kupującego term inu płatności, Dostawcy przysłu­
komorne rent, rental, hire m oney
guje prawo odstąpienia od niniejszej um ow y.
koszty eksploatacji , operating expenses, m aintenance fee
If the Buyer fails to pay w hen clue the Supplier has the right to renounce th is contract. księga w ieczysta lańd and m ortgage book
kwatera lodgings, digs
1 Do ceny doliczany będzie podatek od to w a ró w i ustug (VAT), zgodnie z obowiązu­
lokal premises, accom m odation
jącym i stawkami (WUIP 2000, s. 285).
lokal b iu ro w y office space
Tax on goods and services (VAT) shall be added to the price in accordance w ith curren­ lokal ha nd low y business premises
tly effective rates (WUIP 2000, p. 284). lokal mieszkalny residential premises, living accom m odation
przekazać lokal to hand over the premises
powiadomienie o zw o ln ie n iu lokalu notice to vacate
metr kw a d ra to w y do w yn aję cia rentable square metre
miejsce najm u lease premises
miejsce p a rkin gow e parking lot
mieszkalny residential
dla celów m ieszkalnych for residential purposes
mieszkanie dw elling, accom m odation, flat
mieszkanie do w yn aję cia flat fo r rent

56 57
 CIVIL CODE

najem lease
25. Lease
najem lokalu lease of the living accom m odation parking car park, parking lo t
najem lokalu handlow ego com m ercial lease parking strzeżony guarded parking lot
najem lokalu mieszkalnego residential lease podanie w sp ra w ie zaw arcia u m o w y na jm u rental p ro p e rly application
najem na czas określony fixed-term lease podnajem subletting, sublease
najem nieruchomości lease podnajemca subtenant, subletter
najem odnaw ialny periodic lease (USA) podnajm ować to sublet
najem ruchomości hire, hiring pogorszenie deterioration
najem rzeczy ruchomej lease of a m ovable powierzchnia m ieszkalna living space, surface o f dw elling
oddać w najem to rent, to lease, to hire, to let powierzchnia piętra / ko n d yg n a cji flo o r area
oddać w najem nieruchomości to lease, to rent przeznaczenie rzeczy intended use o f a thing, end-use o f a thing, designation o f a thing
oddać w najem ruchomości to hire raport oględzin con dition report
okres najm u duration of lease, term o f iease skargi i zażalenia na w ła ś c ic ie li w y n a jm o w a n y c h lo ka li com plaints about landlords
przedłużać okres najmu to extend lease stan użytko w no ści serviceable conditions
przedłużenie okresu najmu extension o f iease statut praw i o b o w ią z k ó w Statem ent o f Rights and Duties
umowa najmu lokalu mieszkalnego housing rental agreem ent, residential lease szacowanie / w a rto ś c io w a n ie nieru chom o ści appraisal, valuation
um owa najmu lokalu użytkow ego rental agreem ent for non-residential premises, świadczenia d o d a tko w e (w oda, gaz, prąd) U tilitie s
commercial lease, contract o f lease o f b u s in e s s prem ises ulepszyć rzecz najętą to im p ro ve the thing leased
um owa najmu na czas nieokreślony periodic lease uprzednia pisem na zgoda p rior w ritte n consent
um owa najm u na czas określony fixed term lease Urząd ds. Lo kalow ych O ffice o f H ousing
um owa najmu nieruchomości agreem ent fo r lease o f a real p ro pe rly używać rzeczy n a ję te j w sposób w u m o w ie o kreślon y to use the thing leased in the
um owa najmu to w a ró w contract fo r the hire o f goods manner specified in the contract ,
anulowanie um ow y najmu cancellation of a lease warijnki m ieszkaniow e housing conditions
przedłużenie um ow y najmu extension o f a lease wydać najem cy rzecz w stanie p rzyd a tn ym do u m ó w io n e g o u żytku to release the thing in
rozpoczęcie um ow y najmu com m encem ent o f a lease a condition suitable fo r agreed use
w ypow iedzenie um ow y najm u term in atio n o f a lease w zlym / dobrym stanie in bad / good repair
wydać przedm iot najmu to release the subject o f lease wygody {woda, gaz, prą d ) U tilities
wypowiedzenie um ow y najm u term ination o f a lease agreem ent wymagać re m o n tu (o budynku) to be in need o f repair
wypowiedzieć najem to term inate the contract o f lease, to notice a lease wynajmować kom uś, o d d a w a ć w najem to let out, to rent, to hire out, to let on hire
w ypow iedzieć najem z zachow aniem te rm in ó w u m o w n ych to term inate the contract wynajmujący, oddający w najem landlord, hirer-out
of lease with the observance o f the contractual tim e lim its wynajem do c e ló w rolniczych sprzę tu zw ykle używ anego w g o sp o d a rstw a ch rolniczych,
zw ro t przedm iotu najmu surrender of the subject of lease, redelivery o f the subject leśnych i p o ło w o w y c h hiring out, fo r agricultural purposes, o f equipm ent norm ally
of lease used in agricultural, forestry and fisheries undertakings
najemca głów ny tenant wynajem m iejsc p a rkin g o w ych letting o f prem ises and sites fo r parking vehicles
najemca kluczowy anchor tenant wynajem trw a le za in sta lo w a n e g o w yp osa żenia i urządzeń letting o f perm anently
najemca, lokator tenant, lodger, renter installed equipm ent and m achinery
najm obiorca tenant, lessee wynajm ować to let, to rent, to rent out
najm odawca lessor wynajmować lo kal na czas okre ślo ny to let premises for a designated (specified) period
najmować od kogoś to hire, to rent zajmować lokal to engage prem ises
naprawa repair zużycie wear and tear, depletion, exhaustion
dokonywać napraw to make repairs zużycie rzeczy będące n a stę p stw e m p ra w id ło w e g o używ ania w ear and tear o f the thing
drobne naprawy slight repairs, m in o r repairs as a result of its correct use
naprawa bieżąca running repair zwykłe zużycie wear and tear
przeprowadzać naprawy to make repairs zwolnić lokal to vacate the prem ises
zwrócić, opróżnić, opuścić {np. lokal) to vacate
oddać rzecz najętą do bezpłatnego używ an ia albo w podnajem to giVe a thing leased for
gratuitous use or sublease 2wrócić rzecz w stanie nie po g o rszo n ym to return the thing in a non-deteriorated
odszkodowanie compensation condition
opłaty komunalne utility charges
osiedle housing estate

58

59
CIVIL CODE
d e f in ic je
D E F IN IT IO N S
■ Przez u m o w ę najm u w ynajm ujący zobowiązuje się oddać najem cy rzecz do używania
przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najem ca zobowiązuje się płacić w yn a j­
m ującem u um ó w io ny czynsz (KC art. 659 § 1).
Under the co n tra ct of lease the lessor agrees to give the lessee a thing for use for a spe­
cified or unspecified tim e, and the lessee agrees to pay the lessor the agreed rental
(PCC 1997, p. 116).
■ Najem (dzierżaw a) oznacza pisem ną um ow ę na m ocy której właściciel nieruchom ości
zezwala najem cy na użytkowanie lub przebywanie w tej nieruchom ości w zamian za
czynsz dzierżawny. Termin ten stosuje się dla określenia podobnych transakcji um ow ­
nych dotyczących używania aktyw ów m aterialnych, np. urządzeń, sam olotów, zakła­
dó w przem ysłow ych i sprzętu kom puterow ego (EPBG 1996, s. 145).
"Lease" is an agreem ent for the use of real property by the landlord or lessor granted
to the lessee in consideration of the paym ent of a rent. A lease is also a term applied to
a sim ilar arrangem ent in regard to the hire of other tangible assets such as equipment,
aircraft, plant and com p uter hardw are (EPBG 1996, p. 144).
| U m ow a najm u nieruchom ości lub pom ieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być
zaw artana piśmie. W razie niezachowania tej form y poczytuje się um owę za zawartą na
czas nie oznaczony (KC art. 660). >
The c o n tra c t o f lease o f a real estate o r prem ises for a period longer than one year shall
be conducted in w riting. In the case of non-observance of that form the contract shall be
deem ed to, l]ave been concluded fo r indefinite tim e (PCC 1997, p. 116).
■ Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub św iadczeniach ifin e g o rodzaju
(KC art. 6S9*§,2)1
The ren t m ay be determ ined in m oney or in perform ances in kind (PCC 1997, p. 116).
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
UM O W A N A JM U
LEASE AGREEMENT
. U m ow a najm u zawarta w dniu ... pom iędzy ... zwanym dalej W ynajm ującym oraz ...
zwanym dalej Najem cą.
This lease dated ... is entered into between ... hereinafter referred to as the Lessor and
... hereinafter referred to as the Lessee.
0 i Niniejszą um ow ę zawiera się m iędzy W ynajm ującym [imię i nazwisko] zamieszkałym
[adresj oraz Najem cą [im ię i nazwisko] zamieszkałym [adres].
This agreem ent is m ade between the Lessor [full name) o f [address] and the Lessee [full
name] of [address].
60
25. Lease
W ynajm ujący oświadcza, że jest właścicielem lokalu mieszkalnego o łącznej powierzchni
... m etrów kw adratow ych znajdującego się w ... [m iejscow ość], na d o w ó d czego przed­
stawia w ypis z księgi w ieczystej KW n r ... prow adzonej przez Sąd Rejonow y w (m iejsco­
wość], W ydział Ksiąg W ieczystych (WUIP 2000, s. 191).
The Lessor hereby states that s/he is the ow ner o f residential property, w ith a total area
of ... square metres, located in ... [place], as p ro o f o f w hich s/he presents an extract
from land and m ortgage register KW No. ... kept by the D istrict Court in [place], Land
and M ortgage Register Division (WUIP 2000, p. 190).
Przedmiotem niniejszej um o w y jest lokal u ż y tk o w y znajdujący się w [adres], który
składa się z [liczba] pomieszczeń o łącznej pow ierzchni ... m 2 (NEB 2001, s. 131).
The subject of this contract is th e business prem ises located in [address], w hich con­
sists of [no.] room s o f the total area ... square m etres (NEB 2001, p. 127).
W ynajm ujący oświadcza, że jest w łaścicielem nieruchom ości znajdującej się w ... [m iej­
scowość], wpisanej do księgi wieczystej KW nr ... prow adzonej przez Sąd Rejonowy
dla [m iejscowość], W ydział Ksiąg W ieczystych, zwanej dalej N ieruchom ością (WUIP
2000, s. 179).
The Lessor hereby states that s/he is the ow ne r o f real estate located in ... [place],
entered into land and m ortgage register KW No. ... kept by the District Court fo r [place],
Land and M ortgage Register Division, hereinafter referred to as the Property (WUIP
2000, p. 178).
W ynajm ujący oświadcza, że jest w łaścicielem nieruchom ości położonej w [m iejs­
cowość].
The Lessor hereby states that s/he is the ow ner of real estate located in [place].
W ynajm ujący oświadcza, że przedm iot um o w y nie jest obciążony praw am i osób trze­
cich (NEB 2001, s. 131).
The Lessor warrants and represents that the subject of this contract is free from any
encumbrances o f third parties.
W ynajm ujący oddaje N ajem cy w najem niżej opisany lokal mieszkalny.
The Lessor hereby leases the below described residential property to the Lessee.
W ynajm ujący oddaje w najem N ajem cy wyżej opisaną nieruchom ość, której po ­
wierzchnia wynosi...
i
j The Lessor hereby leases the above described real property to the Lessee. The total
area of the real property is...
i
| i Przedmiotem niniejszej umowy jest oddanie Najem cy w najem lo kali użytko w ych
o łącznej powierzchni ... m etrów kw adratow ych, zwanych dalej Pomieszczeniami,
z przeznaczeniem na działalność gospodarczą (WUIP 2000, s. 181).
The subject o f this Agreem ent is lease o f no n-re side ntia l prem ises to the Lessee with
a total area of ... square metres, hereinafter referred to as the Premises, intended for
business activities (WUIP 2000, p. 180).
61
CIVIL CODE
j W ynajm ujący oddaje N ajem cy w najem, a Najem ca w ynajm uje od W ynajm ującego lo- j
kal mieszkalny znajdujący się w [adres].
The Lessor hereby leases to the Lessee and the Lessee leases from the Lessor the pre- 1
mises having a street address o f [address],
' :i W ynajm ujący oddaje N ajem cy w najem, a Najem ca w ynajm uje powierzchnię do wy- ;
najęcia znaną jako: ... ;
The Lessor hereby leases to the Lessee and the Lessee hereby hires the sp a ce ’s
known as: ... t This lease shall be fo r a te rm o f 12 m onths.
3 W ynajm ujący o d d a je N ajem cy w n a je m , a Najemca w y n a jm u je o d W ynajm ującego S
lokal mieszkalny znajdujący się w [adres] na okres x m iesięcy od [data] do [data],
The Lessee agrees to let to the Lessor w ho agrees to rent the residential prem ises situ- !
ated at [full address] from [date] to [date] for a term of x m onths.
; W ynajm ujący oddaje N ajem cy do używania lokal z przeznaczeniem na cele mieszkalne.
The Lessor leases to the Lessee the prem ises to be used fo r reside ntial purposes.
Najemca zobowiązuje się w ykorzystyw ać w yn ajm o w a ny lokal jedynie do ce ló w miesz- 4
kalnych.
The Lessee agrees to use the leased prem ises fo r re sid e n tia l purposes only.
. Najemca zobowiązuje się do używania lokalu z należytą starannością i zgodnie z jego (
przeznaczeniem. i
The Lessee agrees to use the prem ises w ith due care and in accordance w ith its des- i
ignation. ; W ynajmującemu z góry.
Najemca zobowiązuje się w ykorzystyw ać lokal tylko i w yłącznie do celów x.
The Lessee shall use and occupy the prem ises as x and for no other purpose.
I Najem odnosi się do lokalu znajdującego się w [adres].
The lease pertains to the property located at [address],
CZAS TRW ANIA N AJM U
TERM
v ' W ynajm ujący oddaje w najem Najem cy poniżej opisany lokal,na okres od [data] do
[data], o ile nie nastąpi wcześniejsze rozwiązanie um o w y na warunkach w niej przewi­
dzianych.
The Lessor hereby leases to the Lessee the follow ing described prem ises fo r a period
beginning on [date] and ending on [date] unless earlier term inated under the terms of
this agreem ent.
Ji U m o w ę najm u zawiera się na okres .... najem rozpocznie się w dniu [data] i zakończy się
w dniu [data].
The lease shall be for a period o f ..., com m encing on [date] and ending on [date].
62
25. Lease
Najem zawiera się na okres x miesięcy, od dnia [data] do dnia [data].
The space is leased for a te rm o f x m onths, lo com m ence on [date] and to continue until
[date].
U m o w ę n a jm u zawiera się na okres jednego roku, począwszy od dnia [data].
The lease shall be fo r a duration o f one year com m encing from [date].
Niniejszą u m o w ę n a jm u zaw iera się na okres 12 m iesięcy.
U m o w ę n a jm u zawiera się na czas nieokreślony.
The lease shall be concluded fo r indefinite time.
f U m o w a n a jm u zostaje zawarta na okres od dnia [data] do dnia [data].
5 The lease shall be for a duration from [date] to [date].
W ynajmujący oddaje Najem cy przedm iot um o w y w najem na okres x lat.
The Lessor agrees to lease the subject of the contract to the Lessee fo r x years.
{
Najem Pomieszczeń i Miejsc Parkingowych rozpocznie się w dniu zawarcia niniejszej
j Umowy i zakończy się w dniu ... (WUIP 2000, s. 181). ’
Tlie lease of the Premises and Parking Lots shall com m ence upon the execution of this
Agreement and shall end on ...
Czas trw a n ia u m o w y w ynosi x, a czynsz w w ysokości y PLN miesięcznie będzie płatny
The length of th is agreem ent shall be x at a rate of PLN y per m onth payable in advance
t to the Lessor.
i
CZYNSZ
RENTAL
Z tytułu najmu Najemca będzie uiszczał m iesięczny czynsz na rzecz W ynajm ującego.
The Lessee shall pay the Lessor a m o n th ly rent.
Tytułem najmu Najemca będzie uiszczał m iesięczny czynsz w w yso kości x PLN płatny
z góry.
The Lessee shall pay as ren ta l in advance th e sum o f PLN x monthly.
Całkow ita k w o ta czynszu z tytu łu w ynajm u w y n o s i... PLN, płatne w rów nych ratach ...
dnia każdego miesiąca najmu.
The to ta l re n t fo r th e te rm o f th is lease is the sum o f PLN ... payable on the ... day of
j each m onth o f the term , in equal instalm ents.
Czynsz będzie płacony przez Najemcę miesięcznie z góry w term inie ... dni od otrzym a­
nia faktury w ystaw ionej przez W ynajm ującego na rachunek n r ... (WUIP 2000, s. 181).
The rent shall be paid by the Lessee each m onth in advance w ith in ... days of receiving
an invoice issued by the Lessor to account No. ... (WUIP 2000, p. 180).
63
CIVIL CODE 25. Lease
SM Czynsz będzie płacony z góry do ... dnia każdego miesiąca kalendarzowego na rachu­ a) charges for gas,
nek W ynajm ującego n r ... b) charges for electricity,
c) charges for water,
The rent shall be paid in advance by ... of each calendar m onth to the Lessor's account
d) receipts fo r use of the telephone line w ith the num ber: ...
No...
Najemca będzie uiszczał w szelkie o p ła ty za korzystanie w Lokalu z energii elektrycznej,
] Najemca zobowiązuje się ptacić W ynajm ującem u czynsz tytułem zajm owania i korzy­
gazu, w o dy i telefonu.
stania z lokalu użytkowego w w y s o k o ś c i... PLI\I miesięcznie. Kwota czynszu płatna jest
pierwszego dnia każdego miesiąca. The Lessee w ill pay all charges in respect o f any electric, gas, w ater and telephonic
services used at or supplied to the Property.
Lessee agrees to pay the Lessor the rent for the use and occupancy o f the non-residen­
tial prem ises in th e am o un t o f PLIM ... per month, w hich m on th ly rent is due and
Najemca będzie re g u lo w a ł rachunki za w o dę , gaz, energię elektryczną, te le fo n i inne
payable on the first day of each month.
opłaty związane z korzystaniem z lokalu podczas je g o najmu, o ile W ynajm ujący nie
ustalił ina'czej na piśm ie.
•: Najemca ptacić będzie W ynajm ującem u czynsz w w ysokości 1000 PLN miesięcznie.
Lessee shall pay all charges fo r w a te r, gas, e le ctricity, tele ph on e and other services
Lessee agrees to pay the Lessor the m onthly rent in th e am o un t o f PLN 1000.
and utilities used by Lessee on the Leased Premises during the term of this Lease unless
otherwise expressly agreed in w ritin g by Lessor.
3 Najemca będzie uiszczał na rzecz W ynajm ującego czynsz najm u w odpow iedniej kwo­
cie w złotych polskich (PLN! (WUIP 2000, s. 181).
The Lessee agrees to pay the Lessor rent in the agreed am ount in Polish zloty (PLN). KAUCJA
SECURITY DEPOSIT
i Najemca będzie uiszczał na rzecz W ynajm ującego czynsz w kwocie ... PLN, płatny
Najemca zobowiązuje się w p ła c ić na rzecz W ynajm ującego kaucję w w yso kości ...
pierwszego dnia każdego miesiąca.
PLN, która podlega natychm iastow em u zw ro to w i z chw ilą rozwiązania um o w y najmu.
The Lessee shall pay Lessor the m onthly rent of PLN ... w hich shall be due and payable
The Lessee agrees to pay to Lessor th e sum o f PLN ... as a se cu rity deposit, to be
on the first day of every month.
prom ptly returned upon the term ination of the lease.
j W przypadku opóźnienia Najemcy w te rm in o w e j zapłacie czynszu zostaną naliczone
W ynajm ujący potwierdza, iż Najemca zło żył kaucję w w yso ko ści x PLN.
przez W yn a jd u ją ce g o ustawowe odsetki bez konieczności doręczania Najem cy dodat­
kow ego pow iadom ienia (WUIP 2000, s. 181). ‘ The Lessor acknowledges that the Lessee has d e po sited as s e cu rity th e sum o f PLN x.
j '.4
If default s|iall b«| made by Lessee in the paym ent of rent w hen due, then the Lessor shall
add statutory (late) interests w ithout the need to serve the Lessee w ith an additional Kaucja złożona u W ynajm ującego i zwrócona na końcu term inu um o w y zostanie po ­
mniejszona o koszty poniesione przez W ynajm ującego.
notice.
The de po sit w ill be held by the Lessor and w ill be refunded at the end o f the Term but
! I W przypadku nieuiszczenia pełnej sum y czynszu w term inie płatności, dolicza się less of deductions properly made by the Lessor to cover any costs incurred.
op ła tę za zw łokę w w ysokości x PLN.
Kaucja wpłacona.przez Najemcę zostanie w dniu zawarcia um o w y zaliczona na poczet
In the event tłie full am ount of rent is not received on the due date, a late charge of PLN
opłaty za najem. '
x shall be due.
A deposit paid by the Lessee shall be credited to his / her rent upon the execution of the
Najemca zobowiązuje się zapłacić odsetki w wysokości 10% miesięcznie za wszelką agreement.
zw ło kę w zapłacie czynszu.
} W ynajmujący z w ró c i Najem cy pełną kwotę kaucji w ciągu siedm iu dni od chw ili opusz­
Lessee hereby agrees to pay 10% interest per month on any delay in paym ents.
czenia lokalu przez Najemcę.

Niezależnie od czynszu Najemca będzie ponosił następujące koszty zw iązane z korzy­ The Lessor w ill re tu rn the full am ount of th e s e cu rity d e p o sit to the Lessee w ith in seven
staniem z lokalu: clays after the Lessee has vacated the Premises.
a) opłaty za gaz,
b) opłaty za energię elektryczną, i Dla zabezpieczenia roszczeń W ynajm ującego z tytułu czynszu najmu, Najemca w płaca
c) opłaty za wodę, kaucję w w ysokości x (słownie x) złotych, co W ynajm ujący niniejszym potwierdza.
d) rachunki za korzystanie z linii telefonicznej o numerze: ... (WUIP 2000, s. 193). To secure the Lessor's claim s fo r rents, the Lessee pays the sum o f PLN x (say x) as a se­
Irrespective of the rental, the Lessee shall incur the follow ing costs related to utilities curity deposit, the receipt o f w hich is hereby acknow ledged by the Lessor.
on th e Leased Premises:

64 65
CIVIL CODE
PODNAJEM
SUB-LEASE
! j Najemcy nie w o ln o oddaw ać lokalu w podnajem osobom trzecim bez uzyskania
uprzedniej pisem nej zgody W ynajm ującego.
The Lessee shall not sublet the leased premises w ith o u t the Lessor's p rior written
consent.
I I Najemca może bez wyraźnej zgody W ynajm ującego oddaw ać lokal lub jego część
w podnajem .
The Lessee may sublease the premises or part thereof w ith o u t the Lessor's express
consent.
, i! Najemca nie może dokonyw ać żadnych isto tn ych zm ian w w yn ajm o w a nym lokalu bez
uzyskania uprzedniej pisem nej zgody W ynajmującego.
Lessee shall not make any m aterial alterations to the leased premises w ithout Lessor's
prior written consent.
g ‘| Najemcy nie w o lno trzym a ć zw ie rzą t w w yn a jm o w a n ym lokalu.
Lessee shall not a llo w pets on th e leased premises.
j Najem cy w o ln o trzym ać w lokalu tylko jednego psa.
Lessee shall be entitled to keep no m ore than one dog.
S trony ustalają, iż w lokalu może przebyw ać na state w yłącznie Najemca oraz członko­
wie je g o rodziny.
The Parties agree that only the Lessee and the m embers of his / her fam ily may reside
on the premises.
NAPRAWY
REPAIRS
i Najemca będzie ponosił w obec W ynajm ującego o d po w ie dzialn ość za wszelkie szkody
w Lokalu wyrządzone przez niego, członków jego rodziny oraz osoby, które przebywały
w Lokalu za zgodą N ajem cy (WUIP 2000, s. 195).
The Lessee shall be liable to the Lessor for any damage on the Leased Premises caused
by him self / herself, m em bers of his / her fam ily or persons present on the Leased Pre­
mises w ith the consent of the Lessee.
Najemca będzie d o k o n y w a ł na koszt własny drobnych napraw, które okażą się koniecz­
ne w trakcie korzystania z Lokalu (WUIP 2000, s. 195).
The Lessee shall, at the Lessee's expense, make m in o r repairs, as necessary, to the
Leased Premises.
! Najemca ma praw o do przeprowadzania na koszt w łasny zm ian i re m o n tó w lokalu lub
i W ynajm ujący ma p ra w o w stę p u do w yn ajm o w a neg o lokalu wecłtug w łasnego uznania
jego części w edług swego uznania.
The Lessee shall, at Lessee's expense, have the right to make ad d itio n s and im prove­
m ents to all and any part o f the Leased Premises as the Lessee may deem desirable.
66
25. Lease
W y n a jm u ją c y z o b o w ią z a n y je s t d o w y k o n y w a n ia koniecznych na pra w w w y n a jm o w a ­
n y m lo k a lu .
The Lessor shall make necessary repairs to the premises.
W wypadku niewykonania przez W ynajm ującego napraw w term inie 2 tygodni, Najem ­
ca upraw niony jest do dokonania n a p ra w y na koszt W ynajm ującego.
In the case of Lessor's failure to carry out repair w ith in tw o weeks, the Lessee is entitled
to do the repairs at the Lessor's expense.
Najemca zobowiązuje się nie zmieniać sposobu korzystania z Pomieszczeń bez uprzed­
niego uzyskania pisem nej zgody W ynajm ującego (WUIP 2000, s. 181).
The Lessee agrees not to change the w ay the Premises are used w ith o u t the Lessor's
prior w ritten consent.
Dokonywanie przez Najemcę jakichkolw iek zmian w lokalu w ym aga uprzedniej pisem ­
nej zgody W ynajm ującego.
The Lessee m ust not p rior to the Lessor's w ritte n consent, make any alterations to the
Leased Premises.
Najemca nie może d o kon yw ać żadnycłjl'zm iart yv w yn ajm o w a nym lokalu bez uzyskania
uprzedniej pisem nej zgody W łaściciela,'....... ....
Tine Lessee shall make n c(a lte ra tio n s'to the leased premises w ith ou t the prior w ritten
cqhsent of the Owner. ...... .......... ...
Najemca zobow iązuje się na koszt w łasny ubezpieczyć Pomieszczenia od ognia i in ­
nych zdarzeń lo so w ych , kradzieży z w ła m a n ie m i ra b u n kie m oraz od o d p o w ie d z ia l­
ności c y w iln e j z ty tu łu prow adzonej w nich działalności gospodarczej (WUIP 2000,
s. 185).
The Lessee agrees, at Lessee's ow n expense, to insure the Premises against fire and
other fo rtu ito u s events, b u rglary and c iv il lia b ility in respect of the econom ic activity
conducted in the Premises.
Najemca zobowiązuje się do dokonyw ania na koszt w łasny bieżących konserwacji, na­
praw i rem o ntów Pomieszczeń (WUIP 2000, s. 185).
The Lessee agrees to make, at Lessee's ow n expense, ru n n in g m aintenance, repairs
and renovations of the Premises (WUIP 2000, p. 184).
Najemca zobow iązany jest do udostępniania Pomieszczeń w celu dokonania przez
W ynajm ującego k o n tro li p ra w id ło w o ś c i ich eksploatacji (WUIP 2000, s. 185).
The Lessee is obligated to make the Premises available to the Lessor fo r the latter to
inspect th e corre ct use o f the said Premises.
W ynajm ujący ma praw o do dokonania k o n tro li Pomieszczeń.
The Lessor shall have the right to inspect th e Premises.
w celu przeprowadzenia jego kontroli,
The Lessor m ay en ter the premises fo r the purposes of inspection o f the premises as
the Lessor deems necessary or desirable.
67
CIVIL CODE
i W ynajm ujący ma prawo w stępu do w ynajm ow anego lokalu w celu dokonania napraw
oraz je g o ko n tro li.
The Lessor shall have the right to enter the leased prem ises fo r th e purpose of inspec.
tio n and repairs.
Najemca jest zobowiązany do z w ro tu W ynajm ow a ne go Lokalu w stanie niepogorszo.
nym , z tym że nie będzie ponosi) odpow iedzialności za zwykle zużycie lokalu.
The Lessee shall return the Leased Premises in the same condition as received, ordi­
nary w ear and tear excepted.
__ __ _____ 26. Tenancy
Wynajmujący może w trybie natychm iastow ym od stąpić od niniejszej u m o w y w przy­
padkach .
The Lessor m ay renounce th is co n tra ct w ith im m e d ia te e ffe c t w h e re :
\A/ spraw ach n ie u re g u lo w a n y c h w nin ie jsze j U m ow ie będą m ia ły z a s to s o w a n ie p rz e p i­
sy Kodeksu c y w iln e g o i in n y c h u s ta w (WUIP 2000, s. 195).
The provisions o f the Polish Civil Code and other laws shall be applicable to issues not
governed by this A greem ent (WUIP 2000, p. 194).

: Najemca zobowiązuje się zwrócić lokal po zakończeniu najmu w stanie obecnym , z tym WYPOWIEDZENIE UM O W Y IMAJMU
że nie będzie ponosił odpow iedzialności za z w ykłe zużycie lokalu. NOTICE QF TERMINATION OF LEASE

The Lessee agrees to return possession o f the prem ises at the conclusion of the lease
in its present condition, except for w e a r and te a r (BFAA 1994, p. 141).
Po w yg aśn ięciu u m o w y najm u Najemca zobowiązuje się zwrócić lokal w stanie do-
brym , z tym że nie ponosi odpow iedzialności za jego zwykle zużycie.
Upon the exp iry o f th e te rm o f th is lease, Lessee shall surrender the Premises in good
state and condition, reasonable use and wear and tear excepted.
Po ustaniu stosunku najmu Najemca zobowiązany jest niezwłocznie zw ró cić przedmiot
najm u W ynajm ującem u w stanie niepogorszonym
Upon term ination of lease the Lessee is obliged to surrender th e prem ises to the Lessor
in an undeteriorated condition. *
Niniejszym w y p o w ia d a m y u m o w ę najm u i pragniem y z dniem [data] zw rócić lokal
znajdujący się w [adres], który obecnie zajmujemy.
This is to notify you that we are exercising our op tion to cancel o u r lease and to deliver
up possession of the property located at [address], w hich w e presently occupy, on
(date] (BFAA 1994, p. 156).
N iniejszym w y p o w ia d a m y um ow ę najm u i p ro s im y o o p u szczen ie z a jm o w a n e g o
obecnie lokalu w [a d re s] z d n ie m [data].
This is to n o tify y o u th a t w e are e x e rc is in g o u r o p tio n to cancel yo u r lease and to d ire c t
you to d e liv e r up p o sse ssio n o f th e p ro p e rty lo c a te d at [a d d re s s ], w h ic h y o u p re s e n tly
occupy, on [d a te] (BFAA 1994, p. 158).

Wszelkie mifenie Najemcy pozostające w w yn ajm o w a nym lokalu po upływ ie ostatniego PRZEDŁUŻENIE UM O W Y N AJM U
dnia najm u będzie uw ażane za porzucone i może zostać usunięte przez Wynajmu­ EXTENSION OF LEASE
jącego. Kóśzty takiego usunięcia zwróci W ynajm ującem u Najemca.
Niniejszy aneks sta n o w i przedłużenie um o w y najmu zawartej dnia [data] między
All property of the Lessee rem aining on the leased prem ises after the last day of the X (W ynajmującym) i Y (Najemcą).
term of this lease shall be deem ed abandoned and may be rem oved b'y the Lessor and
the Lessee shall reim burse the Lessor for the cost of such rem oval. This am endm ent extends the lease between the below parties w hich was entered into
on [date] between X (Lessor) and Y (Lessee).
W przypadku zalegania przez Najemcę z zapłatą czynszu zgodnie z warunkam i niniejszej
um owy, W ynajm ujący może ją rozw iązać za pisem nym w y p o w ie d ze n ie m , a w przy­
padku niezwolnienia lokalu przez Najemcę, W ynajm ujący ma prawo ponow nego wstę­
pu do rzeczonego lokalu.
If default shall at any tim e be made by Lessee in the paym ent of rent when due to Lessor
as herein provided, Lessor m ay declare the term of this Lease ended and term in ated by
g ivin g Lessee w ritte n notice o f such intention, and if possession o f the Leased Premi­
26. TENANCY
ses is not surrendered, Lessor may re-enter said premises.
czynsz dzierżaw ny land rent, lease rent
W ypow ied zen ie um ow y najm u może zostać dokonane przez W ynajm ującego w przy­
padku zalegania przez Najemcę z zapłatą czynszu w term inie przekraczającym x dni od dzierżawa tenancy, lease
upływ u term inu zapłaty. dzierżawa d o żyw o tn ia life leasehold
dzierżawa nieruchom ości rolnej tenancy of an agricultural real estate
W here te rm in a tio n is sought by the Lessor on the grounds o f non-paym ent of rental,
dzierżawa praw a lease of a right
x days of unpaid rent must elapse before a te rm in a tio n no tice may be issued.
dzierżawa prze dsiębiorstw a tenancy o f an enterprise
W przypadku naruszenia niniejszej um o w y przez Najemcę W ynajm ujący ma prawo do dzierżawa rzeczy tenancy of a thing
zajęcia lokalu i żądania odszkodow ania pieniężnego. dzierżawa w ieczysta perpetual tenancy, tenancy fo r life
In the event Lessee defaults under any term of this lease, Lessor may recover pos­ dzierżawa, która może być rozw iązana przez ob yd w ie s tro n y bez w yp ow ied zen ia tenancy
at will
session as provided by law and seek m on etary damages.
dzierżawca tenant, occupant

69
CIVIL CODE
dzierżaw ca d o ż y w o tn i life tenant, tenant for life
dzierżaw ca te re n ó w ło w ie ckich shooting tenant
dzierżaw ca w o ln y (dzierżawiący z w o li w łaściciela) tenant at w ill
okres dzierżaw y term of tenancy
p rze d m io t dzierża w y object of tenancy
przeznaczenie p rze dm io tu dzierżaw y end-use / designation of the object o f tenancy
zm ieniać przeznaczenie przedm iotu dzierżaw y to change the designation o f the object
of tenancy, to change the end-use of the object of tenancy
rozw iązanie u m o w y dzierżaw y term ination of a tenancy agreem ent
ro zw iązyw ać um o w ę dzierżaw y to term inate tenancy
rozw iązyw ać um o w ę dzierżaw y za w yp ow ied zen iem to term inate tenancy by notice
u m o w a d zierża w y nieruchom ości agreem ent for tenancy of a real property
w ygaśnięcie dzierża w y expiration of tenancy
napraw a repair
d o kon yw ać na pra w to make repairs
p ro lo nga ta te rm in u zap ła ty czynszu grace period of paym ent of rent
u trzym yw a ć rzecz w należytym stanie to maintain a thing in good state and condition
w sp ółd zie rżaw ca jo in t tenant, tenant in com m on
w yd zie rża w ia ją cy landlord
D E F IN IT IO N S
f f l Przez um o w ę dzierżaw y w ydzierżaw iający zobowiązuje się oddać rzecz do używania
i po bieran ia p o żytkó w przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobo­
wiązuje się ptacić wydzierżawiającemu um ó w io ny czynsz (art. 693 § 1).
By a c o n tra ct o f tenancy the landlord agrees to give that thing to the tenant for use and
th e collectio n of fru its for definite or indefinite tim e, and the te n a n t agrees to pay the
landlord the rent agreed upon (PCC 1997, p. 122).
W ZORY ZDAŃ
U SEFU L SENTENCES
U M O W A DZIERŻAWY
TENANCY CONTRACT
zawarta w dniu [data] pom iędzy: spótką [firm a], z siedzibą w [m iejscowość], zarejestro­
waną w Sądzie Rejonowym w [m iejscowość], zwaną dalej W ydzierżaw iającym , repre­
zentowaną przez [nazwisko i imię] oraz
spótką [nazwa] z siedzibą w [m iejscowość], zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym
w [m iejscow ość], zwaną dalej Dzierżawcą, reprezentowaną przez [nazwisko i imię],
zw anym i łącznie w dalszej części niniejszej U m ow y S tronam i.
made on [date] between: company [business name], seated in [placej, registered at the Di­
strict Court in [place], hereinafter called the Landlord, represented by [full name] and com­
pany [business name], seated in [placej, registered at the District Court in [place], hers*;
inafter called the Tenant, represented by [full name], hereinafter collectively called the Par­
ties.
70
26. T enancy
W y d zie rża w ia ją cy oświadcza, że jest w łaścicielem nieruchom ości położonej w [m iej­
s c o w o ś ć ] o łącznej pow ierzchni x m e tró w kw adratow ych.
The Landlord states that it is the ow ne r of real estate located in [place] w ith a total area
0f x square metres.
R ze c zo n a nieruchom ość jest zabudowana następującym i budynkam i y o powierzchni
x m etrów kwadratowych.
The said real estate com prises the follow ing buildings y w ith an area of x square metres.
Wydzierżawiający oddaje Dzierżawcy Przedmiot dzierżawy w celu jego używ ania i po ­
bierania p o ż y tk ó w (WUIP 2000, s. 171).
The Landlord agrees to give the Object of Tenancy to the Tenant for its use and collec­
tion of benefits (fruits) from it.
Dzierżawca nie może podnająć Lokalu częściowo lub w całości bez uzyskania uprzed­
niej zgody W ydzierżawiającego.
The Tenant may not sub le t the Premises in w hole or in part w ith o u t the w ritten consent
of the Landlord.
! ' Zmiana przeznaczenia prze d m io tu dzierżawy w ym aga uprzedniej pisem nej zgody W y­
dzierżawiającego.
The end-use of the Object o f Tenancy m ay not be changed w ith o u t the Lessor's prior
wiitten consent.
Umowa zostaje zawarta na okres x lat.
This contract shall be for a pe rio d o f x years.
! i Strony ustalają w yso kość m iesięcznego czynszu dzierża w ne go na kwotę w złotych
polskich stanowiącą rów no w artość x USD (słow nie: ... do la rów am erykańskich) o b li­
czoną przy zastosowaniu średniego kursu dolara am erykańskiego ogłoszonego przez
Narodowy Bank Polski w dniu w ystaw ienia przez W ydzierżawiającego faktury obej­
mującej czynsz dzierżawny za dany m iesiąc (WUIP 2000, s. 175).
The Parties set the am o u n t o f the m o n th ly ren t in PLN equivalent to USD ... (say ...
American dollars) calculated using the average exchange rate fo r the Am erican dollar
published by the National Bank of Poland on the date o f the Landlord issuing the invoice
for the rent paym ent fo r the m onth in question (WUIP 2000, p. 174).
! ' Dzierżawca zobowiązuje się do uiszczania na rzecz W ydzierżawiającego czynszu za zaj­
mowanie i używ anie lokalu w w ysokości x PLN miesięcznie.
The Tenant agrees to pay the Landlord a ren t fo r the use and occupancy o f th e p re m i­
ses in the am ount of PLN x per m onth.
Strony ustalają czynsz na kwotę 1000 PLN.
The Parlies set th e ren t in the am ount of PLN 1000.
f 1 Strony ustalają, iż Dzierżawca będzie płacił czynsz d zierża w ny w w yso ko ści x PLI\I
miesięcznie na rachunek W ydzierżawiającego nr rachunku ...
The Parties agree that the Tenant shall pay the m onthly re n t o f PLN x to the Landlord's
bank account No ...
71
CIVIL CODE
, O bowiązkiem Dzierżawcy jest uiszczanie czynszu w term inie i na zasadach określonych
powyżej.
The Tenant's obligation is to pay th e rent at the tim es and in the m anner aforesaid.
: Z chw ilą podpisania niniejszej um o w y Dzierżawca ztoży u W ydzierżawiającego kaucję
w wysokości x PLN.
Upon execution of this agreem ent, the Tenant shall pay the Landlord a se cu rity deposit
in the am ount of PLN x.
K i Dzierżawca w p ła ci W ydzierżawiającem u kaucję w wysokości xxx PLN na wykonanie
niniejszej umowy.
The Tenant shall pay the Landlord the sum of PLN xxx as secu rity for perform ance of
this lease.
W ydzierżawiający nie może zatrzym ać kaucji dłużej niż jeden miesiąc po zakończeniu
dzierżawy.
The Landlord shall not retain th e D eposit for m ore than one m onth after the end of the
tenancy.
Dzierżawca dokonał inspekcji lokalu i potwierdza, że jest on w do brym stanie.
The Tenant has exam ined the property and acknow ledges it to be in good repair.
D rżawca zobowiązuje się po zawarciu niniejszej U m ow y ubezpieczyć na koszt włas-
ny Przedmiot dzierżawy od zniszczenia, uszkodzenia i u tra ty (WUIP 2000, s. 173).
Upon the conclusion of this Agreem ent, the Tenant shall, at the Tenant's ow n expense,
insure the Object o f Tenancy against any d e stru ctio n , dam age and loss.
Uz rżaw pa u p ra w n io n y je s t do d o k o n y w a n ia na sw ó j koszt prac a d a p ta c y jn y c h w za­
kre sie : ' " 1' •
The Tenant has power, at Tenant's expense, to im prove the premises as follow s: ...
: i Poza czynszem dzierżawnym Dzierżawca będzie zobowiązany do uiszczania opłat
za energię elektryczną, gaz, w odę oraz inne nośniki, z których Dzierżawca korzysta
w związku z używ aniem Przedmiotu dzierżawy (WUIP 2000, s. 175).
Apart from the rental, the Tenant is obliged to pay all th e charges for gas, electricity, wa­
ter and other carriers w hich the Tenant makes use of in connection w ith the use of the
Premises.
Dzierżawca zobowiązuje się używ ać prze d m io tu dzierżaw y zgodnie z je g o przezna­
czeniem.
The Tenant agrees to use the ob je ct of tenancy in accordance w ith its designation.
i Dzierżawca zobowiązuje się do dokonania na w łasny koszt wszelkich napraw, niezbęd­
nych do praw idłow ej eksploatacji przedm iotu dzierżawy.
The Tenant agrees, at his / tier ow n expense, to make any repairs, as necessary for the
proper use of the object of tenancy.
72
26. Tenancy
W ydzierżawiający zastrzega sobie prawo w e jścia do lokalu celem dokonania inspekcji,
napraw bądź jego prezentacji przyszłym dzierżawcom lub nabyw com .
j The Landlord reserves the right to en ter th e prem ises fo r the purposes o f inspection,
repair, or shbw ing to prospective tenants or purchasers.
j
Po w ygaśnięciu um o w y dzierżawy Dzierżawca pow inien opuścić lokal i zwrócić go W y­
dzierżawiającemu w stanie niepogorszonym , z tym że nie ponosi odpow iedzialności za
je g o zw ykłe zużycie.
At the conclusion of the tenancy, the Tenant shall vacate th e prem ises and deliver them
to the Landlord in as good condition as they were at the com m encem ent of the tenancy,
ordinary vvear and te a r excepted.
.
Po upływie term inu um o w y Dzierżawca zda natychm iast lokal w stanie tak dobrym jak
I na początku um o w y dzierżawy.
At the expiration of the term of this tenancy, the Tenant shall im m ediately surrender the
premises in as good condition as at the start of this tenancy.
Dzierżawca nie o d p o w ia d a za zużycie p rz e d m io tu d z ie rż a w y b ę dące w y n ik ie m n o rm a l­
nej e ksp lo a ta cji zg o d n ie z przeznaczeniem .
The Tenant shall not be liable fo r ordinary wear and tear of the object of tenancy.
Niniejsza Um owa została zawarta na czas nieoznaczony i może być rozw iązana przez
każdą ze Stron z zachow aniem x miesięcznego okresu w yp ow ied zen ia (WUIP 2000,
j s. 175).
This agreem ent has been concluded for an unfixed term and m ay be te rm in a te d by
each Party on x m o n th notice.
Wydzierżawiający zastrzega sobie p ra w o rozw iąza nia niniejszej u m o w y bez w y p o ­
wiedzenia, jeżeli Dzierżawca zalega z zapłatą czynszu.
The Landlord reserves th e rig h t to te rm in a te th is ag reem ent w ith o u t notice if default
shall be made by Tenant in th e p a ym en t of rent w h e n due.
W razie opuszczenia lokalu przez Dzierżawcę przed upływ em term inu dzierżawy, W y­
dzierżawiający może wydzierżawić lokal i obciążyć Dzierżawcę w s z e lk im i d o d a tko ­
w ym i kosztam i. ,
In the event the Tenant abandons the property p rior to the expiration of this lease,
Landlord may relet the premises and hold the Tenant liable fo r any a d d itio n a l costs.
i W razie rozwiązania um ow y najmu przez Dzierżawcę przed jej upływ em , kaucja nie
podlega z w ro to w i.
In the event Tenant term inates the contract prior to its expiration date, secu rity deposit
is non-refundable.
t. W przypadku zalegania przez Dzierżawcę z zapłatą czynszu w term inie przekraczającym
xxx dni od up ływ u daty płatności W ydzierżawiający ma praw o zajęcia lokalu, a niniej­
sza um owa ulega rozwiązaniu.
If at any tim e any part of the Rent is outstanding fo r m ore than xxx days after becom ing
due the Landlord may recover possession of the Property and this Agreem ent shall
come to an end.
73
 M,,, i.i.A .O -U j -I. 7. :-r 'V " X ' i :
CIVIL CODE ' 27. Le nd ing fo r use

i ,i Po zakończeniu dzierżawy Dzierżawca zwróci W ydzierżawiającem u przedm iot dzierżą, użyczający lender, bailor
w y w stanie nie pogorszonym , z tym że nie będzie p o n o sił o d po w ie dzialn ości za u ż y c z e n i e loan for use, lending for use

zw ykłe zużycie lokalu. biorący w użyczenie borrow er, bailee

Upon term ination o f this tenancy the Tenant shall surrender the prem ises in good state k o r z y s t a ć z prze dm io tu użyczenia to use the object of lending for use

and condition, reasonable use and w e a r and te a r excepted.
Dzierżawca nie ponosi odpow iedzialności za zw y k łe zużycie lokalu.
The Tenant w ill not be responsible fo r fa ir w e a r and te a r caused du rin g norm al use of
th e Property.
Wszelkie przedm ioty osobistego użytku pozostaw ione przez Dzierżawę po zakończeniu
dzierżawy uw aża się za porzucone, jeśli nie zostały usunięte w ciągu 14 dni od pisern-
nego zawiadom ienia Dzierżawcy przez W ydzierżawiającego. Po rzeczonym terminie
u rnow a użyczenia loan for use agreem ent, lending for use, bailm ent agreem ent
u żyw ać to use, to make use of
u żyw ać rzeczy używ ać w sposób o d p o w ia d a ją cy je j w ła ściw o ścio m i przeznaczeniu to
use the thing in a m anner suitable for its properties and end-use
u żyw ać rzeczy w sposób sprzeczny z u m o w ą to use the thing in a m anner inconsistent
w jth the contract, to use the thing in a m anner in breach of the contract
u żyw a n ie use, using
o d d a w a ć w bezpłatne używ anie to le n d fo r g ra tu ito u s use
o d d a ć rzecz użyczoną osobie trzecie j do używ ania to give the thing lent to a third party

W ydzierżawiający może usunąć przedm ioty w edle w łasnego uznania. for use
s p o s ó b używ ania rzeczy m anner in w hich the thing is to be used
A ny personal item left behind at the end of the tenancy after the Tenant has vacated
zdatny do użytku fit to use
shall be considered abandoned if they have not been rem oved w ith in 14 days of writ­
ten notice to the Tenant from the Landlord. A fter the said period the Landlord may re­
m ove the item s as s/he thinks fit.

W przypadku uszkodzenia lub zniszczenia Lokalu przez wszelkie ryzyka, od których Wy­ D EFIN ITIO N S
dzierżawiający ubezpieczył Lokal, Dzierżawca zostanie zw o lnion y od zapłaty czynszu
od po w ie dn io do stopnia, w którym korzystanie i użytkowanie Lokalu przez Wydzier­ | Przez um ow ę użyczenia użyczający zo b o w ią z u je się ze zw o lić biorącem u, przez czas
żawiającego nie jest możliwe. o s a c z o n y lu b nie oznaczony, na b e z p ła tn e u żyw a n ie o d d a n e j m u w ty m celu rzeczy
In the event of damage to o r d e stru ctio n of the Property by any risks insured against by (KC art. 710).
the Landlord the Tenant shall be relieved from paym ent of the Rent to the extent that the Under a con tra ct of lending fo r use the lender agrees to allow the borrow er, for a speci­
Tenant's use and enjoym ent of the Property is thereby prevented. fied or unspecified period o f tim e, to use gratuitously a thing given to him / her for that
purpose (PCC 1997, p. 124).
W kwestiach nieuregulow anych niniejszą Um ow ą zastosowanie znajdą przepisy prawa
cyw ilne go .
The pro visio ns o f th e Polish civil la w shall be applicable to issues not governed by this
Agreem ent. WZORY ZDAŃ
USEFUL S E N T E N C E S
Koszty związane z niniejszą um ową pokrywa Dzierżawca.
A ll costs connected w ith this contract shall be covered by the Tenant.
UMOWA UŻYCZENIA
CONTRACT OF LANDING FOR USE

I zawarta w dniu [data] pom iędzy:

(nazwisko i im ię], zamieszkałym w [m iejscow ość], legitym ującym się dow odem osobis-
27 UŻYCZENIE lym nr: ..., w ydanym przez [y], zw anym dalej U życzającym oraz
(nazwisko i imię], zamieszkałym w [m iejscowość], legitym ującym się dow odem osobis­
27. LENDING FOR USE tym n r :..., w ydanym przez [z], zwanym dalej Biorącym do używ ania (WUIP 2000, s. 275).
entered into on [date] by and between
rzecz użyczona thing lent fo r use (full name], resident o f [place], ID No. ..., issued by [y], hereinafter referred to as the
ponosić zw ykłe koszty utrzym ania rzeczy użyczonej to bear the ordinary maintenance Lender and
costs of the thing lent [full name], resident of [place], ID No. ..., issued by [z], hereinafter referred to as the
p rzyp ad kow a utra ta lub uszkodzenie rzeczy użyczonej incidental loss of or damage to the Borrower.
thing lent
użyczać to lend for use

74 75
CIVIL CODE
Użyczający oddaje Biorącem u do używ ania w celu bezpłatnego używania zwany(ą)
dalej Rzeczą, a Biorący do używ ania potwierdza niniejszym, że w chw ili zawarcia niniej­
szej U m ow y Rzecz znajduje się w jego posiadaniu (WUIP 2000, s. 2.75).
28. Loan & cre d it
Każda ze stron może w y p o w ie d z ie ć um ow ę z zachowaniem x okresu w ypow iedzenia.
Each Party m ay te rm in a te this agreem ent on x notice.

The Lender agrees to lend free of charge to the B o rro w e r for his / her use ..., hereinafter
Strony uzgadniają, iż wszelkie spory związane z niniejszą um ow ą będą rozstrzygane
called the Object, and the B orro w e r hereby acknowledges that upon the conclusion of zgodnie z za sa d a m i...
this Agreem ent the O bject was in his / her possession.
The parties agree that all dispu te s related to this agreem ent shall be arbitrated under
U życzający oddaje w bezpłatne używanie Biorącemu do używania ..., a Biorący do uży­ the rules o f ...
wania Przedm iot użyczenia przyjmuje.
The Lender agrees to lend free of charge to the B o rro w e r fo r his / her use ..., and the
B orrow er hereby accepts the Object of lending for use.

Ewentualne na pra w y prze pro w ad zi Biorący na sw ój koszt. 28. POŻYCZKA i KREDYT

The B orrow er shall make, at the B orrow er's expense, any possible repairs.
28. LOAN & CREDIT
Wszelkie niezbędne na pra w y przedm iotu użyczenia prze pro w ad zi na koszt własny
Biorący w użyczenie. dochodzenie k re d y to w e c re d it in v e s tig a tio n s
The B orrow er shall make, at the B orrow er's expense, any necessary repairs on the przeprowadzić dochodzenie kre d yto w e to conduct credit investigations
object. kapitał po życzkow y loan capital
kredyt credit, loan
Wszelkie koszty związane z korzystaniem z prze dm io tu użyczenia poniesie Biorący do kredyt b a n ko w y bank credit
używania. kredyt b u d że to w y b u d g e ta ry lo a n
A ll costs connected w ith use of th e O bject shall be covered by the Borrower. kredyt h ipo te czny m ortgage-secured loan, real estate m ortgage credit
kredyt in w e s ty c y jn y investm ent credit
Wszelkie koszty związane z dostarczeniem rzeczy Użyczającemu zostaną poniesione kredyt lo m b a rd o w y collateral bank-loan
przez Biorącego. kredyt o b ro to w y turno ver credit
All costs connected w ith delivery o f the Object to the Lender shall be; covered by the kredyt p a ń s tw o w y c re d it g ra n te d b y th e S tate
kredyt płatniczy paym ent credit
kredyt p o m o s to w y bridging loan
Biorący do używania oświadcza, że od eb rał p rze d m io t użyczenia i stwierdza, że jest on kredyt ra ta ln y instalm ents credit
przydatny do um ów ionego użytku. kredyt re fin a n so w y re fin a n c in g lo a n
The B orrow er acknow ledges the reception o f th e ob je ct lent, and states that the object kredyt zagraniczny fo re ig n c re d it
is fit to use for the agreed purpose. linia kre d yto w a credit line, line o f credit
przekroczyć lim it kre d ytu to exceed one's credit lim it
Biorący do używania zobowiązuje się, że będzie używ ać p rze d m io tu użyczenia zgod- pułap kred ytu lending lim it
~.e z je g o przeznaczeniem . termin kre d ytu c re d it p e rio d
The B orrow er agrees to use the object in accordance w ith its desig natio n. warunki kre d ytu credit terms
kredytobiorca borrower, debtor, credited party, o b lig or
Biorący do używania zobowiązuje się, że w ykona na w łasny koszt wszelkie naprawy nie­ kredytodawca creditor, lender, grantor of credit
zbędne do zachowania przedm iotu użyczenia w stanie niepogorszonym . kwota g łó w n a principal sum
The B orrow er agrees, at his / her ow n expense, to make any repairs necessary to keep odsetki interest
the object in an unde te riora ted con dition. bankowe od setki banking interest
bieżące o d se tki running interest
Zmiana niniejszej um o w y wym aga zachowania fo rm y pisem nej pod rygorem nie­ dodatkowe od setki additional interest
ważności. należne od setki interests due
A ll changes of and am endm ents to this contract shall be made in w ritin g in order to be narosłe o d se tki interests accrued
valid. obliczać od setki to com pute interest, to calculate interest
roczne od setki annual interest
zaległe od setki interests in arrears

76
77
CIVIL CODE 28. Loan & cred it
od setki za zw łokę default interests, penal interests pożyczka w ojenna w ar loan
płatno ść p a y m e n t )0Źyczka za zabezpieczeniem loan against security
odroczyć płatno ść to defer paym ent ożyczka zabezpieczona secured advance, advance against collateral
p o zw o len ie na odroczenie płatno ści perm ission to defer paym ent )OŻycz|<a zagraniczna external loan, foreign loan
te rm in p ła tn o ści maturity, failing due p o ż y c z k a zamienna convertible loan

te rm in płatno ści odsetek falling due of interest pożyczka zw ro tn a w każdej c h w ili na żądanie loan repayable on dem and, call loan
pożyczać kom uś to lend, to grant a loan to som eone, to give a loan to someone p o ż y c z k a zw ro tn a za w yp o w ie d ze n ie m loan at notice

pożyczać na pro ce n t to lend at interest mulować pożyczkę to revoke a loan

pożyczka loan, credit forma pożyczki form of a loan
pożyczka am ortyzacyjna redem ption loan kwota pożyczki loan am ount, sum of m oney lent, sum of m oney borrow ed
pożyczka bankow a b a n k lo a n , b a n k a d v a n c e obsług3 pożyczki service of a loan, adm inistration of a loan
pożyczka bezprocentow a gratuitous loan okres pożyczki duration of a loan, loan period
pożyczka b e zterm in ow a perpetual loan otrzymać pożyczkę to receive a loan, to obtain a loan
pożyczka bezzw rotna non-repayable loan prośba o pożyczkę application fo r a loan
pożyczka bu do w la na construction loan prze d m io t pożyczki object of loan
pożyczka d łu g o te rm in o w a long-term loan rata p o ż y c z k i loan paym ent
pożyczka fikcyjn a contractual loan spłacić pożyczkę to pay off a loan, to repay a loan
pożyczka globalna global loan splata pożyczki repaym ent of a loan, redem ption o f a loan
pożyczka g w a ra n to w a n a recourse loan stopa pożyczki yield, rate of return
pożyczka hipoteczna m ortgage loan efektywna stopa pożyczki actual yield, actual rate of return
pożyczka in d yw id u a ln a individual loan tytułem pożyczki as a loan
pożyczka je st w ym a ga lna loan is payable, loan falls due ubiegać się o pożyczkę to apply fo r a loan '*
pożyczka konsorcjalna syndicated loan udzialić komuś pożyczki to lend, to accom m odate som ebody w ith a loan, to advance
pożyczka kró tk o te rm in o w a short-term loan a loan
pożyczka lichw iarska usurious loan, loan at usurious rates ulokować pożyczkę to place a loan
pożyczka na b u d o w n ic tw o m ieszkaniow e housing loan umowa pożyczki contract fo r a loan
pożyczka na kupno mieszkania hom e loan warunki pożyczki term s of a loan, loan conditions
pożyczka na w arunkach specjalnych loan on special term s, special loan wielkość pożyczki am ount of a loan
pożyczka nieo proce ntow an a loan w ith o u t interest, interest-free loan, soft loan całkowita w ielko ść pożyczki total am ount o f a loan
pożyczka nieściągalna bad loan wydanie prze dm io tu pożyczki delivery of the object of loan, release of the object of loan
pożyczka niezabezpieczona unsecured loan, naked loan wykorzystanie i zarządzanie pożyczką operation and m anagem ent of a loan
pożyczka n iskop rocen to w a lo w -in te rest loan wysokość / w a rto ść pożyczki loan value
pożyczka o o p ro ce n to w a n iu sta łym fixed interest rate loan wziąć pożyczkę to take out a loan, to raise a loan
pożyczka o o p ro ce n to w a n iu zm iennym variable interest rate loan zabezpieczenie d o d a tko w e pożyczki collateral security
pożyczka ob op óln a back to back loan zabezpieczenie pożyczki security for a loan, collateral for a loan
pożyczka op ro ce n to w a n a loan at interest, interest-bearing loan zabezpieczenie z w ro tu pożyczki security o f loan repaym ent
pożyczka p a ń stw o w a / rządow a govern m ent loan, govern m ent borrow ings zaciągnąć pożyczkę / kre d yt to contract / incur / take out / raise / negotiate a loan
pożyczka pieniężna loan of m oney zwrot pożyczki refund of a loan
pożyczka pod zastaw loan on pawn zwrócić pożyczkę to pay off / to repay a loan
pożyczka podporządkow ana subordinated loan zysk z pożyczki loan proceeds
pożyczka p o m o sto w a bridging loan pożyczkobiorca borrower, loanee, debtor, credited party
pożyczka p ryw a tn a private loan, privately contracted loan pożyczkodawca lender, loaner, creditor, grantor o f credit
pożyczka śre d n io te rm in o w a m edium -term loan Pożyczkodawca osta tn ie j in sta ncji lender o f the last resort
pożyczka te rm in o w a term loan prawdopodobieństwo u tra ty zdolności p łatniczej default pro ba bility
pożyczka uzupełniająca subsidiary loan fata kapitałowa principal repaym ent
pożyczka w naturze loan in kind rata odsetkowa interest paym ent
pożyczka w różnych w a lu ta ch m ulti-curren cy loan fynek p o życzko w o -kre d yto w y loan market
pożyczka w e w n ę trzn a dom estic loan, inland loan, internal loan tzecz pożyczona thing loaned, tilin g lent

78 79
CIVIL CODE ___________________________________________________
d o ko n a ć z w ro tu rzeczy pożyczonej to make a return o f the thing loaned
sp rze n ie w ie rze n ie rzeczy pożyczonej w ro ng fu l conversion o f the thing loaned
z w ró c ić rzecz pożyczoną w o d p o w ie d n im stanie to restore the thing loaned in a propet
co n d itio n
sum a zadłużenia am ount of indebtedness
c a łk o w ita sum a zadłużenia total am ount o f indebtedness
to w a rz y s tw o po życzkow e loan association
w a d a rzeczy pożyczonej defect of the thing loaned
w ie rz y c ie l creditor, debtee
w y p ła c e n ie paym ent
u p o w a ż n ić do w yp ła ce n ia to authorise paym ent
w y p o ż y c z a ln ia ro w e ró w bike rental
w y p o ż y c z a ln ia sa m o ch o d ó w car rental
zabezpieczenie d łu g u security for the debt
z a w ia d o m ie n ie d e p o zyto w e m em orandum of deposit (UK)
zd o ln o ść k re d y to w a credit standing, creditw orthiness
do kon ać oceny zdolności k re d y to w e j to assess creditw orthiness
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
■ Pożyczka - udzielenie pożyczkobiorcy przez po życzkodaw cę pożyczki w form ie pie­
niężnej lub niepieniężnej (EPBG 1996, s. 153).
Loan - the act o f lending m oney or other assets by a lender to a b o rro w e r (EPBG 1996,
p. 152).
IM Przez u i^io w ^ pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność bio­
rącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a bio­
rący zobow iązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego
sam ego gatunku i tej samej jakości (KC art. 720 § 1).
U nder a c o n tra c t o f loan th e lend er agrees to transfer to the b o rrow e r the ownership of
a specified sum of m oney or a specified num ber of things designated only as to their
kind, and the b o rro w e r agrees to return the same sum of m oney or the same number of
things o f the same kind and the same quality (PCC 1997, p. 126).
■ Przez u m o w ę kre d ytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kred yto biorcy na
czas oznaczony w um ow ie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony
cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych
w u m o w ie , zwrotu kw oty w ykorzystanego kredytu wraz z odsetkam i w oznaczonych
term inach spłaty oraz zapłaty prow izji od udzielonego kredytu (PrBank art. 69 § 1).
U nder a cre d it agreem ent, the bank agrees to make available to the b o rro w e r a certain
am o u n t of funds for a period stipulated in the agreem ent, these funds to be used for
a specified purpose, w h ile the bo rro w e r agrees to apply these funds in accordance with
the con ditions laid dow n in the agreem ent, to repay the outstanding balance of the loan
along w ith interest at specific repaym ent dates, and to pay a fee on the loan extended.
80
28. Loan & cred it
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
Umowa zawarta w [m iejscow ość] pom iędzy [nazwa firm y] z siedzibą w [m iejscowość],
reprezentowaną przez [im ię i nazwisko], zwaną dalej Pożyczkodawcą oraz
[imię i nazwisko], zamieszkałym w [adres], zwanym dalej Pożyczkobiorcą.
This agreement is made in [place] between [business name] seated in [place], represen­
ted by [full name], hereinafter referred to as the Lender and
[full name], resident of [address], hereinafter referred to as the Borrow er.
U m o w a z a w a rta d n . ... p o m ię d z y : ... (Pożyczkodawcą) i ... (Pożyczkobiorcą).
This agreement is made the ... day o f ... y e a r ... betw een:... (the 'B o rro w e r') and ... (the
'L e n d e r').
X, zwany dalej Pożyczkodawcą, zobow iązuje się udzielić pożyczki w w ysokości 1000
PLN Y, zwanemu dalej Pożyczkobiorcą, z zastrzeżeniem następujących w arunków :
X, hereinafter referred to as Lender, agrees that it w ill lend the sum of PLN 1000 to Y, he­
reinafter referred to as B orrow er, subject to the fo llow ing term s and conditions:
P o życzko d a w ca zobowiązuje się udzielić Pożyczkobiorcy dn. (data) pożyczki w kw ocie
głównej ... złotych (PLN ...).
The Lender agrees to lend the B orrow er on (date) the princip al sum o f ... zloty (PLN ...).
Pożyczkodawca udziela Pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie x zł (słownie: ... x) na okres
y miesięcy.
The Lender agrees to lend the sum of PLN x (say: ... x) to the Borrower fo r a period of
y months.
Przedmiotem niniejszej U m ow y jest udzielenie pożyczki w w ysokości x PLN (słownie:
... złotych) (WUIP 2000, s. 279).
The subject of this A greem ent is th e p ro visio n of a loan in the am ount of PLN x (say:
... zloty).
I Pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na Pożyczkobiorcę w łasno ść k w o ty x (słow ­
nie:...) PLN, na cele prowadzenia przez Pożyczkobiorcę działalności gospodarczej,
a Pożyczkobiorca zobowiązuje się k w o tę pożyczki zw ró cić (NEB 2001, s. 160).
The Borrower agrees to tra n sfe r the title to the a m o u n t of PLN x (say...) to the B orro w ­
er's account fo r business purposes, and the Borrow er agrees to repay the loan.
I Kwota pożyczki zostanie przekazana przez Pożyczkodawcę na rachunek Pożyczkobior­
cy nr: x w term inie y dni od daty zawarcia niniejszej U m ow y (WUIP 2000, s. 279).
The loan a m o u n t shall be tra n sfe rre d by the Lender to the B orro w e r's bank account
No. x w ithin y days fro m date of concluding this Agreem ent.
i-i Pożyczkodawca przekaże za pokw itow aniem u m ó w io n ą k w o tę Pożyczkobiorcy w chw i­
li podpisania um owy.
Upon execution of the contract, the Lender shall transfer the agreed am o u n t of loan to
the Borrower against receipt.
81
CIVIL CODE _ ___
Pożyczkodawca przekazuje kwotę w ym ienion ą w § x Pożyczkobiorcy z chw ilą po dp iSa. j:
nia umowy.
Upon m m cution o f th e .co a tra .ctjh e Lender shall tra n s fe r the am ount of loan defined jn {
§ x to the Borrower.
Pożyczkobiorca przyjm uje pożyczkę i p o tw ie rd za jej o d b ió r przez podpisanie umowy.
The Borrow er accepts the loan and acknow ledges its rece ip t under this contract.
W te rm in ie y m iesięcy od dnia dzisiejszego, Pożyczkobiorca zobow iązuje się w ypłacić. t
Pożyczkodawcy kwotę w w ysokości x do la rów wraz z odsetkam i i in nym i opłatam i okre- I
słonym i poniżej. ;I
W ith in y m on th s from today, B orrow er prom ises to pay to Lender x dollars and interest ?l
and other charges stated b e lo w | The B o rro w e r states th a t s/he shall repay th e loan a lo n g w ith th e in te re s ts w ith in one
Pożyczkobiorca zobow iązuje się do z w ro tu Pożyczkodawcy całej k w o ty pożyczki I
je dn orazo w o w term inie do dnia [data] na rachunek Pożyczkodawcy nr: x (WUIP 2000, j:
s. 279). \ ......... .............
The Borrow er shall return / refund the en tire am o u n t of th e lo a i{in a single repayment"!
to the Lender's account No. x by [date]. . j ( 0 :tłó )Z ł!:£ it4 Ó ^
Termin spłaty ra t ka p ita ło w ych jest identyczny z term inem spłat ra t odsetkowych
(NEB 2001, s. 160). ! Tliis S ecurity is granted to secure paym ent and perform ance o f the fo llo w in g oblig a­
The term of the princip al repaym ent is the same as the term o f the in te re s t repayment,
------------------------------------------------------- —----------------------------------- - !
---------------------------------------— — j
Pożyczkobiorca ma prawo spłaty całej zaległej sum y pożyczki w każdym czasie.
B orrow er has the right to repay the w hole o u tsta n d in g a m o u n t o f loan at any time.
W razie niedokonania zwrotu całej kw oty pożyczki w term inie płatności ostatniej raty,
Pożyczkodawca obciąży Pożyczkobiorcę odsetkam i od niespłaconej kw o ty w wysoko­
ści x procent miesięcznie.
If B orrow er has not paid the full am ount of the loan when the final paym ent is due, the
Lender w ill charge Borrow er in te re st on the unpaid balance at x percent per month.
N edokonanie z w ro tu pożyczki w ustalonym term inie nakłada na Pożyczkobiorcę obo­
wiązek zapłaty odsetek za zwłokę.
If the Borrow er fa ils to repay the loan w ith in the agreed tim e lim it, s/he is obliged to pay
default interest.
■ W przypadku niedokonania z w ro tu pożyczki w term inie określonym powyżej, Pożycz­
kobiorca będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz Pożyczkodawcy odsetek za zwłokę
w wysokości x % dziennie (WUIP 2000, s. 279).
In the event of failure to repay the loan by the date defined above, the Borrow er shall
be obliged to pay to the Lender de fault in te re st in the am ount o f x % each day.
Za każdą ratę pożyczki nie spłaconą w term inie x dni od daty płatności, nalicza się do­
d a tko w ą op ła tę w w ysokości y % kw oty zaległej.
A n y instalm ent not paid w ith in x days of its due date shall be subject to a late charge of
y % of the payment.
82
| 28. Loan & cre d it
pożyczkobiorca zobowiązuje się do w yko rzysta n ia pożyczki zgodnie z je j przezna­
czeniem.
The Borrower agrees to use the loan in accordance w ith its desig natio n.
pożyczkobiorca oświadcza, że w dniu podpisania niniejszej U m ow y nie istnieją żadne
okoliczności uniem ożliwiające mu zw rot w term inie kw oty pożyczki wraz z należnym i
o d s e tk a m i (WUIP 2000: 281).
The Borrower declares that on the date of signing this Agreem ent there are no circu m ­
stances preventing him / her repaying the loan am ount on tim e along w ith in te re s t due.
P o ż y c z k o b io rc a o ś w ia d c z a , iż zw ró ci pożyczkę wraz z o d s e tk a m i w ciągu t y g o d n ia po
upływie term inu określonego w ...
week a fte r th e d e a d lin e s p e c ifie d in ...
i Celem ochrony Pożyczkodawcy Pożyczkobiorca przedstawia zabezpieczenie na ... .
[
To protect Lender, B orrow er gives w hat is known as a se cu rity in te re st in ... .
i Niniejszego zabezpieczenia udziela się w celu zabezpieczenia wykonania następu­
jących zobowiązań jak rów nież spłaty Długu w obec W ierzyciela przez Dłużnika.
tions as w ell as the Debt ow ed to the Creditor by the Debtor.
j
[ Strony m ogą uzgodnić dodatkow e fo rm y zabezpieczenia s p ła ty pożyczki (NEB 2001,
|
s. 161).
: Parties may agree on collate ral secu rity fo r th e loan.
i: Pożyczkobiorca zobowiązuje się zabezpieczyć spłatę Pożyczki poprzez podpisanie do­
kumentów zabezpieczających dołączonych do niniejszej um o w y jako Załącznik 2.
The Borrower agrees to secure the rep aym e nt o f th e Loan by executing those security
documents attached hereto as Exhibit 2.
Umowa pożyczki może być rozw iązana w przypadku gdy: ...
The Loan may be te rm in a te d if: ...
Koszty zawarcia niniejszej um o w y poniesie Pożyczkobiorca.
The costs of conclusion of this contract shall be borne by the Borrower,
Niniejsza um o w a pożyczki może być rozw iązana przez Pożyczkodawcę w przypadku
naruszenia jej warunków.
This loan agreem ent m ay be te rm in a te d by Lender upon breach o f any con ditions
hereof.
W kwestiach nieuregulow anych niniejszą um ow ą znajdują zastosowanie przepisy
Kodeksu cyw ilnego.
The provisions of the Polish Civil Code shall be applicable to issues not governed by this
Agreement.
83
CIVIL CODE

29, UMOWA AGENCYJNA

29. CONTRACT OF AGENCY, AGENCY CONTRACT
r m
tych um ów [KC art. 7581 § 2],
29. C o n tra ct o f agency
prowizją jest wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub w artości zawar­

The com m ission means rem uneration the am ount of w hich is dependent on the
number or value of the concluded contracts.

agent agent 0 Angielski term in agency (pośrednictw o) odnosi się do stosunku, w którym jedna osoba
agent celny clearing agent, custom s agent (tj, agent) działa na rzecz innej (tj. zleceniodaw cy) w transakcjach gospodarczych i han­
agent fin a n so w y financial agent dlowych.
agent fra c h to w y freig ht agent The term 'agency' refers to any relationship in w hich one person (i.e. an agent) acts fo r
agent h a n d lo w y com m ercial agent, business agent another (i.e. a principal) in com m ercial or business transactions (MLU).
agent handlu nieru chom o ścia m i real estate agent
agent im p o rto w y im p o rt agent 0 Termin „p ro w iz ja " odnosi się do w yn ag rodze nia w ypłacanego ag en to w i.
agent k o m iso w y consigning agent The term 'com m ission' refers to re m u ne ration paid to an agent.
agent m orski shipping agent
agent prow adzący cudzą spra w ę bez zlecenia agent of necessity
agent ubezpieczeniow y insurance agent
agent w yłączny exclusive agent WZORY ZDAŃ
na rzecz for, fo r the benefit of USEFUL S E N T E N C E S
obszar działania area of activity
podejm ować działania to undertake activities
Umowa zawarta w dniu [data] w [m iejscowość] pom iędzy spółką [firma spółki], z siedzibą
powierzać to entrust w [miejscowość], zwaną dalej Zleceniodawcą, reprezentowana) przez [im ię i nazwisko]
prowizja com m ission oraz
prowizja od sprzedaży selling com m ission [imię i nazwisko], zamieszkały w [m iejscow ość], legitym ujący się do w o d e m osobistym
żądać p ro w iz ji od u m o w y to dem and a com m ission for a contract nr x, wydanym przez y, zw anym dalej A gentem , zwanym i łącznie w dalszej części tej
umowa agencyjna agency contract Umowy Stronami.
zawierać um p w ę agencyjną to conclude an agency contract This contract is made on [date] in [place] between the com pany [business name of
w im ieniu on behalf of the company], seated in [place], hereinafter called the Principal, represented by [full
zleceniodawca principal name] and
działać w n iiie n iu zle cen iod aw cy to act on behalf o f one's principal . [full name], resident of [place], ID No. x, issued by y, hereinafter called the A gent,
odbierać ośw iadczenia dla zle cen iod aw cy to receive declarations for the principal hereinafter collectively called the Parties to this Contract.
reprezentować zleceniodaw cę to represent one's principal
wypełniać o b o w ią z k i to p e rfo rm one's duties b X, zwany dalej Z leceniodaw cą, i Y, zwany dalej A gentem , ustalają co następuje:
zawierać u m o w y w im ie n iu zleceniodaw cy to conclude contracts in the name o f the Zleceniodawca wyznacza Y na Agenta na okres 10 m iesięcy na następującym obszarze:
principal X, hereinafter referred to as the P rincipal and Y, hereinafter referred to as the A g e n t
agree:
the Principal herew ith appoints Y as an agent for a period of 10 m onths in the fo llo w in g
territory:

D E F IN IT IO N S L: Zleceniodawca powierza A ge ntow i zawieranie z klientam i u m ó w sprzedaży to w a ró w

stanowiących w łasność Zleceniodaw cy (WUIP 2000, s. 321).
H Przez um o w ę agencyjną p rzyjm u ją cy zlecenie (agent) zobow iązuje się, w zakresie
The Principal entrusts the A ge nt w ith concluding contracts w ith custom ers fo r the sale
działalności sw ego przedsiębiorstw a, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem,
of goods being the property of the Principal (WUIP 2000, p. 320).
przy zawieraniu z klientam i um ó w na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do za­
wierania ich w je g o im ieniu (KC art. 758 § 1). Li! Agent zobowiązuje się nie prow adzić działalności przewidzianej w niniejszej Um owie
Under the co n tra ct o f agency the person accepting th e m andate (agent) agrees, within poza wyznaczonym O bszarem Działania (WUIP 2000, s. 322).
his / her business, to m ediate perm anently against rem uneration (commission), in
The Agent agrees not to conduct the activities specified in this Contract outside the
concluding contracts of a specified kind for the benefit of the p rin cip a l or in concluding
designated Area o f A c tiv ity (WUIP 2000, p. 323).
such contracts in the princip al's name (PCC 1997, p. 132).

84 85
 30. C o n tra ct o f c o m m is s io n
CODE
prowizja m anipulacyjna handling com m ission
Agent jest obowiązany do zaw iadam iania Zleceniodaw cy o wszelkich zawartych przez
prowizja nielegalna illicit com m ission
mego umowach z osobam i trzecim i (WUIP 2000, s. 324).
prowizja od o b ro tu com m ission on turnover
The Agent is obliged to in fo rm the Principal o f all contracts made by him / her w ith the
p r o w iz ja od sprzedaży sales com m ission, com m ission for sale, com m ission on sales,
third persons. selling com m ission
p ro w iz ja od zakupu buying com m ission
Agentowi przysługuje p ro w izja w w ysokości x.
p ro w iz ja pro ce n to w a percent com m ission
The Agent shall be entitled to a com m ission of x. p ro w iz ja ubezpieczeniow a insurance com m ission
p ro w iz ja za d o sta w ę com m ission fo r delivery
• Rzeczona p ro w izja będzie w ypłacana co miesiąc.
p o b ie ra ć p ro w izję to charge a com m ission
The said c o m m is s io n shall be paid on a m o n th ly basis. ro szcze n ie o p ro w izję claim fo r the com m ission
sprzedaż ko m iso w a com m ission sale, sale on com m ission
A je n t otrzyma p ro w izję w w ysokości x% ceny sprzedaży Towarów ustalonej na pod­
s ta w k a pro w izyjn a com m ission rate
stawie um ów zawartych przez Agenta (WUIP 2000, s. 324).
z a m ó w ie n ie kom isow e com m ission order
The Agent shall receive a co m m issio n fee of x% of the sale price for the Goods as cal­
culated on the basis of contracts m ade by the Agent.

! Zleceniodawca ma prawo rozw iąza ć niniejszą um o w ę w przypadku, gdy Agent nie gg33H 3E
wypełnia obow iązków w niej przewidzianych. d e f in it io n s

The Principal shall have the rig ht to te rm in a te th is agreem ent fo r any non-compliance
I Przez u m o w ę kom isu przyjm ują cy zlecenie (kom isant) zobow iązuje się za w yn ag ro­
by the Agent of the duties assum ed in this agreement.
i Po rozwiązaniu niniejszej um o w y A ge ntow i nie w o ln o przedsiębrać działań konkuren­
cyjnych wobec Zleceniodaw cy przez okres x m iesięcy na tym sam ym obszarze sprze­
daży, jaki został przydzielony w niniejszej um ow ie.
After termination of this agreement, the Agent shall not engage in com petition against the
Principal for a period of x m onths in the same sales territory as originally assigned herein.
dzeniem (p ro w izja ) w zakresie działalności swego przedsiębiorstw a do kupna lub
sprzedaży rzeczy ruchom ych na rachunek dającego zlecenie (kom ite nta), lecz w im ie­
niu w łasnym (KC art. 765).
Under a con tra ct o f com m ission the m andatory (the com m ission agent) agrees against
remuneration (com m ission) and w ith in his / her business, to buy or sell m ovables
on the account o f the p rincip al (the com m ission in g pa rty) but in his / her ow n name
(PCC 1997, p. 133).

: WZORY ZDAŃ
U SE FU L S E N T E N C E S
30. CONTRACT OF COMMISSION
1 Zawarta dnia [data] w [m iejscow ość) pom iędzy:
AAA z siedzibą w [m iejscow ość], reprezentowaną przez BBB, zwaną dalej Kom isantem
komis comm ission a
oddawać to w a r w kom is to consign goods, to give goods on com m ission CCC zam. w [m iejscow ość], zw anym dalej K om itentem .
komisant com m ission agent, consignee
The contract made on [date] in [place] between:
komisant skupu com m ission buyer
AAA based in (place], hereinafter referred to as C om m ission A gent, represented by
kom itent c o m m is s io n in g party, principal, com m itter, consignor "
BBB, and
rachunek kom itenta account of the com m issioning party CCC, resident of [place], hereinafter referred to as C o m m issio nin g Party.
upoważnienie ko m ite n ta authorisation of the com m issioning party
marża margin ! Mocą niniejszej u m o w y Komisant zob ow iązu je się do sprzedaży tow aru dostarczone­
marża zysku pro fit m argin go przez Kom itenta.
prowizja com m ission Herewith the C om m ission A gent agrees to sell goods w h ich have been delivered by
prowizja bankowa bank com m ission the Com m issioning Party.
prowizja del credero d e l credere com m ission
prowizja frachto w a charter com m ission
prowizja gwarancyjna guarantee com m ission

87
86
CIVIL CODE 31. C o ntract to p e rfo rin a spe cifie d task
li Kom itent oświadcza, że tow a r jest je go w łasnością i nie je st obciążony p ra w a m i na dokonać o d b io ru dzieła to accept work, to receive w ork
rzecz osób trzecich. oddać dzieło to deliver w ork
The C om m issioning Party states t/ia t s/he is the o w n e r o f the goods w hich are free from oddanie dzieła delivery o f w o rk
any encum brances o f th ird parties. odebrać dzieło .to receive w o rk
ukończyć dzieło to com plete work
IS! Kom isant zobowiązuje się ubezpieczyć na w ła s n y ko szt to w a r w ym ie n io n y w § x niniej­ umowa o dzieło contract fo r services, contract to p e rfo rm a specified task, w o rks contract,
szej um owy. contract for work, contract fo r specific w ork
The C om m ission Agent agrees, at his / her o w n expense, to insure the goods defined roszczenia w yn ikające z u m o w y o dzieło claim s resulting from the contract o f work
wykonać dzieło to make w ork
in § x hereof.
zamawiający dzieło customer, principal, orderer, person ordering
K ; Kom isant ma prawo do pobrania p ro w iz ji od sprzedaży. kosztorys cost estim ate, estim ate
The C om m ission Agent is entitled to charge sales com m ission. dokładny koszto rys exact estim ate
precyzyjny kosztorys precise estimate
£11 Niniejsza um ow a zostaje zawarta na okres x miesięcy. prow izoryczny kosztorys provisional estimate
przedstawić kosztorys to provide an estim ate, to put up an estim ate
This contract shall be for x m onths.
w iarygodny kosztorys reliable estimate
!. I Koszty zawarcia niniejszej um o w y ponosi K om ite nt. wstępny kosztorys rough estimate
protokół zda w czo -odb io rczy hand-over protocol, delivery-acceptance act
The costs o f conclusion of this contract w ill be borne by the C o m m issio nin g Party,
przedmiot św iadczenia object o f perform ance
świadczący usług i service supplier
i W sprawach nieuregulow anych niniejszą um o w ą znajdują zastosowanie przepisy Ko­
świadczenie 1 . perform ance 2 . benefit
deksu cywilnego.
świadczenie częściowe part perform ance
The provisions of the Polish Civil Code are applicable to m atters n o t governed by this
świadczenie niepieniężne non-pecuniary perform ance, non-cash perform ance or duty,
C ontract. contribution in kind
świadczenie po w tarza jące się periodic perform ance
! Zm iany U m ow y w ym agają fo rm y pisem nej pod rygorem nieważności.
świadczenie pracy perform ance o f w ork, provision o f w ork
A ny am endm ents to this Contract m u s t be made in w ritin g fo r the ir validity.
świadczenie usług perform ance o f service, pro visio n of service, rendering of services,
supply o f services, rendition o f services
świadczenie usług n ieo dpłatne supply o f services carried o u t free o f charge
świadczenie usług przez publiczne służby p o czto w e supply o f services by the public
postal services
świadczenie u slyg za w yn ag rodze niem supply of services for consideration
termin w yko na nia deadline
31 CONTRACT TO PERFORM A SPECIFIED TASK dotrzymać te rm in u w yko n a n ia to m eet a deadline
nie dotrzym ać te rm iriu w yko n a n ia to fail to m eet a deadline
d zieło w ork (/ira c a ), work [utwór), com position, task (zadanie) ustalić te rm in w yko na nia to establish a deadline, to fix a deadline, to make a deadline
usługobiorca end-user
dzieło artystyczne artistic work
dzieło audiow izualne audio-visual w ork wykonanie perform ance, execution, im plem entation
dzieło choreograficzne choreographic w ork
dzieło dram atyczne dramatic work
dzieło film o w e cinematographic w ork DEFINICJE
dzieło fotograficzne photographic w ork D E F IN IT IO N S
dzieło literackie literary work
dzieło m uzyczne musical work I Przez u m o w ę o d zie ło przyjm ujący zam ów ienie zobow iązuje się do wykonania ozna­
dzieło naukow e scientific work czonego dzieła, a zam aw iający do zapłaty w ynagrodzenia (KC art. 627).
d zie ło ra d io w e radiophonic work
Under a co n tra ct fo r specific w o rk the person accepting th e ord er agrees to perform
d zie ło sztu ki work / piece of art specified work, and the p rin cip a l agrees to pay rem uneration to him / her.
o d b ió r dzieła acceptance

89
 >■ ; 1 ; I . '
CIVIL CODE 31. C o n tra ct to pe rfo rm a sp e cifie d task

■ Świadczenie usług oznacza każdą transakcję niestanowiącą dostawy towarów (77/38g , Termin w yko na nia Dzieła zostaje ustalony na: [data}.
/ EWG art. 6 RZ). The deadline fo r co m p le tio n o f th e W ork shall be: |date].
S up ply o f services means any transaction w hich does not constitute a supply of goods
(77 / 388 / EEC, OJ L. 145, 13.6.1977). D zieło zostanie w yko n a n e w term inie x m iesięcy od podpisania um owy.

The W ork w ill be p e rfo rm ed w ith in x m onths from signing the contract.

i Z a m a w ia ją c y w yp łaci W ykonaw cy w yn ag rodze nie w w yso ko ści x z! (słow nie: x) w ter­

W ZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
;;;! Um ow a zawarta w dniu [data] w [m iejscow ość] pom iędzy:
[firm a spółki] z siedzibą w [m iejscow ość], zarejestrow aną w Sądzie Rejonowym
w [m iejscow ość], w ysokość kapitału zakładowego: ... PLN, członkowie Zarządu: ABC,
zwaną dalej Z am aw iającym , reprezentowaną przez X oraz
Y, zamieszkałym w [m iejscow ość], le gitym ującym się do w o dem osobistym n r : z w a -
nym dalej Przyjm ującym zam ó w ie nie (WUIP 2000, s: 249).
This contract is concluded on [date] in [place] between
[business name] seated in [place], registered in the D istrict Court in [place], initial capital
am ount of PLN m em bers of m anagem ent board: ABC, hereinafter referred to as the
Principal, represented by X and
Y, resident of [place], ID No. ..., hereinafter referred to as the C om m issioned Party,
U n o w a Zawarta w [m iejscow ości, dnia [data], pom iędzy: Z am aw iającym [nazwa fir­
m y] z siedzibą w [m iejscow ość], reprezentowanym przez [nazwisko i imię] a Wyko­
nawcą [nazwisko i im ię] zamieszkałym [m iejscow ość].
This contract is entered into in [place] on [date] between th e Principal [business name]
based in [place], represented by [full name] and the C om m issioned Party [full name]
residing in [place].
Zam aw iający p o w ie rza w yko n a n ie , a Przyjmujący zam ówienie zobowiązuje się wyko­
nać: ..., zwane w dalszej części niniejszej U m ow y Dziełem (WUIP 2000, s. 249),
The Principal agrees to e n tru s t the Com m issioned Party w ith th e perform ance and the
C om m issioned Party agrees to perform : hereinafter referred to as the Work.
Zam aw iający zam aw ia, a W ykonawca zobowiązuje się przeprow adzić następujące
prace: (NEB 2001, s. 63).
The Principal agrees to o rd e r and the C ontractor agrees to carry o u t the following
w o rk :
minie y dni od daty odbioru dzieła.
The Principal shall pay the? Com m issioned .Pally.Ji rem u n e ra tio n of PLN x (say x) w ithin
y days from the receipt of the work.
p W ynagrodzenie W ykonaw cy będzie płatne w dw u częściach w edług następujących
zasad: ...
The rem uneration shall be paid to the Com m issioned Party in tw o instalm ents on the
following term s: ...
P zekazanie Dzieła nastąpi na podstaw ie p ro to k o łu zda w czo -odb io rczego , którego
w?or stanowi Załącznik nr 1 do niniejszej Urnow y (WUIP 2000, s. 249).
The transfer of the W ork shall take place on the basis o f a ha nd -over p ro to co l, a te m ­
plate of which is contained in A ppendix No. 1 to this Contract (WUIP 2000, p. 248).
W przypadku stwierdzenia w a d w w ykonanej pracy W ykonawca zobowiązuje się do ich
nieodpłatnego usunięcia w term inie x dni od daty zgłoszenia reklamacji.
In the event that the w o rk has been found defective, the Com m issioned Party agrees to
remove the defects w ith in x days of m aking the com plaint.
! Dzieło będzie uw ażane za odebrane po jego dostarczeniu Zam awiającem u oraz p o d p i­
saniu protokołu zdaw czo-odbiorczego przez Zam awiającego oraz Przyjm ującego za­
mówienie (WUIP 2000: 249).
The Task shall be deem ed received fo llo w in g its delivery to the Principal and after the
Principal and the C om m issioned Parly have signed the hand-over protocol.
i Wykonawca nie może powierzyć w ykonania dzieła osobom trzecim bez pisem nej zgo­
dy Zamawiającego.
The Com m issioned Party may not entrust the perform ance of w ork to third parties
w ithout the Principal's w ritte n consent.
f i Wszelkie zm iany niniejszej um o w y wym agają dla swej ważności form y pisemnej.

Przyjm ujący zam ów ienie oświadcza, że prowadzi działalność gospodarczą i jest upraw­ Any am endm ent to this contract m ust be made in w ritin g in order to be valid.
niony do w ystaw iania faktur VAT (WUIP 2000: 249).
The C om m issioned Party represents that s/he is carrying on business and has power
to issue VAT invoices.

!J Przyjm ujący zam ów ienie zobowiązuje się rozpocząć w y k o n y w a n ie Dzieła w dniu [data]
i przekazać Dzieło Zam aw iającem u nie później niż w dnju [data] (WUIP 2000, s. 249).
The C om m issioned Party undertakes to com m ence perform ance o f the W ork on [date]
and transfer the W ork not later than on [date].

90 91
CIVIL CODE 32. B u ild in g co n tra ct

cegła brick
32, UMQWA:,0 ROBQTY BUDOWIANE cement cement
32. BUILDING CONTRACT data objęcia w posiadanie, zasiedlenia nieru chom o ści m ove-in date, possession date,
occupancy date
decyzja o w arunkach za b u d o w y i zag osp od arow an iu teren u outline planning decision
a rm atura i instalacje fixtures and fittings deweloper (in w e sto r b u d o w la n y ) developer
bank b u d o w n ic tw a housing bank dobudowa addition
beton concrete donl house, home
beton zbro jo ny reinforced concrete jo m jednorodzinny single-fam ily house
b iu ro w ie c office block (UK), office building (USA) dom w łasno ścio w y ow ner-occupied house
bu do w a construction, building dopływ w o d y w ater inlet
b u d o w a dróg road construction, road building drewno bu do w la ne tim be r
dziennik b u d o w y building site log dw upoziom owy bi-level
h arm onogram b u d o w y construction schedule działka budow lana building land, construction plot
k ie ro w n ik b u d o w y site superintendent, construction supervisor, building site manager działka budow lana niezubrojona unim proved building land
koszt b u d o w y building costs, building expenditure działka budow lana uzbrojona im proved building land
plac budow y, bu do w a building ground fuszerka bu do w la na jerry-build ing
teren b u d o w la n y building estate, building land granica nieruchom ości boundary, property line
teren b u d o w y building site inspekcja bu do w la na building inspection
w b u do w ie under construction inspektor / urzędnik nadzoru bu d o w la n e g o clerk of works
b u d o w n ic tw o building industry, construction, building inspektor b u d o w la n y building inspector
b u d o w n ic tw o gospodarcze building for trade and industry inspektor nadzoru b u d o w la n e g o inspector of construction supervision
b u d o w n ic tw o m ieszkaniow e house-building, hom e building, residential construction główny in spe kto r nadzoru b u d o w la ne go chief inspector of construction supervision
b u d o w n ic tw o naziem ne construction engineering inspektor nadzoru in w e sto rskie g o investor's supervising inspector
b u d o w n ic tw o 'p o d z ie m n e civil engineering instalacje w e w n ę trzn e in do or installations
b u d o w n ic tw o socjalne social housing construction, no n-p rofit housing inwestor investor
bu do w nictvyo w ie lo ro d zin n e m ulti-fam ily construction inżynier b u do w la ny civil engineer, construction engineer
budynek building jednostka m ieszkaniow a dw elling unit, housing unit
budynek / budoyva, w stanie su ro w y m bare m asonry and carpentry kodeks b u d o w la n y building code
budynek a d m in istra cyjn y adm inistration building kosztorys szacunkow y estimate of quantities and costs
budynek b iu ro w y office building książeczka m ieszkaniow a housing savings book
działka {parcela) lot, parcel o f land księga w ieczysta land and m ortgage register
p o dział geodezyjny property survey wniosek o założenie księgi w ieczystej m otion to create a land and m ortgage register
budynek gospodarczy building for trade, industry and farm ing materiał b u d o w la n y building m aterial, construction material
budynek m agazynow y warehouse building mieszkanie flat, apartm ent
budynek m ieszkalny residential building, apartm ent building mieszkania zastępcze alternative housing
budynek nie przeznaczony do ce ló w m ieszkalnych, budynek niem ieszkalny popyt na m ieszkania housing dem and
non-residential building przydział m ieszkań housing allocation
budynek p a ń s tw o w y public building murarz mason, bricklayer
budynek p lo m b o w y link building nadbudowa additional storey, superstructure
budynek p rze m ysłow y industrial building oczyszczalnia ście ków w ater treatm ent plant, sewer treatm ent plant
budynek rolniczy agricultural building oddać obiekt to hand over the object
budynek szkolny educational building ogrodzenie teren u b u d o w y site fence
budynek użyteczności publicznej public building piasek sand
budynek w ielo kon dyg nacyjny, w ie lo ro d z in n y high rise, block of flats, m ulti-fam ily
plan bezpieczeństwa i ochrony zd ro w ia security and health protection plan
dw elling
plan zagospodarow ania city plan, master plan, zoning arrangem ents of the land
budynek w o ln o sto ją cy detached building, isolated building, separate building
tworzyć plany zag osp od arow an ia terenu to create zoning arrangem ents of the land
budynek zabytkow y, budynek w p isa n y na listę d zie d zictw a historie building, heritage
pozwolenie b u d o w la n e / na bu do w ę building perm it, planning perm ission
building, listed building

92 93
CIVIL CODE 32. B u ild in g co n tra ct
w n io se k o w y d a n ie po zw o len ia na b u d o w ę building pe rm it application roboty sztukatorskie stucco w ork
prace w y k o ń c ze n io w e fin is h in g (o p e ra tio n s ), b u ild -o u t roboty ślusarskie fitte r's w ork
p ra co w n ik b u d o w la n y builder oboty tynka rskie plaster w o rk
p ra w o b u d o w la n e C onstruction Law roboty w ie rtn icze drilling w ork
p ro c e s b u d o w la n y c o n s tru c tio n p ro ce ss roboty w yko ńcze nio w e fin ish in g w ork
p ro je k t b u d o w la n y building project roboty ziemne earth w ork, diggings
p ro je k ta n t w n ę trz interior decorator roZpocząć ro b o ty to begin building w ork
przedsiębiorca b u d o w la n y contractor, building contractor, building entrepreneur rozbiórka dem olition, pulling dow n
prze m ysł b u d o w la n y building industry, building trade r o z b u d o w a extension, redevelopm ent, outw ard extension

przestrzeń niezabudow ana space unclosed sanio W o la bu do w la na lawless construction

p rzyjm o w a ć w yko na ne ro b o ty to take over / to accept w o rk perform ed / done le g a lizow ać sam o w o lę b u do w la ną to "legalise" a structure built w ith o u t a valid building
permit
przyłącze hook-up
sezon bu do w la ny building season
rachunek receipt
kopia rachunku copy of receipt smote tar
spółdzielnia bu d o w la n o -m ie szka n io w a housing co-operative society, building society
w y s ta w ić rachunek to dra w up a receipt
re m o n t repairs, reconditioning, refurbishm ent spółdzielnia m ieszkaniow a tenants' housing co-operative society, housing co-operative
ściana nośna supporting / bearing wall
re m o n t k a p ita ln y capital repairs
ściana szczytowa gable
re m o n to w a ć to do repairs, to repair, to recondition, to refurbish
ściana zew nętrzna outer w all
ro b o tn ik b u d o w la n y construction w orker
ścianka działow a partition w all
ro b o ty blacharskie sheet metal w ork
tereny budow lane bu ild in g land
ro b o ty b u d o w la n e construction w ork
tynk zew nętrzny exterior rendering > <
o d b ió r ro b ó t b u d o w la n ych handing over of construction works
umov|& o ro b o ty bu do w la ne building contract, construction contract
ro b o ty b u d o w la n o -m o n ta żo w e construction and erection assem bling (fitting) work
umowa o w yko na nie re m o n tu b u d o w li contract fo r repairs of a-construction
ro b o ty ciesielskie carpentry
umowa o w yko na nie re m o n tu budynku contract fo r repairs of a building
ro b o ty dekarskie roof w ork
usterka defect
ro b o ty d ro g o w e road w ork
usterka w idoczna patent defect
ro b o ty instalacyjne plum bing
użytkownik w ie czysty nieruchom ości g ru n to w e j holder o f perpetual usufruct rights to
ro b o ty izolacyjne isolation w ork the land
ro b o ty kam ieniarskie stonew ork wapno lime ,
ro b o ty kesonow e caisson w ork, pneum atic w o rk wfadze budow lane building authority
ro b o ty konserw acyjne m aintenance w ork wyburzać to dem olish, to tear dow n, to pull dow n
ro b o ty ko w a lskie blacksm ith w ork wyburzanie dem olition, razing, tearing dow n, knocking dow n, pulling dow n, clearance
ro b o ty m elioracyjne m elioration w ork
wykonanie ro b ó t perform ance of building w ork, carrying out of w orks o f construction
ro b o ty m o n ta żo w e assembly, assem bling wykonanie ro b ó t w sposób w a d liw y lub sprzeczny z u m o w ą perform ance o f building
ro b o ty m ura rskie m asonry w ork, brickw ork work in a m anner w hich is defective or inconsistent w ith the contract
ro b o ty niw elacyjne levelling wykonanie ro b ó t w e d łu g w ska zó w e k in w e sto ra perform ance of w o rk in accordance w ith
ro b o ty po dsyp kow e ballasting w ork the investor's instructions
ro b o ty p o d w o d n e underw ater w ork wykonawca contractor
ro b o ty podziem ne underground work wykończenie o b ie ktu finishing o f the object
ro b o ty posadzkarskie parquet w ork wywłaszczenie expropriation
ro b o ty p rzyg o to w a w cze prelim inary w ork, preparatory work zakaz budowania building m oratorium
ro b o ty publiczne public works zasiedlenie occupation, occupancy
ro b o ty re m o n to w o -b u d o w la n e repair and construction w ork pierwsze zasiedlenie first occupation, initial occupancy
ro b o ty ro zb ió rko w e d e m o litio n w o rk zagospodarowanie przestrzenne real estate spatial developm ent, outline planning
ro b o ty s a n ita rn e sanitary engineering w ork zastój b udow lany building slum p
ro b o ty spaw alnicze w e lding w ork zbrojenie reinforcem ent
ro b o ty sto la rskie jo ine ry
ro b o ty szklarskie glazing w ork

94 95
CIVIL CODE
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
■ Przez um o w ę o ro b o ty bu do w la ne w yko n a w ca zobowiązuje się do oddania przewj
dzianego w um ow ie obiektu, w ykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiecU
technicznej, a in w e s to r zobowiązuje się do dokonania w ym aganych przez wlaściw8
przepisy czynności związanych z przygotow aniem robót, w szczególności do przekazg.
nia terenu b u d o w y i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówio.
nego w ynagrodzenia (KC art. 647).
Under a b u ild in g co n tra ct the co n tra cto r agrees to com plete the object specified in thg
contract, erected in accordance w ith the plan and the principles o f technology, and tha
in ve sto r agrees to perform the acts required by the relevant provisions and connected
w ith the preparation o f the construction work, in particular to provide the building sit8
and the plan, as w ell as to accept the object and to pay the agreed remuneration (Pee
1997, p. 115).
■ „B u d yn e k" to dow olna konstrukcja trwale związana z gruntem lub w nim osadzona.
A bu ild in g means any structure fixed to or in the ground (77 / 388 / EEC, OJ L. 145
13.6.1977).
I R o bo ty b u d o w la n e oznaczają budowę, a także prace polegające na przebudowie, mon.
tażu, rem oncie lub rozbiórce obiektu budow lanego (PrBud art. 3).
C o nstructio n w o rk s shall mean construction as w ell as w orks such as assembly, mo­
dernisation, overhaul o r d e m o litio n o f an object.
■ R em ont oznacza w ykonyw anie w istniejącym obiekcie budow lanym robót budowla­
nych polegających na odtw orzeniu stanu pierw otnego, a nie stanowiących bieżącej
konserwacji (PrBud art. 3). ;f
"O ve rh a u l" shall mean perform ance of construction w orks aim ing at the reconstruction
o f its initial status perform ed in an existing object w hich at the same tim e are not its cur­
rent maintenance.
■ Pozw olenie na bu do w ę oznacza decyzję adm inistracyjną zezwalającą na rozpoczęcie
i prowadzenie b u do w y lub w ykonyw anie robót budow lanych innych niż budowa obiek­
tu budow lanego (PrBud art. 3).
A b u ild in g p e rm it refers to an adm inistrative decision perm itting commencement and
continuation of building or perform ance of construction w orks other than construction
of an object.
W ZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
Um owa zawarta w dniu [data] w [m iejscow ośćj pom iędzy:
1 ) [im ię i nazwisko], zamieszkałym w [m iejscow ość], le gitym ującym się [xj, zwanym
dalej In w e sto re m a
2) Y Spółką z 0 .0 . z siedzibą w [m iejscow ości, reprezentowaną przez [im ię i nazwisko)/
działającego jako ..., zwaną dalej W ykonaw cą.
96
32. B u ild in g co n tra ct
f l i i s c o n tra c t is m a d e o n [d a te ] in [p la c e ] b e tw e e n :
1) (full nam e], re s id in g in [p la ce ], h o ld e r o f [x], h e re in a fte r c a lle d the Inve sto r and
2) Y Spółka z 0 .0 ., seated in [p la ce ], re p re s e n te d by [fu ll n a m e ], a c tin g as ..., h e re in a fte r
called th e C ontractor.
zleca W ykonawcy, a W ykonawca zobow iązuje się do w yko na nia ro b ó t bu­
In w e s to r
dowlanych polegających na budow ie dom u jednorodzinnego, m urow anego, o po ­
wierzchni całkow itej x m 2.
The Investor hereby com m issions the C ontractor and the C ontractor agrees to perform
c o n s tru c tio n w o rk, i.e. the building of a single-fam ily brick house, the total area of
which shall be x square metres.
I... Inwestor zatrudnia W ykonawcę w celu zbu do w an ia ... zgodnie z planami i specyfikacja­
mi załączonymi do niniejszej umowy.
The Investor herew ith hires the C ontractor to c o n s tru c t... in accordance w ith plans and
specifications attached hereto.
j Wykonawca zobowiązuje się do w yko n a n ia ro b ó t b u d o w la n ych polegających na bu ­
dowie x zgodnie z przedstaw ionym planem.
The Constructor shall pe rfo rm th e co n stru ctio n o f x in strict accordance w ith the plan
provided.
j ] Inw estycja b u d o w la n a zostanie zrealizowana zgodnie z Pozwoleniem na budowę, Pro­
jektem budow lanym oraz pozostałą dokum entacją techniczną z m ateriałów bu d o w la ­
nych dostarczonych przez Inwestora.
The C onstruction In ve stm e n t w ill be carried out in co n fo rm ity w ith the Building Permit,
the Construction Project and the other technical docum entation and w ill be perform ed
using construction m aterials supplied by the Investor.
b Wykonawca otrzyma stale w ynagrodzenie za zbudowanie x, w wysokości ogółem y PLN.
The Contractor shall receive a fixed price for the construction of x totalling PLN y.
t;i Strony określają w yso kość w yn a g ro d ze n ia przysługującego W ykonaw cy na kwotę
x PLN (słownie X złotych).
The Parties se t th e a m o u n t o f re m u n e ra tio n due to the Contractor at PLN x (say x zloty).
L Strony określają ostateczny te rm in p ła tn o ści w yn ag rodze nia jak następuje:
The Parties set a fin a l date fo r pa ym en t o f sum s due as follow s:
B Wynagrodzenie obejm uje wszystkie prace w ykonane przez W ykonawcę i je go p o d w y ­
konawców w ramach Inw estycji budowlanej.
The rem uneration includes all tasks pe rfo rm ed b y the C ontractor and its subcontrac­
tors within the fram ew ork of this Construction Investm ent.
-• Wypłata wynagrodzenia nastąpi zgodnie z załączonym do niniejszej u m o w y harm ono­
gramem.
Payment shall be in accordance w ith the schedule attached hereto.
97
CIVIL CODE
W razie nieuiszczenia pełnej kw o ty w ynagrodzenia przewidzianego um ow ą w ostatecz.
nym term inie płatności, W ykonawca ma praw o do zawieszenia w yko n a n ia swoich
obow iązków w zględem Inwestora.
W here a sum due under this c o n tra c t is not paid in full by the final date for payment, the
C o n tra c to r has the right to suspend perform ance of his obligations under the contract
to the Investor.
S trony ustalają, iż w przypadku nieukończenia prac w przewidzianym w um ow ie termi­
nie, W ykonaw ca zapłaci Inw estorow i odszkodowanie um ow ne w w ysokości x PLN.
The Parties agree that if the w o rk is n o t com p le te d w ith in the tim e set forth in this
agreem ent, the Contractor shall pay to the Investor the sum of PLN x as liquidated
damages.
W ykonawca zobowiązuje się do starannego i spraw nego w ykonania zleconej pracy.
The C ontractor shall d ilig e n tly and e x p e d itio u sly com plete the w o rk w h ich is assigned.
Inw estor i jego przedstawiciele mają prawo do przeprow adzenia k o n tro li prowadzo­
nych prac w każdym czasie.
The Investor and the Investor’s representatives shall be entitled to in spe ct the work
in progress at any tim e.
I w e sto r je s t up ow ażnion y do a n u lo w a n ia niniejszej u m o w y na następujących wa­
runkach:
The Investor shall be entitled to cancel this agreem ent upon the fo llo w in g terms:
M Inw e stor może an ulow a ć niniejszą um ow ę za x-dn io w ym pisem nym wypowiedzeniem,
The Investor may cancel this agreem ent upon x days w ritten notice.
W sprawach nieuregulow anych w niniejszej U m ow ie mają zastosowanie przepisy Ko­
deksu cyw ilne go oraz ustawy z 7 lipca 1994 r, - Praw o bu do w la ne (WUIP 2000, s. 223).
The provisions of the Polish Civil Code and the Act dated 7"' July, 1994 - Construction
Law are applicable to issues not governed by this Contract.
33 UMOWA PORĘCZENIA
33. CONTRACT OF SURETYSHIP
d łu żn ik g łó w n y principal debtor
lis t g w a ra n c y jn y surety bond
poręczenie suretyship, guarantee
poręczenie b e zte rm in o w e unlim ited suretyship
poręczenie m a ją tko w e financial guarantee
poręczenie za dtug surety fo r a debt
dać jako poręczenie to give / to furnish security
k w o ta / w yso kość poręczenia am ount of surety, am ount of security
98
33. C o ntract o f s u re ty s h ip
udzielać / udzielić poręczenia to grant suretyship
u n i o w a poręczenia contract of suretyship, guarantee contract
w y s o k o ś ć poręczenia am ount of surety
p o r ę c z y c i e l surety, guarantor, person standing security, warrantor, voucher
p o r ę c z y c i e l w e k s lo w y indorser
oświadczenie poręczyciela surety's declaration
w y s tę p o w a ć jako (czyjś) poręczyciel to go guarantee (for someone)
poręczyć za dłu g to guarantee a debt, to assume suretyship for a debt
poręczyć za kogoś to stand surety, to stand security for som eone, to stand guarantor,
to act as surety
urnow a o ubezpieczenie od sprzeniew ierzenia fide lity bond
współporęczyciel principal on a contract of indem nity
w yko n a ć zobow iązanie to perform an obligation
zapłata przez potrącenie paym ent through deduction
fllld d k W ..
d e f in it io n s
I Przez um o w ę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się w zględem wierzyciela wykonać
zobowiązanie na w ypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie w ykonał (KC art. 876 § 1).
Under the co n tra ct o f su re tysh ip the su re ty agrees to perform the obligation w ith re­
spect to the creditor w here the creditor fails to perform it (PCC 1997, p. 156).
i WZORY ZDAŃ
USEFUL S E N T E N C E S
■. Zawarta w [m iejscow ość] w dniu [data] pom iędzy
1 ) [firma spółki] z siedzibą w [m iejscow ość], reprezentowaną przez Inazwisko i imię],
zwaną dalej W ierzycielem a
2) (nazwisko i im ię], zamieszkałym w [m iejscow ość] zwanym dalej Poręczycielem.
This Agreem ent made in [place] on [date] between
1 ) [business name] seated in [place], represented by [full name], hereinafter referred to
as the C reditor, and
2) [full name], resident of [place], hereinafter referred to as the Surety.
■>: Wierzyciel oświadcza, że w dniu [data], zawarł z [firma spółki] z siedzibą w [m iejsco­
wość], zwaną dalej D łużnikiem u m o w ę pożyczki kw oty ... PLN (NEB 2001, s. 152).
The Creditor states that on [date] s/he made agreem ent fo r loan o f PLN ... w ith [busi­
ness name], seated in [place], hereinafter referred to as the Debtor.
I Poręczyciel oświadcza, że zapoznał się z umową pożyczki określoną powyżej.
The S urety states that s/he has noted the contents of the loan agreem ent as specified
above.
CIVIL CODE
34. Contract o f warehousing / storage
Poręczyciel poręcza sptatę przez Dtuźnika na rzecz W ierzyciela pożyczki wraz z odsetka- 0brót m agazynow y slock turnover
mi stosowanie do w arunków um o w y pożyczki (NEB 2001: 152). opłaty składow e storage charges
The S urety guarantees paym ent of the loan along w ith the interest by the Debtor to the przechowawca keeper
Creditor pursuant to the term s of conditions o f the loan agreement. przedsiębiorstw/ó składowe storehouse business, warehouse company, warehouse
business
Poręczenie zostaje udzielone na okres x miesięcy. prowadzić p rze dsiębiorstw a s kła d o w e g o to manage a warehouse
The sure tysh ip shall be assumed fo r a period of x months. przestrzeń skła do w a storage space, warehouse space
renianent inventory
Poręczyciel zobowiązuje się w obec W ierzyciela do w yko na nia zob ow iąza nia Dłużnika przeprowadzać / prze pro w ad zić rem a ne nt to take an inventory
,ewers receipt
wynikającego z um o w y pożyczki, w w ypadku g d yb y Dłużnik zobowiązania nie wykonał.
robotnik skła d o w y warehouse hand
The Surety agrees to perform , w ith respect to the Creditor, th e o b lig a tio n of the Debtor sldacl / dom skła d o w y warehouse
arising under the contract of loan if the Debtor has failed to perform it.
skład konsygnacyjny consignment warehouse
skład podręczny stock-rooni
W ierzyciel pow in ie n po w ia d o m ić Poręczyciela o wszelkich opóźnieniach Dłużnika
brakować na składzie to be out of stock
w spe łn ian iu św iadczenia.
iflieć na składzie to have in stock
The Creditor shall inform the Surety of any default in the perform ance of the obligation
odebrać to w a ry ze składu to withdraw / to collect goods from a warehouse
by the Debtor, towar na składzie stock in hand
jlożenie na skład staring, storage, warehousing
W przypadku niespłacenia pożyczki przez Dłużnika w term inie określonym w umowie
złożyć na skład to place in a warehouse, to deposit in a warehouse
pożyczki, Poręczyciel zobowiązuje się do jej zw rotu w term inie x dni od daty powiado­
składać w depozyt to deposit, to place on deposit
mienia przez W ierzyciela o zwłoce.
składający storing depositor, lessee, consignor into storage
In the event of the B orrow er's failure to repay th e loan by the da(e set in the loan agree? składować, magazynować to store, to stock, to warehouse
m erit, the Surety agrees to repay the loan w ith in x days of relevant notification by the składowanie storage, storing
Creditor. składowanie to w a ru storing of goods, storage of goods
koszty składow ania storage costs, costs of warehousing
W sprawach nieunorm ow anych niniejszą um ow ą mają zastosowanie przepisy Kodeksu okres składow ania duration of storage
cyw ilne go .
ii < < potrącić koszty składowania to deduct storage costs, to deduct costs of warehousing
The pro visio ns of the Polish C ivil Code are applicable to m atters not governed by this składowe warehouse fee
Contract. stan magazynu stock on hand
ubezpieczenie składow anego to w a ru insurance of the stored goods
umowa składu contract of storage, deposit contract / agreement
urządzenie m agazynow e storage facilities
uzupełniać zapas to refill the stock, to replenish the stock, to restock
34, UMOWA SKŁADU warrant warehouse‘warrant
wydać tow ar to release goods
34. CONTRACT OF WAREHOUSING / STORAGE wyprzedać zapas to clear the stock
zapewnić przestrzeń skła d o w ą to provide storage space, to provide warehouse space
chłod nia cold store, refrigerator ilecenie w ydania, k w it w yd a w c z y delivery order
d o m skła d o w y warehouse
regulam in do m u skła do w eg o warehouse's by-laws
d o w ó d składow y, w a rra n t storage / warehouse certificate, warehouse warrant, certificale
o f deposit, negotiable warehouse receipt (USA)
DEFINITIONS
w yd a ć d o w ó d skła d o w y to issue / to make out a warehouse receipt
inw en taryzacja inventory, stocktaking
ko n to m agazynow e stock-account 1 Przez um ow ę składu przedsiębiorca s k ła d o w y zobowiązuje się do przechowania, za
księga m agazynow a stock book wynagrodzeniem, oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych (KC art. 853 § 1).
k w it skła d o w y warehouse receipt Under a contract of storage the storehouse agrees to keep the goods accepted for
m agazynier warehousem an, stock-keeper, stock clerk storage against remuneration (PCC 1997, p. 152).
m agazynow ać to store, to warehouse

100
101
CIVIL CODE
H D o w ó d s k ła d o w y jest w ysta w io n ym przez dom składow y publiczny - no żądanie !
składającego tow ary - do kum entem będącym do w o dem zawarcia um o w y składu
Składa się on z rew ersu i warrantu.
A storage ce rtifica te is a docum ent issued by a storehouse, upon the request of a per
son placing goods w ith it, w hich confirm s that a contract of storage has been conclu
ded. It is com posed o f receipt and warehouse warrant,
I I Rewers stanow i składow y do w ó d posiadania, um ożliw iający przeniesienie na innąoso.
bę prawa dysponow ania tow arem bez konieczności je g o translokacji.
The receipt is a d e po sit possession certificate, w hich enables the transfer o f the right to
dispose the goods w ith o u t the need to relocate them .
H W arran t stanow i składowy do w ó d zastawniczy, um ożliw iający ustanow ienie zastawu
na złożonym towarze.
The w arehouse w a rra n t is a de po sit pledge certificate, w h ich enables the establish■
m ent of a pledge on the goods.
W ZORY ZDAŃ
U SEFUL SENTENCES
Przedm iotem niniejszej U m o w y jest udostępnienie S kładającem u magazynu.
The subject of this agreement is to make a warehouse available to the S torin g Depositor,
Przyjęte tow a ry będą składow ane w ocieplonym m iejscu (NEB 2001, s. 70).
The goods shall be stored in a w arm place.
U m o w ę składu zawiera się na okres ... miesięcy.
The co n tra ct of storage shall be f o r ... m onths.
’i Składający ma obowiązek poinform ow ania Przedsiębiorstwa S kładow ego o chęci prze­
dłużenia u m o w y nie później niż 4 dni przed w ygaśnięciem u m o w y składu.
The S to rin g D epositor is obliged to notify the Storehouse Business o f exercising his
option to extend th e co n tra ct not later than 4 days before the contract of storage expires,
, ! Przedsiębiorstw o Składowe ma obowiązek ubezpieczenia to w a ru .
The Storehouse Business is under an obligation to insure the Goods.
' i K osztam i ubezpieczenia tow aru Przedsiębiorstw o Składowe obciąży Składającego.
The Storehouse Business shall charge insurance costs o f the stored goods to the
S toring Depositor.
102
35. Safe-keeping agreem ent
i 35, UMOWA PRZECHOWANIA
' i ^ 35. SAFE-KEEPING AGREEMENT
t
)
deponent bailor
depozytariusz bailee
p r z e c h o w a n i e safe-keeping, bailm ent, keeping
na p r z e c h o w a n iu (w depozycie) in escrow
oddać na przechow anie to put in to safe-keeping
pow ierzyć coś kom uś na przechow anie to entrust som ething to som e bo dy's
safe-keeping, to place in safe-keeping
przechowalnia bagażu left-luggage office
przechowawca keeper, bailor
składający na prze cho w an ie storing depositor
urnowa przechow ania safe-keeping agreem ent, bailm ent agreem ent, contract
of s a fe -k e e p in g
^ --------------------------------------- ----- ----------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------- --------- --------------------
B H Im S r
d e f in it io n s
I Prżpz um ow ę przechow ania przechow aw ca zobowiązuje się zachować w stanie nie
pogorszonym rzecz ruchom ą oddaną mu na przechowanie (KC art. 835).
Under the co n tra ct o f safe-keeping the keeper agrees to keep in an undeteriorated co n ­
dition the m ovable thing given to him / her for safe-keeping (PCC 1997, p. 148).
| Przechowanie (depozyt) - um owa, na m ocy której przechow aw ca (depozytariusz) zo­
bowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchom ą oddaną mu na prze­
chowanie przez deponenta (EPBG 1996, s. 33).
Bailment - a contract between the b a ilo r and the bailee w h ere by the bailor deposits
goods w ith the bailee w h o is responsible fo r their safe custody (EPBG 1996, p. 32).
j WZORY ZDAŃ
USEFUL S E N T E N C E S
S i Przedmiotem u m o w y je s t złożenie przez Składającego na p rz e c h o w a n ie to w a ró w do
magazynu P rzechow aw cy zn a jd u ją c e g o się w [m ie js c o w o ś ć ].
The subject of the contract is to place the goods by S to riijg D e po sitor to be kept in the
Keeper's storage facility located in [płace], \
—___ ________________________________________ i____________________
R Przechowawca z o b o w ią z u je się w szcze g ó ln ości d o:
- udostępnienia Magazynu Składającemu na jego żądanie w celu przeprowadzenia
weryfikacji zgodności warunków składowania ze specyfiką Towaru,
- przyjmowania Towaru dostarczonego do Magazynu jak rów nież do wydawania
Towaru.
103
CIVIL CODE ^ 36. C o n tra ct o f m andate, m a n d a to ry c o n tra ct
The Keeper agrees, in particular, to:
- make the storage facility available to the Storing Depositor at the latter's request in
ord er to ensure that the storage conditions are optim al for the goods to be stored,
- accept the Goods delivered to the storage facility and release the Goods.
' Przyjęcie T ow a rów do prze cho w an ia odbędzie się w obecności Przechowawcy i Skła­
dającego.
The G oods shall be taken in to storage fa c ility at the presence o f the Keeper and the
Storing Depositor.
Przechowawca zobowiązany jest do w y d a n ia d o w o d u skła do w eg o za każdą dostawę
Towaru, w którym będzie w ym ie n io n y rodzaj, ilość, oznaczenie i sposób opakowania
oraz term in, na jalci Towar został złożony na przechowanie.
The Keeper is obliged to issue a w arehouse re ce ip t fo r each delivery o f Goods wherein
there are specified the kin d and q u a n tity o f goods, th e ir m arking, m an ne r o f pack­
aging and the term fo r w hich the goods are to be stored.
36. UMOWA ZLECENIA
36. CONTRACT OF MANDATE, MANDATORY CONTRACT
w yko nyw a ć czynności to conduct activities, to perform activities
zlecać to com ijiission , to charge, to entrust, to assign, to order
zlecenie 1 . mandate 2 . com m ission
zlecenie nieo dpłatne gratuitous com m ission
zlecenie odpitatne1 rem unerated com m ission
przyjąć zlecenie to undertake a com m ission
zleceniobiorca party com m issioned, contractor, m andatory, agent
zleceniodaw ca principal, party ordering, com m issioning party, m andator
IB IIS IIS B
D E F IN IT IO N S
■ Przez um o w ę zlecenia przyjm ujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej
czynności praw nej dla dającego zlecenie (KC art. 734 § 1 ).
Under a co n tra ct of m andate the m andatory agrees to perform a definite act in law for
the mandator.
104
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
Zleceniodawca zleca, a Z leceniobiorca zobow iązuje się do...
The M a n d a to r com m issions the M a n d a to ry and the M andatory agrees to perform ...
Zleceniobiorca zobowiązuje się na zlecenie Z lece nioda w cy do ...
The M an da to ry agrees to p e rfo rm ... upon a m andate of the Mandator.
Zleceniobiorca nie może pow ierzyć w ykonania zobowiązań w ynikających z tej um o w y
innej osobje bez uprzedniej pisem nej zgody Zleceniodawcy.
The M an da to ry m ay not entrust perform ance of the obligations arising under this con­
tract to third persons w ith o u t the p rior w ritten consent o f the Mandator.
W ynagrodzenie Z leceniobiorcy za w yko na nie czynności przewidzianych w niniejszej
umowie Wynosi x PLN.
The M andatory's rem u ne ration fo r perform ance o f the activities set forth in this Con­
tract shall am ount to PLN x.
Strony ustalają, że Przyjmujący zlecenie za w ykonanie zlecenia o trzym a w yn a g ro d ze ­
nie w kwocie x zł (słownie złotych: xj.
The Parties agree that the M andatory shall be rem u ne rated fo r his / her w ork in the
amount o f PLN x (say x).
W ynagrodzenie będzie płatne w term in ie x dni po w ystaw ien iu faktury przez Zlece­
niobiorcę.
Remuneration shall be paid w ith in x days after the invoice has been issued by the M an­
datory.
Przyjmujący zlecenie może, za zgodą Dającego zlecenie, powierzyć w ykonanie zo­
bowiązań w ynikających z niniejszej u m o w y oso bo m trzecim .
The M an da to ry may, w ith the consent of the M andator, entrust the perform ance of the
obligations arising Under this contract to third parties.
i Zmiany U m ow y w ym a g a ją fo rm y pisem nej pod rygorem nieważności.
Any am endm ents to this Contract m u st be m ade in w r itin g fo r their validity.
i W sprawach nieuregulow anych niniejszą U m ow ą mają zastosowanie przepisy Kodek­
su cyw ilnego.
The provisions o f the Polish C ivil Code are applicable to m atters not governed by this
Contract.
105
 CIVIL CODE
37;UM0WA SPEDYCJI
3 7 . C O N T R A C T O F F O R W A R D IN G
agencja o krę to w a , b iu ro okrętowe s h ip p in g agency
agent o k rę to w y s h i p p i n g a g e n t
a te st w a g i w e i g h t c e r t i f i c a t e
b iuro spedycyjne shipping agency
d o k u m e n t y ła d u n k o w e p r z e w o z o w e (w ysyłkow e)
shipping papers
firm a spedycyjna shipping firm
kabotaż, żegluga kab otażo w a coastal shipping
kon osa m ent bill of lading
kon osa m ent bezpośredni through bill of lading
kon osa m ent im ie n n y straight bill o f lading
konosam ent prze ła d u n ko w y transhipm ent bill of lading
kon osa m ent zbiorczy collective bill of lading
konosam ent żeglugi ś ró d lą d o w e j inland w aterw ay bill of la r
koszty w y s y łk i /za ła d u n ku shipping ch a rg e s, s h ip p in g ex
k w it sternika m ate's receipt
lis t fra c h to w y shipping bill, shipped bill
lis t g w a ra n cyjn y letter of guarantee
lis t p rze w o zo w y freig ht bill
ko le jo w y lis t p rze w o zow y, d o w ó d w y s y łk i railway conci
railroad bill of lading Qnment note, bill 0 f f rejc
lo tn ic z y lis t p rz e w o z o w y air w a ybill
m ię d zyn a ro d o w y lis t p rze w o zo w y international
m iejsce załad unku shipping po in t (USA)
m iejsce załadunku / w y s y łk i shipping place
nadawca przesyłki consignor, consigner
odbiorca prze syłki consignee
okazja przew ozu, m o żliw o ść w y s y łk i shipping op p o rtu n it
polecenie w y d a n ia delivery order
p o rt załadunku shipping port
prze w o zy m orskie sea-borne shipping, ocean-borne ship y
przew oźne freight paym entfs) ll1g
p rze w o źn ik carrier
recepis p o czto w y postal receipt
skład depot, warehouse, storebause
spedycja forw arding
koszty spedycji forw a rdin g costs
s p e d y to r shipper, freig ht forwarder, forw arding agent
s p e d y to r p o rto w y shipping and forw arding agent
ś w ia d e c tw o certificate
ś w ia d e c tw o a n tyd u m p in g o w e no n-dum ping certificate
ś w ia d e c tw o dezynfekcji certificate o f disinfecting, ce rtT
ś w ia d e c tw o fito p a to lo g ic z n e sanitary ph ytopa th ologic^ 16 - dis'nfection
ś w ia d e c tw o kon dycjono w a nia con ditioning certificate ' C~"t^ cate
106
37. C o ntract o f fo rw a rd in g
świadectwo kw a lifika cyjn e qualification certificate
świadectwo liczenia / m ierzenia tally sheet
świadectwo o ro d o w o d zie zw ie rz ą t certificate of pedigree
świadectwo o w y p ro d u k o w a n iu certificate o f m anufacture
świadectwo pró b o b ra n ia certificate o f sam pling
świadectwo s iły w yższe j certificate of force m ajeure
świadectwo standaryzacyjne certificate o f standardisation
s h ip p j n
świadectwo w a g i w e igh t certificate
‘J b 'Hs, sh ip pjng d
świadectwo w e te ryn a ryjn e veterinary certificate
M»s,
świadectwo w ie k u certificate of age
świadectwo z d ro w ia / z d ro w o tn o ś c i sanitary certificate
wysyłka bezpośrednia direct shipping
zawiadomienie o w ysyłce shipping advice
zlecenie spedycyjne forw a rdin g order
zlecenie w y s y łk o w e eksportera dla sp e d yto ra shipping advice note
zlecenie załadunkow e (spedycyjne), polecenie załad ow a nia shipping order
zlecenie załadunkow e, k w it załad ow czy shipping note (perm it)
^ żegluga / flo ta ha n d lo w a m erchant shipping, m ercantile shipping
1®0S żegluga przybrzeżna, k a b o ta ż coastwise shipping
■■IdJIJIMM
DEFINITIONS
'
consici ■ Spedytorem może być osoba fizyczna lub prawna, której celem działalności jest odbiór
i wysyłanie to w a ró w dla innych.
v ent no'-e
A fre ig h t fo rw a rd e r (also term ed 'fo rw a rd in g a g en t') is a person or com pany whose
businęss is to receive and ship goods fo r others (BLD).
I Przez u m o w ę spe dycji s p e d y to r zobow iązuje się za w ynagrodzeniem w zakresie dzia­
łalności sw ego przedsiębiorstwa do w ysłania lub o d bioru przesyłki albo do dokonania
innych usług związanych z je j przewozem (KC art. 794 § 1 ).
Under a c o n tra c t o f fo rw a rd in g th e fo rw a rd in g ag en t agrees, against rem uneration
within the scope of his / he r business to forw a rd o r to receive a shipm e nt o r to perform
other services connected w ith its carriage.
I Konosam ent to dokum ent, który jest po kw ito w an ie m to w a ró w przez przewoźnika, sta­
nowiąc um ow ę na przewóz to w a ró w do m iejsca przeznaczenia i określając w arunki, na
których następuje transp ort towaru.
'B ill o f la d in g ' (B / L) - a docum ent w h ich is a receipt of go od s and a contract to ship
are to to
them bethe place of destination, stating the term s and conditions under w h ich goods
transported.
B Spedytor zajmuje się organizow aniem transportu tow aru na trasie od d ostaw cy do od ­
biorcy; do je g o zadań należy przygotow anie ładunku do przewozu, sporządzanie doku­
mentacji transportow ej, ubezpieczenie ładunku, itd.
A fre ig h t fo rw a rd e r deals w ith the transportation o f goods on the w a y from the
consignor to the consignee, his / her m ain fun ction is to prepare the goods before de ­
spatch, the shipping docum ents, cargo's insurance- R tf
 38. C o n tra ct o f d o na tion
CIVIL CODE
g D a rc z y ń c ą jest osoba p r z e k a z u ją c a d a r o w iz n ę na rzecz innej osoby; osoba do której
38. UMOWA DAROWIZNY skierowana jest darowizna, zwana jest o b d a r o w a n y m .
Ą D o n o r is a person w h o m a k e s a g ift to another; the person to w h o m the gift is made
38. CONTRACT OF DONATION
is called the d o n e e .

d a te k ex gratia paym ent

dar, da ro w izn a {przedm iot) donation, gift, bestow m ent
darczyńca donor, donator (USA) WZORY ZDAŃ
da row izna (czynność) donation USEFUL S E N T E N C E S
da ro w izn a doliczana do spadku g ift to be included in the inheritance
d a ro w izn a drobna m in or donation ■ zawarta w- [m iejscow ość], w dniu [data), pom iędzy: Darczyńcą A AA, zamieszkałym
da ro w izn a m ieszana m ixed donation, non-u niform donation w [miejscowość], le gitym ującym się do w o dem osobistym nr, a O bd arow anym BBB
da row izna m iędzy żyjącym i donation in te r vivos zamieszkałym w [m iejscow ość], le gitym ującym się do w o dem osobistym nr X X X .
da ro w izn a na w yp a d e k śm ie rci g ift m o rtis causa
This contract is made in [place] on [date] between the D o no r A AA, residing in [place],
da ro w izn a rękodajna donation by manual delivery ID No., and the Donee BBB, residing in [place], ID No. XXX.
da row izna u kryta disguised donation
da row izna z obciążeniem , da ro w izn a ze zleceniem donation w ith a charge t : Darczyńca oświadcza, że jest w łaścicielem prze d m io tu darow izny, który opisany został
da ro w izn a zaliczalna na zach ow ek g ift to be included in the com pulsory portion of the w § x niniejszej umowy.
inheritance The Donor states, that s/he is the ow ner of the ob je ct o f d o n a tio n w hich has been
a kt d a ro w izn y deed of gift, deed of donation, donation deed
described in 5 x hereof.
o d w o ła ć da row iznę to recall a donation
o d w o ła n ie d a ro w iz n y revocation o f a donation ! D arczyńca oświadcza, że jest w łaścicielem XXX, który jest w o ln y od wad fizycznych
podatek od d a row izn donation tax, gift tax, donation duty, duty on, donations i prawnych.
prze dm io t da ro w izn y object of donation
The Donor states that s/he is the ow ner of XXX, w h ich is free from any physical and
w a rto ść p rze dm io tu d a ro w izn y value o f the object of donation
legal defects.
przyjąć da row iznę to accept a g ift
przyjęcie d a ro w izn y acceptance of a gift | Darczyńca przenosi na O bdarow anego w łasno ść x, a O bdarow any świadczenie przej­
przyrzeczenie d a ro w izn y prom ise of a donation <( muje.
um o w a tia»Qwi2ny contract of donation, do na tion contract, gift contract
The Donor transfers the ow n e rsh ip o f x to the Donee, and the Donee accepts it.
w yko na ć da row iznę to effect a donation
z w ro t p rze dm io tu o d w o ła n e j d a ro w iz n y return of the object of the revoked donation
i ; Darczyńca oświadcza, iż przekazał O bd arow ane m u kwotę w w ysokości x zł z prze­
dobroczyńca benefactor znaczeniem ńa ...
fila n tro p philanthropist
The Donor sta te śth a t s/he transferred the sum of PLN x to the Donee fo r the purpose
o b d a ro w a n y donee, do na to ry o f... >
niew dzięczność o b da row a ne go ingratitude o f the recipient
rażąca niew dzięczność glaring ingratitude !..' Wartość prze dm io tu d a ro w izn y strony określają na kwotę x PLN (słow nie: x złotych).
u b ó s tw o necessity, indigence
The parties to the contract have valued the ob je ct o f d o n a tio n at PLN x (say x zloty).
zarzu t u b ó stw a plea o f necessity

L; Obdarowany w ym ienioną powyżej kwotę przyjm uje i oświadcza, iż spożytkuje pie­

niądze zgodnie z przeznaczeniem.
DEFINICJE The Donee accepts the above sum of m oney and declares that s/he w ill use it in accor­
D E F IN IT IO N S dance with its designation.

■ I Przez um o w ę d a ro w izn y darczyńca zobowiązuje się do bezpfatnego świadczenia 118 U W sprawach nieunorm ow anych niniejszą um ową mają zastosowanie w łaściw e prze­
rzecz obda row a ne go kosztem swego m ajątku (KC art. 888 § 1). pisy Kodeksu cyw ilne go .
Under a co n tra ct o f d o n a tio n th e d o n o r agrees to make a gratuitous performancefor The provisions o f th e Polish C ivil Code are applicable to m atters not governed by this
the benefit o f the donee at the expense o f his / her pro pe rty (PCC 1997, p. 158). Contract.

109
108
CIVIL CODE
rozliczenia m iędzybankow e interbank settlements
rozliczyć konto to settle an account
saldo balance
saldo dodatnie active / credit balance
saldo kasowe balance in hand, cash in hand
saldo ujem ne debit balance, balance deficit
niezgodność salda inaccuracy of the balance
uzgodnienie said balances confirm ation
środek pieniężny cash, m onies, financial resources, pecuniary means, funds
w o ln e środki pieniężne free financial means
um o w a rachunku bankow ego contract of bank account, deposit agreem ent
um o w a rachunku oszczędnościow ego contract of savings account, savings account
agreem ent
w k ła d oszczędnościow y saving bank deposit, savings deposit
w kła d pieniężny deposit
w k ła d pieniężny p ła tn y na żądanie deposit payable oh dem and
w k ła d te rm in o w y, lokata deposit
w p łacić pieniądze na rachunek to pay m oney into an account
w yciąg ba nko w y bank statement, bank receipt
w yciąg z konta statem ent of account
zapisać sumę na do bro czyjegoś rachunku to credit an account w ith an am ount, to enter
an account to som ebody's credit, to credit to an account
39. C ontract o f bank acco un t
8) terminy realizacji zleceń posiadacza rachunku,
g) zakres odpow iedzialności banku za term in ow e i pra w id ło w e przeprowadzenie rozli­
czeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie term inu realizacji
- dyspozycji posiadacza rachunku,
10) tryb • warunki dokonyw ania zmian um owy,
1 1 ) sposób i term in wypow iedzenia lub rozwiązania u m o w y rachunku,
12 ) zasady rozwiązania um o w y w razie niedokonyw ania na rachunku żądanych o b ro ­
tów (PrBank art. 54 § 2).
/\ contract o f bank account should specify, in particular:
1 ) the parties to the agreement,
2) the type of account being opened,
3 ) the currency in w hich the account is to be kept,
4) the length of tim e for w hich the account is being opened,
: 5) the rate o f interest earned on the account and the circum stances in w h ich this may
be changed,
6) the manner in w hich funds held on account may be used,
7) the dates for paym ent or capitalisation of interest,
8) the dates for the execution of paym ent instructions given by the accountholder,
9) the bank's liability for the tim ely and proper settlem ents, and the penalty payable in
the event of failure to execute an accountholder's instruction by the agreed date,
10) the procedure and conditions fo r am ending the agreem ent,
1 1 ) the m anner and dates applicable in term inating the agreem ent or giving notice
. thereof, ; '
12 ) the procedure fo r term inating agreem ents in the case of dorm ant accounts.

| R achunek b a n k o w y odnosi się do konta w banku, na którym zgodnie z um ową zawartą

D E F IN IT IO N S
H Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podsta­
wie zezwoleń upraw niających do w ykonyw ania czynności bankow ych obciążających
ryzykiem środki powierzone pod jakim kolw iek tytułem zw rotnym (PrBank art. 2).
A bank means a legal person, established pursuant to the provisions of statute, opera­
ting on the basis of authorisation to conduct banking operations that expose to risk
funds w hich have been entrusted to the bank and w hich a re in any way repayable.
g Przez um ow ę rachunku bankow ego bank zobowiązuje się względem posiadacza ra­
chunku, na czas oznaczony lub nie oznaczony, do przechowywania jego środków pie­
niężnych oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych (KC art. 725),
Under a con tra ct o f bank account the bank agrees to keep financial means of the bank
account holder and to carry out, upon his / her order, the settlem ent o f accounts for defi­
nite or indefinite time.
H U m ow a rachunku ba nkow ego powinna określać w szczególności:
między bankiem a klientem prowadzona jest rejestracja w kładów , kred ytó w i innych
rozliczeń (TLR 2002, s. 5).
"Bank a cco un t" refers to an account in a bank, where all deposits, w ithdraw als and
credits are registered (TLR 2002, p. 5).
j WZORY ZDAŃ
USEFUL S E N T E N C E S
II Umowa zawarta w dniu [data] pom iędzy XXX bankiem , [adres], zwanym dalej „B an­
kiem" a YYY, [adres], zwanym dalej „Posiadaczem rachunku".
The contract is made on [date] between XXX Bank, [address], hereinafter referred to as
the Bank and YYY, [address], hereinafter referred to as the A ccou nt Holder.
U Bank zobow iązuje się do prow adzenia rachunku lo ka ty te rm in o w e j w walucie PLN
o stałym oprocentow aniu na warunkach określonych w niniejszej um owie.

1 ) strony umowy, The Bank agrees to operate th e fixed te rm d e p o sit account denom inated in PLN on the
2 ) rodzaj otw ieranego rachunku, terms and conditions specified herein.
3 ) walutę, w jakiej rachunek jest prowadzony,
4 ) czas, na jaki rachunek został otwarty, M Umowa rachunku zostaje zawarta na okres x dni.
5 ) wysokość oprocentow ania i warunki jego zmiany, The contract o f bank account shall be for a period o f x days.
6) sposób dysponow ania środkam i zgrom adzonym i na rachunku,
7 ) term iny w yp łaty lub kapitalizacji odsetek,

112 113
CIVIL CODE 41. C o n tra ct o f a n n u ity
; Zasady o tw ie ra n ia , prow a dzen ia i zam ykania przez Bank rachunku oraz dysp0no, enta chorobowa disability pension
wania nim przez Posiadacza rachunku zawiera „Regulamin otwierania i prowadzenjg enta dożyw otnia life annuity
rachunków bankowych". ta gruntow a land rent
The term s and conditions of opening, m aintainin g and closing th e A ccount by renta inwalidzka-' disability pension
Bank and of disposal o f the A ccou nt by the A ccount Holder are set out in the provisions renta niepieniężna non-pecuniary pension
of "The Rules for O pening, M aintaining and Closing Bank Accounts". renta pośm iertna death pension
renta pracownicza occupational pension
; ; Za prowadzenie rachunku Bank pobiera p ro w izje i o p ła ty w w ysokości określony renta rodzinna survivor's pension
w „Tabeli optat i prow izji Banku". renta sieroca orphan's pension
The Bank shall charge fees and com m issions for m aintaining the Account, according renta starcza old age pension
to the "Bank Tariff of Banking Fees and Com m issions". renta umowną., contractual pension
renta wclowia. w id o w 's pension
Środki na rachunku op rocentow ane są w edług zm iennej stop y pro cen to w ej. renta w ypadkow a accident benefit
Funds deposited in the A ccount shall bear interest at a flo a tin g rate. renta w yrów naw cza com pensatory benefit / pension
renta z ty tu łu odszkodow ania za w y w o ła n ie cho rob y disease-related pension
W dniu podpisania niniejszej um o w y stopa o p roce ntow a nia w ynosi x % w skali roku, renta z ubezpieczenia społecznego pension resulting from social insurance
renta za w ysługę la t pension resulting from a full term of service
The in te re st rate shall be x % p.a. on the date of execution of the Contract.
odprawa rentow a disability bonus
O dsetki na rachunku są kapitalizowane w okresach miesięcznych. roszczenie ren to w e pension claim
świadczenia em erytalne pension benefits
In te re st shall be added to the account balance on a m onthly basis.

Strony m ogą rozw iązać niniejszą um o w ę zgodnie z warunkam i Regulaminu.

The parties m ay te rm in a te th is agreem ent on term s and conditions set out in the Rules,
W sprawach nieuregulow anych w niniejszej um ow ie stosuje się przepisy Kodeksu cy.
w iln e g o i Prawa bankow ego.
The p ro visio n s of th e Polish C ivil Code and Banking Law shall be duplicable to issues
not g jv s rn e il by this Contract.
: : Um owa zostaje sporządzona w trzech egzemplarzach, jeden dla Posiadacza rachunku,
a dwa dla Banku.
P Q 32E H 3E
definitions
■ Przez um ow ę ren ty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych
świadczeń okresow ych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku
(KC art. 903).
Under a co n tra ct of pension one of the parties agrees w ith respect to the other party
to make periodic perform ances in m oney or in things designated only as to their kind
(PCC 1997, p. 160).

The contract shall be executed in three copies; one copy for the A ccount Holder, two
copies for the Bank.

Bank zastrzega sobie p ra w o rozw iązania niniejszej um ow y z zachowaniem x dniowe­

go okresu wypowiedzenia. 41. UjMOWA O DOŻYWOCIE
The Bank reserves th e rig h t to te rm in a te this contract on x clays notice. 41. CONTRACT OF ANNUITY

dożywocie annuity, perpetuity, specified incom e payable for life

pobierający rentę annuitant
40. UMOWA RENTY prawo dożyw ocia right to a life-annuity
dożywotnie u żytko w an ie nieruchom ości life estate
40. CONTRACT OF PENSION w dożywocie for life
nabywca acquirer
zbywca transferor
fundusz e m e ryta ln y retiring fund
w ie k e m e ryta ln y retiring / pensionable age
renta pension, retirem ent incom e

114 115
CIVIL CODE
m s m m r ~ ' " — ^
D E F IN IT IO N S
■ Renta d o ż y w o tn ia dotyczy obowiązku okresow ego w ypłacania określonej kwoty Po,
bierającem u rentę tylko za jego życia, nawet jeśli nastąpi je go przedwczesny zgon
Life a n n u ity refers to an obligation to pay a stated sum periodically to an annuitanto^jy
du rin g his / her lifetim e, even if the annuitant dies prem aturely (BLD).
■ Jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchom ości nabywca zobowiązał się 2a.
pewnie zbyw cy dożyw otnie utrzym anie (um ow a o dożyw ocie), pow inien on, w braku
od m ie nne j um ow y, przyjąć zbywcę jako dom ow nika, dostarczać mu wyżywienia, ubra-
nia, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpow iednią pom oc i pielęgnowaniu
w ch o rob ie oraz spraw ić mu w łasnym kosztem pogrzeb odpow iadający zwyczajom
m ie jsco w ym (KC art. 908 § 1).
If, in exchange for the transfer o f the ow nership of a real property, the acquirer agreed to
provide the transferor w ith means of subsistence, for life (co n tra ct o f annuity), s/h8
shall, ba rring a contract to the contrary, accept the transferor as a m em ber of his/ her
ho usehold and provide him / her w ith food, clothing and accom m odation, light and
fuel, ensure him / her the pro pe r assistance and care in illness, and give him / her, at the
a cq u ire r's expense, a funeral in accordance w ith the local custom s (PCC 1997, p. 161), .
W ZORY ZDAŃ
U SEFU L SENTENCES
Stawający A A A i BBB oświadczają, że w księdze w ie czyste j KW nr x, prowadzonej prze!
Sąd R e jon ow y w [nazwa m iejscow ości], na ich rzecz wpisane jest praw o własności nie­
ruch om o ści położonej w [nazwa m iejscow ości], o łącznej powierzchni x m
Parties A A A and BBB state that they are ow ners of the real property located in [place]
w ith the total area o f x square metres as registered in the land and m ortgage register
KW No. x, kept by the District Court in [place].
S u w a ją c y A A A i BBB przenoszą w łasność powyżej opisanej nieruchom ości, a Sie­
w ający CCC przyjm uje nieruchom ość na własność.
A A A and BBB tra n sfe r the o w n e rsh ip of the real property described above and CCC
acquires the ow ne rship thereof.
N ieruch om o ść określona powyżej i nabyta na podstaw ie niniejszego aktu przez Sta-
w ające go CCC zostaje obciążona przez niego praw em dożyw ocia.
The above real property as acquired under this deed by CCC shall be e n c u m b e re d with
annuity.
S taw ający CCC zapewni stawającym A A A i BBB d o ż y w o tn ie utrzym anie.
CCC agrees to provide A A A and BBB w ith means of subsistence fo r life.
116
42. Last w ill and testam ent
...~ ..— ........ ....“ --------------------
a LAST WILL AND TESTAMENT
^dziedziczna w łasno ść heirless property
darowizna te sta m e n to w a testam entary gift
dług spadkowy debt of the succession
długi spadkowe debts / liabilities of the succession
udział w długach spa dko w ych share of the estate debts
dobrodziejstwo in w en tarza benefit o f lim ited liability fo r the heir, benefit of inventory
przyjęcie spadku z d o b ro d zie jstw e m in w e n ta rza acceptance o f the inheritance under
limitation of liability, acceptance lim ited to the value o f assets, acceptance w ith the
benefit of inventory
dziat sp a d ku partition o f the estate, division of the inheritance
umowa o dział spadku agreem ent for the partition o f the estate
w n i e ś ć skargę o d ział spadku to bring action for rescission
dziedziczenie succession, inheritance
dziedziczenie krew nych lin ii w stę p n e j succession of relatives in the ascending line
dziedziczenie te sta m e n to w e testam entary succession by disposition
dziedziczenie u sta w o w e lawful succession, intestate succession, statutory succession
dziedziczenie w lin ii bocznej collateral succession
dziec|ziczenie w lin ii p ro ste j succession in the direct line, linear inheritance
kolajńość dziedziczenia order o f succession, rules of descent
nlegodność do dziedziczenia unw orthiness to inherit
niezdolność do dziedziczenia incapacity to inherit
porządek dziedziczenia order o f succession
prawo dziedziczenia right of inheritance, hereditary right, inheritable right
uprawniony do dziedziczenia entitled to inherit
w drodze dziedziczenia by right of succession
zasady dziedziczenia rules of succession
zrzec się dziedziczenia to renounce inheriting
zrzeczenie się dziedziczenia renunciation o f inheritance
dziedziczyć po kim ś to benefit som eone, to succeed to som eone, to inherit
dziedziczyć w ró w nych częściach to inherit equally / in equal proportions
Inwentarz spa dko w y schedule o f estate, schedule o f assets and liabilities
kodycyl do te sta m e n tu codicil
kolejność po w o ła n ia do spadku succession, line of succession
Konwencja o W p row ad zeniu S ystem u Rejestracji T estam e ntów (1972) Convention
on the Establishment of a Scheme o f Registration of W ills (1972)
koszty działu spa dko w eg o costs and expenses of dividing up the inheritance
koszty pogrzebow e funeral expenses
legat legacy
legat wskazujący, oznaczający rzecz dem onstrative legacy
Unia boczna collateral line
Unia prosta direct line
Wa wstępna ascending line
Wa zstępna descending line
117
CIVIL CODE _______ ______ ___ 42. Last w ill and testam ent
lista osób up ra w n io n ych do dziedziczenia u s ta w o w e g o list of claim ants surviving tha w yłu d ze n ie spadku legacy hunting
deceased zrzec się spadku to relinquish an inheritance
m ajątek sp a dko w y po zostały po zaspokojeniu d łu g ó w i innych obciążeń residuary estate z rz e c z e n ie się spadku disclaim er

masa spadkow a total estate, mass o f the succession spadkobierca heir, inheritor, next of kin, beneficiary, inheritor, devisee
spieniężenie m asy spadkow ej realisation of the estate spadkobierca d o m niem an y presum ptive heir
n ieg odn y (o spadkobiercy) person ineligible o f inheritance, disqualified to inherit spadkobierca je d yn y sole heir, universal heir
o b d a ro w a n y donee spadkobierca konieczny heir-at-law
o d p o w ie dzialn ość p o d a tko w a spadkobiercy heir's tax liability spadkobierca legalny rightful heir, heir apparent
o d p o w ie dzialn ość osobista spadkobiercy personal liability o f an heir spadkobierca nieg odn y ineligible heir, u n w o rth y heir
po da te k spa dko w y succession duty, inheritance tax, legacy tax, legacy duty spadkobierca pierw sze j rangi heir in the first degree
po d sta w ie n ie substitution spadkobierca pod ty tu łe m szczególnym singular successor
po d sta w ie n ie p o sp o lite substitution o f an heir sp a d ko b ie rca po da tn ika taxpayer's heir
po d sta w ie n ie po w ie rnicze substitution of an heir on trust spadkobierca p o d s ta w io n y substitute heir
po stę p o w a n ie spadkow e inheritance proceedings spadkobierca p o w o ła n y appointed heir
p ra w o spadkow e law o f succession spadkobierca p ra w o w ity legitim ate / legal heir
p ra w o w ity następca heir apparent spadkobierca te s ta m e n to w y heir entitled under a w ill, devisee
reszta spadkow a residuary estate spadkobierca u sta n o w io n y heir in tail, heir at law
rozporządzenia te s ta m e n to w e testam entary arrangem ents spadkobierca u s ta w o w y heir at law, next of kin, legal heir, legitim ate successor,
rozporządzenie na w yp a d e k śm ie rci disposition by w ill to take effect on death intestate heir
rozporządzenie o sta tn ie j w o li last w ill and testam ent spadkobierca w lin ii bocznej collateral heir
w o ln o ść rozporządzania freedom of testam entary disposition spadkobierca w lin ii m ęskiej male heir
sąd sp a dko w y court of inheritance, probate court spadkobierca w lin ii p ro ste j bo dily heir
spadek / spuścizna assets, estate being subject of inheritance, inheritance, heritage spadkobierca w lin ii zstępnej heir of the body
spadek bezdziedziczny estate in abeyance, vacant succession spadkobierca z d o b ro d zie jstw e m in w en tarza heir beneficiary
spadek n ie o b ję ty absence o f next of kin spadkobierca z lin ii m a tk i heir in the m aternal line
spadek niepodzielny undivided inheritance spadkobierca z lin ii ojca heir in the paternal line
całość spadku assets of the estate of the deceased person i być czyimś spadkobiercą to be som eone's heir
część roz/jorządzalna spadku disposable portion of an estate ;| niegodność spadkobiercy in eligibility to inherit
część utaiVikowia spadku portion of the estate powołanie spadkobiercy appointm ent of heir
objęcie spadku, nabycie spadku accession to an estate uczynić kogoś sw o im spadkobiercą to make som eone one's heir
po w o ła n ie do objęcia spadku instituting / naming a person as an heir ustanowić kogoś sw o im spadkobiercą to constitute som eone one's heir
po w o ła n ie do objęcia spadku z m ocy u sta w y in stitu tion / induction by effect of law spadkobierczyni heiress, inheritress, inheritrix
odrzucenie spadku renunciation of an inheritance spadkobrać to inherit
odrzucić spadek to reject an inheritance spadkodawca, te s ta to r deceased, decedent, testator, bequeather, devisor / deviser
odziedziczyć spadek to inherit an estate, to com e into a legacy stopień po kre w ie ń stw a degree of relationship
otrzym ać spadek to com e into an inheritance sukcesja (dziedziczenie) hereditary succession
o tw a rcie spadku opening of the succession sukcesja uniw ersalna passing of the w hole estate directly to the next of kin
p o w ó d z tw o o w yd a n ie spadku action for recovery of an inheritance świadek sporządzenia te sta m e n tu testam entary witness
p o zo sta w ić spadek to leave a legacy testament last w ill, testam ent
p o zo sta w ić w spadku to bequeath testament no ta ria ln y notarial w ill
pra w o do spadku, roszczenie spa dko w e hereditary right, hereditary title testament późniejszy later w ill
przepadnięcie spadku devolution of an estate o f a deceased person testament sądow y judicial testam ent
przyjąć spadek to accept an inheritance, to assume a succession testament szczególny em ergency will
przyjęcie spadku acceptance o f an inheritance testament u p rz y w ile jo w a n y privileged w ill
przyjęcie spadku proste unreserved acceptance of an inheritance, sim ple acceptance
testament urzędow y, pu bliczny w ill made in the presence of witnesses
przyjęcie spadku z d o b ro d zie jstw e m in w en tarza acceptance of the inheritance under
testament ustny verbal testament, oral testam ent, noncupative w ill
lim itation of liability, acceptance lim ited to the value of assets, acceptance with the
testament w łasnoręczny holograph w ill
benefit of inventory
testament w o js k o w y m ilitary testam ent, w ill of soldier
u m o w a o spadek contract concerning the inheritance

118 119
CIVIL CODE
te s ta m e n t w s p ó ln y jo in t / m utual w ill
te s ta m e n t zw ykły, zw ycza jny norm al / usual w ill, com m on form w ill
brak te sta m e n tu intestacy
k w e s tio n o w a ć te s ta m e n t to contest a testam ent, to dispute a testam ent
niew ażność te sta m e n tu in validity o f a w ill
o d w o ła ć te s ta m e n t to revoke a w ill
od w o ła n ie te sta m e n tu revocation of a w ill
przedkładać / przedłożyć te s ta m e n t do zatw ierd zenia to propound a w ill
rozporządzać przez te s ta m e n t to dispose by w ill
spełnić te s ta m e n t to consum m ate a testam ent
sporządzenie, spisanie te s ta m e n tu m aking o f a w ill
sporządzić te sta m e n t to make one’s w ill, to make one's testam ent
ukryć / zataić te s ta m e n t to suppress a w ill
um rzeć bez po zostaw ien ia te sta m e n tu to die intestate
w ażność te sta m e n tu validity of a w ill
w yko n a w ca te sta m e n tu executor (of the testament)
w y k o n y w a ć te s ta m e n t to execute a w ill
w ym a zan ie / zatarcie te sta m e n tu obliteration of a w ill
zgon bez te sta m e n tu intestacy
zatarcie te sta m e n tu obliteration o f a w ill
zniszczyć te s ta m e n t to destroy a w ill
ud zia ł spadkow y share in the estate
ud zia ł spa dko w y przypadający spadkobiercy z ty tu łu p o d sta w ie n ia share in the estate
due to the heir under substitution
w sp ó ln o ść spadkow a com m u nity of heirs
w sp ółd zie dzicze nie co-parcenary
w sp ółsp ad kob ierca jo in t heir, co-heir, co-parcener
w s tą p ić w praw a spadkobiercy to succeed to the rights and duties of an heir
w s tę p n y relative in the ascending line, ascendant
w yd zie d ziczyć to disinherit
w yd zied zicze nie disinheritance
zachow ek legitim , legitim ate pro po rtion, law ful share, com pulsory pro po rtion of an
inheritance, reserved legal portion, statutory reserve
zachow ek należny legitim due
zachow ek należny zstępnem u legitim clue to a descendant
obliczać zachow ek to calculate the legitim
po zb a w ić (kogoś) zach ow ku to disinherit, to deprive som eone of one's legitim
p ra w o do zachow ku right to claim a reserve portion
roszczenie z ty tu łu zachow ku claim resulting from a legitim
u p ra w n io n y do zach ow ku person entitled to a legitim , heir entitled to a reserve
uzu pe łnić zachow ek to com plete a legitim
zapłacić zachow ek to pay a legitim
zapis legacy, bequest
zapis b e zw a ru n ko w y absolute legacy
zapis d o d a tko w y additional legacy
zapis n a dd ziato w y preferential legacy, extra legacy
zapis przem ienny alternative legacy / bequest
zapis szczególny special / specific legacy
120
42. Last w ill and testam ent
~~~~ zapis te rm in o w y deferred legacy
zapis uniwersalny, zapis całego spadku bequest to a universal legatee, general legacy,
universal legacy, residuary bequest
zapis up rzyw ile jo w a n y preferential legacy
zapis użytkow ania legacy of usufruct
zapis w a ru n ko w y conditional legacy, contingent legacy
zapis w spólny jo in t legacy
zapis w ygasły lapsed legacy
zapis z podstaw ien ie m p o s p o lity m substitutional legacy, bequest estate in first rem ainder
zapis z podstaw ien ie m po w ie rn iczym estate in successive remainder, ultim ate residuary
bequest
zapisać coś komuś, uczynić zapis na czyjąś rzecz to make a bequest to som eone
za p isa ć w testam encie to bequeath by w ill
zap iso bierca, zapisobiorca, legatariusz legatee, devisee
odpowiedzialność zapisobiercy devisee's liability
za p iso biorca u n iw e rsa ln y sole / universal legatee
zapisy i polecenia legacies and instructions
zd o ln o ś ć te s ta m e n to w a / te sto w a n ia testam entary capacity
zdolny do sporządzenia te sta m e n tu capable o f m aking a w ill
zstępny descendant
D EFIN ITIO N S
| Spadek otwiera się z chw ilą śm ierci spa dko da w cy (KC art. 924).
The estate shall be opened at the m om ent o f death of the deceased (PCC 1997, p. 167).
■ Testament jest oświadczeniem w o li dotyczącym intencji testatora, które należy w yko­
nać po jego śmierci.
"W ill" is the legal declaration of a person's intention w hich s/he wishes to be perform ed
after his / her death.
I Spadkobierca nabyw a spadek z chw ilą otw arcia spadku (KC art. 925).
The heir shall acquire the estate upon opening o f the inheritance.
I Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testam entu (KC art. 926 § 1).
The e n title m e n t to in h e rit an estate results either from statutory law or fro m the testa­
ment (PCC 1997, p. 167).
I Dziedziczenie u s ta w o w e co do całości spadku następuje wtedy, g d y spadkodawca nie
powoła! spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które pow ołał, nie chce lub nie może być
spadkobiercą (KC art. 926 § 2).
Statutory succession of the entire estate takes place where the deceased did not ap­
point an heir or where none of the persons appointed by him / her to inherit wishes or
may becom e an heir (PCC 1997, p. 167).
121
 42. Last w ill and testam ent
p rzy p a d a ł przy dziedziczeniu ustaw ow ym , w innych zaś wypadkach - połow a wartości
CIVIL CODE___________________
■ Spadkodawca może w testam encie p o w o ła ć wyl<onawc ~ --- ------ ---------------- - lego udziału (zachowek) (KC art. 991 § 1).
The testatoi-may in his / her testament appoint
________ the Je*h eCUt0r
___________ UStam*ntu
°f thS (KC
te stn ,'ie n t (PCc The descendants, spouse and parents of the deceased w h o w o uld have been ap po in­
ted to inherit.by virtue of statutory law, shall be entitled, if perm anently unable to w ork
or if the descendants entitled are m inors, to tw o thirds o f the value of their shares in the
— 1997. P"■
-1791', m oże b y ć u z n a n y p rz e z s ą d za n ie g o d n e g o , jeżeli:
e sla te 'w h ic h w o u ld go to them in the case of statutory inheritance, and in other cases,
m ^nadkobiercd mozu y q z e s t ę p s tw a przeciw ko spadkodaw cy;
to one half of such shares (legitim ) (PCC 1997, p. 179).
* 1 dopuści' się JJJ’Y żb naMonH s p a d k o d a w c ę d o sporządzenia lub odw ołania tB%
? podst?Pe ' ' 3 J sposób p r z e s z k o d z ił m u w do konaniu jednej z tych czynności;
mentu albo w t ‘3 , test a m e n t sp a d ko d a w cy, p o d ro b ił lub przerobił jego t6.
3 ) umyślnie f ^ adomie skorz y s ta ł z te s ta m e n tu przez inną osobę podrobionego|ub
; WZORY ZDAŃ
StaT S n e O o ( l< C art, 928 5 1).
U SE FU L,'S E N TE N C E S
P v be adjudged u n w o rth y b y t h e c o u rt if:
An 'ieir n? n nnal V com m itted a s e r i o u s o ffe n c e a g a in st the deceased,
1) s/he in te n t'o n W gsed Q r th t to d up or t0 ke a testament* ; To jest osta tn ia w o la i te s ta m e n t X, zamieszkałego w [adres], sporządzone dnia [data].
2 s / h e induced tne ted h im / h e r fro m p e rfo rm in g one o f these acts, This is the Last W ill and Testam ent of X o f [address], made this [date].
in the s a m e mam Qr d e s t r o y e d th e deceased s testam ent, forged or a|.
3) s/he intent,° testam ent o r k n o w in g ly be n e fite d fro m a testam ent forged oral- [ i Ja, AAA, zamieszkały w [adres], będąc poczytalnym , niniejszym sporządzam i ogłaszam
|^ o r ł bv*another person (PCC 1 9 9 7 ^ P- 168).___________________________________ ^ moją ostatnią w olę i testam ent, o d w o łu ją c wszelkie inne i poprzednie testam enty i ko­
dycyle sporządzone przeze mnie do tej pory.
s o a d e k bez ograniczenia odpow iedzialności za długi
łlmbierca ttioze 3^ D rz p v YJ3 I, AAA, a resident at [address], being o f sound m ind, do hereby make, publish and de­
m ^ś^ó b ' terca T»?hnbd ia ć % a d e k z O oC
gi ra
f 'mlr-7Qnitti-n
n icze n ie m trai
tej rtHnniń/iorhmlnnćri
odpow iedzialności (przyj,"
m Spadk°D'e te), bądż przyjąc s p a d e k z o r clare this to be m y Last W ill and Testament, hereby revo kin g all other and form er w ills
t J lL U b ą d ż też spadek odrzucić (KC art, 1012).
(prl V^nhrocl2iejstw em in w e n ta rz a ), b ą d z and codicils by me at any tim e heretofore made.
cie z dobro ^ in h e rita n c e e ith e r w ith o u t lim ita tio n of the liability for debts
maV accepi
a n heir may accep “ 1 ,c "..............
" '" j " “ n m T.L„tattio
;^,n
n no f such lia h b ilitv (accentance w ith the hnnofit
ility (acceptance benefit U Ja, AAA, zamieszkały w [adres], będąc w pełni władz um ysłow ych, niniejszym ogła­
r e je c t t h e in h e rita n c e (PCC 1997, p. 183). szam moją ostatnią wolę.
% £ « * * * • °L do c a ło ś c i lu b części spadku jedną lub kilka osób ( I, AAA, residing at [address], being of sound and disposing m ind, do make, publish, and
declare this to be m y last W ill.
mois pow°“
i annoin t one o r s e v e ra l pe rson s to in he rit the tlntire estate ora part L Ja niżej podpisany XXX, zamieszkały w [m iejscow ość] oświadczam , że do całego spad­
Thp tesVatoi" may P> ku po sobie na jedynego spadkobiercę p o w o łu ję sw ojego syna YYY zamieszkałego
I "reof IPCCJW . P - ” 5)---------------- _ _ ---------------------------------------------------------------------- [adres].
-- ------T ^ ^ I ^ k a z a n i e lub d a ro w a n ie d ó b r i ruch om o ści na m ocy testamentu.
I, the undersigned, XXX, residing in [place] declare that I a p p o in t m y son YYY, residing
• ZapiS ° V1 hPrmest or gift of g o o d s a n d cha tte ls by w ill (Law D ictionary 2 0 0 1 , p. 207). in [place] as m y sole heir and I give and bequeath un to him all m y estate.
LegacyiS _______________ -— —-
-------— ——— przez r o zrz£iclzenie te s ta m e n to w e zo b o w ią z a ć sp a d kob ie rcę usta- lii Niniejszym przekazuję i zapisuję m ojej Córce kwotę y PLN, a przekazuję cały pozostały
m Spadkod^ C,J!L^m a ntow ecjo cło s p e łn ie n ia o kre ślo n e g o świadczenia majątkowego na majątek m ojej Żonie.
u a p is i ik c 8 6 8 ! '>■ 1give and bequeath onto m y Daughter the sum of PLN y and all the rem ainder of my
rzeCZ . t llis j |ie r d iSp o s itio n in the te stam e nt, im pose upon a statutory or property unto m y Wife.
The testator may, e ffe c t a d e fin ite m aterial perform ance for the benefit of
L, Niniejszym przekazuję i zapisuję te sta m e n te m m ojem u m ężowi A A A , wszelkie m ie­
^ i ar S p ^ ‘legacy> iPCC 199! J ! ^ - _____________________________________ - nie, do którego m ogę być upraw niona lub którym m am praw o dysponow ać w chw ili
— t akże zapisobiercę (dalszy zapis) (KC art. 968 śmierci.
I give, devise and bequeath all the estate, to w hich I may be entitled, or w hich I may
5 2> testator may also im pose u p on a legatee a d u ty to p ro vid e a legacy (sublegacy) have power to dispose of at m y decease, unto m y husband, AAA,

(P C C 1997. p. -------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------ — - ' S-i Ja, XXX, urodzony [data] w [m iejscow ość] zapisuje cały spadek pozostały po m nie na
----- m ^ćnkow i^óraz rod zico m spa dko da w cy, którzy byliby pow ołani do spadki) mojej córce YYY, urodzonej [data] w [m iejscowość],
■ ZstępnY111' m‘ u p ra w n io n y je s t trw a le n ie zd o ln y do pracy albo jeżeli zstępny
I. XXX, born on [date] in [place] give and bequeath all m y estate unto m y daughter
z ustawy, nal 3 > d I trzecie w a rto ś c i udziału spadkow ego, który bymU
YYY, born on [date] in [place].
uprawniony jest m dioieini uw

123
C I V I L C O D E

51 N in ie js z y m n akazuję w y k o n a w c o m m o je g o t6 S ta m en tu n ie zw ło czn e sp ła ce n ie w szy^

k i c h d łu g ó w , k o sztó w pogrzebu i in n y c h ko s z tó w zw ią za n ych z zarządzaniem inoj^
m a ją t k ie m .
I h e r e b y d ire c t m y Executors to pay all m y debts, fun eral expenses and other expenses
Spółki handlowe
in c u r r e d in the a d m in is tra tio n of m y estate as soon after m y death as may be conve
n i e n t a n d practicable.
Com m ercial co m p anies & partnerships
; | \ la w y k o n a w c ę m ojego te sta m e n tu w yznaczam AAA, zamieszkałego / zamieszka^
w [a d re s ], i nakazuję w miarę m ożliw ości jak najszybciej spłacenie wszystkich moich
KODEKS s p ó ł e k h a n d l o w y c h
d ł u g ó w i ko sztó w pogrzebu .
I a p p o in t A A A o f [address] to be m y Executor, and direct that all m y debts and funeral
e x p e n s e s shall be paid as soon as conveniently may be after m y decease. CODE OF COMM ERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS

i W y k o n a w c y m ego testam entu nadaję następujące uprawnienia dyskrecjonalne do­

t y c z ą c e zarządzania i adm inistracji m oim m ajątkiem:
I c o n f e r u p o n m y Executor, w ith respect to the m anagem ent and adm inistration of my" 1. PRZEDSIĘBIORSTWO
e s t a te , th e fo llo w in g d iscre tio n a ry pow ers:
1 . e n t e r p r is e
• W y k o n a w c a m ojeg o testam entu jest upow ażniony do w yko n a n ia w szystkich po.
s t a n o w i e ń nin ie jsze g o te s ta m e n tu i spłacenia m oich długów , zobowiązań i kosztów
działalność activity
p o g rz e b u .
działalność finansowa financing ■!
M y E x e c u to r shall be authorised to carry o u t all pro visio ns o f th is W ill and pay my
działalność gospodarcza economic activity, business, business operations
d e b t s , o b lig a tio n s and funeral expenses.
działalność inwestycyjna investing
; W y k o n a w c a m ojego testam entu będzie posiadał następujące u p raw nie nia dodatkowa działalność operacyjna operating activities, operations
w o b e c m o je g o majątku: prowadzić działalność to conduct / to carry on / to carry out / to engage in activiiy
prowadzić działalność gospodarczą to run a business
M y E x e c u to r shall have the fo llo w in g additional p o w e rs w ith respect to my estate,
rozszerzyć działalność gospodarczą to expand the business
zakończyć działalność gospodarczą to close the business
M o je d łu g i należy pokryć z reszty spadkow ej.
instytucja finansowa financial institution
M y cłe b ts shall be paid from m y residuary estate. koncern concern
konsorcjum syndicate, consortium
I N a k a z u ję kre m a cję m oich zw ło k.
kupiec trader, merchant, buyer
I d ir e c t th a t m y rem ains be crem ated. kupiec indywidualny sole trader
kupiec rejestrowy registered trader
Ż y c z ę , b y p o ch o w a n o mnie w [m iejscow ość]. podmiot gospodarczy business entity
I d e s ir e to be buried in [place]. przedsiębiorca entrepreneur, business entity, individual proprietor (US), sale proprietor (UK),
trader
:J O ś w ia d c z a m , że testam entem tym w ydziedziczam , tj. pozbawiam prawa do zachowku przedsiębiorca jednoosobow y single-party business entity, one-person business (UK)
m o ic h s y n ó w / córki XXX i YYY z następujących pow odów : przedsiębiorca mały small entrepreneur, small undertaking
I d e c la r e th a t un d e r this testam ent I d isin h e rit, i.e. deprive m y sons / daughters XXX przedsiębiorca samodzielny sole trader
a n d Y Y Y o f the right to le g itim fo r the follow ing reasons: przedsiębiorca zagraniczny oversea enterprise
Przedsiębiorstwo enterprise, business enterprise, business establishment, business, firm,
f ; ;i N in ie js z y te sta m e n t podlega o d w o ła n iu lub zm ianie w p rz y p a d k u :..... undertaking, concern, proprietorship, corporation, operation
T h is w ill is s u b je c t to revocation or a lte ra tio n w here: ... .
Przedsiębiorstwo handlowe merchandising operation, commercial enterprise
Przedsiębiorstwo jednoosobowe single proprietorship
przedsiębiorstwo małe small undertaking
Wzedsiębiorstwo państw owe Stale / state-owned enterprise
Wzedsiębiorstwo produkcyjne manufacturing operation

124 125
 prze dsiębiorstw o re n to w n e profitabl e e n t e r p r i s e
p rze d się b io rstw o rodzinne fam ily-owned
enterprise
p rze dsiębiorstw o w iększych ro zm ia ró w entern '
a material size, large-sized enterprise nse c° n s it|6|... .,^ ^ -.^o.1f P
JLTyP_es pai u ie rs m p s // cc om
artnerships o m| p a n d
ab|e
na byw ca przedsiębiorca enterprise transferee size. entsi Single p ro p rie to rsh ip is a business ow ned by one individual (R 1994, p. 21OA).
of an enterprise transfiei'ee of Prise of
an
o kre ślić strateg ię p rze dsiębiorstw a to detern
---------------------,---------------- ----------- - iu ueterrnine th
ente
rPrise, |0 Przedsiębiorca to osoba fizyczna, prawna lub inna spółka prawa handlow ego, która
p ro w a dzić p rze dsiębiorstw o to operate / tn r straleqv c PUrchaser prowadzi dziatalność gospodarczą (TLR 2002, s. 9).
-
stan prze dsiębiorstw a state o f the enterpriserun an entnr„_: ot the
enterpri^ , t o " e c o ^ An entrepreneur means an individual, a legal entity o r other entity created under the
zarządzać p rze dsiębiorstw e m to direct the commercial law that runs a business (TLR 2002, p. 9).
___, „ ov,i m e operations o f a bust siness
• " ' • s w e m to m ana9e an enterPrise sine:ss
edsię'wzięC,e
prZedSi,t'S ta k > n u , venture, enterprise, task, pursuit, proi0ct

' Scherne, 2- r o d z a je s p ó łe k
prZ operation _ commerc\a\ undertaking
f2e d s ię ^z‘ęCie i i ne jo in t operation 2. TYPES OF PARTNERSHIPS / COMPANIES
P 7fictsię\wzi<?c'ie vvsp . to embark on an undertaking

yyzi£tc U spółka company, partnership, firm , body corporate

to take part in an operation
spółka adm inistracyjna (w raju p o d a tko w ym ) adm inistration com pany
spółka akcyjna joint-stock com pany (POL), p u blicly held corporation (USA), public lim ited
company w ith share capital (UK)
publiczna spółka akcyjna z 0 .0 . Public Lim ited Com pany (Pic) (UK)
g EDziałalność
S S S Sgospodarcza
is * obejmuje wszelka spółka cicha dorm ant partner, silent partnership
O E B H n iO H S
i osób świadczących usługi włącznie z q o n -.iL . lność nr„ ,
spółka cyw ilna civil law partnership (POL), civ il (private) partnership, non-trading
niem w olnych zawodów. Za działalność n Q m ,cl 2ia)aln o - Centów i partnership, non-com m ercial partnership
tyw anie, w sposób ciągły, własności dóbr ; ^ StP° darc2ii Uznv Clą .1ancllowców
spółka dom inująca dom inant company, dom inant partnership
zarobkowych (77 / 388 / EWG art. 4 RZ) ateriainych iuha)e się ró ^ 1w ykonywa.
/• u ni„._ . ~«nież
vn ie z wykorzys-
w v' spółka dzielona divided company, com pany being divided
J n'!e'T>ateriainych do t spółka g iełd ow a listed com pany
- com pf'se aU acl'vltles o i Producers, traders and person celów spółka handlow a com m ercial com pany / partnership
™ " 3 S S ® « 3 S---------
S S Smtanqiblo
5 Ł S" 5‘ lt!S ""
anC| -, t - cincl Persons sun spółka jaw na registered partnership, general partnership, open partnership, general
\inmg 'n to m ee therefrom on a con tinu ing basis is a|So PertV fo rth ® ties o f ‘he om
inćom mercantile partnership
|77 / 388 /, E tC , OJ L. 145, 13.6.1977). dlSo ConsiderecS* J PUrPos~ '
spółka jednoosobow a single-m em ber company, one-shareholder company,
In stytu cja fina nso w a oznacza bank, fundusz inw ~ — e c ° n o m ic activity
a - r Se0f0bS sole-shareholder company, one-m an-com pany

w e stycyjnych lub pow ierniczych, narodow y f u n d i ^ 07^ tow ., spółka kapitałow a capital company, association of capital, corporation
spółka kom andytow a lim ited partnership
fundusz
indusz powierniczy, tow a rzystw o em erytalno
arzystw ł,.. . in^
ervt’1,| , ^ " iUUsz nWestv^,.!
'e s L ! ° Warzr2Ystv
y s tw rrr~ ~------
lUj^cy siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej e" , e r w " V' ^ l a d in' spółka kom andytow o-akcyjna lim ited jo int-stock partnership
W spółpracy G o .p o d .r c ,. i i Rozwoje (OEcoJ « “ « > • » , , , lob d o ^ S spółka leasingowa leasing com pany

A fin a n cia l in s titu tio n means bank, inv/c,. - ^ cVin do Orga, ' spółka niezarejestrow ana unregistered company, uncorporated business (UK)
a ł-łu tio
{ lllaocialinStłtu n means
„ _ nV\ bank,
national investment
investment fund,
fund, In society
s u ra n t o f mve rganizacjl spółka osobow a partnership

retire m en t p e n s - ' spółka osobow a z ograniczoną od po w ie dzialn ością private lim ited com pany
7n 10
tirticeTritorV'
i m u i y ui me
° f th c iB\cefju
p uuiuj
b °Ulf PQlancj o^r in ’ Of .. estment or trustSund
ance establlsYvpr' spółka partnerska professional partnership
von1und or brokerao-s housv . . . « vviiron spółka powiązana associated company, affiliated com pany
n o m ic C o -o p era tio n and D e v e lo p m e n t (OECDiem berState Of n a — use SP-,f ,
— ------------------------------------------------------— ___ ‘- '- u ) . m e m b e 1' ■ ° t th e O
r wrg-a n isa
Stio
e a te d w
n lo t £ithin
c0' spółka prawa cyw iln e g o non-com m ercial partnership, private com pany
■ Kupiec in d y w id u a ln y to osoba fizyczna
Prowadząca a j T spółka
houseprowadząca dom m aklerski com pany operating / running / m anaging a brokerage
“ Sole tra d e r" refers to an individual iUv
-------------------------------------------------------- ^ 5 ^ i „ , s s a o
9 °s p o d a rc z ą . spółka prowadząca działalność going concern
P rzed się bio rstw o je d n o o s o b o w e o zn m ,.
oso by (R 1994, s. 210P). Pr2etlsiębi0rs. ~~ ^ f>' 16). spółka prowadząca działalność ba nko w ą com pany conducting banking activity, com pany
3ratWc operating in the area of banking
J a s n o ś c i ą jednej spółka prowadząca działalność ubezpieczeniow ą com pany conducting insurance
126 activity, com pany operating in the area o f insurance
spółka prowadząca giełdę com pany m anaging / operating / running a stock exchange
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
spółka prow adząca rynki po zag iełdo w e com pany m anaging / operating / running
over-the-counter markets
spółka p ryw a tn a private lim ited com pany (UK)
spółka przejęta target com pany
spółka przejm ująca acquiring company, bidding com pany, recipient com pany
spółka publiczna public com pany
spółka publicznej ra d io fo n ii i te le w iz ji public radio and television com pany
spółka rejestrow a registered com pany
spółka średniej w ielko ści m edium -sized com pany
spółka w ie lo n a ro d o w a m ultinational corporation, m ultinational com pany
spółka z nieograniczoną od po w ie dzialn ością unlim ited com pany
spółka z od po w ie dzialn ością ograniczoną do sum y g w a ra n cji com pany lim ited by
guarantee
spółka z od po w ie dzialn ością ograniczoną do w a rto ś c i ka p ita łu no m in aln eg o company
lim ited by shares
spółka z ograniczoną od po w ie dzialn ością lim ited liability com pany (POL), private
com pany (Ul<)
spółka z udziałem kap itału zagranicznego jo in t venture, com pany w ith participation of
foreign capital
spółka zagraniczna foreign com pany
— shareholders' m eeting or the general assembly, also as pledgee or usufructuary, or un­
D E F IN IT IO N S
■ Spółka akcyjna to spółka, którą może zawiązać jedna lub więcej osób. Jej statut wyma­
ga form y aktu notarialnego, a jej akcjonariusze nie odpow iadają za zobowiązania spółki.
A jo in t-s to c k com pany is a com pany w hich may be form ed by one or m ore persons. Its
statutes m ust be made in the form of a notarial deed and its shareholders are not liable
for the obligation of the company.
■ Spółka dom inująca oznacza spółkę handlow ą w przypadku, gdy: a) dysponuje bezpo­
średnio lub pośrednio większością gtosów na zgrom adzeniu w sp ó ln ikó w albo na wal­
nym zgromadzeniu także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki
kapitałowej (spółki zależnej), także na podstaw ie porozum ień z innym i osobami
(KSH art. 4).
A d o m in a n t com pany means a com m ercial com pany: a) w hich holds, directly or in­
directly, a m ajority of votes at the shareholders' m eeting o r .the general assembly, also
in the capacity of pledgee or usufructuary, or in the m anagem ent board o f another capi­
tal com pany (a dependent com pany), also under agreem ents w ith other parties ...
E l Spółka ha nd low a jest kupcem rejestrow ym .
A com m ercial com pany / pa rtn ersh ip is a registered trader.
■ Spółka jedn ooso bo w a oznacza spótkę kapitałową, której wszystkie udziały albo akcje
należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza (KSH art. 4).
A single-m em ber com pany means a capital com pany in'w hich shares are held by a sin­
gle shareholder.
2. T ypes o f p a rtn e rsh ip s / com p an ies
0 Sp ó łka ka p ita ło w a oznacza spótkę z ograniczoną odpow iedzialnością i spółkę akcyjną.
A capital com pany means a lim ited liability com pany and jo int-stock company.
0 Spó łka o so b o w a obejm uje spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę kom andytow ą
j spótkę kom andytow o-akcyjną (KSH art. 4).
A p a rtn e rsh ip means a registered partnership, a professional partnership, a lim ited
partnership, or a lim ited jo int-stock partnership.
0 Spó łka o so b o w ato związek istniejący pomiędzy osobami prowadzącymi wspólnie
działalność gospodarczą dla celów zarobkowych. Jest ona oparta na odpowiedzialno­
ści osobistej wspólników.
A p a rtn e rsh ip is a relation w hich subsists between persons carrying on a business in
common w ith a vie w of profit. A partnership is based on personal liability of partners
(The Partnership A ct 1890).
0 Sp ó łka p o w ią za n a oznacza spółkę kapitałow ą, w której inna spółka handlow a albo
spółdzielnia dysponuje bezpośrednio lub pośred nio co najm niej 20 % g ło só w na
zgromadzeniu w s p ó ln ik ó w albo na w a ln ym zgrom adzeniu, także jako zastawnik lub
użytkownik albo na podstaw ie porozum ień z in nym i osobam i lub która posiada
bezpośrednio co na jm n iej 2 0 % ud zia łów albo akcji w innej sp ó łce kap itałow e j
(KSH Art. 4).
An a sso c ia te d c o m p a n y means a capital com pany in w hich another com m ercial com ­
pany or a co-operative controls, directly or indirectly, at least 20 % of the votes at the
der agreements w ith other parties, or w hich directly holds at least 20 % o f the shares in
another capital company.
| Spółka p ry w a tn a oznacza spółkę, w której odpow iedzialność w łaścicieli jest ograniczo­
na do wysokości w niesionych w kładó w i której udziały nie mogą być przedm iotem ob ­
rotu giełdow ego (TLR 2002, s. 9).
Private lim ite d com pany (UK) means a com pany where the liability of the shareholders
is limited to the contributed capital and whose shares cannot be bo ught or sold on the
stock exchange (TLR 2002, p. 9).
0 Spółka pu bliczna oznacza spółkę, której akcje co najm niej z jednej em isji są dopuszczo-
. lie do publicznego ob rotu (PrPapW art. 4 § 1).
A public com pany means a com pany w hose shares from at least one issue are
approved fo r public trading.
1 Spółka z o d p o w ie d zia ln o ścią ograniczoną do sum y g w a ra n cji to spółka, w której o d ­
powiedzialność w sp ó ln ikó w jest ograniczona przez um ow ę spółki do takiej kwoty, jaką •
wspólnicy zobowiązali się wnieść do kapitału spółki w przypadku postaw ienia jej w stan
likwidacji (EPBG 1996, s. 59).
A com pany lim ite d by guarantee is a com pany the liability of whose m em bers is lim i­
ted by the am ount they undertake to make available to the com pany in the event that
it is liquidated (EPBG 1996, p. 58).
129
 "i
! COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
■ Spółka z odpow iedzialnością ograniczoną do w a rto ś c i ka p ita łu n o m in a ln e g ^
spotka, w której odpowiedzialność w sp óln ikó w jest ograniczona przez um owę spói^
do wartości nom inalnego kapitału zakładowego, który zostat w p łaco ny przez wspó^j’
ków (EPBG 1996, s. 61).
A com pany lim ite d by shares is a com pany w h ich has a share capital the liability of
whose m em bers is lim ited to the am ount of nom inal share capital w hich is paid upj„
respect of their shares (EPBG 1996, p. 60).
| Spółka z ograniczoną od po w ie dzialn ością może być utworzona przez jedną albowię.
cej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym , chyba że ustawa stanow i inaczej (KSh|
art. 151 § 1).
A lim ite d lia b ility com pany may be established by one or m ore persons for any legiij.
mate purpose, unless the law provides otherw ise (PCCC 2002, p. 105).
■ Spółką ja w n ą jest spotka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstw o pod wtasną firm^
a nie jest inną spótką handlową (KSH art. 22 § 1).
A registered partnership is a partnership w hich operates a business under its oyyn;
name and w hich does not constitute another com m ercial company.
■ Spółką kom a n d yto w ą jest spotka osobow a mająca na celu prowadzenie przedsię.
biorstw a pod własną firmą, w której w o be c w ierzycieli za zobowiązania spółki co
najm niej jeden w spólnik od po w ia da bez ograniczenia (kom plem entariusz), a odpo.
wiedzialność co najm niej jednego wspólnika (kom andytariusza) jest ograniczona (KSH
Arts, 102).
A lim ite d pa rtn ersh ip is a partnership whose purpose is to operate a business under its
ow n business name; at least one partner (the general partner) bears u n lim ite d liability
tow ards'the creditors for obligations of the partnership and the liability of at least one
partner (the lim ite d partner) is lim ited. | company
________ ■ ' ____ _____________________________________________________ Ą____________
fi . . •} ^ powstanie spó łki ka p ita ło w e j form atio n o f a capital com pany
■ Spółką 'ko m a n d yto w o -a kcyjn ą jest spotka osobow a mająca na celu prowadzenia
przedsiębiorstwa pod wtasną firm ą, w której w o be c w ierzycieli za zobowiązania spółki
co najm niej jeden w spólnik odpow iada bez ograniczenia (kom plem entariusz), a co naj­
m niej jeden w spólnik jest akcjonariuszem (KSH art. 125).
A lim ite d jo in t-s to c k pa rtn ersh ip is a partnership w hose purpose is to operate a busi­
ness under its ow n business name; at least one partner (the general partner) bears unli­
m ited liability towards the creditors for obligations of the partnership and at least one
partner is a shareholder.
■ Spółką partnerską jest spotka osobowa, utw orzona przez w sp óln ikó w (partnerów)
w celu w ykonyw ania w olnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod
własną firm ą (KSH art. 86 § 1).
A professional partnership is a partnership form ed by partners for the purpose of pur­
suing a liberal profession in the form o f a partnership operating a business under its
ow n business name.
130
3. F o rm a tio n o f a p a rtn e rs h ip / com pany
3. POWSTANIE SPQfcKl
” "3. FORMATION OF A PARTNERSHIP / COMPANY
ireS firm ow y business address
akt t is t a n ° w ie n ia sp ó łki certificate of in corporation
akt z a ło ż y c ie ls k i m em orandum o f association (UK)
akty re je s tro w e registration files
cel spółki, cel działalności sp ó łki objects o f a com pany
czas trw a n ia s p ó łk i duration / lifetim e / term o f the com pany / partnership
dane do rejestru particulars to be filed w ith the register
data zarejestrowania sp ó łki date o f incorporation
(irma spółki business name of a com pany / partnership, com pany name, firm ,
n am e of the firm
forma um ow y fo rm o f co m p a n y's deed, fo rm o f partnership's deed
kierow nik brytyjskie g o urzędu re je stro w e g o spó łe k Registrar o f Companies
K ra jo w y Rejestr S ą d o w y National Court Register, Polish Court Register
logo (znak graficzny) logo
lokal spółki premises of a com pany
majątek spółki assets and liabilities of a com pany
marka brand, make
nazwa handlow a trade name
organizować pracę firm y to organise the operations of a business
pieczęć firm o w a (pieczęć spó łki) com pany seal
pieczęć spółki / zw iązku com m on seal
powstanie spó łki form atio n / creation / incorporation / establishm ent of a partnership /
powstanie spó łki o so b o w e j in corporation of the partnership, creation o f the partnership
przedmiot działalności sp ó łki objects of a com pany / partnership
przystąpić do sp ó łki to enter into a partnership / com pany
rejestr register
rejestr handlow y com m ercial register (POL), Register of Companies (UK)
skreślenie z rejestru h a n d lo w e g o deletion / expunging fro m the com m ercial register
wyciąg z rejestru h a nd low eg o extract from the com m ercial register
zgłosić do rejestru to file in register, to file for registration
zgłoszenie do rejestru filing in register, filing fo r registration
prawo i obow iązek zgłoszenia sp ó łki do rejestru right and obligation to file
a partnership / com pany fo r registration
sąd rejestrowy registry court, registration court
siedziba spółki seat, place o f business, registered office, do m icile o f the com pany
statut spółki articles o f incorporation, articles of association, statutes ,of a company,
memorandum o f association
tanienie s ta tu tu w o rdin g o f the statutes
stawający appearing party, attendee, person present
świadectwo założycielskie prom oter's certificate, fo u n d e r's certificate
świadectwo rejestracji sp ó łki certificate of in corporation
131
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
u m o w a s p ó łk i com p an y's deed, partnership's deed, agreem ent for a com pany, articles
of association
umowa spółki osobowej partnership deed, articles o f partnership, deed of partnership
urząd rejestrow y przedsiębiorstw. Dom Spółek Companies House (UK)
f S ta tu t sp ó łki w e dłu g prawa angielskiego zawiera szczegółowe warunki w zajem nych
w izytów ka firm y business card
w pis entry
w pis do rejestru en try in the register, registration in the register
dokonać w pisu do rejestru to register, to record, to enter in the register
zmiana w pisu am endm ent to the entry
założenie spółki incorporation o f a company, establishm ent o f a com pany, form ation of
a com pany, creation of a com pany
0 Umowa spółki to akt założycielski sporządzony przez jedynego w spólnika albo akcjona­
koszty założenia spółki prelim inary expenses, form ation expenses, organisation costs
założyciel spółki fou nde r m em ber o f a partnership, p ro m oter o f a partnership
jedyny założyciel sole founder, single prom oter
założyć spółkę to found / to establish / to form / to set up / to start a com pany (partnership)
zarejestrować się to becom e registered I 0 Umowa spółki albo statut spółki może zawierać:
zarejestrować spółkę to register a com pany / partnership
zawiązać spółkę to form / to found / to establish a com pany (partnership)
zawiązanie spółki form ation o f com pany / partnership
zmiana um ow y spółki am endm ent to the com pany deed, am endm ent to the articles of as­
sociation
zmieniać umowę spółki to amend the com pany / partnership deed
znak handlow y tradem ark
D E F IN IT IO N S
9 A k t założycie lski to część pierwsza dw uczęściow ej u m o w y tworzącej w e dłu g prawa
angielskiego spótkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Określa się w nim z reguły
firm ę spółki, przedm iot działalności spółki i wysokość kapitału zakładowego (EPBG
1996, s. 159).
M em o ran dum of association is, under English law, the first partjof a tw o-p art document
form ing the constitution of a lim ited com pany and deals w ith such m atters as the name,
main objects and share capital o f such a com pany (EPBG 1996, p. 158).
B I D o ku m e n t rejestracji sp ó łki oznacza dokument stwierdzający założenie spółki i pod­
pisany przez kierownika brytyjskiego urzędu rejestrowego spółek.
"C e rtific a te o f in c o rp o ra tio n " is a document signed by Registrar of Companies show­
ing that the company to which it relates has been formed.
H Pieczęć spółki jest nieodzowna dla większości spółek w W ielkiej B rytanii; je j odcisk ns
niektórych dokum entach jest traktow any jako podpis złożony w im ieniu spółki.
"Company seal" is a stam p w hich m ost UK com panies possess, used to stamp as the
form of signature of com pany on certain docum ents.
HI Rejestr handlow y to spis spółek prawa handlow ego, zaw ierający niektóre dana
o spółkach, takie jak np.: nazwa, cel działalności, form a praw na, adres siedziby
(TLR 2002, s. 8 ).
3. F orm atio n o f a pa rtn e rsh ip / com p an y
Register of Companies (Com panies' Register) is a list o f entities that have been created
under the com m ercial law, show ing, fo r exam ple: their names, the objects of the busi­
ness, iegai form , the address of the registered office (TLR 2002, p. 8 ).
stosunków pow stałych m iędzy udziałow cam i w spółce oraz zasady regulujące kwestie
zarządzania i struktury spółki (EPBG 1996, s. 26).
Articles of association contain, under English law, the details and conditions governing
the relationship of shareholders of a com pany and the rules governing the m anage­
m ent and organisation o f the com pany (EPBG 1996, p. 27).
riusza spółki kapitałow ej (KSH art. 4 § 2).
A company deed means the founding act made by the sole shareholder o f a capital
company.
- adresy w s p ó ln ik ó w oraz ich adresy do doręczeń,
- czas trw a n ia spó łki, jeśli jest oznaczony,
- inform acje, czy w spólnik może mieć więcej niż jeden udział,
- firm ę spółki,
- liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nim i upraw nienia,
- liczbę i rodzaje ty tu łó w uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki,
- ijazwiska i im iona osób p o w o ła n ych w skła d zarządu,
- nazwiska i im iona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób repre­
zentacji,
- nazwiska i im iona p ro ku re n tó w ,
- nazwiska i im iona w sp ó ln ikó w ,
- nazwiska i im iona założycieli,
- ograniczenie zbywalności akcji,
- organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej,
- oznaczenie w k ła d ó w w n o szo n ych przez każdego w sp ó ln ika ,
- oznaczony kw o to w o zakres odpow iedzialności każdego kom andytariusza w obec
wierzycieli (sumę kom a nd yto w ą),
- pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonyw ać ogłoszeń rów nież poza M o n i­
torem S ądow ym i G ospodarczym,
- p rze dm io t działa ln ości spó łki,
- siedzibę spółki,
- wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na
okaziciela,
- warunki i sposób umorzenia akcji,
- w ysokość ka p ita łu zakład ow e go , sposób jego zebrania.
The deed o f a com p an y / pa rtn e rsh ip o r its s ta tu te s may include:
- addresses of the partners / shareholders and their addresses for correspondence;
- duration of the partnership / company if it is specified;
- whether or not the shareholder m ay have m ore than one share;
- business name of the com pany / partnership;
- the num ber o f shares of a given class and rights attached to the shares;
- the num ber and types of entitlem ents to participation in profits or in the distribu­
tion of company assets;
- full names of persons a p po inte d to th e m anagem ent board;
- full names of persons entitled to represent the partnership / company and the m an­
ner of representation;
133

COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
- full names of holders o f com m ercial p o w e rs o f a tto rn e y;
- full names of the partners;
- full names o f the p ro m o te rs;
- lim ita tio n s on share tra n s fe ra b ility ;
- organisation of the general m ee ting and sup ervisory board;
- the specification and the value o f c o n trib u tio n s made by each partner;
- the am ount up to w hich each of the lim ited partners is liable to the creditors (coni,
m endam sum, lim ite d lia b ility am ount);
- the jo u rn a l fo r th e com p an y's announcem ents, if the com pany intends to publish its
announcem ents in other journals than M o n ito r S ądow y i Gospodarczy (Court and
Business Gazette);
- objects o f the com pany / pa rtn ersh ip;
- seat o f th e com pany / p a rtn ersh ip;
- nom inal value and num ber o f shares w ith in fo rniation as to w hether the shares are
... "re g is te re d or bearer shares;-— Ah/ A . (k tiV l\-L ^ U A ,-.X s . ^ ^ ^
' i) v-V-V-' - the te rm s and m anner o f share red e m p tio n ; ^ C u b C M ,
\pt&- - the am o un t o f share capital, the m anner in w h ich it was collected.
■ Znak h a n d lo w y - o ryginalny sym bol stw orzony przez spótkę do wykorzystania w mar-
ketingu d ó b r lub usług (R 2004, s. 222P).
Tradem ark - a unique sym bol designed by a com pany fo r use in m arketing its products
or services (R 2004, p. 222A).
WZORY ZDAŃ !
USEFUL SENTENCES
; rs Czas trw a n ia spótki jest nieograniczony.
The d u ratio h o f th e com pany / pa rtn ersh ip is unlim ited.
j i Czas trw a n ia sp ó łki nie jest oznaczony.
The d u ra tio n o f th e com pany / pa rtn ersh ip is not specified.
j Spółka będzie działać aż do rozwiązania na warunkach niniejszej U m o w y lub do śmier­
ci, lub upadłości każdego W spólnika. , , i n 0.
The Partnership shall con tinu e until term inated under t he term s of this Agreement or
until the death o r bankruptcy o f either Partner.
Firma S p ó łki brzm i: „... Spółka z ograniczoną odpow iedzialnością".
The business name o f the com pany is "... Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością".
Spółka może używać skró tu firm y : „... Sp. z o. o".
The com pany may use the a b b re via tio n "... Sp. z o. o.".
M ajątek spó łki stanowi wszelkie m ienie wniesione jako w kład lub nabyte przez spółkę
w czasie jej istnienia (KSH art. 28).
The assets and lia b ilitie s of a pa rtn ersh ip includes all property contributed to the part­
nership or,accjuir|id,by the partnership in the course o f its existence.
134
U ;; f » 'i ^ --v .
4. Interna! re la tio n s o f a p a rtn e rs h ip / com pany
" f p rz e d m io te m działalności sp ó łki je s t: ... . j
The objects o f th e com pany / pa rtn ersh ip s h a ll b e as f o llo w s : ... .
^ Siedzibą spółki je s t x.
The com pany / p a rtn ersh ip j s based / seated in x.
i siedziba s p ó łk i 'znajduje s ię w x.
The principal office o f th e c o m p a n y / p a r tn e r s h ip s h a ll b e lo c a te d a t x.
i spółka będzie działać pod firm ą x.
The Company / Partnership shall operate under th e business nam e of x.
i : S praw y s p ó łk i b ę d ą p r o w a d z o n e pod firm ą x.
Thn b u s in e s s s h a ll b e c a r rie d on under th e name o f x.
j Si wający oświadcza, że zaw iązuje spółkę jawną, zwaną dalej Spótką.
I lie Person Present states that s/he is fo rm in g a registered partnership, hereinafter
referred to as the Partnership.
j : Wspólnicy oświadczają, że zaw iązują spółkę z o.o. w celu prowadzenia działalności
gospodarczej jak następuje:
The Shareholders declare that th e y fo rm a lim ite d lia b ility com pany in order to con­
duct the fo llow ing econom ic activity.
4, STOSUNKI WEWNĘTRZNE SPÓŁKI
4. INTERNAL RELATIONS OF A PARTNERSHIP / COMPANY
czynności spó łki course o f the partnership's business, acts of partnership, course
of business o f the partnership
zwykłe czynności s p ó łk i norm al course o f the partnership's business, ordinary acts of
partnership, ordinary course of business o f the partnership
czynności sądow e i pozasądow e court and ou t-of-court actions, court proceedings and
out-of-court dealings
dyrektor, członek zarządu director
Interes spółki interest o f a partnership / com pany
nadzór supervision
prawo nadzoru rig ht o f supervision
sprawować nadzór to exercise supervision
organy spółki co m p a n y's authorities, organs, bodies o f association
pokwitować, udzielić p o k w ito w a n ia to release / to discharge the m anagem ent
board / board of directors
Pokwitowanie (udzielone zarządow i) release, discharge
prowadzenie sp ra w sp ó łki m anagem ent of the affairs o f the partnership / company,
running of the business
135
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
ob ow iąze k prow adzenia sp ra w spó tki obligation to manage the affairs of the
partnership / com pany
p o w ie rzyć prow a dzen ie sp ra w sp ó łki to entrust the m anagem ent of the affairs of the
partnership / com pany
p ro w a dzić sp ra w y spótki to manage the affairs of the partnership / com pany, to keep t|18
affairs o f the partnership / com pany, to conduct the affairs of the pa rtn e rsh ip / com p ly,
p ro w a dzić spra w y nieprzekraczające zw ykłych czynności sp ó łki to conduct affairs withj,,
the ordinary scope of the partnership's business, to manage the affairs w ithin the
ordinary business of the partnership / com pany
rada d y re k to ró w board of directors (UK, USA)
rada nadzorcza supervisory board
członek rady nadzorczej m em ber of a supervisory board
p rze w o dniczący rad y nadzorczej chair o f a supervisory board
regulam in rady nadzorczej supervisory board regulations
w g lą d do ksiąg access to books
zarząd m anagem ent board (POL), board of directors (UK, USA)
a kt n o ta ria ln y zaw ierający ośw iadczenie zarządu notarial statem ent o f the management
board
k ie ro w a ć pracam i zarządu to m anage the w o rk of the m anagem ent board, to manage
the op era tions o f the m anagem ent board, to d ire ct the w o rk o f the management
board
o d w o ły w a ć zarząd to rem ove / to dism iss the m anagem ent board
p o w o ła ć zarząd to appoint the m anagem ent board
prezes zarządu president of the m anagem ent board
regulam in zarządu m anagem ent board's by-laws
spraw ozdanie zarządu directors' report, report o f the m anagem ent board
zebranie zarządu m anagem ent board meeting
prze w o dniczyć zebraniom zarządu to preside at board m eetings
uczestniczyć w zebraniu zarządu to attend the board m eeting
zarządzanie firm ą business m anagem ent
zgrom adzenie w s p ó ln ik ó w shareholders' m eeting, general m eeting. M eeting of
Shareholders
zw o łać zgrom adzenie w s p ó ln ik ó w to convene / to sum m on a m eeting of shareholders
o d b yw a ć zgrom adzenie w s p ó ln ik ó w to hold a m eeting of shareholders
żądać w yjaśnień od kogoś to request som ebody to provide explanations, to request
explanations from som ebody, to call on som ebody to furnish explanations
WZORY ZDAŃ !
USEFUL SENTENCES
Członków rady nadzorczej p o w o łu je i o d w o łu je walne zgromadzenie.
M em bers o f the su p e rviso ry bo a rd are a p p o in te d and rem oved by the general
assembly.
Do kom petencji Rady N adzorczej należy: ... .
The com petencies of the S up ervisory Board include as follow s: ... .
136
5. C o n trib u tio n & shares / s to cks
. M andat członka Zarządu wygasa z dniem odbycia zgrom adzenia w sp óln ikó w zatwier­
dzające?!0 sprawozdanie finansow e za pierwszy pełny rok o b ro to w y pełnienia funkcji
członka Zarządu.
The m andate o f a m em ber o f the M anagem ent Board expires on the date o f the share­
holders' m eeting w hich approves the financial report fo r the first financial year of his /
her service as a m em ber o f the M anagem ent Board.
r powołuje się pierw szy Zarząd w składzie (WUIP 200, s. 29).
The first M anagem ent Board is appointed as follow s: (WUIP 2000, p. 28).
:; Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spótki we wszystkich dziedzi­
nach jej działalności (KSH art. 219 § 1).
The supervisory board exercises perm anent supervision over all the activities of the
company.
f ' Codzienne sp ra w y sp ó łki będzie prowadzić X.
The day-to-day affairs o f th e p a rtn e rsh ip / com pany shall be m anaged by X.
Z z;)d prowadzi spraw y spółki i reprezentuje spółkę w sądzie i poza sądem.
i he m anagem ent bo ard m anages the affairs o f the com pany and represents the co m ­
pany in and out of court, i ‘ >!
| Zarząd zw o łu je Zwyczajne Zgromadzenie.
The ordinary M eeting o f Shareholders is convened by the M anagem ent Board.
C x m - V e - iA t : ,
5. WKŁAD I UDZIAŁY
5, CONTRIBUTION & SHARES / STOCKS
suma kom a n d yto w a com m endam sum , lim ited liability am ount, com m andite sum
obniżenie sum y ko m a n d yto w e j reduction o f the com m endam sum
świadczenie perform ance, contribution
świadczenie pieniężne pecuniary con tribu tion, cash perform ance
świadczenie niepieniężne non-pecuniary con tribu tion, non-cash perform ance
udział share, contribution
udział k a p ita ło w y share, capital share
udział w zyskach i stratach participation in profits and losses
udział w łasny do zbycia ow n shares for disposal, ow n shares to be transferred, com pany
own shares for disposition
księga u d zia łó w register of shares
nabycie ko n tro ln ego p a kie tu u d z ia łó w / akcji acquisition of con tro lling interest
obejmować udziały to subscribe fo r shares
odsetki od udziału interest on share
Wzporządzanie udziałem albo akcją disposal or encum brance of a share
umorzenie u d zia łó w redem ption of shares
137
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS __ 6 . Capital o f co m p a n y / p a rtn e rsh ip
um orzenie ud zia łów d o bro w olne voluntary redem ption VVartosc nom inalna ud zia łu w ynosi 500 złotych.
um orzenie ud zia łów przym usow e com pulsory redem ption, forced redem ption The nom inal value o f one share is PLN 500.
um orzyć udziały to redeem shares
uzupełnić udział to supplem ent a share Zbycie u d z ia łó w wym aga zgody Zarządu wyrażonej w form ie pisem nej.
zm niejszenie udziału reduction of share
The disposal o f shares requires the w ritten consent of the M anagem ent Board.
w kła d contribution, part, share, portion
w k ła d g o tó w k o w y capital share
w k ła d kom anytariusza lim ited partner's share
w ld a d kom plem entariusza general partner's share
w k ła d w naturze (niepieniężny) assets in kind, in-kind con tribu tion
rodzaj w kła d u type of the contribution
6. KAPITAŁ SPÓŁKI
w a rto ść w kła d u value of the contribution 6. CAPITAL OF COMPANY / PARTNERSHIP
w nieść w kła d to make a contribution, to contribute
w yco fa ć w kła d to w ithdraw contribution
aktywa ssssts
.w ycofanie w kła d u w ithdraw al of funds
jlitywa fina nso w e financial assets
aktywa m aterialne tangible assets
aktywa pieniężne m onetary assets
DEFINICJE a|<tywa płynne liquid assets
D E F IN IT IO N S długi spółki trading debts, partnership debts, com pany debts
doptata additional paym ent
■ Suma kom a nd yto w a to oznaczony kw otow o zakres odpow iedzialności każdego ko­ wnieść do płatę to make an additional paym ent
mandytariusza (KSH art. 105). ( kapitał capital
"G om m endam sum " is the am ount up to w hich each of the lim ited partners is liable to kapitał akcyjny / s ta tu to w y authorised capital
the cretlitors (PCCC 2001, p. 53). kapitał d o ce lo w y target capital, authorised capital
kapitał po czą tko w y seed m oney (UK), initial capital
kapitał re ze rw o w y reserve capital
kapitał własny, k a p ita ł za kła d o w y equity capital
WZORY ZDAŃ kapitał zakład ow y share capital, initial capital, original capital
USEFUL SENTENCES kapitał zapasow y supplem entary capital, spare capital
mieć kapitał w spółce to have a stake in a com pany
K zdy W spólnik może posiadać więcej niż jeden udział, obniżenie ka p ita łu reduction of / in the capital
ta c h Shareholder may possess more than one share. podwyższenie kap itału increase in the capital
wysokość ka p ita łu am ount of the capital
Na każdy udział przypada jeden głos na Zgrom adzeniu W spólników. wysokość ob ję te go ka p ita łu subscribed share capital
majątek spó łki assets and liabilities of a partnership / company, assets of
Each share carries one vote at the M eeting o f Shareholders.
a partnership / com pany
U dział w sp óln ika może być z ważnych p o w o d ó w um o rzon y na podstaw ie uchwały nieruchomość sp ó łki real estate of the partnership, real properties of the partnership,
przyjętej przez Zgromadzenie W spólników. immovable properties
wartość nom inalna nom inal value
For im portant reasons the share o f a shareholder may be redeem ed fo llow ing a resolu­
wartość firm y go od w ill
tion of the Meeting of Shareholders.
nabyta w a rto ść firm y purchased go od w ill
U działy m o g ą b y ć umarzane z z y s k u n e tto . wartość zbyw cza m ajątku sp ó łki sales value o f the partnership's assets, transfer value
of partnership's assets
Shares may be redeem ed from net profits.

. U działy w kapitale zakładowym zostaną ob ję te w następujący sposób:

Shares in the nominal initial capital shall be issued as follow s:

138 139
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
D E F IN IT IO N S
H K a p ita ł p o czą tko w y pochodzi z pożyczki i jest w ykorzystyw any w celu rozpoczęci
działalności gospodarczej (EPBG 1996, s. 215).
Seed m oney refers to a start up loan w hich is used to com m ence a business and often
provided by a venture capital in stitu tion (EPBG 1996, p. 214).
WZORY ZDAŃ
U SEFUL SENTENCES
! 'i Założyciele oświadczają, że k a p ita ł akcyjny zawiązywanej Spótki w ynosi x PLN (słownie
x złotych).
The Prom oters declare that the in itia l cap ital o f the Com pany being established
am ounts to PLN x (say x zloty).
I Kapitał spótki w yn o si ... PLIM, na który składa się:
The capital o f the Partnership shall con sist o f th e sum o f PLN ... w hich is made up as
follow s:
■ K a p ita ł za kła d o w y spótki w yn osi x PLN.
The in itia l com pany / partnership capital shall be PLN x.
■ K ap itał akcyjny może być podwyższany w drodze zwiększenia w artości nominalnej
akcji lub w drodze em isji now ych akcji (WUIP 2000, s. 63).
The share ca p ita l m ay be increased through an increase in the nom inal value of shares
or through the issue of new shares.
; K a p ita ł akcyjny może być p o k ry w a n y w kładam i pieniężnym i i niepieniężnym i (WUIP
2000, s. 63).
The share cap ital m ay be subscribed fo r in exchange for pecuniary and non-pecuniary
contributions.
K ap itał zakład ow y dzieli się na udziały o rów nej w artości nom inalnej.
The in itia l capital is divided into shares of equal nom inal value.
K ap itał za kła d o w y w ynosi x PLN (słownie x ztotych).
The in itia l cap ital is / am ounts to PLN x (say x zloty).
U d ziały w kapitale z a kła d o w ym są ró w n e i niepodzielne.
The shares in the in itia l capital are equal and in divisib le.
140
8. R epresentation
7. ODPOWIEDZIALNOŚĆ
7. LIABILITY
odpowiadać za to be liable for, to be responsible for, to be accountable for, lo bear
responsibility for
odpowiadać solidarnie to be liable jo in tly and severally
odpowiadać za zobow iązania sp ó łki to be liable for the obligations o f the partnership
/ com pany
odpowiedzialność liability, responsibility
odpowiedzialność in d yw id u a ln a several liability
odpowiedzialność nieograniczona unlim ited liability
odpowiedzialność ograniczona je s t do w yso ko ści w k ła d ó w liability is lim ited to the
contribution
odpowiedzialność solidarna jo in t and several liability
odpowiedzialność subsydiarna w s p ó ln ika subsidiary liability of a partner, subrogative
liability of a partner
odpowiedzialność za d łu g i spadkow e liability for estate debts / inheritance debts
być w o ln ym od o d p o w ie d zia ln o ści w granicach w a rto ś c i w k ła d u to be exem pt from
liability up to the value o f the con tribu tion, lo be free from liability to the extent o f the
value o f the contribution t
ponosić o d p o w ie dzialn ość za coś to be liable for som ething, to bęar responsibility
foftsom ething
uchylać się od o d p o w ie d zia ln o ści to evade responsibility, to shirk responsibility
ryzyko risk, danger, hazard
ponosić ryzyko to bear the risk
8. REPREZENTACJA
8. REPRESENTATION
działać w im ieniu spó łki to act in the name o f the partnership / company, to act on behalf
of the partnership / com pany
oddział sp ó łki branch of the com pany
otworzyć od dział sp ó łki to open / to establish a branch of the com pany
prawo rep reze ntow a nia rig h t to represent
mieć praw o rep reze ntow a nia to have the right to represent
pozbawić kogoś praw a rep reze ntow a nia to deprive som eone of the right to represent
prokura com m ercial pow er o f attorney, procuration, po w e r of procuration, right of co m ­
mercial representation
odwołać prokurę to revoke a com m ercial p o w e r of attorney
ustanowić prokurę to grant a com m ercial po w e r o f attorney
prokurent holder of a com m ercial pow er of attorney, procurator
Przedstawicielstwo representative office
otworzyć p rze d sta w icie lstw o to open / to establish a representative office
141
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
rep reze ntow a ć to represent, to be an agent for
reprezentow ać sam odzielnie to represent individually
reprezentow ać spółkę jako pełnom ocnik to represent a com pany / partnership as an at
torney-in-fact, to represent a com pany / partnership in the capacity of attorney-in-fact
p ra w o niezb yw alne non-transferable right, inalienable right
rozporządzać p ra w a m i to dispose o f and encum ber rights, to dispose o f rights
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
i;;-| Do składania oświadczeń w oli i podpisywania w im ieniu Spółki u p o w a żn io n y jest Pra.
zes Zarządu (WUIP 2000, s. 29).
The President o f the M anagement Board is e n title d to subm it declarations of intent and
sign on behalf of the Company.
i Każdy w spólnik je s t u p ow ażniony do samodzielnego prowadzenia spraw spółki i jej re.
p rezentow ania.
Each shareholder is e n title d to manage and represent the co m p an y's affairs.
:;:;j Każdy w spólnik ma p ra w o prowadzić sprawy nieprzekraczające zwykłych czynności
spółki.
Each partner shall have the rig h t to manage the affairs of the partnership in the ordinary
course o f the partnership's business.
i 5 Do dokonywania czynności prawnych w w ypadku Zarządu w ielo oso bo w eg o wymaga­
ne jest współdziałanie dw óch członków Zarządu, natom iast Prezes Ztirządu może repre-
zontow ać Spółkę je dn ooso bo w o (NEB 2001, p. 123).
C o-operatión of at least tw o members of the M anagem ent Board is required where the
Board com prising several m embers is to conduct legal transactions, whereas the
M anagem ent Board President may represent th e C o m pa ny alone.
9. ZYSK & STRATA
9. PROFIT & LOSS
d yw ide nd a dividend(s)
d yw id e n d a końcow a final dividend
d yw id e n d a opcyjna optional dividend
d yw id e n d a tym czasow a / zaliczkow a interim dividend
d yw id e n d a u p rzyw ile jo w a n a preference dividend, privileged dividends
d yw id e n d a w g o tó w ce cash dividend
d yw id e n d a w naturze dividend in kind, property dividend
kup on d y w id e n d o w y stock / share warrant
p o d zia ł d yw id e n d dividend distribution
142
9. P ro fit & lo ss
0jj|iczanie po działu d y w id e n d dividend distribu tion calculation
prawo do d yw id e n d y equity
^ ( z ie le n ie d y w id e n d y d istribu tion o f a divide nd
r0ZCj z i e l i ć dyw id e n d ę to distribute a dividend
stopa d yw id e n d y divide nd yield
upłynnienie d y w id e n d liquidating dividends
uprawniony do d y w id e n d entitled to dividends
strata loss
„sza co w a ć s tra ty s p ó łk i na x PLN to com pute the com p an y's losses at PLN x
pokrycie s tra t covering loss, financing losses
p o k r y w a ć / pokryć s tra ty to cover losses, to finance losses
sposób pokrycia s tra t m anner o f covering loss
uczestniczyć w stracie to participate in the loss
uczestniczyć w stracie do w a rto ści u m ó w io n e g o w k ła d u to participate in the loss up
to the value of the agreed contribution, to participate in the loss in proportion
to the am ount o f the agreed contribution
zysk profit, Income
zysk do po działu distributable profit, distributable incom e
zysk przypadający u d z ia ło w c o w i pro fit falling to a partner / shareholder, pro fit due
to a partner / shareholder
pobrać ty tu łe m zysku to receive as profit, to receive in respect of profit
podział zysków distrib u tio n o f profits, division o f profits, allocation o f profits
poziom zysku level o f profit
pożądany p o zio m zysku desired level of pro fit
rachunek zyskó w i s tra t pro fit and loss account
uczestniczyć w zysku to participate in profits
uczestniczyć w zysku p ro p o rcjo n a ln ie do w k ła d u to participate in profits proportionally
to contribution / in pro po rtion to one's con tribu tion
wypłata zysku distribu tion of profits, paym ent of profits
wypracować zysk to earn a profit
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S -
1 Dywidenda oznacza część zysku netto spółki, określoną uchwalą walnego zgrom adze­
nia akcjonariuszy spółki, przypadającą do w yp łaty na jedną akcję.
Dividend is a portion of a com pany's net pro fit to be paid out per each share; deter­
mined by resolution of the com pany's General M eeting o f Shareholders.
| WZORY ZDAŃ
USEFUL S E N T E N C E S
L 0 ile nie uzgodniono inaczej, W spólnicy uczestniczą w zyskach i stratach spó łki
w rów nych częściach.
Unless otherwise agreed, the Partners w ill share all p ro fits and losses equally.
 COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
11. G eneral m eeting
W spólnik uczestniczy w zysku spółki p ro p o rcjo n a ln ie do w k ła d u rzeczywiście w n ie T '
n e g o d o s p ó tk i. d Kom andytariusz ponosi odpow iedzialność za długi i zobowiązania spółki do sum y
wniesionego wkładu.
A shareholder p a rticip a te s in th e p ro fit o f the com pany in p ro p o rtio n to his / her
trib u tio n actually made to the company. con- Lim ited pa rtn e r is not liable fo r the debts or obligations o f the firm beyond the am ount
contributed (Lim ited Partnership Act 1907).

W spólnicy uczestniczą w zyskach i stratach spó tki proporcjonalnie do wniesiony k

w ktadów kapitałowych. * Termin „sekre ta rz s p ó łk i" odnosi się do osoby, która w spółkach zarejestrowanych
W Wielkiej Brytanii lub USA, odpow iedzialna jest za pełnienie pew nych określonych
The partners shall p a rticip a te in p ro fits and losses in the same p ro po rtion as their W statucie funkcji adm inistracyjnych.
capj.
tal contributions.
‘Company se cre ta ry' refers to the secretary of com panies registered under the UK and
USA legal systems. The secretary is generally responsible fo r certain statutory a d m i­
W spólnik uczestniczy w stratach bez w zględu na rodzaj i w artość wkładu. nistrative functions.
The Shareholder p a rticip ates in th e losses regardless o f the type and value of his /
Her
contribution. £ U działow cy / akcjonariusze s p ó łki to w sp óln icy spółki, których prawa i obow iązki okre­
śla statut spółki, a w przypadku spółek zarejestrowanych w W ielkiej Brytanii, akt założy­
cielski (articles o f association) (EPBG 1996, s. 159).

Members o f a com p an y are shareholders of a company. Their rights and obligations are
set out in statutes o f the com pany, and in the case of a UK company, in its articles of
association (EPBG 1996, p. 158).

1 0 . PARTNERS, SHAREHOLDERS

akcjonariusz shareholder
akcjonariusz u p rz y w ile jo w a n y preference shareholder
11. ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW
akcjonariusz z w y k ły com m on shareholder 1 1 . GENERAL MEETING
d y re k to r naczelny managing director
k ie ro w n ik oddziału m anager of a branch, manager of a departm ent, head of branch
glosować to vote, to ballot
kie ro w n ik zakładu manager of a plant, manager o f a factory, head of establishm ent
kom andytariusz lim ited partner głosować bez d ysku sji to vote w ith o u t debate
kom plem entariusz general partner (POL), full partner, unlim ited partner głosować nad w n io skie m to vote on the m otio n
głosowanie voting
przystąpić do spó łki to join the com pany / partnership
sekretarz spółki com pany secretary (UK) głosowanie im ienn e voting by roll-call
u d zia łow iec / akcjonariusz s p ó łk i m em ber o f a com pany, shareholder głosowanie o b o w ią zko w e com pulsory voting
udziałow iec o d po w ie dzialn y z racji częściow o opłaconych u d z ia łó w lik w id o w a n e j spółki glosowanie preferencyjne preferential voting
contributory głosowanie p rze d te rm in o w e advance votin g
w s p ó ln ik partner, shareholder glosowanie przy użyciu ka rt do g ło so w a n ia voting by (with the use of) votin g cards
cichy w sp ó ln ik silent partner, sleeping partner, dorm ant partner głosowanie przez podniesienie ręki votin g on a show o f hands
praw a w s p ó ln ik ó w rights of partners glosowanie tajn e secret ballot, secret vote
głosowanie ta ktyczn e tactical votin g
kolejność g ło so w a n ia vo tin g order
m m m m przystąpić do g ło so w a n ia to proceed to voting
system głosow ania voting m ethod
D E F IN IT IO N S
wstrzymać się od g ło so w a n ia to abstain fro m votin g
wynik głosow ania result o f voting, voting result
ES Kom plem entariusz ponosi nieograniczoną odpow iedzialność za wszelkie dtugi i zobo­ zarządzić g łoso w an ie to order voting
wiązania spółki.
kworum quorum
General partner is liable for all debts and obligations pf the firm (Lim ited Partnership brak kw o rum absence o f quorum , a qu o ru m is not present
Act 1907).
sprawdzić k w o ru m to ascertain that there is a quorum
stanowić k w o ru m to have a quorum , to form a quorum

144
145
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
stw ie rd za m k w o ru m the quorum is present, we have a quorum ~"'
nadzorow ać zarządzanie finansam i firm y to oversee the day-to-day w o rk of the Financial
Accounts section
p ro to k ó ł m inutes, record, report
p ro to k ó ł obrad statem ent of proceeding
p ro to k ó ł posiedzenia m inutes of a session, m inutes o f the meeting
p ro to k ó ł odczytany i p rzyję ty read and confirm ed m inutes
p ro to k ó ł w a lne go zgrom adzenia w s p ó ln ik ó w m inutes o f annual genera! meeting ((j[q
księga p ro to k o łó w book o f m inutes, m inutes book (UK)
spisać p ro to k ó ł to take the m inutes, to make a record
sporządzać p ro to k ó ł to draw up the minutes, to make m inutes
w ciągnąć do p ro to ko łu , zap ro to ko ło w a ć to enter on the m inutes
uchw ała resolution
uchw ała je dn om yśln a unanim ous resolution
uchw ała kw a lifik o w a n a special resolution
uchw ała nadzw yczajna extraordinary resolution
p o de jm ow ać uchw ałę to vote on a resolution
po w zią ć uchw ałę to adopt a resolution
uchylić uchw ałę to repeal a resolution, to annul a resolution
zaskarżenie uch w a ły appeal against a resolution, challenge of the resolution, lodging of
an appeal against a resolution
zgłoszenie u ch w a ł do rejestru filing of resolutions in / w ith the register
w iększość g ło só w m ajority vote
bezw zględną w iększość absolute / overall m ajority o f votes
zw y k ła w iększość sim ple m ajority
w s p ó ln ik pąrtner, shareholder
w s p ó ln ik w stę p u ją cy do sp ó tki n e w partner, partner jo in in g the partnership / company
w s p ó ln ik ^w ystępujący w ith dra w in g partner, leaving partner f Decisions by the partnership / com pany shall be made by m a jo rity vote.
w s p ó ln ik zarządzający m anaging partner
zgrom adzenie m eeting, assembly, gathering
nadzw yczajne zgrom adzenie w s p ó ln ik ó w extraordinary general meeting
w a ln e zgrom adzenie general m eeting, general assem bly
w a ln e zgrom adzenie akcjonariuszy general m eeting o f shareholders
w a ln e zgrom adzenie w s p ó ln ik ó w Annual General M eeting (AGM) (UK), Annual Stockhol­
ders M eeting (USA)
zw ycza jne zgrom adzenie w s p ó ln ik ó w annual general m eeting, annual general assembly,
annual m eeting o f shareholders
zaw iad om ienie o z w o ła n iu zgrom adzenia notice convening the m eeting
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
■ B e zw zględn a w ię kszo ść g ło s ó w oznacza w ię ce j niż p o ło w ę g ło s ó w oddanych
(KSH art. 4).
A n absolute m a jo rity o f votes means m ore than half o f the votes cast.
146
11. G eneral m eeting
0 Ksi?9a p ro to k o łó w oznacza książkę lub notatnik prow adzony przez sekretarza spółki,
obejmujący pisem ny zapis z posiedzeń zarządu i zgromadzeń akcjonariuszy (EPBG
1996, s. 161).,
"Minute b o o k" is a book or loose leaf binder m aintained by a secretary of the com pany
as a w ritten record of both directors' and shareholders' m eetings (EPBG 1996, p. 160).
0 U chw ała k w a lifik o w a n a to uchwała przyjęta przez Walne Zgrom adzenie W spólników
większością nie mniejszą niż 3/4 g ło só w oddanych osobiście lu b za pośrednictw em
pełnomocnika.
W świetle prawa angielskiego niektóre sprawy, np. zmiana statutu lub nazwy sp ó łki, w y ­
magają uchw ały podjętej kwalifikowaną większością głosó w (EPBG 1996, s. 221).
"Special re so lu tio n " is a resolution o f a com pany in general m eeting w hich is passed by
not less tlian three quarters o f the m em bers present in person o r by proxy.
Under English law, certain m atters such as the change of name o f com pany and the
amendment of its articles o f association require to be passed by a Special Resolution
(EPBG 1996, p. 220).
I WZORY ZDAŃ
' U SEFUL S E N T E N C E S
[. Uchwafy Zgromadzenia W spólników zapadają bezw zględną w iększością głosów .
Resolutions o f the M eeting of Shareholders are adopted w ith an a b solute m a jo rity of
votes.
[ Decyzje w spółce podejm ow ane są w iększością głosów .
[. Wszelkie decyzje dotyczące spółki w ym agają je d n o m yśln e j zgody W spólników, chyba
że ustalono inaczej.
All decisions relating to the Partnership shall be made by unanim ous agreem ent be­
tween the Partners unless otherw ise agreed.
t.j Decyzje związane z prow adzeniem spraw spółki podejm ow ane są w iększością głosów.
The affairs of the com pany / partnership shall be determ ined by m a jo rity vote.
t i Wspólnicy m ogą uczestniczyć w W aln ym Z grom adzeniu oraz w yko n yw a ć praw o
głosu przez p e łn om ocn ikó w (NEB 2001, s. 124).
The Shareholders may p a rticip a te in th e General M eeting and exercise the right to
vote by their authorised proxies.
t! Przewodniczący przedstaw ił Zgrom adzeniu uchw ałę, po dd ał ją pod głosow anie przez
podniesienie ręki i og ło sił jej przyjęcie.
The Chairman put the re so lu tio n to the meeting, took the vote on a show o f hands
and declared the resolution passed.
147
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS 12. C hanges in the com p an y / p a rtn ersh ip
1 I U chw ały w alnego zgrom adzenia (...) wymaga:
1 ) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania kom plem entariuszy z działalności spólfcj
12. ZMIANY W SPÓŁCE
oraz sprawozdania finansowego spótki za ubiegły rok obrotow y, 12. CHANGES IN THE COMPANY / PARTNERSHIP
2 ) udzielenie kom plem entariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wyko-
nania przez nich obowiązków,
3) u d z ie le n ie c z ło n k o m ra d y n a d z o rc z e j a b s o lu to r iu m z w y k o n a n ia p rze z n ic h obo- PO D ZIA Ł
wiązków, DIVISION
4 ) w ybór biegłego rewidenta,
5) rozwiązanie spółki (KSH art. 146 § 1). podział division, partition, breakup, portioning, split
A resolution o f the general m eeting shall be required for: podział przez przejęcie division by acquisition, division by take-over
1) c o n s id e ra tio n a n d a p p ro v a l o f th e r e p o r t o f th e g e n e ra l p a rtn e rs o n th e p a rtn e rsh ip 's podział przez przejęcie i zaw iązanie n o w e j spó tki division by acquisition and form ation
business and the financial statement of the partnership for the previous financial year; of a new com pany
2 ) acknowledgem ent of the fulfilm en t of the duties by general partners managing the podział przez w yd zielen ie division by separation
affairs of the partnership; podział przez zaw iązanie no w ych spółek division by form atio n of new com panies
3 ) acknowledgement of the fulfilm ent of the duties by members of the supervisory board; podział ró w n y even distribution
4 ) election of an expert auditor; podział w ła ś c iw y proper distribution
5 ) dissolution of the partnership. dzień po działu division date, day o f division
ogłoszenie o podziale sp ó łki announcem ent of the division o f the com pany
' ii Zgody wszystkich kom plem entariuszy w ym agają, pod rygorem nieważności, uchwały
plan podziału division plan, draft term s of division
walnego zgromadzenia, w sprawach:
1 ) powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednem u albo kilku ogłosić plan podziału to announce the division plan
kom plementariuszom , poddać plan podziału badaniu biegłego to exam ine the division plan by an expert
2 ) podziału zysku za rok ob ro to w y w części przypadającej akcjonariuszom, zgłosfć plan podziału do sądu re je stro w e g o to file the division plan (with the registry court
3 ) zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części uchwjała o po dziale sp ó łki resolution on division of the co m p a n y,d ivisio n resolution
oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania, podjąć uchw ałę o po dziale sp ó łki to adopt a resolution on division of the com pany
4 ) nabycia i zbycia nieruchom ości spółki, zamiar dokonania podziału sp ó łki intention to divide the company, intention to effect
5 ) podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego, a division of the com pany
6) emisji obligacji, zastrzeżenie do podziału planu objection to the division plan
7 ) połączenia i przekształcenia spótki, wnieść zastrzeżenia do p o działu planu to lodge / to make objections to the division plan
8) zmiany statutu, przejęcie take-over
9) rozwiązania spółki (KSH art. 146 § 1).
być zagrożonym przejęciem to be under threat o f take-over
The follow ing resolutions shall require the consent o f all the general partners on pain of segmentacja segm entation
nullity: spółka dzielona com pany being divided, divided com pany
1 ) entrusting the m anagement o f the partnership's affairs and representation of the
składniki m ajątku sp ó łki dzielonej com p on ent assets o f the com pany being divided
partnership to one or more general partners;
wykreślić spółkę dzieloną z rejestru to strike the com pany being divided off the register
2 ) division of profits for the financial year in the part falling to the shareholders;
spotka przejm ująca acquiring company, bidding com pany, recipient com pany
3 ) transferring or letting in tenancy of the business enterprise of the partnership or an
organised part thereof, or establishing the right o f usufruct thereon; udział spółki przejm ującej share of the bidding com pany
4 ) purchasing and transferring the real property of the partnership; wykreślić z rejestru to strike off the register, to rem ove from the register, to delete from the
5 ) increase and reduction in the share capital; register
6 ) issuance of bonds; z urzędu ex officio
7 ) m erger and transform ation o f the partnership;
8 ) am endm ent to the articles of association;
9) dissolution of the partnership.

członek wyżej w ym ienionej spótki, niniejszym udzielam B B B p e ł n o m o c n i c t w a

ja , A A A , D E F IN IT IO N S
do głosow ania na moją rzecz i w m oim im ieniu na w alnym zgromadzeniu spótki, które
odbędzie się dnia (data). ł Spółkę kapitałową można podzielić na dw ie albo więcej spółek kapitałow ych. Spotka
osobowa nie podlega p o d z ia ło w i (KSH art. 528 § 1 i § 2).
I, AAA, being a m em ber of the above-nam ed company, hereby appoint BBB as my
proxy to vo te in m y name and on m y behalf at the annual general m eeting of the com­ A capital com pany may be d ivid e d in to tw o or m ore com panies. Partnerships shall not
be subject to division.
pany to be held on (date).

148 149
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
■ Podział może być dokonany:
1 ) przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne spółki za udziały . ,
sp ó łki przejm ującej, które obejm ują w sp óln icy spółki dzielonej (podział przez nfCl6
jęcie), ?e‘
2 ) przez zawiązanie now ych spółek, na które przechodzi majątek spółki dzielonej
udziały lub akcje now ych spółek (po dział przez zaw iązanie no w ych spółek), !a
3) przez przeniesienie całego m ajątku spółki dzielonej na istniejącą i na nowo zawiążą
spółkę lub spółki (po dział przez przejęcie i zaw iązanie no w e j spótki),
4 ) przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę albo n
spółkę now o zawiązaną (po dział przez w yd zielen ie) (KSH art. 529 § 1 ). a 3) ustalenie w artości majątku spółki dzielonej na określony dzień w m iesiącu poprze­
D ivisio ns may be effected through:
1) transfer of all assets and liabilities of the company being divided to other cornpanjj'
in exchange for shares of the bidding company, which are subscribed for by
shareholders of the company being divided (division by acquisition),
2) formation of new companies to which all assets and liabilities of the company beinn
divided are transferred in exchange for shares of the new companies (division by
form ation of new companies),
3 ) transfer of all assets and liabilities of the company being divided to an existing and tg
a newly formed company or companies (division by a cq uisition and formation of
a new com pany),
4 ) transfer of part of assets and liabilities o f the com pany being divided to an existing
com pany or a new com pany (divisio n by separation) (CCC1 2002, p. 413).
■ Plan po działu pow inien zawierać co najm niej:
1 ) typ, firm ę i siedzibę każcłej ze spółek uczestniczących w podziale,
2 ) stosunek w ym iany udziałów lub akcji spółki dzielonej na udziały lub akcje spółek
przejm ujących bądź spółek now o zawiązanych i w ysokość ewentualnych dopłat,
3) zasady dotyczące przyznania u d zia łó w lub akcji w spółkach przejmujących lub
w spółkach now o zawiązanych, j
4) dzień, od którego udziały lub akcje w ym ienion e w pkt 3 uprawniają do uczestnictwa
w zyśkuposzczególnych spółek przejm ujących bądź spółek now o zawiązanych,
5 ) prawa przyznane przez spółki przejm ujące lub spółki now o zawiązane wspólnikom
oraz osobom szczególnie upraw nionym w spółce dzielonej,
6 ) szczególne korzyści cłla członków org an ów spółek, a także innych osób uczest­
niczących w podziale, jeżeli takie zostały przyznane,
7 ) dokładny opis i podział składników majątku (a ktyw ó w i pasyw ów ) oraz zezwoleń, kon­
cesji lub ulg przypadających spółkom przejmującym lub spółkom nowo zawiązanym,
8 ) p o dział m iędzy w sp óln ikó w dzielonej spółki u d zia łó w lub akcji spółek przejmu­
jących lub spółek now o zawiązanych oraz zasady podziału (KSH art. 534 § 1).
The d ivisio n plan should specify at least:
1 ) the type, business name and seat of each of the com panies in vo lve d in the division;
2 ) the ratio of the shares to be exchanged in the company being divided for shares in the
bidding companies or the new companies, and the am ount of any additional payments;
3 ) the rules governing the a llo tm e n t o f shares in the bidding com panies or in the newly
form ed com panies;
4) the date as of w hich the shares referred to in 534 §1 (3) give a right to participate in
the profits of each of the bidding com panies or in the new ly form ed companies;
5) the rights conferred by the bidding com panies or newly form ed companies on tllfl
shareholders or persons having special rights in the com pany being divided;
6 ) the special benefits granted to the m em bers of the com pany governing b o d ie s orto
other persons involved in the division, should any such benefits be granted;
150
12. C hanges in the co m p a n y / pa rtn e rsh ip
. detailed description and allocation o f assets and lia b ilitie s and perm its, licences or
beliefs allotted to bidding com panies or new ly form ed com panies;
. distribution am ong the shareholders of the com pany being divided of shares of the
bidding com panies or new ly form ed com panies and the rules fo r such division.
g ”po planU Poclziału należy dołączyć:
1) p r o je k t uchw ały o podziale,
2) projekt zmian um o w y lub statutu spótki przejm ującej lub projekt um o w y lub statutu
spółki nowo zawiązanej,
dzającym złożenie w niosku o ogłoszenie planu podziału,
4) oświadczenie zawierające inform ację o stanie księgow ym spótki sporządzoną dla ce­
lów podziału na dzień, o którym m ow a w pkt 3, przy w ykorzystaniu tych sam ych m e­
tod i w takim sam ym układzie jak ostatni bilans roczny (KSH art. 534 § 2).
The following docum ents m ust be attached to the d ivisio n plan:
1 ) a draft resolution on division;
2) draft am endm ents to the deed or articles of the bidding com pany or draft deed or ar­
ticles of the new ly form ed com pany;
3 ) determination o f the value of assets and liabilities of the com pany being divided, as
at a specified date in the m onth preceding the subm ission of application to announce
the division plan;
4) an accounting statem ent drawn up for the purposes of division as at the date referred
to in § 2 (3), using the same m ethods and the same layout as the last annual balance
sheet.
POŁĄCZENIE
MERGER
centralizacja centralisation
(uzja merger, am algam ation, fusion
fuzja pionowa vertical m erger
fuzja pozioma horizontal m erger
fuzja tworząca ko n g lo m e ra t conglom erate m erger
dokonać fuzji to merge
konsolidacja consolidation
łączenie się przez przejęcie m erger by acquisition, m erger by taking over
łączenie się przez zaw iązanie no w e j sp ó łki m erger by form ation of a new com pany
połączenie m erger
połączenie je dn ostek gospodarczych business com bination
połączenie k a p ita łó w uniting of interests
dokonać połączenia to effect a m erger
dzień połączenia m erger date, day of m erger
plan połączenia m erger plan, draft term s of m erger
uchwata o połączeniu spółek resolution on m erger of com panies, m erger resolution
powiększać / pow iększyć firm ę to expand a firm
spotka łącząca się m erging com pany
spółka przejęta target com pany / partnership
spotka przejm ow ana com pany / partnership being acquired, target com pany / partnership
spółka przejmująca acquiring company, bidding com pany
151
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS
D E F IN IT IO N S
B Połączenie może być dokonane:
1 ) przez przeniesienie całego majątku spótki (przejmowanej) na inną spółkę (przei
mującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca w ydaje wspólnikom spótki
przejmowanej (łączenie się przez przejęcie),
2 ) przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących
się spółek za udziały lub akcje nowej spółki (łączenie się przez zawiązanie nowel
spółki) (KSH art. 492 § 1).
A m erger may be effected through:
1 ) transfer of all assets and liabilities of one com pany / partnership (target company)to !
another com pany (bidding com pany) for shares w hich the bidding company issued
to the shareholders / partners of the target com pany / partnership (merger by *
acquisition);
2 ) form ation of a capital com pany to w hich the assets and liabilities of all the merging
com panies / partnerships are transferred fo r shares o f the new com pany (merger by
fo rm a tio n o f a new company).
B l Plan połączenia pow inien zawierać co najm niej:
1 ) typ, firm ę i siedzibę każdej z łączących się spółek, sposób łączenia [...),
2 ) stosunek w ym iany udziałów lub akcji spółki przejm ow anej bądź spółek łączących się
przez zawiązanie nowej spółki na udziały lub akcje spółki przejmującej bącłź spółki'
nowo zawiązanej i wysokość ewentualnych dopłat,
3 ) zasady dotyczące przyznania udziałów albo akcji w spółce przejmującej bądź w spółce
nowo zawiązanej,
4) dzień, od którego udziały albo akcje, o których mowa w pkt 3, uprawniają do uczest-
nictwa w zysku spółki przejmującej bądź spółki now o zawiązanej,
5 ) prawa przyznane przez spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną wspólnikom
oraz osobom szczególnie upraw nionym w spółce przejmowanej bącłź w spółkach
łączących się przez zawiązane nowej spółki,
6 ) szczególne korzyści dla członków organów łączących się spółek a także innych osób
uczestniczących w połączeniu, jeżeli takie zostały przyznane (KSH art. 499 § 1).
The m erger plan m ust contain at least:
1 ) the type, business name and seat of each m erging company, the manner of merger
(••■!,
2) the ratio of shares to be exchanged in the target com pany or shares in the companies
m erging by form ation of a new com pany fo r shares in the bidding com pany or in the
new company, and the am ount o f any additional paym ents;
3) the rules governing the allotm ent of shares of the bidding com pany or these of the
new ly form ed com pany;
4) the date as o f w h ich the shares referred to in 499 §1 (3) give the right to participate In
the profits of the bidding com pany or the new ly form ed com pany;
5) rights granted by the bidding com pany or the newly form ed com pany to the share-
holders or persons having special rights in the target com pany or in the companies
m erging by form ation of a new com pany;
6) particular benefits granted to the m em bers of the governing bodies of the merginO
com panies and other persons participating in the m erger where such benefits were
granted.
152
12. Changes in the com p an y / p a rtn ersh ip
g Do planu połączenia należy dołączyć:
1 ) projekt uchwał o połączeniu spółek,
2) projekt zmian um o w y albo statutu spótki przejm ującej bądź projekt um o w y albo sta­
tutu spółki now o zawiązanej,
3 ) ustalenie w artości majątku spółki przejm ow anej bądź spółek łączących się przez
zawiązanie now ej spótki, na określony dzień w m iesiącu poprzedzającym złożenie
wniosku o ogłoszenie planu połączenia,
4) oświadczenie zawierające inform ację o sianie księgow ym spółki sporządzoną dla ce­
lów połączenia, przy wykorzystaniu tych sam ych m etod i w takim sam ym układzie
jak ostatni bilans roczny (KSH art. 499 § 2).
The follow ing docum ents m ust be attached lo the m erg er plan:
1 ) draft resolution on the m erger of com panies;
2) draft am endm ents to the deed or statutes of the bidd ing com pany or draft deed or
draft statutes of the new ly form ed com pany;
3) a valuation of the assets and liabilities of the target com pany or com panies m erging
by form ation o f a new com pany, as at a certain date in the m on th preceding the filing
of the application fo r an announcem ent of the m erger plan;
4) a statement containing inform ation on the com p an y's status as shown in accounts,
drawn up for the purpose of the merger, using the same m ethods and the same lay­
out as the last annual balance sheet.
PRZEKSZTAŁCENIE
TRANSFORMATION
przekształcenie transformation
dzień przekształcenia transform ation dale, day o f transform ation
plan przekształcenia transform ation plan, draft term s o f transform ation
sporządzić plan przekształcenia to draw up / to draft the transform ation plan
uchwała o przekształceniu s p ó łki resolution on transfo rm a tion o f a com pany / partnership
podjąć uchwałę o przekształceniu sp ó łki to adopt a resolution on transform ation of
a company / partnership
wypowiedzieć się za przekształceniem to support the transform ation
spółka przekształcana com pany / partnership being transform ed, com pany / partnership
under transform ation
spółka przekształcona transform ed com pany / partnership
zmiana brzmienia firm y change in the business name
dokonać zm iany brzm ienia firm y to make a change in the business name
zreorganizować spótkę to reorganise a com pany
B M lltllJ I
D EFINITIONS
1 Spółka jawna, spółka partnerska, spółka kom andytow a, spotka ko m a n d yto w o -a kcyj­
na, spotka z ograniczoną odpow iedzialnością, spółka akcyjna (spotka przekształcana)
może być przekształcona w inną spółkę handlow ą (spółkę przekształconą) (KSH
Art. 551 § 1 ).
A registered partnership, professional partnership, limited partnership, limited joint-stock
partnership, limited liability company, or joint-stock company (com pany / partnership
153
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS 13. D is s o lu tio n of a co m p a n y / pa rtn e rsh ip

under transform ation) may be transformed into another type of com m ercial company
(transform ed com m ercial com pany / partnership).
■ Do przekształcenia spó łki wym aga się:
1 ) sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią bie g łe g o
rewidenta,
2) powzięcia uchw ały o przekształceniu spótki,
3) pow ołania członków organów spółki przekształconej albo określenia wspólników
prowadzących sprawy tej spótki i reprezentujących ją,
4) zawarcia um o w y albo podpisania statutu spótki przekształconej,
5) dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spótki przekształca­
nej (KSH art. 556).
The tra n s fo rm a tio n o f a com pany / p a rtn e rsh ip requires:
1 ) draw ing up the transform ation plan, together w ith attachm ents and an opinion of an
auditor;
2) adopting a resolution on transform ation o f the com pany / partnership;
3) appointing mem bers of the governing bodies of the transform ed com pany / part­
nership or determ ining the partners or shareholders conducting the affairs of and re­
presenting such transform ed com pany / partnership;
4) executing the deed or signing the articles o f the transform ed com pany / partnership;
5) registering the transform ed com pany / partnership and deleting the com pany / part­
nership under transform ation from the register.
u p ły n n ić to liquidate, to cash in, to change into money, to convert into money, to realise
in cash, to sell
upłynnić m ajątek sp ó łki to liquidate the assets of the com pany / partnership
uptyw czasu efflux o f lim e
wycofanie się ze sp ó łki retirem ent from partnership / com pany at w ill, w ith dra w al from
a partnership / com pany
wykluczenie expulsion, disqualification, exclusion
wy|duczenie w sp ó ln ika expulsion o f a partner, disqualification o f a partner
wyłączenie w sp ó ln ika exclusion of a partner, expulsion of a partner
wypowiedzenie term ination
w ypow iedzenie u m o w y s p ó łk i term ination o f a partnership deed, term in atio n of
a com pany deed
prawo w yp o w ie d ze n ia right to term inate
wystąpić ze spó tki to leave the partnership / company, to w ith d ra w from the partnership
/ com pany
wystąpienie w s p ó ln ika w ithdraw al of a partner, leaving o f a partner
zakończyć to end, to bring to an end, to com plete, to conclude, to close, to discontinue,
to finish, to shut dow n
zakończyć bieżące in te resy sp ó łki to close the current business o f the com pany
/ partnership, to close the day-to-day operations of the com pany / partnership
zakończyć działalność sp ó łki to close the partnership's / com p an y's business
zbycie prze d się b io rstw a disposal of the com p an y's business enterprise, transfer
of the enterprise

13, ROZWIĄZANIE SPÓŁKI DEFINICJE

D E F IN IT IO N S
13. DISSOLUTION OF A COMPANY / PARTNERSHIP
i t ... t ''
<’ ■ . | Rozwiązanie sp ó łki (oso bo w ej) pow odują:
firm a zlik w id o w a n a defunct com pany 1 ) przyczyny przewidziane w um ow ie spótki,
lik w id a to r liquidator
2 ) jednom yślną uchwala wszystkich w spólników ,
3) ogłoszenie upadłości spółki,
likw id a cja liquidation, dissolution
4) śm ierć w spólnika lub ogłoszenie je g o upadłości,
po sta w ić firm ę w stan lik w id a c ji to put a com pany / partnership into liquidation
5) w ypow iedzenie um o w y spółki przez w spólnika lub wierzyciela wspólnika,
zasady lik w id a c ji rules for liquidation 6) praw om ocne orzeczenie sądu (KSH art. 58).
n ied obó r missing am ount, shortfall
The pa rtn ersh ip is w o u n d up:
niegospodarność, „n ie p ra w id ło w a działalność" w ro ng fu l trading
1 ) for the reasons set out in the deed o f partnership;
przechow aw ca custodian, depositary
2) by a unanim ous resolution o f all partners;
rozw iązać to dissolve, to w ind up, to term inate, to cancel, to effect a dissolution
3) upon declaration of bankruptcy of the partnership;
rozw iązać spółkę to dissolve / to w ind up a com pany / partnership
4) by death o f the partner or declaration o f his / her bankruptcy;
rozw iązanie ruling on the w inding-up of a com pany / partnership, judgem ent on the 5) by term ination of the deed of partnership by a partner or his / her creditor;
dissolution of the com pany / partnership, decision on the dissolution o f a company 6) by a final and non-appealable court judgem ent.
/ partnership
orzeczenie o rozw iązaniu spótki dissolution, w inding-up, breaking up, ending
rem a ne nt lik w id a c y jn y w inding-up inventory
syndyk receiver, trustee
syndyk w yznaczony przez sąd court-appointed receiver
ściągnąć w ie rzyte ln o ści to collect / to execute the receivables, to collect claims
śm ierć partnera death of the partner

154 155
COMMERCIAL COMPANIES & PARTNERSHIPS

WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
Rynki kapitałowe
>? Spółka ulega rozw iąza niu po upływ ie ustalonego okresu jej trwania, po osiągnięć
celu, dla którego spółka została utworzona łuta za porozum ieniem stron. Capital markets
A partnership is dissolved by the expiration o f the agreed period of its duration, byt|1e
com pletion o f the particular undertaking for w hich the partnership was formed or by
ySTAWODAWSTWO
mutual agreement.
prawo o publicznym obrocie papieram i wartościowymi
Każdy W spólnik może rozw iązać um o w ę S pó łki za x m iesięcznym pisem nym wyp0. Ustawa o funduszach inwestycyjnych
wiedzeniem . W takim przypadku inny W spólnik ma praw o zakupu udziałów wystę. Żółta księga" Międzynarodowej Gieidy Papierów Wartościowych
pującego W spólnika po cenie odpow iadającej w artości netto rzeczonych udziałów.
Either Partner may te rm in a te th e Partnership by giving to the other not less than l e g is l a t io n
x m onths' notice in w riting, in w hich case the other partner shall have the right to pur- law on the Public Trading in Securities
chase the share of the outgoing Partner at the net value o f such share (LP 2002, p. 278}. fict on Investment Funds
International Stock Exchange p u b lic a tio n "Yellow Book" (UK)

1. RYNEK KAPITAŁOWY
1 . CAPITAL MARKET

bessa bear market, slum p, fall / decline in prices, falling market

spekulować na bessę to operate fo r a fall
giełda market, exchange
giełda dew izow a foreign exchange market
giełda frachtow a charter exchange, shipping exchange
giełda opcji qption market
giełda pa pierów w a rto ś c io w y c h stock exchange
giełda to w a ro w a com m o dity exchange, com m o ditie s exchange
giełda w a lo ró w stock exchange, securities exchange
giełda zbożowa corn exchange, grain exchange
giełda żeglugowa m aritim e exchange
grać na giełdzie to play the stock exchange
wejść na giełdę to go public
hossa bull market, boom , boom ing market, strong market
spekulować na hossę to operate fo r a rise
kapitał capital
kapitał akcyjny / s ta tu to w y authorised capital
niewyemitowany k a p ita ł akcyjny unissued share capital
kapitał dłużny debt capital
kapitał docelow y target capital, authorised capital
kapitał opłacony paid up capital, fully-paid share capital
kapitał początkow y seed m oney (UK), initial capital
kapitał reze rw ow y reserve capital
kapitał ryzyka venture capital, risk capital
kapitał sub skrybo w an y subscribed capital

156 157
CAPITAL MARKETS 2. S ecu ritie s
k a p ita ł w łasny, k a p ita ł za kła d o w y equity capital P Rynek n o to w a ń to segm ent rynku giełdow ego w yróżniający się odrębnym i warunkam i
łączna k w o ta k a p ita łu w łasne go aggregate am ount o f equity dopuszczeń. Na giełdzie w a rsza w skie j istnieją rynki: p o d sta w o w y, ró w n o le g ły oraz
w o ln y (SG-P).
k a p ita ł w n ie s io n y paid-in capital
k a p ita ł zagraniczny foreign capital Q u o ta tio n m arket is a part of the exchange market that has its ow n listing require­
k a p ita ł za kła d o w y share capital, initial capital, original capital ments; the WSE has three quotation markets: m ain, pa rallel and free (SG-A).
n o m in a ln y k a p ita ł za kła d o w y nom inal share capita/
p o k ry ty / w p ła c o n y k a p ita ł za kła d o w y paid-up share capital g Rynek p o d s ta w o w y to segm ent rynku giełdow ego, przeznaczony dla pa pierów w a rto ­
przyd zie lo n y k a p ita ł zakład ow y allotted share capital ściow ych o najwyższej płynności, których em itenci charakteryzują się m.in. większym
k a p ita ł zap aso w y supplem entary capital, spare capital kapitałem i dłuższym okresem działalności (SG-P).
m ieć k a p ita ł w spółce to have a stake in a com pany M ain m arke t is a part o f the exchange m arket that encom passes the securities w ith the
p o d w yższe n ie k a p ita łu increase in / o f capital highest liquidity; issuers on the main market generally have m ore capital and longer
histories jSG-A).
ryn e k m arket
ryne k d e w iz o w y foreign exchange market
ryne k g ie łd o w y exchange market Rynek ró w n o le g ły to segm ent rynku giełdow ego, przeznaczony dla papierów w a rto ­
ściowych o niższej płynności, których em itenci charakteryzują się m.in. m niejszym kapi­
ryne k g o tó w k o w y cash market
tałem i krótszym okresem działalności (SG-P).
ryne k in w e s ty c y jn y investm ent m arket
ryn e k k a p ita ło w y capital market Parallel m a rke t is a part o f the exchange m arket that encom passes securities w ith low er
rynek k o n tra k tó w n a tych m ia sto w ych spot market liquidity; issuers on the parallel market generally have less capital and shorter histories
than do com panies on the main m arket (SG-A).
rynek k o n tra k tó w te rm in o w y c h futures market
rynek n o to w a ń quotation market
| Rynek w o ln y to segm ent rynku giełdow ego, na którym m ogą być notow ane spółki do­
ryne k o tw a rty open m arket
puszczone do ob rotu publicznego, które nie spełniają w a run ków dopuszczenia do ryn­
rynek p a p ie ró w w a rto ścio w ych security market ku po dstaw ow ego i rów no leg łeg o (SG-P).
o ficja ln y rynek p a p ie ró w w a rto ścio w ych official stock exchange market
rynek pieniężny m oney market Free m arket is a part of the exchange m arket where shares that are adm itted fo r public
trading, but do not m eet requirem ents fo r listing on the WSE m ain o r parallel markets,
rynek p ie rw o tn y prim ary market may be traded (SG-A).
rynek p o d s ta w o w y official market, m ain market
rynek p o za g ie łd o w y over-the-counter market, OTC market
| Rynek zleceń rozbieżnych to rynek niezrównoważony, na którym najwyższy lim it ceny
rynek ró w n o le g ły parallel market
w zleceniu kupna jest niższy od najniższego lim itu ceny w zleceniu sprzedaży lub na któ­
rynek te rm in ó w y ' forw ard market rym w ystępują w yłącznie zlecenia kupna, lub zlecenia sprzedaży. Za rynek zleceń roz­
rynek to w a ro w y co m m o d ity market bieżnych uważa się także brak zleceń (SG-P).
rynek w a lo ró w stock market, security market
Divergent m a rke t is an unbalanced m arket in w h ich the highest price lim it on a buy o r­
rynek w o ln y free m arket
der is lo w er than the lowest lim it on a sell order, or a m arket in w hich there are only buy
rynek w tó rn y secondary market
or only sell orders; a m arket w ith no orders at all is also considered a divergent market
rynek zleceń rozbieżnych divergent market (SG-A). ;
w k ła d k a p ita ło w y capital contribution
se rw isy g ie łd o w e exchange data feed services

--- ~-- - " ““ " " -—---

2. PAPIERY WARTOŚCIOWE
D E F IN IT IO N S
2. SECURITIES
■ Bessa oznacza długotrw ali), silną tendencję spadkową na rynku (SG-P).
Bear market refers to a prolonged period during which stock m arket prices fall (SG-A). bon skarbow y treasury bill, treasury note
papier w a rto ś c io w y security, stock
■ Hossa oznacza długotrw ałą, silną tendencję w zrostow ą na rynku, której zwykle towa* papier w a rto ś c io w y dopuszczony do publicznego o b ro tu security approved fo r public
rzyszą wzm ożone zakupy akcji (SG-P), trading
B uli m arket refers to a prolonged period o f rising prices on the market, usually accom­ Papier w a rto ś c io w y e m ito w a n y przez Skarb Państwa public security, security o f the
panied by intensified buying of stocks (SG-A). public sector

158 159
CAPITAL markets _______________ ____ _______ _____ ___________ ___ __ _______

lie r w a rto ś c io w y e m ito w a n y w serii security issued in series 3. Shares, stocks

n a iiie r w a rto ś c io w y na o k a z ic ie la b e a r e r s e c u r i t y * yi/yinienialne p a p ie ry w a rto ś c io w e to papiery specjalnego rodzaju, które można za-
j i er w a rto ś c io w y na zle c e n ie ord er instrum ent, order docum ent mionie lub w ym ie n ić lub które upoważniają do nabywania innych papierów w a rto ścio­
wych (SG-P).
na'piery w a rto ś c io w e se cu ritie s
erv w a rto ś c io w e d łu ż n e d e b t securities, debentures, bond certificates The term "c o n v e rtib le se cu ritie s" means securities o f a specified kind w hich can be
papiery w a rto ś c io w e d o p u s z c z o n e do o b ro tu g ie łd o w e g o listed securities, quoted converted o r exchanged for, or w h ich confer rights to acquire, other securities (FSAMA
Schedule 11).
securities
„a p ie ry w a rto ś c io w e im ie n n e registered securities
oapiery w a rto ś c io w e k ra jo w e do m estic securities 0 Bony skarbow e to krótkote rm ino w e papiery w artościow e em itow ane przez Skarb Pań­
stwa, których term in w ykupu nie przekracza jednego roku (SG-P).
apiery w a rto ś c io w e k ró tk o te rm in o w e m arketable securities
piery w a rto ś c io w e n ie zna jd ują ce się w obrocie g ie łd o w y m unquoted securities, Treasury bills are short-term securities issued by the State Treasury w ith m aturities o f
one year or less (SG-A).
* securities n o t o ffic ia lly liste d
• rv w a rto ś c io w e n o to w a n e na giełdzie listed securities, quoted securities
oapiery w a rto ś c io w e p a ń s tw o w e state securities
apiery w a rto ś c io w e p o d le g a ją ce w y k u p o w i redeem able securities
„a p ie ry w a rto ś c io w e p rze no szaln e transferable securities
„a p ie ry w a rto ś c io w e p rzyn oszą ce zysk in com e -yieldin g securities 0 -W iW a iJ I
oapiery w a rto ś c io w e ro z d ro b n io n e dilutive securities
apiery w a rto ś c io w e ry n k u k a p ita ło w e g o capital m arket securities
3. SHARES, STOCKS
oapiery w a rto ś c io w e ry n k u o tw a rte g o open-m arket securities
apiery w a rto ś c io w e o o p ro c e n to w a n iu stałym fixed-interest securities, akcja share, stock
fixed-yield secu ritie s akcja gratisow a bonus share, scrip share » (
• rv w a rto ś c io w e o o p ro c e n to w a n iu zm iennym variable-yield securities
nkcj| im ienna registered share, inscribed share
^apiery w a rto ś c io w e u d z ia ło w e securities of a participating nature
akcjS kred yto w a na calied-up share
„a p ie ry w a rto ś c io w e w o b ie gu securities in issue
akcja kum ulow ana cum ulative share
ierv w a rto ś c io w e w o b ro cie n ie o ficja ln ym over-the-counter securities
akcja niekum ulow ana non-cum ulative share
oapiery w a rto ś c io w e w ła ś c ic ie ls k ie equity securities
akcja na okaziciela bearer share
oapiery w a rto ś c io w e w y m ie n ia ln e convertible securities
akcja niema / m ilcząca non-voting share
oapiery w a rto ś c io w e w y ra ż o n e w PLN securities denom inated in PLN
akcja niepodzielna indivisible share
papiery w a rto ś c io w e zagraniczne foreign securities
akcja obiegow a transferable share
ip ie ry w a rto ś c io w e zapobiegające ro zd ro b n ie n iu antidilutive securities
oapiery w a rto ś c io w e z b yw a ln e negotiable securities akcja odroczona / op óźn ion a deferred share (UK)
inkaso pa p ie ró w w a rto ś c io w y c h security collection akcja pierw szorzędna blue chip share
operacje na p a pierach w a rto ś c io w y c h operations in securities, dealings in securities, akcja płatna na w e zw a n ie share payable on calls
transactions in securities akcja płatna p rzy po dziale share payable on allotm e nt
portfel p a pierów w a rto ś c io w y c h investm ent p o rtfo lio akcja podlegająca w y k u p o w i redeem able share, callable preferred share
ulokowanie / p laso w an ie p a p ie ró w w a rto ś c io w y c h placing of securities akcja przydzielona allotted share
rejestracja p a p ie ró w w a rto ś c io w y c h registration of securities akcja u p rzyw ilejow a na preference share, preferred stock
akcja u p rzyw ilejow a na ku m u lo w a n a cum ulative preferred stock
akcja u p rzyw ile jo w a n a uczestnicząca w podziale participating preferred stock
akcja up rzyw ile jo w a n a zam ienna convertible preferred stock

d e f in it io n s
akcja u p rzyw ilejow a na z p ra w e m do p rze d te rm in o w e g o w y k u p u callable preferred stock
akcja użytkow a u tility share
akcja w łasna ow n share
HI Papierami w a rto ś c io w y m i są akcje, prawa do akcji, kw ity depozytowe, obligacje, listy za­
akcja w pełni opłacona fu lly paid share
stawne certyfikaty inwestycyjne, jak również inne papiery wartościowe wyemitowane na
podstawie właściw ych przepisów prawa polskiego lub obcego (PrPapW art. 3 § 1). akcja w ye m ito w a n a issued share, allotted share
akcja za ap ort share fo r in-kind con tribu tion
Securities include shares, rights to shares, d e po sitory receipts, bonds, debentures,
okeja zamienna con vertib le preferred share
investment certificates as w ell as other securities issued pursuant to applicable laws of
akcja założycielska founder's share
the Republic o f Poland or a foreign country.
ikeja zbyw alna transferable share

160

161
CAPITAL MARKETS 3. Shares, stocks

akcja ztota golden share WZORY ZDAŃ

akcja zw ykła ordinary share (UK), com m on share
akcje „w yso kich lo tó w " high fliers USEFUL SEN TEN C ES
cena em isyjna akcji issue price of shares, share issue price
do kum e nt akcji share certificate, stock certificate Spółka może em itow ać akcje im ienne i na okaziciela.
kategoria akcji class o f shares The Com pany may issue registered shares and bearer shares.
księga akcji / akcyjna share register, share ledger, shareholders' ledger, stock book (USA)
share book i Akcje S pó łki są zbywalne.
liczba akcji num ber o f shares The C om pany's shares are transferable.
obejm ow ać akcje to subscribe for shares
pa kie t akcji parcel of shares, block of shares Akcje im ienne m ogą być na żądanie akcjonariusza zam ieniane na akcje okaziciela
p o dział akcji split of shares, stock split (USA), splitup (USA) (WUIP 2000,, s, 63).
praw a do akcji subscription right
The registered shares may be con verted in to bearer shares at the request of a share­
przydział akcji allotm ent of shares, share allotm ent
holder.
przydzielić akcje to allot shares
rodzaj akcji class of shares i Nowa em isja akcji może być dokonana po całkow itym wpłaceniu dotychczasow ego
rozproszenie akcji share split kapitału akcyjnego (WUIP 2000, s. 63).
spieniężyć akcje to deal in shares
A new issue of shares m ay be made after the existing share capital has been fully paid
ś w ia d e ctw o akcji share certificate
up (WUIP 2000, p. 62).
um orzyć akcje to redeem shares
w a rto ść nom inalna akcji face value of a share, nom inal value o f a share f. Dotychczasowym akcjonariuszom przysługuje p ra w o pie rw sze ń stw a objęcia now ych
w e zw an ie do opłacenia akcji call akcji w stosunku do ilości posiadanych akcji (p ra w o po bo ru) (WUIP 2000, s. 63).
w ycena akcji valuation of shares
The existing shareholders are entitled to exercise th e rig h t to take up n e w shares in
w yd ać akcje to release shares
proportion to th e shares held by th e m (the pre -e m p tive rig ht).
w y k u p akcji buyout o f shares, paym ent up
w y k u p ić akcję to pay up a share
[•! Ogłoszenie o prawie poboru powinno zawierać;
w yp uścić akcje to issue / to ballot shares / stocks •
1 ) datę powzięcia uchw ały o podw yższeniu ka p ita łu zakładow ego,
zapis na^akcje 'subscription order, subscription for shares f 2) sumę, o jaką kapitał zakładowy ma być podwyższony,
dokonać zapisu na akcje to apply for shares 3) liczbę, rodzaj i w a rto ś ć no m in aln ą akcji, podlegających prawu poboru,
zapisać się na akcję to subscribe fo r a share 4) cenę em isyjną akcji,
zbycie akcji, p rze le w akcji transfer of shares 5) zasady przyd zia łu akcji dotychczasow ym akcjonariuszom ,
zysk na akcję earnings per share 6) miejsce i te rm in oraz w yso kość w p ła t na akcje, a także skutki niewykonania prawa
akcjonariusz shareholder, stockholder poboru oraz nieuiszczenia należnych w płat,
g łó w n y akcjonariusz m ajor shareholder 7) termin, z którego upływ em zapisujący się na akcje przestaje być zapisem związany,
cena w y k u p u buyout price jeżeli w tym cżasie no w a em isja nie będzie zgłoszona do zarejestrowania,
K ra jo w y D epozyt P apierów W a rto ścio w ych National Depositary for Securities 8) termin, do którego akcjonariusze m ogą w y k o n y w a ć p ra w o p o b o ru akcji; term in ten
p ra w o p ie rw o ku p u pre-em ptive right, right of pre-em ption nie może być krótszy niż trzy tygodnie od dnia ogłoszenia,
9) te rm in ogłoszenia p rzyd zia łu akcji (KSH art. 434 5 2).
p ra w o po bo ru pre-em ptive right, right to take up new shares, subscription right
subskrypcja o tw a rta open subscription, "open offering" The announcem ent shall specify as follow s:
subskrypcja p ry w a tn a private subscription, "private placem ent" 1 ) the date of adoption of the resolution on increase in th e in itia l capital;
subskrypcja zam knięta closed subscription, "closed offering" 2) the am ount by w hich the initial capital is to be increased;
3) the num ber, class and no m in al value o f shares to w h ich the pre-em ptive right ap­
plies;
4) t h e issue price o f shares;
DEFINICJE 5) the rules fo r a llo tm e n t o f th e shares to the existing shareholders;
D E F IN IT IO N S 6) the place, date and th e a m o u n t o f pa ym en t fo r th e shares, as w ell as consequences
of failure to exercise the pre-em ptive rights and make the paym ents due;
■ Cena em isyjna akcji to cena, po której akcje sprzedawane są na rynku pierwotnym. 7) the date after w hich the party subscribing for the shares ceases to be bound by the
subscription, if the issue o f new shares is not filed fo r registration by that time;
The share issue price is the selling price of securities on the prim ary market.
CAPITAL MARKETS 4. B onds

8) the deadline by which shareholders may exercise th e ir p re -em p tive rights-

time shall not be shorter than three weeks from the date of announcement*
9) the date o f announcem ent o f share allocation. q E F IN IT IO NS

tf Obligacja - papier w artościow y, w którym em itent zobow iązuje się w określonym

term inie i w e dłu g ustalonych zasad w yp łacić w artość nom inalną obligacji oraz należne
odsetki (TLR 2002, s. 81).
4. OBLIGACJE Bond - a security, w hich represents the obligation of the issuer to pay the nom inal value
0f the security and the interest at a specified date in the future (TLR 2002, p. 81).
4. BONDS
0 O b lig a c ja jest papierem w a rto ścio w ym em itow anym w serii, w którym e m ite n t stw ie r­
arkusz ku p o n o w y op ro ce n to w a n ia interest coupon sheet dza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobow iązuje się wobec
niego do spełnienia określonego świadczenia.
cena rozliczeniow a settlement price
obligacja bond, debenture A bond is a security issued in a series wherein the issuer states that it is the bond
obligacja bez te rm in u w y k u p u irredeemable bond owner's (b o nd holde r's) de btor and agrees to make a given perform ance in favour of
obligacja bez zabezpieczenia debenture bond (USA) the latter.
obligacja hipoteczna mortgage bond
0 Obligacja pow inna zawierać w szczególności:
obligacja im ienna registered bond, non-negotiable bond
1 ) powołanie podstaw y prawnej em isji,
obligacja indeksow ana index-linked bond
2) nazwę (firm ę) i siedzibę em ite nta, miejsce i num er w pisu do w łaściw ego rejestru
obligacja kom unalna communal bond, local authority bond, municipal bond albo wskazanie jednostki samorządu terytorialnego, związku tych jednostek lub
obligacja na okaziciela bearer bond, bond to bearer miasta stołecznego Warszawy, będących em itentem ,
obligacja nieoprocentow ana zero-coupon bond 3 ) nazwę obligacji i cel jej w yem itow ania, jeżeli jest określony,
obligacja niezabezpieczona unsecured bond 4| w a rto ść no m inalną i num er kolejny obligacji,
obligacja o sta łym o p ro ce n to w a n iu fixed-interest bond 4a) opis świadczeń em itenta, ze wskazaniem w szczególności w ysokości tych św iad­
obligacja o zm iennym op ro ce n to w a n iu floaling-rate bond czeń lub sposobu ich ustalania, term inów , sposobów i m iejsc ich spełniania,
obligacja opcyjna optional bond 5 ) oznaczenie obligatariusza - przy obligacji im iennej,
obligacja p a ń stw o w a state bond, treasury bond 6) ewentualny zakaz lub ograniczenie zbywania obligacji im iennej,
7) datę, od której nalicza się oprocentow anie, w ysokość oprocentow ania, term iny
obligacja partycypacyjna participating bond
jego w yp ła ty i miejsce płatności - jeżeli warunki em isji przewidują oprocentow anie,
obligacja pre m iow a premium bond, prize bond
oraz warunki wykupu,
obligacja prze dsiębiorstw a corporate bond
8) zakres i form ę zabezpieczenia albo inform ację o jego braku,
obligacja przych od ow a revenue bond 9) miejsce i datę w ystaw ienia obligacji,
obligacja skarbow a treasury bond, government bond 10 ) podpisy osób upraw nionych do zaciągania zobowiązań w im ieniu em itenta, przy
obligacja skonsolidow ana consolidated bond, unified bond czym podpisy te m ogą być odtwarzane sposobem m echanicznym .
obligacja śm ieciow a junk bond
The bond should include in particular:
obligacja tym czasow a interim bond
1 ) reference to the legal grounds of the issue,
obligacja w ieczysta perpetual bond, consol bond, irredeemable bond 2) the issuer's name (business name) and seat, the place and num ber of the entry in
obligacja w yku p io n a redeemed bond the relevant register or an indication o f the local self-governm ent unit, association
obligacja z praw em pierw sze ństw a bond with the right of priority of such units or the Capital City of Warsaw, w hich are the issuer,
obligacja z przedłużonym te rm in e m w yku p u extended bond - 3) the name of the bond and the purpose of its issuance if specified,
obligacja z terminem w y k u p u callable bond, redeem able bond 4) the par value and the sequential num ber of the bond,
obligacja zam ienna convertible bond, convertible loan stock 4a) a description of the issuer's perform ances w ith an indication in particular of the
e m ito w a ć obligacje to issue bonds am ount o f these perform ances or the m anner in w h ich they are to be determ ined,
nabyw ać / nabyć obligacje to purchase bonds the dates, m ethods and places o f their fulfilm ent,
5) the designation of the bondholder for a registered bond,
praw a z ob lig acji rights attaching to bonds
6) possible ban or lim itation on selling a registered bond,
um arzać / um orzyć obligacje to redeem bonds
7) the date from w hich interest shall be charged, the interest rate, the interest paym ent
zbyw ać / zbyć obligacje to sell bonds
dates and the site of paym ent, if the term s of the issue envisage interest, and the
zobow iązania w ynikające z o b lig a cji liabilities resulting.from the bonds term s of redem ption,
ob lig atariusz bondholder 8) the scope and fo rm of collateral or inform ation about the lack thereof,
roszczenie ob ligatariusza bondholder's claim

164 165
CAPITAL MARKETS 6. B ill o f exchange
9 ) the place and date of issuance of the bond, zablokować czek to block a cheque
10 ) the signatures of the persons authorised to contract liabilities on behalf of the ' zainkas°w a ć czek to cash a cheque, to collect a cheque
er, where these signatures may be reproduced mechanically. zakreślić czek to cross a cheque
zaplata c z e kie m 'p a ym e n t by cheque
książeczką czekow a cheque book
trasant (wystawca czeku) draw er o f a cheque
trasat drawee
5, CZĘKD odbiorca sum y czekow ej payee
wystawienie issue
5. CHEQUES, CHECKS
data w ysta w ie n ia date of issue
miejsce w ys ta w ie n ia place of issue
czek cheque (UK), check (USA)
czek aw izow an y advised cheque
czek ba nko w y bank cheque, banker's cheque, cashier's cheque
czek bez pokrycia bouncing cheque (UK), uncovered cheque, rubber check (USA),
J23 2E 3H H H
D E F IN IT IO N S
dud cheque
czek g o tó w k o w y uncrossed cheque, open cheque, cash cheque
| Czek oznacza papier w a rto ścio w y zawierający w treści bezwarunkowe polecenie w y ­
czek g o tó w k o w y kasow y circular cheque
płaty przez bank określonej kw oty pieniężnej okazicielowi czeku lub osobie na nim
czek gw a ra n to w a n y guaranteed cheque
wskazanej (rem itentow i) ze środków w ystaw cy czeku (trasanta) (TLR 2002, s. 84-85).
czek im ienny registered cheque, non-negotiable cheque
czek in bianco blank cheque "C heque"- an unconditional note to a bank to pay a certain am ount o f m oney to the
bearer or to a specified person from the m aker's bank account (TLR 2002, p. 85).
czek krośow any, zakreślony crossed cheque
czek m iejscow y (płatny w m iejscu w ysta w ie n ia ) local cheque, town cheque
| Termin „tra s a t" odnosi się do osoby fizycznej lub prawnej, do której skierowane jest po­
czek (w ysta w io n y) na bank A AA cheque on the A A A bank lecenie zapłaty kw oty podanej na tracie lub wekslu.
czek na okaziciela bearer cheque, cheque to bearer
The term 'draw ee ' refers to the person o r entity (also known as 'p a yo r') that a draft is
czek na sum ę - cheque for the am ount of (am ounting to) ...
directed to and that is requested to pay the am ount stated on it (BLD).
czek na zleęenie order cheque, cheque to order
czek nie hono row a ny dishonoured cheque, unpaid cheque |
H Termin „tra s a n t" oznacza kogoś, kto w ydaje bankowi polecenie w yp łaty sum y pienię­
czek nie lii'nitovyany unlim ited cheque dzy podanej na czeku.
czek nie uregulow any outstanding cheque
The term 'd ra w e r' refers to som eone w h o directs an entity to pay a sum of m oney sta­
czek p o czto w y postal cheque, post cheque
ted in an instrum ent (BLD).
czek podróżny traveller's cheque
czek pośw iadczony marked cheque
czek p o tw ie rd zo n y certified cheque
czek przenoszalny (na zlecenie) negotiable cheque
czek prze te rm in ow a ny overdue cheque, stale cheque
czek rozrachunkow y account payee cheque, giro cheque
czek za granicę foreign cheque 6. BILL OF EXCHANGE
czek zam iejscow y out-tow n cheque, non-local cheque
a n tydatow ać czek to antidate a cheque, to backdate a cheque
ho no row a ć czek to m eet a cheque, to pay a cheque weksel bill of exchange, draft
indosow ać czek to endorse a cheque weksel a w a lizo w a n y backed bill
posiadacz czeku cheque bearer, bearer of a cheque, holder o f a cheque weksel ba nko w y bank bill
postać czek do inkasa to send a cheque for collection weksel do zapłaty, zobow iązanie w e kslo w e bill payable, B/P
przelew czeku transfer of a cheque weksel d o m icylo w a n y dom iciled bill
w strzym ać w y p ła tę czeku to stop a cheque Weksel g w ara ncyjn y bill of security
weksel in bianco blank bill
w ysta w ca czeku drawer of a cheque
w y s ta w ić czek to issue a cheque, to make a cheque, to make out a cheque weksel należny, należność w e kslo w a bill receivable, B/R
w y s ta w ić czek na bank to draw a cheque on a bank Weksel pła tn y na okaziciela bill payable to bearer

166 167
CAPITAL MARKETS 7. S e cu ritie s issue
w e ksel p ła tn y na żądanie dem and bill, draft at sight, sig ht bill / draft / bill payable obrót w tó rn y secondary distribution, secondary trading
on demand dopuszczenie do o b ro tu g ie łd o w e g o adm itting for trading, listing
w eksel pła tn y po te rm in ie bill payable after date podanie o dopuszczenie do o b ro tu g ie łd o w e g o application fo r listing
w e ksel p ła tn y w szybkim czasie bill to maturę publiczny o b ró t pa pieram i w a rto ś c io w y m i public trading in securities
w eksel p ła tn y w ustalonym te rm in ie bill payable at a fixed date wartość o b ro tó w turno ver value
w e ksel pła tn y za okazaniem bill payable at sight wolumen o b ro tó w turno ver volum e
w eksel prze te rm in ow a ny bill overdue oprow adzenie do o b ro tu g ie łd o w e g o in tro du ction o f securities to exchange trading
w eksel skarb ow y treasury bill, T-bill oferta publiczna public offering
w eksel tra s o w a n y / ciągniony / tra ta drawn bill e„iisja issue
w eksel w drodze bill in transit eniisja akcji issue of shares
w eksel w ła sn y prom issory note eniisja akcji g ra tiso w ych bonus issue, scrip issue
w e ksel zd ysko ntow an y discounted bill emisja b ru tto gross issue
w eksel zlo m ba rd ow an y / zastaw iony bill in pawn einisja ciągła tap issue, continuing issue
księga w e k s li bill book eniisja g ra tiso w a bonus issue, scrip issue
w a rto ś ć w eksla value of the bill eniisja kra jo w a dom estic issue, internal issue
nom inalna w a rto ść w eksla face value of the bill emisja m ię dzyn arod ow a international issue
w e k s lo w y bill emisja n e tto net issue
b la n kie t w e k s lo w y bill form emisja now a fresh issue
dług w e k s lo w y bill debt emisja p a p ie ró w o p łyn n e j sto p ie floating rate issue
d łu żn ik w e k s lo w y bill debtor emisja p a p ie ró w o zm iennej sto p ie variable-rate issue
fałszerz w e kslo w y bill forger emisja pa p ie ró w w a rto ś c io w y c h securities issue, issue of securities
koszty w e kslo w e bill charges eniisja po cenie no m in aln ej issue at par y '*
m akler w e k s lo w y bill broker emisji po obniżonej cenie issue at a discount
p o rtfe l w e kslo w y bill case emisja pre m iow a issue at a prem ium
w ie rzycie l w e k s lo w y bill creditor emisja pra w p o bo ru rights issue, rights offering (USA)
eniisja pryw a tn a private issue, private placem ent
emisja publiczna public issue
eniisja zagraniczna foreign issue
data em isji tim e o f issue, date of issue
D E F I N IT IO N S kalendarz em isji issue tim etable
plasowanie em isji placing o f issues
11 W eksel oznacza papier w a rto ścio w y zawierający bezw arunkow e zobowiązanie jego
waluta em isji currency of issue
w ystaw cy lub osoby na nim wskazanej do zapłaty oznaczonej kw o ty pieniężnej określo­
nej osobie w ustalonym term inie i m iejscu (TLR 2002, s. 80), warunki em isji conditions o f issue, term s of issue
wielkość em isji volum e of issue
A b ill of exchange (draft) means an unconditional order in w ritin g to pay a definite sum
cena em isyjna issued price
of m oney to a definite person at a definite future date and place (TLR 2002, p. 80).
emitować to issue
emitować dług / pożyczkę to issue a loan, to float a loan
konsorcjum em isyjne issue syndicate, issue consortium
kurs em isyjny issue price, issue rate
premia em isyjna prem ium on issue
prospekt e m isyjny in tro d u ctio n prospectus
7. SECURITIES ISSUE prospekt em isyjny o g ó ln y pathfinder prospectus
o/publikować p ro sp e kt em isyjn y to publish a prospectus
przedłożyć p ro spe kt e m isyjn y to subm it a prospectus
bank em isyjny bank of issue zatwierdzić p ro sp e kt e m isyjn y to approve a prospectus
do m em isyjny issuing house subemitent sub-issuer, underw riter
e m ite n t issuer subemitent in w e s ty c y jn y standby underw riter, in vestm en t sub-issuer, investm ent
o b ró t 1 . distribution, trading 2 . turnover underwriter
o b ró t p ie rw o tn y prim ary distribution, prim ary trading

169
CAPITAL MARKETS
su b e m ite n t u s łu g o w y investm ent banker, service sub-issuer, service underwriter "
subem isja sub-issue, underw riting
um o w a o subem isję in w e stycyjn ą investm ent unde rw ritin g agreem ent, investment
sub-issue contract
u m o w a o subem isję u słu g o w ą service unde rw ritin g agreem ent, service sub-issue
contract
rynek p ie rw o tn y prim ary market
rynek w tó rn y secondary market
w p ro w a d za ją cy (rzeczow nik) underwriter, in tro du cing entity
D E F IN IT IO N S
■ W artość o b ro tó w oznacza łączną wartość wszystkich transakcji zawartych dia danego
papieru w artościow ego lub na danym rynku (SG-P).
"T urn ove r value " means the total value o f all transactions concluded for a given securj.
ty or on a given market (SG-A).
■ Dom em isyjny oznacza instytucję finansow ą uczestniczącą w procesie wprowadzenia
akcji / udziałów spółek do ob rotu na giełdzie, w późniejszych transakcjach takimi akcja­
mi / udziałami oraz w innych działaniach m ających na celu zebranie kapitału dla takich
spółek (EPBG 1996, s. 137).
An issuing house is a financial institution w hich assists in the floatation or listing of
com panies or placing o f their shares and subsequent transactions designed to raise
capital for such com panies (EPBG 1996, p. 136).
B l Dopiiszczenie do o b ro tu g ie łd o w e g o oznacza zgodę Rady G ie td f na obrót danym pa-
pierfenji w ćirtościow ym na giełdzie (SG-P).
A d m ittin g fo r tra d in g refers to a resolution by the Exchange Supervisory Board that
adm its securities for trading on the exchange (SG-A).
H Em isja p a p ie ró w w a rto ś c io w y c h polega na w prow adzaniu na rynek nowych papierów
w artościow ych przez przedsiębiorstwa, banki i instytucje publiczne (TLR 2002, s. 92),
S ecurities issue consists in introducing new securities to the market by companies,
banks and public institutions.
H E m ite n t oznacza po dm iot w ystaw iający albo em itujący papiery w artościow e we włas­
nym im ieniu (PrPapW art. 4 § 1).
"Issuer"m eans the entity issuing securities in its ow n name.
■ Prospekt e m isyjny oznacza dokum ent zawierający szczegółowe inform acje o sytuacji
prawnej i finansowej em itenta oraz o papierach w a rto ścio w ych, związany z ich wprowa­
dzeniem do publicznego ob rotu (SG-P).
"P rospectus" is a docum ent that provides detailed in fo rm atio n on an issuer's legal and
financial status, as w ell as on the issuer's securities to be introduced to public trading
(SG-A).
170
7. S ecu ritie s issue
ibijczny o b ró t papieram i w a rto ś c io w y m i oznacza proponow anie nabycia lub naby-
waiiie em itowanych w serii pa pierów w artościow ych, przy w ykorzystaniu środków ma-
-oweg° przekazu albo w inny sposób, jeżeli propozycja skierowana jest do więcej niż
300 o só b albo do nie oznaczonego adresata (PrPapW art. 2 § 1).
fhe public tra d in g in securities is the offer to sell or the transfer of securities issued in
a series via the mass media or otherwise if the said offer is addressed to m ore than
300 persons or to an unspecified addressee.
g Subem itent in w e s ty c y jn y to niebędąca em itentem lub w prow adzającym strona um o­
wy o subemisję inw estycyjną (PrPapW art. 4).
^ s ta n d b y u n d e rw rite r (literally, an investm ent sub-issuer) means that entity which is
a party to a standby underw riting agreement and w hich is not an issuer or an underwriter.
m Su b e m ite n t u słu g o w y to niebędąca em itentem lub wprow adzającym strona um ow y
o subemisję usługową (PrPapW art. 4).
An investm ent banker (literally, a servicing sub-issuer) means that entity w hich is a par­
ty to an ynderw riting agreem ent and w hich is not an issuer or an underwriter.
| obrót p ie rw o tn y to proponow anie przez em itenta bądź subem itenta usługow ego na­
bycia em itowanych w serii pa pierów w a rto ścio w ych nowej em isji lub nabyw anie tych
papierów (PrPapW art. 4 5 1).
The prim ary public tra d in g means the offer extended by an issuer or a service sub-issu­
er (service underw riter) to acquire securities issued in a series in a new issue or the
acquisition thereof.
| Obrót w tó rn y to proponow anie, przez p o d m io ty inne niż em itent lub subem itent usłu­
gowy, nabycia em itow anych w serii papierów w a rto ścio w ych lub nabyw anie tych
papierów (PrPapW art. 4 § 1).
The secondary pu blic tra d in g means the offer extended by other entities besides the is­
suer or a service sub-issuer (service underw riter) to acquire securities issued in a series
or the acquisition thereof.
| Umowa o subem isję in w e stycyjn ą oznacza um ow ę zawartą przez em itenta albo w p ro ­
wadzającego; której przedm iotem jest zobowiązanie subem itenta inw estycyjnego do
nabycia, na w łasny rachunek, całości lub części papierów w artościow ych oferow anych
w obrocie pierw otnym lub w pierwszej ofercie publicznej, na które nie złożono zapisów
w terminie ich przyjm owania (PrPapW art. 4).
An investm ent u n d e rw ritin g agreem ent means an agreem ent concluded by an issuer
or introducing entity, the subject of w hich is the co m m itm e n t o f an investm ent under­
writer to acquire, for his / her ow n account, all or part of the securities being offered in
primary public trading or as an initial public offer, that have not been subscribed to
within the subscription period.
I Umowa o subem isję u sług ow ą oznacza um ow ę zawartą przez em itenta albo w p ro w a ­
dzającego, której przedm iotem jest nabycie przez subem itenta usługow ego, na własny
rachunek, całości lub części papierów w artościow ych danej em isji w celu dalszego ich
zbywania w obrocie pierw o tnym lub w pierwszej ofercie publicznej (PrPapW art. 4).
A service u n d e rw ritin g agreem ent means an agreem ent concluded by an issuer or in­
troducing entity, the subject of w hich is acquisition by the service underwriter, for
his/her ow n account, of all or part of securities in a specific issue fo r the purpose of fu r­
ther transfer in prim ary public trading or initial public offer.
CAPITAL MARKETS
I W olum en o b ro tó w oznacza łączną liczbę papierów w a rto ścio w ych, które zmieniły
właściciela, liczoną cłla danego papieru w arto ścio w eg o lub rynku (SG-P).
"T urn ove r v o lu m e " is the total num ber of securities traded, calculated for a given secu
rity or for a given m arket (SG-A).
■ W prow adzający papiery w a rto ścio w e do publicznego o b rotu to podm iot będący właś­
c ic ie le m em itow anych w se rii papierów w a rto ś c io w y c h , w y s tę p u ją c y d o Komisji Papj0.
ró w W a rto ś c io w y c h i G ie łd z w nioskiem o w y ra ż e n ie z g o d y na ich w p ro w a d z e n ie dopu.
b liczn e g o o b ro tu (PrPapW art. 4).
An e n tity (u n d e rw rite r) in tro d u cin g secu ritie s in to p u blic tra d in g means the entity that
ow ns securities issued in series and w hich applies to the Securities and Exchange Com-
m ission for a perm it to introduce the said securities into public trading.
IM W A R S Z A W S K A ^
8 . WARSAW STOCK EXCHANGE
ceduta g ietdo w a exchange list, official list
d e po zyt depositary
d e p o z y t p a p ie ró w w a rto ś c io w y c h securities depository
K ra jo w y D epozyt Papierów W artościo w ych National D epository for Securities
Rada Nadzorcza K rajow e go D epozytu S upervisory Board o f the National Depository
p ro w a dzić de po zyt pa p ie ró w w a rto ś c io w y c h to m aintain a securities depository
de po zyta riusz depositary
Federacja E uropejskich G iełd P apierów W a rto ścio w ych Federation of European Stock
Exchanges (FESE)
Kom isja P apierów W artościo w ych i G iełd Polish Securities and Exchange Commission
Dziennik U rzę do w y K om isji Papierów W a rto ścio w ych i G iełd Official Journal of the Polish
Securities and Exchange C om m ission
Urząd K om isji Papierów W artościo w ych i G iełd Office of the Polish Securities and
Exchange C om m ission
K ra jo w y D epozyt Papierów W a rto ścio w ych National D epository for Securities
M ię dzyn arod ow a O rganizacja K om isji P apierów W a rto ścio w ych International
O rganisation of Securities Com m issions (IOSCO)
p rze d sta w icie l m in istra w ła ś c iw e g o do sp ra w go spo da rki representative of the minister
in charge o f econom y
p rze d sta w icie l m in istra w ła ściw e g o do sp ra w in s ty tu c ji fin a n so w ych representative
of the m inister in charge of financial institutions
p rze d sta w icie l m in istra w ła ś c iw e g o do sp ra w ry n k ó w rolnych representative of the
m inister in charge of agriculture markets
p rze d sta w icie l m in istra w ła ś c iw e g o do sp ra w Skarbu Państwa representative of the
m inister in charge of the State Treasury
p rze d sta w icie l Prezesa N a rod ow e go Banku Polskiego representative of the President
o f the National Bank of Poland
p rze d sta w icie l Prezesa Urzędu O chrony K onkurencji i K o n su m e n tó w representative
of the President of the C om petition and Consum er Protection Office
172
8. W arsaw S tock Exchange
przewodniczący K om isji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy E m erytalnych Chairman o f the
C o m m is s io n for Insurance and Pension Funds Supervision
Rada Giełdy Exchange Supervisory Board (POL)
Sąd GieIc|o w y Exchange Court (POL)
s y s t e m rekom pensat com pensation system
0bowiązl<owY system rekom pensat m andatory com pensation system
zarządzać system em rekom pensat to manage a com pensation system
W arszawska G iełda Papierów W a rto ścio w ych W arsaw Stock Exchange
Z a r z ą d G iełdy Exchange M anagem ent Board (POL)
definitions
I Krajowy D epozyt Papierów W a rto ścio w ych S.A. (KDPW S.A.) to spółka powołana
przez Skarb Państwa i Giełdę Papierów W artościow ych w W arszawie; do głów n ych za­
dań KDPW należy przechow yw anie i rejestracja papierów w artościow ych będących w
publicznym obrocie, w ystaw ianie św iadectw depozytow ych, organizacja i prowadzenie
rozliczeń transakcji (SG-P).
The N ational D e po sitory fo r S ecurities is a jo int-stock com pany established by the
State Treasury and the W arsaw Stock Exchange; the D epository's main tasks include:
keeping and registering publicly traded securities; collecting interest, dividends and
redemptions; issuing depository receipts; facilitating settlem ent and clearing of trans­
actions (SG-A).
| Ceduła G iełdy W arszaw skiej to oficjalne w yd a w n ictw o G iełdy Papierów W artościo­
wych w Warszawie S.A., zawierające inform acje dotyczące kształtowania się kursów
i obrotów papierów w artościow ych notow anych na giełdzie, działalności giełdy (SG-P).
Ceduła (official list) is an official bulletin o f the W arsaw Stock Exchange; Ceduta lists
quotations and provides inform ation on trading activities concerning listed securities
(SG-A).
■ Komisja Papierów W a rto ścio w ych i G iełd (KPWiG) to organ polskiej adm inistracji pań­
stwowej, koncesjonujący działalność na rynku papierów w artościow ych, inspirujący i
podejmujący działania zapewniające sprawne funkcjonow anie rynku papierów w a rto ś­
ciowych oraz ochronę in w esto rów (SG-P).
The Polish Securities and Exchange C om m ission is a Polish governm ent body that en­
sures proper securities market activities and investors' safety and oversees licensing
activities on the securities m arket; the Com m ission initiates and undertakes such
actions (SG-A).
I Rada G iełdy to rada nadzorcza w spółce prowadzącej giełdę warszawską. Na GPW
Rada dopuszcza papiery w artościow e do obrotu giełdow ego, a do m y m aklerskie do
działania na giełdzie (SG-P).
The Exchange S up ervisory Board is the supervisory board o f the com pany that ope­
rates the WSE; at the WSE the board approves securities for exchange trading and bro­
kerage firm s to operate on the exchange (SG-A).
173
CAPITAL MARKETS 9. B rokerage a c tiv itie s

H Sąd G ie łd o w y jest stałym sądem po lu bow nym pow ołanym do rozstrzygania spor,5w
pom iędzy uczestnikami transakcji giełdow ych oraz pom iędzy giełdą a jej akcjonariusz
mi (SG-P).
D EFIN ITIO N S

The Exchange C o u rt is a perm anent conciliatory body established to act as an arbitrator

I Ma listę m aklerów papierów w artościowych lub na listę doradców inwestycyjnych
in conflicts between parties to exchange transactions and between the exchange and
m o ż e być wpisana osoba fizyczna, która:
its shareholders (SG-A).
1 ) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
2) korzysta z pełni praw publicznych,
| Zarząd G iełdy jest organem w ykonaw czym giełdy warszawskiej, składającym się 2 p|?_
3) nie była skazana praw om ocnym w yro kiem za przestępstwo przeciwko m ieniu, prze­
ciu osób, na którego czele stoi Prezes Zarządu. Zarząd G iełdy kieruje sprawami
ciwko dokum entom , przestępstwo gospodarcze, fałszowanie pieniędzy, papierów
i zarządza m ajątkiem giełdy oraz reprezentuje ją na zewnątrz (SG-P).
w artościow ych, znaków urzędowych, przestępstwo skarbowe, lub przestępstwa
The Exchange M anagem ent Board is WSE's executive body; it consists of five mem­ przeciwko o b ro to w i na rynku to w a ró w giełdow ych,
bers including its President; the Board directs the business and manages the assets of 4) posiada co najm niej średnie wykształcenie,
the WSE; it also represents the exchange in external contacts (SG-A). 5) złożyła egzamin z w ynikiem pozytyw nym przed kom isją egzam inacyjną dla makle­
rów albo przed kom isją egzaminacyjną dla doradców.
A natural person may enter in the list of securities brokers or in the list of investment
advisers, provided that the said person:
1 ) lias full capacity to perform acts in law,
9, DZIAŁALNOŚĆ MAKLERSKA 2) enjoys all public rights,
3) has never been convicted w ith a binding verd ict fo r offences against property or
9. BROKERAGE ACTIVITIES documents, fo r econom ic offences, forge ry of money, securities or official stamps,
fiscal offences or offences against trading on the exchange com m odities market,
a filia n t affiliate 4) has at least a secondary school education,
an im a to r e m ite n ta issuer's m arket maker (animator) 5) has passed the exam ination before the Exam ination C om m ission fo r Securities Bro­
kers or the Exam ination Com m ission fo r Advisers.
an im a to r rynku market maker (animator)
członek g ie łd y exchange m em ber
| Członek giełdy oznacza podm iot prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, będący ak­
cłom m aklerski brokerage house, com m ission house, w ire house
cjonariuszem giełdy, dopuszczony przez Radę Giełdy do działania na Giełdzie i upraw ­
doradca adviser niony do zawierania transakcji (SG-P).
doradca ^inw estycyjny investm ent adviser
"Exchange m e m b e r" is an entity that operates a brokerage firm , is a shareholder of the
m akler broker, stock-jobber, dealer, agent
WSE, and is approved by the Exchange Supervisory Board to operate on the exchange
m akler g ie łd y pieniężnej m oney exchange broker
- in particular to conclude exchange transactions (SG-A).
m akler niezaprzysiężony outside broker
m akler p a p ie ró w w a rto ś c io w y c h securities broker 1 Dziatalność maklerska może być prowadzona w yłącznie przez spółkę akcyjną z sie­
m akler p rzysięg ły accredited broker dzibą na terytoriu m Rzeczypospolitej Polskiej, zwaną „d o m e m m a kle rskim " (PrPapW
m akler specjalista expert broker art. 29 §1).
m akler u p ra w n io n y authorised dealer
Brokerage activities may be conducted solely by a jo int-stock com pany based in the
m akler zaprzysiężony sw orn broker Republic of Poland, referred to as a "brokerage house".
p ro w izja m aklerska brokerage
prze d się b io rstw o m aklerskie brokerage firm 1 Akcje domu maklerskiego mogą być wyłącznie im ienne, chyba że są dopuszczone do
sfery (koła, kręgi) g ie łd o w e stock exchange circles publicznego obrotu.
spe kulant grający na zniżkę bear Shares in brokerage houses may only be registered shares, unless they are approved
spe kulant grający na zw yżkę buli for public trading.
spe kulow a ć na bessę to operate for a fali
spe kulow a ć na hossę to operate for a rise I Afiliant oznacza dom maklerski, który nie jest członkiem giełd y i składa swoje zlecenia
na giełdę za pośrednictw em członka giełd y (SG-P).
"Affiliate" means a brokerage firm that is not a stock exchange m em ber and w hich pla­
ces orders through a stock exchange m em ber (SG-A).

174 175
 CAPITAL MARKETS

A n im a to r ry n k u d o m m aklerski - członka Giełdy, który na podstaw ie umovvv

zobow iązuje się do p o d trz y m y w a n ia płynności danego papieru w artościowego
T --------------- ---------- -------------- --------
pa llia opcyjna put prem ium
parkiet floor
10. Q u o ta tio n

"M a rk e t m ake r (a n im a to r )" is an Exchange m em ber firm which based on ^

przed o tw a rcie m pre-opening
m ent w ith the E xcha ng e, undertakes to sustain the liq u id ity of a given security (S G ^® '
sesja giełdow a exchange session
stopa zw ro tu rate o f return
utiuim a oitjsuy, Ktoty na podstawie urno-
w y z "emitentem z o b o w iq z iije się do podtrzym yw ania płynności danego papieru warto­ ! swap swap
ścio w eg o (SG-PS- swap am o rtyzo w a ny am ortised swap
I t m a k e r" (a n im a to r) is an exchange m em ber firm which, based on an swaP ku p o n o w y coupon swap
a g re e m e n T w ith an issuer, undertakes to m aintain the liq u id ity o f a given security swap p ro cen to w y interest rate swap, IRS
(SG-A). swap rozszerzający extendable swap
swap to w a ro w y co m m o d ity swap
kapitałowy sw a p w a lu to w y currency swap
wartość nom inalna sw a pu notional principal value o f swap
system kursu je d n o lite g o single-price auction system
10. NOTOWANIA system n o to w a ń ciągłych continuous quotation system
10. QUOTATION transakcja g ie łd o w a exchange trading session
terminowa transa kcja g ie łd o w a future de live ry business, fu tu re transaction
transakcja g o tó w k o w a cash transaction
bd (bez d y w id e n d y ) e x-d ivid en d, ex div. transakcja opcyjna op tion bargain, o p tio n business
bp (bez pra w a p o b o ru ) ex-subscription rights transakcja p a kie to w a bloke trade
c /w k (cena / w a rto ś ć księ g o w a ) price/book value ratio transakcja p re m io w a option, pre m ium bargain
c/z (cena / zysk) price/ea rnin gs ratio transakcja różniczkow a m argin business, difference bargain
do gryw ka post-a uctio n trading rozliczenie tra n sa kcji transaction settlem ent
dopuszczalne w a h a n ie kursu (w id e łk i) price variation lim its (price brackets) zawierać transakcję to conclude a bargain, to transact a business
d w (do w y m ia n y ) b e fore split zlecenie g ie łd o w e stock exchange order
indeks g ie łd o w y exch an ge index
w a rto ść bazow a in d e ksu base index value
in te rw e ncja in te rven tion
kapitalizacja ry n k o w a m arket capitalisation DEFINITIONS
karta u m o w y co n tra ct note
ko n tra kt te rm in o w y (future s) futures contract
krzyw a re n to w n o ś c i yie ld curve I Transakcja p a kie to w a oznacza transakcję giełdow ą zawieraną poza sesją, której m in i­
malną w ielkość (pakiet) określa regulam in g iełd y (SG-P).
Icurs 1 . price 2 . rate
kurs dnia daily exchange "Block tra d e " is a transaction concluded off-session on the WSE; the m in im um size
(block) is set in the WSE Rules (SG-A).
kurs je d n o lity single price
kurs n ietran sakcyjn y non-transactional price
kurs o tw a rcia opening price 1 Transakcja g ie łd o w a je st um ow ą sprzedaży d o p u s z c z o n y c h do o b rotu g iełd ow eg o pa­
kurs ro zlicze n io w y settlem ent price, m aking-up price pierów w artościow ych, praw z nich albo in nych in stru m en tó w finansow ych, zawartą na
giełdzie, zgodnie z przepisam i g ie łd o w ym i (SG-P).
kurs w a lu to w y (w y m ia n y w a lu t) exchange rate
e fe ktyw ny kurs w a lu to w y actual exchange rate "Exchange tra n sa ctio n " is a transaction concluded on the WSE in accordance w ith the
kurs zam knięcia closing price exchange's rules and regulations; the transactions involve securities that have been
różnice kurso w e exchange differences approved fo r exchange trading, rights to securities, o r other financial instrum ents (SG-A).
dodatnie różnice kurso w e exchange gain, positive exchange differences
I System kursu je d n o lite g o oznacza system zawierania transakcji, w którym wszystkie
system kursu je d n o lite g o single-price auction system
transakcje
tej g iełd (SG-P).
samej cenie ow e dla danego papieru w arto ścio w eg o zawierane są na danej sesji po
Teoretyczny Kurs O tw a rcia (TKO) indicative opening price
notow ania quotation
notow ania g ie łd o w e exchange quotation "Single-price au ction syste m " is a transaction system in w h ich all transactions fo r
opcja option a given security are concluded at the same price (single price), as determ ined via the
single-price auction procedure (SG-A).
 11. Inve stm e nt fu n d s
CAPITAI- MARKI-:-------____ u m o ż |jw ia z a w ie ra n ie tra n s a k c ji na d a n y p a p ie r w a r t o ś c i ^
11. FUNDUSZE INWESTYCYJNE
■ S ystem n o t° ^ p " różnych cenach (SG-P).
na jedne) se svste m makes it possible for transactions for a given se ' 1 1 . INVESTMENT FUNDS
T h e c o n tin u o u s j u o ^ ^ p|,|ce s d u r ing o n e se ssio n (SG-A)._____________
c u rity to be c ________ _— --------- --------------------- - - ■ - — - - ■ ___
certyfil<at in w e s ty c y jn y investm ent certificate
__ - — ------ kurs Llstalony na p o d sta w ie zleceń przyjętych przed otwarciem
m Kurs o tw a rcia oznac ednjm zastosow aniu zasad obow iązujących w systemie wydawać c e rty fik a ty in w e stycyjn e to issue investm ent certificates
sji giełdow ej przy i' niem o żliw ości ustalenia kursu otwarcia, za kurs otwar- yyykup c e rty fik a tó w in w e stycyjn ych redem ption of investm ent certificates
fundusz fund
Kursu i ^ ' J ' g ’ kurs pierwsZej transakcji (SG-P).
fundusz e m e ryta ln y pension fund
cia p rz y jm ij continuous tra d in g s y s te m )" is a price o f a security, determined
[undusz in w e stycyjn y investm ent fund
"O pening Pric® ' ,n accepted before the opening, w ith relevant rules governing the
on the basis of ora applied acco rdingly; if no opening price can be deter- fundusz in w e stycyjn y m ieszany m ixed investm ent fund
fundusz in w e stycyjn y o tw a rty open-ended investm ent fund
singte-pr*cep^ g of the first transaction becom es the opening price (SG-A).
fundusz in w e stycyjn y zam kn ię ty closed-end investm ent fund
------------ ^ kurs ostatniej transakcji danym instrum entem finansowym aktywa funduszu in w e stycyjn e g o investm ent fund assets
ce| inw estycyjny funduszu investm ent purpose of the fund
■ Kurs °Z ‘
na sesji l transaction in a given security during a given session czas trw an ia funduszu in w e stycyjn e g o duration of the investm ent fund
"C lo sin g p ri*» “ is a ------------------ ---------------------------------------------------------------- -------__ d o c h ó d funduszu in w e stycyjn e g o incom e of an investm ent fund

— ------ ' (futures) oznacza um ow ę pom iędzy dw om a stronam i, z których nazwa funduszu in w e stycyjn e g o name o f the investm ent fund
■ Kontrakt termll1° WJ do kupna, a druga do sprzedaży, w ściśle określonym przyszłym polityka in w e stycyjn a funduszu investm ent fund policy
jedna z o b o w i ą z u j e * . ściś|e określonej w m om encie zawarcia transakcji ce- rejestr funduszy in w e stycyjn ych investm ent fund register
ternlinie (dniu wyga J ‘ daryzoWanego instrum entu bazowego lub dokonania rów- rodzaj funduszu in w e stycyjn e g o type o f investm ent fund, nature of investm ent fund
nie; 0 ^ e q o nrozliczenia pieniężnego (SG-P). rozwiązać fundusz in w e stycyjn y to dissolve an investm ent fund
nowaznc j ^ ^ contract between tw o parties, one of w h ich undertakes to statut funduszu in w e stycyjn e g o statute of the investm ent fund
"Futures contract m ^ fjed c|Uantity of a standardised underlying instrum ent, or to towarzystwo fun duszy investm ent fund corporation
buy, thA o!h e rt 0, f.,|e n t cash settlement, at a precisely-specified future date (expiry uczestnik funduszu in w e stycyjn e g o investm ent fund participant
carry ° ut an ec|L" vd. finpr| nrecisely at the m om e nt the contract is entered into (SG-A),
umowa z funduszem in w e stycyjn ym o pro w a dzen ie zb yw a n ia i o d ku p yw a n ia j'ednostek
date) and a t^ n c e d e fm e a ^ _______________________________________ _____ __________ _
uczestnictwa contract w ith the investm ent fund to sell and purchase participation units
_____— ft— } ' Howód zawarcia i podstaw ę rozliczania tranisakcji giełdowych
utworzyć fundusz in w e s ty c y jn y to create an investm ent fund
m Karta umowy oznacza
wpłaty do funduszu in w e stycyjn e g o paym ents to an investm ent fund
(SG-Pi- " ł of conclusion and the basis for the clearing and settlement [undusz p o w ie rn iczy trust fund
“ ? a ? e « h a n ? e t « n s a c t io n J S ^ ----------------------------------------------------- Narodowy Fundusz In w e stycyjn y National Investm ent Fund
Indeks N arodow ych Funduszy In w e stycyjn ych (IMIF) NIF index
-— —— ' ~-fazę sesji przed fix in g ie m w
czasie k tó re j u c z e s tn ic y rynku , anima-
jednostka ucze stnictw a participation unit
| Interwencja moc)yfikacji wcześniej zło żo n ych przez sie b ie zleceń (SG-P).
odkupywać je d n o s tk i ucze stnictw a to repurchase participation units
torzy in°t!4 ^ ^ sjngle-price auction system) the phase of the session before
zbywać je d n o stki ucze stnictw a to sell participation units
"Intervention" is (in ^ whic|1 market participants, m arket-makers may modify

---------------------------------------------
_ _ — —— , sesij w systemie jednolitym i ciągłym , w czasie której mogą być DEFINICJE
■ DogrVw^ r2 az^ aCne zlecenia kupna i sprzedaży po ustalonym kursie (SG-P). D E F IN IT IO N S
składane ^ ‘ means a phase of the session in the single-price auction system,
"post-auction tra in9 ‘ jars at a designated price (single price) m ay be placed and I Narodowy Fundusz In w e stycyjn y (NFI) to spółka pow ołana w ram ach Programu Po­
during which buy and sell ore.
wszechnej Prywatyzacji, posiadająca akcje pryw atyzow anych przedsiębiorstw w niesio­
executed I S G - A ) - ----- _ _ _ _ -------------------------------------------------------------------— ne do program u przez Skarb Państwa.
—— r ^ T i p s t miernikiem zmian cen papierów w artościow ych obejmującym
National Inve stm e nt Fund (IMIF) is a jo int-stock com pany established w ith in the fram e­
g Indeks wartościowe danego typu lub ich wybraną grupę (SG-P).
work of the Mass Privatisation Programme, holding shares in privatised companies
wszystkie pap ln,lirator of the price changes o f all securities o f a given type or brought into the program by the State Treasury.
" E x c h a n g e index '^ n i n d cato

their selecteW :|S G ' A)' ________ __________________________________________ —

179
CAPITAL MARKETS ______ 12. Banks
H Fundusz in w e s ty c y jn y je st osobą prawną, której w yłącznym przedm iotem działalności 0 Fundusz p o w ie rn iczy stanow i w yo drę bnion ą finansow o w spólną masę m ajątkową
jest lokowanie środków pieniężnych zebranych publicznie lub niepublicznie w określo. uczestników, o zm iennej w artości i stałym przeznaczeniu gospodarczym , zarządzaną
ne w ustawie papiery w a rto ścio w e i inne prawa m ajątkow e (F u n d ln w li art. 2 § 1 ). przez tow arzystw o funduszy pow ierniczych.

An in ve stm e n t fu n d is a legal person whose exclusive object is to invest pecuniary A tru s t fun d is a pooled fund that a trust fund corp ora tion m anages fo r its custom ers by
means accum ulated publicly and non-publicly in securities and other property rights. making investm ents; each fund has clearly stated investm ent objectives, and a given
fund's volum e depends on its num ber o f customers.
EH Fundusz in w e s ty c y jn y może być u tw o rzon y jako:
1 ) fundusz in w estycyjn y otwarty,
2 ) specjalistyczny fundusz in w estycyjn y otwarty,
3 ) fundusz in w estycyjn y zamknięty,
4 ) specjalistyczny fundusz in w estycyjn y zamknięty, m x m m
5) fundusz inw estycyjn y m ieszany (FundlnwU art. 11 § 3).
12. BANKS
An in ve stm e n t fun d may be created as:
1 ) an open-ended investm ent fund,
2 ) a specialized open-ended in vestm en t fund, bank bank
3 ) a closed-ended investm ent fund, bank akcyjny jo in t stock bank
4 ) a specialized closed-ended investm ent fund, Bank A n g lii Bank of England
5 ) a m ixed investm ent fund. bank cen tra ln y central bank
bank dokonujący przelew u rem itting bank
■ T o w a rzystw e m fun duszy in w e stycyjn ych może być w yłącznie spółka akcyjna z sie­
bank d e p o zyto w y bank o f deposit, deposit bank
dzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Kom isji na two­
bank d ys k o n to w y discount bank
rzenie funduszy inw estycyjnych i zarządzanie nimi, reprezentowanie ich w obec osób
trzecich oraz zarządzanie zbiorczym po rtfe lem papierów w a rto ścio w ych (FundlnwU ba nkh an dlo w y com m ercial bank, trade bank, bank o f com m erce
bank jhandlu zagranicznego fo reign trade bank
art. 30 § 1, art. 34 § 1).
bank h ipo te czny m ortgage bank
An in ve stm e n t fun d c o rp o ra tio n may be exclusively a jo int-stock com pany which is bank kom unalny m unicipal bank
based in the Republic o f Poland and w h ich has received a p e rm it o f the Com m ission to
bank kore spo nde nt correspondent bank
create and manage investm ent funds, to represent them vis-a-vis third parties and to
bank k ra jo w y dom estic bank
m anage the collective securities portfolio. bank k re d y to w y credit bank
bank o tw ie ra ją cy a k re d y ty w y originating bank
89 Fundusz in w e s ty c y jn y o tw a rty zbywa jednostki uczestnictwa i dokonuje ich odkupie­
nia na żądanie uczestnika funduszu. Z chw ilą odkupienia jednostki uczestnictwa są bank p a ń s tw o w y state bank, govern m ent bank
umarzane z m ocy prawa (FundlnwU art. 60). W ielkość zaangażowanego kapitału w fun­ bank pożyczkow y bank fo r loans, loan bank
duszach otw artych nieustannie ulega zmianie. bank prow adzący działalność m aklerską brokerage bank
bank p ry w a tn y private bank
An open-ended in v e s tm e n t fu n d sells the so-called participation units and repurchases
bank p rze m ysło w y industrial bank
them at the request of a fund participant. Participation units are legally redeem ed at the
bank re n to w y annuity bank
m om e nt o f repurchase. The am ount of capital in an open-ended fund is constantly
Bank Rezerw Federalnych Federal Reserve Bank (USA)
changing. bank ro ln y agricultural bank
H Fundusz in w e s ty c y jn y z a m kn ię ty em ituje certyfikaty inw estycyjne. Fundusz inwesty­ bank rozra chu nkow y clearing bank
cyjny zam knięty nie może nabyw ać certyfikató w in w estycyjnych, które wyemitował Bank R ozrachunków M ię d zyn a ro d o w ych Bank fo r International Settlem ents
(FundlnwU art. 88). bank spółdzielczy cooperative bank
A closed-ended in ve stm e n t fu n d issues investm ent certificates. A closed-ended in­ bank w fo rm ie sp ó łki akcyjnej joint-stock bank
bank zagraniczny foreign bank
vestm ent fund m ay not acquire investm ent certificates w h ich it has issued.
Międzynarodowy Bank O d b u d o w y i R ozw oju International Bank fo r Reconstruction
■ Fundusz in w e s ty c y jn y m ieszany em ituje certyfikaty inw estycyjne i dokon uje ich wyku­ and Developm ent
pienia na żądanie uczestnika funduszu. Z chw ilą w ykupienia przez fundusz certyfikaty Narodowy Bank Polski National Bank of Poland
inw estycyjne są umarzane z m o cy prawa (FundlnwU art. 103). oddział banku branch of bank
płynność ba nku liq u id ity o f bank
A m ixed in ve stm e n t fu n d issues investm ent certificates'and repurchases them at the
request of a fund participant. Upon repurchase by a fund, investm ent certificates are le­ przedstawicielstwo banku representative office
utworzyć bank to establish / fo rm a bank
gally redeemed. tanknot note, banknote

180 181
CAPITAL MARKETS
w a rto ś ć nom inalna b a n k n o tó w denom inational value o f notes
w p ro w a d za ć ba nkn oty do obiegu to bring notes in to circulation
ba nko m at ATM, autom ated teller machine
B an kow y Fundusz G w ara ncyjny Bank Guarantee Fund
in stytu cja bankow a banking business, banking house, banking firm
je dn ostka pieniężna unit of currency
kan tor exchange office, exchange bureau
kasa till, cash register
ob słu giw ać kasę to operate a cash register
konsorcjum bankow e banking group
koszty bankow e bank charges
m an ko cash short, shortage o f cash in hand
m oneta coin
m o n e ty coins, specie
bicie m on et coinage
m iara w a rto ści measure of value
nadzór ba nko w y banking supervision
G eneralny Insp ektorat N adzoru B ankow ego General Inspectorate of Banking Supervision
Kom isja N adzoru Bankow ego Com m ission for Banking Supervision
N a ro d o w y Bank Polski (NBP} National Bank o f Roland
Centrala N a rod ow e go Banku Polski National Bank of Poland Head Office
plan fin a n so w y NBP NBP budget
Prezes NBP President o f the National Bank o f Poland (
Zarząd. NBP Managem ent Board of the National Bank of Poland
no m in a ł denom ination
nu m izm at num ism atic item
operacje bdnkow e banking business, banking transactions, banking operations
operacjeiczękow e i w e kslo w e operations in volving cheques and b ill| o f exchange
pieniężny . pecuniary, m onetary
podaż pieniądza m oney supply
p o lityka pieniężna m onetary policy
in stru m e n ty p o lity k i pieniężnej m onetary policy instrum ents
pro cen ty bankow e bank interest
p ro w izja com m ission, margin
pro w izja bankow a bank com m ission, banking com m ission
p ro w izja rycza łto w a flat-rate com m ission
pobierać p ro w izję to charge a com m ission
potrącić p ro w izję to deduct a com m ission
przekaz rem ittance
Rada P olityki Pieniężnej (RPP) M onetary Policy Council
posiedzenie RPP m eeting of the M onetary Policy Council
reze rw y reserves
rezerw y de w izo w e foreign exchange reserves
rezerw y ob o w ią zko w e b a nkó w required reserves from the banks
kw o ta rezerw y ob o w ią zko w e j am ount o f the required reserves
rynek d e w izo w y foreign exchange market (FOREX)
stop a p ro ce n to w a interest rate
ustalać w ysokość stóp pro ce n to w ych to set interest rates
środek płatniczy tender, m edium of paym ent
pra w n y środek płatniczy legal tender
182
12. Banks
" c|ek w ym ia n y m edium of exchange
^oilki pieniężne cash, monies, financial resources, pecuniary means, pecuniary
cesoiirces
jrodki pieniężne dostępne na bieżąco cash available to meet current obligations
,(0Cj|ci pieniężne na rachunku b a nko w ym cash at bank
środki pieniężne w drodze cash in transit, cash in w ay
rzeptyw ś ro d kó w pieniężnych cash flo w
lilerować prze pływ em śro d kó w pieniężnych to direct cash flo w
giiiowmy okres p rze ch o w yw a n ia śro d k ó w pieniężnych contractual deposit m aturity
urzędnik ba nko w y bank clerk
wa|uta currency
jezvvolenie na u tw o rze n ie banku authorisation fo r the establishm ent of the bank
z n a k i pieniężne currency
autentyczność zna ków pieniężnych authenticity of the currency
emisja znaków pieniężnych issue o f the currency
[a ls z y w e znaki pieniężne counterfeit currency
g o s p o d a r k a znakam i pien iężn ym i m anagem ent of the currency
zatrzymywać / zatrzym ać znaki pieniężne to im pound currency
Związek Banków Polskich Polish Banking Association
d e f in it io n s
I Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisam i ustaw, działającą na podsta­
wie zezwoleń upraw niających do w ykonyw ania czynności bankow ych obciążających
ryzykiem środki pow ierzone pod jakim kolw iek ty tu le m zw ro tn ym (PrBank art. 2).
< A bank means a legal person, established pursuant to the provisions o f statute, opera­
ting on the basis of authorisation to conduct banking operations that expose to risk
funds w h ich have been entrusted to the bank and w h ich are in any w ay repayable.
1 Narodowy Bank Polski (NBP) jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej.
The N ational Bank of Poland (NBP) is the central bank o f the Polish Republic.
1 Rada P olityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do
wiadomości S ejm ow i rów nocześnie z przedłożeniem przez Radę M in istró w projektu
ustawy budżetowej. Rada składa Sejm ow i sprawozdanie z wykonania założeń polityki
pieniężnej w ciągu 5 m iesięcy od zakończenia roku budżetow ego (NBPU art. 12 § 1).
The M on etary Policy C ouncil draws up annual m onetary policy guidelines and subm its
these to the Sejm (Diet), for the inform ation thereof, together w ith the subm ission by
the Council of M inisters of the draft Budget. The Council presents a report to the Sejm
oil the perform ance of m onetary policy guidelines w ith in five m onths of the end o f the
fiscal year.
I Znakami pieniężnym i Rzeczypospolitej Polskiej są banknoty i m onety opiewające na
złote i grosze (NBPU art. 31).
The currency of the Polish Republic shall be notes and coins denom inated in zloty
and grosz.
183
CAPITAL MARKETS
■ Funduszam i w ła s n y m i NBP są fundusze p o d sta w o w e oraz fundusze specjalne. Do
funduszy podstaw ow ych NBP zalicza się: fundusz s ta tu to w y oraz fun dusz rezerw ow y
(NBPU art. 60).
The capital of the NBP shall consist of core capital and special funds. The core capital of
the NBP shall com prise registered e q u ity and reserve capital.
@1 Funduszami specjalnym i NBP są: prem iow y, zakład ow y fundusz nagród, zakładowy
fundusz św iadczeń socjalnych (NBPU art. 63).
The special funds of the NBP com prise: the s ta ff bonus fund, the w o rk s discretionary
bonus fun d, the w o rks staff w e lfare fund.
■ Polskie banknoty mają n o m in ały 10, 20, 50, 100 i 200 złotych. Polskie m onety mają
nom inały 1, 2, 5, 10, 20 i 50 groszy oraz 1, 2 i 5 złotych. Na odw rocie wszystkich monet
w idnieje orzeł w koronie, godło Polski.
Polish banknotes are issued in deno m ina tion s of 10, 20, 50, 100 and 200 PLN. Polish
coins are issued in denom inations o f 1, 2, 5, 10, 20 and 50 groszy, and 1, 2 and 5 złoty.
The reverse bears the Polish eagle wearing a crown.
B Kto przekazuje drugiem u (od biorcy przekazu) świadczenie oso by trzeciej (przekazane­
go), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnie­
nia świadczenia na rachunek przekazującego (KC art. 9211).
W hoever transfers to another party (the rem ittee) a perform ance of a third party (the re­
m itte r) shall authorise the rem ittee to accept the perform ance and the rem itter to effect
it on the account o f the rem itting party (PCC 1997, p. 164)
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
Czynności bankow e obejm ują:
1 ) przyjm ow anie w k ła d ó w pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem ozna­
czonego term inu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów ,
2 ) pro w a dzen ie innych rach un ków bankow ych,
3) udzielanie kred ytó w ,
4) udzielanie gw ara ncji bankow ych,
5) e m ito w a n ie bankow ych p a p ie ró w w a rto ścio w ych ,
6) przeprowadzanie bankow ych rozliczeń pieniężnych,
7 ) w yko nyw a nie innych czynności przewidzianych w yłącznie dla banku w odrębnych
ustawach;
8) udzielanie pożyczek pieniężnych,
9) operacje czekow e i w e kslo w e ,
10 ) w ydaw anie ka rt płatniczych oraz w ykonyw anie operacji przy ich użyciu,
1 1 ) term in ow e operacje fina nso w e,
1 2 ) nabyw anie i zbywanie w ie rzyte ln o ści pieniężnych,
13) przechow yw anie prze dm io tów i papierów w a rto ścio w ych oraz udostępnianie skry­
tek sejfowych,
14) w ykonyw anie czynności o b ro tu d e w izo w e g o ,
15) udzielanie poręczeń,
16) w ykonyw anie czynności zleconych, związanych z emisją papierów w a rto śc io w y c h .
184
12. Banks
Banking o p era tions com prise:
1 ) the taking of d e po sits payable on dem and or at a specified m aturity, and the opera­
tion of such deposit accounts,
2 ) the o p era tion o f other bank accounts,
3) the extension o f loans,
4) the extension o f guarantees,
5) the issue o f bank securities,
6 ) the perform ance of bank settle m e nts,
7) the perform ance of other operations reserved exclusively fo r banks under separate
legislation,
8 ) the extension o f cash advances,
9) op era tions in vo lvin g cheques and b ills o f exchange,
10 ) the issue o f bank cards and perform ance o f operations using such cards,
1 1 ) forw ard fina ncial transactions,
1 2 ) the purchase and disposal of debt,
13) the safekeeping o f valuables and securities, and pro visio n of safe deposit facilities,
14) the perform ance of fo re ig n exchange operations,
15) the en dorsem ent o f bills o r notes,
16) the perform ance o f operations, com m issioned by custom ers relating to the issue of
securities.
i : Podstawowym celem działalności NBP jest utrzym anie s ta b iln e g o po zio m u cen, przy
jednoczesnym w spieraniu p o lity k i gospodarczej Rządu, o ile«nie ogranicza to podsta­
w o w e g o celu NBP Do zadań NBP należy także:
1 ) ^organizowanie rozliczeń pieniężnych,
2 ) prowadzenie gospodarki rezerwam i d e w iz o w y m i,
3) prowadzenie działalności dew izow ej w granicach określonych ustawami,
4) prowadzenie bankow ej o b słu g i bu d że tu państwa,
5) regulowanie p łynn ości ba n kó w oraz ich refinansowanie,
6) ksżtałtowanie w a run ków niezbędnych dla rozw oju system u bankowego,
7) opracow yw anie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności
i zobowiązań zagranicznych państwa (NBPU art. 3).
The basic objective o f NBP activity shall be to m a in ta in price s ta b ility, and it shall at the
same tim e act in support of G overnm ent econom ic policies, insofar as this does not
constrain pursuit of the basic objective o f the NBR The responsibilities of the NBP shall
also include:
1 ) organising m onetary settlements,
2) m anaging the official fo re ig n exchange reserves,
3) conducting foreign exchange operations w ith in the scope stipulated by statute,
4) providing banking services to cen tra l governm ent,
5) regulating the liq u id ity o f th e banks and providing them w ith refinancing facilities,
6 ) establishing the necessary conditions for the development o f the banking system,
7) drawing up an account of the national balance of paym ents fo r reporting purposes,
together w ith balances of the foreign assets and liabilities of central governm ent.
185
 Rachunkowość
Accounting
USTAWODAWSTWO
Ustawa o rachunkowości
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości

legislation
A c c o u n tin g A c t
In te rn a tio n a l Accounting Standards, IA S

1. RACHUNKOWOŚĆ
1 . ACCOUNTING

rachunek account
rachunkowość accounting, accounts
rachunkowość bankow a bank accounting
rachunkowość b u d że to w a public accounting, pu blic-sector accounting
rachunkowość ekologiczna environm ental accounting, green accounting
rachunkowość fina nso w a financial accounting
rachunkowość in flacyjn a inflation accounting
rachunkowość ka p ita łu akcyjnego accounting for capital stock
rachunkowość kasow a cash basis o f accounting
rachunkowość kre a tyw n a creative accounting
rachunkowość należności accounting for accounts receivable
rachunkowość o d p o w ie d zia ln o ści responsibility accounting
rachunkowość o d po w ie dzialn ości spofecznej social resp on sibility accounting
rachunkowość ogólna general accounting
rachunkowość społeczna national accounting
rachunkowość ś ro d kó w trw a ły c h accounting fo r capital assets
rachunkowość zarządcza m anagerial accounting
cykl rachunkow ości accounting cycle
koncepcja rachunkow ości accounting concept
model rachunkow ości accounting m odel
polityka rachunkow ości accounting policy
standardy rachunkow ości accounting standards
zasady rachunkow ości accounting principles

187
a c c o u n t in g
d e f in it io n s
IH R a c h u n k o w o ś ć - oznacza system ew idencji gospodarczej ujm ujący w m ierniki; pienię.
Żnym zjawiska i procesy gospodarcze oraz sytuację m ajątkow ą i w yniki działalności jed­
nostki (TLR 2002, s. 19).
A cco u n tin g - means a system of registration of an en tity's econom ic transactions, pro­
cesses and financial and econom ic perform ance in m onetary units (TLR 2002, p. 19).
■ R a c h u n k o w o ś ć - dziatalność ustugowa, która dostarcza w yrażonych w pieniądzu infor­
m acji o jednostce gospodarczej; inform acja ma głów n ie charakter finansow y i jest
przeznaczona do wykorzystania przy podejm ow aniu decyzji ekonom icznych (R 1994
s. 211P).
A ccou ntin g - a service activity that provides quantitative inform ation about economic
entities; the inform ation is prim arily financial in nature and is intended to be useful in
m aking econom ic decisions (R 1994, p. 211 A).
18 Cyk! rachunkow ości obejm uje identyfikację transakcji i/lub innych zdarzeń wewnętrz­
nych, które podlegają rejestracji, ich rejestrację w dzienniku, przeniesienie zapisów
zarejestrowanych w dzienniku do księgi gfównej, przygotow anie nieskorygowanego
bilansu próbnego, przygotow anie zapisów korygujących i skom pletow anie arkusza
roboczego, przygotow anie sprawozdań finansow ych, przygotow anie próbnego bilan­
su zamknięcia oraz dokonanie zapisów stornujących, związanych z otw arciem ksiąg
nowego okresu sprawozdawczego (R 1994, s. 12P).
The accounting cycle includes the fo llo w in g steps: id en tifying transactions or events to
be recorded, entering them in a journal, posting the jo urn al to the General Ledger, pre­
paring an unadjusted trial balance, preparing adjusting jo urn al entries, com pleting the
W ork Sheet, preparing the financial statem ents, preparing a post-closing trial balance,
journalising and post reversing journal entries (R 1994, p. 12A).
■ Zasady rachunkow ości obejm ują zasadę kosztu historycznego, zasadę obiektywizmu,
zasadę realizacji, zasadę otw artości, zasadę staiości m etod, zasadę wspólm isrności, za­
sadę ostrożności, zasadę istotności i zasadę m odyfikacji (R 1994, s. 18-19P),
The accounting princip le s com prise the cost princip le , the, o b je ctivity principle, the
revenue recognition principle, the full disclosure principle, the consistency principle,
the matching principle, the conservatism principle, the m ateriality principle and the
m odifying principle (R 1994, p. 18-19A).
2 S
2. REPORTING
au d yto w a ć, badać księgi to audit
bilan s balance sheet, balance
bilans nie p o kla syfikow a ny unclassified balance sheet
bilan s o tw a rcia initial balance, opening balance
2. R e po rting
jjilans p o kla syfiko w a n y classified balance sheet
bilans p ró b n y trial balance
bilans p ró b n y po korektach adjusted trial balance
bilans próbny po zam knięciu ko n t post-closing trial balance
bilans pró bn y przed zapisam i koryg ującym i unadjusted trial balance
bilans zam knięcia closing balance
tlzień b ila n so w y balance sheet date
fryzow anie" bilan su kiting
równanie b ila n so w e balance sheet equation, accounting equation
surna bila n so w a balance sheet total
ujmowanie a k ty w ó w w bilansie recognition of assets in the balance sheet
układ bilansu layout of balance sheet
ukfad k o n to w y bilansu account form balance sheet
układ po rząd kow y bilansu report fo rm balance sheet
dane objaśniające explanatory notes
księga p rzych o d ó w i ro zch o d ó w revenue and costs register
okres s pra w o zdaw czy / ra ch u n ko w y accounting period
data kończąca okres sp ra w o zd a w czy ending date o f the accounting period
pozycje bilan sow e balance sheet item s
pozycje ko sztó w expense items
pozycje pozabilansow e off-balance sheet items
rachtinek account, statem ent '
rachiStiek p rz e p ły w ó w pieniężnych cash flo w statem ent
rachunek zysków i s tra t pro fit and loss account, P&L account, p ro fit and loss statement,
income statem ent (USA)
rachunkowość firm y accounts o f the com pany, co m p an y's accounts
raport report
raport roczny annual report
raport zarządu directors' report, director's report
rok y e a r
rok bilansow y business year, fiscal year
rok obrachunkow y business / financial / fiscal year, accounting reference
period (ARP)
naturalny ro k ob ra ch u n ko w y natural business year
rok o b ro to w y financial year, fiscal year, accounting reference period, ARP
koniec roku year-end
sprawozdanie report, statem ent, accounts
sprawozdanie fina nso w e financial statem ent, financial report
cechy jakościow e spraw ozdań fin a n so w ych qualitative characteristics o f financial
statements
części skła do w e sp ra w o zdan ia fin a n s o w e g o com ponents o f financial statem ent
odpis spraw ozdania fin a n so w e g o cop y o f the financial report, copy of the financial
statement
sprawozdanie fin a n so w e roczne annual accounts
sprawozdanie fin a n so w e skon solido w a ne consolidated accounts, consolidated financial
statement, group accounts
sprawozdanie fin a n so w e skrócone / uproszczone abridged accounts
sprawozdanie o zatrzym an ych zyskach retained earnings statem ent
sprawozdanie o po zycji fin a n s o w e j statem ent o f financial position
189
ACCOUNTING _____________________________________________________________ 3. A sse ts & lia b ilitie s
spraw ozdanie o zm ianach w kapitale w ła sn ym statem ent of changes in ow ner's equity j WZORY ZDAŃ
spraw ozdanie o zm ianach w sytua cji fin a n so w e j statem ent of changes in financial
1 USEFUL S E N TE N C E S
position
spraw ozdanie po ró w n a w cze com parative statem ent
i Bokiem o b ro to w y m spółki jest rok kalendarzowy.
spraw ozdanie śródroczne interim report, rep ort fo r interim period
spraw ozdanie w e w n ę trzn e internal report The calendar year shall be the C om pany's fina ncial year.
rzetelność spra w o zdan ia fin a n so w e g o accuracy of the financial report, fairness of the
financial report, reliability of the financial statem ent i pierwszy rok o b ro to w y kończy się [data].
ud ostęp nić spra w o zdan ie fin a n so w e to provide the financial report, to make available The first fina ncial year ends on [date],
the financial report
upiększanie spraw ozdań fin a n so w ych w in d o w dressing i Spółka prowadzi księgow ość zgodnie z obow iązującym i przepisam i (NEB 2001, s. 125).
w a lu ta spraw ozdania reporting currency The C om pany's accounts shall be carried out in co n fo rm ity w ith the existing regu­
w p ro w a d ze n ie do spra w o zdan ia fin a n so w e g o in tro du ction to the financial statement lations.
zatw ierdzanie spraw ozdań fin a n so w ych financial statem ents approval
zdolność kre d yto w a creditw orthiness

DEFINICJE 3. AKTYWA I PASYWA

D E F I N IT IO N S 3. ASSETS & LIABILITIES
■ Finansowa spraw ozdaw czość oznacza proces przygotow yw ania i prezentowania in­
form acji finansow ych o spótce (R 1994, s. 198P). aktywa assets
Financial re p o rtin g refers to the process o f preparing and issuing financial information aktywa bieżące n e tto net current assets
about ś com pany (R 1994, p. 198A). aktywa fikcyjne fictitiou s assets
aktywa fina nso w e financial assets
■ B ilans 1 to podstaw ow a część sprawozdania finansowego, zestawienie wartości akty­ aktywa g o tó w k o w e cash assets
w ó w i pasyw ów (w form ie je dn ostronn ej lu b dw ustronnej tabeli) sporządzana na okre­ aktywa handlow e business assets
ślony clzie/i (TLR 2002, s. 162). Także nazywany s praw ozdaniem o p o z y c ji finansowej, aktywa jednorodne fungible assets, fungibles
Balance śheet - the basic financial statem ent show ing the assets, liabilities and equity, aktywa księgow e accounting assets
prepared for a specific date either in horizontal or vertical form (TLR 2002, p. 162) is also aktywa tatw e do u p łyn nie nia / zbycia fluid assets, quick assets
called a s ta te m e n t o f fina ncial po sitio n. aktywa m aterialne tangible assets
aktywa nadające się do sprzedaży realisable assets
H Dzień b ila n so w y oznacza dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe iktywa ne tto net assets
(RachunlcU art. 10). aktywa bieżące n e tto net current assets
"Balance sheet d a te " (accounting date) is the date for w hich a financial statement is aktywa nie do u p łyn nie nia unm arketable assets
aktywa niem aterialne intangible assets
drawn up.
aktywa o b ro to w e current assets, circulating assets, floating assets
■ Okres spra w o zdaw czy oznacza okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe iktywa o b ro to w e rzeczow e real current assets
(RachunkU art. 10). iktywa pieniężne m onetary assets, financial assets
iktywa płynne liquid assets
"A ccounting p e rio d " is a period for w hich financial statem ents are prepared.
iktywa płynne n e tto net quick assets
■ Rok o b ro to w y oznacza rok kalendarzowy lub inny okres trw ający 12 kolejnych petnycli iktywa rozporządzalne available assets
m iesięcy kalendarzowych (RachunkU art. 10). iktywa spadku assets o f inheritance
iktywa trudn e do upłyn nie nia slow assets, risk assets
"A ccounting ye a r" is a calendar year or other, lasting 12 m onths, period of time.
iktywa trw a łe fixed assets, capital assets, perm anent assets, non-current assets
%wa ukryte concealed assets, hidden assets
*ktywa uzupełniające com plem entary assets, other assets
*ktywa w ą tp liw e do ub tful assets
•ktywa zam rożone frozen assets, dead assets

190 191
ACCOUNTING
aktyw a zużyw alne wasting assets (USA)
in stru m e n t k a p ita ło w y equity instrum ent
pa tent patent
pasyw a liabilities
p raw a a u to rsk ie copyrights
w a rto ś c i niem a te rialne i praw ne intangible assets
w a rto ś ć firm y go od w ill
zasoby naturalne natural resources
z ło ża m in e ra łó w m ineral deposits
złoża ro p y oil reserves
zn a k to w a ro w y trade-m ark
D E F IN IT IO N S
■ A k ty w a to kontrolow ane przez jednostkę zasoby m ajątkow e o w iarygodnie określonej
w artości, powstałe w w yniku przeszłych zdarzeń, które spoyvodują w przyszłości wpływ
do jednostki korzyści ekonom icznych (RachunkU art. 10).
Assets are reliably measured resources con tro lled by an enterprise as a result of past
events, from w hich future econom ic benefits are expected to flo w to the enterprise
(TLR 2002, p. 22).
H A k ty w a trw a łe - aktywa jednostki, które nie są zaliczane do aktyw ó w obrotowych
(RachunkU art. 10).
Fixed assets are assets of an e n tity w hich are not the current assets.
SI A k ty w a n e tto - aktywa jednostki pom niejszone o zobowiązania, odpowiadające warto­
ściow o kapitałow i (funduszowi) w łasnem u (RachunkU art. 10).
"IMet assets" (net w o rth ) are assets less liabilities, which equals equity (TLR 2002, p. 24),
I f l Instrum e nty k a p itałow e - kontrakty, z których wynika prawo do majątku jednostki, pozo­
stałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wszystkich wierzycieli, a także zobowiązanie
się jednostki do w yem itow ania łub dostarczenia w łasnych instrum entów kapitałowych
(RachunkU art. 10).
"E q u ity in s tru m e n ts ''- contracts that entitle to the assets o f an en tity left after satisfying
or securing all creditors; this is also an ob lig atio n of an e n tity to issue or deliver its own
equity instrum ents.
| Koszty i s tra ty - upraw dop od ob nio ne zm niejszenia w okresie sprawozdawczym korzy­
ści ekonom icznych, o w iarygodnie określonej wartości, w form ie zmniejszenia wartości
aktywów, albo zwiększenia w artości zobowiązań i rezerw, które doprow adzą do zmniej­
szenia kapitału własnego lub zwiększenia je go niedoboru w inny sposób niż wycofanie
środków przez udziałow ców lub w łaścicieli (RachunkU art. 10).
Costs and losses (expenses and losses) - having a reliable value decreases of eco­
nom ic benefits durin g the accounting period, in the fonw-of o u tflow s or depletions of
assets or increase in liabilities that result in decreases in equity, other than those rela­
ting to distributions to the ow ners (TLR 2002, p. 25).
192
4. Valuation / appraisal
0 Pasywa to źródła finansowania zasobów jednostki (kapitał własny, zobowiązania dtugo-
j krótkoterm inowe) (TLR 2002, s. 29).
L ia b ilitie s refer to sources of financing the assets (equity capital, long-term and
short-term liabilities).
0 P rzychody i zyski - up raw dopodobnione pow stanie w okresie sprawozdaw czym korzy­
ści ekonom icznych, o w iarygodnie określonej w artości, w form ie zwiększenia wartości
aktywów, albo zmniejszenia w artości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapi­
tału w łasnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków
przez udziałow ców lub w łaścicieli (RachunkU art. 10).
R e ve n u e s an d g a in s - creation of econom ic benefits having a reliable value during the
accounting period, in the form of increases in assets o r decreases in liabilities that result
in increases in equity, other than those relating to con tribu tions from the shareholders
or owners.
0 W artości niem a te rialne i praw ne - oznaczają ekonom iczne korzyści lub zasoby nie po ­
siadające postaci m aterialnej; wartość, która w ynika z przyw ilejów lub praw jej w łaści­
ciela (R 1994, s. 218P).
Intangible a s s e ts refer to econom ic benefits or resources w ith o u t physical substance,
the value of w hich stems from the privileges or rights that accrue to their ow ner (R 1994,
p. 218A).
0 Zpsoby naturalne to łasy budulcow e, złoża ropy i złoża m inerałów (R 1994, s. 54P).
Natural resources refer to tim berlands, oil reserves and m ineral deposits (R 1994,
p. 54A).
0 Zobowiązanie fina nso w e - zobowiązanie jednostki do w ydflnia a ktyw ó w finansowych
albo,do w ym iany instrum entu finansow ego z inną jednostką, na niekorzystnych w a run­
kach (RachunkU art. 10 ).
Financial lia b ilitie s refer to an obligation of an en tity to deliver financial assets to
another enterprise or to exchange financial instrum ents w ith another enterprise under
conditions that are potentially unfavourable (TLR 2002, p. 116).
■ Zobowiązanie w a ru n ko w e - obowiązek w ykonania świadczeń, których pow stanie jest
uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń (RachunkU art. 10).
"C ontingent lia b ility " is an obligation arising from events that occurred in the past and
depend on events w hose outcom e is not know n yet (TLR 2002, p. 116).
4. WYCENA
4. VALUATION / APPRAISAL
metoda ceny przeciętnej average price m ethod
metoda FIFO „p ie rw sze przyszło - pierw sze w y s z ło " First In-First Out m ethod (FIFO)
metoda FISH „p ie rw sze przyszło - w ciąż tu ta j" Fisrt In-Still Here m ethod (FISH)
metoda je d n o stko w e j w a rto ś c i rzeczyw istej specific identification m ethod
193
 5. B oo kkee pin g
ACCOUNTING
dziennik przych o d ó w g o tó w k o w y c h cash receipt journal
m etoda kosztu stan dard ow e go standard cost m ethod
dziennik / rejestr za ku p ó w purchases day book, purchases journal, bought day book
m etoda LIFO „o s ta tn ie przyszfo - pierw sze w yszfo" Last In-First O ut m ethod (LIFO)
dziennik ro zch o d ó w g o tó w k o w y c h cash disbursem ents journal
m etod a LISH „o s ta tn ie p rzyszło - w ciąż tu ta j" Last In-Still Here (LISH)
dziennik sprzedazy sales day book, sales journal
m etod a po koszcie prze cię tn ym average cost m ethod, average price m ethod
dziennik y yp ływ ó w cash receipts journal
m etod a p rze p ływ u ko sztó w cost flo w m ethod
dziennik w y d a tk ó w cash disbursem ents book, cash paym ents journal
m etoda stałych cen ew idencyjnych standard price m ethod
dziennik / księga z w ro tó w ze sprzedaży sales returns (day) book
m etoda szacow ania zapasów inventory estim ation m ethod
przenosić z dziennika kasow ego do księgi g łó w n e j to post fro m a day book to a ledger
m etoda średniej w ażonej w eighted average cost m ethod
|<asa cash in hand
m etoda w yce n y w oparciu o w a rto ść o d tw o rze n io w ą Next In-First O ut (NIFO)
konto account
m etoda w yce n y w g cen detalicznych retail inventory m ethod
konto a ktyw n e credit-balance account
m etoda zapasu bazow ego base stock m ethod
l<onto analityczne analytical account, detailed account, subsidiary account
m e to d y w yce n y rozchodu zapasów cash flo w assum ptions
konto bilan sow e balance sheet account, perm anent account, real account
m e to d y w yce n y zapasów stock valuation methods, in ven to ry pricing m ethods
konto je d n o stro n n e / d ra b in ko w e running balance form of account
przeszacow ać to revalue
konto k a p ita ło w e capital account
przeszacow anie revaluation
konto korygujące contra account
k a p ita ł z przeszacow ania środ ków asset appraisal increm ent
konto kosztó w p ro d u kcji m anufacturing account
sposób obliczania calculation m ethod
konto n ieo sobo w e / m a rtw e im personal account (UK, USA)
szacować to value, to assess, to estimate
konto oso bo w e personal account (UK, USA)
szacow anie estim ation, valuation, assessment
konto pasyw ne debit-balance account, liability and equity account
szacow anie okresu użytko w an ia useful life estim ation
konto przejściow e suspense account
w a rto ś ć szacunkow a estimate
konto rozliczen io w e clearing account
w ycena valuation, appraisal, m easurem ent
konto różnic kasow ych over-and-short account
początkow a w ycena initial m easurem ent
konto sprzedaży zapasów stock sale account (UK)
po d sta w a w yce n y basis o f valuation
konto syntetyczne total account, control account
w ia ryg o d n o ść w yce n y reliability o f m easurem ent
konto te o w e T-account, skeleton account (USA)
w yce n ić to measure, to appraise
konto w y n ik o w e / nieb ila nso w e nom inal account, tem po rary account
konto w zajem nych rozliczeń reciprocal account
konto zakupu zapasów stock purchase account (UK)
konto zapasów stock account
definition s konto zbiorcze total account
nazwa konta narhe of the account
■ W ycena oznacza proces ustalenia w artości składnika a ktyw ó w lub pa syw ó w (TLR 2002, niezgodność Icont discrepancy of accounts
s. 148). obciążyć ko n to to charge an account, to debit an account
"A p pra isal" means the process o f obtaining a valuation for an asset or liability (TLR plan kont chart o f accounts
2002, p. 148). podzielić ko n to to divide an account
podzielić kon to po zio m o to subdivide an account
połączyć konta to com bine accounts
uzgodnić ko n to to settle an account
uznać konto to credit an account
5, KSIĘGOWOŚĆ zapisać w ciężar konta to debit an account
korekta adjustm ent, corre cting entry, cross entry, elim inating entry, reversing entry
5. BOOKKEEPING korekta po da tko w a tax adjustm ent
korekty la t ubie głych p rior period adjustm ents, prior year adjustm ents
błą d księ g o w y bookkeeping error korekty w yn ikające ze zm ian zasad rachunkow ości adjustm ents resulting from a change
in accounting policy
d o w ó d księ go w y voucher
dzien nik journal, book of prim e entry, log book, day book koszt cost
dzien nik ko lu m n o w y colum nar journal koszt bieżący current cost

dziennik o g ó ln y general journal

195
194
a c c o u n t in g
5. B oo kkee pin g
koszt częściow o s ta ły sem i-fixed cost l(0Szty w e d łu g m iejsc p o w sta w a n ia costs analysed by type o f operation
koszt częściow o zm ienny sem ivariable cost l<oszty w e d łu g ty p ó w działa ln ości costs by type of activity
koszt d o ce lo w y target cost ^ z t y w sp ó ln e com m o n costs
koszt h isto ryczn y historie cost koszty w y d z ia ło w e factory burden, factory overhead, m anufacturing overhead,
koszt je d n o stko w y unit cost production overhead costs
koszt ka p ita łu cost o f capital |<oszty w yn ag rodze ń bezpośrednich direct labour costs
koszt k o n tro li cost of control, pre m ium on acquisition koszty zależne controllable costs
koszty zm ienne variable costs
koszt kra ń co w y m arginal cost
Koszty znaczące relevant costs
koszt m ieszany m ixed cost
roz|iczenie ko sztó w costs allocation
koszt nabycia acquisition cost
koszt n ie ko n tro lo w a n y noncontrolabie cost m iędzyokresow e ko sztó w accruals and deferrals of costs
ro z lic z e n ia

koszt n ie m o ż liw y do uniknięcia inescapable cost czynne rozliczenia m ię dzyo kre sow e k o s z tó w deferred charges, deferred expenditures,
prepayments
koszt n o rm a ty w n y standard cost książka book
koszt o d tw o rze n ia replacem ent cost, reprod uction cost
książka drobnych w p ły w ó w i w y d a tk ó w petty cash book, PCB
koszt pe łn y full cost książka kasowa cash book, CB
koszt p o d s ta w o w y prim e cost księga book, ledger
koszt p ro d u kcji pro du ction cost księga głów n a general ledger, nom inal ledger, im personal ledger
koszt rozliczony applied cost karta księgi g łó w n e j ledger sheet
koszt ró żn ico w y differential cost, increm ental cost księga in w e n ta rzo w a śro d k ó w trw a ły c h fixed assets register
koszt rze czyw isty actual cost księga należności accounts receivable ledger
koszt sprzedanych p ro d u k tó w cost of product sold księgą pom ocnicza (urządzenie księgow e) subsidiary ledger
koszt sta n d a rd o w y standard cost księga rachunkow a account book '
koszt w ła sn y prim e cost k s ię g i sprzedaży sales ledger, debtors' ledger
koszt w s p ó ln y jo in t cost księga zaku pó w purchases ledger, cre d ito rs’ ledger
koszt w y m ia n y replacem ent cost, en try value księga zapisu koń cow ego book o f final entry
koszt w y tw o rz e n ia sprzedanych w y ro b ó w cost o f goods sold, cost o f sale księga zapisu p ie rw o tn e g o book o f original entry
koszt w y tw o rz e n ia środka trw a łe g o cost of a fixed asset księga z w ro tó w zaku pionych d ó b r purchases returns (day) book, PRES
koszt w y tw o rz e n ia w y ro b ó w cost of goods m anufactured księga ziw rotów ze sprzedaży sales returns (day) book, SRB
koszty costs księgi books
koszty bezpośrednie direct costs księgi rachunkow e com pany's books, books of account
koszty dalszego przerobu additional processing costs data zamknięcia ksiąg closing of accounts date
koszty do rozliczenia w czasie deferred charges, deferred costs, deferred expenses manipulować w księgach lo cook the books, to fiddle the books
koszty d y s try b u c ji distribu tion costs księgowanie posting, entering in the books
koszty działalności p o d s ta w o w e j costs of operational activity - data księgowania posting date, date o f record
koszty działalności pom ocniczej costs of subsidiary activity polecenie księgow ania account note, internal voucher
koszty fin a n so w e financial costs księgowość accountancy, accounts, bookkeeping
koszty g o to w o ści capacity costs księgowość po d w ó jn a double entry bookkeeping, do ub le-e ntry system of recording
koszty isto tn e relevant costs księgowość pojedyncza single entry bookkeeping
koszty konserw acji m aintenance costs księgowość p rz e b itko w a duplicating bookkeeping
koszty k o n tro lo w a n e controllable costs dział księgowości accounts departm ent
koszty m agazynow ania carrying costs, stockholding costs prowadzić księgow ość to keep the accounts, to keep the books
koszty m a te ria łó w bezpośrednich direct m aterials wprowadzić zapis do księgi to make an entry in the ledger
księgowy accountant
koszty rozruchu start-up costs
dyplomowany b ieg ły księ go w y chartered accountant, CA
koszty u to pio ne sunk costs
dyplomowany księ g o w y certified public accountant, CPA
koszty utraconych korzyści op p o rtu n ity costs
Stówny księ go w y chief accountant
koszty w układzie kalkula cyjn ym costs by function
główny księgow y w du żym p rze d się b io rstw ie con tro ller
koszty w układzie p o ró w n a w czym costs by nature
Materiały i to w a ry m aterials and m erchandise
koszty zarządu adm inistration costs
Polecenie księgow ania (nota księgowa) account note, internal voucher
koszty w e d łu g ich ro d z a jó w costs by nature

197
 5. B oo kkee pin g
a c c o u n t in g
fg K onto to podstaw ow e urządzenie księgowości służące do rejestrowania operacji gos­
po zycja ite m podarczych (TLR 2002, s. 41).
pozycja k o s z tó w cost item An account is a section in the accounting books, in w h ich a type o f transactions is recor­
po zycje b ila n s o w e balance sheet item s ded (TLR 2002; p. 41).
p o zycje k o s z tó w expense items
pozycje na dzw yczajn e extraordinary items 0 Księgi rachunkow e obejm ują zbiory zapisów księgow ych, o b ro tó w (sum zapisów)
p o zycje w y ją tk o w e exceptional item s i sald, które tworzą:
p ro d u k t p ro d u ct 1) dziennik,
p ro d u k t g o to w y finished product
2) księgę głów n ą,
re je s tr ledger, register 3) księgi pom ocnicze,
re je s tr c z e k ó w cheque register 4) zestaw ienia: o b ro tó w i sald kont księgi głów nej oraz sald kont ksiąg pom ocniczych,
re je s tr ka s o w y voucher register 5) wykaz składników a ktyw ó w i pasyw ów (inwentarz) (RachunkU art. 13).
re je s tr urządzeń b iu ro w y c h office equipm ent ledger
re je s tr urządzeń m agazynow ych store equipm ent ledger Account books com prise files of accounting records, turno ver (sums of records) and
balances, w hich constitute:
( ro zlicze n ie ^akupu( settle m e ntjo f purchase
ro zra ch u n e k settlem ent 1 ) the journal,
ro z ra c h u n k i i roszczenia settlem ents and claims 2 ) the general ledger,
ro z ra c h u n k i pu b liczn o p ra w n e public law settlements 3) subsidiary ledgers,
ro z ra c h u n k i z o d b io rca m i i do sta w ca m i settlements w ith customers and suppliers 4) sum m aries: of turno ver and balances of the general ledger accounts and balances of
ro z ra c h u n k i z pra co w n ika m i settlements w ith employees subsidiary ledger accounts,
p o zo sta łe rozra chu nki other settlements 5) a list of assets and liabilities (inventory) (UOR).
s to rn o co rre ctin g entry, cross entry, elim inating entry, reversing entry
0 Księgowość oznacza po dstaw ow y dziat rachunkow ości zajmujący się ew ide ncjon ow a­
s to rn o !czarne) contra entry
niem operacji gospodarczych w sposób chronologiczny i system atyczny (TLR 2002,
storno czerwone red-ink entry
s. 25).
u zg o d n ie n ie reconciliation
u zg o d n ie n ie ba nko w e bank reconciliation Bookkeeping is the basic part of accounting w hich deals w ith registration of accounting
u z g o d n i e n i e ' K o n t reconciliation of accounts transactions in chronological and system atic order (TLR 2002, p. 25).
p rz y g o to w a ć uzgodnienie to prepare a reconciliation
| Uzgodnienie bankow e oznacza zestawienie danych banku i danych w łasnych, które
w a rto ś ć k s j^ g o w a book value
obliczać wartość, księgową to calculate book value przygotow uje się porów nując dane dw óch ew idencji - ew idencji banku (wyciąg banko­
z a k s i ę g o w a ć to enter up, to account for
wy) i konta księgi głów nej (R 1994, s. 27P).
za m yka n ie ko n ta ruling and balancing an account A bank re co n cilia tio n means bringing together tw o accounts. In order to do this we
zap is k s ię g o w y record, entry compare the tw o records - the bank's record (the bank statement) and the general led­
z a p is k o ryg u ją cy adjusting entry, adjustment ger account (R 1994, p. 27A).
zapis po s tro n ie IVla cred it entry
zap is p o s tro n ie W n de bit entry I Księga kasowa oznacza chronologicznie prowadzoną książkę, w której dokonuje się
zapis p o w ta rz a n y repeated entry wszystkich zapisów dotyczących w p ły w ó w i w yd atków środ ków pieniężnych (TLR
zapis zam yka ją cy ko n to closing entry 2002, s. 47).
zapis zło żo n y com pound entry A cash book is a book of account containing a chronological record of cash receipts and
cash paym ents (TLR 2002, p. 47).

DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
■ D zienn ik to urządzenie księgowe, w którym dokonuje się po raz pierwszy zapisów
transakcji w porządku chronologicznym i z którego kw oty transakcji są p r z e n o s z o n e n a
konta księgow e (R 1994, s. 197P).
A jo urn al is a book of original entry in which a complete record of transactions is first recor­
ded and from which transaction amounts are posted to ledger accounts (R 1994, p. 197A).

199
 ACCOUNTING

WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES

: K s ię g o w y m i spótki będą ... .

proc^^u^reto^an^budgela^6'^6^^! ..... ~~ ~ -
kom isy bu dżetow a h , dge,arV Process
The accountants to the Partnership shall bo ... kontrola bu dże tOWa C° m m ittee
budgetary control

W spólnicy będą prow adzić rachunkow ość zgodnie z w ytycznym i księgow

The Partners shall keep such accounting records as the accountants sht.ii ____________ ______________
_------— - — ---------- ----------- —------ --------- C ommend
DEFINITIONS -------
, Księgowym zleca się przygotow anie sprawozdań f in a n s o w y c h d i7 ^ T r ~ ~ ------
sprawozdawczego spótki. y d Ka2ueg0 o|<resu

The accountants shall be instructed to prepare accounts in resDerf nf , '- " ■ » » » » . * o . m « m d , , SB« 8 c h . , ,

period of the Partnership. p of each accounting A b u d g e t means a fi • ■ przedsięwzięcia (TLR

--------------or undertaking (TLR : : 2002, p. 228).

6. BUDGET
AMORTISATION/DEPRECIATION
b u d ż e t ciągły evolving budget, rolling budget
budżet elastyczny flexed budget, flexible budget
budżet finansow y financial budget •" ° W o C a S r u ’ 6” “ Prem“ “
s '^ rty z a c ja naturalna deprecia»on
b u d ż e t gfów ny master budget
budżet in w estycyjn y capita! (expenditure) budget
budżet kroczący evolving budget, rolling budget
budżet operacyjny operating budget
b u d ż e t produkcji production budget
budżet p rz y ro sto w y incremental budget S ' •™ “ " depreciation
b u d ż e t sprzedaży sales budget
b u d ż e t staty fixed budget, static budget
b u d ż e t s ztyw n y fixed budget, static budget ^ ^ r ty z a c T U'OWana ^ o r l e n / e ) 7 ' a m o rlis a li° " of goodw ill
budżet środ ków pieniężnych cash budget
budżet w iodą cy master budget °^res am o rtyza cji m , ^ ' 60191'0 " m ethods
u s ta lić budżet to budget, to set a budget stawka a m o rtv z a r„ m ion period
p r z e d s ta w ić b u d ż e t to present a budget s^ P a a m o r t y i ci, T a de.p,;ec* « ° n rate
p r z e k r o c z y ć b u d ż e t to exceed a budget ‘abela a m o rty zaci; prec,ati° n rate
s p o r z ą d z i ć budżet to draw up a budget

z m n ie js z a ć b u d ż e t to reduce / to cut / to slash a budget m"ortyzować

o n t z o m ° nVZOWana
to ■d e lp recmble
ria b le 8am
a (Char0'
ount dep' ecia‘ion schedule
z w ię k s z a ć budżet to increase a budget
™ * B,„
usta lić budżet na nadchodzący rok to budget for the coming year ot,Pis a m o rtv 7 Tr-.,- ' precia!ion
w e ry fik o w a ć budżet to review a budget r6m ont repair ^ depreciat'° n charge
b u dże to w a n ie budgeting nacl^ y C2aine rem o
bu dże to w a n ie od zera zero-based budgeting y cxtraoi dinary repairs
b u dże to w a nie kap itałow e capital budgeting
b u dże to w a nie partycypacyjne participating budgeting

200
a c c o u n t in g 9. A s s o c ia tio n s
yvizja w e w n ę trzn a internal auditing
d e f in ic je tandardy re w izji fin a n so w e j auditing standards
D E F IN IT IO N S 5 ra w d z ić rachunki [księgi) to conduct an audit
test w iarygo dn ości substantive test
■ A m ortyzacja (umorzenie) oznacza wyrażone w pieniądzu fizyczne zużycie składnik' test zgodności com pliance test
majątku trw ałego na skutek ich eksploatacji, zmniejszające w artość obiektów oraz h
noszone w ciężar kosztów działalności jednostki gospodarującej (TLR 2002, s. 63)
A m o rtis a tio n refers to a measure of w earing out of a fixed asset, w ritin g down the co
f g łM sm
o f the asset over a period o f tim e.
D E F IN IT IO N S

f Audyt oznacza krytyczne badanie ew idencji ksiąg i sprawozdaw czości jednostki w celu
stwierdzenia, czy sprawozdania finansowe w iernie odzwierciedlają sytuację finansową
jednostki i w yniki je j działalności w zgodności z ogólnie akceptow anym i zasadami ra­
8, AUDYT (REWIZJA FINANSOWA) chunkowości (R 1994, s. 193P).
Audit means a critical exam ination of en e n tity's accounting records and statem ents
8. AUDIT
that is made fo r the purpose o f de term in ing w h ethe r the statem ents fairly reflect the en­
tity's financial position and operating results, in accordance w ith generally accepted ac­
analiza analysis counting principles (R 1994, p. 193A).
analiza p ion ow a vertical analysis
analiza poziom a horizontal analysis, tim e-series analysis (USA) | Badanie spraw ozdania fina nso w eg o przeprowadza bieg ły re w id e n t spełniający warunki
analiza prze krojo w a cross-section analysis do wyrażenia bezstronnej i niezależnej opinii o tym sprawozdaniu (RachunkU art. 66).
analiza w ska źniko w a ratio analysis Financial statem e nts are exam ined by an exp ert a u d ito r w h o meets the requirem ent o f
a u d yt audit being able to express an im partial and independent opinion on those financial state­
ments (UOR).
b ie g ły expert
bieg ły re w id e n t expert auditor
niezależność bieg łeg o re w id e n ta independence o f the auditor
opin ia biegłego re w id e n ta audit opinion, au dito r's opinion
w y b ó r biegłego re w id e n ta election o f the exp ert a u dito r ,|
błąd errd f v , , * 9. STOWARZYSZENIA
błąd księ go w y bookkeeping e rro r
9. ASSOCIATIONS
błąd pierw szego rodzaju type I error
błąd dru g ie g o rodzaju type II error
błąd w zapasach inventory error Amerykański In s ty tu t D yp lom o w a nych Biegłych K sięgow ych Am erican Institute
dokum entacja re w izyjn a w o rking papers of Certified Public Accountants, AICPA
kom isja rew izyjn a auditors' com m ittee, audit com m ittee, audit com m ission Amerykańskie S tow arzyszenie R achunkow ości Am erican A ccounting Association, A A A
ko n tro la control, inspection Brytyjskie S tow arzyszenie Rachunkow ości British A ccounting Association, BAA
ko n tro la bu dże to w a budget control Europejskie S tow arzyszenie R achunkow ości European A ccou ntin g Association, EAA
kon tro la w e w n ę trzn a internal control Kanadyjski In s ty tu t Biegłych R e w id e n tó w Canadian Institute o f Chartered Accountants
kw e stion ariu sz k o n tro li w e w n ę trz n e j internal control questionnaire Komitet M ię dzyn arod ow ych S ta n d a rd ó w R achunkow ości International A ccounting
system k o n tro li w e w n ę trz n e j internal control system Standards Com m ittee, IASC
Krajow a Izba B iegłych R e w id e n tó w National Chamber of Statutory Auditors Międzynarodowa Federacja K sięgow ych International Federation o f A ccountants, IFAC
opinia opinion Rada ds. Zasad R achunkow ości A ccounting Principles Board, APB
od m ow a w yd a n ia o p in ii disclaim er of opinion Rada M iędzynarodow ych S ta n d a rd ó w R achunkow ości International A ccounting
przegląd analityczny analytical review Standards Board, IASB
przejrzeć księgi to review books, to inspect books Bada Standardów Rachunkowości Finansowej Financial Accounting Standards Board, FASB
ra p o rt z badania audit report Stowarzyszenie K sięgow ych w Kanadzie Certified General A ccou ntan ts' Association
re w id e n t księgowy, a u d yto r auditor of Canada
rew izja audit Stowarzyszenie sp e c ja lis tó w od rachunkow ości m enedżerskiej Society o f M anagem ent
rew izja połączona jo in t audit Accountants, SMA

202 203
 Zobowiązania, prawo upadłościowe
i naprawcze
Obligations, bankruptcy and
reorganisation law

1, ZOBOWIĄZANIA
1 ; OBLIGATIONS

Krajowy Rejestr S ą d o w y National Court Register

odpowiadać za to be liable for, to be responsible for,.to be accountable for, to bear
responsibility for
odpowiedzialność liability, responsibility, accountability
odpowiedzialność nieograniczona absolute liability, unlim ited liability
odpowiedzialność ograniczona lim ited liability
odpowiedzialność solidarna jo in t and several liability^
być wolnym od o d p o w ie d zia ln o ści w granicach w a rto ś c i w k ła d u to be exem pt from
liability up to the value of the con tribu tion, to be free fro m liability to the extent of
the value of the contribution
ponosić odpow iedzialność za coś to be liable for som ething, to bear responsibility for
something
uchylać się od od p o w ie d zia ln o ści to evade responsibility, to shirk responsibility
ułożyć stosunek p ra w n y to arrange the legal relationship
wdobrej wierze in good faith (bona fid e )
wztej wierze in bad faith (ms/a fide)
iobowiqzanie obligation, liability, accounts payable {księgowe), com m itm e nt
iobowiqzanie cyw iln e civil obligation, legal duty
obowiązanie d łu g o te rm in o w e long-term obligation
iobowiqzanie do zaniechania działania obligation to refrain from an act
iobowiqzanie d o d a tko w e accessory obligation
iobowiqzanie fa k u lta ty w n e facultative obligation
iobowiqzanie fina nso w e financial com m itm e nt
iobowiqzanie g a tu n ko w e obligation as to species, specific debt

205
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW
zobowiązanie in d y w id u a ln e several liability
zob ow iąza nie k ró tk o te rm in o w e short-term ob lig atio n
zob ow iąza nie m ię dzyn arod ow e international obligation
zobowiązanie należne {jeszcze nieuregulow ane) com m itm e nts still outstanding
zob ow iąza nie naturalne natural / m oral obligation
zo b ow iąza nie n e g a tyw n e negative obligation
zob ow iąza nie niepodzielne indivisib le obligation
zobowiązanie niewymagalne| im m ature debt, unm atured obligation, debt which is not
yet m ature
zobow iązanie o charakterze cią g łym continuous obligation
zob ow iąza nie okresow e seasonal obligation
zob ow iąza nie pieniężne pecuniary obligation, liability
zob ow iąza nie po da tko w e tax liability
1. O b lig a tio n s
wypełnić zobow iązanie to discharge an obligation
~~
w y p e łn ie n ie zobow iązania fulfilm en t of an obligation, perform ance of an obligation
wywiązywać się ze zobow iązania to m eet one's obligation
„ciągnąć zob ow iąza nie to contract an obligation
^stawienie zob ow iąza ń {księgowych) schedule of accounts payable
/ V \ . / \ / \ / ' ...""
^olnić kogoś ze zobow iązania to absolve / to discharge / to exem pt som eone from an
obligation
;0|jOvviązyw ać k o g o ś to put / to place som eone under an obligation
;Wloka d łu ż n ik a default of the debtor
b e ^ ' f o *< yv \ c v h , c £ - i- v { L a x is ^ s -
d e f in it io n s

zob ow iąza nie podzielne severable liability, divisible obligation

zobow iązanie prze da w nion e extin ct obligation g „O d p o w ie d z ia ln o ś ć s o lid a rn a " oznacza zobowiązanie dw óch lub więcej osób (dłuż­
ników) w pbec osoby trzeciej (wierzyciela), kiedy to każdy z dłużników solidarnych
zob ow iąza nie przem ienne alternative obligation
jest odpowiedzialny względem wierzyciela za w ykonanie całości zobowiązania (EPBG
zob ow iąza nie przyszłe prospective obligation
1996, s. 139),
zob ow iąza nie rod zajow e obligation in kind, debt w hich is determ ined by description
zob ow iąza nie solidarne jo in t and several liability “Joint and several lia b ility " is a legal term used in connection w ith the liability o f tw o or
zob ow iąza nie sporne disputed debt, bad debt, contentious obligation more persons to a third party w here each person is potentially liable for the w hole
amount of the claim by the third party (EPBG 1996, p. 138).
zob ow iąza nie szacunkow e estim ated liability
zobowiązanie tra k ta to w e treaty obligation | I0U (dosł. „Jestem ci winien") to pisem ne oświadczenie dłużnika, określające w yso­
zobow iązanie uboczne collateral obligation kość należności względem wierzyciela. Dokum ent taki nie stanow i podstaw y egzekucji
zobow iązanie um ow ne contractual obligation na drodze sądowej (EPBG 1996, s. 135).
zob ow iąza nie u sta w o w e legal obligation, statutory obligation, perfect obligation
"I0U" is a w ritten statem ent by the de btor indicating the am ount of liability ow ed to the
z ob ow iąza nie w a ru n ko w e conditional obligation, contingent liability
creditor. It is not legally enforceable (EPBG 1996, p. 134).
z ob ow iąza nie w e kslo w e ob lig atio n resulting fro m a bill of exchanges
z o b o w i4żąn ie !w ym aga ln e due ob lig atio n | Jeżeli dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że w ykonanie zobowiązania może
zob ow iąza nia w zajem ne m utual ob ligation, reciprocal obligation, counterpart obligation nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń (zobow iązanie przem ienne), w y ­
zob ow iąza nie z ty tu łu d o s ta w trade accounts payable bór świadczenia należy do dłużnika ... (KC art. 365 § 1).
zob ow iąza nie z ty tu łu em isji o b lig a cji bonds payable If the de btor's'oblig ation is s iic h jh a t^ h e discharge of the obligation m ay fo llo w by the
zob ow iąza nie z ty tu łu gw ara ncji guarantee obligation fulfilment of one o f several perform ances (alte rna tive o b lig a tio n ), the choice o f the per­
z ob ow iąza nie z ty tu łu n a p ra w gw ara ncyjn ych liability under a product warranty formance shall be w ith the d e b to r ... (PCC 1997, p. 61).
z ob ow iąza nie z ty tu łu w yn ag rodze ń payroll liability
zob ow iąza nie zabezpieczone h ip o te ką liability secured by m ortgage 1 Zobowiązania fa k tu ro w e to kwoty, które jednostka gospodarcza będąca dłużnikiem
zob ow iąza nie zabezpieczone zasta w em liability secured by pledge jest zobowiązana zapłacić za otrzym ane dostaw y d ó br i usług (TLR 2002, s. 109).
d o ku m e n t stw ie rdza jący zob ow iąza nie do cum e nt con firm ing the obligation Accounts payable refer to the am ounts ow ed fo r goods or services required (TLR 2002,
nie wykonać zobowiązania to fail to fulfil an obligation, to fail to perform an obligation p. 109).
niewykonanie zobowiązania non-fulfilm ent of an obligation, non-perform ance of an
obligation I Zobowiązanie^ polega na tymi] że wierzyciel. może żądać od dłużnika świadczenia,
przyjąć zob ow iąza nie to assum e an obligation a dłużnik pow inien świadczenie spełnić (KC art. 353 § 1).
spłacić zobowiązanie to discharge a .liability_ An obligation consists iri)that the cred itor may dem and a perform ance from the debtor,
u re gu low ać zobow iązania to settle liabilities and the debtor is obliged to provide the perform ance (PCC 1997, p. 59).
uznać zobow iązania to acknow ledge obligations
w yko na ć zobow iązanie to fu lfil an obligation, to perform an obligation
w yko na nie zobow iązania perform ance of an obligation
odroczenie w yko na nia zob ow iąza ń deferm ent of perform ance of obligations, defernWfl!
fo r the fu lfilm e n t o f obligations r ' ' v" v"'
w ym a g a ln o ść zob ow iąza ń due date fo r obligations

207
206
 OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW 2 . Perform ance of o b lig a tio n s

2. w y k o n a ń ! ' 0!egf°ść arre a ra g e

l .jości arrears, arrearages
2. PERFORMANCE OF OBLIGATIONS Zyvolniellie 2 dług u release from debt
2\vrot W naturze restitution in specie, restitution in kind

debet debit
depozyt sądowy court deposit
należność {kwota należna) am ount due, am ount outstanding, am ount ow ing, money du6
należności dues, debts, accounts nFFlNI T IO N S
należności bieżące current clues
| N a le ż n o ś c i nieściągalne to trudne do odzyskania należności (R 1994, s. 205P),
należności nieściągalne bad debts, irrecoverable debts, uncollectible account (USA)
należności Skarbu Państwa z ty tu łu zobowiązań podatkowych dues of the State Treasury »Bad d e b t" refers to an uncollectible receivable (R 1994, p, 205A).
on account of tax liabilities
g Dłużnicy zobowiązani do św iadczenia niepodzielneg o są odpow iedzialni za spełnienie
należności uboczne incidental dues
świadczenia jak dłużnicy solidarni (KC art. 380 § 1 ).
należności w ą tp liw e doubtful accounts, do ub tful debts
należności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytu łu składek na ubezpieczenie społeczna The debtors liable under an in d ivisib le o b lig a tio n shall be liable to perform it as joint
zabezpieczone hipoteką, zastawem, wpisem do rejestru statków lub prawem and several (debtors) (PCC 1997; p. 64).
zatrzymania dues of the Social Insurance in stitu tion on account of social insurance
con tribu tions secured by m ortgage, pledge, entry in the' register of ships or right of | Dłużnik o b o w ią z a n y je s t d o s ta r a n n o ś c i o g ó ln ie w y m a g a n e j w s to s u n k a c h d a n e g o
rodzaju (należyta staranność) (KC a rt. 355 § 1).
retention
windykacja należności receivables recovery The debtor is obliged to exercise diligence as required in the relationships of a given
należyta staranność due diligence, proper diligence, due care kind (due diligence). " a
brak należytej staranności lack o f due diligence --- .......................................................................................................................
| Pdkwitowanie oznacza dokum ent potwierdzający spłatę długu (EPBG 1996, s. 199).
zachować należytą staranność .to exercise due.djlig.ence_
nienależyte wykonanie zobowiązania im p rope r perform ance of an obligation A receipt is a docum ent recording the paym ent of a debt (EPBG 1996, p. 198).
odnowienie .renovation..........
| Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany
\ papier w artościow y security j
przedmiotu lub w artości (KC art. 379 § 2).
papier w artościow y imienny registered security
papier w artościow y na zlecenie security upon m andate A performance shall be divisib le if it can be made in parts w ith o u t an essential change
of its object or value (PCC 1997, p. 64).
pokw itow anie receipt
pokw itow anie zapłaty dłużnej sumy receipt o f paym ent o f the sum due
1 Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu (KC art. 353 § 2 .).
otrzymać pokw itow anie to obtain / to receive a receipt
wydać pokw itow anie to issue / to give a receipt The performance may consist in an act or om ission (PCC 1997, p. 57).
wypisać pokw itow anie to make out / to w rite out a receipt
1 Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikam i i w ierzycielam i, każda
( potrącenie set-off )
z nich może potrącić s w o ją w ie rzyte ln o ść z w ierzytelności drugiej strony... (KC art. 498
prawo zatrzymania right of retention 5 1).
rażące niedbalstwo gross negligence
Where two persons are both creditors and debtors w ith respect to each other, each of
suma zaległa am ount outstanding
them may set o ff his / her receivable d e bt from the receivable debt of the other party...
świadczenie perform ance, obligation (PCC 1997, p. 86 ).
świadczenie niepodzielne in divisible obligation
świadczenie podzielne divisible obligation I Jeżeli zobowiązanie wynika z w ystaw ionego papieru w a rto ś c io w e g o , dłużnik jest ob o­
miejsce spełnienia świadczenia place where the perform ance is to be made wiązany do świadczenia za zwrotem dokum entu albo udostępnieniem go dłużnikowi
niemożność świadczenia unfeasibility, im p ossib ility of paym ent celem pozbawienia dokum entu jego m ocy prawnej w sposób zwyczajowo przyjęty
przedm iot świadczenia object of perform ance (KC art. 9216).
spełnić świadczenie to make a perform ance If the obligation results from a secu rity drawn up, the debtor shall be obliged to effect
term in spełnienia świadczenia tim e lim it fo r the perform ance the performance against the return of the docum ent or make it accessible to the debtor
zaliczyć otrzymane świadczenie na poczet długów to c o iin t the perform ance received for depriving the docum ent of its legal force in the custom arily accepted manner (PCC
tow ards debts 1997, p. 165).
wygaśnięcie długu debt retirem ent

208 209
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW 4. C re dito r
■ Papiery w a rto ś c io w e im ienne legitym ują osobę im iennie wskazaną w treści do|<u Itu ż n ik niew yp ła caln y insolvent debtor
mentu. Przeniesienie praw następuje przez przelew połączony z w ydaniem dokumgj^ dłużnik ob lig acyjny bond debtor
(KC art. 921"). d łu ż n ik opieszały slow / sluggish / tardy debtor

Registered securities entitle the person indicated by name in the contents of t|1e c|ocu_ j dłużnik oso bisty 'perso na l debtor
ment. The transfer o f rights takes place by an assignm ent accom panied by the deliver i dłużnik solidarny co-debtor
of the docum ent (PCC 1997, p. 165). I d łu ż n ik upadły bankrupt debtor
dłużnik z ty tu łu w y ro k u ju d g m e n t debtor
■ Papiery w a rto ś c io w e na zlecenie legitym ują osobę w ym ienion ą w dokumencie ora2 s o lid a r n o ś ć d łu ż n ik ó w jo in t and several liability of debtors
każdego, na kogo prawa zostały przeniesione przez indos (KC art. 9213 § 1). jwłoka dłużnika_d_efault of the debtor
The securities upon m andate entitle the person indicated in the docum ent as well as ^io k a udzielona d łu ż n ik o w i forbearance
anyone to w h o m the rights have been transferred by endorsem ent (PCC 1997, p. 165), w5półdłużnik co-d eb to r

H „W ygaśnięcie d łu g u " (debt re tire m e n t) to amerykańskie określenie na spłatę długu

(EPBG 1996, s. 77).
"D ebt re tire m e n t" is an Am erican expression fo r repaym ent and discharge of a debt d e f in it io n s
(EPBG 1996, p. 76).
g Dług jest zobow iązaniem jednej strony w obec drugiej, zwykle w yrażonym w pieniądzu
■ Zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chw ili zaspo|<Q. (EPBG 1996, s. 77).
jenia lub zabezpieczenia przysługujących m u roszczeń o zwrot nakładów na rzecz
oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (pra w o zatrzymania) A debt is an obligation, usually money, ow ed by one person to another (EPBG 1996
(KC art. 461 § 1). p. 76).

A person obliged to release another person's thing may retain it until his/her claim for
| Dłużnikiem jest osoba zobowiązana do świadczenia, pieniężnego lub niepieniężnego,
the refund o f the outlays on the thing o r the claim for the redress o f the damage caused wobec innej osoby (EPBG 1996, s. 79).
by the thing is satisfied or secured (rig h t o f reten tion ) (PCC 1997, p. 79).
A debtor is a person w ho owes m oney to another person (EPBG 1996, p. 78).

| Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać
całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od
każdego z osobna, a zaspokojenie w ierzyciela przez któregokolw iek z dłużników zwalnia
pozostałych (solidarność d łu żn ikó w ) (KC art. 366 § 1)

3. DEBTOR Several debtors m ay be liable in_such_ m anner that the cred itor may claim the w hole
performance or a part thereof "from all debtors jointly, from several of them or all of
them severally, and the satisfaction o f the creditor by any of the debtors relieves the
być zadłużonym to be in debt remaining ones (jo in t and several lia b ility o f debtors) (PCC 1997, p. 62).
dług debt
dług h o n o ro w y debt of honour
dłu g pieniężny, w ie rzyte ln o ść m oney debt / claim, pecuniary debt
dłu g solida rny jo in t and several debt
dłu g sp a dko w y inheritance debt, estate debt, inherited debt 4. WIERZYCIEL
mieć d łu g i to be in the red
4. CREDITOR
odjgracować dług to w o rk one's debt off
^ s p ła ta discharge,^payoff, paym ent in full
spłata dług u discharge of a debt Monitor S ądow y i G ospodarczy Court and Econom ic M on itor
spłata d łu g ó w paym ent o f debts odsetki interest
spłata d łu g ó w ra ta m i paym ent o f debts in instalm ents odsetki karne penalty interest
(umorzyć^atug tc| rem it]/ to cancel / to release a debt odsetki narosłe(^accrued interest J
d łu żn ik debtor, ob lig or odsetki od w ie rzyte ln o ści Iń fe re ś ts accrued on claims, interests on claim
d łu żn ik g łó w n y principal debtor odsetki usta w ow e legal interest
d łu żn ik h ipo te czny m ortgage debtor, de btor on m ortgage odsetki za zw łokę default interest
d łu żn ik n iep ew n y bad debtor Potrącenie setoff, set-off, deduction

210 211
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW ~T 4. C re dito r
potrącenie um o w n e contractual set-off Wierzytelność u p rzyw ile jo w a n a preferential debt
potrącenie w ie rzyte ln o ści w za jem n ych seloff o f reciprocal claims wierzytelność w obcej w a lucie claim denom inated in foreign currency
potrącenie w zajem nych d łu g ó w m iędzy w ie rzycie le m a d łu żn ikie m setoff between wierzytelność w a ru n ko w a conditional claim , contingent claim
the creditor and the debtor w i e r z y t e l n o ś ć w ym a ga lna receivable w h ich is due and payable

roszczenie 1 . claim 2 . debt w i e r z y t e l n o ś ć w yrażona w PLN claim denom inated in Polish Z lo ly (PLN)

roszczenie m a jątkow e proprietary claim w i e r z y t e l n o ś ć zabezpieczona hipo te ką claim secured by a m ortgage

dochodzenie roszczeni;) pu rsu it'o f claim's
dochodzić roszczenia tó pursue a claim
uw zglę dn ić roszczenia to allow claims
zgłosić roszczenie do m asy upadłości to claim a debt against a bankrupt
w ie rzycie l creditor
w ie rzycie l bez praw a głosu creditor w ith o u t the rig ht to vote
w ie rzycie l hipoteczny creditor on m ortgage, m ortgage creditor
w ie rzycie l k ra jo w y dom estic creditor
w ie rzycie l m asy upadłości creditor of bankrupt's estate, cred itor in bankruptcy
w ie rzycie l n ie u p rz y w ile jo w a n y non-preferential / unsecured / general creditor
w ierzycie l u p rz y w ile jo w a n y preferential / privileged creditor
w ie rzycie l zagraniczny foreign creditor , zatw ierdzić układ z w ie rzycie la m i to approve the arrangem ent
w ierzycie l za sta w n ik [dzierżący zastaw) secured creditor
interes w ierzycie la cred itor's interest
kategoria in te re só w w ie rzycie li class o f cred itors' interests, category of creditors'
interests
k o m ite t w ie rz y c ie li creditors' com m ittee ^t /i/J itk Ó
o g ó ł w ie rzycie li body of creditors ... ..... / '
u chylić układ z w ie rzycie la m i t<J set asidejthe arrangem ent
zaspokoić w ie rzycie li to satisfy the creditors
zebranie w ie rzycie li m eeting of creditors
zw łoka w ierzyciela default of the creditor
w ie rzyte ln o ści claims
w ie rzyte ln o ści ob ję te układem claim s included in arrangem ent / reorganisation
w ie rzyte ln o ści w yłączon e z układu claim s excluded from arrangem ent / reorganisatii
w ie rzyte ln o ści w zajem ne reciprocal claims
konw ersja w ie rzyte ln o ści na ud zia ły / akcje conversion of claim s to shares / stocks
lista w ie rzyte ln o ści list o f claims
przeglądać listę w ie rzyte ln o ści to review / to vie w the list of claims
sporządzić listę w ie rzyte ln o ści to make a list of claim s
usta lić listę w ie rzyte ln o ści to establish a list of claim s
uzupełniać listę w ie rzyte ln o ści to supplem ent the list of claim s
uzupełniająca lista w ie rzyte ln o ści supplem entary / additional list of claims
w yciąg z lis ty w ie rzyte ln o ści extract / excerpt from the list o f claim s
za tw ie rd zić listę w ie rzyte ln o ści to approve / to con firm the list of claims
ogólna suma w ie rzyte ln o ści aggregate value of claims
spraw dzanie w ie rzyte ln o ści exam ination o f claim s
ściągnąć w ie rzyte ln o ści to execute receivables
w ie rzyte ln o ść 1 . claim 2 . debt
w ie rzyte ln o ść niepieniężna non-cash debt, in-kind claim ,
w ie rzyte ln o ść nieściągalna bad debt, irrecoverable claim
w ie rzyte ln o ść sporna challenged claim , contested claim
w ie rzyte ln o ść umieszczana z urzędu claim recorded ex officio
w i e r z y t e l n o ś ć zabezpieczona rzeczow o claim secured on property, claim secured by
a r i g h t in rem
w i e r z y t e l n o ś ć ze stosunku pracy claim fo r em ployee's earnings, claim arising under
an em ploym ent relationship
nabyć w ierzyteln ość to acquire a claim
tytuł w ierzytelności title of claim
z g ło s ić w ierzyteln ość to file a claim
zadlużenie indebtedness
zadłużony indebted, in debt, in arrears
z a s p o k o i ć to satisfy
z a s p o k o i ć w ie rzycie li to satisfy the creditors
zatwierdzić listę w ie rzyte ln o ści to approve the list o f claims
B 'l lllillT I I B ",
d e f in it io n s
I Wierzycielem jest osoba fizyczna lub prawna, którym spółka w inna jest pieniądze
(EPBG 1996, s. 73).
A creditor is a person to w h om a business or com pany owes m oney (EPBG 1996, p. 72).
| W ierzycielem jest każdy upraw niony do zaspokojenia z m asyu pa dia ścj, choćby wierzy­
telność nie w ym agała zgłoszenia (PrUpN art. 189).
A creditor shall be anyone w h o is entitled to satisfaction fro m the bankruptcy estate,
even if no requirem ent to file the claim exists (BARL 2004, p. 109).
I W ierzytelnościam i u p rz y w ile jo w a n y m i są:
- koszty postępowania up adłościow ego oraz koszty postępow ania układow ego po­
przedzającego ogłoszenie upadłości;
- należności powstałe wskutek czynności syndyka lub zarządcy odrębnego majątku;
- należności Skarbu Państwa z tytu łu zobowiązań podatkow ych oraz należności Zakła­
du Ubezpieczeń Społecznych z tytu łu składek na ubezpieczenie społeczne;
- pozostałe należności zabezpieczone zastawem, hipoteką, w pisem do rejestru stat­
ków lub prawem zatrzymania - do w ysokości ceny uzyskanej ze sprzedaży rzeczy
obciążonej lub z realizacji prawa zbyw alnego obciążonego;
- podatki i inne daniny publiczne oraz należności z tytu łu składek na ubezpieczenie
społeczne;
- koszty ostatniej choroby i pogrzebu upadłego odpow iadającego zwyczajom m iej­
scowym, zm arłego na sześć m iesięcy przed datą ogłoszenia upadłości.
Preferential debts include:
- the costs of the bankruptcy proceedings and the costs o f the arrangem ent pro­
ceedings conducted p rior to the declaration, o fb a n k ru p tc y ; l& M •£-
- dues generated from the acts of the official receiver ancfadm inistrator of a separate
estate;

212 213
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY ANp REORGANISATION LAW
--------------------------------^Ttr;^\rrf>^rv;rr;'H'H3r'T':7 ——
- dues of the State Treasury on account of tax liabilities and dues of the Socj
Insurance Institution '(Zakład Ubezpieczeń Społecznych) on account of social in8®
ranee con tribu tions; - j ^ s t C U f U ,'(■’;> figph
- other dues secured by pledge, m ortgage, entry in the register of ships or right of
retention up to the am ount obtained from the sale o f an encum bered thing or execu
tion of an encum bered transferable right;
- taxes and other public tributes as w ell as social insurance prem ium s;
- costs of last disease of the bankrupt, w h o died w ith in six m onths preceding the d8c.
laration of bankruptcy (PCC 1997, p. 197-8).
M W ierzyciel zabezpieczony posiada określone prawa co do m ajątku dłużnika w przypal
ku jego niew ypłacalności, co upraw nia go do zaspokojenia roszczenia w pierwszej fo.
lejności z zabezpieczonego majątku.
A secured c re d ito r is a creditor w ith specific rights over his / her de btor's assets in the
event of insolvency. In essence s/he is paid first from the secured assets.
5. PRAWO UPADŁOŚCIOWE
5. BANKRUPTCY LAW
bankrut bankrupt
b a n kru t n ie p rzyw ró co n y do p ra w undischarged bankrupt
Europejska Konw encja o N ie któ rych M ię d zyn a ro d o w ych A spektach Upadłości (1990)
European C onvention on Certain International Aspects o f Bankruptcy (1990)
niew yp ła caln ość insolvency, inability to pay j ukończenie po stę p o w a n ia u p a d ło ścio w e g o com p le tion o f the bankruptcy proceedings
c a łk o w itą niew yp ła caln ość absolute insolvency 5 ukończyć po stępo w a nie up ad łościow e to com plete the bankruptcy proceedings
niew ypłacalny, insolvent, unable to pay
upadłość bankruptcy
upadłość z m o żliw o ścią zaw arcia układu bankruptcy w ith a p o ssib ility to make an
arrangem ent, bankruptcy w ith the po ssib ility of concluding a reorganisation
upadły bankrupt
zarząd w ła s n y upadłego bankrupt's self-adm inistration
w yp łaca ln ość solvency, ability to pay
w yp ła ca ln y solvent, able to pay
zdolność up ad łościow a capacity to go bankrupt
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
H N iew ypłacalność to niemożność term inow ego spłacenia zadłużenia (EPBG 1996, s. 133).
Insolvency is an inability to pay one's debts when they are due (EPBG 1996, p. 132).
■ Przedsiębiorca, który zaprzestał płacenia długów, będzie uznany za upadłego.
A n entrepreneur w ho has ceased to pay debts shall be declared bankrupt (PCC 1997*
p. 145).
214
^B a n k ru p tc y proceedings
g (Jpac,,Vm i est ten- w o ljec kogo w ydano postanow ienie o ogłoszeniu upadłości (PrUnN
a rt. 185 § 1 ).
A bankrupt is a person / entity against w h o m a decision declaring bankruptcy has been
issued (BARL 2004: 107).
g \fj myśl angielskiego prawa bankrut to osoba niewypłacalna, uznana za upadłą przez
sąd. Bankrut pozbawiony jest praktycznie wszelkich praw dysponowania majątkiem lub
zacjągania zobowiązań, a jego sprawy prowadzi syndyk m asy upadłości (EPBG 1996,
s. 35).
p, bankrupt under English law is an insolvent person w ho has been declared bankrupt
hy the court. Such a person is deprived of virtua lly all powers and his / her affairs are
managed by his / her tru ste e in b a n kru p tcy (EPBG 1996, p. 34).
6. POSTĘPOWANIE UPADŁOŚCIOWE
" 6. BANKRUPTCY PROCEEDINGS
postępowanie u p ad łościow e bankruptcy proceedings
otworzyć postępowanie upadłościowe to institute the bankruptcy proceedings, to open
the bankruptcy proceedings
uchylenie postępowania upadłościowego quashing of the bankruptcy proceedings,
waiver of the bankruptcy procedure
uchylić postępowanie upadłościowe to w aive the bankruptcy procedure, to quash
the bankruptcy proceedings
umorzenie postępow ania upadłościow ego discontinuance o f the bankruptcy proceedings
umorzyć postępow anie u p ad łościow e to discontinue the bankruptcy proceedings
wtórne postępow anie u p ad łościow e concurrent bankruptcy proceedings
zamknąć postępow anie u p ad łościow e to close bankruptcy proceedings
zamknięcie p o stępo w a nia u p ad łościow ego closing o f bankruptcy proceedings
zawiesić postępow anie u p ad łościow e to stay bankruptcy proceedings
zawieszenie p o stępo w a nia u p ad łościow ego stay o f bankruptcy proceedings
wstrzymanie (zaprzestanie) p łatno ści cessation / suspension / stoppage of payments,
indication of insolvency
D E F IN IT IO N S
I Postępowanie u p a d ło ś c io w e składa się z dw óch etapów :
1 ) postępowanie w przedm iocie ogłoszenia upadłości, kończące się postanow ieniem
o ogłoszeniu upadłości lub oddaleniu w niosku o ogłoszenie upadłości,
2) właściwe postępow anie upadłościow e, zmierzające bezpośrednio do zaspokojenia
wierzycieli upadłego poprzez likwidację majątku upadłego lub układ (BARL 2004,
s. XVIII).
215
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW
B an krup tcy proceedings com prise tw o stages:
1) proceedings to declare bankruptcy, ending w ith the cou rt's decision regarding y
declaration of bankruptcy o r dismissal o f the petition to declare bankruptcy, 10
2) pro pe r bankruptcy proceedings, aimed directly at satisfying the creditors by ejth
liquidation of the bankrupt's assets or by m aking an arrangem ent (BARL 2004”
p. XIX).
H Sąd um orzy p o stę p o w a n ie up ad łościow e, gdy się okaże, że majątek (...) nie WystarC2a
naw et na zaspokojenie kosztów postępow ania; gdy wierzyciel, na którego wniosek
upadłość byta ogłoszona, nie złoży! w w yznaczonym term inie zażądanej przez s„
dziego-kom isarza zaliczki na koszty postępow ania, a brakuje płynnych funduszy na to
koszty; gdy w szyscy wierzyciele, którzy zgłosili swe w ierzytelności, zażądają umorzenia
postępowania.
The cou rt shall d isco n tin u e th e b a n kru p tcy proceedings w here it appears that the capi-
tal o f the bankruptcy estate is not sufficient even to satisfy the costs of proceedings
w here the cred itor at w hose request the bankruptcy was announced has not made
w ith in the prescribed tim e lim it, an advance as required by the judge-commissioner.on
the costs o f proceedings, and the liquid assets fo r those costs are m issing; where all the
creditors w h o have sub m itte d the ir claims dem and that the proceedings be discontin­
ued (PCC 1997, p. 204).
7lOGŁÓSŻfeNIECJPADŁOŚCI
7. DECLARATION OF BANKRUPTCY
b a n k ru c tw o bankruptcy
b a n k ru c tw o oszukańcze / zło ś liw e , fraudulent / w ilfu l bankruptcy
b a n k ru c tw o z w ykłe {/Dopełnione bez zam iaru oszustwa) non-fraudulent bankruptcy
orzeczenie b a n kru ctw a bankruptcy order
ka ta stro fa fin a n so w a financial disaster
Kom isja Nadzoru B ankow ego Bank Supervision Com m ission
księgi w ie czyste land and m ortgage registers
m anko cash shortage
og ło sić upadłość to declare oneself bankrupt
orzec upadłość to declare bankruptcy
orzeczenie o ogłoszeniu upad łości decision declaring bankruptcy
orzekać na posiedzeniu n ie ja w n ym to adjudicate at a closed session
porażka fin a n so w a financial failure
p o stę p o w a n ie w przedm iocie ogłoszenia upad łości proceedings for declaration
o f bankruptcy
sądow e orzeczenie o upadłości adjudication in bankruptcy, bankruptcy order
s k u tk i ogłoszenia upad łości co do osoby upadłego effects of the declaration of
bankruptcy in respect of the bankrupt
u p ra w d o p o d o b n ić oko liczn ości uzasadniające w n io se k o ogłoszenie upadłości to
substantiate circum stances giving ground for the bankruptcy petition
w n io se k o likw id a cję w in d in g -u p petition
7. D eclaration o f b a n kru p tcy
^niosek o ogłoszenie upadłości bankruptcy petition
wniosel< o orzeczenie upadłości petition / bill in bankruptcy
aWfjadomienie o upadłości notification on the declaration of bankruptcy
zl,an!<rl,tow a ć to 9 ° bankrupt, to go in to bankruptcy, to becom e bankrupt / insolvent,
to go bust, to go to the wall, to com e to smash
D EFIN ITIO N S
0 0 ogłoszeniu upadłości orzeka sąd rejonow y - sąd gospodarczy w składzie trzech
sędziów zaw odow ych.
The power to declare b a n kru p tcy shall be vested in the district court - econom ic court
consisting o f three professional judges.
g O głoszenia u p a d ło ś c i może żądać dłużnik, jak rów nież każdy z jego wierzycieli.
A declaration o f b a nkru ptcy may be requested by a d e btor or by each of his/her cre­
ditors.
g Uznając wniosek o ogłoszenie upadłości za zasadny, sąd ogłasza upadłość dłużnika.
W postanowieniu tym sąd określa sposób prowadzenia postępow ania upadłościow e­
go],, wzywa do zgłaszania w ierzytelności, wyznacza sędziego-kom isarza oraz określa
sposób zarządu masą upadłości.
If the court deems the petition to declare bankruptcy as w ell-grounded, it declares the
bankruptcy of the debtor. In its decision the court determ ines the m anner of conducting
the bankruptcy proceedings, sum m ons the creditors to file claim s, appoints the judge-
-conimissioner and determ ines the m anner o f adm inistrating the bankruptcy estate
(BARL 2004, p. XXI).
I We w niosku o ogłoszenie upadłości należy wskazać: 1) im ię i nazwisko dłużnika, jego
firmę, miejsce zamieszkania lub siedzibę, gdy dłużnikiem jest spółka lub osoba prawna
- imiona i nazwiska oraz miejsce zamieszkania w spólników , odpow iadających za zo­
bowiązania spółki bez ograniczenia, reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likw i­
datorów, jeżeli są ustanow ieni; 2) m iejsce, w którym znajduje się przedsiębiorstw o
lub inny majątek dłużnika; 3) okoliczności, które uzasadniają w niosek i ich u p raw dop o­
dobnienie.
The ba nkru ptcy p e titio n shall indicate: 1) full name of the debtor, his / her business
name, place o f residence o r place o f business, and where the d e btor is a com pany /
partnership or a legal person - full names and places o f residence o f the partners w ho
bear unlim ited liability fo r the com p an y's / partnership's obligations, representatives of
the com pany / partnership, or of a legal person, and liquidators if appointed; 2) place
where the enterprise or other assets o f the d e btor are located; 3) circum stances
justifying fo r the petition and their substantiation (PCC 1997, p. 148).
217
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW 9. O ther pe rson s in v o lv e d in b a n k ru p tc y pro cee din gs

C iA Ś A UPADŁOŚĆ g, POZOSTAŁE OSOBY W POSTĘPOWANIU

8. BANKRUPTCY ESTATE UPADŁOŚCIOWYM
gOTHER PERSONS INVOLVED IN
likwidacja liquidation, w inding up BANKRUPTCY PROCEEDINGS
być przeznaczonym do likw idacji to be held for disposal
przebieg likw idacji course o f liquidation
l,onio rn ik court executive officer, enforcem ent officer
przeprowadzać likw idację to con du ct liquidation
Itomornik sąd ow y court execution officer, court enforcem ent officer
masa upadłości bankruptcy estate / assets C u ra to r trustee in bankruptcy, curator
fundusze masy upadłości bankruptcy estate funds
rada wierzycieli com m ittee o f creditors
podział funduszów masy upadłości d istribu tion o f the bankruptcy estate funds
powołać radę w ie rzycie li to appoint the creditors' com m ittee
likwidacja majątku masy upadłości liquidation o f assets of the bankruptcy estate
skład rady w ie rzyc ie li com position of the cred itors' com m ittee
w strzym anie likw idacji masy upadłości po stponem ent o f the liquidation of the bankrupt uprawnienia rady w ie rz y c ie li powers o f the creditors' com m ittee
cy estate
u5tanowić radę w ie rzycie li to establish the creditors' com m ittee
obciążać masę upadłości to encum ber the bankruptcy estate
sędzia komisarz judge-com m issioner
oszacować masę upadłości appraisal of the bankruptcy estate
syndyk general receiver, official receiver, trustee, syndic, legal adviser
skład masy upadłości pro pe rty o f the bankruptcy estate
syndyk masy upadłości trustee / assignee in bankruptcy, registrar in bankruptcy,
ustalanie składu masy upadłości identification o f the property of the bankruptcy estate official receiver
wyłączenia z masy upadłości exem ptions fro m the bankruptcy estate syndyk-kurator official receiver
rozwiązanie dobrowolne volun ta ry w inding up
powołać syndyka to appoint a trustee, to appoint an official receiver
układ likw idacyjny liquidation arrangem ent w rękach syndyka in the hands of trustee / receiver
sprawozdanie syndyka report of the receiver
zarządca court supervisor, adm inistrator
DEFINICJE zarządca p rzym u so w y m andatory adm inistrator (POL), receiver (UK)
D E F IN IT IO N S zarządca w łasny self-adm inistration
•' , 4 zgromadzenie w ie rzycie li m eeting of creditors, cred itors' assem bly
■ FunduSZjp, mąsy upadłości ob ejm ują sum y uzyskane z likw idacji masy upadłości oraz wstępne zgrom adzenie w ie rzycie li prelim inary m eeting o f creditors
dochód uzyskany z prowadzenia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa upadłego, a także
odsetki od tych sum zdeponow anych w banku (PrUpN art. 335).
The ba nkru ptcy estate fun ds com prise the proceeds of liquidating the bankruptcy DEFINICJE
estate and the incom e obtained from operating or leasing the bankrupt's estate, as wall
as interest accrued on these am ounts deposited w ith a bank (BARL 2004, p. 185), D EFIN ITIO N S

■ Na skutek ogłoszenia upadłości upadły traci zarząd oraz m ożność korzystania i roz­ 1 Jeżeli upadły nie ma zdolności procesow ej i nie działa za niego przedstawiciel usta­
porządzania m ajątkiem, należącym do niego w dniu ogłoszenia upadłości, jako też na­ wowy (...) sędzia komisarz ustanawia dla niego kuratora, który działa za niego w postę­
bytym w toku postępowania. M ajątek ten stanow i masę upadłości. powaniu upadłościow ym (PrUpN art. 187 § 1).

Upon the declaration of bankruptcy, the bankrupt shall forfeit the right to administer, If the bankrupt does not have capacity to act in court proceedings and no statutory re­
use and dispose of assets w hich s/he ow ned on the day of declaration of bankruptcy or presentative is acting on his b e h a lf..., the judg e-com m ission er shall appoint a curator,
acquired pending the proceedings. The assets shall constitute the bankruptcy estate who acts in the bankruptcy proceedings on behalf of the bankrupt (BARL 2004, p 109).
(PCC 1997, p. 154).
1 Po ogłoszeniu upadłości czynności postępow ania upadłościow ego pełni sędzia-komi­
sarz, z w yjątkiem czynności, które należą do sądu.
Following the declaration of bankruptcy, the judge-commissioner shall adm inister all
acts related to the bankruptcy proceedings, except the acts w hich fall w ith in the scope
of the court.
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW
PI Po ogłoszeniu upadłości postępow anie upadłościow e toczy się w sądzie upadło• • "
w y m , który o g ło sił upadłość (PrUpN art. 149 § 1 ). Sc,°"
A fte r bankruptcy has been declared, the bankruptcy proceedings shall be conduct
the b a n kru p tcy c o u rt w hich declared bankruptcy (BARL 2004, p. 89). S the p re lim ina ry m e e tin g o f c re d ito rs is convened by the co u rt before bankruptcy
■ Rada w ie rz y c ie li służy pom ocą syndykow i, kontroluje jego czynności, bada stan fundy,
szów masy, udziela zezwolenia na czynności, które m ogą być dokonane tylko za ze2Wo!
leniem rady, oraz opiniuje w innych sprawach, jeżeli tego zażąda syndyk.
The co m m itte e of cre d ito rs assists the official receiver, supervises his / her acts
exam ines funds of the bankruptcy estate, grants perm ission to perform acts which may
be perform ed only w ith the com m ittee's perm ission, and gives opinions on other mat­
ters w here so requested by the official receiver.
H S ędzia-kom isarz zwołuje zgrom adzenie w ie rzycie li: 1) w przypadkach gdy wymagana
jest uchwała zgrom adzenia; 2 ) na w niosek przynajm niej dw óch wierzycieli, mających
łącznie nie m niej niż trzecią część ogólnej sum y uznąnych wierzytelności.
The ju d g e -co m m issio n e r convenes a m eeting of cre d ito rs: 1) w here a resolution of the
m eeting is required; 2 ) at the request of at least tw o creditors, holding together not less
than one third of the total value of acknow ledged claims'
n S yn d yk-ku ra to r jest urzędnikiem Departam entu Przemyślu i Handlu, wyznaczonym do
pełnienia funkcji zarządcy przym usow ego w przypadku likw idacji spółki lub stwier­
dzenia niew ypłacalności osoby fizycznej, gdy takie osoby nie są w stanie opłacić nieza­
leżnego likw idatora lub syndyka. Zarządca przym usow y otrzym uje wynagrodzenie
z funduszy państw ow ych (EPBG 1996, s. 175).
The officia l receiver is a m em b er of the D epartm ent o f Trade and Industry designated to
w ind up the affairs o f com panies and bankrupt individuals w here there are unlikely to
be any funds to pay the fees of an independent liquida to r or trustee in bankruptcy, The
official receiver is financed by the State (EPBG 1996, p. 174).
H Zarządca p rzym u so w y jest zwykle po w o ływ a ny przez sąd lub wierzyciela zabezpie­
czonego i jest on upow ażniony do zarządzania i zbywania obciążonego majątku w przy­
padku niewyw iązywania się przez spótkę z obowiązku spłaty zadłużenia lub wykonania
innych zobowiązań, które są zabezpieczone poręczeniem m ajątkow ym (EPBG 1996,
s. 2 0 1 ).
A receiver is norm ally appointed by the court or by the holder of a security given by
a com p an y and has a u th o rity to a d m in ister and realise the secured property when the
com pany defaults in regard to paym ent o f its debts o r otherw ise in relation to obliga­
tions covered b y the security (EPBG 1996, p. 200).
H W przypadkach g d y w e dłu g przepisów prawa bankow ego w razie ogłoszenia upadłości
bank u em itującego listy zastawne lub obligacje tw orzy się osobna masa, przeznaczona
przede wszystkim na zaspokojenie praw posiadaczy listó w zastawnych lub obligacji,
sąd ustanow i kura to ra do strzeżenia praw tych posiadaczy.
In cases where pursuant to the provisions of banking law, upon the declaration of bank­
rup tcy o f a bank issuing a m ortgage bonds o r other bonds, there is form ed a separate
estate w hich is intended m ainly to satisfy the rights of holders of mortgage bonds or
other bonds, the court shall appoint a tru ste e in b a n kru p tcy to protect the rights of
those holders (PCC 1997, p. 203).
220
10. L iq u id a tio n actio ns
g WstęPne zgrom adzenie w ie rz y c ie li zw ołuje sąd przed ogłoszeniem upadłości dłużnika,
ieżeli po zbadaniu w niosku o ogłoszenie upadłości przez sąd wynika, iż istnieją podsta­
wy do ogłoszenia upadłości (BARL 2004, s. XX),
0f the debtor is declared, if, after a prelim inary exam ination of the petition to declare
bankruptcy by the court, it is clear that grounds exist fo r declaring bankruptcy (BARL
2004, p. XXI).
g Zarządcę pow ołuje się w razie ogłoszenia upadłości z m ożliwością zawarcia układu,
(jtly odebrano zarząd m ajątkiem upadłem u (PrUpN art. 156 § 3).
A court supervisor shall be appointed in the case of a declaration of bankruptcy w ith the
possibility to make an arrangem ent (BARL 2004, p. 91).
10, CZYNNOŚCI LIKWIDACYJNE
10. LIQUIDATION ACTIONS
likwidacja liquidation « (
likwidacja d o b ro w o ln a vo lu n ta ry liquidation ,
likwidacja m ajątku m asy u p ad łości liquida tion o f assets o f the bankruptcy estate
likwidacja pra w m a ją tko w ych liquida tion o f proprietary rights
likwidacja przym u sow a co m p u lso ry liquidation, com p ulsory w in d in g up
przeprowadzać likw id a cję to conduct liquidation
tozwiązęć to dissolve, to w ind up, to term inate, to cancel, to effect a dissolution
rozwiązać spółkę to dissolve / to w ind up a com pany / partnership .
rozwiązanie dissolution, w inding-up, breaking up, ending
orzeczenie o rozw iązaniu sp ó łki ruling on the w inding-up of a com pany, ju dg em en t on
the dissolution o f the com pany, decision on the dissolution of a com pany
D E F IN IT IO N S
I Likwidacja następuje przez sprzedaż ruchom ości i nieruchom ości, przez ściągnięcie
wierzytelności od dłużników upadłego i zrealizowanie innych jego praw m ajątkow ych,
wchodzących w skład m asy upadłości.
The liquida tion shall be carried out by selling the m ovables and real estate, by collec­
ting receivables from the bankrupt's debtors and exercising his / her other property
rights which are part o f the bankruptcy estate (PCC 1997, p. 174).
I Syndyk obejm uje majątek upadłego, zarządza tym m ajątkiem i przeprowadza jego li­
kwidację.
The official receiver takes possession o f the bankruptcy estate, adm inisters it and con­
d u c t s its liq u id a tio n (PCC 1997, p. 169).
221
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW 12. C o m p u lso ry exe cutio n

; D E F IN IT IO N S .
1 1 . PROCEEDINGS TO SECURE ASSETS
i '
| Hipo te *ca t0 zabezpieczenie długu na nieruchom ości wpisane do księgi wieczystej ze
bilans upadłości bankrupt's balance-sheet | skutkiem dla każdorazowego właściciela nieruchom ości (TLR 2002, s. 117).
czynności zabezpieczające sądu cou rt's actions to secure assets Mortgage means collateral for a loan in the fo rm o f a real estate (TLR 2002, p. 117).
hipoteka m ortgage
hipoteka przym u sow a tacit m ortgage 0 Sąd wydaje postanow ienie o ukończeniu po stę p o w a n ia , które podlega ogłoszeniu
p rze d m io t hip o te ki przym u sow e j subject o f a tacit m ortgage przez obwieszczenie (po stwierdzeniu, że układ został w ykonany).
hipotekariusz m ortgagee yVhen being satisfied that all obligations under the arrangem ent proceedings have been
d łu żn ik hipoteczny mortgager, m ortgagor fulfilled, th,e court declares the proceedings com pleted.
d łu żn ik w e kslo w y drawee
in te rw e n ie n t uboczny secondary intervener, accessory intervenor 0 Ustalenie m asy u p a d ło ś c i n a s tę p u je przez sp o rzą d ze n ie spisu in w en tarza (PrUpN
nadzorca sądow y court supervisor, court executive supervisor Art. 69).
usta n o w ić nadzorcę sądow ego to appoint a cou rt supervisor The property of the bankruptcy estate shall be identified by preparing an in ve n to ry
nadzór sądow y court supervision (BARL 2004, p. 45).
tym cza so w y nadzór sąd ow y interim cou rt supervision
0 Zabezpieczenie w ie rzyte ln o ści odnosi się do prawa do majątku dłużnika przyznanego
oszacow anie m ajątku assessment o f the assets
wierzycielowi, który w przypadku naruszenia przez dłużnika w arunków um ow y może
spis inventory, count
taki majątek sprzedać, a przychód ze sprzedaży w ykorzystać na zaspokojenie części lub
spis in w en tarza inventory całości wierzytelności (EPBG 1996, s. 215).
spis z na tury physical count
spis zaw iera w ie le rzadkich pozycji the in ven to ry lists m any rare item s A security in te re st refers to a right granted to a lender over an asset enabling the lender,
in the event of default by the bo rro w e r in respect o f the loan against w hich the security
dokonać spisu to make the inventory, to take the inventory
interest is granted to sell the assets and apply the proceeds o f sale tow ards repaym ent
sporządzić spis to com pile an inventory, to draw up an inventory
of the debt (EPBG 1996, p. 214).
w ie rzycie l zabezpieczony, za sta w n ik secured creditor
w ie rzyte ln o ść zabezpieczona hipo te ką claim secured by a m ortgage !- | Zastaw to prawo do przejęcia majątku ruchom ego dłużnika w przypadku niezapłacenia
w ierzyteln bść zabezpieczona rzeczow o claim secured on property, claim secured by przez niego długu w term inie (EPBG 1996, s. 149).
a right in rem '
"Lien" is a right to take possession of certain pro pe rty of a debtor inthe event of
w sp ó łu cze stn ictw o je d n o lite jo in t participation, uniform participation
non-payment of the debt on its due date (EPBG 1996, p. 148).
zabezpieczenie security, securing
zabezpieczenie dług u security for the debt
zabezpieczenie m ajątku dłużnika securing the d e b to r's assets
zabezpieczenie na m ajątku po d a tn ika securing a taxpayer's property
zabezpieczenie należności securisation o f dues
zabezpieczenie p ra w securing the rights
12, POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE
system zabezpieczenia p ra w system to secure the rights 12. COMPULSORY EXECUTION
zabezpieczenie w ie rzyte ln o ści security interest
zabezpieczenie w yko na nia zob ow iąza ń p o d a tko w ych securing the satisfaction of tax
liabilities egzekucja execution, enforcem ent
zarząd kom isaryczny receivership prowadzić egzekucję z m ajątku w s p ó ln ika to carry out an execution from partner's
zarząd przym u sow y nad m ajątkie m m andatory adm inistration of the assets assets, to execute upon the assets of a partner, to conduct execution fro m the
partner's assets
zarządca m ajątku adm inistrator o f the estate
zawieszenie egzekucji stay of execution
w yłączne p ra w o zarządcy exclusive right of the adm inistrator
egzekwować to execute
zarządzać m ajątkiem upadłego to adm inister the bankruptcy estate
egzekwować zaległość p o d a tko w ą to execute tax arrears
zastaw 1 . lien 2 . pledge
klauzula w yko na lno ści enforceability clause
nadać czemuś klauzulę w yko na lno ści to assign an enforceability clause to som ething
nakaz przym usow ej lik w id a c ji com pulsory w inding up order

222 223
nakaz zajęcia m ajątku dtużnika (w celu zabezpieczenia powóc/ztwa) charging 0
postępow anie egzekucyjne execution proceedings, com p ulsory execution
postępow anie egzekucyjne w ad m in istra cji administrative execution proceed'
wszcząć postępow anie egzekucyjne to commence / to institute execution pro"1^ 8
w z n o w ić postępow anie egzekucyjne to reopen execution proceedings
zakończyć postępow anie egzekucyjne to complete execution proceedings
z a w ie s ić postępow anie egzekucyjne to stay execution proceedings
ty tu f egzekucyjny enforcement title
t y tu ł egzekucyjny przeciw ko d łu żn iko w i executory title against the debtor
ty tu f w yko na w czy enforceable title, writ of execution
w y d a tk i egzekucyjne execution expenses
w yprzedaż z po w o du upadłości realisation of a bankrupt's assets
zająć praw a to attach rights, to seize rights
zajęcie m ajątku attachment
zajęcie p ra w attachment of rights, seizure of rights
13. ARRANGEMENT PROCEEDINGS, COMPOSITION,
PROCEEDINGS N
oddalić w n iose k o ogłoszenie upadłości to dism iss the bankruptcy petition
odzyskać p ra w o sw o bo dne go zarządzania m ajątkiem to recover the rig ht to f
adm inister one's assets
podanie upadłego o dopuszczenie do zaw arcia układu bankrupt's petition fo r
to make the arrangement
postępow anie ugod ow e voluntary arrangement
pra w o naprawcze reorganisation law, rehabilitation law
praw om ocne postano w ie nie zatw ierdzające układ valid decision approvin
arrangement
propozycja układ ow a arrangement proposal, reorganisation proposal
złożyć propozycję układ ow ą to submit / to file an arrangement proposal
restrukturyzacja restructure, restructuring
propozycja restruktu ryza cji proposal to restructure
w a ru n k i re stru ktu ryza cji terms and conditions of restructuring
rozłożenie sp ła ty długu na raty repayment of debts in instalments
ugoda {projekt układu z w ierzycielam i) scheme of arrangement, composition
ugoda pozasądowa settlement out of court, private arrangement
ugoda sądow a judicial settlement
praw om ocna ugoda sądow a final judicial settlement
układ arrangement, reorganisation
układ lik w id a c y jn y liquidation arrangement, liquidation reorganisation arra
układ z w ierzycie le m settlement / arrangement with creditors
dopuszczenie do układu admittance to the reorganisation procedure
głoso w an ie nad układem voting on the arrangement
224
l( ' e'
13. Arrangem ent proceedings, com position proceedings
moc wiążąca układu binding force of the arrangement
° Ceec*',1gs niedopuszczalność zawarcia układu inadmissibility of the adoption of the arrangement,
inadmissibility of the conclusion o f the reorganisation arrangement
przyjąć układ to adopt the arrangement
skutki układu effects of the arrangement
uchylenie układu revoking the arrangement
przyczyny uchylenia układu basis for revoking the arrangement
wniosek o uchylenie układu petition to revoke the arrangement
uchylić układ to revoke the arrangement
wykonać układ to perform an arrangement, to execute reorganisation, to reorganise
wykonanie układu performance of the arrangement, execution o f the reorganisation
zatwierdzenie układu approval of the arrangement
sądowe zatwierdzenie układu court approval of the arrangement
odmówić zatwierdzenia układu to refuse to approve the arrangement
zatwierdzić układ to approve the arrangement
zawarcie układu adoption of the arrangement
zawrzeć układ to adopt the arrangement
zmiana układu amendment to the arrangement
wniosek o zmianę układu petition to amend the arrangement
wystąpić o zmianę układu to request that the arrangement be amended
ukończenie postępowania układowego completion of the ąrrangement proceedings
ułożyć się z wierzycielam i to settle with the creditors
wzajemne dopłaty compensatory payments
reQ|y
W '\ IJli'ii HH "
*3er,r|ission d e f in it io n s
H Charakterystyka postępowania u k ła d o w e g o :
nie dochodzi do spieniężenia majątku dłużnika,
® e jest postępowaniem sądowym,
prowadzi postępowanie sąd rejonowy-sąd gospodarczy,
sąd stosuje odpowiednie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowa­
niu nieprocesowym (chyba, że postępowanie układowe stanowi inaczej),
orzeczenia sądu wydawane są w formie postanowienia.
Description of the arrangement proceedings:
the bankrupt's estate is not realised;
the arrangement proceedings are conducted in court;
-the jurisdiction
economic to conduct the arrangement proceedings lies with the district court
court;
- the provisions of the Polish Code o f Civil Procedure apply, unless the Arrangement
Proceedings Law provides otherwise;
.__~ ° ourt adjudicates by making a decision.
nQement
ł tPrzedmiotem
roszczenia: postępowania układow ego nie mogą być następujące świadczenia
podatki i optaty oraz świadczenia pieniężne, do których stosuje się przepisy ustawy
o zobowiązaniach podatkowych, z odsetkami za zwlokę i kosztami egzekucji,
225
 13. A rran ge m ent pro cee din gs, c o m p o s itio n p ro cee din gs
OBLIGATIONS, BANKRUPTCY AND REORGANISATION LAW
4 U god a stanow i um ow ę lub porozum ienie, zawarte między dłużnikiem a wierzycielem ,
2 ) należności z tytułu ubezpieczeń społecznych i obow iązkow ych ubezpieczeń majątki
na mocy którego obowiązek spłaty zadłużenia zostaje przesunięty w czasie, a w niektó­
w ych, bieżące i zaległe za rok poprzedzający otw arcie postępow ania uktadoweg0.'
ry c h przypadkach wierzyciel godzi się na obniżenie odsetek od sum y zasadniczej (E P B G
3) należności z urnow y o pracę;
4} należności z um o w y o rentę lub o dożyw ocie oraz alim enty, 1996, s. 211). ■
5) należności zabezpieczone zastawem i hipoteką; A scheme o f arra ng em en t is the term usually applied to a contract or arrangem ent en­
6) roszczenia o wydanie mienia, które w razie upadłości b yło b y wyłączone z masy te re d into by a de btor w ith his / her creditors allow ing the de btor additional tim e in

upadłości. w h ic h to repay indebtedness and in som e cases agreeing to take a reduced percentage
o f the principal am ount of the indebtedness (E P B G 1996, p. 210).
The arrangem ent proceedings m ust not concern the fo llo w in g debts:
1 ) taxes, charges and cash perform ances subject to the provisions of tax liabilities act
g Przez ugodę stro n y czynią sobie wzajem ne ustępstwa w zakresie istniejącego m iędzy
along w ith default interest and costs o f execution;
nimi stosunku praw nego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń w y n i­
2 ) dues fo r social insurance and com p ulsory pro pe rty insurance, current dues and
k a ją c y c h z tego stosunku lub zapewnić ich w ykonanie albo by uchylić spór istniejący lub
arrears fo r the year preceding the opening of arrangem ent proceedings;
mogący powstać (K C art. 917).
3 ) dues in virtue of a contract of em ploym ent;
4 ) dues on account of a contract of pension, or o f annuity or alim ony maintenance Under a co n tra ct o f se ttle m e n t the parties make m utual concessions w ith in the scope
o f a legal relationship between them in order to elim inate uncertainty as to the claims
support
5 ) dues secured by pledge and m ortgage; resulting from that relationship or to secure their perform ance or in order to evade an
6) claims fo r release of property w hich in the case of bankruptcy w o uld be excluded existing or potential dispute (P C C 1997, p. 163).
from the bankruptcy estate (P C C 1997, p. 209).

■ W po stanow ieniu o otw arciu postępowania układowego sąd wyznacza:

- sędziego komisarza,
- nadzorcę sądowego,
- term iny sprawdzenia w ierzytelności.
By the decision to open th e arrangem ent proceedings the cou rt shall:
- ap po int the judge-com m issioner,
- appoint the court executive supervisor,
- set the tim e lim its fo r verification o f claim s (PCC 1997, p. 214).

■ Propozycje układowe d łu ż n ik a o b e jm o w a ć m ogą: f

- odroczenie spłaty długów,
- rozłożenie spłaty d łu g ó w na raty,
- zmniejszenie sum y długów , z m ożliw ością rozłożenia na raty tak zmniejszonej sumy
(PPUart. 20 § 1).
The arrangement proposals o f a d e b to r m ay include:
- deferm ent o f debts;
- spreading of paym ent of debts in to instalm ents;
- reduction o f the am ount of debts, adm itting also the paym ent of a reduced amount
of debts to be spread in to instalm ents (PCC 1997, p. 212).

■ U kład
- zostaje przyjęty, gdy w yp ow ie się za nim większość głosujących wierzycieli, mających
łącznie nie m niej niż 2/3 ogólnej sum y w ierzytelności objętych postępowaniem;
- może być przez sąd uchylony, w razie naruszenia praw przez dłużnika.

The arra ng em en t
- shall be adopted if it is supported by a m a jo rity of the vo tin g creditors who hold in
aggregate not less than tw o thirds in value of the total am ount of debts entitling to
attend the m eeting;
- may be set aside by the co u rt w hen the d e btor violates the rules o f the arrangement,,

227
226
 Prawo podatkowe
Tax law

1, USTAWODAWSTWO PODATKOWE
1 . TAXATION LEGISLATION

ordynacja po da tko w a act on rules for taxation

postępowanie p o d a tko w e tax procedure
prawa karne skarb ow e fiscal penal law
prawd podatkow e tax law
przepisy praw a p o d a tko w e g o provisions on tax law
system po da tko w y tax system
ustawa podatkow a tax statute
ustawodawstwo p o d a tko w e taxation legislation

DEFINICJE
D E F IN IT IO N S

I System p o d a tk o w y obejm uje ogól podatków obow iązujących w danym czasie w da­
nym państwie, stanow iący jednolitą, w ew nętrznie spójną pod w zględem prawnym
i ekonomicznym całość (TLR 2002, s. 206).
Tax system includes all the taxes in force in a given period of tim e, in a given country,
which constitute a legally and econom ically integrated w hole (TLR 2002, p. 206).

I Postępowanie p o d a tko w e pow inno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do

organów podatkow ych (OrdPodU art. 121 §1).
Tax proceedings shall be conducted in a m anner inspiring trust in tax authorities
(AORFT 2002, p. 101).

229
TAX LAW 3. Tax lia b ilitie s

2, ORGANY PODATKOWE
2. TAX AUTHORITIES 3. TAX LIABILITIES

izba skarbow a tax chamber, treasury departm ent, treasury cham ber dokumentacja p o d a tko w a tax records
domiar p o d a tko w y surtax, additional tax
d y re k to r izby skarb ow ej tax-cham ber director
je d n o stka sam orządu te ry to ria ln e g o local governm ental unit doradca p o d a tko w y tax adviser, tax consultant
korekta p o d a tko w a tax adjustm ent
kolegium o d w o ław cze adm inistrative-review board
sam orządow e kolegium od w o ła w cze local ad m inistrative-review board obowiązek p o d a tk o w y tax obligation, chargeability o f the tax
m in is te r w ła ś c iw y do sp ra w fin a n s ó w publicznych m inister com p eten t in matters okres p o d a tko w y assessment period
opodatkować to tax, to im pose a tax
o f public finance
Najw yższa Izba K o n tro li Suprem e A udit Chamber, Suprem e Cham ber of Control opodatkowanie taxation, assessment, im position of taxes
organ o d w o ła w czy adm inistrative-review authorities opodatkowanie p o d w ó jn e double taxation
organy p o d a tko w e tax authorities umowy o unikaniu p o d w ó jn e g o o p o d a tko w a n ia double taxation agreem ents, tax treaties
reprezentow ać po da tn ika przed org an am i p o d a tk o w y m i to represent a taxpayer opodatkowanie pro gre syw ne progressive taxation
before tax authorities opodatkowanie pro po rcjon alne pro po rtiona l taxation
rada g m in y district council, gm ina's council opodatkowanie u źród ła taxation at the source
rada p o w ia tu county council, poviat council dochód od o p o d a tko w a n ia chargeable pro fit, taxable incom e, taxable pro fit
sejm ik w o je w ó d z tw a provincial council, provincial assem bly dochód podlegający o p o d a tko w a n iu assessable incom e
skarb ow ość finances podlegać o p o d a tko w a n iu to be subject to taxation, to be taxable, to be assessed to tax
urząd g m in y district office podstawa op o d a tko w a n ia taxable base, taxable am ount, basis of assessment, tax base
urząd m arszałkow ski governor's office wysokość o p o d a tko w a n ia am ount o f the tax
urząd skarbovyy tax office, tax collecting office, Incom e Revenue Service, Inland zakres o p od atkow ania scope o f taxation
Revenue(UK), revenue office zaokrąglać po dstaw ę o p o d a tko w a n ia to round the taxable base
naczelnik urzędu skarb ow ego tax-office com ptroller, head of a revenue office przedmiot op o d a tko w a n ia taxation object
urząd sta ro stw a county office pobierać / ściągać po da te k to levy a tax, to collect a tax
pobieranie / ściąganie p o d a tk ó w collection o f taxes
________________________________________ j ________ pobór podatku collection of taxes, levy
DEFINICJE zaniechać poboru po d a tku to waive the collection o f taxes
podatek tax, duty
DEFINITIONS podatek akcyzow y excise duty, excise tax
■ O rganam i p o d a tk o w y m i są urzędy skarbow e, przewodniczący zarządu jednostki samo­ podatek bezpośredni direct tax
rządu terytorialnego, izby skarbow e i samorządowe kolegia odwoławcze (OrdPodU podatek do ch o d o w y incom e tax
art. 13 § 1). podatek do cho do w y ód osób fizycznych personal incom e tax
Tax a u th o ritie s shall be ta x offices, chairs of m anagem ent boards of local governmen­ podatek do ch o d o w y od osób p ra w n ych incom e tax on legal persons, corporate
income tax
tal units, ta x cham bers and local adm inistrative-review boards (AORFT 2002, p. 24).
główny podatek d o ch o d o w y od osób p ra w n ych m ainstream corporation tax (MCT)
H N aczelnicy u rzę d ó w skarbow ych składają sprawozdania m in istrow i właściwemu do podatek g ru n to w y land tax, tax on land, real estate tax
spraw finansów publicznych (OrdPodU art, 304 § 1). podatek in fla cyjn y inflation tax
podatek kon sum p cyjny con sum p tion tax
Tax-office c o m p tro lle rs shall file reports w ith the m inister com petent in matters of pu­
podatek kościelny church tax
blic finance (AORFT 2002, p. 197).
podatek majątkowy property tax, tax on property
■ U prawnienie dotyczące podawania inform acji na tem at podatków przysługuje również Podatek naliczony in p u t tax
Prezesowi N ajw yższej Izby Kontroli. podatek o b ro to w y turno ver tax
The authorisation to make accessible inform ation relating to taxes shall also vest in the Podatek od d a row izn donation tax, gift tax (USA)
chair o f the Suprem e A u d it Chamber. Podatek od do cho dó w i zysków k a p ita ło w y c h corporation tax
Podatek od kap itału capital transactions tax
W atek od m ajątku pro pe rty tax

230 231
TAX LAW 3. Tax lia b ilitie s
podatek od nabycia p ra w w łasno ści purchase / conveyance tax 5kale p o da tko w e brackets
podatek od nieruchom ości real estate tax, real pro pe rty tax 5prawa p o d a tko w a tax case
podatek od o b ro tu nieru chom o ścia m i tax on sales o f land stawka p o d a tko w a tax rate
podatek od p a p ie ró w w a rto ś c io w y c h tax on transfer of stocks and bonds, securities tax tabela po da tko w a tax schedule, tax table
podatek od p s ó w dog licence tax, do g tax ujednolicenie p o d a tk o w e ha rm onisation o f taxes
podatek od ruchom ości / rzeczow y tax on movables usługi p o d a tko w e tax services
podatek od sam o cho dów tax on cars opłacać podatek to pay a tax
podatek od spa dkó w inheritance tax, estate tax, estate duty opływ y p o d a tko w e fiscal/tax receipts
podatek od spa dkó w i d a ro w izn inheritance and gift tax jdarzenie p o d a tko w e chargeable event
po da te k od spożycia consum ption tax zobowiązanie p o d a tko w e lax liability
podatek od spółek corporation tax bieżące zobow iązanie p o d a tko w e current tax liability
podatek od śro d k ó w tra n s p o rto w y c h transport vehicles tax ustalić / ustalać zobow iązania p o d a tk o w e to determ ine tax liabilities
podatek od św iadczenia usług tax on services wygaśnięcie zobow iązań p o d a tko w ych term ination of tax liabilities
podatek od tłu szczó w ja da lnych tax on oils and fats wysokość zobow iązania p o d a tko w e g o am ount of tax liability
podatek od to w a ró w i usług VAT, tax on goods and services zaległe zobow iązanie p o d a tko w e overdue tax liability
podatek od transa kcji tax on transactions :
po da te k od tra n s p o rtu transportation tax, du ty on transportation
podatek od w a rto ś c i dodanej od n a k ła d ó w value added tax charged on inputs
podatek od w a rto ś c i w y tw o rz o n e j output tax d e f in it io n s
podatek od w yn ag rodze ń tax on wages
podatek od zysków pro fits tax, tax on profits
I O bowiązkiem p o d a tk o w y m jest nieskonkretyzowana pow inność poniesienia przym u­
podatek od zysków ka p ita ło w y c h capital gains tax (UK) sowego świadczenia pieniężnego (OrdPodU art. 4 § 1).
I
podatek p o g łó w n y poll tax
A tax o b lig a tio n is a duty to bear a com pulsory-but-unspecified pecuniary perform ance
podatek pośred ni indirect tax (AORFT 2002, p. 21).
podatek p ro gre syw ny progressive tax
podatek ro ln y agricultural tax ■ Podatkiem jest publicznopraw ne, nieodpłatne, przym usowe oraz bezzwrotne św iad­
podatek rycza łto w y lum p-sum tax czenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa (OrdPodU art, 6 ).
podatek spadkow y inheritance tax, death duty
Tax is a public, gratuitous, com pulsory and non-refundable pecuniary perform ance for
podatek u źródła tax at source the benefit of the State Treasury (AORFT 2002, p. 21),
podatek w y ró w n a w c z y surtax, countervailing tax, equalisation of burdens
p o d a tki lokalne local taxes I Podatek od to w a ró w i usług stanow i dochód budżetu państwa (UOPOTU, art. 1).
p o d a tki m iejskie m unicipal taxation
The goods and services ta x constitutes incom e of the state budget.
obliczać podatek to calculate a tax
obow iązek p o d a tko w y tax obligation
I Podstawę op o d a tko w a n ia zaokrągla się do pełnych złotych, a kw oty podatków, odse­
data po w stan ia o b ow iązku p o d a tko w e g o tax point
tek za zwlokę oraz opłat prolongacyjnych - do pełnych dziesiątek groszy (OrdPodU
niedopełnienie o b ow iązku p o d a tko w e g o failure to fulfil a tax obligation art. 63 5 1).
podlegający p o d a tk o w i taxable, assessable
Taxable bases shall be rou nd ed to the full zloly, and am ounts o f taxes, default
podnosić p o d a tki to raise taxes
interests, and extension fees m ust be rounded to the full tenth of a zloty (AORFT 2002,
potrącić podatek to w ith h o ld a tax p. 57).
staw ka po da tku tax rate
w y m ia r podatku tax assessment I I Rok p o d a tko w y oznacza dw unastom iesięczny okres czasu, za który ustalana jest w yso­
d o d a tko w y w y m ia r supplem ental assessment kość podatków dochodow ych (TLR 2002, s, 199).
p o lityka p o d a tko w a po licy of taxation, tax / taxation policy
"Fiscal ye a r" (tax year) is a tw elve-m onth period on w hich incom e taxes are calculated
p o piw ek Ijjodatek od nadm iernych wynagrodzeń) excess p ro fit tax (TLR 2002, p. 199).
progresja p o d a tko w a progressive taxation, graduated taxation
próg p o d a tko w y tax threshold ł Stawka po da tko w a to relacja pom iędzy w ysokością podatku a podstaw ą opodatkow a­
przedział p o d a tko w y tax bracket nia (TLR 2002, s. 205).
rok p o d a tko w y fiscal year, tax year, year of assessment
"Tax rate" means the am ount of tax to the taxable base (TLR 2002, p. 205).
sam o w ym ia r self-assessment

232 233
TAX LAW
■ Zdarzenie po da tko w e oznacza fakt, którego zaistnienie spełnia warunki p r a w n e j
nieczne dla zaistnienia należności podatkow ej (77/388/EWG art. 10 RZ).
"C hargeable e ve n t" means the occurrence by virtue o f w hich the legal conditions ne
cessary for tax to becom e chargeable are fulfilled (77/388/EEC, OJ L. 145, 1 3 .6 . 1977) '
■ Zobow iązaniem p o d a tk o w y m jest wynikające z obow iązku podatkow ego zobowiąż
nie podatnika do zapłacenia podatku na rzecz Skarbu Państwa (OrdPodU art, 5),
"Tax lia b ility " is a taxpayer's obligation proceeding from the tax obligation to pay tax
for the benefit of the State Treasury (AORFT 2002, p. 21).
■ Organ podatkow y określa po d sta w ę o p o d a tko w a n ia w drodze oszacowania (OrdPody
art. 23 § 1).
A tax authority shall specify a taxa ble base through an estim ation (AORFT 2002, p, 3Q)
4 . PODATNIK, PŁATNIK I INKASENT
4. TAXPAYER, TAX REMITTER & TAX COLLECTOR
inkasent tax collector , tości 30 000 euro [UOPOTU, art. 2(25)].
osoba zobow iązana do zap ła ty po da tku person liable to pay tax
odpo w ia da ć za p o da tki to be liable for taxes
po da tn ik taxpayer, taxable person, tax bearer
po da tn ik opieszały slow taxpayer
po da tn ik podatku d o cho do w eg o personal-incom e-tax payer
m ajątek fibt(atnlka taxpayer's property
na koszt podatriika at taxpayer's expense
odpow iedzialność płatnika taxpayer's liability
p ła tn ik tax rem itter
■ ■ IjJIffiW
D E F IN IT IO N S
■ I Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca
osobow ości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we
w łaściw ym term inie organow i podatkow em u (OrdPodU art. 9).
A ta x collecto r is an individual, legal entity, or organisational unit w ith o u t legal person­
ality obliged to collect tax fro m a taxpayer and to pay the tax to a tax authority by the
appropriate deadline (AORFT 2002, p. 23).
■ Jeśli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodow ego od osób fizycznych, organ
podatkow y poinform uje spadkobierców o w ysokości dochodu (OrdPodU art. 104 §1).
If a testator was a personal-incom e-tax payer, a tax authority shall notify an heir about
the am ount of the testator's incom e (AORTF 2002, p. 89).
234
5. S e cu rin g the s a tis fa c tio n o f tax lia b ilitie s
g płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna bez osobo-
wości prawnej, obowiązana do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia
go we w łaściw ym term inie organow i podatkow em u (OrdPodU art. 8 ).
A tax re m itte r is an individual, legal entity, o r organisational unit w ith o u t legal person­
ality obliged to calculate tax, to collect tax from a taxpayer, and to pay the tax to a tax
authority by the appropriate deadline (AORFT 2002, p. 23).
podatnikiem jest każda osoba wykonująca sam odzielnie i niezależnie od miejsca za­
mieszkania działalność gospodarczą, określoną w ust. 2 , bez względu na cel czy też re­
zultaty takiej działalności (77/388/EWG RZ).
"Taxable person" means any person w ho independently carries out in any place any
econom ic'activity specified in paragraph 2 , w hatever the purpose o r results of that
activity (77/388/EEC, OJ L. 145, 13.6.1977).
0 „Mały p o d a tn ik " oznacza podatnika podatku od to w a ró w i usług:
a) u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim
roku po da tko w ym w yrażonej w złotych kw o ty od po w ia da jące j ró w n o w a rto ści
800 000 euro,
b) prowadzącego przedsiębiorstw o maklerskie, zarządzającego funduszam i p o w ie rn i­
czymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o po­
dobnym charakterze, z w yjątkiem komisu - jeżeli kwota prow izji lub innych postaci
wynagrodzenia za w ykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w po­
przednim roku podatkow ym wyrażonej w złotych kw oty odpow iadającej ró w n o w a r­
The term "sm all taxable person" refers to the goods and services taxable person:
a) whose sales value (including tax) did not exceed in the previous taxable year the PLN
equivalent of EUR 800 000;
b) who operates a brokerage undertaking, is a trust fund manager, an agent or any other
person perform ing sim ilar services, w ith the exception o f com m ission sales - if the
amount of com m ission or other form s o f consideration fo r the services perform ed
(including tax) did not exceed in the previous taxable year the PLN equivalent of EUR
30 000 [UOPOTU, art. 2(25)].
1 Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna, bez oso­
bowości prawnej ... (OrdPodU art. 7).
A taxpayer is an individual, legal entity, or organisational unit w ith o u t legal personality
... (AORTF 2002, p. 23).
5.ZABEZPIECZENIE WYKONANIA ZOBOWIĄZAŃ
PODATKOWYCH
5. SECURING THE SATISFACTION OF TAX LIABILITIES
hipoteka przym u sow a tacit m ortgage
przedmiot h ip o te ki p rzym u sow e j subject of a tacit m ortgage
spółdzielcze p ra w o do lokalu m ieszkalnego co-operative right to residential premises,
co-operative m em ber's right of ow nership of living (residential) premises
235
TAX LAW
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego co-operative right to business premises, |l0
ing co-oporative m em b er's right to business prem ises
zabezpieczenie security, securing
zabezpieczenie m ajątku dłużnika securing the de btor's assets
zabezpieczenie na m a ją tku p o da tn ika securing a taxpayer's property
zabezpieczenie należności securisation of dues
zabezpieczenie p ra w securing the rights
system zabezpieczenia p ra w system to secure the rights
zabezpieczenie w ie rz y te ln o ś c i security interest
decyzja o zabezpieczeniu decision on security
dokonać zabezpieczenia to carry out security, to secure
zasta w 1 . lien 2 . pledge
zastaw ska rb o w y tax lien
w y p is z rejestru z a s ta w ó w transcript of tax-lien register
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
ES Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka na wszyst­
kich nieruchom ościach podatnika z tytutu zobowiązań podatkowych, zwana dalej „hipo­
teką p rzym u sow ą " (OrdPodU art. 34 § 1).
A m ortgage on all o f a taxpayer's real properties shall vest in the State Treasury and
a local governm ental unit fo r tax liabilities (a 'ta c it m ortga ge ') (AORFT 2002, p. 39),
H P rzedm iotem h ip o te k i przym u sow e j jest także użytkowanie wieczyste, spółdzielcze
praw o w łasnościow e do lokalu m ieszkalnego, spółdzielcze praw o do lokalu użytkowe­
go, praw o do dom u rodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej i wierzytelność zabezpie­
czona hipoteką.
The subject of a ta c it m ortga ge m ay also include perpetual usufruct, a co-operative
right to residential prem ises, a co-operative right to business premises, a right to a sin­
gle-fam ily hom e in a housing co-operative and a claim secured by a m ortgage (AORFT
2002, p. 39).
H Zastaw skarb ow y jest skuteczny w obec każdorazowego właściciela przedmiotu zastawu
i ma pierwszeństwo przed jego wierzycielami osobistym i (OrdPodU art. 42 § 3).
A ta x lien shall be effective against any ow ne r of the subject of the tax lien, and
shall have p riority over his / her personal creditors (AORFT 2002, p. 43).
6 PŁATNOŚĆ
6. PAYMENT
deklaracja po da tko w a tax declaration
deklaracja podatku akcyzow ego excise duty declaration
sporządzić deklarację p o d a tko w ą to prepare a tax declaration
236
6. Paym ent
płożyć deklarację podatkową to subm it a tax declaration
’ s' liasa organu p o d a tko w e g o tax a u lh o rity's cashier
koniornik sądowy court execution officer, court enforcem ent officer
nadpłata excess paym ent, overpaym ent o f tax
w ysokość nadpłaty am ount of excess paym ent
pt/rot nadpłaty po da tku excess paym ent refund, tax refund
prawo do z w ro tu nadpłaty right to excess paym ent refund
„ależność am ount due
pokryć należności to cover an am ount due
0brót be zgo tó w ko w y non-cash transactions
odroczony podatek postponed tax
„ d r o c z e n ie term inu płatności podatku deferm ent o f tax
o d s e tk i za zwłokę default interest
naliczać odsetki za zwłokę to charge / to calculate default interest
„aliczanie odsetek za zwłokę calculation of default interest
' stawka odsetek za zwłokę default interest rate
opłata prolongacyjna extension fee
ustalać opłatę prolongacyjną to fix an extension fee
wpłacać opłatę prolongacyjną to pay an extension fee
wysokość opłaty prolongacyjnej extension fee am ount
potrącenie set-off, deduction
potrącenie u źródła deduction at source i
dokoiińć potrącenia to make a set-off
przedawnienie lapse
termin przedawnienia lapse period
przerwać bieg term inu przedawnienia to interrupt a lapse period
przelew transfer
polecenie przelew u transfer order
rachunek ba nko w y bank account
rachunek bankowy inkasenta tax collecto r's bank account
rachunek bankowy płatnika tax rem itter's bank account
rachunek bankowy podatnika taxpayer's bank account
rata podatku tax instalm ent
rozłożyć na raty zapłatę podatku to arrange instalm ents to pay tax
rozliczenia b e zg o tó w ko w e non-cash settlem ents
bankowe rozliczenia bezgotówkowe bank transfers
środki pieniężne pecuniary assets
termin płatności podatku tax paym ent deadline
odroczyć term in płatności podatku to defer paym ent of a tax
określić termin płatności podatku to prescribe a tax paym ent deadline
przedłużyć term in płatności podatku to extend a tax paym ent deadline
wyznaczyć te rm in p ła tn o ści po d a tku to fix a tax paym ent deadline
wpłata payment
dokonywać w płaty to make a paym ent
Wpłata gotów kowa cash paym ent
Wzór formularza w p łaty gotów kow ej standard form fo r cash payments
Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych term ination o f tax liabilities
Zaległość podatkowa tax arrears
69zekwować zaległość p o d a tko w ą to execute tax arrears
237
TAX LAW
um arzanie zaległości p o d a tko w ych cancellation of tax arrears
um orzyć zaległość p o d a tko w ą to cancel tax arrears
zaspokoić zaległość p o d a tko w ą to satisfy tax arrears
zaliczka na podatek advance-tax
7. Tax reliefs
g W przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicz-
nym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może um orzyć zaległości po da tko w e
jy[j o d se tki za zwlokę (OrdPodU art. 47 §1).
In circumstances justified by a taxpayer's im portant interest or the public interest, upon

zeznanie p o d a tko w e tax return, tax declaration a taxpayer's m otio n a tax au thority may cancel ta x arrears or default interest (AORFT
zeznanie roczne annual tax return 2002, p. 61).
zeznanie w stę p n e prelim inary tax return
znak skarb ow y duty stamp * 2a n a d p ła t ę uważa się kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku ...
(OrdPodU art. 72 § 1).
znak skarb ow y akcyzy excise-duty stamp
z w ro t na dp łaty po da tku tax rebate An amount o f overpaid tax or an am ount of non-due paid tax shall be deem ed excess
z w ro t po da tku tax refund p a y m e n t ... (AORFT 2002, p. 65).

■ Zaległością p o d a tko w ą jest podatek nie zapłacony w term inie płatności ... (OrdPodU

■.IJJIJIM M art. 51 § 11-

Tax not paid by the deadline shall be ta x arrears ... (AORFT 2002, p. 49).
D E F IN IT IO N S
g Z obow iązanie p o d a tko w e w ygasa wskutek zapłaty podatku, pobrania podatku przez
■ Bieg te rm in u przedaw nienia zawiesza się, jeśli wydanie decyzji jest uzależnione od roz- płatnika bądź inkasenta oraz przedawnienia (OrdPodU art. 59 § 1 ).
strzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ (OrdPodU art. 68 § 5).
A tax lia b ility te rm in a te s as a result of paying tax, a tax rem itter or tax collecto r collec­
A lapse perio d shall be suspended if issuance of an adm inistrative decision is contin­ ting tax and a lapse (AORFT 2002, p. 55).
gent on another authority resolving a prelim inary issue (AORFT 2002, p. 63).

■ Bieżące zobowiązania podatkow e podlegają po trą cen iu z wzajemnej, bezspornej i wy­

m agalnej w ierzytelności podatnika (OrdPodU art. 64 § 1).
Current tpx liabilities shall be set o ff from a taxpayer's m utual, uncontested and due
claim (AORFT 2002, p. 57). 7. ULGI PODATKOWE
7. TAX RELIEFS
■ N adpłata podlega z w ro to w i w terminie 30 dni od dnia wydanią decyzji (OrdPodU
art. 76' 5 1). <f
Excess p a ym e n t shall be repaid w ith in thirty days from the day o f issuance of an admi­ obniżka podatku abatem ent
nistrative decision (AORFT 2002, p. 69). odliczenie deduction
odliczenie od czegoś deduction from som ething
■ Od zaległości podatkow ych naliczane są od setki za zw łokę (OrdPodU art. 53 § 1). ulga relief
D efault in te re s t shall be charged on tax arrears (AORFT 2002, p. 51). ulga inwestycyjna investm ent relief, investm ent allowance
ulga podatkowa tax relief, tax break, tax concession, tax exem ption, tax allowance,
■ Sądy, kom o rnicy oraz notariusze są obow iązani sporządzać i przekazywać informacje tax reduction
wynikające ze zdarzeń prawnych, które mogą spow odow ać powstanie zobowiązania być uprawnionym do ulgi to be entitled to a relief
praw nego (OrdPodU art. 84 § 1). korzystać z ulgi to use a relief
Courts, c o u rt execution officers and notaries shall prepare and subm it information pro­ prawo do ulgi right to relief
ceeding from legal events that may cause tax liability to arise (AORFT 2002, p. 77). , nabyć prawo do u lg i to acquire the right to relief
utracić prawo do u lg i to lose the right to relief
■ Stawka o p ła ty pro lo nga cyjn ej w yn osi 50% stawki odsetek za zwlokę (OrdPodU art. 57
przyznać ulgę w zapłacie po d a tku to award a relief in paying tax
§ 2 ).
skorzystać z x % ulgi p o d a tko w e j to benefit from a tax reclaim of x%
The extension-fee rate shall be fifty per cent of the default interest rate (AORFT 2002,
udzielać ulg to grant reliefs
p. 53). ___________________ _
zwolnić z płacenia p o d a tk ó w to exem pt from paying taxes
■ Term in płatno ści po d a tku w yn osi 14 dni od dnia doręczenia decyzji (OrdPodU art, 104 zwolnienie ka p ita ło w e participation exem ption
§ 4). zwolniony exem pt

The ta x pa ym en t deadline shall be fourteen days from the day an administrative

decision is served (AORFT 2002, p. 89).

239
TAX LAW

D E L IC J E
D E F IN IT IO N S

H „W akacje p o d a tk o w e " oznaczają pew nego rodzaju ulgę podatkow ą stosowaną w pr2y.
Prawo celne
padku now ych przedsięwzięć gospodarczych, polegającą na zwolnieniu danego p0(|.
m iotu z obow iązku płacenia podatku docho do w eg o przez określoną ilość lat od daty
Custom s law
rozpoczęcia działalności gospodarczej (EPBG 1996, s. 231).
"Tax h o lid a y " refers to a form of tax incentive for the establishm ent of new businesses
w hereby durin g a num ber of specified years from the date of com m encem ent of busi-
ness the enterprise w ill not be subject to any taxation in respect of its profits and gains
a ris in g f r o m i t s t r a d i n g a c t i v i t i e s ( E P B G 1996, p . 2 3 0 ) .

■ O bniżka p o d a tku (ang. abatem ent) dotyczy dozw olonych potrąceń przy obliczaniu n
datku, redukujących kw otę podatku do zapfacenia (TLR 2002, s. 197).
The term "a b a te m e n t" applies to perm itted deductions when calculating a tax vvhi h 1. PRAWO CELNE
reduce the tax payable (TLR 2002, p. 197). ' C
1, C U S T O M S L A W
19 Ulga p o d a tko w a oznacza plan, opracow any i przyjęty w celu um ożliw ienia podatnikowi
uzyskania złagodzenia lub też późniejszego w ykonania obowiązku podatkowego, Plan
ten może uw zględnić korzystanie z usług „ra ju p o d a tko w e g o ", tj, państwa, którego polityka celna tariff policy
u staw odaw stw o podatkow e przewiduje niską lub zerową stopę podatku dochodowego przepisy prawa celnego custom s rules
(EPBG 1996, s. 233). układ celny, umowa celna tariff agreem ent
Tax she lter refers to a schem e w hich is designed and established to assist the tax payer unia celna customs / tariff union
in m itig atin g o r po stponing his / her tax liability. This may involve the use o f a tax havon
w h ich is a country w hose tax ju risdiction enjoys a lo w or nil rate of taxation (EPBG 1 9 9 8 ,
p . 232).

U U lg i p o d a tko w e obejm ują przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, 2. ORGANY CELNE
odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie pow oduje obniżenie pod­
stawy opodatkow ania lub w ysokości podatku (OrdPodU art. 3). 2, C U S T O M S A U T H O R I T I E S
Tax reliefs include exem ptions, deductions, reductions, o r decreases prescribed by
provisions on tax law, the application o f w h ich causes a reduction in the taxable base or snklawa celna custom s enclave, tariff enclave
in the am ount o f tax. Główny Urząd Ceł Central Office o f Customs
Prezes Głównego Urzędu Cet President of the Central Office of Customs
HI Praw o do odliczenia powstaje w m om encie, w którym odliczany podatek staje się wy­
granica celna custom s frontier
m agalny (77/388/EWG art. 17 RZ),
okrąg celny customs collecting district
The rig h t to de du ct arises at the tim e when the deductible tax becomes chargeablfl urząd celny customs office
(77/388/EEC, OJ L, 145, 13.6.1977), : dyrektor urzędu celnego head o f a custom s office
jraniczny urząd celny fro n tie r custom s office

e s e e h i
■ D E F IN IT IO N S

InOrgany celne" oznaczają organy upraw nione m.in. do stosowania przepisów prawa
celnego.

Customs a u th o ritie s' means the authorities responsible in te r alia for ap plying cus­
toms rules.
CUSTOMS LAW
■ Centralnym organem adm inistracji państw ow ej w sprawach celnych je st Prezes Głów.
nego Urzędu Ceł, nadzorowany przez M inistra Finansów.
The President o f th e C entral O ffice o f C ustom s, supervised by the Minister of Finance
is the central public administration authority with respect to customs cases (PCC1 iggg'
p. 203).
■ D yre kto ra urzędu celnego pow o łuje i odw o łuje Prezes G łów nego Urzędu Ceł.
The head o f a custom s office is appointed and rem oved by the president o f the Central
O ffice o f Custom s (PCC1 1998, p. 205).
■ Urząd celny oznacza jednostkę organizacyjną adm inistracji celnej, w której mogą zo.
stać dokonane czynności przewidziane w przepisach prawa celnego.
'C ustom s office ' means any body of custom s adm inistration at w h ich acts provided for
under the provisions o f custom s law may be perform ed iPCCl 1998, p. 11).
m m
4. Duty
The C ustom s T ariff shall com prise:
1 ) the Polish Com bined N om enclature o f Goods in Foreign Trade (PCN),
2 ) custom s rates, the m ethod, conditions and the scope of their application,
3 ) units of measure,
4 ) reduced custom s rates provided fo r under agreem ents concluded betw een the Re­
public of Poland and certain other countries o r gro up o f countries,
5 ) preferential customs rates adopted unilaterally by the Republic o f Poland w ith respect
to certain other countries, a gro up o f countries, o r regions (PCC1 1998, p. 21-23).
g Klasyfikację to w a ró w w taryfie celnej określa koci ta ry fy celnej.
The classification of goods in the Customs Tariff shall be determ ined by the custom s
ta riff code (PCC 1 1998: 23).
---------------------------------------------- _ — ---- —_
w m

4. DUTY
3, TARYFA CELNA
bariera celna ta riff w all
3 . C U S T O M S T A R IF F
zniesienie b a rie r celnych rem oval of tariff walls
mieść bariery celne to rem ove tariff w alls
kalkulacyjny, assessment cło duty, excise, tariff
elem e nt kalkula cyjn y assessment factor cło ad valorem , od w a rto ś c i ad valorem duty
no m en klatura celna nom enclature list cło agrarne agricultural duties
Polska Scalona N om enklatura T ow arow a Handlu Zagranicznego Polish Combined No- cło antydum pingow e an ti-dum ping tariff
m enclhture of Goods in Foreign Trade J cło autonom iczne autonom ous tariff
śro d ki ta fy fo w 4 tariff measures ! cło dyferencyjne differential tariff
ta ryfa celna custom s tariff cło konwencyjne / um o w n e conventional tariff
kod ta ry fy celnej assessment factor clo mieszane m ixed duty, com pound duty
pozycja ta ry fy celnej ta riff item cło ochronne protective tariff
u sta naw iać ta ryfę celną to establish the custom s tariff clo odw etow e retaliatory tariff, retaliation tariff
Taryfa Celna W sp ó ln o t Europejskich Customs Tariff of the European Communities cło preferencyjne preferential tariff
U kład O gó lny w spra w ie Taryf C elnych i Handlu General A greem ent on Tariffs and Trade clo prohibicyjne p ro h ib itive tariff
cło przyw ozowe im p ort duty, entrance duty
cło skarbowe / fiskalne revenue duty
d e f in ic j e eto specyficzne specific duty
cło tranzytowe transit duty
D E F IN IT IO N S
clo ważone, staw ka celna ważona w e igh ted tariff
U Taryfa celna o b e jm u je : clo w yrów naw cze com pensation duty
1) Polską Scaloną Nom enklaturę Towarową Handlu Zagranicznego PCN, clo wyw ozow e e xp o rt duty, du ty on exp ort
2) s ta w k i celne, sp o s ó b , w a ru n k i i zakres ich sto so w a n ia , tło zasadnicze / p o d s ta w o w e basic tariff
3 ) jednostki miar, tlo 2wrotne, z w ro t cła w y w o z o w e g o , prem ia e ksp o rto w a drawback
4) o b n iż o n e sta w ki ce ln e o k re ś lo n e w u m o w a c h z a w a rtych przez R zeczpospolitą Polski)
obłożyć to w a r cłem to clap duty on goods
z niektórym i krajami lub grupam i krajów, . °f>niżyć cła to reduce tariffs
5) p re fe re n c y jn e sta w ki celne p rzyję te je d n o s tro n n ie przez R ze czpospolitą Polską W Od*
Wenie, uiszczenie cła clearance, clearing
niesieniu do niektórych krajów, grup krajów lub regionów.
oclić to elear
pobierać, ściągać cła to collect / to levy a duty

242 243
CUSTOMS LAW 5. G oods

podw yższyć cła to increase tariffs

uiszczać eta to pay a duty
0 S M 3 M
D EFIN ITIO N S
u sta n o w ić eta to establish duties

Tow aram i p o c h o d z ą c y m i z d a n e g o kraju są tow ary całkow icie tam uzyskane lub w y ­
produkowane.
Goods o rig in a tin g in a given c o u n try shall be those w h o lly obtained or produced in
,hat country (PCC1 1998, p. 25).

0 Towaram i p rzyw o żo n ym i są tow ary objęte procedurą zawieszającą oraz towary, które
5. G O O D S
w ramach uszlachetniania czynnego z zastosowaniem system u cel zw rotnych, podda­
ne zostały form alnościom dopuszczenia do ob rotu oraz form alnościom określonym
ew idencja to w a ró w records of goods w art. 125.
p ro w a dzić ew idencję to w a ró w to keep records o f goods "Im p o rt g o o d s " means goods placed under a suspensive procedure and goods which,
klasyfikacja to w a ró w classification of goods under the inw ard-processing procedure have undergone the form alities fo r release for
kraj pochodzenia country of origin free circulation and the form alities provided fo r in A rticle 125.
pochodzenie to w a ró w origin o f goods, provenance
d o w ó d pochodzenia to w a ró w p ro o f o f the origin o f goods | Towary k ra jo w e oznaczają 1) tow ary całkow icie uzyskane lub w yp rod ukow an e na p o l­
niepreferencyjne pochodzenie non-preferential origin skim obszarze celnym bez udziału to w a ró w przyw iezionych spoza polskiego obszaru
celnego 2 ) tow a ry przywiezione spoza polskiego obszaru celnego i dopuszczone do
preferencyjne pochodzenie preferential origin
obrotu 3) tow ary uzyskane lub w yp rod ukow an e na polskim obszarze celnym z tow arów
ś w ia d e c tw o pochodzenia certificate of origin
określonych w 2 ) lub z to w a ró w określonych w 1 ) i 2 ).
ustalić pochodzenie to w a ró w to determ ine the origin of goods
p ro d u k t product, m erchandise "Dom estic g o o d s" means 1) goods w h o lly obtained or próducetfl in the Polish custom s
territory, w ith o u t utilising any goods im p orted from outside the Polish custom s territory
p ro d u k t m in eralny m ineral product
2) goods im p orted from outside the Polish custom s te rrito ry ancl released for circulation
p ro d u k t ro ślin n y vegetable product
3) goods obtained or produced in the Polish custom s territory, either from the goods
p ro d u k t uzyskany przez p o lo w a n ie product of hunting referred to in 2) o r from the goods referred to in 1 ) and 2) (PCC1 1998, p. 1 1 ).
p ro d u k t uzyskany przez ry b o łó w s tw o product of fishing
p ro d u k t w y d o b y ty z dna m orskiego product extracted from the seabed | Towary pow inny być rozładowane lub przeładowane ze środka transportu, na którym
p ro d u k t w y d o b y ty z w n ę trza ziem i product extracted from the subsoil się znajdują, wyłącznie po uzyskaniu pozwolenia organów celnych.
status celny customs status Goods shall be loaded or transhipped from the means of transp ort carrying them solely
ś w ia d e c tw o potw ie rdzające pochodzenie to w a ró w certificate of origin of goods with the perm ission of the custom s authorities.
to w a r goods
to w a r e k w iw a le n tn y equivalent goods 1 Towary pow racające to towary, które przed w yprow adzeniem poza polski obszar celny
to w a r id en tyczn y identical goods były tow aram i krajow ym i i w term inie 3 lat od dnia ich w yprow adzenia są pow rotnie
to w a r k ra jo w y dom estic goods wprowadzane i dopuszczane do obrotu na polskim obszarze celnym .
to w a r pochodzący z danego kraju goods originating in a given country Returned goods are defined as goods w hich were dom estic goods p rior to being re­
to w a r p o d o b n y sim ilar goods moved from the Polish custom s territory and w hich, w ith in three years from the day
to w a r pow racający returned goods of their rem oval, are reintroduced and released fo r circulation in the Polish customs ter­
to w a r przyw o żo n y im p ort goods ritory (PCC1 1998, p. 147).
to w a r skła do w an y czasow o goods in tem porary storage
to w a r te g o samego rodzaju i ga tunku goods of the same quality and kind 1 Towary przedstawione organom celnym nabywają z chw ilą ich przedstawienia status
to w a r w stanie niezm ienionym goods in the unaltered state tow arów skła do w an ych czasow o do czasu nadania im przeznaczenia celnego.
to w a r w y w o ż o n y export goods Until such tim e as they are assigned a custom s-approved treatm ent or use, the goods
to w a r w y w o ż o n y czasow o tem po rary export goods presented to the custom s authority shall, fo llo w in g such presentation, have the status
w a rto ś ć celna to w a ró w custom s value of goods of goods in te m p o ra ry storage.
usta lić w a rto ś ć celną to w a ró w to determ ine the custom s value of goods
I Towary w stanie niezm ie nionym oznaczają tow a ry przywożone, które w ramach proce­
w a rto ś ć ha nd low a to w a ró w marketable quality of goods.,'
dury uszlachetniania czynnego lub przetwarzania pod kontrolą celną nie zostały podda­
w a rto ść kalkulo w a na com puted value
ne żadnym fo rm o m uszlachetniania bądź przetwarzania.
w a rto ść transakcyjna transaction value

244 245
CUSTOMS LAW 7. C u sto m s-ap prove d treatm e nt o r use
"G o o d s in th e u n a lte re d s ta te " m eans g o o d s w h ic h , u n d e r th e in w a rd process'
cedure o r the procedure fo r processing u n d e r c u s to m s c o n tro l, have undr>
form o f refin in g o r processing (PCC1 1998, p. 79). r'Jorie il0 D EF IN IT IO N S .

■ Nie w licza się do w a rto ś c i celne j na stępu ją cych k o s z tó w , o ile m ożna je w/yoc|rętm.. I f D e k la ra c ja skrócona zostaje złożona wraz z przedstawieniem tow a rów organom celnym,
z ceny faktycznie zapłaconej lub należnej.
i The sum m ary de cla ration shall be lodged once the goods have been presented to cus­
Provided that they are sho w n separately fro m the p ric e a c tu a lly p a id o r payable, the f0| toms authority.
lo w in g shall not be in clud ed in the c u s to m s v a lu e (CCC)-________________
0 Organ celny może w każdym czasie zażądać rozład ow a nia i rozp ako w an ia tow a rów
■ S ta tu s c e ln y oznacza określenie to w a ru ja ko k ra jo w e g o lu b n ie kra jo w e g o . w celu ich zbadania lu b przeprowadzenia rew izji celnej.
"C u sto m s sta tu s " means the qu a lifica tio n o f g o o d s as d o m e s tic o r non-domestic The custorps au thority may at any tim e require goods to be unloaded and unpacked
(PCC1 1998, p. 11). ____________ ____________________ (or the purpose o f carrying out inspection or custom s exam ination o f such goods
(PCC1 1998, p. 51).
■ W artość celną to w a ró w określa się w celu ustalenia k w o ty w yn ikające j z długu celnego
oraz innych należności p obieranych przez organ celny, ja k row m ez stosowania środków
0 procedura w y w o z u pozwala na w yprow adzenie tow aru krajowego poza polski obszar
polityki handlow ej. celny.
The customs value of goods shall be determ ined fo r the purpose o f establishing the amount
The e xp o rta tio n procedure allow s dom estic goods to be rem oved fro m the Polish
resulting from a customs debt and other charges collected by customs authority, and for
customs te rrito ry (PCC1 1998, p. 123).
the purpose of applying the commercial policy m easures (PCC1 1998, p. 29).

0 Towary mogą być w p ro w a d z o n e lu b w y p ro w a d z o n e z polskiego obszaru celnego

przez otwarte przejścia graniczne.
Goods may be in tro d u ce d in to o r rem oved fro m the Polish custom s te rrito ry through
6, WPROWADZENIE TOWARÓW open border crossing-points (PCC1 1998, p. 45).

6 . IN T R O D U C T IO N OF G O O DS 0 Towary przedstawione organom celnym nabywają z chw ilą ich przedstawienia status
towarów składow anych czasowo do czasu nadania im przeznaczenia celnego.
cofać to w a r to retract goods ( Until such tim e as they are assigned a custo m s-a pp roved tre a tm e n t o r use, the goods
czasowe skła do w an ie to w a ró w tem po rary storage o f g o o d s <1 presented to custom s shall, fo llo w in g such presentation, have the status o f goods in
temporary storage.
deklaracja skrócona sum m ary declaration
dostarczyć to w a r to convey goods, to deliver goods
| Towary przedstawione organow i celnem u po w in n y otrzym ać przeznaczenie celne do ­
droga celna custom s-designated route
puszczalne dla tych towarów .
obszar celny custom s te rrito ry
w p ro w a d z ić / w p ro w a d z a ć to w a ry na obszar celny to in tro d u c e go od s into the customs Goods presented to the custom s authority shall be assigned a custom s-approved
territory treatm ent o r use authorised fo r such goods (PCC1 1998, p. 51).
w y p ro w a d z ić / w y p ro w a d z a ć to w a ry z obszaru c e ln e g o to re m o v e goods from
the custom s territory
sk ła d o w a n ie storage
m iejsce skła do w an ia place o f storage
p o rt celny po rt of entry
p rze dstaw ić to w a ry to present goods
p rze d sta w ić to w a ry o rg a n o w i celnem u to present g o od s to the custo m s authority 7, C U S T O M S - A P P R O V E D T R E A T M E N T O R U S E
p rze ła dow ać to w a ry to tranship the goods
przeładunek transhipm ent
dopuszczenie do o b ro tu release for free circulation
przepadek to w a ró w forfeiture of goods
dopuścić do o b ro tu z zasto sow a nie m x s ta w k i celnej to release fo r circulation at
rozład ow a ć to w a ry to unload the goods a x customs rate
rozładunek to w a ró w unloading o f goods
dozór celny custom s supervision
w p ro w a d z e n ie to w a ró w in tro du ction of goods
procedura celna custom s procedure
nielegalne w p ro w a d z e n ie tow arów illegćil in tro d u ctio n o f go od s
procedura zawieszająca suspensive procedure
w y w ó z exportation
przeznaczenie celne custom s-approved treatm ent or use
c zaso w y w yw óz tem po rary exportation

246 247
CUSTOMS LAW 8. C ustom s pro ced ure
nadać / nadawać przeznaczenie celne to assign a custom s-approved treatm ent or use
o trzym ać przeznaczenie celne to be assigned a custom s-approved treatm ent or Lme
8, PROCEDURA CELNA
zgłoszenie celne custom s declaration 8. C U S T O M S P R O C E D U R E
dokonać k o n tro li zgłoszenia celnego to inspect a custom s declaration
przyjąć zgłoszenie celne to accept a custom s declaration
un ie w ażn ić zgłoszenie celne to invalidate a custom s declaration jjeHlaracja, ośw iadczenie declaration
deklaracja celna custom s declaration
deklaracja celna w y w o z o w a declaration outw ards
■ r c m p f ia a - — formalności celne custom s procedures, custom s form alities
dokonywać form alno ści celnych to attend to the custom s form alities
D E F IN IT IO N S upraszczać fo rm a ln o ści celne to sim p lify the custom s procedure
główny zob ow iąza ny principal
U Zgłoszenie celne oznacza czynność, poprzez którą osoba wyraża w wym aganej formie
miejsce przeznaczenia place of destination
I w określony osób, zam iar objęcia tow aru określoną procedurą celną.
pierwsze m iejsce przeznaczenia first place o f destination
"C ustom s de cla ration " m eans the act w hereby a person indicates in the prescribed form obróbka to w a ró w w orking of goods
and manner a w ish to place goods under a given custom s procedure (PCC1 1998, p. 1 1 ).
odprawa adm ission
kwit od pra w y celnej custom s receipt
H Dopuszczenie do o b ro tu nadaje to w a ro w i niew sp ólno to w em u status celny towaru
w spólnotow ego. odprawa czasowa tem porary adm ission
pozwolenie na o d pra w ę czasową authorisation fo r tem po rary adm ission
Release fo r free circu la tio n shall confer on no n-C om m un ity goods the customs status
procedura o d p ra w y czasow ej tem po rary adm ission procedure
of C om m unity goods.
procedura celna custom s procedure
H Niektóre tow a ry są dopuszczone do o b ro tu z zasto sow a nie m ze ro w e j lu b obniżonej gospodarcza procedura celna custom s procedure w ith eco rto m tajm p act
s ta w k i celnej ze względu na ich przeznaczenie. objf|ć|towary procedurą celną to place goods under a custom s procedure
Some goods are released fo r c irc u la tio n a t a zero o r reduced custo m s rate on account zgłosić to w a r do procedury celnej to declare goods fo r a custom s procedure
procedura uproszczona sim plified procedure
of their end-use. ______ _________________________
procedura zawieszająca suspensive procedure
IS Towary przedstawione org an ow i celnem u po w in ny otrzym ać przeznaczenie celne produkt kom pensacyjny com pensating product
dopuszczalne dla tych tow arów . produkt'przetw orzony processed product
Goods presented to the custom s a u th o rity shall be assigned a customs-approved przetwarzanie processing
tre a tm e n t o r use authorised for such goods (PCC1 1998, p. 51). przetwarzanie pod ko n tro lą celną processing under custom s supervision
przetwarzanie to w a r ó w processing o f goods
■ D ozór celny oznacza w szelkie działania po d e jm o w a n e przez organ celny w celu system ceł zw ro tn y c h drawback system
zapewnienia przestrzegania prze pisów prawa celnego oraz innych przepisów od­ tranzyt transit
noszących się do to w a ró w przyw ożo nych na polski obszar celny lub z niego wy­ tranzyt w e w n ę trzn y internal transit
w ożonych. tranzyt zew nę trzn y external transit
"C ustom s sup ervision " m eans any action taken by the custom s authority with a view procedura tra n z y tu transit procedure
to ensuring com pliance w ith the provisions o f the custom s law and other regulations uszlachetnianie refining, processing
applicable to goods being im p orted or exported fro m the Polish customs territory
uszlachetnianie bierne outw ard-processing
(PCC1 1998, p. 6 ).
uszlachetnianie czynne inw ard-processing
■ Towary w prow adzone na obszar celny W spólnoty podlegają, od c h w ili ich wprowadze­ pozwolenie na uszlachetnianie refining authorisation
proces uszlachetniania refining operation
nia, do zoro w i celnemu.
uzupełniający proces uszlachetniania additional refining operation
Goods brought into the custom s territory of the C o m m unity shall, fro m the time of their
współczynnik p ro d u k ty w n o ś c i rate of yield
entry, be subject to custo m s supervision.
ogłaszający declarant
zgłosić to w a ry do o d p ra w y celnej to declare goods
głoszenie declaration
zgłoszenie celne custom s declaration
zgłoszenie ustne oral declaration
zgłoszenie pisem ne declaration in w riting

248 249
CUSTOMS LAW 8. C u sto m s pro ced ure

zgłoszenie uproszczone sim plified declaration
dokonać zgłoszenia to make a custom s declaration
fo rm a zgłoszenia form o f declaration
ko n tro la zgłoszenia celnego inspection o f a custom s declaration
przyjąć zgłoszenie celne to accept a custom s declaration
sp ro sto w a ć zgłoszenie to amend the declaration
s p ro sto w a n ie zgłoszenia am endm ent to the declaration
uniew ażnić zgłoszenie to invalidate a custom s declaration
unie w ażn ie nie zgłoszenia invalidation of the declaration
uznać zgłoszenie za p ra w id ło w e to recognise the declaration to be correct
w e ryfikacja zgłoszenia verification of the declaration
w e ry fik o w a ć zgłoszenie to verify the declaration
złożyć ośw iadczenie to make a declaration
zw a lniać to release
zw a lniać to w a ry to release goods
zw o ln ie n ie to w a ró w release of goods
DEFINICJE
The principal means the person w ho him self or through an authorised representative
|ias expressed, in the custom s declaration, his / her intention to perform obligations
prescribed by the transit procedure (PCC1 1998, p. 85).
g Każdy towar, który ma być o b ję ty procedurą celną, pow inien zostać zgłoszony do tej
procedury.
All goods intended to be placed under a custom s procedure shall be covered by a dec­
laration fo r th a t custom s procedure (PCC1 1998, p. 59).
0 Określenie „p ro ce d u ra zaw iesza ją ca" odnosi się, w w ypadku to w a ró w niekrajo-
wych, do następujących pro ced ur: tranzytu, składu celnego, uszlachetniania czynne­
go podlegającego system ow i zawieszeń, przetwarzania pod kontrolą celną i od pra w y
czasowej:'
The term "suspensive procedure" is applicable, in the case of non-dom estic goods, to
transit, custom s warehousing, inw ard processing in the fo rm of a system of suspen­
sion, processing under custom s supervision and tem po rary adm ission.
| procedura tra n zytu pozwala na przemieszczanie z jednego do drugiego miejsca znaj­
dującego się na polskim obszarze celnym to w a ró w niekrajow ych niepodlegających na­
leżnościom celnym przyw ozow ym .

D E F IN IT IO N S The tra n s it procedure allow s the m ovem ent of non-dom estic goods w hich are not sub­
ject to im p ort custom s duties from one point to another w ith in the Polish territory.
■ „Procedura celna" oznacza
a) dopuszczenie do obrotu; | Procedura uszlachetniania biernego pozwala dokonyw ać czasowego w yw ozu to w a ­
b) tranzyt; rów krajowych poza polski obszar celny w celu poddania ich procesom uszlachetniania
c) skład celny; oraz dopuszczenia pro du któ w pow stałych w w yniku tych procesów do obrotu, z całko­
d) uszlachetnianie czynne; witym lub częściowym zw olnieniem od cła.
e) przetwarzanie pod kontrolą celną; , The ou tw ard -proce ssin g procedure allow s dom estic goods to be exported tem porarily
f) odprawa czasowa; f from the Polish custom s te rrito ry in order to undergo refining operations and the pro­
g) usilaęhethianie bierne; ducts resulting from those operations to be released fo r circulation w ith total or partial
h) wywóz. ! relief from duty (PCC1 1998, p. 115).
"C ustom s pro ced ure" means:
a) release for free circulation; | Procedury uproszczone dla procedury tranzytu w sp ó ln o to w e g o określane są zgodnie
b) transit; z procedurą Kom itetu.
c) customs warehousing; Special sim p lifie d;pro ced ures fo r the C om m unity transit procedure shall be laid dow n
dj inward-processing; in accordance w ith the com m ittee procedure.
e) processing under customs control;
f) temporary admission; I Procesy uszlachetniania obejm ują m .in.:
g) outward-processing; 1 ) obróbkę tow arów , w tym składanie, montaż lub instalowanie ich w innych towarach;
h) exportation. 2) przetwarzanie tow arów ;
3) naprawę tow arów , w tym ich odnaw ianie i porządkowanie.
H „Z głaszający" oznacza osobę, która dokonuje zgłoszenia celnego we własnym imieniu
Refining op era tions include:
na swoją rzecz, we własnym imieniu na cudzą rzecz, albo osobę, w której imieniu do­
1 ) the w orking o f goods, including constructing or assem bling them or attaching them
konuje się zgłoszenia celnego.
to other goods;
"Declarant" means the person making the customs declaration in his / her own name 2) the processing of goods;
and on h is/h e r own behalf, in his / her own name but on behalf of another, or the person 3) the repair o f goods, includ in g renovating them or p u ttin g them in ord er (PCC1
in whose name the customs declaration is made (PCC1 1998, p. 11). 1998, p. 99).

■ G łó w n y zob ow iąza ny to osoba, która sama lub za pośrednictwem upoważnionego

przedstawiciela, przez zgłoszenie celne, wyraziła wolę wykonania obowiązków prza-
widzianych procedurą tranzytu.

250 251
CUSTOMS LAW 10. R epre sentatio n in c u sto m s cases

■ Stosowanie procedury uproszczonej polega na upraszczaniu czynności niezberT '''' "~"lny skfad free warehouse
do objęcia to w a ró w procedurą celną. " nYch ^prowadzić to w a r do składu celnego to introduce goods into the custom s warehouse
A sim p lifie d procedure consists in sim p lifyin g the acts necessary for placing t w ypro w adzić to w a r ze składu celnego to rem ove the goods from the custom s warehouse
under a custom s procedure. 9°°ds jlożyć tow a ry w składzie celnym to store goods in a custom s warehouse
Idadowanie storage
H Zgłoszenie uproszczone, dokum ent handlow y lub urzędowy bądź wpis do ewid zasowe składow anie tem porary storage
muszą zawierać elem enty niezbędne do identyfikacji to w a ró w (UKC). ni® „ k r e s składowania period of storage

The sim p lifie d declaration, com m ercial or adm inistrative docum ent or entry in tha spedytor forw arder
cords must contain at least the particulars necessary for identification of the goods (CCC**

H „P ierw sze m iejsce przeznaczenia" oznacza m iejsce oznaczone w liście przewozowy

lub jakim kolw iek innym dokum encie przew ozow ym , na podstaw ie którego towary s
przywożone do kraju przeznaczenia. W braku takich wskazań, pierwszym miejscem
przeznaczenia jest m iejsce, w którym nastąpi) pierwszy przeładunek w tym krain
(77/388/EWG art. 11 RZ). 1 g Składem ce ln ym jest miejsce określone w pozw oleniu w yd an ym przez organ celny,
"F irs t place o f d e s tin a tio n " means the place m entioned on the consignment note or
any other docum ent by means o f w h ich the go od s'a re im p orted into the importina
M em ber State. In the absence of such an indication, the firs t place of destination is to
be taken to be the place o f the first transfer o f cargo into the im porting Member State
(77/388/EEC, OJ L. 145, 13.6.1977).
D EFIN ITIO N S
podlegające dozorow i celnem u i kontroli celnej, w którym tow a ry mogą być składow a­
ne zgodnie z ustalonym i warunkam i.
“Customs w a reh ouse " means any place w h ich is specified in the authorisation issued
by the custom s authority and is subject to custom s supervision and control, and where
goods may be stored in accordance w ith the prescribed con ditions (PCC1 1998, p. 87).

■ „Z w o ln ie n ie to w a ró w " oznacza czynność organu celnego um ożliwiającą użycie towa­

rów w celach określonych przez procedurę celną, jaką zostały objęte.
"Release o f goods" means the act perform ed by the custom s authority permitting the
use of goods for the purposes prescribed by the custom s procedure under which they 10. PRZEDSTAWICIELSTWO W SPRAWACH CELNYCH
have been placed (PCC1 1998, p. 13).
10. R E P R E S E N T A T IO N IN C U S T O M S C A S E S

agencja celna custom s agency

prowadzić agencję celną to operate a custom s agency
kaucja gw arancyjna guaranty deposit
koncesja na pro w a dzen ie agencji celnej licence to operate a custom s agency
9. CUSTO M S W AREHO USE
cofać / cofnąć koncesję na pro w a dzen ie agencji celnej to revoke a licence to operate
a customs agency
dom skła d o w y warehouse wydać / w yd a w a ć koncesję na pro w a dzen ie agencji celnej to grant a licence to operate
magazyn celny custom s storage facility a customs agency
przyjąć to w a ry do m agazynu celnego to accept goods into a custom s storage facility przedstawicielstwo representation
m iejsce w y s y łk i place of dispatch prawo prze dstaw icie lstw a right of representation
prze d się b io rstw o prze w o zo w e carrier
prze d się b io rstw o spedycyjne forw a rdin g agent
p rze w o źnik carrier DEFINICJE
skfad warehouse D E F IN IT IO N S
skład celny custom s warehouse
skład celny p ry w a tn y private custom s warehouse 1 Agencja celna może dokonyw ać następujących czynności:
skład celny pu bliczny public custom s warehouse 1 ) badać tow a ry i pobierać ich próbki przed dokonaniem zgłoszenia celnego;
osoba prow adząca skład celny w arehouse keeper 2) przygotow ywać niezbędne dokum enty i dokonyw ać zgłoszenia celnego;
procedura składu celnego custom s w arehousing procedure 3) uiszczać należności celne przyw ozowe lub celne w yw ozow e oraz inne opłaty;
p ro w a d zić skład celny to operate a custom s warehouse 4) podejm ować tow a ry po ich zw olnieniu;
rodzaj składu type of warehouse 5) składać zabezpieczenie kw oty wynikającej z długu celnego;

252 253
CUSTOMS LAW 11. C u sto m s c o n tro l

6 ) w nosić odw ołania i inne w nioski podlegające rozpatrzeniu przez organy celne
A c u s to m s a g e n c y may do the fo llo w in g acts: D E F IN IT IO N S ,
1 ) exam ine goods and take sam ples before a custom s declaration is made;
2 ) prepare the necessary docum ents and make a custom s declaration; m Kontrola ce ln a oznacza w ykonyw anie czynności w ramach dozoru celnego, w szczegól­
3 ) pay im p ort or exp ort duties and other charges; ności takich jak:
4 ) collect goods after their release; _ rewizja celna towarów ,
5 ) provide security for the am ount resulting from a custom s debt; _ nakładanie i sprawdzanie zamknięć celnych,
6 ) lodge appeals and other m otions subject to determ ination by the customs author' _ przeszukiwanie osób i pomieszczeń,
ties (PCC1 1998, p. 191). '' _ konwój celny,
_ strzeżenie towarów ,
■ P rze d sta w icie lstw o może być: bezpośrednie, w tym przypadku przedstawiciel działa _ kontrola w ym aganych do kum e ntów i ich autentyczności,
w im ieniu i na rzecz innej osoby, lub pośrednie, w tym przypadku przedstawiciel działa _ kontrola innych do kum e ntów i kontrola księgowości osób,
we w łasnym im ieniu, lecz na rzecz innej osoby (UKC). _ kontrola bagaży i innych to w a ró w przewożonych przez osoby.
Representation m ay be: direct, in w h ich case the representative shall act in the name of
"Custom s co n tro l" means the perform ance of specific acts w ith in the fram ew ork of
and on behalf of another person, or indirect, in w hich case the representative shall act in customs supervision, including in particular:
his ow n name but on behalf of another person (CCC).
_ customs exam ination of goods;
_ affixing and inspecting custom s seals;
_ searching persons and prem ises;
_ customs convoys;
- guarding goods;
11, KONTROLA CELNA - verifying the required docum ents and their authenticity;
- examining other docum ents, inspecting the accounts of persons;
11. CUSTO M S CO NTRO L - (stopping and inspecting means of transport;) inspecting luggage and other goods
carried by persons (PCC1 1998, p. 9).

to ż s a m o ś ć to w a ru id en tity o f goods
| Po przedstawieniu to w a ró w , a przed nadaniem tym tow a rom w łaściw ego przeznacze­
u s ta lić to ż s a m o ś ć to w a ru to establish the id en tity of goods nia celnego, m ogą one, za zgodą organu celnego, zostać zbadane.
badać to w a ry to inspect goods >
Once goods have been presented but before they are assigned a custom s-approved
b a d an ie to w a ró w inspection o f goods f
treatment or use, such goods may be inspected w ith perm ission fro m the custom s au­
ko n tro la inspection, control
thority (PCC1 1998, p. 49).
p rze p ro w a d za ć ko n tro lę to inspect
pieczęć stamp 1 „Rewizja celna" oznacza ustalenie rodzaju, ilości, stanu tow aru oraz, w razie potrzeby,
p lo m b a lead seal ocena w artości celnej.
nałożyć plom bę to affix the seal
"Customs exam ination" means the determination of the kind, quality and the condition of
z e rw a ć p lo m b ę to break the seal goods and, if necessary, the assessment of the customs value of goods (PCC1 1998, p. 11).
p lo m b o w a n ie custom s sealing
próbka sample I Zamknięcia celne oznaczają plom by, pieczęcie, lub inne znaki urzędowe nakładane
pobrać p ró b ki to take samples, to sample przez polski organ celny lub inne upow ażnione do tego polskie jednostki organizacyjne
rew izja exam ination na towary, pomieszczenia, składy celne, magazyny celne, środki przewozowe lub ich
rew izja celna custom s exam ination części, a także nakładane przez organy celne państw obcych lub przez osoby up ow a­
d o d a tko w a rew izja celna additional custom s exam ination żnione przez te organy na towary, środki przewozowe lub ich części.
przejść rew izję celną to undergo custom s exam ination "Customs seals" means lead seals, stamps or other official marks affixed by a Polish
status celny custom s status customs au thority or any other Polish body authorised to do so, to goods, premises,
zam knięcie celne custom s seal customs warehouses, custom s storage facilities, means of transport or their parts, as
znak urzę do w y official mark well as those affixed by custom s authorities of foreign states or by persons authorised
to do so by these authorities, to goods, means of transport or the ir parts (PCC1 1998,
P. 11).

254 255
CUSTOMS LAW 13. R elief fro m d u ty and free zones
£ Należności celne p rzyw o zo w e oznaczają eta oraz inne op ła ty związane z przywozem
12. DŁUG to w a r ó w .

12. C U S T O M S D E B T & O T H E R C H A R G E S "Import c u s to m s d u tie s" means custom s duties and other charges related to the
im portation of goods (PCC1 1998, p. 9).

dług celny customs debt £ N ależno ści celn e p rzy w o z o w e są w y m a g a ln e w e dłu g stanu tow a rów oraz je go w a r­
obliczyć d łu g celny to calculate a custom s debt tości.
w ygaśnięcie dftig u celnego extinction of a custom s debt Import d u tie s are due an d p a ya b le according to the state o f goods and their customs
zaplata długu celnego paym ent of a custom s debt value (PCC1 1998, p. 77).
fa ktu ra celna custom s invoice
k w o ta w ynikająca z d łu g u celnego am ount resulting from a custom s debt f N ależno ści celn e w y w o z o w e oznaczają cla oraz inne op ła ty związane z w yw ozem
należność am ount due towarów.
należności celne p rzyw o zo w e im p o rt custom s duties "Export c u s to m s d u ties" means custom s duties and other charges related to the e xp or­
należności celne w y w o z o w e export custom s duties tation of goods {PCC1 1998, p. 9).
k w o ta należności celnych am ount o f custom s duties
zarejestrow ać k w o tę należności celnych to register the am ount of duty I Zab e zp ieczen ie może zostać złożone:
uiszczać należność celną to pay the duty 1 ) w form ie depozytu w gotów ce,
opłata fee, charge
2) w form ie gwarancji,
opłata m anipulacyjna adm inistration fee 3) w postaci do kum e ntów gw arancyjnych przewidzianych w um owach międzyna­
rodowych.
staw ka o p ła t m an ip ula cyjnych rate of adm inistration fees
pobierać op ła tę m anipulacyjną to charge an adm inistration fee Security may be provided:
w a rto ść celna to w a ró w custom s value of goods 1 ) ,by a cash deposit, ! '<
obniżyć w a rto ść celną to reduce the custom s value 2)|by a guarantee,
w ym agalne należności celne p rzyw o zo w e due and payable im p o rt duties 3) in the fo rm of guarantee docum ents prescribed by international agreem ents (PCC1
1998, p. 155).
zabezpieczenie security
zabezpieczenie generalne com prehensive security
zabezpieczenie rycza łto w e flat-rate security
złożyć zabezpieczenie to provide security, to provide a guarantee
zw o lnien ie od złożenia zabezpieczenia release from the obligation to provide security,
guarantee waiver 13. ZWOLNIENIE OD CŁA I WOLNE OBSZARY CELNE
13. R E L I E F F R O M DUTY AN D FREE Z O N E S

B 3M B H I Import bezcłow y duty free im p ort

D E F IN IT IO N S
Dtug celny oznacza zobowiązanie do uiszczenia należności przyw ozow ych (dług celny
w przywozie) lub należności celnych w yw ozow ych {dług celny w wywozie) odnoszące
się do towarów.
"C ustom s d e b t" means the obligation w hich has arisen in respect of goods, to pay im­
port custom s duties {custom s debt on im portation) and exp ort custom s duties (cus­
tom s debt on exportation) (PCC1 1998, p. 6).
K w o tę należności celnych p rzyw o zo w ych i w y w o z o w y c h należy obliczać na pod­
stawie elem entów kalkulacyjnych w łaściw ych dla tow aru w chw ili powstania długu
celnego.
The am o u n t o f im p o rt o r e x p o rt custom s du tie s m ust,be calculated on the basis of
assessment factors appropriate to those goods at the tim e w hen the customs debt
arises (PCC1 1998, p. 167).
kontyngent quota
kontyngent ta ry fo w y tariff quota
przekroczyć k o n tyn g e n t to exceed / to overrun the quota
operacja up rzyw ile jo w a n a privileged operation
plafon ta ryfo w y tariff ceiling
skład w o ln o c ło w y free warehouse
stawka celna preferencyjna preferential rate
Wolny obszar celny free zone
ustanowić w o ln y obszar celny to establish a free zone
wstęp do w o lne go obszaru celnego access to a free zone
zniesienie cła rem oval of tariff
uwolnienie od cła relief from duty, exem ption from duty, rem ission of duty
całkowite zw o lnien ie od cła total relief fro m duty
ttęściowe zw o ln ie n ie od cła partial relief fro m duty
zwolniony, w o ln y od cła duty-free, exem pt o f / from duty

257
CUSTOMS LAW 13. Relief from duty and free zones
_ środki do od no w y biologicznej oraz rehabilitacji ruchow ej,
DEFINICJE _ techniczne m ateriały wojskow e,
D E F IN IT IO N S _ sprzęt ratowniczo-gaśniczy,
_ rzeczy przesyłane w m ałych przesyłkach pocztow ych,
■ „K o n ty n g e n t ta ry fo w y " oznacza w ym agającą uzyskania pozwolenia określoną ilość lub _ opakowania przywożone w jednostkow ych egzemplarzach,
w artość tow aru, dla których Rada M in istró w ustaliła obniżone stawki celne. _ towary, które przed ich dopuszczeniem d o o b rotu uległy zniszczeniu lub przepadko­
w i na rzecz Skarbu Państwa,
"Tariff qu o ta " means a specific quantity or value, fo r w hich perm ission must be ob. _ rzeczy pochodzące ze spadku po zm arłym ,
tained, of goods fo r w hich the C ouncil of M inisters has established reduced customs ra­
_ rzeczy potrzebne do użytku urzędow ego m iędzynarodow ym przedsiębiorstw om
tes (PCC1 1998, p. 9). mającym siedzibę lub placówkę w Polsce,
_ tow ary otrzym ane bezpłatnie przez jednostki budżetowe przeznaczone do ich działal­
■ Plafon ta ry fo w y oznacza określoną ilość lub w artość tow a rów w przywozie na polski ności, -
obszar celny lub w ich w yw ozie poza polski obszar celny, dla których Rada Ministrów
_ środki trwałe stanowiące przedm iot niepieniężnego wkładu podm iotu zagranicznego,
ustaliła obniżone stawki celne; określona ilość lub w artość to w a ró w może być realizo­
_ urządzenia do kierowania, kontroli, nadzoru i zabezpieczenia obsługi ruchu lotniczego.
wana, a nawet przekroczona przed term inem zamknięcia.
The follow ing goods m ay be exem pt fro m d u ty w ith in the prescribed lim its:
"Tariff ceilin g" means a specific quantity or value of goods, on im portation or exporta­ _ articles fo r personal use,
tion from the Polish custom s territory, fo r w hich the Council of M inisters has established
_ foodstuffs accom panying the traveller and required for consum ption in the course of
reduced custom s rates; the specific quantity o r value of goods m ay be used up or even
his / her travel to his / her place o f destination,
exceeded before the tim e of closing (PCC1 1998, p. 9). - spirits or wines, beer and other alcoholic beverages,
- articles custom arily considered as presents,
- animals custom arily reared on the living premises,
- recovered property,
W ZORY ZDAŃ - articles im p o rte d as part o f no n -re tu rn a b le aid p ro vid e d by the g o ve rn m e n t of
a foreign state,
USEFUL SENTENCES
- medical equipm ent,
- life-saving equipm ent,
Następujące towary mogą być zwolnione od cła w ramach ustanowionych norm:
- medicines,
- rzeczy‘osobistego użytku, - clothes,
- środki spożywcze, przywożone przez podróżnego ze sobą, potrzebne do spożycia
- foodstuffs,
w czasie podróży do miejsca przeznaczenia, >t
- sanitary and cleaning articles,
- wyrolay'spirytusowe lub winiarskie, piwo i inne napoje alkoholowe,
- pharmaceuticals,
- rzeczy zwyczajowo traktowane jako upominki,
- specimens, models, samples and m aterials w ith o u t any com m ercial value,
- zwierzęta zwyczajowo hodowane w mieszkaniach,
- advertising m aterials and prizes to be distributed,
- mienie rewindykowane,
- rzeczy przywożone w ramach bezzwrotnej pomocy udzielonej przez rządy państw - goods to be used in the building, fittin g -o u t and decoration of stands occupied by the
participants of exhibitions, fairs, com petitions or contests,
obcych,
- coffins and funerary urns containing a corpse or other rem ains of the deceased,
- sprzęt medyczny, - memorial plaques and em blem s,
- sprzęt ratunkowy, - educational aids,
- leki, - sports equipm ent,
- odzież,
- scientific and m easuring apparatus im ported fo r schools, scientific institutions or
- środki spożywcze,
organisations, research and developm ental units,
- środki sanitarno-czyszczące,
- means fo r physical rejuvenation and physical therapy,
- środki farmaceutyczne, - technical military materials,
- wzory, m odele, próbki i materiały niemające wartości handlow ej,
-- life-saving and fire-fig htin g equipm ent,
- materiały reklamowe i nagrody przeznaczone do rozdania,
- articles im ported in small consignm ents,
- towary przeznaczone do budowy, wyposażenia i dekoracji stoisk uczestników wy­
- packaging im p orted as single copies,
staw, targów, zawodów i konkursów,
- trumny i urny ze zwłokami i szczątkami zwłok, - goods, which prior to being released for circulation, have beendestroyed or for­
feited to the State Treasury,
- tablice i emblematy nagrobkowe,
~ articles derived from the estate of a deceased person,
- pomoce naukowe,
~ articles required for official use by m ultinational enterprises having their registered
- sprzęt sportowy, office or post in Poland,
- aparatura badawczo-pomiarowa przywożona dla szkól, instytucji i placówek nauko­
wych oraz jednostek badawczo-rozwojowych,

258 259
CUSTOMS LAW

- articles obtained free o f charge by governm ent-funded institutions, intended !>

their use in their activity, I
-
-
fixed assets contributed in kind by a foreign entity,
instrum ents used to manage, control, supervise and ensure safety of air traffic Prawo pracy
Labour law
KODEKS p r a c y
14. PRZEMYf £ określa prawa i obow iązki pracow ników i pracodawców.
14. SMUGGLING Ile k ro ć w kodeksie p ra cy je st m owa o praw ie pracy, rozum ie się
przez to p rzep isy Kodeksu p ra cy oraz p rzep isy innych
ustaw i aktów w ykonaw czych, określające praw a i obow iązki
przem ycać sm uggle pracowników i pracodaw ców ... (KP art. 9 § 1)
p rze m yt, kontrabanda sm uggling
p rze m ytn ik sm uggler
przepustka celna, ś w ia d e ctw o tra n z y to w e certificate of identity labo u r CODE
prze stę p stw o celne custom s offence, in fring em en t o f custom s regulations defines the rights and duties o f em ployees and em ployers.
ruch graniczny border traffic i Whenever a reference is m ade in the Labour Code to labour law,
to w a ry z prze m ytu sm uggled goods, undeclared goods, contraband goods jt shall mean the p ro visions o f the Labour Code and p ro visions
of other acts and executory pro visio n s defining the rights and
duties of em ployees and em ployers and p ro visio n s o f collective
labour agreements... (P LC Tepis 200 J, p. 2) ' 1

1. USTAWODAWSTWO PRAWA PRACY

1. L A B O U R L E G I S L A T I O N

Europejska Konwencja o S tatusie P raw nym P ra co w n ikó w M ig rują cych (1977) European
Convention on the Legal Status of M igrant W orkers (1977)
Europejskie Porozum ienie o M iejscach Pracy dla „au p a ir" (1969) European Agreem ent
on "au pair" Placement (1969)
Karta W spólnotow a P od staw o w ych Praw Socjalnych P ra co w n ikó w EC Charter o f the
Fundamental Rights o f W orkers
kodeks pracy labour code
Ministerstwo Pracy i P olityki Socjalnej M inistry of Labour and Social Policy
prawo pracy labour law
dotyczący praw a pracy pertaining to labour laws
ustawodawstwo praw a pracy legislation governing labour questions, labour legislation,
factory laws

261
LABOUR LAW
2, PRACODAWCA ( PRACOWNIK
2. E M P LO Y E R & E M P LO Y E E
pracobiorca employee, workman, "hand", jobholder, servant
pracodaw ca employer, em ploying entity, master, patron
pra cow niczy w orkers'
k o le k ty w p ra cow niczy w orkers' collective
załoga pracow nicza staff, body of workers
p ra c o w n ik em ployed person, em ployee, servant, staff person
p ra co w n ik banku banking profession
p ra c o w n ik fizyczny manual worker
p ra co w n ik m ig rują cy m igrant w orker
p ra c o w n ik m ło do cian y young w orker
p ra co w n ik nielegalny clandestine w orker
p ra c o w n ik niep ełn osp raw n y handicapped w orker
p ra co w n ik n o w y new addition to the staff
p ra c o w n ik od de leg ow any za granicę expatriate w orker
p ra co w n ik po m ocn iczy auxiliary worker
p ra c o w n ik pracujący na p o w ie trzu outside w o rker
p ra c o w n ik przygraniczny frontier w o rker
p ra co w n ik sezonow y seasonal w orker
p ra co w n ik sfery b u d że to w e j public sector em ployee
p ra co w n ik starszy older w orker
p ra co w n ik Ź WE C om m unity w orker
pracow nik-C złonek ro d z in y fa m ily w o rker
p ra co w n ilfrko b i^ta fem ale w o rker
p ra k ty k a n t intern, volun te er w o rker on probation
przedsiębiorca entrepreneur, businessm an, contractor
przyjąć pra cow nika to take on an em ployee
przyjęcia do pracy recruitm ent
ro b o ta ! praca ta śm o w a , p o to k o w a assem bly-line w ork
ro b o tn ik w orkm an, hand, labourer, job-holder, servant, toiler
ro b o tn ik pracujący na akord piece-w orker
ro b o tn ik pracujący na d n ió w kę hired labour hand
ro b o tn ik pracujący w pełnym w ym ia rze godzin pracy full-tim e w orker
ro b o tn ik przyuczony skilled / specialised w orkm an / hand
ro b o tn ik w y k w a lifik o w a n y trained w orkm an / hand
ro b o tn ik za tru d n io n y w niep ełn ym w ym ia rze godzin tem porary / casual workman,
part-tim e worker, casual labourer
ro b o ty publiczne public works
w y k o n y w a ć pracę to carry out w o rk / a jo b
siła robocza manpower, labour force, w orkforce
zakres o b o w ią zkó w pra cow nika duties of the em ployee
zakres pracy scope of em ploym ent
262
3. D uties & lia b ilitie s
D E F IN IT IO N S
g P raco daw cą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobow ości prawnej,
a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one p ra cow nikó w (KP art. 3).
An em ployer shall be any organisation unit even if it has no legal personality, and any le­
gal person, if they em ploy em ployees (PLC Tepis 2001, p. 1).
0 pracow nik oznacza osobę, która jest objęta ubezpieczeniem obow iązkow ym iub fakul­
tatywnym kontynuow anym na wypadek jednego lub kilku zdarzeń objętych przez działy
zabezpieczenia społecznego (Tepis - PAWEWDOS I 1998, s. 43).
"Employed person" shall mean any person w h o is insured, co m p ulsorily or on an o p tio ­
nal continued basis, fo r one o r m ore o f the contingencies covered by the branches of
a social security schem e (Tepis - PAWEWDOS i 1998, p. 43),
0 Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstaw ie um o w y o pracę, powołania, w y b o ­
ru, mianowania iub spółdzielczej um o w y o pracę (KP art. 2).
An em ployee shall be a person em p lo yed under a contract o f em ploym ent, a p p o in t­
ment, election, nom ination or under a co-operative contract o f em ploym ent.
3, ZAKRES OBOWIĄZKÓW I ODPOWIEDZIALNOŚCI
3. D U T I E S & L I A B I L I T I E S
j
f
obowiązek obligation, duty
obowiązek pracy obligation to w ork
całokształt o b o w ią z k ó w w orkload
niedopełnienie o b ow iązku failure to com ply w ith the obligation
okres pełnienia o b o w ią z k ó w term of the perform ance of duties
poczucie ob ow iązku sense o f duty
przyjąć na siebie o b o w ią zki to undertake duties
wypełniać o b o w ią zki to perform duties
zakres o b ow iązkó w scope of duties
obciążenie pracą w orkload
odpowiedzialność liability, responsibility
odpowiedzialność m aterialn a p ra c o w n ik ó w m aterial liability o f em ployees, financial
liability of em ployees
odpowiedzialność od szkod ow a w cza com pensatory liability
odpowiedzialność porządkow a p ra c o w n ik ó w em ployee's liability for maintenance
of order
odpowiedzialność za m ienie pow ie rzon e p ra c o w n ik o w i liability fo r property entrusted
to employees
Ponosić odpo w ie dzialn ość za coś to be liable for som ething, to bear responsibility for
something
uchylać się od o d p o w ie d zia ln o ści to evade responsibility, to shirk responsibility
263
 1
LABOUR LAW
w ziąć odpo w ie dzialn ość to accept responsibility
polecenie order, direction
stoso w ać się do poleceń to obey directions, to obey orders
w ytyczn e guidelines
w ytyczn e firm y com pany guidelines
postępow ać zgodnie z w y ty c z n y m i firm y to fo llo w the com pany guidelines, to keep
w ith in the guidelines
ustalić w ytyczne to lay dow n the guidelines
zakaz konkurencji prohibition of com p etitio n, non-com petition
zakaz konkurencji po usta niu stosu nku pracy non-com petition after em ploym ent
relationship ends
zakaz konkurencji w czasie trw a n ia stosu nku pracy no n-co m petitio n during em ploym ent
zobow iązanie com m itm e nt, liability
w yp e łn ia ć zobow iązania to meet com m itm ents
D E F IN IT IO N S
OBOWIĄZKI PRACODAWCY
DUTIES OF EMPLOYERS
11 Pracodawca je st ob ow iąza ny w szczególności:
1) zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków;
2) organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy;
3 ) zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
4) terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie;
5) ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych;
6) stwarzać pracownikom podejmującym zatrudnienie po ukończeniu szkoły prowa­
dzącej kształcenie zawodowe lub szkoły wyższej warunki sprzyjające przystosowa­
niu się do należytego wykonywania pracy;
7) zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników;
8) stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich
pracy;
9) prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta
osobowe pracowników;
10) wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego (KP
art. 94).
It shall be th e d u ty of th e em p lo yer to do the following:
1) make new employees familiar with their duties;
2) organise work in a manner best suited to make effective use of working time;
3) ensure safe and hygienic conditions of work;
4) pay duly correct remuneration;
5) support employees in their endeavours to develop their occupational qualifica­
tions;
6) create for employees taking up employment after graduation,from a vocational
school or a school of higher education conditions favourable for their adaptation to
proper performance of work;
7) satisfy, within available means, social needs of employees;
8} apply fair and objective criteria relating to evaluation of employees and of the re­
sults of their performance;
264
3. D uties & lia b ilitie s
9) maintain records of the matters involving the em ploym ent relationship and personal
files of employees;
10 ) influence the establishm ent of principles of social co-existence in the em ploying
establishm ent (PLC Tepis 2001, p. 28).
OBOW IĄZKI PRACOWNIKA
DUTIES OF EMPLOYEES
0 P racow nik je st ob o w ią za n y w szczególności:
1 ) w ykonyw ać pracę sum iennie i starannie,
2 ) stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy,
3) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,
4) przestrzegać regulam inu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
5) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepi­
sów przeciwpożarowych,
6 ) dbać o do bro zakładu pracy, chronić jego m ienie oraz zachować w tajem nicy in fo r­
macje, których ujawnienie m og ło by narazić pracodaw cę na szkodę,
7) przestrzegać tajem nicy określonej w odrębnych przepisach,
8 ) przestrzegać w zakładzie pracy zasad w spółżycia społecznego (KP art. 100 5 1 i § 2).
An em ployee is o b lig ed in particular to:
1 ) w o rk conscientiously and carefully,
2 ) fo llo w the orders of his / her superiors w hich relate to w ork, >j
3) pi serve the w orking tim e applicable at the em ploying establishm ent,
4) observe the workplace regulations and the rules o f order applicable at the em ploying
establishm ent,
5) observe the provisions and rules fo r safety and hygiene at w ork, as w e ll as fire
prevention regulations,
6 ) take good care o f the interests of the em p lo ying establishm ent, pro te ct its property,
keep secret inform ation, the disclosure of w hich m ay cause the em p lo yer to suffer,
7) observe secrecy as provided fo r in separate provisions,
8 ) observe the rules o f social coexistence at the em p lo ying establishm ent.
■ Pracownicy m ogą przyjąć w s p ó ln ą o d p o w ie d zia ln o ść m a te ria ln ą za m ie nie p o w ie rz o ­
ne im łącznie z obow iązkiem wyliczenia się (KP art. 125 § 1).
Employees m ay be subject lo jo in t fin a n cia l lia b ility fo r p ro p e rty e n tru ste d to the m ,
including the duty to account for that pro pe rty (PLC Tepis 2001, p. 36).
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
i Zakres o b o w ią z k ó w i o d p o w ie d zia ln o ści Pracownika obejm uje:
The du ties and re sp o n sib ilitie s of the Em ployee shall include:
i Szczegółowy zakres o b o w ią z k ó w określa załącznik do niniejszej um o w y (NEB 2001,
s. 199).
The detailed de scrip tion o f th e du ties of the Employee shall be determ ined in the en­
closure hereto (NEB 2001, p. 197).
265
LABOUR LAW
S trony ustalają, że podany zakres o b o w ią z k ó w i odpow iedzialności nie jest w yCZer.
pujący i może ulec zm ianie, m odyfikacji lub rozszerzeniu w edług uznania Pracodawcy.
Both parties agree that the above lis t o f d u tie s and responsibilities is not exhaustive
and m ay be changed, m odified, or increased at the discretion of the Employer.
Pracodawca zastrzega sobie praw o powierzenia Pracow nikow i innych czynności od­
pow iadających jego zdolnościom (NEB 2001, s. 199).
The E m ployer shall reserve the right to ask the Em ployee to p e rfo rm other jobs corre­
sponding to his / her capabilities.
Pracownik jest zobowiązany do w y p e łn ia n ia następujących o b o w ią z k ó w :
The Em ployee shall carry o u t th e fo llo w in g duties:
Pracownik zobowiązuje się do przestrzegania poleceń s w ych przełożonych (NEB 2001,
s. 199).
The Employee undertakes to fo llo w the orders o f his / her superiors.
4, ZAKAZ KONKURENCJI
4 . N O N -C O M P E T IT IO N
konkurencja -com petition
ostra konkurencja severe / stiff / strong / tough com p etitio n > bec Pracodawcy w podm iotach konkurencyjnych dla Pracodawcy w okresie x m iesięcy
uczciw a konkurencja fair com petition !
zakaz konkurencji non-com petition, pro hibitio n of com p etitio n
zakaz kon kure ncji po usta niu stosu nku pracy n o n-co m petitio n after em ploym ent
relationship ends
zakaz konkurencji w czasie trw a n ia stosu nku pracy no n-co m petitio n during employment
naruszenie zakazu konkurencji breach o f a no n-co m petitio n rule
ryw a lizo w a ć to com pete, to contest, to challenge
o s tro ryw a liz o w a ć to com pete head on
szkoda damage
ponieść szkodę to suffer damage
w y ró w n a ć szkodę to repair damage
o d szkod ow a nie com pensation
w yp ła ca ć / w y p ła c ić o d szkod ow a nia to pay com pensation
d e f in ic je
D E F IN IT IO N S
■ W zakresie określonym w odrębnej um ow ie, pracow nik nie może prowadzić działalno­
ści konkurencyjnej w obec pracodaw cy ani też św iadczyć pracy w ramach stosunku pra­
cy lub na innej podstaw ie na rzecz po dm iotu prowadzącego taką działalność (zakaz
konkurencji) (KP art. 101' §1).
266
4. N o n -co m p e titio n
W ithin the lim its specified in a separate contract, an em ployee m ust not carry on any ac­
tivities c om petitive w ith the activities of the em ployer and m ust n ot w o rk in an em ploy­
ment relationship or on another basis for an econom ic subject carrying on such activi­
ties (p ro h ib itio n o f co m p e titio n ) (PLC Tepis 2001, p. 30).
i WZORY ZDAŃ
USEFUL SEN TEN C ES
j- zawarta w jdniu [data] roku pom iędzy:
[nazwisko], zwanym dalej Pracodawcą, reprezentow anym przez (nazwisko] oraz
[imię i nazwisko], zamieszkałym w [m iejscow ość], legitym ującym się dow odem
osobistym nr: ... w ydanym przez ..., zwanym dalej P racow nikiem .
Concluded on [date] between:
[full name], hereinafter referred to as the Employer, represented by [full name] and
[full name], residing in [place], ID No.: ... issued by ..., hereinafter referred to as
the Employee.
[ Pracownik zobowiązuje się, że w okresie sw ojego zatrudnienia u Pracodawcy po ­
w strzym a się od w sze lkie j działalności konkurencyjnej w o be c Pracodaw cy (WUIP
2000, s. 441).
The Employee agrees that during the course of Em ployee's em p lo ym e nt w ith the Em­
ployer s/he w ill n o t com pete w ith th e Employer.
I Pracownik zob ow iązu je się do p o w strzym a n ia się o d działa ln ości konkurencyjnej w o ­
od dnia rozwiązania stosunku pracy.
The Employee hereby agrees n o t t o com p ete w ith th e business o f the E m ployer in
a business com petitive w ith the present business o f the Em ployer for a period of
x months fo llo w in g term ination o f em ploym ent.
Li; Dla celów niniejszej um o w y term in „ko n ku re n cja " oznacza ... .
For the purposes o f this agreem ent "c o m p e titio n " shall mean ... .
K. Po rozwiązaniu niniejszej um o w y Pracownik nie m oże za jm ow a ć się działa niam i kon­
kurencyjnym i w obec Pracodawcy przez okres x m iesięcy na tym sam ym obszarze
sprzedaży, jaki został w yznaczony w niniejszej um owie.
After term ination of this agreem ent, the Em ployee shall n o t engage in co m p e titio n
against the Em ployer fo r a period o f x m onths in the same sales te rrito ry as originally
assigned herein.
Ls Pracownik zobowiązuje się przez okres x m iesięcy od rozwiązania stosunku pracy, że
me będzie pracować dla konkurencji Pracodawcy.
The Employee agrees that for a period of x m onths after term ination of em ploym ent,
the Employee shall not w o rk fo r a c o m p e tito r o f th e Employer.
267
 1
LABOUR LAW ___________________________________________________ _____ ____ 5. B asic p rin c ip le s o f the P o lish la b o u r law
P cow nik zobowiązuje się nie stosow ać nieu czciw ych p ra ktyk h a n d lo w ych w trakcie f lj'J I J I M M ....
trwania stosunku pracy i po je g o zakończeniu.
D E F IN I T I O N S
The Employee agrees not to em ploy u n fa ir tra d e practices in em p lo ym e nt and at any
tim e thereafter. 0 Każdy ma p ra w o do s w o b o d n ie w yb ra n e j pracy (KP art. 10).
Eacii person has the rig h t to freely chosen w o rk.

5 PODSTAWOWE ZASADY POLSKIEGO PRAWA PRACY
5 . B A S IC P R IN C IP L E S O F T H E P O L IS H L A B O U R
0 Naw iązanie stosu nku pracy w ym aga zgodnego oświadczenia w o li pracodaw cy i pra­
cow nika (KP art. 11).
For an e m p lo ym e n t re la tio n s h ip to be established, a jo in t declaration o f intent o f an
LAW em ployer and of an em ployee is required.

0 Pracodawca jest obow iązany szanow ać godność i inne do bra osobiste pracow nika
k w a lifika cje qualifications, skills (|<P art. 11').
kw a lifika cje za w od ow e professional qualifications, vocational qualifications An em ployer is obliged to respect th e d ig n ity and o th e r personal in te rests o f an em ­
podnieść sw o je kw a lifika cje to upgrade skills, to im p ro ve q u a lifica tio n s ployee (PLC Beck 2003, p. 13).
podnoszenie k w a lifik a c ji im p rovem e nt o f qualifications, upgrading o f skills
uznaw anie k w a lifika cji recognition of qualifications 0 Pracownicy m ają ró w ne p ra w a z tytu łu jednakow ego w ypełniania takich sam ych o b o ­
partycypacja pracow nicza em ployee participation wiązków; dotyczy to w szczególności ró w ne go tra k to w a n ia mężczyzn i kobiet w za­
trudnieniu (KP art. 112),
po lityka rów nych szans equal opportunities policy
pro w a dzić p o lity k ę rów nych szans to be an equal op po rtu nitie s em p lo yer Employees shall en jo y equal rig h ts fo r the same perform ance of the same duties. This
p o ra d n ictw o zaw od ow e vocational guidance applies in particular to equal tre a tm e n t of men and w om en in em p lo ym e nt (PLC Beck
poszanow anie d ó b r osobistych respect for personal interests o f em ployee 20|)3, p. 13).
po trze by so cja ln o -b yto w e welfare needs
p o trze b y zw iązane z pracą labour needs | Wszelka dyskrym inacja, bezpośrednia lu b pośrednia, w zatrudnieniu, w szczególności
ze względu na płeć, w iek, niepełnospraw ność, rasę, narodpw ość, przekonania oraz
rozbieżność potrzeb discrepancy of needs
przynależność związkową - je s t niedopuszczalna.
pra w o do go dziw eg o w ynag rodze nia right to fair rem uneration
p ra w o do pracy right to work Any d iscrim in a tio n , direct o r indirect, in em ploym ent, particularly in respect of sex,
p ra w o do w yp oczyn ku right to rest age, disability, race, nationality, views and trade union m em bership, is to be p ro h ib ite d .
p ra w o koalicji right to unite
szkolenie training | Pracownik ma p ra w o d o g o d ziw e g o w yn ag rodze nia.
szkolenie przyzakładow e on-the-job training (UK), hands-on training (USA), in-service
An em ployee shall have th e rig h t to fa ir rem uneration.
training
szkolenie zaw od ow e professional training, vocational training, jo b training, occupational
■ Pracownik ma p ra w o do w yp oczyn ku, który zapewniają przepisy o czasie pracy, dniach
training
podnieść jakość personelu poprzez szkolenie to im prove the qu ality o f staff through wolnych od pracy oraz o urlopach w ychow aw czych (KP art. 14).

training An em ployee shall have th e rig h t to rest, ensured under the provisions on w orking
przejść szkolenie to undergo a training, to receive a training time, days free from w ork, and vacation leave.
rozw iną ć potencja! personelu poprzez szkolenie to develop staff through training
zakaz dyskrym inacji p ra co w n ikó w no discrim in atio n in em ploym ent, no employment I(KP
Pracodawca
art. 16).
[...] zaspokaja b y to w e , socjalne i k u ltu ra ln e potrzeby pra cow nikó w
discrim ination
zasada rów no ści pra co w n ikó w principle o f equality o f em ployees An em ployer ... shall sa tisfy th e w e lfare , social and cu ltu ra l needs o f the em ployees
zasada sw o b o d y nawiązania stosunku pracy principle that em ploym ent relation is (PLC Beck 2003, p. 15).
to be entered into freely
zasada u p rzyw ilejow a nia pracow nika em ployee privilege principle, I Pracodawca jest obow iązany ułatw iać pracow nikom podnoszenie k w a lifik a c ji z a w o ­
dowych (KP art. 17).
fo rm u ło w a ć zasady to form ulate principles
stoso w ać zasady to apply principles An em ployer shall facilitate th e im p ro v e m e n t o f professional q u a lifica tio n s b y the em ­
ustalać zasady to lay dow n principles ployees (PLC Beck 2003, p. 15).
ustanaw iać zasady to establish principles

269
LABOUR LAW 7. Safety and hygiene at work
■ Postanowienia um ów o pracę nie m ogą być m niej korzystne dla pracow nika niż przepj. zakład pracy establishm ent, w orking place, workplace, em ploying institution, em ploying
sy prawa pracy (KP art. 18 § 1). establishment
pokład pracy chro nione j sheltered w o rksho p
Provisions of em ploym ent contracts m ay n o t be less favo urab le to the employee than
the provisions of labour law (PLC Beck 2003, p. 15). zaktad św iadczący usługi dla ludności establishm ent pro vid ing services to the public
, za|{fad prow adzący działalność w zakresie kultu ry, ośw iaty, tu ry s ty k i i w yp oczyn ku
| Pracownicy i pracodawcy, w celu reprezentacji i obrony sw oich praw i interesów, mają establishment operating in the field o f culture, education, to u rism and leisure
p ra w o tw o rz y ć organizacje i przystę p o w a ć do tych organizacji (KP art. 181 § 1 ). zal<lad prow adzący działalność kultu ralną, artystyczną, spo rto w ą , naukową, edukacyjną,

Employees and em ployers shall have th e rig h t to establish and jo in organisations for rozryw kow ą establishm ent supplying services relating to cultural, artistic, sporting,
; scientific, educational, entertainm ent activities
the representation and protection of their rights and interests (PLC Beck 2003, p, 15 )

■ Pracow nicy uczestniczą w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach okre­

ślonych w odrębnych przepisach (KP art. 182).
Employees p a rticip a te in th e m anagem ent o f th e em p lo yin g establishm ent to the j D E F IN IT IO N S
extent and in accordance w ith the principles specified in separate provisions. !I
I j Pracownicy uczestniczą w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach okre-
i słonych w odrębnych przepisach (KP art. 18^).
Employees shall participate in the m anagem ent of an e m p lo yin g e sta b lish m e n t w ithin
WZORY ZDAŃ the scope of and according to the principles established in separate provisions (PLC
Tepis 2001, p. 4).
U SEFUL SENTENCES

: til Zabrania się dyskrym in a cji ze w zględu na rasę, kolor skóry, wyznanie, narodowość
pochodzenie etniczne, wiek, pleć i stan cywilny.
There shall be no d iscrim in a tio n on account of race, colour, religion, nationality, ethnic
origin, age, sex or marital status.
7.BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY (BHP)B
7. S A F E T Y A N D H Y G IE N E A T W O R K
'Si Celem firm y jest zapewnienie ró w n e g o tra k to w a n ia wszystkich jej pracowników nieza­
leżnie pd ich rasy, koloru skóry, w yznania, n a rod ow o ści, pochodzenia etnicznego,
w ie k u j,p łc i i stanu cyw ilnego. bezpieczeństwo i higiena pracy (bhp) safety and hygiene at w ork (POL), health and
i! safety (UK), occupational health & safety
The C om pany's aim is to ensure that all o f its em ployees are tre a te d equally irrespec­
tive of race, colour, religion, n a tio n a lity, eth n ic o rigin , age, sex o r m arita l status. komisja bhp com m ission for safety and hygiene at work, w ork safety and hygiene
commission
L;v;f W razie wszelkich w ą tp liw ości co do od po w ie dn ieg o traktowania zgodnego z polityką : komórka ds. bhp \iv p rze d się b io rstw ie safety departm ent (in the undertaking)
rów nych szans pracow nicy firm y pow inni zw rócić się do szefa kadr. : przepisy bhp health and safety regulations

If there is any doubt about appropriate treatm ent under the C om pany's Equal Opportu­ naruszać przepisy bhp', to breach provisions 011 safety and hygiene at w ork
nities Policy, em ployees should consult the Personnel M anager (LP 2002, p. 113). przeszkolić pra cow nika w zakresie bezpieczeństw a i higie ny pracy to train an em ployee
in the field of w ork safety and hygiene
służba bhp safety and hygiene at w o rk service, w ork safety and hygiene service
! standardy bhp health and safety standards
wymagania bhp health and safety requirem ents
laznajamiać p ra co w n ikó w z przepisam i i zasadam i bhp to instruct em ployees on
6. ZAKŁAD PRACY the provisions and principles o f safety and hygiene at w ork, to acquaint em ployees
6 . E M P L O Y IN G E S T A B L IS H M E N T with the provisions o f law and rules fo r w ork safety and hygiene
chronić życie i zd ro w ie p ra c o w n ik ó w to protect the health and life of em ployees
higiena pracy occupational hygiene, occupational health, w ork hygiene
fab ryka factory, plant, works Inspekcja inspection, inspectorate
zakład establishm ent, plant Państwowa Inspekcja Pracy State Labour Inspectorate, State Labour Inspection
zakład ho tela rski hotel establishm ent
Państwowa Inspekcja Sanitarna State Sanitary Inspectorate, State Sanitary Inspection
zakład kom u na lny com m unal establishm ent sl>oleczna inspekcja pracy social labour inspectorate, social labour inspection
zakład op ie ki z d ro w o tn e j health service centre

271
LABOUR LAW
in sp e kto r pracy labour inspector
w y m ó g bezpieczeństw a safety requirem ent
zapew niać bezpieczne i higieniczne w a ru n k i pracy to ensure safe and hygienic working
conditions
zapew niać bezpieczeństw o to ensure safety
D E F IN IT IO N S
■ Nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy, sprawuje P ań stw ow a Inspekcja Pracy (KP art. 18 § 1).
The supervision and control of com pliance w ith labour law, including the provisions
and the principles of w ork safety and hygiene, shall be exercised by the S tate Labour
Insp ectorate (PLC Tepis 2001, p. 4).
m Nadzór i kontrolę przestrzegania zasad, przepisów higie ny pracy i w a ru n kó w środow i­
ska pracy spraw uje P aństw ow a Inspekcja S anitarna (KP art. 18 5 2).
The supervision and control of com pliance w ith the principles and provisions on work
hygiene and conditions o f w o rk environm ent, shall be exercised by the S tate Sanitary
Inspectorate (PLC Tepis 2001, p. 4).
11 Społeczną kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bezpieczeń­
stwa i higieny pracy, spraw uje społeczna inspekcja pracy (KP art. 185 § 1).
Social control o f com pliance w ith labour law, including the pro visio ns and rules of work
safety and hygiene, shall be exercised by the social la b o u r in sp e cto ra te (PLC Tepis
2001, p. 4).
M Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 p ra cow nikó w tw orzy służbę bezpieczeństwa
i higieny pracy, zwaną dalej „służbą bh p", pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w za­
kresie bezpieczeństwa i higieny pracy (KP art. 23711).
An em ployer em ploying m ore than 100 em ployees m ust create a safety and hygiene at
w ork service, hereinafter referred to as the "SHW service" (służba bhp) w ith advisory
and con tro l functions w ith respect to safety and hygiene at w o rk (PLC Beck 2003,
p. 173). _________________________________________
9 Pracodawca zatrudniający w ięcej niż 250 p ra cow nikó w p o w o łu je kom isję bezpie­
czeństw a i h igie ny pracy, zwaną dalej „kom isją", jako organ doradczy i opiniodawczy
(KP art. 23712).
An em p lo yer em p lo ying m ore than 250 em ployees m ust a p p o in t a com m ission for
safe ty and hygiene a t w o rk , hereinafter referred to as the "co m m issio n", as an advisory
and op inion-issuing body (PLC Beck 2003, p. 173).
272
8. Preventative he alth p ro te ctio n
8 . PROFILAKTYCZNA OCHRONA ZDROWIA
8 . P R E V E N T A T IV E H E A L T H P R O T E C T IO N
badanie lekarskie m edical check-up, m edical exam ination
kon tro ln e badania lekarskie con tro l m edical check-up
okresow e badania lekarskie periodic m edical check-up, periodical m edical exam ination
w stępne badanie lekarskie initial m edical check-up
przeprow adzać badania lekarskie to carry out / to make a m edical check-up, to conduct
a medical exam ination
dostarczyć n ie o dpłatnie odzież i o b u w ie robocze to provide w ith w orking clothes and fo ­
otw ear free of charge
M ię dzyreso rtow a Kom isja ds. N ajw yższych D opuszczalnych Stężeń i Natężeń
C zyn nikó w S zkod liw ych Interdepartm ental Com m ission for M axim um Adm issible
Concentration and Intensity in the W orking Environm ent of Agents Harm ful to Health
(PLC Beck, p. 157)
Interm inisterial Com m ission fo r M axim um Permissible Concentration and Intensity
of Factors Harm ful to Health in the W orking E nvironm ent (PLC Tepis 2001, p. 62)
M in iste r Z d ro w ia i O pieki Społecznej M inister fo r Health and Social Welfare
o b uw ie robocze w orking foo tw ear
ochrona przed zagrożeniam i protection against hazards, protectioiji against risks
odzież, robocza protective w orking clothes, industrial clothing, w ork clothing
orzeczenie lekarskie m edical report, m edical certificate
aktualne orzeczenie lekarskie up-to-date m edical report, valid m edical certificate
po siłki pro fila ktyczn e i napoje prophylactic meals and drinks
proces pracy szko d liw y dla zd ro w ia w o rk process w hich is harm ful to health
profilaktyczna ochrona zd ro w ia preventative health care, preventative health protection
profilaktyczna opieka zd ro w ia preventative health care
prom ien io w an ie jo nizujące ionising radiation
przeniesienie do innej pracy transfer to another jo b
pyły zw łókniające fibre dust, dust causing fibrosis
ryzyko za w od ow e occupational risk, occupational hazard
stołó w ka pracow nicza staff canteen
stopień szkod liw ości m a te ria łó w degree of potential harm from materials
substancje i czynn iki ra ko tw ó rcze cancerous substances and agents, carcinogenic
substances and agents
substancje oraz procesy szkod liw e dla zd ro w ia substances and w ork processes which
are harm ful to health
środki chem iczne chem ical agents, chem icals
środki higieny o so biste j personal hygiene item s, means necessary fo r personal hygiene
środki ochrony in d y w id u a ln e j individual protective equipm ent, personal protective
equipm ent
środki p ro m ie n io tw ó rcze radioactive agents, radioactive substances
tryb i zakres badań lekarskich procedures and scope of m edical check-ups
urządzenia higie niczno -sa nita rne hygiene and sanitary equipm ent, hygiene and sanitary
facilities
zapobiegać chorobom z a w o d o w y m to prevent occupational diseases
273
LABOUR LAW 10. W o rkin g c o n d itio n s & w o rkp la ce re g u la tio n s
The em ployer shall be obliged to im m ediately no tify a com petent labour inspector and
9^/yYPAPKI PRZY PRACY j CHOROBA ZAWODOWA a prosecutor of each fatal, serious or group accident at w o rk and o f any other accident
related to w ork, w hich brought about such effects, w henever such accident may be
9 . A C C ID E N T A T W O R K & O C C U P A T IO N A L D IS E A S E
considered an accident a t w o rk (PLC Tepis 2001, p. 65).

choroba zaw od ow a occupational disease, industrial disease

o b ja w y choroby z a w o d o w e j sym ptom s o f occupational disease
p o w sta n ie choroby z a w o d o w e j developm ent of occupational disease
rozpoznać u pracow nika chorobę z a w o d o w ą to diagnose an occupational disease in an
10, WARUNKI PRACY I REGULAMIN PRACY
em ployee 10. W O R K IN G C O N D IT I O N S & W O R K P L A C E R E G U L A T IO N S
rozpoznanie choroby za w o d o w e j diagnosis of occupational disease
m edycyna pracy occupational m edicine
niezdolność do pracy incapacity to work, unfitness fo r w ork absencja absenteeism
czasowa niezdolność do pracy tem porary incapacity to w o rk / unfitness for work obliczyć absencję to calculate the absenteeism
wskaźnik absencji rate of absenteeism
niezd oln y do pracy unem ployable, past w ork, un fit fo r w o rk
avvans prom otion, advancem ent
pierw sza pom oc first aid
udzielić pierw szej pom ocy po szkod ow a nym to provide first aid to injured persons awans z ty tu łu d ług ieg o stażu pracy pro m otio n by seniority
awans za kom petencje i/lu b zasługi pro m otio n by / on m erit
poszkodow any injured person
w yp ad ek przy pracy accident at w ork, occupational accident, on-the-job accident, możliwości aw ansu op po rtu nity fo r advancem ent
industrial injury, injury arising in course of em p lo ym e nt bezpieczeństwo pracy occupational safety
badać w yp a d ki przy pracy to investigate on-the-job accidents bumelant absentee, shirker
rejestr w y p a d k ó w przy pracy register of accidents at w o rk > choroba z a w o d o w a occupational disease
rekom pensaty za w yp a d e k przy pracy com pensation for an occupational accident dyscyplina discipline
ubezpieczyć się od w yp a d ku przy pracy to insure against an occupational accident dyscyplina pracy discipline at w ork
ulec w y p a d k o w i w pracy to have an accident at w ork, to m eet w ith an accident at work, narzucić dyscyplinę to im pose discipline
to suffer an industrial injury etat post, position
w ska źnik j^yjaadków przy pracy on-the-job accident frequency rate i praca na cały eta t full-tim e em ploym ent
w yp a d e k w clrodze do pracy lub z pracy accident w hile travelling / com m uting fizjologia pracy occupational physiology
zaśw iadczenie certified statement, certificate higiena pracy occupational health, hygiene at w ork
zaśw iadczenie o niezdolności do pracy certificate of incapacity for work, certificate humanizacja pra cy hum anisation o f w ork
of disability to w ork kara penalty, punishm ent
zdolność do pracy w orking capacity, em ployability, fitness for w ork kara pieniężna fine
zaburzenia zdolności do pracy w orking ability disorder nałożyć karę to im pose a penalty
karać to punish, to penalise
kultura pracy labour culture
DEFINICJE miejsce pracy w orkplace, place of w ork, place of em ploym ent
miejsce pracy chro nione j designated em ploym ent
D E F IN IT IO N S
pomoc w znalezieniu m iejsca pracy jo b placem ent assistance
■ Za czas niezdolności do pracy, trw ającej łącznie dłużej niż 35 dni w ciągu roku kalenda­ tworzyć nowe m iejsca pracy to create em p lo ym e nt / jobs
rzowego, pracow nikow i przysługuje zasiłek chorobow y... (KP art. 92 § 4). motywacja pracy w orker m otivation
nagana reprim and, disciplinary punishm ent
For a period o f in cap acity fo r w o rk , w h ich lasts long er than 35 days per calendar year,
kara nagany penalty of serious reprim and
the em ployee shall be entitled to receive sickness benefit... (PLC Tepis 2001, p. 26).
naruszenie o b o w ią zkó w pracow niczych violation o f w ork duties
■ Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zaw iadom ić w łaściw ego inspektora pracy nieobecność w pracy absence at w ork, absence from w ork
i prokuratora o śm iertelnym , ciężkim lub zbioro w ym w ypadku przy pracy oraz o każdym nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy unjustified absence at w ork
innym wypadku, który w yw oła) w ym ie n io n e skutki, m ającym związek z pracą, jeżeli nierób idler
może być uznany za w yp a d e k p rzy pra cy (KP art. 234 § 2). niezdolność do pracy incapacity for w ork
norma pracy w ork standards, norm s fo r w ork

274 275
 10. W o rkin g c o n d itio n s & w o rkp la ce re g u la tio n s
LABOUR LAW
0 Regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym
ustalać no rm y pracy to set norm s fo r w ork prawa i obowiązki pracodaw cy i pra cow nikó w (KP art. 104 § 1).
o b ib o k loafer W orkplace reg ulation s specify the organisation of and rules fo r order in the process of
ochrona pracy w o rk protection work and rights and duties o f the em ployer and the em ployees connected w ith them
ostrzeżenie w arning (on the basis of PLC Tepis 2001, p. 31),
ud zie lić ostrzeżenia to give a w arning
pedagogika pracy occupational pedagogy 0 Regulamin pracy ustala:
p e rs p e k ty w y z a w o d o w e career prospects 1 ) organizację pracy,
porządek pracy w o rk ord er 2) system y i rozkłady czasu pracy,
p o zio m / stan zatrud nienia level of em ploym ent 3) porę nocną,
p rzysto so w a n ie do pracy adaptation to w ork 4) term in, m iejsce i czas w yp łaty w ynagrodzenia,
psychologia pracy occupational psychology 5) wykazy prac w zbronionych pracow nikom m łodocianym oraz kobietom ,
re g u la m in regulations, rules 6) rodzaje prac i stanowisk pracy dozw olonych pracow nikom m łodocianym ,
reg ulam in pracy w orkplace regulations, w ork regulations, statem ent o f term s and 7) obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciw pożaro­
conditions o f em p lo ym e nt wej,
przestrzegać reg ulam in u to obey regulations 8) przyjęty sposób potwierdzania przez pracow nika przybycia i obecności w pracy oraz
w e jście w życie re g ulam in u pracy entry in to force of w orkplace regulations uspraw iedliw iania nieobecności w pracy.
rozszerzenie zakresu pracy jo b enlargem ent W orkplace re g ulation s specify as fo llo w s:
satysfakcja z pracy jo b satisfaction 1 ) organisation of work,
sprzę t och ron ny protective equipm ent 2) systems and schedules of w orking tim e,
3) night time,
stres m ental stress
śm ie rte ln o ść za w o d o w a occupational m ortality 4) date, place and tim e fo r paym ent of rem uneration, , 11 1(
5) Ijsts of jobs prohibited to young persons and w om en,
środ ki dyscyp lin arn e disciplinary measures
6) tVpes of jobs and lists of posts allow ed to be taken by young persons,
śro d o w isko pracy w o rking environm ent
7) duties relating to safety and hygiene at w ork and fire prevention regulations,
upom nienie adm onition, warning 8) the m anner in w hich em ployees are to confirm their arrival and presence at work,
kara upom nienia penalty of adm onition and how to excuse their absence fro m w ork (based on PLC Beck 2003, p. 81),
w a rto ś c io w a n ie pracy jo b evaluation
w a ru n k i pracy conditions / term s o f w ork, w orking conditions, term s and conditions | Za nieprzestrzeganie przez pracow nika ustalonego porządku, regulam inu pracy, przepi­
o f em p lo ym e nt sów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciw pożarow ych pracodawca
negocjow ać lepsze w a ru n k i pracy to bargain for better w o rking conditions może stosować: 1) karę upom nienia, 2) karę nagany (K P art. 108 § 1).
w ym ie n n o ść pracy jo b rotation If an em ployee fails to observe good ord er as required by w orkplace regulations, the
w y n iie n n o ś ć sta n o w isk pracy jo b sw itching provisions on w ork safety and hygiene or fire protection, the em ployer may im pose:
w zb og acan ie pracy jo b enrichm ent 1) a p enalty o f a d m o n itio n ; 2) a p e n a lty o f serious rep rim an d (P L C Tepis 2001, p. 33).
za d o w o le n ie z pracy jo b satisfaction

| I WZORY ZDAŃ
d e f in it io n s U SEFUL S E N TE N C E S

■ N o rm y pracy, stanow iące m iernik nakładu pracy, jej w ydajności i jakości, mogą być sto­
sow ane, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy (KP art. 83 § 1).
W ork standards applicable to w o rk measure of expenditure o f labour, its efficiency and
quality m ay be used when this is justified by the type of w o rk (PLC Tepis 2001, p. 24).
Ml Pracodawca jest obow iązany zapewnić pracow nikom bezpieczne i higieniczne warunki
pracy (KP art. 15)
The em ployer shall guarantee safe and hygienic co n d itio n s o f w o rk to its employees
(PLC Tepis 2001, p. 3).
f i Pracownik jest zobowiązany się do w y k o n y w a n ia poleceń przełożonych oraz prze­
strzegania dyscyp lin y pracy.
The Employee shall be obliged to fo llo w th e in stru ctio n s fro m supervisors and to ad­
here to disciplin e a t w o rk.
I."; Wyrażając zadowolenie z Pana / Pani zgody na pracę w naszej firmie, korzystamy z oka­
zji, aby przedstawić Panu / Pani skrócony w yka z w a ru n k ó w zatrudnienia.
We are pleased that you have accepted a position with our company, and we should like
to take this opportunity to summarise your initial te rm s and c o n d itio n s o f e m p lo ym e nt.

277
LABOUR LAW ___________ _ _____________
11. R em uneration
Ki Niniejszym informujemy o zmianie warunków Pana / Pani umowy o pracę, jak przedsta- pjaca sfery budżetowej public sector pay
wiono poniżej. płaca stała fixed wage
This letter is to inform you that terms and conditions of your contract have been amen- płaca średnia average wage
cieci as set out below. płaca tygodniow a weekly wage
ptaca za godzinę hourly wage
ptaca zasadnicza basic wage, basic salary
indeksacja płac wage indexing
kształtowanie płac wage fixing
i lista płac payroll, list of wages to be paid out
11, WYNAGRODZENIE j negocjować płace to negotiate wages
; niska płaca layv pay
1 1 . R E M U N E R A T IO N obniżka płac pay cut, cutting of wages
■ pobierać płacę to draw wages
dieta (dzienna) expense allowance, travel money i podwyżka płac pay rise, rise (in wages), wage increase, rising wages
dieta (np. postów, służbowa) emolument polityka płac pay policy, payroll policy, wage policy
dochód dodatkow y supplementary income i potrącić z płacy to deduct from wages / pay
dochód poza pensją income in addition to normal pay poziom płac wage level
dodatek / premia extra pay, allowance, bonus i regulacja płac adjustment of wages
dodatek / zasiłek na dzieci allowance for children ruchoma skala płac sliding wage scale
dodatek funkcyjny functional supplement siatka płac wage table
skala płac pay scaie
dodatek m otywacyjny incentive bonus
dodatek w yrów naw czy compensatory allowance, supplementary payment statystyka płac labour statistics
dodatek za odpowiedzialną pracę responsibility allowance stawka płac labour rate
dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych bonus for overtime work, allowance akordowa stawka płac piecework labour rate
for overtime work, call-back pay godzinowa stawka płac hourly labour rate
dodatek za rozłąkę absence money, separation allowance struktura płac wage structure
dodatek za staż pracy service increment ,| system płac pay system
dodatek za uciążliwą pracę hardship allowance czasowy system płac time-based pay system
dodatek za wysługę lat seniority pay wskaźnik płac wage index
dodatki do poborów fringe benefit | ptacić, wynagradzać za pracę to pay for, to remunerate, to give payment, to make
dzień w ypła ty pay day
j payment, to reward
j podróż służbowa* business trip
emerytura pension
gratyfikacja (np. z okazji Bożego Narodzenia) bonus, gratification j potrącić kw otę to deduct an amount
nagroda award, reward j premia bonus, prize, premium, bonus payment
przyznawać nagrodę, wyróżnienie to grant / to give an award / distinction premia produkcyjna bonus on output, bonus on turnover, productivity bonus
premia uznaniowa incentive bonus
ocena pracownika employee appraisal
prowizja commission
ocena pracy work evaluation
ocenić czyjąś pracę to assess the performance przekazać kw otę to transfer the amount
renta disability pension
pensja na rękę, pensja netto take-home pay
płaca pay, remuneration system m otywacyjny incentive scheme
płaca akordowa piece work pay świadczenia dodatkowe fringe benefits
płaca gwarantowana guaranteed pay wydajność pracy productivity of labour, work productivity
płaca miesięczna monthly wages wydatki na podróże służbowe travelling expenses
płaca minimalna minimum wage wynagradzanie rem uneration
płaca na rękę, dochód na rękę disposable income fegulamin wynagradzania to pay regulations
płaca podstawowa threshold salary ustalać warunki wynagradzania to determine / to specify the terms of remuneration
wynagrodzenie remuneration
płaca progresywna incentive pay
płaca realna real wages Wynagrodzenie miesięczne monthly pay, salary
Wynagrodzenie pieniężne pecuniary remuneration

278
279
LABOUR LAW 11. R em uneration
w yn ag rodze nie
w yn ag rodze nie
p ra co w n ikó w fizycznych wages
p ra co w n ikó w u m ysło w ych salary
H TO TTI
d e f in it io n s
w yn ag rodze nie rycza łto w e lum p sum rem uneration
w yn ag rodze nie um o w n e contractual rem uneration
f Dodatki do p o b o ró w stanow ić) część w y n a g ro d z e n ia p ra c o w n ik a w y p ła c a n ą w naturze,
w yn ag rodze nie w naturze n o n -ca sh w a g e s, w a g e in kind, a llo w a n c e in kind, paym ent
np. w fo rm ie d a rm o w y c h p o s iłk ó w lu b p o k ry c ia u b e zp ie cze n ia m e d y c z n e g o (EPBG
in k in d 1996, p. 115).
w yn ag rodze nie w w o jsku re m u n e ra tio n in a rm e d fo rce s
Fringe benefits are part o f the com pensation package given to the em ployee w h ich is
w yn ag rodze nie za g o dziny n a dliczbo w e overtim e pay
not in cash, such as free meals, or m edical insurance (EPBG 1996, p. 114).
w yn ag rodze nie za korzystanie z rzeczy com pensation for use of a thing
w yn ag rodze nie za pracę rem uneration for w ork, proceeds from w ork, salary, wages fee
| Nagroda z zakład ow e go fun duszu nagród, dodatkow e wynagrodzenie roczne oraz na­
w yn ag rodze nie za pracę d o m o w ą wages for housew ork leżności przysługujące pracow nikom z tytu łu udziału w zysku lub w nadwyżce bilan­
w yn ag rodze nie za ra to w n ic tw o rem uneration fo r salvage sowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alim entacyjnych do pełnej w yso ­
fo rm a w y p ła ty w yn ag rodze nia fo rm o f paym ent kości (KP art. 87 § 5).
górna granica w yn ag rodze nia m axim um rem uneration
Any rewards paid from the e sta b lish m e n t's rew ard fun d and am ounts due to e m p lo y­
określić w yn ag rodze nie to specify rem uneration
ees by pro fit sharing or fro m the balance surplus shall be liable to attachm ent fo r satis­
po trącenie z w yn ag rodze nia deductions fro m rem uneratidn, deduction at source faction of m aintenance paym ents up to the entire am o un t thereof (PLC Tepis 2001,
ró w n o ść w yn ag rodze nia equal pay p. 25).
usta lić w ynag rodze nie to fix / to establish rem uneration
w y p ła c ić w yn ag rodze nie to pay rem uneration % Odpis zaw iad om ienia o przyznaniu na gro dy lub w yró żn ie n ia składa się do akt oso bo­
w y p ła c ić uzgodnione w yn a g ro d ze n ie to pay the agreed rem uneration wych pracownika. (KPart. 107 § 2).
w yp łaca ć należności z ty tu łu po dró ży słu żb o w e j to make the paym ents due in respect A copy of th e no tice, specifying th e re w a rd and d is tin c tio n g iv^n , shall be kept in the
of a business trip employee's personal file (PLC Tepis 2001, p. 32).
w yró żn ie n ie distinction
zakaz zrzeczenia się pra w a do w yn a g ro d ze n ia no w aiver of right to remuneration | Państwo określa m inim alną w ysokość w yn ag rodze nia za pracę. (KP art. 10 § 2)
za kła d o w y fundusz nagród establishm ent's rew ard fund
The State shall specify the m in im um rem u ne ration fo r w o rk (PLC Tepis 2001, p. 2).
zam rożenie płac pay freeze, wage freeze
zarabiać to earn (wages) | Płaca, oznacza zwylde podstaw ow e lub m inim alne wynagrodzenie tygo dniow e lub
zarobek, zysk earnings, pay miesięczne, lub jakąkolwiek inną zapłatę w gotów ce lub naturze, otrzym yw ane bez­
zaro bki na rękę take-hom e pay pośrednio lub pośrednio przez pracow nika od pracodaw cy z tytu łu zatrudnienia (Tepis
zarobki ogółem total earnings -PAW EW DOS I 1998: 13).
zaro bki zależne od jakości pracy perform ance-related pay 'Pay' means the ordinary basic or m in im um wage or salary and any other considera­
m iesięczne zarobki m onthly pay tion, whether in cash o r in kind, w hich a w o rker receives directly or indirectly, in respect
przeciętne zarobki average earnings of his em ploym ent, fro m his e m p lo yer (Tepis - PAWEWDOS I 1998: 13).
w y so k ie zaro bki high earnings
w ystarczające zarobki adequate earnings I Pracodawca ustala w a ru n k i w yn ag radza nia za pracę w regulam inie pracy.
zasiłek „k u rio n ó w k a " [potocznie) dole An em ployer determ ines th e term s fo r rem u n e ra tio n fo r w o rk in regulations concer­
zasiłek c h o ro b o w y sickness benefit [paid by social security), sick pay {paid by employer) ning rem uneration.
zasiłek m acierzyński m aternity benefit
zasiłek m ie szkan iow y housing allow ance, accom m odation allow ance, rent allowance, I System m o ty w a c y jn y to system zachęt opracow any przez pracodaw cę w celu p o dn ie­
rent subsidy sienia w ydajności pracy. O bejm uje często dodatkow e świadczenia w postaci prem ii lub
zasiłek pielę gn acyjny nursing benefit możliwości nabycia akcji / udziałów firm y zatrudniającej (EPBG 1996, s. 129).
zasiłek p o ro d o w y postnatal allowance An incentive scheme is provided by em ployers for em ployees to encourage them to in ­
zasiłek ro d zin n y fam ily allow ance, fam ily incom e supplem ent crease productivity. It often takes the fo rm o f providing the em ployees w ith additional
zasiłek szko le n io w y training allow ance, education allowance benefits such as bonuses or shares in the em ployer com pany (EPBG 1996, p. 128).
zasiłek tym cza so w y benefit payable on a provisional basis
zasiłek uzupełniający supplem entary allow ance 1 Wynagrodzenie za pracę po w in n o być tak ustalone, aby od po w ia da ło w szczególności
zasiłek w y c h o w a w c z y child-care benefit, childcare benefit rodzajowi w ykonyw anej pracy i kw alifikacjom w ym aganym przy je j w ykonyw aniu,
a także uw zględniało ilość i jakość świadczonej pracy (KP art. 78 § 1).
żądania, roszczenia płacow e wage dem ands

281
LABOUR LAW 12. Other benefits
R em uneration fo r w o rk should be fixed in a m anner corresponding, in particular, to the
type of w ork perform ed and qualifications required for its perform ance, and shall take
12, INNE ŚWIADCZENIA
into account the quantity and quality of the w o rk perform ed (PLC Tepis 2001, p. 22j ' 12. O T H E R B E N E F IT S

■ W ynagrodzenie (pensja) obejm uje roczne zarobki pracow nika, zwykle wypłacane co
miesiąc.
Salary means the annual earnings o f an em ployee, usually paid on m onthly basis.
| W y p ła ty w yn ag rodze nia dokonuje się w form ie pieniężnej; częściowe spełnienie wy­
nagrodzenia w innej form ie niż pieniężna jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy przewi­
dują to ustaw ow e przepisy prawa pracy lu b uktad zb io ro w y pracy (KP art. 86 5 2).
R em uneration shall be pa id in cash; a partial rem ittance in a form other than cash shall
be adm issible only when so provided by statutory provisions of labour law or a collec­
tive labour agreem ent (PLC Tepis 2001, p. 24).
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
W ynagrodzenie zasadnicze w yn osi x USD.
enieryt old-age pensioner, retired person, retiree (USA)
jinerytura pension, old age pension
ornerytura d o d a tko w a supplem entary pension
emerytura wcześniejsza early retirem ent
;rnerytura w o js k o w a m ilitary pension
j j,rzejść na em e rytu rę to retire
) przenieść kogęś na em e rytu rę to retire som eone, to pension som eone off
: Europejska Konw encja o Zabezpieczeniu S połecznym (1972) European Convention
on Social Security (1972)
jo ro p e js k a Konw encja o Zabezpieczeniu Społecznym R o ln ikó w (1974) European
Convention on the Social Protection of Farmers (1974)
j Europejski Kodeks Zabezpieczenia S połecznego (1964) European Code of Social Security
j (1964)
j ^ropejskie Porozum ienie Tym czasow e dotyczące Zabezpieczenia Społecznego na
! Wypadek Starości, In w a lid z tw a i dla Osób Pozostałych przy Życiu (1953) European
Interim Agreem ent on Social Security Schemes relating to Old Age, Invalidity and
Survivors (1953)

The Employee's sta rtin g salary w ill be US $ x. , I n lusz fund

; W czasie trwania niniejszej U m ow y Pracownik będzie otrzym yw ał miesięczne wyna­
grodzenie b ru tto w w y s o k o ś c i... USD (słow nie: ...).
During the effectiveness o f this Contract the Em ployee shall receive gross m onthly re-
m u n e ra tio n of US$... (say: ...).
i W yplata w yn& grodzenia będzie następować na zasadach przewidzianych w ....
R em uneration shall be paid according to the principles set forth in ....
fundusz e m e ryta ln y retiring fund, superannuating fund
Fundusz G w a ra n to w a n ych Św iadczeń Pracow niczych E m ployees' Guaranteed Benefits
Fund
lundusz socjalny welfare fund
fundusz p re m io w y staff bonus fund
zakładowy fun dusz nagród works discretionary bonus fund
I zakładowy fundusz św iadczeń socjalnych w orks staff welfare fund
] Fundusz Ubezpieczeń S połecznych Social Insurance Fund
i instytucja pom ocy społecznej social assistance body

| inwalidztwo invalidity, disability

i W ramach wynagrodzenia za świadczone usługi, Pracownik będzie otrzymywać pro­
I pogorszenie stop nia in w a lid z tw a aggravation of invalidity
w iz ję w w ysokości x.
odprawa severance p a y /p a y m e n t, golden handshake
As com pensation for the Em ployee's services, the Em ployee shall receive a commis­ odprawa em erytalna old age bonus
sion of X. odprawa po śm iertna death benefit, death grant
odprawa re n to w a disability bonus
Szczegółowe zasady w yn ag rodze nia określa regulam in w ynagrodzenia (NEB 2001,
ośrodek pom ocy społecznej social assistance office
s. 199).
pomoc dla słabo zarabiających aid to low -incom e groups
The detailed rules regarding rem u ne ration shall be determ ined in the salary regula­ renta pension
tions. renta inwalidzka disability pension
renta rodzinna survivor's benefit
i W arunki niniejszej um o w y pozostają w m ocy do c h w ili wniesienia pisemnych popra­
ronta starcza old age pension
wek, które muszą zostać podpisane przez ob ydw ie strony.
tsnta w ojskow a arm y disability insurance
The term s o f this agreem ent rem ain in effect until am ended in w ritin g and signed by lenta z ty tu łu odszkodow ania za w y w o ła n ie cho rob y disease-related pension
both parties. prawo do ren ty right to pension
roszczenie re n to w e pension claim
starość old-age
system e m e ryta ln o -re n to w y pension scheme

282 283
LABOUR LAW 13. S ystem o f w o rk
zakładow y system e m e ryta ln o -re n to w y com pany pension scheme, occupational O ccupational pension is a pension provided by the em ployer w h ich satisfies certain
pension scheme conditions enabling the em ployer to contract out of the State Earnings-Related Pension
Scheme (EPBG 1996, p. 172).
świadczenia em erytalne pracodaw cy occupational pension
odroczenie świadczeń em erytalnych postponem ent of old-age benefits
H Pracow nikow i spełniającem u w arunki upraw niające do renty z tytu łu niezdolności do
świadczenia nienależne benefits are not due
pracy lub em erytury, którego stosunek pracy ustal w związku z przejściem na rentę lub
świadczenia socjalne social security benefits
em eryturę, przysługuje o d pra w a pieniężna w w ysokości jednom iesięcznego w yn ag ro­
świadczenia z ty tu łu ubezpieczenia na w yp ad ek bezrobocia un em ploym ent insurance dzenia (KP art. 9 1 § 1 ) .
benefits
świadczenia zw iązane z pracą work-related benefits W here an em ploym ent relation o f an em ployee w ho qualifies for a disability or old age
pension has expired due to tha t em ployee's retirem ent to take a disability or old age
świadczenie chorobow e sickness benefit
pension, the em ployee is entitled to a m oney bonus equal to his / her one-m onth rem u­
świadczenie m acierzyńskie m aternity benefit neration (PLC Beck 2003, p. 71).
świadczenie pieniężne benefit in cash, cash benefits
odzyskiw anie świadczeń recovery of benefits
przyznać świadczenia / zasiłki to grant benefits
przyznanie św iadczeń, za siłkó w award o f benefits
w e ryfiko w a ć świadczenia to review benefits
w n iose k o em eryturę pension claim
13. ORGANIZACJA PRACY
rozp atryw a ć w n iose k o em e rytu rę to investigate a pension c la im . 13. S Y S T E M OF W O RK
złożenie w n iosku o em eryturę subm ission of the pension claim
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Social Insurance Institution
akta oso bo w e personal files
zasiłek benefit, allowance
analizą pracy w o rk study
zasiłek cho rob ow y sickness allow ance, sick benefit
czas p fe cy w orking tim e
zasiłek opieki społecznej welfare paym ent
czas pracy elastyczny flexible w orking tim e
zasiłek po grze bow y death grant
czas pracy kie row n icze j w orking tim e of managers
zasiłki dla be zrobotnych benefits fo r unem ployed persons, unem p loym e nt benefits
czas pracy n ie n o rm o w a n y flexitim e, irregular w o rking hours
ustalać w ysokość zasiłku to fix the am ount of benefits
czas pracy n ie ty p o w y unsocial hours
zgon death, decease czas pracy o p ty m a ln y w o rk tim e o p tim u m
czas pracy prze ryw an y interrupted w orking tim e
czas pracy ruch om y flexible w orking hours, flexitim e
czas pracy u s ta w o w y legal w orking tim e
DEFINITIONS czas pracy w ruchu cią głym w orking tim e in continuous w orking system s, continuous
w o rking day
9 W razie śm ierci pracow nika w czasie trwania stosunku pracy lub w ęzasie pobierania po ! czas pracy zad an iow y w orking tim e determ ined by tasks to be perform ed
jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy w skutek choroby, rodzinie i czas w o ln y od pracy rest period
przysługuje od pracodaw cy o d p ra w a p o śm ie rtn a (KP art. 93 § 1). i czas w o ln y za pracę na dliczbo w ą tim e off fo r overtim e work, tim e o ff in lieu
In the event of death of an em ployee during the existence of an em ploym ent relationship dzielenie czasu pracy jo b sharing
or during a period of receiving benefits follow ing term ination thereof due to incapacity elastyczność czasu pracy fle xib ility of w orking tim e
for w ork by reason of illness, the em ployee's fam ily shall have a right to death b e n e fit/ ewidencja czasu pracy records o f w orking tim e, w orking record
death grant payable by the em ployer (PLC Tepis 2001, p. 27, PLC Beck 2003, p. 71). karta czasu pracy tim e card
organizacja czasu pracy tim e m anagem ent
H O dpraw a pieniężna oznacza kwotę pieniężną w ypłacaną pra cow niko w i przy rozwiąza­ regulacja czasu pracy w o rk schedule
niu um o w y o pracę (EPBG 1996, s. 217). skracanie czasu pracy reduction of w orking tim e
A cash severance pay / p a ym e n t m eans a paym ent of com pensation to the employee umowa dotycząca czasu pracy agreem ent on w orking time
upon the term ination of his / her em p lo ym e nt (EPBG 1996, p. 216). w ym iar i rozkład czasu pracy am ount and schedule o f w orking tim e, duration and
schedule o f w orking tim e
■ Świadczenia em erytalne pracodawcy to świadczenia w ypłacane bezpośrednio przez data rozpoczęcia pracy date o f the com m encem ent of w ork
pracodawcę; spełniają one określone warunki, zwalniając w ten sposób pracodawcę dyscyplina pracy labour discipline
z konieczności dokonyw ania w p łat na rzecz państw ow ego system u emerytalnego dyżur standby shift, duty
(EPBG 1996, s. 173). dzień roboczy business day

285
LABOUR LAW 14. A llo c a tio n o f w o rk

dzień w o ln y o d pracy day o ff ~ WZORY ZDAŃ

g o dziny nadliczbo w e overtim e, extra hours
USEFUL SENTENCES
godziny urzędow ania business hours, office hours
go d zin y pracy w orking hours, hours of w ork
W ym iar i rozkfad czasu pracy:
niepotrzebne godziny pracy excessive hours of w ork
g ru p o w a organizacja pracy gro up organisation o f w o rk The Em ployee's norm al w o rk hours and w o rk days are as follow s:
k ró tszy tyd zie ń pra cy shorter w orking week
m aksym a lny w y m ia r czasu pracy m axim um w o rkin g tim e W ym iar czasu pracy będzie wynosi):
obniżenie w y m ia ru czasu pracy reduction of w o rking tim e The Em ployee's norm al w o rk hours shall be as follow s:
od bić kartę zegarow ą po zakończeniu pracy to clock off
o d b ić kartę zegarow ą przed rozpoczęciem pracy to clock on i; Pracownik ^obow iązany jest do w yko nyw a nia pracy w w y m ia rz e 40 godzin ty g o d ­
odpoczynek ty g o d n io w y w eekly rest period niow o.
odpoczynek w pracy rest at w o rk The Employee is obliged to w ork fo r 40 hours a week.
organizacja pracy organisation of w ork, system of w o rk
organizacja czasu pracy arrangem ent of w orking tim e
f G odziny pracy określono w regulam inie pracy, który przedstaw iono Panu / Pani we
o śm iog odzinn y dzień pracy eight-hours w orking day wcześniejszym term inie.
p o stę p o w a n ie dyscyplinarne disciplinary action
Your hours o f w o rk are stated in the Statem ent of Terms and Conditions of E m ploym ent
zm iana {w p ra cy) shift previously given to you.
nocna zm iana nigh t shift
pracow ać na zm iany to w o rk (in! shifts, to do shift-w ork, to be on shifts
| Pracownikowi przysługuje codziennie prze rw a ob ia d o w a w godzinach od ... do ... .
pracow ać na dziennej zm ianie to w o rk days, to be on the day-shift, to be on days
pra cow ać na nocnej zm ianie to w o rk nights, to w o rk a night shift, to be on the night-shift The Employee may have a lunch break from ... to ... .
to be on nights
i; Powyższy w y m ia r i rozkład czasu pracy podlega zm ianom w edług uznania Pracodawcy.
The above w o rk schedule is subject to m od ifica tion at the discretion o f the Employer,
d e f in ic je
D E F IN IT IO N S
'5 !
■ Czasem p ra cy jest czas, w którym pracow nik pozostaje w dyspozycji pracodawcy
w zakładzie pracy lub w innym m iejscu wyznaczonym do w ykonyw ania pracy (KP 14. PODZIAŁ PRACY
art. 128).
W orkin g tim e shall be the tim e w hen an em ployee rem ains at the disposal o f the em­ 14. A L L O C A T IO N OF W O RK
ployer at the em ploying establishm ent or in another place designated for the perfor­
mance of w o rk (PLC Tepis 2001, p. 37). podział pracy allocation of work, division of labour
praca akordow a piece w ork
B Pora nocna obejm uje osiem godzin pom iędzy godzinam i 21:00 i 7:00.
praca atyp ow a atypical work
N ig h t tim e means any 8 hours between 9 p.m . and 7 a.m. praca badawcza research w o rk
praca biurow a office w ork, clerical w ork
■ Praca w granicach nie przekraczających 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na
praca budow lana construction w ork
tydzień w przyjętym okresie rozliczeniow ym nie stanow i pracy w godzinach nadlicz­
praca chałupnicza dom estic work, hom e work, outw ork
bo w ych .
praca czasochłonna tim e-co nsu m ing w o rk
W ork w ith in the lim its not exceeding 8 hours per day and an average of 40 hours per praca doryw cza odd job
five-day w orking week w ith in an adopted account period shall not be considered as
praca dzieci child labour
o ve rtim e w o rk (PLC Tepis 2001, p. 37).
praca fizyczna m anual labour, handw ork
H Pracą w ruchu cią g łym jest praca, która ze w zględu na technologię produkcji nie może Praca in dyw idu aln a individu al w o rk
Praca jednozm ianow a one-shift work
być wstrzymana.
Praca na m orzu m aritim e work
W ork in a con tinu ou s w o rk in g system shall be w ork, w hich for technical reasons, may
Ptaca na odległość telew orking
not be interrupted (PLC Tepis 2001, p. 40).

287
LABOUR LAW 15. Leave
praca nakładcza cottage in du stry urlop p ła tn y paid leave, holiday w ith pay
praca nielegalna illicit w o rk, clandestine w ork, black econom y urlop p ro po rcjon alny pro p o rtio n a l leave
praca nocna night w ork urlop socjalny leave on social grounds
praca p re stiżo w a high pro file jo b urlop szczegółow y special leave
praca przy kom p uterze video display unit w ork urlop szkolen iow y training leave
praca p rzy taśm ie assem bly-line w ork urlop uzupełniający supplem entary leave
praca przym u sow a com p ulsory / forced w ork urlop w y c h o w a w c z y parental leave, leave to raise a child
praca sezonow a seasonal w ork urlop w y p o c zyn ko w y vacation leave
praca społeczna welfare w ork urlop z ty tu łu przysp oso bie nia leave on account of adoption
praca stała regular w ork, steady w ork, steady em p lo ym e nt urlop z d ro w o tn y sick leave
praca u m ysło w a brain-w ork, m ental w ork, intellectual w ork odwołać pracow nika z u rlop u to recall an em ployee fro m leave
praca urzędnicza clerical w ork planować urlop to schedule leave
praca w dom u hom e w orking udzielać urlop u to grant leave
praca w niedzielę Sunday w orking wykorzystać u rlop to use leave
praca w teren ie field w ork wym iar urlop u length o f leave
praca w ię ź n ió w prison labour obniżać w y m ia r u rlo p u to shorten leave
praca w ym a ga jąca dem anding job wynagrodzenie u rlo p o w e rem uneration during leave
praca zespołow a team w ork
lu bić pracę zesp ołow ą to be com fortable in a team environm ent
praca zm ia no w a, na zm ianach shift w o rk DEFINICJE
p ro je kto w a n ie pracy w ork projection D E F IN I T I O N S
w yko na ć pracę to com plete w ork ]
w yko n y w a ć pracę to carry out w ork | Pracownikowi przysługuje praw o do corocznego, nieprzerwanego, p łatne go urlopu
pra cow ać na akord to be on piecew ork w ypoczynkow ego... (KP art. 152 § 1).
zadanie task, assignm ent An em ployee shall be entitled to an annual, continuous, paid v a ca tio n leave... (PLC Te­
w yko na ć zadanie to com plete a task, to perform a task pis 2001, p. 44).
zespół team
być częścią zespołu to be part o f a team ■ Pracownice upraw nione są do ciągłego u rlop u m acierzyńskiego trw ającego co naj­
być o d p o w ie d zia ln ym za zespół d w u o s o b o w y to be responsible for a staff of 2 mniej 14 tygodni (PAWEWDOS 1998, s. 175).
um ieć pracow ać w zespole to be a team player Workers are entitled to a continuous m a te rn ity leave of at least 14 weeks (PAWEWDOS
kie row a ć zespołem to lead a team 1998, p. 175).

■ Co najm niej 2 tygodnie u rlop u m acierzyńskiego m ogą przypadać przed przewidywaną

datą porodu (KP art. 180 § 3)
At least 2 weeks of the m a te rn ity leave m ay fall before the anticipated date of birth
15 URLOPY (PLC Tepis 2001, p. 50).

15. LE A V E I Pracownikowi, który wykorzysta) urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał
w ciągu tego roku pra w o do urlopu w w yższym w ym iarze, przysługuje urlop uzu­
pełniający (KP art. 158).
badanie lekarskie m edical check, m edical exam ination
ś w ię to p a ń s tw o w e public holiday An em ployee w ho took all leave for a given calendar year, and later during that year
became entitled to longer leave is entitled to sup plem en ta ry leave (PLC Beck 2003,
te m p o pracy rate o f w ork
p. 115).
po ród childbirth
prze rw a na karm ienie nursing break
I Pracownice mają prawo do zwolnień, bez utraty wynagrodzenia, w celu dokonania ba­
u rlo p leave dań prenatalnych (PAWEWDOS 1998, s. 175).
u rlo p be zpłatny unpaid leave
Workers shall be entitled to tim e off, w ith o u t loss o f pay, in order to attend ante-natal
u rlo p m acierzyński m atern ity leave
exam inations (PAWEWDOS 1998, p. 175).
u rlo p na żądanie leave at request

288 289
LABOUR LAW
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
j Pracownik jest upraw niony do x ty g o d n i u rlop u w yp o czyn ko w e g o w roku kalendarzo
w ym po przepracowaniu y m iesięcy od dnia zatrudnienia.
The Em ployee is entitled to x weeks of vacation each calendar year after y months of
em ploym ent.
Ki! Pracow nikow i przysługuje x tygo dni płatne go urlop u w yp oczyn kow e go .
The Em ployee shall be entitled to paid vacation for x weeks.
r 3 H arm ono gra m u rlo p ó w w yp o czyn ko w ych podlega nadzorowi Pracodawcy.
S cheduling o f vaca tion is subject to reasonable control by the Employer.
;] D ługość u rlop u oraz w arunki nabycia praw urlopow ych określają przepisy Kodeksu
pracy oraz w ydany na ich podstaw ie regulam in pracy Pracodawcy (NEB 2001, s. 201)
The d u ra tio n o f a leave and the term s and conditions of obtaining the rights to be on
a leave are determ ined in the Labour Code and by follow -u p regulations (employment
by-laws) issued on the basis thereof.
: Pracownicy zmuszeni do zażywania leków na receptę, które ograniczają zdolność clo
pracy, po w in ni w ziąć zw o lnien ie lekarskie i nie zgłaszać się do pracy.
Em ployees w ho require prescription drugs w hich im pair their ability to work should
request sipj< leave and not report to work.
Ni liejszym inform uję, iż jestem w ciąży i pragnę wziąć u rlop m acierzyński.
This is t& in fo rm you that I am pregnant and wish to take M a te rn ity Leave (LP 2002,
p. 259).
Oczekiwany tydzień p o ro d u t o ......
The expected week of c h ild b irth is ... .
Rozumiem, iż ustaw ow o przysługuje mi w sumie x ty g o d n i urlopu.
I understand that I am entitled to x w eeks' leave in total by law (LP 2002: 259).
Proszę o inform acje, czy przysługuje m i zasiłek m acierzyński w czasie urlopu macie­
rzyńskiego.
Please let m e know if I am entitled to receive M a te rn ity Pay during m y M aternity Leave
(LP 2002, p. 259).
290
16. M aster and se rva n t re la tio n sh ip
16, STOSUNKI PRACY
16. M A S T E R A N D S E R V A N T R E L A T IO N S H IP
mianowanie nom ination
powołanie appointm ent
s ta n o w is k o post, position, jo b title, role
konkurs na stan ow isko com petition for a post
mianować na sta n o w isko to appoint som eone to the post of
nadający się na sta n o w isko fit fo r the position, qualified fo r the position
nadawać się qa dane sta n o w isko to qualify for a position
obsadzić stan ow isko to fill a post
proponować kom uś sta n o w isko to offer a job, post to som eone
przyjąć ofe ro w a ne sta n o w isko to accept an office / a post, to take the post
zwolnić stan ow isko to vacate a post / position
spełniać całkow icie w ym a ga nia danego stan ow iska to fu lfil the full-tim e com m itm e nt
required fo r the role
stosunek pracy relationship betw een em ployer and em ployee, em p lo ym e nt relationship,
em ploym ent relation, m aster and servant relationship, w ork relationship
stosunek pracy na p o d sta w ie m ia n o w a n ia em ploym ent relationship based on
nomination
stosunek pracy na p o d sta w ie spółdzielczej u m o w y o pracę em p lo ym e nt relationship
based on a co-operative contract of em ploym ent
stosunek pracy na p o d sta w ie w y b o ru em ploym ent relationship based on election
stosunek pracy o p a rty na p o w o ła n iu em ploym ent relationship based on appointm ent
nawiązać stosunek pracy to establish an em p lo ym e nt relationship
DEFINICJE
D E F IN IT IO N S
| Powołanie może być poprzedzone konkursem (KP art. 68 ).
Prior to the appointm ent a co m p e titio n m ay be held (PLC Beck 2003, p. 51).
1 Nawiązanie stosunku pracy następuje na p o d sta w ie w yb o ru , jeżeli z w yb oru wynika
obowiązek w ykonyw ania pracy w charakterze pracow nika (KP art. 73 § 1).
The establishm ent o f an em ploym ent relationship shall be based on election if the duty
of perform ing w ork as an em ployee is a result of such election (PLC Tepis 2001, p. 20).
I Stosunek pracy nawiązuje się na p o d sta w ie m ia no w an ia w przypadkach uzasadnio­
nych szczególnym charakterem pracy... (KP art. 76).
An e m p lo ym e nt re la tio n sh ip shall be established on th e basis o f a n o m in a tio n in cases
justified by the special nature of work... (PLC Tepis 2001, p. 20).
I Stosunek pracy na p o d s ta w ie spółdzielczej u m o w y o pracę m iędzy spółdzielnią pracy
a jej członkiem reguluje Prawo spółdzielcze (KP art. 77 § 1-2),
291
LABOUR LAW _ _ _________________ ____ ___ _______________ _____ _ 17. D ispute s, strike s & c o lle c tiv e la b o u r agreem ents
An em p lo ym e nt re la tio n sh ip based on a co-operative co n tra ct o f em p lo ym e nt be­ Kom isja do S pra w U k ła d ó w Z b io ro w y c h Pracy C om m ission fo r Collective Labour
tween a co-operative and its m em ber shall be regulated by the A ct on Co-operative Law Agreem ents

(PLC Tepis 2001, p. 21). ____ _______ _________________ kom isja pojednaw cza arbitrational com m ittee, conciliation com m ission
konfederacja p ra c o d a w c ó w e m p lo yers’ confederation
gjg pracow nik zatrudniony na p o d sta w ie po w o łan ia może być w każdym czasie - nie­ konfederacja tró js tro n n a tripa rtite confederation
zwłocznie lub w określonym term inie - odw ołany ze stanowiska p rzez organ, który go konfederacja zw ią z k ó w z a w o d o w y c h trade union confederation
powotat (KP art. 70 § 1). Kongres Z w ią zkó w Z a w o d o w y c h Trade Unions Congress
Im m ediately or on a definite day - a person em ployed on th e basis o f an appointm ent konsultacja pracow nicza w o rke r consultation
may, at any tim e, be recalled from his / her post by the body w hich has nominated korporacjonizm corporatism
him / her (on the basis of PLC Tepis 2001, p. 19). lokaut lockout
ła m istra jk strike-breaker, scab labour, scab
HI Nawiązanie stosu nku pracy, bez w zględu na jego podstaw ę prawną, wym aga zgod­ negocjacje płaco w e pay talks
nego oświadczenia w o li pracodaw cy i pracow nika (KP art. 11).
negocjacje zb io ro w e collective bargaining
The establishm ent o f an e m p lo ym e n t relatio nship, regardless o f its legal basis, shall niepokoje pracow nicze industrial unrest
require a declaration o f intention to that effect by the em p lo yer and the em ployee (PLC
oczekiwania p ra c o w n ik ó w em ployee expectations
Tepis 2001, p. 3). odm aw iać w y ko n yw a n ia pracy to w ith d ra w one's labour
ogłoszenie s tra jk u proclam ation of a strike
O gólnopolskie P orozum ienie Z w ią zkó w Z a w o d o w ych All-Poland Alliance of Trade
Unions
organizacja zaw od u organisation of professions
organizacja zw iązkow a union organisation «
1 7 . D IS P U T E S , S T R IK E S & C O L L E C T IV E L A B O U R ponadzakładowa organizacja zw iązkow a upper-level union organisation,
m ulti-establishm ent trade union organisation
AG REEM ENTS
zakładowa organizacja zw iązkow a trade union organisation o f an establishm ent,
trade union active at w ork establishm ent
akcja ostrzegaw cza token action organizacje pra co d a w có w em ployers' organisations
akcja p ro te stacyjn a industrial action organizacje za w od ow e professional association
g rozić akcją p ro te stacyjn ą to threaten w ith an industrial action partnerzy społeczni m anagem ent and labour, social partners
o d w o ła ć akcję p ro te stacyjn ą to call off an industrial action partycypacja pracow nicza w o rker participation
p odjąć akcję p ro te stacyjn ą to take an industrial action pikieta stra jko w a strike picket
w e zw a ć do akcji p ro te stacyjn ej to call for an industrial action pogotow ie stra jko w e strike alert
akcja s tra jko w a strike campaign polubowne załatw ie nie sporu amicable resolution of a dispute, amicable settlem ent of
a kcjon aria t pra cow niczy w orkers' stock ow nership, em ployee share ow nership a dispute
cech [zrzeszenie zaw odow e) craft union, occupational union dążyć do p o lu bow ne go załatw ie nia sporu to strive to reach an amicable resolution of
i a dispute
centrala zw iązkow a trade union headquarters
dezintegracja pracow nicza w o rke r's disintegration ; porozumienie branżow e inter-professional agreem ent
porozumienie pracow nicze w orking agreem ent
d ia lo g społeczny social dialogue
d ia lo g społeczny w e W spólnocie C om m unity social dialogue postępowanie pojednaw cze conciliatory proceedings
Europejska Kom isja Z w ią zkó w Z a w o d o w ych European Industry Com m ittee prawa pracow nicze em ploym ent rights
etyka dziennikarska journalistic ethics prawo o d m o w y w y k o n yw a n ia pracy right to w ith d ra w on e ’s labour
protest protest
etyka za w o d o w a professional ethics
i zaostrzyć p ro te s t to escalate a protest
etyka zaw od u pra w n iczeg o legal ethics
zawiesić p ro te s t to suspend a protest
fala s tra jk ó w strike wave
przedstaw icielstw o zw iązkow e union representative
fu n d u sz s tra jk o w y strike funds
in fo rm a cja pracow nicza w o rker inform ation przerwa w pracy, porzucenie pracy stoppage o f work
przywódca strajku strike leader
izba z a w o d o w a professional society
>ada pracow nicza works council, staff council
karta zw ią zko w a trade union card
akt po w o łujący radę pracow niczą w orks council constitution act

292 293
 17. D isputes, s trik e s & c o lle c tiv e la b o u r agreem ents
LABOUR LAW
związek z a w o d o w y p ra co w n ikó w u m ysło w ych w h ite-co lla r union, non-m anual w orkers'
ruch robotniczy w orkers' m ovem ent, w orking class m ovem ent union
ruch s tra jko w y strike m ovem ent zrzeszać się w zw iązek zaw od ow y, zakładać zw iązek z a w o d o w y to associate
ruch zw iązkow y trade-union m ovem ent zw iązkow y mąż zaufania shop steward
sabotaż sćibotage żądania p ra c o w n ik ó w requisitioning of w orkers
sam orząd self-m anagem ent
sąd pracy labour court, industrial tribunal (UK)
spór pra cow niczy industrial dispute PEFIIMIGJE
spór pracy labour dispute D E F IN IT IO N S
spór zb io ro w y collective dispute
spraw a sporna contentious m atter I Z w iązek z a w o d o w y jest dobrow olną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną
zapobieganie i ro zw ią zyw a n ie s p ra w spornych prevention and resolution of contentious do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zaw odow ych i socjalnych (ZwZawU
matters Art. 1 § 1).
stosu nki pracow nicze industrial relations A tra d e union is a voluntary and self-governing organisation of labouring people estab­
stra jk strike lished fo r the purpose of representing and protecting the ir rights and occupational and
strajk dziki w ild-ca t strike social interests.
strajk generalny, po w sze chny general strike, all-out strike
strajk g ło d o w y hunger-strike B W arunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą
ustalają układ y zb io ro w e pracy... (KP art. 771).
strajk kolejarzy rail strike
stra jk okupacyjny sit-dow n strike Conditions fo r the rem uneration fo r w o rk and award o f other benefits related to work
s tra jk o s trz e g a w c z y w arning strike, token strike shall be fixed in collective la b o u r agreem ents... (PLC Tepis 2001, p. 21).
stra jk p o lityczn y political strike
strajk p ro te sta cyjn y protest strike | Ponadzakładow y układ z b io ro w y pracy, zawierają: 1) ze strony pracow ników w łaści­
strajk so lid a rn o ścio w y sym pathetic strike w y statutow o organ ponadzakladowej organizacji związkowej, 2 ) ze strony pracodaw ­
ców w łaściw y statutow o organ organizacji pracodaw ców - w im ieniu zrzeszonych w tej
stra jk w fo s k i go -slo w strike
organizacji pracodaw ców (KP art. 24114 § 1).
ogłosić s tra jk 'to call a strike, to declare a strike
w ezw ać ro b o tn ik ó w do s tra jk u to call the w orkers out on strike A m u lti-e s ta b lis h m e n t collective la bo ur agreem ent shall be concluded: 1) fo r em ploy­
zacząć stra jkf(to co/ne out on strike, to walk out Ą ees - by the com petent bo dy of the m ulti-establishm ent trade union organisation, said
body being com petent under its bye-law s; 2 ) fo r em ployers - by the com petent body of
z a p o w ie d ź stra'jku strike notice
an organisation of em ployers on behalf of em ployers being m em bers o f such organisa­
rozpocząć stra jk to go on strike
tion, said body being com petent under its bye-laws (PLC Tepis 2001, p. 77).
zorganizow ać s tra jk to stage a strike
strajkujący, uczestnik strajku striker I Z akładow y układ z b io ro w y pracy, zwany dalej „układem zakładowym ", zawiera praco­
Ś w ia to w a Federacja Z w ią z k ó w Z a w o d o w y c h W orld Federation o f Trade Unions
dawca i zakładowa organizacja związkowa (KP art. 24123).
ud zia ł p ra co w n ikó w w zyskach pro fit sharing
A single esta b lish m e n t agreem ent, hereinafter called "an establishm ent agreem ent"
układ z b io ro w y collective agreem ent
shall be concluded by the em ployer and the trade union organisation of an estab­
układ z b io ro w y pracy collective labour agreem ent
lishment (PLC Tepis 2001, p. 80).
po na dza kład ow y układ z b io ro w y pracy m ulti-establishm ent collective labour agreement,
collective agreem ent made fo r several w ork establishm ents I Członkiem kom isji pojednaw czej nie może być:
za kła d o w y układ z b io ro w y pra cy single establishm ent agreement, collective agreement
1 ) osoba zarządzająca zakładem pracy,
fo r a single w ork establishm ent 2) głów n y księgowy,
w sp ó łd e cyd o w a n ie co-determ ination 3) radca prawny,
za kła d o w y układ z b io ro w y intra-com pany collective agreem ent 4) osoba prowadząca sprawy osobowe, zatrudnienia i płac (KP art. 245).
zw iązek za w o d o w y trade union, labor union (USA)
The follow ing persons may not be m em bers o f the co n c ilia tio n com m ission :
b ra n żo w y zw iązek z a w o d o w y industrial union, vertical union 1 ) the person w ho manages the w ork establishm ent,
zw iązek z a w o d o w y k o n tro lo w a n y przez pracodaw cę i m u po dp orząd kow an y company
2 ) the chief accountant,
union, house union 3) the legal advisor, attorney-at-law,
zw iązek z a w o d o w y p ra co w n ikó w fizycznych blue-collar union, manual workers' union
4) the person in charge of personnel, em p lo ym e nt and rem uneration matters
zw iązek z a w o d o w y p r a c o w n ik ó w służb publicznych union o f civil servants (PLC Beck 2003, p. 207).

295

LABOUR LAW
H S pory o roszczenia ze stosunku pracy rozstrzygają: 1) sądy pracy - stanowiące odręb-
ne jednostki organizacyjne sądów rejonow ych oraz 2 ) sądy pracy i ubezpieczeń sp0-
lecznych - stanowiące odrębne jednostki organizacyjne sądów wojew ódzkich, zwane
sądam i pracy (KP art. 262 § 1 ).
Claims arising out o f em p lo ym e n t relationships shall be settled by: 1) labour courts
- constituting separate organisational units o f d istrict cotit ts; and 2 ) la b o u r and social
insurance co u rts - con stituting separate organisational units o f voivodeship courts,
hereinafter referred to as la b o u r co u rts (PLC Tepis 2001, p. 87).
’
I*
; W ZORY ZDAŃ
| USEFUL SENTENCES
Ś W razie wszelkich sp o ró w Pracodawca i Pracownik podejm ą działania mające na celu
doprow adzenie do ich p o lu b o w n e g o rozw iązania (NEB 2001, p. 201).
In case o f any disputes between the parties, the E m ployer and the Employee shall do
their best to s e ttle them am icably. .!
— I Wszelkie zmiany niniejszej um ow y w ym a ga ją fo rm y pisem nej pod rygorem nieważności.
A n y a n d a ll c h a n g e s h e re o f m u st be made in w r itin g in o rd e r to be va lid .
!;■• ‘ ; Wszelkie zm iany niniejszej u m o w y w ym a g a ją fo rm y pisem nej i podpisu każdej strony
i pod rygorem nieważności.
A ny m od ifica tion o f this agreem ent shall be e ffective o n ly if it is in w ritin g signed by
; each party.
Niniejsza um ow a została sporządzona w d w u je dn obrzm iących egzemplarzach.
This contract / agreem ent has been m ade in tw o id e n tica l copies.
18. C o n fid e n tia lity
tajemnica p rze m ysłow a industrial secret
tajemnica skarbow a fiscal secret, fiscal con fide ntia lity
tajemnica słu żbo w a official secret, professional confidentiality
tajemnica za w o d o w a professional secret
tajemnica zaw odu pra w n iczeg o legal profession secret
ujawniać (in fo rm a cje ) to disclose, to divulge, to divulgate, to reveal
j WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
i Niżej podpisany przyjm uje do w iadom ości, iż w czasie trwania stosunku pracy mogą
być mu przekazywane taje m nice ha n d lo w e pracodawcy.
The undersigned agrees and acknow ledges that during his / her course of em ploym ent
trade secrets of the em ployer may be disclosed to him / her.
[ Tajemnice ha nd low e obejm ują m.in. inform acje techniczne odnośnie to w a ró w i usług,
inne inform acje handlow e takie jak wykaz klientów, dane cenow e, źródła dostaw lub
materiałów, dane odnośnie produkcji, plany sprzedaży i księgowość.
Trade secrets include, but are not lim ited to, technical in fo rm atio n regarding products
and|services, business inform ation such as custom er lists, pricing data, sources o f sup­
plies or materials, production data, m erchandising plans, and accounts (BFAA 1994,
p. 31).
!' Pracownik zobowiązuje się w trakcie trwania stosunku pracy i po jego ustaniu do nie-
używania taje m nic ha n d lo w ych dla korzyści własnej lub innych osób i nieujawniania
rzeczonych tajem nic i innych poufnych inform acji.
The Employee w ill not either during or at any tim e after term ination of em ploym ent w ith
em ployer use for him self / herself or others, or disclose to others any tra d e secrets and
any other confidential inform ation.

; f Obowiązek zachow ania poufności nie dotyczy inform acji, które były znane Pracowni­
kowi przed podpisaniem niniejszej um owy.

18, POUFNOŚĆ The obligation of non-disclosure shall not apply to inform ation w h ich was known to the
Employee p rior to the execution of this agreem ent.
18. CONFIDENTIALITY
fe Przyjęcie w a run ków zatrudnienia jest równoznaczne z zobowiązaniem się do zachow a­
nia w ta je m n icy w okresie zatrudnienia oraz po jego ustaniu poufnych inform acji do ­
nadużycie zaufania breach of confidence tyczących spótki, osób w niej zatrudnionych oraz klientów poznanych w trakcie w yko­
taje m nica secret nywania pracy.
do trzym a ć ta je m n ic y to keep a secret By accepting em ploym ent, you agree n o t to disclose any confidential inform ation re­
u ja w n ia ć /u ja w n ić ta je m n icę to disclose a secret garding this company, any persons em ployed by this company, or our clients learned in
po ufno ść confidentiality, privacy, secrecy the course o f your em ploym ent to anyone outside o f this com pany during and after
p o u fn y confidential, secret, top-secret, undercover your term of em ploym ent.
p o u fn y c h a ra k te r confidential nature
ta je m n ica lekarska m edical secret
ta je m n ica b a nko w a banking secrecy
ta je m n ica dzien nika rska jo urn alistic secrecy
ta je m n ica h a n d lo w a trade secret
297

296
 ~1
Pracownik przyjm uje do w iadom ości, iż w okresie zatrudnienia oraz po jego usianiu jest
zobowiązany do zachow ania w ta je m n icy inform acji związanych z działalnością pr0.
wadzoną przez Pracodawcę, które to inform acje są po ufne w rozum ieniu ustawy o zwal­
czaniu nieuczciwej konkurencji (NEB 2001, s. 200).
The Em ployee has acknow ledged that during and after his / her period of employment
s/he is bound n o t to disclose any in fo rm atio n connected w ith the Em ployee's business
insofar as the inform ation is c o n fid e n tia l under the regulations regarding the sup.
pression of unfair com petition.
Pracownik uznaje, iż użycie lu b rozpow szechnianie ta je m n ic h a n d lo w ych opisanych
w niniejszej um o w ie należy do nieuczciw ych praktyk handlow ych.
The Em ployee agrees that th e use o r dissem in atio n o f any trade secrets as described
in this agreem ent constitutes unfair trade practices.
liM W okresie zatrudnienia Pracownik może w e jść w posiadanie ta je m n ic handlowych
i innych inform acji będących własnością Pracodawcy.
During the term o f em ploym ent, the Em ployee m ay be p riv y to certain trade secrets
and other inform ation w hich is the pro pe rty of the Employer.
''si Pracownik zobowiązuje się do n ieu jaw nia nia żadnych po ufnych in fo rm acji.
The Em ployer agrees n o t to disclose any c o n fid e n tia l in fo rm a tio n .
1-4 P racow iiik zobow iązuje się do zachow ania w ta je m n icy wszelkich info rm acji uzyska­
nych w związku z w ykonyw aniem obow iązków pow ierzonych mu na podstaw ie niniej­
szej Umowy,, których ujawnienie m ogłoby narazić Pracodawcę na szkodę.
The Em ployee shall agree to retain as c o n fid e n tia l any in fo rm atio n gained from the em-
ploym e ntjon the basis o f this Contract w hich is likely to cause the Em p|oyer to suffer.
-------------------- ——
V--T—... ..........................................- -----------------
. O bow iązek zachow ania poufności ustaje w następujących przypadkach:
The o b lig a tio n o f non-disclosure shall term inate when any of the fo llow ing occurs:
J O bow iązek zachow ania poufności ustaje, w razie gdy poufne inform acje stają się po­
wszechnie znane, ale nie z w iny Pracownika.
The o b lig a tio n of c o n fid e n tia lity w ill cease where the inform ation becom es generally
known through no fault of the Employee.
i O bow iązek zachow ania po ufno ści nie m a zastosowania w przypadku inform acji, które
b yły znane Pracownikow i przed podpisaniem um owy.
The o b lig a tio n o f no n-disclosure shall n ot apply to inform ation w h ich was known to the
Em ployee p rio r to the execution o f the agreement.
20 . C o ntract of em p lo ym e nt, e m p lo ym e n t co n tra ct
19. ŚWIADCZENIE PRACY
1 9 . P E R F O R M A N C E O F W O R K , P R O V IS IO N O F W O R K
św iadczenie pracy perform ance of work, provision of w ork
św iadczenie rzeczow e benefit in kind
świadczenie usług performance of service (services), provision o f service, supply o f services
św iadczyć pracę to perform w ork
św ia d e ctw o pracy em ploym ent certificate, certificate o f em ploym ent, w ork certificate,
reference
w ydać św ia d e c tw o pracy to issue e m p lo ym e nt certificate
sprostow ać ś w ia d e c tw o pracy to correct em p lo ym e nt certificate
“----------------------------------------------------------------------------- ----- ------- —------
n m m m
D E F IN IT IO N S
| W ś w ia d e ctw ie pracy należy podać inform acje dotyczące okresu i rodzaju w y k o n y w a ­
nej pracy, zajm ow a nych stan ow isk, try b u rozw iązania albo okoliczności w ygaśnięcia
stosunku pracy, a także inne inform acje niezbędne do ustalenia upraw nień p ra cow ni­
czych i upraw nień z ubezpieczenia społecznego (KP art. 97 § 12).
An em p lo ym e nt ce rtifica te includes particulars concerning the perio d du rin g w h ich
w o rk w as pe rfo rm ed and the ty p e of w o rk perform ed, posts occupied, the m anner in
w h ic h th e e m p lo ym e n t re la tio n sh ip w as te rm in a te d or circum stances in w h ich it
expired, as w e ll as other in fo rm atio n necessary to determ ine em ployee rights and
rights under the social security system (PLC Beck 2003, p. 75).
| Pracownikow i przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez praco­
dawcę wskutek niew ydania w term in ie lub w ydania niew łaściw ego św ia d e ctw a pracy
(KP art. 99 § 1 ).
An em ployee shall be entitled to make a claim fo r redress of dam age caused by the em ­
ployer through his / her failure to issue a ce rtifica te o f e m p lo y m e n t in due tim e or by
having issued an inaccurate ce rtifica te o f em p lo ym e n t (PLC Tepis 2001, p. 29).
20. UMOWA O PRACĘ
20. C O N T R A C T O F E M P L O Y M E N T , E M P L O Y M E N T
CO NTRACT
umowa o pracę na czas nieo kreślo ny contract o f em ploym ent fo r an indefinite period,
em ploym ent contract fo r an unfixed term ,
Umowa o pracę na czas okre ślo ny contract of em p lo ym e nt fo r a lim ited period, e m p lo y­
ment contract fo r a fixed term
Umowa o pracę na okres p ró b n y em p lo ym e nt on trial / fo r a trial period, em p lo ym e nt
contract for a probationary period
299
LABOUR LAW te rm in a tio n o f e m p lo ym e nt
CZAS TRWANIA UMOWY
u m o w a o pracę contract o f em p lo ym e nt, em p lo ym e nt contract TERM
zaw ierać u m o w ę o pracę to conclude a con tra ct o f em ploym ent, to enter into
an em p lo ym e nt contract Rozpoczęcie pracy nastąpi dnia: [data].
The em ploym ent com m ences on [date].

Dzień rozpoczęcia pracy: (data].

D E F IN IT IO N S The em p lo ym e nt w ill com m ence on [date].

, czas nie określony, na czas okre ślo ny lub na czas wyko-

U m o w ę o pracę zawiera się na < Niniejszą um ow ę zawiera się na czas nieokreślony /określony.
nania określonej pracy (KP art. 25 § 1 ).
This agreem ent is concluded for indefinite / definite period o f time.
The c o n tra c t o f em p lo ym e n t shall be included fo r an in d e fin ite period, fo r a definite
the tim e of com pletion o f a specified task (PLC Tepis 2001, p. 6 ).
p e rio d o r for Czas trwania niniejszej um o w y w ynosi x m iesięcy począwszy o d dnia (data).

U p ra w n ie n ie do po djęcia zatrud nienia jest uzależnione od spełnienia warunku reje­ The term o f em p lo ym e nt under this agreem ent shall be fo r x m onths beginning on
[date].
stracji w urzędach pracy.
E lig ib ility fo r em p lo ym e n t shall be subject to con ditions o f registration w ith employ­
m en t offices. ,

21 . TERMINATION OF EMPLOYMENT
WZORY ZDAŃ
USEFUL SENTENCES
i ciężkie naruszenie o b o w ią z k ó w grave / gross violation o f duties
I dymisja (rezygnacja) resignation
U M O W A O PRACĘ
i dymisja (zw o lnić kogoś) dism issal
CONTRACT OF EMPLOYMENT
} nienależyte w y k o n y w a n ie o b o w ią z k ó w im p rope r perform ance o f duties
i Niniejszym zawiera się u m o w ę o pracę pom iędzy (nazwisko i im ię pracodawcy], zwa­
i ochrona prze de m erytaln a pro te ction of those approaching pensionable age
nym dalej Pracodawcą a [nazwisko i im ię pracow nika], zwanym dalej Pracownikiem.
j ochrona w trakcie u s p ra w ie d liw io n e j nieobecności w pra cy pro te ction du rin g justified
This em p lo ym e nt agreem ent is hereby entered in to between (name o f employer], here­ ) absence from work
inafter referred to as the Em ployer, and [name of em ployee], hereinafter referred to as j odmowa p o n o w n e g o zatru d n ie n ia refusal to re-em ploy
i odszkodowanie com pensation
the Em ployee.
i okres w yp o w ie d ze n ia term o f notice
Zawarta w dniu (data) roku pom iędzy: I ustawowy okres w yp o w ie d ze n ia statutory notice
[nazwisko i im ię], zwanym dalej Pracodawcą, reprezentow anym przez [nazwisko i imię} i pismo w yp ow iad ają ce pracę w ritten notice
z (podać się do d y m is ji to resign
[im ię i nazwisko], zamieszkałym w [m iejscow ość], legitym ującym się dowodem osobi­ ; popełnienie prze stę pstw a com m ission o f a crim e
stym nr: ... w yd an ym przez ..., zw anym dalej P racow nikiem .
porozumienie stron m utual agreem ent o f parties, m utual consent of parties
Concluded on [date] between: u porozumieniem s tro n under m utual agreem ent
[full nam e], hereinafter referred to as the Em ployer, represented by [full name] PRestój (w jjra c y ) layoff, lay-off
toes przestoju period o f layoff
and
[full name], residing in [place], ID N o . : ......issued b y ........ hereinafter referred to as the Przywrócenie do pracy reinstatem ent
Em ployee. Owiązać um o w ę o pracę to term inate a contract of em p lo ym e nt
Owiązać um o w ę o pracę bez w yp o w ie d z e n ia to term inate a contract o f em ploym ent
S trony ustalają co następuje: ) without notice
Em ployer and Em ployee agree as follow s: Owiązać um o w ę o pracę za w y p o w ie d ze n ie m to term inale a contract o f em ploym ent
by notice
Owiązanie stosu nku pracy term ination o f em ploym ent
lf!ygnacja resignation
|%?ac / w rę czyć rezygnację to hand in a resignation

301
i
 21. T e rm in a tio n o f em p lo ym e n t
la b o u r LAW
0 Każda ze stron może rozw iązać za w y p o w ie d ze n ie m um ow ę o pracę zawartą na:
“ 7 7 ...., wrinacie to submit a resignation 1 ) okres próbny, 3) czas nie określony (KP art. 32 § 1)
ztozyc r « 7 9n2 idaeja pracodaw cy bankruptcy or liquidation of em ployer
u p a d ł o ś ć l u b I'K W . . azje w y p o w ie tlz e n ia rights of an em ployee in the case where Each and every party may give no tice of te rm in a tio n of a contract o f em ploym ent
concluded fo r: 1) a trial period, 3) an indefinite period (PLC Tepis 2001, p. 8 ).
U p rt lT e m p l° V e r serves notice ^
u tra ta (miejsca) p ra c y loss of one s jo b % Pracodawca może rozw iązać um o w ę o pracę bez w yp o w ie d z e n ia z w iny pracownika
u s u n ię c ie removal w razie: 1 ) ciężkiego naruszenia przez pracow nika podstaw ow ych obow iązków pra­
u s u n ię c ie z p r a c y removal from a j o b cowniczych, 2 ) popełnienia przez pracow nika w czasie trw ania um ow y o pracę prze­
■ removal from office
ic 7 u r z e d u stępstwa (...) 3) zawinionej przez pracow nika utraty upraw nień koniecznych do w yko ny­
u s u n ię c ie wjskg rem ova, from a position
u s u n ię c ie ze ex Qf contract of em p|0 ym ent wania pracy na zajm ow anym stanowisku (KP art. 52 § 1).

WYCjaS'rocizenie p o p r z y w r ó c e n i u d o p ra c y rem uneration fo llo w in g reinstatem ent The em ployer may te rm in a te the c o n tra c t o f e m p lo ym e n t w ith o u t no tice due to a fault
of the em ployee w ho: 1 ) seriously violates basic duties o f an em ployee; 2 ) com m its an
w ynag . termination, notice
offence w hile the contract of em p lo ym e nt is valid ... 3) due to his / her ow n fault loses
W YP resignation w i t h notice
i! d z e n e s to s u n k u p r a c y p r z e z p r a c o w n ik a
w y p o w ie d z dism issal w ith notice
s to s u n |< u p r a c y p r z e z p r a c o d a w c ę
his / her licence necessary fo r the perform ance of duties connected w ith his / her post
(PLC Tepis 2001, p. 13).
w y p o w ie d z w iedzenia ineffectiveness of notice
b e z s k u te c z . enje t0 serve notice on som eone
jg Państwa członkowskie podejm ą niezbędne środki, aby chronić pracownice w ciąży przed
o d w o ł l n i ^ / c o f n ię c ie w y p o w i e d z e n i a w ithdraw al of notice konsekwencjami zw o lnien ia niezgodnego z prawem (Tepis-PAW EW DOS 1998, s. 175).

t e r m in t0 observe the term of notice M em ber States shall take the necessary measures to protect workers from the con­
sequences of dism issal w hich is unlaw ful (Tepis - PAWEWDOS 1998, p. 175).
ZaC ° W d b a n ie o d w y p o w ie d z e n ia u m o w y o p ra c ę to appeal against notice to
w n ie s c o emp|oyinent contract
terming ^ ^ on0,s tQ not|Ce sb | Z dniem śm ierci pracownika stosunek pracy w ygasa (KP art. 63 § 11).
w y p o w ie d z ie ć ^ d u tje g
An em ploym ent relationship shall expire upon the death of the em ployee (PLC Tepis
zaniedbywać obow ą ^ ^ |jficatjons through the em ployee's own fault 2001, p. 17).
zaw iniona u t r a t a u p r a ^ ^ ^ ^ n o U c e , t o s ig n o f f

ztozyc w yt (robotników) to discharge, to dism iss, to lay off ■ Pracownik może w n ieść o d w o ła n ie od w yp o w ie d ze n ia u m o w y o pracę do sądu pracy
(KP art. 44).
to discharge w ith o u t notice
n ić b e z w y p o w ie d z e n ia

z w o ln ić p o s a d ę (stanowisko) to vacate a post / position | An em ployee m ay appeal against no tice to te rm in a te an e m p lo ym e n t c o n tra ct to the
labour c o u rt (PLC Beck 2003, p. 35).
zw olnić PracJ ^ 2 a|% t X r g e dy o m em ploym ent), disem ploym ent, expulsion, firing,
I Pracodawca może o d m ó w ić po n o w n e g o zatrud nienia pra cow nika , jeżeli w ciągu
ZW°ayoff.' release (from em ploym ent)
7 dni od przyw rócenia do pracy nie zgłosił on gotow ości niezwłocznego podjęcia pracy
t y m c z a s o w e z w o l n i e n i e lay-off
(KP art. 48 § T).
h i n r o w e / m a s o w e z w o l n i e n i a mass dismissals
Z b lS c h o r o b o w e / l e k a r s k i e sick leave / note, excuse An em p lo yer m ay refuse to re-em ploy an em ployee if the em ployee has not reported,
z w o ln ie n „ n , z u |t j w a n i e p r a c y leave for jo b search within 7 days of being reinstated, that he was ready to im m ediately begin w ork (PLC
z w o l n i e n i e z pracy z p r z y c z y n e k o n o m i c z n y c h dism issal on econom ic grounds, lay-off Beck 2003, p. 37).

H IB B i i WZORY ZDAŃ
DEFINITIONS
USEFUL SE N TE N C ES
« rnvw iazuie Sie- 1) na m ocy po rozu m ien ia stron, 2) przez oświadczenie
■ Umowę o p r a c ^ * iem okresu wypow iedzenia, 3) przez oświadczenie jednejze
ROZWIĄZANIE UM O W Y
iednel, Ze X w n n i a X e s u w y jD 4) z upływ em czasu, na który bytą»w a.- CONTRACT TERMINATION
r » Jdntem ukończenia pracy, dla której w ykonania była zawarta (KP art. 30 1
f a r t o f e m p l o y m e n t s h a l l b e t e r m i n a t e d 1 ) by m u t u a l a g r e e m e n t of t h e p a fel Niniejsza Um owa m oże być rozw iązana z zachowaniem trzytygodniow ego okresu
T h e c o n tra c t o f I V ^ ^ ^ w k h o b s e r v a n c e o f t h e period notice. 3 o wypowiedzenia.
ties, 2 ) on ^ ^ parties w ith o u t observance of the period notice, i This Contract m ay be te rm in a te d on three weeks notice.
M o flh e period it has been concluded for, 5) on com pletion of the task it was con
for (PLC Tepis 2001, p. 7). ____ _______________________ — ----------

303
LABOUR LAW
Niniejsza um owa może zostać rozw iązana bez podania przyczyny za dwutygodnio
w ym wypow iedzeniem .
This em ploym ent m ay be te rm in a te d w ith o u t cause on tw o weeks notice.
R o zw ią za n ie u m o w y z po d anie m p rzy c z y n y może nastąpić w trybie natychmiastowym
Te rm in a tio n fo r c a u se m ay be m ade at any tim e w ith o u t notice.
Pracodawca może rozw iązać niniejszą um ow ę z P racowm kieir| za x w y p o w ie d z e n ie m ^
The Em ployer m ay te rm in a te this agreem en( upon x n o tice jto the Employee.
Niniejsza um owa o pracę ulega rozw iąza niu zgodnie z postanow ieniam i Kodeksu pracy
w trybie:
A ccording to the provisions of the Labour Code, this em p lo ym e nt contract may be
te rm in a te d under the fo llo w in g con ditions (NEB 2001, p. 198).:
Jedynie prezes spółki nia p ra w o do w p ro w a d za n ia zm ian w warunkach zatrudnienia.
Only the president o f the com pany has th e a u th o rity to m o d ify the terms of your
em ploym ent.
Przed planow anym w ygaśnięciem u m o w y Pracodawca / Pracownik ma prawo według
uznania do je j rozw iązania.
Prior to the scheduled term ination herein, the E m ployer / Em ployee may in his/her sole
discretion terminate this agreem ent.
Pracodawca / Pracownik może w edług w łasnego uznania w yp o w ie d zie ć niniejszą
um owę.
The Em ployer / Em ployee in its sole discretion may te rm in a te this contract.
WYPOWIEDZENIE W ARUNKÓW UM O W Y O PRACĘ PRZEZ PRACOWNIKA
NOTICE TO TERMINATE THE TERMS AND CONDITIONS OF THE CONTRACT
OF EMPLOYMENT BY THE EMPLOYEE
! Niniejszym w y p o w ia d a m u m o w ę o pracę zawartą w dniu [data], zwaną dalej umową.
I hereby give you no tice of te rm in a tio n fo r the contract o f em p lo ym e nt concluded on
[date], hereinafter referred to as the Contract.
Proszę uznać niniejsze pism o za m oją rezygnację z pracy w firfnie z dniem (data).
Please accept this letter as m y re sign ation fro m the com pany, effective on [date].
Piszę do Państwa w celu poinform ow ania, iż z dniem [data] rezygnuję z pracy w Pań­
stwa firm ie.
I am w riting to notify that effective [date] I w ill be resigning from yo u r company.
Niniejszym w yp o w ia d a m u m o w ę o pracę z Państwa firm ą.
It is m y intention to te rm in a te m y em p lo ym e n t in all capacities w ith the company
(BFAA 1994, p. 75).
304
21. T e rm in a tio n o f e m p lo ym e nt
Zgodnie z warunkam i um ow y o pracę, niniejszym składam w yp o w ie d z e n ie u m o w y
o pracę w Państwa firm ie z dniem (data).
According to the term s of m y em ploym ent contract, I hereby give no tice th a t I w ish to
te rm in a te m y em p lo ym e n t w ith the com pany on [date] (NEB 2001, p. 212).
Pow odem m ojego odejścia jest chęć dalszego rozw oju zaw odow ego.
The reason fo r m y leaving is that I w o u ld like to extend m y professional activities to
a w ider field of industry (NEB 2001, p. 212).
“
Mam rów nież św iadom ość, iż zobowiązany/a jestem do nieujawniania tajemnic han­
dlowych przedsiębiorstwa.
I am also aware that I am under an obligation to protect and keep co n fid e n tia l all com ­
pany tra d e secrets (BFAA 1994, p. 75).
WYPOWIEDZENIE W ARUNKÓW U M O W Y O PRACĘ PRZEZ PRACODAWCĘ
NOTICE OF DISMISSAL: USEFUL SENTENCES
Niniejszym inform uje się, że um owa o pracę z Panem / Panią ulega rozw iązaniu.
The purpose ot this letter is ,to notify you that you r em p lo ym e nt w ith this com pany
is hereby te rm in a te d .
Zgodnie z w arunkam i Pana / Pani um o w y o pracę, niniejszyni w y p o w ia d a m y um ow ę
o pracę z dniem ... .
In accordance w ith your contract of em ploym ent w ith us, w o give you no tice o f the
te rm in a tio n o f y o u r e m p lo ym e n t w ith us on the ... day o f ... (LP 2002, p. 261).
i Umowę rozw iązuje się z dniem [data].
The te rm in a tio n is effective on [date].
i (W nawiązaniu dopaszego spotkania z dnia [data] niniejszym z przykrością potwierdzam
Pana / Pani zw olnienie z pracy, które jest skuteczne z dniem [data] z następujących
przyczyn:
(Further to )o u r m eeting on [dalej, I w rite to con firm that w ith regret you w ill be made
redundant w ith effect from [date], due to:... .
I Przyczyny rozw iązania u m o w y o pracę podano poniżej:
The reasons fo r yo u r te rm in a tio n are set forth be lo w (BFAA 1994, p. 71).
i W ypow iedzenie do tychczaso w e j u m o w y jest spow odow ane przedłużającą się nie­
uspraw iedliw ioną nieobecnością Pana / Pani ^
The reason fo r te rm in a tio n is y ou r co n tin u e ^ unauthorised/absence (BFAA 1994, p. 74).
I Przyczyną rozw iązania stosunku pracy jest naruszenie regulam inu pracy firmy.
This te rm in a tio n o f e m p lo ym e n t is necessary due to yo u r vio latio n o f com pany w ork
rules (BFAA1994, p. 72).
305
 '\ i ' y' * '' *' ''''' * / *
LABOUR LAW m ’ i 23. U n em ploym ent
Z przykrością inform ujem y, iż ze w zględu na trudną sytuację fin a n so w ą zmuszeni jeste­ zatrudnienie occupation, position, em ploym ent, jo b
śm y do czasowego zw o ln ie n ia Pana / Pani. niepełne zatrud nienie underem ploym ent
pełne zatrud nienie full e m p lo ym e nt
We regret that because o f econom ic pressure w e have no o p tio n b u t to la y you o ff from
ośrodek zatrudnienia em p lo ym e nt centre
w o rk.
służby zatrud nienia em p lo ym e nt services
Pragnę zapewnić, iż czynim y wszystko co w naszej mocy, aby s kró cić czas przestoju urząd zatrud nienia labour office, em p lo ym e nt exchange
(tym czasow ego zw olnienia) do m inim um . zwiększyć m o żliw o ść zatrud nienia to boost em p lo ym e nt
I should like to assure you that we are w orking hard to ensure tha t the perio d of lay-off
is kept to a m inim um (LP 2002, p. 259).

Pragnę poinform ow ać, iż w term inie 7 dni od dnia do ręcze nia niniejszego pisma
przysługuje Panu / Pani prawo do w n ie sie n ia o d w o ła n ia d o S ąd u R ejonow ego - Sądu 23, BEZROBOCIE
Pracy w ... (WUIP 2000, s. 445).
23. U N E M P LO Y M E N T
I w ish to inform you that you are entitled to m ake an a p p e a l t o th e D istrict Court - La­
bour Court in ..., w ith in 7 days of service of this co m m u n ic a tio n o n you.
bezrobocie unem ploym ent, lack of w ork
bezrobocie cyklicznie cyclical unem ploym ent
bezrobocie dłu g o o kre so w e long-term unem ploym ent
bezrobocie ko b ie t female un em ploym ent
22, ZATRUDNIENIE bezrobocie k ró tk o trw a łe (przejściow e) frictional un em ploym ent
, bezrobocie m alejące falling unem ploym ent
22. E M P LO Y M E N T
bezrobocie m asow e mass unem ploym ent
bezrobocie m ło dych youth unem ploym ent
agencja pracy tym czasow ej agency for tem po rary w o rk bezrobocie na w s i rural un em ploym ent
be zrob otny jobless, unem ployed, out of em p lo ym e nt bezrobocie okresow e seasonal unem ploym ent
b iuro po śred nictw a pracy em ploym ent agency bezrobocie rosnące rising un em ploym ent
b raki kad row e shortage o f staff I bezrobocie se kto ro w e sectoral unem ploym ent
k w a lifika cje qualifications f bezrobocie sezonow e seasonal unem ploym ent
k w a lifika cje dó objęcia stan ow iska kie row n icze go m a n a g e m e n t le v e l qualifications bezrobocie s p o w o d o w a n e po stępe m tech niczn ym unem p loym e nt due to technical
kw a lifika cje do prow adzenia księgow ości accounting q u a lific a tio n s progress
doskonałe kw a lifika cje excellent qualifications bezrobocie stru ktu ra ln e structural unem ploym ent
konieczne kw a lifika cje necessary qualifications bezrobocie ukryte hidden unem ploym ent
od p o w ie d n ie kw a lifika cje appropriate qualifications : bezrobocie w ś ró d m łodzieży youth unem ploym ent, un em ploym ent of young people
podnoszenie kw a lifik a c ji im provem ent of qualifications bezrobocie w ym u szon e involuntary un em ploym ent
spraw dzić kw a lifika cje to exam ine the qualifications bezrobocie w y w o ła n e zm ianam i te ch n o lo g iczn ym i technological unem ploym ent
w ym a ga ć kw a lifika cji to require qualifications poziom bezrobocia unem ploym ent level
w ystarczające kw a lifika cje sufficient qualifications ! wzrost bezrobocia rise in unem ploym ent
podanie o pracę jo b application i brak pracy shortage of work, jo b shortage, lack of w ork
odrzucić czyjeś podanie o pracę to reject som eone's jo b a p p lic a tio n E opejski Urząd K oordynacji O bsadzania W olnych M iejsc Pracy i W n io skó w
posada post, position o Z atrudnienie European Office fo r Co-ordinating the Clearance of Vacancies
and A pplications fo r Em ploym ent
poszukujący pracy applicant, jo b seeker
p o śre d n ictw o pracy placem ent service instytucja ubezpieczenia na w yp a d e k bezrobocia un em ploym ent insurance institution
rynek pracy labour market krótki okres zatrud nienia short-tim e w orking
w e rb o w a ć to recruit, to enlist likwidacja m iejsc pracy displacem ent of labour
w e rb o w a ć p ra c o w n ik ó w to enlist em ployees nieskładkowy system zabezpieczenia n o n-co ntribu tory social security scheme
oferta pracy offer o f w ork
w e rb u n e k enlistm ent, recruitm ent
pierwsze zatrud nienie first jo b
zajęcie (posada, zatrud nienie) billet
z a tru d n ić na okres p ró b n y to engage on pro ba tion ; pobierać zasiłek dla be zro b o tn ych to be on the dole

306 307
LABOUR LAW 25. E m ploym e nt s tru c tu re & o ccu p a tio n a l status
sto p a bezrobocia rate o f un em ploym ent dyrektor director
ubezpieczenie na w yp a d e k cho rob y sickness insurance dyrektor ds. p ro d u kcji pro du ction manager
ubezpieczenie od bezrobocia un em ploym ent insurance dyrektor ds. sprzedaży sales manager
u tra ta m iejsca pracy loss of one's jo b dyrektor naczelny executive director
w a k a t vacancy dyrektor sekcji p o zyskiw a nia ś ro d kó w head of fundraising
zaw ieszenie stosu nku pracy tem po rary la yoff dyrektor tech niczn y technical director
dyrektor w yko n a w czy m anaging director
ekspedient(ka) shop-assistant
grupa za w od ow a occupational group
inżynier engineer
kadra staff, personnel, bo dy o f persons em ployed
kadra „d ru g ie g o p la n u " backroom personnel, m id dle distance personnel
2 4 . E M P L O Y M E N T P O L IC Y
kadra kierow nicza key executives
kadra średniego szczebla m iddle m anagem ent
bezpieczeństw o zatrud nienia job security kadra w o jsko w a m ilitary personnel
dokształcanie im p rovin g education kadra w yższego szczebla senior m anagem ent
doskonalenie z a w o d o w e w m iejscu pra cy in-com pany training kadry in fo rm acyjn e inform ation profession
do stęp do zaw odu access to a profession dziaf kadr personnel departm ent
kształcenie ustaw iczne recurrent education kierować to manage, to direct, to guide, to adm inister
kształcenie za w o d o w e vocational training kierować grupą p ra c o w n ik ó w to guide a group of workers
k u ltu ra pracy labour culture kierować pracą to direct the w o rk flo w ., (
nauka rzem iosfa training in crafts kierować produkcją to manage production
pełne zatrud nienie full em ploym ent kierownik manager, chief, head
p lan ow a nie zatrudnienia m anpow er planning kierownik oddziału m anager o f a branch, m anager of a departm ent, head o f a branch
p o lity k a kad row a personnel policies kierownik zakładu manager of a plant, manager of a factory, head of establishm ent
p o lityka rynku pracy labour market policy, m anpow er policy, em p lo ym e nt policy klasa robotnicza w orking class
p o lityka zatrud nienia UE EU em p lo ym e nt p o licy koszt robocizny labour costs
p ra w o zakładania p rze d się b io rstw right of establishm ent kultura kie row a nia m anagem ent culture
prze kw a lifiko w a n ie za w o d o w e occupational retraining majster, brygadzista forem an
p rz e kw a lifiko w a n ie , przeszkolenie za w o d o w e , przyuczenie z a w o d o w e retraining mistrz supervisor, master
rzem ieślnicze p rzyg o to w a n ie za w o d o w e craftsm anship training nadzorca overseer, supervisor
sw o b o d n y p rze p ływ p ra c o w n ik ó w free m ove m en t o f w orkers nauczyciel teacher
s w o b o d n y p rz e p ły w usług freedom to provide services osoba pracująca d o ryw czo odd hand
tw o rz e n ie m iejsc pracy jo b creation osoba pracująca na w ła s n y rachunek self-em ployed person
w y k o n y w a ć z a w ó d to exercise a profession Państwowa S traż Pożarna State Fire Service, State Fire Brigade
personel staff, personnel, body of persons em ployed
personel ad m in istra cji adm inistrative personnel
personel b iu ro w y office personnel
personel nadzoru supervisory personnel
25 STRUKTURA ZATRUDNIENIA 1STATUS ZAWODOWY personel n a uko w o-tech niczny scientific profession
2 5 . E M P L O Y M E N T S T R U C T U R E & O C C U P A T IO N A L S T A T U S personel pom ocniczy back office personnel
personel służby zd ro w ia health care profession
personel tech niczn y technical personnel
Agencja B ezpieczeństw a W ew nętrznego Agency fo r Interna) Security personel tra n s p o rtu transport staff
Agencja W yw ia d u Intelligence Agency personel urzędniczy salaried personnel
b ie g fy expert Personel w y k w a lifik o w a n y qualified personnel
brygadzista forem an, overseer słonek personelu staff person
cha łu pnik hom e-w orker, person w orking from their hom e, out-w orker odpowiadać za personel to be in charge of staff
doradca adviser

308 309
LABOUR LAW
zarządzać personelem to adm inister personnel, to direct personnel, to manage personnel"
zebranie personelu personnel m eeting
w s tę p ty lk o dla personelu no adm ittance except on business
p o d w ła d n y inferior, subordinate
p o d w ó jn e zatrud nienie holding o f tw o jo b s
po licja police
pom oc d o m ow a dom estic servant, "dom estic help"
p o w ró t d o zatrud nienia return to e m p lo ym e nt
p ra co w n ik a d m in istra cyjn y adm inistrative assistant
p ra co w n ik banku banking profession
p ra co w n ik b iu ro w y clerical assistant, office worker
p ra co w n ik fizyczny blue-collar worker, manual w orker
p ra co w n ik g a stro n o m ii catering profession
p ra co w n ik n ie w y k w a lifik o w a n y unskilled w orker
p ra co w n ik sam o rząd ow y em ployee of the self-governm ent, self-governm ent employee
p ra co w n ik służby publicznej public service em ployee
p ra co w n ik s ta ro stw a p o w ia to w e g o em ployee of regional office (starostw o powiatowe)
em ployee of poviat starosty
p ra co w n ik u m ysło w y w h ite-co lla r w orker
p ra co w n ik urzę dó w p a ń stw o w ych em ployee of state offices
p ra co w n ik urzędu g m in y em ployee of com m une office (urząd gm iny), em ployee of gmina
office
pra cow nik w urzędzie m arszałkow skim em ployee of marshal office (urząd marszałkowski)
p ra ktyka n t apprentice, trainee, w o rker on probation, w orker on trial
p ro k u ra to r prosecutor
ro b o tn ik fab ryczn y factory worker
ro b o tn ik przyuczony sem i-skilled w o rker
rolnicza spó łd zielnią pro du kcyjna farm ers' co-operative
ro ln ik farm er ‘ '
rzem ieślnik craftsman
sam ozatrudnienie self-em ploym ent
sędzia judge
siatka kie row n icza managerial grid
służba cyw iln a civil service
korpus służby c yw iln e j civil service corps
Służba W ięzienna Prison Service
służba w o jsko w a m ilitary service
służby m u n du row e non-m ilitary uniform ed services
sta n o w isko kie row n icze senior / leading post / position
starszy radca pra w n y senior legal adviser
sta tu s z a w o d o w y occupational status
s ta tystyka zatru d n ie n ia em p lo ym e nt statistics
Straż G raniczna Border Guards, Frontier Guards
szczeble kariery z a w o d o w e j career ladder
w sp in a ć się po szczeblach kariery zaw odow ej to m ove up career ladder
uczeń (w rzemiośle), te rm in a to r apprentice
urbanista tow n planner
Urząd O chrony Państw a Agency fo r the Protection of the State, Office for State Protection:
urzędnik p a ń s tw o w y civil servant
310
^ 5 . E m ploym e nt stru c tu re & occu p a tio n a l status
z a s o b y ludzkie m anpower, human resources
planowanie zasobam i lu d zkim i m anpower planning
zawód profession, occupation
zawód a rty s ty artistic profession
z a w ó d fin a n sisty financial occupation
z a w ó d h a n d lo w y trade occupation
zawód lite ra ta literary profession
z a w ó d p ra w n iczy legal profession
z a w ó d sam odzielny self-em ploym ent
z a w ó d usłu g o w y service occupation
zawód w o ln y liberal profession, independent profession, learned profession
wykonywać w o ln y zaw ód to practice a freelance profession, to pursue a liberal profession
zniiany w stru ktu rze zatrud nienia change in em ploym ent structure
zwierzchnik superior
żołnierz z a w o d o w y professional soldier
żywiciel rodziny breadwinner, wage-earner
p.IjJUIIW
D E F I N IT IO N S
f W olne zaw od y obejm ują zawód adwokata, aptekarza, architekta, biegfego rewidenta,
brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkow ego, księgowego, lekarza, lekarza w e ­
terynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy praw nego, rzecznika patentowego,
rzeczoznawcy m ajątkow ego i tłumacza przysięgłego.
A liberal profession means the profession pursued by advocate, pharm acist, architect,
, expert auditor, insurance broker, tax advisor, accountant, physician, dentist, veterinary
f doctor, notary, nurse, m idw ife, legal advisor (attorney-at-law), patent attorney, property
appraisal expert, and sw orn translator.
•
I WZORY ZDAŃ
U SE FU L S E N T E N C E S
1. Dziękujemy za Pana / Pani podanie o pracę na sta n o w isko x w naszej firm ie.
Thank you for your a p p lica tio n fo r a p o s itio n w ith our firm as x.
lii Pracodawca zatrudnia Pracownika na czas nieokreślony, a pracow nik podejm uje pracę
na stan ow isku [nazwa stanowiska].
The E m ployer agrees to e m p lo y the Em ployee and the Em ployee agrees to w ork fo r the
Employer in th e fo llo w in g p o s itio n [position title] for an indefinite period of time.
la Pracodawca zatrudnia Pracownika na ... w pełnym wymiarze czasu pracy na s ta n o w i­
sku [nazwa stanowiska],
The Em ployer agrees to em ploy the Em ployee f o r .... in the full tim e p o s itio n o f [po si­
tion title].
311
LA B O U R LAW
Pracownik zostaje za tru d n io n y na stan ow isku x na o k i 6s y miesięcy, począwszy od
[data].
The Employee is engaged to act as x for y m onths beginning on [date].
Pracodawca zatrud nia, a Pracownik po dejm uje pracę u Pracodawcy.
The Em ployer hereby em ploys and the Em ployee hereby accepts em ploym ent with
the Employer.
26. R e co g n itio n o f p ro fe ssio n a l q u a lific a tio n s acq uired in the EU
świadectwo dośw iadczenia z a w o d o w e g o Certificate of Experience
świadectwo ko m p e te n cji attestation o f com petence
test / egzam in przyd atno ści aptitude test
poddać się te s to w i / eg zam inow i p rzyd atno ści to take an aptitude test
uniwersytet university
uznawanie recognition
wzajemne uznaw anie d y p lo m ó w m utual recognition o f diplom as
sektorowy system w za jem n eg o uznaw ania d y p lo m ó w sectoral system fo r m utual reco­
gnition of diplom as
z!iwód re g u lo w a n y regulated profession

126.UZŃAWANIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

UZYSKANYCH
--------------W
- UE ,\ _______;___________
d e f in it io n s
26. R E C O G N IT IO N OF P R O F E S S IO N A L Q U A L IF IC A T IO N S
A C Q U I R E D IN T H E E U
f „D yp lo m " oznacza każdy dokum ent stwierdzający uzyskane wykształcenie i wyszkole­
nie lub każdy zestaw takich dokum entów , który:
Biuro U znaw alności W ykształcenia i W ym ia n y M ię d zyn a ro d o w e j Bureau for Recognition - został w yd an y przez w łaściw y urząd w Państwie członkowskim , określony zgodnie
of Academ ic Q ualifications and International Exchange z przepisam i p ra w n ym i i ad m inistracyjnym i tego Państwa;
dośw iadczenie za w od ow e professional experience - stwierdza, że posiadacz ukończył z pozytyw nym w ynikiem :
okres do św iadczenia za w o d o w e g o period of professional experience a) |>ądź to p ro g ra m kształcenia p o w yże j średniego stop nia inny niż program , o którym
u d o ku m e n to w a n ie dośw iadczenia za w o d o w e g o evidence of professional experience (nowa w art. 1 punkt (a) podpunkt 2 D yrektyw y 89/48/EWG. trw ający co najm niej
d o w ó d stw ie rd za ją cy fo rm alne kw a lifika cje evidence of form al qualifications przez jeden ro k lub rów now ażny p ro g ra m o w i o takim czasie trw ania w przypadku
d yp lo m diplom a nauki w niepełnym wym iarze godzin, którego podjęcie uw arunkow ane jest z reguły
d yp lo m ukończenia s tu d ió w w yższych higher education diplom a ukończeniem z p o z y ty w n y m w y n ik ie m program u kształcenia średniego stopnia,
posiadacz d yp lo m u holder o f a diplom a w ym aganego w celu uzyskania w stępu na stud ia w u n iw e rsyte cie lu b innej p la có w ­
ce szko ln ictw a w yższego, oraz szkolenie za w o d o w e w ym agane dodatkow o obok
posiadać d yp lo m to hold a diplom a
program u kształcenia po w yże j średniego stopnia;
izba za w od ow a professional body
b) bądź jeden z pro gra m ów kształcenia i szkolenia w ym ie n io w ych w Załączniku C, oraz
k w a lifika cje za w o d o w e professional qualifications, occupational skills
- stwierdza, że posiadacz uzyskał kwalifikacje zaw odow e w ym agane do podjęcia i w y ­
u trw a la ć kw a lifika cje za w o d o w e to reinforce occupational skills
konyw ania zaw od u obję te go regulacją w danym Państwie członkowskim , o ile na­
uzupełniać k w a lifika cje za w o d o w e to supplem ent occupational skills uka i szkolenie, których ukończenie zaśw iadcza taki dokum ent, od byw ały się g łó w ­
okres adap ta cyjn y adaptation period nie na terenie W spólnoty, lub poza W spólnotą w placów kach dydaktycznych p ro ­
organizacja za w o d o w a professional organisation wadzących kształcenie i szkolenie zgodnie z przepisam i praw nym i i adm inistracyj­
ośrodek in fo rm a cji contact point nymi Państwa członkowskiego, lub jego posiadacz może się wykazać trz y le tn im d o ­
placów ka establishm ent św iadczeniem za w o d o w ym , pośw iadczonym przez Państwo członkowskie, które
p lacó w ka podobnego szczebla establishm ent of sim ilar level uznało w yd an y przez państw o trzecie dokum ent stwierdzający uzyskane wykształce­
placó w ka prow adząca kształcenie i szkolenie za w o d o w e professional educational and nie i szkolenie (Dyrektywa 92/51/EWG).
training establishm ent "Diploma" means any diplom a, certificate o r other evidence of form al qualifications or
p o ró w n y w a ln o ś ć com parability any set of such diplom as, certificates or other evidence:
p o ró w n y w a ln y com parable - which has been aw arded by a com petent authority in a M em ber State, designated in
pro gra m kształcenia po w yże j średniego stop nia post-secondary course accordance w ith its ow n laws, regulations or other adm inistrative provisions o f that
staż ad ap ta cyjn y adaptation period State;
o d b yć staż adap ta cyjn y to com plete an adaptation period - which shows that the holder has successfully com pleted:
stow arzyszenie za w od ow e professional association a) either a po st-se con da ry course oth er than that referred to in the second indent o f A r­
system uznaw ania k w a lifika cji system for recognition o f qualifications ticle 1(a) of Directive 89/48/EEC, of at least one yea r's duration, or of an equivalent
szkoła w yższa establishm ent of higher education duration part-tim e, one of the conditions of entry of w hich is, as a general rule, the
successful co m p le tio n o f the secondary course required to obtain entry to a univer-
ś w ia d e c tw o certificate

312 313
LABOUR LAW
sity o r e sta b lish m e n t o f h ig h e r education, as w e ll as the pro fe ssio nal tra in in g which
may be required in addition to that post-secondary course;
b) or one of the education o r training courses in Annex C, and
- w hich shows that the holder has the professional qualifications required for the ta ­
king up o r p u rs u it of a reg ulated profession in that M em ber State, provided that the
education and training a tte ste d by this evidence was received m ainly in the Commu­
nity, or outside the C om m unity at tea chin g esta blishm en ts w hich provide education
and tra in in g in accordance w ith the laws, regulations and other adm inistrative provi­
sions of a M em ber State, or that the holder thereof has th re e years' professional
experience certified by the M em ber State w hich recognised third -cou ntry evidence
o f education and training (Directive 92/51/EEC).
■ „C e rty fik a t" oznacza każdy d o k u m e n t stw ie rd za ją cy uzyskane w ykształcen ie i w y­
szkolenie lub każdy zestaw takich dokum entów , który:
- został w ydany przez w łaściw y urząd w Państwie członkow skim , określony zgodnie
z przepisam i praw nym i i ad m inistracyjnym i tego Państwa;
- stwierdza, że posiadacz, po od byciu program u kształcenia średniego stopnia, ukoń­
czył:
• bądź to pro gra m kształcenia lu b szkolenia inny niż program y, o których mowa
w przypadku dyp lo m u, organizow any przez p la có w kę prow adzącą kształcenie
lu b w yszkolenie, lub w zakładzie pracy, albo też rów nolegle przez placówkę pro­
wadzącą kształcenie lub szkolenie i w zakładzie pracy, i uzupełniony, tam gdzie za­
chodzi ta(ca potrzeba, przez p ra ktykę pró bn ą lu b z a w o d o w ą w ym aganą dodatko­
w o obok'tego program u,
• bądź praktykę próbną lu b z a w o d o w ą w ym aganą dodatkow o obok odbytego pro­
gram u kształcenia średniego stopnia, lub
- stwierdzać że posiadacz, po odbyciu program u kształcenia średniego stopnia o cha-
rakterze: te ch niczn ym lu b z a w o d o w y m ukończył, tam gdzie jest to konieczne,
• bądź to program kształcenia lub wyszkolenia, o którym m ow a w poprzednim pod­
punkcie,
• bądź praktykę próbną lub zaw odow ą w ym aganą do datkow o obok odbytego pro­
gram u kształcenia średniego stopnia o charakterze technicznym lub zawodowym,
oraz
- stwierdza, że posiadacz uzyskał k w a lifika cje za w o d o w e wym agane do podjęcia
i w ykonyw ania zawodu objętego regulacją w danym Państwie członkowskim , o ile
nauka i szkolenie, których ukończenie zaświadcza taki dokum ent, od byw ały się głów­
nie na terenie W spólnoty, lub poza W spólnotą w placów kach dydaktycznych pro­
wadzących kształcenie i szkolenie zgodnie z przepisam i pra w n ym i i administracyj­
nym i Państwa członkowskiego, lub jego posiadacz może się wykazać d w u le tn im do­
św iadczeniem z a w o d o w ym , pośw iadczonym przez Państwo członkowskie, które
uznało w ydany przez państwo trzecie dokum ent stwierdzający uzyskane wykształce­
nie i szkolenie (Dyrektywa 92/51/EWG).
"C e rtific a te " means any evidence o f e d u ca tio n and training or any set of such
evidence:
- w hich has been awarded by a com petent authority in a M em ber State, designated in
accordance w ith its o w n laws, regulations o r oth er adm inistrative provisions of that
State,
- w hich shows that the holder, after having follow e d a secondary course, has comple­
ted:
314
26. R e co g n itio n o f p ro fe s s io n a l q u a lific a tio n s a cq u ire d in the EU
• either a course o f e d uca tion o r tra in in g other than courses referred to in the case
of diplom as, provided at an educa tion al o r tra in in g e sta b lish m e n t o r on the job,
or in com bination at an educational or training establishm ent and on th e jo b , and
com pleted, where appropriate, by the p ro b a tio n a ry o r professional practice
required in ad dition to this course,
• or the p ro b a tio n a ry o r professional practice required in addition to this seconda­
ry course, or
-
w h ich shows that the holder, £ifter having follow e d a secondary course o f a technical
o r v o ca tio n a l na ture has com pleted, w here necessary,
• either a course of education or training as referred to in the previous indent,
• or the probationary or professional practice required in addition to this secondary
course o f a technical o r vocational nature and
- w hich Shows that the holder has the p ro fe ssio nal q u a lific a tio n s required fo r the ta­
king up or pursuit of a regulated profession in that M em ber State, provided that the
education and training attested by this evidence was received m ainly in the C om m u­
nity, or outside the C om m unity at tea chin g esta blishm en ts w h ich provide education
and tra in in g in accordance w ith the laws, regulations and other adm inistrative p ro vi­
sions of a M em ber State, or that the holder thereof has tw o years' professional
experience certified by the M em ber State w hich recognised third -cou ntry evidence
o f education and training (Directive 92/51/EEC).
H „Ś w ia d e c tw o ko m p e te n cji" oznacza każdy do kum e nt stwierdzający posiadanie kw alifi­
kacji:
-
zaświadczający uzyskanie wykształcenia lub wyszkolenia, który nie w chodzi w skład
zestawu do kum e ntów stanowiącego d yp lo m w rozum ieniu D yrektyw y 89/48/EWG
lub d yp lo m bądź certyfikat w rozum ieniu Dyrektywy 92/51/EWG, iub
- został w yd a n y na podstaw ie oceny cech osobistych, zdolności lub wiedzy, których
posiadanie przez kandydata uważa się za niezbędne dla w yko nyw a nia danego za­
w odu, dokonanej przez urząd określony zgodnie z przepisam i p ra w n ym i i a d m in i­
stracyjnym i Państwa członkow skiego, nie uw arunkow anej w ym o g ie m przedsta­
w ienia d o w o d u uprzedniego uzyskania w ykształcenia lu b w yszkolenia (Dyrektywa
92/51/EWG).
"A tte s ta tio n o f com petence" means any evidence of qualifications:
- attesting to education and training not form in g part of a set constituting a diplom a
w ithin the m eaning o f Directive 89/48/EEC or a diplom a or certificate w ith in the
meaning o f D irective 92/51/EEC, or
- awarded fo llo w in g an assessment of the personal qualities, aptitudes or knowledge
w hich is considered essential that the applicant have for the pursuit o f a profession
by an au thority designated in accordance w ith the laws, regulations o r adm inistra­
tive provisions o f a M em ber State, w ith o u t proof of p rior education and training be­
ing required (Directive 92/51/EEC).
I „Test / egzam in p rzyd a tn o ści" oznacza test / egzamin ograniczony do w iedzy zaw odo­
wej kandydata, przeprowadzany przez właściw e organa w przyjm ującym Państwie
członkowskim w celu oceny zdolności kandydata do w ykonyw ania zawodu objętego
regulacją w ty m Państwie członkowskim (Dyrektywa 92/51/EWG).
W celu um ożliw ienia przeprowadzenia testu / egzaminu, w łaściw e organa sporządzą li­
stę te m a tó w , które - jak w ynika z porów nania w y m o g ó w kształcenia i doskonalenia
w danym Państwie członkowskim z wykształceniem otrzym anym przez kandydata - nie
wchodzą w zakres, jaki obejm uje dyplom lub inny do w ó d fo rm a ln ych k w a lifik a c ji po ­
siadany przez kandydata (Dyrektywa 89/48/EWG).
. LABOUR LAW
Test / egzam in przyd atno ści obejm uje tem aty w ybrane ze w spom nianej listy, których
znajom ość ma zasadnicze znaczenie dla m ożliw ości w ykonyw ania danego zawodu
w przyjm ującym Państwie członkow skim . Szczegóły dotyczące przeprowadzania testu/
egzam inu przydatności określą w łaściw e organa tego Państwa, z poszanowaniem za-
sad prawa w sp óln otow eg o (Dyrektywa 89/48/EWG).
"A p titu d e te s t" is a test lim ited to the professional know ledge o f the applicant, made by
the com petent authorities of the host M em ber State w ith the aim of assessing the ability
of the applicant to pursue a regulated profession in that M em ber State (Directive
92/51/EEC).
In order to perm it this test to be carried out, the com petent authorities shall draw up
a lis t o f subjects w hich, on the basis of a com parison o f th e ed uca tion and training
required in the M em ber State and that received by the applicant, are not covered by the
diplom a o r other evidence of fo rm a l q u a lifica tio n s possessed by the applicant (Direc­
tive 89/48/EEC).
The a p titu d e te s t covers subjects to be selected from those on the list, knowledge of
w hich is essential in order to be able to exercise the profession in the host Member
State. The detailed application of the aptitude test shall be determ ined by the compe­
tent authorities of that State w ith due regard to the rules o f ‘C om m unity law (Directive
89/48/EEC).
11 Termin „okre s / staż ad a p ta cyjn y" oznacza w y k o n y w a n ie zaw odu objętego regulacją
w przyjm ującym Państwie członkow skim pod nadzorem kw a lifik o w a n e g o przedstawi­
ciela teg o zaw odu, przy czym tego rodzaju okres na dzorow anej p ra ktyki wiązać się
może z dalszym szkoleniem. Okres nadzorowanej praktyki podlega ocenie (Dyrektywa
89/48/EWG).
The term "a d a p ta tio n pe rio d" means th e p u rs u it o f a regulated profession in the host
M em ber State un de r the re s p o n s ib ility o f a q u a lifie d m em b er of th a t profession, such
period of supervised practice possibly being accom panied by furthe r training. This pe­
riod o f supervised practice shall be the sub je ct o f an assessm ent (Directive 89/48/EEC).
HI „D ośw ia dcze nie z a w o d o w e " oznacza rzeczywiste i zgodne z praw em wykonywanie
danego zawodu w Państwie członkow skim UE (Dyrektywa 92/51/EWG).
"P rofessional experience" is the actual and law ful pu rsuit o f the profession concerned
in a M em ber State (Directive 92/51/EEC).
27. ZAWODY REGULOWANE
27. REGULATED PROFESSIONS
B „Z a w ó d re g u lo w a n y " (o b ję ty regulacją} oznacza ob ję tą regulacją czynność zawo­
d o w ą lub zakres czynności składających się na ten zawód w danym Państwie człon­
kow skim (Dyrektywa 92/51/EWG).
A reg ulated profession means the pro fe ssio nal a c tiv ity o r range o f a ctivitie s which
constitute this profession in a M em ber State (Directive 92/51/EEC).
316
27. Regulated p ro fe s s io n s
0 O bjęta regulacją czynność z a w o d o w a oznacza każdą czynność zawodową, o ile p o d e j­
m ow anie lub w ykonyw anie takiej czynności lub jedna z form jej w ykonyw ania jest w da­
nym Państwie członkow skim uw arunkow ana, bezpośrednio lub pośrednio, na m ocy
przepisów prawnych i adm inistracyjnych, w ym o gie m posiadania do ku m e n tu s tw ie r­
dzającego w ykształcen ie i w yszko le n ie lu b św ia d e ctw a kom p eten cji (Dyrektywa
92/51/EWG).
C zynność z a w o d o w ą uważa się za objętą regulacją, jeżeli jest w yko nyw a na przez
członków stow arzyszenia lu b organizacji, której celem jest, w szczególności, prom ocja
i utrzym anie w ysokiego poziom u standardów zaw odow ych w danej dziedzinie i która
jest dla realizacji tego celu oficjalnie uznana. Lista takich stowarzyszeń i organizacji za­
w o do w ych obejm uje:
Irlandia:
1) The Institute o f C hartered A ccountants in Irela nd (księgowość)
2) The Institute o f C ertified Public A ccountants in Irela nd (księgowość)
3) The A ssociation o f C ertified Public A ccou ntan ts in Irela nd (księgowość)
4) Institutio n o f Engineers o f Irela nd (inżynieria)
5) Irish Planning In stitu te (urbanistyka, planowanie przestrzenne)
W ielka B rytan ia:
1 ) Institute o f C hartered A ccountants in England a n d Wales (księgowość)
2 ) Institute o f C hartered A ccou ntan ts in Irela nd (księgowość)
3) Institute o f C hartered A ccountants o f S cotland (księgowość)
4) [Chartered A ssociation o f C ertified A ccou ntan ts (księgówość)
5) ith a rte re d Institute o f Loss A djusters {likwidacja szkód (ubezpieczenia)]
6 ) Chartered Institute o f M anagem ent A ccountants (księgowość)
7) Institute o f C hartered Secretaries and A dm inistra to rs (sekretarze i adm inistratorzy)
8 ) Chartered Insurance In stitu te (ubezpieczenia)
9) Institute o f A ctua ries (aktuariusze)
10) Faculty o f A ctua ries (aktuariusze)
11) C hartered Institute o f Bankers (bankowość)
12) Institute o f Bankers in S cotla nd (bankowość)
13) Royal Institutio n o f C hartered Surveyors (rzeczoznawstwo budow lane, geodezja)
14) Royal Town Planning Institute (urbanistyka)
15) Chartered Society o f P hysiotherapy (fizykoterapia, fizjoterapia)
16) Royal Society o f C hem istry (chemia)
17) British Psychological S ociety (psychologia)
,18) Library Association (biliotekarstwo)
19) Institute o f Chartered Foresters (leśnictwo)
20) Engineering C ouncil (inżynieria)
21) Institute o f Energy (energetyka)
22) Institutio n o f S tru ctu ra l Engineers (inżynieria budowlana)
23) Institutio n o f C ivil Engineers (inżynieria w odno-lądow a)
24) Institutio n o f M in in g Engineers (inżynieria górnictw a)
25) Institutio n o f M in in g and M e ta llu rg y (górnictw o i metalurgia)
26) Institutio n o f E lectrical Engineers (elektrotechnika)
27) Institutio n o f Gas Engineers (gazownictwo)
28) Institutio n o f M echanical Engineers (budowa maszyn)
29) Institutio n o f Chem ical Engineers (inżynieria chemiczna)
30) Institutio n o f Production Engineers (technologia)
31) Institutio n o f M arine Engineer (mechanika okrętowa)
32) Royal Institutio n o f N aval A rchite cts (budowa okrętów)
33) Royal A ero na utica l S ociety (inżynieria lotnicza)
317
LABOUR LAW 28. R egulated p ro fe s s io n s in Poland
34) In stitu te o f M etals (metale) 29) Institution of Chemical Engineers
35) C hartered In s titu tio n o f B u ild in g Services Engineers (budow nictw o) 30) Institution of Production Engineers
36) In stitu te o f M easurem ent a nd C ontrol (pom iary i kontrole) 31) Institution of Marine Engineer
37) B ritish C om puter S ociety (inform atyka) 32) Royal Institution of Naval A rchitects
(Dyrektywa 92/51/EWG). 33) Royal Aeronautical Society
R egulated p ro fe ssio n a l a c tiv ity is a professional activity the taking up o r pursuit of 34) Institute of Metals
w hich, or one o f its m odes of p u rsuit in a M em ber State, is subject, dire ctly or indirec­ 35) Chartered Institution o f Building Services Engineers
tly, by virtue o f laws, regulations or adm inistrative provisions, to the possession of 36) institute o f M easurem ent and C ontrol
evidence o f e d u ca tio n and tra in in g o r an a tte s ta tio n o f com petence (Dyrektywa 37) British Computer S ociety
92/51/EWG). (Dyrektywa 92/51/EWG).
A professional a c tiv ity is deemed to be a regulated professional a c tiv ity if it is pursued
by the m em bers of an association o r organisation the purpose o f which is to promote
and m aintain a high standard in the professional field concerned and which, to achieve
that purpose, is recognised in a special form by a Member State. The list of these asso­
ciations and organisations includes the follow ing: 28,ZAWODY REGULOWANE W POLSCE
Ireland: 28. REGULATED PROFESSIONS IN POLAND
1) The Institute o f Chartered Accountants in Ireland
2) The Institute of Certified Public Accountants in Ireland
3) The Association o f Certified Public A c c o u n t a n t s in Ireland a d w o ka t a d vo ca te (a tto rn e y -a t-la w )
4) Institution of Engineers of Ireland agent celny cu s to m s a g e n t
5) Irish Planning Institute aktuariusz a ctu a ry
The U n ite d K in gd om : an im a to r k u ltu ry c u ltu ra l a n im a to r
arch ite kt a rch ite ct
1) Institute o f Chartered Accountants in England andWales
2) Institute of Chartered Accountants in Ireland b ib lio te ka rz lib ra ria n
3) Institute of Chartered Accountants of Scotland b iblioteka rz {pracownikinformacji naukowej) lib r a ria n (a c a d e m ic staff)
4) Chartered Association of Certified A c c o u n t a n ts d e te k ty w d e te c tiv e
5) Chartered Institute of Loss Adjusters i diagnosta (wstacjikontrolipojazdów) d ia g n o s tic s te c h n ic ia n (at m o to r v e h ic le in s p e c tio n )
6) Chartered Ingtitutejof M anagement Accountants f doradca in w e s ty c y jn y in v e s tm e n t c o n s u lta n t
7) Institute of Chartered Secretaries and Administrators doradca p o d a tk o w y ta x c o n s u lta n t
8) Chartered Insurance Institute dozór geologiczny g e o lo g ic a l s u p e r v is io n
9) Institute of Actuaries egzam inator {pojazdysamochodowe) e x a m in e r in v e h ic le d r iv e r lic e n c e tests
10) Faculty o f A ctuaries farm aceuta p h a rm a c is t
11) Chartered institute o f Bankers
funkcjonariusz celny c u s to m s o f f ic e r
12)
13)
Institute of Bankers in Scotland
Royal Institution of Chartered Surveyors
funkcjonariusz straży g ra n ic z n e j B o r d e r Guardofficial
geofizyk k w a lifik o w a n y c e r t if ie d g e o p h y s ic is t
14) Royal Town Planning Institute
15) Chartered Society of Physiotherapy geolog k w a lifik o w a n y c e r t if ie d g e o lo g is t
16) Royal Society of Chem istry g ó rn ictw o m ining
17) British Psychological Society in spe kto r tra n s p o rto w e g o d o z o r u te c h n ic z n e g o t e c h n ic a l s u p e rv is o r y in s p e c to r o f tra n s ­
18) Library Association p o rt
19) Institute of Chartered Foresters in spe kto r dozoru ją d ro w e g o n u c le a r s u p e r v is io n in s p e c t o r
20) Engineering Council in spe kto r inspekcji tr a n s p o r tu d r o g o w e g o r o a d t r a n s p o r t in s p e c tio n o ffic e r
21) Institute o f Energy in spe kto r o ch ron y r a d io lo g ic z n e j r a d io lo g ic a l p r o t e c t io n in s p e c to r
22) Institution of Structural Engineers in s tru k to r dyscyp lin s p o rtu , r e k r e a c ji r u c h o w e j, o d n o w y b io lo g ic z n e j i sp o rtu osób nie­
23) Institution o f Civil Engineers pe łn o sp ra w n ych instructor of s p o r t s , p h y s ic a l r e c r e a tio n , p h y s ic a l re g e n e ra tio n and
24) Institution of M ining Engineers s p o rt fo r the d is a b le d
25) Institution of M ining and Metallurgy in s tru kto r ja zdy d riv in g in s t r u c t o r
26) Institution o f Electrical Engineers
inżynier b u d o w n ic tw a (Unie, węz/yi stacje kolejowe) c iv il e n g in e e r (ra ilw a y)
27)
28)
Institution o f Gas Engineers
Institution of M echanical Engineers
inżynier b u d o w n ic tw a (specjalność drogowa) c iv il e n g in e e r (ro a d c o n s tru c tio n )
inżynier b u d o w n ic tw a (specjalność mostowa) c iv il e n g in e e r (b rid g e c o n s tru c tio n )
318 319
LABOUR LAW ____ ___ _____ 29. The w o rker re g is tra tio n schem e in the United K in gd om

in żyn ie r e le ktryk electrical engineer ruch lo tn iczy air traffic

in żynie r geodeta land survey engineer rzeczoznawca b u d o w la n y building appraiser, surveyor of building (UK)
in żynie r le śnictw a forestry engineer rzeczoznawca ds. ruchu zakładu górniczego m ining operations expert
in żynie r ochrony środow iska environm ental protection engineer rzeczoznawca m a ją tko w y property valuer
in żynie r po żarn ictw a fire service engineer rzeczoznawca sam o cho dow y vehicle appraiser
in żynie r tra n s p o rtu transport engineer stanow iska mające isto tn e znaczenie dla bezpieczeństw a ją d ro w e g o positions essential
in żynie r urządzeń zabezpieczenia i sterow an ia ruchem k o le jo w y m rail traffic control and fo r nuclear safety and radiological protection
safety engineer strażak fire-fighter
in żynie r b u d o w n ic tw a w o d n e g o hydro-engineer syndyk receiver (insolvency practitioner)
kaskader film o w y film stuntm an technik b u d o w n ic tw a building technician
kie row ca pojazdu sam ochodow ego przeznaczonego kon stru kcyjn ie do przew ozu 5 osób technik dróg i m o s tó w road and bridge technician
łącznie z kie row cą driver of m otor vehicles designed fo r m ore than 5 persons including technik e le ktryk electrical technician
driver technik energetyk pow er engineering technician
kie row ca sam ochodu ciężarow ego lub zespotu p o ja zd ó w o dopuszczalnej masie całko­ technik geodeta land survey technician
w ite j przekraczającej 7,5 to n y driver o f lorries or lorry / trailer sets w ith max permissi­ technik leśnik forestry technician
ble w e igh t of m ore than 7.5 tons technik ochrony środ ow iska environm ental protection technician
kie row ca ta k s ó w k i taxi driver technik p o ża rn ictw a fire service technician
kierujący tra m w a je m (motorniczy) tram driver technik urządzeń san itarn ych sanitary equipm ent technician
ko n se rw a to r conservator, maintenance technician tłum acz przysięg ły sworn / certified translator
ko n se rw a to r kolei lin o w ych , w y c ią g ó w narciarskich, zjeżdżalni gra w ita cyjnych cable trener coach
railway, ski lift, gravitation slide m aintenance technician
urbanista tow n planner, urban planner (
lekarz doctor usługowe prow adzenie ksiąg rach un kow ych com m issioned bookkeeping
lekarz de ntysta dentist, dental practitioner, practitioner o f dentistry
zarządca nieruchom ości pro pe rty manager
lekarz w e te ry n a rii veterinary surgeon zawody m edyczne param edical professions
m a jste r b u d o w la n y building forem an
żegluga m orska sea navigation professions
m akler giełd to w a ro w y c h com m o dity broker żegluga śród lą dow a inland navigation professions
m akler p a p ie ró w w a rto ś c io w y c h stock broker
m aszynista kolei lin o w ych , w y c ią g ó w narciarskich, zjeżdżalni g ra w ita cyjn ych cable rail­
way, ski lift, gravitation slide operator
m enedżer spo rtu , dyscyplin s p o rto w ych i organizacji im p rez sp o rto w y c h manager of
sports and sporting events
m uzealnik m useum professional, m useologist
29. PROGRAM REJESTRACJI PRACOWNIKÓW
napełniający z b io rn iki przenośne filler of portable containers W WIELKIEJ BRYTANII
nauczyciel teacher
2 9 . T H E W O R K E R R E G I S T R A T I O N S C H E M E IN T H E U N IT E D
nurek diver
o p e ra to r m aszyn leśnych forestry machine operator K IN G D O M
pielęgniarka nurse
p ilo t m o rski p ilo t (sea) i Biuro O bsługi C udzoziem ców (UK) Im m igration and N ationality Enquiries Bureau - INEB
p ilo t żeglugi śród lą dow ej inland navigation pilot j Biuro Porad O byw a telskich (UK) Citizens Advice Bureau
p o lic ja n t police officer j Departament Pracy i E m erytur (UK) Departm ent fo r W ork and Pensions
położna m idw ife j dowód o so b isty ID card
pośrednik w obrocie nieruchom ościam i real estate agent Instytucja Nadzoru BHP Health and Safety Executive
p ra co w n ik och ron y security guard karta rejestracji registration card
pra co w n ik socjalny social w orker j paszport passport
p ra co w n ik zabezpieczenia technicznego technical protection worker j pismo od pracodaw cy letter from one's em ployer
p ro je k ta n t i kie ro w n ik b u d o w y designer and site / w orks manager j praca w ork
prze w o d n ik tu rystyczn y tou rist guide | być / pozostaw ać bez pracy to be out of w ork
radca p ra w n y solicitor j rejestracja p ra c o w n ik ó w w orker registration
ra to w n ic tw o górnicze m ining rescue professions { Program rejestracji p ra c o w n ik ó w w orker registration scheme

320 321
LABOUR LAW 29. T he w o rk e r re g is tra tio n schem e in the U nited K ingdom

ubezpieczenie społeczne (UK) National Insurance "R egistra tion card" includes an applicant's name, date of birth, nationality, his / her
num er ubezpieczenia społecznego National Insurance Num ber photograph and a unique reference number. The registration card is valid fo r as long as
the person is registered on the scheme (LAWIU).
w n io se k application
fo rm u la rz w n io sku application form
w y p e łn ić form ularz w n io sku to fill in / to com plete an application form
Bi „Zaśw iadczenie o re je stra cji" oznacza zezwolenie na pracę dla pracodaw cy w ym ie n io ­
nego We wniosku. Ważność takiego zaświadczenia wygasa w dniu zakończenia pracy
zarejestrow ać się to register, to get registered dla danego pracodaw cy (ZIPOWB).
zaśw iadczenie o rejestracji registration certificate
A re g istra tio n ce rtifica te authorises a person to w o rk for the em ployer named in his /
zatrud nienie work, em ploym ent
her application. The certificate expires on the date the person stops w orking fo r the em ­
nieprzerw ane zatrudnienie uninterrupted w ork
ployer.
zdjęcie pa szpo rto w e passport photograph, passport size photograph
Zespół Rejestracji P racow ników Urzędu S pra w W ew n ętrznych (UK) Home Office Worker ■ „N ieprze rw a ne za tru d n ie n ie " oznacza, że dana osoba nie może pozostaw ać bez pracy
Registration Team przez okres dłuższy niż suma 30 dni w ciągu 12 m iesięcy (ZIPOWB).
"U n in te rru p te d w o rk " means that a person m ust not be o u t o f w o rk for m ore than a to ­
tal o f 30 days in 12 m onths (LAWIU).

D E F IN IT IO N S ■ Biuro Porad O byw a telskich (C itizens A dvice Bureau) udziela porad bezpłatnych,
w sposób poufny i bezstronny. Można w nim uzyskać pom oc w sprawach związanych
■ Od dnia 1 maja 2004 r. Polacy pracujący w WB zostali objęci Program em Rejestracji Pra­ z zadłużeniem, kwestiam i m ieszkaniow ym i, pra w n ym i oraz dotyczącym i zatrudnienia
c o w n ik ó w z krajów przystępujących do UE i muszą się zarejestrow ać, jeżeli zamierzają (ZIPOWB).
pracować dla pracodawcy w WB przez okres przekraczający jeden miesiąc. Po okresie
The C itizens' Advice Bureau provides free, confidential and im partial advice. They can
12 miesięcy nieprzerwanego legalnego zatrudnienia w WB, dana osoba będzie miała
help solve problem s including debt, housing, legal m atters and em ploym ent matters
pełne p ra w o do sw obo dne go przem ieszczania się i może uzyskać zezw olenie na po­ (ZIPOWB).
b y t w EOG, potwierdzające statut tej osoby (ZIPOWB). 1
Since 1 May 200,4, Poles w orking in the UK have been subject to the Accession State
W orker R egistration Scheme. They need to re g iste r if they plan to w o rk for more than
one m onth for an em ployer in the UK. Once they have been w orking legally in the UK for
12 m onths w ith ou t a break they w ill have fu ll rig h ts o f free m ove m en t and dan then get
an EEA residence p e rm it confirm ing their status (LAWIU). <{*
____________ ii ,y v -t-------------——--------------------------------------------j-----------
■ W niosek o rejestrację w ramach Program u R ejestracji P raco w n ików należy ztożyć na­
tychm iast po podjęciu now ej pracy. Jeżeli osoba nie złoży w niosku w ciągu miesiąca od
podjęcia zatrudnienia, staje się ono nielegalne po upływ ie tego term inu (ZIPOWB).
One should apply to register w ith the W orker R e gistra tion Scheme as soon as they
start a new job. If a person does not apply w ith in one m onth o f starting a new job, their
em ploym ent w ill be ille g a l after that date (LAWIU).

■ Należy w ypełnić fo rm u la rz w n io sku WRS, podając nazwisko i imię, adres, datę urodze­
nia, o b y w a te ls tw o oraz szczegółowe dane dotyczące zatrud nienia (ZIPOWB).
One should com plete an a p p lica tio n fo rm WRS giving their name, address, date of
birth, n a tio n a lity and their em p lo ym e n t details (LAWIU).

■ Jeżeli wniosek zostanie rozp atrzon y p o zytyw n ie , Zespól Rejestracji Pracowników

Urzędu Spraw W ewnętrznych prześle w nioskodaw cy pocztą kartę rejestracji, zaświad­
czenie o rejestracji, paszport lub d o w ó d osobisty.
If the application is successful, the Hom e Office W orker Registration Team w ill send an
applicant a re g istra tio n card, a re g is tra tio n ce rtifica te , his / her passport or ID card.

I „K arta rejestracji" zawiera nazwisko w nioskodaw cy, datę urodzenia, obywatelstwo,

zdjęcie oraz num er identyfikacyjny. Karta rejestracji zachowuje ważność przez caiy
okres rejestracji w tym program ie (ZIPOWB).

322 323
r
Indeks
Index

abandon 24 adjustm ent 195, 198, 231, 278

abandonm ent 24 adm inister 6 , 218-220, 222, 224, 309-310
absence 44, 118, 145, 252, 275, 277-278, adm inistration 124, 127, 196, 214, 219, 222,
301, 305 242, 256
absentee 275 adm inistrator 32-33, 57, 213, 219, 222
absenteeism 275 adm ission 249-251
accept 19, 49, 52, 54, 89, 94, 96, 104, 106, adm onition 249-251
116, 118, 122, 184, 248, 250, 252, 264, adopt 146, 149, 153, 225
291, 304 adult 1, 3
access 28, 136, 257, 308 advance 63-64, 78-79, 145, 216, 238
accessory 8 , 205, 222 adviser 17, 174, 219, *2^1, 308, 310
accidental 15, 274, 275 affiliate 174-175
accom m odation 26, 57-58, 116, 290 agency15-17, 57, 84^85, 106, 253-254, 306,
account 19, 38, 41, 63-64, 71, 81-82, 86-87, 308,310
100, 110-114, 143, 166-167, 171, 184-185, agent 16, 37, 84-88, ;104, 106-107, 142, 174,
187,189,195,197-199, 208, 214, 226, 237, 235, 252, 319-320
248, 265, 270, 282, 289 agreem ent 30-35, 39, 47, 50, 53, 58, 60-63,
accountancy 197 65, 69-70, 72-77, 80-81, 83, 86 , 98-103,
accountant 197, 295, 311 112-114, 117, 132, 134, 147, 156, 170,
171, 176, 241-242, 261, 267, 282-283,
accounting 151, 187-193, 195, 199-200,
285, 293-298, 300-302, 304
202-203, 306
agricultural 4, 6-7, 22, 31, 59, 69, 92, 110,
accounts 111-114, 146, 153, 185, 187, 189,
126, 181, 232, 243
191, 195, 197-200, 205-208, 255, 297
aid 259, 274, 283
accuracy 190
allocation 93,143, 151, 164, 197, 187
acquirer 115-116
allotm ent 150, 152, 161-163
action 7-9, 26 ,3 0 ,4 5 ,1 1 7 -1 1 8 , 248, 286, 292
allow ance 239, 278, 280, 284
activity 5,9-10,18, 32,40, 67,84-85, 125-127,
alternative 10, 93, 120, 206-207
135, 185, 188, 196, 197, 201, 235, 260,
316, 318 am endm ent 69, 91, 132, 147-148, 225, 250
actual 35-37, 50, 79, 176, 196, 316 am icable 39, 293
ad valorem 243 am ortisation 25, 201-202
adaptation 264, 276, 312, 316 am ount 41, 50, 64-65, 71-72, 79, 80-83, 85,
90, 97-99, 105, 111-112, 129-130, 134,
addition 93, 263, 278, 314-315
137-139, 143, 145, 150, 152, 154, 158,
address 10,18, 23, 34, 52, 60-62, 69,81, 113, 163, 165-167, 180, 182, 201, 207, 208,
123-124, 131, 133, 322 214,226-227, 231, 233-234, 237, 239-240,
adjudicate 216 246, 254, 256, 279, 281, 284-285
adjudication 216 analysis 202

325
 INDEKS INDEKS

anchor 58 auction 37-38, 176, 178 bond 30, 57, 98-99, 160, 164-166, 211 cheque (UK), check (USA) 166-167, 198
announce 149, 151 audit 188, 202-203, 230 child labour 287
bondholder 164-165
annual 57, 77, 146, 148, 151, 153, 183, 189, a u dito r 148, 154, 202-203, 311 bonus 115, 161, 169, 184, 278-279, 283, 285 childb irth 288, 290
201, 238, 282, 289 church tax 231
authenticate 1 1 border 247, 260, 310, 319
annuity 110, 115-116, 181, 226 civil 1-6, 8-10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24,
authentication 1 1 - 1 2 boundary 93
an ti-dum ping 243 26-28, 30, 32, 34, 36, 38, 42, 44, 46, 48,
authorisation 17, 86, 1 1 2 , 183, 230, 249, 253 brackets 176, 233 50, 52, 54, 56, 60, 62, 64, 66 , 68 , 70, 72,
appeal 146, 302-303, 306
authorise 17, 80, 184 branch 141, 144, 181, 309 74 , 76, 78, 80, 82-84, 86 , 88 , 90, 92-93,
appearance 14
a u th o ritie s 19, 135, 229-230, 241 245 brand 131 94, 96, 98, 100, 102, 104-106, 108, 110,
applicant 315-316, 322
2 5 4 -2 5 5 ,3 1 6 breach 75, 83, 266, 271, 296 112, 114, 116, 118, 120, 122, 124, 127,
application 2, 59, 79, 94, 151, 153, 169, 240, 187, 225, 294, 310, 317-319
autonom ous 24, 35-37, 243 broker 168, 174, 31V 3 2 0
243, 306, 311, 316, 322-323
available 67, 80,102, 104, 129,183, 190-191 claim 20-21, 30, 32, 34, 36, 47, 57, 87, 115,
appoint 1, 18-19, 118, .122-124, 136, 148, budget 182, 200-202, 233
264 120, 164,210-213, 222, 236, 238, 283-284,
219-220, 222, 226, 272, 291 building 4, 28, 37, 57, 92-97, 259, 318-321
average 71, 193-194, 279-280, 286 299
ap po intm en t 119, 263, 291-292 bull 157-158, 174 clause 47, 223
award 239, 278, 284, 295
appraisal 6, 59, 193-194, 218, 278, 311 burden 25-26, 28, 197 clearance 19, 39, 95, 243, 307
apprentice 310 business 2, 9, 18, 26, 40, 57-58, 61, 70, 81, code 1-2, 4, 6, 8 , 10, 12, 14, 16, 18,20,22,
appropriation 24 B 84-85, 87, 90, 99, 101-102, 107, 125-127, 24, 26, 28, 30, 32, 34, 36, 38, 40,42,44,
approve 43, 169, 212-213, 225 129-136, 140, 142, 148, 150, 152-153, 46, 48, 50, 52, 54, 56, 58, 60, 62,64,66 ,
back office 309 155, 165, 174, 177, 182, 189, 191, 213, 68 , 70, 72, 74, 76, 78, 80, 82-84, 86,88 ,
appurtenance 8
back to back 78 217, 236, 240, 267, 279, 285-287, 298, 90 ,92-9 4, 96, 98, 100, 102, 104-106,108,
area 33, 59, 61, 71, 84-85, 97, 116, 127
bailee 75, 103 310 110, 112, 114, 116, 118, 120, 122, 124,
arm y 283 225, 243, 261, 283, 290, 304
bailm ent 30, 75, 103 1 buyout 162
arrangem ent 60, 212-214, 216, 218, 221,
bailor 75, 103 co-d eb to r 2 1 1
223-227, 286
balance sheet 151, 153, 188-190, 198, 222 C cod icil 117
arrearage 209
collect 19, 39, 54, 101, 154, 167, 231, 234,
arrears 32, 57, 77, 209,'‘213, 223, 226, 237- bank 19, 25, 30, 32, 71, 77, 78, 80-81, 86, 92,
called-up 161 235, 243, 254
239 110-114, 126, 166, 167, 181-183, 185^
187, 198-199, 216, 218, 220, 2371 capacity 2-3, 19, 121, 128, 142, 175, 196, collection 70-71, 160, 166, 231,
articles 131-132, 146,. J 4 7 M 4 8 , 151, 154,
bankruptcy 134, 155, 205-206, 210, 212-214, 214, 219, 274 com m endam sum 134, 137-138
259-260
215-222, 224, 226, 302 capital 77, 94, 127, 128-134, 137-139, 140, co m m e rcia l 16, 30, 38, 58, 84-85, 110,
assem bly 94, 96, 128-129, 136, 146, 219, 144, 148-149, 152, 157-160, 162-166, 168,
bargain 38-39, 177, 276 125-134, 136, 140-142, 144, 146, 148,
230, 262, 288
174, 176, 178, 180, 182, 184, 187, 191, 150, 152, 154, 156, 181, 246, 252, 259
assess 80, 194, 278 barter 52
193, 195, 196, 200, 216, 231-232 com mission 37-38, 84-88, 104, 110, 172-175,
assessment 194, 222, 231-232, 242,255-256, base 57, 176, 194, 231, 233-234, 240
capitalisation 113, 176 180, 182, 202, 216, 235, 271-273, 279,
315-316 bear 13, 43, 74, 114, 141, 157-158, 174, 187,
card 48, 53, 110, 132, 285, 292, 3 2 1- 323 282, 293, 295, 301
assets 6, 33, 38-39, 60, 80, 117-118, 131, 217, 233, 263
case 18, 35, 40-41, 45-46, 60, 67, 113, 123, com m itte e 201-202, 212, 219-220, 251,
133-134, 138-139, 149,150-152,156, 179, benefit 9, 18, 30, 33, 84, 89, 108,115,117-118,
145, 156, 168, 221, 226, 233, 251, 254, 292-293
185, 187, 189-193, 197, 199, 201, 214, 122, 233-234, 239, 274, 278, 280, 283-284,
296, 302, 315 com m u nity 10, 21, 120, 248, 251-252, 262,
216, 218, 221-224, 236, 260 299
cash 39-89, 110, 112, 137, 142, 155, 158, 314, 316
assignm ent 15, 210, 288 bid 48, 49
166, 177-178, 182-183, 185, 187, 189, com pany 5-6, 15, 18, 38, 40, 51-52, 70, 85,
associate 295 b i-le ve l 93 191, 194-195, 197, 199-200, 212, 216, 101, 107, 126-137, 139-142, 144-152,
association 1, 4-5, 80, 110, 127, 131-133, bill 39, 106-107, 159, 167-168, 206, 217 226, 237, 251, 280-282, 284 153-155, 158, 163, 173, 175, 179-180,
135, 145, 147-148, 183, 203, 293, 312, billet 2, 306 189, 213, 217, 220-221, 264, 277, 281,
centralisation 151
317-318 284, 294, 297, 304-305, 308
block 57, 92, 162, 167, 177 certificate 22, 25, 100, 102-106, 107, 131,
assume 99, 118, 206 compensation 58, 173, 243, 266, 274, 280-282,
board 17, 90, 128, 133-137, 139, 142, 148, 152, 179, 244, 260, 273-274, 299, 312-315,
ATM, autom ated teller m achine 182 322-323 284, 301
170, 172-175, 182, 203, 230
attach 44, 224 com pete 266-267
body 4, 40 ,119 ,1 27 , 173-174, 212, 242,256, certify 2 , 1 1
attachm ent 224, 281 262, 272, 283, 292, 295, 309, 312 com petition 86,172, 264, 266-267, 291, 298
cessation 27, 215
attorn ey 15 -19 ,1 34 ,1 41 -1 42 ,2 93 ,3 11 ,3 19 bona fide 205 com pliance test 203
cham ber 202, 230
326 327
 INDEKS
com pulsory 57, 108, 120, 138, 145, 221,
223-224, 226, 233, 288
Concern 125, 127, 226
concession 239
concrete 92
condition 40, 42, 56, 59, 68 , 70, 73-74, 76,
80, 103, 255
conduct 10, 77, 85, 104, 112, 125, 135-136,
142, 183, 203, 218, 221, 223, 225, 273
confederation 293
conform ity 44, 97, 191
consignm ent 54, 101, 106-252
consignor 86, 101, 106, 107
consolidation 151
construction 78, 92-98, 287, 319
consum ption 231-232, 259
contract 5-6, 27, 31, 39, 40-42, 44, 50, 52-56,
58-61, 63, 69-71, 73-76, 79-93, 95-102,
104-116, 118, 166, 170, 176, 178-179,
207, 226-227, 263, 267, 278, 282, 285,
291-292, 296, 298, 299-304
contractor 54, 90, 94-98, 104, 262
contribution 23, 89, 137-138, 141, 143-144,
158, 161, 205
convention 117, 214, 261, 283
co-operative 22, 26, 95, 111, 129, 235-236,
263, 291-292,310
co-ow nership 22, 24-25
copyrights 192
corporate 4, 111, 127, 164, 231
cost 42, 46, 68 , 89, 188, 194-196, 202
council 182-183, 230, 258, 293, 317-318
count 208, 222
course 20, 134-135, 142, 218, 259, 267, 274,
297, 312-315
court 2, 9, 19-20, 38, 61, 70, 90, 116, 118,
122, 131, 134-135, 137, 149, 154-155,
173-174, 205, 208, 211, 215-217, 219,
220-224, 225-226, 237-238, 294, 303,
306
credit 4, 32, 77-81, 83, 110, 112, 181, 195,
198
creditor 33-34, 77, 79-80, 83, 99, 100, 155,
168, 207, 211-214, 216, 222
crim e 6 , 301
culture 211-214, 216, 222
curator 1, 219
328
INDEKS
curatorship 1 departm ent 5, 23, 144, 197, 220, 230, 271, egress 28
currency 78, 111, 113, 169, 177, 182-183 309,321 em o lu m e nt 278
190,213 deposit 31, 33, 39, 57, 65, 72-73,80, 100-102, em ployee 106, 262-263, 265-271, 274, 278,
current 7, 96, 111, 155, 183, 191-192, 195 110-111,113, 181, 183, 185, 208, 253, 257 281-282, 284, 287, 289, 292-293, 296-300,
208, 226, 233, 238 depreciate 201 302-304, 310-312
custom s 10, 15, 19, 84, 116, 241-260, 319 depreciation 2 0 1 em p lo yer 262-269, 272, 275-277, 280-281,
cycle 45, 187, 188 deterioration 59 284-287, 290, 292, 295-300, 302-304,
311-312, 321-323,
determ ine 12, 126, 233, 244, 279, 299
em p lo ym e nt 213, 226, 262-270, 274-277,
D developer 93
281, 284, 287-288, 290-292, 295, 308,
diagnosis 274 313, 315, 317, 322-323
damage 41, 43-44, 57, 66 , 72, 74, 210, 266, direct 18, 37, 69, 107, 117, 124, 126, 136,
endorse 23, 166
299 183, 196, 197, 231, 254, 269, 309-310
endorsem ent 23, 185, 210
data 10-12, 18-19, 30, 33-34, 40, 42, 45, 48, director 135, 144, 230, 309
51, 54, 57, 62-64, 69-71, 73, 75, 81-83* enforcem ent 219, 223-224, 237
disciplinary 275-276, 286
85, 8 7 ,9 0 -9 1 ,9 3 ,9 7 -1 0 0 , 109, 113-1 14 ' enfranchise 24
discipline 275, 277, 285
123, 131, 137, 148,-149-153, 163, 168-169, enterprise 18, 38, 40, 69, 125-126, 148, 155,
discount 39, 169, 181
178, 190-191, 197, 206, 223, 240, 267^ 192-193, 217, 240
273, 277, 285, 289, 300-301, 304-30b’ dissolution 148, 154-155, 221
e ntrepreneur 94, 125, 127, 214, 262
3 1 2,32 2-3 23 distinction 278, 280-281
entrust 84, 90, 91, 103-105, 136
deadline 83, 89, 91, 164, 234-235, 237-239 distribution 6, 133, 142-143, 149, 151,168-169,
entry 30-31, 132, ,165, 194-198, 208, 246,
deal in 162 196, 218
248, 252, 276, 313 *
district 22, 32, 61, 70, 90, 116, 217, 225, 230,
death 3, 19, 115, 118, 121, 124, 134, 154, equality 268
241, 286, 306
155, 232, 283-284, 303
equity 139,143, 160,18 4,19 0,19 2-19 3,19 5
dividend 142-143, 176
debt 25, 33-35, 80, 83, 98, 99, 117,157,160,
e rro r 14-15, 194, 202
168,185, 205-207, 209-213,222-223,246, division 61, 117, 143, 148-151, 287
256, 323 establish 4, 15, 20, 28,'89,132, 141, 181,212,
dom icile 2, 4, 131
219, 242, 244-254, 257, 268, 270, 280,
debtor 33, 77, 79, 83, 98-100, 165, 168, 207, donation 23, 108-109, 231
291
209, 210-211, 217, 221, 223-224, 226, door to door 37-38
227 establishm ent 102, 117, 125-126, 131-132,
doubtful 191, 208 144, 183, 240, 265, 270-271, 286, 291-295,
declaration 11-14, 17, 19, 49, 99, 121, 155, draft 10, 149, 151, 153, 167-168, 183 308-309, 312, 314-315
213-214, 216-221, 236-238, 246-252, 254,
drawn 11, 151, 153, 168, 190, 209 ethics 292
269, 302
due 3, 33-34, 36, 46, 56, 62, 64, 68 , 73, 77, ex gratia 108
declare 18, 53, 68 , 123-124, ]35, 140, 216,
78,82, 83,97, 98, 120,143, 163, 206, 208,
217, 221, 249, 294 ex officio 149
213-214, 223, 237-239, 256-257, 280-281,
deed 10-12, 22, 27, 30, 108, 116, 128, 131-133, examination 175, 203, 212, 221, 247, 254-255,
284-285, 299, 303, 305, 307, 316
151, 153-155 273, 288
dues 208, 213-214, 222, 226, 236
default 46, 64, 68 , 73, 78, 82, 100, 207, exam ine 111, 149,254, 306
duration 2, 49, 58, 63, 79, 101, 131, 133-134,
211-212, 223, 226, 233, 2*37-239 excess 232,237-239
156, 179, 285, 290, 313
defect 14, 43-44, 46, 48, 80, 95 duty 89, 108, 118, 122, 205, 231-232, 236, exchange 38, 52-53, 71, 110, 116, 127, 129,
defer 78, 237 238, 243-244, 251, 256-257, 259, 263-264, 140, 150, 157-159, 167-170, 172-178,
definitive 39 285, 291 182-183, 185, 193, 206, 307, 312
degree 119, 273 excise 231, 236, 238, 243
exclusion 155
delivery 10-11, 15-16, 38-39, 44, 48, 54, 56, E
79, 87, 89, 91, 101, 104, 106, 108, 177, ex-dividend 176
210 execute 17,113,120, 154, 212,223,225,237
earnest m oney deposit 39
dem and 19,44, 46, 79, 84,93, 112, 168,185, easement 26-30 execution 30, 41, 53, 63, 65, 72, 81-82, 89,
207, 216 effect 2, 11, 19, 24, 50, 54, 69, 108, 118, 122, 113-114, 214, 219, 223, 226, 237-238,
denom ination 182 149,151, 154,184,209,221,285,292,305 297-298
329
INDEKS INDEKS
exem pt 141, 205, 207, 239, 257, 259 freeholder 22 I international 32, 38, 106, 110, 157, 169, 172,
expiration 16, 49, 70, 73, 156 freeze 280 1 8 1 ,1 8 7 ,2 0 3 ,2 0 6 ,2 1 4 ,2 5 7 ,3 1 2
expiry 68 , 178, 302 freight 84, 106, 107 identity 254, 260 intervention 176, 178
frontier 241, 263, 310 illicit 38, 87, 288 ' invalidity 12, 120, 283
export 243-244, 254, 256
fruits 8-9, 27, 70 im m ature 206 investigate 274, 284
exportation 246-247, 250, 256-258
im m ovables 6 , 201 investm ent 4, 5, 77, 97, 111, 126, 157-158,
expropriation 24, 95
im p ort 51, 84, 243-244, 251, 254, 256-257 160,169-171,174-175,179-181,239,319
expulsion 155, 302 G
im prove 5, 59, 72, 268 investor 93, 96-98
extension 58, 69, 95, 185, 233, 237-238
general 15-16, 26-27, 121, 127-130, 1 3 1 , in kind 39, 60, 78, 89, 138, 142, 161,206, 209, invoice 42, 54, 63, 71, 105
exterior 95 136, 139, 143-148, 182, 187-188, 194 ' 212, 260, 280, 299 isolation 94
197, 199, 203, 212, 219, 247, 294, 313 incapacitate 2 issue 13, 21, 90, 100, 104, 110, 129, 140, 160,
F gift 23, 108-109, 117, 122, 131-132 incentive 240, 278-279, 281 162-171, 179, 183, 185, 192, 208, 238,
go bankrupt 214, 217 incom e 19, 32, 114, 126, 143, 160, 179, 189, 299
fault 14, 43-44, 48, 298, 302-303
golden share 162 218, 230-231, 233-234, 278, 280, 283 item 6 , 34, 38, 41, 74, 182, 198, 242
faulty 14, 36
goods 6 , 18, 28, 30, 35-36, 39-45, 47-48, 50, in-com pany 308
federation 172, 203, 294 51-54, 82-84, 86 , 97-100, 103-104, 1 1 s ’ in corporation 131-132 J
fee 57, 80, 86 , 101, 237-238, 256, 280 194, 230, 240-258
Increase 57, 139-140, 148, 158, 163, 192,
field 271, 288, 318 go od w ill 139, 192, 201 200, 244, 279, 281 jo b 262, 268, 273-276, 280, 287-288, 291,
finance 143, 230, 242 go-slow 294 indebted 34, 213 302, 306, 307-308, 315, 322
financial 32, 84, 98, 112, 125-126, 137, 139, governm ent 5, 16, 23, 46, 78, 164-165, 173, index 164, 176, 178-179, 279 jobless 306
146, 148, 170, 172, 177, 183, 185, 187, 181, 185, 259-260, 310 jo in 144, 270
indirect 18, 232, 254, 269
188-191, 193, 196, 200-201, 203, 205, gratuitous 10, 58, 75, 78, 104, 108, 233
industrial 8 , 22, 92, 181, 273-274, 292-294, jo in t 5-6, 22, 27, 70, 110-111, 120-121,
21 6,26 3,26 5,31 1 grid 310 126-130, 141, 153, 173, 175, 179, 180,
297
firm 40, 49, 106, 125, 127, 130-131, 135, guarantee 45-49, 53, 86 , 98-99, 110, 128, industry 92, 94, 220, 288, 292, 305 181, 196, 202, 205, 206, 209-211, 222,
144-145, 151, 174-176, 182, 304 182, 206, 256, 276 265, 269
ineffectiveness 10, 31, 302
fit 74, 76, 91 guarantor 46, 48, 99 \ journal 134, 172, 188, 194-195, 198
infancy 1
fixtures and fittings 92j, , guardian 1-3 1 judge 214, 216-217, 214, 220, 226, 310
infant 1
flat 57, 93, 182, 256 " guardianship 1-3 judg e-com m ission er 217, 219-220, 226
inflation tax 231
flaw 14, 43, 44 guidance 268 junk 164
inheritance 23, 38, 108, 117-123, 141, 191,
floating-rate 164 210,232
floo r 59, 177 H injury 43, 274 L
fluid 191 insolvency 214-215, 321
hand over 57, 89, 91, 93 labour 34, 197, 261-262, 264, 266, 268,
foreign 32, 77, 79, 110-111, 128, 157-158, inspection 39, 56, 67, 68, 73, 93, 202, 247,
hardship 278 250, 254, 271, 319 270-272, 274-276, 278-280, 282, 284-289,
160, 166, 169, 181-182, 185, 212-213,
health 93, 270-271, 273, 275, 309, 321 292-296, 298, 300, 302, 304, 306-310,
242-243, 255, 259-260 inspectorate 182, 271-272
312, 314, 316, 318, 320, 322
heir 117-123, 234 institution 4, 118, 125-126, 140, 170, 208,
forem an 308-309, 320
hereditary 117, 119 land 6- 8 , 21-30, 38, 57, 61, 69, 92, 95, 115,
form 4, 10-12, 18, 27, 60, 79, 120, 128, 130, 214, 271, 284, 307, 317-319
116, 216, 231-232, 320, 321
131-133, 135, 145, 165, 168, 181, 189, high profile 288 instruction 43-44, 113
lapse 20-21, 237-238, 302
190, 192-193, 195, 223, 237, 240, 246, hire 38, 57-60 insurance 84, 87, 101-102, 107, 115, 126,
law 2-5, 8-14, 16-17, 24-27, 28, 33, 55,
248,250-251, 257,280-282,317-318, 322 hired labour hand 262 127, 173, 208, 214, 226,281,283-284,
68 , 74, 94, 98, 104, 114, 118-119, 121,
form alities 245, 249 holder 16, 22, 27, 31, 35, 37, 95, 97,111-114, 296, 307-308, 311, 317-318, 322
122-123, 127, 130, 132, 147, 157, 175,
form ation 131-133, 149-153 141, 166, 220, 262, 312-315 in te r b a n k 112
198, 205-206, 208, 210, 212, 214-216,
forw ard 38, 51, 54, 107, 158, 185 holiday 240, 288, 289 Interest 9, 19, 21, 24, 27, 64, 77-80, 82-83, 218, 220, 222, 224-226, 229-230, 232,
hom e 78, 92-93, 236, 278, 280, 287-288, 100, 113-114, 135, 137, 160, 164-165, 234, 236, 238, 240-242, 244, 246, 248,
foundation 4
308, 322 173, 177, 182, 211-212, 218,222-223, 250, 252, 254, 256, 258, 260-262, 264,
founder 132 226, 236-239 266, 268, 269-272, 274, 276, 278, 280,
freedom 14, 118, 308 interim 142, 164, 190, 222, 283 282, 284, 286, 288, 290, 292, 294-296,

330 331
 INDEKS INDEKS

298, 300, 302, 304, 306, 308, 310-312, M negotiations 49 pecuniary 5, 89, 112, 115, 137, 140, 180,
314 n e g o tio n im gestio 16 182-183, 206, 210, 223, 237, 279
lawless 95 m ail-order 39 net 138, 143, 156, 169, 191-192 penalty 113, 211, 275-277
lead 254-255, 288 maintenance 57, 67, 74, 94, 96, 196, 226 Next In-First Out (NIFO) 194 pension 114-115, 126, 176,179, 226, 278-279,
2 6 3 ,2 8 1 ,3 2 0 283-285
lease 25, 57-63, 65, 67-69, 72-73 night 277, 286, 288
male 119 pe rm it 36, 93-94, 96-97, 107, 172, 180, 316,
leasing 127, 218 nom ination 263, 291
322
leave 118, 155, 269, 288-290, 302 managem ent 9, 17, 79, 90, 124, 128, 133, non-cash 89, 137, 212, 237, 280
135-137, 139, 142, 148, 173-174, 182* petition 2, 216-217, 221, 224-225
legacy 117-122 non-pecuniary 89, 115, 131, 140
183, 203, 230, 270-271, 285, 293-294’ plant 7, 60, 93, 144, 270, 309
legal 1-5, 8-11, 14-17, 19, 22, 25, 27, 28, 32, non-voting 161
3 0 6 ,3 0 9 ,3 1 7 -3 1 8 pledge 26, 30-35, 39, 102, 206, 208, 214,
4 1 ,4 3 -4 4 ,4 5 , 53, 109, 112, 115, 120-121, manager 92, 144, 235, 270, 309, 320-321 notary 11, 13, 16, 31
222, 226, 236
127, 193, 142, 145,165,170, 180,182, notice 31, 44, 54, 57-58, 64, 68-70, 73-74,
mandate 16, 84, 104-105, 137, 208, 210 pledgee 31, 33-35, 37, 128-129
205-206, 209, 211,217,219, 227,231, 77, 79, 98, 111, 113-114, 146, 156, 281,
m andator 15, 104-105 police 310, 320
234, 235, 238, 261,263,285, 292,295, 294,301-305
297, 310-311, 323 m anpow er 262, 308, 311 notification 100, 217 policy 5, 179, 182-183, 187, 195, 232, 241,
m argin 38, 86 , 177, 182 246, 261, 268, 270, 279, 308
legislation 33, 157, 185, 187, 229, 261
poll 232
legitim ate 119-120, 130 market 79, 157, 158-160, 162, 170, 172-176, o position 189-190, 203, 275, 277, 291, 302,
1 7 8 ,1 8 2 ,3 0 6 ,3 0 8
lend 25, 31, 74, 76, 78, 81 306-308, 310-311
mass 118, 171, 179, 302, 307 obligation 52, 72, 99-100, 102, 116,128, 131,
let out 59 136, 165, 192, 205-209, 211, 231-234,possess 35-36, 132, 138
master 27, 93, 200, 262, 291, 309
letter 11, 15, 51, 106, 278, 304, 321 256, 263, 297-298, 305 post 166, 176, 178, 188-189, 195, 259, 275,
m axim um 273, 280, 286
level 93, 143, 276, 279, 293, 306-307, 312 occupation 6 , 35, 95, 307, 311 291-292, 302-3,03, 306, 310, 312-314
measure 10, 182, 194, 202, 243, 276
liabilities 6 , 32,47,117,131, 134, 139,150-153, odd 287, ^09 po w e r of attorney H5—19*/141
164, 166, 185, 190-193, 199, 206, 208, m eeting 15, 128-129, 134, 136-138, 143, offer 39, le , 48-52, 171, 291, 307 premises 26, 57-68,71-74,131, 201, 235-236,
145-148,182,212,219-221, 226,305,310
214, 222, 226, 231,233,235, 236-238, office 56-57, 59, 62, 103, 131, 133, 135, 141, 255, 259
263, 265 m em ber 1, 32, 50, 116, 126-128, 132, 136,
172, 181-182, 198, 230, 241-242, 259, prem ium 164, 169, 177, 196, 279
137, 144, 148, 174-176, 252, 293, 303,
liability 15,47, 67,113,117-118,121,128-130, 283, 286-287, 291, 302, 307, 309-310 principle 9, 188, 268
313-316, 318
134-135,137,193-194, 205-207, 211, 217, old-age 283-284 prison 288, 310
233-234, 238, 240, 263-265 m em orandum 80, 131-132
on behalf of 15, 17-18, 29, 37, 84, 141-142, privatisation 24, 179
m erchant 107, 125
licence 51, 232, 253, 303, 319 166, 219, 250, 254, 295 procedure 10, 113, 177, 215, 224-225, 229,
m erger 148, 151-153 operation 48, 79, 110, 125-126, 142, 157,
lim it 6 , 42, 47, 77, 82, 159, 208, 216 245-252
m inister 5, 172, 230, 242, 273 249, 257
lim itation 20-21, 23, 117-118, 122, 165 proclam ation 12, 293,
m inutes 146 op in ion 154, 202-203, 272
lim ited 2-3, 15, 23, 26, 29-30, 47, 49, 117, production 7, 196-197, 200-201, 297, 309,
118,127, 128-129,130, 132, 134, 137-138, mistake 14 option 39, 69, 102, 157, 176-177, 306 317, 319
141, 144, 153, 205, 297, 299, 316 m oney 31, 34, 39, 57, 60, 78-89, 109-110, organisation 4, 32, 126, 132, 134, 172, 263, profession 12, 130, 262, 297, 308-311,
liquidation 154, 216, 218, 220, 221, 224,302 112, 115, 139-140, 155, 157-158, 167-168, 277, 286, 293, 295, 312, 318 313-316
174-175, 182, 208, 210-211, 213, 278, organise 131, 264
liquidator pro fit 6 , 27, 39, 86 , 92, 129, 142-144, 189,
286
list 30, 98, 106, 118, 133, 172, 175, 199, origin 244, 270 231-232, 281, 294
m ortgage 21-22, 25-26, 28 ,30,57,61,77-78, outside 85, 174, 245, 262, 297, 314
212-213, 242, 262, 279, 316, 318 pro hibitio n 264, 266
93, 110, 116, 164, 181/ 206, 208, 210,
loan 4, 31-32, 75, 77, 78-83, 99-100, 110-111, oversea 125 project 94, 97, 126
212-214, 216, 220, 222-223, 226, 235-236
140, 165, 169, 181, 223 overtim e 278, 280, 285-286 p ro o f 47, 53, 61, 178, 244, 315
m ovables 6 , 30-31, 39, 87, 271, 232
local 116, 164-166, 230, 232, 236 o w n e rsh ip 7, 15, 21-26, 28, 34, 37, 39, proposal 48-49, 51, 224
m ultinational 128, 259
52-53, 80, 109, 116, 235, 292
lockout 298, prosecutor 275, 310
logo 131 prospectus 169-170
loss 17, 39, 41, 43, 72, 74, 142-143, 189, 289,
l\l P protest 293-294
302, 308, 317-318 necessity 15, 28, 84, 1,08" participation 56, 123, 128, 137, 179-180, 222, provenance 244
lo w -in te rest 78 negotiable 100, 160, 164, 166 239, 268, 293
lum p 38, 232, 280 negotiate 79, 279 pass 29

332 333
INDEKS INDEKS

Q re p o rt 13, 59, 136-137, 146, 148, 183, serve 10, 27, 64, 302 251, 253-254, 265, 267, 287, 290, 300,
189-190, 202, 219, 273, 290 service 10-11, 43, 55, 79, 89, 116, 137, 170, 3 1 6 ,3 1 8 ,3 2 2
qualification 107, 246 represent 15-16, 18-19, 84, 133, 141-142 171, 188, 201, 230, 268, 270-272, 278, subscription 12, 16, 49, 162-163, 171, 176
quorum 145-146 180, 230 299, 306, 309-311, 320, 321 substitution 17, 118, 120
quota 257-258 request 41, 50, 102, 104, 136, 163, 180, 216 servitude 2-5, 26, 28-29 succession 15, 23, 117-119, 121
quote 12, 48-51 220, 225, 288, 290 set aside 2 1 2 , 226 sum 34, 63, 65, 72, 77, 79-80, 9.8, 109, 111,
reserves 73, 114, 182, 185, 192-193 set term 57 123, 134, 137-138, 140, 167-168, 208,
resident 2, 40, 75, 81, 85, 87, 90, 99, 123 218, 232, 280
R settle 112, 195, 206, 225, 296
residuary 118, 121, 124 superior 311
settlem ent 111-112, 164, 173, 176-178, 198,
Rate 63, 71, 78-79, 87, 113-114, 164-165, resign 301 217, 224, 293 supervisory board 134, 138, 212, 278, 280
169, 176-177,182, 201, 232-233, 237-238, resolution 138, 143, 146-149, 151, 153-155, severance 283-284 supplem ent 13, 138, 212, 278, 280, 312
240, 247-248, 256, 274-275, 279, 288, 1 6 3 ,1 7 0 ,2 2 0 ,2 9 3 ,2 9 4 supply 39, 54-55, 89-90, 182, 299
share 5, 117,120,127,130, 132-134,137-140,
308 responsibility 2,141, 187, 205, 263-264, 278 142-143, 148, 157-158, 161-164, 292 suprem e 230
ratio 150, 152, 176, 202 316
shareholder 15, 127-128, 130, 133, 138, 142, surtax 231-232
receipt 10-11, 41-42, 45, 51, 54-55, 65, restitution 24, 209
143-144, 146, 162-163, 175 suspension 20, 215, 251
81-82, 91, 94, 100-102, 104, 106-107, retail 4, 37, 194
112, 145, 208-209, 249 shift 285-288*' swap 177
revoke 13, 16-17, 49, 79, 120, 122, 141, 157, shortage 43, 182, 216, 306-307
reciprocal 195, 206, 212 18 3,19 1,27 3
recorded 31, 55, 188, 198-199, 212 signature 11-12, 16, 41, 53, 132 T
risk 112, 141, 157, 183, 191, 273
records 199-200, 203, 231, 252, 265, 285 social 22, 92, 115, 187, 208, 214, 226, 261,
rotation 276 take-over 94, 149
263-265, 269, 271, 273, 280, 283-284,
recover 68 , 73, 224-
289, 292-293, 295-296, 299, 307, 320 target 128, 139, 151-153, 157, 196
recurrent 308
s society 4-5, 95, 126, 203, 292, 317-319 tariff 114, 241-243, 257-258
redem ption 78 -79 ,1 34 , ,137-138, 165, 179
sole 17, 34, 36, 119, 121, 123, 125-126, task 9, 88-89, 91, 126, 288, 300, 302
reduce 44, 200, 240, 243, 256 sabotage 294
132-133, 304 tax 31-32, 56, 108, 118, 195, 206, 208, 214,
reduction 43-44,137-138,148,226, 239-240, salary 278-282 222-223, 226, 229-240, 311, 319
solvency 46, 214
285-286 sale 16, 31, 37-42, 44, 48-50, 85 87, 125,
space 67, 59, 62-63, 94, 101 team 286, 322
refund 42, 79, 82, 21Cjl'( 237^238 195-196, 214, 223 ’■
specim en 11 tenancy 21, 69-74, 148
refusal 301 ’ sample 11, 38, 54, 254
staff 184, 262, 268, 283, 288, 293, 306, 309, tenant 27, 37, 58, 69-74
register 21-23, 25, 28, 30-31, 61, 93, 110, savings 93, 110-112
116, 131-133, 137, 146, 149, 154, 162, schedule 56, 92, 97, 117, 161, 201, 207, 233, 319 tender 49, 182
165, 179, 182, 189, 197-198, 205, 208, 285, stam p 132, 238, 254 term 3, 5, 7, 24, 27-28, 33, 50, 54, 57-58, 60,
287, 289
214, 236, 256, 274, 322 statem ent 12-14, 5 9 ,112 ,1 36 ,1 46 ,1 48 , 151, 62-63, 65, 68 , 70, 73, 78, 82, 85, 104,111,
schem e 117, 126, 224, 227, 240, 263, 279, 113, 115, 131, 161, 167, 193, 205-207,
registry 21, 23, 30-31, 131, 149 156, 189, 190, 199,,274, 276, 287
281, 283-285, 307, 321-323 227, 235, 240, 251, 263, 297, 298-299,
relation 53, 129, 220, 268, 285, 291 scope 29, 107, 136, 165, 185, 219, 227, 231, status 1-3, 22, 96, 153, 170, 240, 245-248,
301-302, 307, 316
release 6 , 13, 39, 53, 55-56, 58-59, 79, 243, 262-263, 271, 273 254, 261, 270, 308, 311, 313, 315, 319,
321, 323 term ination 58, 65, 68-70, 74, 86 , 155, 233,
101, 104, 135, 162, 209-210, 226, 245,
season 95 237, 267, 284, 297, 301-305
247-248, 250, 252, 254, 256, 302 stay 2, 215, 223-224
seat 33, 134, 150, 152, 165 test 203, 313, 315-316
rem edy 14, 43, 45 stock 100-110, 127-130, 142, 153, 157-159,
secret 145, 265, 292-297 testim ony 12
rem oval 68 , 243, 245, 257, 302 161-162, 164, 172, 173-174, 176-177,
secretary 144-145, 147 179-180, 185, 194-195, 292, 230 threat 14-15, 122, 149
rem uneration 84-85, 87, 89, 91, 96-97, 101,
securities 5, 33, 111, 157, 159-162, 168-175, title 6 , 21, 24, 42, 44, 47, 81, 118, 213, 224,
105, 107, 164, 268-269, 277-282, 285, stonew ork 94
177-178, 180, 185, 210, 232 231,311
289, 295, 302 storage 100-104, 244-247, 252-253, 255
security 30-31, 33-34, 46, 49, 57, 65, 72-73, token 292, 294
renounce 16, 22, 24, 43-44, 56, 69, 117 strike 149, 292-294
79-80, 83, 93, 98-99, 158-160, 165, 167,
renovation 208 trade union 269, 292-295
170,172, 176-178, 208-209, 220, 222-223, striker 294
rental 58-60, 63-64, 68 , 72, 80 tradem ark 132, 134
236, 254-256, 257, 269, 280, 283-284, subject 3, 5, 8 , 20, 30, 40-41, 48-49, 51, 58,
reorganisation 12, 205-206, 208, 212, 214, 299, 307-308, 320 61, 63, 81-82, 102-103, 118, 124, 149, traffic 260, 320-321
216,218, 220, 222,224-226 self-adm inistration 214, 219 171, 222, 226, 231, 235-236, 240, 248, transaction 9-10, 90, 177-178, 198, 244

334 335
INDEKS
transfer 2, 15, 22-26, 36, 39, 47, 52, 55,
80-82, 90-91, 102, 110-111, 116, 139,
150, 152, 155, 162, 166, 171, 210, 232,
237, 252, 273, 279
transit 168, 183, 243, 249-251
treasury 4-5, 27, 31-32, 159, 161, 164, 168,
172-173, 179, 208, 214, 230, 233-234,
236, 259
treaty 206
trust 118, 126, 179, 181, 229, 235
turnover 77, 87, 101, 168-170, 172, 199, 231,
279
U
un em ploym ent 284, 307-308
union 4, 32, 243, 269, 292-295
unit 56, 93, 165, 179, 182, 196, 230, 234-235,
263, 288
unlaw ful 14-15, 35-36, 303
unloading 246
usufruct 9, 26-7, 95, 121, 148, 238
utilities 59, 64-65
utility 44, 58, 161
V 190-191, 195, 200, 226, 232-233, 235,
vacancy 308
valid 51, 76, 91, 95, 224, 273, 296, 303, 323
validity 10, 88, 105, 120
value 6, 9, 44, 53-54, 79, 85, 108, 117-118,
123-134, 138-141, 143-144, 151, 156,
162-163, 165, 168, 170, 176, 177, 182,
192-194, 196, 198, 205, 209, 212, 220,
226, 232, 235,244,246, 255-256, 258-259
336
VAT 56, 90, 232
vote 19, 138, 145-148, 212
votin g 144-145, 161, 224, 226
W R o m a n K o zie rk ie w ic z
waive 24, 215, 231
ward 1-2
Dictionary of Business Terms
warehouse 92, 100-102, 104, 106, 252-253, English-Polish. Vol. I; Polish—English. Vol. 11
257
w arranty 43-48, 206
W arsaw Slock Exchange 172-173
w ear and tear 59, 68, 73-74
w h ite -c o lla r 295, 310
w holesale 38
w ith d ra w 12-13, 49, 101, 138, 155, 293
work 88-91, 94-96, 98, .105, 123, 136, 146,
188, 210, 262-265, 267-268, 271-272-279,
288, 290-291, 293-295, 299, 301, 303,
305-307, 311, 321-323
workplace 265, 271, 275-277
Y
year 48, 60, 63, 81, 137-138, 161, 183, 189,
274,289-290
yield curve 176
Dw utom ow y Słownik te rm in o lo g ii biznesu zawiera łącznie
youth 307
ok. 100 000 haseł i obejmuje tak różne dziedziny jak rachunkowość,
bankowość, podatki, ekonomia, ubezpieczenia i żegluga, produkcja,
z handel, reklama, transport, operacje giełdowe, transakcje handlu
zagranicznego i finansowanie, statystyka ekonomiczna i wiele innych.
zone 257
Dla zapewnienia możliwie jak największej użyteczności, autor korzysta!
szeroko zarówno z oryginalnych tekstów publikowanych przez firmy, jak
również z terminologii zawartej w dokumentach U nii Europejskiej.
Część słownikową uzupełniają załączniki z praktycznymi informacjami
związanymi z biznesem.
Roman K o z ie rk ie w ic z - nbsolwem SGPiS (obecnie SGII), stypendysta D elhi School o f
Economics, doradca w firm ie International Developm ent G roup w Waszyngtonie,
tłumacz i autor słow ników term inologii gospodarczej oraz artykułów z zakresu finansów
i handlu zagranicznego.
W ydawnictwo C.H. Beck, \ J k
ul. Cen. Zajączka 9, 01 -518 Warszawa
tel. (22 ) 33 77 666, fax (22) 33 77 601, www.sklep.beck.pl - c « < r