Jatco Tur

Teknik Servis Eğitimi
2002.50 Mondeo
Yeni Ürün Tanıtımı TN7002133S

5 Vitesli Otomatik Diferansiyelli Vites Kutusu
Öğrenci Bilgileri
CG7998/S tr 02/2002
Bu yayın içerisindeki resimler, teknik bilgiler veriler ve açıklayıcı metinler baskıya gönderildiği esnada bildiğimiz kadarıyla doğru idi. Fiyatları, teknik
özellikleri, donanımları ve bakım talimatları haber vermeden her an değiştirme hakkı Ford’un sürekli geliştirme ve iyileştirme politikasının bir parçası olarak
saklı tutulmaktadır.
Bu yayının herhangi bir bölümü, Ford Werke Aktiengesellenschaft’ın önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi, kayıt, çeviri veya baka
yöntemlerle hiç bir suretle çoğaltılamaz, herhangi bir veri ortamında saklanamaz veya herhangi bir biçimde iletilemez. Bu yayını mümkün mertebe eksiksiz ve
doğru kılabilmek için her türlü çalışma yapılmış olmakla birlikte içerdiği tutarsızlıklardan ötürü herhangi bir yükümlülük kabul edilemez.
© 2002
FORD CORPORATION
Servis eğitim programları D-F/GT-1
Almanya’da (D) basılmıştır
Çevre dostu klorsuz kağıda basılmıştır.
2002.50 Mondeo
Önsöz
Model yılı 2002.50’den itibaren yeni bir 5 vitesli otomatik vites kutusu kullanılmaktadır. Bu vites kutusu,
halihazırda Galaxy’den bildiğimiz 5 vitesli otomatik vites kutusuna dayanmaktadır. Bununla birlikte bu iki vites
kutusu arasında bazı önemli farklılıklar bulunmaktadır, bu yüzden Öğrenci Bilgilerinde vites kutusunun ayrıntılı bir
açıklaması sunulmaktadır.
Beş ileri vites ve bir geri vites iki seviyede düzenlenmiş üç basit gezegen dişli takımı vasıtasıyla elde edilir. Vites
değişikliği otomatik olarak gerçekleşebileceği gibi Vites-Seçme Kipinde doğrudan sürücü tarafından da
başlatılabilir ve ayrı bir vites kutusu kumanda birimi tarafından denetlenir.
İlk bir yıl için çeşitli yağ keçeleri, ana kumanda gövdesi, münferit solenoid valfler, tork dönüştürücüsü ve vites kolu
konum (TR) algılayıcısı haricinde vites kutusunda herhangi bir onarım planlanmamaktadır.
Öğrenci Bilgilerinde vites kutusuna bir genel bakış yer almaktadır. Vites kutusundaki çeşitli parça gruplarına,
dişlilere, vites kutusu üzerinden güç akışına, ve ayrıca vites kutusu kumanda sisteminin tasarımı ve çalışmasına dair
ayrıntılı açıklamalar içermektedir. Buna ek olarak vites kutusu sıvısı soğutma sistemi ve harici kumandalara ilişkin
bir genel bakış da sunulmuştur.
Bu Öğrenci Bilgileri derslere bölünmüştür. Yeni Ford eğitim kavramı doğrultusunda bir kendi kendine öğrenme
aracı olarak tasarlanmıştır.
Her bir dersin başlangıcında ders sırasında çalışmak suretiyle ulaşılacak hedefler yer almaktadır. Her bir sersin
sonunda öğrencinin kaydettiği ilerlemeyi izlemeye dönük olarak tasarlanmış bir test soruları grubu bulunmaktadır.
Bu test sorularının cevaplarını Öğrenci Bilgilerinin sonunda bulabilirsiniz.
Eğitim yayınlarımızın sadece FORD EĞİTİM AMAÇLARI doğrultusunda hazırlandığı unutulmamalıdır. Onarım ve ayarlama
işlemleri daima atölye yayınlarındaki talimatlar ve teknik özellikler uyarınca GERÇEKLEŞTIRILMELIDIR. Hem teorik hem
de pratik kapsamlı bilgiler edinmek için lütfen Ford Teknik Eğitim Kurslarının sunduğu eğitim kurslarından yoğun bir şekilde
yararlanın.
2002.50 Mondeo
İçindekiler
Sayfa
Önsöz .......................................................................................................................................................... 1
İçindekiler .................................................................................................................................................. 2
1. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu – 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
Vites Kutusunun Tanımı .......................................................................................................................... 7
Genel .............................................................................................................................................. 7
Vites kutusu kesit görünümü......................................................................................................... 10
Tork Dönüştürücüsü kilit Kavramasına (TCC) sahip tork dönüştürücüsü.................................... 12
Yağ pompası.................................................................................................................................. 13
1. ve 2. gezegen dişli takımı.......................................................................................................... 14
Hız düşürme gezegen dişli takımı ................................................................................................. 16
Kavramalar ve frenler ................................................................................................................... 18
Diferansiyel grubu......................................................................................................................... 20
Ana kumanda gövdesi ................................................................................................................... 22
Tanıtım Etiketleri .......................................................................................................................... 24
Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı.................................................................................................. 24
Çalışma sistemine genel bakış....................................................................................................... 25

Vites kutusu 1. viteste ................................................................................................................... 26
Birinci viteste güç aktarım yolu .................................................................................................... 28
İkinci viteste güç aktarım yolu ...................................................................................................... 32
2 Servis Bilgileri
2002.50 Mondeo
İçindekiler
Sayfa

Üçüncü viteste güç aktarım yolu................................................................................................... 36
Dördüncü viteste güç aktarım yolu ............................................................................................... 40
Beşinci viteste güç aktarım yolu ................................................................................................... 44
Vites kutusu geri viteste ................................................................................................................ 46
Geri viteste güç aktarım yolu ........................................................................................................ 48
Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi........................................................................................... 49
Genel Bakış ................................................................................................................................... 50

Vites kutusu kumanda birimi ........................................................................................................ 52
Vites değiştirme stratejisi .............................................................................................................. 53
CAN veri yolunda sinyal iletimi ................................................................................................... 57
Türbin Mili Hız (TSS) algılayıcısı ................................................................................................ 59
Orta mil devir algılayıcısı.............................................................................................................. 60
Çıkış Mili Hız (OSS) algılayıcısı .................................................................................................. 61
Vites Kutusu Sıvısı Sıcaklık (TFT) algılayıcısı ............................................................................ 62
Vites Kolu Konumu (TR) algılayıcısı ........................................................................................... 63
Vites Seçme Anahtarı.................................................................................................................... 64
Fren lambası anahtarı .................................................................................................................... 66
Fren basıncı anahtarı ..................................................................................................................... 67
Ana kumanda gövdesindeki solenoidlere genel bakış................................................................... 68
Ana düzenleme valfi ..................................................................................................................... 69
Servis Bilgileri 3
2002.50 Mondeo
İçindekiler
Sayfa
PWM solenoid – 2./4./5. vites freni .............................................................................................. 70

PWM solenoid – 3.//5. vites kavraması......................................................................................... 71
PWM solenoid - Tork Dönüştürücüsü kilit Kavramasına (TCC).................................................. 72
Vites solenoidleri SSA, SSB ve SSC ............................................................................................ 73
Vites solenoidi – hız düşürme fren bandı...................................................................................... 74
Vites solenoidi – vitesin boşa takılması ........................................................................................ 75
Vites seçme kolu kilit solenoidi .................................................................................................... 76
Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi........................................................................... 77
Gösterge tablosu............................................................................................................................ 78
Genel Elektronik modülü (GEM).................................................................................................. 79
Geri vites lamba rölesi .................................................................................................................. 80
Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi........................................................................................... 80

Sıvı seviyesi denetimi ................................................................................................................... 81
TR algılayıcısının ayarlanması...................................................................................................... 82
Test soruları .............................................................................................................................................. 83
2. Ders – Vites Kutusu/Vites Kutusunun Soğutulması – 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Soğutma Sistemi ................................................................................................................ 87

Soğutma devresi ............................................................................................................................ 88
Test soruları .............................................................................................................................................. 90
4 Servis Bilgileri
2002.50 Mondeo
İçindekiler
Sayfa
3. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu Harici Kumandaları – 5 Vitesli

Otomatik Vites Kutulu Araçlar
Harici Kumandalar .................................................................................................................................. 91

Vites seçici teli .............................................................................................................................. 92
Harici Kumandalar .................................................................................................................................. 93

Vites seçici telinin ayarlanması..................................................................................................... 94
Test sorularının yanıtları......................................................................................................................... 95
Servis Bilgileri 5
1. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu – 5 Vitesli Otomatik Vites
Kutulu Araçlar
Amaçlar
Bu dersi tamamladığınızda:
• temel parça gruplarını genel olarak anlatabilecek;
• tork dönüştürücüsünün tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
• yağ pompasının tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
• gezegen dişli takımlarının temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
• kavramaların ve frenlerin temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
• diferansiyel grubunun tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
• ana kumanda gövdesinin temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
• vites kutusu tanıtıcısının yerini gösterebilecek.
• vites kutusu oranlarının farklı viteslerde nasıl elde edildiğini açıklayabilecek;
• ayrı ayrı viteslerde vites kutusu üzerinden güç akışını açıklayabilecek;
• devreye giren kavrama ve frenleri gezegen dişli takımlarının parçalarına atayabilecek.
• vites kutusu kumanda sisteminin parçalarını tanımlayabilecek;
• vites kutusu kumanda birimi ve veri hattı soketini (DLC) takma konumunu belirleyebilecek;
• vites kutusu kumanda sisteminin temel işlevinin ana hatlarıyla belirtebilecek ve farklı vites değiştirme
stratejilerini açıklayabilecek;
• CAN veri yolu vasıtasıyla veri iletişimini açıklayabilecek;
• algılayıcıları takma konumlarını belirleyebilecek ve bunların sinyallerinin nasıl kullanıldığını açıklayabilecek;
• ana kumanda gövdesindeki solenoidleri genel olarak anlatabilecek;
• tek tek kumandaların işlevini anlatabilecek ve bunlardan herhangi biri arızalandığında olacakları
anlatabileceksiniz.
6 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites Kutusunun Tanımı
Genel
• 5 vitesli otomatik vites kutusu Japon otomatik • Vites kutusu kumanda birimi, vites değiştirme
vites kutusu üreticisi Jatco Trans Technology zamanlamasını sürücünün kişisel sürüş tarzına
tarafından geliştirilmiştir. göre hesaplar. Vites değiştirme zamanlaması
• Önden çekiş için tasarlanmış tümüyle otomatik hesaplanırken bir römork çekme veya dağlık
ve elektronik kumandalı bir otomatik vites yollarda ya da dik tepelerde yokuş yukarı veya
kutusudur. yokuş aşağı gitme ye bağlı direnç gibi güncel
• Otomatik vites kutusu azami 310 Nm giriş sürüş direnci de hesaba katışır.
torkuna göre tasarlanmıştır. • Vitesler otomatik olarak (vites seçme kolu “D”
• Mondeo’da aşağıdaki motorlarla birlikte konumunda) ya da sürücü tarafından (Vites
kullanılmaktadır: Seçme Kipi) değiştirilebilir. Vites kolu konumu
- 2.5L Duratec veya seçilen vites (Vites Seçme Kipi) gösterge
- 2.0L Duratorq TDCi panelinde sürücüye bildirilir.
• Vites kutusu oranları iki mil üzerindeki • Temel elektronik parçaların arızalanması
gezegen dişli takımları ile elde edilmektedir. durumunda hidrolik bir acil durumda çalışma
Ayrı ayrı parçalar dört kavrama, üç fren ve iki programı vites kutusunun sınırlı bir şekilde
bilyalı tipi tek yollu kavrama vasıtasıyla çalışmasını sağlar.
hareket ettirilmekte veya tutulmaktadır. • İlk bir yıl için çeşitli yağ keçeleri, ana kumanda
• Bir tork dönüştürücüsü kilit kavraması (TCC) gövdesi, münferit solenoid valfler, tork
yakıt tüketiminin en iyi seviyeye çekilmesini dönüştürücüsü ve vites kolu konum (TR)
sağlar. Aracın hızına ve motor yüküne bağlı algılayıcısı haricinde vites kutusunda herhangi
olarak vites kutusu kumanda birimi tarafından bir onarım planlanmamaktadır.
devreye sokulur. • Normal çalışma koşulları altında vites kutusu
• Aracın bir vitese takılıyken durdurulması sıvısı vites kutusunun hizmet ömrü boyunca
halinde vites kutusu kumanda sistemi vites kullanılmak üzere doldurulmuştur ve
kutusunun boşa alınmasını sağlar (şu anda değiştirilmesi gerekmez.
sadece dizel motorlu araçlarda bulunan bir
özelliktir). Bu da daha iyi NVH
karakteristikleri, daha düşük yakıt tüketimi ve
daha düşük salımlar elde edilmesini sağlar.
Servis Bilgileri 7
Kutulu Araçlar
Bir bakışta
• Vites kutusu yerleşimi - Vites kutusu oranları dört çok plakalı kavrama,
- Önden çekişli araçlar için 5-vitesli otomatik iki -çok plakalı fren, bir fren bandı ve iki tek yönlü
vites kutusu kavrama vasıtasıyla elde edilir
- İki mil üzerinde üç basit gezegen dişli takımı - Son dişli vites kutusu mahfazasına tümleşiktir.
8 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
- Elektronik olarak kumanda edilen, hidrolik

olarak çalışan TCC
Ayrı ayrı viteslerde vites kutusu oranları:

Dişli Vites kutusu oranı
1. vites 3.801
2. vites 2.131
3. vites 1.364
4. vites 0.935
5. vites 0.685
Geri vites 2.970
• Vites kutusu kumandası

- Vites değiştirme zamanlaması sürücünün
bireysel sürüş tarzına ve o anki çekiş direncine
göre vites kutusu kumanda birimi tarafından
hesaplanır.
- Vites kutusu kumanda birimi tarafından
otomatik vites seçimi veya Vites Seçme
Kipinde sürücü tarafından elle (manuel) vites
seçimi
- Rölantiyi dengelemek, yakıt tüketimini ve
salımları azaltmak için araç durur halde iken
otomatik olarak boşa alınması (sadece dizel
motorlu araçlarda bulunan bir özelliktir)
Servis Bilgileri 9
Kutulu Araçlar
Vites kutusu kesit görünümü
10 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 3. - 5. vites kavraması 12 Tork dönüştürücüsü

2 Geri vites kavraması 13 Vites kutusu giriş mili
3 1. gezegen dişli takımı 14 Ara mil
4 2./4./5. vites freni 15 Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik
5 2. gezegen dişli takımı edilen dişlisi
6 1. - 3. vites kavraması 16 Diferansiyel grubu
7 Geri vites freni 17 Hız düşürme gezegen dişli takımı tahrik dişlisi
8 1. vites tek yönlü kavraması 18 Hız düşürme gezegen dişli takımı
9 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen 19 5. vites kavraması
dişlisi 20 Hız düşürme fren bandı
10 Stator mili 21 Hız düşürme tek yönlü kavraması
11 Yağ pompası
Servis Bilgileri 11
Kutulu Araçlar
TCC’li tork dönüştürücüsü
NOT: Motor varyantına bağlı olarak üç farklı tork

dönüştürücüsü kullanılmıştır.
• Tork dönüştürücüsü motordan gelen çıkış
torkunu hidrolik olarak vites kutusundaki giriş
miline aktarır.
• Stator, torku kavrama noktasına kadar yükseltir
(çark ile türbin arasından yaklaşık %90’lık hız
farkı).
• Otomatik vites kutusunun verimini arttırmak
için tork dönüştürücüsü aynı zamanda, hidrolik
çalıştırılan bir TCC ile donatılmıştır.
• Viteslerin yumuşak bir şekilde geçmesini
sağlamak için TCC, denetimli kayma ile
birlikte uygulanır.
• TCC devreye girdiğinde tork, doğrudan krank
milinden tork dönüştürücüsü mahfazası yoluyla
vites kutusu giriş miline iletilir.
• Normal çalışma koşulları altında TCC, vites
kolu “D” konumundayken 3., 4. ve 5. viteslerde
ve vites kutusu sıvısının sıcaklığı çok yüksek 1 Tork dönüştürücüsü mahfazası ve çark
olduğunda 2. viteste devreye sokulabilir. 2 Türbin

3 Bilyalı tipi tek yollu kavramalı stator
• Vites Seçme Kipi devrede iken TCC, tüm ileri
4 TCC
viteslerde devreye sokulabilir.
5 Vites kutusu giriş mili
12 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Yağ pompası
• Yağ pompası G-Rotorlu bir pompadır.
• Vites kutusu sıvısını karterden emer, yağ

basıncını oluşturur ve ardından yüksek basınçla
ana kumanda gövdesine sevk eder.
• Yağ pompası, tork dönüştürücüsü mahfazası

yoluyla krank mili tarafından tahrik edilir.
1 Dış halka
2 İç halka
3 Tahrik
4 Emme tarafı
5 Yüksek basınç tarafı
Servis Bilgileri 13
Kutulu Araçlar
1. ve 2. gezegen dişli takımı
14 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 Güneş dişli (1. grup) 5 Güneş dişli (2. takım)

2 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 6 Tahrik edilen dişli
3 Çember dişli (1. takım) ve gezegen dişli 7 Vites kutusu giriş mili
taşıyıcısı (2. takım)
4 Çember dişli (2. takım)
• ve 2. gezegen dişli takımları vites kutusu giriş

mili seviyesinde bulunmaktadır.
• Bunlar iki adet basit tipte gezegen dişli

takımıyken çember dişli ve gezegen dişli
taşıyıcısı tek bir parça oluşturur.
• Çeşitli kavrama ve frenlerin çalıştırılması ile,

diğer parçalar durgun halde kalırken gezegen
dişli takımlarının belirli parçaları hareket
ettirilir. Hareket ettirilen/sabit tutulan
parçalardan oluşan farklı kombinasyonlar farklı
vites kutusu oranlarının elde edilmesini sağlar.
• Tahrik gücü, çember dişli (1. Takım) ve

gezegen dişli taşıyıcısı (2. Takım) vasıtasıyla
tahrik edilen dişliye aktarılır.
Servis Bilgileri 15
Kutulu Araçlar
Hız düşürme gezegen dişli takımı
16 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 Güneş dişli 5 Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik

2 Gezegen dişli taşıyıcısı edilen dişlisi
3 Çember dişli 6 Ara mil
4 Hız düşürme gezegen dişli takımı tahrik dişlisi 7 Diferansiyel grubu
8 Hız düşürme dişlisi
• Hız düşürme gezegen dişli takımı basit bir

gezen dişli takımıdır.
• Hız düşürme dişli takımının çember dişlisi 1. ve

2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi
tarafından hız düşürme gezegen dişli takımının
tahrik dişlisi vasıtasıyla tahrik edilir.
• Tahrik gücü daima, gezegen dişli taşıyıcısı

üzerinden hız düşürme gezegen dişli takımının
tahrik edilen dişlisine ve bu sayede de
diferansiyele aktarılır.
Servis Bilgileri 17
Kutulu Araçlar
Kavramalar ve frenler
18 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 3. - 5. vites kavraması 6 1. vites tek yönlü kavraması

2 Geri vites kavraması 7 5. vites kavraması
3 2./4./5. vites freni 8 Hız düşürme fren bandı
4 1. - 3. vites kavraması 9 Hız düşürme tek yönlü kavraması
5 Geri vites freni
• Vites kutusu dört kavrama ve beş frenle

donatılmıştır.
• Kavramalar çok plakalı kavramalar olarak

yerleştirilmiştir.
• Frenler iki adet çok plakalı frenden (2./4./5./

vites freni ve geri vites freni), iki tek yönlü
kavramadan (1. Vites tek yönlü kavraması ve
hız düşürme tek yönlü kavraması) ve bir fren
bandından (hız düşürme fren bandı)
oluşmaktadır.
• Tork, kavramalar üzerinden gezegen dişli

takımlarındaki belirli parçalara aktarılır.
• Gezegen dişli takımlarındaki diğer dişliler

frenlerle tutulur.
• Bu kombinasyonlar ayrı ayrı vitesler için farklı

vites kutusu oranlarının elde edilmesini sağlar.
Servis Bilgileri 19
Kutulu Araçlar
Diferansiyel Komplesi
1 Ara mil 3 Diferansiyel komplesi

2 Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik 4 Hız düşürme gezegen dişli takımı gezegen dişli
edilen dişlisi taşıyıcısı.
20 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
• Hız düşürme dişli takımı gezegen dişli

taşıyıcısı, ara mil vasıtasıyla hız düşürme dişli
takımının tahrik edilen dişlisine sıkıca bağlanır
ve diferansiyeli tahrik eder.
• Diferansiyel komplesi, torku akslar vasıtasıyla
ön tekerleklere iletir.
• İki aks arasındaki dönme hızı farkları
diferansiyel tarafından dengelenir.
Servis Bilgileri 21
Kutulu Araçlar
Ana kumanda gövdesi
1 Solenoid valfler 2 Elle vites konumu seçme kolu

• Hidrolik basıncı, ana kumanda gövdesindeki • Hidrolik hatları ve basınçları dört adet sinyal
ayrı ayrı kavramalara ve frenlere dağıtılır. genişlik modülasyonlu (PWM) solenoid valf ve
beş adet vites solenoidi valfi tarafından
elektronik olarak düzenlenir.
22 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
• Buna ek olarak, ana kumanda gövdesindeki elle

vites konumu seçme kolu aracın, vites kolu “D”
konumundayken 4. Viteste, “R”
konumundayken ise geri viteste tahrik etmesine
olanak tanıyan hidrolik bir acil durumda
çalışma programının uygulanmasını sağlar.
Servis Bilgileri 23
Kutulu Araçlar
Tanıtım etiketleri
1 Vites kutusu tanımı 2 Üretici numarası
24 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı
Çalışma sistemine genel bakış
Parça Bağlandığı parçalar P R N 1 2 3 4 5

1. - 3. vites kavraması Gezegen dişli taşıyıcısı ile (1. X X X
takım) çember dişli (2. takım)
3. - 5. vites kavraması Vites kutusu giriş mili ile X X X
gezegen dişli taşıyıcısı (1.
takım)
5. vites kavraması Gezegen dişli taşıyıcısı ve X
güneş dişli
(hız düşürme dişli takımı)
Geri vites kavraması Vites kutusu giriş mili ile X
güneş dişli (1. takım)
Geri vites freni Vites kutusu mahfazası ile X X*
takım)
2./4./5. vites freni Vites kutusu mahfazası ile X X X
güneş dişli (1. takım)
Hız düşürme fren bandı Vites kutusu mahfazası ile X X X X* X* X X
güneş dişli (hız düşürme dişli
takımı)
1. vites tek yönlü kavraması Vites kutusu mahfazası ile X
takım)
Hız düşürme tek yönlü Vites kutusu mahfazası ile X X X X
kavraması güneş dişli (hız düşürme dişli
takımı)
* Sadece Vites Seçme Kipinde
Servis Bilgileri 25
Kutulu Araçlar
Vites kutusu 1. viteste
26 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 Vites kutusu giriş mili 9 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi
2 Güneş dişli (2. takım) 10 Ayna dişli (hız düşürme dişli takımı)
3 Çember dişli (2. takım) 11 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
4 1. - 3. vites kavraması 12 Hız düşürme tek yollu kavraması
5 1. vites tek yönlü kavraması 13 Hız düşürme fren bandı
6 Geri vites freni 14 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve takımı)
çember dişli (1. takım) 15 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik dişlisi
edilen dişlisi 16 Diferansiyel grubu
1. ve 2. gezegen dişli takımı: Hız düşürme gezegen dişli takımı:

• Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) • 1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen
güneş dişliye (2. takım) (2) aktarılır. dişlisi sıkı bir şekilde çember dişliye (10) bağlı
• Çember dişli (2. takım) (3) 1. ve 3. vites olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini (9)
kavraması (4) ve 1. vites tek yönlü kavraması tahrik eder.
(5) ile yerinde tutulur. • Güneş dişli (11) tek yönlü kavrama ile tutulur
(12).
NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli de (2.
takım) geri vites freni tarafından 1. ve 3. NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli, hız
vites kavraması (motor freni) vasıtasıyla düşürme fren bandı (13) (motor freni) tarafından
tutulur (6). tutulur.
• Gezegen dişliler tutulmakta olan çember
dişlinin (2. takım) üzerinde dönerek gezegen • Gezegen dişli tutulmakta olan güneş dişlinin
dişli taşıyıcısını (2. takım) ve çember dişliyi (1. üzerinde dönerek sıkı bir şekilde hız düşürme
takım) (7) tahrik eder. dişli takımının (145) tahrik edilen dişlisine
• Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) sıkı bir bağlı olan gezegen dişli taşıyıcısı (14) tahrik
şekilde 1. ve 2. gezegen dişli takımının (8) eder.
tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır. • Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi
• 1. gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde diferansiyeli tahrik eder (16).
hiçbir etkisi yoktur.
Servis Bilgileri 27
Kutulu Araçlar
Birinci viteste güç aktarım yolu
28 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 Çark 10 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen

2 Türbin dişlisi
3 Vites kutusu giriş mili 11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi
4 Güneş dişli (2. takım) 12 Ayna dişli (hız düşürme dişli takımı)
5 Çember dişli (2. takım) 13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
6 1. - 3. vites kavraması 14 Hız düşürme tek yönlü kavraması
7 1. vites tek yönlü kavraması 15 Hız düşürme fren bandı
9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember takımı)
dişli (1. takım) 17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişlisi
1. ve 2. gezegen dişli takımı: 18 Diferansiyel grubu
• Tahrik (giriş)
- Çark (1) Hız düşürme gezegen dişli takımı:
- Türbin (2) • Tahrik (giriş)
- Vites kutusu giriş mili (3) - Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11)
- Güneş dişli (2. takım) (4) - Çember dişli (12)
• Tutma
- Çember dişli (2. takım) (5) 1. vites tek yönlü • Tutma
kavraması (7) (motor freni yoktur) tarafından - Hız düşürme tek yönlü kavraması (15)
1. ve 3. vites kavraması (6) vasıtasıyla. üzerinden güneş dişli (13) (motor freni yoktur)
NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli (2. NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli, hız
takım) geri vites freni tarafından (8) 1. ve 3. düşürme fren bandı (15) (motor freni)
vites kavraması (motor freni) vasıtasıyla tarafından tutulur.
tutulur. • Tahrik (çıkış)
• Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (16)
- Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember - Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişli (1. takım) (9) dişlisi (17)
- 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen - Diferansiyel (18)
dişlisi (10)
Servis Bilgileri 29
Kutulu Araçlar
1 Vites kutusu giriş mili 7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember
dişli (1. takım)
2 Güneş dişli (2. takım)
8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen
3 Çember dişli (2. takım)
dişlisi
4 1. - 3. vites kavraması
17 2./4./5. vites freni
5 1. vites tek yönlü kavraması
18 Güneş dişli (1. grup)
19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
30 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1. ve 2. gezegen dişli takımı:
• Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1)

güneş dişliye (2. takım) (2) aktarılır.
• Çember dişli (2. takım) (3) ilk başta 1. ve 3.
vites kavraması (4) ve 1. vites tek yönlü
kavraması (5) ile yerinde tutulur.
• Bunun sonucunda gezegen dişliler tutulmakta
olan çember dişlinin (2. takım) üzerinde
dönerek gezegen dişli taşıyıcısını (2. takım) ve
çember dişliyi (1. takım) (7) tahrik eder.
• Gezegen dişliler (1 takım) 2./4./5. vites freni
(17) tarafından tutulmakta olan güneş dişlinin
(1. takım) (18) üzerinde döner.
• Bunun sonucunda 1. – 3. vites kavraması
yoluyla gezegen dişli taşıyıcısını (1. takım) (19)
ve bu sayede çember dişliyi (2. takım) tahrik
ederler.
• Oluşan göreceli hareket gezegen dişli taşıyıcısı
(2. takım) yoluyla 1. ve 2. gezegen dişli
takımının tahrik edilen dişlisine (8) aktarılır.
Hız düşürme gezegen dişli takımı:

1. vitese bakın.
Servis Bilgileri 31
Kutulu Araçlar
İkinci viteste güç aktarım yolu
1 Çark 9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember

dişli (1. takım)
2 Türbin
3 Vites kutusu giriş mili
dişlisi
4 Güneş dişli (2. takım)
19 Güneş dişli (1. grup)
32 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
• Tahrik (giriş)
- Çark (1)
- Türbin (2)
- Vites kutusu giriş mili (3)
- Güneş dişli (2. takım) (4)
• Tutma
- Güneş dişli (1. takım) (19) 2./4./5. vites freni
(20) tarafından.
• Tahrik (çıkış)
- Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember
dişli (1. takım) (9)
- 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen
dişlisi (10)

• vitese bakın.
Servis Bilgileri 33
Kutulu Araçlar
34 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 Vites kutusu giriş mili 11 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
2 Güneş dişli (2. takım) 13 Hız düşürme fren bandı
3 Çember dişli (2. takım) 14 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
4 1. - 3. vites kavraması takımı)
7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve ayna dişli 15 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
(1. takım) dişlisi
8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen 16 Diferansiyel grubu
dişlisi 19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
9 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 20 3. - 5. vites kavraması
10 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı)
1. ve 2. gezegen dişli takımı: Hız düşürme gezegen dişli takımı:

• Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) • 1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen
güneş dişliye (2. takım) (2) ve 3.-5. Vites dişlisi sıkı bir şekilde ayna dişliye (10) bağlı
kavraması (20) yoluyla gezegen dişli olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini
taşıyıcısına (1. takım) (19) aktarılır. Gezegen (9) tahrik eder.
dişli taşıyıcısı 1. – 3. vites kavraması yoluyla • Güneş dişli (11) hız düşürme fren bandı
çember dişliyi (2. takım) (3) tahrik eder. tarafından tutulur (13) (motor freni).
• 2. gezegen dişli takımında iki parça eş zamanlı • Gezegen dişli tutulmakta olan güneş dişlinin
olarak tahrik edildiği için herhangi bir göreceli üzerinde dönerek sıkı bir şekilde hız düşürme
hareket meydana gelmez. Gezegen dişli dişli takımının (145) tahrik edilen dişlisine
takımları komple birim halinde döner. bağlı olan gezegen dişli taşıyıcısı (14) tahrik
• Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember eder.
dişli (1. takım) (7) sıkı bir şekilde 1. ve 2. • Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
gezegen dişli takımının (8) tahrik edilen dişlisi diferansiyeli tahrik eder (16).
dişlisine bağlanmıştır.
Servis Bilgileri 35
Kutulu Araçlar
Üçüncü viteste güç aktarım yolu
36 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 Çark 12 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı)

2 Türbin 13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
3 Vites kutusu giriş mili 15 Hız düşürme fren bandı
4 Güneş dişli (2. takım) 16 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
5 Çember dişli (2. takım) takımı)
6 1. - 3. vites kavraması 17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişlisi
dişli (1. takım) 18 Diferansiyel grubu
10 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen 21 3. - 5. vites kavraması
dişlisi Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 22 TCC
1. ve 2. gezegen dişli takımı: • Tutma

• Tahrik (giriş) - Hiçbir parça
- Çark (1) • Tahrik (çıkış)
- Türbin (2) - Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember
- Vites kutusu giriş mili (3) dişli (1. takım) (9)
- Güneş dişli (2. takım) (4) - 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen
- Çark (1) dişlisi (10)
- Türbin (2)
- Vites kutusu giriş mili (3) Hız düşürme gezegen dişli takımı:
- 3. - 5. vites kavraması (21) • Tahrik (giriş)
- Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) (22) - Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11)
- 1. - 3. vites kavraması (6) • Çember dişli (12)
- Çember dişli (2. takım) (5) - Tutma
- Hız düşürme tek yönlü kavraması (15) yoluyla
NOT: TCC (23) devreye girdiğinde tahrik gücü, güneş dişli (13) (motor freni yoktur)
doğrudan tork dönüştürücüsü mahfazasından vites • Tahrik (çıkış)
kutusu giriş miline iletilir. - Gezegen dişli taşıyıcısı (16)
- Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişlisi (17)
- Diferansiyel (18)
Servis Bilgileri 37
Kutulu Araçlar
1 Vites kutusu giriş mili 18 Güneş dişli (1. grup)

7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember 19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
dişli (1. takım)
20 3. - 5. vites kavraması
dişlisi
38 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1. ve 2. gezegen dişli takımı: • Bu, sıkı bir şekilde 1. ve 2. gezegen dişli

takımının (8) tahrik edilen dişlisine
• Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) 3.- bağlanmıştır.
5. vites kavraması (20) yoluyla gezegen dişli • gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde
taşıyıcısına (1. takım) (19) aktarılır. hiçbir etkisi yoktur.
• Gezegen dişliler (1 takım) 2./4./5. vites freni
(17) tarafından tutulmakta olan çember dişlinin Hız düşürme gezegen dişli takımı:
(2. takım) üzerinde döner (1. takım) (18). 2. vitese bakın.
• Bunun sonucunda gezegen dişli taşıyıcısı (2.
Takım) ve çember dişli (1. Takım) (7) tahrik
edilir.
Servis Bilgileri 39
Kutulu Araçlar
Dördüncü viteste güç aktarım yolu
1 Çark 19 Güneş dişli (1. grup)

2 Türbin 20 2./4./5. vites kavraması
3 Vites kutusu giriş mili 21 3. - 5. vites kavraması
9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember 22 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
dişli (1. takım)
23 TCC
dişlisi
40 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1. ve 2. gezegen dişli takımı: • Tutma

• Tahrik (giriş) - Güneş dişli (1. takım) (19) 2./4./5. vites freni
- Çark (1) (20) tarafından.
- Türbin (2) • Tahrik (çıkış)
- Vites kutusu giriş mili (3) - Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember
- 3. - 5. vites kavraması (21) dişli (1. takım) (9)
- Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) (22) - 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen
dişlisi (10)
NOT: TCC (23) devreye girdiğinde tahrik gücü, Hız düşürme gezegen dişli takımı:
doğrudan tork dönüştürücüsü mahfazasından • 3. vitese bakın.
vites kutusu giriş miline iletilir.
Servis Bilgileri 41
Kutulu Araçlar
8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen 14 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
dişlisi takımı)
9 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 15 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişlisi
16 Diferansiyel grubu
11 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
21 5. vites kavraması
42 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar

• 4. vitese bakın.
• 1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen
dişlisi (8) sıkı bir şekilde çember dişliye (10)
bağlı olan hız düşürme dişli takımı tahrik
dişlisini (9) tahrik eder.
• 5. vites kavraması (21) gezegen dişli taşıyıcısı
(14) ile çember dişliyi (11) bağlar. Bunun
sonucunda bu parçalar arasında göreceli hiçbir
hareket yoktur. Gezegen dişli takımı komple bir
birim halinde döner.
• Gezegen dişli taşıyıcısı, sıkı bir şekilde hız
düşürme dişli takımının (15) tahrik edilen
dişlisine bağlanmıştır.
• Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi
diferansiyeli tahrik eder (16).
Servis Bilgileri 43
Kutulu Araçlar
Beşinci viteste güç aktarım yolu
11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişlisi
18 Diferansiyel grubu
13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
24 5. vites kavraması
16 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
takımı)
44 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
• 4. vitese bakın.
• Tahrik (giriş)
- Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11)
- Çember dişli (12)
• Tutma
- Hiçbir parça
NOT: Gezegen dişli taşıyıcısı (16) ve güneş dişli
(13) 5. vites kavraması (24) ile bağlanır. Gezegen
dişli takımı komple bir birim halinde döner.
• Tahrik (çıkış)
- Gezegen dişli taşıyıcısı (16)
- Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişlisi (17)
- Diferansiyel (18)
Servis Bilgileri 45
Kutulu Araçlar
Vites kutusu geri viteste
46 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 Vites kutusu giriş mili 13 Hız düşürme fren bandı

7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember takımı)
dişli (1. takım) 15 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi
dişlisi 16 Diferansiyel grubu
9 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 18 Güneş dişli (1. grup)
10 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı) 19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
11 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 22 Geri vites kavraması

• Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) geri Hız düşürme gezegen dişli takımı:
vites kavraması (22) yoluyla çember dişliye (1. • 1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen
takım) (18) aktarılır. dişlisi sıkı bir şekilde çember dişliye (10) bağlı
• Gezegen dişli taşıyıcısı (1. Takım) (19) geri olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini (9)
vites freni (6) ile tutulur. tahrik eder.
• Gezegen dişliler (1. takım) gezegen dişli • Güneş dişli (11) hız düşürme fren bandı
taşıyıcısını (2. Takım) ve çember dişliyi (1. tarafından tutulur (13).
Takım) (7) tahrik eder. • Gezegen dişli tutulmakta olan güneş dişlinin
• Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) sıkı bir üzerine geçerek sıkı bir şekilde hız düşürme
şekilde 1. ve 2. gezegen dişli takımının (8) dişli takımının (145) tahrik edilen dişlisine
tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır. bağlı olan gezegen dişli taşıyıcısı (14) tahrik
• 2. gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde eder.
hiçbir etkisi yoktur. • Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi
diferansiyeli tahrik eder (16).
Servis Bilgileri 47
Kutulu Araçlar
Geri viteste güç aktarım yolu
48 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1 Çark 13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)

2 Türbin 15 Hız düşürme fren bandı
3 Vites kutusu giriş mili 16 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
8 Geri vites freni takımı)
9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember 17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişli (1. takım) dişlisi
10 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen 18 Diferansiyel grubu
dişlisi 19 Güneş dişli (1. grup)
11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 22 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
12 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı) 25 Geri vites kavraması

• Tahrik (giriş) Hız düşürme gezegen dişli takımı:
- Çark (1) • Tahrik (giriş)
- Türbin (2) - Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11)
- Vites kutusu giriş mili (3) - Çember dişli (12)
- Geri vites kavraması (25) • Tutma
- Güneş dişli (1. takım) (19) - Hız düşürme fren bandı (15) üzerinden güneş
• Tutma dişli (13).
- Gezegen dişli taşıyıcısı (1. Takım) (22) geri • Tahrik (çıkış)
vites freni (8) tarafından. - Gezegen dişli taşıyıcısı (16)
• Tahrik (çıkış) - Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
- Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişlisi (17)
dişli (1. takım) (9) - Diferansiyel (18)
- 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen
dişlisi (10)
Servis Bilgileri 49
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi
Genel Bakış
50 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Elektronik Kumanda sistemi
1 Vites kutusu kumanda birimi 11 Fren lambası anahtarı

2 Veri Hattı Soketi (DLC) 12 Vites seçme kolu kilit solenoidi
3 Türbin mili hız (TSS) algılayıcısı 13 Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi
4 Orta (Ara) mil devir algılayıcısı solenoidi
5 Çıkış mili hız (OSS) algılayıcısı 14 Genel elektronik modülü (GEM)
6 Vites kutusu sıvısı sıcaklık (TFT) algılayıcısı 15 Gösterge tablosundaki park göstergesi
7 TR algılayıcısı 16 Gösterge tablosu
8 Geri vites lamba rölesi 17 Ana kumanda gövdesindeki solenoid valfleri
9 Vites Seçme Anahtarı 18 ESP kumanda birimi
10 Fren basınç anahtarı (sadece dizel motorlu ve 19 Güç aktarım sistemi kumanda modülü (PCM)
ESP’siz araçlarda)
Servis Bilgileri 51
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi
Vites kutusu kumanda birimi
• Takma konumu.
- Vites kutusu kumanda birimi, yolcu
bölmesinden sol A direğinde bulunmaktadır.
• İşlevi
- Vites kutusu kumanda birimi gelen sinyalleri
değerlendirir ve buna göre kumanda kollarını
çalıştırır.
1 Vites kutusu kumanda birimi

2 A-direği
• Arıza teşhisi
- Vites kutusu kumandası üzerindeki arıza teşhis
işlemleri yolcu bölmesindeki veri hattı soketi
(DLC) vasıtasıyla gerçekleştirilebilir.
1 WDS
2 DLC
52 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi
Vites değiştirme stratejisi • Gaz kelebek valfi yarım açıkken vites

• Vites kutusu kumanda biriminde kullanılan değiştirme zamanlaması çoğunlukla sürüş
vites değiştirme stratejisi çeşitli çalışma konforuna göre uyarlanır.
koşullarına bağlıdır. Vites kutusu kumanda • Kaz kelebek valfi tam açık konumda iken vites
birimi, tanımlı bir öncelik sıralamasında değiştirme zamanlaması azami güce göre
uygulanan on farklı strateji arasında genel bir hesaplanır.
ayrım yapar. Otomatik/spor kipi
• Aşağıdaki tabloda farklı stratejiler (kipler) • Otomatik/spor kipi sürücülere daha sportif bir
kendilerine tayin edilmiş öncelikle birlikte sürüş stili için ihtiyaçlarını karşılayacak bir
gösterilmektedir (en düşük numara = en yüksek vites değiştirme stratejisi sunacak şekilde
öncelik). tasarlanmıştır. Vites kutusu kumanda birimi,
Kip Öncelik özellikle kısmi gaz koşullarında vites yükseltme
Normal 9
işlemlerini daha yüksek motor devrilerine
Otomatik/spor 8
Yokuş tırmanma 7 kaydırır.
Soğuk çalıştırma 6
• PCM gaz pedalına basılma hızını tespit eder ve
Aşırı ısınma koruması 5
Durma ve kalkma 4 bu bilgileri vites kutusu kumanda birimine
Hızlı bırakma 3 geçer. Gaz pedalına basılma hızı belirli bir eşik
Yokuş inme 2
Vites Seçme 1 değerini aştığında vites kutusu kontrol ünitesi
Acil Durumda çalışma 0 otomatik/spor kipine geçer ve vites değiştirme
Normal Kip
zamanlamasını buna göre değiştirir.
• Normal kipi vites seçme koşu “D”
Yokuş tırmanma kipi
konumundayken uygulanan stratejidir.
• Yokuş tırmanma kipi ile vitesler arasında sık
• Normal kipinde vites kutusu kumanda birimi
sık ileri geri vites değiştirmeyi önlemek
PCM tarafından iletilen aşağıdaki kriterler
hedeflenmektedir.
temelinde vites değiştirme stratejisini seçer:
• Vites kutusu kumanda birimi aracın
- Gaz kelebeği biraz açık
hızlanmasına göre PCM tarafından tespit edilen
- Gaz kelebeği yaklaşık olarak yarım açık
gaz pedalı konum değişimi uyarınca eğimi
- Gaz kelebeği tam açık
hesaplar.
• Gaz kelebeği biraz açıkken vites değiştirme
• Hesaplanan eğime bağlı olarak 4. vitesten 5.
modeli, yakıt tüketimi ve kirletici salımları en
vitese, 3. vitesten 4. vitese veya 2. vitesten 3.
aza indirirken aynı zamanda konforlu bir sürüş
vitese vites yükseltimi önlenir.
sağlamaya devam edecek şekilde hesaplanır.
Servis Bilgileri 53
Kutulu Araçlar
Soğuk çalışma kipi Durma ve kalma kipi
• Soğuk çalışma kipi, vites kutusu sıvısını NOT: Durma ve kalkma kipi sadece 2.5L Duratec
olabildiğince kısa bir süre içinde çalışma motorlu araçlar için geçerlidir.
sıcaklığına getirmek gerektiğinde kullanılır.
• Yaklaşık 40ºC’nin altındayken TCC devreye • Durma ve kalkma kipi araç trafikte sürekli
girmez. durup kalkmak durumundayken aşırı vites
• Yaklaşık 5ºC’nin altındaki vites kutusu sıvısı değişikliklerini önler.
sıcaklıklarında 5. vitese geçişler engellenir. • Vites kutusu kumanda birimi belirli bir süre
• Vites kutusu kumanda birimi, vites kutusu içinde PCM tarafından gönderilen gaz pedalı
sıvısının sıcaklığı 10ºC’yi aştığında veya en çalışma sayısını sayar ve bunları araç hızı ile
fazla 10 dakika sonra soğuk çalışma kipinden karşılaştırır. Vites kutusu c kipini tespit ederse
çıkar. 1. vitese geçişleri önler. Bu durumda araç 2.
Vitesteyken de kalkabilecektir.
Aşırı ısınma koruması kipi • Vites kutusu kumanda birimi daha yüksek araç
• Aşırı ısınma koruması kipi vites kutusunu aşırı hızları veya gaz kelebeğinin daha açık
ısınmaya ve bunun yol açabileceği ciddi olduğunu tespit ederse bu durumda otomatik
hasarlara karşı korur. olarak Durma ve kalma kipinden çıkar.
• Vites kutusu sıvısı sıcaklığı 120 ºC civarında
bir sıcaklığa ulaşırsa vites kutusu kumandası Hızlı bırakma kipi
vites kutusu sıvısı sıcaklığının daha fazla • Gaz pedalı birden bırakıldığında, hızlı bırakma
artmasını önleyecek şekilde tasarlanmış bir kipi aniden vites yükseltilmesini önler.
vites değiştirme modeli kullanır. Buna ek • Sürücüye daha direk bir sürüş deneyimi
olarak vites kutusu sıvısının sıcaklığı düşürmek yaşatmak ve (örneğin hızlı viraj alırken) motor
için 2. viteste TCC’de devreye girer. freninden daha iyi yararlanmak için sistem, gaz
• Vites kutusu sıvısı sıcaklığı tekrar yaklaşık 117 pedalı aniden bırakıldığında yaklaşık 50
ºC seviyesine düştüğünde vites kutusu kumanda km/saatin üzerindeki araç hızlarında hemen bir
birimi aşırı ısınma koruması kipinden çıkar. sonraki vitese geçilmesini önler.
54 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Yokuş inme kipi Vites Seçme Kipi

• Yokuş inme kipi yokuş inerken motor • Vites Seçme Kipi doğrudan sürücü tarafından
freninden daha iyi yararlanmak için kullanılır. devreye sokulur ve sürücüye daha doğrudan bir
• Yaklaşık 25 km/saatin üzerindeki araç sürüş deneyimi yaşatmak için tasarlanmıştır.
hızlarında vites kutusu kumanda birimi, gaz • Vites kutusu kumandası sistemin uygun
kelebeği kapalıyken vites yükseltilmesini önler. olmayan şekilde çalışmasının sonucunda
Geçerli sürüş koşullarına bağlı olarak sistem 3., herhangi bir hasarın meydana gelmemesini
4. veya 5. vitese geçmeyi önler. sağlar.
• Bu koşullar altında yaklaşık 0.2 saniye boyuna - Motor devri sınır değerine ulaşıldığında vites
frene basılırsa vites kutusu kumanda birimi, kutusu kumanda birimi vitesi, otomatik olarak
koşulların uygun olması halinde vites küçültür. bir sonraki vitese geçirir.
- Motor devri belirli bir değerin altına
NOT: Fren pedalına art arda basılması vitesin düştüğünde vites kutusu kumanda birimi vitesi,
daha da küçültülmesine yol açabilir. otomatik olarak bir vites küçültür.
• Gaz kelebeği daha da açılırsa veya araç hızı 25 - Vites küçültme işlemi motorun azami devir
km/saatin altına düşerse vites kutusu kumanda sınırının üzerine çıkmasına yol açacaksa vites
birimi yokuş inme kipinden çıkar. kutusu kumanda birimi, vites küçültme
işleminin gerçekleşmesine izin vermez.
• Vites Seçme Kipi sürücünün 2. viteste
kalkmasını (kış koşulları) ve yaklaşık 80
km/saate kadar vites küçültmeyi olanaklı kılar.
Servis Bilgileri 55
Kutulu Araçlar
Acil durumda çalışma kipi
• Belirli sinyallerin gelmemesi halinde vites

kutusu kumanda birimi artık, vites değiştirme
işlemlerinin doğru bir şekilde yapılmasını
garanti edemez, bu durumda otomatik olarak
acil durumda çalışma kipine geçer. Bu durumda
vites kutusu kumanda birimi ana kumanda
gövdesindeki solenoidleri daha fazla
çalıştıramaz.
• Sürücü aracı kullanmaya devam edebilir ancak

aşağıdaki kısıtlamalar uygulanır:
- Azami hat basıncı (sert vitese geçme).

- Vites seçme kolu “D” konumundayken
TCC’siz 4. vites,
- Vites seçme kolu “R” konumundayken geri
vites.
• Acil durumda çalışma kipi ana kumanda
gövdesindeki vites konumu seçme kolu ile
uygulanır. Tüm vites değiştirme işlemlerine
sadece hidrolik olarak kumanda edilir.
• Acil durumda çalışma kipi gösterge

tablosundaki iki yatay çizgi ile gösterilir (resme
bakınız).
56 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
CAN veri yolunda sinyal iletimi
NOT: Elektronik denge programı (ESP) olmayan

araçlardan kilitlenmeyi önleyici fren sistemi (ABS)
kumanda birimi CAN veri yoluna bağlı değildir.
1 Vites kutusu kumanda birimi 3 ESP kumanda birimi

2 PCM 4 Gösterge tablosu
Takma konumu.
• PCM, bölme duvarının yanında iç kısmın sağ
tarafında bulunmaktadır. Elektrik soketine
motor bölmesinden erişilebilir.
ESP kumanda birimi, hidrolik birimiyle birlikte tek
bir birim oluşturur. Hidrolik birimi motor
bölmesinde, fren hava takviye biriminin altında
bulunmaktadır.
Servis Bilgileri 57
Kutulu Araçlar
Motor devri Tork düşüş sinyali
• PCM, krank mili konum (CKP) algılayıcısından • Vites kutusu kumanda birimi bir vites
bir hız sinyali alır. değiştirme işlemi gerçekleştireceğini CAN veri
• Bu sinyal CAN veri yolu vasıtasıyla vites yolu üzerinden PCM’ye iletir.
kutusu kumanda birimine iletilir. • Bu durumda PCM, vites değiştirme işleminin
• Vites kutusu kumanda birimi bu sinyali şu olabildiğince yumuşak ve titreşimsiz
işlevler için kullanır: gerçeklemesini sağlamak için motor torkunu
- TCC’ye kumanda etmek düşürür.
- araç durur halde iken vitesi otomatik olarak Araç hızı sinyali
boşa almak (sadece dizel motorlu araçlar) • Araç hızı sinyali vites kutusu kumanda
biriminden CAN veri yolu vasıtasıyla PCM’ye
Yük sinyali gönderilir.
• PCM, CAN veri yolu vasıtasıyla vites kutusu • PCM sinyali işler ve bunu yine CAN veri yolu
kumanda birimine iletilen bir yük sinyali saptar. üzerinden araç hızı olarak gösterge tablosuna
• Vites kutusu kumanda birimi bu sinyali şu gönderir.
işlevler için kullanır: • ESP’li araçlarda PCM, ABS tekerlek
- Vites değiştirme stratejisinin saptanması algılayıcılarından gelen ve CAN veri yolu
- ana hat basıncının saptanması vasıtasıyla alınan sinyalleri kullanır.
- vites değiştirme zamanlamasının saptanması
Fren basıncı sinyali Vites seçme kolu konumu
NOT: Dizel motorlu ve ESP’siz araçlar fren • Vites kutusu kumanda birimi CAN veri yolu
basıncı sinyalini doğrudan (CAN veri yolu üzerinden vites kolu konumunu ve takılan vitesi
üzerinden değil vites kutusu kumanda birimine yayınlar.
aktaran ayrı bir fren basıncı anahtarı ile • Gösterge tablosunda vites kolunun konumu ve
donatılmıştır. takılan vites (Vites Seçme Kipi) gösterilir.
• Dizel motorlu ve ESP’li araçlarda ESP
kumanda biriminden vites kutusu kumanda
birimine bir fren basıncı sinyali gönderilir. Bu
sinyal, vites kutusu kumanda birimi tarafından,
araç durur halde iken vitesin boşa otomatik
olarak alınması için kullanılır.
58 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
TSS algılayıcısı
• Takma konumu
- TSS algılayıcısı vites kutusunun içinde, geri
vites kavramasının üzerinde bulunmaktadır.
• Sinyalin kullanımı
- TSS algılayıcısı TSS algılayıcısı geri vites
kavramasının dış tarafı vasıtasıyla vites kutusu
giriş milinin dönme hızını tespit eden endüktif
bir toplayıcıdır.
- Sinyal, aşağıdaki işlevler için kullanılır.
- ana hat basıncına kumanda edilmesi,
- TCC’ye kumanda edilmesi.
• Sinyal arızasının sonuçları
- daha sert vites değişiklikleri
- araç durur halde iken vitesin otomatik olarak
boşa alınmaması (sadece dizel motorlu araçlar)
- yokuş tırmanma ve yokuş inme kiplerinin
kullanılamaması
Servis Bilgileri 59
Kutulu Araçlar
Orta mil devir algılayıcısı
• Takma konumu.
- Orta mil hızı algılayıcısı vites kutusu içinde, 1.
ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisinin
üzerinde bulunmaktadır.
- Orta mil hızı algılayıcısı, 1. ve 2. gezegen dişli
takımının tahrik edilen dişlisi üzerinden dönme
hızını algılayan endüktif bir toplayıdır.
- Sinyal, kavramaların ve frenlerin devreye

girme ve devreden çıkma zamanlamasını
hesaplamak için kullanılır.
60 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
OSS algılayıcısı
• Takma konumu
- OSS algılayıcısı vites kutusunda park dişlisinin
- OSS algılayıcısı, park dişlisi vasıtasıyla hız
düşürme gezegen dişli takımının dönme çıkış
hızını tespit eden endüktif bir toplayıdır.
- Park dişlisi hız düşürme dişli takımının

gezegen dişli taşıyıcısının üzerinde
bulunmaktadır.
- Sinyal, aşağıdaki işlevler için kullanılır.
- ana hat basıncının saptanması
- TCC’ye kumanda etmek
- araç hızı için giriş sinyali

- yokuş tırmanma ve yokuş inme kiplerinin
kullanılamaması
Servis Bilgileri 61
Kutulu Araçlar
TFT algılayıcısı
• Takma konumu.
- TFT algılayıcısı vites kutusunda yağ filtresinin
altında bulunmaktadır.
- TFT algılayıcısı vites kutusu sıvısı sıcaklığını
tespit eden bir NTC direncidir.
- Vites kutusu sıvısı sıcaklığı vites kutusu
kumanda birimi tarafından aşağıdaki işlevler
için kullanılır:
- TCC’ye kumanda etmek
- aşırı ısınma koruması kipi
- soğuk çalışma kipi

- Motor soğutucu sıvı sıcaklık (ECT)
algılayıcısından gelen sinyal yedek sinyal 1 TFT algılayıcısı
olarak kullanılır.
- Soğuk çalışma kipi kullanılamaz.
62 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
TR algılayıcısı
• Takma konumu.
- TR algılayıcısı vites kutusu mahfazasının üst
tarafı yakınında, vites seçme kolu milinin
- TR algılayıcısında vites seçme kolu
konumunun temassız olarak tespit edilmesini
sağlayan tümleşik bir devreli dört adet Hall
algılayıcısı bulunmaktadır.
- Çıkış sinyalleri sayısaldır.
- TR algılayıcısının sinyali aşağıdaki işlevler
için kullanılır:
- vites kolu konumunun belirlenmesi,
- geri vites lamba rölesinin çalıştırılması

- otomatik/spor, yokuş tırmanma ve yokuş inme
kiplerinin kullanılamaması
Servis Bilgileri 63
Kutulu Araçlar
Vites Seçme Anahtarı

• Takma konumu.
- Vites seçme anahtarı vites seçme kolunun
- Vites Seçme anahtarı Hall algılayıcılarından ve
tümleşik bir devreden oluşur.
- Hall algılayıcılarından gelen sinyaller tümleşik
devrede daha sonra vites kutusu kumanda
birimine gönderilen iki sayısal sinyale
dönüştürülür. Vites kutusu kumanda birimi bu 1 Taşıyıcı plaka
sinyali kullanarak sürücü taleplerini belirler. 2 Hall algılayıcılar
- Sürücü, vites kolunu sağ taraftaki vites
geçidine hareket ettirirse vites kutusu kumanda
birimi Vites seçme kipine geçer.
- Vites seçme kolu geri çekildiğinde (+) vites
kutusu kumanda birimi araç hızı olanak tanırsa
bir vites yükseltir.
- Vites seçme kolu ileri itildiğinde (+) vites
kutusu kumanda birimi araç hızı olanak tanırsa
bir vites düşürür.
- Vites kutusu kumanda birimi, motor devri çok
yüksek ya da çok düşük olduğu için vites
değişikliğinin meydana gelmesine izin vermez
ve bu durumda istenen vites değişikliğini
kaydetmez ve daha sonraki bir aşamada
gerçekleştirmez.

- Vites Seçme Kipi kullanılamaz.
64 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Dahili ve harici sinyaller

Vites kolu Hall Hall Hall Hat 1 çıkışı Hat 2 çıkışı
konumu algılayıcısı 1 algılayıcısı 2 algılayıcısı 3
D Kapalı Kapalı Kapalı 1 1
M Kapalı Açık Kapalı 0 0
+ Kapalı Açık Açık 1 0
- Açık Açık Kapalı 0 1
Servis Bilgileri 65
Kutulu Araçlar
Fren lambası anahtarı
• Takma konumu.
- Fren lambası anahtarı fren pedalında

bulunmaktadır.
- Fren lamba anahtarından gelen sinyal
aşağıdaki işlevler için kullanılır:
- vites kolu kilit solenoidinin ayrılması
- TCC’nin devreden çıkarılması,
- yokuş inme kipi için

- Vites kolu “P” konumundan çıkarılamaz.
- Yokuş inme kipi kullanılamaz.
1 Fren lambası anahtarı
66 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Fren basıncı anahtarı
NOT: Fren basıncı anahtarı sadece dizel motorlu

ve ESP’siz araçlara takılmaktadır.
• Takma konumu.
- Fren basıncı anahtarı motor bölmesinde yakıt
filtresinin altında bulunmaktadır.
Ön sağ fren kaliperine bakacak şekilde, fren
devresine tümleşiktir.
- Fren basıncı anahtarı fren basıncı oluştuğunda 1 Fren basıncı anahtarı
vites kutusu kumanda birimine bir sinyal 2 Fiş bağlantısı
gönderir.
- Sinyal sadece araç durur halde iken vitesin

boşa alınması için kullanılır (sadece dizel
motorlu araçlarda)

Servis Bilgileri 67
Kutulu Araçlar
Ana kumanda gövdesindeki solenoidlere genel bakış
1 PWM solenoid – 3./5. vites kavraması 6 Vites solenoidi SSB

2 Ana düzenleme valfi 7 Vites Solenoidi SSC
3 PWM solenoid - TCC 8 PWM solenoid – 2./4./5. vites freni
4 Vites Solenoidi (SSA) 9 Vites solenoidi – vitesin boşa geçmesi
5 Vites solenoidi – hız düşürme fren bandı
68 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Ana düzenleme valfi
• İşlevi
- Ana düzenleme valfi sinyal genişlik
modülasyonlu (PWM) bir solenoiddir.
- Sürüş koşullarına göre ana hat basıncına
kumanda eder. Bu da vites değişikliklerin
yumuşak, titreşimsiz meydana gelmesini
sağlar.
• Parça arızasının sonuçları
- azami hat basıncı
- sert vites değişiklikleri
1 Ana düzenleme valfi
Servis Bilgileri 69
Kutulu Araçlar
PWM solenoid – 2./4./5. vites freni
• İşlevi
- PWM solenoid – 2./4./5. vites freni, 2./4./5.
Vites freninin devreye girmesi ve devreden
çıkması sırasındaki sıvı basıncına kumanda
eder.

1 PWM solenoid – 2./4./5. vites freni
70 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
PWM solenoid – 3./5. vites kavraması
• İşlevi
- PWM solenoid – 3./5. vites kavraması 3./5.
vites kavramasının devreye girmesi ve
devreden çıkması sırasındaki sıvı basıncına
kumanda eder.

1 PWM solenoid – 3./5. vites kavraması
Servis Bilgileri 71
Kutulu Araçlar
PWM solenoid - TCC
• İşlevi
- TCC PWM solenoidi TCC’nin devreye
girmesi ve devreden çıkması sırasındaki
basınca kumanda eder.
- Elektrik beslemesi olmadığında TCC devreden
çıkar.

- TCC devreye sokulamaz.
1 PWM solenoid - TCC
72 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites solenoidleri SSA, SSB ve SSC
• İşlevi
- SSA, SSB ve SSC vites solenoidleri ana
kumanda gövdesindeki farklı hidrolik yolları
kavramalara ve frenlere bağlar.
- Vites kutusu kumanda birimi SSA, SSB veya
SSC’de bir arıza tespit ettiğinde otomatik
olarak acil durumda çalışma kipine girer.
1 SSA
2 SSB
3 SSC
Vites solenoidi Takılan Vites
1 1* 2 3 4 5
SSA Açık Kapalı Açık Kapalı Kapalı Açık
SSB Açık Açık Açık Açık Kapalı Kapalı
SSC Açık Açık Kapalı Kapalı Açık Açık
* Motor freniyle 1. vites (Vites Seçme Kipi)
Servis Bilgileri 73
Kutulu Araçlar
Vites solenoidi – hız düşürme fren bandı
• İşlevi
- Hız düşürme fren bandı vites solenoidi hız
düşürme fren bandının devreye girmesine ve
devreden çıkmasına kumanda eder.
- daha sert vites küçültme
1 Vites solenoidi – hız düşürme fren bandı
74 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites solenoidi – vitesin boşa geçmesi
• İşlevi
- Vitesin boşa alınmasını sağlayan vites
solenoidi aşağıdaki görevleri yerine getirir:
- araç durur halde iken vitesi boşa almak için
otomatik işlevin gerçekleştirilmesi (sadece
dizel motorlu araçlar)
- yaklaşık 8 km/saatin üzerindeki ileri bir hızda
geri vitese takıldığında vites kutusunun ciddi
bir şekilde hasar görmesinin önlenmesi.
- Araç durgun halde iken vitesin otomatik olarak

- Araç ileri hareket ederken geri vitese takılması
halinde ciddi vites kutusu hasarlarını önlemek
mümkün olmaz.
1 Vites solenoidi – vitesin boşa takılması
Servis Bilgileri 75
Kutulu Araçlar
Vites kolu kilit solenoidi

• Takma konumu
- Vites seçme kilidi kilit solenoidi vites kolu
konsolunda bulunmaktadır.
• İşlevi
- Kontak açıldığında, fren pedalına basıldığında
vites kolu kilit solenoidi çalıştırılır (fren
lambası anahtarı sinyali).
Bu da kilit piminin geri çekilmesini sağlar ve
vites kolu “P” konumundan çıkarılabilir.
- Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi
solenoidinin şasi bağlantısı ayrıca, “P”
dışındaki tüm vites kolu konumlarında vites
kolu kilit solenoidi vasıtasıyla da yapılır.
- Bu şasi bağlantısı aynı zamanda, vites kolu
nun “P” konumunda olup olmadığını gösterge
tablosu ve GEM’ye bildirmek için kullanılır.
- Vites kolu kilit solenoidi arızalıysa veya fren
lambası anahtarı sinyali gelmiyorsa veya şasi
bağlantısı kesilmişse vites kolu “P”
konumundan çıkarılamaz.
- Vites kolu kilidi, kapağı açıp vites kolu “P”
konumundan çıkarılana kadar açıklıktan uygun
bir nesne ile bastırmak suretiyle elle açılabilir. 1 Vites kolu kilit solenoidi
- Vites kolu “P” konumuna geri itildiğinde 2 Kilit pimi
tekrar kilitlenir. 3 Elle açma açıklığı
76 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi
• Takma konumu.
- Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi kontak
kilidine tümleşiktir.
• İşlevi
- Vites kolu “P” konumundayken vites seçme
kolu kilit solenoidi üzerinden sağlanan şasi
bağlantısı kesilir. Kontak anahtarı çıkarma
engelleyicisi solenoidinin kilit pimi kontak
kilidine kenetlenmez. Kontak anahtarı “0”
konumuna çevrilip kontak kilidinden 1 Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi
çıkartılabilir. solenoidi
- Tüm diğer vites kolu konumlarında şasi
bağlantısı vites kolu kilit solenoidi üzerinden
sağlanır. Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi
solenoidinin kilit pimi kontak kilidine
kenetlenir. Kontak anahtarını “0” konumuna
çevirmek ve kontak kilidinden çıkartmak
mümkün değildir.

- Şasiye kısa devre kontak anahtarını kontak
kilidinden çıkarmayı imkansız kılar.
- Elektrik devresindeki kopukluk kontak

anahtarını tüm vites kolu konumlarında kontak
kilidinden çıkarmayı imkansız kılar.
Servis Bilgileri 77
Kutulu Araçlar
Gösterge tablosu
• İşlevi
- Gösterge tablosunda sürücüye geçerli vites
kolu konumu veya takılan vites (Vites Seçme
Kipi) gösterilir. Bu sinyal vites kutusu
kumanda biriminden CAN veri yolu
vasıtasıyla iletilir.
- Vites kolu “P” konumundayken gösterge

tablosu ayrıca, vites kolu kilit solenoidinden
vites kolunun gerçekten “P” konumunda olup
olmadığını teyit eden bir sinyal alır.
- Gösterge tablosu, bu sinyalle bir uygunluk

kontrolü uygular ve hem vites kutusu kumanda
birimi hem de vites kolu kilit solenoidi sinyali
gelene kadar “P” ibaresini (güvenlik
gerekçesiyle) görüntülemez.
• Parça/sinyal arızasının sonuçları

- CAN veri yolu üzerinden sinyal 1 Geçerli vites kolu konumu
alınamadığında gösterge tablosunda vites kolu 2 Takılan vites
nun konumu veya takılan vites
görüntülenemez.
- Vites kolu kilit solenoidi bağlantısı

kesildiğinde “P” görüntülenmez.
78 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
GEM
• Takma konumu.
- GEM, yolcu bölmesinde torpido gözünün

altında bulunmaktadır.
• İşlevi
- Vites kolu “P” konumunda değilken kontak
anahtarı “1” konumuna çevrildiğinde GEM,
otomatik vites kutusuyla birlikte sürücüyü
uyaran bir uyarı sesi çıkarır. GEM, vites kolu
kilit solenoidinden vites kolunun “P”
konumunda olup olmadığı bilgisini alır.

- Bağlantı kesilirse GEM bir uyarı sesi
vermeyecektir.
Servis Bilgileri 79
Kutulu Araçlar
Geri vites lamba rölesi
• Takma konumu
- Geri vites lamba rölesi merkezi sigorta

kutusunda (CJB) bulunmaktadır.
• İşlevi
- Geri vites lamba rölesi vites kolu “R”
konumuna getirildiğinde TR algılayıcısından
bir sinyal alır ve geri vites lambalarını yakar.

- TR algılayıcısı bağlantısı kesilirse geri vites
lambası yakılmayacaktır.
80 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Sıvı seviyesi denetimi

NOT: Tam işlem sırasının ayrıntıları ve teknik
özellikler geçerli Servis Yayınında bulunabilir.
NOT: Vites kutusunun düzenli çalışması için vites

kutusu sıvı seviyesinin doğru olması hayati öneme
sahiptir.
NOT: Daima belirtilen özelliklere sahip vites
kutusu sıvısını kullanın.
NOT: Vites kutusu sıvısı sıcaklığı sıvı seviyesi
kontrolü sırasında 35ºC ila 45ºC arasında olmalıdır.
NOT: Vites kutusu sıvısı vites kutusunun hizmet
ömrü boyunca kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve
değiştirilmesi gerekmez???
• Aracın düzgün bir zeminde durduğundan ve
vites kolunun “P” konumunda olduğunda emin
olun.
• WDS’yi bağlayın ve vites kutusu sıvı 1 Vites kutusu sıvısı doldurma boynu
sıcaklığını sorgulayın. 2 Sıvı seviyesi kontrol tapası
• Motoru vites kutusu sıvı sıcaklığı 30ºC’ye
ulaşana kadar rölantide çalıştırın.
• Vites kolunu art arda yavaşça tüm konumlara
getirip daha sonra “P” konumuna çekin.
• Sıcaklık 35 ºC’ye ulaştığında sıvı seviyesi
kontrol tapasını açın.
• Delikten vites kutusu sıvısı gelirse, akış durana
kadar bekleyin.
• Vites kutusu sıvısı gelmezse, seviye kontrol
tapası deliğinden sıvı gelene kadar doldurma
boynundan vites kutusu sıvısı ekleyin.
Servis Bilgileri 81
Kutulu Araçlar
TR algılayıcısının ayarlanması

NOT: TR algılayıcısı ayarlama işlemleri vites

kolu “D” konumundayken gerçekleştirilmelidir.
• TR algılayıcısına ulaşabilmek için ilk önce

aküyü ve konsolunu sökmek ve bazı soket
bağlantılarını ayırmak gereklidir. 1 Tespit cıvatası
2 Özel alet
• TR algılayıcısındaki tespit cıvatalarını sökün.
• TR algılayıcısını ayarlamak için özel aleti

kullanın ve ardından cıvataları belirtilen
değerlere sıkın.
82 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Test Soruları
Doğru cevabı işaretleyin veya boşlukları doldurun.
1. Vites Seçme Kipinde TCC hangi viteste devreye sokulabilir?

❏ a. tüm ileri viteslerde
❏ b. 2., 3., 4. ve 5. viteste
❏ c. 3., 4. ve 5. viteste
❏ d. 4. ve 5. viteste
2. Yağ pompası tasarımı

❏ a. kanat hücreli pompadır
❏ b. radyal pistonlu pompadır
❏ c. G-çarklı pompadır
❏ d. hilal biçimli pompadır
3. Gezegen dişli takımlarında:

❏ a. iki basit gezegen dişli takımı ve bir Ravigneaux gezegen dişli takımı bulunmaktadır
❏ b. iki basit gezegen dişli takımı ve bir Simpson gezegen dişli takımı bulunmaktadır
❏ c. üç basit gezegen dişli takımı bulunmaktadır
4. Vites kutusunda:
❏ a. üç kavrama ve dört fren bulunmaktadır
❏ b. dört kavrama ve dört fren bulunmaktadır
❏ c. beş kavrama ve dört fren bulunmaktadır
❏ d. dört kavrama ve beş fren bulunmaktadır
Servis Bilgileri 83
Kutulu Araçlar
Test Soruları
5. 3.viteste, 1. ve 2. gezegen dişli takımlarını herhangi bir göreceli hareket yapmadan dönmesine yol
açan nedir?
❏ a. İki parçanın eş zamanlı olarak tahrik edilmesi.
❏ b. 2./4./5. vites ve geri vites freninin eş zamanlı olarak devreye girmesi.
❏ c. Çıkış tahrik gücünün iki parçadan eş zamanlı olarak alınması.
❏ d. 1. gezegen dişli takımının yapısı nedeniyle.
6. 5.viteste, hız düşürme gezegen dişli takımlarını herhangi bir göreceli hareket yapmadan dönmesine
yol açan nedir?
❏ a. İki parçanın eş zamanlı olarak tahrik edilmesi.
❏ b. 5. vites kavramasının gezegen dişli taşıyıcısı ile çember dişliyi bağlaması.
❏ c. 5. vites kavramasının çember dişliyi hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisine bağlaması.
❏ d. Hız düşürme fren bandının gezegen dişli taşıyıcısı ile çember dişliyi bağlaması.
7. Vites kolu “D” konumunun aksine Vites Seçme Kipinde araç, 1. ve 2. viteste de motor frenini
kullanabilir. Bu ek olarak aşağıda belirtilenlerin devreye girmesi ile sağlanır:
……………………………………………………….
Ve…………………………………………………….
……………………………………………………….
8. Vites kutusu kumanda birimi:

❏ a. bölme duvarının yanında iç kısmın sağ tarafında bulunmaktadır.
❏ b. motor bölmesinde akünün yanında bulunmaktadır.
❏ c. sol A direğinde kapağın altında bulunmaktadır.
❏ d. sağ A direğinde kapağın altında bulunmaktadır.
9. Acil durumda çalışma kipi aracın aşağıdaki koşullarda kullanılmasına olanak tanır:
❏ a. 1. vites ve geri vites.
❏ b. 2. vites ve geri vites.
❏ c. 3. vites ve geri vites.
❏ d. 4. vites ve geri vites.
84 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Test Soruları
10. TFT algılayıcısının arızalanması halinde vites kutusu kumanda birimi otomatik olarak hidrolik acil
durumda çalışma kipime geçer.
❏ a. doğru
❏ b. yanlış
11. TR algılayıcısı:
❏ a. dört katlı bir Hall algılayıcısıdır
❏ b. bir potansiyometredir
❏ c. bir kayar temaslı anahtardır
❏ d. endüktif bir döner konumlu algılayıcıdır
12. Sürücü tarafından Vites Seçme Kipinde seçilen bir vites, vites kutusunda daima devreye girer.
❏ a. doğru
❏ b. yanlış
13. Ana kumanda gövdesi şunları içerir:

❏ a. iki PWM solenoidi ve yedi vites solenoidi
❏ b. üç PWM solenoidi ve altı vites solenoidi
❏ c. dört PWM solenoidi ve beş vites solenoidi
❏ d. beş PWM solenoidi ve dört vites solenoidi
14. SSA, SSB veya SSC vites solenoidlerinden biri arızalanırsa vites kutusu kumanda birimi otomatik
olarak acil durumda çalışma kipine geçer.
❏ a. doğru
❏ b. yanlış
15. Gösterge tablosu CAN veri yolu üzerinde PCM tarafından işlenmiş bir araç hızı sinyali alır.
❏ a. doğru
❏ b. yanlış
Servis Bilgileri 85
Kutulu Araçlar
Test Soruları
16. Aşağıdaki parçalardan hangisi vites kolu “P” konumundayken vites kolu kilit solenoidinden bilgi
almaz?
❏ a. kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi
❏ b. PCM
❏ c. gösterge tablosu
❏ d. GEM
86 Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Amaçlar
• vites kutusu sıvı devresini açıklayabileceksiniz.
Servis Bilgileri 87
2. Ders –Vites Kutusu/ Vites Kutusu Soğutması– 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Soğutma Sistemi
Soğutma devresi
A Dizel motorlu araçlar 3 vites kutusu sıvı soğutucusuna

B 2.5L Duratec motorlu araçlar 4 Aşırma valfi
1 Yoğunlaştırıcı/vites kutusu sıvı soğutucusu – 5 Vites kutusu sıvı soğutucusu (2.5L Duratec
dizel motor motor)
2 vites kutusu sıvı soğutucusundan
88 Servis Bilgileri
Vites Kutusu Soğutma Sistemi
NOT: Vites kutusunda herhangi bir metal talaşı

tespit edilmesi halinde yeni bir vites kutusu
takılmalıdır. Bu durumda yeni bir vites kutusu
soğutucusu da takılmalıdır. Bu, soğutucu sıvı
devresinde bulunabilecek metal talaşlarının yeni
vites kutusunu bozmasını veya aşırma valfinin
çalışması üzerinde ters etki yapmasını önleyecektir.
NOT: Yeni vites kutuları “aşırı doldurulmuştur”.

Bu yeni vites kutusunun vites kutusu sıvısı soğutma
devresini doldurmak için gerekli sıvı miktarını
içerdiği anlamına gelir.
• Dizel motorlu araçlarda vites kutusu sıvı

soğutucusu ve A/C yoğunlaştırıcısı ortak bir
parçada tümleşiktir. Bu durumda alt dörtte
üçlük kısmı vites kutusu sıvı soğutucusu
tarafından alınır.
• 2.5L Duratec motor ayrı bir vites kutusu sıvı

soğutucusu ile donatılmıştır.
• Vites kutusu sıvısının daha hızlı ısınması için

her iki varyantta yağ devresine aktif bir aşırma
valfi eklenmiştir. Bu aşırma valfi termostata
benzer bir şekilde çalışmaktadır ve yaklaşık 74
– 88 ºC sıcaklıkta vites kutusu sıvı soğutucusu
üzerinden akışı başlatır. Bu da vites kutusu
sıvısının hızla çalışma sıcaklığına ulaşmasını
sağlar.
Servis Bilgileri 89
Test Soruları
Doğru cevabı işaretleyin veya boşlukları doldurun.
1. Vites kutusunun vites kutusu sıvısındaki metal talaşı veya birikinti nedeniyle değiştirilmesi
gerektiğinde vites kutusu sıvı soğutucusu da değiştirilmelidir.
❏ a. doğru
❏ b. yanlış
2. Sıvı devresindeki aşırma valfinin amacı nedir?

❏ a. sıvı devresini aşırı ısınmaya karşı korumak için
❏ b. vites kutusu sıvısının çalışma sıcaklığına daha çabuk ulaşmasına yardımcı olmak için
❏ c. vites kutusu sıvı soğutucusu sıkı değilse kaçakları önlemek için
❏ d. vites kutusu sıvı soğutucusunun kirlenmesini önlemek için
90 Servis Bilgileri
Amaçlar
• harici kumandaları açıklayabileceksiniz.
Servis Bilgileri 91
Harici Kumandalar
Vites seçici teli
92 Servis Bilgileri
Harici Kumandalar
1 Koruyucu kapak 4 Ayarlama cihazı

2 Vites seçici teli 5 Vites seçme mil kolu
3 Bilye kafası
Yerleşimi İşlevi
• Tel, vites seçme kolundaki bir bilye kafasına • Vites teli vites seçme kolunun çalıştırılması ile
klipsle tespit edilmiştir. eksenel yönde hareket etmektedir.
• Tel vites kutusu tarafında vites seçme mil • Vites seçme mil kolu, eksenel hareketi vites
kolundaki bir bilye kafasına klipsle tespit seçme milinin dönme hareketine dönüştürür.
edilmiştir.
• Ayarlama cihazı vites seçme telinin vites
• Vites kutusundaki koruyucu bir kapak kutusu ucunda bulunmaktadır.
mekanizmayı kir ve diğer kirleticilere karşı
korur.
Servis Bilgileri 93
Harici Kumandalar
Vites seçici telinin ayarlanması

• İlk önce vites kolunu “D” konumuna getirin.

• Vites kutusu tarafındaki koruyucu kapağı
çıkartın.
• Mandalı açın.
• Vites seçme mil kolunu “D” konumuna getirin.
• Vites seçme kolu telinin gergin olmadığından
emin olun.
• Mandalı kapatın.
• Vitese kolunun konumlarını, araç içerisinde
motor çalışır durumdayken kontrol edin.
• Vites kutusu tarafındaki koruyucu kapağı takın.
1 “P”
2 “R”
3 “N”
4 “D”
94 Servis Bilgileri
Test Soruları
1. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu – 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
1. a
2. c
3. c
4. d
5. a
6. b
7. geri vites freni, hız düşürme fren bandı
8. c
9. d
10. b
11. a
12. b
13. c
14. a
15. a
16. b
2. Ders – Vites Kutusu/Vites Kutusunun Soğutulması – 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
1. a
2. b
Yıldız (*) ile işaretli olanlar hariç olmak üzere kısaltmalar SAE J1930 standartlarına uyumludur.
Servis Bilgileri 95
2002.50 Mondeo
Kısaltmalar listesi
ABS* Kilitlenmeyi Önleyici Fren Sistemi

CKP* Krank Mili Konumu
ECT* Motor Soğutma Sıvısı Sıcaklığı
GEM* Genel Elektronik Modülü
OSS* Çıkış Mili Hızı
PCM* Güç Aktarım Sistemi Kumanda Modülü
TCC* Tork Dönüştürücü Kavraması
TFT* Vites Kutusu Sıvı Sıcaklığı
TR* Vites Kolu Konumu
TSS* Türbin Mili Hızı
96 Servis Bilgileri

Jatco Tur

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Jatco Tur

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Teknik Servis Eğitimi

Yeni Ürün Tanıtımı TN7002133S

Vites Kutusunun Tanımı .......................................................................................................................... 7

Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı.................................................................................................. 24

Çalışma sistemine genel bakış....................................................................................................... 25

Vites kutusu 3. viteste ................................................................................................................... 34

Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi........................................................................................... 49

Genel Bakış ................................................................................................................................... 50

PWM solenoid – 2./4./5. vites freni .............................................................................................. 70

Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi........................................................................................... 80

Test soruları .............................................................................................................................................. 83

Vites Kutusu Soğutma Sistemi ................................................................................................................ 87

Test soruları .............................................................................................................................................. 90

3. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu Harici Kumandaları – 5 Vitesli

Harici Kumandalar .................................................................................................................................. 91

Harici Kumandalar .................................................................................................................................. 93

Test sorularının yanıtları......................................................................................................................... 95

- Elektronik olarak kumanda edilen, hidrolik

Ayrı ayrı viteslerde vites kutusu oranları:

• Vites kutusu kumandası

Vites kutusu kesit görünümü

1 3. - 5. vites kavraması 12 Tork dönüştürücüsü

TCC’li tork dönüştürücüsü

NOT: Motor varyantına bağlı olarak üç farklı tork

olduğunda 2. viteste devreye sokulabilir. 2 Türbin

• Vites kutusu sıvısını karterden emer, yağ

• Yağ pompası, tork dönüştürücüsü mahfazası

1. ve 2. gezegen dişli takımı

1 Güneş dişli (1. grup) 5 Güneş dişli (2. takım)

• ve 2. gezegen dişli takımları vites kutusu giriş

• Bunlar iki adet basit tipte gezegen dişli

• Çeşitli kavrama ve frenlerin çalıştırılması ile,

• Tahrik gücü, çember dişli (1. Takım) ve

Hız düşürme gezegen dişli takımı

1 Güneş dişli 5 Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik

• Hız düşürme gezegen dişli takımı basit bir

• Hız düşürme dişli takımının çember dişlisi 1. ve

• Tahrik gücü daima, gezegen dişli taşıyıcısı

1 3. - 5. vites kavraması 6 1. vites tek yönlü kavraması

• Vites kutusu dört kavrama ve beş frenle

• Kavramalar çok plakalı kavramalar olarak

• Frenler iki adet çok plakalı frenden (2./4./5./

• Tork, kavramalar üzerinden gezegen dişli

• Gezegen dişli takımlarındaki diğer dişliler

• Bu kombinasyonlar ayrı ayrı vitesler için farklı

1 Ara mil 3 Diferansiyel komplesi

• Hız düşürme dişli takımı gezegen dişli

Ana kumanda gövdesi

1 Solenoid valfler 2 Elle vites konumu seçme kolu

• Buna ek olarak, ana kumanda gövdesindeki elle

1 Vites kutusu tanımı 2 Üretici numarası

Çalışma sistemine genel bakış

Parça Bağlandığı parçalar P R N 1 2 3 4 5

* Sadece Vites Seçme Kipinde

Vites kutusu 1. viteste

1. ve 2. gezegen dişli takımı: Hız düşürme gezegen dişli takımı:

Birinci viteste güç aktarım yolu

1 Çark 10 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen

Vites kutusu 2. viteste

1. ve 2. gezegen dişli takımı:

• Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1)

Hız düşürme gezegen dişli takımı:

İkinci viteste güç aktarım yolu