Professional Documents
Culture Documents
k26mk Czornik Inni Z
k26mk Czornik Inni Z
STRESZCZENIE. W referacie przedstawiono zasoby operatywne kopalñ JSW SA (wg operatów ewi-
dencyjnych na dzieñ 31.12.2011 roku) wraz z ogóln¹ charakterystyk¹ geologiczn¹ z³o¿a.
W dalszej czêœci referatu omówiono równie¿ produkcjê kopalñ w I pó³roczu 2012 roku.
Przedstawiono tak¿e sytuacjê organizacyjn¹ po utworzeniu w dniu 01.01.2011, Kopalni
Zespolonej Borynia-Zofiówka oraz zaplanowane od stycznia 2013 roku, przy³¹czenie do
Kopalni Zespolonej Borynia-Zofiówka kopalni Jas-Mos. Dokonano analizy wp³ywu eksplo-
atacji poszczególnych warstw pok³adowych na strukturê jakoœciow¹ wêgla handlowego Ko-
palni Zespolonej. W koñcowej czêœci referatu przedstawiono prognozê jakoœci wêgla kok-
sowego typu 34 i 35 w perspektywie do koñca 2013 oraz omówiono plany rozwojowe, w tym
strategiczne zamierzenia inwestycyjne JSW SA.
Wprowadzenie
23
celów energetycznych. W sk³ad Grupy JSW wchodzi równie¿ Koksownia PrzyjaŸñ, Kom-
binat Koksochemiczny Zabrze oraz Wa³brzyskie Zak³ady Koksownicze Victoria. Ponadto
docelowo, w nale¿¹cej do Grupy spó³ce Polski Koks ma nast¹piæ centralizacja sprzeda¿y,
marketingu i logistyki wszystkich produktów Grupy.
W 2011 r. w kopalniach JSW wydobyto 12,6 mln ton wêgla, w tym 8,8 mln ton
koksowego oraz 3,8 mln ton wêgla do celów energetycznych. W 2011 roku w koksowniach
GK wyprodukowano 4,2 mln ton koksu, w tym 2,7 mln ton koksu metalurgicznego oraz
1,6 mln ton koksu odlewniczego, przemys³owego i opa³owego.
Obszar wydobywczy JSW po³o¿ony jest w Górnoœl¹skim Zag³êbiu Wêglowym. Ko-
palnie Spó³ki posiadaj¹ oko³o 552 mln ton (wg klasyfikacji JORC) zasobów operatywnych
wêgla. Grupa zamierza zwiêkszyæ bazê zasobow¹ do 844 mln t. Powinno to umo¿liwiæ
JSW utrzymanie mocnej pozycji na miêdzynarodowych rynkach wêgla przez okres nas-
têpnych 60 lat.
Strategia JSW zak³ada zagospodarowanie nowych pok³adów wêgla zalegaj¹cych na
wiêkszych g³êbokoœciach w istniej¹cych kopalniach (ekspansja pionowa), udostêpnienie
z³ó¿ na obszarach s¹siaduj¹cych z aktualnie prowadzon¹ dzia³alnoœci¹ wydobywcz¹ (eks-
pansja pozioma) oraz poszukiwanie nowych z³ó¿. Grupa zamierza w dalszym ci¹gu umac-
niaæ swoj¹ pozycjê niezale¿nego dostawcy koksu na rynek UE i rynek globalny i zwiêkszaæ
zdolnoœci produkcyjne swoich koksowni oraz zwiêkszyæ wykorzystanie produktów ubocz-
nych wydobycia wêgla. JSW prowadzi tak¿e dzia³ania w celu poprawy efektywnoœci
funkcjonowania Grupy i zwiêkszenia bezpieczeñstwa.
JSW dzia³a przede wszystkim na europejskim rynku wêgla koksowego oraz koksu.
Polska jest jedynym znacz¹cym producentem koksu w Europie oraz – obok Czech –
jedynym eksporterem wêgla koksowego na kontynencie. Produkty Grupy znajduj¹ klientów
w Polsce, ale równie¿ Niemczech, Austrii, Czechach, na S³owacji, w Rumunii i na Wêg-
rzech. Wœród najwiêkszych zewnêtrznych odbiorców wêgla koksowego oferowanego przez
Grupê s¹ ArcelorMittal Poland, U.S. Steel Kosice, Wêglokoks, Voestalpine Stahl, Kok-
sownia Czêstochowa Nowa i Moravia Steel a tak¿e KK Zabrze i WZK Victoria. Poza
odbiorcami zewnêtrznymi, najwiêksza czeœæ sprzedanego przez Grupê wêgla jest dostar-
czana do koksowni Grupy na potrzeby dzia³alnoœci koksowniczej.
24
Rys. 1. Zasoby operatywne [mln ton] wed³ug klasyfikacji JORC (Wardell Armstrong)
Fig. 2. Dynamics of changes of occupational health and safety investment [mln PLN] in the period
from 2009 to 2012
25
standardów bhp. G³ówne dzia³ania podejmowane w celu zapewnienia wysokiego poziomu
bezpieczeñstwa pracy (rys. 2) s¹ ukierunkowane na:
G zapewnienie w³aœciwego poziomu ochrony przed zagro¿eniami naturalnymi,
G zapewnienie w³aœciwego poziomu technicznego kopalñ,
G ograniczanie wp³ywu czynnika ludzkiego na wypadkowoœæ w pracy.
Strategia JSW zak³ada tak¿e zagospodarowanie nowych pok³adów wêgla zalegaj¹cych
na wiêkszych g³êbokoœciach w istniej¹cych kopalniach (ekspansja pionowa), udostêpnienie
z³ó¿ na obszarach s¹siaduj¹cych z aktualnie prowadzon¹ dzia³alnoœci¹ wydobywcz¹ (eks-
pansja pozioma), co zosta³o przedstawione na rysunku 3.
Aby zapewniæ funkcjonowanie zak³adu do 2051 roku, nale¿y udostêpniæ wêgiel w no-
wych, g³êbszych rejonach. W ramach koncesji, przy aktualnej wielkoœci produkcji kopalnia
wyczerpie swoje obecne zasoby w roku 2021. Udostêpnienie nowego rejonu ¯ory/War-
szowice umo¿liwi wyd³u¿enie produkcji do 2051 roku. Ruch „Borynia” wydobywa równie¿
resztki zasobów w pok³adach wy¿ej zalegaj¹cych. Na wiêkszych g³êbokoœciach istniej¹
mo¿liwoœci eksploatacji œcian przy stosunkowo, wiêkszych wybiegach. Aby kopalnia mog³a
kontynuowaæ dzia³alnoœæ po roku 2020, konieczne jest udostêpnienie nowych rejonów.
Przewiduje siê, ¿e pierwsze œciany w tych rejonach pojawi¹ siê w roku 2019.
Z³o¿e KWK Borynia-Zofiówka Ruch Borynia to z³o¿e wielopok³adowe z du¿¹ iloœci¹
zaburzeñ geologicznych, zaliczone do III grupy zmiennoœci. Przez z³o¿e przebiega oœ
antykliny „Jastrzêbia”, dziel¹c je na czêœæ wschodni¹ (nachylenia warstw 5-15) i zachodni¹
(nachylenia warstw 0–35°). W obrêbie z³o¿a „Borynia” do g³êbokoœci 1004 m (g³êbokoœæ
udokumentowania z³o¿a) planowane jest prowadzenie eksploatacji w nastêpuj¹cych po-
k³adach: 358/2, 359/1³g+³d, 360/1³g+³d, 403/1³g+³d, 403/2, 404/1 ³g, 404/1 ³g+³d, 404/2
³g+³d, 404/2 ³d, 405/1 ³g, 405/1³d, 406/2-3, 406/3, 407/1-2, 409/1-2, 415/1-2, 415/3, 415/3-4,
415/4, 417/1 i 502/1. Wœród udokumentowanych zasobów operatywnych zdecydowanie
dominuj¹ wêgle ortokoksowe (typu 35), stanowi¹ce oko³o 94% zasobów. Udzia³ wêgli typu
35.2A i 35.2B wzrasta wraz z g³êbokoœci¹, od 59% udokumentowanych zasobów na
poziomie 838, poprzez 80,9% na poziomie 950, do 91,6% w piêtrze poni¿ej poziomu 950.
26
wzbogacenie oko³o 17 000 Mg produkcji netto dziennie, z czego w przybli¿eniu 7400 Mg
bêdzie pochodziæ z Ruchu „Zofiówka”, 5400 Mg z KWK „Jas-Mos” oraz 2600 Mg z Ruchu
„Borynia” (pozosta³y wêgiel z Ruchu „Borynia” bêdzie przesy³any do zmodernizowanego
zak³adu na terenie tej kopalni). Obecnie, zgodnie z istniej¹c¹ koncesj¹, kopalnia mo¿e
funkcjonowaæ do roku 2042, ale udostêpnienie obszarów „Bzie-Dêbina 1 Zachód” umo¿liwi
wyd³u¿enie tego okresu do roku 2051.
Z³o¿e KWK Borynia-Zofiówka Ruch Zofiówka posiada charakter z³o¿a pok³adowego,
pok³ady wêgla zapadaj¹ w kierunku wschodnim. Z³o¿e zaliczone jest do II grupy z³ó¿
z uwagi na wystêpuj¹ce tu silne zaburzenia tektoniczne oraz zmiennoœæ mi¹¿szoœci i jakoœci
kopaliny. Z³o¿e pociête jest du¿¹ iloœci¹ uskoków o zrzutach od kilkunastu do 60 m co
stanowi du¿e utrudnienie przy prowadzeniu robót eksploatacyjnych. Z³o¿e wêgla kamien-
nego „Bzie-Dêbina 2-Zachód” graniczy bezpoœrednio od po³udnia ze z³o¿em „Zofiówka”.
Generalnie na przewa¿aj¹cej czêœci omawianego obszaru utwory karbonu zapadaj¹ na NE
pod k¹tem kilku do kilkunastu stopni. W pó³nocnej czêœci obszaru z³o¿a przebiega strefa
uskoku Bzie-Czechowice. Strefa ta, o szerokoœci oko³o 100 m, sk³ada siê uskoków schod-
kowych, normalnozrzutowych, o sumarycznym zrzucie w kierunku po³udniowym oko³o
800 m. W obszarze tym mi¹¿szoœæ pok³adów udokumentowanych wynosi od 0,6 do 16,8 m.
Typ wêgla 34.1, 34.2, 35.1, 35.2A, 35.2B, 36, 37.2, zawartoœæ siarki œr. 0,62%.
27
1.5. Kopalnia Zespolona Borynia-Zofiówka-Jas-Mos
Rys. 4. Udzia³ wêgli [tys. ton] kopalñ Borynia, Jas-Mos i Zofiówka w produkcji Kopalni Zespolonej
Fig. 4. The share of Borynia, Jas-Mos and Zofiówka mines’ coal [TT] in the production of Integrated Mine
28
mentowania) i stref¹ uskoku Bzie-Czechowice na po³udniu. Prowadzona dzia³alnoœæ gór-
nicza w obrêbie z³o¿a kopalni „Pniówek” dotyczyæ bêdzie pok³adów zlokalizowanych
w warstwach orzeskich (grupa 300) oraz rudzkich (grupa 400).
KWK „Budryk” jest w dalszym ci¹gu m³od¹ kopalni¹ i ma du¿e mo¿liwoœci rozwoju
w ramach swojej pierwotnej koncesji górniczej. Obecnie udostêpniany jest poziom 1290.
Z³o¿e wêgla kamiennego „Budryk” po³o¿one jest w œrodkowej czêœci Górnoœl¹skiego
Zag³êbia Wêglowego, na pó³nocno-zachodnim skrzydle niecki g³ównej. W budowie geolo-
gicznej z³o¿a bior¹ udzia³ utwory czwartorzêdu, trzeciorzêdu, triasu i karbonu górnego.
Z³o¿e pociête jest uskokami, których kierunki przebiegu zbli¿one s¹ do po³udnikowego
i równole¿nikowego. W œrodkowej czêœci z³o¿a obserwujemy niewielkie zafa³dowania
i silne zuskokowanie. K¹t upadu w z³o¿u waha siê w granicach 5–12°. Do najwiêkszych
uskoków wystêpuj¹cych w z³o¿u zaliczyæ nale¿y:
G uskok Dêbieñski, o amplitudzie zrzutu oko³o 30 m,
G strefa uskokowa „Barbara” - jest to szeroka strefa uskoków o sumarycznej amplitudzie
zrzutu rosn¹cej w kierunku wschodnim od 30 do 60 m,
G uskok o zrzucie oko³o 40 m w kierunku po³udniowym.
Eksploatacja planowana jest w pok³adach grupy 300 (warstwy orzeskie) i grupy 400
(warstwy rudzkie).
KWK „Krupiñski” rozpoczê³a udostêpnienie dwóch nowych partii „E” oraz „Zgoñ”.
Udostêpnienie nowych obszarów zmieni proporcje pomiêdzy wêglem koksuj¹cym a wêglem
do celów energetycznych, produkowanym równie¿ obecnie przez kopalniê. Uzyskanie
w przysz³oœci równych udzia³ów pomiêdzy wêglem koksuj¹cym a energetycznym pozwoli
na zwiêkszenie ³¹cznego dochodu w przeliczeniu na Mg wêgla handlowego.
Z³o¿e po³o¿one jest na po³udniowym sk³onie niecki g³ównej GZW. W tej czêœci zag³êbia
warstwy maj¹ rozci¹g³oœæ wschód-zachód i nachylenie na pó³noc pod k¹tem od 10° do 40°.
Nachylenie to jednak zmienia siê wraz z g³êbokoœci¹ a zalegania warstw jest inne w ró¿nych
czêœciach z³o¿a. W po³udniowej czêœci z³o¿a na poziomie 420 m wynosi 15–30° i maleje
wraz z g³êbokoœci¹ do 10–15° na poziomach 620 m i 820 m. Natomiast w czêœci zachodniej
nachylenie warstw jest wiêksze, rzêdu 15–35°. Omawian¹ czêœæ niecki przecinaj¹ liczne
uskoki o charakterze regionalnym jak:
G uskok warszowicki na po³udniu z³o¿a o zrzucie h = 140 m,
G uskok Kryry o zrzucie oko³o 40 m,
G uskok Jawiszowicki, o zrzucie 650 m.
Obecnie, do eksploatacji przewiduje siê pok³ady grupy 300.
29
2. Prognoza produkcji JSW S.A. w latach 2013–2030
Rozpoznanie jakoœci wêgli Spó³ki prowadzone jest poprzez pobieranie prób bruzdowych
w wyrobiskach korytarzowych i œcianowych oraz badanie rdzeni z odwiertów do³owych.
Udzia³ typów wêgli w zasobach operatywnych wêgla Spó³ki wed³ug stanu ewidencyjnego na
dzieñ 31.12.2011 (wg operatów ewidencyjnych kopalñ) przedstawia siê nastêpuj¹co (rys. 5).
Zgodnie z opracowywan¹ obecnie Strategi¹ JSW SA na lata 2013–2020 z perspektyw¹
do 2030 roku, planuje siê zwiêkszanie poziomu produkcji wêgla, od 13,5 mln ton w 2013
roku do 14,1 mln ton w 2017, kiedy to osi¹gniêty zostanie za³o¿ony poziom wielkoœci
produkcji, gwarantuj¹cy optymalizacjê procesu produkcji wêgla koksowego (rys. 6).
30
Dotychczasowy poziom jakoœci wêgla ortokoksowego Spó³ki powinien, w 2013 roku,
zostaæ dotrzymany (tab. 1). Nastêpowaæ bêdzie równoczeœnie systematyczna poprawa wêgla
jakoœci gazowo-koksowego w kopalniach Krupiñski i szczególnie w kopalni Budryk, która
od roku 2014 przewiduje wydzielenie z produkcji wêgla ortokoksowego typu 35 zale-
gaj¹cego na poziomach poni¿ej 1000 m.
œrednia 79 75 73 77 83 78
RI
min–max 72–84 65–85 68–80 68–86 76–87 71–85
œrednia 71 88 22 46 148 58
b [%]
min–max 40–119 55–120 7–36 22–70 105–186 27–130
œrednia 30 48 43 42 28 31
CRI [%]
min–max 27–35 41–55 42–47 38–50 27–29 27–34
œrednia 62 47 49 39 61 59
CSR [%]
min–max 54–64 43–53 42–51 35–46 57–64 55–61
31
Podsumowanie
Abstract