‫ــــــــ اـــــ

ء‬ ‫ا
و ‪ .‬س‪.‬ب‪ .‬ع ‪ .‬ت‬

‫
‪.‬‬
‫ـــــــ اـــــرس‬

‫‪ (I‬ا
س  ا ء ا ‪V 3‬‬

‫


‬
‫‪ (c‬ﺕن ‪ u‬و ‪ v‬و ‪# w‬ا"! إذا و  إذا آ
 إﺡ‪,‬اه
ﺕ‪!P, 0‬‬
‫ا‪R‬ﺥ‪$‬ى ‪. w = α u + βv : C3‬‬
‫
‬ ‫
‬ ‫
‬ ‫


‬
‫‪ u  (1‬و ‪ v‬و ‪
3 w‬ت  ‪ V 3‬و ‪ A‬و ‪ B‬و ‪ C‬و ‪D‬‬
‫‪ (d‬إذا آ
 ‪ u‬و ‪ v‬و ‪# $% w‬ا"! و ‪; α u + βv + γ w = 0‬ن‬
‫
‬ ‫
‬ ‫

‬ ‫


‬
‫‪ AB = u  4‬و ‪ AC = v‬و ‪. AD = w‬‬
‫





‬
‫‪. α = β =γ =0‬‬ ‫


‬
‫ل إن ا
ت ‪ u‬و ‪ v‬و ‪# w‬ا"! إذا و  إذا آ
 ا ‪A‬‬
‫‪ (II‬ا&‪%‬ـــــــــ‪  $‬اــــــــ ء‬ ‫


‬
‫و ‪ B‬و ‪ C‬و ‪# D‬ا"! ‪.‬‬
‫ل إن ا
ت ‪ u‬و ‪ v‬و ‪# $% w‬ا"! إذا و  إذا آ
 ا ‪A‬‬
‫


‬
‫‪ 7
)? 7# (1‬ا‪
56‬ء آ& ر
*‪ (O , i , j , k ) 7‬ﺡ ‪ !/ O‬‬
‫


‬ ‫و ‪ B‬و ‪ C‬و ‪#$% D‬ا"! ‪.‬‬
‫ا‪
56‬ء و ‪ i‬و ‪ j‬و ‪
3 k‬ت ‪# $%‬ا"! ی?‪ 7‬أﺱ
س ‪.‬‬ ‫


‬
‫


‬ ‫‪ i  (2‬و ‪ j‬و ‪
3 k‬ت ‪# $%‬ا"!  ‪. V 3‬‬
‫‪ 7
)? R (O , i , j , k )  (2‬ا‪
56‬ء ‪.‬‬
‫
‬ ‫∗( آ& !  ‪ V 3‬ﺕ‪$/ 0‬ی! وﺡ‪,‬ة *)( '&‬
‫‪  M !/ & (a‬ا‪
56‬ء ا! ‪ OM‬ﺕ‪$/ 0‬ی! وﺡ‪,‬ة *)( '&‬
‫‪u =xi + y j +z k‬‬
‫
‬ ‫
‬ ‫
‬ ‫
‬
‫‪ . OM = x i + y j + z k‬ا‪)3‬ث ) ‪ ( x , y , z‬ی‪)3 (#‬ث‬
‫
‬ ‫
‬ ‫
‬ ‫
‬
‫∗( ل إن ا‪)3‬ث ) ‪ B = (i , j , k‬أﺱ
س ‪ 7‬ا‪
56‬ء ‪. V 3‬‬
‫


‬
‫‪x‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫إﺡ‪,‬اﺙ
ت ا‪ !>#
 M !/‬ا?)‪ R S‬و‪ M ( x , y , z ) 0‬أو‬ ‫∗( إذا آ
 ‪; u = x i + y j + z k‬ن ا‪)3‬ث ) ‪ ( x , y , z‬ی‪(#‬‬
‫‪y‬‬
‫
‬ ‫
‬ ‫
‬ ‫
‬
‫‪M ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪z‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪)3‬ث إﺡ‪,‬اﺙ
ت ا! ‪= !>#
 u‬ﺱ
س ) ‪ B = (i , j , k‬و‪0‬‬
‫


‬ ‫
‬
‫‪M (x , y , z ) ⇔ OM = x i + y j + z k‬‬
‫
‬ ‫
‬ ‫
‬ ‫
‬
‫‪#‬ﺡ!‬
‫‪x ‬‬ ‫
‬
‫‪ $>? (b‬ا‪ A (x , y , z ) /‬و )' ‪B (x ', y ', z‬‬ ‫) ‪ u :( x , y , z‬أو ‪. u  y ‬‬
‫
‬
‫‪ ‬‬
‫‪z ‬‬
‫∗( ‪,‬ی
) ‪AB (x '− x , y '− y , z '− z‬‬
‫
‬
‫‪ ‬‬

‫∗( إذا آ
ن ‪ TU I‬ا‪; [ AB ] !?/‬ن‬ ‫‪B = (i , j , k )  (3‬‬
‫


‬
‫أﺱ
س ‪ 7‬ا‪
56‬ء ‪. V 3‬‬
‫
‬ ‫
‬
‫' ‪x +x ' y + y ' z +z‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ $>? (a‬ا ) ‪ u : (x , y , z‬و )' ‪v : (x ', y ', z‬‬
‫(‪I‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫)‬
‫) ‪α u : (α x , α y , α z‬‬
‫
‬
‫‪,‬ی
)' ‪ u + v : (x + x ', y + y ', z + z‬و‬
‫

‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ (III‬ا&)('ـــــــــ‪ $‬ـــــــ اــــــــ ء‬
‫
‬ ‫
‬
‫‪.‬‬ ‫‪ $>? (b‬ا ) ‪ u : (x , y , z‬و )' ‪v : (x ', y ', z‬‬
‫‪,% (1‬ی*‬
‫

‬
‫
‬ ‫
‬ ‫ أﺝ& دراﺱ! اﺱ
! ا ‪ u‬و ‪ v‬م ‪
#‬ب ا‪,‬دات ا‪C3‬ﺙ!‬
‫

‬
‫ ‪ !/ A‬و ‪ . ! u‬ا‪ S#‬ا
ر  ‪ A‬واﺝ‪ M‬ـ ‪ u‬ه‬ ‫ا‪$F#‬ﺝ!  ﺝ‪,‬ول إﺡ‪,‬اﺙ
ت ‪ u‬و ‪ v‬وه‪: 7‬‬
‫
‬
‫ا*! ا‪
 L$ 7‬ب ) ‪ D ( A , u‬وا?‪ ! $‬ب‬ ‫'‪y y' x x' x x‬‬
‫‪.‬‬ ‫و‬ ‫و‬
‫{‬
‫‪(D ) D (A , u ) = M ∈ E / AM = α u‬‬ ‫}‬
‫
‬ ‫
‬ ‫
‬ ‫
‬
‫‪u‬‬ ‫'‪z z‬‬ ‫'‪z z' y y‬‬
‫

‬
‫‪A‬‬ ‫∗( إذا آ
 ه‪ IJ‬ا‪,‬دات ا‪C3‬ﺙ! ?‪; !,‬ن ‪ u‬و ‪. # v‬‬
‫) ‪M ∈ D (A ,u‬‬ ‫‪#‬ﺡ! ‪ AM‬و ‪⇔ # u‬‬
‫
‬ ‫

‬ ‫

‬
‫∗( إذا آ
 إﺡ‪,‬ى ه‪ IJ‬ا‪,‬دات ‪; !,? $%‬ن ‪ u‬و ‪. #$% v‬‬
‫‪ /0& (2‬ﺏ را‪,‬ي &)(‪$‬‬
‫
‬ ‫
‬
‫‪ $>? (c‬ا
ت ) ‪ u : ( x , y , z‬و )' ‪ v : ( x ', y ', z‬و‬
‫ﺕ‪
 &3‬را‪$‬ي )‪ ( D ) S#‬ا
ر  ) ‪ A ( x 0 , y 0 , z 0‬واﺝ‪M‬‬ ‫
‬
‫)" ‪. w : ( x ", y ", z‬‬
‫‪ x = x 0 + at‬‬ ‫


‬
‫‪‬‬ ‫∗( ‪, 7#‬دت ا
ت ‪ u‬و ‪ v‬و ‪ w‬ا?‪,‬د ا‪J‬ي ‪L$
 M L$‬‬
‫
! ) ‪ u (a , b , c‬ه ‪(D ) :  y = y 0 + bt (t ∈ IR ) :‬‬
‫
‬
‫


‬
‫‪ z = z + ct‬‬ ‫) ‪ det(u ,v ,w‬وا?‪$‬ف 
ی)‪: 7‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0‬‬
‫"‪x x' x‬‬
‫‪ % (3‬د ن دی‪ 2‬ر ن &)(‪. $‬‬
‫" ‪det(u ,v ,w ) = y y ' y‬‬
‫


‬
‫
‬
‫ ) ‪ (D‬ا‪ S#‬ا
ر  ) ‪ A (x 0 , y 0 , z 0‬واﺝ‪ M‬ب ) ‪u (a , b , c‬‬
‫"‪z z' z‬‬
‫∗( إذا آ
 ا‪,*R‬اد ‪ a‬و ‪ b‬و ‪; !,? $% c‬ن ?
د
) ‪ ( D‬ه
‪:‬‬
‫‪x −x0 y − y0 z −z0‬‬ ‫"‪y' y‬‬ ‫"‪x' x‬‬ ‫"‪x' x‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫‪=x‬‬ ‫‪−y‬‬ ‫‪+z‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪c‬‬ ‫"‪z' z‬‬ ‫"‪z' z‬‬ ‫"‪y' y‬‬
‫∗( إذا آ
ن *‪,‬د واﺡ‪,? ,‬م و*‪,‬دی ‪ b = 0 ، a ≠ 0 C3. ,? $%‬و‬
‫∗( ﺕن ‪ u‬و ‪ v‬و ‪# w‬ا"! إذا و  إذا آ
ن ‪det(u ,v ,w ) = 0‬‬
‫


‬ ‫


‬

‫‪ x −x0 z −z0‬‬

‫‪‬‬ ‫=‬ ‫‪#‬ﺡ!

‬
‫‪ a‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪; c ≠ 0‬ن ?
د
) ‪ ( D‬ه
‪:‬‬ ‫‪ (a‬ﺕن ‪ u‬و ‪ # v‬إذا و  إذا آ
ن ‪ v = α u‬أو ‪u = αv‬‬
‫
‬ ‫

‬ ‫
‬
‫‪ y − y 0 = 0‬‬
‫‪ (b‬إذا آ
 ‪ u‬و ‪ # $% v‬و ‪; α u + βv = 0‬ن ‪α = β = 0‬‬
‫
‬ ‫

‬ ‫

‬
 ‫‪M (x , y , z ) ∈ (P ) ⇔ det(AM ,u ,v ) = 0‬‬ ‫∗( إذا آ
ن *‪,‬دی ?‪ ,‬و*‪,‬د واﺡ‪b = 0 ، a = 0 C3. ,? $% ,‬‬
‫


‬

‫‪x −x0‬‬ ‫'‪a a‬‬ ‫‪x − x 0 = 0‬‬

‫‪‬‬ ‫و ‪; c ≠ 0‬ن ?
د
) ‪ ( D‬ه
‪:‬‬
‫‪⇔ y − y0 b b ' = 0‬‬ ‫‪y − y0 =0‬‬
‫' ‪z −z0 c c‬‬ ‫‪ (4‬ا
وﺽ ع ا‪. 4&()& ')5‬‬
‫م 
‪ $d‬و‪
? ()* &U‬د! *)( '& ‪Ax + By + Cz + D = 0‬‬ ‫‪#‬ﺡ!  أﺝ& دراﺱ! ا‪R‬وﺽ
ع ا‪ # !>#‬ی‪ ##‬اﺱ?
ل ﺕ‪)3‬‬
‫
را‪$‬ی ‪.‬‬
‫ﺡ )‪. ( A , B ,C ) ≠ (0, 0, 0‬‬ ‫?>‪ $‬ا‪#‬‬
‫‪8) 9: ( (4‬ی‪. 4‬‬ ‫' ‪ x = x 1 + a 't‬‬ ‫‪ x = x 0 + at‬‬
‫‪C‬ﺡ`!  أﺝ& دراﺱ! ﺕ
[‪# Z‬ی ی‪ ##‬اﺱ?
ل ?‪ ,‬دی
رﺕ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪(P ) : ax + by + cz + d = 0‬‬ ‫‪ (∆) :  y = y 0 + bt‬و ' ‪(∆ ') :  y = y 1 + b 't‬‬
‫?>‪ $‬ا‪#‬ی ‪:‬‬ ‫' ‪ z = z + c 't‬‬ ‫‪ z = z + ct‬‬
‫‪(Q ) : a ' x + b ' y + c ' z + d ' = 0‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪,‬ی
)∆( 
ر  ) ‪ A (x 0 , y 0 , z 0‬وﺝ‪ M‬ب ) ‪u (a, b , c‬‬
‫
‬
‫ أﺝ& دراﺱ! ﺕ
[‪ ( P ) Z‬و ) ‪ (Q‬م ‪
#‬ب ا‪,‬دات‬
‫و )' ∆( 
ر  ) ‪ B (x 1 , y 1 , z 1‬وﺝ‪ M‬ب )' ‪u (a ', b ', c‬‬
‫
‬
‫‪b c‬‬ ‫‪a c‬‬ ‫‪a b‬‬
‫و‬ ‫و‬
‫' ‪b ' c ' a' c ' a' b‬‬ ‫ أﺝ& دراﺱ! ﺕ
[‪ (∆) Z‬و )' ∆(  ‪,‬راﺱ! اﺱ
! ‪ u‬و ‪v‬‬
‫

‬

‫‪ (a‬إذا آ
 ه‪ IJ‬ا‪,‬دات ا‪C3‬ﺙ! ?‪; !,‬ن ) ‪. ( P ) //(Q‬‬
‫‪ (a‬إذا آ
 ‪ u‬و ‪; # v‬ن )' ∆ (‪ . ( ∆ ) //‬و?‪ ! $‬ه& ) ∆ ( و‬
‫

‬
‫‪ (b‬إذا آ
 إﺡ‪,‬ى ه‪ IJ‬ا‪,‬دات ‪; !,? $%‬ن ) ‪ ( P‬و ) ‪ (Q‬ی
[?
ن‬
‫)' ∆ ( ‪
>/‬ن أم ازی
ن \‪ ^ .
?/‬ه& )' ∆ ( ∈ ‪ A‬؟‬
‫و ^ ا‪ ( D ) S#‬ا‪J‬ي ?
د
‪ I‬ا‪,‬ی
رﺕ
ن ه
‪:‬‬
‫∗( إذا آ
ن )' ∆ ( ∈ ‪; A‬ن )' ∆ ( = ) ∆ ( ‪.‬‬
‫‪ax + by + cz + d = 0‬‬ ‫∗( إذا آ
ن )' ∆ ( ∉ ‪; A‬ن ) ∆ ( و )' ∆ ( ازی
ن \‪.
?/‬‬
‫‪(D ) : ‬‬
‫‪a ' x + b ' y + c ' z + d ' = 0‬‬ ‫‪ (b‬إذا آ
 ‪ u‬و ‪; # $% v‬ن ) ∆ ( و )' ∆ ( ‪
?/‬ن أو ‪$%‬‬
‫

‬
‫‪8) 9: ( (5‬ى و)(‪. $‬‬ ‫‪#‬ا" ‪ ،‬و?‪ ! $‬أي ﺡ
! ‪,‬ی
م & ا`! ‪:‬‬
‫‪#‬ﺡ!  أﺝ& دراﺱ! ﺕ
[‪# Z‬ى و‪ S#‬ی‪ ##‬اﺱ?
ل ?
د!‬ ‫' ‪ x 0 + at = x 1 + a 't‬‬
‫دی
رﺕ! 
‪#) !>#‬ى وﺕ‪
 &3‬را‪$‬ي 
‪. S#) !>#‬‬ ‫‪‬‬
‫?>‪ $‬ا‪#‬ى ‪ ( P ): α x + β y + γ z + δ = 0‬وا‪S#‬‬ ‫' ‪ & (S )  y 0 + bt = y 1 + b ' t‬ا`! ا!  ?
د وا^‬
‫' ‪ z + ct = z + c 't‬‬
‫‪ x = x 0 + at‬‬ ‫‪ 0‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 7‬ا‪. !3
3‬‬
‫‪(∆) :  y = y 0 + bt‬‬
‫‪ (i‬إذا آ
ن )`! ) ‪ (S‬ﺡ‪; C‬ن )∆ ( و )' ∆ ( 
[?
ن و)‪U‬ل *)(‬
‫‪ z = z + ct‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ 7‬ﺕ‪ ( ∆ ) &3‬أو ' ‪ 7 t‬ﺕ‪. ( ∆ ') &3‬‬ ‫إﺡ‪,‬اﺙ
ت ‪ !/‬ا
[‪? Z‬ض ‪t‬‬
‫ أﺝ& دراﺱ! ﺕ
[‪ ( P ) Z‬و ) ∆ ( م & ا`! ‪:‬‬ ‫‪ (ii‬إذا آ
 ا`! ) ‪ P (S‬ﺕ>& ﺡ‪; C‬ن ) ∆ ( و )' ∆ ( ‪# $%‬ا"‪.‬‬

‫)‪ x = x 0 + at (1‬‬ ‫‪ (IV‬ا&)ـــــــــ‪8‬ى ــــــ اــــــــــ ء‬

‫)‪ y = y + bt (2‬‬ ‫‪,% (1‬ی*‬
‫‪‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪‬‬
‫
‬ ‫

‬
‫)‪ z = z 0 + ct (3‬‬
‫ ‪ !/ A‬و ‪ u‬و ‪ .  v‬ا‪#‬ى ا
ر  ‪ A‬واﺝ‪ M‬ـ ‪u‬‬
‫

‬ ‫
‬
‫)‪α x + β y + γ z + δ = 0 (4‬‬ ‫و ‪ v‬ه ا*! ا‪
 L$ 7‬ب ) ‪ P ( A , u ,v‬وا?‪ ! $‬ب‬

‫{‬
‫‪P (A , u ,v ) = M ∈ E / AM = α u + βv‬‬ ‫}‬
‫

‬ ‫
‬ ‫
‬ ‫
‬
‫و
ذا ?ض ‪ x‬و ‪ y‬و ‪
? ()* &U (4) 7 z‬د!  ا‪,‬رﺝ! )‪(I‬‬
‫ل واﺡ‪. t ,‬‬
‫‪ (a‬إذا آ
ن ‪ IJ‬ا?
د! ﺡ‪; t = t 0 C‬ن ) ∆ ( ی‪!/ 7 ( P ) Z/‬‬
‫) ‪M ∈ P (A , u ,v‬‬ ‫‪#‬ﺡ! ) ‪ AM‬و ‪ u‬و ‪# v‬ا"!( ⇔‬
‫

‬ ‫


‬
‫) ‪ ()* &U‬إﺡ‪,‬اﺙ
ﺕ
?ی‪ (1) 7 t e‬و )‪ (2‬و )‪. (3‬‬
‫‪ (b‬إذا آ
ن ‪ IJ‬ا?
د! 
‪
P‬ی! ‪  M‬ا)ل )‪; (0 = 0‬ن‬ ‫‪ /0& (2‬ﺏ را‪,‬ي &)‪8‬ى‬
‫) ‪. (∆) ⊂ (P‬‬ ‫ ) ‪ ( P‬ا‪#‬ى ا
ر  ) ‪ A ( x 0 , y 0 , z 0‬واﺝ‪
 M‬‬
‫‪ (c‬إذا آ ه‪ IJ‬ا?
د! ‪P‬ﺕ>& ﺡ‪; " C3 (4 = 0) "C‬ن )∆( و ) ‪(P‬‬ ‫
‬ ‫
‬
‫) ‪ u (a , b , c‬و )' ‪ v (a ', b ', c‬ﺕ‪
 &3‬را‪$‬ي )‪#‬ى ) ‪ ( P‬ه ‪:‬‬
‫ازی
ن \‪.
?/‬‬
‫‪#‬ﺡ!‬ ‫' ‪ x = x 0 + at + a 't‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪(P ) :  y = y 0 + bt + b 't ' (t , t ' ∈ IR‬‬
‫

‬ ‫
‬ ‫
‬
‫∗( ) ‪ D ( A , u ) // D '( B ,v‬ﺕ
‪ u g‬و ‪# v‬‬
‫' ‪ z = z + ct + c 't‬‬
‫‪‬‬
‫


‬ ‫
‬ ‫

‬
‫∗( ) ‪ D ( A , u ) // P ( B ,v ,w‬ﺕ
‪ u g‬و ‪ v‬و ‪# w‬ا"!‬ ‫‪0‬‬
‫


‬ ‫

‬ ‫

‬
‫∗( ) ‪ P ( A , u ,v ) // P '( B , x , y‬ﺕ
‪ u g‬و ‪ x‬و ‪# y‬ا"!‬
‫‪ % (3‬د دی‪ 2‬ر &)‪8‬ى ‪.‬‬
‫


‬ ‫ ) ‪ ( P‬ا‪#‬ى ا
ر  ) ‪ A ( x 0 , y 0 , z 0‬واﺝ‪
 M‬‬
‫و ‪ v‬و ‪ x‬و ‪# y‬ا"! ‪.‬‬ ‫
‬ ‫
‬
‫) ‪ u (a , b , c‬و )' ‪. v (a ', b ', c‬‬
‫)‪U‬ل *)( ?
د! دی
رﺕ! ـ ) ‪
 Z> ( P‬ی)‪: 7‬‬