Značaj određivanja momenta

berbe
 Tipovi zrelosti:

• Fiziološka (botanička)
• Puna
• Tehnološka
Fiziološka
zrelost Puna
zrelost

Tehnološka
zelost
Predklimakterični
minimum Klimakterični
maksimum
 Posledice neblagovremene berbe

Posledice prerane berbe:

•Smanjenje prinosa (15 % za 20 dana)

•Slabije obojeni plodovi
•Smežuravanje plodova (nedozrela pokožica)
•Lošiji kvalitet ploda
•Pojava fizioloških bolesti (posmeđivanje pokožice i gorke pege)

Posledice prekasne berbe:

•Otpadanje plodova
•Slabija transportabilnost
•Pojava fizioloških bolesti (staklavost, jonatanove pege)
•Kraće čuvanje u skladištima
Prekasno ubrani plodovi
 Fiziološka (neparazitna) oboljenja
plodova

• Gorke pege (Bitter pit)

• Posemđivanje pokožice (Scald)
• Staklavost (Water core)
• Jonatanove pege (Jonathan spot)
• Brašnjavost (Mealy breakdown)
 Gorke pege
Pojedinih godina >30% oštećenih plodova
 glavni uzročnik:
nedostatak kalcijuma

Ca <0,05 % - ne skladištiti plodove

Ca 0,06 – 0,07 % (skladištiti plodove do 2 meseca)

Obezbeđenje visokog sadržaja Ca u plodu nije jednostavno:

1. Ca se kreće samo ksilemskim tokom (ne premešta se iz lista u plod)

2. Prolazak Ca kroz pokožicu ploda je slaba
3. Sadržaj Ca raste sa povećanjem broja semenki
4. Ukupna količina Ca u plodu se usvoji do momenta kada je plod veličine 2 cm
 Odnos Ca i drugih elemenata

Negativna korelacija između sadržaja K / Ca , Mg / Ca i N / Ca

K+ Mg / Ca >40 (Plodovi nisu za čuvanje)

N / Ca > 10 (Plodovi nisu za čuvanje)

Pozitivna korelacija između sadržaja B / Ca i P / Ca

 Faktori koji utiču na pojavu gorkih pega:

• Pojava i razvoj zavisi od bujnosti i starosti stabla (osetljivija bujna i mlađa

stabla)
• Sorta specifičnost (Delišes, Mucu, Zlatni delišes, Greni smit)
• Kisela, peskovita, prosušna zemljišta
• Veći vegetativni porast – veća pojava gorkih pega
• Više stradaju krupniji plodovi
• Prerana berba
• Sušan period – veća pojava gorkih pega (pad ksilemskog potencijala)
• Veći sadržaj N, Mg i K – veća pojava gorkih pega
• Veći sadžaj B i P - manja pojava gorkih pega
• Folijarno prihranjivanje ili potapanje plodova u rastvor CaCl – manja
pojava gorkih pega
Staklavost
 Uzročnici staklavosti
Izlivanje ćelijskog soka u međućelijski prostor

• Javlja se na mladim i bujnim stablima

• Više od 30 listova po jednom plodu – veći % staklavosti
• Jača rezidba, više N - veći % staklavosti
• Kasnija berba - veći % staklavosti
• Manje Ca u plodu - veći % staklavosti
Jonatanove pege
 Posmeđivanje pokožice
Uzročnik
Terpenski ugljovodonik α-farnezen koji se nagomilava u delu ploda ispod pokožice i

procesom oksidacije dovodi do propadanja ćelija u površinskomdelu ploda .

• Najviše se javlja kod sori: Delišes, Greni smit, Jonatan i dr

• Češće se javlja kod ranije ubranih plodova
• U sušnim godinama sa visokom T – masovnija pojava scalda
• Plodove tretirati antioksidantima (stop scald, No scald i dr)
 Određivanje pravovremenog momenta
berbe plodova

• Dugoročne - metode za procenu nastupa momenta

za berbu
• Broj dana od punog cvetanja do zrelosti ploda
• Temperaturna suma od punog cvetanja do zrelosti ploda
• Broj dana od “T” stanja ploda do zrelosti ploda

• Kratkoročne - metode za određivanje momenta

berbe
Broj dana od punog cvetanja do zrelosti ploda

Sorta Broj dana

Breburn 170-180
Crveni delišes 145-155
Elstar 120-130
Fudži 180-190
Gala 125-135
Zlatni delišes 140-155
Greni smit 180-190
Jonagold 140-150
Pink lejdi 210-220
Primarna faza ploda Sekundarna faza ploda
Broj dana od “T” stanja ploda do zrelosti ploda
 Kratkoročne metode za određivanje
momenta berbe

1. Razgradnja hlorofila u pokožici ploda i promena osnovne boje ploda

2. Razvoj dopunske boje
3. Čvrstoća mesa ploda (kg /cm2)
4. Jodno-skrobni test
5. Refraktometarski indeks
1. Razgradnja hlorofila u pokožici ploda i
promena osnovne boje ploda
2. Razvoj dopunske boje
3. Čvrstoća mesa ploda (kg /cm2)
4. Jodno-skrobni test
4. Jodno – skrobni test
Centralni tip razgradnje skroba
Radijalni tip razgradnje skroba
5. Refraktometarski indeks - sadržaj rastvorljive
suve materije u plodu
Prosečne vrednosti parametra za optimalni momenat berbe
 Indeks zrelosti prema Štrajfu (Strejifu)

(čvrstoća mesa ploda)

-------------------------------------------
(jodno skrobni test 1-10) x (% rasvorljive suve materije)
Fiziološki procesi u plodovima nakon berbe
Intenzitet disanja u funkciji T i koncentracije kiseonika
 Objekti za skladištenje voća

• NA – hladnjače sa normalnom atmosferom

(regulacija T i vlažnosti vazduha)

• KA – hladnjače sa kontrolisanom atmosferom

(regulacija T, vlažnosti vazduha, konc O2 i CO2)

• ULO - ultra niski sadržaj kiseonika

(sadržaj O2 < 2 %)

• ULE – ultra niski sadržaj etilena

(oprema za uklanjanje etilena)

• DA – hladnjače sa dinamičkom atmosferom

(prilagođavanje uslova skladišta fiziološkom stanju ploda)
Uslovi čuvanja za pojedine sorte
Osobine značajne za determinaciju
sorti
• Osobine stabla
– Bujnost
– Ugao granjanja
– Dominatni tip rodnog drveta
– Boja kore
– List
– Pupoljak
• Osobine ploda
– Vreme zrenja
– Boja ploda
• Osnovna
• Dopunska
– Oblik ploda
– Veličina ploda
– Izraženost rebara
– Prisustvo lenticela
– Prisustvo rđaste prevlake
– Dužina peteljke
– Boja mesa
– Ukus mesa
 Akane

Ajdared
 Kloz

Fudži