You are on page 1of 5

Home About Website History Our Team Quick Links 2 Book View

Contact Login

ीमद् भगव ीता


Script Chapter Shloka
Devanagari 9 8 ‹‹ ‹ › ››

Audio

Translations and Commentaries

मूल ोकः

कृितं ामव िवसृजािम पुनः पुनः।

भूत ामिममं कृ मवशं कृतेवशात्।।9.8।।


Sanskrit Commentary By Sri Abhinavgupta

।।9.8।। कृितिमित। ां कृितमव इ ेतावता जडोऽिप तोऽयं भाव (भूत) ामः पर कृ यात् काशतां
ा ः [इित ितपािदतम्]।

Sanskrit Commentary By Sri Madhavacharya

।।9.8।। कृ व ु यथा कि मथ ऽिप पादे न ग ुं लीलया द मव ग ित।सवभूतगुणैयु ं नैवं ं


ातुमहिस [म.भा.12।339।46] इितसवभूतगुणैयु ं दै वं मां ातुमहिस इित च मो धम।िविद ा स सू ािण
षड ं च महे रम्। धानिविनयोग थः परं ािधग ित इित च।न

कु िच रन पा िवह ते त महे र । तथािप मायामिध दे वः वतते सृि िवलापनेषु इित


ऋ ेद खलेषु।म न गुणेऽन े गुणतोऽन िव हे इित भागवते [6।4।28] अथ क ादु ते परं ेित
[बृहद् बृह ा] बृंहित बृंहयित इित चाथवणे [अथविशर उप.4] पराऽ श िविवधैव ूयते [ े.उ.6।8] इित च।
िव ोनु कं वीयािण वोचं यः पािथवािन िवममे रजां िस। [ऋ ं.2।2।24।1] न ते िव ो जायमानो न जातो दे व मिह ः
परमं तमाप [ऋ ं.5।6।24।2] इ ादे । कृतेवशादवशम्। मेवैत जने सवकम न श ोऽिप माययैव।
मायावशं चावशं लोकमेत ा पासीश िव ो इित गौतम खलेषु।

Sanskrit Commentary By Sri Ramanuja

।।9.8।। कीयां िविच प रणािमनीं कृितम् अव अ धा प रणम इमं चतुिवधं दे वितय नु थावरा कं
भूत ामं मदीयाया मोिह ाः गुणम ाः कृतेः वशात् अवशं पुनः पुनः काले काले िवसृजािम।एवं तिह
िवषमसृ ादीिन कमािण नैघृ ा ापादनेन भगव ं ब इित? अ आह --
Sanskrit Commentary By Sri Vallabhacharya

।।9.8।।िवसजन कारमाह -- कृितिमित। भगवतो मम सदं शभूतेयं कृितय गश ः गुणैम हयतीित माये ु ते।
कृ ा कृितयया साऽ धा प रणममाना ाधीना तामव पु ष पः सन् भायािमवोपादाय े याऽ ुपे अथवा
इमं लीनं सवभूत ामं िवयदािदकं कृ ं भूतं चतुिवधं च पुनः पुन जापित ारा च िवसृजािम। कृ ा
िवसजना शादवशम्। अनेन मयैव े या कृतोऽयं कृित ारा िवभागः ना ेन कृत इित सू ते।
ाचीनकमिनिम त भावोऽिप ाकृत एवेित कारणमेव कृित ा।

Sanskrit Commentary By Sri Anandgiri

।।9.8।।तिह की शी कृितः सा च कथं सृ ावुपयु े ाशङ् ाह -- एविमित। संसार ानािद ोतनाथ


पुनःपुन र ु म्। भूतसमुदाय ािव ा तािददोषपरवश े हे तुमाह -- भाववशािदित।

Sanskrit Commentary By Sri Jayatritha

।।9.8।।ति कल भगवतो न साम िमित तीितिनरासाथमाह -- कृतीित। तथा लीलयैव? न तु केवल


साम ाभावािदित शेषः। कुत एतत् भगवतः सवसाम स ूण िमत ािद ाह -- सवित। सवव ुसाम ः।
एवंभूतवत् पारत ाद् युपेतं िक ु दै वं दे वो मम्। प महाभूतािन महदह ारौ च स सू ािण।सव ता तृ ः
इ ु कारे ण षड म्। धान मूल कृतेिविनयोगः कायषु यो ापार थ ानी। मायामिध
कृितमव । कं कः वोचं ावोचत्। कृतेवशाि सृजामी ािव कमेवे र कतृ ं व ुत ु िन य िम ु त
इ था तीितिनरासाया थाऽ यमाह -- कृते रित। कुत एतिद तः पूव ाथसिहते माणमाह -- मेवेित।
एत जने एत लोक सृ ाम्। अ िप पालनादौ सवकमिण। त ा ायावश ादे वावशम्? एतदे तं िस
सृजिस।
Sanskrit Commentary By Sri Madhusudan Saraswati

।।9.8।।िकंिनिम ा परमे र ेयं सृि न ताव भोगाथा त सवसाि भूतचैत मा भो ृ ाभावा था े वा


संसा र ेने र ाघातात्। ना ो भो ा यदथयं सृि ेतना राभावात्। ई र ैव सव जीव पेण थत ात्।
अचेतन चाभो ृ ात्। अतएव नापवगाथािप सृि ः ब ाभावादपवगािवरोिध ा े ा नुपपि ः। सृ ेमायामय ं
साधय ी ना ाकं ितकूलेित न,प रहत े िभ े मायामय ा ा ं प व ुमारभते ि िभः -- कृितं
माया ामिनवचनीयां ां तामव स ा ू ित ां ढीकृ त ाः कृतेमायाया
वशादिव ाऽ ताराग े षािभिनवेशकारणावरणिव ेपा कश भावा ायमानिममं सव माणसंधािपतं
भूत ाममाकाशािदभूत ामसमुदायमहं मायावीव पुनः पुनिवसृजािम िविवधं सृजािम। क नामा ेण िगव च
प म्।

Sanskrit Commentary By Sri Sridhara Swami

।।9.8।।न स ो िनिवकार ं कथं सृजसी पे ायामाह -- कृितिमित ा ाम्। ां ाधीनां


कृितमव ािध ाय लये लीनं स ं चतुिवधिममं सव भूत ामं कमािदपरवशं पुनःपुनिविवधं सृजािम िवशेषेण
सृजामीित वा। कथम्। कृतेवशा ाचीनकमिनिम त भावबलात्।

Sanskrit Commentary By Sri Vedantadeshikacharya Venkatanatha

।।9.8।।िवसृजािम इ ु ायाः समि ि पायाः सृ ेः कारः द ते -- कृितं ाम् इित ोकेन।


िवकारजननीम ाम पामजां ुवाम्। ायतेऽ ािसता तेन त ते ेयते पुनः।।सूयते पु षाथ च तेनैवािधि तं जगत्।
गौरना वती सा जिन ी भूतभािवनी [म को.35] इ ािद ु नुसारे णा ोक ाथमाह कीयािमित।
उपादान क ाव ो िध ानम्? त ािभमतकायिवशेषानुगुणम माव था ापणमेवे िभ ायेणो म्अ धा
प रणम ेित।भूिमरापः [7।4] इ ािदना ागु म िवध म्। एवमथिस ः समि सृि कार उ ः भूत ामश ोऽ
दे वतािदजा व ि जीव ोमपरः? अचेतनपर े कृतेवशादवशम् इ नेनान यात्। त चतुिवध
सावा रभेद सङ् हाथः कृ श ः। एवंिवधकाय े कृितपरवश े च यो ता दशनाथम्इमम् इित
िनदशइ िभ ायेणो िममं चतुिवधिम ािद। चातुिव मेव िववृणोित -- दे वेित। कृतेवशात् इ नेनािभ ेतः कृितं
मोिहनीं ि ताः [9।12] इ च क ो ोऽवश हे तुःमोिह ा इ ु ः। त ािप हे तुगुणमय ंि िभगुणमयैः [7।13]
इ ािदनो म्।पुनः पुनः इ नेन
तदु ि लयोिचति पराधसह युगािद ितिनयताना न वाहकालाव े दकिवशेषो िववि त इ िभ ायेणाह --
काले काल इित।िवसृजािम -- िविवधं सृजािम? िविच नाम पदे शकालभोगािदयु ं करोमी थः।

You might also like