Latihan Tutorial

1. Menggunakan penaakulan matematik untuk menjelaskan makna fakta asas operasi

nombor bulat.

Fakta asas mempunyai empat jenis operasi, iaitu penambahan, penolakan, pendaraban
dan pembahagian. Fakta asas digunakan dalam bidang matematik untuk memudahkan
proses pengiraan yang melibatkan nombor-nombor yang lebih besar.

1.0 Fakta Asas Penambahan

Penambahan ialah operasi yang dilakukan ke atas dua nombor untuk

menghasilkan nombor yang ketiga. Fakta asas penambahan adalah penambahan dua
nombor yang kurang daripada 10.

+0 +1 +2 +3 +4
0+0=0 0+1=1 0+2=2 0+3=3 0+4=4
1+0=1 1+1=2 1+2=3 1+3=4 1+4=5
2+0=2 2+1=3 2+2=4 2+3=5 2+4=6
3+0=3 3+1=4 3+2=5 3+3=6 3+4=7
4+0=4 4+1=5 4+2=6 4+3=7 4+4=8
5+0=5 5+1=6 5+2=7 5+3=8 5+4=9
6+0=6 6+1=7 6+2=8 6+3=9 6 + 4 = 10
7+0=7 7+1=8 7+2=9 7 + 3 = 10 7 + 4 = 11
8+0=8 8+1=9 8 + 2 = 10 8 + 3 = 11 8 + 4 = 12
9+0=9 9 + 1 = 10 9 + 2 = 11 9 + 3 = 12 9 + 4 = 13

1
 +5 +6 +7 +8 +9
0+5=5 0+6=6 0+7=7 0+8=8 0+9=9
1+5=6 1+6=7 1+7=8 1+8=9 1 + 9 = 10
2+5=7 2+6=8 2+7=9 2 + 8 = 10 2 + 9 = 11
3+5=8 3+6=9 3 + 7 = 10 3 + 8 = 11 3 + 9 = 12
4+5=9 4 + 6 = 10 4 + 7 = 11 4 + 8 = 12 4 + 9 = 13
5 + 5 = 10 5 + 6 = 11 5 + 7 = 12 5 + 8 = 13 5 + 9 = 14
6 + 5 = 11 6 + 6 = 12 6 + 7 = 13 6 + 8 = 14 6 + 9 = 15
7 + 5 = 12 7 + 6 = 13 7 + 7 = 14 7 + 8 = 15 7 + 9 = 16
8 + 5 = 13 8 + 6 = 14 8 + 7 = 15 8 + 8 = 16 8 + 9 = 17
9 + 5 = 14 9 + 6 = 15 9 + 7 = 16 9 + 8 = 17 9 + 9 = 18
Jadual 1.0 Fakta Asas Penambahan

Berdasarkan jadual di atas, 100 fakta asas penambahan yang akan dihasilkan dan
hasilnya dalam lingkungan 18. Terdapat 55 fakta asas penambahan yang menghasilkan
jawapan 1 digit (nombor yang kurang daripada 10). Manakala terdapat 45 fakta asas
penambahan yang menghasilkan jawapan 2 digit (nombor 10 atau nombor yang lebih
daripada 10).

2
2.0 Fakta Asas Penolakan

Penolakan adalah suatu operasi yang mengurangkan atau mengasingkan suatu

nombor daripada nombor yang lain. Penolakan juga boleh dianggap sebagai operasi
songsangan kepada penambahan. Fakta asas penolakan adalah penolakan 2 nombor iaitu
nombor 1 digit daripada nombor satu digit atau nombor 1 digit daripada nombor 2 digit
(nombor dalam lingkungan 18).

-0 -1 -2 -3 -4
0-0=0 1-1=0 2-2=0 3-3=0 4-4=0
1-0=1 2-1=1 3-2=1 4-3=1 5-4=1
2-0=2 3-1=2 4-2=2 5-3=2 6-4=2
3-0=3 4-1=3 5-2=3 6-3=3 7-4=3
4-0=4 5-1=4 6-2=4 7-3=4 8-4=4
5-0=5 6-1=5 7-2=5 8-3=5 9-4=5
6-0=6 7-1=6 8-2=6 9-3=6 10 - 4 = 6
7-0=7 8-1=7 9-2=7 10 – 3 = 7 11 – 4 = 7
8-0=8 9-1=8 10 – 2 = 8 11 – 3 = 8 12 – 4 = 8
9-0=9 10 – 1 = 9 11 – 2 = 9 12 – 3 = 9 13 – 4 = 9
-5 -6 -7 -8 -9
5-5=0 6-6=0 7-7=0 8-8=0 9–9=0
6-5=1 7-6=1 8-7=1 9-8=1 10 – 9 = 1
7-5=2 8-6=2 9-7=2 10 – 8 = 2 11 – 9 = 2
8-5=3 9-6=3 10 – 7 = 3 11 – 8 = 3 12 – 9 = 3
9-5=4 10 – 6 = 4 11 – 7 = 4 12 – 8 = 4 13 – 9 = 4
10 – 5 = 5 11 – 6 = 5 12 – 7 = 5 13 – 8 = 5 14 – 9 = 5
11 – 5 = 6 12 – 6 = 6 13 – 7 = 6 14 – 8 = 6 15 – 9 = 6
12 – 5 = 7 13 – 6 = 7 14 – 7 = 7 15 – 8 = 7 16 – 9 = 7
13 – 5 = 8 14 – 6 = 8 15 – 7 = 8 16 – 8 = 8 17 – 9 = 8
14 – 5 = 9 15 – 6 = 9 16 – 7 = 9 17 – 8 = 9 18 – 9 = 9
Jadual 2.0 Fakta Asas Penolakan

Berdasarkan jadual di atas, 100 fakta asas penolakan yang akan dihasilkan dan
hasilnya kurang daripada 10. Terdapat 55 fakta asas penolakan yang memerlukan nombor
1 digit (nombor yang kurang daripada 10) untuk menjalankan operasi penolakan.
Manakala terdapat 45 fakta asas penolakan yang memerlukan nombor 1 digit (nombor 10
atau nombor yang lebih daripada 10) untuk menjalankan operasi penolakan.

3
3.0 Fakta Asas Pendaraban

Pendaraban adalah suatu operasi yang mempunyai pertalian rapat dengan operasi
penambahan. Penambahan juga boleh dianggap sebagai operasi tambah yang berulang.
Pendaraban berfungsi untuk menghubungkan set-set (kumpulan-kumpulan) yang
mempunyai nombor kardinal yang sama. Fakta Asas Pendaraban adalah pedaraban dua
nombor yang kurang daripada 10.

x0 x1 x2 x3 x4
0x0=0 0x1=0 0x2=0 0x3=0 0x4=0
1x0=0 1x1=1 1x2=2 1x3=3 1x4=4
2x0=0 2x1=2 2x2=4 2x3=6 2x4=8
3x0=0 3x1=3 3x2=6 3x3=9 3 x 4 = 12
4x0=0 4x1=4 4x2=8 4 x 3 = 12 4 x 4 = 16
5x0=0 5x1=5 5 x 2 = 10 5 x 3 = 15 5 x 4 = 20
6x0=0 6x1=6 6 x 2 = 12 6 x 3 = 18 6 x 4 = 24
7x0=0 7x1=7 7 x 2 = 14 7 x 3 = 21 7 x 4 = 28
8x0=0 8x1=8 8 x 2 = 16 8 x 3 = 24 8 x 4 = 32
9x0=0 9x1=9 9 x 2 = 18 9 x 3 = 27 9 x 4 = 36
x5 x6 x7 x8 x9
0x5=0 0x6=0 0x7=0 0x8=0 0x9=0
1x5=5 1x6=6 1x7=7 1x8=8 1x9=9
2 x 5 = 10 2 x 6 = 12 2 x 7 = 14 2 x 8 = 16 2 x 9 = 18
3 x 5 = 15 3 x 6 = 18 3 x 7 = 21 3 x 8 = 24 3 x 9 = 27
4 x 5 = 20 4 x 6 = 24 4 x 7 = 28 4 x 8 = 32 4 x 9 = 36
5 x 5 = 25 5 x 6 = 30 5 x 7 = 35 5 x 8 = 40 5 x 9 = 45
6 x 5 = 30 6 x 6 = 36 6 x 7 = 42 6 x 8 = 48 6 x 9 = 54
7 x 5 = 35 7 x 6 = 42 7 x 7 = 49 7 x 8 = 56 7 x 9 = 63
8 x 5 = 40 8 x 6 = 48 8 x 7 = 56 8 x 8 = 64 8 x 9 = 72
9 x 5 = 45 9 x 6 = 54 9 x 7 = 63 9 x 8 = 72 9 x 9 = 81
Jadual 3.0 Fakta Asas Pendaraban

4
 X 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

3 0 3 6 9 12 15 18 21 24 27

4 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36

5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

6 0 6 12 18 24 30 36 42 48 54

7 0 7 14 21 28 35 42 49 56 63

8 0 8 16 24 32 40 48 56 64 72

9 0 9 18 27 36 45 54 63 72 81

Jadual 3.1 Fakta Asas Pendaraban

Berdasarkan jadual-jadual di atas, 100 fakta asas penolakan yang akan dihasilkan
dan hasilnya tidak lebih daripada 81. Terdapat 23 fakta asas pendaraban yang
menghasilkan nombor 1 digit (nombor yang kurang daripada 10). Manakala terdapat 58
fakta asas pendaraban yang menghasilkan nombor 2 digit (nombor 10 atau nombor yang
lebih daripada 10).

5
4.0 Fakta Asas Pembahagian

Pembahagian adalah operasi yang operai yang melibatkan memecah satu set
(kumpulan) objek-objek kepada beberapa set (kumpulan) yang lebih kecil, yang
mengandungi bilangan objek yang sama banyak. Fakta asas pembahagian adalah
pembahagian dua nombor iaitu nombor 1 digit dengan nombor 1 digit (nombor kurang
daripada 10) atau nombor 2 digit (nombor tidak lebih daripada 81) dengan 1 digit.

÷0 ÷1 ÷2 ÷3 ÷4
0÷0=∞ 0÷1=∞ 0÷2=∞ 0÷3=∞ 0÷4=∞
1÷0=∞ 1÷1=1 2÷2=1 3÷3=1 4÷4=1
2÷0=∞ 2÷1=2 4÷2=2 6÷3=2 8÷4=2
3÷0=∞ 3÷1=3 6÷2=3 9÷3=3 12 ÷ 4 = 3
4÷0=∞ 4÷1=4 8÷2=4 12 ÷ 3 = 4 16 ÷ 4 = 4
5÷0=∞ 5÷1=5 10 ÷ 2 = 5 15 ÷ 3 = 5 20 ÷ 4 = 5
6÷0=∞ 6÷1=6 12 ÷ 2 = 6 18 ÷ 3 = 6 24 ÷ 4 = 6
7÷0=∞ 7÷1=7 14 ÷ 2 = 7 21 ÷ 3 = 7 28 ÷ 4 = 7
8÷0=∞ 8÷1=8 16 ÷ 2 = 8 24 ÷ 3 = 8 32 ÷ 4 = 8
9÷0=∞ 9÷1=9 18 ÷ 2 = 9 27 ÷ 3 = 9 36 ÷ 4 = 9
÷5 ÷6 ÷7 ÷8 ÷9
0÷5=∞ 0÷6=∞ 0÷7=∞ 0÷8=∞ 0÷9=∞
5÷5=1 6÷6=1 7÷7=1 8÷8=1 9÷9=1
10 ÷ 5 = 2 12 ÷ 6 = 2 14 ÷ 7 = 2 16 ÷ 8 = 2 18 ÷ 9 = 2
15 ÷ 5 = 3 18 ÷ 6 = 3 21 ÷ 7 = 3 24 ÷ 8 = 3 27 ÷ 9 = 3
20 ÷ 5 = 4 24 ÷ 6 = 4 28 ÷ 7 = 4 32 ÷ 8 = 4 36 ÷ 9 = 4
25 ÷5 = 5 30 ÷ 6 = 5 35 ÷ 7 = 5 40 ÷ 8 = 5 45 ÷ 9 = 5
30 ÷ 5 = 6 36 ÷ 6 = 6 42 ÷ 7 = 6 48 ÷ 8 = 6 54 ÷ 9 = 6
35 ÷ 5 = 7 42 ÷ 6 = 7 49 ÷ 7 = 7 56 ÷ 8 = 7 63 ÷ 9 = 7
40 ÷ 5 = 8 48 ÷ 6 = 8 56 ÷ 7 = 8 64 ÷ 8 = 8 72 ÷ 9 = 8
45 ÷ 5 = 9 54 ÷ 6 = 9 63 ÷ 7 = 9 72 ÷ 8 = 9 81 ÷ 9 = 9
4.0 Fakta Asas Pembahagian

Berdasarkan jadual di atas, hanya 81 fakta asas pembahagian yang akan

dihasilkan dan hasilnya kurang daripada 10. Hal ini kerana sifar tidak boleh dibahagikan
dan jawapannya tidak wujud. Terdapat 23 fakta asas pembahagian yang memerlukan
nombor 1 digit untuk menjalankan operasi pembahagian. Manakala terdapat 58 fakta asas
pembahagian yang memerlukan nombor 1 digit untuk menjalankan operasi pembahagian.
6
5. Mengesahkan konjektur tentang hasil operasi tambah dan tolak melibatkan nombor
ganjil dan nombor genap.

Nombor ganjil ialah nombor yang boleh dibahagikan dengan dua. Contoh nombor
ganjil ialah 1, 3, 5, dan 7. Manakala nombor genap ialah nombor yang boleh dibahagikan
dengan dua. Misalnya 2, 4, 6, dan 8.

5.1 Operasi tambah

5.1.1 Nombor genap + Nombor genap

Contoh:

4 6 10

6 2 8
Maka, kita akan mendapati hasil tambah nombor genap dan nombor genap ialah satu
nombor genap.

5.1.2 Nombor genap + Nombor ganjil

Contoh:

2 3 5

7
 8 1 9
Maka, kita akan mendapati hasil tambah nombor genap dan nombor ganjil ialah satu
nombor ganjil.

5.1.3 Nombor ganjil + Nombor ganjil

Contoh:

3 3 6

7 3 10
Maka, kita akan mendapati hasil tambah nombor ganjil dan nombor ganjil ialah satu
nombor genap.

5.1.4 Nombor ganjil + Nombor genap

Contoh:

5 2 7
8
 1 4 5
Maka, kita akan mendapati hasil tambah nombor ganjil dan nombor genap ialah satu
nombor ganjil.

5.2 Operasi tolak

5.2.1 Nombor genap - Nombor genap

Contoh:

6 4 2

8 2 6
Maka, kita akan mendapati hasil tolak nombor genap dan nombor genap ialah satu
nombor genap.

9
5.2.2 Nombor genap - Nombor ganjil

Contoh:

8 3 5

10 7 3
Maka, kita akan mendapati hasil tolak nombor genap dan nombor ganjil ialah satu
nombor ganjil.

5.2.3 Nombor ganjil - Nombor ganjil

Contoh:

5 1 4

9 7 2
10
Maka, kita akan mendapati hasil tolak nombor ganjil dan nombor ganjil ialah satu
nombor genap.

5.2.4 Nombor ganjil - Nombor genap

Contoh:

3 2 1

7 4 3
Maka, kita akan mendapati hasil tolak nombor ganjil dan nombor genap ialah satu
nombor ganjil.

11
 Kesimpulannya, untuk operasi tambah dan tolak, jika dua nombor yang
digabungkan itu adalah dari sama jenis , iaitu genap dan genap atau ganjil dan ganjil
maka hasilnya adalah nombor genap. Namun, jika gabungan nombor dalam operasi
tambah dan tolak itu adalah dari nombor yang tidak sama jenis, iaitu gabungan genap dan
ganjil atau gabungan ganjil dan genap, maka hasilnya adalah nombor ganjil.

Nombor genap + Nombor genap = Nombor genap

Nombor ganjil + Nombor ganjil = Nombor genap

Nombor genap – Nombor genap = Nombor genap

Nombor ganjil – Nombor ganjil = Nombor genap

Nombor genap + Nombor ganjil = Nombor ganjil

Nombor ganjil + Nombor genap = Nombor ganjil

Nombor genap – Nombor ganjil = Nombor ganjil

Nombor ganjil – Nombor genap = Nombor ganjil

12
10. Mengesahkan perkaitan yang wujud antara kubus, kuboid, dan prisma.

10.1 Kubus

Gambar rajah di atas menunjukkan sebuah kubus. Kubus mempunyai 6 sisi yang sama
panjang.

10.2 Kuboid

Berdasarkan gambar rajah di atas, kita dapati bahawa kuboid dibina dengan cara
menyusun beberapa bilangan kubus secara mendatar atau menegak. Kuboid tidak
mempunyai panjang sisi yang sama.

13
10.3 Prisma

Berdasarkan gambar rajah di atas, kita dapat lihat bahawa prisma terbentuk hasil daripada
separuh kubus atau kuboid. Kubus atau kuboid dibahagikan kepada dua bahagian secara
condong untuk membentuk sebuah prisma.

Konklusinya, kuboid terbentuk hasil daripada gabungan beberapa kubus dan prisma pula
terbentuk separuh daripada kubus atau kuboid.

14