You are on page 1of 10

SET 01

मा य मक िश ा पर ा
clgjfo{ g]kfnL
;do M @M!% k"0ff{ª\s M &%
! tn ;d"x …sÚ df lbOPsf zAbsf cy{ ;d"x …vÚ af6 klxrfg u/L hf]8f ldnfpg'xf];\ M @
s v
:d[lt cnkq
c;/Nn 6'sL
z}n dg
lbn rSdGgf
;Demgf
kxf8
@ sf]i7saf6 ldNg] zAb 5fgL vfnL 7fpF eg'{xf];\ M @
-s_ …b'u{dÚ sf] ljk/LtfyL{ zAb =========== xf] . -7fpF, ;'ud, kxf8_
-v_ …k[YjLÚ sf] kof{ojfrL zAb ============xf]Og . -cjlg, wtL{, cfsf;_
-u_ …nDk6Ú ========= zAb xf] . -cg]sfyL{, n3'tfjfrL, kof{ojfrL_
-3_ ============= >'lt;d leGggfyL{ zAb x'g -ufpF–7fpF, hGd–d[To', lbg–bLg_
# cy{ :ki6 x'g] u/L jfSodf k|of]u ug'{xf];\ M @
cjd"Nog, x+;n] 7fpF 5f]8\g'
$ -s_ tnsf zAbdWo] z'¢ zAb lrg]/ n]Vg'xf];\ M !
-c_ -i_ ;zSt -ii_ z;St -iii_ ;ifSt -iv_ ifzSt
-cf_ -i_ lr/GhLjL -ii_ lr/ª\hLjL -iii_ lr/DhLjL -iv_ lr/~hLjL
-v_ tnsf jfSonfO{ z'¢kf/L n]Vg'xf];\ M @
zf]efn] uxe/L cfF;' kf/]/ elgg\, bfh' ;Fu Ps jrg g;f]lwsg hfg] <
% /]vfª\lst zAbsf] zAbju{ klxrfg u/L n]Vg'xf];\ M #
u'0f:t/Lo j:t' pTkfbg u/]/ klg ;fgf pTkfbgx¿ 3f6fdf hfG5g\ . o;n] cGttM :yfgLo df}lns
/ ax' pkof]uL pTkfbgnfO{ lj:yflkt u5{ .
^ -s_ tnsf] uBf+zaf6 pk;u{ / k|Too nfu]sf b'O{ b'O{ cf]6f zAb klxrfg u/L n]Vg'xf];\ M @
lj1fg / k|ljlwsf] ljsf;n] dfgj hLjg ;xh ePsf] 5 . ef}lts ;'vsf] pGdfbn] dflg;leq
dfgjtf x/fpFb} uPsf] 5 .
-v_ ;df; eP lju|x / lju|x eP ;df; ug'x{ f];\ M !
dtbfgsf] clwsf/, bfh'efO
& sf]i7sdf lbOPsf wft' / ;ª\s]tsf ;xfotfn] jfSo k'/f ug'{xf];\ M @
-s_ nfn ljBfno================= . -hf M k"0f{ jt{dfg_
-v_ xfdL /fi6« lgdf{0fdf ============. -nfu\ M ;fdfGo eljiot\_
-u_ g]kfnL o'jfn] :jb]zd} /f]huf/L ======= . -kfp M ;Defjgfy{s_
OCE
SET 01
-3_ nf]stGqsf] ;+:yfut ljsf; ========== . -x' M OR5fy{s_
* sf]i7sdf lbOPsf] lgb]{zg cg';f/ jfSo kl/jt{g ug'x{ f];\ M $
-s_ zf/bfn] kfyLe/fsf] bz{g ul/g\ . -sd{jfRo_
-v_ efO ;wF} u[xsfo{ u5{ . -k|]/0ffy{s_
-u_ d]/L ;fgL 5f]/L 5d5d gfR5] . -k'lnª\u_
-3_ lxpFb nfu]kl5 3fd Kof/f] x'G5 . -ld>jfSo_
( ltg cf]6f c1ft kIfsf] lqmofkbsf] k|of]u u/L ltg jfSodf cfˆgf] ;fyLsf] aofg ug'{xf];\M #
!) tn lbOPsf] uB+fz k9L ;f]lwPsf k|Zgx¿sf] 5f]6f] pTt/ lbg'xf];\ M %
g]kfn ;+:s[lts b[li6n] cToGt ;d[4 5 . g]kfnsf] ;+:s[lt eg]sf] ljljwtfsf] ;+:s[lt xf] . g]kfndf j]b,
k'/f0f cflb ;+:s[t jfª\dosf] cg';/0f ug]{ ;+:s[lt 5 . ;+:s[t jfª\dosf] cg';/0f ug]{ lxGb' ;+:s[lt
;+;f/sf ljljw ;+:s[lt dWo]sf] Ps xf] . To:t} g]kfn uf}td a'4sf] hGde"ld xf] / ;+;f/df nf]slk|o
/x]sf] af}4 ;+:s[ltsf] pb\ud:yn klg g]kfn g} xf] . To:t} g]kfn >ddf cfwfl/t / k|s[ltnfO{ k"hf ug]{
cfˆg} k|sf/sf] df}lns ;+:s[lt klg 5 . g]kfn ax' hftLo, ax' wfld{s, ax' efifL b]z xf] . o;}n] of] b]z
ax' ;f+:s[lts b]z klg xf] . t;y{ g]kfnLsf] /fli6«o ;+:s[lt eg]sf] ljljwtfsf] ;+:s[lt xf] .
k|Zgx¿ M
-s_ g]kfndf s:tf] k|sf/sf] df}lns ;+:s[lt 5 <
-v_ ;+:s[t efiff gePsf] eP xfdL;Fu s] s:tf s'/f xF'b}gy] <
-u_ /]vfª\lst zAbx¿sf sf/s / ljelSt n]Vg'xf];\ <
-3_ uBf+zsf] kfFrf}F jfSonfO{ ;/n jfSodf kl/jt{g ug'x{ f];\ <
-ª_ …pb\udÚ / …b]zÚ zAbsf] kof{oafrL zAb n]vL ltgnfO{ jfSodf k|of]u ug'x{ f];\ <
!! tnsf] uB+fz k9L ;f]lwPsf k|Zgx¿sf] 5f]6f] pTt/ lbg'xf];\ M %
kl5Nnf] hgu0fgf cg';f/ g]kfndf !@# cf]6f efiff af]lnG5g\ . oL efiffx¿ ef]6ad]n { L, ef/f]k]nL,
cfUg]o / b|lj0f kl/jf/df afFl8Psf 5g\ . oL efiffx¿dWo] s]xL efiffsf Ps nfveGbf a9L jStf 5g\
/ oL efiffx¿ lzIff / ;~rf/ dfWoddf k|j]z ul/;s]sf 5g\ . c¿ clwsf+z efiffsf !) xhf/eGbf
sd jStf 5g\ / tL nf]kf]Gd'v cj:yfdf 5g\ . s]xL efiffx¿ h:t} M kf]Oª, 5'Sjf cflb h:tf
efiffx¿ nf]k ePsf] klg w]/} ePsf] 5}g . b'/f, s';'G8f, ltn'ª h:tf efiffx¿sf jStf t Ps b'O{hgf
dfq 5g\ . ;+;f/d} 5 xhf/sf] xf/fxf/Ldf af]lng] efiffdWo] x/]s xKtf Pp6f efiff dg]{ u/]sf] cg'dfg
ul/Psf] 5 . o;n] klg ;ª\s]t ub{5 ls g]kfnsf s]xL efiffx¿ nf]k x'g] nfddf nfda4 eO;s]sf
5g\ . efiff dflg;sf] cd"No ;DklTt xf] . efiffd} dflg;sf cg'ej, ljrf/, ;+:s[lt, klxrfg cflb
;'/lIft x'G5g\ . To;}n] efiff nf]k ePdf ;+:s[lt / klxrfg klg x/fP/ hfG5g\ . efiff ;Fu;Fu}
:yfgLotf, nf]sufyf / nf]sk/Dk/f h:tf s'/fx¿ klg x/fP/ hfG5g\ . To;}n] ;+o'St /fi6« ;ª\3n]
efiffnfO{ dfgjtfsf] cd"No ;Dkbf dfg]sf] 5 . o;sf] ;+/If0f / ;Daw{g ug'{kg]{ s'/fdf hf]8 lbPsf]
5 . xfdLn] klg xfd|f efiffsf] ;+/If0f ;Daw{g / ljsf; ug'{ cfjZos 5 . xfdLn] cfˆgf] dft[ efiff
af]Nbf xLgtfaf]w xf]Og, uj{ ug'{kb{5 .
k|Zgx¿ M
-s_ g]kfndf s'g s'g efiff kl/jf/sf efiff af]lnG5g\ <
OCE
SET 01
-v_ g]kfndf a]lng] efiffsf] ;ª\Vof slt 5 <
-u_ s'g s'g efiffsf jStfx¿ Ps b'O{hgf dfq 5g\ <
-3_ ;+o'St /fi6« ;ª\3n] efiffnfO{ s] dfg]sf] 5 <
-ª_ xfdLn] efiffsf] ;+/If0f lsg ug'{ cfjZos 5 <
!@ tnsf] uB+fz k9L rf/cf]6f a'Fbf l6Kg'xf];\ / Ps t[tLof+zdf ;f/f+z n]Vg'xf];\ M @+#Ö%
dflg;, j:t', k'FhL, ljrf/, k|ljlw, ;+:s[lt s'g} lglZrt 7fpF / b]zsf] ;Ldf gf3]/ ljZje/ km}ng]
cj:yf g} ljZjJofkLs/0f xf] . ljZjJofkLs/0fdf ;+;f/sf s'g} klg dflg;sf l;h{gf, ljrf/ / gofF
k|ljlwn] ;lhn} ;+;f/el/ km}lng] df}sf kfpF5g\ . o;df dflg; s'g} Pp6f b]zsf] gful/s dfq xf]Og,
k[YjLs} Pp6f ;b:o aG5 / To;af6 nfe lng ;lsG5 . ljZjJofkLs/0fs} sf/0f clxn] ;+;f/
el/sf dflg;n] ;"rgf / k|ljlwsf] nfe lng kfPsf 5g\ . ;"rgf / k|ljlwsf] ljZjJofkLs/0fn] ubf{
;+;f/el/sf 36gf, 7fpF, hflt / ;+:s[ltaf/] yfxf kfpg ;lsPsf] 5 . ;fy} Od]n, Ox]Ny, OnfOa|]/L,
Onlg{ª, Odfs]{l6ª cflb h:tf ;'ljwfx¿ kfOPsf] 5 . dflg;nfO{ rflxg] j:t', 1fg, lj1fg, k|ljlw,
k'FhL >d cflb ;a} 7fpFdf ;dfg ¿kdf kfOFb}g . cfhsf dflg;sf c;Lldt OR5 /
cfjZostfx¿sf] kl/k"lt{ Pp6} 7fpF / Pp6} b]zaf6 ;Dej 5}g . sfd ug]{ 7fpFdf sfd ug]{ dflg;
x'Fb}gg\ . sxLF dflg;x¿ x'G5g\, sfd x'Fb}g / a]/f]huf/ a:g'kg]{ x'G5 . ljZjJofkLs/0f;Fu} oL ;d:ofx¿
;dfwfg x'Fb}5g\ .
!# tnsf s'g} Ps k|Zgsf] pTt/ lbg'xf];\ M $
-s_ tn lbOPsf a'Fbfx¿sf cfwf/df syf tof/ kfg'{xf];\ / pko'St zLif{s klg lbg'xf];\ M
s'g} ufpFdf Ps hgf Jofkf/L x'g' – p;n] cGgsf] Jofkf/ ug'{ – p;n] ufpFn]x¿;Fu wfg, ux'F, ds}
cflb lsGg' – Jofkf/L 56\6' :jfefjsf] x'g' – Jofkf/Ln] Ps} k6s w]/} gfkmf sdfpg] ;f]r agfpg' –
ufpFdf s]xL ;dokl5 clgsfn kg'{ – Jofkf/Ln] cGTodf 9'ª\uf / df6f] ld;fP/ a]Rg yfNg' –
ufpFn]n] Jofkf/Lsf] abdf;L yfxf kfpg' – p;nfO{ ;a}n] ;Demfpg' – Jofkf/Ln] eg] c6]/ u/L klxn}
em}F cGgdf ld;fj6 u/L a]Rg' – ufpFn]n] p;nfO{ r]tfjgL;lxt hl/jfgf u/fpg' – Jofkf/Ln] cfkm"n]
u/]sf] s's[Ton] ubf{ b08 ef]Ug' / kZrftfk ug'{ .
-v_ sdnfdfO{ k':ts e08f/, l;Gw'nL df8Ln] g]kfnL ;flxTosf s]xL k':tsx¿ k7fOlbg cg'/f]w ub}{
;femf k|sfzgnfO{ n]Vg] kqsf] gd'gf tof/ kfg'x{ f];\ .
!$ s'g} Ps p4/0fsf] ;k|;ª\u JofVof ug'{xf];\ M $
-s_ k|To]s eF'8L ldn]/ b]z jf ;dfhsf] ljzfn e'F8L aG5 / ljzfn klg h'6\bf e'F8Lsf] lj/f6 ¿k
af]w x'G5 .
-v_ df6f] 9'ª\uf kG5fP/
kfgLsf] e]n tx nufP/
km]l/ b]lvg ;S5' .
!% tnsf s'g} b'O{ k|Zgsf] pTt/ lbg'xf];\ M @x$Ö*
-s_ tnsf] sy+fz k9L ;f]lwPsf k|Zgx¿sf] pTt/ lbg'xf];\ M
sf]6 / dfphª afa';fx]j Ps csf{sf kof{o g} lyP . s'g} klg gfrdf, ;efdf, ef]h et]/df,
df/lk6, qf;, cftª\s cflb ;f/fdf ToxL ulx/f] df; /ªsf] a]G;gsf] nfdf] cf]e/sf]6 nufpFy] .
OCE
SET 01
sf]6n] slxn]b]lv dfphª afa';fx]asf] k|ltlglwTj ug{ yfn]sf] xf] Tof] s'/f Pp6f vf]hsf] ljifo
lyof] .
-c_ dfphª afa';fx]an] nufpg] sf]6 s:tf] lyof] / Tof] sf]6 pgL sxfF sxfF hfFbf nufpg] uy]{ <
-cf_ …sf]6 / dfphª afa';fx]a Ps csf{sf kof{o g} lyPÚ eGg'sf] tfTko{ s] xf] <
-v_ tnsf] sljt+fz k9L ;f]lwPsf] k|Zgx¿sf] pTt/ lbg'xf];\ M
gvfO{ ;l~rt ug]{ nf]eLsf] r}g 5}g /] Û
vfP/ gu/] sfd csf]{ kfkL xF'b}g /] Û
csf{sf] efu vf];]df, 8fFsf csf]{ x'b}g /] Û
cfˆgf] e/ k/] cfk}Fm nf~5gfn] 5'Fb}g /] Û
-c_ sljt+fzdf dflg;sf s] s:tf k|j[lTtsf] pNn]v ul/Psf] 5 <
-cf_ dflysf] sljtf+zsf] d"n efj s] xf] <
-u_ tnsf] lgaGw+fz k9L ;f]lwPsf k|Zgx¿sf] pTt/ lbg'xf];\ M
g]kfndf /x]sf hflt, ;d'bfosf cfˆgf df}lns l;k, k|ljlw / pTkfbg 5g\ . xfdL;Fu wft', sf7,
afF;, df6f], kft, skf; cflbsf ;fdfg agfpg] cfˆg} k|sf/sf] l;k / k|ljlw lyof] / cem} 5 .
xfd|f] cfˆg} df}lnstfdf /f8L, kfvL, un}Frf, sfuh, sk8f, efF8fs'F8f, d"lt{ cflbsf] pTkfbg x'g]
u/]sf] kfOG5 . ljZjJofkLs/0fsf] a9\bf] k|efj;Fu} cfofltt pTkfbgsf] a9\bf] k|of]un] xfd|f df}lns
pTkfbgx¿ ;ª\s6df kb}{ uPsf 5g\ . o;}n] xfdLn] xfd|f df}lns pTkfbgnfO{ k|jw{g ug'{
cfjZos 5 . yfª\sf xfdLn] k|jw{g ug}{ kg]{ To:t} df}lns pTkfbg xf] .
k|Zgx¿ M
c_ g]kfndf s] s:tf l;k / k|ljlw 5g\ <
cf_ xfd|f df}lns pTkfbgx¿ ;ª\s6df kg'{sf sf/0f s] s] x'g ;S5g\ <
!^ nfnsL cfdfn] l;kfxL bfOn] k"hf ;fdu|L NofpF5g\ eg]/ nfnnfO{ e'mSofpg vf]Hg' plrt lyof] jf lyPg
< ts{ lbg'xf];\ . %
!& s'g} Ps k|Zgsf] nfdf] pTt/ lbg'xf];\ M *
-s_ …k|TofudgÚ syfsf] tn lbOPsf] c+z k9L ;f]lwPsf] k|Zgsf] pTt/ lbg'xf];\ M
ca zf]efn] /fd'sf] ;'>"iff cfˆgf xftdf lnOg\ . afs;af6 wf]Psf n'ufx¿ lems]/ /fd'sf n'uf
km]l/lbOg\ . cf]5\ofgdf klg wf]Psf tGgf, vf]nx¿ xflnlbOg\ . wf]jL af]nfP/ d}nf n'ufx¿ w'g lbOg\
. sf]7fdf lbgsf] b'O{k6s a9f/s'F9f/ x'g yfNof] . sf]k/f / lkmSbfgLx¿ /f]h} dflemg nfu] . sf]7fdf b'O{
6fOd w"k ;NsfOlblGyg . cf}ifwL / kYo 6fOddf kg{ yfn] . lbg/ft /fd'sf l;/fgLg]/ a;]/ ?dfnn] xlDs/xlGyg\ .
cfˆgf] b}lgs hLjgdf olt 7"nf] kl/jt{g cfPsf] b]v]/ /fd' ckf/ cfgGbdf lgdUg e}/fv]sf lyP .
k|Zg M
c_ dflysf] syf+zsf] cfwf/df zf]efsf] rfl/lqs ljz]iftfx¿af/] rrf{ ug'x{ f];\ .
-v_ tnsf] hLjgLsf] c+z k9L ;f]lwPsf] k|Zgsf] pTt/ lbg'xf];\ M
?Otn] ltnuªuf cfFvf c:ktfnsf] :yfkgf / …?Ot]S6f]eLÚ sf] cfljisf/ ug'{eGbf klxn] g]kfndf s'n
hg;ª\Vofsf] sl/a )=* k|ltzt dflg;df b[li6ljxLgtfsf] ;d:of lyof] eg] clxn] )=$ k|ltztdf em/]sf] 5 .
g]kfnn] cfFvf pkrf/sf] kx'Fr 7fpF7fpFdf k'¥ofPsf] 5 eg] cfFvf :j:y /fVg hgr]tgf km}nfpg] sfd klg
OCE
SET 01
ePsf] 5 . pgsf] 6f]nLn] 3'DtL lzlj/dfkm{t b]zsf ;'udb]lv ljs6 7fpF;Dd :jf:Yo;]jf k|bfg ub}{ cfPsf] 5
. hlt a]nf ?Ot pgsf] 6f]nLn] gofF k|ljlwsf] cfljisf/ u/]/ pkrf/ yfn]sf] lyof] Tolt a]nf sltkon]
logLx¿sf] dfyf ;6\s]5 klg eg] . pgsf glhssf ;fyLx¿n] klg lgs} cfnf]rgf u/] t/ klg :jb]zL tyf
ljb]zL 8fS6/x¿sf] l;h{gzLn lbdfu / xftsf sf/0f ?Ot ;kmn x'Fb} uP . o; sfo{df ?OtsL kTgL gGbf
?Otsf] klg plTts} of]ubfg 5 . oL ;a}sf] ;fy / ;xof]u kfP/ g} ?Ot ljZjsf rlr{t / ;kmn 8fS6/
ag]sf x'g\ .
k|Zg M
c_ dflysf] c+z / kf7sf] cfwf/df ;Gb's ?Otn] lrlsT;f If]qdf k'¥ofPsf] of]ubfg af/] k|sfz kfg'x{ f];\ .
!* tnsf dWo] s'g} Ps zLif{sdf @)) zAb ;Ddsf] lgaGw n]Vg'xf];\ M *
s_ g]kfndf ko{6g Joj;fo
v_ oftfoft / ;~rf/sf] dxTTj
u_ /fi6«k|lt d]/f] st{Jo

OCE
SET 01
pQ/s'l~hsf
clgjfo{ g]kfnL
k"0ff{ª\s– &% ;do M– @ 3G6f !%ldg]6
k|=g+= !
zAbfy{ M lbOPsf zAbsf] ;xL hf]8f ldnfPdf )=% sf b/n] cª\s k|bfg ug]{ . @
…sÚ …vÚ
:d[lt ;Demgf
c;/Nn cnkq
z}nL kxf8
lbn dg
@ vfnL 7fpF eg]{ M sf]i7sdf lbOPsf zAbx¿dWo] ldNg] zAb 5fg]/ vfnL 7fpF e/L jfSo k'/f u/]df
)=% sf b/sf] cª\s k|bfg ug]{ . –@
s_ …b'u{dÚsf] ljk/LtfyL{ zAb ;'ud xf] .
v_ …k[YjLÚsf] kof{ojfrL zAb cfsfz xf]Og .
u_ …nDk6Ú cg]sfyL{ zAb xf] .
3_ lbg–bLg >'lt;dleGgfyL{ zAb x'g\ .
# jfSodf k|of]u M cy{ :ki6 x'g] u/L lbOPsf zAb / 6'SsfnfO{ jfSodf k|of]u u/]df k|lt jfSo ! sf
b/n] cª\s k|bfg ug]{ .
$ -s_ z'4 zAb 5fGg] M lgDgfg';f/ z'4 zAb 5fgL n]v]df )=% sf b/n] cª\s k|bfg ug]{ . !
c_ ;zSt
cf_ lr/~hLjL
-v_ k|lt czl'4 ;RofP jfkt )=% sf b/n] # cª\s k|bfg ug]{ .
z'4¿k M zf]efn] uxel/ cFfz' kf/]/ elgg\ æbfh';Fu Psjrg g;f]lwsg hfg] <Æ
% kbju{÷zAbju{ M /]vfª\lst zAbx¿x¿sf] kbju{ 5'6\ofO{ z'4;Fu n]v]df k|To]snfO{ )=% sf b/n]
cª\s k|bfg ug]{ . #
pTkfbg Ö gfd
u/]/ Ö lqmofljz]if0f
hfG5g\ Ö lqmofkb
o;n] Ö ;j{gfd
:yfgLo Ö ljz]if0f
/ Ö ;+of]hs
^= zAb lgdf{0f M
-s_ lbOPsf] cg'R5]baf6 pk;u{ nfu]sf @ / k|Too nfu]sf b'O{ -@_ zAb klxrfg u/L n]v]df )=% sf
b/n] @ cª\s k|bfg ug]{ M
pk;u{ nflu ag]sf] zAb M lj1fg, k|ljlw
k|Too nflu ag]sf zAb M ef}lts, dfgjtf
OCE
SET 01
-b|i6JoM lbOPsf] cg'R5]baf6 pk;u{ / k|Too nflu ag]sf cGo zAb n]v]df klg cª\s lbg'kg]{5 ._
-v_ ;df; jf lju|x u/L n]lvPsf k|To]s z'4 ¿knfO{ )=% sf b/n] ! cª\s k|bfg ug]{ M
dtbfgsf] clwsf/ Ö dtflwsf/
bfh' / efO Ö bfh'efO
& jfSo k'/f ug]{ M wft' / ;ª\s]tsf ;xfotfn] lbOPsf jfSo k'/f u/]df )=% sf b/n] cª\s k|bfg ug]{ .
s_ nfn ljb\ofno uPsf] 5 .
v_ xfdL /fi6«lgdf{0fdf nfUg]5fF} .
u_ g]kfnL o'jfn] :jb]zd} /f]huf/L kfpnfg\ .
3_ nf]stGqsf] ;+:yfut ljsf; xf]cf];\ .

* jfSo kl/jt{g M lgb]{zg cg';f/ tnsf jfSo kl/jt{g u/]df k|ltjfSo ! sf b/n] cª\s k|bfg ug]{ .
s_ zf/bfåf/f kfyLe/fsf] bz{g ul/of] .
v_ cfdf efOnfO ;w} u[xsfo{ u/fpg' x'G5 .
-k|]/s stf{ cGo klg x'g ;Sg]_
u_ d]/f] ;fgf] 5f]/f] 5d5d gfR5 .
3_ ha lxpFb nfU5 ta 3fd Kof/f] x'G5 .
( j0f{g ug]{ M c1ft kIfsf # cf]6f lqmofkb /fvL # jfSodf ;fyLsf] aofg u/]df k|lt jfSo ! sf
b/n] a9Ldf ltg cª\s k|bfg ug]{ . #
!) af]w k|Zgf]Tt/ M lbOPsf] uBf+z k9L ;f]lwPsf k|Zgx¿sf] pko'St pTt/ lbPdf k|To]snfO{ ! sf b/n]
a9Ldf kfFr cª\s k|bfg ug]{ . %
!! af]w k|Zgf]Tt/ M lbOPsf] uBf+z k9L ;f]lwPsf k|Zgx¿sf] pko'St pTt/ lbPdf k|To]snfO{ ! sf b/n]
a9Ldf kfFr cª\s k|bfg ug]{ . %
!@ a'Fbf l6kf]6 / ;f/f+z n]vg M
lbOPsf] uBf+zaf6 d'Vo d'Vo s'/f g5'6fO{ ul/Psf rf/cf]6f a'Fbfsf nflu )=% sf b/n] b'O{ cª\s /
uBf+zsf] d'Vo s'/f ;d]6L 9fFrf ldnfP/ Ps t[tLo+f; x'g] u/L lbOPsf] uB+fzsf] ;f/f+z n]v]df
eflifs kIfdf ljrf/ u/L # cª\s k|bfg ug]{ .
!# syf jf lr7L n]vg M$
s_ syfsf] d"Nofª\sgsf cfwf/x¿ M
c_ ljifoj:t'sf] ;+of]hg, df}lnstf / zLif{s –@
cf_ jfSou7g / k|:t'tLs/0f -syfsf] k"0f{tf_ –!
O_ eflifs z'4tf -j0f{ljGof;, jfSou7g cflb_ –!
v_ Jofj;flos kq÷lr7L
lr7Lsf] d"Nofª\sgsf cfwf/x¿ M
c_ k|:t'lt -;Daf]wg, ldlt, gfd, 7]ufgf / vfdsf] gd'gf_ –!
cf_ ;DjlGwt ljifoj:t'sf] ;+of]hg / k':6\ofO{ –@
O_ eflifs z'4tf -j0f{ljGof;, jfSou7g cflb_ –!
OCE
SET 01
!$ ;k|;ª\u JofVof M
;k|;ª\u JofVofsf] d"Nofª\gdf lgDg lnlvt s'/fx¿df Wofg lbg] M
s_ k|;ªu -n]vssf] gfd, kf7sf] zLif{s ljwf / kf7ut ;Gbe{_ –!
v_ JofVof -ljifoaf]w / k|:t'tL_ –@
u_ efiffz}nL / z'4tf –!
s_ hoe'F8L -lgaGw_
 xf:oJoª\Uo lgaGwsf/ e}/j cof{nåf/f n]lvPsf] hoe'8L lgaGwaf6 ;fef/ ul/Psf] uB+fz,
 e'F8Lsf] dxfTDoaf/] rrf{ ul/Psf] xf:oJoª\Uo lgaGw
 k|To]s dfgj e'F8Lsf] ldngaf6} b]z jf ;dfhsf] ljzfn e'F8L aGg] oyfy{sf] Joª\UofTds k|:t'tL
 dflg;sf] vGr'jf k|j[ltdfly JoªUo
 cfkm" dfq} vfg] k|j[lTtn] ;dfh jf /fi6« sdhf]/ x'g] ;Tosf] pb\3f6g .
v_ d ;8s af]Nb}5' -sljtf_
 :jR5GbtfjfbL k|ultjfbL slj÷sjloqL kf/Lhftåf/f /lrPsf] d ;8s af]Nb}5', sljtfaf6 ;fef/
ul/Psf] kB+fz
 ;8s eP afFrg'sf] lgolt JoSt
 af9Ldf 8'a]sf] / klx/f]n] k'l/Psf] ;8sf] jf:tljs lrq k|:t't
 df6f] / 9'ª\uf kG5fP / kfgLsf] e]n Jojl:yt u/] ;8sn] ;bfemF} dfgj;]jf k|bfg ug]{
 b'Mvdf klg cfzfsf] ;~rf/ x'g'kg]{ efj JoSt .
!% k7g af]w k|Zgf]Tt/ M
k7g af]w k|Zgf]Tt/sf] d"Nofª\sg lgDgfg';f/ ug]{ M
 ljifoj:t'sf] af]w / ;ª\lIfKttf –!
 efjz}nL / eflifs z'4tf –!
s_ dfphª afa';fx]jsf] sf]6 -syf_
c_
 dfphª afa';fx]jn] nufpg] sf]6 df; /ªsf] x'g'
 pSt sf]6 pgn] gfr,ufgdf, ;ef ;df/f]xdf, ef]h et]/df, df/lk6df, qf; cftª\s cflbdf
nufpg] ug'{ .
cf_
 dfphª afa';fx]j tfTsfnLg ;fdGt x'g'
 pgn] nufpg] sf]6 tTsfnLg pRrjuL{o JolStx¿sf] k|j[lTtsf] k|tLs
 /f0ffzf;gsf] cGTo eP klg To;nfO{ l:jsfg{ g;Sg] dfphª afa';fx]j h:tf Joltm
;dfhdf x'g'
 sf]6 RofltP klg To;sf] df]x oyfjt x'g' g} sf]6 / dfphª afa';fx]j Ps csf{sf
kof{o ;fljt x'g' .
v_ ;Gt'li6 -sljtf_
c_
OCE
SET 01
 gvfO{ hf]ufpg], nf]eL, csf{sf] vfP/ sfd gug]{, kfkL csf{sf] efu vf];]/
vfg] v/fj k|j[lTtsf] pNn]v ul/Psf] .
 cfˆgf] e/df afFRg] :jfledfgL JolStnfO{ s'g} nf~5gf gnfUg] pNn]v .
cf_
 ef]u gu/L wgsf] ;~ro ug'{ gx'g],
 n'Awtfdf ;'v gx'g],
 st{Joaf6 Ro't x'g' gx'g],
 csf{sf] efu vf];]/ vfg' gx'g],
 ;bf :jfledfgL eP/ afFRg kg]{ efj JoSt .
u_ yfª\sf -lgaGw_
c_
 g]kfndf wft', sf7, afF;, df6f], kft, skf; cflbsf] ;fdfg agfpg] l;k / k|ljlw x'g',
 sfi7snf wft'snf cflbdf g]kfn k|l;4 /x]sf],
 /f8L kfvL, un}rf, sfuh, sk8f, efF8fs'F8f, d"lt{, yfª\sf cflb df}lns snf / l;kdf g]kfn
ljZjd} k|l;4 /x]sf] .
cf_
 ljZjJoflks/0fsf] a9bf] k|efj ;Fu;Fu} cfoltt j:t'sf] a9bf] k|of]un] xfd|f df}lns
pTkfbgx¿ ;ª\s6df k/]sf
 :jb]zL eGbf ljb]zL pTkfbgnfO{ dxTTj lbg] k|j[lTtn] ubf{ klg :jb]zL pTkfbgx¿ 5fofdf
k/]sf
 sltko :jb]zL pBf]ux¿ aGb x'gfn] klg ljb]zL j:t'n] k|>o kfO{ :jb]zL df}lns
pTkfbgx¿ ;ª\s6df k/]sf .
!^ tfls{s k|Zgsf] d"Nofª\sg ubf{ lgDg lnlvt kIfdf Wofg lbg] M
s_ ljifoj:t'sf] af]w / k|:t'tLs/0f –!
v_ l;h{gfTdstf÷sNkgfzLntf ÷tfls{stf –@
u_ eflifs z'4tf –!
!& ljj]rgfTds k|Zgf]Tt/sf] d"Nofª\sgsf cfwf/x¿ lgDgfg';f/ 5g\ M
s_ n]vs ÷;Dkfbssf] kl/ro / k[i7e"ld –!
v_ ljifoj:t'sf] 1fg –#
u_ ljj]rgfTds k|:t'lt –@
3_ z}nL / df}lnstf –!
ª_ eflifs z'4tf –!
s_ k|Tofudg -syf_ M
 cfbzf]{Gd'v ;fdflhs oyfy{jfbL syfsf/ u'? k|;fb d}gfnL -!(%&—@)@*_ åf/f lnlvt k|Tofudg
Ps ;fdflhs syf
 k|]d,3[0ff, kfl/jfl/s cfbz{ / d]nh'nnfO{ lrq0f ug{ ;kmn syf
OCE
SET 01
 syfsf cg]s kfq dWo] zf]ef syfsf] k|d'v gf/L rl/q
 cfˆgf] klt, ;Gtfg / b]j/ /fd'k|lt st{Jo k"/f ug]{ c;n Pj+ bofn' gf/L
 Ps s'zn u[lx0fL / :g]xL efph"
 ;fg}df dft[ljxLg ePsf] /fd'nfO{ k'q ;/x :g]x u/L x'sf{pg] ;t\ kfq
 /fd'nfO{ dfof u/]/ x'sf{O{ pRr lzIff lbP/ of]Uo gful/s agfpg cxd\ e"ldsf v]Ng] kfq
 kTgLåf/f pk]lIft la/fdL k/]/ PSn} b'Mvdf k/]sf] /fd'nfO{ p;sf] sf]7fdf uO{ :ofxf/ ;';f/ /
x]/ljrf/ /fd|/L u/]/ p;sf] dg lhTg ;kmn gf/L
 lg:jfy{ k|]dn] dflg;nfO{ kl/jt{g ug{ ;lsG5 eGg] s'/fnfO{ k'li6 ug]{ rl/q
 lau|g nfu]sf] bfh'efOsf] ;DaGw / kfl/jfl/s cfbz{nfO{ hf]ufpg ;kmn gf/L rl/q .
v_ ;Gb's ¿Ot -hLjgL_
 kf7\ok':tssf n]vs÷;Dkfbsx¿af6 n]lvPsf] hLjgL
 ;Gb's ¿Ot g]kfnsf Ps jl/i7 g]q /f]u ljz]if1sf ¿kdf ;'kl/lrt JolSt x'g'
 g]kfndf Ps ;'ljwf ;DkGg cfFvf pkrf/ s]Gb|sf] :yfkgf ug]{ ;ª\sNk /fv]/ cl3 a9g'
 ¿Ots} cys ldlxg]taf6 @)%! ;fndf ltnuª\uf cfFvf s]Gb|sf] :yfkgf x'g'
 cfFvf /f]u;DaGwL ljleGg vf]h / cg';Gwfg u/L OG6«fcf]s'/ n]]G; agfO{ cfFvfsf] pkrf/ ug]{ gofF
k4lt kTtf nufpg'
 sl/j ltg bzs nfdf] cfˆgf] pkrf/ ofqfdf Ps nfv eGbf a9L dflg;sf] cfFvfsf] ;kmn
zNolqmof u/L :jf:Yo ;]jf k|bfg ug'{
 ljleGg ljb]zL lrlsT;sx¿sf] ;fy / ;xof]u lnO{ cfˆgf] pkrf/ k4lt ?Otf]S6f]eL nfO{
cGt/f{li6«os/0f ug{ ;kmn x'g'
 ;/n 9ª\un] df]tLlaGb'sf] zNolqmof ug]{ k|ljlw ;+;f/ el/sf 8fS6/x¿nfO{ l;sfpg'
 cfFvf;DaGwL hgr]tgf lj:tf/ ug{ ljleGg sfo{qmdx¿ ;~rfng u/L b[li6ljxLgtfsf] ;d:ofdf
sdL Nofpg'
 3'DtL 6f]nL dfkm{t b]zsf ljleGg e"–efudf cfFvf lzlj/ ;~rfng u/L gful/sx¿nfO{ :jf:Yo ;]jf
k|bfg ug'{
 kfFr ldg]6d} cfFvf gb]Vg]nfO{ cfFvf b]vfpg] 8fS6/ eg]/ ;+;f/ el/ lrlgg'
 lrlsT;f If]qdf ljz]if of]ubfg lbP jfkt /fli6«o tyf cGt/f{li6«o hutdf ljleGg k'/:sf/ tyf
kbsx¿ k|fKt ug{ ;kmn x'g' .
!* lgaGw n]vg M
lgaGw n]vgsf] d"Nofª\sg lgDg lnlvt cfwf/df ug]{ M
s_ kl/ro –!
v_ ljifoj:t'sf] 1fg –#
u_ k|:t'tLs/0f, ;+of]hg / qmda4tf –!
3_ df}lnstf –!
ª_ lgisif{ –!
r_ eflifs z'4tf –!
OCE

You might also like