You are on page 1of 32

34567

ABRIL D E 2 0 19

KAY FECHASPI ESTUDIANAPAJ


3 AL 30 DE JUNIO DE 2019
14 YACHAQANA

Diospaj llankayninchejta
allinta juntana
57 TAKIY
Tukuy laya runasman “Sumaj willaykunata willallaypuni, Diospaj llankayniykitataj
willanchej allinta juntay” (2 TIM. 4:5).
´
¿IMATA KAYPI JESUCRISTOQA yachachisqasninman nerqa: “Rispa, tukuy
YACHAKUSUN? laya runasta yachachisqasniyman tukuchimuychej”, nispa
Jesusqa kamachiwarqan- (Mat. 28:19). Cristianosqa Diosninchej qowasqanchej llan-
chej, Diospa Gobiernon- kayta, ‘allinta juntayta’ munanchej, imaynatachus chayta
manta willamunanchejta, ruwanatapis (2 Tim. 4:5). Chay llankayqa ima ruwanamanta-
runastataj yachachisqas- ˜
pis aswan naupajpi kashan, aswan usqhaytataj ruwana tiyan.
Jinapis mayta munaspapis, icha´ mana chayta ruwayta ati-
ninman tukuchinanchejta.
Kay yachaqanapi yachaku-
sun, problemasniyoj kas- llanchejchu.
2 Tukuypis ashkha ruwanasniyoj kanchej. Icha´ familian-
papis imaynatachus Dios-
paj llankayninchejta allinta chejta uywanapaj diantinta trabajanchej. Manachayrı´ onqos-
´
juntanata. Chanta yacha- ˜ kas-
qa chayri sinchi llakisqa kashanchej. Manaqa viejitosna
kullasuntaj, imaynatachus ˜ ˜ ´
qanchejrayku, nakayllatana purishanchej. Chayrı ujnin fa-
sumaj yachachej kanata, milianchej ajina llakiypi kashan. Chay jina llakiykunawan
imaynatachus aswan ku-
kausananchej kajtinpis, Diospaj llankayninchejta allinta jun-
siywan predicanata ima.
tayta atisunman. Chaytataj qhepan parrafospi yachakusun.
3 Diospaj astawan llankayta munaspapis, icha´ mana atin-

chejchu. Jina kajtin, ama anchata llakikunachu. Jesus-


qa yacharqa, mana tukuychu ashkha horasta predicayta
atisqanchejta (Mateo 13:23 leey). Jehovaqa paypaj tukuy
atisqanchejta llankasqanchejta, sumajpaj qhawan (Heb. 6:
10-12). Jinapis icha´ astawan ruwayta atisunman. Kay yacha-
qanapi qhawarisun, imatachus ruwananchej kasqanta: Dios-
1. ¿Imatataj ‘allinta juntayta’ munanchej, imaraykutaj? (Kay revistaj tapanta
qhawariy).
2. ¿Ima llakiykunawantaj tukuy kausanchej?
´
3. Mateo 13:23 nisqanman jina, ¿imatataj Jesus yacharqa?

2
˜
ta sirviyta naupajman churanapaj, wakin ru- 5 Uj warmiman pitay chayri tipay may-
wanasninchejta pisiyachinapaj, aswan sumaj- ta gustasqanmanta parlarina. Chaywan kau-
ta predicanapaj, yachachinapaj ima. Niraj sakuyta munaspa, payqa pitasqan ropitas-
chaymanta parlarishaspa, Diospaj llankay- ta vendekamun. Jinapis ganakusqan qolqe-
ninchejta allinta juntaymanta parlarina. qa, ni imapaj alcanzanchu. Chayrayku sema-
4 Diospaj llankayninchejta allinta jun- nantinta empleadamanta trabajaj yaykun.
tanapajqa, tukuy atisqanchejta runasman Ajinata trabajakuspapis, mayta gustasqan-
Diosmanta willamuna, yachachimunataj. rayku sapa atispa pitallanpuni. Payqa aswan
Jehovaqa mana qhawanchu mashkha ho- sumajta pitayta munan, ajinamanta chaylla-
rastachus paypaj llankasqanchejta, mana- wanna˜ kausakunanpaj. Chaykamaqa tiempi-
qa imayna sonqowanchus chayta ruwas- ton karisqanman jina pitallanpuni.
qanchejta. Jehova´ Diosta, runamasinchejta 6 Predicayta munasqanchejwanpis kiki-
ima munakusunchej chayqa, tukuy sonqo- llantaj. Mayta munaspapis, icha´ mana ash-
wan, tukuy kallpawantaj Diospaj llankasun1 khatachu predicayta atinchej. Tukuy cris-
(Mar. 12:30, 31; Col. 3:23). Diospa Gobier- tianos sumaj willaykunata mayta willayta
nonmanta willayta jatunpaj qhawasun chay- munanchej. Chayrayku sapa kuti astawan
qa, tukuy runasman sumaj willaykunata wi- kallpachakunchej runaj sonqonman cha-
llamusun. yanapaj. Jinapis ashkha ruwanasniyoj kas-
1 MANA QONQANAPAJ: Diospajqa llankanchej, predicaspa, qanchejrayku, icha´ sonqonchejpi ninchej:
runasman yachachispa, Diosta yupaychana wasista ruwaspa, “¿Imat a´ ruwayman astawan predicanay-
llimphuchaspa, chayri allinchaspa. Diospaj llankallanchejtaj ja-
tun llakiypi rikukoj hermanosta yanaparispa (2 Cor. 5:18, 19; paj?”, nispa.
8:4).
5, 6. Ashkha ruwanasniyoj kaspapis, ¿Diosmanta willay-
´ ˜
4. ¿Imata ruwananchej kasqa Diospaj llankayninchejta ta naupajman churayta atisunmanchu? Uj kikinchaywan
allinta juntanapaj? sutinchay.

Diospaj llankayninchej-
taqa tukuy imaymanaman-
ta juntayta atisunman
(10, 11 parrafosta qhawariy).
DIOSPAJ
˜ LLANKAYNINCHEJTA bajakorqa. Ajinamanta Corinto llajtamanta
NAUPAJMAN CHURANA runasman Diosmanta willarerqa, nitaj pay-
Jesuspa ruwasqanmanta mayta yachaku-
7 ˜
kunamanta imatapis manakorqachu (2 Cor.
sunman. Payqa Diospa Gobiernonmanta wi- 11:7). Pabloqa trabajaspapis, sapa Samari-
˜
llayta naupajman churarqa (Juan 4:34, 35). kuna Punchay predicaj. Ajinamanta Dios-
Jesusqa runasman Diosmanta willananray- ˜
manta willayta naupajman churallarqapuni.
ku, karusta purerqa. Payqa wasimanta wasi, Gastosninpaj qolqesitun kapojtinna, ˜ “Pablo-
mercadospi, plazaspi, waj lugarespiwan pre- qa Diospa palabranta willaspallana ˜ purerqa,
dicarqa. Jesusqa Diosmanta willayta kausay- judiosman sutinchaspa Jesusqa Cristopuni
˜
ninpi naupajman churarqa. kasqanta” (Hech. 18:3-5; 2 Cor. 11:9). Chay-
8 Noqanchejpis Jesus ´ jina ruwasunman, manta qhepaman, Pabloqa Romapi iskay wa-
sapa atispa mayllapipis sumaj willaykunata tata wasinpi preso karqa. Ajina kashajtin-
willarispa. Predicananchejrayku munaynin- pis, payta waturikoj rejkunaman predicarqa,
chejta, ruwanasninchejtapis qhepaman chu- cartastapis qhelqarqa (Hechos 28:16, 30,
ranchej (Mar. 6:31-34; 1 Ped. 2:21). Wakin 31 leey). Pabloqa Diosmanta willananpaj, ni
hermanosqa, precursores especiales, precur- ima jarkananta saqerqachu. Pay nerqa: Dios-
sores regulares chayri precursores auxilia- paj “llankanaykupaj churasqa kayku. Chay-
res kanku. Wakintaj waj parlayta yachakun- tataj mana saykuspa ruwallaykupuni”, nispa
ku chayri maypichus pisi predicajkuna kan- (2 Cor. 4:1). Noqanchejpis trabajananchej
ku, chayman predicaj ripunku. May chhika kajtinpis, Pablo jinallataj Diosmanta willayta
˜
kausayninchejpi naupajman churayta atisun-
hermanostaj, tukuy atisqankuta Diosmanta
willashallankupuni. Ashkhata chayri pisilla- man.
ta predicajtinchejpis, Jehova´ Diosqa ruway- 10 Ichapis machitus chayri onqosqas kas-
˜ qanchejrayku, manana ˜ wasimanta wasi pre-
ta atisqallanchejta manawanchej. Payqa ku-
˜
dicayta atinchejnachu. Jina kajtin, waj ji-
siywan sirvinanchejta munan. Imajtinchus ˜
payqa “kusikuyniyoj” Dios, willanchej chay nasmanta predicasunman. Naupa tiempo-
“may sumaj” willaykunataj paymanta jamun manta cristianosqa, maypicha´ runas kaj kan-
(1 Tim. 1:11; Deu. 30:11). ku, chaypi willaj kanku. Paykunaqa predicaj
´
9 Apostol Pablomantapis mayta yachaku- kanku wasimanta wasi, mercado plazaspi,
llasunmantaj. Misionero jina iskay kaj viajen- waj lugarespi ima (Hech. 17:17; 20:20). Ma-
nana˜ purikuyta atinchejchu chayqa, maypi-
pi, Corinto llajtapi uj tiempota qhepakorqa.
Qolqen pisisqanraykutaj, toldosta ruwaspa chus ashkha runas purinku chaypi tiyariku-
˜
trabajarqa. Jinapis mana chaytachu naupaj- sunman. Ajinamanta chaynejta pasajkuna-
man churarqa, manaqa gastosnillanpaj tra- man predicanapaj. Manachayrı´ telefononej-
ta, cartasnejta chayri mayllapipis kashaspa
´ ˜
7. ¿Imatataj Jesus kausayninpi naupajman churarqa? predicasunman. Ashkha hermanos ajinata
´ ´
8. ¿Imaynata Jesus jina ruwasunman? predicaspa mayta kusikunku.
´ ˜
9. 1) Apostol Pablo trabajanan kajtinpis, ¿imatataj nau-
pajman churasqa? 2) Hechos 28:16, 30, 31 nisqanman 10. Onqosqa chayri machitus kanchej chay, ¿imaynas-
´ ´
jina, ¿imatataj Apostol Pablo astawan ruwaj? manta predicasunman?

4 TORREMANTA QHAWAJ
´
¿Imaynata Diospaj llankayninchejta
allinta juntasunman?
* Cristiano Kausayninchej folletoj * Jw.org˙ nisqa paginanchejta, videosta
tapanpi yuyaychakusqanman jina ima runasman rikuchinapaj kallpacha-
predicana. kuna.

* Runaswan mayllapipis Diosmanta * Congregacionesta waturej hermano visi-


˜
parlarinapaj kallpachakuna. tawajtinchej chayri Jesuspa Wanuyninta
Yuyarina killaspi astawan predicana.
* Kallpachakuna Bibliata chuwitata lee-
˜
napaj, textosta allinta sutinchanapaj, * Diosmanta manakuna predicacionpi,
revisitasta chayri estudiosta aswan revisitaspi, estudiospi ima allin rinawan-
sumajta ruwanapaj ima. chejpaj.

KAYTA 1.

RUWASAJ:
2.


3.


´
11 Rikunchej jina, onqosqa kaspapis Dios- ¿IMASTA RUWASUNMAN ASTAWAN
paj llankayninchejta allinta juntayta atisun- PREDICANAPAJ?
´ ˜
´ nerqa: “Naweqa
man. Apostol Pablomanta parlarinallapuni. Jesus
12 cuerpoj kanchay-
˜
nin. Chayrayku nawiyki sutita [chayri “che-
Pay nerqa: “Tukuy imapaj kallpayoj kani,
Dios atiyta qowasqanrayku”, nispa (Fili. 4: qanta”] qhawan chayqa, tukuy cuerpoyki lli-
´
13). Apostol Pabloqa ujnin viajenpi onqoy- phipirenqa”, nispa (Mat. 6:22, sutinchay-
korqa. Chay kutipitaj Diospa atiyninta ne- nin). ¿Imata´ Jesus´ chaywan niyta munashar-
cesitarqa. Payqa Galacia llajtamanta herma- qa? Pisi imasllawan kausakunata, nisunman
nosman nerqa: “Onqoykusqayrayku sumaj yuyayninchejta uj imallapi churanata. Jesus-
˜ pis Diosmanta willayta kausayninpi naupaj- ˜
willaykunata naupaj kutipi willarqaykichej”,
´
nispa (Gal. 4:13). Noqanchejpis onqosqa kas- man churarqa, chaytataj discipulosninman
˜
paqa, doctoresman, enfermerasman, chaypi yachacherqa. “Naupajtaqa Diospa Gobier-
trabajkunaman ima predicasunman. Payku- nonta, cheqan kaynintawan” maskallasun-
puni chayqa, Jesus ´ jina ruwasunchej (Mat. 6:
namanta ashkhasta, predicashaspa mana wa-
sinkupi taripanchejchu. 33).
´ ´ ˜
11. Onqosqa kanchej chay, ¿pikunamantaj predicasun- 12. ¿Imata Jesus niyta munasharqa ‘nawiyki sutita qha-
man? wachun’ nispa?

ABRIL DE 2019 5
13 ˜
Diospaj llankayta naupajman churasun-
man, ruwanasninchejta pisiyachispa. Ajina-
manta astawan tiempoyoj kasun, runasta
yanapananchejpaj Jehova´ Diosta rejsinan-
kupaj, munakunankupaj ima.1 Ichapis as-
tawan predicanapaj, patronninchejta nisun-
man waj horaspi trabajananchejta. Chayrı´
kusirikunapaj tiemponchejta pisiyachisun-
man.
˜
14 Hermano Eliasmanta senoranmantawan

parlarina. Hermanoqa congregacionninpi


anciano. Pay nin: “Noqaykoqa mana precur-
sores kayta aterqaykuchu. Jinapis Diospaj
astawan llankanayku kasqanta yacharqay-
ku. Chayrayku astawan predicanaykupaj wa-
˜
kin imasta ruwarqayku. Naupajtaqa gastos-
niykuta, samarikunayku horastawan pisiya-
cherqayku. Chanta´ patronniykuman waj ho-
raspi trabajachinawaykuta nerqayku. Chay
jinamanta tardesnin predicaj llojsiyta ater-
qayku, astawan runasmantaj Bibliamanta ya-
chacherqayku. Chantapis killapi iskay kuti-
Cristiano Kausayninchej tantakuypi
yachakusqanchej, aswan sumajta ta chaupi semanapi predicacionman llojsej
yachachinapaj yanapawasun kayku. Manchay kusisqapuni kasharqayku”,
(15, 16 parrafosta qhawariy).
nispa.
SUMAJ YACHACHEJKUNA KANA
15Diospaj llankayninchejta allinta junta-
napajqa, aswan sumaj yachachejkuna kana-
paj kallpachakuna. Profesionniyoj runasqa,
trabajonkuta sumajta ruwanankupaj, sapa
1 Julio de 2016 watamanta Torremanta Qhawaj revistaj 10 pa-
ginanpi, “Kapuyninchejta pisiyachina” nisqa recuadrota leeriy.
Chaypeqa 7 yuyaychaykunata tarinki.
´ ˜
13. ¿Imata ruwasunman Diospaj llankayta naupajman
churanapaj?
´ ˜
14. Hermanonchej Elıas, senoranwan, ¿imatataj ruwas-
qanku astawan predicanankupaj?
´
15. Kay 1 Timoteo 4:13, 15 nisqanman jina, ¿imaynata
Diospaj llankayninchejta allinta juntasunman?

6 TORREMANTA QHAWAJ
kuti astawan yachakunku. Noqanchejpis as- Jehova´ “Dioswan khuska” llankayqa,
17

wan sumaj yachachejkuna kanapaj, sapa kuti may sumajpuni (1 Cor. 3:9). “Imaschus as-
astawan yachakunanchej tiyan (Pro. 1:5, 6; wan allin” kasqanta reparaspa, Diospaj llan-
1 Timoteo 4:13, 15 leey). ˜
kaytataj naupajman churaspa, ‘Jehova´ Dios-
16 ¿Imaynata´ sumaj yachachejkunaman tu- ta kusiywan sirvisunchej’ (Fili. 1:10; Sal. 100:
kusunman? Cristiano Kausayninchej tanta- 2). Paymin kallpata qowasun, ima problema
kuypi, imastachus yachachikusqanta sumaj- chayri ima jarkay kajtinpis, paypaj llankay-
ta uyarina. Chay tantakuypeqa sumajta pre- ninchejta allinta juntanapaj (2 Cor. 4:1, 7;
dicanapaj yachachiwanchej. Chayrayku tan- 6:4). Jehova´ Diospaj tukuy sonqo llankas-
takuyta kamachej hermano, asignacionniyoj paqa kusisqa kasun, ashkhata chayri pisi-
´ 6:4). Diospaj
llata predicajtinchejpis (Gal.
kajkunata yuyaycharishajtin sumajta uyari-
na. Predicaj rispataj yachakusqanchejman llankayninchejta allinta juntaspaqa, Jehova´
jina ruwana. Manachayrı´ predicanapaj gru- Diosninchejta, runa masinchejta ima, muna-
pomanta encargadota yanaparinawanchej- kusqanchejta rikuchinchej. Chantapis ‘chay-
ta nisunman, chayri paywan predicaj llojsi- ta ruwaspaqa, noqanchej kikinchejta salva-
sunman. Manaqa unaytana ˜ willaj hermanos- kusun, jinallataj uyariwanchej chay runasta-
wan, precursoreswan chayri congregacio- pis’ (1 Tim. 4:16).
nesta waturej hermanowan predicasunman.
17. Diospaj llankayninchejta allinta juntaspa, ¿imaynataj
Ajinata ruwaspaqa, Bibliata estudiachi- kasunchej?
napaj yanapasta sumajta rejsisun. Chanta-
pis aswan kusiywan predicasun, yachachi- 
´
sun ima. FOTOS. Pagina 6: Uj hermana imaynatachus uj revisita-
´
ta ruwanata rikuchishan. Chanta tantakuyta kamachej
´ hermanoj yuyaychasqanta, Yachachillaypuni folletonpi
16. ¿Imaynata sumaj yachachejkunaman tukusunman?
´ anotakushan. Semana tukukuytataj, yachakusqanman
(“¿Imaynata Diospaj llankayninchejta allinta juntasun-
man?” nisqa recuadrota qhawariy). jina predicashan.

YUYARIKUNAPAJ
´ ´
˛ ¿Imaraykutaj Diospaj ˛ ¿Imasta ruwasunman ˛ ¿Imaynata sumaj
llankayninchejta allinta Diospaj llankayninchejta yachachejkunaman
˜
juntayta munanchej? naupajman churanapaj? tukusunman?

58 TAKIY
Kacha runasta maskana
15 YACHAQANA

Sonqo tiyasqa kanapaj


Jesusmanta yachakuna
113 TAKIY
Diospa llajtanqa sonqo “Diostaj sonqo tiyaykuyta qosonqachej, mayqentachus
tiyasqa kausakunchej runas mana entiendeyta atinkuchu, chayta” (FILI. 4:7).
´ ˜
¿IMATA KAYPI WANUPUNAN punchayqa, Jesusta ashkha imas llakichi-
YACHAKUSUN? sharqa. Payqa yacharqa, enemigosnin mayta nak ˜ arichispa
˜
wanuchinankuta. Jesusqa yachallarqataj, sinchita sayajti-
Problemasniyoj kasqan-
chejrayku, mana sonqo llan Jehovaj sutin llimphuchasqa kananta. Paytaj Tatanta
tiyasqa kayta atillanchej- mayta munakusqanrayku, kusichiyta munarqa. Chantapis
chu. Jesusqa sonqo tiyas-
˜
Jesusqa yacharqa, Diosta wanupunan horakama kasukoj-
qa kananpaj, kinsa imasta ˜
tillan, runas winay kausayta japinankuta. Jesustaj runas-
ruwarqa. Chaytataj kay ta munakusqanrayku kasukuytapuni munarqa.
yachaqanapi yachakusun. 2 Jesusqa ajina llakiykunasniyoj kashaspapis, sonqo ti-
Yachakullasuntaj llakiyku- yasqallapuni karqa. Uj pacha, apostolesninman nerqa:
napi kashaspa, imaynata-
´ “Sonqo tiyaykuyniyta qankunaman qoykichej”, nispa
chus Jesus jina ruwanata. ´ parlasharqa? Jehova´
(Juan 14:27). ¿Imamantataj Jesus
Diosman kaskasqa kajqa, mana imamantapis llakikun-
chu, sonqonqa “phaj” nisqa kashan. Jesusqa chay jina
sonqo tiyaykuyniyoj kasqanta nisharqa, chaytaj sonqon-
tawan yuyaynintawan waqaycharqa (Fili. 4:6, 7).
3 Noqanchejmanta ni pı, ´ Jesus ˜ arisun-
´ jina sinchita nak
chu. Jinapis Jesuspa yachachisqasnin kasqanchejrayku,
llakiykunasniyojpuni kasun (Mat. 16:24, 25; Juan 15:20).
Wakin kutistaj, ichapis Jesus ´ jinallataj imatachus ruwa-
nanchejmanta llakikusun. Ajinapi rikukuspa, ¿imataj ya-
napawasunman sonqo tiyasqa kanapaj? Jesusqa kay jall-
papi kashaspa, sonqo tiyasqa kananpaj kinsa imasta ru-
warqa. Kay yachaqanapitaj chaymanta parlarisun. Chan-
t a´ yachakusun, llakiykunapi kashaspa imaynatachus
Jesus ´ jina ruwanata.
˜
1, 2. ¿Imastaj Jesusta wanupunan punchay llakichisharqa?
´
3. ¿Imata kay yachaqanapi yachakusun?

8
JESUSQA MANA SAYKUSPA
˜ jina, Jesusqa tukuy imata Tatanman willa-
DIOSMANTA MANAKORQA korqa.
4 ˜
(1 Tesalonicenses 5:17 leey). Wanuchis- 5 Jesusqa Tatanmanta mana saykuspa ma-

qa kanan karqa chay punchaypi, Jesusqa ˜nakusqanrayku, llakiykunata aguantarqa.


ashkha kutista orakorqa. Discipulosninman Apostolesninrı´ mana pay jinachu Diosman-
˜
wanuyninta yuyarikunankuta kamachishaj- ˜
ta manakorqanku, pruebas chayamojtintaj
tin, Jesusqa iskay kutita Diosman gracias- mana sinchitachu sayarqanku (Mat. 26:40,
ta qorqa. Ujtaqa tantata partinanpaj, uj- 41, 43, 45, 56). Noqanchejpis Diosmanta Je-
sus ˜
´ jina mana saykuspa manakusun chayqa,
tataj vinota jaywananpaj (1 Cor. 11:23 -25).
˜
Jesusqa Diosmanta ma nakullarqataj, ya- sinchita sayasun. Qhepan parrafospi yacha-
chachisqasninwan Pascuata ruwasqankuta- kusun, imatachus Jehova´ Diosmanta mana- ˜
wan (Juan 17:1-26). Getsemanı´ huertaman kunanchej kasqanta.
chayasqankutanwantaj, Jesusqa ashkha ku- 6 Jehova´ Diosmanta manakusunman
˜ creey-
˜
tista Diosmanta manakullarqataj (Mat. 26: ninchej yapakunanpaj (Luc. 17:5; Juan 14:
˜ 1). Satanas´ imaymana pruebasta churawas-
36-39, 42, 44). Wanupunan horatapis Tatan-
man qhaparikorqa (Luc. 23:46). Rikunchej qanchejrayku, sinchi creeyniyoj kananchej
´ ´
4. ¿Imata 1 Tesalonicenses 5:17 yachachiwanchej?
1) 5. ¿Imaraykutaj apostoles mana sinchitachu sayar-
˜ ´ qanku?
2) Wanupunan punchaypi, ¿mashkha kutistataj Jesus Ta-
˜ ´
tanmanta manakusqa? 6. ¿Imaynata creeyninchej yanapawasun?

˜
Diosmanta manakuspa sonqo tiyasqa kasun
(4 al 7 parrafosta qhawariy).

ABRIL DE 2019 9
Predicaspaqa sonqo tiyasqa kasun
(8 al 10 parrafosta qhawariy).

tiyan (Luc. 22:31). Creeyninchejqa problemas yasqa kananpaj yanapan? Pay nin: “Ima llakiy
qhatiriwajtinchej sonqo tiyasqas kanapaj ya- chayamuwajtinpis, chay rato Diosmanta ma-
napawasun. Imaraykuchus creeyniyoj kaspa- ˜
nakuni. Diosman kutin kutita, sonqomanta-
qa, llakiyninchejta chinkachinapaj tukuy atis- pachataj llakiyniyta willakuni chayqa, sonqo
qanchejta ruwaytawan, Jehova´ Diospa makin- tiyasqa kani”, nispa.
pi saqesun. Jehova´ Dios yanapanawanchejpi
atienekusun chaytaj, sonqo tiyasqas kasunchej JESUSQA KUSIYWAN PREDICARQA
(1 Ped. 5:6, 7). 8 (Juan 8:29 leey). Jesusqa enemigosnin
˜
7 Diosmanta manakoyqa, ima llakiypi ka- qhatiykachajtinkupis sonqo tiyasqa karqa.
shajtinchejpis sonqo tiyasqa kanapaj yana- Payqa yacharqa sinchita sayaspa Tatanta ku-
pawanchej. Hermanonchej Robertmanta par- sichinanta. Jesusqa sinchi pruebaspi kaspa-
larina. Payqa 80 watasniyoj, anciano jinataj pis, Tatanta kasukorqapuni. Jehova´ Diosta
yanapakushan. Pay nin: “Noqataqa llakiyku- mayta munakusqanrayku, tukuy tiempo pay-
nata aguantanaypaj Filipenses 4:6, 7 mayta ta sirverqa. Niraj kay jallpaman jamushaspa,
yanapawan. Wakin kuti qolqemanta pisisqa Jesusqa Tatanwan khuska Yanapaj Maestro
˜ ancianochu karqa-
karqani, uj tiempotaj nina jina llankarqa (Pro. 8:30). Kay jallpaman ja-
ni”, nispa. ¿Imataj hermanonchejta sonqo ti-
´
8. Juan 8:29 nisqanman jina, ¿imaraykutaj Jesus sonqo
´
7. ¿Imata hermanonchej Robertmanta yachakusunman? tiyasqa karqa?

10 TORREMANTA QHAWAJ
˜
muspanataj, Tatanmanta tukuy sonqo yacha- JESUSQA AMIGOSNINWAN
cherqa (Mat. 6:9; Juan 5:17). Chay llankay- YANAPACHIKORQA
ta ruwaspataj, may kusisqa karqa (Juan 4: 11 Jesusqa kay jallpapi runasman yachachi-
34 -36). shaspa, ashkha llakiykunapi rikukorqa. Jina-
9 Jehova´ Diosta kasukuspa, Senorpa
˜ ruway- pis apostolesnenqa sumaj amigosnin jina la-
´
ninpi ashkhata llankaspa ima, Jesus jina ru- donpi kasharqanku. Paykunaqa “wawqeman-
wasunman (1 Cor. 15:58). Tukuy atisqanchej- tapis aswan munakuyniyoj” karqanku (Pro.
ta predicasun chayqa, mana anchata pro- 18:24). Jesusqa apostolesninta mayta muna-
blemasninchejpi piensasunchu (Hech. 18:5). korqa. Chay tiempopi Jesuspa hermanosnen-
Predicanchej chay runasqa, noqanchejmanta qa, niraj paypi creerqankuchu (Juan 7:3-5).
nisqa astawan problemasniyoj kanku. Jinapis Uj kutipi, familiaresnenqa Jesus ´ locoyapus-
Jehova´ Diosta munakuspa, payta kasukuspa qanta nerqanku (Mar. 3:21). Jinapis aposto-
ima, aswan sumajta, kusisqataj kausakunku. lesnenqa mana ajinachu karqanku. Chayrayku
Runaspa kausayninku sumajyasqanta rikuspa- ˜
Jesusqa, wanuchinankupaj uj chisi faltashaj-
qa, Jehova´ Diosninchej yanapanawanchejpi tin paykunaman nerqa: “Qankunatajrı´ tukuy
astawan atienekunchej. Chaytaj sonqo tiyas- ima qhatirishawajtinpis noqallawanpuni kar-
qa kanapaj yanapawanchej. Uj hermana chay- qankichej”, nispa (Luc. 22:28).
ta kausayninpi rikorqa. Payqa ashkha unayta 12 Wakin kutisqa Jesusta apostolesnin phi-
ni imapaj valesqanta yuyarqa, sinchitataj lla- ˜nacherqanku. Jinapis Jesusqa mana pantas-
kikoj. Pay nin: “Tukuy tiempo predicacionpi qankutachu qhawarqa, manaqa paypi sinchi-
kaspaqa, Jehova´ Diosman astawan kaskayku- ta creesqankuta (Mat. 26:40; Mar. 10:13, 14;
ni. Predicaspaqa kusisqa kani, nitaj tiempo ˜
Juan 6:66- 69). Chayrayku wanupunanpaj uj
kanchu waj imaspi yuyanaypaj”, nispa. chisi kashajtin, paykunaman nerqa: “Noqa-
tajrı´ amigosnıy´ niykichej, imaraykuchus Ta-
10 Hermananchej Brendamanta parlarina.

Paywan warmi wawitanwanqa sinchi onqos- taypa tukuy ima niwasqanta rejsichiykichej”,
qas kashanku. Hermananchej Brendaqa silla nispa (Juan 15:15). Jesustaqa amigosnin
de ruedaspi kashan, nitaj imata ruwananpaj- mayta kallpacharqanku. Paykuna runasman
pis kallpayojchu. Payqa sapa atispa wasiman-
yachachiypi yanapasqankurayku, Jesusqa
ta wasi predicaj llojsin. Jinapis astawanqa
mayta kusikorqa (Luc. 10:17, 21).
cartanejta predican. Pay nin: “Noqaqa ya- 13 Jesuspataqa mana apostolesllachu ami-
chanina˜ kay tiempopi mana sanoyapunayta.
˜ yu- gosnin karqanku, waj amigosninpis kallarqa-
Chayta entiendespataj predicacionllapina
taj. Chay amigosnintaj qharistaj warmistaj
yayniyta churani. Predicaspaqa llakiykunas-
karqanku. Paykunaqa runasman yachachis-
niyta qonqani. Astawantaj imaynatachus ru-
nasta yanapanaypi piensani. Chantapis Jeho- pa, waj jinasmanta ima, payta yanaparqan-
va´ Dios bendicionesta qonawanta yuyariku- ku. Wakenqa Jesusta wasinkuman wajyarer-
ni”, nispa. qanku, khuska mikhurikunankupaj (Luc. 10:
38 - 42; Juan 12:1, 2). Wakintajrı´ Jesuswan
9. Tukuy atisqanchejta predicaspa, ¿imapitaj mana an- ´ ´
chata piensasunchu? 11, 12. ¿Imaynata apostoles Jesuspa sumaj amigosnin
´ kasqankuta rikucherqanku?
10. ¿Imata hermananchej Brendamanta yachakusun-
´
man? 13. ¿Imaynasmanta Jesusta amigosnin yanapasqanku?

ABRIL DE 2019 11
Sumaj amigosqa sonqo tiyasqa kanapaj yanapawasun
(11 al 15 parrafosta qhawariy).

khuska viajashaspa, payta kapuyninkuwan ya- ta necesitasqankupi piensarina. Uj herma-


naparerqanku (Luc. 8:3). Jesusqa wajkuna- no chayri uj hermana mana purikuyta atin-
paj sumaj amigo kasqanrayku, sumaj ami- chu chayqa, ichapis necesitasqanta ranti-
gosniyoj karqa. Payqa amigosninta yanapa- poj risunman. Mayqen familiallapis qolqe-
rejpuni, maychus kasqallantataj paykunaman- manta pisisqa kashan chaytaj, mikhunita-
ta suyaj. Amigosnin pantaj runas kajtinkupis, ta qorispa yanaparisunman. Chayrı´ jw.org˙
payta yanapasqankumanta mayta agradece- nisqata, JW Library˙ nisqa programata ima,
korqa. Amigosnenqa Jesusta sonqo tiyasqa- allinta rejsinchej. Jina kajtin, mana yachan-
llapuni kananpaj yanaparqanku. kuchu chay hermanosta yacharichisunman.
14 Sumaj amigosqa, Jehova´ Diosninchej- Wajkunata tukuy imaymanamanta yanapari-
ta mana wasanchanapaj yanapawasun. Ji- sun chayqa, aswan kusisqa kasunchej (Hech.
napis sumaj amigosniyoj kanapajqa, noqan- 20:35).
chejraj wajkunapaj sumaj amigos kananchej 15 Sumaj amigosqa yanapawasunman, Jeho-

tiyan (Mat. 7:12). Bibliapeqa yachakunchej, va´ Diosta mana wasanchanapaj, llakiykuna-
wajkunata tukuy imaymanamanta yanapana- ta aguantanapaj, sonqo tiyasqa kanapaj ima.
ta, astawanraj pisichikojkunata (Efe. 4:28). Eliuqa Job llakiyninta willarishajtin sumajta
Congregacionninchejpi pikunachus yanapa- uyarerqa. Ajinallatataj amigosninchejpis, lla-
´ ´
14. ¿Imata ruwasunman sumaj amigosta tarinapaj? 15. ¿Imaynata sumaj amigosninchej yanapawasunman?

12 TORREMANTA QHAWAJ
kiyninchejta willarejtinchej pacienciawan Jesusqa Jehova´ Diospa Gobiernonpi Rey-
uyariwanchej (Job 32:4). Paykuna Bibliaman ˜ kashan. Tumpamantawantaj Kuraj Supay-
na
jina yuyaychawasqanchejta japikusun chay- pa ruwasqasninta, mundontawan tukuchen-
qa, sumaj yuyayniyoj kasun. Jinapis mana su- qa. Chayta yachayqa sumaj kausayta suyaku-
yanachu, amigosninchej imatachus ruwanata napaj yanapawanchej (Isa. 65:17; 1 Juan 3:
ninawanchejta (Pro. 15:22). Yanapata necesi- 8; Apo. 21:3, 4). Mana chayllachu, Jesusqa
tajtinchejtaj, rey David jina ruwana. Payqa kay tiempopaj qowasqanchej llankayta jun-
amigosninpa yanapayninkuta llampu sonqo- tanapaj yanapashawanchej. Chayta yachay-
wan japikorqa (2 Sam. 17:27-29). Rikunchej taj mayta kallpachawanchej (Mat. 28:19, 20).
jina, sumaj amigosqa Jehova´ Diosmanta uj Sonqochasqa kay, uj suyakuyniyoj kay, kallpa-
sumaj bendicion ´ kanku (Sant. 1:17). chasqa kay ima, sonqo tiyasqa kananchejpaj
yanapawanchej.
¿IMATAJ SONQO TIYASQA KANAPAJ 17 Yachakusqanchejman jina, ¿imaynata´ lla-
YANAPAWASUNMAN?
kiykunapi kashaspa sonqo tiyasqa kayta ati-
16 (Filipenses 4:6, 7 leey). Jehova´ Diosqa sunman? Jesus
˜
´ jina ruwaspa. Naupaj kaj,
sonqo tiyaykuyninta ‘Cristo Jesusnejta’ qona- ˜
mana saykuspa Diosmanta manakuna. Iskay
wanchejta nin. ¿Imarayku chayta niwanchej? kaj, ima llakiypi kaspapis Jehova´ Diosta kasu-
Imaraykuchus sonqo tiyasqa kanapajqa, en- kuna, tukuy sonqotaj predicana. Kinsa kaj,
tiendenanchej tiyan ima llankaytachus Jeho- amigosninchej yanaparinawanchejta saqena.
va´ Dios Jesusman qosqanta, chaypitaj cree- Ajinamanta Diospa sonqo tiyaykuynin, son-
nanchej tiyan. Noqanchejqa Jesuspa wanuy-˜
qonchejta, yuyayninchejtawan waqaychanqa.
ninraykulla juchasninchejmanta perdonasqa Jesus´ jinataj ima pruebatapis atipasun (Juan
kayta atinchej. Chayta yachaspataj mayta 16:33 leey).
sonqochakunchej (1 Juan 2:12). Chantapis
´
17. 1) ¿Imaynata llakiykunapi kashaspa sonqo tiyasqa
16. Filipenses 4:6, 7 nisqanman jina, ¿pillataj sonqo ti- ´
kasunman? 2) Juan 16:33 nisqanman jina, ¿imata ruway-
yasqa kanapaj yanapawasunman? ta atisun?

YUYARIKUNAPAJ
˜ ´
˛ Diosmanta manakuy, ˛ Predicacion, ¿sonqo ˛ Amigosninchej, ¿sonqo
¿sonqo tiyasqa kanapaj tiyasqa kanapaj yanapa- tiyasqa kanapaj yanapa-
yanapawanchejchu? wanchejchu? wanchejchu?

41 TAKIY
˜
Manakuyniyta uyarillaway
16 YACHAQANA

˜
Wanusqaspaj costumbresta
¿ruwanachu kanman?
73 TAKIY “Reparanchej mayqen willaychus cheqan kasqanta,
´
Kallpachawayku Diosnıy mayqen willaytajchus llulla kasqanta” (1 JUAN 4:6).
´
¿IMATA KAYPI SATANASQA ‘llullakojkunaj tatan’. Payqa kay mundoj qalla-
YACHAKUSUN? ˜
riyninmantapacha runasta enganashan (Juan 8:44). ¿Imayna-
manta? ´ Runasta creechin, uj runa wanupojtin
˜ alman waj lugar-
Satanaswan sajra
˜ pi kausashallasqantapuni. Chayta creespa, runasqa imaymana
angelesninwan, wanusqas-
manta llullasta yachachis- costumbresta, cuentostawan rikhurichinku. Chayrayku ash-
˜ ˜
pa runasta enganashanku. kha hermanos, familiarninku chayri llajta masinku wanupoj-
Runasqa chay yachachiy- tin, “creeyrayku sinchita” maqanakunanku tiyan (Jud. 3).
kunata creesqankurayku, 2 ¿Imata´ ruwasunman pipis Diospa chejnisqan costumbresta
˜
wanusqaspaj imaymana
ruwachiyta munawajtinchej? (Efe. 6:11). Uj hermano ajina-
costumbresta ruwanku.
Familiaresninchej chay
pi kashan chayrı,´ ¿imaynata´ sonqochasunman, kallpachasun-
costumbresta ruwachiyta mantaj? Kay yachaqanapi yachakusun, imaynatachus Jeho-
munawajtinchej, ¿imata
´ va´ yanapawasqanchejta. Jinapis naupajtaqa,
˜ imatachus Biblia
˜
wanusqasmanta nisqanta yachakusun.
ruwasunman Jehovata
kasukunallapajpuni? ´ ˜
¿IMATA BIBLIA WANUSQASMANTA NIN?
Kay yachaqanapi chayta ˜
yachakusun.
3 Diosninchejqa runata winaypaj kausananpaj ruwarqa, ma-
˜ ´
nataj wanunanpajchu. Jehova Diosqa Adanman nerqa: “Allin
kajta mana allin kajta yachanamanta sachaj poqoynillan-
ta amapuni mikhunkichu. Chay sachaj poqoynintachus mi-
˜
khunki chayqa, wanunki”, nispa. Evamanpis chayllatataj ner-
qa. Adanwan Evawanqa chay kamachiyllata kasukunanku kar-
´ 2:16, 17). Jinapis Satanasqa, uj katarinejta Evaman
qa (Gen.
˜
nerqa: “Chayqa mana jinachu; mana wanunkichejchu”, nis-
´
pa. Evatajrı Satanasta creespa sachaj poqoyninta mikhuykor-
qa, Adanmanpis jaywarqa. Chanta´ paypis mikhuykullarqataj
´ 3:4, 6). Ajinamanta juchawan wanuywan
(Gen. ˜ “tukuy runas-
man chayarqa” (Rom. 5:12).
´ ´ ˜ ´
1, 2. 1) ¿Imaynata Satanas runasta enganashan? 2) ¿Imata kay yachaqanapi
yachakusun?
3. Adanwan Evawan Supayta creesqankurayku, ¿imapitaj runas rikukunchej?

14
4 Diospa nisqanman jinapuni, Adanwan qankuta sutita yachanchej. Chaytaj sonqo-
˜
Evawanqa wanorqanku. Supaytaj chayman- ˜
chawanchej, ninataj ima cuentotapis creen-
˜
tapacha llullakushallanpuni, wanusqasmanta ˜
chejchu. Yachanchej wanusqasqa jallpalla-
imaymana llulla yachachiykunata rikhurichis- ˜na kasqankuta, nitaj sufrishasqankuta, nina- ˜
pa. ¿Mayqentaj ujnin yachachiynin? Pay nin, taj imatapis ruwayta atisqankuta. Chayrayku
˜
runa wanupojtin alman chayri espiritun llojsi- ˜
mana alma castigopi creenchejchu. Wanus-
pusqanta, waj lugarpitaj kausashasqanta. Sa- ˜
qasqa punusqa jinalla kashanku (Juan 11:
tanasqa chay llulla yachachiywan, may chhika 11-14). Paykunaqa mashkha unaytachus wa-
˜
runasta enganashallanpuni (1 Tim. 4:1). ˜
nusqa kasqankutapis, mana yachankuchu.
5 ¿Imaraykutaj ashkha runas Satanasta
Chayrayku may chhika unayta wanusqa ˜ kaj-
creenku? Imajtinchus ni pipis wanuyta ˜ mu- pis, kausarimuytawan uj ratitollapis pasan-
nanchu. Satanastaj chaymanta aprovechakus- man jinata yuyanqa. Wanusqasqa˜ ˜
uj nawi
pa runasta enganan. ˜ Diosninchej sonqonchej- chirmiymanta jinalla rijcharimonqanku.
˜
man winay kausayta churasqanrayku, mana ˜
7 Biblia imatachus wanusqasmanta yacha-
˜
wanuyta munanchejchu (Ecl. 3:11). Chayray-
˜ chisqanqa, sutisitu, entiendenapaj jinataj.
ku wanoyqa enemigonchej (1 Cor. 15:26).
´ ¿tukuy runastachu llulla yacha- Satanaspa llulla yachachiykunasninrı,´ qala
6 Satanas,
˜ pejtu kanku, mana entiendey atinataj. Payqa
chiykunasninwan enganan? Mana. Ashkha ru- chay yachachiykunawan, runaspa umankuta
˜
nasqa, imatachus Biblia wanusqasmanta nis-
˜ muyuchin, Diosninchejtataj sajrapaj qhawa-
qanta sutita yachanku, yachallankutaj wanus- chin. ¿Imaraykutaj Supaypa yachachiykunas-
qas kausarimunankutapis. Chaytataj tukuy- nin manapuni walejchu? Imaraykuchus Jeho-
man yachachinku (Ecl. 9:5, 10; Hech. 24:15).
˜ va´ Diosninchejpa sutinta chichichan, Jesu-
Noqanchejqa wanusqas maypichus kashas- cristo kausayninta qosqan qhasilla kasqanta
´
4, 5. ¿Ima yachachiywantaj Satanas runasta engana-
˜ yuyachin, runastataj astawan llakichin. Qhe-
shallanpuni? pan parrafospi chaymanta yachakusun.
´
6. 1) ¿Tukuytachu Satanas llulla yachachiykunasninwan
˜ ˜ 7. ¿Imaraykutaj Supaypa yachachiykunasnin manapuni
enganashan? 2) Wanusqas maypichus kasqankuta sutita
yachasqanchej, ¿yanapawanchejchu? walejchu?

˜
Pi familianchejpis wanupojtin,
Diospa chejnisqan costumbres-
ta ruwanamantaqa, familiares-
ninchejta sonqochana
(1, 2 parrafosta qhawariy).
SUPAYPA LLULLA YACHACHIYKUNASNIN kurayku, runa masinkuta khuyayta nak ˜ ari-
¿IMARAYKUTAJ MANA ALLINCHU? chinku. Ashkha runasta iglesiaj yachachis-
8 Supayqa Jehova´ Diospa sutinta chichi- qanta mana japikusqankuraykulla, kausashaj-
chan. Ujnin llulla yachachiynenqa, sajra ru- ta ruphaykuchej kanku. Iglesia catolicaqa,
˜
nas wanuspa ˜ arishasqankuta
infiernopi nak ´ espanola
˜
Inquisicion nisqa tribunalta rikhu-
nisqan. Chay yachachiywan, munakuyniyoj richerqa. Chay tribunalqa iglesia catolicaj ya-
Jehova´ Diosninchejta, pay jina sajrapis kan- chachiyninta mana japikojkunata, sonqo na-
man jinata qhawachin (1 Juan 4:8). Tatan- ˜ arichispa wanuchej
nayta nak ˜ kanku. Uj libro
chej Jehovamanta ajinata parlajta uyarispa, nisqanman jina, “chay tribunalmanta juez-
rabiakunchej. Jehova´ Diosninchejpa sonqon- kunaqa, juchasapa runasman infiernota lla-
pis nanancha. ´ Payqa runasta sufrichiyta mi- mirichishasqankuta nej kanku”. Ajinaman-
llaypaj qhawan (Jeremıas ´ 19:5 leey). ˜
ta niraj wanushaspa pesachikunankupaj, nitaj
9 Supayqa Jesucristo qhasillata kausayninta infiernoman chayanankupaj. Ashkha lugares-
qosqanta yuyachin (Mat. 20:28). Supayqa wa- pitaj, runasqa alma castigananta manchachi-
˜ ˜
kuspa, wanusqaspaj mikhunasta churapunku,
nojtinchej almanchej kausakushasqanta nin.
Cierto kanman chayqa, winay ˜ kausayniyoj- waj costumbrestawan ruwanku. Manachay-
˜na kanchej, ninataj
˜ ˜ ˜
qa almamanta bendicionta manakunku. Ru-
winay kausayta japi-
napaj Cristo noqanchejrayku wanunanta ˜ ne- nasqa chay costumbresta ruwanku, Satanaspa
cesitarqanchejchu. Jehova´ Diosninchejrı,´ llulla yachachiykunasninta creesqankurayku.
mayta munakuwasqanchejrayku Wawanta ka- Chaytaj runasta sonqochananmantaqa, asta-
chamorqa noqanchejrayku wanunanpaj. ˜ Je- wan llakichin, manchachintaj.
sucristopis manchayta munakuwasqanchej- ´
¿IMAYNATA BIBLIAJ NISQANTA
rayku, kausayninta entregarqa (Juan 3:16; KASUKUSUNMAN?
15:13 leey). Jehovawan Jesuswanqa mayta- 11 Familiasninchej chayri amigosninchej wa-
cha´ llakikunku, Satanaspa llulla yachachiynin ˜nusqaspaj costumbresta ruwachiyta muna-
˜
Jesuspa wanusqanta qhasillapaj qhawachis- wajtinchej, ¿imataj yanapawasunman Jehova-
qanmanta. ta kasukunapaj? Diosta, Palabrantawan mu-
10 Supayqa runaspa llakiyninkuta astawan
˜ nakuy. Familiasninchejqa costumbresta mana
yapan. Uj wawita wanupojtin, runasqa ninku: ruwayta munajtinchej, icha´ niwasun: “Alma-
“Diosqa angelitosta necesitasqanrayku wawi- paj ni ima respetoyki kanchu, ¿manachu pay-
taykiyta cieloman apakapun”, nispa. Chaytaj ta munakunki?”, nispa. Chayrı´ niwasunman:
tatasta sonqochananmantaqa, astawan llaki- “Juchaykirayku alma castigawasun”, nispa.
chin. Chantapis runasqa infiernopi creesqan- ¿Imata´ ruwasunman Jehovata kasukunalla-
´
8. 1) ¿Imaynata Supaypa llulla yachachiynin Jehova
´ pajpuni? Qhepan parrafospi, imaynatachus
´
Diosninchejta qhawachin? 2) Jeremıas 19:5 nisqanman
´
Biblia yanapawasqanchejta qhawarisun.
jina, ¿Jehova Dios runasta nina lauraypi ruphachinman- 12 Creenciasmanta, costumbresmantawan
chu?
9. 1) Juan 3:16; 15:13 nisqanman jina, ¿imaraykutaj Je-
‘taqakuna’ (2 Cor. 6:17). Caribemanta uj lu-
´ ˜
garpi, ashkha runas creenku, runa wanupoj-
sus kausayninta qorqa? 2) ¿Imatataj Supay Jesuspa wa-
˜
nuyninmanta yuyachin?
10. Supaypa llulla yachachiykunasnin, ¿runasta sonqo- 11. ¿Imastataj familiasninchej niwasunman?
chanchu? 12. ¿Ima costumbrestaj Bibliaj nisqanman churanakun?

16 TORREMANTA QHAWAJ
Bibliata publicacionestawan sumajta
estudiana, mana testigo familianchej-
mantaj imapichus creesqanchejta
willarina. Ajinamanta ashkha
problemasmanta librakusun
(13, 14 parrafosta qhawariy).

tin alman qhepakusqanta payta sufrichejku- 14 “Tukuy imata ruwaychej Dios jatunchas-
nata castigananpaj. Uj libro nisqanman jina, qa kananpaj. Allinta qhawarikuychej ama
almaqa “uj llajta enterotapis castiganman”. pantachinaykichejpaj” pitapis (1 Cor. 10:31,
˜
Africaj wakin lugaresninpitaj, runa wanupoj- 32). Niraj ima costumbretapis ruwashaspa,
˜
tin espejosta qhatanku, wanusqaj fotosninta- chay ruwasqanchej wajkunata pantachenqa-
taj perqa ladoman tijranku. Paykunaqa chay- chus manachus, chaypiraj piensarinanchej ti-
ta ruwanku, alma uyanta mana rikukunan- yan. Mana pi hermanonchejtapis urmachiyta
paj. Chay jina costumbresqa Satanasmanta munanchejchu (Mar. 9:42). Nillataj mana tes-
jamun. Noqanchejqa chayta yachasqanchej- ˜
tigo kajkunatapis phinachiyta munanchejchu.
rayku, mana costumbresta ruwanchejchu, ni- Munakuyniyoj kaspaqa, paykunawan kacha-
˜
taj wanusqasmanta ima cuentotapis creen- manta parlarisun. Chayta ruwaspa, Jehova´
chejchu (1 Cor. 10:21, 22). Diosninchejta jatunchasun. Ama paykunawan
13 Uj costumbre allinchus manachus kasqan- discutinachu, nitaj costumbresninkumanta
ta yachanapaj, ¿imata´ ruwasunman? Jeho- burlakunachu. Munakuyniyoj kaspaqa, pay-
va´ Diosmanta yuyayta manakuna
˜ (Santiago kunawan kachas kasun, respetasuntaj. Ajina-
1:5 leey). Chanta´ publicacionespi yachayta manta sonqonkuta llampuyachisunman.
maskarina. Ancianosmanpis chimpasunman 15 Tukuyman Jehovaj testigosnin kasqanchej-

yanaparinawanchejpaj. Jinapis ama suyana- ta willarina (Isa. 43:10). Familiasninchej-


chu, ancianos imatachus ruwanata ninawan- ˜
man chayta naupajsitumanta willasunchej
chejta. Paykunaqa Bibliaj nisqanta rikuchiwa- chayqa, costumbresta mana ruwasqanchej-
sun, kunan yachakushanchej jinasta. Ajina- ta yachanqankuna.˜ Pi familianchej wanupoj-
˜
manta yuyayninchejta yachachisun, “imachus tintaj, ichapis mana costumbresta ruwana-
allin, imatajchus mana allin kasqanta” repara- paj tanqawasunchu. Franciscomanta senoran˜
nanpaj (Heb. 5:14). ´
14. ¿Imasta ruwasunman mana pitapis pantachinapaj?
13. Uj costumbre allinchus manachus kasqanta yacha- 15, 16. 1) ¿Allinchu kasqa testigos kasqanchejta wajku-
´ naman willarinanchej? Sutinchay. 2) ¿Imatataj Romanos
napaj, ¿imata ruwasunman Santiago 1:5 nisqanman
jina? 1:16 versiculomanta yachakusunman?

ABRIL DE 2019 17
Carolinamantawan parlarina. Paykunaqa Mo- tumbresta mana ruwasqaykuta. Chayrayku
zambique suyumanta kanku. Francisco nin: rabianku pasarananta suyarqayku. Wakin fa-
“Bibliamanta yachakusqaykutawan, familias- miliaresniykupis kutikuwarqayku. Aswan qhe-
niykuman willarerqayku wanusqaspaj ˜ cos- ˜ ˜ phi-
paman senoraypa familiaresnenqa, nina
tumbresta manana ˜ ruwanaykuta. Chaymanta ˜
nasqachu kasharqanku, allinyakaporqayku-
˜
qhepaman, senoraypa hermanan wanuporqa. ˜ ˜
taj. Wakenqa publicacionesta manakunaway-
˜ ˜
Llajtaykupeqa wanusqata bananku almata ja- kupaj wasiykumanpis jamunku”, nispa. Ama
tunchanapaj. Chanta´ aswan qaylla familian, ˜
jaykajpis penqakunachu, wanusqasmanta ya-
˜
banasqanku yakuta maymanchus jichanku, chasqanchejta sutinchariyta (Romanos 1:16
˜
chaypi kinsa tutata pununan tiyan. Chayta- leey).
qa alma castigota manchachikuspa ruwanku. ˜
˜
Senoraypa familianqa, pay chaypi pununanta ˜ WANUPOJPA FAMILIANTA
SONQOCHANA, KALLPACHANATAJ
munarqanku. Chaypacha pruebapi jina kar- ˜
qayku”, nispa.
17 Pi hemanonchejpa familian wanupojtin-
16 ¿Imata´ Franciscowan senoranwan
˜ ruwar- pis, paykunawan “khuska llakiypi” sayanan-
qanku? Pay nin: “Jehova´ Diosta munakus- chej tiyan (Pro. 17:17). Hermanosninchej cos-
qaykurayku, mana sonqonta nanachiyta mu- tumbresta ruwanankupaj tanqasqa kajtinku,
˜
narqaykuchu. Chayrayku senoraypa familian- ¿imaynatataj paykunata yanapasunman? Bi-
man nerqayku, chay costumbreta mana ru- bliapi iskay yuyaychaykunata yachakuna.
18 “Waqajkunawantaj waqaychej” (Rom. 12:
wanaykuta. Paykunarı´ mayta phinakorqanku, ˜
˜
niwarqaykutaj: ‘Qankunaqa mana wanusqa- ˜ 15). Wakin kutisqa, wanupojpa familianman
ta respetankichejchu. Nina ˜ ujtawan visitas- ni imata niyta atinchejchu. Jinapis paykuna-
qaykuchu, manataj imapipis yanapasqayku- ´
17. ¿Imaynata hermanosninchejta yanapasunman?
˜
nachu’, nispa. Noqaykoqa naupajta ˜ ˜ wi-
na ´
18. 1) ¿Imaraykutaj Jesus waqarikorqa? 2) ¿Imatataj Je-
llarqayku, testigos kasqaykurayku chay cos- susmanta yachakusunman?

˜
Pejpa familian wanupojtinpis,
payta sonqocharina,
kallpacharinataj
(17 al 19 parrafosta qhawariy).

18
wan khuska waqaspaqa, mayta kallpachasun- rej Diosninchej, hermanonchejta kallpacha-
´
man. Lazaro ˜
wanupojtin, hermanasnin Mar- nanta, allin yuyaytawan qonanta (Sal. 65:2).
´
ta, Marıa, wajkuna ima, mayta waqarqanku. Atikojtenqa paywan khuska Bibliata chayri uj
Jesusqa tawa diasmantaraj chayman chayar- experienciata leerisunman.
qa. Payqa Lazarota kausarichinanta yachas- ˜
20 Noqanchejqa maypichus wa nusqas ka-
papis, “waqarikorqa” (Juan 11:17, 33-35). shasqankuta, kausarimunankutapis sutita ya-
Jesuspa waqarikusqanqa, rikucherqa Tatan- chanchej. Chayrayku may kusisqa kanchej
pis ajina llakisqallataj kasqanta. Mana chay- (Juan 5:28, 29). Atikusqanman jina, parlas-
llachu, Jesuspa waqarikusqanqa, Lazaroj qanchejwan ruwasqanchejwantaj, Bibliaj ya-
familianta mayta munakusqanta rikucherqa. chachisqanta wajkunaman yachachina. Jina-
Chaytaj Mariata, Martatawan maytacha´ son- pis Satanasqa, tukuy imata ruwan runas che-
qocharqa. Ajinallataj hermanosninchejwan- qa kajta mana yachanankupaj. Chayrayku
pis. Paykunamanta llakikojtinchej, munakoj- qhepan yachaqanapi, imaynatachus runasta
tinchejtaj, yachanqanku mana sapankuchu ˜
layqerioswan enganasqanta yachakusun. Ya-
kasqankuta. Astawanpis ashkhas paykunata chakullasuntaj imaraykuchus layqeriosman
munakusqankuta reparanqanku. mana chhapukunachu kasqanta.
19 “Uj tiempoqa tiyan chinyanapaj, uj tiem-
´
20. ¿Imata qhepan yachaqanapi yachakusun?
potaj parlanapaj” (Ecl. 3:7). Hermanonchej-
ta sonqochallasunmantaj, payta sumajta uya-
rispa. Llakiyninta willarishawajtinchej, mana
pantachispa uyarina. Imatapis parlarpari-
˜
llan chaytaj, ama phinakunachu (Job 6:2, 
´
FOTOS. Pagina 15: Uj qhariwarmi mana testigo
3). Ichapis hermanonchejqa, mana testigo fa- ´
familiarninkuta sonqochashanku. Pagina 17: Uj herma-
miliasnin rabiachisqankurayku aswan llakis- ˜
no publicacionesta qhawaykushan, wanusqaspaj ima
qa kashan. Paywan khuska Jehova´ Diosmanta costumbreschus Bibliawan churanakusqanta. Chanta
´
˜
manakuna. ˜
Rogakunataj manakuykunata uya- familiaresninman kachamanta entiendechishan.
´ ˜
Pagina 18: Uj hermano, familiarnin wanupusqanmanta
´ waqarikushan. Iskay ancianostaj sonqochashanku,
19. ¿Imaynatataj Eclesiastes 3:7 hermanonchejta sonqo-
chanapaj yanapawasunman? kallpachashankutaj.

YUYARIKUNAPAJ
˜ ˜
˛ Wanusqasmanta cheqa ˛ Supaypa llulla yachachiyku- ˛ Wanusqaspaj costumbresta
kajta yachaspa, ¿sonqocha- nasnin, ¿imaraykutaj mana ruwachiyta munawajtinchej,
´
kunchejchu? allinchu kasqa? ¿imata ruwananchej kasqa
Jehovata kasukunalla-
pajpuni?

24 TAKIY
´
Jehova Diospa orqonman jamuychej
17 YACHAQANA

Supaykunata atipanapaj
Jehovawan yanapachikuna
55 TAKIY ‘Maqanakupi jina kashanchej cielopi kaj
¡Amapuni manchikuychu! supaykunawan’ (EFE. 6:12).
´
¿IMATA KAYPI CRISTIANOSQA Satanaswan supaykunasninwan ima, maqa-
YACHAKUSUN? nakupi jina kashanchej. Jehova´ Diostaj munakuwasqanchej-
´ rayku, mana sapanchejtachu saqerpariwanchej. Payqa willa-
Jehova Diosninchejqa, wi-
llawanchej supaykunaqa wanchej supaykuna atiyniyoj kasqankuta. Paykunaman sin-
manchay sajras kasqanku- chita sayaykunapajtaj, imatachus necesitasqanchejta qowan-
˜
ta, enganaytataj muna- chej (Efesios 6:10-13 leey). Jehovawan yanapachikuspa,
´
wasqanchejta. ¿Imaynata tukuy sonqotaj paypi atienekuspaqa, Diabloj contranpi sin-
supaykuna runasta enga- ´
˜ chita sayasun. Noqanchejqa apostol Pablo jina ninchej: “Dios
nashanku? ¿Imatataj ru-
wasunman contrankupi noqanchejman kutisqa kashan chayqa, ¿pitaj contranchejpi
sinchita sayanapaj? Kay sayayta atinmanri?”, nispa (Rom. 8:31).
˜
2 Cristianosqa mana wanurishanchejchu Satanasmanta de-
yachaqanapi yachakusun,
´
imaynatachus Jehova moniosninmantawan yachaymanta. Imajtinchus Jehova´ Dios-
Diosninchej yanapawas- ta sirviyta munasqanchejrayku, paymanta astawan yachakuy-
qanchejta. ta munanchej (Sal. 25:5). Jinapis Satanaswan mana enga-
˜
nachikunapajqa, imastachus ruwasqanta yachananchej tiyan
(2 Cor. 2:11). Kay yachaqanapi yachakusun, imawanchus Sata-
nas ´ ashkha runasta enganasqanta.
˜ Chanta´ yachakullasuntaj,
imaynatachus Supayta sajra angelesnintawan atipananchejta.
´
¿IMAYNATA SUPAYKUNA RUNASTA PANTACHISHANKU?
3 Satanaswan supaykunasninwanqa, ashkha runasta layqe-
´
1. Efesios 6:10-13 nisqanman jina, ¿imatataj Jehova Dios munakuwasqan-
chejrayku qowanchej?
´
2. ¿Imata kay yachaqanapi yachakusunchej?
´
3. Layqerıos nispa, ¿imasmantataj parlashanchej?

20
˜
rioswan enganashanku. Layqeriosta1 ruwaj- kankichejchu, ama mayqentapis layqachinki-
kuna ukhupi kashanku: adivinos, estrellaspi chejchu, ama adivinosta tapukunkichejchu,
suerteta qhawajkuna, animota wajyaj aysiris, amallataj aysirista tapukunkichejchu. Tata
yatiris, layqas, jampiris, chamanes, magia- Diosqa millachikun chaykunata ruwajkuna-
ta ruwajkuna ima. Chay runasqa imatapis ya- mantaqa” (Deu. 18:10-12). Chay kamachiyku-
chanankupaj chayri ruwanankupaj, atiyniyoj na israelitaspaj karqa chaypis, Jehova´ Diosqa
kasqankuta ninku. Jinapis chay ateyqa mana kikillantapuni yuyan. Payqa layqerıo´ ruway-
Diosmantachu jamun. kunata millachikullanpuni (Mal. 3:6).
4 Tukuy ladomanta runas layqeriospi creen- 6 ¿Imaraykutaj Jehova´ Diosninchej layqerıo´
´
ku. Latinoamerica, Caribe nisqapi, 18 suyus- ruwaykunamanta qhawakunanchejta niwan-
manta runasta tapusqanku. Chay tapusqan- chej? Imaraykuchus Satanasqa runasta chay-
kuman jina, sapa kinsa runasmanta uj runa wan pantachishan. Diabloqa layqeriosnejta
magiapi, yatirispi, layqaspi ima creesqanta ˜
runata creechin, wanusqaj alman kausasha-
˜
nisqa. Chay chhika runasllataj, wanusqas- llasqantapuni (Eclesiastes´ 9:5 leey). Chan-
wan parlayta atisqankuta nisqanku. Africapi- tapis runasta layqeriospi creechispa mancha-
pis 18 suyusmanta runasta tapurillasqanku- chin, Jehova´ Diosmantataj karunchachin. Sa-
taj. Chay tapurisqanku runasmanta khuskan tanasqa runas paypi atienekunankuta munan,
kurajpuni, yatirispi creesqankuta nisqanku. manataj Jehova´ Diospichu.
´ ruwaykuna-
Maypi tiyakojtinchejpis, layqerıo ´
¿IMAYNATA SUPAYKUNAWAN
manta sumajta qhawarikunanchej tiyan. Ima- MAQANAKUSUNMAN?
raykuchus Kuraj Supayqa, chaywan “jallpapi 7 Qallariypi ninchej jina, Jehova´ Diosqa Su-
kaj tukuy runasta pantachishan” (Apo. 12:9).
5 Jehova´ Diosninchejqa “cheqa Senor”
˜ paywan sajra angelesninwan ima mana enga-
(Sal. ˜
´ ruwaykunata chejnikun. nachikunapaj yanapawanchej. Jehovaqa pay-
31:5). Payqa layqerıo
kunawan maqanakunapaj, imastachus ruwa-
Chayrayku israelitasman kamacherqa: “Ama-
nanchejta willawanchej. Qhepan parrafospi
puni ni mayqenniykichej wawasniykichejta
chayta yachakusun.
jaywanata jina qonkichejchu ninapi qolachis- 8 Diospa Palabranta leena, chaypitaj tuku-
pa. Amapuni ni mayqenniykichej adivino kay-
rina. Chayta ruwayqa, supaykunamanta ja-
chejchu, nitaj qhepaman imachus kananman-
moj creenciasta qhesachanapaj yanapawa-
tapis yachaj tukunkichejchu. Ama layqapis
sun. Diospa Palabranqa sumaj filochasqa
´
1 MANA QONQANAPAJ: Layqerıos nispaqa, parlashanchej su- espada jina, Supaypa llulla yachachiykunas-
paykuna rikhurichisqanku creenciasmanta, Diablowan trabajaj- ninta tukuchinapaj (Efe. 6:17). Bibliaqa suti-
kuna imastachus ruwasqankumanta ima. Demoniosqa runasta ˜ ˜ kasqankuta,
˜ ta nin, wanusqasqa jallpallana
creechinku, uj runa wanupojtin alman chayri espiritun llojsipus-
qanta, chay almataj aysirisnejta runaswan parlasqanta. Jampi- nitaj paykunawan parlayta atisqanchejtapis
ris, yatiris, adivinospis, Supaywan trabajanku. Runasta layqa-
´
chiy, layqasqata watarachiypis, layqerıo ruwaykunallataj. Imata ´ ´
rikuspa chayri imata ruwakuspapis, “kayqa mala suerte” niy- 6. 1) ¿Imaraykutaj Jehova Diosninchej layqerıo ruwayku-
´
´
pis layqeriosllawantaj ninakun. Layqerıos nispaqa, mana parla- namanta qhawakunanchejta niwanchej? 2) Eclesiastes 9:
˜
shanchejchu imastachus pajpakus, runasta tukuchinankupaj 5 nisqanman jina, ¿imaynataj wanusqas kashanku?
´
ruwasqankumanta. 7. ¿Imatataj Jehova willawanchej?
´
8. 1) ¿Imat a ruwana kasqa supaykunamanta jamoj
4. ¿Mashkha runastaj layqeriospi creej kasqanku? creenciasta qhesachanapaj? 2) ¿Imatataj Salmo 146:4
´ ´ ´ ˜
5. ¿Imata Jehova Dios layqerıo ruwaykunamanta nin? wanusqasmanta sutita nin?

ABRIL DE 2019 21
(Salmo 146:4 leey). Diospa Palabranqa ni- 10 Layqerioswan chajrusqa imasninchejta
˜ ´
llawanchejtaj, Jehova´ Dioslla imachus qhe- chinkachina. Naupa tiempopi, Efeso llajta-
paman kananta sumajta yachasqanta (Isa. manta wakin runasqa, layqas karqanku. Jina-
45:21; 46:10). Bibliata sapa dıa´ leespa, lees- pis Diosmanta yachakusqankutawan, chay tu-
kuy layqerıo ´ imasninkuta chinkacherqanku.
qanchejtataj sonqonchejman churaspaqa,
demoniospa yachachiykunasninkuta mana Bibliaqa nin: “Pikunachus layqeriosta ruwaj
creesunchu, chejnikusuntaj. kanku chaykunamanta ashkhas, librosninkuta
´ ruwaykunaman ni imaynamanta
9 Layqerıo
˜
tantaykuspa tukuypa naupaqenpi ruphayku-
chhapukunachu. Cristianosqa layqerıo ´ ruway- cherqanku”, nispa (Hech. 19:19). Rikunchej
kunaman ni imaynamanta satikunchejchu. jina, chay cristianosqa supaykunaj contranpi
Mana tapukamunchejchu aysirista, yatirista, sinchita sayarqanku. Paykunaqa yatiri libros-
˜
ni jampiristapis. Nillataj wanusqaswan parlay- ninku mayta valejtinpis, mana regalarqanku-
ta maskanchejchu. Pasaj semanapi yachakor- chu, nitaj venderqankuchu. Astawanpis tu-
qanchej jina, mana ima costumbretapis alma- kuyninta ninaman enqhaykorqanku. Payku-
paj nispa ruwanchejchu. Manallataj adivinosta napajqa qolqeta pierdeymanta nisqa, Jehova´
chayri estrellaspi suerteta qhawajkunata tapu- Diosta kusichiy aswan valorniyoj karqa.
´
11 ¿Imata´ Efeso llajtapi cristianosmanta ya-
kamunchejchu (Isa. 8:19). Chay imasta ruwas-
paqa, imaymana llakiykunapi rikukusunman. ´
10, 11. 1) Efeso llajtamanta runas Diosmanta yachakus-
Chantapis Supaypa, sajra angelesninpa makis- ´ ´
pa, ¿imatataj ruwasqanku? 2) ¿Imata Efeso llajtapi cris-
ninkuman ima churakushasunman. tianosmanta yachakusunman? 3) 1 Corintios 10:21 nis-
qanman jina, ¿imaraykutaj Efesomanta cristianos jina
9. ¿Imatataj cristianos mana ruwanchejchu? ruwananchej tiyan?

Imapis layqerioswan
chajrusqa kapuwanchej
˜
chayqa, naupa
tiempomanta cristianos
jina chinkachina tiyan.
Amataj layqerioswan
chajrusqa imaswan
kusirikunachu
(10 al 12 parrafosta qhawariy).

22 TORREMANTA QHAWAJ
chakusunman? Wakin runasqa suertepaj nispa qerioswan chajrusqa kashan chaypis, imasta-
chayri sajramanta jarkakunankupaj, imallata- chus Diosninchej chejnikusqanta chejnikuna-
pis apaykachakunku. Chay imas kapuwanchej llanchejtaj tiyan. Noqanchejqa Diosta llimphu
chayqa, chinkachinanchej tiyan. Imarayku- sonqowan yupaychayta munanchej (Hech.
chus chaykunapis layqerioswan chajrusqa ka- 24:16).1
13 Ama supaykunamanta parlaspa purina-
shan (1 Corintios 10:21 leey).
12 Imaswanchus kusirikusqanchejta allin- chu. Jesusmanta mayta yachakusunman
ta qhawarikuna. Wakin libros, revistas, chay- (1 Ped. 2:21). Payqa cielopi kashaspa, Satanas-
ri Internetpi churakusqanqa, layqerioswan wan supaykunawan imastachus ruwasqankuta
chajrusqa kashanku. Wakin peliculaspi, pro- rikorqa. Jinapis jallpapi kashaspa, mana su-
gramaspi, videojuegospipis, rikuchikamun paykunamanta cuentakuspachu purerqa. Je-
susqa Tatan Jehovamanta astawan parlarqa,
vampirosmanta, condenadosmanta, chayman
nitaj Satanaspajchu propagandata ruwarqa.
rijchakoj imasmanta ima. Wakin takiykunapis
chaykunallawantaj chajrusqa kashan. Chay- 1 Ancianosqa ni pimanpis niyta atinkumanchu imawanchus ku-
sirikunanta. Sapa cristiano Bibliapi yachakusqanman jina aj-
kunaqa magiata, layqa ruwaykunatawan ma- llanan tiyan: imatachus leenanta, qhawananta, imawanchus
napis sajrachu kanman jinata qhawachinku. pujllananta ima. Tatasqa familiankuta yanapananku tiyan, ima-
tapis Biblia nisqanman jinapuni ajllanankupaj (jw.org˙ nisqa-
¿Allinchu kanman cristianos chay imaswan pi leeriy, “Jehovaj testigosnin, ¿wakichinkuchu uj listata ima
kusirikunanchej? Mana. Cristianosqa ima- peliculastachus, librostachus chayri takiykunastachus qhesa-´
chanankupaj?”. Chaytaqa tariwaj NOQAYKUMANTA ˛ ¿IMATA
wanchus kusirikusqanchejta allinta qhawari- TAPUKUNKU JEHOVAJ TESTIGOSNINMANTA? nisqaman yay-
kunanchej tiyan. Mana tukuy cuentoschu lay- kuspa).

12. ¿Imaswantaj mana kusirikuyta munasunmanchu? 13. ¿Imatataj mana ruwananchejchu kasqa?

ABRIL DE 2019 23
Satanasta demoniostawan
ama manchachikunachu.
´ ´
Jehova Dios, Jesus,
´
angeles ima, aswan
atiyniyoj kanku
(14, 15 parrafosta qhawariy).

Noqanchejpis Jesus ´ jina ruwasunman, su- ta atiyta japerqa. Chay atiywantaj Satanas-
paykunamanta cuentosta mana wajkunaman ta supaykunasnintawan cielomanta wijchu-
cuentaspa. Astawanqa parlasqanchejpi riku- morqa. Tumpamantawantaj, Jesusqa payku-
chiyta munanchej, sonqonchej “kacha pala- nata chinkay ukhuman wijchuykonqa, ma-
braswan”, nisunman cheqa kajwan junta kas- ˜
nanataj ni pitapis pantachenqankuchu (Apo.
qanta (Sal. 45:1). 12:9; 20:2, 3).
14 Supaykunata ama manchachikunachu. 15 Jehova´ Diosninchejqa, kay tiempopi llaj-

Kay tiempopeqa tukuyninchej ima llakiypi- tanta sumajta jarkashan. Chaytaj suti riku-
pis rikukusunman. Ichapis mana suyashaj- kun, mundontinpi runasman cheqa kajman-
tillanchej accidentakusunman, onqoykusun- ta predicashasqanchejpi, yachachishasqan-
man, chayri wanuy ˜ chayamuwasunman. Ji- chejpitaj (Mat. 28:19, 20). Chayta ruwaspaqa,
napi rikukuspa, mana yuyananchejchu tiyan Satanaspa ruwaykunasninta sutiman orqhon-
demonios juchayoj kasqankuta. Biblia ni- chej. Satanasqa mana Diosmanta willasqan-
wanchej, llakiykuna “kaymanta jinalla” cha- chejta sayachiyta atinchu. Sayachiyta atinman
yamuyta atiwasqanchejta (Ecl. 9:12). Jeho- chayqa, sayachinmannach ˜ a´ karqa. Chayray-
va´ Diosninchejqa, supaykunamanta nisqa as- ku supaykunata mana manchachikunachu ti-
wan atiyniyoj. Jehovaqa mana saqerqachu yan. Jehova´ “Diosqa sumajta qhawamushan
Jobta Satanas´ wanuchinanta
˜ (Job 2:6). Moi- tukuy kay pachata, kallpachanampaj tukuy
sespa tiemponpipis, Jehova´ Diosqa Egipto- sonqowan payllapi atienekunku, chaykunata”
pi yatirismanta nisqa aswan atiyniyoj kas- (2 Cro.´ 16:9). Jehova´ Diosmanta mana karun-
´
qanta rikucherqa (Exo. 8:18; 9:11). Jesus- chakusunchu chayqa, supaykunaj ruwasqan-
pis cieloman kutiytawan Jehova´ Diosman- ˜
koqa mana winaypajchu ˜ arichiwasun.
nak
14. ¿Imaraykutaj supaykunata mana manchachikunachu ´
15. ¿Jehova Diosninchej kay tiempopi llajtanta jarka-
kasqa? shanchu?

24 TORREMANTA QHAWAJ
JEHOVAQA KASUKOJKUNATA BENDECIN qanku. Ajinapi rikukuspapis, payqa Jehova´
16 Supaykunawan maqanakunapajqa, wapus Diosta kasukorqa, bautizakorqataj. Kunantaj
kananchej tiyan. Amigosninchej chayri fami- precursora regular jina yanapakushan. Erica-
liaresninchej costumbresta ruwachiyta muna- qa supaykunata mana manchachikunchu, fa-
miliaresninmantataj nin: “Sapa dıa ´ orakuni,
wajtinchejqa, sinchita sayanapaj kallpata
necesitanchej. Chay kutispi Jehovata kasuku- familiaresniy munakuyniyoj Tatanchej Jeho-
˜
vata rejsinankupaj, ninataj imatapis mancha-
sun chayqa, pay bendeciwasun. Hermanan-
chej Ericamanta parlarina. Payqa Ghana su- chikunankupaj”, nispa.
yupi tiyakun. Hermananchejqa 21 watasniyoj 18 Ichapis mana tukuychu, hermananchej

kashajtin, Bibliamanta yachakuyta qallarer- Erica jina pruebapi rikukusun. Jinapis tu-
qa. Tatan yatiri kasqanrayku, familiaresnen- kuyninchej supaykunawan guerrapi jina ka-
qa uj costumbrenkuta ruwachiyta munarqan- shanchej. Chayrayku Tatanchej Jehovamanta
ku. Chay costumbreman jina, Ericaqa nau- ˜
mana kacharikunachu tiyan. Chayta ruwas-
pa tatasninkoj almankuman qarasqa aycha- paqa ashkha bendicionesta japisunchej. Sa-
ta mikhunan karqa. Hermananchejqa mana ˜
tanasqa mana enganawasunchu, supaykuna-
chayta ruwayta munarqachu. Familiaresnin- tataj mana manchachikusunchu. Astawanpis
taj almas paykunaman castigota apachinanta Jehova´ Diosta sirvillasunpuni, paymantaj as-
yuyarqanku. Creerqankutaj onqoykunankuta, tawan kaskaykusun. Santiago nerqa: “Diosta
locoyapunankuta ima. kasukuychej. Kuraj Supaypa contranpitaj sa-
17 Familiaresnin obligajtinkupis, wasinman-
yaykuychej, paytaj qankunamanta ayqenqa.
ta ripunan kajtinpis, Ericaqa mana chay cos- Diosman qayllaykuychej, paytaj qankunaman
tumbreta ruwarqachu. Wakin hermanostaj, qayllaykamusonqachej”, nispa (Sant. 4:7, 8).
payta wasinkupi japikorqanku. Ajinamanta
Jehova´ Diosninchejqa, hermananchejta mun- 18. Tatanchej Jehovamanta mana kacharikojtinchej,
¿ima bendicionestataj japisunchej?
dontinpi kacha familiawan bendicerqa (Mar.
10:29, 30). Ericataqa familiaresnin chejnikor-

qanku, tukuy cosasnintapis ruphaykucher- ´
DIBUJO. Pagina 24: Jesusqa cielopi atiyniyoj Rey jina
´ ˜
16, 17. ¿Imaynata hermananchej Erica supaykunaj con- uj tropa angelespa naupaqenpi kashan. Aswan patapitaj
´
tranpi sinchita sayasqa? Jehova Dios kamachina tiyananpi kashan.

YUYARIKUNAPAJ
´ ´ ´
˛ ¿Imaynata runasta ˛ ¿Imaynata Jehova Dios ˛ Supaykunaj contrankupi
˜
supaykuna enganashanku? supaykunawan maqanaku- sinchita sayajtinchej, ¿ima
napaj yanapawanchej? bendicionestataj japisun?

150 TAKIY
´
Jehova Diosta maskay
CRISTIANOSPA KAUSAYNINKUMANTA

“May valorniyoj perlata”


tarerqayku
˜
WINSTON PAYNE, SE NORAN PAMELAWAN
KAUSAYNINKUMANTA WILLARIWANCHEJ

˜ man trabajakoj riporqani. Chay llajtaqa Austra-


HERMANONCHEJ Winston senoran
Pamelawanqa, Australasia nisqa liaj ura kantunpi kashan. 21 watasniyoj kashajtiy,
˜
Sydney llajtaman paseaj rerqani. Chaypi seno-
sucursalpi yanapakushanku. Jinapis niraj ray Pamelawan rejsinakorqani. Payqa israelismo
chaypi sirvishaspa, paykunaqa uj jina ´
britanico nisqa religionmanta parlariwarqa. Chay
lugarespi kausayman yachakunanku ˜
iglesiapi kajkunaqa ninku, Gran Bretanamanta
karqa. Wawitankupis hermanaj runas, Israelpa chinkasqa ayllusninmanta miras-
˜ qankuta. Chay ayllusqa Israelpa pata ladomanta
wijsallanpiraj wanuporqa. Chay jina
chunka ayllusnin kasqanta ninku. Paykunaqa
llakiykunapi kaspapis, paykunaqa ´
740 watapi Jesus niraj jamushajtin, waj nacion-
kusisqa kausakorqanku. Chantapis man presos apasqa karqanku. Adelaida llajta-
´ ˜
Jehova Diosta, hermanosta ima mayta man kutipusqaytawan, trabajoymanta compane-
munakullankupuni, kusiywantaj Diosta roywan chaymanta parlarerqayku. Payqa Jehovaj
sirvishallankupuni. Chayrayku paykunata testigosninwan Bibliata estudiashasqanta niwar-
qa. Imaspichus paykuna creesqankumanta unay-
kausayninkumanta uj chhikanta situta parlariytawan, repararqani Diosmanta, Go-
tapurisunchej. biernonmantawan cheqanta yachachisqankuta.
Chay jinamanta “may valorniyoj perlata” tarerqa-
´ ´ ni. Ajinapi Diosqa wawa kashajtiy orakusqayman
Hermanoy Winston, ¿imaynata Diosta maskar- kutichimuwarqa (Mat. 13:45, 46).
qanki?
˜ ˜ ´
˜ Nanay Pamela, qanpis wawamantapacha Diosta
Noqaqa campopi winakorqani, Australia suyoj ´
Queensland japiyninpi. Familiayqa mana iglesia- maskarqanki. ¿Imaynapı tarerqanki?
˜
man rejchu kanku. Campopi tiyakusqayrayku, Noqaqa Diospi creej familiapi winakorqani,
mana waj runasta anchata rejserqanichu. Noqa- Coffs Harbour nisqa llajtapi, Nueva Gales del Sur-
qa 12 watasniymantapacha Diosta maskarqani. pa japiyninpi. Tatasniy, awelitosniypis, israelismo
´
Orakorqani payta rejsinaypaj yanaparinawanta. britanico nisqa religionniyoj karqanku. Paykuna-
Aswan qhepaman, campomanta Adelaida llajta- qa creej kanku, britanicosmanta mirajkuna Dios-

26 TORREMANTA QHAWAJ
˜
pa ajllasqa nacionnin kasqankuta. Ajinata ya- gacionniykutapis. Paywan senoranwanqa, pre-
chachiwarqayku noqaman, sullka hermanoyman, cursores kanaykupaj kallpachawarqayku. Phishqa
kuraj hermanayman, primosniyman ima. Jinapis watasta precursores kasqaykutawan, congrega-
sonqoy ukhupeqa, mana chaypi creerqanichu, cionesta waturinaykuta niwarqayku. Chaypacha-
nitaj Diosman qayllaspa jinarqanichu. 14 watasni- qa 29 watasniyoj kasharqani. Kamachisqa kar-
yoj kashajtiy ashkha iglesiasman rerqani. Rerqa- ´
qayku Pacıfico sur nisqa marpi churitusta
ni iglesia anglicanaman, bautistasman, adventis- visitanaykupaj. Chay churitusqa karqanku: Kiri-
tasman ima. Jinapis ni mayqenninku Diosta bati, Nauru, Niue, Samoa, Samoa Norteamerica-
rejsinaypaj yanapawarqankuchu. na, Tokelau, Tonga, Tuvalu, Vanuatu ima. Chay lu-
Aswan qhepaman, familiaywan Sydney llajta- garesqa Fiyi suyoj sucursalpa cargonpi karqanku.
man tiyakoj riporqayku. Chaypi Winstonta rejser- Chay wataspi, wakin churitusmanta runasqa,
qani, paseakoj jamusqanrayku. Pay nin jina, Jehovaj testigosninta manchachikoj kanku.
iglesiaymanta parlarisqaykurayku, Jehovaj testi- Chayrayku sumaj yuyaywan imatapis ruwanayku
gosninwan Biblia estudiayta qallarisqa. Sapa kuti karqa (Mat. 10:16). Congregacionesqa juchuysi-
cartasta apachimuwaj. Cartasnenqa Bibliamanta tuslla karqanku. Wakin lugarespitaj hermanosqa
textoswan junta kaj. Ajinata apachimuwasqan- mana alojayta atiwajchu kayku. Chayrayku waj
manta llakikorqani, ratostaj rabiakoj kani. Jina- runasta alojarinawaykuta nikoj kayku. Chay luga-
pis pisimanta pisi Diosmanta cheqata parlasqan- resmanta runasqa, manchay kachas kaj kanku.
ta repararqani. ´
Ajinapi 1962 watapi, Winstonniywan kanaypaj Hermanoy Winston, qanqa mayta munanki pu-
Adelaidaman riporqani. Payqa uj qhariwarmi blicaciones waj parlaykunapiwan kananta, chay-
pajtaj tukuy atisqaykita yanapakunki. Chaymanta
testigoswan parlasqa, paykunawan tiyakunay-
˜ parlariwayku.
paj. Hermanoqa Thomas Sloman sutikorqa, seno-
˜ ´ Tonga suyupi kashajtiyku, tongano parlaypi pisi
rantaj Janice. Paykunaqa naupajta Papua Nueva
Guinea suyupi misioneros kasqanku. Chay tiem- publicacioneslla karqa. Hermanosqa runasman
´
popi noqaqa 18 watasniyojllaraj karqani. Chay Bibliamanta yachachej kanku, ingles parlaypi
hermanosqa manchay kachas karqanku, Dios- La verdad que lleva a vida eterna nisqa librowan.
man qayllaykunaypajtaj yanapawarqanku. Ajinapi Uj pacha, tawa semanasta ancianospaj escuela
Bibliata estudiayta qallarerqani, Diostataj rejser- ruwakushajtin, kinsa ancianos chay librota tonga-
´ no parlayman thallinankuta nerqanku. Chay an-
qani. Chanta Winstonwan casarakorqayku. Chay-
mantapachataj Diospaj tiempo juntasqata llan- cianosqa inglesta tumpallata yacharqanku. Tukus-
˜ ´
kayta qallarerqayku. Llakiykuna kajtinpis, qankutawan warmiynataj maquina de escribirpi
´
Jehovata sirvispaqa ashkha bendicionesta japiy- ruwarqa. Chanta Estados Unidos sucursalman
ku. Chaytaj Diosta rejsisqaykuta may valorniyoj imprimikunanpaj apacherqayku. Chay librota is-
perlata jina qhawanaykupaj yanapawayku. kay killaspi ruwayta tukorqayku. Mana sumaj chu-
´ ´ witachu kajtinpis, ashkha runasta Diosmanta
Hermanoy Winston, Jehova Diosta sirviyta qalla- parlayninkupi yachakunankupaj yanaparqa. Se-
risqaykimanta willariwayku. ˜
noraywan noqawanqa, mana traductoreschu kay-
´
Casarakusqaykutawan, Jehova Diosqa paypaj ku. Jinapis chay kutimantapacha, mayta munayku
astawan llankanaykupaj “uj jatun” punkuta jina publicaciones waj parlaykunapi llojsinanta.
kicharipuwarqayku (1 Cor. 16:9). Chaytataj her- ˜ ˜ ´
mano Jack Porter rikuchiwarqayku. Kunanqa her- Nanay Pamela, ¿churuspi kausakuy Australiapi
mano Jackwan khuska llankashayku, Australasia kausakuywan kikinchu karqa?
˜ Mana. Wakin churitusqa chuspimanta junta
sucursalpa comitenpi. Payqa senoran Roslynwan
congregacionesta waturej kanku, juchuy congre- kaj, jukuchaspis, onqoykunapis jinantin kaj.

ABRIL DE 2019 27
A
KIRIBATI
´ NAURU TOKELAU
PAPUA NUEVA
GUINEA B
TUVALU

SAMOA

SAMOA
FIYI
VANUATU NORTEAMERICANA

NIUE

TONGA
AUSTRALIA
Coffs Harbour
NUEVA
N C
Adelaida Sydney
ZELANDA

A. Ima lugarespichus congregacionesta D


waturisqaykumanta mapa.
B. Wakin churusmanta cartata apachinapaj sellos.
˜
Naupajtaqa Kiribati churusqa, Gilbert sutikoj.
Tuvalu churustaj Ellice sutikoj.
C. Funafuti churuqa manchay kachitu, Tuvalu
suyupitaj kashan. Kay churutaqa waturerqayku,
niraj misionerosta chayman kachashajtinku.
D. Congregacionesta waturishaspa, uj kuti autopi
alojakorqayku.
E. Hermano Winston Niue churupi uj qotu hermanosta
predicaj pusashan.
F. Hermana Pamela Tonga churupi kashaspa, ropata
tajsarishan.
G. Hermano Winston Samoapi kashaspa ancianospaj
escuelapi yachachishan.

E F

G
˜
Wakin lugaresqa, manchay qoni kaj, jumpi suruy- pozo ukhu kasqanrayku, warmisqa pescadota
llata purej kayku, mikhunapis pisi kaj. Jinapis tar- japinapaj jina kaspita choqasharqanku. Chay
deyaykuytaqa, mana perqasniyoj, ichhu techoyoj kaspeqa casi 2 metrosniyoj karqa, puntanpitaj
chujllitaykupi samarikoj kayku. Samoano parlay- uj latita churasqa karqa. Sapa warmi kaspita
peqa fale nispa sutichanku. Chay chujllitamanta choqaykuytawan yakuta orqhomojpacha. Chayta
mama qochata qhawaj kayku. Killa punchaype- rikuspa, noqapis “atillasaj” nerqani, tocawajtintaj
qa palmera sachas sinrulla rikukoj, killapis yakupi ni aterqanichu. Kaspita sapa choqajtiy, latitaqa
kancharej. Manchay kachitupuni karqa. Chayku- ˜
tuytullaj. Chay warmistaj asiymanta wanurishar-
nata qhawaspa tukoj kayku, Diosmantaj agrade- ´
qanku. Chanta paykunamanta ujninku yanapari-
cekoj kayku. Chaytaj kusisqallapuni kanaykupaj warqa. Churitusmanta runasqa, kachas karqan-
yanapawarqayku. ku, yanapawajtaj kayku.
Wawitastaqa mayta munakoj kayku. Paykuna-
qa asichiwaj kayku. Yuraj runasta mana rikusqan- Chay churituspi may kusisqapuni karqankichej.
kurayku, noqayku qhawarisqalla kaj kanku. Uj pa- ¿Uj experienciata willariwaykumanchu?
cha, Niue churituta visitasharqayku. Chaypi uj Winston: Chay churuspi imaynatachus kausa-
lloqallitu qosaypa makisninta llankharispa nerqa: kusqankutaqa, mana chay ratochu entiender-
“Phurusniyki kachitoqa”. Chay lloqallitoqa ni jay- qayku. Hermanosqa tukuy mikhunitankuta jaywa-
kaj pelorara makista rikusqachu. waj kayku. Noqaykutaj tukuysitunta mikhukapoj
Chay churitus manchay kachitus kajtinpis, ru- kayku. Mana yacharqaykuchu paykunapaj pu-
nasqa pobres karqanku. Mana hospitales kajchu, ˜
churichipunayku kasqanta. Yachaspanaqa payku-
tomanapaj yakupis pisi kaj. Chayta rikuspa son- napaj puchurichipoj kayku. Ajinata pantajtiyku-
qoykuta nanachikoj kayku. Jinapis hermanosnin- pis, hermanosqa mayta pacienciakuwarqayku.
chejqa kusisqalla kausakoj kanku. Paykunaqa Sojta killasmanta jina visitajtiykupis, sapa chayaj-
familiankuwan kaspa, Jehovata uj wasipi yupay- tiyku mayta kusikoj kanku. Chay wataspeqa,
chaspa, payta sirviyta atispa ima, sonqo juntas- mana waj lugaresmanta hermanosta rejsejchu
qa karqanku. Chay hermanosmanta yachakor- kanku, noqallayku waj llajtayoj karqayku.
qayku, pisillawan sonqo juntasqa kayta. Chaytaj Chay churusmanta hermanosta visitasqayko-
´
Jehova Diospaj llankanallaykupajpuni yanapa- qa, lugarninkumanta runaspaj sumajpuni karqa.
warqayku. Chay runasqa piensaj kanku, hermanosnillanchej
˜ ˜ ´ religionninkuta rikhurichisqankuta. Chayrayku
Nanay Pamela, wakin kuteqa mana yakuta tarillaj-
chu kanki, waj jinasmantataj waykunayki karqa. paykunata waj suyumanta hermanos visitasqan-
¿Chay imasta ruwayta atillajchu kanki? kuta rikuspaqa, tukoj kanku. Reparajtaj kanku re-
´ ligionninchejqa mundontinpi kasqanta.
Arı atillarqani. Papasoyqa ninata japichiyta,
chhaqata ruwayta, pisi imasllawan kausakuyta Pamela: Kiribati churitupi uj juchuy congre-
´
ima yachachiwarqa. Chaymanta mayta agrade- gacion karqa. Chay congregacionpi, Itinikai Mate-
cekuni. Uj kuti, Kiribati churituta visitashajtiyku, ra nisqa hermanolla anciano karqa. Payqa tukuy
ichhu techoyoj chujllitapi qhepakorqayku. Chay atisqanta ruwaj sumajta atiendenawaykupaj.
chujllaqa takwara perqasniyoj karqa, pisontaj Uj kutipi, hermanoqa uj canastita aysarisqa cha-
coral nisqa khuroj tullusninmanta ruwasqa kar- yamuwarqayku. Chaypeqa uj wallpa runtituta
qa. Waykukunaypajqa pampapi uj juskuta ruwar- apamusqa, “kaysitu qankunapaj” nispataj jaywa-
˜
qani, coco frutaj qaritanwantaj ninata enqharqa- warqayku. Unayna wallpa runtuta mana mikhor-
ni. Yakuta tarinaypajqa, uj pujyuman rerqani. qaykuchu. Chayrayku hermanonchej chay
Chaypitaj wakin warmis yakuta orqhonankupaj runtituta qoriwasqaykumanta casipuni waqari-
filakushasqanku, noqapis filakullarqanitaj. Chay korqayku. Kunankama chaymanta yuyarikuni.

ABRIL DE 2019 29
˜ ˜ ´ ˜
Nanay Pamela, wawitayki niraj nacekushaspa wa- Wawitayku wanupusqantawan, watejmanta
˜
nupusqanta willariwarqayku. ¿Imataj yanapasor- Diospaj tiempo juntasqata llankarqayku. Austra-
˜
qa naupajman rinallaykipajpuni? lia suyumanta Betelpi wakin killasta yanapakuy-
´ tawan, watejmanta congregacionesta waturispa
1973 watapi Pacıfico sur nisqapi churitusta
visitashajtiyku, onqoj rikhurerqani. Australia- karqayku. Nueva Gales del Sur nisqaj campos-
mantaj kutiporqayku. Tawa killasninmantaj wa- ninpi, Sydney llajtapi ima, tawa watasta congre-
˜ ´
witayqa wijsaypi wanuporqa. Iskayniyku sonqo gacionesta waturerqayku. Chanta 1981 watapi,
pakisqas kasharqayku. Tiempowan sonqoy tiyay- Australia sucursalpi yanapakunaykupaj wajyari-
kurerqa. Chaywanpis manapuni wawitayta qon- warqayku. Kunankamataj chaypi kashayku, chay
˜
qayta aterqanichu. Pasaj wataspi 15 de abril de sucursal waj sutiyojna kajtinpis.
2009 watamanta Torremanta Qhawaj revista ´
˜ Hermanoy Winston, kunanqa Australasia sucur-
llojserqa. Chaypi “Nawiriqkunapta tapuyninku” ´
salpa comitenpi kashanki. Pacıfico sur nisqa
nisqapi, “Wawita mamanpa wiksan ukhupi wa- lugarespi purisqayki, ¿yanapasunkichu?
˜
nupuptin, ¿chay wawitata, Dios kawsarichimun- ´
Arı, mayta yanapashawan. Unayqa Australia
qachu?” nispa nerqa. Chay yachaqanapi nishar-
´ sucursalqa, Samoa suyumanta, Samoa Nortea-
qa, Jehova Dioslla chayta yachasqanta, paytaj
´ mericanamantawan encargakoj. Chaymanta
cheqan kajtapuni ruwasqanta. Chanta nillarqataj
Nueva Zelanda sucursalqa, Australia sucursalwan
Jehovaqa imaschus llakichiwasqanchejta chinka- ujchakorqa. Ajinamanta Australasia sucursal ri-
chinanta, Wawantataj kamachisqanta “Kuraj Su- khurerqa. Kunantaj Australasia sucursalqa atien-
paypa ruwasqasninta tukuchinanpaj” (1 Juan 3: den: Australiata, Cook nisqa churusta, Niueta,
8). Chantapis chay yachaqanaqa, yanapawarqay- Nueva Zelandata, Samoata, Samoa Norteameri-
´
ku Jehova Diosta sirviyta astawan jatunpaj qha- canata, Timor Orientalta, Tokelauta, Tongata ima.
wanaykupaj. Ashkha llakiykunayoj kaspapis, Chay lugaresmanta ashkhasta waturerqani, su-
Diospa Gobiernon sumaj kausayta apamunanta cursalmanta kachawasqankurayku. Chay churus-
yachaspa sonqochakuyku. manta hermanoswan khuska Diospaj llankasqay-
qa, mayta yanapawan Betelmantapacha
paykunata yanapanaypaj.
˜
Senoraywan kausayniykupi rikusqaykuman
jina, mana kuraj runasllachu Diosta maskanku,
manaqa jovenespis. Paykunapis “may valorniyoj
perlata” tariyta munallankutaj. Jovenesqa Diosta
rejsiyta munanku, familiasninku Diosmanta mana
´
yachayta munajtinkupis (2 Rey. 5:2, 3; 2 Cro. 34:
1-3). Tatanchej Jehovaqa munakuyniyoj Diospu-
ni. Payqa munan tukuy runas salvakunankuta, jo-
venespis, kurajkunapis.
˜
Senoraywan noqawan Diosta maskasqay-
˜
kumantapacha, 50 watasmanta astawanna pa-
san. Chaypachaqa mana yacharqaykuchu, Dios-
ta maskasqayku imayna kausaymanchus
pusanawaykuta. Diospa Gobiernonmanta cheqa
kajta yachakusqaykoqa, “may valorniyoj” perla
Winstonwan Pamelawan
Australasia sucursalpi kashanku. jina. Chaytataj ni imarayku chinkachiyta munay-
kuchu.

30 TORREMANTA QHAWAJ
¿YACHARQANKICHU?

˜
Naupa tiempopi barcopi viajayta munajkuna, ¿imatataj ruwananku karqa?
´
APOSTOL Pabloj tiemponpeqa, barcosqa cargalla- chayman qepisitusnintin rej. Chaypitaj barco lloj-
ta apaj kanku. Pasajerosta apaj barcosqa mana sinankama suyakoj.
˜
kajchu. Chayrayku viajayta munajqa, runasta ta- Naupa tiempomanta yachaj Lionel Casson nin:
purikunan karqa sichus chay lugarman rej bar- “Roma suyoqa, viajajkuna mana kayman jaqay-
´
cosmanta uyarisqankuta. Chanta barcoyojkuna- man barcota maskaspa puriykachanankupaj, uj
ta tapurikoj payta pusarinankupaj (Hech. 21:2, ´
puertota churarqa. Chay puertotaj Tıber mayoj tu-
3). Chay barco mana maymanchus riyta munas- kukuyninpi kasharqa, Ostia llajtapi. Chay llajtaj ja-
qanman chayajtinpis, viajaj runaqa pusarichikullaj. tun plazanpi, ashkha oficinas karqa. Chay ofici-
´ ˜ nasmanta ashkhastaj, waj suyusmanta jamoj bar-
Chanta barco sayajtin, viajajqa waj barcotanataj
maskakoj maymanchus rishasqanman qayllayku- coyojkunajta karqa. Uj karqa, Narbona llajtamanta
chinanpaj (Hech. 27:1-6). barcoyojkunajta, kunanqa Francia suyupi kashan.
Chay tiemponpi barcosqa, mana watantintachu Wajtaj karqa, Cartago llajtamanta barcoyojkunaj-
´
viajaj kanku, nitaj horarioyojchu kaj kanku. Chan- ta, kunanqa Tunez suyupi kashan. [...] Viajayta
´
tapis imaynachus tiempo kasqanman jina llojsej munajqa, maymancha riyta munaj chay oficina-
kanku. Jinapis wakenqa mala suertepipis creellaj- man chimpanan karqa”.
˜ Barcopi purejkunaqa usqhayllata maymanpis
taj kanku. Chayrayku yana qharqanata barco pa-
tapi waqajta rikuspa, chayri phirisqa barcota qo- chayaj kanku. Jinapis mana yachajchu kanku,
´
cha kantupi rikuspa, mana llojsejchu kanku. Chay allintachus manachus chayapunankuta. Apostol
tiempopi barcosqa wayrallawan purej kanku. Bar- Pablo misionero jina viajashajtinpis, barcon ash-
cota purichejkunataj, sumajta wayramojtillan lloj- kha kutispi yakuman chinkaykorqa (2 Cor. 11:25).
sej kanku. Chayrayku viajaj runaqa, uj barco pusa-
rinanta nejtinpis, maypichus barcos sayaj kanku

ABRIL DE 2019 31
34567 ˙

JW.ORG NISQAPI
´ KAYKUNATA TARIWAJ
Abril de 2019  Vol. 140, num. 5 QUECHUA (BOLIVIA)

KAPUYNIN EJEMPLOS DE FE
 ´ ´
Jonat an: “Para Jehova no hay
14 yachaqana, 3 al 9 de junio 2 estorbo en salvar”
Diospaj llankayninchejta allinta juntana Jonatanwan armasninta apaykachapoj

kamachinwan, maypichus uj tropa filisteo
soldados kasharqanku chayman rerqanku.
15 yachaqana, 10 al 16 de junio 8 ´
Chanta paykunata maqanakupi atiparqanku.
Sonqo tiyasqa kanapaj Jesusmanta yachakuna ˜ ´
(Chaytataj tariwaj ENSENANZAS BIBLICAS
 FE EN DIOS nisqapi. Kayqa castellanollapi).
16 yachaqana, 17 al 23 de junio 14
˜ ´
Wanusqaspaj costumbresta, LA BIBLIA LES CAMBI O LA VIDA
¿ruwanachu kanman? ´ ´
Por fin recuper e la relaci on
 con mi padre
´
17 yachaqana, 24 al 30 de junio 20 Renee nisqa runaj tatanqa, payta, hermanos-
ninta, mamantapis mayta maqaj. Chayrayku
Supaykunata atipanapaj Reneeqa 14 watasniyoj kashajtin wasinmanta
Jehovawan yanapachikuna riporqa. Jinapis ashkha watasmanta tatan-
 wan allinyakorqa. Imachus yanapasqanta
yachakuy.
CRISTIANOSPA KAUSAYNINKUMANTA 26 ˜ ´
(Chaytataj tariwaj ENSENANZAS BIBLICAS
“May valorniyoj perlata” tarerqayku FELICIDAD Y PAZ INTERIOR nisqapi.
 Kayqa castellanollapi).
¿YACHARQANKICHU? 31
˜
Naupa tiempopi barcopi viajayta munajkuna,
¿imatataj ruwananku karqa?

TAPAPI DIBUJO:
Jesusqa kausarisqantawan,
Kay Torremanta Qhawaj revistaqa, jallpantinpi Bibliamanta yachachisqasninman kamachishan:
yachachinapaj orqhokun. Kaytaj runa qolqeta munasqanman jina “Rispa, tukuy laya runasta yachachisqasniyman
qosqanwan ruwakun. Mana vendenapajchu. Qolqesituykiwan tukuchimuychej”, nispa
yanapakuyta munaspaqa Internetpi donate.jw.org nisqaman yaykuy. (14 yachaqanapi 1 parrafota qhawariy).
Genesismanta Malaquiaskama versiculosqa, Diosmanta Qhelqasqa
Bibliamanta orqhokun. Mateomanta Apocalipsiskama versiculostaj, Internetpi: jw.org ˙ kay codigowanpis yaykuwaj
Mosoj jallpapi kausajkunapaj Diospa Palabran Bibliamanta orqhokun.

s
Torremanta Qhawaj (ISSN 0043-1087) abril de 2019. Kay revistataqa
orqhon Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Santa Cruz,
w19.04-QUB

Bolivia. ˘ 2018 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania.


190225

You might also like