WATER DAYS

International fair of the water supply and sewerage equipment

NIŠ 2018

CIRCULAR ECONOMY AND WASTE WATER

30. - 31.05.2018. NIŠ
THE WASTEWATER TREATMENT PLANT OF THE FUTURE
Resource Recovery

Per Halkjær Nielsen: Microbial biotechnology and circular economy in wastewater treatment
Microbial Biotechnology (2017) 10(5), 1102–1105, doi:10.1111/1751-7915.12821

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 THE WASTEWATER TREATMENT PLANT OF THE FUTURE
Biomass value pyramid

Source: Jan Peter van der Hoeka, Heleen de Fooija, André Strukera; Wastewater as a resource: Strategies to recover
resources from Amsterdam’s wastewater; Resources, Conservation and Recycling 113 (2016) 53–64

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 1968 – 2018
50 GODINA ZAKONSKE REGULATIVE U OBLASTI ZAŠTITE VODA U SRBIJI

1956 Minamata disease 1962 Rachel Carson "Silent Spring",

published by Houghton Mifflin
1968 Serbian water resources
protection legislation
1970 First Earth day

1970 Initial organization of US EPA

1972 UN Conference on the Human
Environment, Stockholm
1977 UN Conference on Water, Mar
1992 UN Conference on environment
del Plata
and Development (UNCED Earth
Summit), Rio de Janeiro
2002 World Summit on Sustainable
2003 International Year of development, Rio+10, Johannesburg
Freshwater, 3rd World Water Forum,
Kyoto, Osaka and Shiga

2018 Present Day

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA U SRBIJI
Sadašnje stanje

• Ukupno opterećenje otpadnim

vodama prema VOS je oko
13.500.000 ES

• Oko 40 naselja gradskog tipa

ima PPOV ukupnog kapaciteta
oko 1.000.000 ES.

• Svega 13% PPOV radi sa

zadovoljavajućim efektima, i
vrlo malo doprinosi zaštiti voda.
Efikasnost prečišćavanja na
postojećim PPOV varira od
95% pa do ispod 40% (u
proseku oko 50 %).

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
KORIŠĆENJE BIOGASA IZ OTPADNIH VODA U SRBIJI
Sadašnje stanje

Postrojenje za prečišćavanje komunalnih

otpadnih voda u Subotici
Na postrojenju se sakuplja celokupna količina
otpadne vode iz Grada Subotice. Dnevni kapacitet
prerade postrojenja je 36.000 m3. Biogasna
elektrana koristi biogas iz anaerobne prerade
mulja.
Slika - Anaerobni fermentor, rezervoar za
skladištenje biogasa i mašinska kućica sa
kogenerativnim postrojenjem

Mlekara "LAZAR" Blace

Anaerobni ukopani digestorski mešno-protočni
sistem, sa unosom goveđeg stajnjaka, surutke i
biomase koji proizvedi biogas. Kogeneraciono
postrojenje sa pogonom na biogas dostiže
električnu snagu 1.000 kW, toplotnu snagu 1.060
kW.
Biogasno energetsko postrojenje pušteno u
pogon aprila 2012. godine

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
KORIŠĆENJE BIOGASA IZ OTPADNIH VODA U SRBIJI
Sadašnje stanje

Fabrika Alltech Fermin AD u Senti

Zbrinjavanje otpadnih voda, koje preostaju nakon
korišćenja melase za proizvodnju kvasca,
povezano sa proizvodnjom biogasa. Kapacitet
postrojenja je 2.500 m3 otpadne vode dnevno, a
trenutno se prečišćava 1.800 do 2.100 m3.
Slika - Fermentor za hidrolizu, dva kogenerativna
postrojenja u kontejnerskoj izvedbi i kolone za
prečišćavanje biogasa.

Pivara Carlsberg u Bačkoj Palanci

Prečišćavanje otpadnih voda iz proizvodnje piva
povezano sa proizvodnjom biogasa. Maksimalni
dnevni kapacitet postrojenja za preradu otpadnih
voda je 2.500 m3.
Slika - Rezervoar za biogas (vazdušni jastuk sa
duplom membranom).

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA U SRBIJI
Buduće stanje

• Broj naselja u Srbiji prema popisu 2011. godine:

– Ukupno 4710
– Naselja sa manje od 2000 stanovnika 4261
– Naselja od 2000 do 10000 stanovnika 358
– Naselja sa više od 10000 stanovnika 91
• Prema kriterijumima EU ukupan broj naselja većih od 2000 stanovnika
čije bi otpadne vode morale da se podvrgnu sekundarnom biološkom
prečišćavanju je 449.
• Prema VOS-u izvori zagađenja veći od 15000 ES emituju preko 90%
organskog zagađenja, odnosno oko 12,1 miliona ES, a nekoliko najvećih
gradova u Srbiji (Beograd, Novi Sad, Niš, Zrenjanin, Pančevo, Priština),
emituju skoro 50% organskih materija.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA U SRBIJI
Metabolic Network Reactor (MNR)

Source: Project BGD – Blue Green Dream

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA U SRBIJI
Metabolic Network Reactor (MNR)

Source: Project BGD – Blue Green Dream

• Prečišćavanje otpadnih voda se ralizuje serijom povezanih reaktora.

• Serija omogućava fino podešavanje lokalnih uslova, različitih u pojedinim tankovima,
uklanjajući različite kontaminante
• Ceo proces je automatizovan radi postizanja optimalnih uslova prečišćavanja.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA U SRBIJI
Metabolic Network Reactor (MNR)

Koreni sistem akvatičkih biljaka koji

visi u vodi, kombinuјe se veštačkim
medijem (artificial rootstructures). Njih
„kolonizuju“ aktivni mikrobi koji
razgrađuju otpadne materije. Na taj
način se maksimizira kapacitet
prečišćavanja otpadnih voda.
Prečišćava vodu do najstrožijih
kriterijuma (sa i bez nutrijenata).
Produkti sa tržišnom vrednošću:
- Biogas
- Kompost
- Energija za sopstvene potrebe
- Materijal za hortikulturu
- Hrana.
Izvor: Projekat BGD – Blue Green Dream
Tim BG konzorcijuma: Blue Green Global–London,
Biopolus-Budimpešta i EnPlus-Beoograd

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 IZBOR TEHNOLOGIJE PREČIŠĆAVANJA
Makrobiloške metode

• Korišćenje makrobioliških jediničnih

operacija, uz ostale klasične
jedinične operacije u tehnološkoj
shemi, omogućava jeftino, jedno-
stavno, tehnički prosto i sigurno
rešenje uklanjanja nutrijenata (azot,
fosfor) i redukcije BPK5 iz otpadnih
voda naselja bez industrijskih
otpadnih voda.
• Finalni proizvod je biomasa koja ima
upotrebnu vrednost kao hranivo/
hrana i/ili kao energent za proizvod-
nju biogasa i visoko kvalitetni
preradjeni mulj, koji takođe ima
svoju upotrebnu vrednost, što
povratno utiče na rasterećenje, pa i
potpuno anuliranje troškova prerade
otpadnih voda.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 IZBOR TEHNOLOGIJE PREČIŠĆAVANJA
Makrobiloške žive stanice

Pod makrobiološkom živom stanicom podrazumevamo više biljke ili životinje sa

svim karakteristikama živih organizama uključivo bespolno ili polno razmnožavanje.
Da bi se živo biće kvalifikovalo kao makrobiološka živa stanica u užem smislu te
reči, odnosno kao tehnološki elemenat u tehnologiji prerade otpadnih voda ili mulja
mora da ispuni posebne kriterijume i to:
• da pripada brzorastućoj vrsti i sa kratkim ciklusom razmnožavanja, kako bi
procesi mogli ubrzano da teku, što je i najvažniji kriterijum,
• da u našim klimatskim uslovima ne može duže samostalno da se održi i
reprodukuje, što je od izvanrednog značaja, sa aspekta mogućih ekoloških
posledica ako nepažnjom dospe izvan objekata u kojima se kontrolisano koristi u
svrhu prerade otpadnih voda,
• da se lako uklanja iz objekata u kojima se koristi u svrhu prerade otpadnih voda,
tj. da omogućava niske troškove manipulacije proizvedenom biomasom i da
proizvedena biomasa ima upotrebnu vrednost, što povratno utiče na
rasterećenje troškova prerade otpadnih voda.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Plivajuće makrofite

a. Eichornia Crassipes ; b. Pistia Stratiotes ; c. Salvinia

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Ribe

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Sanitarna hidroponika

Eksperimentalne biljke:
• vodena perunika (Iris pseudacorus),
• paradajz, američki saksijski, rani, hibridni (Lycopersicon
esculentum),
• kukuruz, hibridni, brzorastući, gusta sadnja za stočnu
hranu (Zea mays)

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Školjke

Zebra mussel (Dreissena polymorpha), Painter's mussel (Unio pictorum), Swan mussel
(Anodonta cygnea)

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Vermikulture

Red Californian earthworm (Eisenia fetida) and red earthworm (Lumbricus rubellus), red tiger
earthworm (Eisenia andrei)

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
KORIŠĆENJE SIROVINSKIH I ENERGETSKIH POTENCIJALA OTPADNIH VODA
Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda u Sokobanji

Kapacitet postrojenja: Q = 31 l/s (12.750 ES). Izvedena I faza: Q = 11.7 l/s (4.135 ES). Puštena u rad 1975. god.

Legenda:
1. Ulazna građevina, 2. Paršalov vodomer, 3. Glavni kolektor, 4. Cevaste taložnice, 5. Pumpe za mulj, 6. Bazeni
za dezinfekciju, 7. Oksidacioni kanali, 8. Digestori za mulj, 9. Polja za sušenje mulja, 10. Biološka zavesa,
11.ׁSanitarni ribnjaci, 12. Laboratorija, 13. Komandne prostorije, 14. Gorionici, 15. Bazen za plivajuće makrofite

Efekti prečišćavanja:
- Suspendovane materije: 95% ± 3%, - BPK5: 84.3%, - B.Coli: 98.8% (hlorisanje nije vršeno)

15

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
KORIŠĆENJE SIROVINSKIH I ENERGETSKIH POTENCIJALA OTPADNIH VODA
Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda u Blacu

Kapacitet postrojenja
Q = 20.5 l/s (11.730 ES)
Izvedena I faza
Q = 6.5 l/s (2.900 ES)
Puštena u rad 1983. godine.

Legenda:
1. Ulazna građevina
2. Razvodna okna
3. Obrtna četka
4. Oksidacioni kanali
5. Taložnik
6. Polja za sušenje mulja
7. Dezinfekcija vode
8. Deponija mulja
9. Pilot postrojenje sa vermikulturama

Efekti prečišćavanja:
- Suspendovana materija
96% ± 3%
- BPK5
45.4% (radio samo 1 oksid. kanal)

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Uklapanje u okolinu i ambijentalne vrednosti

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Korišćenje biomase makrobioloških stanica

Mogućnosti korišćenja proizvedene biomase vodenog zumbula (Eichornia Crassipes) :

• Vodeni zumbul je pomešana sa muljem, odličan materijal za proizvodnju humusa, a
posebno za zimsko pokrivanje i temperaturnu zaštitu legla vermikultura.
• Takođe pomešan i jednovremeno kompostiran sa stajnjakom daje kvalitetniji materijal za
ishranu vermikultura, ali uz ubrzanje dinamike populacije, jer je koreni sistem idealno
stanište za polaganje kokona i razmnožavanje.
• Proverom je ustanovljeno da je vodeni zumbul idealan za ishranu nutrija i da ga one
radije uzimaju od listova repe.
• Na osnovu literaturnih podataka delovi biljke koji rastu iznad vode se u nekim krajevima
sveta koriste za ljudsku ishranu.
• Preparati ove biljke se koriste u lečenju homeopatijom.
• Vodeni zumbul je pomešan sa stabljikom banane, pirinčanim mekinjama, kokosovim
brašnom ili ribljim brašnom je odlična hrana za svinje, patke i ribe u ribnjacima.
• Vodeni zumbul je u Evropi omiljena ukrasna vodena biljka za veća vrtna jezerca ili
akvarijume. U vrtnim jezercima je koristan jer sprečava eutrofikaciju vode.
• Može se koristiti za prečišćavanje vode, jer uspešno čisti vodu od štetnih materija. U
brojnim ispitivanjima se pokazalo, da uspešno uklanja iz vode arsen, cijanid i bakar.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Korišćenje biomase makrobioloških stanica

Mogućnosti korišćenja proizvedene biomase vodene salate (Pistia Stratiotes):

• Vodena salata je pomešana sa muljem, odličan materijal za proizvodnju humusa, a
posebno za zimsko prekrivanje i temperaturnu zaštitu legla vermikultura jer s proleća
predstavlja idealno stanište za izvlačenje jata i presejavanje.
• Na osnovu literaturnih podataka vodena salata se može koristiti u ljudskoj ishrani, ali je
ukus biljke neodređen i oštar zbog kristala kalcijum-oksalata. Lišće može da se dodaje
supi, ali prvo treba da se obari kako bi se uklonili kristali kalcijum-oksalatne kiseline. Mladi
listovi mogu da se kuvaju i jestivi su.
• Biljka ima značaju primenu u medicinske svrhe. Koristi se za lečenje otoka i infekcija
urinarnog trakta. Listovi imaju diuretičko i laksativno dejstvo. Koriste se u lečenju problema
dizurije i stomčnih tegoba. Mogu da se mešaju sa pirinčanim i kokosovim mlekom u
lečenju dizenterije, a pomešani sa ružinom vodom i šećerom za lečenje kašlja i astme.
Listovi se koriste eksterno za lečenje kožnih bolesti, a mogu se primeniti i na hemoroide.
Koren se koristi eksterno za lečenje opekotina.
• Pri upotrebi biljke treba biti oprezan, jer predoziranje može izazvati akutnu dijareju.
• Biljka može da se koristi kao đubrivo, naročito zbog visokog sadržaja kalijuma.
• Može se koristiti zajedno sa sapunom za uklanjanje fleka sa odeće, verovatno zbog
visokog sadržaja kalijuma.
• Listovi imaju insekticidne osobine.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Korišćenje biomase makrobioloških stanica

Neke mogućnosti korišćenja proizvedene biomase riba i školjki:

• Ribe, kao biomasa, se mogu upotrebljavati kao hrana u ljudskoj ishrani, posebno ako se
radi o kvalitetnijim vrstama ribe: amur (Ctenopharyngodon idella Valenciennes), beli
tolstolobik (Hypothalmichthys molitrix Valenciennes), sivi tolstolobik (Aristichthys nobilis
Richardson), tajlandski som (Clarias batrachus Linnaeus) i šaran (Ciprinus carpio
Linnaeus), uz napomene o biokoncentraciji teških metala i pesticida.
Ukoliko postoji psihološka barijera u korišćenju kao hrane, mogu se upotrebljavati kao
hranivo za proizvodnju ribljeg brašna.
• Na osnovu literaturnih podataka biomasa školjki može se koristiti kao hrana za svinje i
kokoške.
Pojedine vrste školjki se koriste u akvaristici za biološku kontrolu i prečišćavanje voda
u akvarijumima.
U ribolovu, unutrašnji sadržaj školjke uglavnom se koristi kao mamac pri lovu na soma i
šarana. Šaran se na nju često lovi, češće nego na kukuruz. Ako se izvađeni sadržaj
školjke dobro posoli i ostavi na hladno mesto, može se dugo čuvati sa neznatno
izmenjenim svojvstvima.
Zebrasta školjka može da stvori probleme kod brana ili cevi koje se potopljene u
vodu jer se hvata na čvrste predmete a veoma brzo se razmnožava. Takođe unošenjem
novih tzv. invazivnih vrsta, može da dovede do uginuća postojećih starosedelaca - rečnih i
barskih školjki.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Korišćenje biomase makrobioloških stanica

Mogućnosti korišćenja proizvedene biomase glista:

• Gliste, i to obadve vrste: kalifornijska glista (Eisenia foetida) i crvena glista (Lumbricus
rubelus), koje su od interesa kao makrobiološke žive stanice u tehnologiji prerade mulja i
stajnjaka (uključivo ostalih organskih otpadnih materijala) se mogu koristiti direktno kao
hranivo za ishranu živine i svinja ili kao visokokvalitetna proteinska komponenta u
suvom stanju (proteinsko brašno mešano sa ribljim brašnom).
• Komercijalno veoma povoljno je korišćenje glista za ishranu akvakultura riba, posebno
za gajenje i tov brzorastućih somova Clarias, ali još profitabilnije je ako se plasiraju kao
mamac preko prodavnica za ribolovce.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Korišćenje mulja i biomase makrobioloških stanica za proizvodnju biogasa

Eichhornia crassipes:
- daily wet biomass growth about 10 t/ha
(coverage with green biomass of 20 kg/m2 and avg. temp. of 20°C)
- dry mass 4.6% from the green mass
- each kilogram of Eichhornia crassipes dry mass gives 370 l of biogas
whose heating value is around 6.1 kWh/m3

Usage of biogas at the facilities for waste water treatment: 1 – biomass; 2 – sludge thickening; 3 – anaerobic
digester; 4 – gas torch; 5 – biogas; 6 – gas tank; 7 – gas engine; 8 – heat exchanger; 9 – exhaust; 10 – heat
energy; 11 – electrical energy; 12 – agricultural fertilizers.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Proizvodnja električne i toplotne energije

4500.0

Klasično postrojenje
4000.0
E. Crassipes na 15 C
Količina proizvedene energije MWh/god

3500.0 E. Crassipes na 20 C
E. Crassipes na 35 C
3000.0

2500.0

2000.0

1500.0

1000.0

500.0

0.0
0 5000 10000 15000 20000 25000
Broj ekvivalentnih stanovnika (ES)

Količine proizvedene električne energije kogeneracijom na klasičnom postrojenju i postrojenju sa

basenom sa E. Crassipes (za površinu od 4 m2/ES i prosečnu pokrivenost od 20 kg/m2)

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
 MAKROBIOLOŠKE METODE U PRERADI OTPADNIH VODA
Korišćenje prevrelog prosušenog mulja

Na osnovu izvršenih ispitivanja na postrojenju u Sokobanji mogu se izvući sledeći zaključci:

• Prevreo prosušen mulj sa postrojenja nije toksičan mateijal za gajenje biljaka.
• U kombinaciji sa siromašnijim zemljištem pokazuje veoma dobra biološka svojstva. Po
svojim biološkim karakternistikama približava se visokokvalitetnom oplemenljenom tresetu.
• Osušeni mulj sa polja za sušenje mulja predstavlja veoma kvalitetan humusni materiljal
obogaćen N, P205, K2O, pogodan u mešavini sa siromašnijim zemljištem za razvoj
kurkuruza, pasulja i drugih kultura, za voćnjake, rasadnike, travnjake.
• U poljoprivrednim regionima ovaj materijal postaje veoma interesantan za korišćenje, kao
komercijalni proizvod, koji može da bude izvor dodatnih prihoda postrojenja. Na manjim
postrojenjima prosušen mulj vlasnici okolnih njiva mogu da skidaju sa polja za sušenje
mulja i transportuju na njive sami, čime se troškovi transporta i dispozicije mulja potpuno
anuliraju. Primer postrojenja u Sokobanji.
• Mulj tretiran glistama ima još višu komercijalnu vrednost. Gliste se hrane detritusom,
organskom materijom u raspadanju, a kao izlučevina se pojavljuje fino usitnjeni materijal -
relativno stabilan vermikompost tj. humus, koji ima veliku vrednost kao prirodno đubrivo i
u kome direktno može da se gaji cveće, povrće i sl. ili se koristi kao komponenta u
devastiranim (zbog upotrebe hemijskih đubriva) zemljištima koja se vraćaju kulturi. Može
se primenjivati u proizvodnji zdrave hrane ako u polaznim materijama nije bilo pesticida,
teških metala ili toksičnih supstanci. Idealan je za travnjake i humuziranje površina.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
KORIŠĆENJE SIROVINSKIH I ENERGETSKIH POTENCIJALA OTPADNIH VODA
Makrobiološke metode u preradi otpadnih voda

Prerada otpadnih voda makrobiološkim metodama ima čitav niz prednosti:

• u sistemu se koriste prirodni materijali i biljne i životinjske žive stanice,
• minimalne količine energija i minimum mašinske opreme potrebne za rad sistema,
• relativno niska cena izgradnje sistema, u odnosu na troškove izgradnje konvencionalnih
uređaja,
• jednostavno i jeftino održavanje sistema,
• visok stupen prečišćavanja otpadnih voda,
• prečišćena voda se može ponovno upotrebiti,
• postrojenje se idealno uklapa u okolinu,
• radi se o visoko čistoj tehnologiji u preradi organskog i drugog materijala iz otpadnih voda,
• nema neugodnih mirisa niti insekata,
• finalni proizvod su biomasa makrobioloških živih stanica i preradjeni mulj koji imaju značajnu
upotrebnu vrednost, što omogućava da troškovi rada sistema mogu da se minimiziraju, pa i
potpuno anuliraju.

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
KORIŠĆENJE SIROVINSKIH I ENERGETSKIH POTENCIJALA OTPADNIH VODA
Semiramidini viseći vrtovi u Vavilonu

Da li su viseći vrtovi u Vavilonu mogli da budu sistem kompaktnog

naselja sa recirkulacijom vode i nutrijenata?
L. Ignjatović: Sewage treatment using The hanging (Babylonian) Garden
principle, The Rolex Аwards for Enterprise 1990 А Selection of Projects
No 670 p. 87, М Rolex S. А. Switzerland

Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda
KORIŠĆENJE SIROVINSKIH I ENERGETSKIH POTENCIJALA OTPADNIH VODA
Umesto zaključka

ŠTA JE VEĆI ZLOČIN OD

IZGUBLJENOG VREMENA?
Fransis Bejkon

HVALA NA PAŽNJI !
Milićević D., Milenković S.: Korišćenje sirovinskih i energetskih potencijala otpadnih voda