KIEÅM ÑÒNH MAÙY QUANG PHOÅ UV-VIS

NOÄI DUNG
1.Kieåm tra ñoä phaúng ñöôøng neàn
Treân toaøn thang böôùc soùng, ñoä thaêng giaùng cuûa ñöôøng neàn vôùi khoâng khí phaûi naèm
trong khoaûng quy ñònh cuûa baûng thoâng soá kyõ thuaät. Ví duï:
- Maùy Hitachi U3210 coù ñoä thaêng giaùng naèm trong khoaûng ± 0.001Abs
- Maùy Hitachi U2010 coù ñoä thaêng giaùng naèm trong khoaûng ± 0.002Abs (200-
950nm)
- Maùy Hitachi U3000 coù ñoä thaêng giaùng naèm trong khoaûng ± 0.001Abs
- Maùy Ultrospec III coù ñoä thaêng giaùng naèm trong khoaûng ± 0.002Abs

2. Coác ño:
Trong thöïc haønh, caùc maãu ño ôû döôùi daïng dung dòch, neân thoâng thöôøng hay duøng
caùc coác ño ñaõ ñöôïc chuaån hoùa. Caùc coác ño phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu sau:
- Phaàn beà maët höùng chuøm tia vaø cho chuøm tia ñi qua phaûi thaät phaúng, nhaün vaø
song song vôùi nhau.
- Hai baûn aùnh saùng tôùi vaø aùnh saùng ñi qua phaûi song song vôùi nhau.
- Quang loä trong coác ño (Khoaûng caùch beân trong giöõa hai beà maët trong cuûa coác)
phaûi ñöôïc kieåm tra moät caùch nghieâm ngaët. Beà daøy coác ño thöôøng laø 10mm.
- Coác ño thöôøng laøm baèng :
• Thaïch anh cho vuøng ño töû ngoaïi (UV) vaø khaû kieán (VIS).
• Thuûy tinh cho vuøng ño khaû kieán (VIS)
Yeâu caàu caùc coác ño phaûi cho ñoä haáp thu hay ñoä thaáu quang luoân luoân baèng nhau khi
chöùa cuøng moät dung moâi hay cuøng moät dung dòch ño trong coác. Caùc coác ño coù beà
daøy 10mm coù dung sai cho pheùp (±0.05mm hay 0.05/10 = 0.005)
3. Kieåm tra böôùc soùng (Wavelength checking )

• Maùy phaûi ñaûm baûo ñoä ñuùng cuûa böôùc soùng theo chæ tieâu kyõ thuaät cuûa maùy do
nhaø saûn xuaát ñeà ra.
• Caùc maùy quang phoå UV-VIS theá heä môùi, ñeøn D 2 ñöôïc söû duïng nhö laø moät nguoàn
saùng taïo moät vaïch saùng ôû böôùc soùng 656.1nm ñeå kieåm tra ñoä ñuùng cuûa böôùc
soùng.
• Ñoái vôùi ngöôøi hieäu chuaån maùy thì söû duïng kính chuaån Holmium oxide hay dung
dòch Holmium Perchlorat ñeå kieåm tra ñoä ñuùng cuûa böôùc soùng.

Trang 1/9
• Trong tröôøng hôïp maùy ño ñieåm vaø khoâng coù chöùc naêng queùt phoå, tieán haønh ño
ñoä haáp thu taïi caùc ñieåm xung quanh vaø cöïc ñaïi ñeå kieåm tra.

4. Kieåm tra ñoä haáp thu

• Kieåm tra ñoä haáp thu cho bieát ñoä ñuùng cuûa maùy (Photometric Accuracy). Maùy
phaûi cho caùc thoâng soá ñaùp öùng vôùi caùc thoâng soá kyõ thuaät ñeà ra cho moãi maùy.
• Vôùi maùy ñaït ñöôïc ñoä ñuùng theo quy ñònh cho pheùp coù theå thöïc hieän pheùp ño
tuyeät ñoái.

5. Ñoä phaân giaûi

• Thöôøng ñoä phaân giaûi cuûa maùy ño ñoä roäng cuûa giaûi phoå (Bandwidth – BW) quyeát
ñònh. Maùy coù ñoä phaân giaûi caøng cao khi maùy cho pheùp choïn BW coù giaù trò thaáp.
Maùy coù BW = 1nm coù ñoä phaân giaûi toát hôn maùy coù BW = 5nm. Ñieàu naøy cho
thaáy maùy quang phoå coù BW = 1-2nm cho keát quaû chính xaùc hôn maùy so maøu coù
BW = 20-50nm
• Vôùi moät soá maùy töï ghi coù theå kieåm tra ñoä phaân giaûi döïa treân phoå thaáu quang cuûa
maùy sau khi kieåm tra ñoä chính xaùc cuûa böôùc soùng.
• Choïn cheá ñoä ghi phoå nhö kieåm tra ñoä ñuùng cuûa böôùc soùng
• Thay BANDPASS = 2nm ± 15% laø ñaït yeâu caàu.
• Ño ñoä roäng cuûa giaûi (Peak Width) öùng vôùi giaù trò baèng ½ cuûa cöïc ñaïi vaø töø ñoù
chieáu xuoáng thang ño cuûa böôùc soùng. Ñoä roäng cuûa ñænh (Peak Width) phaûi ñaït
trong khoaûng 2nm ± 15%
• Maùy phaûi cho ñoä phaân giaûi dñ¸p öùng vôùi yeâu caàu theo BP98 vaø theo quy ñònh cuûa
baûng thoâng soá kyõ thuaät cuûa maùy.
6. Ñaïo haøm baäc hai (second derivative)
• Vôùi maùy cho pheùp thöïc hieän ñoä caùc bieán ñoåi töø phoå thoâng thöôøng sang phoå
thoâng ñaïo haøm baäc moät, baäc hai hay baäc cao hôn phaûi kieåm tra moái töông quan
giöõa ñaïo haøm baäc hai vaø noàng ñoä cuûa chaát caàn khaûo saùt:

d 2 A  d 2 ( A1%,1cm) 
=  × cd
d 2 λ  d 2λ 
Trong ñoù: A : ñoä haáp thu ôû böôùc soùng λ
A(1%,1cm) : ñoä haáp thu phaàn traêm ôû böôùc soùng λ
c : noàng ñoä cuûa dung dòch
d : beà daøy cuûa coác ño (d = 1cm)

Trang 2/9
Yeâu caàu: Theo bieåu thöùc treân neáu laáy ñaïo haøm baäc hai cuûa caùc chaát khaûo saùt ôû baát
kyø böôùc soùng naøo phaûi cho söï phuï thuoäc cuûa d 2A / d2λ theo c laø tuyeán tính. maùy phaûi
laáy ñöôïc ñaïo haøm baäc hai theo ñuùng quy ñònh.

7. Giôùi haïn aùnh saùng laïc

• AÙnh saùng laïc laø nguoàn goác gaây sai soá chính cho maùy neân ñöôïc quy ñònh raát chaët
ôû vuøng naêng löôïng thaáp gaàn 200nm vaø dung dòch coù ñoä haáp thu cao.
• Aùnh saùng laïc cuõng gaây ra söï sai leäch aâm cho ñònh luaät Lambert Beer khi ño ôû
thang ño coù ñoä haáp thu cao. AÙnh saùng laïc cuõng taïo ra khi buoàng ño khoâng kín.
• Yeâu caàu maùy phaûi cho giôùi haïn cuûa aùnh saùng laïc trong phaïm vi cho pheùp.

CAÙCH TIEÁN HAØNH

1. Ñoä phaúng cuûa ñöôøng neàn:
• Khi tieán haønh pheùp kieåm tra naøy phaûi ñaûm baûo raèng maùy ñaõ ñöôïc söôûi aám
(warm up) ñuùng thôøi gian qui ñònh (khoaûng 1 giôø) vaø khoâng coù söï thay
ñoåi ñoät ngoät veà nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng ño.
• Choïn chöùc naêng ghi phoå (Wavescan) treân maùy, ghi laïi toaøn boä ñöôøng neàn
cuûa maùy treân toaøn thang böôùc soùng.
• Yeâu caàu ñoä thaêng giaùng cuûa ñöôøng neàn naèm trong khoaûng cho pheùp.
Ví duï: maùy Hitachi U-3210 yeâu caàu trong khoaûng ± 0,001 Abs
2. Kieåm tra coác ño:
• Tröùôc khi ño phaûi xöû lyù coác cho saïch: Duøng dung dòch Lauryl sulphat
4% baõo hoøa vôùi ether ñeå röûa coác ño. Caùc coác ño ñöôïc kieåm tra baèng
kieåu ño A hay T.

Caùch kieåm tra:

• Caùc coác ñeàu ñuïng nöôùc caát, ñaët leân khoang ño vaø laàn löôït kieåm tra ôû
vuøng 250nm, 360nm, 550nm hay chính ngay taïi böôùc soùng caàn ño cuûa
moät chaát naøo ñoù. Choïn kieåu ño T, nhaán phím AUTOZERO hay SET
REFERENCE ñeå ñöa soá chæ treân maøn hình veà 100. Laàn löôït thay baèng
caùc coác ño khaùc.
• Yeâu caàu söï sai khaùc veà ñoä thaáu quang T giöõa caùc coác ño khoâng vöôït
quaù 0,5%, ∆T<± 0,5%.

Trang 3/9
 3. Kieåm tra böôùc soùng:
• Tieán haønh kieåm tra vôùi kính Holmium oxide hay dung dòch Holmium
Perchlorat, phaûi cho caùc cöïc ñaïi haáp thu nhö sau:

241,15nm (±1nm)
287,15nm (±1nm)
361,50nm (±1nm)
536,30nm (±3nm)

• Ñaët kính hay dung dòch Holmium vaøo khoang ño roài queùt phoå töø 200-
800nm vaø xaùc ñònh caùc cöïc ñaïi treân phoå xem caùc cöïc ñaïi thu ñöôïc coù theå
hieän nhö yeâu caàu neâu treân khoâng.
Ghi chuù: Ngoaøi caùc cöïc ñaïi ñaõ neâu treân, Holmium coøn cho caùc cöïc ñaïi khaùc, coù töø
13-17 cöïc ñaïi.

4. Kieàm tra ñoä haáp thu:

• Tieán haønh ño ñoä haáp thu cuûa dung dòch Kali Dichromat 60,06 mg/ L (Caân
chính xaùc khoảng 60,06 mg Kali Dichromat ñaõ ñöôïc saáy tôùi khoái löôïng
khoâng ñoåi ôû 130oC , cho vaøo bình ñònh möùc 1000 mL, hoøa tan vaø laøm ñaày
ñeán ngaán baèng dung dòch H2SO4 0,005M). Ñoä haáp thu taïi caùc böôùc soùng
khaûo saùt phaûi tuaân theo baûng döôùi ñaây:

Böôùc soùng nm Ñoä haáp thu A(1%, 1cm) Dung sai

235nm 0,748 124,5 122,9-126,2
257nm 0,865 144,0 142,4-145,7
313nm 0,292 48,6 47,0-
50,3
350nm 0,640 106,6 104,9-109,2

5. Ñoä phaân giaûi:

• Tieán haønh ghi phoå cuûa dung dòch Toluen 0,02% trong hexan (theå tích/theå
tích). Xaùc ñònh tyû soá ñoä haáp thuï giöõa cöïc ñaïi ôû 269nm vaø ñoä haáp thu cuûa
cöïc tieåu ôû 266nm. Yeâu caàu: A269/A266 ≥1,5.

6. Quang phoå ñaïo haøm baäc hai:

Trang 4/9
 • Caùch kieåm tra ñoä phaân giaûi:
Ghi phoå ñaïo haøm baäc hai cuûa dung dòch Toluen 0,02% (theå tích/theå tích)
trong MeOH ôû vuøng böôùc soùng töø 255nm ñeán 275nm.
Yeâu caàu: Phaûi theå hieän moät cöïc tieåu nhoû thaáy ñöôïc naèm giöõa hai cöïc tieåu
lôùn ôû 261nm vaø 268nm.

7. Giôùi haïn aùnh saùng laïc:

Vieäc kieåm tra giôùi haïn aùnh saùng laïc coù theå ñöôïc tieán haønh ôû böôùc soùng 200
nm, duøng dung dòch Kali cloric 1,2% (khoái löôïng/theå tích). Yeâu caàu ñoä haáp
thu phaûi lôùn hôn hoaëc baèng 2 (A ≥ 2)

ÑÒNH KYØ KIEÅM TRA

06 thaùng moät laàn.

Trang 5/9
 NỘI DUNG BẢO TRÌ MÁY UV-VIS

A. Kiểm tra tổng quát

1. Vệ sinh PTN, lau bụi quanh thân máy, mặt bàn để máy, …
2. Kiểm tra các dây nguồn nối điện, ổ cắm. phích cắm, các dây nối tín hiệu.
3. Kiểm tra và vệ sinh quạt làm mát các bộ phận bên trong máy.
3. Kiểm tra buồng đựng cuvét mẫu đo.
4. Kiểm tra toàn bộ máy bằng phần mềm của máy khi khởi động.

B. Bảo trì máy UV-VIS

1. Làm sạch bụi tổng quát bên trong máy.
2. Kiểm tra nguồn sáng : đèn halogen, đèn deuterium
3. Kiểm tra hệ quang học : gương phản xạ, gương bán phản xạ, cách tử, kính lọc, khe sáng.
4. Kiểm tra bo mạch điều khiển.

Trang 6/9
 BIÊN BẢN KIỂM TRA/BẢO TRÌ ĐỊNH KỲ MÁY UV-VIS

A. Kiểm tra tổng quát :

TT Nội dung kiểm tra Ghi chú

1 Vệ sinh PTN
Lau bụi quanh thân máy
Bàn đặt máy
Buồng đựng cuvét mẫu
Quạt làm mát bên trong máy
2 Kiểm tra các dây điện nguồn
Ổ cắm, phích cắm
Dây cáp nối tín hiệu
3 Kiểm tra sự hoạt động của máy
Phần mềm tự kiểm tra
Phần cứng ROM, RAM
Đèn halogen, deuterium
Kính lọc
Các motor điều khiển
Dò tìm chuẩn bước sóng
Năng lượng đèn còn đủ
Kiểm tra các phím nhấn
Motor thay đổi vị trí mẫu đo

Trang 7/9
 BIÊN BẢN HIỆU CHUẨN

Tên thiết bị : MÁY QUANG PHỔ UV-VIS

Nơi sản xuất :
Kiểu :
Số hiệu :
Số nhận dạng :
Đặc tính kỹ thuật :
- Thang bước sóng : từ nm đến nm
- Độ phân giải : nm
- Khe : nm
- Thang đo : 0 đến AU ; và 0% đến %T

Nơi sử dụng :
Phương tiện chuẩn :

KẾT QUẢ

1. Kiểm tra độ chính xác của bước sóng vùng UV-VIS (Xem đồ thị quét phổ kèm theo):

Bước sóng (nm) Độ hấp thu cực trị tại Sai lệch (nm) Sai lệch cho phép
(nm)
279,3
360,9
445,9
453,7 ± nm
460,1
536,5
637,7

2. Kiểm tra độ chính xác hấp thu vùng UV :

Bước sóng (nm) Giá trị đọc Độ hấp thu Sai số cho phép
trên máy (A) (1%, 1 cm)
235 122.9 – 126.2
257 142.4 – 145.7
313 47.0 – 50.3
350 104.9 – 109.2

Trang 8/9
3. Kiểm tra độ chính xác hấp thu vùng VIS :

Bước sóng Giá trị đọc Độ hấp thu chuẩn Sai lệch (A) Sai số cho phép
(nm) trên máy (A) (A) (A)
546,1 0,0994
546,1 0,1819
546,1 0,4471 ± 0,005
546,1 0,9234
546,1 1,4050
546,1 1,9236
546,1 2,4308
546,1 2,9230

4. Kiểm tra độ ổn định hấp thu :

Lần đo Tại 235 nm Tại 257 nm Tại 313 nm Tại 350 nm Tại 546 nm

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
RSD

Ngày hiệu chuẩn :

Hiệu lực đến :

Người thực hiện

Trang 9/9