Da MLD

Trêng ®¹i häc x©y dùng hµ néi khoa:c¬ khÝ x©y
dùng
bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
trêng ®¹i häc x©y dùng §éc lËp –Tù do – H¹nh phóc
-------------0O0--------------
-------------------0O0-----------------
Khoa : C¬ khÝ X©y dùng
Bé m«n : C¬ giíi ho¸ x©y dùng
nhiÖm vô
thiÕt kÕ tèt nghiÖp
sè : ........................
Hä vµ tªn : §ç H÷u ChØnh
MSSV : 4639 - 49
Líp : 49 KG
Ngµnh : C¬ Giíi Ho¸ X©y Dùng
I. §Çu ®Ò thiÕt kÕ:
ThiÕt kÕ thiÕt bÞ thi c«ng cäc trén xi m¨ng trong gia cè
nÒn ®Êt yÕu
II. Çc sè liÖu ban ®Çu ®Ó lµm thiÕt kÕ:

+ §êng kÝnh cäc : 500 mm
+ ChiÒu s©u cäc : 15 m
III. Néi dung çc phÇn thuyÕt minh vµ tÝnh to¸n:
1) Çc ph¬ng ¸n gia cè nÒn ®Êt yÕu(çc lo¹i cäc cøng ,cäc
çt,®Öm çt ,cäc
trén xi m¨ng…).
2) C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ thi c«ng cäc trén xi m¨ng
3) TÝnh to¸n m¸y thiÕt kÕ.
- Giíi thiÖu chung m¸y thiÕt kÕ
- TÝnh çc lùc t¸c dông lªn hÖ
- ThiÕt kÕ c¬ cÊu quay vµ Ðp cÇn khoan
-ThiÕt kÕ kÕt cÊu thÐp(cÇn khoan, cÇn dÉn híng)
- TÝnh chän m¸y c¬ së
4) TÝnh æn ®Þnh m¸y thiÕt kÕ
§å ¸n tèt nghiÖp gvhd: Th.s phan v¨n
th¶o
+ TÝnh æn ®Þnh m¸y khi lµm viÖc theo 3 vÞ trÝ (Theo ph¬ng
däc, ngang, vµ nghiªng 450 so víi trôc däc m¸y)
VI.Çc b¶n vÏ vµ ®å thÞ (Ghi râ çc lo¹i b¶n vÏ vµ kÝch thíc

b¶n vÏ).
1.MÆt b»ng bè trÝ thiÕt bÞ thi c«ng cäc trén xi m¨ng A 1
2. KÕt cÊu cÇn dÉn híng A1
3. H×nh chung A0
4. Hép gi¶m tèc hµnh tinh(A1)
5.C¬ cÊu quay(A1)
6. KÕt cÊu cÇn khoan A1
7. B¶n vÏ côm vµ chi tiÕt (2 b¶n)
- Çn bé híng dÉn : Th.s Phan v¨n th¶o
- Ngµy giao nhiÖm vô thiÕt kÕ : Ngµy 25 th¸ng 9 n¨m
2007.
- Ngµy hoµn thµnh nhiÖm vô thiÕt kÕ : Ngµy 05 th¸ng 1 n¨m
2007.
Trëng bé m«n Çn bé híng dÉn tèt nghiÖp

( Ký tªn vµ ghi râ hä tªn) ( Ký tªn vµ ghi râ hä
tªn)
Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

49kg
2
th¶o
Sinh viªn lµm thiÕt kÕ tèt nghiÖp

( Ký tªn vµ ghi râ hä tªn)
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu ..…………………………………………………………………….10
PhÇn I: Giíi thiÖu mét sè biÖn ph¸p gia cã nÒn ®Êt yÕu ..............11
Ch¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ mét sè biÖn ph¸p xö lý nÒn b»ng cäc
cøng 11
1) Xö lý nÒn b»ng cäc gç ....................................................12
2) Xö lý nÒn b»ng cäc bª t«ng ............................................12
3)Xö lý nÒn b»ng cäc thÐp .................................................13
4) Xö lý nÒn b»ng çc lo¹i cäc ®Æc biÖt.............................13
Ch¬ng II: Mét sè ph¬ng ph¸p xö lý nÒn b»ng çt....................14
I. BiÖn ph¸p xö lý b»ng ®Öm çt.........................................14
1) Nguyªn lý.........................................................................14
2) C«ng dông.......................................................................14

49kg
3
th¶o
3) Ph¹m vi øng dông.............................................................15

4) Yªu cÇu kü thuËt..............................................................15
5) Thi c«ng...........................................................................15
II.BiÖn ph¸p xö lý nÒn b»ng cäc çt ....................................16
1) Nguyªn lý.........................................................................16
2) C«ng dông.......................................................................16
3) Ph¹m vi øng dông.............................................................16
4) Yªu cÇu kü thuËt..............................................................17
Ch¬ng III: BiÖn ph¸p gia cè nÒn b»ng cäc trén xi m¨ng.............17
1) Nguyªn lý......................................................................17
2) C«ng dông.......................................................................18
3) Ph¹m vi øng dông.............................................................18
4) Yªu cÇu kü thuËt..............................................................19
5) Yªu cÇu vËt liÖu...............................................................19
6) ThiÕt kÕ cäc trén xi m¨ng............................................20
PhÇn II: C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ thi c«ng cäc trén xi m¨ng.............22
Ch¬ng I: Quy tr×nh c«ng nghÖ thi c«ng cäc trén xi m¨ng........22
1) S¬ ®å thi c«ng cäc trén xi m¨ng.....................................22
2) C«ng t¸c chuÈn bÞ...........................................................23
3) §Þnh vÞ cäc......................................................................24
4) C«ng t¸c khoan cäc..........................................................25
5) Quay rót cÇn khoan ®ång thêi phun xi m¨ng .................27
6) Dung sai.......................................................................27
7) Lý lÞch cäc....................................................................28
8) NhËt ký thi c«ng, kiÓm tra vµ nghiÖm thu cäc................28

49kg
4
th¶o
Ch¬ng II: TÝnh chän ph¬ng ¸n b¬m xi m¨ng...........................30

I. Ph¬ng ¸n b¬m xi m¨ng trén kh«......................................30
II. Ph¬ng ¸n b¬m xi m¨ng trén ít.........................................30
PhÇn III: TÝnh to¸n m¸y thiÕt kÕ...................................................33
Ch¬ng I: Giíi thiÖu chung m¸y thiÕt kÕ,LËp ph¬ng ¸n tÝnh
Ph¬ng ¸n di chuyÓn cña thiÕt
bÞ…………………………………….33
I. Giíi thiÖu chung m¸y thiÕt kÕ...........................................33
II. LËp ph¬ng ¸n di chuyÓn cña thiÕt bÞ thi c«ng................34
1) M¸y c¬ së lµ xe t¶i...........................................................35
2) M¸y c¬ së lµ cÇn trôc cÇn...............................................35
3) M¸y c¬ së lµ xe xÝch.......................................................36
4) M¸y c¬ së di chuyÓn trªn ray..........................................36
5) M¸y c¬ së lµ xe ro moãc..................................................36
III. Mét sè chi tiÕt cña m¸y................................................37
1) Gi¸ dÉn híng ®éng c¬.....................................................37
2) §éng c¬...........................................................................37
3) §Æc tÝnh chung cña m¸y thiÕt kÕ...................................38
IV. LËp ph¬ng ¸n tÝnh.........................................................38
1) Ph¬ng ¸n cÇn dµn l¾p trªn m¸y c¬ së............................39
a) ¦u ®iÓm .......................................................................39
b) Nhîc ®iÓm.......................................................................39
2) Ph¬ng ¸n cÇn hép l¾p trªn m¸y c¬ së............................41
a) ¦u ®iÓm .......................................................................42
b) Nhîc ®iÓm.......................................................................42
V. M« t¶ kÕt cÊu.................................................................42

49kg
5
th¶o
1) KÝch thíc, kÕt cÊu h×nh häc...........................................42

2) Çc liªn kÕt......................................................................43
Ch¬ng II: Bè trÝ mÆt b»ng thiÕt bÞ. ...........................................45
I) Çc yªu cÇu vÒ bè trÝ mÆt b»ng thi c«ng........................45
II) MÆt b»ng bè trÝ thiÕt bÞ................................................48
PhÇn IV: TÝnh çc lùc t¸c dông lªn hÖ,ThiÕt kÕ hÖ dÉn ®éng cÇn khoan
46
Ch¬ng I: TÝnh çc lùc t¸c dông lªn hÖ......................................46
I. Néi dung tÝnh to¸n............................................................46
1) TÝnh çc th«ng sè c¬ b¶n ..............................................46
2) Çc sè liÖu thiÕt kÕ.........................................................47
II. Chän lý thuyÕt khoan ®Ó tÝnh.......................................47
Ch¬ng II: ThiÕt kÕ côm c¬ cÊu quay dÉn ®éng cÇn khoan.....49
I. Lùa chän thiÕt bÞ...........................................................49
1) Chän ®éng c¬ ................................................................49
a) M« t¬ ®iÖn..................................................................49
b) M« t¬ thuû lùc.................................................................49
2) Hép gi¶m tèc................................................................49
II. TÝnh to¸n chung..............................................................50
1) TÝnh chän ®éng c¬ ®iÖn ...........................................50
a) Çc th«ng sè ®Çu ra cña bé truyÒn.............................50
b) Chän ®éng c¬ ®iÖn.......................................................50
2) S¬ ®å dÉn ®éng vµ ph©n phèi tû sè truyÒn..............50
a) S¬ ®å dÉn ®éng.............................................................50
b) X¸c ®Þnh vµ ph©n phèi tû sè truyÒn.............................51
3) ThiÕt kÕ bé truyÒn b¸nh r¨ng hµnh tinh hai cÊp...........52

49kg
6
th¶o
a) S¬ ®å truyÒn ®éng cña bé truyÒn b¸nh r¨ng hµnh tinh hai cÊp
52
b) X¸c ®Þnh c«ng suÊt,m« men vµ sè vßng quay trªn çc trôc 53
c) TÝnh to¸n thiÕt kÕ truyÒn ®éng b¸nh r¨ng hµnh tinh..53
4) TÝnh to¸n trôc..................................................................70
a) Chän vËt liÖu...............................................................70
b) X¸c ®Þnh s¬ bé ®êng kÝnh trôc....................................70
c) X¸c ®Þnh kho¶ng çch gèi ®ì vµ ®iÓm ®Æt lùc........71
d) X¸c ®Þnh trÞ sè vµ chiÒu çc lùc tõ chi tiÕt quay t¸c dông lªn
trôc 73
e) KiÓm nghiÖm trôc.......................................................73
5) Chän lo¹i æ...................................................................81
6) ThiÕt kÕ ®Üa truyÒn m« men.....................................85
7) ThiÕt kÕ b«i tr¬n hép gi¶m tèc.......................................86
8) ThiÕt kÕ vá hép gi¶m tèc.............................................87
9) TÝnh to¸n thiÕt kÕ bé truyÒn ngoµi.............................88
9.1) S¬ ®å dÉn ®éng......................................................88
9.2) Çc sè liÖu ban ®Çu..................................................88
9.3) Chän vËt liÖu................................................................88
9.4) X¸c ®Þnh øng suÊt cho phÐp....................................88
9.5) X¸c ®Þnh çc th«ng sè c¬ b¶n cña bé truyÒn..........90
9.6) KiÓm nghiÖm r¨ng....................................................92
9.7) TÝnh to¸n trôc............................................................96
9.8) TÝnh mèi ghÐp ren ë ®Çu trôc b¸nh r¨ng lín................101
9.9) TÝnh mèi ghÐp bu l«ng ë vµnh r¨ng b¸nh lín............103
9.10) Chän æ....................................................................104

49kg
7
th¶o
PhÇn V:ThiÕt kÕ kÕt cÊu thÐp......................................................105

Ch¬ng I: ThiÕt kÕ cÇn khoan....................................................105
I. M« t¶ kÕt cÊu cÇn khoan vµ liªn kÕt.............................105
1) KÕt cÊu mòi cÇn khoan.................................................105
2) KÕt cÊu th©n cÇn khoan.................................................105
3) Liªn kÕt c¬ cÊu quay víi cÇn khoan..............................106
II. TÝnh çc lùc t¸c dông lªn cÇn khoan................................106
III. Chän kÝch thíc vµ kiÓm tra bÒn.....................................107
1) Chän kÝch thíc cÇn khoan.............................................107
2) KiÓm tra cÇn khoan.........................................................109
a) KiÓm tra ®iÒu kiÖn bÒn cÇn khoan khi Ðp cÇn..............109
b) KiÓm tra ®iÒu kiÖn bÒn cÇn khoan khi ta rót cÇn..........112
c) KiÓm tra ®iÒu kiÖn æn ®Þnh.........................................114
Ch¬ng II: ThiÕt kÕ cÇn hép......................................................116
I. TÝnh çc lùc t¸c dông lªn cÇn hép.....................................117
1) TÝnh chiÒu cao cña cÇn hép...........................................117
2) TÝnh çc lùc t¸c dông lªn cÇn hép...................................118
a) Trêng hîp 1: Trêng hîp khi m¸y h¹ cÇn khoan vµo ®Êt.....118
b) Trêng hîp 2: Trêng hîp khi rót cÇn khoan lªn....................122
II. ThiÕt kÕ cÇn dÉn híng.....................................................125
1) Çc biÓu ®å néi lùc.........................................................125
- Trêng hîp 1: khi h¹ cÇn khoan......................................125
- Trêng hîp 2: khi rót cÇn khoan.....................................126
2) ThiÕt kÕ cÇn hép.............................................................127
Ch¬ng III: TÝnh chän m¸y c¬ së, n¨ng xuÊt m¸y......................130

49kg
8
th¶o
I. Yªu cÇu cña m¸y c¬ së.....................................................130

II. TÝnh chän, kiÓm tra m¸y c¬ së.......................................130
1) TÝnh chän m¸y c¬ së......................................................130
2) KiÓm tra c«ng suÊt m¸y c¬ së theo ®iÒu kiÖn di chuyÓn. 131
a) X¸c ®Þnh lùc c¶n di chuyÓn cña m¸y c¬ së....................131
b) KiÓm tra c«ng suÊt m¸y............................................133
Ch¬ng IV: ThiÕt kÕ tÝnh chän çc c¬ cÊu kh¸c........................134
I. TÝnh chän çp vµ puly......................................................134
1) TÝnh chän çp..................................................................134
2) TÝnh chän puly................................................................134
3) TÝnh chän æ ®ì puly.......................................................136
Ch¬ng V: TÝnh æn ®Þnh cña m¸y khi lµm viÖc.......................137
I. Çc trêng hîp m¸y lµm viÖc..............................................137
1) Trêng hîp 1: M¸y lµm viÖc theo däc.................................137
2) Trêng hîp 2: M¸y quay mét gãc 900 ®Ó lµm viÖc............139
3) Trêng hîp 3: M¸y quay mét gãc 450 ®Ó lµm viÖc............140
II. Mét sè quy ®Þnh khi l¾p dùng vµ sö dông m¸y
An toµn lao ®éng..........................................................143
1) Çc quy ®Þnh vÒ l¾p dùng m¸y.....................................143
2) Mét sè quy ®Þnh khi sö dông m¸y..................................143
3) An toµn lao ®éng trong thi c«ng cäc trén xi m¨ng..........143
KÕt luËn chung .............................................................................145
Tµi liÖu tham kh¶o........................................................................146

49kg
9
th¶o
Lêi nãi ®Çu

C«ng t¸c x©y dùng cã mét vÞ trÝ quan träng trong c«ng cuéc c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ trong
t¬ng lai c«ng t¸c x©y dùng ®·, ®ang vµ sÏ ph¸t triÓn rÊt nhanh, cã thÓ
nãi c¶ níc lµ mét ®¹i c«ng trêng. Çc c«ng tr×nh x©y dùng cã quy m«
lín, nhiÒu nhµ cao tÇng x©y dùng trong çc ®« thÞ ®«ng d©n c ®ßi
hái ph¶i cã kü thuËt x©y dùng nÒn mãng thÝch hîp vµ hiÖn ®¹i. §Ó
®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ®ã ngµnh x©y dùng kh«ng nh÷ng cÇn ®Õn
tr×nh ®é tay nghÒ bËc cao cña c«ng nh©n, tr×nh ®é qu¶n lý cña çc
kü s mµ cßn ph¶i ®Çu t nh÷ng trang thiÕt bÞ m¸y mãc kü thuËt hiÖn
®¹i phôc vô cho c«ng viÖc ngµy cµng cao nµy. V× vËy c¬ giíi ho¸ x©y
dùng lµ mét phÇn tÊt yÕu cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh x©y
dùng nãi riªng vµ çc ngµnh kü thuËt kh¸c nãi chung.
C«ng t¸c c¶i t¹o vµ thiÕt kÕ çc m¸y x©y dùng mét çch hîp lý vµ
khoa häc phï hîp víi ®Æc thï c«ng viÖc, thuËn lîi cho c«ng viÖc tæ chøc
thi c«ng çc c«ng tr×nh x©y dùng nh»m ph¸t huy lîi thÕ thi c«ng lµ mét
trong nh÷ng yÕu tè v« cïng quan träng cÊu thµnh nªn sù thµnh c«ng
cña mét c«ng tr×nh x©y dùng.
Lµm ®å ¸n tèt nghiÖp lµ vÊn ®Ò then chèt ®Ó sinh viªn cã thÓ
tæng hîp nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc tÝch lòy sau 5 n¨m häc vµ bíc ®Çu
lµm quen ®îc viÖc ®a lý thuyÕt vµo thùc tÕ ®Ó cã thÓ x©y dùng cho

49kg
10
th¶o
m×nh nh÷ng c¬ së c¨n b¶n còng nh çch nh×n nhËn mét çch hîp lý
vÒ c«ng viÖc sau nµy.
Còng qua ®å ¸n nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n çc thÇy c« gi¸o
trong khoa C¬ khÝ X©y Dùng ®· hÕt lßng chØ b¶o, truyÒn ®¹t kiÕn
thøc cho em trong suèt 5 n¨m häc qua, ®Æc biÖt lµ thÇy Th.s Phan
V¨n Th¶o ®· trùc tiÕp híng dÉn, gióp ®ì em hoµn thµnh ®å ¸n tèt
nghiÖp nµy.
Tuy nhiªn, do thêi gian, tr×nh ®é cã h¹n ch¾c ch¾n kh«ng thÓ
tr¸nh khái sai sãt, em rÊt mong sù chØ b¶o cña çc thÇy c« ®Ó kiÕn
thøc cña em ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh

c¶m ¬n !
PhÇn I: giíi thiÖu mét sè biÖn ph¸p gia cè nÒn ®Êt yÕu
Ch¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ mét sè biÖn ph¸p Gia cè nÒn ®Êt
yÕu b»ng cäc cøng
* HiÖn nay cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc cïng víi sù ph¸t
triÓn c¬ së h¹ tÇng rÊt lín vµ cÊp thiÕt, trong ®ã nhu cÇu ph¸t triÓn h¹
tÇng giao th«ng, ®êng trªn ®Êt yÕu bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶ ®ßi hái
ph¶i nghiªn cøu ph¸t triÓn mét sè c«ng nghÖ míi trong thi x©y dùng
c«ng tr×nh giao th«ng ®Ó kiÓm so¸t ®îc biÕn d¹ng lón vµ ®é æn ®Þnh
ë mét sè c«ng tr×nh giao th«ng quan träng nh ®êng cao tèc, ®êng h¹
çnh cña s©n bay, ®êng ®Çu cÇu ®¾p cao, b·i c¶ng chøa container
hoÆc cèng hép b¨ng qua ®êng trªn nÒn ®Êt yÕu chóng ta thêng sö
dông çc gi¶i ph¸p th«ng dông nh ®Öm çt, giÕng çt, cäc çt, bÊc

49kg
11
th¶o
th©m, v¶i ®Þa kü thuËt, sµn gi¶m t¶i BTCT trªn nÒn cäc BTCT. Nh÷ng
c«ng nghÖ ®îc sö dông th× thêng khã kiÓm so¸t ®îc biÕn d¹ng lón vµ
æn ®Þnh c«ng tr×nh, thêi gian thi c«ng kÐo dµi hoÆc kh«ng thÓ thi
c«ng trªn diÖn réng, kÐo dµi theo tuyÕn ®êng nh sµn gi¶m t¶i trªn nÒn
cäc BTCT cã gi¸ thµnh rÊt ®¾t mµ vÉn sö lý chuyÓn tiÕp gi÷a cøng vµ
mÒm. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy hiÖn nay ta sö dông gi¶i ph¸p ®©t gia
cè v«i, v«i xi m¨ng, xi mang chÞu ngËp lôt vµ çc biÖn ph¸p cäc.
- Nguyªn lý cäc cøng: VËt liÖu ®Êt gia cè thi c«ng cäc cøng cã cêng
®é chÞu nÐn në h«ng tù do, modun ®µn håi biÕn d¹ng cao. Trong c«ng
nghÖ thi c«ng khi chÞu t¶i ngang lín cã thÓ gia cè t¨ng cêng èng thÐp
thµnh máng ë t©m cäc gia cè.
- Nguyªn lý cäc n÷a cøng hay cäc mÒm: VËt liÖu ®Êt gia cè thi
c«ng cäc nöa cøng cã cêng ®é chÞu nÐn n÷a h«ng tù do, module biÕn
d¹ng kh«ng cao. Cäc ®Êt gia cè vµ vËt liÖu ®Êt xung quanh cäc kh«ng
gia cè ®îc xem nh mét khèi lµm viÖc ®ång nhÊt, biÕn d¹ng cña cäc vµ
®Êt xung quanh cäc xem nh b»ng nhau, cäc kh«ng lµm viÖc nh cäc
chèng mµ xem nh cäc treo. HiÖn nay cäc nöa cøng hay cäc mÒm ®îc sö
dông nhiÒu trong thi c«ng c«ng tr×nh kh«ng quan träng l¾m v× chi phÝ
thÊp, nhng søc chÞu t¶i cña cäc kh«ng cao. Thêng ®îc sö dông trong
viÖc sö lý nÒn ®Êt yÕu hoÆc qu¸ yÕu nh ao hå ®ång ruéng…
I. gia cè nÒn b»ng CäC Gç:

- Lo¹i cäc gâ ®iÓn h×nh ®îc sö dông cã chiÒu dµi tõ 9 ®Õn 18m vµ cã
thÓ chÞu t¶i träng tõ 90 – 445kN. Lo¹i cäc nµy phÇn lín ®îc h¹ b»ng çch

49kg
12
th¶o
®ãng vµ ®îc sö dông thÝch hîp nhÊt lµ cäc ma s¸t trong ®Êt cã cÊu tróc
h¹t.
- Cäc gç ®îc sö dông cho mét sè ®iÒu kiÖn sau:
+ Cäc gç chØ ®îc sö dông víi c«ng tr×nh nhá (nhµ tõ 3 ®Õn 4
tÇng)
+ ë nh÷ng n¬i mùc níc ngÇm çch mÆt ®Êt vµo kho¶ng 1 ®Õn
1,5m
+ Cäc ph¶i t¬ng ®èi th¼ng ®êng kÝnh kh«ng nhá h¬n 4cm
+ Sè cäc trªn 1m2 cã thÓ thay ®æi tuú theo ®iÒu kiÖn cña ®Êt
nÒn, ®êng kÝnh vµ chiÒu dµi cäc th«ng thêng vµo kho¶ng 15; 20; 25;
30; 35 c©y.
- u ®iÓm: chi phÝ ban ®Çu thÊp, dÔ vËn chuyÓn vµ kh«ng bÞ môc
khi chóng n»m ngËp cè ®Þnh díi níc.
- Nhîc ®iÓm: rÊt khã ghÐp nèi, cã thÓ bÞ h háng khi ®ãng m¹nh vµ
dÔ bÞ môc n¸t nÕu kh«ng ®îc sö lý. CÇn sö lý khi cäc nµy n»m díi níc
II. gia cè nÒn b»ng cäc bª t«ng:
- Cäc bª t«ng ®óc s½n: cäc bÓ t«ng ®óc s½n ®iÓn h×nh dµi tõ 12
®Õn 15m, trong khi cäc bª t«ng ®óc s½n øng suÊt tríc ®iÓn h×nh dµi
tõ 18 ®Õn 30m. Cäc bÓ t«ng cã thÓ thiÕt kÕ cho nh÷ng t¶i träng trong
ph¹m vi lín. Dï sao, ph¹m vi t¶i träng ®iÓn h×nh lµ tõ 365 – 3560kN. øng
suÊt tèi ®a ®èi víi tiÕt diÖn ®óc s½n kh«ng nªn vùot qu¸ 33% cêng ®é
bª t«ng 28 ngµy.
+ Nhîc ®iÓm: lo¹i cäc nµy khã vËn chuyÓn (nÆng) mµ kh«ng bÞ h
háng nÕu kh«ng dïng øng suÊt tríc. Chi phÝ ban ®Çu cao, cßn cäc øng
suÊt tríc rÊt khã nèi.

49kg
13
th¶o
+ u ®iÓm: kh¶ n¨ng chÞu t¶i cao, cã kh¶ n¨ng chèng l¹i sù ¨n mßn
vµ chèng chÞu qu¸ tr×nh ®ãng m¹nh.
- Cäc bª t«ng ®óc t¹i chç: cäc bª t«ng ®óc t¹i chç víi khu«n lµ mét
vá co lâi cøng, cäc thêng cã chiÒu dµi tõ 15 ®Õn 24m vµ cã thÓ thiÕt
kÕ chÝnh x¸c cho nh÷ng t¶i träng trong nh÷ng ph¹m vi réng, t¶i träng
®iÓn h×nh cña lo¹i cäc nµy lµ tõ 222 – 543kN t¹o øng suÊt tèi ®a trong
bª t«ng kh«ng lín h¬n 33% cêng ®é bª t«ng 28 ngµy.
+ Nhîc ®iÓm: khã nèi sau khi ®æ bª t«ng, khu«n máng cã thÓ bÞ
h háng trong qu¸ tr×nh ®ãng mµ kh«ng ®îc ®ãng l¹i. Nãi chung øng
suÊt trong cèt thÐp kh«ng vît qu¸ 0,35 øng suÊt ch¶y cña thÐp.
+u ®iÓm: chi phÝ ban ®Çu thÊp vµ cäc h×nh th¸p cã thÓ chÞu ®-
îc lùc chèng cao h¬n trong tÇng ®Êt d¹ng h¹t. Lo¹i cäc nµy sö dông
thÝch hîp nhÊt lµ cäc ma s¸t chÞu t¶i trong trung b×nh trong ®Êt d¹ng
h¹t.
III. gia cè nÒn b»ng cäc thÐp:
- Cäc èng thÐp nhåi bª t«ng cã thÓ h¹ tíi chiÒu dµi bÊt kú. Dï sao
chiÒu dµi sö dông phæ biÕn cña lo¹i cäc nµy lµ tõ 12 ®Õn 36m. øng
suÊt tèi ®a trong bª t«ng ph¶i nhá h¬n 0,33 cêng ®é bª t«ng 28 ngµy
vµ øng suÊt cèt thÐp kh«ng nªn vît qu¸ 0,4 cêng ®é ch¶y. T¶i träng
thiÕt kÕ cña lo¹i cäc kh«ng lâi tõ 715 – 1070kN, vµ cäc lâi tõ 4450
®Õn13350kN.
+ Nhîc ®iÓm: chi phÝ ban ®Çu cao vµ lµm dÞch chuyÓn ®Êt nÕu
lµ cäc èng bÞt ®Çu.
+ ¦u ®iÓm: cã thÓ gi¸m s¸t tèt nhÊt trong qu¸ tr×nh h¹ cäc, cã thÓ
lµm s¹ch vµ cã thÓ ®ãng s©u h¬n, cã kh¶ n¨ng chÞu t¶i cao vµ dÔ

49kg
14
th¶o
dµng nèi ghÐp. Lo¹i cäc nµy còng cã ®é bÒn chèng uèn cao ®èi víi
nh÷ng ®o¹n ë trªn mÆt ®Êt chÞu t¶i träng bªn.
- Cäc thÐp ch÷ H ®iÓn h×nh ®îc h¹ víi chiÒu dµi tõ 12 ®Õn 49m.
Dï sao, còng cã thÓ h¹ cäc hµi h¬n cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt. T¶i
träng thiÕu kÕ tõ 350 – 1070kN, øng suÊt tèi ®a kh«ng ®îc vît qu¸ gi¸
trÞ quy ®Þnh.
+ Nhîc ®iÓm: dÔ bÞ ¨n mßn vµ tiÕt diÖn HP còng cã thÓ bÞ háng
khi ®ãng qua nh÷ng vËt c¶n.
+ ¦u ®iÓm: cã thÓ nèi dµi dÔ dµng, cã s½n mét chiÒu dµi vµ kÝch
thíc kh¸c nhau, cã kh¶ n¨ng chÞu t¶ cao, møc ®é dÞch chuyÓn ®Êt nhá
khi thi c«ng vµ sö dông, phï hîp nhÊt cho cäc chèng vµo ®¸.
IV. gia cè nÒn b»ng çc lo¹i cäc ®Æc biÖt:
* Cäc nÐn më réng ®¸y (cäc Franki):
- Lo¹i cäc nµy cßn gäi lµ cäc ch©n ®Õ cét ®îc phun ¸p lùc do c«ng
ty cäc Franki ph¸t triÓn ®Çu tiªn vµ ®îc c«ng nhËn b¶n quyÒn b»ng sö
dông nh÷ng thiÕt bÞ ®Æc biÖt ®Ó thi c«ng. Trong cäc nµy, ®Çu tiªn h¹
mét èng thÐp tíi mét ®é s©u yªu cÇu vµ sau ®ã t¹o ch©n ®Õ réng
b»ng çch b¬m vµo mét lîng bª t«ng cã ®é sôt b»ng kh«ng. Mçi lîng bª
t«ng ®îc dån xuèng ®Êt b»ng çc nh¸t ®Ëp cña bóa cho ®Õn khi ch©n
cäc ®îc h×nh thµnh nh yªu cÇu. Sau ®ã th©n cäc ®îc h×nh thµnh b»ng
çch nhåi çc lîng bª t«ng cã ®é sôt b»ng kh«ng xuèng çc èng ®· h¹.
Mçi lÇn lîng bª t«ng ®îc nÐn vµ Ðp vµo ®Êt th× èng l¹i ®îc rót dÇn lªn.
- Nh÷ng lo¹i cäc nµy thÝch hîp nhÊt víi lo¹i ®Êt cÊu tróc h¹t mµ
tÇng ®Êt ®· ®îc
nÐn chÆt quanh th©n cäc më réng chÞu ®îc lùc chèng. Kh«ng khuyÕn
nghÞ sö dông lo¹i cäc nµy trong ®Êt dÝnh v× kh«ng thÓ h×nh thµnh ®îc

49kg
15
th¶o
viÖc nÐn më réng ch©n cäc. ChiÒu dµi sö dông cña cäc nãi chung tõ 6
®Õn 18m, vµ ®êng kÝnh th©n cäc tõ 300 ®Õn 600 mm. Nh÷ng lo¹i cäc
nµy thêng cã t¶i träng thiÕt kÕ tõ 60 ®Õn 120 tÊn. Dïng lo¹i cäc nµy cã
kh¶ n¨ng chÞu lùc cao mµ kh«ng ph¶i ®µo hè hoÆc t¸t níc.
* Cäc khoan trong èng: Lo¹i cäc nµy ®îc h×nh thµnh b»ng çch
xoay mét vá thÐp nÆng (cäc èng) cã lìi c¾t vµo ®Êt. §Êt bÞ c¾t ®îc
chuyÓn lªn cïng víi chÊt láng khoan ch¹y theo chu tr×nh. Sau ®ã ngêi ta
b¬m v÷a xi m¨ng - çt láng qua èng ®æ bª t«ng díi níc. Cã thÓ ®Æt cèt
thÐp ®Ó chÞu lùc ngang vµ lùc kÐo. Khu«n thÐp cã thÓ rót ra trong khi
®æ v÷a. Lo¹i cäc nµy cã thÓ dïng ë n¬i khi cã nh÷ng t¶ng ®¸ må c«i vµ
vËt c¶n kh¸c.
Ch¬ng ii: Mét sè biÖn ph¸p gia cè nÒn ®Êt yÕu b»ng çt
i. BiÖn ph¸p gia cè nÒn b»ng ®Öm çt:
1. Nguyªn lý:
- Thay thÕ mét phÇn hoÆc toµn bé líp ®Êt yÕu bªn trªn b»ng çc
líp ®Êt cã tÝnh chÊt phï hîp vµ ®Çm lu chÆt (çt trung, th«, cuéi sái hay
®Êt cÊp phèi ®îc ®Çm lu tõng líp).
- ChiÒu dµy tÇng ®Öm çt lµ h¹t çt trung tèi thiÓu b»ng ®é lón
tæng céng S cha kÓ chiÒu dµy ph¶i bï vÐt bïn, bÒ réng tÇng ®Öm mÆt
®Öm çt ph¶i réng h¬n ®¸y nÒn ®¾p mçi bªn tèi thiÓu lµ 0,5 ®Õn 1m.
2. c«ng dông:
- §Öm çt cã kh¶ n¨ng gi¶m lón, t¨ng kh¶ n¨ng chÞu t¶i, t¨ng tèc
®é cè kÕt cña nÒn ®Êt.
- §Öm çt ®ãng vai trß lµ mét líp chÞu lùc, truyÒn t¶i xuèng ®Êt
chÞu lùc phÝa díi.

49kg
16
th¶o
- Lµm t¨ng æn ®Þnh khi c«ng tr×nh cã t¶i träng ngang (do lùc ma
s¸t cña çt rÊt lín).
- Gi¶m bít ®é lón toµn bé vµ ®é lón kh«ng ®Òu, ®ång thêi gióp
rót ng¾n thêi gian cè kÕt cña nÒn (v× çt trong ®Öm çt cã hÖ sè thÊm
lín).
- KÝch thíng vµ chiÒu s©u ch«n mãng gi¶m v× ¸p lùc tiªu chuÈn
truyÒn lªn líp ®Öm çt t¨ng lªn.
- Thi c«ng ®¬n gi¶n v× kh«ng cÇn çc thiÕt bÞ phøc t¹p.
3. ph¹m vi øng dông:
- §Öm çt ®îc øng dông ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh t¶i träng nhá,
c«ng tr×nh x©y dùng ®êng, sö dông lµm ®êng cao tèc trªn nÒn ®Êt
yÕu, cã líp ®Êt bªn trªn kh«ng dµy. Líp ®Öm çt dïng cã hiÖu qu¶ nhÊt
khi líp ®Êt yÕu ë tr¹ng th¸i b¶o hoµ níc vµ chiÒu dµy cña nã nhá h¬n
3m.
4. yªu cÇu kü thuËt:
- Thêng dïng çt ®en hoÆc çt vµng.
- ChiÒu dµy líp çt, chiÒu réng vµ ®é chÆt cña ®Öm çt do nhµ
thiÕt kÕ quy ®Þnh.
- ChiÒu dµy líp ®Êt kh«ng qu¸ 3 ®Õn 5m
- §Çm lÌn ®óng ®é chÆt thiÕt kÕ.
- Nhng ®Öm çt thêng bÞ hiÖn tîng lón kh«ng ®Òu do ®Çm chÆt
kh«ng tèt.
5. Thi c«ng:
- Thi c«ng ®Öm çt còng nh thi c«ng ®Çm chÆt ®Êt çt trong san
lÊp nÒn. Chóng ta chØ quan t©m ®Õn®é chÆt cña ®Öm çt. Nªn chia
®Öm çt lµm nhiÒu líp çt vµ lu lÌn sau ®ã kiÓm tra ®é chÆt cho ®Õn

49kg
17
th¶o
khi ®¹t ®é chÆt råi míi lÊp líp kÕ tiÕp. Theo kinh nghiÖm th× chiÒu dµy
mçi líp tõ 25 ®Õn 40 cm, ta r·i çt tõng líp vµ tiÕn hµnh ®Çm chÆt b»ng
çc ph¬ng tiÖn cã s¼n nh çc lo¹i m¸y ®Çm, çc lo¹i ®Çm tay. Trong khi
®Çm çt ph¶i cã ®é Èm thÝch hîp theo thiÕt kÕ, çt kh« qu¸ th× cÇn
ph¶i phun níc ®Õn ®é Èm tiªu chuÈn, ngîc l¹i nÕu nÕu çt qu¸ ít th×
ph¶i kh« çt ®Õn tiªu chuÈn. Khi thi c«ng ®ång thêi tiÕn hµnh kiÓm tra
®é chÆt vµ ®é Èm cña çt.
iv. BiÖn ph¸p gia cè nÒn b»ng cäc çt:

1. nguyªn lý:
- LÌn chÆt líp ®Êt xèp bªn trªn b»ng èng kÝn (®êng kÝnh d) víi lùc
dung l¾c, t¹o thµnh nh÷ng hè rçng trong ®Êt råi nhåi çt, sái, ®¸ d¨m
vµo hè, ®ång thêi ®Çm hay rung.
2. c«ng dông:
- Lµm nh thÕ ®Êt chÆt lªn e0 → enc. Ngoµi ra cäc çt cã thÓ cã
c«ng dông tho¸t níc ®Æc biÖt çc m¹ch níc ngÇm, t¨ng kh¶ n¨ng chÞu
t¶i (R0 → Rnc) gi¶m lón (E0 → Enc) → t¨ng nhanh tèc ®é cè kÕt cña nÒn.
Sau khi thi c«ng cäc çt xong th× ta tiÕn hµnh gia t¶i b»ng çch san çt
trªn bÒ mÆt võa thi c«ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tho¸t níc tèt cho nÒn. ViÖc
gia t¶i ph¶i cã tÝnh to¸n tríc tr¸nh trêng hîp gia t¶i qu¸ lµm biÕn d¹ng
nÒn ®Êt. Khi gia t¶i còng ph¶i tÝnh ®Õn trêng hîp nÒn ®êng 2 bªn yÕu
cã thÓ bÞ phång lªn, khi ®ã ta ph¶i dïng bÖ ph¶n ¸p.
3. pham vi øng dông:
- NÒn gia cè cäc çt thÝch hîp víi trêng hîp t¶i c«ng tr×nh kh«ng
lín, líp trªn mÒm xèp nhng kh«ng thuéc lo¹i nh¹y c¶m víi t¶i träng ®éng.

49kg
18
th¶o
- Cäc çt hiÖn nay ®îc sö dông nhiÒu trong x©y dùng d©n dông,
cäc çt dïng ®Ó gia cè nÒn ®Êt yÕu cã m¹ch níc ngÇm v× cäc çt cã
c«ng dông tho¸t níc cho nÒn ®Êt, cäc çt ®îc ¸p dông sö lý nÒn víi
nh÷ng c«ng tr×nh kh«ng lín l¾m, t¶i träng lªn nÒn nhá.
- Cäc çt ®îc sö dông trong nh÷ng c«ng tr×nh víi nÒn ®Êt phÝa
trªn lµ yÕu nh nÒn ®Êt ruéng nhng phÝa díi lµ nÒn ®Êt tèt ®Ó ta cho
mòi cäc tùa lªn nÒn ®Êt tèt ®ã.
- Cäc çt ®îc sö dông trong giao th«ng, dïng ®Ó gia cè nÒn ®êng
cao tèc v× cã gi¸ thµnh rÎ, t¶i träng lªn nÒn nhá.
- Cäc çt ®îc sö dông víi nh÷ng lo¹i ®Êt cã hµm lîng sÐt cao, cè
kÕt chËm, ®Êt b¶o hoµ…
- Cäc çt ®îc dïng trong çc c«ng tr×nh thuû lîi. Dïng ®Ó tiªu níc,
gia cêng t¨ng ®é æn ®Þnh, gi¶m biÕn d¹ng cña nÒn hay khèi ®¾p…
4. yªu cÇu kü thuËt:

- Cäc çt chØ thÝch hîp víi ®Êt dÝnh.
- §Êt cã hÖ sè thÊm k lín (®Êt çt pha, ®Êt sÐt, bïn pha çt).
- T¸c dông cña cäc çt lµ lµm chÆt ®Êt ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng chÞu t¶i
cña nÒn. Thêng t¨ng tõ 2 ®Õn 2,5 lÇn.
Ch¬ng III:biÖn ph¸p gia cè nÒn ®Êt yÕu b»ng cäc trén xi m¨ng
* Níc ta ®ang bíc vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸,çc
khu c«ng nghiÖp tËp trung,c¬ së h¹ tÇng kü thuËt,khu ®« thÞ míi…
®ang ®îc x©y dùng víi tèc ®é ngµy cµng lín.Çc c«ng tr×nh x©y dùng
thõ¬ng ®îc tËp trung ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ,giao th«ng
thuËn lîi nhng l¹i bÊt lîi vÒ mÆt ®Þa chÊt.T¹i ®©y cÊu tróc thêng rÊt

49kg
19
th¶o
phøc t¹p gåm nhiÒu líp ®Êt yÕu cã chiÒu dµy phøc t¹p ph©n bè ngay
trªn mÆt.Khi x©y dùng çc c«ng tr×nh cã quy m« võa vµ nhá viÖc lùa
chän gi¶i ph¸p nÒn mãng thêng gÆp nhiÒu khã kh¨n.Khã kh¨n lµ ë chç
chän gi¶i ph¸p cäc bª t«ng cèt thÐp th× gi¸ thµnh cao,chän gi¶i ph¸p
cäc tre,cäc trµm th× c¬ së lý thuyÕt cha râ rµng,chiÒu s©u gia cè h¹n
chÕ thi c«ng b»ng ph¬ng ph¸p thñ c«ng nªn tiÕn ®é chËm,hiÖu qu¶
kinh tÕ kh«ng cao.V× vËy nghiªn cøu gi¶i ph¸p gia cè nÒn mãng thÝch
hîp cho çc c«ng tr×nh cã quy m«,t¶i träng võa vµ nhá x©y dùng trªn
nÒn ®Êt yÕu lµ nhu cÇu cÊp b¸ch vµ thiÕt thùc.T¹i nhiÒu níc trªn thÕ
giíi viÖc sö dông c«ng nghÖ thi c«ng cäc trén xi m¨ng ®Êt ®Ó gia cè
nÒn ®Êt yÕu trong çc c«ng tr×nh ®· cho hiÖu qu¶ rÊt cao.
I. nguyªn lý:
Dïng thiÕt bÞ khoan xuèng nÒn ®Êt yÕu sao cho tíi ®é s©u thiÕt kÕ.ë
®©y ta sö dông m¸y khoan èng rçng.Sau ®ã cÇn khoan sÏ quay theo
chiÒu ng¬c l¹i võa quay võa phun xi m¨ng.Çnh trén sÏ trén ®Òu xi
m¨ng vµ ®Êt cho ®Õn khi cÇn khoan lªn tíi mÆt ®Êt
II. c«ng dông:
-Phun vµo trong lßng ®Êt mét lîng xi m¨ng ®Ó t¹o ra sù liªn kÕt g¾n
chÆt çc h¹t ®Êt víi nhau
-Gia cè b»ng ph¬ng ph¸p nµy,cêng ®é cña nÒn ®Êt sÏ t¨ng lªn ®ång
thêi hÖ sè thÊm sÏ gi¶m ®i nhiÒu lµm t¨ng kh¶ n¨ng chèng xãi ngÇm.

49kg
20
th¶o
-NÕu tû lÖ xi m¨ng ®Êt hîp lý cäc trén sau khi ®«ng cøng vÉn cã thÓ
cho níc tho¸t qua vµ lµm viÖc t¬ng tù nh mét giÕng thu níc th¼ng ®øng
gièng nh cäc çt.Díi t¸c dông cña t¶i träng ngoµi,cïng víi thêi gian,øng
suet h÷u hiÖu t¨ng lªn øng suÊt trung tÝnh gi¶m ®i níc trong lç rèng cña
®Êt sÏ thÊm theo ph¬ng ngang vµo cäc råi sau ®ã tho¸t ra ngoµi däc
theo chiÒu dµi cäc.
III. øng dông:
-Ph¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó gia cè nÒn ®Êt çt,sái,nÒn ®¸ nøt nÎ vµ dïng
lµm çc mµn chèng thÊm trong çc c«ng tr×nh thuû lîi
-Cäc trén xi m¨ng cßn ®îc sö dông nhiÒu trong çc c«ng tr×nh x©y
dung d©n dông cã t¶i träng võa vµ nhá,çc dù ¸n giao th«ng ®êng
bé,®êng s¾t .
-Cäc trén xi m¨ng dïng ®Ó thi c«ng mãng cho çc c«ng tr×nh x©y dùng
trong çc thµnh phè lín cã qòy ®Êt thÊp vµ cã nhiÒu c«ng tr×nh cò liÒn
kÒ.
-Gia cêng mãng nhµ cò ,nhµ cæ bÞ lón qu¸ ®Þnh møc hoÆc lón kh«ng
®Òu.
-§Æc biÖt lµ gi¶i bµi to¸n sö lý nÒn mãng cho çc c«ng tr×nh ngÇm nãi
chung vµ c«ng tr×nh ngÇm trong thµnh phè nãi riªng n¬i cã nhiÒu ®Êt
ngËm níc ,nhiÒu c«ng tr×nh hµng tr¨m n¨m tuæi víi mãng yÕu ®· vµ
®ang tån t¹i trªn mÆt ®Êt.
IV. yªu cÇu kü thuËt:

49kg
21
th¶o
-Cäc trén xi m¨ng thÝch hîp víi nh÷ng lo¹i ®Êt cã hÖ sè thÊm nhá h¬n
100-200m/ngµy ®ªm vµ nÒn ®¸ nøt nÎ cã chiÒu réng khe nøt lín h¬n
0.1-0.2mm.
-¸p lùc phun cña xi m¨ng ph¶i chän thÝch hîp.Víi ¸p lùc cao,xi m¨ng cã
thÓ chui vµo çc khe rÊt nhá vµ ph¹m vi ¶nh hëng cña mét lç phun sÏ
lín ,tèc ®é phun sÏ nhanh.Tuy nhiªn nÕu ¸p lùc phun qu¸ lín th× nÒn cã
thÓ bÞ ph¸ ho¹i.Do ®ã ë gÇn mÆt ®Êt thêng dïng ¸p lùc nhá cßn ë díi
s©u th× dïng ¸p lùc cao.
V. yªu cÇu cña vËt liÖu:
VËt liÖu trong c«ng nghÖ cäc trén xi m¨ng lµ xim¨ng vµ çt cã thÓ cã
thªm phô gia lµm t¨ng qu¸ tr×nh ®«ng kÕt .
-Xi m¨ng cã çc lo¹i tõ lo¹i 1 ®Õn lo¹i 5.Khèi lîng th«ng thêng tõ 8.5-
>10.5 bao cho mét mÐt khèi.Trong ®ã mét bao nÆng 43 Kg.
-Yªu cÇu trong thi c«ng cäc lµ chØ dïng mét lo¹i xi m¨ng cho mét dù ¸n
®Ó tranh sù lÉn lén do vËn chuyÓn.
-Çc cì h¹t ®îc nghiÒn mÞn h¬n cña lo¹i I ®îc a dïng.
-Lo¹i II b×nh thêng th× kh«ng cÇn thiÕt cho xi m¨ng phun khi nhiÖt
thuû ho¸ thÊp nhng cã thÓ dïng nÕu cÇn cã tÝnh kh¸ng sunfat võa ph¶i.
-Lo¹i III (®Ó cã cêng ®é cao sím) nãi chung kh«ng ®îc khuyÕn ço.Sù
b¾t ®Çu vµ kÕt thóc ninh kÕt ®îc thóc ®Èy thêng ®ßi hái t¹i nh÷ng
vïng Èm ít vµ ë phÝa trªn ®Çu h¬n kh¶ n¨ng cña b¶n th©n lo¹i III.NhiÒu
lo¹i phô gia thóc ®Èy ®«ng cøng kh«ng t¬ng hîp víi lo¹i III.

49kg
22
th¶o
-Lo¹i IV,s¶n xuÊt nh»m sinh Ýt nhiÖt thuû ho¸ trong bª t«ng khèi lín(nhê
ninh kÕt tõ tõ) kh«ng phï hîp víi xi m¨ng phun.
-Lo¹i V chÊp nhËn ®îc khi cÇn cã tÝnh chèng sunfat cao.
VËy ë ®©y ta nªn chän xi m¨ng lo¹i I lµ hîp lý trong c«ng t¸c thi c«ng
cäc trén xi m¨ng.
VI. thiÕt kÕ cäc trén xi m¨ng:
-Khi thiÕt kÕ s¬ bé cäc trén xi m¨ng ta tÝnh to¸n dùa trªn c¬ s¬ lý

thuyÕt sau:
KiÓm tra søc chÞu t¶i cña líp ®Êt yÕu cÇn ®îc xö lý b»ng c«ng thøc:
(0,5.D.g .Ng + H .g �
.N q + C.N c )
Rn = (Mãng cäc trong x©y dùng)
Fs
Trong ®ã:
γ,γ’ :Dung träng tù nhiªn cña líp ®Êt
Rn : Cêng ®é chÞu t¶i cña ®Êt nÒn
D: §êng kÝnh mãng
C: Lùc dÝnh cña ®Êt nÒn
H: ChiÒu dµy tÇng ®Êt yÕu
Fs: HÖ sè an toµn
Nÿ,Nq,Nc:Th«g sè søc chÞu t¶i phô thuéc vµo gãc ma s¸t trong cña
®Êt nÒn

49kg
23
th¶o
KiÓm tra søc chÞu t¶i cña cäc trén xi m¨ng sau khi ®îc gia cè:
Rc= 2t c + 3s h (Mãng cäc trong x©y

dùng)
Trong ®ã:
Rc:Cêng ®é chÞu t¶i cña cäc
τc :Cêng ®é kh¸ng c¾t cña cäc dù kiÕn lµ 17T/m 2
σh :Gi¸ trÞ øng suÊt ngang t¸c dông lªn thµnh cäc(thÝ nghiÖm
nÐn ngang)
-Ph¬ng ph¸p t¹o lç ®Ó phun xi m¨ng lµ ph¬ng ph¸p khoan xoay.Do ®ã

®Êt ®îc lµm t¬i.
-Dông cô:èng thÐp khoan tíi ®é s©u thiÕt kÕ.Trong qu¸ tr×nh khoan lìi
®îc thiÕt kÕ ®Ó trén ®Òu ®Êt vµ xi m¨ng ,xi m¨ng kh« ®îc phun ®Þnh
lîng liªn tôc vµ trén ®Òu t¹o thµnh nh÷ng cäc trén xi m¨ng.
Sau khi khoan xong toµn bé diÖn tÝch mãng çc cäc trén xi m¨ng ®îc
®µo hë ®Çu cäc vµ lµm b»ng ph¼ng.V¶i ®Þa kü thuËt ®îc tr¶i lªn trªn
®Ó ph©n bè t¶i träng ®Òu cho mãng.X©y dùng çc mèc chuÈn vµ çc
mèc ®o theo dâi lón.Qu¸ tr×nh tiÕp theo lµ chÊt t¶i.ViÖc chÊt t¶i nÐn tr-
íc vµ theo dâi lón tu©n thñ theo quy tr×nh quy ph¹m tiªu chuÈn ViÖt
Nam.
Ph¬ng ph¸p gia t¶i nÐn tríc nh»m môc ®Ých:
-T¨ng cêng søc chÞu t¶i cña ®Êt nÒn vµ khèi mãng.

49kg
24
th¶o
-T¨ng nhanh qu¸ tr×nh cè kÕt cña ®Êt nÒn vµ toµn bé khèi mãng cã
®é lón æn ®Þnh trong thêi gian ng¾n.
* Chó ý: sau khi thiÕt kÕ cäc trén xi m¨ng → kh¶o s¸t nÒn ®· gia cè (VÝ
dô khoan lÊy mÉu xuyªn, bµn nÐn…) → nÕu kh«ng ®¹t th× ®iÒu chØnh
l¹i thiÕt kÕ.
* tr×nh tù thiÕt kÕ cäc trén xi m¨ng:
- Tµi liÖu: + C«ng tr×nh
+ §Þa chÊt
+ Çc tiªu chuÈn
- Çc ®Æc trng cña nÒn vµ cäc trén xi m¨ng:
+ Môc ®Ých
NhËcña
n mÆ tc«ng
b»ng thitr×nh,
cäc trén xi m¨ng
c«ng tÇm quan träng cña c«ng
tr×nh
TriÓn khai çc qóa tr×
nh thi c«ng
+ VËt liÖu cäc: xi m¨ng lo¹i I, s¹ch vµ thi c«ng b»ng ph-
¬ng ph¸p Huy ® éng l¾ p r¸p § Þnh vÞtim cäc Cung cÊp vËt liÖu ®Õn c«ng tr×
nh
çc thiÕt bÞthi c«ng
khoan xoay èng rçng theo quy tr×nh ®¶m b¶o sau gia
kt 1 kt 2 kt 3
cè
+ Chän
§ uakÝch thíc
mòi èng khoacña
n vµo cäc: ®êng
vÞtrÝtim cäc,® kÝnh
iÒ nh vµ ®é dµi cäc
u chØ
vÞtrÝvµ ®é th¼
ng ®óng theo 2 phu¬ng
- KiÓm tra çc kÝch thíc cäc
Khëi ®éng ®éng c¬®ua cÇn khoan xuèng chiÒu s©
u
- CÊu t¹o cäc => B¶n vÏ.
thiÕt kÕ,lu«n ®iÒu chØ
nh ®é th¼
ng theo 2 phu¬ng
PhÇn ii: C«ng nghÖ vµ thiÕt

k t 4 bÞ thi c«ng cäc trén xi
m¨ng
CÇn khoan quay nguî c l¹i
lªn khái mÆ
t® Êt Cho cÇn khoan quay theo chiÒu nguî c l¹i ®ång thêi phun
Ch¬ng I:quy tr×nh c«ng nghÖ
xi m¨ngthi
b»ngc«ng cäc
m¸y nÐn trén
khÝcho ® xi tím¨ng
Õn khi i mÆ
t®Êt
1. s¬ ®å thi c«ng cäc trén xi m¨ng:

kt 5
KÕt thóc thi c«ng mét cäc vµ

chuyÓn sang thi c«ng cäc tiÕp theo
49kg Hoµn c«ng cäc ® · thi c«ng, tæng hî p
khèi luî ng ®
· thi c«ng cäc
25
KÕt thóc vµ lËp hå s¬
H×
nh1:S¬®å thi c«ng cäc trén xi m¨ng
th¶o
H×nh 2: Çc bíc thi c«ng

1.Khoan xuèng ®é s©u thiÕt kÕ

49kg
26
th¶o
2.§æi chiÒu quay võa lªn võa phun xi m¨ng;

3.Cäc trén xi m¨ng ®· ®îc gia cè
4.Thi c«ng phÇn mãng phÝa trªn
2. C¤NG T¸C CHUÈN BÞ:
- Tríc khi thi c«ng cäc cÇn chó ý nghiªn cøu kÜ çc tµi liÖu thiÕt kÕ
kÜ thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ, tµi liÖu kh¶o s¸t ®Þa chÊt c«ng
tr×nh, .... vµ çc c«ng tr×nh ngÇm trong mÆt b»ng thi c«ng nh ®iÖn,
çp quang, hÖ thèng tho¸t níc, cÊp níc...
- ChuÈn bÞ mÆt b»ng tæ chøc thi c«ng, x¸c ®Þnh vÞ trÝ çc
tim mèc, hÖ trôc c«ng tr×nh, ®êng vµo, hÖ thèng ®Æt çc thiÕt bÞ c¬
së, kho çc c«ng tr×nh phô trî. Çc çn bé kÜ thuËt ph¶i n¾m ch¾c hå
s¬ thiÕt kÕ cäc nh ®Þa chÊt c«ng tr×nh, ®êng kÝnh, cÊu t¹o , ®¸y cäc
®¸y ®µi, cao ®é c¾t cäc cÊu t¹o èng siªu ©m...v.v.
- C¨n cø vµo çc thiÕt bÞ cã s½n ®· ®îc duyÖt lËp tiÕn ®é thi c«ng
chi tiÕt cho tõng cäc ®¶m b¶o theo ®óng yªu cÇu bªn A vµ t vÊn gi¸m
s¸t tõ ®ã lËp tiÕn ®é thi c«ng tæng thÓ cho toµn bé khu cäc.
- ChuÈn bÞ çc b¶ng biÓu nhËt kÝ c«ng trêng theo dâi qu¸ tr×nh thi
c«ng vµ chÊt lîng thi c«ng.
- ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ thiÕt bÞ m¸y mãc kiÓm tra ®é sôt cña xi m¨ng
®Êt, kiÓm tra ®é nÐn chÆt cña xi m¨ng ®Êt.
- ChuÈn bÞ vËt liÖu thi c«ng ®Çy ®ñ theo yªu cÇu (thêng dïng xi
m¨ng lo¹i I ).
- ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ vµ ®¶m b¶o nguån níc trong qu¸ tr×nh thi
c«ng.
- HÖ thèng cung cÊp ®iÖn ph¶i an toµn vµ ®¸p øng ®îc c«ng suÊt
cña m¸y mãc thiÕt bÞ thi c«ng.

49kg
27
th¶o
- Çc thiÕt bÞ sö dông nh m¸y cÈu, ®éng c¬ ®iÖn… ph¶i cã ®Çy

®ñ tµi liÖu vÒ tÝnh n¨ng kü thuËt, còng nh chøng chØ vÒ chÊt lîng,
®¶m b¶o an toµn kü thuËt cña nhµ chÕ t¹o vµ ph¶i ®îc ®¨ng kiÓm cña
c¬ quan thanh tra an toµn ®óng theo quy t¾c kü thuËt an toµn hiÖn
hµnh.
- KiÓm tra vµ ®¶m b¶o ch¾c ch¾n tÊt c¶ çc thiÕt bÞ trong t×nh
tr¹ng ho¹t ®éng tèt vµ s½n sµng lµm viÖc.
- VÞ trÝ cña m¸y ph¶i an toµn ch¾c ch¾n vµ thuËn tiÖn.
3. ®Þnh vÞ cäc:
- §Þnh vÞ ph¶i c¨n cø vµo tµi liÖu thiÕt kÕ vÒ quy ho¹ch tæng thÓ
cña dù ¸n vµ mÆt b»ng bè trÝ cäc. ViÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ tim cäc ®îc
thùc hiÖn b»ng 2 m¸y kinh vÜ giao héi hoÆc m¸y kinh vÜ ®iÖn tö. Khi
thùc hiÖn c«ng t¸c nµy ph¶i cã sù kiÓm tra nghiÖm thu cña kü s t vÊn.
- Sai sè cho phÐp cña vÞ trÝ tim cäc lµ:  30 mm
- §ång thêi lËp çc mèc phô ®Ó x¸c ®Þnh vµ kiÓm tra l¹i tim, cèt
cäc.
* §Þnh vÞ tim cäc.
Tim cäc Mèc phô
Mèc chuÈn

49kg
28
th¶o
H×nh 3: s¬ ®å ®Þnh vÞ tim cäc

4. c«ng t¸c khoan cäc:
a. M« t¶ èng cÇn khoan:
- cÇn khoan ®îc chÕ t¹o b»ng thÐp b¶n cuèn vµ hµn thµnh tõng
®o¹n èng t¹i çc xëng c¬ khÝ chuyªn dông. §êng kÝnh èng cÇn khoan
theo yªu cÇu thiÕt kÕ, chiÒu dµy èng cÇn khoan thêng 6 – 16mm, chiÒu
dµi çc ®o¹n èng thêng tõ 2 – 10 m phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm thiÕt bÞ,
vËt t vµ cÈu l¾p, çc yªu cÇu cña cäc.
- T¹i c«ng trêng, çc ®o¹n èng cÇn khoan ®îc nèi b»ng ren hoÆc
b»ng mÆt bÝch. ViÖc hµn nèi èng ph¶i ®îc thùc hiÖn trªn bÖ g¸. NÕu
chiÒu dµi èng cÇn khoan lín h¬n chiÒu cao cña cÈu, th× cã thÓ kÕt hîp
gi÷a viÖc h¹ èng cÇn khoan vµ nèi èng cÇn khoan cho ®Õn khi ®ñ
chiÒu cao thiÕt kÕ, nhng ph¶i bè trÝ çc gi¸ ®ì èng sau khi nèi ®¶m b¶o
çc yªu cÇu kü thuËt vÒ ®é th¼ng ®øng, kÝn vµ søc chÞu t¶i khi khoan.
b. §Þnh vÞ vµ l¾p ®Æt èng cÇn khoan:
- C«ng t¸c ®Þnh vÞ, l¾p ®Æt èng cÇn khoan ph¶i tu©n thñ theo
quy ph¹m thi c«ng vµ nghiÖm thu c«ng tr×nh.
- Khi l¾p ®Æt èng cÇn khoan ë trªn c¹n c«ng t¸c ®o ®¹c ®Þnh vÞ
thùc hiÖn b»ng m¸y kinh vÜ vµ thíc thÐp vµ dïng cÇn cÈu ®Ó l¾p ®Æt.
- Khi l¾p ®Æt èng cÇn khoan ë vïng níc s©u ngoµi viÖc sö dông
çc m¸y mãc thiÕt bÞ cÇn dïng thªm hÖ thèng khung dÉn híng ®Ó ®¶m
b¶o æn ®Þnh díi t¸c ®éng cña níc.
c. ThiÕt bÞ h¹ èng cÇn khoan:

49kg
29
th¶o
- Tuú thuéc vµo ®Þa chÊt c«ng tr×nh, kÝch thíc èng cÇn khoan,
chiÒu s©u h¹ ®Ó tÝnh to¸n vµ chän thiÕt bÞ h¹ èng cÇn khoan cho phï
hîp. ThiÕt bÞ h¹ èng cÇn khoan thêng cã nh÷ng d¹ng sau:
+ Sö dông bóa thuû lùc ®Ó ®ãng trùc tiÕp èng cÇn khoan xuèng
vµ dïng xy lanh thuû lùc ®Ó nhæ èng lªn.
+ Sö dông bóa rung ®ãng èng xuèng vµ hÖ thèng thuû lùc ®Ó
nhæ èng lªn.
+ H¹ èng cÇn khoan b»ng ph¬ng ph¸p khoan xoay(®éng c¬ dÉn
®éng cÇn quay).
+ H¹ èng cÇn khoan b»ng lùc Ðp tÜnh (pa l¨ng çp) hoÆc kÕt hîp
gi÷a lùc Ðp tÜnh vµ xèi níc (dïng tia níc ®îc phun ¸p lùc cao ®Ó h¹ cäc).
-ë ®©y trong thi c«ng cäc trén xi m¨ng ta dïng ph¬ng ph¸p
khoan xoay.
d. TiÕn hµnh khoan:
- Sau khi ®· chuÈn bÞ ®Çy ®ñ thiÕt bÞ thi c«ng, ®Þnh vÞ tim cäc
ta tiÕn hµnh khoan. èng cÇn khoan ®îc cÈu l¾p vµ liªn kÕt vµo thiÕt bÞ
h¹ èng. Khi h¹ èng cÇn chó ý çc ®Æc ®iÓm sau:
+ Tríc khi tiÕn hµnh h¹ èng cÇn chØnh chÝnh x¸c ®é n»m ngang
cña m¸y vµ ®é th¼ng ®øng cña cÇn dÉn híng. VÞ trÝ m¸y ph¶i ®îc cè
®Þnh trong suèt qu¸ tr×nh h¹ èng.
+ CÇn dÉn híng ph¶i lu«n th¼ng ®øng trong suèt qu¸ tr×nh h¹
èng, tim èng lu«n trïng víi tim cäc vµ thêng xuyªn kiÓm tra b»ng m¸y
kinh vÜ.
+ C«ng t¸c h¹ èng ph¶i ®îc tiÕn hµnh liªn tôc trong ph¹m vi mét
cäc. Kh«ng nªn dõng ®ét ngét gi÷a chõng nÕu kh«ng cã lý do chÝnh
®¸ng. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng ph¶i theo dâi, m« t¶ mÆt c¾t ®Þa chÊt

49kg
30
th¶o
vµ thÓ hiÖn chi tiÕt trong b¸o ço. ë çc ®iÓm ®Þa tÇng sai kh¸c nhiÒu
so víi hå s¬ kh¶o s¸t ®Þa chÊt ban ®Çu ph¶i tiÕn hµnh lÊy mÉu vµ ghi
chÐp ®Çy ®ñ vµo nhËt ký, b¸o ço víi ®¬n vÞ thiÕt kÕ c«ng tr×nh ®Ó
cã biÖn ph¸p kü thuËt xö lý trùc tiÕp phï hîp.
+ Khi h¹ èng th× tèc ®é h¹ ph¶i t¬ng øng tõng ®Þa tÇng mµ èng
v¸ch ®i qua. Kh«ng nªn nãng véi mµ ¶nh hëng ®Õn chÊt lîc cäc.
+ Ph¶i lu«n kiÓm tra ®é th¼ng ®øng cña èng. Khi èng bÞ lÖch
khái vÞ trÝ tim cäc hay bÞ nghiªng so víi thiÕt kÕ th× cÇn b¸o ngay cho
®¬n vÞ gi¸m s¸t ®Ó ®a ra biÖn ph¸p kh¾c phôc.
5. Quay rót cÇn khoan ®ång thêi phun xi m¨ng:
- Sau khi h¹ èng cÇn khoan ®Õn ®é s©u thiÕt kÕ ta tiÕn hµnh
quay ngîc cÇn khoan vµ b¾t ®Çu phun xi m¨ng. Xi m¨ng phun ®îc
chuÈn bÞ s¼n, ban ®Çu ë díi ®é s©u lín nhÊt ta phun víi ¸p suÊt cao
®Õn khi gÇn tíi mÆt ®Êt th× ta phun víi ¸p suÊt nhá h¬n cho tíi khi
hoµn thµnh cäc trén xi m¨ng.
* Mét sè chó ý khi thi c«ng:
- Trong qu¸ tr×nh quay rót èng ph¶i ®¶m b¶o èng gi÷ th¼ng
®øng vµ ®ång trôc víi cäc.
- Sau khi èng ®îc rót lªn cÇn kiÓm tra cäc trén xi m¨ng lµm viÖc cã
®óng yªu cÇu thiÕt kÕ hay kh«ng. Cäc cã ®ñ cêng ®é hay kh«ng.
6. Dung sai:
- VÞ trÝ cäc ph¶i ®îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ngay tríc khi thi c«ng,
ph¶i kiÓm tra vÞ trÝ cäc so víi hÖ thèng mèc chuÈn.

49kg
31
th¶o
- VÞ trÝ cäc kh«ng ®îc sai sè qu¸ 30 mm theo bÊt kú híng nµo
®ång thêi còng ph¶i ®¶m b¶o sai sè cña t©m mãng (bao gßm c¶ çc
cäc kh¸c) kh«ng ®îc vuît qu¸ chØ sè trªn.
- §é th¼ng ®øng: khi b¾t ®Çu c«ng t¸c thi c«ng, ®é th¼ng ®øng
cña çc cäc ph¶i ®îc kiÓm tra theo quy ®Þnh. Dung sai th¼ng ®øng lín
nhÊt cho phÐp lµ ≤ 1/100.
- Trong trêng hîp sau çc cäc coi nh lµ kh«ng ®¹t yªu cÇu :
+ Dung sai thi c«ng vît qu¸ trÞ sè cho phÐp quy ®Þnh
+ Søc chÞu t¶i cña cäc kh«ng ®¹t yªu cÇu thiÕt kÕ.
7. Lý lÞch cäc:
- Lý lÞch cäc ph¶i ®îc kü thuËt A- B ký x¸c nhËn ngay trong qu¸
tr×nh thi c«ng vµ bao gåm çc th«ng tin sau ®©y:
+ Ngµy vµ thêi gian b¾t ®Çu thi c«ng.
+ Sè hiÖu cäc vµ vÞ trÝ.
+ Cèt mÆt ®Êt t¹i vÞ trÝ thi c«ng cäc.
+ Cèt mòi cäc vµ ®Çu cäc.
+ §é s©u gÆp líp ®Êt chÞu lùc (®Êt chÆt hoÆc sÐt cøng).
+ §êng kÝnh hè vµ ®êng kÝnh cäc.
+ §é nghiªng cña cäc

49kg
32
th¶o
+ M« t¶ chi tiÕt ®Êt nÒn trong qu¸ tr×nh theo thêi gian.
+ Thêi gian thi c«ng hoµn thµnh cäc..
+ Chi tiÕt vÒ thêi tiÕt.
+ Çc th«ng tin kh¸c kÌm theo yªu cÇu cña kü thuËt bªn A vµ t vÊn
gi¸n s¸t.
8. nhËt ký thi c«ng, kiÓm tra vµ nghiÖm thu cäc:
- Mçi tæ m¸y thi c«ng ®Òu ph¶i cã sæ nhËt ký qu¸ tr×nh thi c«ng
cäc. MÉu nhËt ký ®îc so¹n theo b¶n mÉu víi tiªu chuÈn cã s¼n.
- Qu¸ tr×nh thi c«ng cäc ph¶i cã sù gi¸m s¸t chÆt chÏ cña çn bé kü
thuËt çc bªn A, B vµ thiÕt kÕ.
V× vËy khi thi c«ng mét cäc xong cÇn ph¶i tiÕn hµnh nghiÖm thu ngay.
NÕu cäc ®¹t yªu cÇu kü thuËt, ®¹i diÖn çc bªn ®Òu ph¶i ký vµo nhËt
ký thi c«ng.
- Sæ nhËt ký ph¶i ®ãng dÊu gi¸p lai cña ®¬n vÞ Ðp cäc.
- Cét ghi chó nhËt ký cÇn ghi ®Çy ®ñ chÊt lîng mèi nèi, lý do thêi
gian cäc ®ang thi c«ng ph¶i dõng l¹i, thêi gian tiÕp tôc thi c«ng. Khi ®ã
cÇn chó ý theo dâi chÝnh x¸c gi¸ trÞ lùc b¾t ®Çu thi c«ng.
- NhËt ký thi c«ng cÇn ghi theo côm cäc hoÆc dÉy cäc. Sè hiÖu cäc
ghi theo nguyªn t¾c:
Theo chiÒu kim ®ång hå tÝnh tõ gãc vu«ng phÇn t thø nhÊt nÕu lµ
côm cäc cã ng· ba, ng· t…
Tõ tr¸i sang ph¶i (hoÆc tõ trªn xuèng díi) nÕu lµ dÉy cäc.
- KiÓm tra søc chÞu t¶i cña cäc ®îc thùc hiÖn b»ng thÝ nghiÖm
nÐn tÜnh cäc.

49kg
33
th¶o
Sau khi hoµn thµnh (hoÆc trong qu¸ tr×nh) thi c«ng cäc, cÇn ph¶i tiÕn
hµnh thÝ nghiÖm nÐn tÜnh cäc theo tiªu chuÈn hiÖn hµnh. Sau khi ®·
kiÓm tra cäc ta cã thÓ ®a ra çc ph¬ng an thi c«ng kh¸c nhau sao cho
sè lîng cäc thi c«ng lµ Ýt nhÊt nÕu nh chñ c«ng tr×nh vµ ngêi thiÕt kÕ
®ång ý.
- Tæ chøc gi¸m s¸t vµ nghiÖm thu c«ng tr×nh cäc.
+ Bªn A vµ bªn B ®Òu ph¶i cö çn bé kü thuËt theo dâi gi¸m s¸t
qu¸ tr×nh thi c«ng cäc cña mçi tæ m¸y thi c«ng trªn c«ng trêng.
+ Sau khi hoµn thµnh thi c«ng cäc trªn toµn c«ng tr×nh, bªn A vµ
bªn B cïng thiÕt kÕ tæ chøc kiÓm tra nghiÖm thu t¹i ch©n c«ng
tr×nh.
+ Hå s¬ nghiÖm thu c«ng tr×nh Ðp cäc gåm cã
Hå s¬ vÒ chÊt lîng cäc.
Hå s¬ vÒ thiÕt bÞ thi c«ng cäc
NhËt ký thi c«ng cäc vµ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm nÐn tÜnh cäc.
MÆt b»ng thi c«ng
Biªn b¶n nghiÖm thu c«ng tr×nh. (mÉu biªn b¶n theo tiªu chuÈn
hiÖn hµnh).
Ch¬ng II: tÝnh chän ph¬ng ¸n b¬m xi m¨ng
Tõ giai ®o¹n sím ban ®Çu tÊt c¶ xi m¨ng phun ®Òu lµ trén kh« .Vßi
phun ®· kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng trén kü níc vµ vÉn cha cã kü thuËt ®iÒu

49kg
34
th¶o
khiÓn tõ xa.KÕt qu¶ lµ c¶ ®é bËt n¶y r¬i v·i vµ g©y bôi kh«ng khÝ ®Òu
qóa møc.C¶i tiÕn mÆc dï chËm nhng hiÖn nay còng ®· cã hÞªu qu¶.T-
¬ng tù nh vËy ph¬ng ph¸p b¬m ít ®Çu nh÷ng n¨m 70 cha thÓ t¹o ®îc
xi m¨ng phun tho¶ m·n cho sö dông ngÇm c¬ b¶n lµ do sù c©n ®ong
chÝnh x¸c .Tuy nhiªn c«ng nghÖ b¬m xi m¨ng trong nh÷ng n¨m trë l¹i
®©y cho kÕt qu¶ kh¸ tèt ë c¶ hai ph¬ng ph¸p.
I. Ph¬ng ¸n b¬m xi m¨ng trén kh«:
Xi m¨ng phun trén kh« ®îc n¹p vµo m¸y phun ,®a vµo mét luång khÝ víi
tèc ®é ®ång ®Òu ®Ó ®i qua mét èng dÉn tíi vßi phun.Níc thuû ho¸ ®îc
cho vµo t¹i vßi phun tríc khi phôt vµo m¨t ®Êt.Níc ®îc kiÓm so¸t b»ng
tay cho phÐp ®iÒu chØnh ®Ó thay ®æi ®é ít cña bÒ mÆt cÇn
phun.Thªm phô gia d¹ng bét vµo hçn hîp kh« trong khi nã ®îc n¹p vµo
m¸y phun.NÕu lµ d¹ng láng ,phôgia ®îc trén víi níc tríc khi níc ®îc b¬m
tíi vßi phun.Khi dù tr÷ cèt liÖu trén kh« t¹i hiÖn trêng,cÇn ph¶i b¶o vÖ
nã khái çc yÕu tè nh ma,tuyÕt,b¨ng…ViÖc dù tr÷ theo nhãm kÝch cì h¹t
cÇn ph¶i tr¸nh sù chia t¸ch theo kÝch thíc díi tiªu chuÈn.Tèt nhÊt ph¶i
duy tr× ®é Èm cèt liÖu tõ 3-6%.§é Èm bÐ h¬n sÏ hÊp thô qóa nhiÒu níc
hoµ trén,nÕu lín h¬n sÏ t¹o ra tû lÖ N/X qu¸ cao.Khi sö dông çc bao vËt
liÖu kh« tiªu chuÈn ®ãng s½n cÇn ph¶i ®a vËt liÖu qua mét thiÕt bÞ
g©y Èm trø¬c ngay tríc khi ®a vµo thing ®Î cã ®îc ®iÒu kiÖn Èm 3-6%.
II. ph¬ng ¸n b¬m xi m¨ng trén ít:
Qu¸ tr×nh trén ít bao gåm viÖc hoµ trén nh÷ng khèi lîng ®· ®îc c©n
®ong cña cèt liÖu,xi m¨ng,níc,råi ®a hçn hîp nhËn ®îc vµo mét b×nh
chøa ®Ó b¬m ®i b»ng khÝ nÐn hay c¬ khÝ qua mét èng dÉn tíi ®Ých

49kg
35
th¶o
cÇn phun nhê mét vßi phun.Nã cã u ®iÓm lµ kiÓm so¸t chÆt chÏ ®îc tû
lÖ N/X cña s¶n phÈm .Çc thiÕt bÞ hiÖn nay cã thÓ phun ®îc cì cèt liÖu
lín nhÊt lµ 20mm.H¬n n÷a nh÷ng ph¬ng ph¸p thµnh c«ng ®· ®îc ph¸t
minh ®Ó ®a çc phô gia t¸c dông nhanh tíi èng dÉn .Ph¬ng ph¸p nµy
cho thÊy r»ng kh¸ thuËn tiÖn khi sö dông víi nh÷ng c«ng nh©n kÐm
lµnh nghÒ,®Æc biÖt lµ c«ng tr×nh cã kh«ng gian h¹n chÕ trong çc
hÇm má mµ ®a sè trong chóng nãi chung lµ kh«.
So s¸nh qu¸ tr×nh trén ít vµ qu¸ tr×nh trén kh«
Qu¸ tr×nh trén ít Qu¸ tr×nh trén kh«
1.Níc trén ®îc kiÓm so¸t t¹i thiÕt 1.KiÓm so¸t tøc thêi lîng níc vµ ®é
bÞ vËn chuyÓn vµ cã thÓ ®o lßng linh ®éng cña hçn hîp t¹i ®Çu vßi
chÝnh x¸c. phun ®Ó ®¸p øng çc hiÖn trêng
kh¸c nhau.
2.§¶m b¶o tèt h¬n r»ng níc ®îc 2.Phï hîp tèt h¬n khi phun hçn hîp
trén kü víi çc thµnh phÇn kh¸c. chøa cèt liÖu nhÑ,çc vËt liÖu chÞu
nhiÖt vµ xi m¨ng phun ®ßi hái c-
ßng ®é sím.
3.Cã thÓ sö dông hçn hîp trén s½n 3.§Çu t thiÕt bÞ Ýt h¬n.
khèi lîng lín.
4.C©n ®ong chÝnh x¸c h¬n. 4.VËn tèc va ch¹m lín h¬n,dÝnh
b¸m tèt h¬n.
5.Thêng cã ®é bËt r¬i thÊp h¬n do 5.Çc ®Æc ®iÎm phun lóc b¾t ®Çu

49kg
36
th¶o
®ã l·ng phÝ vËt liÖu Ýt h¬n. vµ kÕt thóc sÏ tèt h¬n víi hao phÝ
tèi thiÓu vµ ®é c¬ ®éng khi phun
cao h¬n.
6.G©y Ýt bôi h¬n vµ mÊt m¸t xi 6.Cã kh¶ n¨ng truyÒn ®i kho¶ng
m¨ng ®i liÒn víi thao t¸c phun. çch xa h¬n.
7.Cã thÓ cho phÐp cuèn khÝ vµ cã 7.DÔ phun mÆt trÇn h¬n vµ cã
thÓ cho n¨ng suÊt lín h¬n. thÓ cho cßng ®é cao h¬n.
NX:Cã nh÷ng kh¸c nhau vµ nh÷ng u ®iÓm nhÊt ®Þnh cña xi m¨ng trén
kh« vµ xi m¨ng trén ít ngay c¶ khi s¶n phÈm cuèi cïng cã thÓ gÇn gièng
nhau.KÕt luËn chung kh«ng thÓ chèi c·i lµ hai qu¸ tr×nh trén ®Òu cã vÞ
trÝ thÝch ®¸ng cña nã trong x©y dùng ngÇm.Tuy nhiªn víi b¶ng so s¸nh
trªn ta thÊy c«ng nghÖ trén kh« cã thiÕt bÞ thi c«ng ®¬n gi¶n,hµm lîng
xi m¨ng sö dông Ýt h¬n,quy tr×nh kiÓm so¸t chÊt lîng ®¬n gi¶n ,ph¹m
vi ¸p dông réng.Víi chiÒu s©u cäc lµ 15m c«ng nghÖ trén kh« hoµn toµn
thi c«ng tèt.MÆt kh¸c 06
víi ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt ë níc ta lµ ®¸ mÒm vµ
nÒn ®Êt yÕu th× ta chän ph¬ng ¸n thi c«ng lµ b¬m xi m¨ng theo ph-
07 05
¬ng ph¸p trén kh« lµ hîp lý.
08
09
10
04
11
12
13 02
03
14 01
49kg
37
th¶o
H×nh 4: Ph¬ng ¸n b¬m xi m¨ng trén kh«.

1 – M¸y c¬ së. 9 – §éng c¬.
2 – Liªn kÕt m¸y c¬ së vµ xi lanh. 10 –Hép gi¶m tèc
3 – HÖ tang cuèn çp. 11 – CÇn khoan
4 – Xi lanh. 12 –èng b¬m xi m¨ng
5 – Liªn kÕt xi lanh vµ cÇn giµn. 13 –Liªn kÕt cÇn vµ m¸y
c¬ së
6 – Côm pu li. 14 – M¸y nÐn khÝ
7 – Çp n©ng h¹
8 – CÇn .
PhÇn III: ph¬ng ¸n tÝnh,ph¬ng ¸n di chuyÓn thiÕt bÞ
thi c«ng,bè trÝ mÆt b»ng
Ch¬ng I:giíi thiÖu m¸y thiÕt kÕ , lËp ph¬ng ¸n tÝnh,ph¬ng ¸n di

chuyÓn cña thiÕt bÞ
I.giíi thiÖu chung m¸y thiÕt kÕ:
- Ngµy nay mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p xö lý mãng võa kinh tÕ
võa ®¶m b¶o yªu cÇu chÞu lùc, ®é bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh lµ dïng
ph¬ng ph¸p ®a cäc vµo mãng c«ng tr×nh cã thÓ b»ng ph¬ng ph¸p
®ãng, Ðp, h¹ cäc,khoan trén . §Ó ®a cäc vµo nÒn ®Êt cã thÓ dïng çc
ph¬ng ph¸p: va ®Ëp, rung Ðp tÜnh, xo¸y cäc, xèi níc,phun xim¨ng…

49kg
38
th¶o
* S¬ ®å h×nh chung thiÕt bÞ thi c«ng cäc trén xi m¨ng nh trªn h×nh 5:
06
1-M¸y c¬ së
07 05
2-Liªn kÕt gi÷a xi lanh vµ
m¸y
08
3-HÖ tang cuèn çp

09
4-Xi lanh thuû lùc 10
5-Liªn kÕt xi lanh vµ cÇn 11

04
6-Côm pu li 12
13 02
7-Çp n©ng h¹ 03
14 01
8-CÇn hép
9-§éng c¬ ®iÖn
10-Hép gi¶m tèc

H×nh 5: S¬ ®å h×nh chung m¸y
thiªt kÕ
11-èng thÐp
12- èng b¬m xi m¨ng
13-Liªn kÕt gi÷a cÇn hép vµ m¸y c¬ së
14-M¸y nÐn khÝ.
* Nguyªn lý lµm viÖc:
- Xy lanh thuû lùc 4 dïng ®Ó ®iÒu khiÓn ®é nghiªng cña cÇn 8.

Khi lµm viÖc ®éng c¬ (cã thÓ lµ ®éng c¬ ®iÖn hoÆc ®éng c¬ thuû l-

49kg
39
th¶o
c) quay truyÒn chuyÓn ®éng qua hép gi¶m tèc 10 lµ hép gi¶m tèc hµnh
tinh .Sau ®ã chuyÓn ®éng quay ®îc truyÒn qua hÖ b¸nh r¨ng trô t¹o ra
m« men xo¾n lµm cÇn khoan 11 quay ®ång thêi cÇn khoan cßn bÞ Ðp
xuèng nhê hÖ thèng çp n©ng h¹ 7 vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh khoan.Khi
khoan tíi ®é s©u thiÕt kÕ mòi khoan quay theo chiÒu ngîc l¹i xi m¨ng
®îc b¬m vµo nÒn ®Êt b»ng ¸p lùc khÝ nÐn cho ®Õn khi hoµn thµnh cäc
iI.lËp ph¬ng ¸n di chuyÓn cña thiÕt bÞ thi c«ng:
Kh¶ n¨ng di chuyÓn cña thiÕt bÞ thi c«ng trªn c«ng trêng phô thuéc vµo
m¸y c¬ së.Do ®ã tuú vµo mÆt b»ng c«ng trêng mµ ta cã sù lùa chän
thÝch hîp.M¸y c¬ së rÊt ®a dang vµ phong phó .Thêng sö dông cÇn trôc
tù hµnh, m¸y xóc mét gÇu hoÆc toa quay l¾p trªn gi¸ di chuyÓn ch¹y
trªn ray. M¸y c¬ së ph¶i ®ñ c«ng suÊt ®Ó ®¶m b¶o n©ng, h¹ èng thÐp
vµ æn ®Þnh trong mäi ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña m¸y cã ý nghÜa ®¶m
b¶o an toµn cho m¸y chuyÓn ®éng víi vËn tèc cÇn thiÕt. M¸y c¬ së cã
thÓ lµ:
+ Xe t¶i.
+ CÇn trôc.
+Xe b¸nh xÝch.
+Xe trît.
+Xe r¬ moãc.
1. M¸y c¬ së lµ xe t¶i:

49kg
40
th¶o
- M¸y c¬ së lµ xe t¶i thêng cã u ®iÓm chÝnh lµ rÊt c¬ ®éng, thao

t¸c dÔ dµng, vµ hiÖn nay nhiÒu lo¹i xe t¶i còng ®îc trang bÞ vµ ®iÒu
chØnh l¹i nh khung quay vµ cét cao ®Ó cã thÓ khoan ®îc nh÷ng cäc
nghiªng. Nh÷ng thiÕt bÞ nµy cã thÓ khoan ®îc nh÷ng hè cã ®êng kÝnh
tõ 1,2m ®Õn 3m vµ s©u kho¶ng 60m. Thêng xe t¶i lµ nh÷ng lo¹i xe cã
hÖ b¸nh lèp.
- Søc b¸m yÕu, cã h¹n, ¸p suÊt ®Ì xuèng nÒn ®Êt kh«ng ®ång ®Òu vµ
t¬ng ®èi cao do bÒ mÆt tiÕp xóc cña b¸nh xuèng nÒn ®Êt nhá.
- Thêi gian lµm viÖc dµi, bÒn cã thÓ ®¹t tíi 30 – 40 ngh×n km.
- VËn tèc di chuyÓn cao tíi 60km/h.
- NhÑ nhµng, ªm, hiÖu suÊt cao.
- Kh¶ n¨ng vît dèc chØ tíi 25% vµ tÝnh c¬ ®éng trªn çc lo¹i ®Þa
h×nh kÐm.
2. M¸y c¬ së lµ cÇn trôc cÇn:
- M¸y c¬ së lµ cÇn trôc th× cÇn ph¶i chuyªn trë ®Õn c«ng trêng.
Nh÷ng thiÕt bÞ nµy kÐm linh ho¹t vµ khã ®iÒu chØnh ®Ó lµm nh÷ng
c«ng viÖc nhá. Nhng nh÷ng lo¹i m¸y thi c«ng cäc cã m¸y c¬ së l¾p trªn
cÇn trôc th× thêng cã c«ng suÊt cao nªn cã thÓ thi c«ng ®îc nh÷ng cäc
cã ®êng kÝnh lín vµ chiÒu s©u lín. ThiÕt bÞ lo¹i nµy còng cã thÓ thi
c«ng nh÷ng hè nghiªng lín nhÊt ®Õn 450. Lo¹i m¸y nµy ta cã thÓ tËn
dông nh÷ng th¸p trªn m¸y c¬ së ®Ó lµm cét dÉn híng cho thiÕt bÞ
khoan. Cã nhiÒu lo¹i th¸p cã chiÒu cao rÊt lín nªn thi c«ng ®îc nh÷ng
cäc cã chiÒu cao lín.

49kg
41
th¶o
3. M¸y c¬ së lµ xe xÝch:
- M¸y c¬ së lµ xe xÝch còng ph¶i chuyªn trë ®Õn c«ng trêng b»ng
r¬ moãc träng t¶i lín v× thÕ mµ nã kÐm c¬ ®éng h¬n. Nhng dï sao,
thiÕt bÞ g¾n trªn xe xÝch cã kh¶ n¨ng thao t¸c tuyÖt vêi. Cã thÓ thi
c«ng nh÷ng cäc cã ®êng kÝnh tíi 6m vµ s©u tíi 60m vµ cã nhiÒu chñng
lo¹i. Mét ®Æc tÝnh quan träng ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ vµ tÝnh kinh tÕ khi
thi c«ng nh÷ng líp ®Êt cøng lµ bæ xung lùc nÐn khi thi c«ng. §iÒu nµy
cã thÓ ®¹t ®îc b»ng çch thªm mét vµi xi lanh thuû lùc cã thÓ mang ®-
îc träng lîng thiÕt bÞ khoan. ThiÕt bÞ di chuyÓn b¸nh xÝch ®îc dïng réng
r·i, phæ biÕn. ThiÕt bÞ di chuyÓn b¸nh xÝch cho phÐp gi¶m ®¸ng kÓ ¸p
suÊt lªn ®Êt, thêng lµ 0,04 – 0,1MPa vµ ph©n bè t¬ng ®èi ®Òu trªn bÒ
mÆt tùa nªn thÝch hîp víi çc nÒn ®Êt kh¸c nhau.
- ThiÕt bÞ di chuyÓn b¸nh xÝch cã lùc b¸m lín, tÝnh n¨ng th«ng qua
tèt, kh¶ n¨ng vît dèc lín, m¸y cì lín cã thÓ vît dèc 10 – 200, m¸y cì võa lªn
dèc tíi 300, m¸y cì nhá cã thÓ vît dèc 400. Nhîc ®iÓm cña thiÕt bÞ di
chuyÓn b¸nh xÝch lµ träng lîng lín, cÊu t¹o phøc t¹p, chÕ t¹o, l¾p r¸p söa
ch÷a khã kh¨n, çc chi tiÕt cña thiÕt bÞ di chuyÓn
chãng mßn, vËn tèc di chuyÓn thÊp kho¶ng 6 - 8 km/h.
4. M¸y c¬ së di chuyÓn trªn ray:
- Lo¹i nµy cã tÝnh c¬ ®éng kh«ng cao, chØ di chuyÓn theo mét lé
tr×nh nhÊt ®Þnh. Ta còng ph¶i vËn chuyÓn ®Õn c«ng trêng b»ng r¬
moãc. Qu¸ tr×nh l¾p ®Æt phøc t¹p, ta ph¶i l¾p ®Æt hÖ ray. M¸y lo¹i
nµy chØ thÝch hîp víi nh÷ng c«ng tr×nh thi c«ng theo tuyÕn cè ®Þnh
nh thi c«ng trong hÇm. §é æn ®Þnh kh«ng cao do m¸y c¬ së ch¹y trªn

49kg
42
th¶o
mét ®êng riªng biÖt, tèn mÆt b»ng thi c«ng. Ta chØ ¸p dông víi nh÷ng
trêng hîp cã s¼n ®êng ray vµ c«ng tr×nh lµ thi c«ng theo tuyÕn cè
®Þnh cã s½n.
5. M¸y c¬ së lµ xe r¬ moãc:
- M¸y c¬ së lµ xe r¬ moãc cã tÝnh linh ®éng cao, thao t¸c dÔ

dµng. HiÖn nay Ýt ®îc sö dông.
NhËn xÐt: §èi víi c«ng tr×nh lµ ta thi c«ng cäc trén xi m©ng trªn nÒn
®Êt yÕu nªn cÇn m¸y c¬ së thÝch hîp cho viÖc thi c«ng trªn nÒn ®Êt
nµy. Thêi gian thi c«ng mét cäc kh«ng qu¸ dµi nªn cÇn m¸y cã ®é linh
®éng cao, c«ng suÊt m¸y ®ñ lín. §Ó ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu trªn ta cã
thÓ chän m¸y c¬ së lµ hÖ b¸nh xÝch cã hÖ thuû lùc => Ta cã thÓ chän
m¸y ®µo gÇu sÊp ®iÒu khiÓn thuû lùc sau khi ta bá phÇn gÇu ®i.
iII.Mét sè chi tiÕt cña m¸y:
1. Gi¸ dÉn hãng ®éng c¬:
- Gi¸ dÉn híng ®éng c¬ bao gåm hÖ thanh – dµn dÉn híng ®éng
c¬ trong qu¸ tr×nh khoan trén xi m¨ng. Thanh chèng xiªn, thanh ngang,
çc thanh nµy cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc ®Ó cã thÓ thay ®æi gãc nghiªng
cña gi¸ dÉn híng kho¶ng 50 nghiªng ra phÝa tríc, hoÆc vÒ phÝa sau khi
khoan trén xi m¨ng.
- Gi¸ ®ì ®éng c¬ ph¶i cã bé phËn dÉn híng tho¶ m·n 2 môc ®Ých:
gi÷ cÇn khoan ®óng vÞ trÝ vµ duy tr× cÇn khoan vµ ®éng c¬ trªn trôc
th¼ng. Yªu cÇu bé phËn dÉn híng nµy ph¶i ®ñ cøng ®Ó ®¶m b¶o cÇn

49kg
43
th¶o
khoan ®îc gi÷ chÆt t¹i vÞ trÝ vµ trªn trôc th¼ng ®øng . Gi¸ dÉn híng
ph¶i tho¶ m·n ®é æn ®Þnh vµ ®ñ chiÒu cao.
- §Ønh gi¸ dÉn híng 2 ®îc l¾p ®Æt çc hÖ puli 1 thay ®æi híng
çp.
2
- Gi¸ dÉn híng cã thÓ d¹ng dµn hoÆc
d¹ng hép. Gi¸ dÉn híng ®îc chÕ t¹o thµnh
tõng ®èt mét, nh÷ng ®èt nµy ®îc liªn kÕt
víi nhau b»ng bul«ng.
- Trªn gi¸ dÉn híng cã cÊu t¹o çc liªn
kÕt gi÷a gi¸ dÉn híng vµ m¸y c¬ së vµ
liªn kÕt gi÷a gi¸ dÉn híng víi ®éng c¬. Liªn
kÕt nµy sao cho ®éng c¬ cã thÓ trît däc
theo gi¸ dÉn híng.
2. §éng c¬:
- Lµ bé phËn trùc tiÕp t¹o ra m« men xo¾n ®Ó xoay cÇn khoan,
çc lo¹i ®éng c¬ phæ biÕn lµ ®éng c¬ ®iÖn vµ ®éng c¬ thuû lùc.

49kg
44
th¶o
3. §Æc tÝnh chung cña m¸y thiÕt kÕ theo yªu cÇu nhiÖm vô thiÕt
kÕ:
- M¸y thi c«ng ph¶i thi c«ng trªn ®îc mäi nÒn ®Êt (kÓ c¶ nÒn ®Êt
yÕu), m¸y ph¶i di chuyÓn ®îc trªn mäi ®Þa h×nh c«ng trêng, cã
hÖ di chuyÓn phï hîp.
- M¸y ph¶i cã kÕt cÊu phï hîp víi yªu cÇu thiÕt kÕ.
- M¸y thiÕt kÕ ph¶i cã ®ñ c«ng suÊt di chuyÓn m¸y trªn nh÷ng
kho¶ng nhá trªn ph¹m
vi c«ng trêng.
- M¸y thiÕt kÕ ph¶i ®ñ c«ng suÊt ®Ó thi c«ng.
- M¸y thiÕt kÕ ph¶i cã kÕt cÊu gän nhÑ mµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu
cÇn thiÕt.
- M¸y cã ®ñ ®é cao ®Ó thi c«ng ®îc cäc s©u 15m.
- M¸y thiÕt kÕ ph¶i ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn æn ®Þnh khi thi c«ng.
- M¸y thiÕt kÕ ph¶i thi c«ng ®îc trong thùc tÕ.
iV.lËp ph¬ng ¸n tÝnh:
Çc ph¬ng ¸n cÊu t¹o gi¸ dÉn híng l¾p ®Æt thiÕt bÞ lªn m¸y c¬ së hay
gi¸ ®éng c¬ khoan trén cäc trong thùc tÕ cã nhiÒu lo¹i. Ta cã thÓ ph©n
thµnh çc lo¹i sau:
Gi¸ ®c khoan cäc
gi¸ ®c Gi¸ ®c ghÐp gi¸ ®éng c¬

tÜnh t¶i trªn m¸y c¬ së chuyªn dông

49kg
Trªn Gi¸ ®«ng c¬
Trªn m¸y Trªn45m¸y r¬ - moãc,
Gi¸ gç Gi¸ thÐp xóc cÇn khoan cäc
trôc xe goßng trªn s«ng
kÐo
biÓn
th¶o
H×nh 6: B¶ng ph©n lo¹i gi¸ ®éng c¬
Tõ nhiÖm vô thiÕt kÕ lµ thiÕt bÞ thi c«ng cäc trén xi m¨ng cã ®êng

kÝnh 500mm vµ chiÒu s©u cäc lµ 15m. ë ®©y ta cã hai ph¬ng ¸n ®Ó
lùa chän lµ thiÕt bÞ thi c«ng cäc trén xi m¨ng cã gi¸ dÉn híng lµ cÇn dµn
vµ cÇn hép ®îc l¾p trªn m¸y c¬ së:
1. Ph¬ng ¸n cÇn dµn l¾p trªn m¸y c¬ së:

a. ¦u ®iÓm:
- Ph¬ng ph¸p nµy thuËn tiÖn cho viÖc l¾p ®Æt, th¸o l¾p.
- C¬ cÊu cÇn nhÑ nhµng gióp cho viÖc thi c«ng ®¬n gi¶n.
- æn ®Þnh m¸y.
- Lùc c¶n giã ¶nh hëng tíi cÇn nhá.
b. Nhîc ®iÓm:
- MÊt thêi gian th¸o l¾p cÇn khi ®a m¸y thi c«ng c«ng tr×nh.
- C¬ cÊu cÇn cång kÒnh.
- ViÖc t¨ng chiÒu cao cÇn phøc t¹p.
- Phøc t¹p khi di chuyÓn m¸y.
*Ph¬ng ¸n cÇn dµn cã cÊu t¹o nh h×nh 7.

49kg
46
th¶o
06
07
08 05
09
10
04
11
12
Svth: ®ç h÷u chØnh

13 líp:
49kg
47 03 02
th¶o
H×nh 7: Ph¬ng ¸n cÇn dµn
1 – M¸y c¬ së. 8 – CÇn giµn.

2 – Liªn kÕt m¸y c¬ së vµ xi lanh. 9 – §éng c¬
3 – HÖ tang cuèn çp. 10 – Hép gi¶m tèc
4 – Xi lanh. 11 –CÇn khoan
5 – Liªn kÕt xi lanh vµ cÇn giµn. 12 –èng b¬m xi
m¨ng
6 – Côm pu li. 13 –Liªn kÕt cÇn vµ m¸y c¬
së
7 – Çp n©ng h¹ 06
2. Ph¬ng ¸n cÇn hép l¾p trªn m¸y c¬ së: 05
07
08
09
10
04
11
12

49kg 13
02
48
03 01
th¶o
H×nh 8: Ph¬ng ¸n cÇn hép
Trong ®ã:
1 – M¸y c¬ së. 8 – CÇn hép.
2 – Liªn kÕt m¸y c¬ së vµ xi lanh. 9 – §éng c¬
3 – HÖ tang cuèn çp. 10 – Hép gi¶m tèc
4 – Xi lanh. 11 –CÇn khoan
5 – Liªn kÕt xi lanh vµ cÇn hép. 12 –èng b¬m xi m¨ng
6 – Côm pu li. 13 –Liªn kÕt cÇn vµ m¸y c¬
së
7 – Çp n©ng h¹
a. ¦u ®iÓm:
- C¬ cÊu cÇn gän nhÑ.
- ViÖc n©ng h¹ cÇn hép dÔ
dµng.
- DÔ dµng di chuyÓn tõ vÞ trÝ nµy sang vÞ trÝ kh¸c.
- Nhê hÖ th«ng xilanh thuû lùc mµ cÇn cã thÓ ®a ra phÝa tríc dÔ
dµng.
- CÇn cã thÓ gËp l¹i khi di chuyÓn.
- DÔ dµng thay thÕ çc thiÕt bÞ háng trªn m¸y.

49kg
49
th¶o
b. Nhîc ®iÓm:
- ViÖc chÕ t¹o hép khã kh¨n.
* NhËn xÐt: - Ta thÊy r»ng viÖc chÕ t¹o cÇn hép l¾p trªn m¸y c¬ së cã
rÊt nhiÒu u ®iÓm còng nh sù vît tréi h¬n h½n khi thi c«ng so víi cÇn
dµn do vËy ta quyÕt ®Þnh chän m¸y thiÕt kÕ lµ m¸y thi c«ng cäc cã cÇn
hép l¾p trªn m¸y c¬ së.
V. m« t¶ kÕt cÊu:
1.KÝch thíc, kÕt cÊu h×nh häc:
- M¸y thi c«ng ph¶i cã kÕt cÊu kÝch thíc ®Ó ®ñ ®iÒu kiÖn æn
®Þnh cña m¸y.
- M¸y c¬ së nh ta ®· ph©n tÝch lµ chän m¸y c¬ së hÖ b¸nh xÝch.
M¸y c¬ së ph¶i cã ®Çy ®ñ çc kÝch thíc vÒ chiÒu cao, chiÒu réng,
chiÒu dµi vµ chiÒu réng r·i xÝch.
- M¸y c¬ së ph¶i cã hÖ tang cuèn çp ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh
n©ng vµ h¹ cäc khi ta thi c«ng.
- M¸y c¬ së ph¶i cã hÖ thuû lùc v× ta ®iÒu khiÓn cÇn b»ng hÖ
thuû lùc.
- Khung dÉn híng (cÇn dÉn híng) ph¶i th¼ng ®Ó dÉn híng khi thi
c«ng cäc, khung dÉn híng ph¶i ®ñ ®é cao ®Ó cã thÓ thi c«ng ®îc
chiÒu s©u cäc thiÕt kÕ.
- Khung dÉn híng cã kÕt cÊu tõng ®o¹n ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc
l¾p dùng m¸y vµ khung dÉn híng, thuËn tiÖn cho viÖc chuyªn trë khi di
chuyÓn vµ chÕ t¹o. Khi ta muèn n©ng cao chiÒu cao cña khung dÉn h-
íng ta chØ viÖc l¾p thªm mét sè ®o¹n cÇn ®Ó ®¹t chiÒu cao cÇn thiÕt.
- §Çu khung dÉn híng ph¶i cã kÕt cÊu ®Ó l¾p ®îc hÖ puly thay
®æi híng çp.

49kg
50
th¶o
- M¸y thi c«ng ®îc bè trÝ hai xy lanh thuû lùc nh h×nh vÏ. Çc xi
lanh thuû lùc nµy mét ®Çu ®îc liªn kÕt víi khung dÉn híng. Mét ®Çu ®îc
liªn kÕt víi m¸y.
- Xy lanh thuû lùc cã phÇn th©n xi lanh ®îc chia lµm nhiÒu ®o¹n,
mçi ®o¹n xy lanh thuû lùc t¬ng øng víi mét ®o¹n cÇn dÉn híng. Khi ta
l¾p thªm mét ®o¹n cÇn dÉn híng thØ còng ph¶i nèi dµy phÇn th©n xy
lanh mét ®o¹n.
- §éng c¬ ®îc l¾p trªn gi¸ . Cßn gi¸ ®éng c¬ ®îc liªn kÕt víi khung
dÉn híng sao cho gi¸ ®éng c¬ cã thÓ trît ®îc trªn khung dÉn híng suèt
chiÒu dµi cña khung dÉn híng.
2.Çc liªn kÕt:
* Liªn kÕt gi÷a th©n èng vµ phÇn èng cÇn khoan:
- Th©n èng thÐp liªn kÕt víi phÇn èng cÇn khoan b»ng liªn kÕt
hµn. Liªn kÕt hµn ë ®©y lµ liªn kÕt hµn ®èi ®Çu.
* Liªn kÕt gi÷a èng cÇn khoan vµ gi¸ trît
- èng cÇn khoan ®îc liªn kÕt víi gi¸ trît b»ng liªn kÕt bu l«ng. PhÇn
èng cÇn khoan trªn cïng cña èng thÐp cã cÊu t¹o mÆt bÝch ®Ó liªn kÕt
víi gi¸ trît th«ng qua hép gi¶m tèc hµnh tinh. Sè bu l«ng trªn mÆt bÝch
èng cÇn khoan ph¶i phï hîp víi sè lç bu l«ng trªn gi¸ trît.
* Liªn kÕt gi÷a gi¸ trît vµ khung dÉn híng
- Gi¸ trît ®îc liªn kÕt víi khung dÉn híng b»ng liªn kÕt ngµm trît. Tøc
lµ gi¸ trît ®îc liªn kÕt víi khung dÉn híng b»ng çc ray ®Ó gi¸ trît cã thÓ
trît däc theo suèt chiÒu cao cña khung dÉn híng. Çc ray trît ®îc chÕ t¹o
trªn khung dÉn híng. Gi¸ trît ®îc l¾p tõ trªn xuèng theo chiÒu cao cña
khung dÉn híng.
* Liªn kÕt gi÷a khung dÉn híng víi m¸y c¬ së

49kg
51
th¶o
- Khung dÉn híng liªn kÕt víi m¸y c¬ së b»ng khíp. Trªn m¸y c¬ së
cã mét bé phËn «m lÊy toµn bé th©n gi¸ dÉn híng sau ®ã dïng mét trôc
thÐp xuyªn qua th©n gi¸ dÉn híng. Trôc thÐp nµy ®îc cè ®Þnh hai ®Çu.
Liªn kÕt nµy cho phÐp gi¸ dÉn híng cã thÓ quay quanh trôc thÐp.
S¬ ®å h×nh chung m¸y thiÕt kÕ:

05
06
04
07
14 08
03
09
02
10
11
01
12 13

49kg
52
th¶o
H×nh 9: S¬ ®å h×nh chung m¸y thiÕt kÕ

Trong ®ã:
1- M¸y c¬ së. 8- Hép gi¶m tèc.
2- HÖ xi lanh thuû lùc. 9- CÇn khoan.
3- CÇn hép. 10- èng b¬m xi m¨ng.
4- Khíp liªn kÕt cÇn hép vµ xy lanh. 11- Liªn kÕt cÇn víi m¸y c¬
së.
5- HÖ puli n©ng h¹ vËt. 12- Tang cuèn çp.
6- Çp n©ng h¹. 13- HÖ tang cuèn çp.
7- §éng c¬ ®iÖn. 14- Liªn kÕt gi÷a xi lanh vµ
m¸y c¬ së
Ch¬ng II:bè trÝ mÆt b»ng thiÕt bÞ
i. Çc yªu cÇu vÒ bè trÝ tæng mÆt b»ng thi c«ng
- CÇn tháa m·n çc yªu cÇu c«ng nghÖ thi c«ng, gi¶m diÖn tÝch ®Êt
dïng ®Ó thi c«ng vµ rót ng¾n cù ly vËn chuyÓn n»m ngang trªn mÆt
®Êt;
- Xung quanh khu vùc ®ang thi c«ng cÇn bè trÝ khu c¶nh giíi nguy
hiÓm, ®êng c¶nh giíi ®Õn mÐp ngoµi c«ng tr×nh kh«ng nªn nhá h¬n
1/10 chiÒu cao c«ng tr×nh, cô thÓ kh«ng nhá h¬n 10[m]. NÕu kh«ng
tháa m·n yªu cÇu, cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p an toµn phßng hé;
- VËt kiÕn tróc t¹m thêi vµ b·i ®Ó vËt liÖu… ®Òu ph¶i bè trÝ ngoµi khu
c¶nh giíi. Khi cÇn ®Ó vËt liÖu trong khu c¶nh giíi th× ph¶i cã biÖn
ph¸p an toµn phßng hé. §êng ngêi ®i hoÆc ®êng vËn chuyÓn qua khu
c¶nh giíi ®Òu ph¶i dïng l¸n an toµn phßng hé;

49kg
53
th¶o
- B·i ®Ó vËt liÖu cÇn ph¶i bè trÝ gÇn chç m¸y mãc vËn chuyÓn th¼ng
®øng, sè lîng cÇn tháa m·n yªu cÇu cña tiÕn ®é thi c«ng;
- C¨n cø ®iÒu kiÖn thi c«ng hiÖn trêng mµ x¸c ®Þnh ph¬ng thøc cung
øng xi m¨ng. Khi bè trÝ m¸y nÐn khÝ th× cÇn ®Æt gÇn c«ng tr×nh thi
c«ng;
- CÊp níc, cÊp ®iÖn cÇn ®¸p øng yªu cÇu thi c«ng trît cèp pha liªn tôc.
Thi c«ng trong thêi gian dµi, cã nhiÒu kh¶ n¨ng mÊt ®iÖn nªn cÇn ph¶i
cã hai ®êng d©y cÊp ®iÖn hoÆc ph¶i cã m¸y ph¸t diÖn dù tr÷.
- CÇn ph¶i bè trÝ tr¹m quan tr¾c ®Ó ®o ®¹c ®Þnh vÞ tim cäc ®é
th¼ng ®øng cña cäc c«ng tr×nh ®ang thi c«ng.
II.MÆt b»ng bè trÝ thiÕt bÞ.
1000 1200 1200

800
1500
1500

49kg
54
th¶o
H×nh 10: MÆt b»ng bè trÝ thiÕt bÞ
PhÇn IV: tÝnh çc lùc t¸c dông lªn hÖ,thiÕt kÕ hÖ dÉn
®éng cÇn khoan vµ Ðp cÇn khoan
Ch¬ng I: tÝnh çc lùc t¸c dông lªn hÖ
I. Néi dung tÝnh to¸n:

1. TÝnh çc th«ng sè c¬ b¶n:
 M«men c¶n c¾t MX..
 Lùc nÐn ®Êt theo ph¬ng th¼ng ®øng QM.
 C«ng suÊt khoan N.
2. Çc sè liÖu thiÕt kÕ:

- Tèc ®é khoan 10 V/phót.
- §Êt cÊp IV
- §Çu khoan 2 lìi c¾t.
II. Chän lý thuyÕt khoan ®Ó tÝnh to¸n.
HiÖn nay cã nhiÒu lý thuyÕt khoan t¹o lç nh khoan ®Ëp, khoan
xoay, khoan ®Ëp xoay, khoan xoay ®Ëp, khoan siªu ©m… Trªn c¬ së
khoan lµ sù ph¸ vì ®Êt ®¸ dùa trªn kh¶ n¨ng t¸c dông cña nh÷ng vËt

49kg
55
th¶o
thÓ cøng (lìi c¾t) vµo ®Êt ®¸ mÒm h¬n. Lìi c¾t khi khoan díi t¸c dông
cña lùc däc trôc vµ m«men xo¾n ®îc chuyÓn ®éng vµ ph¸ vì ®Êt ®¸
do vËy chän lý thuyÕt khoan xoay ®Ó tÝnh to¸n lµ phï hîp víi yªu cÇu
cña bµi to¸n.
Trong ®ã:
+ R1 : B¸n kÝnh hè khoan R1 = 250 mm
+ R2 : B¸n kÝnh tÝnh tõ mÐp ti xo¾n tíi mÐp hè khoan
+ R3 : B¸n kÝnh ti xo¾n R3 = 50 mm
+ f : hÖ sè ma s¸t cña hîp kim víi ®Êt ( f = 0.27  0.5 ) ta chän f = 0.3
s n - giíi h¹n bÒn nÐn cña ®Êt ®¸ KG/cm2
K - HÖ sè tÝnh ®Õn ®iÒu kiÖn: ë mÆt tríc ®Êt ®¸ bÞ

ph¸ vì kh«ng chØ do nÐn mµ do ®é trît lë, v× vËy K < 1
HÖ sè K phô thuéc vµo bÒ dµy cña líp ®Êt ®¸ bÞ c¾t : khi ®Êt ®¸
yÕu, bÒ dµy cña líp çt lín vµ thÓ tÝch ®Êt ®¸ bÞ ph¸ huû do vì lë lín.
Theo gi¸o s V.G Mikhail«p gäi hÖ sè nµy lµ “ hÖ sè gißn” cña ®Êt ®¸
vµ lÊy trong giíi h¹n 0.5  0.7, ë bµi to¸n nµy ta chän
K = 0.6
 Víi a, a1, a2 : chiÒu réng cña diÖn tÝch mÆt ®Çu t¬ng øng víi
gi÷a, mÐp ngoµi vµ mÐp trong cña lìi c¾t, ta chän a1 = a2 = 10
mm
 l : chiÒu dµi cña lìi c¾t (l = R1 - R3 = 250 – 50 = 200 mm )
h
 2
: bÒ dµy cña líp ®Êt bÞ c¾t bëi 1 lìi c¾t ( chän h = 120 mm )
Lùc c¾t trªn lìi c¾t t¹o ra bëi m« men xo¾n:

a1 + a2 sin( r - q ) h cos( r - g )
QM �2( Px + Qx ) = 2s n ( R1 - R3 ) + 2 Ks n ( R1 - R3 )
2 cos r 2 cos r

49kg
56
th¶o
R -R
 QM  s n cos
1 3
  a1 + a2  sin  r - q  + K .h. cos(r - g ) ( 1.14 )
r
Thay sè vµo ta cã:

2.1. Lùc däc trôc th¼ng ®øng:
0, 2
o 
QM �60*104 * 0, 02*sin13o + 0,6*0,12*cos13o  = 0,9368*10 4 ( N )
cos17
2.2. M« men xo¾n trªn lìi c¾t:
M x �QM �RM
Trong ®ã: RM = R1 (víi R1 = 0,25m)
VËy:
M x �QM .R1 = 0, 9368*10 4 *0, 25 = 2342 ( N.m)
2.3. C«ng suÊt trªn lìi c¾t:

N1 = Mxn/9550 = 2342.10/9550 = 2.45 (KW)
(ë ®©y sè vßng quay cña gÇu n = 10 (v/phót).
KÕt luËn:
- Lùc däc trôc theo ph¬ng th¼ng ®øng:
QM �9368( N )
- M«men c¶n xo¾n khi khoan:
M x �2342( N .m)
- C«ng suÊt khoan:
N1  2,45 (KW)

49kg
57
th¶o
Ch¬ng II: ThiÕt kÕ côm c¬ cÊu quay dÉn ®éng cÇn khoan
I. Lùa chän thiÕt bÞ:
§Ó thiÕt kÕ c¬ cÊu quay tríc hÕt ta ph¶i tÝnh ®Õn sù gän nhÑ cña c¬
cÊu ®Ó gi¶m bít n¨ng lîng n©ng h¹ c¬ cÊu nµy. Tríc hÕt ta thiÕt lËp so
s¸nh çc ph¬ng ¸n chän çc thiÕt bÞ ®Ó ®¶m b¶o ®îc sù gän nhÑ cña
c¬ cÊu.
1. Chän ®éng c¬:
a. M«t¬ ®iÖn:
- u ®iÓm:
 §iÒu kiÖn lµm viÖc tèt.
 §æi chiÒu quay dÔ dµng.
- Nhîc ®iÓm:
 M« men khëi ®éng nhá.
 CÇn m¸y ph¸t cÊp ®iÖn.
b. M« t¬ thuû lùc:
- u ®iÓm:
 M« men ®Çu ra lín.
 Sè vßng quay nhá.
 C¬ cÊu gän nhÑ.
 Lµm viÖc ªm dÞu.
 Sö dông an toµn.
 Cã thÓ ®iÒu chØnh v« cÊp tèc ®é quay.
- Nhîc ®iÓm:
 Gi¸ thµnh ®¾t.

49kg
58
th¶o
Víi u nhîc ®iÓm cña hai ph¬ng ¸n trªn ta quyÕt ®Þnh chän M«t¬ ®iÖn
®Ó thiÕt kÕ.
2. Hép gi¶m tèc:
§Ó c¬ cÊu gän nhÑ vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm thi c«ng ta chän ph-
¬ng ¸n thiÕt kÕ hép gi¶m tèc b¸nh r¨ng hµnh tinh 2 cÊp vµ bé truyÒn
ngoµi lµ hÖ b¸nh r¨ng trô
Do u ®iÓm vît tréi cña hÖ b¸nh r¨ng hµnh tinh lµ:
+ Thùc hiÖn ®îc tØ sè truyÒn lín.
+ KÕt cÊu gän nhÑ.
+ HiÖu suÊt lµm viÖc cao.
+ TruyÒn ®éng ®îc c«ng suÊt lín.
II. TÝnh to¸n chung:
1. TÝnh chän m«t¬ ®iÖn
a. Çc th«ng sè ®Çu ra cña bé truyÒn.
M«men ®Çu ra MX �2342 N .m
 Sè vßng quay n = 10 V/phót
b. Chän m«t¬ ®iÖn
Theo c«ng thøc:
N
N dm � lv
h
Trong ®ã:
 N®m - C«ng suÊt ®Þnh møc cña ®éng c¬
 h - HiÖu suÊt cña hÖ dÉn ®éng .Chän s¬ bé h=0,9
 Nlv -C«ng suÊt lµm viÖc
C«ng suÊt cña m«t¬ ®iÖn tho¶ m·n:
Nct = Nlv/h = 2,45/0,9 = 2,72 ( KW)

49kg
59
th¶o
VËy ta chän m«t¬ ®iÖn nh·n hiÖu AO2-42-8 cã çc th«ng sè sau:
 Sè vßng quay cña m«t¬ ®iÖn: nMT = 720 V/phót
 C«ng suÊt 3 KW
2. S¬ ®å dÉn ®éng vµ ph©n phèi tØ sè truyÒn:
a. S¬ ®å dÉn ®éng.
04
Ø60
Ø30
70
20
3
131
108
5
30
H×nh 11- S¬ ®å dÉn ®éng c¬ cÊu quay.

Trong ®ã:
1- M« t¬ ®iÖn . 4- C¬ cÊu dÉn ®éng cÇn
khoan.
2- Hép gi¶m tèc hµnh tinh 5- Bµn quay.
3- HÖ b¸nh r¨ng trô.
b. X¸c ®Þnh vµ ph©n phèi tØ sè truyÒn.
Bé truyÒn hÖb¸nh r¨ng hµnh tinh
T1
T2
T3
49kg T5
60
T6
Bé truyÒn hÖb¸nh r¨ng trô

th¶o
H×nh 12 – S¬ ®å dÉn ®éng cÇn khoan.

ndc 720
- TØ sè truyÒn ®éng chung : i= = = 72
nc 10
+ Bé truyÒn b¸nh r¨ng hµnh tinh 2 cÊp cã tØ sè truyÒn lµ i 1 = 24
+ TØ sè truyÒn cña bé b¸nh r¨ng trô 1 cÊp lµ i2 = 72/24 = 3
3. ThiÕt kÕ bé truyÒn b¸nh r¨ng hµnh tinh 2 cÊp.
a. S¬ ®å truyÒn ®éng cña bé truyÒn b¸nh r¨ng hµnh tinh.
A
AA
2 Z 2
Z 2 Z 5
C1 C2 1 Z 1
2
Z
1 Z4
2
3 Z
Z 3 Z
3
3
H×nh 13 - S¬ ®å truyÒn ®éng cña bé truyÒn b¸nh r¨ng hµnh tinh 2

cÊp.

49kg
61
th¶o
Trong ®ã:
+ 1, 4 - B¸nh r¨ng trung t©m.
+ 2, 5 - Çc b¸nh r¨ng hµnh tinh.
+ 3 - Vµnh r¨ng ngoµi cè ®Þnh.
Theo nh phÇn ph©n bè tû sè truyÒn cña bé truyÒn hÖ b¸nh r¨ng hµnh
tinh lµ i = 24 nªn ta chän nh sau:
+ CÆp b¸nh r¨ng 1-2-3: i1c = 4,9
+ CÆp b¸nh r¨ng 4-5-3: i2c’ = 4,9
- Gäi sè r¨ng cña çc b¸nh r¨ng 1 ÷ 5 t¬ng øng lµ Z1 ÷ Z5
b. X¸c ®Þnh c«ng suÊt, m«men vµ sè vßng quay trªn çc trôc.
Dùa vµo c«ng suÊt lµm viÖc vµ s¬ ®å dÉn ®éng, ta tÝnh ®îc trÞ sè cña
c«ng suÊt, m«men vµ sè vßng quay trªn çc trôc.
+C«ng suÊt trªn çc trôc :
Plv 2, 45
P6 = h = = 2,58 kW.(C«ng suÊt trªn trôc ra hép gi¶m tèc)
bt 0,95
P6 2,58
P3 = P4 = h = = 2,7 kW.
bt 0,97
P3 2, 7
P1 = h = = 2,8 kW.
hgt 0,97
+ Sè vßng quay trªn çc trôc :

n1 = n®c = 720 v/ph.
n3 = n4 = n1/uh = 720/4,9 = 147 v/ph.
n6 = n3/uh = 147/4,9 = 30 v/ph.
+ M«men xo¾n trªn çc trôc :

49kg
62
th¶o
P1 2,8
T1 = 9550. n = 9550. = 37,14 Nm.
1 720
P3 2, 7
T3 = T4 = 9550. n = 9550. = 175,41 Nm.
3 147
2,58
P4
T6 = 9550. n = 9550. 30 = 821,3 Nm
4
c. TÝnh to¸n thiÕt kÕ truyÒn ®éng b¸nh r¨ng hµnh tinh.

Do cÆp b¸nh r¨ng 1-2-3 vµ 4-5-3 lµ nh nhau nªn ta chØ cÇn thiÕt kÕ
cÆp b¸nh r¨ng 1-2-3:
1. Chän vËt liÖu.
§èi víi cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp ngoµi (Z1 – Z2) dïng thÐp 40XH t«i bÒ mÆt
®¹t ®é r¾n nh nhau ë çc b¸nh r¨ng HRC50 cã giíi h¹n bÒn sb = 1600
MPa, vµ cã giíi h¹n ch¶y sch = 1400 MPa.
B¸nh r¨ng 3 cã r¨ng trong lµm b»ng thÐp 40X t«i c¶i thiÖn ®¹t ®é
r¾n HB230 cã sb = 1600 MPa, sch = 550 MPa.
2. X¸c ®Þnh øng suÊt cho phÐp.
§èi víi thÐp 40XH t«i b»ng dßng ®iÖn tÇn sè cao ®Ó chÕ t¹o cÆp b¸nh
r¨ng ¨n khíp ngoµi :
Theo c«ng thøc 6.5 vµ b¶ng 6.3 TL[2] :
NHO = 30. H 2HB
,4
= 30.4822,4 = 8,25.107
NHO : sè chu kú thay ®æi øng suÊt c¬ së khi thö vÒ tiÕp xóc.
HHB : ®é r¾n Brinen (b¸nh r¨ng cã ®é cøng HRC50 <=> HHB = 482).
Theo b¶ng 6.24 TL[2] cã :
e = u10
3
-1

49kg
63
th¶o
3
u10 : tû sè truyÒn tõ 1 -> 0 khi 3 cè ®Þnh. Cã u10
3
= 4,9
=> e = 4,9 – 1 = 3,9
Cã :
u12 = 0,5(e – 1)
= 0,5(3,9 – 1) = 1,45
NH,NF : sè chu kú thay ®æi øng suÊt t¬ng ®¬ng. Theo c«ng thøc 6.85
vµ 6.86 TL[2] :
NH1 = 60.c.t.n0.e
NH2 = NH1/(c.u12)
Trong ®ã :
c : lµ sè b¸nh vÖ tinh. LÊy c = 3.
t : lµ thêi h¹n sö dông hép gi¶m tèc. LÊy t = 5000 h.
n1 720
n : sè vßng quay trôc hai. Cã n2 = = =496,6 v/ph.
u12 1, 45
Thay vµo c«ng thøc trªn ®îc :

NH1 = 60.3.5000.496,6.3,9 = 174,3.107
NH2 = 174,3.107/(3.1,45) = 40.107
KHL,KFL : hÖ sè tuæi thä, xÐt ®Õn ¶nh hëng cña thêi h¹n phôc vô vµ chÕ
®é t¶i träng cña bé truyÒn.
N HO
KHL = mH
(CT 6.3 TL[2])
NH
N FO
KFL = mF
(CT 6.4 TL[2])
NF
mH, mF : bËc cña ®êng cong mái khi thö vÒ tiÕp xóc vµ uèn; m H = 6; mF
= 6 khi ®é r¾n mÆt r¨ng HB  350 hoÆc b¸nh r¨ng cã mµi mÆt lîn

49kg
64
th¶o
ch©n r¨ng; mF = 9 khi ®é r¾n mÆt r¨ng HB > 350 vµ kh«ng mµi mÆt l-
în ch©n r¨ng.
N HO
V× NH1 > NHO vµ NH2>NHO nªn KHL1 = 9 =1
NH1
N HO
KHL2 = 9 =1
NH 2
Theo b¶ng 6.2 TL[2], hÖ sè an toµn khi tÝnh vÒ tiÕp xóc vµ uèn S H =
1,2.
V× truyÒn ®éng b¸nh r¨ng trô r¨ng th¼ng nªn øng suÊt tiÕp xóc cho
phÐp lµ gi¸ trÞ nhá h¬n.Do ®ã ta cã :
s H0 lim K HL1
[sH] = [sH1] = (CT 6.1a TL[2])
SH
s H0 lim : lµ øng suÊt tiÕp xóc cho phÐp øng víi sè chu kú c¬ së.
Theo b¶ng 6.2 TL[2]:

s H0 lim = 17HRCm+200
= 17.50+200 = 1050 MPa.

=> [sH] = [sH1] = 1050.1/1,2 = 875 MPa.
Khi bé truyÒn chÞu t¶i träng tÜnh, cã NH1 = NF1=174,3.107 , NH2=
NF2=40.107
NFO : sè chu kú thay ®æi øng suÊt c¬ së khi thö vÒ uèn, cã NFO = 4.106.
Do ®ã NF1>NFO vµ NF2>NFO =>KFL1=KFL2=1
øng suÊt uèn cho phÐp :
s Flin
0
K FL K FC
[sF]1 = (CT 6.1b TL[2])
SF
s F0 lim : lµ øng suÊt uèn cho phÐp øng víi sè chu kú c¬ së.
Theo b¶ng 6.2 TL[2] : s F0 lim = 550 MPa; SF = 1,75.

49kg
65
th¶o
KFC : hÖ sè xÐt ®Õn ¶nh hëng ®Æt t¶i.

B¸nh 1 lµm viÖc 1 phÝa -> KFC = 1.
550.1.1
=> [sF]1 = 1, 75 = 314,29 MPa.
Cßn víi b¸nh vÖ tinh 2, do r¨ng lµm viÖc 2 phÝa nªn KFC = 0,8 do ®ã :
550.1.0,8
[sF]2 = 1, 75
= 251,43 MPa.
+øng suÊt tiÕp xóc cho phÐp khi qóa t¶i :

[sH]max = 40HRC m (CT 6.13 TL[2])
= 40.50 = 2000 MPa.
[sF]max = 0,6.sch (CT 6.14
TL[2])
= 0,6.1400 = 840 MPa.
§èi víi thÐp 40X t«i c¶i thiÖn ®Ó chÕ t¹o b¸nh r¨ng trong.
NHO = 30. H 2HB
,4
= 30.2302,4 = 1,4.107
u23 = e/u12
= 3,9/1,45 = 2,69
NH3 = NH2c/u23
= 40.107.3/2,69 = 44,6.107 < NHO
N HO
Do ®ã NH3>NHO => KHL3 = 9 =1
NH 3
Theo b¶ng 6.2 TL[2], SH = 1,1; SF = 1,75.

Vµ : s H0 lim = 2HB + 70 = 2.230 + 70 = 530 MPa
s F0 lim = 1,8HB = 1,8.230 = 414 MPa
Do ®ã :

49kg
66
th¶o
s H0 lim K HL 3 530.1
[sH]3 = = 1,1 = 481,9 MPa
SH
s F0 lim K FL K FC 414.1.1
[sF]3 = = 1,75 = 236,6 MPa
SF
trong ®ã KFL = 1 (v× NF3 = NH3 = 44,6.107 > NFO = 4.106); KFC = 1 (b¸nh
r¨ng 3 ¨n khíp 1 phÝa).
+øng suÊt qu¸ t¶i cho phÐp : Theo c«ng thøc 6.13 vµ 6.14 TL[2] :
[sH]max = 2,8sch
= 2,8.550 = 1540 MPa.
[sF]max = 0,8sch
= 0,8.550 = 440 MPa.
3. TÝnh çc bé truyÒn.
*.TÝnh cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp ngoµi.
X¸c ®Þnh ®êng kÝnh vßng l¨n b¸nh nhá.
Theo c«ng thøc 6.84 TL[2]:
T1 K H (u12 + 1)
3
[s H ] 2 u12 bd c
dW1 = Kd.
Víi r¨ng th¼ng Kd = 77 MPa1/3; u = u12 = 1,45
Cã T1=37140 (Nmm)
Sè b¸nh vÖ tinh: c = 3.
Kc : hÖ sè ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng cho çc b¸nh vÖ tinh. Khi dïng
b¸nh trung t©m vµ 3 b¸nh vÖ tinh, Kc = 1,1.
Víi truyÒn ®éng A, chän hÖ sè chiÒu réng vµnh r¨ng bd = 0,7 (b¶ng
6.28 TL[2]) => hÖ sè ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng trªn chiÒu réng
vµnh r¨ng K H = 1,2 (h×nh 6.5 TL[2]).
0

49kg
67
th¶o
Do ®ã theo CT 6.83 TL[2] :

0
KH = Kc + K H - 1
= 1,1 + 1,2 – 1 = 1,3
Thay vµo c«ng thøc ®îc :
37140.1,3.(1, 45 + 1)
dW1 = 77 3 = 28,5 (mm).
8752.1, 45.0, 7.3
X¸c ®Þnh çc th«ng sè ¨n khíp.

+ChiÒu réng vµnh r¨ng :
bW = bddw1
= 0,7.28,5 = 19,95. LÊy bW = 20 (mm).
+M«®un :
m = bW/(12...15) (CT 6.87 TL[2])
= 20/(12...15) = 1,33...1,67.
LÊy m«®un tiªu chuÈn m = 1,5 (mm).
+ Kho¶ng çch trôc :
aW = 0,5dW1(u12 + 1)
= 0,5.28,5(1,45 + 1) = 34,91 (mm).
LÊy aW = 60 (mm.)
+Tæng sè r¨ng :
zt = 2aW/m
= 2.60/1,5 = 80 .LÊy zt=80
Do ®ã sè r¨ng b¸nh trung t©m 1 vµ b¸nh vÖ tinh 2 lµ :
zt
z1 = u + 1
12
80
= = 32,65. LÊy zt=32
1, 45 + 1

49kg
68
th¶o
z2 = u12.z1
= 1,45.32 = 46,6. LÊy z2 = 48
Do ®ã tØ sè truyÒn thùc tÕ sÏ lµ :
z2 48
u12 = z = = 1,5
1 32
+§êng kÝnh vßng l¨n :

2a w
dw1 = u + 1
12
2.60
= = 48 (mm).
1,5 + 1
dw2 = u12dW1
= 1,5.48 = 72 (mm)
+Gãc ¨n khíp tw :
costw = ztmcos/(2aw) (CT 6.27
TL[2])
= (32 + 48).1,5.cos200/(2.60) = 0,939.
=> tw = 200.
KiÓm nghiÖm r¨ng vÒ ®é bÒn tiÕp xóc.
øng suÊt tiÕp xóc xuÊt hiÖn trªn mÆt r¨ng cña bé truyÒn ph¶i tháa m·n
®iÒu kiÖn sau :
sH = ZMZHZ. 2T1 K H (u12 + 1) /(bw u12 d w21 )  [sH] (CT 6.33
TL[2])
Trong ®ã :
+ZM : hÖ sè kÓ ®Õn c¬ tÝnh vËt liÖu cña çc b¸nh r¨ng ¨n khíp. Theo
b¶ng 6.5 TL[2] cã

49kg
69
th¶o
ZM = 274 MPa1/3.
+ZH : hÖ sè kÓ ®Õn h×nh d¹ng bÒ mÆt tiÕp xóc.
ZH = 2 cos  b / sin 2 tw (CT
6.34 TL[2])
b : gãc nghiªng cña r¨ng trªn h×nh trô c¬ së. Cã b = 00.
t : gãc pr«fin r¨ng. Cã t =  = 200 (v×  = 00).
tw : gãc ¨n khíp. Cã : tw = 200.
=> ZH = 2 cos 00 / sin 2.200 = 1,76
+Z : hÖ sè kÓ ®Õn sù trïng khíp cña r¨ng. Víi b¸nh r¨ng th¼ng dïng CT
6.36a TL[2] ®Ó tÝnh Z :
4 -  4 - 1, 71
Z = = = 0,87
3 3
Trong ®ã :
 1 1 
 = 1,88 - 3,2 z + z  cos 
  1 2 
� � 1 1 �� 0
1,88 - 3, 2 � +
= � �
�cos 0 = 1,71
� �32 48 �
�
+KH : hÖ sè t¶i träng khi tÝnh vÒ tiÕp xóc.
KH = KH KH KH.
Víi KH lµ hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng trªn chiÒu
réng vµnh r¨ng. Tra b¶ng 6.7 TL[2], ®îc KH = 1,02.
KH : lµ hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng cho çc ®«i r¨ng
®ång thêi ¨n khíp. Víi b¸nh r¨ng th¼ng KH = 1.
KH : lµ hÖ sè kÓ ®Õn t¶i träng ®éng xuÊt hiÖn trong vïng ¨n khíp.
Theo CT 6.40 TL[2], cã vËn tèc vßng :

49kg
70
th¶o
 .d w1 .n1
v= (m/s)
60000
Víi dw1 lµ ®êng kÝnh vßng l¨n b¸nh nhá. Cã dw1 = 48 (mm)
n1 lµ sè vßng quay cña b¸nh chñ ®éng. Cã n1 = 720 v/ph.
 .48.720
=> v = = 1,81 (m/s.)
60000
Theo b¶ng 6.13 TL[2], víi v = 1,81 m/s dïng cÊp chÝnh x¸c 9.
Theo CT6.42 TL[2] :
aw
H = Hg0v. u
12
Trong ®ã :
H = 0,010 (b¶ng 6.15 TL[2]).
g0 = 73 (b¶ng 6.16 TL[2]).
v = 1,81 (m/s)
60
=> H = 0,010.73.1,81. = 8,36
1,5
 H bw d w1
=> KHv = 1 + 2T K K
1 H H
8,36.20.48
=1+ = 1,1
2.37140.1, 02.1
=> KH = KH KH KH = 1,02.1.1,1 = 1,13

VËy øng suÊt tiÕp xóc :
2T1 K H (u12 + 1)
sH = ZMZHZ.
bw u12 d w21
2.37140.1,13.(1,5 + 1)
= 274.1,76.0,87.
20.1,5.482
= 731 MPa < [sH] = 875 MPa.

49kg
71
th¶o
=> §iÒu kiÖn tiÕp xóc ®îc tháa m·n.

KiÓm nghiÖm r¨ng vÒ ®é bÒn uèn.
Theo CT 6.43 TL[2], ta cã :
sF1 = 2T1KFYYYF1/(bWdw1m)
Trong ®ã :
+KF : hÖ sè t¶i träng khi tÝnh vÒ uèn.
KF = KFKFKFv
KF : hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng trªn chiÒu réng
vµnh r¨ng khi tÝnh vÒ uèn. Tra b¶ng 6.7 TL[2], ®îc KF = 1,03.
KF : hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng cho çc ®«i r¨ng
®ång thêi ¨n khíp khi tÝnh vÒ uèn. Víi b¸nh r¨ng th¼ng K F = 1.
KFv : lµ hÖ sè t¶i träng ®éng xuÊt hiÖn trong vïng ¨n khíp khi tÝnh vÒ
uèn.
 F bw d w1
KFv = 1 + 2T K K (CT 6.46
1 F F
TL[2])
aw
F = Fg0v (CT 6.47
u
TL[2])
Cã :
v = 1,81 (m/s)
F = 0,011 (tra b¶ng 6.15 TL[2]).
g0 = 73 (tra b¶ng 6.16 TL[2]).
60
=> F = 0,011.73.1,81. = 9,2 (m/s)
1,5
9, 2.20.48
=> KFv = 1 + = 1,12
2.37140.1, 03.1

49kg
72
th¶o
VËy KF = 1,12.1.1,03 = 1,15

Y = 1/ : hÖ sè kÓ ®Õn sù trïng khíp cña r¨ng, víi  lµ hÖ sè trïng khíp
ngang.
Cã  = 1,71 => Y = 1/1,71 = 0,59
+Y = 1 - 0/140 : hÖ sè kÓ ®Õn ®é nghiªng cña r¨ng, víi r¨ng th¼ng (
= 0) th× Y = 1.
+YF1, YF2 : hÖ sè d¹ng r¨ng cña b¸nh 1 vµ 2, phô thuéc vµo sè r¨ng t¬ng
®¬ng (zv1 = z1/cos3 = z1 = 32 vµ zv2 = z2/cos3 = z2 = 48) vµ hÖ sè
dÞch chØnh.
Tra b¶ng 6.18 TL[2], ®îc YF1 = 3,78; YF2 = 3,66
Do ®ã :
sF1 = 2T1KFYYYF1/(bwdw1m)
= 2.37140.1,15.0,59.1.3,78/(20.48.1,5)
= 132,3 MPa < [sF]1 = 314,29 MPa.
Theo CT 6.44 TL[2] :
YF 2
sF2 = sF1 Y
F1
3, 66
= 132,3. = 128,1 MPa < [sF]2 = 251,43 MPa
3, 78
=> §iÒu kiÖn bÒn uèn ®îc tháa m·n.

KiÓm nghiÖm r¨ng vÒ qu¸ t¶i.
Kqt : hÖ sè qu¸ t¶i. LÊy Kqt = 2.
Theo CT 6.48 TL[2]:
sHmax = sH K qt = 731. 2 = 1033,8 MPa < [sH]max = 2000 MPa
Theo CT 6.49 TL[2]:
sFmax = sF.Kqt

49kg
73
th¶o
= 132,3.2 = 264,6 MPa < [sF]max =840 MPa

=> §iÒu kiÖn qu¸ t¶i ®îc tháa m·n.
KÕt luËn: CÆp b¸nh r¨ng 1 – 2 tho¶ m·n ®iÒu kiÖn lµm viÖc
*.TÝnh cÆp r¨ng ¨n khíp trong.
X¸c ®Þnh çc th«ng sè ¨n khíp cña b¸nh r¨ng cã r¨ng trong 3.
Sè r¨ng b¸nh 3 :
z3 = z1.e = 32.3,9 = 124,8 .LÊy z3=127
Chän sè r¨ng trong truyÒn ®éng hµnh tinh ph¶i ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn
®ång trôc, ®iÒu kiÖn l¾p vµ ®iÒu kiÖn kÒ.
+ §iÒu kiÖn ®ång trôc : ®Ó ®¶m b¶o çc trôc h×nh häc cña çc b¸nh
trung t©m trïng nhau, sè r¨ng cña çc b¸nh r¨ng ¨n khíp.
z1 + 2z2 = z3 (CT 6.69 TL[2])
Ta thÊy ®iÒu kiÖn nµy kh«ng ®îc tháa m·n v× (32 + 2.48 = 128).
+ §iÒu kiÖn l¾p : ®Ó ®¶m b¶o trôc ®èi xøng cña çc b¸nh r¨ng vÖ tinh
trïng víi trôc ®èi xøng cña çc b¸nh r¨ng trung t©m.
z1 + z3 = k.c (CT 6.70 TL[2])
Trong ®ã :
c : lµ sè b¸nh vÖ tinh. Cã c = 3
k : sè nguyªn.
Ta thÊy ®iÒu kiÖn nµy ®îc tháa m·n (32 + 127 = 159= 53.3)
VËy ®iÒu kiÖn l¾p tho¶ m·n nhng ®Ó gi÷ nguyªn kho¶ng çch trôc ®·
tÝnh ta cÇn dÞch chuyÓn b¸nh 3
HiÖu hÖ sè dÞch chØnh
( z3 - z2 )[inv( tw3 ) - inv t ] (127 - 48)[0, 019700 - 0, 014904]
Xh= =
2tg 2.0,36397
Xh=0,52
Trong ®ã:

49kg
74
th¶o
(z - z ) 127 - 48
αtw3=arccos( z + z cos  t )=arcos(
3 2
cos 200 )=21,880
1 2 32 + 48
TrÞ sè: invα=tgα-α tra trong b¶ng P2.1,Phô lôc
Nh vËy chän hÖ sè dÞch chØnh b¸nh 3: x3=xh=0,52
+§iÒu kiÖn kÒ : ®Ó ®¶m b¶o vßng ®Ønh cña çc b¸nh vÖ tinh kh«ng
c¾t nhau.
da2 < (d1 + d2).sin(/c) (CT 6.71 TL[2])
Trong ®ã :
d1 : ®êng kÝnh vßng chia b¸nh trung t©m 1.
d2,da2 : lµ ®êng kÝnh vßng chia vµ vßng ®Ønh b¸nh r¨ng vÖ tinh 2.
Theo c«ng thøc trong b¶ng 6.11 TL[2], cã :
d1 = m.z1
= 1,5.32 = 48 (mm)
d2 = m.z2
= 1,5.48 = 72 (mm)
da2 = d2 + 2.m
= 72 + 2.1,5 = 75 (mm)
KiÓm tra ®iÒu kiÖn kÒ :
da2 = 75 < (48 + 72).sin(/3) = 103,92
VËy ®iÒu kiÖn kÒ ®îc tháa m·n.
- Tû sè truyÒn thùc tÕ cña cÆp b¸nh r¨ng 2-3 :
z3
u23 = z
2
127
= = 2,65
48
- §êng kÝnh vßng l¨n b¸nh 3 :
2a w u 23 2.60.2, 65
dw3 = u - 1 = = 192,73 (mm)
23 2, 65 - 1

49kg
75
th¶o
- Theo b¶ng 6.28 TL[2], hÖ sè chiÒu réng r¨ng bd3 = 0,10  0,18. Do
®ã chiÒu réng r¨ng b¸nh 3 :
bw3 = bd3.dw3
= (0,10  0,18).192,73
= (19,27  34,69) mm.
LÊy bw3 = 30 (mm)
øng suÊt tiÕp xóc xuÊt hiÖn trªn mÆt r¨ng cña bé truyÒn ph¶i tháa m·n
®iÒu kiÖn sau :
2T2 K H (u 23 - 1)
sH = ZMZHZ.  [sH]3 (CT 6.33
bw u 23 d w2 2
TL[2])
+dw2 : §êng kÝnh vßng l¨n b¸nh nhá (b¸nh vÖ tinh 2).
Cã dw2 = 72 (mm)
+ZM : hÖ sè kÓ ®Õn c¬ tÝnh vËt liÖu cña çc b¸nh r¨ng ¨n khíp.
Theo b¶ng 6.5 TL[2], ZM = 274 MPa1/3.
+ZH : hÖ sè kÓ ®Õn h×nh d¹ng bÒ mÆt tiÕp xóc. Theo CT 6.34 TL[2] :
2 cos  b
ZH =
sin 2 tw
b : gãc nghiªng cña r¨ng trªn h×nh trô c¬ së. Cã b = 00.

t : gãc pr«fin r¨ng. Cã t =  = 200 (v×  = 00).
tw : gãc ¨n khíp. Cã :
z -z 
tw = arccos  cos  t 
3 2
z
 1 + z 2 
�127 - 48 �
= arccos � cos 200 �
�32 + 48 �

49kg
76
th¶o
= 21,880.
2 cos 00
=> ZH = = 1,7
sin 2.21,880
Theo b¶ng 6.11 TL[2], víi cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp trong 2-3 ta cã :
 = [z2tga2 - z3tga3 + (z3 - z2)tgtw]/(2)
Trong ®ã :
a2 = arccos(db2/da2) (b¶ng 6.11 TL[2])
a3 = arccos(db3/da3) (b¶ng 6.11 TL[2])
da,db : lµ ®êng kÝnh ®Ønh r¨ng vµ ®êng kÝnh c¬ së.
da2 = d2 + 2.m (b¶ng 6.11
TL[2])
= 75 (mm)
da3 = d3 - 2.(1 – x3-k3).m (b¶ng 6.11
TL[2])
k3 = 0,25 - 0,125x3
x3 : hÖ sè dÞch chØnh. Cã x3 = 0,52 -> k3 = 0,25-0,125.0,52=0,185
d3 = m.z3
= 1,5.127
=190,5 (mm)
da3 = 190,5 - 2.(1 -0,52- 0,185).1,5
= 189,6 (mm)
db2 = d2.cos
= 72.cos200
= 67,66 (mm)

49kg
77
th¶o
db3 = d3.cos
= 190,5.cos200 = 179 (mm)
a2 = arccos(db2/da2)
= arccos(67,66/75) = 25,560
a3 = arccos(db3/da3)
= arccos(179/189,6)
= 190
=>  = [48tg25,560 - 127tg190+ (127 -
48)tg21,880]/(2)
= 1,74
+Z : hÖ sè kÓ ®Õn sù trïng khíp cña r¨ng. Theo CT 6.36a TL[2] :
4 - 
Z =
3
4 - 1, 74
= = 0,87
3
+T2 : M«men xo¾n trªn trôc 2.

T1 .u12 37140.1,5
T2 = = = 18570 (Nmm)
c 3
+HÖ sè t¶i träng KH = KH.KH.KHv

Trong ®ã :
KH : HÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng cho çc ®«i r¨ng
®ång thêi ¨n khíp. Víi b¸nh r¨ng th¼ng KH = 1.
Kc : hÖ sè ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng cho çc b¸nh vÖ tinh. Khi dïng
b¸nh trung t©m vµ 3 b¸nh vÖ tinh, Kc = 1,1.
K H0  : hÖ sè ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng trªn chiÒu réng vµnh r¨ng. Víi
bé truyÒn ¨n khíp trong, K H0  = 1.

49kg
78
th¶o
Do ®ã : KH = Kc + K H0  - 1 = 1,1 + 1 - 1 = 1,1

+VËn tèc vßng cña b¸nh vÖ tinh ®èi víi cÇn :
 .d w 2 (n 2 - n0 )
v 20 = (m/s)
60000
Trong ®ã theo b¶ng 6.24 TL[2] :
2en0
n2 - n0 =
1- e
n1 720 2.3,9.480
Cã n0= = =480 (v/ph) =>n2-n0= = 1291 (v/ph)
u12 1,5 1 - 3,9
VËy :
 .72.1291
v 20 = = 4,86 (m/s)
60000
Theo b¶ng 6.13 TL[2], víi v = 4,86 (m/s) dïng cÊp chÝnh x¸c 8
Theo CT6.42 TL[2] :
aw
H = Hg0v. u
23
Trong ®ã :
H = 0,004 (b¶ng 6.15 TL[2]).
g0 = 56 (b¶ng 6.16 TL[2]).
v = 4,86 (m/s)
=> H = 0,004.56.4,86. 60 / 2, 65 = 5,18
Do ®ã :
 H bw 3 d w 2
KHv = 1 + 2T K K (CT6.41 TL[2])
2 H H
5,18.30.72
=1+ = 1,3
2.18570.1.1
VËy : KH = 1,1.1.1,3= 1,43

49kg
79
th¶o

2T2 K H (u 23 - 1)
sH = ZMZHZ.
bw u 23 d w2 2
2.18570.1, 43.(2,65 - 1)
= 274.1,7.0,87.
30.2, 65.722
= 186,9 MPa < [sH]3 = 481,9 MPa.

KiÓm nghiÖm r¨ng vÒ ®é bÒn uèn.
sF2 = 2T2KFYYYF2/(bwdw2m)
+ KF : hÖ sè t¶i träng khi tÝnh vÒ uèn.
KF = KFKFKFv
vµnh r¨ng khi tÝnh vÒ uèn. Tra b¶ng 6.7 TL[2], ®îc KF = 1.
KF : hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng cho çc ®«i
r¨ng ®ång thêi ¨n khíp khi tÝnh vÒ uèn. Víi b¸nh r¨ng th¼ng K F = 1.
uèn.
 F bw 3 d w 2
KFv = 1 + 2T K K (CT 6.46 TL[2])
2 F F
F = Fg0v a w / u 23 (CT 6.47 TL[2])

Cã :
v = 4,86 m/s
F = 0,011 (tra b¶ng 6.15 TL[2]).
g0 = 56 (tra b¶ng 6.16 TL[2]).
=> F = 0,011.56.4,86. 60 / 2, 65 = 14,24 (m/s)

49kg
80
th¶o
14, 24.30.72
=> KFv = 1 + = 1,83
2.18570.1.1
VËy KF = 1.1.1,83 = 1,83
+Y = 1/ : hÖ sè kÓ ®Õn sù trïng khíp cña r¨ng, víi  lµ hÖ sè trïng
khíp ngang. Cã  = 1,74 => Y = 1/1,74 = 0,57
+Y = 1 - 0/140 : hÖ sè kÓ ®Õn ®é nghiªng cña r¨ng, víi r¨ng th¼ng (
= 0) th× Y = 1.
+YF2, YF3 : hÖ sè d¹ng r¨ng cña b¸nh 2 vµ 3, phô thuéc vµo sè r¨ng t¬ng
dÞch chØnh x3=0,52. Tra b¶ng 6.18 TL[2], ®îc YF2 = 3,66; YF3 = 3,51
Do ®ã :
sF2 = 2T2KFYYYF2/(bWdw2m)
= 2.18570.1,83.0,57.1.3,66/(30.72.1,5)
= 43,8 MPa < [sF]2 = 251,43 MPa.
sF3 = sF2YF3/YF2
= 43,8.3,51/3,66 = 42 MPa < [sF]3 = 236,6 MPa
KiÓm nghiÖm r¨ng vÒ qu¸ t¶i.
Kqt : hÖ sè qu¸ t¶i. LÊy Kqt = 2.
sHmax = sH K qt
= 186,9. 2 = 264,3 MPa < [sH]max = 1540 MPa.

sFmax = sF.Kqt = 43,8.2 = 87,6 MPa < [sF]max = 440 MPa.

49kg
81
th¶o

KÕt luËn: CÆp b¸nh r¨ng 2 – 3 tho¶ m·n ®iÒu kiÖn lµm viÖc
* CÆp b¸nh r¨ng 4 – 5 – 3.
Tèc ®é quay cña çc cÆp b¸nh r¨ng nµy nhá h¬n bé b¸nh r¨ng 1 – 2
–3 nhng cïng mét lo¹i vËt liÖu chÕ t¹o nªn ph¬ng ph¸p kiÓm tra t¬ng tù
cÆp b¸nh r¨ng 1 – 2 – 3 vµ chóng còng tho¶ m·n tÊt c¶ çc ®iÒu kiÖn
kiÓm tra.
*.Çc th«ng sè vµ kÝch thíc bé truyÒn.
Kho¶ng çch trôc chia : a12 = 60 mm a23 =
59,25 mm
Kho¶ng çch trôc l¨n : aw12 = 60 mm aw23 = 60
mm
M«®un : m = 1,5
TØ sè truyÒn : u12 = 1,5 u23 = 2,65
Sè r¨ng b¸nh r¨ng : z1 =z4= 32 z2 =z5= 48
z3 = 127
HÖ sè dÞch chØnh: x1=0 x2=0
x3=0,52
ChiÒu réng vµnh r¨ng : bw1 = 20 mm bw2 = 20 mm
bw3 = 30 mm
§êng kÝnh chia : d1 = 48 mm d2 = 72 mm
d3 = 190,5 mm
§êng kÝnh ®Ønh r¨ng : da1 = 51 mm da2 = 75 mm
da3 = 189,6 mm
§êng kÝnh ®¸y r¨ng: df1 = 44,25 mm df2 = 68,25 mm df3 =
195,75 mm

49kg
82
th¶o
4.TÝnh to¸n trôc.

a. Chän vËt liÖu.
Chän vËt liÖu chÕ t¹o çc trôc lµ thÐp 45 cã sb = 600 MPa, øng suÊt
xo¾n cho phÐp [t] = 15…30 MPa.
b. X¸c ®Þnh s¬ bé ®êng kÝnh trôc.(thø tù çc trôc h×nh 11)
Theo CT10.9TL1, ®êng kÝnh trôc thø k (víi k = 1...5) ®îc x¸c ®Þnh s¬
bé chØ b»ng m«men xo¾n :
Tk
dk  3
0,2[t ]
(mm) (CT 10.9TL[2])
Cã :
37140
T1 = 37140 Nmm => d1  3 = 21 mm. LÊy d1 = 25 mm.
0, 2.20
18570
T2 = 18570 Nmm => d2  3 = 16,7 mm. LÊy d2 = 20 mm.
0, 2.20
175410
T4 = 175410 Nmm => d3  3 = 35,26 mm. LÊy d4 = 40 mm.
0, 2.20
T4 .u45 175410.1,5 87705

T5 = = = 87705 =>d5  3 =27,98.LÊy d5= 30 mm
c 3 0, 2.20
821300
T6= 821300 Nmm => d6  3 =58,9 mm. LÊy d6= 60 mm
0, 2.20
c. X¸c ®Þnh kho¶ng çch gi÷a çc gèi ®ì vµ ®iÓm ®Æt lùc.
ChiÒu dµi trôc còng nh kho¶ng çch gi÷a çc gèi ®ì vµ ®iÓm ®Æt
lùc phô thuéc vµo s¬ ®å ®éng, chiÒu dµi may¬ cña çc chi tiÕt quay,
chiÒu réng æ, khe hë cÇn thiÕt vµ çc yÕu tè kh¸c.

49kg
83
th¶o
+ Tõ ®êng kÝnh d ta cã thÓ x¸c ®Þnh gÇn ®óng chiÒu réng æ l¨n b 0
theo b¶ng 10.2 TL[2] :
d1 = 25 mm => b01 = 17 mm.
d2 = 20 mm => b02 = 15 mm.
d4 = 40 mm => b04 = 23 mm.
d5 = 30 mm => b05 = 19 mm.
d6= 60 mm =>b06=31 mm
+ ChiÒu dµi may¬ b¸nh r¨ng trô :
lm = (1,2 ... 1,5)d (CT 10.10 TL[2])
lm1 = (1,2 ... 1,5)d1 = (1,2 ... 1,5).25 = 30 ... 37,5 mm. LÊy lm1 = 35 mm.
lm2 = (1,2 ... 1,5)d2 = (1,2 ... 1,5).20 = 24 ... 30 mm. LÊy lm2 = 25 mm.
lm4 = (1,2 ... 1,5)d4 = (1,2 ... 1,5).40= 48 ... 60 mm. LÊy lm4 = 50 mm.
lm5 = (1,2 ... 1,5)d5 = (1,2 ... 1,5).30 = 36 ... 45 mm. LÊy lm5 = 40 mm.
lm6= (1,2…1,5)d6 =(1,2…1,5)60 =72…90 mm.Lay lm6=80mm
+ ChiÒu dµi may¬ nöa khíp nèi. Theo CT 10.13 TL[2] ®èi víi nèi trôc
vßng ®µn håi lÊy lm = 1,4d.
lm1 = 1,4d1 = 1,4.25 = 25 mm.
lm2=1,4d2=1,4.20=28 mm
lm4 = 1,4d4 = 1,4.40 = 56 mm.
lm5=1,4d5=1,4.30=42 mm
lm6 = 1,4d6 = 1,4.60 = 84 mm.
+ TrÞ sè cña çc kho¶ng çch :
+ k1 : kho¶ng çch tõ mÆt c¹nh cña chi tiÕt quay ®Õn thµnh trong
cña hép hoÆc kho¶ng çch gi÷a çc chi tiÕt quay. LÊy k1 = 15 mm.
+ k2 : kho¶ng çch tõ mÆt c¹nh æ ®Õn thµnh trong cña hép. LÊy k2 =
10 mm.

49kg
84
th¶o
+ k3 : kho¶ng çch tõ mÆt c¹nh cña chi tiÕt quay ®Õn n¾p æ. LÊy k3
= 15 mm.
+ hn : chiÒu cao n¾p æ vµ ®Çu bul«ng. LÊy hn = 20 mm.
+ hv : chiÒu dµy cña vµnh dÉn ®éng trôc 3. LÊy hv = 20 mm.
KÕt qu¶ tÝnh ®îc kho¶ng çch lki trªn trôc thø k tõ gèi ®ì O ®Õn chi tiÕt
quay thø i nh sau :
Trong ®ã lk1 lµ kho¶ng çch gi÷a çc gèi ®ì 0 vµ 1 trªn trôc thø k.
+ Trôc 1 :
l12 = k3 + hn + 0,5lm12 + 0,5b01
= 15 + 20 + 0,5.25 + 0,5.17 = 56 mm.
l13 = 0,5(lm13 + b01) + k1 + k2
= 0,5(35 + 17) +15 +10 = 51 mm.
+ Trôc 2 :
LÊy s¬ bé: l21 = 70 mm.
+ Trôc 4 :
l41 = 0,5(hv + b04) + k3 +hn
= 0,5(20 + 23) + 15 + 20 = 57 mm.
l42 = k1 + k2 + 0,5b04 + 0,5lm42
= 15 + 10 + 0,5.23 + 0,5.50 = 62 mm.
+ Trôc 5 :
LÊy s¬ bé: l51 = 70 mm.
+ Trôc 6 :
l61 = 0,5 b06 + k3 +hn= 0,5.31 + 15 + 20 = 51 mm.
l62 = k1 + k2 + 0,5b06 + 0,5hv
= 15 + 10 + 0,5.31 + 0,5.20 = 51 mm.

49kg
85
th¶o
d. X¸c ®Þnh trÞ sè vµ chiÒu cña çc lùc tõ chi tiÕt quay t¸c dông
lªn trôc.
TÝnh trôc 1:
V× hÖ truyÒn ®éng b¸nh r¨ng hµnh tinh cã b¸nh trung t©m ®îc ¨n khíp
víi 3 b¸nh vÖ tinh bè trÝ ®Òu trªn vßng trßn çch nhau gãc 120 0 nªn çc
thµnh phÇn lùc híng t©m do 3 b¸nh vÖ tinh nµy g©y ra ®èi víi b¸nh
trung t©m sÏ tù triÖt tiªu nhau. Do ®ã ta coi nh çc thµnh phÇn nµy
kh«ng g©y uèn cho trôc vµ bá qua khi tÝnh uèn.
Ft13 : lµ lùc vßng trªn b¸nh r¨ng 3 trªn trôc 1.
2T1 2.37140
Ft13 = d = = 1547,5 N
w1 48
=> Fx13 = Ft13/c = 1547,5/3 = 515,8 N

Lùc tõ khíp nèi t¸c dông lªn trôc :
2T1
Fx12 = (0,2  0,3). D
t
Dt : lµ ®êng kÝnh vßng trßn qua t©m çc chèt cña nèi trôc vßng ®µn
håi. Tra b¶ng 16.10a TL[2] ®îc Dt = 100 mm.
2.37140
=> Fx12 = (0,2  0,3). = 148,6 …222,84 N
100
LÊy Fx12 = 180 N
+ TÝnh ph¶n lùc :
Ta coi vÞ trÝ ®Æt b¸nh r¨ng trªn trôc 1 nh mét gèi ®ì.
Sö dông ph¬ng tr×nh m«men trong mÆt ph¼ng zOx ®èi víi trôc 1, ta
tÝnh ®îc ph¶n lùc Fl10 t¹i gèi 0 cña trôc 1.
Ta cã :
(l12 + l13)Fx12- l13Fx10 = 0

49kg
86
th¶o
l12 + l13
=> Fx10 = l13
Fx12
56 + 51
= 180=377,6 N
51
M«men uèn t¹i gèi 0 cña trôc 1 cã gÝa trÞ lµ :
0
M 1x = l12.Fx12
= 56.180=10080Nmm
+ TÝnh m«men uèn tæng M vµ m«men t¬ng ®¬ng Mt® t¹i tiÕt diÖn 0
vµ 3 trªn trôc 1.
M0 = M x20 + M y20 = 10080 Nmm
Mt®0 = M 02 + 0,75T12 = 100802 + 0, 75.371402 =33706,7 Nmm
M3 = M x23 + M y23 =0
Mt®3 = M 32 + 0,75T12 = 02 + 0, 75.37140 2 = 32164,2 Nmm

Fx13
Fl x10
=377,6 N Fx12
Fy12
z Fy13 Fx12 Fy12
0 3
x Fy12
y Fx12 =180 N Fx12
l12 =51 l13 =56
10080
M 1x (Nmm)
37140
T1 (Nmm)
H×nh 14. S¬ ®å ®Æt lùc vµ biÓu ®å m«men cña trôc vµo hép
gi¶m tèc.
+ §êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn j trªn trôc 1 ®îc tÝnh theo CT 10.17 TL[2] :

49kg
87
th¶o
M tdj
dkj = 3
0,1[s ]
Trong ®ã [s] lÊy theo b¶ng 10.5 TL[2]. Cã [s] = 63MPa.

Suy ra :
M td 0 33706, 7
d10 = 3 = 3 = 17,5 LÊy d10 = 25 mm
0,1[s ] 0,1.63
M td 3 32164, 7
d13 = 3 =3 = 17,22LÊy d13 = 20 mm
0,1[s ] 0,1.63
* KiÓm nghiÖm hÖ sè an toµn:

HÖ sè an toµn ®îc tÝnh b»ng c«ng thøc:
ns .nt
n=
ns2 + nt2
ns : hÖ sè an toµn chØ xÐt riªng øng suÊt ph¸p:
s -1
ns =
ks
.s a +  s .s m
 s .
nt : hÖ sè an toµn chØ xÐt riªng øng suÊt tiÕp.
t -1
nt =
kt
.t a +  t .t m
 t .
s -1,t -1 : giíi h¹n mái uèn vµ xo¾n øng víi chu k× ®èi xøng.
s -1 = (0, 4 �0,5).s b = (0, 4 �0,5).600 = 240 �300( N / mm 2 ).
t -1 = (0, 2 �0,3)s b = (0, 2 �0,3).600 = 120 �180( N / mm 2 ).
s -1 = 250( N / mm 2 ).
LÊy
t -1 = 150( N / mm 2 ).
s m,t m : trÞ sè trung b×nh cña øng suÊt ph¸p vµ tiÕp, lµ thµnh phÇn
kh«ng ®æi trong chu k× øng suÊt.

49kg
88
th¶o
s max + s min
sm =
2
t +t
t m = max min
2
s a ,t a : biªn ®é øng suÊt ph¸p vµ tiÕp sinh ra trong tiÕt diÖn trôc
s max - s min
sa =
2
t -t
ta = max min
2
øng suÊt uèn thay ®æi theo chu k× ®èi xøng nªn:
Mu 33706, 7
s a = s max = = = 18, 2 (N/mm2)
W 1855
øng suÊt xo¾n thay ®æi theo chu k× m¹ch ®éng nªn:
t max M x 37140
ta =tm = = = = 4, 6( N / mm 2 ) .
2 2Wo 2.4010
 s , t : hÖ sè xÐt ®Õn ¶nh hëng cña trÞ sè øng suÊt trung b×nh
®Õn søc bÒn mái.
 s = 0,1 ,  t = 0,05(øng víi thÐp cacbon thêng).
 s , t : hÖ sè kÝch thíc, xÐt ®Õn ¶nh hëng cña kÝch thíc tiÕt diÖn
trôc ®Õn giíi h¹n mái, tra b¶ng 10.10 (TL)
 s = 0,9
t = 0,85
: hÖ sè kÓ ®Õn t¨ng bÒn bÒ mÆt trôc,  = 1 (kh«ng dïng ph¬ng
ph¸p t¨ng bÒ mÆt trôc).
ks , kt : hÖ sè tËp trung øng suÊt thùc tÕ khi uèn vµ khi xo¾n.
Tra b¶ng {10.12, 199, TL 8}:
ks = 1,55
kt = 1,54
Thay sè vµo ta ®îc:

49kg
89
th¶o
s -1 250
ns = = = 7,98
ks 1,55
.s + s .s m .18, 2
 s . a 0,9.1
t -1 150
nt = = = 17,5
kt 1,54
.t +  t .t m .4, 6 + 0, 05.4, 6
t . a 0,85.1
ns .nt 7,98.17,5
n= = �7, 26
n +n
2
s
2
t 7,982 + 17,52
HÖ sè an toµn cho phÐp:
[n] = n1 . n2 . n3
n1 : hÖ sè xÐt ®Õn møc ®é chÝnh x¸c vÒ x¸c ®Þnh t¶i träng vµ
øng suÊt, n1 = 1,3.
n2 : hÖ sè xÐt ®Õn ®é ®ång nhÊt vÒ c¬ tÝnh cña vËt liÖu,
Trôc kh«ng nhiÖt luyÖn n2 = 1,3.
n3 : hÖ sè xÐt ®Õn yªu cÇu ®Æc biÖt vÒ an toµn, trôc g·y th×
dõng m¸y, n3 = 1,3.
[n] = n1 . n2 . n3 = 1,3 . 1,3 . 1,3 = 2,197
Suy ra n > [n].
Tháa m·n ®iÒu kiÖn an toµn mái.
* KiÓm nghiÖm søc bÒn trôc khi qu¸ t¶i:
Theo thuyÕt bÒn 3:
s td = s u2 + 3.t 2 �[s ] = 0,8.s ch
[s ] = 0,8.s ch = 0,8.300 = 240( N / mm 2 ).
s td = 18, 22 + 3.4, 62 = 19,9 (N/mm2)< 240 (N/mm2)

Tháa m·n ®iÒu kiÖn qu¸ t¶i.
KÕt luËn trôc ®ñ bÒn.
TÝnh trôc 2:
Trôc 2 kh«ng chÞu xo¾n mµ chØ chÞu uèn do thµnh phÇn F x20 g©y ra.

49kg
90
th¶o
Tõ ph¬ng tr×nh c©n b»ng m«men xo¾n ®èi víi trôc 1 ta cã :

c.(aw12Fx20) = T1
T1 37140
=> Fx20 = ca = =206,33 N
w12 3.60
M«men uèn t¹i ngµm cña trôc 2 cã gÝa trÞ lµ :

M 21 x = l21.Fx20
= 70.206,33 = 14443,1 Nmm
Mx Pt
Pr
l61 l62
821300
H×nh 15. S¬ ®å ®Æt lùc vµ biÓu ®å m«men cña trôc 2.

+ TÝnh m«men uèn tæng M vµ m«men t¬ng ®¬ng Mt® t¹i tiÕt diÖn
ngµm trªn trôc 2.
M1 = M x21 + M y21 = 14443,1 Nmm.
Mt®1 = M 12 + 0,75T22 = 14443,1 Nmm.
+ §êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn ngµm trªn trôc 2 ®îc tÝnh theo CT 10.17
TL[2] :
M td 1
d20 = 3
0,1[s ]
Trong ®ã [s] lÊy theo b¶ng 10.5TL1. Cã [s] = 63 MPa.

14443,1
=> d21 = 3 = 13,2 mm.
0,1.63

49kg
91
th¶o
LÊy d20 = 20 mm.

KiÓm nghiÖm t¬ng tù trªn trôc ®ñ bÒn.
TÝnh trôc 4.
T¬ng tù nh trôc 1, trôc 4 ®îc dÉn ®éng tõ 3 b¸nh vÖ tinh bè trÝ ®Òu
trªn vßng trßn çch nhau gãc 1200 nªn çc thµnh phÇn lùc híng t©m do
3 b¸nh vÖ tinh nµy g©y ra ®èi víi trôc 3 sÏ tù triÖt tiªu nhau vµ çc
thµnh phÇn lùc híng t©m do 3 b¸nh vÖ tinh Z5 g©y ra ®èi víi b¸nh trung
t©m Z4 còng sÏ tù triÖt tiªu nhau.. Do ®ã ta coi nh çc thµnh phÇn nµy
kh«ng g©y uèn cho trôc vµ bá qua khi tÝnh uèn.
Nh vËy t¶i träng t¸c dông lªn trôc 4 chØ gåm m«men xo¾n T 4
BiÓu ®å m«men
Mx Pt
Pr
l41 l42
175410
H×nh 16. S¬ ®å ®Æt lùc vµ biÓu ®å m«men cña trôc 4.

+ TÝnh m«men uèn tæng M vµ m«men t¬ng ®¬ng Mt® t¹i çc tiÕt diÖn
0 trªn trôc 4.
M0 = M x20 + M y20 =0
Mt®0 = 2
M 0 + 0, 75.T4
2
= 02 + 0, 75.175410 2 = 151909,5 Nmm
+ §êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn j trªn trôc 1 ®îc tÝnh theo CT 10.17 TL[2]:
M tdj
dkj = 3
0,1[s ]
Trong ®ã [s] lÊy theo b¶ng 10.5 TL[2]. Cã [s] = 50 MPa.

49kg
92
th¶o
Suy ra :
M td 0 151909,5
d40 = 3 = 3 = 31,2 mm. LÊy d40 = 35 mm.
0,1[s ] 0,1.50
KiÓm nghiÖm t¬ng tù trªn trôc ®ñ bÒn

TÝnh trôc 5:
Trôc 5 kh«ng chÞu xo¾n mµ chØ chÞu uèn do thµnh phÇn F x50 g©y ra.
Tõ ph¬ng tr×nh c©n b»ng m«men xo¾n ®èi víi trôc 4 ta cã :
T4 175410
c.(aw45Fx50) = T4=> Fx50 = ca = =974,5 N
w 45 3.60
M«men uèn t¹i ngµm cña trôc 5 cã gÝa trÞ lµ :

M 45 X = l51.Fx50= 70.974,5 = 68215 Nmm
Fx5
l51
68215
.H×nh 17 . S¬ ®å ®Æt lùc vµ biÓu ®å m«men cña trôc 5

49kg
93
th¶o
+ TÝnh m«men uèn tæng M vµ m«men t¬ng ®¬ng Mt® t¹i tiÕt diÖn
ngµm trªn trôc 5.
M1 = M x21 + M y21 = 68215 Nmm.
Mt®1 = M 12 + 0,75.T52 = 68215 Nmm.
+ §êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn ngµm trªn trôc 5 ®îc tÝnh theo CT 10.17
TL[2] :
M td 1
D50 = 3
0,1[s ]
Trong ®ã [s] lÊy theo b¶ng 10.5TL1. Cã [s] = 63 MPa.

68215
=> d50 = 3 = 22,12 mm.
0,1.63
LÊy d50 = 25 mm.

TÝnh trôc 6:
T¬ng tù nh trôc 1, trôc 6 ®îc dÉn ®éng tõ 3 b¸nh vÖ tinh bè trÝ ®Òu
trªn vßng trßn çch nhau gãc 1200 nªn çc thµnh phÇn lùc híng t©m do
3 b¸nh vÖ tinh nµy g©y ra ®èi víi trôc 6 sÏ tù triÖt tiªu nhau. Do ®ã ta
coi nh çc thµnh phÇn nµy kh«ng g©y uèn cho trôc vµ bá qua khi tÝnh
uèn.
Nh vËy t¶i träng t¸c dông lªn trôc 6 chØ gåm m«men xo¾n T6
Mx Pt
Pr
l61 l62
821300

49kg
94
th¶o
H×nh 18. BiÓu ®å m«men xo¾n trªn trôc ra 6

+ TÝnh m«men uèn tæng M vµ m«men t¬ng ®¬ng Mt® t¹i çc tiÕt diÖn
0 trªn trôc 6.
M0 = M x20 + M y20 =0
Mt®0 = 2
M 0 + 0, 75.T6
2
= 02 + 0, 75.821300 2 = 711266,7 Nmm
+ §êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn j trªn trôc 1 ®îc tÝnh theo CT 10.17 TL[2]:
M tdj
dkj = 3
0,1[s ]
Trong ®ã [s] lÊy theo b¶ng 10.5 TL[2]. Cã [s] = 50 MPa.

Suy ra :
M td 0 711266, 7
D60 = 3 = 3 = 52,5 mm. LÊy d60 = 55 mm.
0,1[s ] 0,1.50

5. Chän lo¹i æ:
Chän lo¹i æ dùa vµo ®Æc ®iÓm lµm viÖc cña æ thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng
t¶i (t¶i träng híng t©m, t¶i träng däc trôc, chÞu t¶i träng ªm hoÆc va
®Ëp), kh¶ n¨ng quay nhanh, ®é cøng vµ gi¸ thµnh æ.
Víi bé truyÒn b¸nh r¨ng hµnh tinh chØ gåm çc b¸nh r¨ng trô theo nh
thiÕt kÕ, chÞu t¶i träng chñ yÕu lµ lùc híng t©m, coi nh bá qua thµnh
phÇn t¶i träng däc trôc, nªn ta dïng æ bi ®ì 1 d·y cho çc gèi ®ì 0 vµ 1.
a. Chän kÝch thíc æ l¨n vµ kiÓm nghiÖm kh¶ n¨ng t¶i cña æ.
KÝch thíc æ l¨n ®îc x¸c ®Þnh theo 2 chØ tiªu : kh¶ n¨ng t¶i ®éng nh»m
®Ò phßng trãc rç çc bÒ mÆt lµm viÖc vµ kh¶ n¨ng t¶i tÜnh nh»m ®Ò
phßng biÕn d¹ng d.
Chän æ cho trôc 1

49kg
95
th¶o
+Dùa vµo kÕt cÊu trôc 1 víi ®êng kÝnh ngâng trôc d = 25 mm, chän æ
bi ®ì 1 d·y cì trung 305 (b¶ng P.2.7 TL[2]), cã ®êng kÝnh trong d =25
mm, ®êng kÝnh ngoµi D =62 mm, kh¶ n¨ng t¶i ®éng C = 17,6 kN, kh¶
n¨ng t¶i tÜnh C0 =11,6 kN.
Theo nh tÝnh to¸n ë trªn, cã Fx10 = 377,6 N, Fy10 = 0.
=> Fr = Ft10 = Fx210 + Fy210 = 377,6 N
+ KiÓm nghiÖm kh¶ n¨ng t¶i ®éng cña æ.

Theo CT 11.3 TL[2], víi Fa = 0, t¶i träng quy íc :
Q = XVFrktk®
= 1.1.377,6.1.1 = 377,6 N
Trong ®ã, ®èi víi æ ®ì chØ chÞu lùc híng t©m X = 1; V = 1 (vßng
trong quay); kt = 1 (nhiÖt ®é t  1000C); k® = 1 (t¶i träng tÜnh).
Theo CT 11.1 TL[2], kh¶ n¨ng t¶i ®éng :
Cd = Q m L
= 377,6. 3 216 = 2265 N  2,26 kN < C = 17,6 kN
Trong ®ã víi æ bi m = 3; L = 60nLh/106 = 60.720.5000/106 = 216
triÖu vßng.
+ KiÓm tra kh¶ n¨ng t¶i tÜnh cña æ.
Theo CT 11.19 TL[2], víi Fa = 0, Q0 = X0Fr = 0,6.377,6 =226,6 N víi X0
= 0,6 (b¶ng 11.6 TL[2]).
VËy Q0 = 0,23 kN  C0 =11,6 kN
=> Kh¶ n¨ng t¶i tÜnh cña æ ®îc ®¶m b¶o.
b. Chän æ cho trôc 2
+Dùa vµo kÕt cÊu trôc 2 víi ®êng kÝnh ngâng trôc d = 20 mm, chän æ
bi ®ì 1 d·y cì trung 304 (b¶ng P.2.7 TL[2]), cã ®êng kÝnh trong d = 20

49kg
96
th¶o
mm, ®êng kÝnh ngoµi D = 52 mm, kh¶ n¨ng t¶i ®éng C = 12,5 kN, kh¶
n¨ng t¶i tÜnh C0 = 7,94 kN.
Theo nh tÝnh to¸n ë trªn, cã
Fx20 = 206,33 N, Fy20 = 0 => Ft20 = Fx220 + Fy220 = 206,33 N
Ta tiÕn hµnh kiÓm nghiÖm cho æ chÞu t¶i víi F r = Fx20 = 206,33 N
Q = XVFrktk®
= 1.1.206,33.1.1 = 206,33 N
Cd = Q m L
= 206,33. 3 149 = 1094 N = 1,094 kN < C = 12,5 kN
Trong ®ã víi æ bi m = 3; L = 60nLh/106 = 60.496,6.5000/106 = 149
triÖu vßng.
Theo CT 11.19 TL[2], víi Fa = 0, Q0 = X0Fr = 0,6.206,33 = 123,8 N víi
X0 = 0,6 (b¶ng 11.6 TL[2]).
VËy Q0 = 0,1238 kN  C0 = 7,94 kN
c. Chän æ cho trôc 4.
+ Dùa vµo kÕt cÊu trôc 4 víi ®êng kÝnh ngâng trôc d = 35 mm, chän æ
bi ®ì chÆn cì võa 107 (b¶ng P.2.12 TL[2]), cã ®êng kÝnh trong d = 35

49kg
97
th¶o
Theo nh tÝnh to¸n ë trªn, cã Fx50 = 974,5 N, Fy50 = 0
=> Fr = Ft50 = Fx250 + Fy250 = 974,5 N

Q = XVFrktk® = 1.1.974,5.1.1 = 974,5 N
Cd = Q m L
= 974,5. 3 29, 4 =3007,8 N  3 kN < C = 12,5 kN
Trong ®ã víi æ bi m = 3; L = 60nLh/106 = 60.98.5000/106 = 29,4 triÖu
vßng.
Theo CT 11.19 TL[2], víi Fa = 0, Q0 = X0Fr = 0,6.974,5 = 584,7 N víi X0
= 0,6 (b¶ng 11.6 TL[2]).
VËy Q0 = 0,58 kN  C0 = 8,66 kN
d. Chän æ cho trôc 5.
bi ®ì chÆn cì trung 305 (b¶ng P.2.12 TL[2]), cã ®êng kÝnh trong d = 25
=> Fr = Ft50 = Fx250 + Fy250 = 974,5 N

49kg
98
th¶o

Q = XVFrktk® = 1.1.974,5.1.1 = 974,5 N
Cd = Q m L
= 974,5. 3 29, 4 =3007,8 N  3 kN < C = 17,6 kN
vßng.
= 0,6 (b¶ng 11.6 TL[2]).
VËy Q0 = 0,58 kN  C0 = 11,6 kN
e. Chän æ cho trôc 6.
bi ®ì chÆn cì võa 111 (b¶ng P.2.12 TL[2]), cã ®êng kÝnh trong d = 55
=> Fr = Ft50 = Fx250 + Fy250 = 974,5 N

Q = XVFrktk® = 1.1.974,5.1.1 = 974,5 N

49kg
99
th¶o
Cd = Q m L
= 974,5. 3 29, 4 =3007,8 N  3 kN < C = 22,2 kN
vßng.
= 0,6 (b¶ng 11.6 TL[2]).
VËy Q0 = 0,58 kN  C0 = 17,3 kN
6. ThiÕt kÕ ®Üa truyÒn m«men C1 vµ C2.
Khi lµm viÖc ®Üa C1 vµ C2 chñ yÕu chÞu m«men xo¾n do trôc 2 vµ trôc
5 g©y ra.
Ta thiÕt kÕ nh sau:
+ VËt liÖu chÕ t¹o lµ thÐp 45 t«i c¶i thiÖn.
+ BÒ dµy chän 20 mm.
0
0


 
 
220 220

49kg
100
§ Üa C2 20 § Üa C1
th¶o
H×nh 19 – S¬ ®å ®Üa truyÒn m«men C1 vµ C2

7. TÝnh thiÕt kÕ b«i tr¬n hép gi¶m tèc.
§Ó gi¶m mÊt m¸t c«ng suÊt v× ma s¸t, gi¶m mµi mßn r¨ng, ®¶m b¶o
tho¸t nhiÖt tèt vµ ®Ò phßng çc thiÕt bÞ han gØ cÇn ph¶i b«i tr¬n liªn
tôc çc bé truyÒn hép gi¶m tèc.
7.1. Çc ph¬ng ph¸p lùa chän ®Ó b«i tr¬n hép gi¶m tèc:Theo çch dÉn
dÇu b«i tr¬n çc tiÕt m¸y, ngêi ta ph©n biÖt b«i tr¬n ng©m dÇu vµ b«i
tr¬n lu th«ng.
7.1.1. B«i tr¬n ng©m dÇu: Cho b¸nh r¨ng, b¸nh vÝt, trôc vÝt hoÆc çc
m¸y tiÕt phô (b¸nh r¨ng b«i tr¬n, vßng vung dÇu…) ®îc ng©m trong
dÇu chøa ë hép. Çch b«i tr¬n nµy thêng dïng khi vËn tèc vßng ®èi víi
çc b¸nh r¨ng lµ v  12m/s vµ v  10m/s ®æi víi trôc vÝt.
Khi vËn tèc vßng lín, c«ng suÊt mÊt m¸t do khuÊt dÇu t¨ng lªn, dÇu dÔ
bÞ biÕn chÊt do b¾n toÐ, mÆt kh¸c çc chÊt cÆn b· ë ®¸y hép dÔ bÞ
khuÊy ®éng vµ h¾t vµo chç ¨n khíp lµm cho r¨ng chãng bÞ mµi mßn
v× vËy cÇn ®¶m b¶o lîng dÇu ng©m cÇn thiÕt.
Khi vËn t«c bé truyÒn xÊp xØ çc trÞ sè trªn th× b¸nh r¨ng vµ b¸nh vÝt
®îc ng©m trong dÇu víi chiÒu s©u ng©m b»ng (0.75 - 2)h, víi h lµ
chiÒu cao r¨ng nhng kh«ng nhá h¬n 10 mm.

49kg
101
th¶o
7.1.2. B«i tr¬n lu th«ng: dïng cho çc bé truyÒn cã vËn tèc lín, v 12m/s
®Õn 14m/s. Ph¬ng ph¸p nµy còng cã thÓ dïng cho çc hép gi¶m tèc cã
c«ng suÊt lín vµ vËn tèc kh«ng lín, nhng kh«ng ®îc phÐp b«i tr¬n b»ng
ng©m dÇu.
Víi hép gi¶m tèc thiÕt kÕ ta thÊy, vËn tèc cña çc b¸nh r¨ng nhá h¬n 12
m/s do vËy ta chän ph¬ng ph¸p b«i tr¬n ng©m dÇu.
8. ThiÕt kÕ vá hép gi¶m tèc.

Vá hép gi¶m tèc cã nhiÖm vô : ®¶m b¶o vÞ trÝ t¬ng ®èi gi÷a çc chi
tiÕt vµ bé phËn m¸y, tiÕp nhËn t¶i träng do çc chi tiÕt l¾p trªn vá
truyÒn ®Õn, ®ùng dÇu b«i tr¬n vµ b¶o vÖ çc chi tiÕt m¸y tr¸nh bôi
bÆm.
Chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ vá hép gi¶m tèc ®óc dïng vËt liÖu lµ gang
x¸m GX 15-32.
 X¸c ®Þnh çc kÝch thíc c¬ b¶n cña vá hép.
+ ChiÒu dµy th©n hép :
 = 0,03.a + 3
= 0,03.60 + 3 = 4,8 mm. LÊy  = 8 mm.
+ ChiÒu dµy n¾p hép :
1 = 0,9. 
= 0,9.8 = 7,2 mm. LÊy 1 = 8 mm.
+ §êng kÝnh bul«ng l¾p víi gi¸ :
d1 > 0,04a + 10 = 0,04.60 + 10 = 12,4 mm. LÊy d1 = 16 mm.
+ §êng kÝnh bul«ng ghÐp bÝch n¾p vµ th©n :

49kg
102
th¶o
d3 = (0,8  0,9)d1 = (0,8  0,9).16 = 9,6  12,8 mm. LÊy d3 = 12 mm.

+ §êng kÝnh vÝt ghÐp n¾p æ :
d4 = (0,6  0,7)d2
= (0,6  0,7).16 = 6,4  9,6 mm. LÊy d4 = 8 mm.
+ ChiÒu dµy bÝch th©n hép :
S3 = (1,4  1,8)d3
= (1,4  1,8).12 = 16,8  21,6. LÊy S3 = 20 mm.
+ ChiÒu dµy bÝch n¾p hép :
S4 = (0,9  1)S3
= (0,9  1).20 = 18  20 mm. LÊy S4 = 20 mm.
9. TÝnh to¸n thiÕt kÕ bé truyÒn ngoµi (bé truyÒn b¸nh r¨ng trô
1 cÊp).
9.1. S¬ ®å dÉn ®éng.
VII
Z7 Z6
H×nh 20. S¬ ®å dÉn ®éng bé truyÒn ngoµi.

9.2. Çc sè liÖu ban ®Çu.
T6 = T7 = 821,3 Nm ; n7 = 30 v/ph.
T8 = 2342 Nm ; n8 = 10 v/ph.

49kg
103
th¶o
un = n4/n5 = 30/10 = 3
9.3. Chän vËt liÖu.
Ta chän vËt liÖu chÕ t¹o b¸nh r¨ng dïng cho bé truyÒn ngoµi lµ thÐp
45 t«i c¶i thiÖn ®¹t ®é r¾n nh nhau ë çc b¸nh r¨ng HB = 260 cã giíi
h¹n bÒn sb = 850 MPa, vµ cã giíi h¹n ch¶y sch = 580 MPa.
9.4. X¸c ®Þnh øng suÊt cho phÐp.
NHO : sè chu kú thay ®æi øng suÊt c¬ së khi thö vÒ tiÕp xóc. Theo c«ng
thøc (6.5) vµ b¶ng 6.3 TL[2] :
NHO = 30. H 2HB
,4
= 30.2602,4 = 1,9.107
HHB : ®é r¾n Brinen. Cã HHB = 260.
NFO : sè chu kú thay ®æi øng suÊt c¬ së khi thö vÒ uèn. Cã N FO = 4.106
®èi víi tÊt c¶ çc lo¹i thÐp.
NH, NF : sè chu kú thay ®æi øng suÊt t¬ng ®¬ng. Theo CT 6.6 TL[2] :
NH = NF = 60cnt
c : sè lÇn ¨n khíp trong 1 vßng quay, cã c = 1.
n : sè vßng quay trong 1 phót.
t : lµ thêi h¹n sö dông. LÊy t = 5000 h.
Thay vµo c«ng thøc trªn ®îc :
NH7 = NF7 = 60cn7t
= 60.1.30.5000 = 0,9.107
NH8 = NF8 = 60cn5t
= 60.1.10.5000 = 0,3.107
mH, mF : bËc cña ®êng cong mái khi thö vÒ tiÕp xóc vµ uèn. Víi ®é r¾n
mÆt r¨ng HB = 260 < 350 th× mH = 6, mF = 6

49kg
104
th¶o
KHL, KFL : hÖ sè tuæi thä, ®îc x¸c ®Þnh theo çc CT 6.3 vµ 6.4 TL1.
N 1,9.107
KHL7 = HO
6 = 6 =1,13 (v× NH7 = 0,9.107 < NHO = 1,9.107).
NH 7 0,9.107
N HO 1,9.107
KHL8 = 6 =6 =1,36 (v× NH8 = 0,3.107 < NHO = 1,9.107).
NH 8 0,3.107
KFL7 = 1 (v× NF7 = 0,9.107 > NFO = 4.106).

N FO 4.106
KFL8 = 6 = 6 =1,05 (v× NF5 = 0,3.107 < NFO = 4.106).
NF8 3.10 6
SH ,SF : hÖ sè an toµn khi tÝnh vÒ tiÕp xóc vµ uèn.

Theo b¶ng 6.2 TL[2], SH = 1,1; SF = 1,75 vµ :
s H0 lim = 2HB + 70 = 2.260 + 70 = 590 MPa.
s F0 lim = 1,8HB = 1,8.260 = 468 MPa.
TÝnh øng suÊt tiÕp xóc cho phÐp vµ øng suÊt uèn cho phÐp theo CT
6.1a vµ 6.2a TL[2] :
s H0 lim K HL 7
[sH]7 =
SH
590.1,13
= = 606,1 MPa
1,1
s H0 lim K HL8
[sH]8 =
SH
590.1,36
= = 729,5 MPa
1,1
s F0 lim K FL 7 K FC
[sF]7 =
SF
468.1.1
= 1,75
= 267 MPa

49kg
105
th¶o
s F0 lim K FL8 K FC
[sF]8 =
SF
468.1, 05.1
= = 280,8 MPa
1, 75
Trong ®ã :
KFL7 = 1 ,KFL8 = 1,05
KFC = 1 ( çc b¸nh r¨ng ¨n khíp 1 phÝa).
+øng suÊt qu¸ t¶i cho phÐp :
[sH]max = 2,8sch (CT 6.13 TL[2])
= 2,8.580 = 1624 MPa.
[sF]max = 0,8.sch (CT 6.14 TL[2])
= 0,8.580 = 464 MPa.
9.5. X¸c ®Þnh çc th«ng sè c¬ b¶n cña bé truyÒn.
+ Kho¶ng çch trôc aw78 :
V× thiÕt kÕ bé truyÒn ngoµi nªn kho¶ng çch trôc ta chän s¬ bé lµ:
aw78 = 450 mm
ba = bw/aw. Theo b¶ng 6.6 TL[2], lÊy ba = 0,3.
+X¸c ®Þnh m«®un :
m = (0,01  0,02)aw78 (CT 6.17
TL[2])
= (0,01  0,02).450 = 4,5  9
Dùa vµo tiªu chuÈn (b¶ng 6.8 TL[2]), chän m = 6
+X¸c ®Þnh sè r¨ng :
Víi bé truyÒn b¸nh r¨ng trô r¨ng th¼ng cã gãc nghiªng  = 00.
Sè r¨ng b¸nh nhá :

49kg
106
th¶o
2a w
Z7 = m.[u + 1] (CT 6.19 TL[2])
n
2.450
= =37,5. LÊy z7 =38
6.[3 + 1]
Sè r¨ng b¸nh lín :

Z8 = un.z7
= 3.38 = 114. LÊy z8 = 114.
Sè r¨ng tæng :
zt = z7 + z8 =38 + 114 = 152
+ §êng kÝnh chia :
d7 = m.z7
= 6.38 = 228 mm.
d8= m.z8
= 6.114 = 684 mm.
+ TÝnh l¹i kho¶ng çch trôc :
aw = mzt/2 = 6.152/2 = 456 mm.
Kho¶ng çch trôc chia :
d 7 + d8
a=
2
288 + 684
= = 456 mm
2
+ §êng kÝnh l¨n :
2a w 2.456
dw7 = u + 1 = = 228 mm.
n 3 +1
dw8 = undw7 = 3.228 = 684 mm.

+ §êng kÝnh ®Ønh r¨ng:
da7 = d7 + 2.m=228+2.6=240 mm

49kg
107
th¶o
da8 = d8 + 2.m=684+2.6=696 mm
+ §êng kÝnh ®¸y r¨ng:
df7 = d7 - 2.m- 2.c=228-2.6- 2.0,25.6=213 mm
df8 = d8 - 2.m- 2.c=684-2.6-2.0,25.6 =669 mm
+ ChiÒu réng vµnh r¨ng :
bw7 = ba.aw78 = 0,3.456 = 136,8 mm.LÊy bw7=136 mm
bw8= 131 mm.(LÊy gi¶m so víi b¸nh r¨ng nhá 5mm )
9.6. KiÓm nghiÖm r¨ng.
øng suÊt tiÕp xóc xuÊt hiÖn trªn mÆt r¨ng cña bé truyÒn ph¶i tháa
m·n ®iÒu kiÖn sau :
2T7 K H (un + 1)
bwun d w21
sH = ZMZHZ  [sH] (CT6.33 TL[2])
Trong ®ã :
+ ZM : hÖ sè kÓ ®Õn c¬ tÝnh vËt liÖu cña çc b¸nh r¨ng ¨n khíp. Tra
b¶ng 6.5 TL[2], ®îc ZM = 274.
+ ZH : hÖ sè kÓ ®Õn hÖ sè h×nh d¹ng bÒ mÆt tiÕp xóc.
2 cos  b
ZH = (CT6.34 TL[2])
sin 2 tw
b : gãc nghiªng cña r¨ng trªn h×nh trô c¬ së. Víi b¸nh r¨ng th¼ng b =
00 .
t : gãc pr«fin r¨ng. Cã t =  = 200.
tw : gãc ¨n khíp. Cã :
a
tw = arccos( a cost)
w

49kg
108
th¶o
456
= arccos( cos200) = 200.
456
2 cos 0 0
=> ZH = = 1,76.
sin 2.20 0
+ Z : hÖ sè kÓ ®Õn sù trïng khíp cña r¨ng. Víi b¸nh r¨ng th¼ng dïng CT
6.36a TL[2] ®Ó tÝnh Z :
4 -  4 - 1, 76
Z = = = 0,86
3 3
Trong ®ã :
� �1 1� �
1,88 - 3, 2 � +
 = � �cos 
�
� �z7 z8 �
�
� �1 1 �� 0
1,88 - 3, 2 � +
= � �cos 0 = 1,76
�
� �38 114 �
�
+ KH : hÖ sè t¶i träng khi tÝnh vÒ tiÕp xóc.
KH = KH KH KH.
Víi KH lµ hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng trªn chiÒu
réng vµnh r¨ng. Tra b¶ng 6.7 TL[2], ®îc KH = 1,01
KH : lµ hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng cho çc ®«i
r¨ng ®ång thêi ¨n khíp. Víi b¸nh r¨ng th¼ng KH = 1.
KH : lµ hÖ sè kÓ ®Õn t¶i träng ®éng xuÊt hiÖn trong vïng ¨n khíp.
 H bw d w 7
KHv = 1 + 2T K K (CT 6.41
7 H H
TL[2])
Theo CT 6.40 TL[2], cã vËn tèc vßng :
 .d w 7 n7
v= m/s.
60000

49kg
109
th¶o
 .228.30
= = 0,36 m/s.
60000
Theo b¶ng 6.13 TL[2], víi v = 0,36 m/s dïng cÊp chÝnh x¸c 9
Theo CT6.42 TL[2] :
aw
H = Hg0v. u
n
Trong ®ã :
H = 0,004 (b¶ng 6.15 TL[2]).
g0 = 82 (b¶ng 6.16 TL[2]).
v = 0,36 m/s.
Thay vµo c«ng thøc trªn ta tÝnh ®îc H :
456
H = 0,004.82.0,36. = 1,46 (m/s)
3
VËy :
 H bw d w 7
KHv = 1 + 2T K K
7 H H
1, 46.136.228
=1+ = 1,005
2.821100.1, 01.1
=> KH = KH KH KH

= 1,01.1.1,005
= 1,02
2T7 K H (un + 1)
bwun d w2 7
sH = ZMZHZ
2.821100.1, 02.(3 + 1)
= 274.1,76.0,86.
136.3.2282

49kg
110
th¶o
= 233 MPa  [sH] = 606,1 MPa

 KiÓm nghiÖm r¨ng vÒ ®é bÒn uèn.
sF7 = 2T7KFYYYF7/(bw7dw7m)
Trong ®ã :
+ KF : hÖ sè t¶i träng khi tÝnh vÒ uèn.
KF = KFKFKFv
vµnh r¨ng khi tÝnh vÒ uèn. Tra b¶ng 6.7 TL[2], ®îc KF = 1,04
KF : hÖ sè kÓ ®Õn sù ph©n bè kh«ng ®Òu t¶i träng cho çc ®«i
r¨ng ®ång thêi ¨n khíp khi tÝnh vÒ uèn. Víi b¸nh r¨ng th¼ng K F = 1.
uèn.
 F bw 7 d w 7
KFv = 1 + 2T K K (CT 6.46
7 F F
TL[2])
F = Fg0v aw78 / un (CT 6.47
TL[2])
Cã :
v = 0,36 m/s.
F = 0,011 (tra b¶ng 6.15 TL[2]).
g0 = 82 (tra b¶ng 6.16 TL[2]).
=> F = 0,011.82.0,36. 456 / 3 = 4 m/s.
4.136.228
=> KFv = 1 + = 1,07
2.821100.1, 04.1
VËy KF = 1,04.1.1,07= 1,1

49kg
111
th¶o
1
+ Y =  : hÖ sè kÓ ®Õn sù trïng khíp cña r¨ng, víi  lµ hÖ sè trïng

khíp ngang.
1
Cã  = 1,76 => Y = 1, 76 = 0,57
+ Y = 1 - 0/140 : hÖ sè kÓ ®Õn ®é nghiªng cña r¨ng.

Víi r¨ng th¼ng ( = 0) th× Y = 1.
+ YF7, YF8 : hÖ sè d¹ng r¨ng cña b¸nh 7 vµ 8, phô thuéc vµo sè r¨ng t¬ng
dÞch chØnh.
Tra b¶ng 6.18 TL[2], ®îc YF7 = 3,75; YF8 = 3,6.
Do ®ã :
sF7 = 2T7YYYF7/(bw7dw7m)
= 2.821100.0,57.1.3,75/(136.228.6)
= 19 MPa < [sF]7 = 267 MPa.
Theo CT 6.44 TL[2]:
YF 8
sF8 = sF7 Y
F7
3, 6
= 19. = 18,2 MPa < [sF]8 = 280,8 MPa
3, 75

 KiÓm nghiÖm r¨ng vÒ qu¸ t¶i.
Kqt : hÖ sè qu¸ t¶i. LÊy Kqt = 2
sHmax = sH K qt
= 233. 2 = 329,5 MPa < [sH]max = 1624 MPa.

49kg
112
th¶o

sFmax = sF.Kqt = 19.2=38 MPa < [sF]max = 464 MPa.
9.7. TÝnh to¸n trôc.
9.7.1. Chän vËt liÖu.
Chän vËt liÖu chÕ t¹o çc trôc lµ thÐp 45 cã sb = 600 MPa, øng suÊt
xo¾n cho phÐp [t] = 15…30 MPa.
9.7.2. X¸c ®Þnh ®êng kÝnh trôc.
Theo CT10.9 TL[2], ®êng kÝnh trôc 8 ®îc x¸c ®Þnh s¬ bé chØ b»ng
m«men xo¾n :
T8
D8  3 (mm)
0, 2[t ]
Cã :
2342000
T8 = 2342000 Nmm => d8  3 = 83,7 mm. LÊy d8 = 85 mm.
0, 2.20
9.7.3. X¸c ®Þnh kho¶ng çch gi÷a çc gèi ®ì vµ ®iÓm ®Æt lùc.
+ Tõ ®êng kÝnh d ta cã thÓ x¸c ®Þnh gÇn ®óng chiÒu réng æ l¨n b 0
theo b¶ng 10.2 TL[2].
D8 = 85 mm => b08 = 41 mm.
+ ChiÒu dµi may¬ b¸nh r¨ng trô :
lm = (1,2 ... 1,5)d (CT 10.10 TL[2])
lm8 = (1,2 ... 1,5)d8
= (1,2 ... 1,5).85= 102 ... 127,5 mm.
LÊy lm8 = 115 mm.
+ TrÞ sè cña çc kho¶ng çch :

49kg
113
th¶o
+ k1 : kho¶ng çch tõ mÆt c¹nh cña chi tiÕt quay ®Õn thµnh trong
cña hép hoÆc kho¶ng çch gi÷a çc chi tiÕt quay. LÊy k1 = 15 mm.
+ k2 : kho¶ng çch tõ mÆt c¹nh æ ®Õn thµnh trong cña hép. LÊy k2 =
10 mm.
+ k3 : kho¶ng çch tõ mÆt c¹nh cña chi tiÕt quay ®Õn n¾p æ. LÊy k3
= 15 mm.
+ hn : chiÒu cao n¾p æ vµ ®Çu bul«ng. LÊy hn = 20 mm.
+ TÝnh gÇn ®óng ®êng kÝnh trôc:
TÝnh gÇn ®óng trôc cã xÐt t¸c dông ®ång thêi c¶ m«men uèn vµ
m«men xo¾n ®Õn søc bÒn trôc. TrÞ sè m«men xo¾n ®· biÕt. TrÞ sè
m«men uèn phô thuéc vµo kÝch thíc trôc. Tríc hÕt dùa vµo kho¶ng çch
çc gèi ®ì vµ ®iÓm ®Æt lùc x¸c ®Þnh ë trªn ta ®Þnh s¬ bé kÝch thíc
trôc nh sau:
S¬ ®å tÝnh:
Fr Mu Mx
H×nh 21. S¬ ®å tÝnh trôc b¸nh r¨ng bÞ ®éng cña bé truyÒn

ngoµi.
M«men xo¾n: T8 = 2342 (N.m).
M«men uèn lín nhÊt: Mu = Fr.l
Fr: lùc híng t©m
¸p dông c«ng thøc 10.1 {tL }:
2.T8
Lùc vßng : F =
d

49kg
114
th¶o
Lùc híng t©m: Fr = F .tg

Lùc t¸c dông lªn b¸nh r¨ng:
2.M x1 2.2342
- Lùc vßng : P = = = 6847,95( N )
d1 684.10-3
- Lùc híng t©m: Pr = P.tg = 6847, 95 .tg 200 = 2492, 45( N )

1 1 1 1
l = .læ + lb¹c + .l BR = .41 + 30 + .115 = 108( mm).
2 2 2 2
Mu = 2492,45.108 = 0.2692.106 (N.mm).
Ta lµm trôc rçng ®Ó tiÕt kiÖm vËt liÖu nªn chän tiÕt diÖn trôc
rçng nh sau:
Ø45
Ø85
H×nh 22. TiÕt diÖn trôc b¸nh r¨ng bÞ ®éng bé truyÒn ngoµi.
d 45
= = = 0,53 (d: ®êng kÝnh trong, D: ®êng kÝnh ngoµi)
D 85
M«men chèn uèn:
Wx  0,1.D3.(1-  4 )
M«men chèng xo¾n:
W  0,2.D3.(1-  4 )

49kg
115
th¶o
øng suÊt ph¸p do m«men uèn g©y ra:

Mu 0, 2692.106
s= = = 4, 759( N / mm 2 ).
0,1.D (1 -  ) 0,1.85 .(1 - 0,53 )
3 4 3 4
øng suÊt tiÕp do xo¾n g©y nªn:

Mx 2342.103
t= = = 20, 7( N / mm 2 ).
0, 2.D .(1 -  ) 0, 2.85 .(1 - 0,53 )
3 4 3 4
9.7.4 KiÓm nghiÖm hÖ sè an toµn:

HÖ sè an toµn ®îc tÝnh b»ng c«ng thøc:
ns .nt
n=
ns2 + nt2
ns : hÖ sè an toµn chØ xÐt riªng øng suÊt ph¸p:
s -1
ns =
ks
.s a +  s .s m
 s .
nt : hÖ sè an toµn chØ xÐt riªng øng suÊt tiÕp.
t -1
nt =
kt
.t a +  t .t m
 t .
s -1,t -1 : giíi h¹n mái uèn vµ xo¾n øng víi chu k× ®èi xøng.
s -1 = (0, 4 �0,5).s b = (0, 4 �0,5).600 = 240 �300( N / mm 2 ).
t -1 = (0, 2 �0,3)s b = (0, 2 �0,3).600 = 120 �180( N / mm 2 ).
s -1 = 250( N / mm 2 ).
LÊy
t -1 = 150( N / mm 2 ).
s m,t m : trÞ sè trung b×nh cña øng suÊt ph¸p vµ tiÕp, lµ thµnh phÇn
kh«ng ®æi trong chu k× øng suÊt.
s max + s min
sm =
2
t max + t min
tm =
2
s a ,t a : biªn ®é øng suÊt ph¸p vµ tiÕp sinh ra trong tiÕt diÖn trôc

49kg
116
th¶o
s max - s min
sa =
2
t -t
ta = max min
2
øng suÊt uèn thay ®æi theo chu k× ®èi xøng nªn:
s a = s max = 4, 759( N / mm 2 )
øng suÊt xo¾n thay ®æi theo chu k× m¹ch ®éng nªn:
t max 20, 7
ta =tm = = = 10,35( N / mm 2 ) .
2 2
 s , t : hÖ sè xÐt ®Õn ¶nh hëng cña trÞ sè øng suÊt trung b×nh
®Õn søc bÒn mái.
 s = 0,1 ,  t = 0,05(øng víi thÐp cacbon thêng).
 s , t : hÖ sè kÝch thíc, xÐt ®Õn ¶nh hëng cña kÝch thíc tiÕt diÖn
trôc ®Õn giíi h¹n mái, tra b¶ng 10.10 (TL)
 s = 0, 73
t = 0, 71
: hÖ sè kÓ ®Õn t¨ng bÒn bÒ mÆt trôc,  = 1 (kh«ng dïng ph¬ng
ph¸p t¨ng bÒ mÆt trôc).
ks , kt : hÖ sè tËp trung øng suÊt thùc tÕ khi uèn vµ khi xo¾n.
Tra b¶ng {10.12, 199, TL 8}:
ks = 1,96
kt = 1,58
Thay sè vµo ta ®îc:
s -1 250
ns = = = 19, 6
ks 1,96
.s + s .s m .4, 759
 s . a 0, 73.1
t -1 150
nt = = = 6,3
kt 1,58 7
.t a +  t .t m .10,35 + 0, 05.10,35
t . 0, 71.1
ns .nt 19, 6.6,37
n= = � 6, 05
n +n
2
s
2
t 19, 62 + 6,37 2

49kg
117
th¶o
HÖ sè an toµn cho phÐp:

[n] = n1 . n2 . n3
n1 : hÖ sè xÐt ®Õn møc ®é chÝnh x¸c vÒ x¸c ®Þnh t¶i träng vµ
øng suÊt, n1 = 1,3.
n2 : hÖ sè xÐt ®Õn ®é ®ång nhÊt vÒ c¬ tÝnh cña vËt liÖu,
Trôc kh«ng nhiÖt luyÖn n2 = 1,3.
n3 : hÖ sè xÐt ®Õn yªu cÇu ®Æc biÖt vÒ an toµn, trôc g·y th×
dõng m¸y, n3 = 1,3.
[n] = n1 . n2 . n3 = 1,3 . 1,3 . 1,3 = 2,197
Suy ra n > [n].
Tháa m·n ®iÒu kiÖn an toµn mái.
9.7.5 KiÓm nghiÖm søc bÒn trôc khi qu¸ t¶i:
Theo thuyÕt bÒn 3:
s td = s u2 + 3.t 2 � [s ] = 0,8.s ch
[s ] = 0,8.s ch = 0,8.300 = 240( N / mm 2 ).
s td = 4,7592 + 3.10,352 = 18,54 (N/mm2)< 240 (N/mm2)

Tháa m·n ®iÒu kiÖn qu¸ t¶i.
KÕt luËn trôc ®ñ bÒn.
9.8 . TÝnh mèi ghÐp ren ë ®Çu trôc b¸nh r¨ng lín:
Mét ®Çu cña trôc b¸nh r¨ng lín cña bé truyÒn b¸nh r¨ng ngoµi ®îc c¾t
ren ®Ó t¹o thµnh mét bul«ng lín. §Çu trôc nµy ®îc b¾t vµo mét ®ai èc,
®ai èc th«ng qua æ chÆn sÏ tú lªn sµn ®ì cña c¬ cÊu quay. Nh vËy
toµn bé träng lîng cña thiÕt bÞ c«ng t¸c chÝnh sÏ ®îc truyÒn qua ren,
qua ®ai èc, qua æ chÆn råi truyÒn lªn sµn ®ì.
Do ®ã lùc däc t¸c dông lªn ren chÝnh lµ träng lîng cña thiÕt bÞ
c«ng t¸c chÝnh.
Chän vËt liÖu chÕ t¹o bul«ng vµ ®ai èc: thÐp 45 thêng hãa cã:
s ch = 290( N / mm 2 ).

49kg
118
th¶o
øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu chÕ t¹o bul«ng:
[s ] k = [s ]u = 0, 6.s ch = 0, 6.290 = 174( N / mm 2 ). {TL 3}.
D
2
d
H
1
H×nh 23. TiÕt diÖn ®Çu trôc b¸nh r¨ng bé truyÒn ngoµi.
1_ Trôc b¸nh r¨ng cã tiÖn ren ë ®Çu (bul«ng).
2_ §ai èc.
X¸c ®Þnh quan hÖ kÝch thíc cña bul«ng vµ ®ai èc:
Cã thÓ x¶y ra çc trêng hîp háng sau ®èi víi bul«ng:
- Th©n bul«ng bÞ kÐo ®øt t¹i phÇn cã ren hoÆc t¹i tiÕt diÖn s¸t
®Çu bul«ng.
- Ren bÞ háng do dËp vµ mßn, bÞ c¾t vµ bÞ uèn.
- §Çu bul«ng bÞ dËp, c¾t hoÆc uèn.
Dùa vµ ®iÒu kiÖn vÒ søc bÒn ta cã çc quan hÖ kÝch thíc cña
bul«ng vµ ®ai èc.
P P
sk = = �[s ]k
S  .d 2 {TL 3}.
4

49kg
119
th¶o
Trong ®ã:
d: ®êng kÝnh trôc cña bul«ng ®èi víi bul«ng trôc ®Æc.
P: lùc däc t¸c dông vµo bul«ng, P = 52,84+0,5 =53,34
(KN)=53340 (N).
S: diÖn tÝch tiÕt diÖn bul«ng.
[s ]k Giíi h¹n bÒn kÐo cña vËt liÖu chÕ t¹o bul«ng vµ ®ai èc,
[s ]k = 174( N / mm 2 ) .
§êng kÝnh tèi thiÓu cña bul«ng:
4.P 4.53340
d� = �20(mm).
 .[s ]k  .174
Trôc cña b¸nh r¨ng lµ trôc rçng nªn diÖn tÝch tiÕt diÖn ®Çu trôc :
 .D 2  .d 2 
Strôc = Sngoµi - Strong = - = (602 - 302 ) = 2119,5(mm 2 ).
4 4 4
P 53340
sk = = = 25, 2( N / mm2 ) �[s ]k = 174( N / mm2 ).
S 2119,5
Tháa m·n ®iÒu kiÖn bÒn.
ChiÒu cao cña ®Çu bul«ng (h) ®îc x¸c ®Þnh theo søc bÒn uèn:
3.P
 [s]u {TL 3}.
.h2
[s]u : giíi h¹n bÒn uèn cña vËt liÖu chÕ t¹o bul«ng
[s]u = [s]k = 174(N / mm2 )
Tõ ®ã ta suy ra:
3.P 3.P 3.53340
[s ]u� h
==� 17,1( mm).
 .h 2  .[s ]u  .174
Chän h = 30 (mm).
ChiÒu cao (H) cña ®ai èc ®îc x¸c ®Þnh theo søc bÒn dËp cña
ren.
Tiªu chuÈn quy ®Þnh chiÒu cao cña ®ai èc th«ng thêng:
H = 0,8 . d {TL 3}.

49kg
120
th¶o
Víi d lµ ®êng kÝnh tèi thiÓu cña bul«ng, d = 20 (mm)

H = 0,8.20 = 16 (mm).
Chän H = 70 (mm).
9.9. TÝnh mèi ghÐp bul«ng ë vµnh r¨ng b¸nh lín:
Do b¸nh r¨ng lín cña bé truyÒn b¸nh r¨ng ngoµi cã kÝch thíc rÊt lín
( ®êng kÝnh vßng l¨n d = 684 mm) nªn ®Ó tiÕt kiÖm vËt liÖu ta chÕ
t¹o thµnh mét vµnh r¨ng råi b¾t bul«ng vµo bµn quay cña c¬ cÊu quay.
Nhãm bul«ng nµy sÏ chÞu lùc c¾t do m«men trªn b¸nh r¨ng g©y ra.
Q
R
Mx
H×nh 24. S¬ ®å tÝnh nhãm bul«ng liªn kÕt vµnh r¨ng.

+ Chän vËt liÖu chÕ t¹o bul«ng:
ThÐp 45 thêng hãa cã [s]ch = 290(N / mm2 ).
øng suÊt kÐo cho phÐp cña vËt liÖu: [s]k = 0,6.[s]ch = 0,6.290= 174(N / mm2 )
+M«men xo¾n trªn b¸nh r¨ng:
M = 2342 (Nm)
+ Hîp lùc t¸c dông lªn çc bul«ng:
M
Q= .
R

49kg
121
th¶o
M: m«men trªn b¸nh r¨ng lín, M = 2342.103 (N.mm).

R: kho¶ng çch tõ t©m b¸nh r¨ng lín ®Õn vÞ trÝ çc bul«ng.
R = 285 (mm).
Tõ ®ã ta cã:
M 6,876.107
Q= = = 2,292.105 (N).
R 300
Lùc t¸c dông lªn mét bul«ng:
Q
P=
Z
Q: hîp lùc t¸c dông lªn çc bul«ng, Q = 2,292.105 (N).
Z: sè bul«ng trong mèi ghÐp, Z = 12.
Q 2,292.105
P= = = 1,91.104 (N).
Z 12
§êng kÝnh bul«ng:
1,3.4.k.P
d1  {5_10, TL 3}.
.i.f .[s]k
k: hÖ sè an toµn, k = 1,5.
P: lùc t¸c dông lªn mét bul«ng.
f: hÖ sè ma s¸t, thÐp: f = 0,2.
i: sè bÒ mÆt tiÕp xóc gi÷a çc tÊm ghÐp, i = 1.
[s]k : øng suÊt kÐo cho phÐp cña vËt liÖu chÕ t¹o bul«ng,
[s]k = 174(N / mm2 ).
Thay sè vµo ta cã:
1,3.4.k.P 1,3.4.1,5.1,91.104
d1  = = 36,9(mm).
.i.f .[s]k .1.0,2.174
LÊy d1 = 10 (mm).
VËy cã tæng céng 12 bul«ng M10 trong mèi ghÐp.
9.10. Chän æ cho trôc .
bi ®ì chÆn cì trung317 (b¶ng P.2.12 TL[2]), cã ®êng kÝnh trong d = 85

49kg
122
th¶o
mm, ®êng kÝnh ngoµi D = 180 mm, kh¶ n¨ng t¶i ®éng C = 104 kN, kh¶
n¨ng t¶i tÜnh C0 = 91 kN.
PhÇn v: thiÕt kÕ kÕt cÊu thÐp

Ch¬ng i: thiÕt kÕ cÇn khoan
i. M« t¶ kÕt cÊu cña cÇn khoan vµ liªn kÕt
1.KÕt cÊu mòi cÇn khoan:
- Mòi khoan cã cÊu t¹o nhän vµ cã çc çnh ®Ó dÔ dµng ®i s©u
vµo ®Êt vµ cã cÊu t¹o ren ®Ó liªn kÕt víi cÇn.
01
100
02
03
04

49kg
123
th¶o
H×nh 25: KÕt cÊu mòi cÇn khoan

Trong ®ã:
1: Th©n èng.
2: Ren nèi cÇn víi mòi khoan.
3: Çnh c¾t ®Êt.
4: Van phun xi m¨ng.
- Mòi khoan cã kÕt cÊu d¹ng çc l¸ thÐp. Çc l¸ thÐp nµy liªn kÕt víi
cÇn b»ng ren. Th©n mòi khoan cã çc van phun xi m¨ng
2 .KÕt cÊu phÇn th©n èng thÐp:
- Th©n cÇn khoan cã kÕt cÊu d¹ng trßn. Th©n cÇn ph¶i ®ñ chiÒu
dµi thiÕt kÕ.
- KÝch thíc ®êng kÝnh trong ®îc trän theo tiªu chuÈn.
- Th©n cÇn ph¶i th¼ng. Ta cã thÓ chÕ t¹o phÇn th©n èng lµ mét
®o¹n víi trêng hîp th©n èng kh«ng qu¸ dµi (çc ®o¹n èng thÐp thêng cã
®é dµi tõ 7 – 10m) hoÆc nhiÒu ®o¹n nèi l¹i ®Ó ®ñ chiÒu dµi thiÕt kÕ.
- PhÇn th©n èng ph¶i cã chiÒu dµy sao cho tho¶ m·n ®iÒu kiÖn
bÒn cña èng thÐp.
3. Liªn kÕt c¬ cÊu quay víi cÇn khoan :
 220 01
 300
300
60
°
02
49kg
04
03
124
th¶o
H×nh 26: Liªn kÕt cÇn vµ c¬

cÊu quay.
Trong ®ã:
1: MÆt bÝch.
2: Lç ®Ó sá bu l«ng.
3: §êng g©n.
4: Th©n cÇn khoan.
- C¬ cÊu quay víi cÇn liªn kÕt víi nhau b»ng bu l«ng th«ng qua mÆt
bÝch.. MÆt bÝch nµy ®îc liªn kÕt víi cÇn khoan bëi liªn kÕt hµn. Trªn
mÆt bÝch cã t¹o çc ®êng g©n t¹o ®é v÷ng ch¾c khi lµm viÖc.
ii. tÝnh çc lùc t¸c dông lªn cÇn khoan:
* C«ng tr×nh ta thi c«ng lµ gia cè nÒn mãng phôc vô thi c«ng ®êng
ngÇm trªn nÒn ®Êt yÕu, sau khi kh¶o s¸t ®Þa chÊt ta ®îc trô ®Þa chÊt
®¹i diÖn sau:

49kg
125
th¶o
50cm
Q
5,8m
1 Çt pha, dÎ o g=1.8 T/m3 , =c=m,2
=B =0.77, q c =40T/m2, N =3
Çt pha, dÎ o mÒm g=1.86 T/m3 , =c=m2,

2
=B =0.576, qc =200T/m2, N =8
3m
15m
Qf
SÐt pha, nh·o g=1.73 T/m , c=m ,
3 2
5,1m
3 =B =0.77, qc =42T/m2, N =1
Çt h¹t nhá, chÆtvõa g=1.86 T/m3, =

6,5m
4 =qc =450T/m2, N =26, E 0 =1500T/m2 Qp
Sái, chÆtg=1.96 T/m , =

3
5 =, qc =1200T/m2 , N =40
H×nh 27: Trô ®Þa chÊt

- Víi t¶i träng c«ng tr×nh kh«ng lín l¾m. Líp ®Êt trªn cïng lµ líp çt pha,
kh¸ yÕu vµ dµy 5,8m. Líp ®Êt thø hai vµ thø ba kh¸ yÕu, riÕng líp thø ba
lµ s¸t pha nh·o thiªn vÒ nöa cøng. Cßn líp thø t vµ líp thø n¾m lµ líp ®Êt
tèt nªn ta chän ph¬ng ¸n cäc trén xi m¨ng ë ®©y lµ kh¶ thi. Ph¬ng ¸n
cäc trén xi m¨ng võa kinh tÕ vµ thêi gian thi c«ng mét cäc nhanh. Cho
®Çu mòi cäc tùa vµo líp thø t. Nªn ta chän chiÒu s©u cäc lµ 15m.
- Khi ta khoan th× lùc däc trôc th¼ng ®øng ®îc tÝnh ë phÇn trªn lµ:
Q=9368 (N)=9,368 (KN)

49kg
126
th¶o
iIi. Chän kÝch thíc vµ kiÓm tra bÒn:

1. chän kÝch thíc cÇn khoan:
Do lùc t¸c dông lªn cÇn khoan kh«ng lín l¾m nªn ta chän s¬ bé chiÒu
dÇy èng cÇn khoan theo tiªu chuÈn lµ: δ = 4 mm
- §êng kÝnh trong theo tiªu chuÈn d = 100 mm
- §êng kÝnh ngoµi D = 108 mm
- Chän vËt liÖu chÕ t¹o èng lµ thÐp CT3
Trong thùc tÕ mçi ®o¹n cÇn khoan thêng cã chiÒu dµi tõ 6 – 10 m . §Çu
cÇn cã van b¬m phun xi m¨ng vµ cã çc çnh c¾t ®Êt ®Ó dÔ dµng ®i
s©u vµo ®Êt vµ trén xi m¨ng .
ChiÒu dµi cÇn ®îc x¸c ®Þnh b»ng chiÒu s©u èng thÐp trong ®Êt
-KÕt cÊu ®Çu èng thÐp cã l¾p thªm mét
vßng ®ai quanh ®Çu èng ®Ó n©ng cao
®é cøng cña ®Çu èng.
Theo kinh nghiÖm ta chän chiÒu dµy
vßng ®ai lµ 30mm
- ChiÒu cao cña phÇn th©n èng thÐp lµ L
Nh thiÕt kÕ lµ ta thiÕt kÕ cäc trén xi m¨ng s©u 15m
vµ ®êng kÝnh cäc lµ 500mm
Ta cã ®êng kÝnh trong cña èng thÐp tiªu chuÈn lµ 100 mm
®êng kÝnh ngoµi lín nhÊt cña èng thÐp ta lÊy lµ 300mm
ChiÒu cao cäc trén xi m¨ng ph¶i lín h¬n 15 m ®Ó khi ta rót cÇn lªn th×
xi m¨ng trén ®Êt lÊp ®Çy phÇn cäc thiÕt kÕ lµ s©u 15m vµ ®êng kÝnh
500 mm

49kg
127
th¶o
03
H×nh 28: S¬ ®å x¸c ®Þnh chiÒu cao dµi cÇn khoan

49kg
128
th¶o
- H1: ChiÒu dµi cÇn tõ mÆt ®Êt ®Ón ray dÉn híng H1 = 1,5 m
- H2: ChiÒu s©u cäc H2=15 m
- L: ChiÒu cao cÇn khoan
=> L = H1 + H2
= 1,5+15=16,5 (m)
VËy chiÒu dµi cña cÇn khoan lµ: L=16,5 (m)
2. KiÓm tra cÇn khoan:
a. KiÓm tra ®iÒu kiÖn bÒn cÇn khoan khi Ðp cÇn:
- Çc lùc t¸c dông lªn èng thÐp khi ta tiÕn hµnh khoan:

49kg
129
th¶o
G®c
Gck
y
Mk
x
H×nh 29: Çc lùc t¸c dông lªn cÇn khoan 108
khi h¹ cÇn
4
+M« men khoan:Mk=2342(Nm) 100
+ Träng lîng b¶n th©n cña cÇn khoan

Víi khèi lîng riªng cña thÐp lµ g = 7850 kg/m3 =78,5 (KN/m3)
=> Gck = (π x 0,0542 – π x 0,052)x16,5x78,5 = 1,64 (KN)

49kg
130
th¶o
+Träng lîng ®«ng c¬ vµ hép gi¶m tèc:1,58 (KN) H×nh 30:

MÆt c¾t èng thÐp
+Lùc Ðp cÇn khoan: P=Q-Gck-G®c
=9,368-1,64-1,58=6,148 (KN)
Ta chän hÖ trôc to¹ ®é xy nh h×nh vÏ
- ë mòi cÇn lùc däc trôc cña èng
thÐp lµ lín nhÊt nªn t¹i mÆt c¾t
mòi èng th× øng
suÊt nÐn lµ lín nhÊt:
N =Q= 9,368 (KN)
=> øng suÊt ph¸p theo trôc y lµ
N
σy = (V× cÇn khoan chÞu nÐn vµ xo¾n ®ång thêi mµ kh«ng
F
chÞu uèn)
Trong ®ã: N: lùc däc trôc t¹i mÆt c¾t ®Çu cäc
σy: øng suÊt ph¸p tuyÕn theo trôc y
F: diÖn tÝch cña bÒ mÆt c¾t ngang
F = π x 0,0542 – π x 0,052 = 0,0013 (m2)
=>øng suÊt ph¸p tuyÕn cña èng thÐp theo trôc y lµ
N 9,368
σy = = = 7206,2 (KN/m2)
F 0, 0013
V× thi c«ng cäc ë ®Þa chÊt kh¸ yÕu vµ qu¸ tr×nh thi c«ng çc çnh c¾t
t¬i ®Êt nªn ¸p lùc ngang lªn cÇn khoan lµ kh«ng ®¸ng kÓ.Ta coi øng
suÊt ph¸p theo trôc x lµ σx = 0 (KN/m2)
§iÒu kiÖn bÒn cña èng thÐp lµ σz ≤ [σn]
Trong ®ã:

49kg
131
th¶o
σz:øng suÊt ph¸p tæng

[σn]: øng suÊt ph¸p cho phÐp cña thÐp CT3 [σn] = 160000(KN/m2)
øng suÊt ph¸p tæng ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
sx +sy 7206, 2
σz = = = 3603,1 (KN/m2)
2 2
=> σz ≤ [σn] = 160000(KN/m2) => ®ñ ®iÒu kiÖn bÒn
-Khi chÞu xo¾n cÇn khoan ta ph¶i tÝnh øng suÊt tiÕp trªn tiÕt diÖn.
(Theo trang 171 tµi liÖu Søc bÒn vËt liÖu).
Mk M
t= r = k ≤ [τ]
Ip Wp
Trong ®ã:
τ:øng suÊt tiÕp
Mk:M« men khoan
Wp:M« men chèng xo¾n
[τn]: øng suÊt tiÕp cho phÐp cña thÐp CT3 [σn] = 6,25(KN/cm2)
Víi tiÕt diÖn trßn rçng ta cã:Wp=0,2.D3.[1-α4]
Cã α=d/D=100/108=0,93
VËy Wp=0,2.1083[1-0,934]=63476,4 (mm3)
Mk 2342
=> t= = = = 0,04 (KN/mm2) = 4 (KN/cm2)
W p 63476, 4
τ < [τ] = 6,25 (KN/cm2) tho¶ m·n

VËy vËt liÖu ®ñ bÒn.
b. KiÓm tra ®iÓu kiÖn bÒn cÇn khoan khi ta rót cÇn:

49kg
132
th¶o
y
Gck
Mk
x
H×nh 31: Çc lùc t¸c dông lªn cÇn khi rót cÇn khoan
- Çc lùc t¸c dông lªn cÇn khoan khi ta tiÕn hµnh rót cÇn khoan gåm cã
çc lùc sau:
+M« men xo¾n võa rót võa trén ®Êt:Mx=2342 (Nm)
+ Träng lîng b¶n th©n cña cÇn khoan Qbt = G« = 1,64 (KN)
+Khèi lîng ®Êt lín nhÊt bÞ kÐo lªn khi rót cÇn khoan:
Q=V.γtb= (π x 0,252 – π x 0,052)x15x1,81=5,12 (T)=51,2 (KN)
Ta cã tæng lùc rót t¸c dông lªn ®Çu cÇn khoan lµ
Qd = Q+ Qbt = 51,2 + 1,64 = 52,84 (KN)
- Ta xÐt mÆt c¾t ngay ®Çu trªn cïng, khi cã lùc rót cÇn khoan lªn .
ë ®Çu cÇn khoan lµ lùc kÐo lín nhÊt g©y ra øng suÊt kÐo
=>®iÒu kiÖn bÒn theo øng suÊt ph¸p cña èng thÐp khi ta tiÕn hµnh rót
èng thÐp lµ

49kg
133
th¶o
Qd
σk = ≤ [σk]
F
Trong ®ã:
σk: øng suÊt kÐo khi ta rót cÇn khoan lªn
Qd: lùc rót t¸c dông lªn cÇn khoan Qd = 52,84 (KN)
F: diÖn tÝch cña bÒ mÆt c¾t ngang cña cÇn khoan F = 0,0013
(m2)
[σk]: øng suÊt kÐo cho phÐp cña èng thÐp [σk] = 160000 (KN/m2)
52,84
=> σk = = 40646,2 (KN/m2)<160000 KN/m2
0, 0013
=> σk ≤ [σk] vËy cÇn khoan kh«ng bÞ kÐo ®øt.

-Khi chÞu xo¾n cÇn khoan ta ph¶i kiÓm tra øng suÊt tiÕp trªn tiÕt diÖn.
(Theo trang 171 tµi liÖu Søc bÒn vËt liÖu).
Mk M
t= r = k ≤ [τ]
Ip Wp
Trong ®ã:
τ:øng suÊt tiÕp
Mk:M« men khoan
Wp:M« men chèng xo¾n
[τ]: øng suÊt tiÕp cho phÐp cña thÐp CT3 [σn] = 6,25(KN/cm2)
Víi tiÕt diÖn trßn rçng ta cã:Wp=0,2.D3.[1-α4]
Cã α=d/D=100/108=0,93
VËy Wp=0,2.1083[1-0,934]=63476,4 (mm3)
Mk 2342
=> t= = = = 0,04 (KN/mm2) = 4 (KN/cm2)
W p 63476, 4
τ < [τ] = 6,25 (KN/cm2) tho¶ m·n


49kg
134
th¶o
c. KiÓm tra ®iÒu kiÖn æn ®Þnh:

Theo tinh to¸n trªn v× trêng hîp khi rót cÇn khoan lµm cho cÇn khoan cã
kh¶ n¨ng mÊt æn ®Þnh lín h¬n.Do ®ã ta chØ cÇn kiÓm tra æn ®Þnh
cho trêng hîp khi rót cÇn khoan.
Coi cÇn khoan nh mét thanh th¼ng chÞu liªn kÕt khíp ë hai ®Çu, chÞu
lùc nÐn ®óng t©m
N = 52,84(KN) cã ph¬ng th¼ng
N ®øng
A A
A- A
H×nh 32. S¬ ®å tÝnh æn ®Þnh cÇn khoan.

Do cÇn khoan chÞu çc lùc kÐo nÐn ®óng t©m nªn
- §iÒu kiÖn æn ®Þnh cña cÇn khoan lµ kÝch thíc cña cÇn khoan
ph¶i tho¶ m·n bÊt ®¼ng thøc sau:
N
≤ φ[σn]
F
Trong ®ã φ lµ hÖ sè phôc thuéc vµo vËt liÖu, ®é m¶nh cña thanh vf çc
hÖ sè an toµn vÒ ®é bÒn, hÖ sè an toµn vÒ æn ®Þnh.
Muèn x¸c ®Þnh φ ta ph¶i x¸c ®inh ®îc λ, víi λ lµ ®é m¶nh cña èng
thÐp

49kg
135
th¶o
 .l
Ta cã: λ= i
min
Trong ®ã: λ: ®é m¶nh cña cÇn khoan

l: chiÒu dµi cña cÇn khoan l = 16,5(m)
μ: hÖ sè h×nh d¹ng thanh μ = 0,7
imin: b¸n kÝnh qu¸n tÝnh chÝnh cùc tiÓu cña mÆt c¾t ngang
J min
vµ ®îc x¸c ®Þnh bëi c«ng thøc sau: imin =
F
Víi Jmin lµ m«men b¸n kÝnh chÝnh trung t©m

d4
Jmin = 0,05 . D4 . (1 - )
D4
0,14
= 0,05 . 0,1084 . (1 - ) = 1,8.10-6(m4)
0,1084
1,8.10-6
=> imin = = 0,04 (m)
1,3.10-3
0, 7.16,5
=> λ= = 288
0, 04
Tõ ®é m¶nh λ ta tra b¶ng Phô Lôc 3 s¸ch SBVL ta ®îc φ = 0,26

N
=> ≤ φ[σn] = 0,26 x 160000 = 41600(KN/m2)
F
=> 40646,2 (KN/m2) ≤ 41600 (KN/m2)

VËy èng thÐp tho¶ m·n ®iÒu kiÖn æn ®Þnh

49kg
136
th¶o
Ch¬ng ii: thiÕt kÕ cÇn hép

- §éng c¬ ®îc liªn kÕt víi cÇn hép th«ng qua gi¸ vµ khi lµm viÖc ®éng
c¬ ch¹y däc theo chiÒu cao cña cÇn, ®éng c¬ thêng ®îc ch¹y trªn ray
däc theo chiÒu cao cña cÇn. Ray nµy ®îc chÕ t¹o trªn cÇn hép, ray ®îc
chÕ t¹o sao cho phï hîp víi kÝch thíc r·nh trªn gi¸ ®ì ®éng c¬. CÇn hép
cã thÓ lµ cÇn vu«ng hoÆc cÇn trßn.
+ CÇn vu«ng cã hai lo¹i kÕt cÊu sau:
3 2
a b
H×nh 33: KÕt cÊu cÇn hép vu«ng vµ liªn kÕt gi÷a gi¸ ®éng
c¬ vµ cÇn hép
a. Liªn kÕt d¹ng thanh th¼ng; b. Liªn kÕt d¹ng thanh
ray
1: KÕt cÊu hép.
2: KÕt cÊu liªn kÕt d¹ng ray.
3: KÕt cÊu liªn kÕt d¹ng thanh th¼ng.
+ CÇn trßn cã kÕt cÊu nh sau:
Trong ®ã:
250

49kg
137
9
30
325
th¶o
1:CÇn trßn.
2:Ray dÉn híng.
3:Thanh liªn kÕt t¹o ®é cøng cho ray dÉn híng
H×nh 32: KÕt cÊu cÇn hép trßn vµ liªn kÕt gi÷a gi¸ ®éng c¬ vµ cÇn
* NhËn xÐt: - Trong thùc tÕ cÇn hép trßn vµ ray trßn thêng ®îc sö dông
v× cã nhiÒu ®iÓm h¬n cÇn vu«ng vµ ray vu«ng. CÇn hép trßn vµ ray
trßn cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n dÔ chÕ t¹o, viÖc chÕ t¹o ray kh«ng qu¸ phøc
t¹p vµ tiÕt kiÖm vËt liÖu, diÖn tÝch c¶n giã Ýt h¬n nªn Ýt g©y nguy
hiÓm h¬n cÇn hép vu«ng. KÕt cÊu cÇn trßn vµ ray dÉn hãng trßn cã kÕt
cÊu v÷ng ch¾c nªn ta cã thÓ chän kÕt cÊu cÇn trßn vµ ray dÉn híng
trßn .
i. tÝnh çc lùc t¸c dông lªn cÇn hép
1. X¸c ®Þnh chiÒu cao cña cÇn hép
- §Ó x¸c ®Þnh chiÒu cao cña cÇn hép ta cã s¬ ®å x¸c ®Þnh chiÒu cao
cña cÇn nh sau:

49kg
138
th¶o
H×nh 34: S¬ ®å x¸c ®Þnh chiÒu cao cÇn

- H1: ChiÒu cao thiÕt bÞ treo gi¸ ®ì ®éng c¬ H1 = 2m
- H2: ChiÒu cao ®éng c¬ vµ hép gi¶m tèc H2 = 1,2m
- H3: ChiÒu cao phÇn th©n èng thÐp H3 = 16,5m
- H4: Kho¶ng çch tõ mÆt ®Êt ®Õn èng ®Çu èng thÐp
H4 = 0,5m
- H5: Kho¶ng çch tõ ch©n cÇn ®Õn mÆt ®Êt
H5 = 1,5m
- L: ChiÒu cao cÇn hép
=> L = H1 + H2 + H3 + H4- H5
= 2 + 1,2 +16,5 + 0,5 – 1,5
= 18,7(m)
VËy ta cã thÓ chän chiÒu cao cÇn lµ L = 20 (m)
2. TÝnh çc lùc t¸c dông lªn cÇn hép:
* §Ó thiÕt kÕ cÇn hép ta ph¶i x¸c ®Þnh ®îc trêng hîp chÞu lùc nguy
hiÓm nhÊt
trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cña cÇn hép. Ta cã 2 trêng hîp ®Ó xÐt sù lµm
viÖc chÞu lùc cña cÇn:
a. Trêng hîp 1:
Trêng hîp khi m¸y h¹ cÇn khoan vµo ®Êt: CÇn chÞu t¶i träng b¶n th©n
cÇn vµ t¶i träng giã.

49kg
139
th¶o
Çc lùc t¸c dông lªn cÇn trong trêng hîp nµy lµ
-M« men khoan:Mk=2342 (Nm)
Mk 2342
-Ph¶n lùc P do m« men Mk g©y ra:P= = =18736
L 0,125
(N)=18,736(KN)
- T¶i träng giã Wg
- Träng lîng b¶n th©n cÇn Gc
- Träng lîng hÖ puli SP
Ta cã s¬ ®å lùc nh sau:

49kg
140
th¶o
H×nh 35: Çc lùc t¸c dông lªn cÇn khi ta h¹ èng thÐp
* T¶i träng giã t¸c dông lªn cÇn hép (Wg) :
Víi bµi to¸n cña chóng ta, viÖc tÝnh t¶i träng giã nh sau:
t¶i träng giã ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Wg = q.k.c. β.A
Trong ®ã:z
Wg: T¶i träng giã.
q: ¸p lùc giã tiªu chuÈn.TÝnh víi giã II q=250N/m 2
k: hÖ sè kÓ ®Õn sù t¨ng ¸p theo chiÒu cao.
Theo tµi liÖu b¶ng3 “Híng dÉn ®å ¸n m«n häc m¸y n©ng”.
tõ 0 ÷ 10m chän k =1
tõ 10 ÷ 20m chän k = 1,32
tõ 20 ÷ 30m chän k = 1,52
c: hÖ sè c¶n khÝ ®éng häc.Víi kÕt cÊu cÇn hép lµ èng thÐp trßn
nªn ta chän c = 1,2
β: HÖ sè ®éng lùc häc kÓ ®Õn ®Æc tÝnh xung ®éng cña t¶i
träng giã.LÊy β=1,2
A: diÖn tÝch høng giã tÝnh to¸n cña kÕt cÊu.
A=A0.φ .Víi cÇn hép φ=1

49kg
141
th¶o
A0:diÖn tÝch bÒ mÆt ®îc giíi h¹n bëi ®êng biªn ngoµi cña kÕt
cÊu
Víi 8,5 m ®Çu tiªn cña cÇn ta cã :A0=0,325.8,5=2,76 m2
Víi 10 m tiÕp theo cña cÇn ta cã:A0=0,325.10=3,25 m2
Víi 1,5 m cuèi cïng cña cÇn ta cã:A0=0,325.1,5=0,49 m2
Ta chän s¬ bé tiÕt diÖn cña cÇn hép cã kÝch thíc lµ h×nh trßn cã chiÒu
réng theo tiªu chuÈn lµ 309 mm nh h×nh 35:325
309
H×nh 36: MÆt c¾t s¬ bé tiÕt diÖn cña cÇn

hép
- Theo s¬ ®å h×nh chung th× cÇn cao 20 m chiÒu réng cña cÇn lµ 325
mm = 0,325m vµ coi hÖ puly n©ng çp cã diÖn tÝch gÇn b»ng 1x1 =
1m2.
- TÝnh t¶i träng giã cho 8,5m ®Çu lµ
W1 = 250.1.1,2.1,2.2,76=993,6 (N)
- TÝnh t¶i träng giã cho 10 m tiÕp theo lµ
W2 = 250.1,32.1,2.1,2.3,25= 1544,4 (N)
- TÝnh t¶i träng giã cho 1,5m cßn l¹i lµ

49kg
142
th¶o
W3 = 250.1,52.1,2.1,2.0,49 = 268,2 (N)

* X¸c ®Þnh träng lîng b¶n th©n cÇn:
Chän vËt liÖu chÕ t¹o lµ thÐp t«n tÊm cã:
Khèi lîng riªng lµ γ = 7850 (kg/m3) = 78,5(KN/m3)
=> Khèi lîng cÇn lµ Gc = F x L x γ
Trong ®ã:
F: diÖn tÝch tiÕt diÖn cÇn
F = π x 0,16252 – π x 0,15452= 0,008 (m2)
L: chiÒu dµi cÇn L = 20 (m)
=> Gc = 0,008 x 20 x 78,5 = 12,56 (KN)
* X¸c ®Þnh träng lîng hÖ puli:
Träng lîng hÖ puli ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc kinh nghiÖm
SP = 0,06 x Gc
Víi Gc träng lîng cña cÇn hép Gc = 41,43 (KN)
=> SP = 0,06 x 12,56 =0,75 (KN)
* X¸c ®Þnh çc ph¶n lùc t¹i gèi A vµ gèi B.

49kg
143
th¶o
q2=154,44N/m
q1=116,9 N/m
q3=178,8 N/m
C
Gc=12,56 (KN) Mk
Sp=0,75 (KN)
VB V'B
A
HB
HA Mk B 11
10m 1,5m
VA
8,5m 5m 6,5m
H×nh 37: S¬ ®å lùc t¸c dông lªn cÇn khi ta h¹ èng thÐp
Khi lùc giã t¸c dông lªn cÇn t¹i gèi A (gèi A lµ liªn kÕt cÇn víi m¸y c¬ së)
cã ph¶n lùc VA ,HAvµ t¹i gèi B (gèi B lµ gèi liªn kÕt gi÷a cÇn vµ xy lanh
thuû lùc) cã ph¶n lùcV’B. Gèi B lµ gèi xiªn nªn ph¶n lùc V’ B ph©n lµm hai
lùc lµ lùc vu«ng gãc V B vµ lùc däc trôc H B.Gèi B nghiªng so víi ph¬ng
ngang 1 gãc lµ α=11o
Ta cã:
ΣMA = VB.13,5 – 993,6.8,5/2 – 1544,4.(8,5 + 10/2) – 268,2.(18,5 +
0,75)=0
=> VB = 2239,6 (N) = 2,24 (KN)

49kg
144
th¶o
Σy=0<=> VA – 993,6 –1544,4 – 268,2 +VB =

0=>VA=993,6+1544,4+268,2–2239,6=566,6 (N)
Σx =0 <=> HB +HA– Gc – SP = 0 => HB +HA= 12,56+0,75=13,31(KN)
L¹i cã:
VB 2, 24 2, 24 2, 24
Tgα= H = H =>tg11o= H =>HB= =11,52 (KN)
B B B tg11o
VËy : HA=13,31–11,52=1,79 (KN)

B. Trêng hîp 2:
Trêng hîp khi rót cÇn khoan lªn. Khi ®ã cÇn chÞu çc lùc lµ
-M« men xo¾n khi cÇn khoan quay ngîc chiÒu trén ®Êt:Mx=2342
(Nm)
Mk 2342
- Ph¶n lùc P do m« men M k g©y ra:P= = =18736
L 0,125
(N)=18,736(KN)
- T¶i träng giã Wg (®· x¸c ®Þnh ë trêng hîp 1)
- Träng lîng cña ®éng c¬ vµ hép gi¶m tèc G §C = 0,65
+0,93=1,58(KN)
- Träng lîng b¶n th©n cÇn Gc = 12,56 (KN)
- Träng lîng cÇn khoan Gck=1,64 (KN)
- Khèi lîng ®Êt lín nhÊt bÞ kÐo lªn khi rót cÇn Q = 51,2 (KN)
- Träng lîng hÖ puli çp SP = 0,75 (KN)
* X¸c ®Þnh lùc c¨ng çp SC
Lùc c¨ng çp SC ®îc x¸c ®Þnh b»ng tæng träng lîng ®éng c¬ vµ hép
gi¶m tèc, träng lîng cÇn khoan vµ khèi lîng ®Êt lín nhÊt cã thÓ bÞ kÕo
lªn khi rót cÇn
=> SC=G§C+Gck+ Qma = 1,58 + 1,64 + 51,2 =54,42 (KN)

49kg
145
th¶o
sp
sc
sc
H×nh 38: S¬ ®å x¸c ®Þnh lùc t¸c dông lªn ®Çu cÇn
* X¸c ®Þnh lùc däc t¸c dông lªn cÇn:
Theo nh s¬ ®å lùc t¸c dông lªn ®Çu
cÇn ta cã lùc t¸c dông lªn ®Çu cÇn lµ
S = 2SC + SP
= 2 . 54,42 + 0,75 = 109,59 (KN)

49kg
146
th¶o
H×nh 39: Çc lùc t¸c dông lªn cÇn khi ta rót cÇn khoan
* X¸c ®Þnh çc ph¶n lùc t¹i gèi A vµ B:
q2=154,44 N/m
q1=116,9 N/m
q3=178,8 N/m
C
Gc=12,56 (KN) Mk S=109,59(KN)
VB V'B
A
HB
HA B 11
10m 1,5m
VA
8,5m 5m 6,5m
H×nh 40: S¬ ®å lùc t¸c dông lªn cÇn khi ta rót cÇn khoan
Ta cã:
ΣMA = VB .13,5 – 993,6 .8,5/2 – 1544,4 .(8,5 + 10/2) – 268,2. (18,5 +
0,75)=0
=> VB = 2239,6 (N) = 2,24 (KN)
Σy=0<=> VA – 993,6 –1544,4 – 268,2 +VB = 0
=>VA=993,6+1544,4+268,2–2239,6=566,6 (N)
Σx = HB +HA– 12,56 – 109,59 = 0
=> HB +HA= 122,15 (KN)
L¹i cã:
VB 2, 24 2, 24 2, 24
Tgα= H = H =>tg11o= H =>HB= =11,52 (KN)
B B B tg11o
VËy : HA=122,15–11,52=110,63 (KN)

49kg
147
th¶o
C¶ hai trêng hîp t¹i gèi B ®Òu chÞu lùc c¾t lín nhÊt.Do ®ã ta ®Æt ph¶n
lùc do m« men khoan g©y ra t¹i gèi B lµ nguy hiÓm nhÊt.
II. thiÕt kÕ cÇn dÉn híng:

1.Çc biÓu ®å néi lùc:
* Trêng hîp 1: Khi ta h¹ cÇn khoan.

49kg
148
th¶o
q2=154,44 N/m
q1=116,9 N/m
q3=178,8 N/m
C Sp=109,59 (KN)
Gc=12,56 (KN)
VB V'B
A
HA HB
B 11
10m 1,5m
VA 2m
8,5m 5m 6,5m
19,776
19
0,5666
0,268
A
Q(KN)
B
0,427
1,2
3,47
0,483
1,06 0,593
A
0,2 M(KNm)
0,483 B
A N(KN)
B
98,07
110,63 109,59
2,342
Mx(KNm)
H×nh 41: S¬ ®å néi lùc cña cÇn khi ta h¹ cÇn khoan

Nh biÓu ®å néi lùc ta thÊy t¹i gèi B lµ nguy hiÓm nhÊt
-M« men xo¾n Mx=2,342 (KNm)

49kg
149
th¶o
- Lùc c¾t Q = 20,976 (KN)

- M« men uèn M = 3,47 (KNm)
- Lùc däc trôc N = 12,56 (KN)
* Trêng hîp 2: Khi ta rót cÇn khoan lªn
q2=154,44 N/m
q1=116,9 N/m
q3=178,8 N/m
C Sp=109,59 (KN)
Gc=12,56 (KN)
VB V'B
A
HA HB
B 11
10m 1,5m
VA 2m
8,5m 5m 6,5m
19,776
19
0,5666
0,268
A
Q(KN)
B
0,427
1,2
3,47
0,483
1,06 0,593
A
0,2 M(KNm)
0,483 B
A N(KN)
B
98,07
110,63 109,59
2,342
Mx(KNm)
H×nh 42: S¬ ®å néi lùc cña cÇn khi ta rót cÇn khoan

49kg
150
th¶o
Nh biÓu ®å néi lùc ta thÊy t¹i gèi B lµ nguy hiÓm nhÊt

-M« men xo¾n Mx=2,342 (KNm)
- Lùc c¾t Q = 20,976 (KN)
- M« men uèn M = 3,47 (KNm)
- Lùc däc trôc N = 110,63 (KN)
2. ThiÕt kÕ cÇn hép:
- Chän vËt liÖu chÕ t¹o lµ thÐp t«n tÊm cã:
Khèi lîng riªng lµ γ = 7850 (kg/m3) = 78,5(KN/m3)
øng suÊt cho phÐp lµ [σ] = 6,25 (KN/cm2)
- TiÕt diÖn cÇn nh sau:
325
309
H×nh 43: MÆt c¾t tiÕt diÖn cña cÇn hép

ë ®©y ta chØ xÐt tiÕt diÖn cña cÇn hép lµ tiÕt diÖn trßn cã ®êng kÝnh
trong lµ 309mm vµ ®êng kÝnh ngoµi lµ 325mm.
* X¸c ®Þnh m«men qu¸n tÝnh:

49kg
151
th¶o
Chän hÖ trôc to¹ ®é oxy nh h×nh vÏ:

- DiÖn tÝch tiÕt diÖn: A = π(162,52 – 154,52) = 7967,08 mm2
HÖ trôc qu¸n tÝnh chÝnh trung t©m lµ hÖ trôc OXY
VËy m« men qu¸n tÝnh chÝnh trung t©m lµ:
Ix = Iy = 0,05 . D4 (1 – n4) (C«ng thøc trang 108 Søc
bÒn vËt liÖu)
Trong ®ã:
n = d/D
d: ®êng kÝnh trong d = 309mm
D: ®êng kÝnh ngoµi D = 325mm
=> n = 309/325 = 0,95
=> Ix = Ix = 0,05 x 3254 (1 – 0,954) = 103474,4 mm4
* KiÓm tra ®iÒu kiÖn bÒn cña cÇn hép theo hai trêng hîp
- Trêng hîp 1:
+M« men xo¾n Mx=2,342 (KNm)
+ Lùc c¾t Q = 20,976 (KN)
+ M«men uèn M = 3,47 (KNm)
+ Lùc däc trôc N = 12,56 (KN)
Coi ®©y lµ bµi to¸n nÐn uèn ®ång thêi ta (theo trang 175 tµi liÖu Søc
BÒn VËt LiÖu)
Ta cã ®iÒu kiÖn bÒn:
N M X MY
s= + +  s 
A WX WY
My = 0 vËy ...............................................................................
N MX
s= +
A WX

49kg
152
th¶o
Ta cã: WX = 0,2 x D3 x (1 – n4) (C«ng thøc trang 123 Søc

bÒn vËt liÖu)
= 0,2 x 3253 x (1 – 0,954) = 1273530,5 mm3
N MX 2240 3470000
=> s= + = + = 3,006 (N/mm2) = 0,3 (KN/cm2)
A WX 7967, 08 1273530,5
=> σ < [σ] = 6,25 (KN/cm2) tho¶ m·n

Khi chÞu xo¾n cÇn hép ta ph¶i tÝnh øng suÊt tiÕp trªn tiÕt diÖn. (Theo
Mk M M
trang 171 tµi liÖu Søc bÒn vËt liÖu). t= r= k = k
Ip W p 2Wx
Trong ®ã:
τ:øng suÊt tiÕp
Mk:M« men khoan
Wx:M« men chèng xo¾n
2342000
t= = 0,92 (N/ mm2)=0,092 (KN/cm2)
2.1273530,5
Theo thuyÕt bÒn øng suÊt tiÕp ta cã:
s 2 + 4t 2 � s 
Cã: s 2 + 4t 2 = 0,32 + 4.0, 0922 =0,352 (KN/cm2) <6,25 (KN/cm2)

- Trêng hîp 2:
+ M« men xo¾n Mx=2,342 (KNm)
+ Lùc c¾t Q = 20,976 (KN)
+ M«men uèn M = 3,47 (KNm)
+ Lùc däc trôc N = 110,63(KN)
N MX 110630 3470000
=> s= + = + = 16,61 (N/mm2) = 1,661 (KN/cm2)
A WX 7967, 08 1273530,5

49kg
153
th¶o
=> σ < [σ] = 6,25 (KN/cm2) tho¶ m·n

VËy tho¶ m·n ®iÒu kiÖn bÒn theo øng suÊt ph¸p
T¬ng tù trêng hîp 1 ta cãøng suÊt tiÐp khi cÇn chÞu m« men xo¾n
τ=0,092 (KN/cm2)
Cã: s 2 + 4t 2 = 1, 6612 + 4.0, 0922 =1,7 (KN/cm2) <6,25 (KN/cm2)
Ch¬ng iii: tÝnh chän m¸y c¬ së, n¨ng xuÊt m¸y

i. yªu cÇu cña m¸y c¬ së:
- M¸y c¬ së ph¶i thi c«ng ®îc trªn nÒn ®Êt yÕu, di chuyÓn trªn
mäi ®Þa h×nh trªn c«ng trêng, cã hÖ di chuyÓn phï hîp (ë ®©y sau
khi ph©n tÝch ta chän hÖ di chuyÓn hÖ b¸nh xÝch)
- M¸y c¬ së ph¶i cã hÖ truyÒn ®éng thuû lùc, cã çc c¬ cÊu xy
lanh thuû lùc.
- M¸y c¬ së cã hÖ tang cuèn çp thÝch hîp.
- M¸y c¬ së ph¶i cã kÝch thíc ®Çy ®ñ, cã khèi lîng ®ñ ®Ó ®¶m
b¶o ®iÒu kiÖn æn ®Þn cña m¸y.
- M¸y c¬ së cã ®ñ c«ng suÊt ®Ó:
+ §ñ c«ng suÊt ®Ó m¸y di chuyÓn trªn nh÷ng kho¶ng çch nhá
trªn c«ng trêng.
+ §ñ c«ng suÊt ®Ó n©ng h¹ ®éng c¬,hép gi¶m tèc .

49kg
154
th¶o
+ §ñ c«ng suÊt ®Ó rót cÇn khoan lªn.

+ §ñ c«ng suÊt ®Ó n©ng h¹ cÇn trong nh÷ng ph¹m vi nhá.
ii. tÝnh chän, KiÓm tra m¸y c¬ së:
1. tÝnh chän m¸y c¬ së:
Ta thÊy trong çc c«ng suÊt m¸y th× c«ng suÊt ®Ó m¸y rót ®îc cÇn lªn
lµ lín nhÊt do vËy ta chän m¸y c¬ së theo c«ng suÊt rót cÇn khoan vµ
kiÓm tra xem m¸y cã ®ñ c«ng suÊt di chuyÓn hay kh«ng.
C«ng suÊt rót cÇn khoan cña m¸y c¬ së ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
S n .Vn
Nn = 1000.h
n
Trong ®ã: Sn: Lùc n©ng (lùc c¨ng çp), S n = Sc = 54,42 (KN) =54420
(N)
Vn: VËn tèc rót èng, theo kinh nghiÖm th× Vn = 0,3 (m/s)
ηn: HiÖu suÊt cña c¬ cÊu n©ng, chän ηn = 0,85
54420.0,3
=> Nn = = 19,2 (KW)
1000.0,85
Tõ c«ng suÊt rót èng cÇn khoan ta tra b¶ng 2.14 s¸ch sæ tay m¸y
x©y dùng ta chän m¸y xóc thuû lùc cña h·ng KOMATSU nh·n hiÖu
PC120-5 CUSTOM
Çc ®Æng tÝnh kü thuËt cña m¸y xóc KOMATSU – PC120-5 CUSTOM
- C«ng suÊt l¾p ®Æt: N = 84 (KW)
- C¬ cÊu di chuyÓn: HÖ xÝch.
- Tèc ®é di chuyÓn: 1,5 (Km/h).
- KÝch thíc bao:
+ ChiÒu dµi : 3475 mm
+ ChiÒu réng : : 2480 mm

49kg
155
th¶o
+ ChiÒu cao : 2690 mm

- Khèi lîng : 12030 kg = 120,3 (KN)
2. KiÓm tra ®iÒu kiÖn di chuyÓn:
a. X¸c ®Þnh çc lùc c¶n di chuyÓn cña m¸y c¬ së hÖ xÝch:
§èi víi nh÷ng m¸y di chuyÓn b»ng hai d¶i xÝch th× trong qu¸ tr×nh di
chuyÓn sÏ xuÊt hiÖn çc lùc c¶n sau:
- Lùc c¶n ma s¸t trong çc bé phËn cña c¬ cÊu di chuyÓn.
- Lùc c¶n do biÕn d¹ng cña nÒn ®Êt díi t¸c dông cña xÝch.
- Lùc c¶n vßng.
- Lùc c¶n do ®é dèc g©y ra.
* X¸c ®Þnh lùc c¶n ma s¸t trong çc bé phËn cña c¬ cÊu di chuyÓn W 1:
Lùc c¶n W1 bao gåm çc lùc c¶n sau:
- Lùc c¶n ma s¸t sinh ra ë çc khíp cña m¾t xÝch vßng qua b¸nh
xÝch chñ ®éng bÞ
®éng.
- Lùc c¶n ma s¸t sinh ra trong çc æ ®ì con l¨n tú.
- Lùc c¶n ma s¸t sinh ra trong çc æ trôc b¸nh xÝch chñ ®éng vµ
bÞ ®éng.
Theo kinh nghiÖm, tæng çc lùc c¶n nµy chiÕm kho¶ng 5% - 9% träng
lîng m¸y ®Ì lªn hai d¶i xÝch. Nh vËy:
W1 = (0,05 ÷ 0,09) G
Trong ®ã:
- G:träng lîng m¸y lªn d¶i xÝch
- Träng lîng m¸y lªn d¶i xÝch gåm cã
+ Träng lîng m¸y c¬ së Gm = 120,3 (KN)
+ Träng lîng cÇn hép Gc = 12,56 (KN)

49kg
156
th¶o
+ Träng lîng cÇn khoan Gck = 1,64 (KN)

+ Träng lîng ®éng c¬ vµ hép gi¶m tèc G®c = 1,58 (KN)
+ Träng lîng hÖ puly Sp = 0,75 (KN)
=> Träng lîng m¸y t¸c dông lªn d¶i xÝch lµ
G = Gm + Gc + Gck + G®c + Sp
= 120,3 + 12,56 + 1,64 + 1,58 + 0,75 = 136,83 (KN)
=> W1 = 0,06 x 136,83 = 8,21 (KN)
* X¸c ®Þnh lùc c¶n do biÕn d¹ng cña ®Êt W2
Cã hai trêng hîp:
- Trêng hîp thø nhÊt: B¸nh xÝch phÝa tríc n»m ngang víi cïng d¶i
xÝch tùa trªn
mÆt b»ng ngang.
- Trêng hîp thø hai: B¸nh xÝch phÝa tríc ®îc n©ng lªn (Khi m¸y ®i
lªn dèc)
Theo kinh nghiÖm, khi m¸y di chuyÓn trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n nhÊt,
bÊt lîi nhÊt (trªn nÒn cha lµm ®êng s½n) – theo s¸ch m¸y lµm ®Êt
trang 108 th×
W2 = (0,08 ÷ 0,17)G
=> W2 = 0,1 x 136,83 = 13,7 (KN)
* X¸c ®Þnh lùc c¶n vßng W3
Lùc c¶n vßng do çc lùc ma s¸t sinh ra gi÷a d¶i xÝch vµ nÒn ®Êt.
Theo kinh nghiÖm – theo s¸ch m¸y lµm ®Êt trang 109 th×
W3 = 0,3G
=> W3 = 0,3 x 136,83 = 41,05 (KN)
* X¸c ®Þnh lùc c¶n dèc W4
Lùc c¶n m¸y do ®é dèc g©y ra ®îc tÝnh theo c«ng thøc

49kg
157
th¶o
W4 = G.sinα
Trong ®ã: α: lµ gãc dèc thêng lµ α = 15 ÷ 200
=> W4 = 136,83 x sin150 = 35,41(KN)
Tæng çc lùc c¶n cña m¸y trong qu¸ tr×nh di chuyÓn cã thÓ tæ hîp
theo hai trêng hîp sau:
- Trêng hîp thø nhÊt:
M¸y xóc di chuyÓn trªn mÆt ph¼ng ngang vµ thùc hiÖn l¸i vßng:
W = W1 + W2 + W 3
= 8,21 + 13,7 + 41,05 = 62,96 (KN)
- Trêng hîp thø hai:
M¸y xóc di chuyÓn cã ®é dèc α vµ kh«ng thùc hiÖn l¸i vßng.
W = W1 + W2 + W4
= 8,21 + 13 ,7+ 35,41 = 57,32 (KN)
VËy trong hai trêng hîp ta thÊy trêng hîp mét lùc c¶n lín h¬n nªn lùc
c¶n cña m¸y khi di chuyÓn lµ W = 62,96 (KN)
b. KiÓm tra c«ng suÊt m¸y:
=>C«ng suÊt ®éng c¬ cho c¬ cÊu di chuyÓn lµ
W .Vd
Nd = 1000.h
d
Trong ®ã: W: Lùc c¶n di chuyÓn, W = 62,96 (KN) =62960 (N)

Vd: VËn tèc khi di chuyÓn, Vd = 1,5 (Km/h) = 0,4 (m/s)
ηd: HiÖu suÊt di chuyÓn ηd = 0,95
62960.0, 4
=> Nd = = 26,51 (KW)
1000.0,95
=> Nd < N = 84 (KW)

VËy m¸y ®· chän ®ñ c«ng suÊt.

49kg
158
th¶o
Ch¬ng iV: thiÕt kÕ tÝnh chän çc c¬ cÊu kh¸c

i. tÝnh chän çp vµ puly:
1. TÝnh chän çp:
- T¶i träng n©ng lín nhÊt chÝnh b»ng lùc khi rót cÇn
Smax = Sc = 54,42 (KN)
- Chän çp theo lùc kÐo tÜnh lín nhÊt:
Smax x n ≤ [Sd]
Trong ®ã:
Smax: Lùc c¨ng çp lín nhÊt Smax = 54,42 (KN)
n : HÖ sè an toµn bÒn cña çp. Tra b¶ng 9 s¸ch híng dÉn ®å ¸n
m¸y n©ng ta ®îc n = 4
[Sd]: Lùc kÐo ®øt cho phÐp cña çp
=> [Sd] ≥ 54,42 x 4 = 217,7 (KN)
Theo tµi liÖu ASLAT m¸y n©ng ta chän ®îc çp
§êngkÝnh DiÖn tÝch tÝnh to¸n Khèi lîng 1000m Lùc kÐo ®øt
çp (mm) mÆt c¾t cña tÊt c¶ çc çp ®· b«i tr¬n kh«ng nhá h¬n
sîi (mm2) (kg) (KN)
18 143,99 1321 233,5
KiÓu ЛK-P kÕt cÊu 6x9(1+6/6)+7x7(1+6)+1o.c.Г0CT 14954-69
Khi ®ã lùc kÐo ®øt kh«ng nhá h¬n:233,5 KN
2. TÝnh chän puli:
* Chän chiÒu dµi trôc s¬ bé lµ 100 mm.
S¬ ®å tÝnh lùc nh sau: SCK SCK SCK
2 2

49kg
159
MU
th¶o
MU = 50Sck/2 = 5054,42/2 =1360,5 KN.mm

Trôc chÞu uèn theo ph¬ng ngang víi m«men uèn lín nhÊt lµ: M x =
1360500 Nmm
Chän vËt liÖu chÕ t¹o trôc lµ thÐp 45 cã øng suÊt s = 55 Mpa, t =
0,625 KN/mm2
§êng kÝnh trôc ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
MU 1360500
d= =3 = 62,8(mm)
0,1. s 
3
0,1.55
VËy chän d = 65 mm
V× l = 100 < 4d = 4 x 65 nªn:
KiÓm tra ®iÒu kiÖn bÒn chÞu c¾t:
SCK SCK SCK

2 2
Qmax
Q

49kg
160
th¶o
Q S 1360,5
t= = CK2 = = 0, 41KN / mm 2
A d 3,14.1056,3
.
4
Râ rµng t  t= 0,625 KN/mm2 tho¶ m·n ®iÒu kiÖn
* TÝnh chän puly:
§êng kÝnh ngoµi cña puly ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
Dt ≥ (e – 1).dc
Trong ®ã: dc:®êng kÝnh çp dc = 18 mm
e: hÖ sè phô thuéc vµo chÕ ®é lµm viÖc vµ lo¹i m¸y
tra b¶ng 10 s¸ch híng dÉn ®å ¸n m«n häc m¸y n©ng
ta ®îc e = 25
Dt ≥ (25 – 1) x 18 = 432 mm
§êng kÝnh puli:
D=(0,6…0,8)Dt=0,6.432=259,2 mm
Ta chän puly theo tiªu chuÈn
- §êng kÝnh trong d1 cña Puly: d1 = 100 mm
- ChiÒu s©u r·nh Puly:
h = 28 mm
- §êng kÝnh ngoµi cña Puly: dn = 300 (mm).
- B¸n kÝnh cña ®¸y r·nh Puly.
r = 0,6 x dc = 0,6 x 18 = 10,8 (mm)
- Gãc nghiªng hai thµnh bªn. 215 = 300
- ChiÒu dµy Puly:  = 50 (mm).
3. tÝnh chän æ ®ì puly:

49kg
161
th¶o
V× æ puly lµm viÖc díi çc chÓ ®é t¶i träng thay ®æi, tèc ®é quay
cña puly nhá, chÕ ®é lµm viÖc kh«ng nÆng, æ ®ì chØ chÞu t¸c dông
lùc däc kh«ng chÞu t¸c dông cña lùc ngang nªn ë ®©y ta chän lo¹i æ
®ì puly lµ æ l¨n.
Ta tiÕn hµnh chän æ l¨n theo ®êng kÝnh trôc.
Víi ®êng kÝnh trôc d = 65 mm ta chän æ l¨n cã kÝ hiÖu 120
Ký hiÖu 113 cña æ bi ®ì mét d·y cã çc th«ng sè sau:
- §êng kÝnh trong 65 mm
- §êng kÝnh ngoµi 100mm
- BÒ réng 18 mm
- Kh¶ n¨ng chÞu t¶i tÜnh lµ 24,1 KN
- Kh¶ n¨ng chÞu t¶i ®éng lµ 20 KN
Ch¬ng V: tÝnh æn ®Þnh cña m¸y khi lµm viÖc

i. çc trêng hîp m¸y lµm viÖc:
* Khi m¸y lµm viÖc träng t©m cña m¸y sÏ lµ träng t©m c¬ cÊu khung
dÉn ®éng. Hay träng t©m cña m¸y ®îc ta x¸c ®Þnh theo kinh
nghiÖm.Víi c«ng tr×nh lµ thi c«ng ®Êt phôc vô lµm ®êng ngÇm nªn
gãc nghiªng cña ®êng lµ nhá.Ta coi m¸y thi c«ng trªn mÆt b»ng
ph¼ng α=0.
§Ó tÝnh æn ®Þnh cña m¸y ta tÝnh çc trêng hîp sau:
1. Trêng hîp 1:

49kg
162
th¶o
* M¸y lµm viÖc theo ph¬ng däc, khi rót cÇn khoan lªn (cÇn khoan
®ang ë vÞ trÝ s©u nhÊt)
H×nh 44: S¬ ®å lùc t¸c dông lªn m¸y khi ta rót èng cÇn khoan lªn
Trêng hîp nµy chØ cã:
- Träng lîng cña cÇn hép.
- Träng lîng cña hÖ puli.
- T¶i träng giã.
- Lùc c¨ng cña çp (gåm).
+ Träng lîng ®éng c¬ vµ hép gi¶m tècn
+ Träng lîng cÇn khoan.
+ Khèi lîng ®Êt lín nhÊt cã thÓ bÞ kÐo lªn.
GM= 120,3 (KN) – Träng lîng cña m¸y c¬ së.

49kg
163
th¶o
GC = 12,56 (KN) – Träng lîng cña cÇn.

S = 54,42 (KN) – Lùc c¨ng çp (®· tÝnh ë phÇn tÝnh to¸n cÇn hép)
SP = 0,75 (KN) – Träng lîng hÖ puli ®îc tÝnh theo kinh nghiÖm.
W1 – Lùc giã t¸c dông vµo 8,5m ®Çu cña cÇn hép
W1 = 993,6 (N) = 0,9936 (KN)
W2 – Lùc giã t¸c dông vµo 10m tiÕp theo cña cÇn hép
W2 = 1544,4 (N) = 1,5444 (KN)
W3 – Lùc giã t¸c dông vµo 1,5m cßn l¹i cña cÇn hép
W3 = 268,2 (N) = 0,2682 (KN)
- L, L1, L2, L3, L4, L5, L6 lµ kho¶ng çch cña çc lùc G M, W1, W2, W3, GC, S, SP
tíi träng t©m cña ®iÓm lËt lµ O lµ mÐp xÝch m¸y c¬ së víi mÆt ®Êt.
Theo m¸y c¬ së vµ çc s« liÖu tÝnh to¸n ta tÝnh ®îc çc kho¶ng çch
sau:
- Kho¶ng çch tõ träng t©m m¸y c¬ së tíi ®iÓm lËt 0
L = 1738 mm = 1,738 m
- Kho¶ng çch tõ mÆt ®Êt tíi ®iÓm ®Æt giã W1 (tÝnh giã ë 10m ®Çu)
L1 = 1,5 + 8,5/2 = 5,75m
- Kho¶ng çch tõ mÆt ®Êt tíi ®iÓm ®Æt giã W2
L2 = 10 + 10/2 = 15m
L3 = 10 + 10 + 1,5/2 = 20,75m
- Kho¶ng çch tõ träng t©m cÇn tíi ®iÓm lËt O
L4 = 160 mm = 0,16 m
- Kho¶ng çch tõ lùc c¨ng çp tíi ®iÓm lËt
L5 = 0,8 m
- Kho¶ng çch tõ träng t©m hÖ puli tíi ®iÓm lËt

49kg
164
th¶o
L6 = 0,16 m
§iÒu kiÖn æn ®Þnh:
MG GM .L
K= M = G L + S .L + S .L + W .L + W .L + W .L
L C 4 5 P 6 1 1 2 2 3 3
120,3.1, 738
= = 2,6 >1,15
12,56.0,16 + 54, 42.0,8 + 0, 75.0,16 + 0,9936.5, 75 + 1,5444.15 + 0, 2682.20, 75
Nh vËy khi ta rót èng thÐp lªn (èng thÐp ®ang ë vÞ trÝ cao nhÊt) th×
m¸y lµm viÖc æn ®Þnh, m¸y kh«ng bÞ lËt.
2. Trêng hîp 2:
* Trêng hîp m¸y quay mét gãc 900 ®Ó lµm viÖc
H×nh 45: S¬ ®å khi m¸y thi c«ng víi gãc 900 so víi ph¬ng ngang

49kg
165
th¶o
Khi ®ã kho¶ng çch díi çc dông cña lùc giã kh«ng thay ®æi cßn kho¶ng
çch tõ çc lùc GM, GC, S, SP lµ thay ®æi.
* Theo m¸y c¬ së vµ sè liÖu tÝnh to¸n ta cã ®îc çc sè liÖu sau:
L = 1240 mm = 1,24 m
L1 = 1,5 + 8,5/2 = 5,75m
- Kho¶ng çch tõ mÆt ®Êt têi ®iÓm ®Æt giã W2
L2 = 10 + 10/2 = 15m
L3 = 10 + 10 + 1,5/2 = 20,75m
L4 = 0,16+(1,738-1,24) = 0,658 m
- Kho¶ng çch tõ lùc c¨ng çp tíi ®iÓm ®Æt
L5 = 0,8+(1,738-1,24) = 1,298 m
L6 = 0,16+(1,738-1,24) = 0,658m
MG M G .L
K= M = G L + S .L + S .L + W .L + W .L + W .L
L C 4 5 P 6 1 1 2 2 3 3
120,3.1, 24
= =
12,56.0, 658 + 54, 42.1, 298 + 0, 75.0, 658 + 0,9936.5, 75 + 1,5444.15 + 0, 2682.20, 75
1,31>1,15
Nh vËy m¸y lµm viÖc æn ®Þnh, m¸y kh«ng bÞ lËt.
3. Trêng hîp 3:
* Trêng hîp m¸y thi c«ng víi gãc quay 450 so víi ph¬ng ngang.

49kg
166
th¶o
Khi ®ã kho¶ng çch díi çc dông cña lùc giã kh«ng thay ®æi cßn kho¶ng
çch tõ çc lùc GM, GC, S, SP lµ thay ®æi.
45°
H×nh 46: S¬ ®å khi m¸y thi c«ng víi gãc 450 so víi ph¬ng ngang
* Theo m¸y c¬ së vµ sè liÖu tÝnh to¸n ta cã ®îc çc sè liÖu sau:
L = 1240 / cos450 = 1753,6 mm = 1,753m

49kg
167
th¶o
L1 = 1,5 + 8,5/2 = 5,75m

- Kho¶ng çch tõ mÆt ®Êt têi ®iÓm ®Æt giã W2
L2 = 10 + 10/2 = 15m
L3 = 10 + 10 + 1,5/2 = 20,75m
L4 = 0,658/cos45o = 0,93m
- Kho¶ng çch tõ lùc c¨ng çp tíi ®iÓm ®Æt
L5= 1,298/cos45o= 1,84m
L6 = 0,93 m
MG M G .L
K= M = G L + S .L + S .L + W .L + W .L + W .L
L C 4 5 P 6 1 1 2 2 3 3
120,3.1,753
= =
12,56.0,93 + 54, 42.1,84 + 0, 75.0,93 + 0,9936.5, 75 + 1,5444.15 + 0, 2682.20, 75
1,43>1,15
Nh vËy m¸y lµm viÖc æn ®Þnh, m¸y kh«ng bÞ lËt.

49kg
168
th¶o
ii. Mét sè quy ®Þnh khi l¾p dùng vµ sö dông m¸y. an toµn lao
®éng:
1. L¾p dùng m¸y:
Do m¸y ®îc thiÕt kÕ cã träng lîng lín, kÝch thíc cång kÒnh rÊt khã
vËn chuyÓn. MÆt kh¸c do m¸y di chuyÓn b»ng d¶i xÝch nªn khi di
chuyÓn sÏ lµm háng mÆt ®êng. V× vËy víi kho¶ng çch ng¾n trong
ph¹m vi c«ng trêng m¸y tù di chuyÓn, cßn víi çc kho¶ng çch lín m¸y sÏ
®îc vËn chuyÓn b»ng çc ph¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng cã t¶i träng
lín.
§Ó tr¸nh va ch¹m víi çc c«ng tr×nh trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn
nh gÇm cÇu, ®êng d©y ®iÖn… th× cÇn hép ®îc th¸o ra tõng ®o¹n vµ
vËn chuyÓn b»ng çc thiÕt bÞ chuyªn dïng.
Sau khi vËn chuyÓn m¸y tíi c«ng trêng m¸y sÏ di chuyÓn xuèng
mÆt b»ng l¾p çc thiÕt bÞ nh çp, cÇn, ®éng c¬, hép gi¶m tèc ®Ó lµm
viÖc. ViÖc l¾p dùng cÇn ®îc l¾p tõng ®o¹n mét tõ díi lªn trªn theo
chiÒu cao cña cÇn.

49kg
169
th¶o
2. Mét sè quy ®Þnh khi sö dông m¸y:

Ngoµi nh÷ng quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ sö dông m¸y, còng nh chÕ ®é
b¶o ch¨m sãc, b¶o dìng chung khi sö dông m¸y cÇn ph¶i chó ý mét sè
®iÓm cô thÓ sau:
- KiÓm tra thêng xuyªn çc c¬ cÊu, kiÓm tra tr¹ng th¸i çp, kÑp
®Çu çp, b«i tr¬n çp. NÕu çp kh«ng cßn ®ñ ®iÒu kiÖn sö dông ph¶i
thay çp. TuyÖt ®èi kh«ng ®îc nèi
çp ®Ó t¨ng chiÒu dµi.
- C«ng trêng th× cÇn ph¶i ®ñ ¸nh s¸ng. NÕu thi c«ng vµo ban ®ªm
cÇn cã hÖ thèng chiÕu s¸ng.
- NÕn ®êng thi c«ng ph¶i ®îc gia cè theo ®óng yªu cÇu vµ b¶o
®¶m ®é nghiªng nhá.
- Thî l¸i tríc khi sö dông thiÕt bÞ ph¶i n¾m v÷ng chøc n¨ng, t¸c
dông, nguyªn lý cÊu t¹o vµ çc yªu cÇu sö dông m¸y còng nh ®· ®îc thùc
hµnh trªn m¸y (cã kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸).
3. an toµn lao ®éng trong thi c«ng cäc trén xi m¨ng:
- Ph¶i tiÕn hµnh tæ chøc híng dÉn c«ng nghÖ còng nh híng dÉn
®¶m b¶o an toµn cho mäi ngêi lµm viÖc trong c«ng trêng thi c«ng. Ngêi
c«ng nh©n ph¶i cã ®Çy ®ñ çc dông cô b¶o hé lao ®éng cÇn thiÕt nh:
mò, giÇy, g¨ng tay, mÆt n¹ phßng hé… ®Ó lµm viÖc, nÕu thiÕt bÞ b¶o
hé kh«ng ®¶m b¶o th× kh«ng ®îc vµo c«ng trêng. Ph¶i bè trÝ ngêi cã
tr¸ch nhiÖm lµm c«ng t¸c an toµn. TÊt c¶ mäi ngêi ph¶i tu©n theo lÖnh
cña ngêi chØ huy chung.
- Tríc khi thi c«ng cäc ph¶i n¾m ®Çy ®ñ çc th«ng tin vÒ khÝ tîng
thuû v¨n t¹i khu vùc thi c«ng, kh«ng ®îc phun xi m¨ng khi trêi ma vµ khi
cã giã trªn cÊp 5.

49kg
170
th¶o
- Trong qu¸ tr×nh thi c«ng, mäi ngêi ph¶i lµm viÖc ®óng vÞ trÝ cña
m×nh, tËp trung t tëng ®Ó ®iÒu khiÓn m¸y mãc thiÕt bÞ. Nh÷ng ngêi
kh«ng cã phËn sù cÊm kh«ng ®îc ®i l¹i trong c«ng trêng.
- TÊt c¶ çc m¸y mãc vËn hµnh ph¶i tuyÖt ®èi tu©n theo quy
tr×nh thao t¸c vµ an toµn hiÖn hµnh. HÖ thèng ®iÖn ë hiÖn trêng ph¶i
bè trÝ hîp lý, nghiªm chØnh chÊp hµnh çc quy ®Þnh an toµn sö dông
®iÖn. Ph¶i cã c«ng nh©n chuyªn m«n phô tr¸ch hÖ thèng ®iÖn.
- Ph¶i tu©n thñ mäi quy tr×nh an toµn lao ®éng hiÖn hµnh cã liªn
quan nh an toµn vÒ ch¸y næ, an toµn vÒ vÖ sinh….
KÕt luËn chung

49kg
171
th¶o
ThiÕt bÞ lµm viÖc tèt trªn çc nÒn ®Êt thêng gÆp ë ViÖt Nam
(Çc lo¹i ®Êt çt, ®Êt trång trät, ®Êt sÐt, ®Êt d¸ cã ®é cøng
f  0,5 víi ®é s©u ®µo tèi ®a lµ 50m ®¸p øng ®îc yªu cÇu xö
lý nÒn mãng trong çc c«ng tr×nh x©y dùng lín. M¸y cã ®é
æn ®Þnh cao c¶ khi kh«ng lµm viÖc còng nh trong çc trêng
hîp lµm viÖc(khoan vµ cÈu).
ThiÕt bÞ ®ßi hái mét sè yªu cÊu nh:
+ Quy tr×nh an toµn ®ßi hái nghiªm ngÆt.
+ Thî l¸i ph¶i cã tay nghÒ cao, n¾m v÷ng chøc n¨ng, t¸c dông,
nguyªn lý vµ çc yªu cÇu ®Æc biÖt cña thiÕt bÞ.
Trong néi dung ch¨m sãc thêng xuyªn cÇn thªm c«ng viÖckiÓm
tra ®é chÆt cña çc bul«ng, çc chèt l¾p ghÐp, b«i tr¬n çc puly,
çp n©ng…

49kg
172
th¶o
Tµi liÖu tham kh¶o

1 – Mãng Cäc Trong Thùc TÕ X©y Dùng.
Nhµ xuÊt b¶n x©y dùng n¨m 1999
2 – NguyÔn Träng HiÖp, NguyÔn V¨n LÉm.
ThiÕt kÕ chi tiÕt m¸y
3 – NguyÔn TiÕn thô.
Sæ tay chän m¸y thi c«ng x©y dùng.
Nhµ xuÊt b¶n x©y dùng.
4 – Tr¬ng Quèc Thµnh, Ph¹m Quang Dòng.
M¸y vµ thiÕt bÞ n©ng
Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt 1999
5 – Tr¬ng Quèc Thµnh
Híng dÉn ®å ¸n m«n häc m¸y n©ng
6 – Vò Liªm ChÝnh, §ç Xu©n §inh, Hoa V¨n Ngò, Tr¬ng Quèc
Thµnh.
Sæ tay m¸y x©y dùng
Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt.
7 – Lu B¸ ThuËn.
TÝnh To¸n M¸y Thi C«ng §Êt.
Nhµ xuÊt b¶n x©y dùng.

49kg
173
th¶o
8 – Lª Ngäc Hång.
Søc bÒn vËt liÖu
Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt 1998
9 - §Æng ThÕ HiÓn, Ph¹m Quang Dòng, Hoa V¨n Ngò.
B¶n vÏ m¸y n©ng chuyÓn
Trêng ®¹i häc x©y dùng hµ néi 1985
10 - Vò C«ng Ng÷, TrÇn NhËt Dòng, NguyÔn ThÕ Tó, Ng« Quang
LÞch.
Çc ®iÓu kiÖn kü thuËt cña cäc Ðp dïng xö lý nÒn
mãng.
Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt.
11 – TrÞnh ChÊt – Lª V¨n UyÓn.
TÝnh to¸n thiÕt kÕ hÖ dÉn ®éng c¬ khÝ
12 – NguyÔn V¨n Hïng, Ph¹m Quang Dòng, NguyÔn ThÞ Mai.
M¸y x©y dùng
13 – Vò §×nh HiÒn, Ph¹m Quang HiÖu.
Bµi gi¶ng c¬ së khoan
Trêng §¹i Häc Má §Þa ChÊt
14 – Atlat m¸y n©ng
15 – Gs. §oµn §Þnh KiÕn, Ph¹m V¨n T, NguyÔn Quang Viªn.
ThiÕt kÕ kÕt cÊu thÐp nhµ c«ng nghiÖp.

49kg
174

Da MLD

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Da MLD

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trêng ®¹i häc x©y dùng hµ néi khoa:c¬ khÝ x©y

II. C¸c sè liÖu ban ®Çu ®Ó lµm thiÕt kÕ:

VI.C¸c b¶n vÏ vµ ®å thÞ (Ghi râ c¸c lo¹i b¶n vÏ vµ kÝch thíc

Trëng bé m«n C¸n bé híng dÉn tèt nghiÖp

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Sinh viªn lµm thiÕt kÕ tèt nghiÖp

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

3) Ph¹m vi øng dông.............................................................15

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Ch¬ng II: TÝnh chän ph¬ng ¸n b¬m xi m¨ng...........................30

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

1) KÝch thíc, kÕt cÊu h×nh häc...........................................42

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

PhÇn V:ThiÕt kÕ kÕt cÊu thÐp......................................................105

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

I. Yªu cÇu cña m¸y c¬ së.....................................................130

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Lêi nãi ®Çu

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Em xin ch©n thµnh

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

I. gia cè nÒn b»ng CäC Gç:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

iv. BiÖn ph¸p gia cè nÒn b»ng cäc c¸t:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

4. yªu cÇu kü thuËt:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

II. c«ng dông:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

III. øng dông:

IV. yªu cÇu kü thuËt:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

V. yªu cÇu cña vËt liÖu:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

VI. thiÕt kÕ cäc trén xi m¨ng:

-Khi thiÕt kÕ s¬ bé cäc trén xi m¨ng ta tÝnh to¸n dùa trªn c¬ s¬ lý

γ,γ’ :Dung träng tù nhiªn cña líp ®Êt

Rn : Cêng ®é chÞu t¶i cña ®Êt nÒn

D: §êng kÝnh mãng

C: Lùc dÝnh cña ®Êt nÒn

H: ChiÒu dµy tÇng ®Êt yÕu

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

Rc= 2t c + 3s h (Mãng cäc trong x©y

Rc:Cêng ®é chÞu t¶i cña cäc

τc :Cêng ®é kh¸ng c¾t cña cäc dù kiÕn lµ 17T/m 2

-Ph¬ng ph¸p t¹o lç ®Ó phun xi m¨ng lµ ph¬ng ph¸p khoan xoay.Do ®ã

Ph¬ng ph¸p gia t¶i nÐn tríc nh»m môc ®Ých:

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

PhÇn ii: C«ng nghÖ vµ thiÕt

1. s¬ ®å thi c«ng cäc trén xi m¨ng:

KÕt thóc thi c«ng mét cäc vµ

H×nh 2: C¸c bíc thi c«ng

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

2.§æi chiÒu quay võa lªn võa phun xi m¨ng;

Svth: ®ç h÷u chØnh líp:

- C¸c thiÕt bÞ sö dông nh m¸y cÈu, ®éng c¬ ®iÖn… ph¶i cã ®Çy

* §Þnh vÞ tim cäc.