Professional Documents
Culture Documents
Article
Article
مدیریت پایش سالمت و مرور روش های ارزیابی عمر سکوهای فراساحلی
1
داود گوهری ،2نیما شکرآبی
2کارشناس ارشد سازه های دریایی ،شرکت صنایع دریایی ایران(صدرا)؛ DGohary@mail.kntu.ac.ir
1کارشناس مهندسی صنایع ،شرکت صنایع دریایی ایران(صدرا)؛ NShekarbi@gmail.com
چکیده
سکوهای نفتی از مهمترین سازه های عمرانی ه ستند که نقش ب سیار مهمی در اق صاد ک شور ایفا می کنند .عوامل زیادی باعث ایجاد آ سیب در
سکوهای نفتی می شود که میتوان به ضربه کشتی ،خوردگی و خستگی اشاره کرد .برای عیب یابی سازه های فراساحلی ،قسمت عمده ای از سازه
برای اندازه گیری در دسترس نمی باشد .از این رو مطالعات اجزا محدود می تواند کمک حال علم در این حوزه باشند .بروزرسانی مدل المان محدود
بر ا ساس نتایج آزمای شگاهی و یا میدانی موجود از مدل واقعی انجام می گیرد که بر مبنای آن می توان یک مدل مفهومی جهت عیب یابی و تعمیر
ارائه نمود .در این مطالعه جهت تشخیص و برآورد خرابی از روش شبکه عصبی مصنوعی بهره گرفته می شود .در ادامه طرح تعمیر پی شنهادی برای
تعمیر سکوها نیز ارائه می شود .نتایج حاصله مبین این حقیقت است که مدل ارائه شده در تشخیص خرابی ها موفق عمل کرده و میتواند به عنوان
روشی جدید و کارآمد جهت انجام فرآیند پایش سالمت در سازه های فراساحلی استفاده گردد.
کلمات کلیدی :سکو دریایی ،آسیب وارده بر سکو فراساحلی ،عیب یابی ،پایش سالمت ،شبکه عصبی مصنوعی
مقدمه
محدودیت منابع سوخت های فسیلی موجود در خشکی از یک سو و افزایش بهای نفت و گاز از سوی دیگر ،به مرور بهره برداری از منابع مواد
هیدروکربنی در خارج از خشکی ها را توجیه پﺬیر ساخته است .گرﭼه بدلیل دور افتاده بودن و برخورداری از محیﻂ با عدم قطعیت های بسیار زیاد،
استخراج مواد هیدروکربنی از میادین فراساحلی بسیار دشوارتر و پرهزینه تر از استخراج از میادین خشکی است؛ لیکن آمارها حاکی از آن است که
میزان نوآوری ها و روند پیشرفت ها در حوزه صنایع فراساحلی و احداث سازه های مربوطه بسیار بیشتر از بخش خشکی است ]1[.بروز آسیب در
سکوهای دریایی و هرگونه توقﻒ عملکرد این سازه ها موجب ایجاد خسارت های مالی زیادی به کشورها می گردد.در سازه های دریایی با توجه به
محیﻂ دریا عوامل آسیب رساننده به سازه زیاد و نوع آسیب ها متنوع است .از سویی با آگاهی از عدم امکان بازریسی سازه به صورت ساده و مستمر،
همیشه نگرانی از قابلیت اعتماد و ریسک پایداری آن وجود دارد و از سوی دیگر بازرسی سکوهای دریایی مستلزم اکیﭗ ﻏواصی و تجهیزات گران در
دریا می باشد]3[.مهمترین مشخصه های دینامیکی عبارتند از فرکانﺲ های نوسان سازه ،شکل های مودی ،خاصیت میرایی و یا استهالك انرژی،
ماتریﺲ سختی و نرمی سازه و پاسﺦ های فرکانسی .هدف اصلی این روند آشکار شدن رفتار ﻏیرعادی سازه که نشانه آسیب است ،می باشد .آسیب
یک مقایسه بین حالت سالم و آسیب دیده از سازه می باشد ،درواقع به هر گونه تﻐییرات اعمالی به سیستم که در عملکرد حال و آینده آن تاﺛیر منفی
بگﺬارد ،گفته می شود ]1[.آسیب می تواند از وقایعی همﭽون خوردگی ،تورق و پدیده های ﻏیر منتﻈره ای ﭼون توفان یا زلزله ناشی شود ،که از
طریق توصیﻒ هندسی (هندسه ترك و ﻏیره) و یا تﻐییرات خواص اتالف انرژی یک سیستم صورت گیرد .ابر سازه های عمرانی همﭽون پل ها،
سکوهای نفتی ،برج ها و اسکله ها بخشی از سرمایه هر کشوری به حساب می آیند که از بین رفتن آن ها عالوه بر خسارات جانی ،خسارات مالی
جبران ناپﺬیری هم بر آن کشور تحمیل می کند ،بنابراین بررسی پایش سالمتی این سازه ها ،کامال ضروری است.
خلیج فارس و میادین نفت و گاز آن ،نقشی استراتﮋیک در قدرت سیاسی و اقتصادی ایران ایفا می کنند .به تائید شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم،
ناشر یکی از معتبرترین گزارش های بخش انرژی جهان در گزارش مرور آماری انرژی جهان( )7112با اشاره به افزایش برآورد ذخایر نفتی و کاهش
ذخایر گازی کشور اعالم کرد همﭽنان رتبه نخست ذخایر گازی و ﭼهارم ذخایر نفتی جهان از آن ایران است .بنابراین سکوهای دریایی از مهمترین
زیرساخت های کشور جهت حفاری ،اکتشاف ،تولید و بهره برداری از ذخایر نفت و گاز این میادین به حساب می آیند ،لﺬا نﻈارت بر سالمت این گونه
سازه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است .علم پایش سالمت سکوهای دریایی از دهه 21میالدی ،توسﻂ واندریو [ ]7پایه گﺬاری شد .او با قرار دادن
8شتاب سنج در سکوی دریایی ،به اندازه گیری پاسﺦ ارتعاشی سکو در برابر تحریکات محیطی و مشاهده تﻐییرات فرکانﺲ طبیعی در اﺛر آسیب های
وارده به سکو ،پرداخت .سناریوهای آسیبی که در این تحقیق بررسی شد شامل تﻀعیﻒ اتصال عﻀو قطری ،جدایی کامل آن ،ایجاد سوراخ و آب
گرفتگی در عﻀو قطری بودند .نتیجه بر این مبنا بود که تنها جدایی کامل عﻀو قطری را می توان با تﻐییر در فرکانﺲ های طبیعی سازه شناسایی
کرد و دیگر خرابی ها با روش مشاهده تﻐییر در مودها قابل تشخیص است.
از دیگر محققانی که در راستای پایش سالمتی سکوهای دریایی فعالیت داشته اند ،می توان به مانگل و همکارانش در سال 7111اشاره نمود .آن ها
به بررسی شناسایی آسیب با تعیین پاسﺦ ناشی از ضربه و نیز ارتعاش آزاد سکو با ایجاد جابه جایی اولیه پرداختند .در هردو روش قابلیت تشخیص
آسیب بر پایه بردارهای مودی وجود داشت ]3[.آﻻم و سومیداس در سال 7117به تشخیص ترك در سکوهای ﺛابت دریایی با توجه به تﻐییر در
پاسﺦ جابه جایی و کرنش بر اساس مدل سازی تحلیلی سازه دارای ترك پرداختند ]4[.روش های مبتنی بر ویﮋگی های ارتعاشی سازه (دینامیکی)
بیشتر مورد توجه محققین قرار گرفته است به گونه ای که سون و همکاران ( )7113و دوبلینﮓ و همکاران ( )1991مالحﻈات جامعی را در خصوص
روش های شناسایی آسیب بر اساس مشخصات ارتعاشی در سیستم های سازه ای و مکانیکی ارائه کردند .روش های دینامیکی بر پایه پردازش سیگنال
و روش های مودال انجام می شود .در ادامه به بررس ی مطالعاتی که در زمینه مدیریت پایش و ارزیابی عمر س کوهای فراس احلی خلیج فارس می
پردازیم.
مطالعات خارجی
مانگال و همکاران در سال 7111میالدی ،تحقیقی انجام دادند که در آن به تشخیص آسیب و تﻐییر در جرم عرشه در دو سکوی مقیاس شده
آزمایشگاهی با تعیین پاسﺦ ناشی از اﺛر ضربه و همﭽنین ارتعاش آزاد سکو با ایجاد جابجایی اولیه در آن پرداختند .در این تحقیق نتیجه گیری شد
که با توجه به عملی بودن دو روش مﺬکور برای ارتعاش سکوهای واقعی ،هر دو روش تحریک توانایی ﻻزم برای تشخیص آسیب را دارا هستند .از
تﻐییر در بردارهای مودی سازه برای تشخیص محل آسیب استفاده شده است]3[.آﻻم و سوامیداس در سال 7117میالدی ،در پﮋوهش خود به
تشخیص ترك در سکوهای ﺛابت دریایی با توجه به تﻐییر در پاسﺦ جابجایی و کرنش بر اساس مدلسازی تحلیلی سازه دارای ترك پرداختند]3[.دیاوو،
لی و همکاران در سال 7112میالدی ،در تحقیق خود به تشخیص آسیب سکوهای دریایی با استفاده از شبکه عصبی هوشمند پرداختند]3[.لی و
همکاران در سال 7111میالدی ،با استفاده از روش بهنگام کردن مودال 1در مدل المان محدود سکوهای دریایی و با استفاده از 3مد ارتعاشی
خمشی و پیﭽشی موفق به تشخیص آسیب ها شدند]3[.
مطالعات داخلی
لطفی و همکاران [ ]1ابتدا با بررسی پایش سالمت سازه ها ،معیارهای انتخاب سنسورها از نﻈر نوع ،تعداد و ﭼیدمان جهت پایش سالمت سکوی پایه
ﺛابت شابلونی در خلیج فارس مطرح کرده اند .در سکوهای فراساحل به علت جرم زیاد عرشه ،درصد مشارکت مود اول بسیار بیشتر از مودهای دیگر
است .لﺬا با مدل سازی یکی از سکوهای خلیج فارس به نام SPD2و استفاده از اطالعات مودهای پایین تر آن جهت تعیین محل و میزان خرابی ،به
تبیین رویکرد مورد نﻈر از مساله معکوس ارتعاشی پرداخته شده است .در این روش توانایی تشخیص خرابی در سکو از دقت باﻻیی برخوردار است.
بهادر([ 1391( ]17با استفاده از روش تجزیه حوزه فرکانسی ارتقا یافته ،مشخصات مودال یک سکوی شابلونی دوبعدی را استخراج کرده است .در
این پﮋوهش اطالعات سکو به صورت پاسﺦ های شتاب برداشتی از طریق سه شیوه سنسورگﺬاری سازه و لحاظ اﺛر نویز محیطی می باشد .خرابی به
صورت کاهش مدول اﻻستیسیته و با درصدهای متفاوت در یک عﻀو سازه ای اعمال شده است .مشخصات مودال بدست آمده از سکو و تﻐییرات آنها
با رشد خرابی رسم شده است.در انتها کارایی این روش در شناسایی دقیق مشخصات مودال با اعمال خرابی ناگهانی امتحان شد .از مقایسه نتایج،
دقت روش تجزیه حوزه فرکانسی خوب ارزیابی شده و این روش در پایش طوﻻنی مدت سازه های واقعی توصیه می گردد.
رحمن شکرگزار [ ]13سالمتی یک مدل سکوی ﺛابت فلزی دریایی مقیاس 1به 12با ارتعاش اجباری را مورد تحقیق و بررسی قرار داد .سکوی مورد
نﻈر با استفاده از روش ﭼهار طیفی و خصوصیات تابع ﭼگالی طیفی شناسایی شده و فرکانﺲ های طبیعی سازه ،اشکال مودی و میرایی سازه استخراج
شده است .این موارد استخراجی با نتایج بدست آمده از مدلسازی اجزا محدود در Abaqusمقایسه گردیده است .نتایج حاکی از دقت بسیار خوب
روش پیشنهادی در مشخصات دینامیکی می باشد.شاهوردی لطﻒ اللهی یقین و عسگریان [ )7113( ]14با استفاده از موجک بسته ای دابﭽیز و روش
DESRIبه تشخیص آسیب در یک سکوی دریایی نمونه پرداختند .آنها با استفاده از روش پیشنهادی خود به محاسبه انرژی هر المان در سکو
پرداخته و مقادیر شاخص بدست آمده از هر المان را در یک نمودار مقایسه نمودند .سطﺢ آسیب های این تحقیق متﻐیر بوده و از 11%تا 21%می
باشد.آقائی دوست [ ،)1397( ]12امکان شناسایی آسیب را در یکی از سکوهای منطقه خلیج فارس در مدل مقیاس شده و آزمایشگاهی ،با استفاده
از نرخ انرژی بر پایه موجک بسته ای مورد بررسی قرار داده است .او در این آزمایش با استفاده از موجک بسته ای به نمایش دقیق ناپیوستگی ها در
حاﻻت آسیب پرداخته است .با توجه به اینکه مقادیر اندازه گیری شده سیگنال ها در آزمایش در دامنه فرکانﺲ های مشخصی نبوده و فرکانﺲ ها با
هم مختلﻒ بوده ،می توان نشان داد که روش موجک بسته ای برای گره ها پیشنهاد شده و تبدیل موجک معمولی به تنهایی قادر به شناسایی آسیب
نیست .همتی و همکاران در سال 1387هجری شمسی ،عوامل موﺛر بر خرابی سکوهای دریایی را مطالعه نموده و به بررسی آتش سوزی و مدلسازی
آن در این سازه ها پرداختند]2[.همتی و امیدی وایقان در سال 1383هجری شمسی ،روش های مبارزه با حریق را در مورد سکوهای منطقه خلیج
فارس مورد بررسی قرار دادند]8[ .یاری بروجنی و همکاران در سال 1389هجری شمسی ،پارامترهای موﺛر در عمر خستگی سازه های دریایی را
مطالعه نمودند]2[.طاهری قزوینی و دﻻیلی در سال 1389هجری شمسی ،به کمک روش المان مرزی دوگانه ،مسیر رشد ترك در سازه های دریایی
را پیش بینی نمودند]1[.دهقانی ﭼم پیری و همکاران در سال 1389هجری شمسی ،با مرور منابع موجود و مصاحبه با کارشناسان نگهداری سازه
های دریایی بتنی ،یک سیستم تصمیم گیری برای نگهداری سازه های دریایی بتنی ارائه نمودند که قابلیت تعیین استراتﮋی مناسب نگهداری و
شکﻞ :2تاثیر امواج روی پایه های سکو عامﻞ خستﮕی اتﺼاﻻت ،خوردگی اعﻀا و کاهش مقاومت اتﺼاﻻت می شود].[3
برخورد شناورها :3برخورد شناورها عامل نسبتا رایج دیگری در آسیب به سکوهای دریایی هستند .شناورهای پشتیبانی به منﻈور بارگیری ،انتقال
تجهیزات و تخلیه تدارکات ،مجبور به مانور در مجاورت سکو هستند .با وجود احتیاط در نﻈر گرفته شده ،بین سکو و شناورها برخورد رخ می دهد
که در مواردی سبب وارد آمدن آسیب های جدی به سازه سکو می شود .آسیب وارده ناشی از برخورد شناور عمدتا سبب تشکیل اعﻀای خم شده یا
کمانش کرده می شوند]1[.
شکﻞ :1آسیﺐ های وارده به سکو به دلیﻞ انﻔﺠار و ﺿربه کﺸتی در مﺤﻞ پهلوگیری شناورها که موجﺐ از بین رفتن ﻗسمتی از اعﻀای افقی گردیده است]3[.
2 Fatigue
3 Boat Damage
سقوط اشیاء :4این آسیب توسﻂ قسمت های لوله ای شمع ها ،ابزارهای کمکی در شمع کوبی ،رایزرها و نﻈایر آن ایجاد می شود .در هنگام سقوط
اشیاء ،آب مقاومت کمی برای ممانعت از سقوط آن ها نشان داده و برخورد اشیاء به زیر سازه سبب آسیبهای سازه ای زیادی می شود]1[.
خوردگی : 2خوردگی اعﻀاء سکوهای دریایی به علت وجود یون های محلول در آب و دفع مواد شیمیایی خورنده از سکو به وجود می آید]3[.
آسیب های در مرحله نصب :1باربرداری ،یدك کشی ،به آب اندازی و نصب ،فازهای با خطر باﻻ برای یک سکوی دریایی هستند .به دﻻیل گوناگون
در بسیاری از سازه ها آسیب در این مراحل اتفاق افتاده است .در پاره ای از موارد ،رخداد این آسیب ،تعمیرات درجا را ضروری نموده است]1[.
خرابی در مهارها :2خرابی و آسیب هایی که ناشی از خطر لنگر و به طور کلی مساله مهار را در بر می گیرد]2[..
فوران ﭼاه نفت و نشت نفت :8خرابی ها و حوادث شامل عدم کنترل گاز یا نفت و یا نشت مخازن ذخیره آن ها را در بر می گیرد .این حوادث امکان
الودگی های زیست محیطی و خطر انفجار و آتش سوزی را افزایش می دهد]2[.
آتش سوزی :9به علت درگیر بودن سکوهای نفتی با مواد آتش زا ،همواره خطر وقوع حریق وجود دارد .آتش سوزی زمانی رخ می دهد که یک سوخت
هیدروکربنی در محیطی که عوامل ایجاد کننده احتراق در آن فراهم باشند ،پخش شود]2[.
بارگﺬاری و شرایﻂ محیطی :11امواج دریا ،باد ،زلزله ،ارتعاش تجهیزات ،بار تاسیسات ،رشد جانداران دریایی روی پایه ها از عوامل ایجاد آسیب و
خسارت در سکوهای دریایی می باشند]3[.
4Dropped Objects
5 Corrosion
6 Installation Damage
7 Anchor Failure
8 Blow Out And Spill/Release
9 Fire
10 Loading And Environmental conditions
11 Inspection
-آزمایش ارتعاشات محیطی :در این روش ارتعاشات سازه تحت اﺛر محیﻂ ،ترافیک،
باد و یا امواج دریا ﺛبت می گردد و سپﺲ تجزیه و تحلیل می شود.
آزمایش های دینامیکی 2
-آزمایش ارتعاش اجباری :در این روش سازه به وسیله یک تحریک مشخص
خارجی مرتعش می شود.
-3سیستم ارزیابی سالمت سازه :در این مرحله سعی در استخراج ویﮋگی های ذاتی سیستم با استفاده از الگوریتم های موجود ،در راستای شناسایی
سازه سالم از آسیب دیده ،را داریم .جهت تامین این مولفه ،از روش های پردازش سیگنال و شبکه عصبی استفاده خواهیم کرد.
.1.5روش های شناسایی آسیﺐ
همانطور که در باﻻ اشاره شد ،شناسایی آسیب به پنج سطﺢ تقسیم می شود .در این قسمت ،روشهای شناسایی آسیب با استفاده از ویﮋگی های
ارتعاشی سازه ،تعاریﻒ و سطوح ارزیابی آنها در جدول 7نگارش شده است (7و9و )2روش های مبتنی بر هوش مصنوعی مانند شبکه عصبی و روش
های مبتنی بر تبدیل موجک نسبت به سایر روش ها نوپا به شمار می روند و در این مقاله پیرامون این دو روش توضیحات بیشتری خواهیم داد.
جدول :1روش های شناسایی آسیﺐ مبتنی بر ویژگی های ارتعاشی سازه
سطﺢ بررسی پایش سالمت توضیحات روش روش شناسایی آسیب
سطﺢ 1 فرکانﺲ طبیعی از ویﮋگی های ذاتی سازه به شمار می رود .با توجه به مبتنی بر فرکانﺲ طبیعی
رابطه خطی بین تﻐییرات فرکانﺲ و آسیب ،میتوان آسیب را تشخیص داد.
سطﺢ 1 میرایی یک پارامتر مودال است که به عنوان شاخص آسیب در نﻈر گرفته مبتنی بر تﻐییر در مسیر
می شود .عملکرد بهتر آن در مودهای باﻻتر سازه می باشد. آبی
سطﺢ 7یا 3 هر سازه پارامتر منحصر به فردی به نام شکل مودی دارد .آسیب باعث مبتنی بر تﻐییر شکل
تﻐییراتی در سازه می شود که با رسم گرافیکی و نرمال سازی اشکال عمودی
مودی ،می توان محل و شدت آسیب را مشخص کرد.
سطﺢ 7یا 3 با توجه به نسبت انرژی کرنشی مودال المان های سازه قبل و بعد از آسیب، مبتنی بر انرژی کرنشی
با توسعه روش انحنا مودال به واسطه رابطه انرژی کرنشی مودال ،به یک نمودال
شاخص آسیب خواهیم رسید.
سطﺢ 7یا 3 از شبکه عصبی در مدل سازی رفتار دینامیکی سیستم تحت کنترل و حل مبتنی بر شبکه عصبی
مسائل پایش سالمت استفاده می شود .با استفاده از پاسخهای اندازه گیری
شده از سازه و بدون نیاز به اطالعات رفتار آسیب ،به شناسایی مکان و
شدت آسیب می پردازد.
سطﺢ 7یا 3 این روش ترکیبی از توابع بوده و برای از بین بردن مشکالت وضوح در مبتنی بر تبدیل موجک
حوزه های زمان و فرکانﺲ ،معرفی شد .این روش هم مانند شبکه عصبی،
پاسﺦ های اندازه گیری شده سازه (مخصوصا شتاب) را جهت شناسایی
مکان و شدت آسیب به کار میگیرد.
.9شناسایی آسیﺐ با استﻔاده از روش تبدیﻞ موجک
موجک (به انگلیسی (wavelet :دسته ای از توابع ریاضی هستند که برای تجزیه سیگنال پیوسته به مولفه های فرکانسی آن بکار می رود که
رزولوشن هر مولفه برابر با مقیاس آن است .تبدیل موجک تجزیه یک تابع (سیگنال) بر مبنای توابع موجک می باشد .موجک ها نمونه های انتقال
یافته و مقیاس شده یک تابع (موجک مادر) با طول متناهی و نوسانی شدیدا میرا هستند .ﭼند نمونه موجک مادر در شکل 1نمایش داده شده است.
شکﻞ :6انواع موجک مادر:الﻒ) موجک کاله مکزیکی ب) موجک میر ج) موجک مورله
زمانی که موجک و شکل سیگنال مورد نﻈر در محل و مقیاس مشخص تطابق نسبتا خوبی داشته باشند ،مقدار این تبدیل بزرگ تر خواهد شد .این
مقدار تابع همبستگی سیگنال و تابع موجک است.
موجک ها در مقیاس بزرگ معادل فرکانﺲ های پایین و در مقیاس کوﭼک معادل فرکانﺲ های باﻻ می باشند .این موجک ها باید دارای شرایطی همﭽون
میانگین صفر و انرژی واحد باشند ،همﭽنین موجک انتخابی باید شرایﻂ پﺬیر را نیز تامین کند که همگی در فرمولهای 1تا 3آورده شده اند.
∞+
∫−∞ 𝜓(𝑢) 𝑑𝑢 = 0 ()1
∞+
∫−∞ 𝜓 2 (𝑢) 𝑑𝑢 = 1 () 7
+∞ |𝜓(𝑓)|2
0 < ∫0 ∞ < 𝑓𝑑 () 3
𝑓
در حوزه پایش سالمت و شناسایی آسیب می توان به توانایی تحلیل موجک در تشخیص منﻈرهای پنهان داده ها اشاره کرد که سایر روش های تحلیل
سیگنال قادر به شناسایی آن ها نیستند .البته می توان از ترکیب موجک و یک روش شناسایی دیگر ،جهت بهبود عملکرد آن استفاده کرد.
ایجاد یک ارتباط
ایجاد یک سری نورون آموزش شبکه های
منطقی بین آنها با
با کارکرد مشخص عصبی
مفهوم وزن ورودی ها
در ساختار شبکه عصبی گره ها نقش گره را دارند که با تعدادی پیکان با هم ارتباط می گیرند .این نحوه ارتباط گره ها و پیکان ها ،معماری مختلﻒ
شبکه ها را ایجاد می کند(شکل )9و معموﻻ با استفاده از ﻻیه هایشان طراحی می شوند:
ﻻیه ورودی :مقادیر متﻐیرهای ورودی در این ﻻیه قرار دارند و این ﻻیه براساس قدرت مقادیر ورودی سیگنال هایی به ﻻیه های بعدی ارسال می کند.
به تعداد ورودی ها باید در ﻻیه ورودی نورون داشته باشیم .ﻻیه میانی (پنهان) :وجود ﻻیه های میانی اختیاری است اما افزایش تعداد ﻻیه های میانی
معموﻻ جهت افزایش دقت مسﺌله مورد استفاده قرار می گیرد.
ﻻیه خروجی :خروجی شبکه های عصبی در این ﻻیه تعریﻒ می شود.
انتخاب نوع و روش تعمیر با مسﺌولیت اپراتور و براساس نوع سازه ،زمان بندی مجاز و مالحﻈات اقتصادی می باشد .برای اینکه یک تعمیر ،ملزومات
یک گواهی نامه را برآورده سازد ،سازه ضرورتا نباید مجبور به بازگشت به مقاومت یا پیکربندی باشد ،بلکه باید همه استانداردهای مقاومت ،خستگی
و خوردگی را برآورده نماید ( )1اولیه با توجه به اینکه نوع آسیب ها متفاوت می باشد بنابراین تعمیر سازه آسیب دیده نیز منحصر به فرد می باشد،
در ادامه مراحل کلی تعمیر یک سکوی دریایی فلزی ذکر می گردد:
تحلیل سازه تعمیر شده :انتخاب تعمیر ممکن ا ست منجر به تحلیل دوباره سازه برای برآورده کردن کامل ملزومات باز مقاومت و خ ستگی شود.
وقتی یک شک ست کامل در ع ﻀو تحت بارگﺬاری ﺛابت اتفاق می افتد با در سازه احاطه کننده .توزیع می شود معموﻻ این بارگﺬاری تو سﻂ ع ﻀو
تعویض شده ،پو شش داده نمی شود .بنابراین می بایست بارگﺬاری جدید را مورد برر سی قرار داده و ﭼنانﭽه خیلی شدید تشخیص داده شود ،باید
اقداماتی برای پیش بارگﺬاری ع ﻀو جای گزین یا ت سلیﺢ جاکت در نواحی با تنش های بیش از حد انجام شود .در پاره از موارد که مهارهای تورفته یا
آ سیب دیده هنوز مقاومت منا سبی در برابر بارهای ﺛابت دارند ،بهتر ا ست مهار آ سیب دیده را حﺬف نکرده بلکه به سادگی مهار جایگزین را در کنار
مهار آ سیب دیده جوش دهیم .این کار سبب کاهش توزیع مجدد بار شده و از ضعیﻒ تر شدن سازه از بازه ای زمانی بین حﺬف مهار معیوب و قرار
دادن مهار تعمیر پیشگیری می کند (.)1
تعمیرات مکانیکی :این نوع تعمیر اساسا بر نیروهای مکانیکی بین مولفه های آن برای ارضای ملزومات تعمیر سازه متکی بوده و جدا از تکیه به
اتصاﻻت جوشی برای فراهم کردن این قابلیت است .معموﻻ به شکل دو پوشش فوﻻدی بولت شده به یکدیگر از طریق لبه ها صورت می گیرد .دو نوع
تعمیرات مکانیکی وجود دارد ،مکانیکی محض(فلز به فلز) و نوع مرکب که در آن توانایی تعمیر مقدماتی با استفاده از حلقه رابﻂ دوﻏاب سیمان
افزایش می یابد( .سایر موارد مﺜل ﻻستیک نﺌوپرن یا رزین هستند ،ولی دوﻏاب سیمان بیشتر استفاده می گردد]1[.).
تعمیرات جوشی :مزیت اصلی یک تعمیر جوش شده امکان بازگشت سازه به وضعیت اصلی آن است .این نوع تعمیر بسته به تکنیک به کار رفته و
شرایﻂ محلی می توانند استفاده شوند.
1-برای اتصال دوباره یا تعویض اعﻀای معیوب جاکت :ﭼنین تعمیراتی نیاز به استاندارهای باﻻی مقاومت ،ﭼقرمگی و ﭼکش خواریدارد.
7-برای اتصال موقتی :تعمیرات موقتی برای سازه اصلی یا تعمیرات پایدار برای سازه های فرعی .تا زمانی که سازه اصلی به طور دائمی معیوب نشده
باشد ،استانداردهای پایین تر مقاومت ،ﭼقرمگی و ﭼکش خواری ممکن است برای این کاربردها قابل قبول باشد.
3-برای کاربردهایی نﻈیر اتصال آندهای جایگزین :در حالی که معیار مقاومت ممکن است برای این نوع تعمیر بحرانی نباشد ،به دلیل نیاز به جوش
پایدار ،ﭼقرمگی ،سختی و ﭼکش خواری باید کنترل شود]1[.
نتیﺠه گیری
امروزه بحث پایش سالمت سازه ها و شناسایی انواع خرابی با هدف کاهش هزینه های تعمیرات و کسب ایمنی باﻻتر بسیار مورد توجه قرار گرفته
است .سکوهای دریایی از جمله سازه های مهمی هستند که نقش بسیار با اهمیتی بر روی اقتصاد کشورهای دارای ذخایر عﻈیم نفت و گاز دارند.
هرگونه آسیب این سازه ها و اخالل در خدمت رسانی موجب ایجاد ضرر های بسیار مالی می گردد .بازررسی منﻈم و با استفاده از تجهیزات مدرن
می تواند تاﺛیر بیشتر نسبت به بازرسی با روش سنتی و استفاده از ﻏواص داشته باشد .با استفاده از تجهیزات مدرن ،می توان با هدف در زیر آب به
بازرسی پرداخت و محل دقیق آسیب را شناسایی نمود و هزینه های بازرسی اضافی را کاهش داد.با توجه به پیشرفت های فناوری های الکترونیک،
بررسی لحﻈه ای انواع سازه به خوبی میسر گردیده و روش های مبتنی بر ارتعاش سازه در اولویت هستند .در ایران سازه های بسیاری وجود دارند
که نیاز به بررسی و پایش آن ها حﺲ می شود ،اما به علت حﻀور پررنﮓ در میادین تولید نفت و گاز ،الزام به تجهیز انواع سکوهای دریایی به سیستم
پایش سالمت باید انجام گیرد .در این مقاله سعی در معرفی برخی روش های شناسایی آسیب در حوزه پایش سالمت ،و ارائه برخی پﮋوهش های
انجام شده در این زمینه را داشتیم.
منابع
.1ابراهیمی اوردکلو ،فرشید ،ولی زاده ،نکوئی ،جهانگیر ،قائمی ،علیرضا (" ،)1391بازسازی و نوسازی سکوهای نفتی
( )SMRرویکردی اساسی در جهت ازدیاد برداشت از میادین نفت و گاز کشور"ف سومین کنفرانﺲ بین المللی
صنعت احداث ،تهران.
.2دهقانی ،ﭼم پیری ،مسعود ،موسوی زادگان ،سید حسین ،مودی ،فرامرز ،کرمی ،وحید (" ،)1389یک سیستم تصمیم
گیری برای نگهداری سازه های بتنی دریایی" ،دوازدهمین همایش صنایع دریایی ،زیباکنار.
.3هدایتی فر ،مجید ،کاظمی ،سعید ،عزیزی ،فرزاد (" ،)1391اهمیت طراحی دیواره انفجار روی سکوهای دریایی تحت
انفجار هیدروکربنی" ،ﭼهاردهمین همایش صنایع دریایی ،تهران.
.4طاهری قزوینی ،محسن ،دﻻیلی ،حسین (" ،)1389پیش بینی مسیر رشد ترك در سازه های دریایی به کمک روش
المان مرزی دوگانه" ،دوازدهمین همایش صنایع دریایی ،زیباکنار.
.5هدایتی فر ،مجید ،مﻈاهری ،سعید ،عباسیان ،حمید ،عباسی ،مجید (" ،)1391تاﺛیرات انعطاف پﺬیری اتصاﻻت در
تحلیل شکست و خستگی سکوهای ﺛابت دریایی" ،ﭼهاردهمین همایش صنایع دریایی ،تهران.
.6لطفی ،علیرضا ،گل افشانی ،علی اکبر ،محتشم دولتشاهی ،کیارش ،حائری ،حسن (" ،)1393معیارهای انتخاب نوع،
تعداد و ﭼیدمان حسگرها به منﻈور پایش سالمت سکوی فراساحل پایه ﺛابت شابلونی در منطقه خلیج فارس"،
هشتمین کنگره ملی مهندسی عمران ،دانشکده مهندسی عمران ،بابل 12و 18اردیبهشت
.7بهادر ،وحید ( " ،)1391عیب یابی سکوهای دریایی شابلونی با استفاده از برازش داده های ارتعاشی" ،پایان نامه
کارشناسی ارشد ،دانشگاه صنعتی شریﻒ ،تهران.
.8رحمن شکرگﺬار ،حامد" ،مدل آزمایشگاهی سکوی ﺛابت فلزی دریایی پایش سالمتی"ف رساله دکتری ،دانشگاه
خواجه نصیرالدین طوسی ،تهران.
.9بهزاد ،مهدی ،گل افشانی ،علی اکبر ،ابراهیمیان ،حسین (" ،)1382مروری بر روش های تشخیص آسیب در سکوهای
ﺛابت دریایی خلیج فارس" ،هشتمین همایش صنایع دریایی ،آبان ماه ،بوشهر.
.11همتی ،پریناز ،امیدی وایقان ،اکبر (" ،)1383آنالیز حوادث دریایی و بررسی روش های مبارزه با حریق برای سکوهای
منطقه خلیج فارس" ،اولین همایش ایمنی در بنادر ،بهمن ماه ،تهران.
11. Lalu Mangal a, V.G Idichandy b, C. Ganapathy, 2001, “Structural Monitoring of
Offshore Platforms Using Impulse and Relaxation Response”, Ocean Engineering,
Vol, 28, P.P. 689-705.
12. Md. Rabiul Alam and A.S.J. Swamidas, 2002, “A Non-Destructive Crack Detection
Method for Steel Jacket Offshore Platform based on Global and Local Responses “,
Can. J.Civ. Eng, Vol.29(1), P.P. 85-97.
13. Li, D. (2011), “Sensor Placement Methods and Evaluation Criteria in Structural Health
Monitoring”, Siegen University.
14. Shahverdi.S, Lotfollahi-Yaghin.M.A, Asgarian.B, “Reduced wavelet component
energy-based approach for damage detection of jacket type offshore platform”, smart
structures and systems, Vol.11,No.6 (2013).
15. Asgarian.B, Aghaeidoost.V, Shokrgozar.R.H “Damage detection of jacket type
offshore platforms using rate of signal energy using wavelet packet transform”,
Marine Structures 45(2016) 1e21.