BAB 1: KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA

SOALAN CADANGAN IDEA

1 Konsep tamadun mempunyai pengertian yang sangat luas. Setiap masyarakat di dunia ini
mempunyak takrifan tersendiri mengenai konsep tamadun.
(a) Apakah yang dimaksudkan dengan ‘Tamadun’?
- perkataan tamadun berasal daripada
Bahasa Arab
____________________________________________ - iaitu perkataan mudun
- dan madain
____________________________________________ -madana
-bermaksud tinggi budi Bahasa
- dan pembukaan bandar
____________________________________________ -perkataan bahasa
Inggeris
-civilization
____________________________________________ - asal daripada Bahasa Greek
-iaitu civitas
-bermaksud bandar
[ 2 markah ] - bererti peradaban
(b) Jelaskan konsep tamadun menurut pandangan Islam.
-merangkumi pembangunan lahiriah
- dan rohaniah
-penting untuk mengukur tahap
____________________________________________ ketamadunan masyarakat
- Syed Naquib al- Attas – tamadun ialah
pencapaian tahap tatasusila yang tinggi
____________________________________________ -dan kebudayaan yang luhur
-disokong oleh sarjana barat spt. Richard
____________________________________________ Bucahana
-mengakui unsur rohaniah penting dalam
konsep tamadun
____________________________________________ -Ibn Khaldun berpendapat kehidupan
bandar ialah kehidupan bertamadun
____________________________________________

____________________________________________

[ 2 markah ]
(c) Pada pendapat anda, apakah yang akan berlaku jika tamadun hanya menumpukan kepada
pembangunan lahiriah semata-mata.
- mengabaikan agama
- agama dan kepercayaan penting dlm
____________________________________________ perkembangan tamadun
- menentukan pengiktirafan terhadap
pemerintah, pembahagian sosial
____________________________________________ masyarakat, perkembangan ilmu
pengetahuan.
- Tahap moral rakyat rendah
____________________________________________ - masyarakat tidak berperikemanusiaan
dan bertingkah laku ganas
____________________________________________ -terjebak dalam kegiatan tidak bermoral
- seperti minum arak , berzina, seks bebas
dll.
____________________________________________ -tingkah laku sukar dikawal
- seperti tidak mengikut peraturan dan
undang-undang
____________________________________________ -suka berperang
-untuk meluaskan kuasa dan wilayah
jajahan
____________________________________________ Cth: Kekejaman Israel terhadap penduduk
Palestin, Perang di Syria.
[ 3 markah ]

(d) Sebagai pewaris bangsa, apakah langkah-langkah yang boleh anda lakukan untuk
meningkatkan tamadun bangsa?
____________________________________________ - berpengetahuan tinggi
-mengamalkan pendidikan sepanjang
hayat dalam diri

1
 ____________________________________________ -menguasai kemahiran teknologi
maklumat
-mempunyai jati diri yang kukuh
____________________________________________ - mengamalkan perpaduan antara kaum
-dengan bergaul mesra dengan semua
kaum spt kaum Melayu, kaum Cina dan
____________________________________________ India
- taat kepada pemerintah dan raja
- mematuhi perlembagaan dan undang-
____________________________________________ undang negara
- kreatif dan inovatif
____________________________________________ -mengamalkan budaya penyelidikan
-berminda kelas pertama

____________________________________________

[ 3 markah ]
2 Manusia menyesuaikan kehidupan mereka dengan alam sekeliling dan telah menjadikan
manusia lebih kreatif dan inovatif.
(a) Senaraikan tiga ciri kemunculan tamadun.
- Petempatan kekal
- Kehidupan berorganisi
(i) __________________________________________ -sistem pemerintahan
- pengkhususan pekerjaan
- agama dan kepercayaan
(ii) __________________________________________ -bahasa dan sistem tulisan

(iii) __________________________________________

[ 3 markah ]

(b) Nyatakan faktor yang menggalakkan pembentukan petempatan kekal dalam tamadun awal.
- kawasan tanah lanar yang subur
- terletak berhampiran kawasan
(i) ___________________________________________ lembangan sungai
-untuk tujuan pertanian
___________________________________________ -kemudahan bekalan air,makanan dan
pengangkutan
-memastikan kelangsungan bekalan
(ii) ___________________________________________ makanan
- kemajuan dalam bidang pertanian
-spt kaedah penanaman, penyimpanan
___________________________________________ makanan dan penternakan binatang

(iii) ___________________________________________

___________________________________________

[ 3 markah ]

(c) Pada pandangan anda, apakah kesan pengkhususan pekerjaan kepada kemajuan
masyarakat.
____________________________________________ - mewujudkan kemakmuran
-dan kestabilan politik
- menyebabkan peningkatan dan
____________________________________________ perkembangan ekonomi
-membawa kepada kehidupan yang lebih
sistematik
____________________________________________ - memajukan aktiviti perdagangan
-berlaku pertukaran ilmu pengetahuan,
teknologi dan budaya antara masyarakat
____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

2
 [ 4 markah ]
3 Mesopotamia merupakan tamadun terawal di dunia yang muncul sekitar tahun 3500 s.m.
(a) Nyatakan dua ciri fizikal negara kota di tamadun Mesopotamia.
-terbahagi kepada pusat kota, tembok
kota. Luar kota, dan pelabuhan
-mempunyai kubu pertahanan
(i) ____________________________________________ -pelbagai bentuk pintu gerbang
-lambang kekayaan negara kota
-di dalam kota terdapat istana, rumah
____________________________________________ kediaman, rumah ibadat.
-pusat kota ialah rumah ibadat
(ii) ____________________________________________ menjadi tumpuan anggota masyarakat
-contoh: kota Lagash

____________________________________________

[ 2 markah ]

(b) Jelaskan kedudukan raja dalam sistem pemerintahan teokrasi di Mesopotamia?

-raja dianggap sebagai tuhan
-atau wakil tuhan
-dan pemilik negara kota
(i) ____________________________________________ -masyarakat Mesopotamia tidak
menyembah raja mereka sebagai tuhan
-kecuali semasa Raja Naramsin
____________________________________________ -yang menganggap dirinya terlalu agung
-kerana berjaya menguasai wilayah yang
luas
(ii) ___________________________________________ -menggelar dirinya ‘Raja Empat Penjuru
Alam
___________________________________________ -raja berperanan sbg ketua pentadbir,
ketua tentera, ketua pendeta dan ketua
agama
[ 2 markah ] -berkuasa melantik ahli keluarga
memegang jawatan di ziggurat
-raja berkuasa dalam soal tanah, cukai,
hasil pertanian dan perdagangan
(c) Pada pendapat anda, mengapakah masyarakat Mesopotamia muncul paling awal dalam
kehidupan bertamadun di dunia?
____________________________________________ - masyarakatnya mementingkan
pendidikan dan ilmu pengetahuan
-Cth; perkembangan ilmu astronomi, ilmu
____________________________________________ geometri
-masyarakatnya mematuhi undang-
undang dan berdisiplin
____________________________________________ -kepimpinan berwibawa berjaya
membentuk kerajaan yang kukuh
-berjaya mewujudkan empayar
____________________________________________ -contoh: Raja Sargon mewujudkan
kerajaan Akkad
____________________________________________ -masyarakat hidup bersatu padu dalam
membangunkan negara
-masyarakatnya kreatif dan inovatif
____________________________________________ -mampu menghasilkan ciptaan baru
seperti roda, calendar dsb
Rakyat yang sihat/ mementingkan
____________________________________________ kesihatan
-Cth: 500 jenis ubat-ubatan telah
dikatalogkan dan disampelkan
[ 3 markah ] penggunaannya.
Rakyat setia kepada raja dan negara
(d) Jelaskan kemahiran masyarakat tamadun Mesopotamia yang boleh kita contohi dalam
pembangunan negara kita.
-kemahiran menggubal undang-undang
-Cth: Undang-undang Hammurabi
-undang-undang mewujudkan perpaduan
____________________________________________ dalam masyarakat
-membantu mengekalkan peradaban
negara kita
____________________________________________ -kemahiran membina bandar yang
sistematik
-memberikan keselesaan kepada
____________________________________________ kehidupan masyarakat

3
 ____________________________________________ -kemahiran mengendali aktiviti
perdagangan antarabangsa
- kemahiran mencipta tulisan
____________________________________________ -kemahiran ilmu astronomi
-mengembangkan ilmu matematik dan
ilmu geometri
____________________________________________ memajukan bidang pengangkutan dan
pembinaan
-kemahiran mencipta kalendar
____________________________________________ -kemahiran mengkatalog ubat-ubatan
-mewujudkan masyarakat yang sihat
____________________________________________ fizikal dan emosi
-membantu membangunkan negara
-kemahiran membuat batu-bata
____________________________________________ -pembinaan bangunan yang kukuh

[ 3 markah ]
Soalan Esei
1. Huraikan sumbangan tamadun Mesopotamia dalam bidang berikut:
(i) Undang-undang
(ii) Pengangkutan
(i) Undang-undang
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
[ 5 markah ]
[ 5 markah ]
(i) Undang-undang
-Kod Undang-undang Hammurabi
-digubal oleh Raja Hammurabi
-Berteraskan hak rakyat terhadap
keadilan
-Hukuman dan denda setimpal dengan
kesalahan
-tetapi berbeza mengikut susun lapis
masyarakat
- mengandungi 282 undang-undang
-dipahat pada tembok dan tiang besar
-supaya rakyat dapat membaca undang-
undang
-menjadi dasar perundangan tamadun
Mesopotamia
-undang-undang mengelakkan wujud
masalah dalam masyarakat
-mewujudkan perpaduan
-dan mengukuhkan sistem organisasi
dalam masyarakt
-membantu mengekalkan peradaban
Mesopotamia bertahan untuk jangka
panjang

(ii) pengangkutan
_______________________________________________ -penciptaan roda
-digunakan untuk menghasilkan kereta
kuda
(ii) pengangkutan -untuk tujuan peperangan
-atau kegunaan aman
-alat pengangkutan terawal di dunia
_______________________________________________ - Orang Sumeria menggunakan kapal
layar
_______________________________________________ - dan pengangkutan beroda sejak
3000s.m.
-mampu menguasai jalan darat dan laut
_______________________________________________ -dapat berhubung dengan wilayah India
dan wilayah di kawasan laut
Mediterranean.
_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

4
4. Tamadun Mesir Purba telah meninggalkan warisan bagi tamadun masa depan manusia.
(a) Senaraikan 2 bandar yang menjadi pusat pemerintahan penting dalam kerajaan Mesir
Purba.
(i) ___________________________________________
(ii) ___________________________________________
[ 2 markah ]
(b) Jelaskan peranan firaun dalam bidang pemerintahan.
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
[ 2 markah ]
(c) Mengapakah Tamadun Mesir Purba berjaya mencapai ketamadunan yang tinggi?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
(d) Pada pendapat anda apakah faktor yang menghalang kemajuan ketamadunan dunia?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
- Memphis
-Thebes
- Heliapolis
-Fayoum
-Abydos
- raja berkuasa mutlak
-dianggap suci
-jawatan firaun diwarisi secara turun-
temurun
-firaun dianggap jelmaan Tuhan Horus
- firaun digelar Raja Matahari
-kerana kepercayaan bahawa firaun anak
Tuhan Matahari(Amon-re)
-Ketua pendeta, pemilik tanah, ketua
hakim
dan pahlawan
- Keupayaan membina bandar
-Cth: Thinis, Memphis dan Abydos
-pengetahuan menukarkan padang pasir
kepada kawasan pertanian yang subur
-Kebolehan membina tembok pengairan
sepanjang 123km
-kewibawaan pemerintah
-Institusi pendidikan yang teratur
-kemahiran dalam bidang fizik, kimia,
perubatan, dan pembedahan
-kemahiran/kreativiti dalam pembinaan
bangunan /piramid
-mempunyai bahan binaan iaitu batu bata
-pemahaman ilmu matematik/ geometri/
sains untuk mengawal masalah banjir
-mempunyai tenaga kerja mahir spt.
arkitek, pengamal perubatan dan jurutulis
terlatih
-kesetiaan rakyat kepada pemerintah
-kadar buta huruf yang tinggi
menghalang pembangunan negara
-kekurangan tenaga kerja mahir
-keganasan dan kekejaman
menjejaskan keharmonian
masyarakat
-rakyat kurang menguasai teknologi
-hasil pengeluaran tidak dapat
ditingkatkan
-amalan rasuah yang berleluasa
-menjejaskan pendapatan negara
-rakyat tidak bersatu padu
-kedaulatan negara tidak dapat
dipertahankan
5
 Soalan Esei:Tamadun Mesir Purba dianggap sebagai anugerah daripada Sungai Nil.
Jelaskan pernyataan tersebut.
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
_________________________________________________
__________________________________________________
5 Gambar berikut menunjukkan tapak dua buah bandar terancang dalam Tamadun Indus.
(a) Senaraikan dua contoh bandar terancang dalam tamadun tersebut.
(i) ___________________________________________
(ii) ___________________________________________
[ 2 markah ]
(b) Nyatakan keistimewaan bandar-bandar tersebut.
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-Sungai Nil mengalir dari bahagian utara
Mesir ke Laut Mediterranean.
-Berpunca daripada dua anak sungai iaitu
Sungai Nil Biru dan Sungai Nil Putih
-Limpahan air Sungai Nil ke tanah yang
gersang
-menukarkan bentuk muka bumi Mesir
menjadi tanah dataran yang subur
-Tanah dataran subur sesuai untuk
pertanian dan petempatan manusia
-Tanah lanar yang dibawa berjaya
membentuk sebuah delta yang subur
untuk pertanian dan petempatan manusia
-Petempatan tetap di sepanjang sungai
berkembang menjadi perkampungan
-Gabungan perkampungan mewujudkan
beberapa buah bandar dan membentuk
nome.
-Kemajuan tamadun bergantung kepada
pengawalan air Sungai Nil
-melahirkan perkembangan ilmu
matematik seperti algebra dan geometri
-pemerintah mencipta sistem pengairan
-telah menukar padang pasir menjadi
kawasan pertanian
-Mohenjo-Daro
-Harappa
-Bandar terbahagi kepada dua bahagian
-Bahagian utama ialah pusat pentadbiran
dan agama
-Menempatkan bangunan pentadbiran,
tempat mandi awam untuk upacara ritual
dan pembersihan serta tempat
penyimpanan hasil pertanian
-Bahagian kedua merupakan kawasan
perumahan
-terbahagi kepada petak-petak berbentuk
empat segi
-diasingkan oleh rangkaian jalan yang
lurus
-Dihubungkan dengan sungai yang
berfungsi sebagai jalan perhubungan
-terdapat sistem pembetungan bawah
tanah dan sistem kumbahan terancang
6
 ____________________________________________

[ 2 markah ]
(c) Pada pandangan anda, mengapakah masyarakat Tamadun Indus berjaya membina bandar
terancang terawal di dunia?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-menggunakan kemahiran dalam ilmu
geometri, seni bina, kesenian dan
matematik
-berkeupayaan
mencipta teknologi untuk meningkatkan
mutu bahan binaan
-mampu mencipta batu bata daripada
tanah liat yang dihasilkan melalui
pembakaran pada suhu yang tinggi
- Sifat keterbukaan dalam membuat
hubungan dgn tamadun lain
-Pertembungan tamadun Indus dengan
tamadun Mesopotamia dan tamadun
Mesir Purba
- pertukaran teknologi, dan bertukar
pandangan dengan pihak lain.

____________________________________________

[ 2 markah ]
(d) Berdasarkan pengetahuan anda, apakah kesan pembinaan bandar terancang terhadap
kehidupan manusia?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-memberikan keselesaan kepada hidup
masyarakat
-menjaga kesihatan masyarakat
-menyediakan kemudahan asas kepada
masyarakat
-melicinkan kegiatan ekonomi masyarakat
-memudahkan urusan harian masyarakat
melicinkan sistem pentadbiran

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

[ 2 markah ]

(e) Adakah bandar di daerah atau kawasan tempat tinggal anda dibina secara terancang?
Beri alasan anda.
____________________________________________ Dibina secara terancang
- kawasan perumahan tersusun dan
sistematik
____________________________________________ -rangkaian perhubungan yang sistematik
-Pelbagai kemudahan awam dapat
dinikmati
____________________________________________ Persekitaran kawasan tempat tinggal
bersih.
-Berhampiran pusat perniagaan
____________________________________________ atau dibina secara tidak terancang.
- Kawasan perumahan tidak tersusun
____________________________________________ -Sistem perhubungan terhad
-Kemudahan awam tidak dapat
disediakan
____________________________________________ Persekitaran terbiar/ tidak dijaga
-Pusat perniagaan sukar didapati

____________________________________________

[ 2 markah ]

7
6 Tamadun Hwang Ho muncul di kawasan lembah Hwang Ho yang juga dikenali sebagai Sungai
Kuning merupakan rantau yang sangat berjaya dalam sejarah awal China.
(a) Senaraikan dua dinasti awal dalam tamadun Hwang Ho.
- Dinasti Hsia
-Dinasti Shang
-Dinasti Chou
(i) ___________________________________________

(ii) ___________________________________________

[ 2 markah ]

(b) Jelaskan amalan agama dan kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho.
____________________________________________ - animisme
-penyembahan roh nenek moyang
-politiesme
____________________________________________ -menyembah tuhan syurga (Shang-Ti)
-menyembah tuhan bumi (Tu)
-penyembahan sungai, bukit dan gunung
____________________________________________ -percaya kepada ramalan/tilik
nasib/tulang oracle
-upacara penyembahan melibatkan
____________________________________________ permainan muzik, tarian dan upacara
korban
____________________________________________ -percaya mandate daripada Tuhan
-diberi kepada raja yang memerintah
dengan adil
____________________________________________ -percaya kepada konsep Yin dan Yang
-percaya kepada konsep Feng Shui

____________________________________________

[ 2 markah ]

(c) Terangkan sumbangan tamadun Hwang Ho dalam bidang pertanian.

____________________________________________ -pembinaan sistem pengairan
-terusan dibina untuk mengairkan
kawasan pertanian
____________________________________________ -mengelakkan berlakunya banjir
-kemajuan teknologi pembajakan
-penciptaan cangkul
____________________________________________ -dan sabit
-pembinaan batas untuk tujuan
penanaman
____________________________________________ -peralatan pertanian daripada besi
-menggantikan kayu
____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

[ 3 markah ]
(d) Apakah yang dapat diteladani daripada Tamadun Hwang Ho demi membina negara
Malaysia yang gemilang?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-Kecekalan para pemimpin dan
masyarakat mengawal aliran sungai.
-Kegigihan masyarakat dalam mengatasi
masalah alam sekitar
-Ketabahan menghadapi cabaran hidup
-tidak mudah putus asa dalam mengatasi
masalah
-Bersikap cekal membangunkan negara
-bertindak secara kreatif dan inovatif
Berusaha gigih memajukan ekonomi
negara.

8
 ____________________________________________

____________________________________________

[ 3 markah ]
Soalan Esei:
1. Kepimpinan berwibawa menyumbang kepada kecemerlangan dan kegemilangan tamadun
Hwang Ho
Sebagai pemimpin negara, apakah usaha-usaha yang perlu anda lakukan untuk memajukan
ekonomi negara.
- pemimpin perlu bijaksana
menyusun strategi untuk mengatasi
masalah ekonomi negara
______________________________________________ -contoh, mengadakan transformasi
ekonomi melibatkan semua rakyat
-kebajikan rakyat yang dipelihara akan
______________________________________________ menjamin keamanan negara
-Pemimpin perlu bersikap proaktif
-dalam memajukan ekonomi negara
______________________________________________ -spt meningkatkan eksport negara
-pemimpin haruslah tidak mudah berputus
______________________________________________ asa
-dengan berusaha menyelesaikan situasi
ekonomi yang dihadapi negara
______________________________________________ -spt kejatuhan nilai mata wang

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

[ 6 markah ]

Soalan Esei:
2. Ekonomi tamadun Hwang Ho banyak disumbangkan oleh sektor pertanian.
Berdasarkan kajian anda terhadap tamadun tersebut, apakah iktibar yang boleh diperoleh
untuk memajukan bidang pertanian di Malaysia?
______________________________________________ -menjadikan pertanian sektor ekonomi
yang penting
-memberi peluang pekerjaan
______________________________________________ -spt sektor perladangan kelapa sawit
-membina sistem pengairan
-tanaman padi dijalankan 5 kali setahun
______________________________________________ Cth: di Selangor dan Kedah
-memperbaharui teknik dan kaedah
pertanian
______________________________________________ -bantuan dan tunjuk ajar agensi kerajaan
-cth: Mardi/ Felda
______________________________________________ -memaksimumkan penggunaan tanah
-mendirikan kilang berhampiran
-kilang memproses kelapa sawit

9
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
-memastikan kesuburan tanah sentiasa
terpelihara
-meningkatkan hasil pertanian
-penggunaan baja organik atau kimia
-menggunakan alatan pertanian moden
-bagi mempercepat pengeluaran hasil
pertanian

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

[ 8 markah ]

10
 BAB 2: PENINGKATAN TAMADUN

SOALAN CADANGAN IDEA

PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN
1 Sistem demokrasi yang diamalkan di Athens lebih kurang 3 000 tahun dahulu telah diwarisi oleh
hampir semua negara di dunia pada hari ini.
(a) Apakah maksud demokrasi
_____________________________________________ -pemerintahan oleh rakyat -melalui wakil yang
dipilih -melalui pilihan raya

_____________________________________________

_____________________________________________

[ 2 markah ]
(b) Terangkan ciri-ciri sistem pemerintahan demokrasi yang diamalkan di Athens.
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-terdapat Dewan Perhimpunan dan Majlis
-semua warganegara lelaki dewasa Athens
berpeluang menjadi anggota Dewan
Perhimpunan
-antara enam bulan hingga setahun
-Dewan Perhimpunan bersidang sebanyak tiga
kali dalam sebulan
-setiap ahli Dewan boleh mengemukakan
cadangan tentang dasar kerajaan
-keputusan Dewan dikendalikan oleh Majlis
-Ahli Majlis, Majistret dan Juri dilantik oleh Dewan
-Dewan mempunyai kuasa penuh terhadap
ketiga-tiganya

____________________________________________

[ 2 markah ]
(c) Senaraikan dua buah negara yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi pada hari
ini.
(i) __________________________________________ -Malaysia
-Singapura
-Amerika Syarikat
(ii) __________________________________________

[ 2 markah ]
(d) Sekiranya anda dilantik sebagai pemimpin di sebuah negara yang mengamalkan sistem
pemerintahan demokrasi, apakah ciri-ciri kepimpinan yang akan anda amalkan?
____________________________________________ -pemimpin mengamalkan pemerintahan yang
adil
-tanpa diskriminasi antara kaum
____________________________________________ -memiliki ilmu pengetahuan dalam menjalankan
pentadbiran
____________________________________________ -bertanggungjawab dalam setiap tindakan
-tidak mengamal rasuah
-mampu memajukan ekonomi negara
____________________________________________ -prihatin terhadap masalah rakyat
-rajin dan amanah dalam menjalan sesuatu tugas
-menjalinkan hubungan baik dengan rakyat/
____________________________________________ mesra rakyat
-sentiasa turun padang membantu dan
mengambil tahu masalah rakyat
____________________________________________ -berpandangan jauh/ berwawasan

[ 2 markah ]
(e) Pada pandangan anda, apakah kebaikan sistem pemerintahan demokrasi kepada sesebuah
negara?

11
 ____________________________________________ -rakyat mempunyai kuasa untuk menentukan
tampok pimpinan/ berkuasa memilih kerajaan
-rakyat boleh bersuara/ mengemukakan
____________________________________________ pandangan dan ketidakpuasan hati
-mengikut saluran yang betul
-menjamin hak asasi rakyat
____________________________________________ --menjamin kesejahteraan hidup rakyat pelbagai
kaum
-mengekalkan perpaduan rakyat
____________________________________________ -memupuk kerjasama kaum dalam memajukan
negara
____________________________________________ -mengelakkan pertelagahan dan rusuhan antara
kaum
-pemimpin tidak berkuasa mutlak
____________________________________________ -menjamin kestabilan politik/ pentadbiran negara
-memajukan ekonomi negara
-rakyat bebas menganut/ mengamalkan
[ 2 markah ] agama/kepercayaan masing-masing

PERLUASAN KUASA
2. Jadual 1 menunjukkan tokoh yang terlibat dalam perluasan kuasa dalam peningkatan tamadun
manusia.

Tamadun Tokoh Pembina

Empayar
Yunani ______X________
Rom Augustus Caesar
India Chandragupta
Maurya,
Bindusara,
______Y______
China Shih Huang Ti
(a) Namakan tokoh X dan Y Yunani
-Philip II
X: __________________________________________ -Alexander the Great
India
-Asoka
Y: __________________________________________

[ 2 markah ]
(b) Jelaskan kejayaan yang dicapai oleh Dinasti Maurya melalui perluasan kuasa.
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
[ 2 markah ]
-perluasan kuasa yang besar semasa
pemerintahan Chandragupta Maurya.
-kejayaan disebabkan memiliki tentera yang
besar
-memiliki 600 ekor gajah
-1000 orang askar berkuda
-dan 10 000 orang infantri
-berjaya menguasai seluruh India Utara/ Punjab
-menewaskan Seleceus yang memerintah
empayar Seleucid di Syria dan kawasan
sempadan India Barat
-Bindusara meluaskan kuasa empayar Maurya
ke Mysore di bahagian Selatan India
-Asoka meluaskan kuasa melalui dasar lembut
dan terbuka
- serta memberikan penekanan kepada agama
Buddha
-seluruh India menjadi kawasan takluk empayar
Maurya pada zaman pemerintahan Asoka
- disebabkan kemenangan ke atas Kalinga dalam
Perang Kalinga.

(c) Mengapakah pemerintah tamadun awal melakukan perluasan kuasa tersebut?

____________________________________________ -membentuk empayar
-menunjukkan kekuatan
-menyebarkan agama
____________________________________________ -menyebarkan kebudayaan
-mendapatkan bahan mentah
-mendapatkan kemasyhuran
____________________________________________

12
 ____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

[ 2 markah ]
(d) Pada pendapat anda, mengapakah pemimpin-pemimpin dunia pada hari ini harus bekerjasama
menyekat dasar perluasan kuasa?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-bercanggah dengan Piagam Pertubuhan
Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB)
-menceroboh kedaulatan negara lain
-menggugat keamanan dan keselamatan dunia
-perluasan kuasa merupakan perbuatan jenayah
-membawa kemusnahan dan kematian
-mencetuskan peperangan yang berlarutan.

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

[ 6 markah ]
PERUNDANGAN
3 Perkembangan sistem perundangan selari dengan peningkatan sesebuah tamadun.
(a) Nyatakan undang-undang yang diperkenalkan dalam tamadun berikut:
(i) Rom : (i) Rom
-Undang-undang Papan Dua Belas
_________________________________________ -Hukum Kanun 12
-Kod Undang-undang Rom
-Undang-undang Justinian

(ii)India
(ii) India : -Dharma Sastra
-Tiang Asoka
_________________________________________
[ 2 markah ]
(b) Nyatakan tiga prinsip utama dalam undang-undang Rom
(i) _________________________________________ - Semua manusia sama di sisi undang-undang
-Seseorang tidak bersalah sehingga dibuktikan
kesalahannya
(ii) _________________________________________ -Keadilan terhadap setiap individu
-Hukuman berasaskan bukti yang cukup

(iii) _________________________________________

[ 2 markah ]
(c) Undang-undang yang tegas dapat membantu membanteras jenayah.
Berikan penjelasan anda.
____________________________________________ -Undang-undang dapat mengawal tingkah laku
masyarakat
-dengan menimbulkan rasa takut untuk
____________________________________________ melakukan jenayah
-undang-undang menjadi panduan hidup
yang mengandungi larangan-larangan dan
____________________________________________ tingkah laku
-mengurangkan kes jenayah
-undang-undang membina masyarakat yang
____________________________________________ berdisiplin
-masyarakat dapat hidup aman dan sejahtera

13
 ____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

[ 2 markah
(d) Mengapakah kita perlu mematuhi undang-undang yang dikuatkuasakan?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-politik negara kita stabil dan kukuh
-supaya negara aman
-dan tiada huru-hara
-kadar jenayah berkurangan
-ekonomi negara bertambah maju
-pelabur yakin untuk melabur di negara ini
-industri pelancongan akan berkembang pesat
-keamanan menarik kedatangan pelancong ke
negara kita.

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

SOALAN ESEI
Jelaskan sistem perundangan yang diamalkan di Rom.
____________________________________________ -merupakan undang-undang bertulis
-undang-undang Rom yang pertama ialah
Hukum Kanun 12
____________________________________________ -dipahat pada kayu yang dikenali sebagai Papan
Dua Belas
-Papan Dua Belas diletakkan di tempat awam
____________________________________________ untuk tatapan rakyat
-lahir pada zaman Republik
-Kod Undang-undang Rom
____________________________________________ -Maharaja Justinian mengambil usaha untuk
mengumpulkan, menyatukan dan membukukan
____________________________________________ undang-undang
-dikenali sebagai undang-undang Justinian
-Undang-undang Rom terdiri daripada tiga
____________________________________________ cabang
-undang-undang sivil
-undang-undang rakyat
____________________________________________ -undang-undang natural
Prinsip undang-undang Rom
-Semua manusia sama di sisi undang-undang
_____________________________________________ -Seseorang tidak bersalah sehingga terbukti
kesalahannya
_____________________________________________ -hukuman berasaskan bukti yang cukup

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

[ 6 markah ]
14
 EKONOMI
4 Aktiviti perdagangan tamadun India mengalami perkembangan yang sangat pesat pada abad ketiga
sebelum masihi.
(a) Senaraikan dua buah pelabuhan penting yang menghubungkan India dengan negara luar.
-Tamralipti
-Ghantashala
(i) ________________________________________ -Kadura
-Brouch
-Chaul
(ii) ________________________________________ -Kalyan
-Cambay
[ 2 markah ]
(b) Nyatakan dua matlamat persatuan perdagangan dan perusahaan yang terdapat dalam
tamadun India.
(i) ________________________________________ -mengawal harga
-mengawal kualiti barangan
-mengawal gaji pekerja
(ii) ________________________________________ -

[ 2 markah ]

(c) Mengapakah ekonomi tamadun India berkembang dengan pesat pada abad ke-3 S.M
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
[ 3 markah
(d) Jelaskan kebaikan persatuan perdagangan dan perusahaan kepada kemajuan ekonomi
sesebuah negara.
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-perdagangan dalaman wilayah India
-Perdagangan dengan negara luar seperti
Macedonia, Sri Lanka, Asia Tengah, Asia
Tenggara dan China
-Terdapat pelabuhan penting seperti
Tamralipti/Gantashala/
Kadura/Brouch/Chaul/Kalyan/
Cambay
-Wujud persatuan perdagangan dan perusahaan/
sresthin/Persatuan Tukang Kayu, tukang logam
-Undang-undang digubal untuk mengawal
persatuan
-Raja mengawasi pelaksanaan undang-undang
-mata wang emas digunakan sebagai medium
jual beli
-dasar kewangan dan ekonomi yang sistematik
-terdapat sektor perusahaan tekstil seperti kain
kapas dan sutera
terdapat perusahaan barang kemas spt emas,
batu permata dan mutiara
-pelbagai jenis cukai dikenakan hasil spt
pertanian dan buah-buahan
-perdagangan maritime dijalankan dengan alam
Melayu, China, Rom dan Sri Lanka
-mengawal harga
-mengawal kualiti barangan
-mengawal gaji pekerja
-mengawal kebajikan pekerja
-menyatupadukan ahli persatuan perdagangan
-membentuk persefahaman/ persepakatan
-membuat keputusan secara kolektif

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

[ 3 markah ]
5 Tamadun China banyak memberi sumbangan dalam ekonomi khasnya dalam bidang pertanian.
15
(a) Nyatakan dua sumbangan tamadun China dalam bidang pertanian
(i) ________________________________________
(ii) ________________________________________
(b) Pada pendapat anda, mengapakah masyarakat tamadun China berjaya mencapai kemajuan
dalam bidang pertanian?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
[ 2 markah ]
(c) Apakah yang boleh kita contohi daripada kemajuan tamadun China dalam bidang pertanian
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
[ 2 markah ]
(d) Jelaskan halangan yang boleh membantutkan usaha kerajaaan untuk memperkasa sektor
pertanian di negara kita.
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
-pengenalan tenggala
-penggunaan kolar kuda
-sistem penanaman secara bergilir
-penciptaan alat pertanian daripada besi
-teres kawasan berbukit
-pembinaan sistem pengairan
-pembinaan terusan
[ 2 markah ] -penciptaan cangkul
-penciptaan sabit
--penggunaan batas
-memiliki tanah yang subur
-mempunyai tanah yang luas
-Iklimnya sesuai untuk pertanian
-sistem pengairan yang baik
-penggunaan alatan untuk pertanian
-penciptaan teknologi baru untuk pertanian
-kreatif mencipta teknologi baru dalam bidang
pertanian
-gigih berusaha untuk memajukan pertanian
-menguasai pelbagai kemahiran
-memanfaatkan tanah yang dimiliki
-menguasai ilmu pengetahuan untuk memajukan
biadang pertanian
-kerjasama daripada pelbagai pihak untuk
memajukan sektor ini
-kekurangan tenaga mahir
dalam sektor pertanian
-Kebanyakan petani kecil tidak menggunakan
teknologi moden
-golongan petani terlalu bergantung kepada
subsidi kerajaan
-pinjaman/bantuan kewangan/insentif kepada
petani sukar diperoleh
-sistem pewarisan tanah yang diamalkan
menyebabkan keluasan tanah individu semakin
mengecil
-harga hasil pertanian yang tidak stabil
-persaingan dengan negara luar
-masalah cuaca yang tidak menentu
mempengaruhi hasil keluaran
-cth: fenomena el Nino dan la Nina
-tiada sistem pengairan bagi mengawal banjir
[ 2 markah ]
16
 Soalan Esei:
Permintaan terhadap hasil pertanian semakin meningkat tetapi golongan muda tidak lagi berminat
dalam bidang pertanian.
Bagaimanakah cara untuk menarik minat golongan muda menceburi bidang pertanian?
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
-bantuan kerajaan atau agensi swasta
-bantuan latihan atau kewangan
-pinjaman Bank pertanian/ mikro kredit
-meluaskan pasaran ke luar negeri
-mengadakan pameran pertanian di peringkat
antarabangsa
-menyediakan kursus pertanian di IPTA
-memberi pengetahuan kepada mahasiswa
berkaitan pertanian dan pemasaran
-Cth: UPM/ Kolej Mardi
-menjadikan pertanian sebagai satu perniagaan
-melatih belia menjadi usahawan muda
-memperbanyak pasar tani/ ruang niaga
-memperkenalkan anugerah/ insentif kepada
-peladang muda
-menjalankan R&D
-menghasilkan benih berkualiti

______________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

[ 6 markah ]
PENINGKATAN SOSIAL
(A) PENDIDIKAN
6 Jadual berikut menjelaskan tentang sistem pendidikan tamadun dunia.

Tamadun Matlamat Pendidikan

Rom Pendidikan amat menekankan ilmu yang praktikal
China Lulus dalam peperiksaan awam dan menjadi pegawai
kerajaan
India Menitikberatkan pendidikan agama

(a) Jelaskan ciri-ciri pendidikan yang dilaksanakan dalam tamadun India.

-mementingkan keagamaan
-berteraskan agama Hindu dan Buddha
-didominasi oleh kaum lelaki sahaja
_____________________________________________ -mempelajari kitab Veda
-menggunakan Bahasa Sanskrit
-menggunakan kaedah hafalan
_____________________________________________ -dijalankan di rumah dan di istana
-diajar oleh Brahmin
mempelajarin karya saintifik dan falsafah
_____________________________________________ -bertujuan menyediakan manusia untuk
menghadapi hidup selepas mati
_____________________________________________ -menerapkan nilai-nilai murni
-menambah ilmu
mengatasi buta huruf
[2 markah ] mendapatkan jawatan dalam pemerintahan

17
 (b) Bagaimanakah peperiksaan awam dilaksanakan dalam tamadun China.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
-peperiksaan awam mempunyai 3 tahap
-tahap pertama(Hsiu Tai), tahap kedua(Chun
Jen), dan tahap ketiga(Chin Shih)
-tahap pertama setaraf dengan ijazah pertama
-tahap kedua setaraf dengan ijazah sarjana
-tahap ketiga setaraf dengan ijazah doktor
falsafah
-tahap pertama dijalankan di peringkat daerah
-tahap kedua dijalankan di ibu kota daerah
- tahap ketiga dijalankan di istana
-lulus tahap pertama boleh jadi pegawai kerajaan
-lulus tahap ketiga boleh jadi pendidik
-tahap pertama diadakan dua kali dalam tiga
tahun
-tahap kedua dan ketiga diadakan tiga tahun
sekali
-peraturan peperiksaan sangat ketat
-mereka yang meniru akan dijatuhi hukuman mati

[ 2 markah ]
(c) Apakah kesan perkembangan pendidikan dalam tamadun Rom?
_____________________________________________ -menyediakan infrastruktur dan kemudahan
awam
-memberikan kesejahteraan kepada hidup
_____________________________________________ manusia
-melahirkan jurutera
-yang mahir membina sistem pengairan,
_____________________________________________ bangunan dan jalan raya
- melahirkan ahli falsafah
-melahirkan sejarawan yang menulis sejarah
_____________________________________________ negara kota
-melahirkan ahli pemikir dalam bidang sains dan
_____________________________________________ teknologi
-melahirkan warganegara tentera
-yang gagah dan setia kepada negara kota
_____________________________________________

[ 3 markah ]
(d) Pada pendapat anda, bagaimanakah pendidikan mampu memajukan sesebuah negara?
_____________________________________________ - pendidikan dapat melahirkan ramai rakyat
berilmu pengetahuan
-mampu menyumbang kepakaran dalam
_____________________________________________ pelbagai bidang
-negara dapat melahirkan ramai bijak pandai
yang inovatif dan kreatif
_____________________________________________ -pelbagai ciptaan dan teknologi baru dapat
dihasilkan
-pendidikan memantapkan pentadbiran negara
_____________________________________________ -negara yang ditadbir oleh pemimpin yang
berilmu akan cemerlang dan maju
_____________________________________________ -bidang pendidikan menyediakan peluang
pekerjaan
-banyak institusi pendidikan dibuka akan
_____________________________________________ menjana kemasukan pelajar-pelajar dari luar
negara
-meningkatkan pendapatan negara melalui
[ 3 markah ] pertukaran mata wang
7 Jadual berikut menunjukkan matlamat pendidikan tamadun Yunani.

Tamadun Matlamat Pendidikan

Yunani Melahirkan manusia yang seimbang dari sudut rohani dan
jasmani
(a) Nyatakan usaha-usaha yang dilakukan oleh pemerintah Athens bagi melahirkan manusia yang
seimbang rohani dan jasmaninya.
________________________________________________ -memperkenalkan sistem pendidikan
-pendidikan seimbang dari segi mental dan fizikal
-menitikberat pendidikan sukan
______________________________________________________ -menitikberat pendidikan muzik
-menitikberat pendidikan
[ 2 markah ] membaca/menghafal/menulis
-menitikberat pendidikan seni berpidato

18
(b) Huraikan kesan perkembangan pendidikan tamadun Yunani
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
-berkembangnya sekolah-sekolah falsafah di
negara kota
-seperti di Athens/ Thebes/ Elea/ Miletus
-melahirkan sejarawan
-seperti Thucydides dan Herodotus
-melahirkan pemikir bidang sains dan teknologi
-seperti Thales, Anaximander, Heraclitus dan
Anaxagoras

[ 2 markah ]

(c) Kemajuan negara dan masyarakat dihubungkan dengan penghasilan ilmu-ilmu pengetahuan
yang baru yang membantu manusia membangunkan kehidupannya dengan lebih baik.
Ulaskan pernyataan tersebut.
_____________________________________________ -wujud masyarakat berpengetahuan
-yang akan melahirkan golongan intelek
-seterusnya mewujukdan masyarakat berminda
_____________________________________________ kelas pertama
-seperti tenaga kerja mahir
-maka, dapat menyumbang kepada kemajuan
_____________________________________________ sesebuah negara
- lahir masyarakat berkemahiran
-yang dapat memajukan negara dalam pelbagai
_____________________________________________ bidang
-dapat meletakkan Malaysia ke tahap negara
_____________________________________________ maju
-agar berdaya saing ke persada global
-pendidikan menjadi syarat untuk sesebuah
_____________________________________________ negara bergerak kea rah negara maju.

[ 2 markah ]

(d)
Pendidikan di Malaysia bertujuan melahirkan insan
yang seimbang dan harmonis dari segi intelek,
emosi, rohani dan jasmani.

Apakah kepentingan melahirkan insan yang seimbang kepada pembangunan negara?

Berikan penjelasan anda.

_____________________________________________ -menyediakan sumber tenaga yang berkualiti

_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
-yang mempunyai potensi yang tinggi untuk
memajukan semua sektor di Malaysia
-untuk menjadikan Malaysia sebagai negara
yang mampu berdaya saing dengan negara-
negara membangun
-melahirkan masyarakat yang tinggi nilai
rohaninya
-dasar pendidikan akan melahirkan warganegara
yang mempunyai jati diri yang tinggi
-melalui penekana mata pelajaran di sekolah
-spt Pendidikan Islam, Pengetahuan Moral serta
Sivik dan Kewarganegaraan

_____________________________________________

[ 2 markah ]

SOALAN ESEI:
Pendidikan merupakan elemen penting dalam peningkatan setiap tamadun utam dunia. Sejarah
telah membuktikan bahawa Tamadun Yunani, Rom, India dan China amat menitikberatkan
pendidikan.
Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, cadangkan langkah-langkah untuk melahirkan masyarakat
berpendidikan di negara kita.

19
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
[ 6 markah ]
(B) FALSAFAH
SOALAN ESEI:
Kemunculan ramai ahli falsafah dalam sesebuah tamadun menandakan tamadun tersebut memiliki
tradisi ilmu yang tinggi
(a) Jelaskan idea falsafah yang dikemukakan oleh tokoh berikut:
(i) Socrates
(ii) Plato
(iii) Aristotle
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
____________________________________________
-menggubal dasar Pendidikan awal kanak-kanak
sejak berusia 4 tahun
-dapat menggalakkan minat terhadap ilmu
-pemangkin lahirnya golongan bijak pandai pada
masa hadapan jika terdapat golongan muda yang
berilmu pengetahuan tinggi.
-mewujudkan prasarana pendidikan yang
lengkap, efisien dan moden standing negara
maju
-pendidikan percuma untuk semua hingga ke
peringkat yang tertinggi
-memberi insentif dan galakan kepada rakyat
untuk menuntut ilmu ke peringkat yang lebih
tinggi
-kurikulum pendidikan hendaklah menekankan
keseimbangan dalam kemajuan fizikal dan rohani
-dapat melahirkan masyarakat yang berilmu dan
mempunyai jati diri yang utuh
-menggalakkan budaya membaca dalam
kalangan generasi muda
-mewujudkan prasarana ilmu yang lengkap
dalam masyarakat
-peruntukan yang tinggi kepada bidang
pendidikan berbanding bidang yang lain
-penyediaan jalur lebar yang meluas, boleh
diakses pada bila-bila masa.
-Socrates
-ialah Bapa Falsafah Barat
-sering membincangkan falsafah dengan
sahabat dan pengikutnya
-pakar dalam perbincangan melalui kaedah soal
jawab
-Plato
-menyedarkan masyarakat tentang perkara asas
dalam falsafah Socrates
-falsafah Plato ialah masyarakat yang sempurna
dipeintah oleh ahli falsafah
-mengasaskan akademi falsafah di Athens
-yang kekal selama 1 000 tahun
-Republic merupakan karya agung Plato
-Aristotle
-guru kepada Alexander the Great
-karyanya membincangkan cara berfikir yang
teratur
-mendalami bidang sains dan falsafah
-falsafah beliau adalah untuk membaiki dunia
-Politics merupakan karya utama beliau.
20
 ____________________________________________
____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 6 markah ]
(b) Jelaskan iktibar yang boleh diambil daripada kecemerlangan tokoh-tokoh falsafah Yunani
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 6 markah ]
(C) SAINS DAN TEKNOLOGI
8 Jadual berikut menunjukkan tokoh sains dan teknologi pada zaman peningkatan tamadun.
Tokoh Tamadun
Pythagoras Yunani
Archimedes Yunani
Boethius Rom
(a) Apakah X dan Y?
X : __________________________________________
Y : __________________________________________
[ 2 markah ]
(b) Jelaskan ciptaan sains dan teknolongi tamadun China.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 2 markah ]
meningkatkan ilmu pengetahuan untuk
memajukan diri/masyarakat dan negara
-menambahkan pelbagai kemahiran
-meletakkan kepentingan negara/ masyarakat
melebihi kepentingan diri
-sanggup berkorban untuk bangsa dan negara
-bersikap kreatif dan inovatif
-tidak mudah berputus asa
-memberi sumbangan yang bermakna untuk
masyarakat/ negara
-berani meneroka bidang baru
-membuat penulisan ilmu untuk manfaat
masyarakat
-sumbangan dalam bentuk ilmu pengetahuan
lebih bernilai dan dikenang oleh manusia.
Sumbangan
X
Isi padu air
Y
Thales: ilmu geometri
Pythagoras: Teorem Pytagoras
Archimedes: isi padu air dan gravity
Ptolemy: astronomi
Boethius: matematik
Chai Lun: kertas
-Konsep Yin(kuasa pasif) dan Yang (kuasa aktif)
menjadi asa perubatan tradisional
-penciptaan kertas daripada pulpa oleh Chai Lun,
pegawai istana raja China
-penciptaan layar perahu yang lebih kuat
-dan perahu yang lebih besar
-penciptaan tenggala untuk membuat batas
-penciptaan kolar kuda
-bagi menarik tenggala kayu, kereta kuda, kereta
sorong beroda, dan penyisir tanah
-sistem tanaman bergilir untuk mengekalkan
kesuburan tanah
-kawasan berbukit diteres untuk pertanian
-sistem pengairan seperti terusan untuk
membekalkan air ke kawasan pertanian dan
mengawal banjir
21
 (c) Buktikan kejayaan yang dicapai oleh negara kita hasil daripada kemajuan sains dan teknologi.
_____________________________________________ -kenderaan pertama keluaran negara Malaysia
ialah Proton
-teknologi angkasa lepas
_____________________________________________ -Malaysia berjaya melancarkan dua satelit
Malaysia Asia Timur
- iaitu MEASAT I DAN MEASAT II.
_____________________________________________ -bagi memudahkan sistem komunikasi dunia
-kemajuan dalam sistem pengangkutan
-seperti Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala
_____________________________________________ Lumpur, Sistem Transit Ringan
(LRT/KTM/monorel)
_____________________________________________ -Lebuh Raya Utara-Selatan dan Terowong
SMART
-supaya masyarakat Malaysia mudah bergerak
_____________________________________________ -dan berurusan ke negara luar

[ 2 markah ]
(d) Bagaimanakah anda menyahut cabaran keenam Wawasan 2020 iaitu masyarakat yang maju
dan bersaintifik.
_____________________________________________ -penguasaan ilmu pengetahuan dalam pelbagai
bidang
-budaya ilmu dapat menjana produktiviti
_____________________________________________ -mempelajari bidang sains dan teknologi sejak
sekolah rendah l-pemikiran aras tinggi
-budaya inovatif dan mampu mereka cipta
_____________________________________________ -untuk manfaat masyarakat dan negara
-menguasai kemahiran ICT
-semangat inkuiri yang tinggi
_____________________________________________ -keberanian mencuba/ melakukan perubahan
-bersifat daya saing
_____________________________________________ -menyertai pertandingan di peringkat
antarabangsa
-gigih dan bertanggungjawab
[ 2 markah ]
(D) SENI BINA
Tamadun Yunani, Rom, China, dan India telah berjaya menghasilkan binaan yang agung.

X Y
(a) Namakan binaan berikut
X : __________________________________________ (rujuk buku teks sejarah T4 ms 59)

Y : __________________________________________

[ 2 markah ]
(b) Nyatakan fungsi binaan berikut.
Tembok Besar China Tembok Besar China:
- pertahanan empayar China
-melindungi China dari orang Gasar
_____________________________________________
Pantheon:
-sebagai tempat memuja
_____________________________________________ -tempat menyimpan patung dewa
-tempat menjalankan kerja awam
Pantheon:

_____________________________________________

_____________________________________________

[ 2 markah ]
22
 (c) Berdasarkan pengetahuan anda, apakah faktor-faktor yang membolehkan manusia tamadun
awal mampu membina seni bina yang agung?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
-kepimpinan yang berwibawa
-kebolehan memanfaatkan sumber semula jadi
-sebagai bahan binaan yang berkualiti
-peranan pemerintah
-pemerintah yang berwibawa/berwawasan
-mendapat sokongan dan kerjasama daripada
rakyat
-seperti Maharaja Shih Huang Ti membina
Tembok Besar Cina
-mempunyai ilmu pengetahuan yang tinggi
-dapat memiliki pelbagai kemahiran
-memiliki tenaga mahir/ jurutera
-seterusnya mampu mencipta/ membina sesuatu
yang baru
-Tembok Besar Cina/ Pagoda

[ 2 markah ]
(d) Jelaskan kepentingan seni bina dalam tamadun awal kepada generasi hari ini.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
- menjadi sumber pelancongan
-kerana pendapatan negara akan meningkat
-seterusnya, pendapatan ini dapat digunakan
untuk tujuan pembangunan negara
-seperti Tugu Negara/ Kota A Famosa
-lambang kemegahan negara
-yang dapat disanjungi oleh generasi hari ini
-agar menghargai warisan bangsa
-seperti Pagoda/ Tembok Besar China

_____________________________________________

_____________________________________________

[ 2 markah ]
SOALAN ESEI:
Berikut adalah antara monumen di negara kita yang ada nilai sejarah.

• Penjara Pudu • Stadium Merdeka • A Famosa

Apakah cabaran yang dihadapi oleh negara dalam usaha memelihara dan memulihara monumen
sejarah di negara kita?
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
-perbelanjaan yang tinggi
-kerajaan terpaksa menanggung kos yang tinggi
-kerana memerlukan tenaga pakar
-untuk menyelenggara tinggalan sejarah
-masyarakat yang mementingkan keuntungan
-spt membina kompleks beli-belah
-hingga sanggup meruntuhkan monumen
-kerajaan dan rakyat perlu bekerjasama
memelihara dan memulihara tinggalan sejarah
negara
-bangunan yang sedia ada tidak dapat memenuhi
keperluan semasa
-seperti Stadium Merdeka
-tidak dapat menampung bilangan penonton
yang semakin bertambah
-kerajaan terpaksa merobohkan binaan yang
sedia ada
-untuk membina stadium baru demi memenuhi
permintaan semasa
-lokasi bangunan yang sedia ada boleh
dibangunkan dengan binaan baru
-yang dapat membawa sumber ekonomi yang
berlipat ganda kepada negara
-kepentingan ekonomi mendahululi nilai sejarah

________________________________________________________
[ 6 markah ]
23
 SUMBANGAN TAMADUN
9
Sukan Olimpik diperkenalkan pada zaman Yunani,
iaitu pada tahun 776 s.m.
(a) Jelaskan tentang Sukan Olimpik pada zaman Yunani
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 2 markah ]
(b) Sukan Olimpik dapat memupuk persaudaraan dan persefaham sejagat.
Berikan pendapat anda.
_____________________________________________ -merupakan alat
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 2 markah ]
(c) Masih terdapat pelajar di negara kita yang tidak suka melibatkan diri dalam kegiatan sukan
walaupun penglibatan dalam kegiatan kokurikulum adalah wajib.
Mengapakah masalah ini masih wujud?
Berikan pendapat anda.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 2 markah ]
(d) Berikan cadangan anda untuk mengatasi masalah tersebut.
_____________________________________________ -memberi
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
______________________________________________________
- merupakan pertandingan antara negara kota
-negara kota yang terlibat ialah Athens, Sparta,
Corinth, Thebes, Olympia, dan Argos
-pertandingan diadakan di Olympia
-Diadakan empat tahun sekali
-tujuan diadakan untuk menghormati Tuhan Zeus
-semua negara kota bersetuju untuk berhenti
berperang bagi menghormati sukan Olimpik
-peserta pertandingan melibatkan golongan lelaki
sahaja
persefahaman dan
persaudaraan tanpa mengira ideologi
-penglibatan banyak negara dunia berkumpul
demi kemajuan sukan
-acara dan aktiviti sukan tidak mengehadkan
penyertaan kepada sesuatu kaum atau sesuatu
negara sahaja
-semua peserta mesti akur kepada peraturan
sukan
-tumpuan pada kecemerlangan akademik
-tanggapan bahawa sukan tidak mempunyai nilai
ekonomi
-sukan hanya untuk mereka yang mahir/pandai
-kegiatan sukan yang mereka minati tidak
dijalankan di sekolah
-kurang sokongan daripada ibu bapa
-kekangan dari segi adat
-kekangan kewangan/ jarak rumah yang jauh
-masalah kesihatan
galakan kepada pelajar yang
mempunyai kebolehan dalam sukan
-memberi penghargaan dalam bentuk wang/ sijil/
biasiswa
-pendedahan kepada kursus kesukanan
-mengadakan kursus kepimpinan atau
kemahiran
-kesesuaian masa
-perkongsian pintar dengan NGO atau komuniti
-mempelbagaikan kegiatan sukan
-menganjurkan pertandingan yang melibatkan
semua pelajar
-membuat lawatan sambil belajar
24
 [ 2 markah ]
AGAMA
10 Agama merupakan keperluan utama dalam pembentukan dan peningkatan tamadun
(a) Nyatakan 2 teras yang terdapat dalam ajaran Islam.
(i) __________________________________________
(ii) __________________________________________
[ 2 markah]
(b) Jelaskan ciri-ciri agama Hindu yang perlu diikuti oleh penganutnya.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 2 markah ]
(c) Sejarah telah membuktikan bahawa pegangan agama menjamin keharmonian masyarakat
untuk meningkatkan ketamadunan manusia.
Berikan pendapat anda.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 3 markah ]
(d) Bagaimanakah pengamalan kepelbagaian budaya dan agama di negara kita dimanfaatkan
untuk kegemilangan negara.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
[ 3 markah ]
-akidah
-merupakan keyakinan seluruh jiwa terhadap
keesaan Allah
-syariah
-undang-undang yang terkandung dalam al-
Quran dan al-Sunnah
-yang menjadi petunjuk kepada umat islam
-mempercayai Hukum Karma
-yang bersabit dengan kelakuan manusia
semasa hidup
-dan kelahiran semula selepas mati
-kelahiran semula bergantung pada Karma
-dan tujuan hidup untuk mencapai moksya.
-iaitu kebebasan mutlak
-sesiapa yang mencapai tahap ini akan bersatu
dengan Tuhan
-dan tidak akan lahir lagi ke dunia
-oleh itu, seseorang perlua berbuat baik semasa
hidup agar mencapai Moksya.
-menjadi pedoman untuk membimbing manusia
ke arah hidup yang lebih sempurna
-mendisiplinkan tingkah laku manusia
-menjadi satu pegangan
-mendorong manusian berkelakuan baik
-panduan agar manusia tidak melakukan
kerosakan dan kejahatan
-membentuk akhlak yang mulia
-mewujudkan masyarakat yang harmonis
-melahirkan manusia yang seimbang dari segi
rohani, emosi, jasmani dan intelek
-agama menekankan pencapaian individu dalam
ilmu pengetahuan
-dapat mencegah manusia daripada melakukan
perbuatan negatif
-menjadi teras kepada sistem perundangan
-memperkuat budaya bangsa Malaysia
-membawa kepada kemajuan dalam bidang
kesenian
-kepelbagaian budaya dan agama
memperkembang sektor pelancongan
-wujud pelbagai perayaan membuktikan
masyarakat hidup harmoni
-membentuk identiti bangsa Malaysia yang unik
-meningkatkan imej negara di persada dunia
-perkembangan Bahasa kebangsaan sebagai
alat penyatuan
-membentuk masyarakat yang mengutamakan
semangat toleransi dan bantu-membantu antara
kaum
25
26