24-3-2019 Murat Bardakçı - İşte, bize bir imparatorluğa mâlolan 1914’teki o ‘çok gizli’ emrin orijinali - HABERTÜRK

Son Dak ka  Son dak ka... Ekrem İmamoğlu, Habertürk'te soruları yanıtlıyor...

Murat Bardakçı DİĞER YAZILARI

PAYLAŞIM

541     

İşte, b ze b r mparatorluğa mâlolan 1914’tek o ‘çok

g zl ’ emr n or j nal
21.12.2014 - 01:26 | Güncelleme: 21.12.2014 - 09:15
İşte, tar hç Al Kaşıyuğun’un bulduğu, B r nc Dünya Savaşı’na g rmem ze ve b ze b r mparatorluğa mâlolan
b l nmeyen belge: Enver Paşa, Alman Am ral W lhelm Souchon’a “Karaden z’dek Rus f losuna saldırın” emr n
verm ş.

B r nc Dünya Savaşı’na yolaçan Yavuz ve M d ll s ml savaş gem ler n n 29 Ek m 1914’te Rus l manlarını
bombardıman etmes emr n n k m n tarafından ver ld ğ tam b r asırdan buyana tartışılıyordu. Sözkonusu emr n
belges n hayet ortaya çıktı: Al Kaşıyuğun’un Kahramanmaraş’tak Sütçü İmam Ün vers tes ’ne verd ğ doktora
tez nde yayınladığı belgeye göre, emr n altında Enver Paşa’nın mzası var...

BU sene B r nc Dünya Savaşı’nın ve aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu’nun da yıkımı le net celenecek olan kanlı
mücadelen n 100. yıldönümü...

Ordularımız bugünlerde mparatorluğun dört b r yanındak cephelerde dört sene boyunca devam edecek olan b r ölüm-
kalım mücadeles ne g r şm ş, hattâ bundan tam 100 sene önce bugün ve s z tam bu yazıyı okuduğunuz dak kalarda,
Sarıkamış’ta b ze b rkaç gün çer s nde onb nlerce şeh de mâlolacak b r harekât başlamıştı.

ALMANLAR’A FES GİYDİRDİK

Dünya Savaşı’na g r ş m z le lg l olarak neredeyse b r asır boyunca anlatılan, konuşulan ve ders k taplarına da g rm ş
olan b r had se vardır: İng l z donanmasının tak b nden kaçıp Çanakkale Boğazı’ndan geçerek b ze sığınan k Alman savaş
gem s n n daha sonra Karaden z’e çıkarak Rus l manlarını bombalaması..

Türk ye, Goeben ve Breslau s ml bu gem ler 1914 Ağustos’unda Çanakkale’den geçmeler n n ardından satın aldığını,
s mler n “Yavuz” ve “M d ll ” olarak değ şt rd ğ n açıklamış; her k gem ye de Türk bayrağı çek l p mürettebata Türk 
bahr ye ün formaları g yd r lm ş ve daha sonra Karaden z’e açılan gem ler 29 Ek m’de bazı Rus l manlarını

https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1021591-iste-bize-bir-imparatorluga-malolan-1914teki-o-cok-gizli-emrin-orijinali 1/5
24-3-2019 Murat Bardakçı - İşte, bize bir imparatorluğa mâlolan 1914’teki o ‘çok gizli’ emrin orijinali - HABERTÜRK

bombalamışlardı. Rusya bunun üzer ne b ze savaş lân etm ş ve böylel kle Almanya’nın safında dünya savaşına dah l
olmuştuk.

TAM 100 YIL SONRA BULUNDU

Meselen n neredeyse yüz seneden buyana tartışılan tarafı da, şte burada d : Savaş gem ler n n bu ş yapmalarını, yan
Rus l manlarını bombardıman etmeler emr n k m n verd ğ tam olarak bel rlenemem ş ve ortaya çeş t çeş t dd alar
atılmıştı. Bombardımanı gem ler n Alman kumandanı Am ral W lhelm Souchon’un b zden habers z ve kend mparatoru
İk nc W lhelm’ n emr le yaptığı söylenm ş, bazı tar hç ler se emr n zamanın güçlü adamı olan Başkumandan Vek l ve
Harb ye Nâzırı Enver Paşa tarafından ver ld ğ n , hükümet le kt dardak İtt had ve Terakk Part s ’n n had seden
haberdar olmadığını ler sürmüşlerd .

Z ra, bombardıman emr le lg l olarak yakın zamana kadar ortada b r belge bulunmuyordu ve belge yokluğu sebeb le
gerçekler de b r b l nmezl k bulutunun ardında saklı kalmıştı...

Sözkonusu belge, yan bombardıman le lg l yazılı em r, savaşa g r ş m z n tam 100. yılında, ancak bu sene ortaya çıktı!

Ama belge b r k tapta değ l, b r doktora tez nde; Al Kaşıyuğun’un Kahramanmaraş’tak Sütçü İmam Ün vers tes ’nde
2014 Şubat’ında verd ğ “Arş v Belgeler ne Göre Osmanlı Devlet ’n n İtt fak Arayışları ve 1. Dünya Savaşı’na G r ş m z
(1911-1914)” s ml doktora tez nde yeraldı ve dolayısı le az k ş tarafından görüldü ve varlığından da pek haberdar
olunamadı.

İKİ PAŞANIN İMZASI İLE

Al Kaşıyuğun’un tez nden öğrend ğ m ze göre, sözkonusu belgen n aslı Genelkurmay Askerî Arş v ATASE’de “BDH,
Klasör: 1646, Dosya: 30, F hr st: 11” numarada muhafaza ed l yor. 22 Ek m 1914’te Almanca yazılmış olan belgen n
altında Enver Paşa’nın mzası bulunuyor ve daha sonra o sırada Genelkurmay’ın güçlü kumandanlarından olan ve b rkaç
ay sonra Sarıkamış Harekâtı’nı yapan ve orada şeh d düşen Hafız Hakkı Paşa’nın Türkçe tercümes yeralıyor.

Enver Paşa’nın 22 Ek m 1914 tar hl emr , Hafız Hakkı Paşa’nın tercümes le şöyle:

“Donanma Kumandanı Am ral Suşon Paşa’ya: Donanma- Hümayun Karaden z’de hâk m yet- bahr yey (den z
hâk m yet n ) kazanacaktır. Bunun ç n Rus f losunu arayarak nerede bulursanız lân-ı harp etmeden ona hücum
ed n z. 9.8.30 (22 Ağustos 1914)”.

Met nler arasındak tar h farkının, yan Almanca met nde 22 Ek m, Türkçe tercümede de 22 Ağustos’un yazılı olmasının
sebeb , ler de yapılacak olan araştırmalarla ortaya çıkacaktır.

ÖNDE GELEN İSİMLER NE DİYOR?

Sözkonusu emre daha gen ş k tleler tarafından da görüleb lmes ç n bugün bu sayfada yer ver rken, Dr. Al Kaşıyuğun’u
da doktora tez nde tar h m z bakımından son derece öneml olan bu belgen n yanısıra daha önce yayınlanmamış başka
belgeler de kullanması dolayısı le tebr k ed yorum.

O devr n önde gelen bazı s mler n n Karaden z bombardımanı ve hemen ardından dünya savaşına g r ş m z konusunda
kaleme aldıkları hatıralarının bazı bölümler n de y ne bu sayfada okuyab l rs n z.

Karaden z fac asının suçunu herkes b rb r ne yüklüyordu

“YAVUZ” ve “M d ll ” s mler ver len k Alman savaş gem s n n 29 Ek m 1914’te Rus l manlarını bombalamaları le lg l
olarak bazı hatıralardan daha önce yapmış olduğum alıntıları, aşağıda tekrar nakled yorum...

- HAFIZ HAKKI PAŞA’NIN HATIRALARINDAN: “29 Ek m 1914: ...Maateessüf sabah donanmamızın düşman donanmasıyla 
harbe tutuştuğu haber geld ve hemen dönmeye mecbur olduk.

https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1021591-iste-bize-bir-imparatorluga-malolan-1914teki-o-cok-gizli-emrin-orijinali 2/5
24-3-2019 Murat Bardakçı - İşte, bize bir imparatorluğa mâlolan 1914’teki o ‘çok gizli’ emrin orijinali - HABERTÜRK

Alman erkân-ı harb yes (genelkurmayı) le temas ett k. Bronsart[‘ın], mezkûr erkân-ı harb yen n b zden şunları sted ğ n
anladık: Hemen Karaden z’de hareket.

Mısır st kamet nde mümkün mertebe çabuk ed lecek.

C had-ı mukaddes lân etmek.

Ben bunların üçünü de saçma added yorum. Fakat ne yapayım, madem k müttef k! D k Alman kafası, lâf anlatmak da
kab l değ l. B r kere de harp başlamış, artık olacak!

Donanma Kumandanı’na şöyle b r em r hazırlanmış d :

‘Rus donanmasını mahvederek Karaden z hâk m yet n kazanmak’.

Bu em r ben m kasada duruyordu. Ancak cabında ve zamanında ver lecekt . B z m hareket m zden evvel Nâzır emr
sted . ‘Suşon’a vereceğ m, kapalı b r zarf ç nde.

‘Lâzım olduğu zaman emr aç!’ d yeceğ m’ ded .

Ben şüphelend m. R ca ett m, d nlemed . Halbuk ş büsbütün başka türlü olmuş ve Suşon kend s Alman kafasıyla açmış,
yapmış, etm ş b z vak ts z b r harbe sürüklem ş. Bundan sonra artık vaz yet selâmete çıkarmak ç n canla başla çalışmak
lâzım”.

SADRAZAM SAİD HALİM PAŞA’NIN HATIRALARINDAN: “...Alman gem ler , Boğaz’ı geçmeler nden hemen sonra
Türk ye’n n Fransa le savaşta olduğunu zannederek b r Fransız gem s n durdurmuşlardı. Haber alınca Alman
Büyükelç s ’n davet ett m, bu g b hareketler n b r daha tekrarlanmaması gerekt ğ n söyled m ve Fransız gem s n n
yoluna devam etmes n sağladım. İng l z ve Fransız elç ler nden gelen tepk ler üzer ne, Baron Wangenhe m’dan tarafları
yatıştırab lmek maksadıyla Goeben ve Breslau’ya Osmanlı bayrağı çek lmes taleb nde bulundum. Elç konuyu Berl n’e
sorması gerekt ğ n söyled ve dört gün sonra tekl f m n kabul ed ld ğ n haber verd . Protesto ç n gelen İng l z ve Fransız
elç ler ne de gem ler satın aldığımızı b ld rd m.

27 Eylül’de beklenmed k b r başka had se daha yaşadık: Çanakkale’n n dışında dem rlem ş olan İng l z f losu, b r Türk
gem s n n yolunu kest .

Müttef kler tarafından Türk ye’ye karşı resmen lân ed lm ş b r savaş yoktu fakat bu ülkeler n davranışları artık esk s g b
dostça değ ld . İng ltere le Fransa, Kırım Savaşı sonrasındak pol t kalarını değ şt rm ş ve Türk ye’y Avrupalı b r müttef k
g b görmemeye başlamıştı; Rusya’nın emeller de artık ortaya çıkmıştı. Türk ye ç n en büyük tehl ken n Rusya olduğunun
farkında d k, üstel k müttef klerden b z mle lg l garant ler almaya da muva ak olamıyorduk. Bağımsızlığımız ve toprak
bütünlüğümüz tehl ke altında d !

RUS GEMİLERİ KAÇTILAR

Donanmamız o günlerde Marmara le Karaden z’de sık sık tatb kat yapıyordu ama tatb kata ht yaçları olmadığı ç n
Alman gem ler ne Karaden z’e çıkma zn vermem şt k. İs mler ‘Yavuz’ ve ‘M d ll ’ olarak değ şt r len bu k gem
Marmara’da d . Bu tal matımıza rağmen, b rgün Yavuz’un Karaden z’den dönmekte olduğunu gördüm; Enver Paşa’ya
böyle b r şe nasıl z n verd ğ n sordum, ortada b r yanlışlık olab leceğ n ve tekerrür etmeyeceğ n söyled .

B rkaç gün sonra, Karaden z’dek had se cereyan ett . İlk gelen haberler, Rus donanmasının İstanbul Boğazı’nın b rkaç m l
ötes ne mayın döktüğünün bel rlend ğ ve Yavuz le M d ll ’n n müdahalede bulunduğu yolunda d . Rus donanması
Almanya’dan gelen gem ler n kumandanı olan Am ral Souchon’un uyarısına kulak vermey nce ateş açılmış, Rus
gem ler n n S vastopol’a kaçmaları üzer ne Souchon bunları kovalamış, S vastopol’u bombalamış ve ger dönmüştü.

ÇAR BİZE SAVAŞ AÇTI



https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1021591-iste-bize-bir-imparatorluga-malolan-1914teki-o-cok-gizli-emrin-orijinali 3/5
24-3-2019 Murat Bardakçı - İşte, bize bir imparatorluğa mâlolan 1914’teki o ‘çok gizli’ emrin orijinali - HABERTÜRK

Bütün bunlardan 30 Ek m’de haberdar olab ld k. Hükümet üyeler olup b tenler hakkında herhang b r b lg ler
bulunmadığı konusunda ben kna etmeye alıştılar se de st faya karar verd m, ancak müttef kler le aramızda dostça b r
çözüm bulab lme ht mal nden dolayı st famı gec kt rd m.

Müttef klere Karaden z’dek had sen n ayrıntılarının bel rleneb lmes ç n b r soruşturma kom syonu kurulması tekl f nde
bulunmak st yordum ama mümkün olamadı. Müttef k büyükelç ler 31 Ek m’de İstanbul’u terkett ler, k gün sonra da
Rusya b ze savaş lân ett .

Osmanlı İmparatorluğu, dünya savaşına şte bu şek lde dah l oldu”.

YAZARIN DİĞER YAZILARI

20. yüzyıl tar h m z n az b l nen bah sler n anlatan k öneml k tap

Yayın Tar h : 10/12/18 09:34

Kaşıkçı c nayet n n benzer Hazret  Ömer zamanında da şlenm ş ve bütün kat ller dam
ed lm şt !
Yayın Tar h : 09/12/18 10:15

Sıla le Ahmet Kural had ses nden ve mâlûm boşanmadan bana artık gına geld !
Yayın Tar h : 07/12/18 07:14

İçk y çağdaşlığın sembolü yaptık ya, bravo b ze!

Yayın Tar h : 05/12/18 07:12

“Baba” Bush’un m ras bıraktığı büyük sır: Apaç şef Geron mo’nun mezarı açılıp çalınan
kafatası nerede?
Yayın Tar h : 03/12/18 02:20

YAZARIN TÜM YAZILARINI GÖRMEK İÇİN TIKLAYIN!

“Sondak ka haberler ve en çok okunan haberler her sabah e-postanızdan tak p etmek ç n Habertürk
bültene üye olun.”
E-posta adres n z yazınız! 

Son Dak ka Haberler Köşe Yazıları Sanat Basketbol G zl l k Sözleşmes Künye

Magaz n Haberler Gündem Borsa S nema Çerez Pol t kası OKUR HATTI:
Spor Haberler Dünya Altın V deo Döv z (0212) 313 60 00 PBX

Ekonom Haberler Yen Medya Süper L g TV Rehber Ham lel k

Yerel Haberler Sağlık Futbol Kullanım Koşulları D z ler

B z tak p ed n!

    


https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1021591-iste-bize-bir-imparatorluga-malolan-1914teki-o-cok-gizli-emrin-orijinali 4/5
24-3-2019 Murat Bardakçı - İşte, bize bir imparatorluğa mâlolan 1914’teki o ‘çok gizli’ emrin orijinali - HABERTÜRK

www.haberturk.com nternet s tes nde yayınlanan yazı, haber, v deo ve fotoğrafların her türlü hakkı Haberturk Gazetec l k A.Ş.’ye a tt r. İz n alınmadan, kaynak göster lerek dah kt bas
ed lemez.
Copyr ght © 2018 - Tüm hakları saklıdır. Habertürk Gazetec l k A.Ş.
Üret m ve Tasarım B lg Grubu

https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1021591-iste-bize-bir-imparatorluga-malolan-1914teki-o-cok-gizli-emrin-orijinali 5/5