Page No.

1
 कविियय मंगेश पाडगािकर
'या जन्मावर या जगण्यावर शतदा प्रेम करावे ' असं म्हणत मराठी रससकांना
प्रेम करायला शशकवणारे, जगण्याचं बळ देणारे कसववयय मंगेश पाडगावकर यांचे
३० डडसेंबर २०१५ रोजी डनधन झाले. ते ८६ वषाांचे होते. मं बईतील राहत्या घरी
त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला.
कण्हत कण्हत न जगता गाणं म्हणत जगायला शशकसवणारृा मंगेश
पाडगावकर यांनी त्यांच्या कसवतांतून व गीतांतून रससकांना अखंड जीवनानंद
डदला. कसवता हा माझा श्वास आहे, असे कायम म्हणणारे पाडगावकर हे खरे
आनंदयात्री कवी होते.

मंगेश पाडगािकरांचा जीिनपट

 जन्म : १० माचय १९२९ (वेंगलाय)

 शशक्षण : मं बई सवद्यापीठातून मराठी व संस्कृत या भाषासवषयांत एम.ए.
 कारकीदय : काही काळ मं बईच्या रुईया महासवद्यालयात मराठी भाषासवषय
शशकवला.
 १९५३ ते १९५५ अशी दोन वषे साधना साप्ताहहकात सहसंपादक म्हणूनही
काम केले.
 मं बई आकाशवाणीवर १९६४ ते १९७० या कालावधीत डनमायता म्हणून केले.
 यनायटेड स्टेट्‌स इन्फमेशन सशहयस येथे मराठी सवभागाचे मख्य संपादक
म्हणून काही वषे काम करून, १९८९मध्ये डनवृत्त झाले.
पाडगािकर आणण कविता

Page No. 2
 वयाच्या १४व्या वषायपासूनच ते कसवता करत असत. कसमाग्रज आशण बा. भ.
बोरकर यांचा त्यांच्यावर खूप प्रभाव होता. मात्र ते कोणत्याच साच्यात
अडकले नाहीत. त्यांनी स्वतःची शैली डनमायण केली. प्रेमकसवता, भावगीते,
बालगीते, डनसगयकसवता असे सवसवध प्रकार त्यांनी समथयपणे हाताळले.
 त्यांच्या कसवता जीवनरसाशी समरस झालेल्या होत्या, त्यामळे प्रत्येकाला त्या
कसवता आपल्याच वाटल्या.
 पाडगावकर, सविंदा करंदीकर आशण कवी वसंत बापट यांचे एकडत्रत
काव्यवाचनाचे काययक्रम १९६०-७०च्या दशकांत राज्यभर झाले. „या
जन्मावर, या जगण्यावर शतदा प्रेम करावे‟, „भातकलीच्या खेळामधली‟,
„शक्रतारा मंद वारा‟ ही त्यांची गीते प्रचंड गाजली.
पाडगािकरांच्या काही प्रविद्ध कविता

 सांग सांग भोलानाथ, पाऊस पडेल काय?

 सावर रे, सावर रे, उंच उंच झुला
 जेहा तझ्या बटांना उधळी मजोर वारा
 दार उघड, दार ऊघड, सचऊताई, सचऊताई दार उघड
 नसलेल्या आजोबांचं असलेलं गाणं
 अफाट आकाश

गाजलेली काही गीते

असा बेभान हा
अशी पाखरे येती भातकलीच्या खेळामधली
वारा
भेट तझी माझी डदवस तझे हे फलायचे शक्रतारा मंदवारा

Page No. 3
 स्मरते
सांग सांग लाजून हासणे अन्‌हासून ते सावर रे, सावर रे उंच उंच
भोलानाथ पहाणे झुला

प्रकाणशत कवितािंग्रह
धारानृत्य शजप्सी छोरी
वात्रडटका शर्ममष्ठा उत्सव
डनिंबोणीच्या तझे गीत कसवता माणसाच्या
झाडामागे गाण्यासाठी माणसासाठी
भोलानाथ मीरा सवदुषक
सलाम भटके पक्षी गझल
बोलगाणी चांदोमामा सट्टी एक्के सट्टी
वेडं कोकरू उदासबोध सूरदास
आनंदऋतू काव्यदशयन सगरकी
डत्रवेणी कबीर मोरू
नाटक
वादळ ज्यशलअस सीझर रोसमओ आशण ज्यशलएट

गौरि
अध्यक्ष, मराठी बालकमार साहहत्य संमेलन, संगमनेर, (२०१०)
अध्यक्ष, सवश्व साहहत्य संमेलन, (२०१०)

Page No. 4
 पुरस्कार
साहहत्य अकादमी परस्कार (१९८०) : सलाम या कसवतासंग्रहासाठी
महाराष्ट्र भूषण परस्कार (२००८)
पद्मभूषण परस्कार (२०१३)
महाराष्ट्र साहहत्य पररषदेचा म.सा.प. सन्मान परस्कार (२०१३)

Page No. 5
 १ जानेवारी
पॅन काडयच्या िापरािाठी निी ननयमािली
 ब्लॅक मनी रोखण्यासाठी तसेच कॅशलेस व्यवहाराला (टरान्सझेक्शन)
प्रोत्साहन देण्यासाठी आयकर सवभागाने पॅन काडयच्या वापरासाठी नवी
डनयमावली बनवली आहे. १ जानेवारी २०१६ पासून नव्या डनयमांची
अंमलबजावणी करण्यात येणार आहे.
 कोणकोणत्या व्यवहारावर आपल्याला पॅनकाडय आवश्यक असेल याची यादी
खालीलप्रमाणे...

दैनंनदन जीिन

 हॉटेल डकिंवा रेस्तरॉचे ५० हजार डकिंवा त्यापेक्षा जास्त रुपयांचे सबल कॅशमध्ये
भरताना
 तम्ही परदेशात असाल आशण तम्हाला टरॅहल एजन्सी, करन्सी कन्हजयन
अथवा कोणतेही सबल कॅशमध्ये भरताना
 २ लाख डकिंवा त्यापेक्षा जास्त रुपयांचे दासगने कॅशमध्ये खरेदी करताना
बचत अथिा गुंतिणूक

 बॅंकेच्या योजना, पोस्ट ऑडफस स्कीम्स, एनबीएफसी अथवा डडपॉशजट

स्कीममध्ये वषायला ५ लाख रुपयांचा व्यवहार करताना
 एका वषायत म्यचअल फंडमध्ये ५० हजार डकिंवा त्यापेक्षा जास्त गं तवणूक
करताना

Page No. 6
 डीमॅट अकाउंट उघडताना, शेयर खरेदी करताना अथवा एखाद्या अनशलस्टेड
कंपनीत वषायला १ लाख डकिंवा त्यापेक्षा जास्त रुपये गं तवताना
 ५० हजार ते त्यापेक्षा जास्त रुपयांचे रोखे (बॉन््स) खरेदी करताना
 एका वषायत ५० हजार ते त्यापेक्षा जास्त रुपयांपेक्षा जास्त रुपयांचे एलआयसी
डकिंवा सवमा योजनेचे प्रीसमयम भरताना
बॅंनक
िं ग

 ५० हजार ते त्यापेक्षा जास्त रुपयांचा डराफ्ट बनवताना

 ५० हजार ते त्यापेक्षा जास्त रुपयांचा रोख, चेकने व्यवहार करताना
 ५० हजार डकिंवा त्यापेक्षा जास्त रुपयांची कॅश बॅंकेत डडपॉशझट करताना
 कॅश काडय योजना अथवा प्रीपेड इंस्टूमेंट्समध्ये टरान्सझेक्शन करताना
ररयल इस्टेट

 १० लाख ते त्यापेक्षा जास्त रुपयांची प्रॉपटी खरेदी डकिंवा सवकताना

 खरेदीच्या व्यवहारासाठी १० लाख ते त्यापेक्षा जास्त डकमतीचे स्टॅम्प घेताना

गोलंदाजांच्या यादीत अणिन प्रथम

 भारताचा स्टार ऑफहस्पनर रसवचंद्रन अशश्वन आंतरराष्ट्रीय हक्रकेट पररषदेच्या
गोलंदाजांच्या यादीत प्रथम क्रमांकावर सवराजमान झाला आहे. मागच्या सहा
वषाांपासून अव्वल असलेल्या द. आडिकेच्या डेल स्टेनला अशश्वनने मागे
टाकले.

Page No. 7
 अशश्वनच्या कररअरची ही सवयश्रेष्ठ रँडकिंग आहे. वषयभरात त्याने ९ कसोटी
सामने खेळताना ६२ सवकेट घेतल्या आहेत. त्याच्या नावे ८७१ रेडटिंग गण
आहेत. द. आडिकेचा गोलंदाज डेल स्टेन त्याच्यापेक्षा ४ गणांनी मागे ८६७
गणांसह दुसरृा स्थानी आहे.
 आयसीसीच्या कसोटी क्रमवारीत प्रथम स्थान समळसवणारा अशश्वन हा माजी
लेफ्टआमय डफरकीपटू सबशनससिंग बेदी यांच्यानंतर दुसरा भारतीय गोलंदाज
ठरला आहे. बेदीने १९७३ मध्ये नंबर वन बनून भारतीय हक्रकेटमध्ये इसतहास
रचला होता.
 याशशवाय भागवत चंद्रशेखर, कडपल देव आशण अडनल कं बळे असे भारतीय
गोलंदाज आहेत, ज्यांनी आयसीसीच्या कसोटी क्रमवारीत दुसरे स्थान
समळवले होते. परंत या डदग्गजांना प्रथम स्थानावर सवराजमान होण्याची संधी
समळाली नाही.
 नंबर वन ऑलराउंडर : अष्ट्पैलूंच्या क्रमवारीतही अशश्वन नंबर वन आहे.
मागच्या तीन वषाांत दुसरृांदा अशश्वन अष्ट्पैलूंच्या यादीत अव्वलस्थानी आहे.
बांगलादेशचा सडकबने या वषी नंबर वन अष्ट्पैलू म्हणून सरुवात केली होती.
तो आता दुसरृा स्थानी आहे.

फलंदाजांच्या क्रमिारीत स्स्टि स्स्मथ अव्िल

 फलंदाजांच्या क्रमवारीत हस्टव हस्मथ याने पहहले स्थान समळसवले आहे.

आयसीसीने नकतेच त्याला सवोत्तम हक्रकेटपटू आशण सवोत्तम कसोटी
हक्रकेटपटू म्हणून घोडषत केले होते.

Page No. 8
 क्रमवारीत पहहले स्थान समळसवणारा हस्मथ हा सतसरा ऑस्टरेशलयाचा फलंदाज
आहे. यापूवी ररकी पाँडटिंग (२००५, २००६) आशण मायकेल क्लाकय (२०१२) हे
पहहल्या स्थानावर होते.

चेक बाउन्िची तक्रार स्थाननक पातळीिर

 यासवषयीच्या „डनगोशशएबल इन्स्टुमेंट (स धारणा) कायदा, २०१५‟ ला राष्ट्रपती
प्रणव मखजी यांनी मंजरी डदली आहे. यामळे नव्या वषायत चेक बाउन्सच्या
तक्रारींचा डनपटारा जलदगतीने करणे शक्य होणार आहे.
 एखाद्याने डदलेला धनादेश (चेक) परत गेल्यास डकिंवा बाउन्स झाल्यास
त्यासवषयीची तक्रार हायकोटायत करण्याऐवजी स्थाडनक पातळीवर करता
येणार आहे.
 देशात चेक बाउन्स होण्याच्या १८ लाख घटना घडल्या असून त्यापैकी ३८
हजार घटनांची पररणती हायकोटायतील दाव्यांमध्ये झाली आहे. यातील काही
प्रकरणांत चेक देणारी बँक व तो वटवणारी बँक वेगवेगळ्या हठकाणी
असल्याने कोटायसाठी गं तागं त वाढली आहे. यामळे चेक न वटल्याप्रकरणी
न्यायालयात गेलेली प्रकरणे डनकाली काढण्यासाठी सवलंब होत आहे.
 हा सवलंब टाळण्यासाठी चेक समळालेल्या पण तो बाउन्स झाल्याने पैसे न
समळालेल्या व्यक्तीची बँक काययरत असलेल्या पररक्षेत्रातील स्थाडनक
कोटायतच त्यासवरोधात तक्रार करावी लागणार आहे. यासवषयी डनगोशशएबल
इन्स्टुमेंट कायद्यात नकतीच स धारणा सचवण्यात आली होती. याला राष्ट्रपती
प्रणव मखजी यांनी मान्यता डदली आहे.
Page No. 9
 बाउन्स झालेला चेक देणारृा व्यक्तीसवरोधात वरील तक्रार असणार आहे. ही
तक्रार ज्या कोटायत दाखल केली जाईल, त्याच कोटायत त्या व्यक्तीसवषयीच्या
सवय तक्रारी दाखल केल्या जाणार आहेत. यासाठी ती व्यक्ती रहात असलेले
कायद्याचे पररक्षेत्र वेगळे असले तरी ते सवचारात घेतले जाणार नाही. यालाही
राष्ट्रपतींनी मान्यता डदली आहे.

द. आनिक
े त राजा दणलिंदयेबोंना १२ िर्ाांची क
ै द
 दशक्षण आडिकेतील १० असधकृत राजांपैकी असलेल्या बएलेखाया
दशलिंदयेबो यांना सवोच्च न्यायालयाने प्रजेवर अन्याय केल्याच्या प्रकरणात
दोषी ठरवत त्यांना २० वषाांची कैद ठोठावली आहे. तरुंगात जाणारे ते दशक्षण
आडिकेतील पहहलेच राजे आहेत.
 बएलेखाना थेंबू प्रदेशाचे राजे आहेत. प्रदेशाची लोकसंख्या समारे ७ लाख
आहे. दशक्षण आडिकेचे पहहले कृष्णवणीय राष्ट्राध्यक्ष नेल्सन मंडेला यांचे ते
भाचे आशण दशक्षण आडिकेतील असधकृत १० राजांमध्ये त्यांचा समावेश
होतो.
 दशलिंदयेबो यांच्यावर एका महहला आशण चार मलांचे अपहरण, त्यांच्या घराला
आग लावणे, मारहाण करण्याचा आरोप होता. मारहाणीत तरुणाचा मृत्यू
झाला होता.
 पारंपररक न्यायालयात त्यांनी हजेरी लावली नहती. ऑक्टोबरमध्ये
दशलिंदयेबो यांना कोटायने दोषी ठरवले होते. त्यांची तरुंगात रवानगी
झाल्यामळे आता त्यांचा मलगा डप्रन्स अजेनेथी यांच्याकडे राजेपद गेले आहे.

Page No. 10
 २ जानेवारी
िेन्िॉर बोडायच्या पुनरयचनेिाठी बेनेगल िवमती
 सचत्रपट परीडनरीक्षण मंडळाचे म्हणजेच सेन्सॉर बोडायची पनरयचना करण्यासाठी
आशण ससनेमॅटोग्राफ कायद्यात बदल सचसवण्यासाठी केंद्र सरकारने सवख्यात
डदग्दशयक श्याम बेनेगल यांच्या अध्यक्षतेखाली एक तज्ञ ससमती स्थापन
केली आहे. आगामी दोन महहन्यांत ही ससमती आपला अहवाल सरकारला
सादर करेल.
 बेनेगल यांच्या अध्यक्षतेखालील ससमतीत डनमायते राकेश ओ. पी. मेहरा,
पीयूष पां डे, सचत्रपट समीक्षक भावना सोमैया व अरुण जेटली यांच्या
मंत्रालयातील संयक्त ससचव संजय मूती यांचाही यात समावेश आहे.
 बॉशलवूडसह देशभरातील सचत्रपटांना सेन्सॉर बोडायची परवानगी अत्यावश्यक
असते. साहशजकच या मंडळाच्या अध्यक्षांसह त्यावरील सदस्य हे सचत्रपट
क्षेत्रातील जाणकार असावेत अशी अपेक्षा असते.
 प्रत्यक्षात गेली काही वषे हे मंडळ त्यातील सदस्यांमळे सातत्याने वादात
सापडत राहहले. वशशल्याने पात्रता नसलेल्या लोकांची या मंडळावर
सबनडदक्कत वणी लागत राहहल्याच्या व सचत्रपटांना सेन्सॉरची परवानगी देताना
सरायस भ्रष्ट्ाचार होत असल्याच्या तक्रारी आहेत.
 सेन्सॉर बोडायचे अध्यक्ष : पहलाज डनहलानी

अदनान िामीला भारतीय नागररकत्ि मंजूर

Page No. 11
 पाडकस्तानी गायक अदनान सामीला भारतीय नागररकत्व मंजूर करण्यात
आले असून, १ जानेवारीपासून तो भारताचा नागररक असेल.
 मानवतेच्या दृष्ट्ीकोनातून आपल्याला भारतात राहू देण्यात यावे , अशी सवनंती
करत अदनान सामीने भारतीय नागररकत्वासाठी अजय करत काही डदवसांपूवी
अदनान सामीने पाडकस्तानी नागररकत्वाचा त्याग केला होता.
 मूळचा लाहोरचा असणारा अदनान सामी १३ माचय २००१ रोजी पहहल्यांदा
पययटक शहसावर भारतात आला होता. अदनान सामी गेल्या १५ वषाांपासून
भारतात राहत आहे. त्याने बॉलीवूडच्या सचत्रपटांमध्येही अनेक गाणी गायली
आहेत.
 कायद्यानसार सवञान, तत्वञान, कला, साहहत्य, जागसतक शांतता या
क्षेत्रांमध्ये सवशेष योगदान देणारृा व्यक्तींना भारतीय नागररकत्व देण्याची
सोय आहे.

कम्युननस्ट नेते ए. बी. बधयन यांचे

 यांचे डनस्पृह वृत्ती आशण ऋजू व्यहक्तमत्वाने भारतीय राजकारणात आदराचे
स्थान समळसवणारे ज्येष्ठ कम्यडनस्ट नेते अधेंदू भूषण ऊफय ए. बी. बधयन (९२)
यांचे दीघय आजाराने डनधन झाले.
 नव्वदीच्या दशकाचे वैशशष्ट्य़ राहहलेल्या आघाडीच्या अस्थस्थर राजकारणात
त्यांनी पक्षाचे सकाणू समथयपणे सांभाळले होते.

Page No. 12
 बधयन डदल्ली येथील पक्षाच्या मख्यालयात राहत होते. महाराष्ट्रातील कामगार
संघटना व डाव्या चळवळीवर त्यांनी आपल्या डनरलस योगदानाने छाप
पाडली होती.
 १९५७मध्ये अपक्ष उमेदवार म्हणून ते महाराष्ट्राच्या सवधानसभेत डनवडून आले.
परंत, लोकसभा आशण राज्यसभेच्या डनवडणकीत मात्र ते यशस्वी होऊ
शकले नाहीत.
 त्यानंतर ते ‘ऑल इंडडया टरेड यडनयन काँग्रेस’ या देशातील सवायत जन्या
कामगार संघटनेचे ससचव व अध्यक्ष बनले. १९९० मध्ये डदल्लीच्या
राजकारणात प्रवेश करत ते कम्यडनस्ट पक्षाचे उपससचव बनले. १९९६मध्ये
इंद्रशजत गप्त यांच्या जागी त्यांची पक्षाच्या ससचवपदावर डनयक्ती झाली.

माळढोक पक्षी अभयारण्याच्या क्षेत्रात घट

 माळढोक पक्ष्ांच्या संरक्षण व संवधयनासाठी अभयारण्याचे क्षेत्रफळ कमी
करण्याचा डनणयय केंद्रीय पयायवरण मंत्रालयाने घेतला आहे.
 यापूवी माळढोक पक्षी अभयारण्याचे क्षेत्र १२२९ चौरस डक.मी. होते. आता ते
४०० चौरस डक.मी. करण्यात येणार आहे.
 सवस्ताररत क्षेत्रामळे हजारो शेतकरृांच्या जसमनी अभयारण्याच्या अखत्यारीत
आल्या होत्या. या शेतकरृांना जमीन सवकणे , बँकेकडून कजय समळण्यावर
गदा आली होती; परंत आता क्षेत्रफळ घटल्याने ही समस्या कायमची
सटणार आहे.

Page No. 13
 अभयारण्याच्या सवकासासाठी राज्य सरकारला १ कोटी ३८ लाख रुपयांचा
सवशेष डनधी मंजूर करण्यात आला आहे.
 केंद्रीय पयायवरणमंत्री प्रकाश जावडेकर

Page No. 14
 ३ जानेवारी
पठाणकोट तळािर दहशदिादी हल्ला
 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी लाहोरला अचानक डदलेल्या भेटीला आठवडाही
उलटत नाही तोच पाडकस्तानी दहशतवाद्यांनी हवाई दलाच्या पठाणकोट
येथील तळाला लक्ष् केले.
 हवाई दलाच्या पठाणकोट येथील तळाला सामररकदृष्ट्य़ा अनन्यसाधारण
महत्त्व आहे. पाडकस्तानी सीमेपासून अवघ्या ३५ डकमी अंतरावरच हा तळ
आहे. दोन हजार एकरांवर पसरलेल्या या तळावर समग-२१ ही लढाऊ सवमाने
व एमआय-२५ ही हेशलकॉप्टर यांचा मोठय़ा प्रमाणावर समावेश आहे.
 या तळावर पहाटे साडेतीनच्या समारास लष्करी वेशातील पाच
दहशतवाद्यांनी हल्ला केला. ग्रेनेड लाँचर, मॉटयर, एके-४७ बंदुका आदी
शस्त्ांडनशी सज्ज असलेल्या या दहशतवाद्यांना शीघ्र कृती दल व सरक्षा
दलांनी अडवले. तेथूनच चकमकीला सरुवात झाली.
 सरक्षा दले व दहशतवादी यांच्यात तब्बल आठ तास चकमक चालली. त्यात
सहा दहशतवादी ठार झाले तर हवाई दलाचे ७ जवान शहीद तर २० जवान
जखमी झाले.
 हल्लेखोर दहशतवाद्यांना पाडकस्तानातील बहावलपूर येथून जीपीएस
यंत्रणेद्वारे हल्ल्यासाठी मागयदशयन केले जात होते. दहशतवाद्यांना समग सवमाने
व एमआय-२५ ही हेशलकॉप्टसय उद्धध्वस्त करायचे होते. मात्र, त्यांचा मनसबा
उधळून लावण्यात हवाई दलाला यश आले.

युनाइडेट णजहाद कॉउंविलने घेतली हल्ल्याची जबाबदारी

Page No. 15
 या हल्ल्याची जबाबदारी यनाइडेट शजहाद कॉउंससलने घेतली असून त्यात
एकूण १५ दहशतवादी संघटना सहभागी आहेत.
 सय्यद सलाहुद्दीन यनाइडेट शजहाद कॉउंससलचा प्रमख आहे व हहजबल
मजाहहदीन ही यातील सवायत मोठी सं घटना आहे.
 जैश-ए-मोहम्मदही याच यनाइडेट शजहाद कॉउंससलचा भाग आहे. हा हल्ला
काहश्मरी दहशतवाद्यांच्या एका गटाने केल्याचे काउंससलने सांसगतले.

१०३व्या िायन्ि कााँग्रेिचे उद्घाटन

 स्वदेशी तंत्रञानाचा सवकास हा केंद्रसबिंदू असलेल्या १०३ व्या सायन्स
काँग्रेसला २ जानेवारी रोजी म्हैसूर (कनायटक) थेथे प्रारंभ झाला. प्रथेप्रमाणे
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सायन्स काँग्रेसचे उद्घाटन होणार आहे.
 समारे १३ वषाांच्या कालखंडानंतर कनायटकमध्ये, तर ३४ वषाांनंतर म्हैसूरमध्ये
पन्हा एकदा सायन्स काँग्रेसचे आयोजन केले जात आहे.
 म्हैसूर सवद्यापीठ यंदा शताब्दी साजरी करीत आहे. त्याडनसमत्त सायन्स काँग्रेस
भरसवण्याचा मान म्हैसूरला देण्यात आला आहे. देशभरातील नामवंत ५००
शास्त्ञ सायन्स काँग्रेसला उपस्थस्थत राहणार आहेत.
 यंदाच्या सायन्स काँग्रेसमध्ये स्वदेशी तंत्रञान सवकासावर भर देण्यात आला
आहे. त्याअनषंगाने सवसवध चचायसत्रे व पररसंवादांचे आयोजन करण्यात आले
आहे.
 याशशवाय 'प्राइड ऑफ इंडडया' हे प्रदशयन, 'हॉल ऑफ प्राइड', 'सवञानज्योत',
महहला व मलांसाठी सवशेष सायन्स काँग्रेस, तरुण शास्त्ञ परस्कार,
Page No. 16
 आयएससीए परस्कार, शास्त्ञांची भेट आदी उपक्रमांचे आयोजन करण्यात
आले आहे.

पॅलेस्टाइन आणण व्हॅनटकन विटी यांच्यातील कराराची

अंमलबजािणी
 पॅलेस्टाइन आशण हॅडटकन ससटी यांच्यात गेल्या वषी झालेला करार आता
अंमलात आला. या करारानसार हॅडटकनच्या रोमन कॅथॉशलक चचयचे
असधकारक्षेत्र पॅलेस्टाइनच्या भूमीपयांत सवस्तारणार आहे. तसेच
पॅलेस्टाइनमधील अल्पसंख्य शिस्ती धर्ममयांना संरक्षणही समळणार आहे.
 या कराराचे स्वरूप बहुतांशी धार्ममक असले तरी त्याकडे आंतरराष्ट्रीय
राजकारणाच्या नजरेतून पाहहले जात आहे. स्वतंत्र पॅलेस्टाइला आंतरराष्ट्रीय
स्तरावर समळणारृा वाढत्या मान्यतेचे हे प्रतीक आहे.
 हॅडटकनच्या रोमन कॅथॉशलक चचयने फेब्रवारी २०१३ मध्ये स्वतंत्र
पॅलेस्टाइनला मान्यता डदली. त्यानंतर २६ जून २०१५ रोजी दोन्ही बाजूंच्या
प्रसतडनधींनी या करारावर स्वाक्षरृा केल्या. बहाररनच्या सन्नी राजेशाहीचा
टीकाकार असलेल्या अल डनमर याला २०११ मधील डनदशयनांप्रकरणी
फासावर लटकावण्यात आले.

िौदी अरेवबयात ४७ क
ै द्ांना फाशी

Page No. 17
 सौदी अरेसबयात दहशतवादाचा आरोप असलेल्या ४७ कैद्यांना फाशी देण्यात
आले, त्यात शशया धमयगरूचा समावेश आहे. अरब क्रांतीच्या वेळी सौदी
अरेसबयात झालेल्या डनदशयनांना या धमयगरूने सचथावणी डदली होती.
 शेख डनम्र अल डनम्र याला फाशी डदल्याने आता सौदी अरेसबयातील
अल्पसंख्याक शशया समाजात अशांतता डनमायण झाली. शशयांची संख्या
बहाररन व सौदी अरेसबयाच्या पूवय भागात जास्त आहे.
 या घटनेमळे संतप्त झालेल्या नागररकांनी इराणमधील मशहाद या शहरात
सौदी अरेसबयाच्या दूतावासास आग लावली.
 फाशी डदलेल्यांत ४५ नागररक सौदी अरेसबयाचे असून एक छड या देशाचा
तर अन्य एक जण इशजप्तचा नागररक आहे.

कोण होते शेख ननम्र...

 पूवय सौदी अरबमध्ये २०११ मध्ये झालेल्या सरकारसवरोधी आंदोलनाचे मख्य

नेते डनम्र होते.
 या पररसरांमध्ये शशयांनी त्यांच्यावर अनेक वषाांपासून अन्याय होत असल्याचे
म्हटले होते.
 शेख डनम्र यांना ऑक्टोबर २०१४ मध्ये मृत्यूदंडाची शशक्षा सनावण्यात आली
होती.

Page No. 18
 ४ जानेवारी
आयकर विभागाची निीन ननयमािली
 येत्या एडप्रल महहन्यापासून आयकर सवभाग नवीन डनयम लागू करणार आहे.
त्याआधारे रोख ठेवी, शेअसय, म्यच्यअल फंड खरेदी, जंगम मालमत्तेची खरेदी-
सवक्री, मदत ठेवी आशण परकीय चलन देवाणघेवाणी सारखे मोठे व्यवहार
तम्हाला डकिंवा तमच्या वडकलांना इनकम टॅक्स डडपाटयमेंटपयांत पोहोचवतील.
 या नवीन डनयमानसार खात्यात १० लाखांपेक्षा असधक रक्कम जमा केली तर
काय होईल...
 पेमेंट: डनशित रक्कमेपेक्षा जर तम्ही असधक पैसे बँक, कंपनी डकिंवा वकील-
सीएसारख्या कोणत्‌याही प्रोफेशनलला देत असाल तर त्याची माहहती
आयटी डडपाटयमेंटला देणे आवश्यक आहे. त्यासाठी नवीन फॉमेटचा फॉमय
६१ए लागू करण्यात आला आहे.
 इम्मूवेबल प्रॉपटी: ३० लाखांपेक्षा असधक खरेदी-सवक्रीची माहहती रशजस्टरार
ऑडफसला द्यावी लागणार आहे.
 प्रोफेशनल : कोणत्याही सेवेबद्दल (जसे वकील, सीए) यांना दोन लाखांपेक्षा
असधक रक्कम देणार असाल तर त्याची सूचना आयटी डडपाटयमेंटला देणे
बंधनकारक राहणार आहे.
 बँक : पोस्ट ऑडफसची एफडी : खात्यात वषयभरामध्ये १० लाखांपेक्षा असधक
रक्कम जमा होत असेल तर बँक त्याची माहहती आयटी डडपाटयमेंटला देईल.
एफडीसाठीसद्धा १० लाखांचीच मयायदा ठेवण्यात येणार आहे. एफडीच्या
ररन्यअलवर हा डनयम लागू असणार नाही.

Page No. 19
 क्र
े डडट काडय : काडयच्या माध्यमातून १ लाख डकिंवा त्यापेक्षा असधक सबल
पेमेंट डकिंवा दुसरृा कठल्याही माध्यमातून 10 लाखांपेक्षा असधक पेमेंट जमा
केले तर त्याची माहहती आयटी डडपाटयमेंटकडे पोहोचेल.
 बँक डराफ्ट : वषयभरात १० लाख डकिंवा त्यापेक्षा असधक रक्कमीचे डराफ्ट
बनववले तर बँक त्याची माहहती सरकारला देईल.
 करंट अकाउंट : एका वषायत कणाही व्यक्तीच्या व्यक्तीच्या खात्यात ५०
लाख रुपये डकिंवा त्यापेक्षा असधक रक्कमेची ठेवी डकिंवा सवडरॉअलची माहहती
बँक आयटी डडपाटयमेंटला देईल.
 शेयर, फंड, बाँण्ड : कणीही व्यक्ती कोणत्याही कंपनीचे शेअर, म्यूचअल
फंड, बॉण्ड डकिंवा डडबेंचरमध्ये एका वषायत १० लाखांपेक्षा असधक गं तवणूक
करत असेल तर त्याची माहहती इनकम टॅक्स डडपाटयमेंटला द्यावी लागेल.

लोढा िवमतीचा अहिाल प्रविध्द

 बीसीसीआयमध्ये प्रशासकीय सधारणांसाठी सवोच्च न्यायालयाने डनयक्त
केलेल्या डनवृत्त सरन्यायाधीश आरएम लोढा यांच्या ससमतीने ४ जानेवारी
रोजी आपला अहवाल सावयजडनक केला. या अहवालामध्ये ससमतीने अनेक
सधारणा सचवल्या आहेत.

लोढा िवमतीच्या णशफारिी

 आयपीएल आशण बीसीसीआयसाठी स्वतंत्र डनयामक स्थापन करण्याची लोढा

ससमतीची

Page No. 20
 आयपीएल प्रशासकीय ससमतीला पूणय स्वायत्तता देण्यात येऊ नये.
आयपीएल प्रशासकीय ससमती 'गहर्ननग कौहन्सल' या नावाने ओळखली
जावी. त्यात ९ सदस्य असतील.
 मंत्री डकिंवा सरकारी असधकारृांना बीसीसीआयमध्ये पदासधकारी बनवू नका.
 हक्रकेटमध्ये सट्टेबाजीला कायदेशीर मान्यता देण्याची लोढा ससमतीची
शशफारस.
 बीसीसीआयमध्ये प्रत्येक राज्यातून एकाच हक्रकेट संघटनेला प्रसतडनधीत्व
आशण मतासधकार समळावा.
 बीसीसीआयमध्ये सलग दोन टमय पदे भूषवल्यानंतर पन्हा डनयक्ती करु नये.
 बीसीसीआयच्या लेखापरीक्षकांमध्ये कॅगच्या असधकारृाचा समावेश करावा.
 बीसीसीआयच्या पदासधकारृांच वय ७० पेक्षा जास्त नसावे.
 लोकपाल, नीसतमत्ता असधकारी, डनवडणूक असधकारृांची डनयक्ती करावी.
 खेळाडूंना समस्या मां डता याव्यात यासाठी मोहहिंदर अमरनाथ, अडनल कं बळे,
डायना एडलजी यांच्या सकाणू ससमतीच्या नेतृत्वाखाली खेळाडूंची सं घटना.
 रेल्वे, सैन्यदल आशण सवश्वसवद्यालयाच्या संघांना केवळ सहसदस्यत्व डदलं
जावं. मतदानाचा असधकार त्यांना नसावा.
 आयपीएलचे माजी सीओओ सं दररमण यांच्यासवरोधात ठोस परावे नाहीत.
ए.पी. शहा बीिीिीआयचे लोकपाल

 अध्यक्ष शशांक मनोहर यांनी डदल्ली आशण मद्रास उच्च न्यायालयाचे माजी
मख्य न्यायमूती ए.पी. शहा यांची नोहेंबर महहन्यात लाेेकपाल म्हणून
डनयक्ती केली.

Page No. 21
 बीसीसीआयमध्ये लोकपाल यांच्या कक्षेत अंतगयत वाद सोडवणे , मंडळ
आशण त्यांचे सदस्य, असोससएट सदस्य यांच्यातील वाद सोडवणे, प्रशासकीय
असधकारृांचे डनयम मोडले आहेत काय, खेळाडू, टीम असधकारृांच्या तक्रारी
पाहणे आदी प्रमख बाबी असतील.

अरुणणमाने अजेंनटनात फडकिला वतरंगा

 कृडत्रम पायाने एहरेस्ट सर करणारी जगातील पहहली सगयायरोहक अरुशणमा
ससन्हाने अरुशणमाने अकोनकागआ (अजेंडटना) हे आशशयाबाहेरील सवायत उंच
शशखर फत्ते करण्याची कामसगरी केली आहे.
 अरुशणमाने ७ ससमट मोहहमेत जगातील पाच सवायत उंच पवयतशशखरे सर केली
आहेत. कृडत्रम पायांच्या साहाय्याने अशी कामसगरी करणारी ती एकमेव
महहला आहे.
 २०११ मध्ये धावत्या पद्मावती एक्स्प्रेसमध्ये बॅग व सोनसाखळी
हहसकावणारृा चोरट्ांना अरुशणमाने प्रसतकार केला. यामळे चोरट्ांनी
सतला रेल्वेबाहेर फेकले. या घटनेत सतला एक पाय गमवावा लागला होता.

महाशहरांच्या तनदत नदल्ली ि मुंबईचा िमािेश

 जगातील शहक्तशाली, उत्पादक व संपकय जोडणी उत्तम असलेल्या तीस
महाशहरांच्या यादीत डदल्ली व मं बई यांचा समावेश झाला आहे. जेएलएल
या इंटरनॅशनल ररअल इस्टेट कन्सलटन्सीने केलेल्या अभ्यासानसार या

Page No. 22
 यादीत भारताची आर्मथक राजधानी असलेली मं बई २२ व्या तर डदल्ली २४
व्या क्रमांकावर आहे.
 यात टोडकयो सवोच्च स्थानावर असून त्यानंतर न्यूयॉकय, लंडन व पॅररस यांचा
समावेश आहे. या शहरांमध्ये जगातील महाशहरात असलेल्या गं तवणकीच्या
पन्नास टक्के परदेशी भां डवलाची गं तवणूक झालेली आहे.
 या तीस महाशहरांमध्ये एकूण ६४ टक्के आंतरराष्ट्रीय गं तवणूक झालेली असून
त्यात या शहरांचा व्यावसासयक, आर्मथक, स्थावर मालमत्ता यातील प्रमख केंद्रे
व दजाय या डनकषांवर यादीत समावेश करण्यात आला आहे.

भारताला „िॅफ कप‟ स्पधेचे विजेतेपद

 चरशीच्या झालेल्या लढतीत भारताने अंसतम फेरीत गतसवजेत्या
अफगाशणस्तान संघावर २-१ने मात करून दशक्षण आशशयाई फटबॉल
फेडरेशन (सॅफ) कप स्पधेचे सवजेतेपद पटकावले. भारताचे हे या स्पधेतील
सातवे सवजेतेपद आहे. मागील स्पधेत अफगाशणस्तानने भारतावर मात करून
सवजेतेपद समळवले होते. या पराभवाची परतफेड भारताने केली.
 या स्पधेत भारत आशण अफगाशणस्तान आतापयांत अपराशजत होते. दोन्ही
संघांनी स्पधेत प्रसतस्पध्यायवर हुकूमत गाजवली होती. जागसतक क्रमवारीत
अफगाशणस्तान १५०व्या, तर भारत १६६व्या क्रमांकावर आहे.
 चरशीच्या झालेल्या लढतीत भारताने अंसतम फेरीत गतसवजेत्या
अफगाशणस्तान संघावर २-१ने मात करून दशक्षण आशशयाई फटबॉल
फेडरेशन (सॅफ) कप स्पधेचे सवजेतेपद पटकावले. भारताचे हे या स्पधेतील

Page No. 23
 सातवे सवजेतेपद आहे. मागील स्पधेत अफगाशणस्तानने भारतावर मात करून
सवजेतेपद समळवले होते. या पराभवाची परतफेड भारताने केली.
 या स्पधेत भारत आशण अफगाशणस्तान आतापयांत अपराशजत होते. दोन्ही
संघांनी स्पधेत प्रसतस्पध्यायवर हुकूमत गाजवली होती. जागसतक क्रमवारीत
अफगाशणस्तान १५०व्या, तर भारत १६६व्या क्रमांकावर आहे.

दुिरृा एिबीआयइनटच शाखेचे उद्घाटन

 भारतीय स्टेट बँकेने दुसरृा एसबीआयइनटच शाखेची सरुवात मं बईत
कलाबा येथे केली. याचे उद्घाटन बँकेच्या अध्यक्ष अरुंधती भट्टाचायय यांनी
केले. स्टेट बँकेने यावेळी शहडडओ संवादाची ससवधा असलेले स्माटय
एटीएमदेखील सरू केले.
 इनटच शाखेची कल्पना देशातील तरुणांना डोळ्यांसमोर ठेवून २०१५पासून
बँकेने राबवण्यास सरुवात केली आहे. संपूणय डडशजटल बँडकिंग सेवा देणारे
दालन असे या शाखेचे स्वरूप आहे.

अंडर-१९ िल्डय कपमधून ऑस्टरेणलयाची माघार

 ऑस्टरेशलयाने अंडर-१९ वल्डय कप-२०१६ मधून माघार घेतली आहे. या
माघारीमागे बांगलादेशातील सरशक्षततेच्या मद्यावर सरकार दुसवधेत असल्याचे
कारण देण्यात आले आहे.

Page No. 24
 हक्रकेट ऑस्टरेशलयाने ३ सदस्यीय कसमटीला बांगलादेशमधील पररस्थस्थतीची
पाहणी करण्यासाठी बांगलादेशात पाठवले होते. यानंतर त्या कसमटीने
बांगलादेश टूरच्या संदभायत एक अहवाल सादर केला होता. या अहवालात
त्यांनी बांगलादेशमधील स्थस्थती ऑस्टरेशलयासाठी चांगली नाही असे सांसगतले
होते.
 ऑस्टरेशलयाचा संघ वल्डय कप-२०१६ साठी ग्रप-डीमध्ये आहे. या शशवाय
ग्रपमध्ये भारत, नेपाळ आशण न्यूझीलंड हे संघ आहेत.

Page No. 25
 ५ जानेवारी
भारतीय लष्कराची िोशल वमडीयाबाबत ननयमािली
 भारतीय लष्कराने ३१ डडसेंबर रोजी सवय सवभाग, उप-सवभाग आशण सवय
दलांना पत्रकाद्वारे सोशल समडडयाचा वापर कसा करावा आशण करु नये
यासाठी खालील डनयमावली तयार केली आहे.
 फेसबक अथवा कोणत्याही सोशल नेटवर्नकग साइटवर पोनय पाहण्यास मनाई.
 फेसबक आशण वॉट्सअॅपवर लष्करी गणवेशातील फोटो अपलोड करु नये.
 सोशल नेटवर्नकग साइटवरील बशक्षस आशण परस्कार देणारृा जाहहरातींवर
हक्लक करू नये.
 अशा साइटवर स्वतःची असधकृत ओळख अथवा माहहती प्रससद्ध करण्यास
मनाई.
 कोणत्याही साइटवर लष्करी तळावरील आशण शस्त्ांचे फोटो अपलोड करू
नयेत.
 लष्करात कोणत्या पदावर आशण कोणत्या हठकाणी काम करता याची
माहहती देऊ नये.
 अनोळखी व्यक्तींच्या िेंड ररक्वेस्ट हस्वकारू नका.
 जवानांच्या कटं सबयांनी त्यांच्या बद्दलची कोणताही माहहती सोशल समडडयावर
टाकू नये.
 केवळ प्रोफाइल फोटो नहे तर बॅकग्राऊंड फोटो देखील लष्करासंदभायतील
असू नये.

Page No. 26
 वैयहक्तक संगणक अथवा लॅपटॉपमध्ये लष्कराची कोणताही माहहती ठेवू
नये.

निाझ शरीफ यांचा श्रीलंका दौरा

 पाडकस्तानचे पंतप्रधान नवाझ शरीफ ४ जानेवारीपासून तीनडदवसीय श्रीलंका
दौरृावर रवाना झाले. या दौरृात उभय राष्ट्रांत अनेक करारांवर सहमती
होण्याची शक्यता आहे.
 २०१३ नंतर शरीफ यांची ही श्रीलंकेला पहहलीच भेट आहे. या भेटीदरम्यान
आरोग्य, सवञान-तंत्रञान, व्यापारसवषयक करार होण्याची शक्यता आहे.
आरोग्य आशण दहशतवादाला होणारे अथयसाहाय्य रोखण्यासाठी सवशेषत्वाने
या दौरृात चचाय होणार आहे.
 तीन डदवसांच्या दौरृात शरीफ ऐसतहाससक शहर कँडीला भेट देतील.
आंतरराष्ट्रीय बसद्धस्ट सेंटर आशण शजना हॉललाही ते भेट देणार आहेत. एडप्रल
२०१५ मध्ये राष्ट्राध्यक्ष ससरीसेना यांनी पाक दौरा केला होता.
 श्रीलंकेचे पंतप्रधान : रडनल सवक्रमससिं घे
 श्रीलंकेचे राष्ट्राध्यक्ष : मैत्रीपाल ससरीसेना

दुिरी „ज्ञानिंगम‟ पररर्द

Page No. 27
 राष्ट्रीयीकृत बँकांचे भसवतव्य ठरसवणारी 'ञानसंगम' ही उच्चस्तरीय पररषद १४
ते १६ जानेवारी दरम्यान पण्यालगत लोणावळा-खंडाळा पररसरात पार
पडणार आहे.
 या पररषदेचे यंदाचे दुसरे वषय असून पररषदेला यावेळीही पंतप्रधानांची
उपस्थस्थती असेल. पररषदेत थेट उपाययोजनांवर भर असेल.
 गेल्या वषी २ व ३ जानेवारी रोजी पण्यात कोंढवा येथील नॅशनल इहन्स्टट्
ू ट
ऑफ बँडकिंग मॅनेजमेंट (एनआयबीएम) मध्ये पहहली ञानसंगम पररषद पार
पडली होती.
 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्यासमवेत केंद्रीय अथयमंत्री अरुण जेटली, केंद्रीय
अथयराज्यमंत्री जयंत ससन्हा, ररझहय बँकेचे गहनयर डॉ. रघराम राजन, केंद्रीय
अथय मंत्रालयाच्या सेवा सवभागाचे ससचव या पररषदेला उपस्थस्थत राहतील.
 गेल्या वषीप्रमाणेच राष्ट्रीयीकृत बँकांच्या प्रमखांची ही पररषद असेल. यामध्ये
बँकांचे अध्यक्ष, मख्य काययकारी असधकारी व काययकारी संचालक सहभागी
होतील, अशी माहहती बँडकिंग क्षेत्रातील उच्चपदस्थ सूत्रांनी 'मटा' ला डदली.
 पहहल्या ञानसंगम पररषदेत देशातील बँडकिंग व्यवस्था, बँकांची सद्यस्थस्थती,
बँकांची वाढती अनत्पाडदत कजे (एनपीए), त्यातून काढावयाचा मागय,
पंतप्रधानांची महत्त्वाकांक्षी 'जन -धन' योजना आदी बाबत चचाय झाली होती.
 त्यानंतर १४ ऑगस्ट रोजी केंद्रीय अथयमंत्री अरुण जेटली यांनी याच
पररषदेतील मंथनाच्या आधारे सावयजडनक क्षेत्रातील बँकांसाठी इंद्रधनष्य
योजनेच्या माध्यमातून स धारणांचा रोडमॅप जाहीर केला.
 याच धतीवर यंदाही या पररषदेत व्यापक चचाय होईल. आर्मथक
सवयसमावेशकता, भां डवलवृद्धी, अनत्पाडदत कजय, बँकरप्सी कोड, बँकांचे
Page No. 28
 सवशलनीकरण व पनरयचना, पंतप्रधान सवमा योजना व त्यासंदभायतील अडचणी
आदी सवषयांवर यात चचाय होणार आहे.

लक्ष्मणची २८१ धािांची खेळी ििोत्तम खेळी

 भारताचा माजी फलंदाज ही. ही. एस. लक्ष्मणने कोलकात्यामधील इडन
गाडयन्सवर ऑस्टरेशलयासवरुद्ध केलेली २८१ धावांची खेळी हा मागील पन्नास
वषाांतील कसोटी हक्रकेटमधील सवोत्तम खेळी म्हणून डनवडण्यात आली
आहे.
 ईएसपीएनच्या 'हक्रकेट मंथली' या डडशजटल डनयतकाशलकातफे घेण्यात
आलेल्या सवेक्षणामध्ये लक्ष्मणला सवोत्तम खेळीचा मान समळाला.
हक्रकेटपटू, डनवेदक आशण पत्रकार यांनी या सवेक्षणामध्ये मतदान केले होते.
 या कसोटी सामन्याच्या पहहल्या डावात भारताने १७१ धावा केल्या होत्या
त्यापैकी ५९ धावा लक्ष्मणच्या केल्या होत्या. पहहल्या डावात भारत २७४
धावांनी डपछाडीवर असताना लक्ष्मणने ही खेळी करून संघाला संकटातून
बाहेर काढले होते.
 सवोत्तम खेळीमध्ये वेस्ट इंडडजच्या ब्रायन लाराचे नाव सवायसधक चार वेळा
आहे. तर इयान बॉथम यांच्या तीन खेळींचा यादीत समावेश आहे.
कसोटीमधील ५० सवोत्तम खेळींमध्ये वेस्ट इंडडजच्या खेळाडूंच्या १४ खेळींचा
समावेश आहे.
 कं बळेने पाडकस्तानसवरुद्धच्या दुसरृा डावात १० बळी घेतले होते. त्याच्या या
कामसगरीला ११वे स्थान समळाले आहे. तर राहुल द्रसवडने ऑस्टरेशलयासवरुद्ध

Page No. 29
 एडलेड येथे २३३ आशण नाबाद ७२ धावा केल्या होत्या. त्याच्या या
कामसगरीला १९वे स्थान समळाले आहे.

‘फोर्बिय थटी अंडर थटी’

 वयाच्या सतशीतच आपल्या कायायचा वेगळा ठसा उमटवणारृा जगातील
६०० यवकांची यादी ‘फोब्सय’ने जाहीर केली. यामध्ये ४५ भारतीय यवकांना
स्थान समळाले आहे. ‘फोब्सय थटी अंडर थटी’ अंतगयत ‘फोब्सय’ने ही यादी
जाहीर केली. त्यांना फोब्सयने गेम चेंजर असेही म्हटले आहे.
 फोब्सयची ही पंचवार्षषक यादी असून यात जगभरातील सवसवध क्षेत्रांमधील
६०० यवकांना स्थान समळाले आहे. हे यवक ग्राहक तंत्रञान, शशक्षण,
मीडडया, उत्पादन, उद्योग, कायदा आशण धोरण, सवञान आशण कला या
वेगवेगळ्या क्षेत्रातील आहेत.

या यादीतील काही भारतीय

 उद्ोग क्षेत्र
 नीला दास (वय २७) : ससटी ग्रपच्या उपाध्यक्ष.
 डदव्या नेसत्तमी (वय २९) : सवडकिंग ग्लोबल इन्वेस्टसयच्या गं तवणूक सल्लागार
 सवकास पटेल (वय २९) : हेज फंड समलेडनयम मॅनेजमेंटमध्ये वररष्ठ सल्लागार
 नील राय (वय २९) : कॅक्सटन एसोससएट्सचे इन्वेस्टमेंट एनाशलस्ट
 उपभोक्ता (क
ं ज्यूमर टेक) क्षेत्र

Page No. 30
 ररतेश अग्रवाल (वय २२) : ओवायओ रूम्सचे सीईओ आशण संस्थापक.
भारतातील १०० पेक्षा असधक शहरांत २२०० छोट्ा-छोट्ा हॉटेलचे नेटवकय
तयार केले.
 गगन सबयाणी व नीरज बेरी (वय २८) : हस्प्रंगचे संस्थापक. या दोघांनी असे
मोबाइल अॅप बनवले की, ज्याद्वारे हेल्दी फूडची लवकरात लवकर डडशलहरी
करणारृा दुकानांची माहहती समळते.
 कररश्मा शाह (वय २५) : Google X च्या व्यवस्थाडपका.
 मनोरंजन क्षेत्र
 शलली ससिंह (वय २७) : भारतीय वंशाची कॅनेडडयन आर्षटस्ट, राइटर आशण
कॉमेडडयन

नीमुचिाला विप्रोचे निे मुख्य काययकारी अवधकारी

 असबद अली नीमचवाला यांची सवप्रो या देशातील सतसरृा क्रमांकाच्या
आयटी कंपनीने नवे मख्य काययकारी असधकारी म्हणून डनयक्ती केली आहे.
तर या पदावरील सवद्यमान टी. के. कररयन यांना कंपनीचे काययकारी उपाध्यक्ष
म्हणून बढती देण्यात आली आहे.
 माहहती तंत्रञान कंपनी टीसीएसमधून आलेले व सवप्रो समूहात गेल्याच वषी
समूह उपाध्यक्ष म्हणून दाखल झालेले नीमचवाला हे येत्या १ फेब्रवारी रोजी
नव्या पदाचा काययभार हस्वकारतील.

Page No. 31
 टीसीएसमधील तब्बल २३ वषाांच्या अनभवानंतर नीमचवाला सवप्रो समूहात
एडप्रल २०१५ मध्ये समूह अध्यक्ष व मख्य पररचलन असधकारी म्हणून दाखल
झाले होते.

Page No. 32
 ६ जानेवारी
मुद्रा बाँक
े च्या स्थापनेि मंजुरी
 सबगरबँक सवत्तसंस्था असलेल्या मद्रा शलसमटेडचे रूपांतर मद्रा बँकेत करण्यास
केंद्र सरकारने नाजरी डदली आहे.
 त्याचबरोबर प्रधानमंत्री मायक्रो यडनट्स डेहलपमेंट ररफायनान्स एजन्सी
(मद्रा) योजनेअंतगयत डदलेल्या कजाांसाठी पतहमी डनधीची उभारणी
करण्यासही सरकारने मान्यता डदली आहे. यामळे मागासवगीय तसेच छोटे
उद्योजक यांना पतपरवठा होणे असधक सोपे जाणार आहे.
 यापढे मद्रा शलसमटेड ही मद्रा स्मॉल इंडस्टरीज डेहलपमेंट बँक ऑफ इंडडया
अथायत मद्रा ससडबी या नावे ओळखली जाणार आहे. मद्रा ससडबी बँक
पनर्मवत्त परवठ्याकडे लक्ष देतानाच पूरक सेवाही परवणार आहे.

स्टाँडअप इंनडया योजना

 देशातील अनसूसचत जाती, अनसूसचत जमाती तसेच महहला उद्योजकांसाठी

केंद्र सरकारने ६ जानेवारी रोजी स्टँडअप इंडडया योजना जाहीर केली.
 स्टँडअप इंडडया योजना ही ससडबीअंतगयत पनर्मवत्त परवठा करणारी योजना
असणार आहे. यासाठी १० हजार कोटी रुपये सरुवातीला देण्यात आले
आहेत.
 या योजनेअंतगयत सरुवातीला प्रत्येक बँक शाखेनसार पनर्मवत्ताचे डकमान २
प्रकल्प हाती घेण्यात येतील.

Page No. 33
 उ. कोररयाची हायडरोजन बॉम्बची यशस्िी चाचणी
 उत्तर कोररयाने ६ जानेवारी रोजी सकाळी पेइसचिंग येथील केंद्रावर पहहल्या
हायडरोजन बॉम्बची यशस्वी चाचणी केली. याआधी उ.कोररयाने २००६,
२००९ आशण २०१३ अशी तीन वेळा अणचाचणी घेतली आहे.
 स्फोट इतका शहक्तशाली होता की त्या भागात भूकंपच झाला आशण ररश्टर
स्केलवर त्याची ५.१ इतकी नोंद झाली.
 या घटनेनंतर या संयक्त राष्ट्रांच्या सरक्षा पररषदेने (यूएनएससी) तातडीची
बैठक बोलावली आहे. यात १५ देशांचे सदस्य गोपनीय चचाय करतील.
 अहण्वक क्षमतेची ताकद वाढवण्याच्या दृष्ट्ीने उ.कोररयाचे हे महत्त्वाचे
पाऊल आहे. यामळे अमेररका आशण अन्य शत्रू राष्ट्ांच्यासवरुद्ध सरक्षेसाठी
याचा वापर होऊ शकतो.
 या चाचणीमळे अमेररकेसह अन्य देशांकडून उ.कोररयावर नव्याने डनबांध
लादले जाण्याची तसेच या देशांसोबतचे संबंध पन्हा एकदा सवकोपाला
जाण्याची शक्यता डनमायण झाली आहे. उ.कोररयाचे शेजारी असलेल्या
द.कोररयाशी संबंध पहहल्यापासूनच सबघडलेले आहेत.

हायडरोजन बॉम्ब

 अणबॉम्ब पेक्षा हायडरोजन बॉम्ब असधक क्षमतेचा आशण धोकादायक असतो.

 हायडरोजन बॉम्ब अणबॉम्बच्या तलनेत १००० पटीने असधक शक्तीशाली
असतो. त्याला थमो न्यहक्लअर बॉम्बही म्हटले जाते. त्याची डनर्ममती देखील
अवघड असते.

Page No. 34
 आकारात हा बॉम्ब अणबॉम्बपेक्षाही छोटा अशतो. त्याला क्षेपणास्त्ामध्ये
वापरणे सोपे असते.
 हायडरोजन डकिंवा थमोन्यहक्लयर बॉम्बमध्ये फ्यजन चेन ररअॅक्शन होते. त्यात
हायडरोजनच्या आयसोटोप ड्यटीररयम आशण टराइडटररयमचा वापर होतो.
 न्यूहक्लअसयच्या फ्यजन ररअॅक्शनने ब्लास्ट होतो. त्यासाठी समारे ५ कोटी
अंश सेहल्सयस तापमानाची गरज असते. फ्यजनमधून हीट आशण हाय पॉवर
डकरणे डनघतात. ती हायडरोजनला हेशलयममध्ये परावर्मत त करतात.

आणशयातील ििायत मोठा बोगदा आयआरबी इन्िा बांधणार

 आयआरबी इन्िास्टरक्चर डेहलपसय शलसमटेड १४.०८ डकलोमीटर लांबीचा
दशक्षणपूवय आशशयातील सवायत मोठा बोगदा बांधणार आहेत.
 जम्मू-काश्मीरमध्ये झोशझला पास येथे हा बोगदा बांधण्यात येणार असून
त्यासाठी १०,०५० कोटी रुपये खचय अपेशक्षत आहे.
 आयआरबी इन्िाला केंद्रीय रस्ते वाहतूक व महामागय मंत्रालयाकडून हे
कंत्राट समळाले आहे. यामध्ये बोगद्याचे बांधकाम, पररचालन व देखभाल यांचा
समावेश आहे.
 प्रकल्पासाठी येणारा खचय पाहता हा देशातील सवायत मोठा राष्ट्रीय महामागय
प्रकल्प ठरला आहे. यामध्ये रचना, बांधकाम, अथयसाह्य, पररचालन व
हस्तांतरण पद्धतीवर जम्मू-काश्मीर राज्यातील राष्ट्रीय महामागय-१ (एनएच-१)
कडे जाणारे रस्ते समासवष्ट् आहेत.

Page No. 35
 जम्मू-काश्मीर आशण लेह-लडाख यादरम्यानचा संपकय दरवषी हहवाळ्यात
होणारृा हहमवृष्ट्ीमळे तटतो. मात्र हा प्रकल्प पूणय झाल्यावर अत्यावश्यक
असलेला हा संपकय सवय ऋतूंमध्ये साधता येणार आहे. म्हणूनच या प्रकल्पाला
राष्ट्रीय महत्त्व प्राप्त झाले आहे.
 आयआरबी इन्िाचे अध्यक्ष : वीरेंद्र म्हैसकर

अपूिी चंडेलाला िुिणयपदक

 भारताच्या अपूवी चंडेलाने हस्वडीश कप ग्रां. डप्र. नेमबाजी स्पधेतील
महहलांच्या दहा मीटर एअर रायफल प्रकारात जागसतक सवक्रमासह
सवणयपदक समळवले.
 अपूवीने दहा मीटर एअर रायफलमध्ये २११.२ गणांची कमाई केली. यासह
सतने चीनच्या ऑशलहम्पक सवणयपदक सवजेत्या यी ससशलिंगचा २११ गणांचा
सवक्रम मोडीत काढला.
 या स्पधेत स्वीडनच्या अहस्टरद हस्टफन्सेनने (२०७.६ गण) रौप्यपदक, तर
हस्टन डनल्सनने (१८५.० गण) ब्राँझपदक समळवले.
 गेल्या महहन्यात झालेल्या राष्ट्रीय स्पधेत अपूवीने सवणयपदक समळवले होते.
गेल्या वषी एडप्रलमध्ये कोररया येथे झालेल्या वल्डय कप स्पधेतून ती ररओ
ऑशलहम्पकसाठी पात्र ठरली आहे.

प्रणि धनािडेच्या िैयस्क्तक १००० धािा

Page No. 36
 कल्याणच्या प्रणव धनावडेने वैयहक्तक १००० धावांची नाबाद झंझावाती
खेळी करत आंतरशालेय हक्रकेटमधील वैयहक्तक धावसंख्येचे सवय
सवश्वसवक्रम मोडीत काढले आहेत. प्रणवने दोन डदवस डटच्चून फलंदाजी
करताना १२९ चौकार आशण ५९ षटकार ठोकून या सवक्रमाला गवसणी
घातली.
 प्रणव हा कल्याणच्या के. सी. गांधी शाळेचा सवद्याथी आहे आशण आयय
गरुकल शाळेसवरोधात खेळताना त्याने ही कामसगरी केली.
 हक्रकेटच्या इसतहासात याआधी एवढी मोठी धावसंख्या करण्याची डकमया
कणालाही साधता आलेली नाही. आंतरशालेय हक्रकेटमध्ये याआधी ६२८ ही
सवोच्च धावसंख्या नोंदवण्यात आली होती.
 या कामसगरीसाठी प्रणवला मं बई हक्रकेट असोससएशनने पढची पाच वषां
दरमहा १० हजार रुपयांची शशष्यवृत्ती डदली जाईल, असे एमसीएचे अध्यक्ष
शरद पवार यांनी जाहीर केले आहे.

िौदीने इराणशी िंबंध तोडले

 सौदी अरेसबयात शशया धमयगरू शेख डनमर अल डनमर यांना मृत्यदंडाची शशक्षा
ठोठावण्यात आल्यानंतर इराणची राजधानी तेहरानमध्ये सौदीच्या
दूतावासावर हल्ला करण्यात आला. या घटनेनंतर सौदीने इराणशी असलेले
राजनैसतक संबंध तडकाफडकी तोडून टाकले आहेत.
 सौदी अरेसबयाचे परराष्ट्र मंत्री अबेल अल जबरी यांनी ४८ तासांत सौदीतील
इराणचा दूतावास ररकामा करण्यास सांसगतले आहे. जबरी यांनी पत्रकार

Page No. 37
 पररषद घेऊन इराणशी राजनैसतक संबंध तोडले जात असल्याची घोषणा
केली.
 ५६ वषीय डनमर यांनी २०११ मध्ये सौदी अरेसबयात सरकार सवरोधी
आंदोलनाचे नेतृत्व केले होते. या आंदोलन प्रकरणी डनमर यांच्यासह ४७
जणांना ऑक्टोबर २०१४ मध्ये मृत्यदंडाची शशक्षा ठोठावण्यात आली होती.
२ जानेवारी रोजी ही शशक्षा अमलात आणण्यात आली.
 या घटनेचे तीव्र पडसाद त्यानंतर लगेचच पशिम आशशयाच्या अनेक भागांत
उमटू लागले आहेत. इराणचे सवोच्च नेता अयातल्ला अली खमेनी यांनी
डनमर यांच्या फाशीचा डनषेध केला.
 इराणसह पाडकस्तान, कवेत, येमेन आशण लेबेनॉन या देशांतील शशया
नेत्यांनीही सौदीला धमकी डदली आहे.

Page No. 38
 ७ जानेवारी
मुफ्ती मोहम्मद िईद यांचे ननधन
 जम्मू आशण काश्मीरचे मख्यमंत्री मफ्ती मोहम्मद सईद यांचे ७ जानेवारी रोजी
डदल्लीतील एम्स हॉहस्पटलमध्ये डनधन झाले. २२ डडसेंबर पासून त्यांच्यावर
उपचार सरु होते.
 गेल्या वषी माचयमध्ये राज्यात पीपल्स डेमोक्र
ॅ डटक पाटी (पीडीपी)-भाजप
सत्तेत आल्यानतंर ते मख्यमंत्री झाले होते. त्यांच्या डनधनानंतर त्यांची कन्या
आशण पीडीपी नेत्या मेहबबा मफ्ती राज्याच्या पहहल्या महहला मख्यमंत्री
होणार आहेत.

मुफ्ती मोहम्मद िईद

 काश्मीर खोरृातील सबजबेहार येथे १२ जानेवारी १९३६ रोजी सईद यांचा जन्म
झाला होता.
 १९८७ पयांत ते काँग्रेसचे सदस्य होते. त्यानंतर त्यांनी काँग्रेसला सोडसचठ्ठी
देऊन माजी पंतप्रधान सवश्वनाथ प्रतापससिंह यांच्यासोबत गेले.
 जम्मू-काश्मीरमध्ये १ माचय २०१५ रोजी मफ्ती मोहम्मद सईद यांची दुसरृांदा
मख्यमंत्रीपदी डनवड झाली होती. ते राज्याचे गृहमंत्री देखील होते.
 १९८९मध्ये ते देशाचे गृहमंत्री झाले. हे पद भूषसवणारे ते पहहले महस्लम नेते
होते.
 १९९९मध्ये पीपल्स त्यांनी डेमोक्र
ॅ डटक पाटी (पीडीपी) स्थापन केली.

Page No. 39
 २००२ ते २००५ पयांत काँग्रेससोबत आघाडी करून ते राज्याचे मख्यमंत्री
झाले.
 २००८मध्ये जम्मू-काश्मीर सवधानसभा डनवडणकीत त्यांच्या पक्षाला १८ जागा
समळाल्या. तर २०१४मध्ये झालेल्या सवधानसभा डनवडणकीत त्यांच्या पक्षाला
२९ जागा समळाल्या. यावेळी त्यांनी भारतीय जनता पक्षासोबत हातसमळवणी
करत मख्यमंत्रीपदी सवराजमान झाले.
 मफ्ती मोहम्मद सईद १९८९मध्ये केंद्रीय गृहमंत्री झाल्यानंतर काही डदवसांनी
दहशतवाद्यांनी त्यांच्या मलीचे डॉ. रुसबया सईद हहचे अपहरण केले होते.
त्यावेळी जम्मू-काश्मीरमध्ये डॉ. फारुख अब्दुल्लांचे सरकार होते. रुसबयाला
सोडण्याच्या बदल्यात दहशतवाद्यांनी तरुंगात कैद पाच दहशतवाद्यांना
सोडण्याची मागणी केली होती. केंद्रीय गृहमंत्रयांच्या मलीच्या सटकेसाठी
पाच दहशतवाद्यांना सोडण्याची अट मान्य करण्यात आली होती, मात्र या
डनणययावर टीकेची झोड उठली होती.
मेहबुबा मुफ्ती

 मेहबबा मफ्ती या मफ्ती मोहम्मद सईद यांच्या कन्या आशण राजकीय

वारसदार आहेत. सईद यांच्या डनधनामळे ररक्त झालेल्या मख्यमंत्रीपदी
त्यांची वणी लागण्याची शक्यता आहे.
 १९९९मध्ये लोकसभा डनवडणूक शजिंकल्यानंतर त्यांनी सवधानसभेचा राजीनामा
डदला होता. मात्र नंतर त्या ओमर अब्दुल्लांच्या सवरोधात पराभूत झाल्या
होत्या.

Page No. 40
 २००२मध्ये मेहबबा पहलगाम येथून सवजयी झाल्या होत्या. २००४मध्ये त्या
कांग्रेससोबतच्या आघाडीमध्ये सहभागी झाल्या आशण लोकसभा
डनवडणकीत सवजयी झाल्या. आता मेहबबा जम्मू-काश्मीरमधील अनंतनाग
मतदारसं घातून लोकसभा सदस्य आहेत.

एचएमटी क
ं पनी बंद
 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या मंडत्रमंडळाच्या बैठकीत
सरकारने घड्याळ बनवणारृा कंपन्या एचएमटी वॉचेस आशण एचएमटी
सचनार वॉचेस बंद करण्याचा डनणयय घेतला आहे.
 याच समूहाची आणखी एक कंपनी एचएमटी बेअररिंग्जदेखील बंद होणार
आहे. या तीनही कंपन्या अनेक डदवसांपासून तोट्ात आहेत. या कंपन्यांना
पन्हा सरू करणे शक्य नसल्याचे सरकारने म्हटले आहे.
 या डनणययामळे समारे एक हजार कामगार बेरोजगार होणार आहेत. या
कमयचारृांसाठी चांगले हीआरएस पॅकेज देण्यात येत असल्याचा दावा
सरकारच्या वतीने करण्यात आला आहे.
 कंपनी बंद करणे आशण हीआरएसचे पैसे देण्यासाठी मंत्रीमंडळाने ४२७
कोटी ४८ लाख रुपयांना मंजूरी डदली आहे. तसेच कंपनीची चल-अचल
मालमत्ता सरकारी धोरणाप्रमाणे सवक्री होणार आहे.
 अवजड उद्योग सवभागाअंतगयत उत्पादन, कंसल्टेंस आशण कॉन्टरॅहक्टिंग
करण्यात आलेले ३१ केंद्रीय उपक्रम आहेत. यातील १२ नफ्यात तर उवयरीत
१९ उद्योग तोट्ात सरु आहे.
Page No. 41
 सप्टेंबर २०१४ मध्येच सरकारने एचएमटीला बंद करण्याचा डनणयय घेतला
होता. तसेच तं गभद्रा स्टील आशण हहिंदुस्तान केबल्स या कंपन्या बंद
करण्यास मंत्रीमंडळाने या पूवीच तत्वत: मंजूरी डदली आहे.
 औरंगाबादमधील कंपनी चालू राहणार
 एचएमटीच्या औरंगाबादेतील कंपनीत दूध डेअरीसाठीचे यडनट इतर मशीन
टूल्स बनतात. येथे सध्या ८० कमयचारी आहेत. केंद्राची आर्मथक मदत घेता
कमयचारृांनी कंपनी नफ्यात आणली. त्यामळेच ही कंपनी बंद होणार नाही.

इंधनािाठी एनप्रल २०२० पािून बीएि-६ मानक

 सरकारने गाड्यांचे प्रदूषण रोखण्यासाठी एडप्रल २०२० पासून बीएस-५
(भारतीय मानक) ऐवजी थेट बीएस-६ लागू करण्याचा डनणयय घेतला आहे. हे
मानक गाड्यांतून उत्सर्जजत होणारृा प्रदूषण घटकांशी संबंसधत आहे.
पेटरोशलयम मंत्रालयाने एक एडप्रल २०२० पासून देशभरात बीएस-६ इंधनाच्या
परवठ्याचे आश्वासन डदले आहे.
 केंद्रीय वाहतूक मंत्री डनतीन गडकरी यांच्या अध्यक्षतेखाली एका बैठकीत हा
डनणयय घेण्यात आला आहे. या बैठकीत पयायवरणमंत्री प्रकाश जावडेकर,
अवजड उद्योगमंत्री अनंत गीते, पेटरोशलयम मंत्री धमेंद्र प्रधान उपस्थस्थत होते.
 मंत्रालयाने याआधी जारी असधसूचनेत एडप्रल २०२१ पासून बीएस-६ लागू
करणार असल्याचे म्हटले आहे. २०१९ पासून बीएस-५ लागू होणार होते.
 सध्या देशातील उत्तर राज्यात आशण उवयररत भागातील ३३ शहरांमध्ये केवळ
बीएस-४ इंधन परवठा केला जातो. उवयररत देशात बीएस-३ श्रेणीचे इंधन

Page No. 42
 डदले जाते. एडप्रल २०१७ पासून संपूणय देशात बीएस-४ श्रेणीतील इंधन
समळेल.

नमावम गंगे योजनेअंतगयत जलशुद्धीकरण प्रकल्प िुरु होणार

 केंद्राच्या नमासम गंगे योजनेअंतगयत खासगी आशण सरकारी भागीदारी
(पीपीपी) तत्त्वावरील जलशद्धीकरण प्रकल्प सरू करण्याच्या प्रस्तावाला
मंडत्रमंडळाने मंजरी डदली आहे. याद्वारे शद्ध करण्यात आलेल्या पाण्याची
खरेदी रेल्वे सवभाग करणार आहे.
 कंपनी कायद्यानसार सरु होणारा हा सवशेष प्रकल्प आहे. त्यासाठी सरकारने
यंत्रणेचे स्वरूप, डनयामक मंडळ, बाजारपेठ इत्यादी सवय मद्द्ांचा सवचार करून
त्याची उभारणी करण्यास सरुवात केली आहे. त्याअंतगयत जलशद्धीकरण
प्रकल्प सरू केले जाणार आहेत.
 गंगा नदीच्या पाण्यावर ही प्रहक्रया केली जाणार आहे. जलस्रोत मंत्रालयाने
अगोदरच रेल्वेशी करार केला आहे. त्यानसार रेल्वे अशा प्रकल्पातील
शद्धीकरण केलेले पाणी खरेदी करेल. रेल्वेप्रमाणेच ऊजाय , पेटरोशलयम आशण
उद्योग मंत्रालयाशीदेखील काही करार होणार असल्याचे स्पष्ट् करण्यात आले
आहे.

मुंबईत हेली-टुररझमला प्रारंभ

Page No. 43
 महाराष्ट्र राज्य पययटन सवकास महामंडळाने „पवन हंस शलसमटेड‟ या
कंपनीबरोबर सहकायय करार करून मं बईत हेली-टररझमला प्रारंभ केला आहे.
भारतात अशाप्रकारे राबवण्यात आलेला हा पहहलाच उपक्रम आहे.
 राज्याचे प्रधान ससचव स्वाधीन क्षडत्रय यांच्या हस्ते या हवाई पययटनाचा
शभारंभ करण्यात आला. १० समडनटांच्या या आनंदयात्रेसाठी जहू
सवमानतळावरून दररोज हे हेशलकॉप्टर उपलब्ध असतील.
 ‘हेली-टररझममळे पययटकांना असधकासधक चांगला अनभव समळावा, अशी
मूळ संकल्पना असणारृा या उपक्रमाच्या माध्यमातून राज्यातल्या पययटनाला
चालना देण्यात येणार आहे.
 हेशलकॉप्टर पययटनाचा आनंद घेण्यासाठी पययटकांना करांसहहत प्रसतव्यक्ती
३२,००० रुपये शल्क भरावे लागेल.
 सरुवातीच्या टप्प्यात केवळ मं बई दशयन यात्रा पययटकांना घडवली जाईल. पढे
त्यात एशलफंटा बेट, अशजिंठा आशण वेरूळची लेणी, शशडी या हठकाणांचाही
समावेश केला जाणार आहे.

अवमताभ बच्चन “अतुल्य भारत” या मोस्हमेचे िनदच्छादूत

 गेल्या दहा वषाांपासून “अतल्य भारत” या मोहहमेच्या ब्रॅण्ड अॅम्बेसडरपदी
आसमर खान होता. परंत आता अतल्य भारत मोहहमेच्या जाहहरातील
अशभनेता आसमर खानऐवजी असमताभ बच्चन डदसणार आहेत. आसमर
खानबरोबरचा करार संपल्यानंतर आता पययटन मंत्रालयाने असमताभ बच्चन
यांची डनयक्ती केली आहे.

Page No. 44
 यापूवी, नरेंद्र मोदी गजरातचे मख्यमंत्री असताना, असमताभ बच्चन हे गजरात
पययटन खात्याच्या 'खशबू गजरात की' या मोहहमेचे ब्रँड अॅम्बेससडर होते.

Page No. 45
 ८ जानेवारी
मिूद अझर पठाणकोट हल्ल्याचा िूत्रधार
 भारतीय सैन्यदलाच्या पठाणकोट हवाई तळावरील हल्ल्याची सूत्रे
पाडकस्तानस्थस्थत जैश-ए-मोहम्मद या दहशतवादी सं घटनेचा म्होरक्या
मौलाना मसूद अझर आशण त्याचा भाऊ अब्दुल रौफ असघर यांच्यासह
आणखी दोघांकडून (अश्फाक आशण कासीम) हलसवण्यात आल्याचे
गप्तचर यंत्रणांच्या तपासात डनष्पन्न झाले आहे.
 या चौघांचा तपशील पाडकस्तानला कळसवण्यात आल्याची आशण दोन्ही
देशांदरम्यानची भसवष्यातील चचाय सकर हावी, यासाठी या चौघांसवरोधात
कठोर भूसमका घेण्याची मागणी भारताने केली आहे.
 १५ जानेवारी रोजी इस्लामाबाद येथे दोन्ही देशांच्या परराष्ट्र ससचवांदरम्यान
चचाय होणार आहे.

१९९९चे विमान अपहरण प्रकरण

 २४ डडसेंबर १९९९ रोजी पाच सशस्त् दहशतवाद्यांनी १७८ प्रवाशी असलेले

इंडडयन एअरलाइन्सचे आयसी-८१४ सवमान अपहरण केले होते. ता कटाचा
सूत्रधार अब्दुल रौफ असघर होता.
 अपहरण करण्यात आलेले सवमान अमृतसर, लाहोर आशण दुबई मागे
अफगाशणस्तानातील कंदाहार सवमानतळावर उतरवण्यात आले होते.
 दहशतवाद्यांनी भारत सरकार समोर १७८ प्रवाशांच्या मक्ततेसाठी तीन
दहशतवाद्यांच्या सटकेचा प्रस्ताव ठेवला होता.

Page No. 46
 अटलसबहारी वाजपेयींच्या नेतृत्वातील तत्काशलन सरकारने प्रवाशांचा जीव
वाचवण्यासाठी मौलाना मसूद अझहर, मश्ताक अहमद जरगर आशण अहमद
उमर सईद शेख या तीन दहशतवाद्यांना सोडले होते.
 पढे मसूद अझहरने २००० मध्ये जैश-ए-मोहम्मद या दहशतवादी संघटनेची
स्थापना केली.

बैलगाडा शययतीिरील बंदी उठिली

 बैलगाडा शययतींवर असलेली बंदी उठसवण्याचा डनणयय कें द्रीय पयायवरण
मंत्रालयाने घेतला आहे. या बैलगाडी शययतीत क्रौयय होता कामा नये , या
अटीवर ही बंदी उठसवण्यात आली आहे. बैलगाडी शययत पन्हा सरु हावी
यासाठी सातारृाच्या बळीराजा प्राणी व बैलगाडी शययत बचाव ससमतीने
प्रयत्न केले होते
 पारंपररक पद्धतीने ज्या शजल्ह्यांमध्ये बैलगाडा शययत भरवली जाते , सतथे
शजल्हासधकारृांच्या परवानगीने बैलगाडा शययत पन्हा भरसवण्यात येऊ शकते ,
असे या संदभायत काढण्यात आलेल्या शासकीय आदेशात म्हटले आहे.
 योग्य पद्धतीने तयार केलेल्या धावपट्टीवर ही शययत आयोशजत केली जावी.
धावपट्टी दोन डकलोमीटरपेक्षा जास्त लांब असू नये, असेही आदेशात
म्हणण्यात आले आहे.
 बैलांना डदली जाणारी क्र
ू र वागणूक या कारणास्तव बैलगाडा शययतीवर
न्यायालयाने बंदी घातली होती. मात्र बैलगाडा शययत महाराष्ट्राचे सांस्कृसतक

Page No. 47
 वैभव आहे व त्यात क्र
ू रता नाही, असे केंद्रीय पयायवरण मंत्री प्रकाश जावडेकर
यांनी म्हटले होते. त्यानंतरच बंदी उठसवण्याचा डनणयय घेण्यात आला.

पिन कपूर इस्रायलमध्ये भारताचे निे राजदूत

 वररष्ठ मत्सद्दी पवन कपूर यांची सामररकदृष्ट्य़ा महत्त्वाच्या असलेल्या
इस्रायलमध्ये भारताचे नवे राजदूत म्हणून डनयक्ती करण्यात आली आहे. ते
जयदीप सरकार यांची जागा घेतली.
 भारतीय परराष्ट्र सेवेचे (आयएफएस) १९९०च्या तकडीचे असधकारी असलेले
कपूर हे सध्या मोझांसबकची राजधानी मापटो येथे भारताचे उच्चायक्त आहेत.
ते लवकर पदाची सूत्रे स्वीकारण्याची अपेक्षा आहे.
 इस्रायलसोबत भारताचे संबंध असधक दृढ होत आहेत. राष्ट्रपती प्रणव मखजी
यांनी गेल्यावषी ऑक्टोबर महहन्यात इस्रायलला भेट डदली होती. या ज्यू
राष्ट्राला भेट देणारे भारताचे ते पहहले प्रमख ठरले होते.
 भारत हा इस्रायलकडून लष्करी सामग्री घेणारा सवायत मोठा खरेदीदार आहे.
गेल्या काही वषाांत इस्रायलने भारताला अनेक शस्त्यंत्रणा, क्षेपणास्त्े आशण
टेहळणी करणारी वैमाडनकरहहत सवमाने (यूएही) परवली आहेत.
 इस्रायलचे पंतप्रधान : बेंजासमन नेतान्याहू

प्रजाित्ताक नदनाला िांिचे िैन्यही परेड करणार

Page No. 48
 २६ जानेवारीला राजपथावर भारतीय सैन्यासोबतच यावषी िांसचे सैन्यही
परेड करणार आहे. भारताच्या इसतहासात पहहल्यांदाच प्रजासत्ताक डदनाच्या
काययक्रमात परराष्ट्राचे सैन्य भाग घेत आहे. िांसचे राष्ट्रपती िांस्वा ओलांद या
काययक्रमाचे प्रमख पाहुणे राहणार आहेत. गेल्यावषी अमेररकेचे राष्ट्रपती
बराक ओबामा प्रमख पाहुणे होते.
 िांस आमीची एक तकडी राजस्थानमध्ये भारताबरोबर संयक्त यद्धसराव
करण्यासाठी आली आहे. ८ ते १६ जानेवारीदरम्यान हा यद्धसराव चालणार
आहे.
 यापूवीसद्धा िांसचे राष्ट्रपती आशण पंतप्रधान भारताच्या प्रजासत्ताक डदन
सोहळ्यामध्ये प्रमख पाहुणे म्हणून आलेले आहेत.
 १९९८ मध्ये राष्ट्रपती आशण १९७६मध्ये पंतप्रधान प्रजासत्ताक डदनाच्या
काययक्रमात प्रमख पाहुणे होते.
 या शशवाय िांसचे तत्कालीन राष्ट्रपती वॅलरी सग्रसकाडय हेसद्धा १९८०च्य
प्रजासत्ताक डदनाच्या काययक्रमाचे प्रमख पाहुणे होते.

„आयएनएि कदमत‟ युद्धनौक

े चे जलाितरण
 स्वदेशी बनावटीची „आयएनएस कदमत‟ या पाणबडीसवरोधी यद्धनौकेचे
नौदलाचे प्रमख ऍडसमरल आर. के. धवन यांच्या हस्ते जलावतरण करण्यात
आले. या यद्धनौकेमधील बहुतांश भाग हे स्वदेशी बनावटीचे आहेत, मेक इन
इंडडया प्रकल्पांतगयत या यद्धनौकेची डनर्ममती करण्यात आली आहे.

Page No. 49
 ही पाणबडी „कॉरवेट्टी‟ श्रेणीतील असून „गाडयन ररच शशपसबल्डसय अँड
इंशजडनअसय शलसमटेड‟ या डॉकयाडयमध्ये सतची डनर्ममती करण्यात आली आहे.
या यद्धनौकेमधील जवळपास ९० टक्के भाग हे स्वदेशी बनावटीचे आहेत.
नौदलाची अंतगयत संस्था „डायरेक्टोरेट ऑफ नॅहल डडझाइन‟ने या यद्धनौकेचा
आराखडा तयार केला आहे.
 या यद्धनौकेवर ३-डी मीडडयम रेंज एअर/ सरफेस सहाययलन्स रडार असून ते
„डीआरडीओ‟ने सवकससत केले असून, ‟भारत इलेक्टरॉडनक्स‟ने त्याची डनर्ममती
केली आहे. हे रडार शेकडो डकलोमीटर अंतरावर असलेले लक्ष् अगदी सहज
डटपू शकते. अँटी-सबमररन हेशलकॉप्टर देखील या यद्धनौकेवर चोवीस तास
तैनात असेल.
 पढील पंधरा वषाांमध्ये संरक्षण संशोधन आशण सवकास संस्था (डीआरडीओ),
तसेच सरकारी आशण खासगी कंपन्यांच्या सहकायायने आपल्या देशातच
यद्धनौकांची डनर्ममती करण्यात येणार आहे.

महेंद्रवििंह धोनीविरोधात अजामीनपात्र िॉरंट

 भारतीय हक्रकेट संघाचा कणयधार महेंद्रससिंह धोनी याच्यासवरोधात
आंध्रप्रदेशातील न्यायालयाने अजामीनपात्र वॉरंट जारी केले आहे.
 हहिंदूच्या धार्ममक भावना दुखावल्याचा धोनीसवरुद्ध आरोप आहे.
आंध्रप्रदेशातील अनंतपूर न्यायालयात दाखल करण्यात आलेल्या
यासचकेवरून त्याच्यासवरोधात अजामीनपात्र वॉरंट जारी करण्यात आले आहे.

Page No. 50
 एडप्रल २०१३ मध्ये एका माससकाच्या मखपृष्ठावर धोनीचे छायासचत्र छापण्यात
आले होते. या छायासचत्रामध्ये धोनीला सवष्णूच्या अवतारात दाखसवण्यात
आले होते. त्याच्या हातामध्ये वेगवेगळ्या कंपन्यांची उत्पादने दाखसवण्यात
आली होती. त्याच्या एका हातात बूटही दाखसवण्यात आले होते.
 यावरून धार्ममक भावना दुखावल्याचा आरोप करून धोनी आशण संबंसधत
कंपनीसवरुद्ध यासचका दाखल करण्यात आली. सवश्व हहिंदू पररषदेचे नेते श्याम
सं दर यांनी गेल्यावषी या प्रकरणी यासचका दाखल केली. हहिंदूंचे श्रद्धास्थान
असलेल्या भगवान सवष्णूला अशा पद्धतीने दाखवणे अवमानकारक
असल्याचे त्यांनी यासचकेत म्हटले आहे.

Page No. 51
 ९ जानेवारी
‘स्टाँड अप’ योजनेला क
ें द्राची मंजुरी
 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी स्वातंत्रयडदनी लाल डकल्ल्यावरून घोषणा केलेल्या
‘स्टाटय अप इंडडया, स्टँड अप इंडडया’ या घोषणेतील एका अंगाच्या म्हणजेच
‘स्टँड अप’ योजनेच्या कायायन्वयाला केंद्रीय मंडत्रमंडळाने मंजरी डदली आहे.
 या योजनेतून ‘भारतीय लघउद्योग सवकास बँक’ अथायत ससडबीच्या माध्यमातून
दशलत व महहलांमधील उद्यमशीलतेला सवत्तीय पाठबळ डदले जाणार आहे.
त्यासाठी ससडबीकडे प्रारंशभक १०,००० कोटी रुपयांच्या भां डवलाची सज्जता
केली गेली आहे.
 आगामी ३६ महहन्यांत या योजनेचा लाभ डकमान अडीच लाख लाभार्थयाांपयांत
पोहोचसवण्याचे लक्ष् सरकारने समोर ठेवले आहे.
 ही एक प्रकारची वंसचत समाजघटकांतील उद्योजकांसाठी पत हमी यंत्रणा
असून, ती राष्ट्रीय पत हमी सवश्वस्त कंपनी (एनसीजीटीसी)च्या अखत्यारीत
कायायहन्वत होईल.

स्टाँड-अप योजनेिर दृस्िक्षेप

 लाभाथी : अनसूसचत जाती-जमातीतून प्रवर्मतत उद्योग आशण महहला

उद्योशजका
 लाभ : सबगरकृषी क्षेत्रातील नव्या दमाच्या उपक्रमांना रु. १० लाख ते रु. १
कोटीपयांत बँकांकडून कजय उपलब्धता
 बँकांच्या प्रत्येक शाखांमधून डकमान दोन उद्योजकांना या योजनेत
सहभागासाठी प्रोत्साहहत केले जावे.
Page No. 52
 कजायची परतफेड ही कमाल सात वषे कालावधीत केली जाईल.
 उद्योजकाचे अंशदान : प्रकल्प खचायच्या २५ टक्के हे उद्योजकाचे अंशदान
(मार्जजन मनी) व उवयररत कजयरूपाने उपलब्ध केले जाईल.
 कजायच्या उपलब्धतेसाठी प्रोत्साहनासह, प्रत्यक्ष उद्योग पररचालनाच्या
टप्प्यातही सवसवधांगी साहाय्य डदले जाईल.
 केंद्रीय अथयमंत्रालयाचा सवत्तीय सेवा सवभाग योजनेचा समन्वयक, तर राष्ट्रीय
पत हमी सवश्वस्त कंपनी (एनसीजीटीसी) कडून योजनेचे संचालन आशण
सवतररत कजायची हमीही घेतली जाईल.
 राज्यातील तत्सम योजनांसह ही योजना सम्मीशलत करून लाभार्थयाांना
असधकचे फायदेही देता येतील.

जनरल मोटियच्या अध्यक्षपदी मेरी बॅरा

 अमेररकेतील आघाडीच्या वाहन उत्पादक कंपनी जनरल मोटसय (जीएम)च्या
पहहल्या महहला मख्य काययकारी असधकारी मेरी बॅरा यांची कंपनीच्या
अध्यक्षपदीही डनवड झाली आहे. कंपनीच्या इसतहासात एखाद्या महहलेच्या
रूपात प्रथमच हा दुहेरी पदमानाचा मकट सवराजमान झाला आहे.
 कमयचारी ते संचालक या पदावर पोहोचलेल्या ५४ वषीय मेरी या कंपनीतील
एकमेव व्यक्ती आहेत. कंपनीच्या संचालक मंडळातील १२ सदस्यांपैकी
सध्याचे अध्यक्ष थेओडोर सोल्सो यांच्याकडून त्या पदभार स्वीकारतील. तर
सोल्सो आता कंपनीचे स्वतंत्र संचालक राहतील.

Page No. 53
 मेरी बॅरा या जानेवारी २०१४ मध्ये जनरल मोटसयच्या मख्य काययकारी
असधकारी (सीईओ) बनल्या होत्या. एखाद्या वाहन कंपनीच्या सीईओ
असणारृा त्या पहहल्या महहला त्या वेळी ठरल्या होत्या.

नप्रयंकाला अमेररक
े त पीपल्ि चॉईि अिॉडय
 बॉलीवूड अशभनेत्री डप्रयंका चोप्राने अमेररकेतील टी.ही. माशलका श्रेणीतील
२०१६चा ‘पीपल्स चॉईस अवॉडय’ पटकावला आहे.
 अमेररकन टी.ही. माशलका ‘क्वाहन्टको’तील भूसमकेसाठी डप्रयंकाला हा अवॉडय
समळाला. या माशलकेत सतने प्रशशक्षणाथी एफबीआय एंजटची भूसमका
साकारली होती.
 पीपल्स चॉईस श्रेणीत डप्रयंकासमोर एमा रॉबटयस् , जेमी ली कर्षटस, ली समशेल
आशण मार्जशया गे हाडयन यासारख्या प्रससद्ध हॉलीवूड-टीही अशभनेत्रीचे
आहान होते.
 या परस्काराची डनवड चाहत्यांच्या मतदानाद्वारे करण्यात येते. हा अवॉडय
पटकावणारी ती पहहली भारतीय अशभनेत्री ठरली आहे.

मराठी उद्ोगभूर्ण पुरस्कारांचे वितरण

 मराठी व्यावसासयक उद्योजक व्यापारी समत्र मंडळाच्या ३५व्या वधायपनडदन
सोहळ्यात सहा उद्योजकांना ‘मराठी उद्योगभूषण परस्कार’ देऊन गौरसवण्यात
आले.

Page No. 54
 एम-इंडडकेटर या लोकडप्रय मोबाइल अ‌ॅपची डनर्ममती करणारे ससचन टेके,
मौज प्रकाशनगृहाचे माधवराव भागवत, वास्तसवशारद शशशकांत देशमख,
सवनकोट प्रा.शल.चे प्रदीप ताम्हाणे , अशभनेते व डनमायते प्रशांत दामले आशण
हॉटेल आस्वादचे श्रीकृष्ण सरजोशी यां सहा उद्योजकांचा परस्कार देऊन
सत्कार करण्यात आला.

Page No. 55
 १० जानेवारी
जम्मू-काश्मीरमध्ये रािरपती राजिट
 पीपल्स डेमोक्र
ॅ डटक पक्ष (पीडीपी) आशण भारतीय जनता पक्षाच्या आघाडीला
सरकार स्थापनेत सवलंब झाल्याने जम्मू -काश्मीरमध्ये राष्ट्रपती राजवट लागू
करण्यात आली आहे.
 राष्ट्रपती प्रणव मखजी यांची मंजरी समळाल्यानंतर राज्यपाल एन. एन. होरा
यांनी जम्मू-काश्मीरच्या घटनेच्या कलम ९२ अन्वये राज्यात राष्ट्रपती राजवट
लागू केल्याची घोषणा केली. ती ८ जानेवारीपासून अमलात आली आहे.
 गहनयर एन.एन. होरा यांनी दोन्ही पक्षांना (पीडीपी व भाजप) पत्र शलहून
सरकारस्थापन करण्याबाबत स्थस्थती स्पष्ट् करण्यास सांसगतले आहे.
 जम्मू काश्मीरमध्ये एकाच वषायत दुसरृांदा राष्ट्रपती राजवट लागू झाली आहे.
गेल्या वषी जानेवारी २०१५मध्ये सवधानसभा डनवडणकीनंतर राज्यपाल
राष्ट्रपती लागू झाली होती.
 राज्यात माचय १९७७ मध्ये पहहल्यांदा ही राजवट लागू झाल्यानंतर
स्वातंत्रयपूवय काळात राष्ट्रपती राजवट येण्याची ही सातवी वेळ आहे.
 तत्कालीन पंतप्रधान इंडदरा गांधी यांच्याशी झालेल्या करारानसार १९७५
साली नॅशनल कॉन्फरन्सचे शेख अब्दुल्ला सत्तेवर आले होते. सईद यांच्या
नेतृत्वातील प्रदेश काँग्रेसने अब्दुल्ला यांच्या या अल्पमतातील सरकारचा
पाहठिंबा काढून घेतल्यामळे २६ माचय १९७७ रोजी राज्यात सवयप्रथम राष्ट्रपती
राजवट लागू करण्यात आली होती. ती १०५ डदवस चालली.

Page No. 56
 जम्मू-काश्मीर विधानिभेची िद्स्थस्थती
पक्ष िदस्य
पीडीपी २८
भाजप २५
नॅशनल कॉन्फरन्स १५
काँग्रेस १२
जेकेपीसी २
सीपीएम १
अपक्ष ३
बहुमतािाठी ४४ आमदार आिश्यक

महारािर क
े िरी २०१६ : विजय चौधरी
 महाराष्ट्र केसरी स्पधेच्या अंसतम आशण सचत्त थरार लढतीत जळगावच्या सवजय
चौधरीने मं बईच्या सवक्रांत जाधवला धोबीपछाड देत सलग दुसरृांदा महाराष्ट्र
केसरी होण्याचा मान समळवला. यावेळी महाराष्ट्राचे मख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस
लढत पाहण्यासाठी उपस्थस्थत होते.
 या चरशीच्या लढतीत हवजय चौधरीने चपळाईचे प्रदशयन करत सवक्रांत
जाधवला ६-३ अशा फरकाने चीत केले आशण सलग दोन वेळा ‘महाराष्ट्र
केसरी’ होणारा तो सहावा पैलवान ठराला आहे.
 या कामसगरीबद्दल सवजय चौधरीला चांदीची गदा व या स्पधेत प्रथमच देण्यात
येणारे १ लाख रुपयांचे रोख पाररतोडषक मख्यमंत्रयांच्या हस्ते प्रदान करण्यात

Page No. 57
 आले. तर उपसवजेत्या ठरलेल्या सवक्रांतला ५० हजार रुपयांचे रोख
पाररतोडषक देण्यात आले.
 या आधी झालेल्या मॅट गटात मं बईच्या सवक्रांत जाधवने तर माती गटात
जळगावच्या सवजय चौधरीने सवजय समळवत महाराष्ट्र केसरी स्पधेच्या अंसतम
सामन्यात प्रवेश समळसवला होता.

‘अजुयन’िाठी ताकदिान तोफगोळे तयार

 भारताचा सवायसधक शहक्तशाली रणगाडा म्हणून ओळखल्या जाणारृा
अजय नसाठी सततकेच ताकदवान तोफगोळे तयार करण्यात आले असून, १०
जानेवारी रोजी ओडडशातील चांदीपूर येथे त्याची यशस्वी चाचणी घेण्यात
आली.
 पण्यातील „डीआरडीओ‟च्या लॅबोरेटरीज आमयमेंट ररसचय अँड डेहलपमेंट
एस्टाहब्लशमेंट आशण हाय एनजी मटेररअल्स ररसचय या संस्थांनी हा दारूगोळा
तयार केला आहे.
 लष्कराचे असधकारीदेखील या दारूगोळ्याच्या चाचण्यांमध्ये सहभागी झाले
होते. दारूगोळ्याचे भारतातच मूल्यमापन करण्याची ही पहहलीच वेळ असून,
यामळे अजय नचे बळ डकत्येक पटीने वाढणार आहे.

नव्या राज्यघटनेिाठी श्रीलंक

े मध्ये प्रस्क्रया िुरू

Page No. 58
 देशासाठी नवी राज्यघटना तयार करण्याच्या प्रहक्रयेला श्रीलंकेच्या संसदेमध्ये
सरवात झाली असून सवय सदस्यांचे समळून घटना मंडळ स्थापन करण्याचा
प्रस्ताव पंतप्रधान राडनल सवक्रमससिंघे यांनी संसदेमध्ये सादर केला.
 घटनेचा मसदा तयार करण्यासाठी सवय सदस्यांचा सहभाग आवश्यक असून,
त्यावर डनयंत्रण आशण समन्वय ठेवण्यासाठी १७ सदस्यांची डनयक्ती करावी,
असे सवक्रमससिं घे यांनी मां डलेल्या प्रस्तावात म्हटले आहे.
 अध्यक्षांना सवोच्च असधकार असलेली १९७८ मध्ये स्वीकृत केलेल्या
राज्यघटनेऐवजी नवी राज्यघटना अहस्तत्वात आणली जाणार आहे. घटना
मंडळातील सदस्य नव्या राज्यघटनेचा मसदा तयार करून त्यावर चचाय
करतील, तसेच नागररकांकडूनही प्रसतहक्रया मागवतील.
 नव्या यगाच्या मागण्या लक्षात घेता नवी राज्यघटना तयार करण्याची वेळ
आली आहे, असे आवाहन श्रीलंकेचे अध्यक्ष मैत्रीपाल सीररसेना यांनी
नागररकांना केले होते.

Page No. 59
 ११ जानेवारी
िाननया वमझाय ि मार्टटना स्हिंगीि निस्बेन इंटरनॅशनलमध्ये विजयी
 भारताच्या साडनया समझाय हहने हस्वत्झलांडच्या मार्षटना हहिंगीसच्या साथीने
डब्रस्बेन इंटरनॅशनल टेडनस स्पधेचे सवजेतेपद पटकावले. साडनया-मार्षटना या
दोघींचे हे सलग सहावे आशण एकूण दहावे सवजेतेपद ठरले.
 महहला दुहेरीच्या अंसतम लढतीत अव्वल मानांडकत साडनया-मार्षटना यांनी
अँजेशलक डकबयर-अँडरीया पेटकोसवच या जमयन जोडीवर ७-५, ६-१ अशी सरळ
सेटमध्ये मात केली. साडनया-मार्षटना यांचा हा सलग २६ वा सवजय ठरला.
 जगातील नंबर वन साडनया समझाय आशण मार्षटना हहिंगीस सत्रातील पहहल्याच
टेडनस स्पधेत चॅहम्पयन ठरल्या आहेत. या जोडीने सत्राला दमदार सरुवात
करताना डब्रस्बेन आंतरराष्ट्रीय टेडनस स्पधेत महहला दुहेरीचे अशजिंक्यपद
पटकावले.

णव्हक्टोररया अझारेंकाला एक
े रीचे जेतेपद

 बेलारुसच्या शहक्टोररया अझारेंकाने महहला एकेरीचा डकताब पटकावला.

सतने महहला एकेरीच्या फायनलमध्ये इटलीच्या एंजेशलक केबयरवर ६-३, ६-१
ने मात केली.

गुजरातमध्ये आंतररािरीय पतंग महोत्िि

 गजरातमध्ये ११ जानेवारीपासून २७व्या आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सवाला
अहमदाबादेतील साबरमती ररहर िंट मैदानावर मोठ्या उत्साहात प्रारंभ
Page No. 60
 झाला. गजरातच्या मख्यमंत्री आनंदीबेन पटेल यांच्या हस्ते या महोत्सवाचे
झाले.
 या महोत्सवामध्ये शंभरपेक्षाही असधक आंतरराष्ट्रीय पतंगतज्ञ सहभागी झाले
असून सवसवध रंगांच्या पतंगामळे आकाश कलरफूल झाले आहे.
 पारंपररक पतंगांप्रमाणेच परदेशी बनावटीच्या पतंगांनाही गजरातमध्ये मोठी
मागणी आहे. सवसवध प्राणी, हेल, शाकय मासे आशण कोब्रा आकाराच्या
पतंगांची आकाशात गदी झालेली डदसून येते.
 हा महोत्सव १४ जानेवारीपयांत राजकोट, सरत, बडोदा, भावनगर, मां डवी,
पारेबंदर, कॅम्बे गीर, सोमनाथ आदी शहरांमध्ये सरू राहील.

पानकस्तान शेअर बाजाराला िुरुिात

 पाडकस्तान शेअर बाजाराला ११ जानेवारी २०१६पासून सरुवात झाली आहे.
पाडकस्तान स्टॉक एक्स्चेंज (पीएसएक्स) हे कराची स्टॉक एक्स्चेंजचे नवे रूप
आहे. त्यासाठी लाहोर व इस्लामाबाद स्टॉक एक्स्चेंजचे सवशलनीकरण कराची
स्टॉक एक्स्चेंजमध्ये करण्यात आले आहे.
 लाहोर व इस्लामाबाद शेअर बाजारातील ब्रोकसयना नव्या शेअर बाजारात
व्यवहार करता यावेत यासाठी प्रमाणपत्रे देण्यात आली आहेत.
 पीएसएक्सचे अध्यक्ष : जफर हहजाझी

Page No. 61
 १२ जानेवारी
मेस्िीला पाचव्यांदा 'बॅलॉन डी-ऑर अिॉडय'
 अजेंटीनाचा स्टार स्टरायकर शलयोनेल मेस्सीची २०१५चा „बेस्ट फटबॉलर‟
म्हणून डनवड करण्यात आली आहे व डफफाने त्याला बॅलॉन डी'ऑर परस्कार
देऊन सन्माडनत केले आहे.
 मेस्सीने हा अवॉडय शजिंकण्याची ही सवक्रमी पाचवी वेळ आहे. सवजेत्या मेस्सीला
४१.३३ टक्के, शिहस्तयानो रोनाल्डोला २७.७६ टक्के आशण नेमारला ७.८६ टक्के
मते समळाली.
 या अवॉडयच्या शययतीत मेस्सीला ररयाल माडद्रद क्लबचा पोतय गालचा स्टरायकर
शिहस्तयानो रोनाल्डो आशण ब्राशझलच्या नेमारचे आहान होते.मात्र मेस्सीने
दोघांनाही मागे टाकले. हे दोघेही फीफाच्या वल्डय इलेवन-२०१५ टीममध्ये
आहेत.

इतर पुरस्कार

 बेस्ट कोच परस्कार : लईस एनररक्स (बार्मसलोना)

 बेस्ट वमन फटबॉलर परस्कार : काली लॉयड (अमेररका)
 बेस्ट गोलसाठी समळणारा पस्कास अवॉडय सवला नोवा क्लबच्या ब्राशझली
फॉरवडय वेन्डेल शलराला समळाला.

आता पयांतचे बॅलोन डी'ऑर अिॉडय विजेते

िर्य विजेता
२०१५ शलयोनेल मेस्सी (अजेंटीना)
२०१४ शिहस्तयानो रोनाल्डो (पोतय गाल)
Page No. 62
 २०१३ शिहस्तयानो रोनाल्डो (पोतय गाल)
२०१२ शलयोनेल मेस्सी (अजेंटीना)
२०११ शलयोनेल मेस्सी (अजेंटीना)
२०१० शलयोनेल मेस्सी (अजेंटीना)
२००९ शलयोनेल मेस्सी (अजेंटीना)
२००८ शिहस्तयानो रोनाल्डो (पोतय गाल)
२००७ 2007: काका (ब्राशझल)
२००६ फॅसबओ कॅनावारो (इटली)
२००५ रोनाहल्डन्हो (ब्राशझल)
२००४ अन्डरी सॅवचॅन्को (यूक्र
े न)
२००३ पावेल नेदवेद (चेक ररपहब्लक)
नफफा जागवतक िंघ

 या परस्कार घोषणेच्या वेळी डफफातफे सवोत्तम जागसतक संघही जाहीर

करण्यात येतो. ररअल माडद्रद आशण बार्मसलोनाच्या प्रत्येकी चार खेळाडूंनी या
संघात स्थान पटकावले आहे.
 संघ : न्यूएर, सथएगो ससल्वा, मासेलो, रामोस, अल्वेस, आंद्रेस इडनस्टा,
मॉडडरक, पॉल पोग्बा, नेमार, शलयोनेल मेस्सी आशण शिहस्तयानो रोनाल्डो.

बैलगाडी शययतीिरील बंदी कायम

 महाराष्ट्रासह अन्य राज्यांत लोकडप्रय असलेल्या बैलगाडी शययतीवरील तसेच
तासमळनाडूतील ‘जहल्लकट्टू’ या बैलाच्या खेळावरील बंदी उठसवणारृा

Page No. 63
 केंद्रीय पयायवरण मंत्रालयाच्या असधसूचनेला सवोच्च न्यायालयाने स्थसगती
डदली आहे.
 पयायवरण खात्याच्या डनणययास सरकारच्या पश कल्याण मंडळाने (अ‌ॅडनमल
वेल्फेअर बोडय) प्राशणसमत्र सं घटनांच्या मदतीने सवोच्च न्यायालयात आहान
डदले होते.
 सवोच्च न्यायालयाच्या स्थसगतीमळे तासमळनाडू , महाराष्ट्र, गजरात, पंजाब,
हरयाणा व केरळमधील बैलगाडा शययतीवरील बंदी कायम राहणार आहे.
 तासमळनाडूमधील पोंगल सणाचे डनसमत्त साधत केंद्रीय पयायवरण खात्याने
बैल खेळावरील बंदी उठवली होती. त्यासवरोधात प्राणी संरक्षण संघटनांनी
सवोच्च न्यायालयात धाव घेतली होती.
 जहल्लकट्टू हा भारतीय संस्कृतीचे असवभाज्य अंग असल्याने त्यावर बंदी घालू
नये, अशी सवनवणी तासमळनाडू सरकारने सनावणीदरम्यान केली. या
सांस्कृसतक खेळात बैलांच्या (प्राण्यांच्या) सरशक्षततेची काळजी घेतली जाते.
गेल्या अनेक शतकांपासून ही परंपरा सरू आहे. त्यामळे ती कायम ठेवावी,
अशी सवनंती राज्य सरकार न्यायालयात करीत होते.

प्रख्यात गायक डेणव्हड बोव्ही यांचे ननधन

 ‘हहरोज’, ‘फेम’ आशण ‘लाइफ ऑन मासय’ अशा संगीत कलाकृतींमधून
जागसतक संगीतसवश्वावर वेगळा ठसा उमटसवणारे इंग्लंडचे प्रख्यात गायक
आशण गीतलेखक पॉपस्टार डेशहड बोही यांचे १० जानेवारी रोजी वयाच्या
६९व्या वषी ककयरोगामळे डनधन झाले.

Page No. 64
 डेशहड बोही यांचा जीवनपट
 ८ जानेवारी १९४७ रोजी डब्रक्सटन येथे जन्मलेल्या डेशहड रॉबटय जोन्स यांना
डेशहड बोही म्हणून ओळखले जात होते.
 संपूणय कारकीदीत त्यांचे २५ अल्बम प्रससद्ध झाले. त्याचप्रमाणे काही
ससनेमांमध्ये त्यांनी अशभनयही केला होता.
 गायक डेशहड जोन्स यांच्यातील नामसाधम्यायमळे बोवी यांनी नावात बदल
केला. बोवी हे त्यांच्या काळातील असतशय गाजलेले संगीत कलाकार होते.
 त्यांनी ४० वषाांच्या काळात आटय रॉक, हाडय रॉक, डान्स पॉप अशा सवसवध
शैलींमधून सादरीकरण करताना संगीतप्रेमींच्या मनावर असधराज्य गाजसवले.
 १९६९ मध्ये ‘स्पेस ऑडडटी’ हा त्यांचा अल्बम प्रचंड गाजला. त्यानंतर ‘हंकी
डोरी’, ‘द राइज अँड फॉल ऑफ शझगी स्टारडस्ट’ आशण ‘स्पायडर िॉम मासय’
अशा एकापेक्षा एक सरस अल्बममळे बोवी महानायक ठरले.

मंनदरांमध्ये जीन्ि, टी-शटय बंदीच्या आदेशाला स्थवगती

 जीन्स, टी-शटय, स्कटय घातल्यास तासमळनाडूतील मंडदरांमध्ये प्रवेशबंदी
करणारा आदेश मद्रास उच्च न्यायालयाने १८ जानेवारीपयांत स्थसगत केला
आहे.
 मद्रास उच्च न्यायालयाच्या मदुराईतील खंडपीठाने यापूवी डदलेल्या आदेशात
एक जानेवारीपासून तासमळनाडूतील मंडदरात परुष भासवकांनी धोती (लं गी)
डकिंवा पायजमा आशण महहलांनी साडी डकिंवा चडीदार अशा पोशाखातच प्रवेश

Page No. 65
 करण्याचे आदेश डदले होते. हा पोशाख नसल्यास मंडदरात प्रवेश
नाकारण्याचेही न्यायालयाने स्पष्ट् केले होते.
 या डनणययाला राज्य सरकारने मद्रास उच्च न्यायालयात आहान डदले होते.
देवळांमध्ये जीन्स घालून जाता येणार नाही डकिंवा महहलांना पािात्त्य वेश
पररधान करता येणार नाही, हा डनयम भासवकांसाठी जाचक असून, यामळे
तासमळनाडूतील मंडदरांमध्ये भासवकांचा ओघही कमी होण्याची शक्यता
वतयसवण्यात आली होती. त्या पाश्वयभूमीवर उच्च न्यायालयाने मदुराई
खंडपीठाच्या आदेशाला स्थसगती डदली आहे.

निस्बेन आंतररािरीय टेननि स्पधेत राओननक विजेता

 कॅनडाच्या समलोस राओडनकने ६-४, ६-४ अशा सरळ सेटमध्ये फेडररचा
पराभव करत डब्रस्बेन आंतरराष्ट्रीय टेडनस स्पधेच्या जेतेपदाला गवसणी
घातली.
 राओडनकने धक्कादायक डनकालाची नोंद करताना डदग्गज टेडनसपटू रॉजर
फेडररला डब्रस्बेन आंतरराष्ट्रीय टेडनस स्पधेत उपसवजेतेपदावर समाधान
मानण्यास भाग पाडले.
 १७ ग्रँड स्लॅम नावावर असलेल्या फेडररसवरुद्ध गेल्या ११ सामन्यांतील
राओडनकचा हा दुसरा सवजय आहे.

Page No. 66
 १३ जानेवारी
मुळा-मुठा शुद्धीकरणािाठी „जायका‟शी करार
 पण्यातील मळा व मठा नदीच्या शद्धीकरणासाठी केंद्र सरकारने जपानमधील
जपान इंटरनॅशनल कोऑपरेशन एजन्सी (जायका) या कंपनीशी सांमजस्य
करार केला आहे.
 केंद्रीय पयायवरणमंत्री प्रकाश जावडेकर व जपानचे भारतातील राजदूत केंजी
हहरामत्स यांनी या करारावर सह्या केल्या.
 केंद्रीय प्रदूषण डनयंत्रण मंडळाने जारी केलेल्या देशातील प्रदूडषत ३०२
नद्यांमधे पण्यातून वाहणारृा मळा-मठा या दोन्ही नद्यांचा समावेश आहे.
महाराष्ट्र सरकारने राष्ट्रीय नदी संरक्षण योजनेअंतगयत (एनआरसीपी) या
नद्यांच्या शद्धीकरणासाठी प्रस्ताव पाठसवला होता.

करारातील महत्िाचे मुद्दे

 केंद्र सरकार आशण जायका कंपनी दरम्यान झालेल्या या करारानसार या

नद्यांच्या शद्धीकरणासाठी जपानची जायका कंपनी एक हजार कोटींचे कजय
देणार आहे. हे कजय फेडण्यासाठी ४० वषाांची मदत देण्यात आली आहे.
 करारांतगयत ११ नवीन मल-जल शोधन यंत्राचे डनमायण केले जाणार आहे.
यामळे नदीचे प्रदूषण रोखण्यास मोठी मदत होईल.
 या नद्यांच्या शद्धीकरणावर ९९०.२६ कोटी रुपये खचय करण्यात येणार आहेत.
पैकी केंद्र सरकारचा वाटा ८४१.७२ कोटी आशण पणे महानगरपाशलकेचा
वाटा १४८.५४ कोटींचा असणार आहे.

Page No. 67
 ही शद्धीकरणाची योजना जानेवारी २०२२ पयांत पूणय करण्यात येईल, असे
करारात नमूद करण्यात आलं आहे.

लेफ्टनंट जनरल जेकब यांचे ननधन

 बांगलादेशच्या डनर्ममतीला कारणीभूत ठरलेल्या १९७१च्या भारत-पाडकस्तान
यद्धाचे हहरो लेफ्टनंट जनरल जेकब (डनवृत्त) यांचे १३ जानेवारी रोजी डनधन
झाले. ते ९२ वषाांचे होते.

लष्करी कारकीदय

 जेकब यांचे पूणय नाव जेकब फजय राफेल जेकब असे होते. त्यांचा जन्म १९२३
साली कोलकात्यातील एका बगदादी ज्यू कटं बात झाला. त्यांचे शालेय
शशक्षण दार्जजशलिंग येथील शाळेत झाले.
 १९४२ साली जेकब यांनी महू येथील आफीससय टरेडनिंग स्कूलमधून लष्करी
शशक्षण पूणय केले. तसेच अमेररका व इंग्लंड येथेही त्यांनी लष्करी शशक्षण
घेतले होते. त्यानंतर त्यांनी इराक तसेच ब्रह्मदेश, समात्रा येथे लष्करी
मोहहमांमध्ये सहभाग घेतला.
 १९६३ साली ते डब्रगेडीयर झाले, तर १९६७ साली त्यांना मेजर जनरलपदी
पदोन्नती समळाली. १९६५ च्या यद्धात त्यांनी राजस्थान येथे उत्तम कामसगरी
बजावली होती.
 १९६९ साली त्यांची जनरल सॅम माणेकशा यांनी ईस्टनय कमां डच्या सचफ ऑफ
आमी स्टाफपदी डनयक्ती केली. मशणपूर, नागालँडमधील बंडखोरांशी

Page No. 68
 लढण्यामध्येही त्यांचा सहभाग होता. भारत सरकारने त्यांचा परमसवशशष्ट् सेवा
पदकाने गौरव केला होता.
बांगलादेश युद्धातील कामवगरी

 जेकब यांच्या कारकीदीचा उच्चसबिंदू म्हणजे बांगलादेश यद्धातील त्यांची

कामसगरी. या यद्धामळेच जेकब यांना सवशेष ओळख समळाली.
यद्धकौशल्याच्या जोरावर केवळ तीन हजार भारतीय सैडनकांच्या मदतीने
त्यांनी ढाक्याला स्वतंत्र केले.
 पाडकस्तानचे त्याच शहरात २६, ४०० सैडनक उपस्थस्थत असूनही हा सवजय
त्यांनी समळसवल्यामळे सवय जगाने आियय व्यक्त केले होते. त्यानंतर
पाडकस्तानचे ए.ए.के. डनयाझी यांनी शरणागती पत्करली आशण पाडकस्तानचे
९०,००० सैडनकही शरण आले.
 त्यांचे बांगलादेश यद्धावरील ‘बांगलादेश स्टरगल- अ‌ॅन ओडेसी इन वॉर अँड
पीस अँड सरेंडर अ‌ॅट ढाका’ हे पस्तक प्रससद्ध आहे.
 १९७१ साली बांगलादेशला स्वातंत्रय समळवून देण्यात ससिंहाचा वाटा
उचलणारृा जेएफआर जेकब यांचा २०१२ साली बांगलादेशने कृतञतापूवयक
सन्मान केला.
 तत्कालीन पूवय पाडकस्तानचे जनरल डनयाझी यांच्याशी चचाय करुन
पाडकस्तानी सैन्याच्या शरणागतीची प्रहक्रया ठरवण्यात लेफ्टनंट जनरल
जेकब यांनी महत्त्वाची भूसमका बजावली होती.
 जेकब दुसरे महायद्ध, १९६५चे भारत-पाडकस्तान यद्ध आशण ७१चे बांगलादेश
डनर्ममतीचे यद्ध यांचे साक्षीदार होते.

Page No. 69
 १९९८ ते १९९९ या वषयभराच्या कालावधीसाठी ते गोव्याचे व त्यानंतर २००३
पयांत ते पंजाबचे राज्यपाल होते.

पठाणकोट हल्ल्याचे विनेटमध्ये पडिाद

 पठाणकोटमध्ये झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर अमेररकन काँग्रेसने
पाडकस्तानला डनयायत करण्यात येणारृा आठ एफ-१६ या लढाऊ सवमानांची
सवक्री तात्परती रोखली आहे.
 पाडकस्तान या लढाऊ सवमानांचा नेमका कशासाठी वापर करेल, याची
अमेररकी खासदारांना सचिंता आहे. कारण, अमेररकेकडून समळालेली शस्त्ास्त्े
पाकने आतापयांत भारतासवरुद्धच वापरलेली आहेत.
 सवक्रीला स्थसगती डदली असली तरी सरकारच्या इच्छेनसार ती कधीही
उठवता येऊ शकते. परंत पाडकस्तानला अत्याधडनक एफ-१६ ही लढाऊ
सवमानं सवकण्यासाठी ररपब्लीकन गटाचे वचयस्व असलेल्या काँग्रेसची मंजरी
समळवणं ओबामा प्रशासनाला आवश्यक आहे.

वबहारमध्ये लक्झरी कर
 दारुबंदीच्या डनणययामळे राज्याच्या महसलाचे झालेले हजारो कोटींचे नकसान
भरून काढण्याकररता सबहारमधील डनतीशकमार सरकारने काही वस्तूंवर
लक्झरी कर लावण्याचा डनणयय घेतला आहे.

Page No. 70
 मख्यमंत्री डनतीशकमार यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या मंडत्रमंडळाच्या
बैठकीत अनेक लक्झरी सामानांवरील कर वाढवून १३.५ टक्के करण्याला
मंजरी देण्यात आली.
 प्रसत डकलो ५०० रुपयांपेक्षा असधक डकिंमत असलेल्या समठाइांवरही हा कर
लागेल. यापूवी या समठाई करमक्त होत्या.
 याशशवाय ब्रँडेड आशण नमकीन खाद्यपदाथय, चनाचोर, भशजया डालमोट
कराच्या चौकटीत आले आहेत.
 सक्या मेव्यावरील कर ५ टक्क्यांवरून वाढवून १३.५ टक्के करण्यात आला
आहे.
 याशशवाय ५०० रुपये मीटरपेक्षा असधक डकमतीचे कापड आशण २०००
रुपयांपेक्षा जास्त डकमतीच्या साड्यांवर ५ टक्के कर द्यावा लागणार आहे.
यापूवी यावर कर द्यावा लागत नहता.

Page No. 71
 १४ जानेवारी
भारत-पाक पररािर िवचिस्तरीय बैठक तूतायि रद्द
 पंजाबमधील पठाणकोट येथील हवाई दलाच्या तळावर झालेल्या हल्ल्याच्या
पाश्वयभूमीवर भारत-पाडकस्तानच्या परराष्ट्र ससचवांदरम्यान १५ जानेवारी रोजी
होणारी डनयोशजत बैठक पढे ढकलण्यात आली आहे.
 २ जानेवारी रोजी असतरेक्यांनी पठाणकोट हवाई दलाच्या तळावर
दहशतवादी हल्ला केला, ज्यात ७ जवान शहीद झाले तर ५० हून असधक
जण जखमी झाले. जैश-ए-मोहम्मदच्या या पाडकस्तान स्थस्थत दहशतवादी
संघटनेने हा हल्ला चढवला होता.
 पाडकस्तानातून आलेल्या दहशतवाद्यांकडून हा हल्ला झाल्याचे भारताने स्पष्ट्
केले होते, तसे काही परावेही पाडकस्तानला देण्यात आल्यानंतर आंतरराष्ट्रीय
पातळीवरूनही पाडकस्तानवरील दबाव वाढला होता. त्यामळे पाडकस्तान
सरकारने गेल्या काही डदवसांमध्ये काही जणांना संशयावरून ताब्यात घेतले.
 या सवय पाश्वयभूमीवर परराष्ट्र मंत्री सषमा स्वराज व पंतप्रधान नरेंद्र मोदी
यांच्यात झालेल्या चचेनंतर ही बैठक तूतायस रद्द करण्यात आली.

िाननया-स्हिंवगि जोडीचा िलग २९ विजयांचा जागवतक विक्रम

 भारताची टेडनस स्टार साडनया समझाय आशण सतची हस्वस जोडीदार मार्षटना
हहिंगीस या अव्वल जोडीने सलग २९ सामन्यात सवजय समळवताना महहला
दुहेरीचा २२ वषायपवीचा जागसतक सवक्रम मोडीत काढला आहे.

Page No. 72
 याआधी ररकोची सगसग फनाां डेझ आशण बेलारूसच्या नताशा झवेरेवा या
जोडीने १९९४ साली सलग २८ सामने शजिंकण्याचा पराक्रम केला होता.
 या सवजयासह साडनया-हहिंगस जोडीने ससडनी आंतरराष्ट्रीय टेडनस स्पधेच्या
अंसतम फेरीत प्रवेश समळवला आहे. त्यांनी रोमाडनयाच्या रालसा ओलारू
आशण कझाकस्तानच्या यारोस्लावा श्वेडोवाचे आहान ४-६, ६-३, १०-८ असं
संपष्ट्ात आणले.
 गतवषी एकत्र आलेल्या साडनया-हहिंगीस यांनी एकामागोमाग एक
सवजेतेपदांचा धडाका लावताना १० डब्ल्यूटीए दुहेरी स्पधाय शजिंकल्या. तसेच
यंदाच्या वषायची दणक्यात सरुवात करताना या अव्वल जोडीने डब्रस्बेन
आंतरराष्ट्रीय स्पधेचे सवजेतेपद पटकावले आहे.

नफफाचे िरवचटणीि जेरोमी व्हॅल्क ननलंवबत

 आंतरराष्ट्रीय फटबॉल महासं घाने भ्रष्ट्ाचाराचे आरोप असलेले सरसचटणीस
जेरोमी हॅल्क यांच्यावर तत्काळ डनलंबनाची कारवाई केली आहे.
 डफफाची सप्टेंबर २०१५ मध्ये बैठक झाली होती, त्या वेळी हॅल्क यांच्यावर
तात्परत्या डनलंबनाची कारवाई करण्यात आली होती. या कारवाईवर
नकत्याच झालेल्या बैठकीत शशक्कामोतयब करण्यात आले.
 डफफाचे अध्यक्ष सेप ब्लाटर यांच्यावरही भ्रष्ट्ाचाराचे आरोप ठेवण्यात आले
असून त्यांच्यावर डफफाने आठ वषाांकररता बंदी घातली आहे. हॅल्क हे
ब्लाटर यांचे डनकटवतीय मानले जातात.
 जेरोमी व्हॅल्क यांच्यािरील आरोप

Page No. 73
 २०१४ मध्ये झालेल्या सवश्वचषक स्पधेच्या सतडकटांची काळ्या बाजारात सवक्री
करण्यासाठी हॅल्क यांनी मदत केली होती असा त्यांच्यावर आरोप आहे.
 २०१० च्या सवश्वचषक स्पधेचे संयोजनपद समळसवण्यासाठी दशक्षण आडिका
फटबॉल महासंघाने कॅरेसबयन फटबॉल प्रमख जॅक वॉनयर यांना दहा दशलक्ष
डॉलसयची रक्कम डदली होती. ही रक्कम देण्याबाबत हॅल्क यांचा हात
असल्याचा आरोप हॅल्क यांच्यावर अमेररकन गन्हा अन्वेषण सवभागाने
ठेवला आहे.
 हॅल्क यांना २००६ मध्येही डफफावरून बडतफय करण्यात आले होते. डफफाचे
प्रायोजक मास्टरकाडय कंपनीबरोबर असलेला करार ऐन वेळी रद्द करीत
शहसा काडय कंपनीबरोबर करार करण्यात आला होता.
 त्यामळे डफफाला मास्टरकाडय कंपनीला नकसानभरपाई म्हणून ९० दशलक्ष
डॉलसय द्यावे लागले होते. हॅल्क यांच्या चकीमळेच हा प्रकार घडला होता.
 त्यामळे त्यांना बडतफीयच्या कारवाई सामोरे जावे लागले होते मात्र ब्लाटर
यांनी पन्हा त्यांची डनयक्ती केली होती.

डॉ. पुनीता क
ु मार-विन्हा इन्फोवििच्या िंचालकपदी
 देशातील बलाढ्य सॉफ्टवेअर कंपनी इन्फोसससने डॉ. पनीता कमार-ससन्हा
यांची संचालकपदी ( स्वतंत्र काययभार ) डनयक्ती केली आहे.
 डॉ. पनीता ससन्हा ( वय ५३) यांनी अमेररकेतील अग्रमानांकीत कंपन्यांमध्ये
काम केले आहे. आंतरराष्ट्रीय आशण उभरत्या बाजारांध्ये २५ वषायपेक्षा जास्त
काळ त्यांनी फंड मॅनेजमेंटचं काम पाहहलं आहे. यासह एसएकेएस मायक्रो

Page No. 74
 फायनॅन्स आशण शोमा शलसमटेड या मोठ्या कंपन्यांच्या संचालक मं डळात त्या
होत्या.
 डॉ. पनीता ससन्हा या मोदी सरकारच्या केंद्रीय मंडत्रमंडळातील अथय राज्यमंत्री
असलेल्या जयंत ससन्हा यांच्या पत्नी आहेत.
 पेहन्सल्वेडनया सवद्यापीठातील वॉटयन स्कूलमधून पनीता ससन्हांनी मास्टसयची
पदवी घेतली आहे. तसेच आयआयटी डदल्लीतून त्यांनी केसमकल
इंजीडनअररिंगमध्ये पदवी समळवली आहे.
 डॉ. पनीता ससन्हा यांच्या इन्फोसससमधील डनयक्तीवरून सोशल मीडडयावर
वाद पेटला आहे. केंद्रीय मंत्रयाची पत्नी असल्याने पनीता ससन्हा या
इन्फोसससच्या संचालकपदावर डनवडल्या गेल्या अशी टीका करण्यात येतेय.

अॅलन ररकमनचे ननधन

 'हॅरी पॉटर' या जगप्रससद्ध सचत्रपट माशलकेतील 'प्रोफेसर स्नेप'ची भूसमका
अजरामर करणारे डब्रडटश अशभनेते अॅलन ररकमन यांचे डनधन झाले. ६९
वषाांचे ररकमन ब-याच काळापासून कॅन्सरशी झुंज देत होते.
 हॅरी पॉटरशशवाय त्यांच्या डाय हाडय , टूली मॅडली डीपली आशण रॉसबन हूड-
डप्रन्स ऑफ सथफ्ज या सचत्रपटातील भूसमकाही खूप गाजल्या.

Page No. 75
 १५ जानेवारी
„जुनो‟ या यानाचा विक्रमी प्रिाि
 गरू ग्रहाच्या अभ्यासासाठी सोडण्यात आलेल्या „जनो‟ या यानाने एक नवा
सवक्रम प्रस्थाडपत केला आहे. सौरशक्तीवर धावणारृा या यानाने सूयायपासून
तब्बल ७९.३० कोटी डकलोमीटर अंतर कापले आहे.
 अमेररकेच्या „नॅशनल एरोनॉडटक्स अँड स्पेस ऍडसमडनस्टरेशन‟ (नासा) या
संस्थेमाफयत ५ ऑगस्ट २०१२ रोजी सोडण्यात आलेले हे यान ४ जलै
२०१६रोजी गरु ग्रहावर पोचेल.
 जलैमध्ये तेथे पोचल्यावर गरूपासून पाच हजार डकलोमीटर अंतरावरून ते
एक वषय तेथे सघरट्ा घालून माहहती गोळा करेल. गरूवरील वातावरण,
त्याची जडणघडण आशण अन्य बाबींची माहहती „जनो‟कडून पाठसवली जाणार
आहे.
 सूयायपासून प्रचंड अंतर कापण्याचा या आधीचा सवक्रम „यरोपीयन स्पेस
एजन्सी‟च्या „रोसेटा‟ या यानाने केला होता. „67 पी/चयय मोह-गेराससमेन्को‟
या धूमकेतूच्या अभ्यासासाठी ऑक्टोबर २०१२ मध्ये सोडण्यात आलेल्या
„रोसेटा‟ने ७९.२० कोटी डकलोमीटर अंतर कापले होते.

„जुनो‟बद्दल

 वजन : ४ टन
 सौरपंखांची लांबी : ९ मीटर लांबीचे २ सौरपंखे
 सौरपंखांवरील सौरघट : १८,६९८ व त्यापासून १४ डकलोवॉट वीजडनर्ममती

Page No. 76
 डनर्ममतीचा खचय : १.१ अब्ज डॉलर
 यानाचा वेग : ३८,००० डकलोमीटर प्रसततास
 यानाने कापलेले अंतर : ७९.३० कोटी डकलोमीटर

जागवतक बॅंक
े कडून „आधार‟ प्रणालीचे कौतुक
 जागसतक बॅंकेतफे १५ जानेवारी २०१६रोजी डडशजटल लाभांशांसंदभायतील
अहवाल प्रकाशशत करण्यात आला. या अहवालानसार भारतातील आधार ही
डडशजटल ओळख प्रणाली भारत सरकारसाठी उपयक्त ठरली आहे.
 आधार काडय योजनेने भारत सरकारचे वषायला साडेसहाशे कोटी रुपये
वाचसवले असून, भ्रष्ट्ाचार कमी करण्यासाठी ही प्रणाली उपयक्त आहे.
यासोबतच सवय घटकांचा समावेश, उपयक्तता व नावीन्यता या
कसोट्ांवरही आधार प्रणाली उत्कृष्ट् आहे, असे जागसतक बॅंकेकडून आज
सांगण्यात आले.
 भारतातील अंदाजे शंभर कोटी लोक आधार प्रणालीद्वारे जोडले आहेत. या
प्रणालीद्वारे गरीब वंसचतांनाही डडशजटल ओळख समळाली आहे , असे या
अहवालात नमूद केले आहे.
 जागसतक बॅंक समूहाचे प्रमख : शजम यॉंग कीम
 जागसतक बॅंकेचे मख्य अथयतज्ञ : कौशशक बसू

िंपूणय िेंनद्रय शेती करणारे विक्कीम पस्हले राज्य

Page No. 77
 संपूणय सेंडद्रय शेती करणारे ससक्कीम हे भारतातील पहहले राज्य ठरले आहे.
ससक्कीममध्ये समारे ७५ हजार हेक्टर शेतजसमनीत शाश्वत शेती सरू करण्यात
आली आहे. डडसेंबरच्या अखेरीस ससडक्कंने संपूणय सेंडद्रय हा दजाय समळसवला
आहे.
 गंगटोक येथे १८ जानेवारी रोजी शाश्वत शेतीसवषयी पररषदेचे आयोजन
करण्यात आले आहे, त्या वेळी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी ससक्कीमच्या या दजायची
औपचाररक घोषणा करतील.

भारत अमेररक
े चा ििाांत मोठा शास्त्रज्ञ ननयायतदार
 नॅशनल सायन्स फाउंडेशनच्या अहवालानसार इतर देशांमधून अमेररकेमध्ये
येणारृा शास्त्ञ आशण अशभयंत्यांमध्ये भारतीय नागररकांचे प्रमाण सवायसधक
आहे. भारतातून अमेररकेमध्ये नऊ लाख पन्नास हजार शास्त्ञ आशण अशभयंते
स्थलांतररत झाले आहेत.
 इतर देशांमधून अमेररकेमध्ये स्थलांतररत झालेल्या शास्त्ञ आशण
अशभयंत्यांची संख्या २००३मध्ये दोन कोटी सोळा लाख होती. ही संख्या
२०१३मध्ये दोन कोटी नव्वद लाखांवर गेली आहे.
 यापैकी बहुतांश भारतीय आहेत. दहा वषाांमध्ये वाढलेल्या संख्येपैकी तब्बल
८५ टक्के फक्त भारतीयच आहेत.
 अमेररकेतील एकूण शास्त्ञ आशण अशभयंत्यांपैकी १६ ते १८ टक्के स्थलांतररत
आहेत. यापैकी २२ टक्के व्यक्तींना अमेररकेचे नागररकत्व समळाले आहे.

Page No. 78
 अमेररकी शास्त्ञ आशण अशभयंत्यांच्या तलनेत स्थलांतररत नागररकांनी
असधक चांगले यश समळसवल्याचेही अहवालात नमूद केले आहे.

जेष्ठ अणभनेते राजेश वििेक यांचे ननधन

 लगान, स्वदेस या गाजलेल्या हहिंदी सचत्रपटात भूसमका साकारणारे अशभनेते
राजेश सववेक यांचे १५ जानेवारी रोजी हैदराबादमध्ये ह्दयसवकाराच्या तीव्र
झटक्याने डनधन झाले. ते ६६ वषाांचे होते. हैदराबादमध्ये ते एका दाशक्षणात्य
सचत्रपटाच्या सचत्रीकरणासाठी गेले होते.
 त्यांनी श्याम बेनेगल यांच्या जनून (१९७८) सचत्रपटातून रुपेरी पडद्यावर
पदापणय केले होते. 'महाभारत', 'भारत एक खोज' आशण 'अघोरी' या
गाजलेल्या दूरसचत्रवाहीनी माशलकांमध्येही त्यांनी भूसमका केल्या होत्या.
 सरुवातीला 'सवराना', 'जोशशले' या सचत्रपटातून खलनायकाच्या भूसमकेतून
आपली छाप उमटवली होती. त्यानंतर त्यांनी सवनोदी भूसमकेतून आपली छाप
उमटवली. बंटी और बबली, भूत अंकल, असिपथ, सन ऑफ सरदार या
सचत्रपटातही भूसमका केल्या होत्या.
 ऑस्कर परस्कारापयांत मजल मारणारृा 'लगान' सचत्रपटात त्यांनी
साकारलेली गरनची भूसमका प्रचंड गाजली होती. स्वदेस सचत्रपटात त्यांनी
पोस्टमास्तरची भूसमका केली होती. गाजलेल्या बँडडट क्वीन (१९९४)
सचत्रपटात त्यांनी दरोडेखोराची भूसमका केली होती.

उत्तरप्रदेशमध्ये २ पत्नी अिणारा णशक्षक नोकरीि अपात्र

Page No. 79
 उत्तर प्रदेश सरकारने दोन पत्नी असणारी व्यक्ती उदूय शाळेत शशक्षकाच्या
नोकरीसाठी अपात्र ठरसवण्याचा डनणयय घेतला आहे. त्यासाठी सरकारने
आदेशही जारी केले आहेत.
 पढील शैक्षशणक वषय सरु होण्यापूवी उत्तर प्रदेशमध्ये ३५०० उदूय शशक्षकांची
भरती करण्यात येणार आहे. त्यासाठी अजय करणारृा उमेदवारांना आपली
वैवाहहक स्थस्थती आशण त्याबाबतची माहहती देणे बंधनकारक करण्यात आले
आहे.
 दोन पत्नी असलेले परुष डकिंवा पतीला आणखी एक पत्नी असलेल्या महहला
या नोकरीसाठी अपात्र ठरणार असल्याचे सरकारने म्हटले आहे.

इंडोनेणशयामध्ये इवििचा दहशतिादी हल्ला

 १४ जानेवारी २०१६ रोजी इंडोनेशशयाची राजधानी जकाताय येथे
मोटारसायकलवर आलेल्या समारे १४ हल्लेखोरांनी गोळीबार केला, ग्रेनेड
फेकले आशण समारे आठ हठकाणी मोठे बॉम्बस्फोट केले. जकातायमधील
संयक्त राष्ट्रसंघाच्या ऑडफसला दहशतवाद्यांनी लक्ष् केले होते.
 या हल्ल्यामध्ये १७ जण ठार झाले आहेत. त्यात पाच हल्लेखोर आशण सात
पोशलसांचा समावेश आहे. जखमींमध्ये अनेक परदेशी नागररकही आहेत.
इस्लासमक स्टेट म्हणजेच इसससने या हल्ल्याची जबाबदारी घेतली आहे.
 पाच तासांच्या संघषायनंतर जकाताय पोशलसांनी थमरीना मागायवरील सरीनाह
शॉडपिंग मॉल सरशक्षत जाहीर केला.

Page No. 80
 इंडोनेशशयात २००९नंतर हा पहहलाच मोठा दहशतवादी हल्ला आहे.
२००९मध्ये वेळी दोन मोठ्या हॉटेल्सवर झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात ५०
जण ठार झाले होते.
 इंडोनेशशयाचे राष्ट्रपती : जोको सवडोडो

Page No. 81
 १६ जानेवारी
तेल ि िायू िंिधयनात महारािर ििोत्तम
 तेल व वायू संवधयन क्षेत्रात केलेल्या उल्लेखनीय कामसगरीसाठी महाराष्ट्राला
देशातील सवोत्तम राज्याचा परस्कार प्रदान करण्यात आला आहे.
 केंद्रीय पेटरोशलयम व गॅस मंत्रालयांतगयत कायय करणारृा पेटरोशलयम संवधयन
संशोधन मंडळाच्या वतीने केंद्रीय पेटरोशलयम व गॅस मंत्री धमेंद्र प्रधान यांच्या
हस्ते हा परस्कार महाराष्ट्राचे मख्य ससचव स्वासधन क्षडत्रय आशण अन्न व नागरी
परवठा तथा ग्राहक संरक्षण सवभागाचे प्रधान ससचव दीपक कपूर यांनी
स्वीकारला.
 या काययक्रमात राज्यातील उरण येथील तेल व वायू महामंडळाच्या प्रकल्पाला
तेल व वायू संवधयनासाठी देशातील सवोत्तम आयएसओ प्रमाणपत्र प्राप्त
संस्थेचा परस्कार प्रदान करण्यात आला.
 गेल्या वषयभरात तेल व वायू संवधयनासाठी उत्तम प्रकारे कायय करणारृा
राज्यांचा अभ्यास करून हा परस्कार महाराष्ट्राला प्रदान करण्यात आला.
 केंद्र सरकराच्या मागयदशयनाखाली जानेवारी २०१५मध्ये महाराष्ट्रातील सवसवध
शजल्ह्यांमध्ये तेल व वायू संवधयनाच्या डदशेने कामास सरवात झाली.
 तेल व वायू संवधयनाबाबत एका वषायत राज्यात एकूण २०,४१७ संवधयन
काययक्रम यशस्वीपणे राबसवले म्हणून मोठ्या राज्यांच्या गटात महाराष्ट्राची
सवोत्तम राज्य म्हणून डनवड झाली.

Page No. 82
 नफल्मफ
े अर पुरस्कार २०१६
 बॉशलवूडमधील प्रसतष्ठेचे समजल्या जाणारृा डफल्मफेअर परस्कार सोहळा
मं बईमध्ये पार पडला.
 यावेळी रणवीरससिंग, दीडपका पदुकोण व डप्रयांका चोप्रा यांची प्रमख भूसमका
असलेल्या „बाजीराव मस्तानी‟ सचत्रपट सवोत्कृष्ट् सचत्रपट ठरला. तसेच या
सचत्रपटाचे डदग्दशयक संजय लीला भन्साळी हे सवोत्कृष्ट् डदग्दशयक ठरले.
 „बाजीराव मस्तानी‟ या सचत्रपटाला एकूण नऊ परस्कार समळाले. यापाठोपाठ
डपकू सचत्रपटाने सवायसधक म्हणजे पाच परस्कार समळाले.

नफल्मफ े अर पुरस्कार विजेते

सवोत्कृष्ट् अशभनेता
सवोत्कृष्ट् अशभनेत्री
सवोत्कृष्ट् सचत्रपट
सवोत्कृष्ट् डदग्दशयक
सवोत्कृष्ट् उदयोन्मख डदग्दशयक
सवोत्कृष्ट् उदयोन्मख अशभनेत्री
सवोत्कृष्ट् उदयोन्मख अशभनेता
समीक्षकांनी डनवडलेला सवोत्कृष्ट्
सचत्रपट
समीक्षकांनी डनवडलेला सवोत्कृष्ट्
अशभनेता
समीक्षकांनी डनवडेलली सवोत्कृष्ट्
अशभनेत्री
Page No. 83
रणवीरससिंग (बाजीराव मस्तानी)
दीडपका पदुकोण (डपकू)
बाजीराव मस्तानी
संजय लीला भन्साळी (बाजीराव
मस्तानी)
नीरज घेवान (मसान)
भूमी पेडणेकर (दम लगा के हैशा)
सरज पांचोली (हहरो)
डपकू
असमताभ बच्चन (डपकू)
कंगना राणावत (तनू वे्स मनू
ररटन्सय)
 सवोत्कृष्ट् सहाय्यक अशभनेत्री डप्रयांका चोप्रा (बाजीराव मस्तानी)
सवोत्कृष्ट् सहाय्यक अशभनेता अडनल कपूर (डदल धडकने दो)
जीवनगौरव परस्कार मौसमी चॅटजी
अंडकत सतवारी, मीत ब्रॉस, अंजान
सवोत्कृष्ट् संगीत
आशण अमाल मशलक (रॉय)
सवोत्कृष्ट् गासयका श्रेया घोषाल (डदवानी मस्तानी)
सवोत्कृष्ट् गायक अर्जजत ससिंग (सरज डबा है)
सवोत्कृष्ट् कथा सवजयेंद्र प्रसाद (बजरंगी भाईजान)

विडनी आंतररािरीय स्पधेत िाननया-मार्टटना विजयी

 साडनया समझाय आशण मार्षटना हहिंसगस या जोडीने सातत्यपूणय खेळ करताना
ससडनी आंतरराष्ट्रीय टेडनस स्पधेत महहला दुहेरीचे जेतेपद पटकावले.
याबरोबरच त्यांनी सलग ३० सामन्यांत अपराशजत राहण्याचा सवक्रम प्रस्थाडपत
केला.
 साडनया-मार्षटनाने अंसतम सामन्यात कॅरोलीन गार्मसया आशण हक्रस्टीना
मॅलडेनोशहक या िान्सच्या जोडीवर १-६, ७-५, १०-५ असा सवजय
समळवला.
 साडनया-मार्षटना जोडीने २०१५च्या हंगामातील स्वप्नवत वाटचाल कायम
राखताना २०१६मध्ये डब्रस्बेन स्पधेपाठोपाठ ससडनी आंतरराष्ट्रीय स्पधेचेही
जेतेपद पटकावले. या जोडीचे हे अकरावे जेतेपद आहे.
 याबरोबरच साडनया समझाय आशण स्वीत्झलांडची मार्षटना हहिंगीस महहला
गटातील दुहेरीच्या जागसतक मानांकनात संयक्तरीत्या अव्वल क्रमांकावर
Page No. 84
 सवराजमान झाल्या आहेत. सध्या डब्ल्यूटीएच्या रँडकिंगमध्ये साडनया आशण
मार्षटना यांचे प्रत्येकी ११,३९५ गण आहेत.
 प्यअटरे फनायडडझ व नताशा हेराहा जोडीने १९९४ मध्ये सलग २८ सामन्यांत
अपराशजत राहण्याचा सवक्रम केला होता. २२ वषाांनंतर साडनया-मार्षटना
जोडीने हा सवक्रम मोडला आहे.

िंपत्ती व्यिस्थापन िेिा क्षेत्रात स्टेट बाँक

े चे पदापयण
 संपत्ती व्यवस्थापन सेवा क्षेत्रात शशरकाव करणारी स्टेट बँक ही देशातील
पहहली सावयजडनक बँक ठरली आहे. एरवी खासगी तसेच सवदेशी
कंपन्यांमाफयत हे क्षेत्र हाताळले जाते.
 दशक्षण भारतातून बँकेच्या संपत्ती व्यवस्थापन सेवा व्यवसायाचा शभारंभ
करताना बँकेच्या अध्यक्षा अरुंधती भट्टाचायय यांनी, बँकेच्या आघाडीच्या
धोरणात्मक प्राधान्य क्षेत्रामध्ये संपत्ती व्यवस्थापनाचाही आता समावेश असेल,
असे यावेळी नमूद केले.
 ‘एसबीआय एक्स्लशझफ’ या उत्पादनाद्वारे ही सेवा स्टेट बँक सतच्या ग्राहकांना
परवेल. सतच्या ‘इ-वेल्थ सेंटर’मधून बँक गणवत्ता संपकय व्यवस्थापन सेवा
देईल.
 तर भारतातील गेल्या काही महहन्यांमधील नव उद्यमी (स्टाटय अप) क्षेत्राचा
सवस्तार लक्षात घेता स्टेट बँकेने या क्षेत्रासाठी स्वतंत्र शाखा सरू केली आहे.
अशा शाखेचे उद्घाटनही भट्टाचायय यांच्या हस्ते १४ जानेवारी रोजी झाले.

Page No. 85
 ‘एसबीआय इनक्यब’ नावाच्या या शाखेद्वारे नव उद्यमींना व्यवसाय सहकायय
हेतू सवयप्रकारचे बँडकिंग पाठबळ उभे करण्यात येणार आहे. कंपनी
उभारणीतील कायदेशीर, कर आदी अडचणीही या अंतगयत सोडसवण्याचा
प्रयत्न केला जाईल.

Page No. 86
 १७ जानेवारी
इराणिरील आर्थथक ननबांध हटविले
 इराणच्या आहण्वक काययक्रमासंदभायत जागसतक पातळीवर जलै २०१५मध्ये
करण्यात आलेल्या यशस्वी करारानंतर इराणवरील जाचक आर्मथक डनबांध
पूणयत: हटसवण्यात आल्याची घोषणा १७ जानेवारी रोजी अमेररका व यरोपीय
महासंघाद्वारे करण्यात आली आहे.
 मात्र, त्याचवेळी इराणने राबवलेल्या क्षेपणास्त् काययक्रमावरून अमेररकेने
पन्हा नवीन र्षनबध लादले.

पाियभूमी

 इराण अण्वस्त्ांची डनर्ममती करत असल्याच्या संशयावरून त्याच्यावर गेल्या

काही वषाांपासून कठोर आर्मथक र्षनबध लादण्यात आले होते. तेलसाठय़ांच्या
बाबतीत समृद्ध असलेल्या इराणची अथयव्यवस्था या आर्मथक र्षनबधांमळे
मोडकळीस आली होती.
 या पाश्वयभूमीवर १४ जलै २०१५ रोजी इराणने अमेररकेसह डब्रटन, रशशया,
चीन, िान्स व जमयनी या देशांशी करार केला होता. त्यानसार इराणने
आपल्या अणकाययक्रमावर बंधने घालण्याचे मान्य केले होते.
 संयक्त राष्ट्रांच्या डनरीक्षकांनी केलेल्या तपासणीमध्ये इराण अणकरारात मान्य
केलेल्या अटींचे काटेकोर पालन करत असल्याचे डनदशयनास आले. त्यामळे
अमेररकेचे अध्यक्ष बराक ओबामा यांनी इराणवरील र्षनबध उठवण्याच्या
आदेशावर स्वाक्षरी केली.

Page No. 87
 र्टनबध उठल्याने इराणला वमळणारा लाभ

 आंतरराष्ट्रीय बाजारात इराणचे तेल सवकले जाऊ शकेल. त्यातून अब्जावधी

डॉलरची कमाई होऊन इराणची अथयव्यवस्था रुळावर येण्यास मदत होणार
आहे
 इराणच्या १०० अब्ज डॉलर डकमतीच्या मालमत्ता गोठवण्यात आल्या होत्या.
त्या खल्या करण्यात आल्या आहेत
 इराणच्या बँका आता जागसतक पातळीवर व्यवहार करू शकतील
 इराणचे अन्नपदाथय, गाशलचे व व्यावसासयक सवमानांचे सटे भाग यांचा व्यापार
सरू होऊ शकेल
अणुकरारातील अटी काय होत्या?

 यरेडनयमचे सेंटरीफ्यजेस दोनतृतीयांशने कमी करणे

 यरेडनयमचा साठा कमी करणे
 शस्त्योग्य प्लटोडनयमची डनर्ममती करणारृा ‘अराक’ अणभट्टीचा गाभा बंद
करणे.
 इराणचे अध्यक्ष : हसन रुहानी

कोहलीच्या िेगिान ७००० धािा

 सवराट कोहलीने एकडदवसीय हक्रकेटमध्ये सवायत कमी डावांत ७००० धावा
करण्याचा सवक्रम केला आहे. यापूवी हा सवक्रम दशक्षण आडिकेच्या एबी
डडशहलसयच्या नावावर होता.

Page No. 88
 कोहलीने १६१ डावांमध्ये ७००० हजार धावांचा टप्पा पार केला आहे. तर,
डडशहलसयला त्यासाठी १६६ डावांत फलंदाजी करावी लागली होती.
 या यादीत भारताचा माजी कणयधार सौरव गांगली सतसरृा स्थानावर आहे.

विडनी आंतररािरीय स्पधाय बोपन्ना-मर्जजया उपविजेते

 दुहेरीतील भारताचा स्टार टेडनसपटू रोहन बोपन्ना आशण रोमाडनयाचा फ्लोररन
मर्जजया या जोडीला ससडनी इंटरनॅशनल टेडनस स्पधेच्या परुष दुहेरीत
उपसवजेतेपदावर समाधान मानावे लागले. जेमी मरे आशण ब्रनो सोरेस या
जोडीने फायनलमध्ये सवजय समळवून डकताब आपल्या नावे केला.
 बोपन्ना आशण मर्जजया या चौथे मानांकन प्राप्त जोडीला अंसतम सामन्यात
डब्रटनचा जेमी मरे आशण ब्राझीलचा ब्रनो सोरेस यांच्याकडून ३-६, ६-७
गणांनी पराभवाचा सामना करावा लागला.
 गत वषी स्पधेच्या दुहेरी लढतीत बोपन्नाने कॅनडाच्या डॅडनयल नेस्टरसह
जेतेपदाला गवसणी घातली होती.

‘आय-पॅक’ िंस्थेची स्थापना

 प्रशांत डकशोर यांनी सवधानसभा व लोकसभा डनवडणकीच्या व्यवस्थापनाचे
व्यावसासयक संस्थाकरण केले आहे. त्यासाठी त्यांनी ‘आय-पॅक’ नावाची
सल्लागार संस्था उभारली आहे. या संस्थेचे मख्यालय पाटण्यात असेल.

Page No. 89
 या संस्थेसाठी डनवडणूक डनयोजन, माहहती गोळा करणे, संदभय पाहणी,
प्रत्यक्ष प्रचारात सहभाग, प्रसारमाध्यमांचा वापर, सोशल नेटवर्नकग साईट्चा
वापर, संशोधन, सवश्लेषण आदीची आवड असलेल्या यवकांची चार स्तरावर
डनवड होणार आहे.
 पररचय पत्राची डनवड, फोनवरून संभाषण, प्रकरण (केस) अभ्यास व
सरतेशेवटी मलाखत अशी डनवड प्रहक्रया असेल. त्यात उत्तीणय झालेल्यांना
वषाांला लाखो रूपयांचे पॅकेज डनशित करण्यात आले आहे. अलीकडेच या
सवद्यार्थयाांच्या मलाखती नोएडात पार पडल्या आहेत.

प्रशांत नकशोर यांच्याबद्दल

 २०१४ साली लोकसभा डनवडणकीत पहहल्यांदाच मोठय़ा प्रमाणावर

डनवडणूक व्यवस्थापनाची चचाय झाली. भाजप व नरेंद्र मोदी यांनी प्रशांत
डकशोर यांनाच या कामी नेमले होते. ‘चाय पे चचाय’ पासून ते ‘डनचली
राजडनती’ पयांतची आखणी प्रशांत डकशोर यांनी केली होती.
 मात्र लोकसभा डनवडणकीच्या डनकालानंतर भाजप अध्यक्ष झालेल्या असमत
शहा यांच्याशी मतभेद झाल्याने प्रशांत डकशोर यांनी सबहारचा रस्ता धरला व
थेट मख्यमंत्री डनतीशकमार यांच्याशी हातसमळवणी केली.
 भारतीय जनता पक्षाचे राष्ट्रीय अध्यक्ष असमत शहा यांचे डनवडणूक
‘मायक्रोमॅनेजमेंट’ उध्वस्त करून प्रशांत डकशोर यांनी सबहारमध्ये
डनतीशकमार व त्यांच्या पक्षाला सवजय समळवून डदला.

तैिई लाँग िेन तैिानच्या पस्हल्या मस्हला अध्यक्षा

Page No. 90
 तैवानच्या प्रमख सवरोधी पक्षाच्या नेत्या तैसई लँग वेन यांनी सत्ताधारी
कोसमटांग पक्षाच्या उमेदवाराचा दणदणीत पराभव करीत पहहल्या महहला
अध्यक्ष होण्याचा मान पटकावला आहे. तैसई यांच्या डेमोक्र
े डटक प्रोग्रेससह
पाटीला ६० टक्के मते पडली आहेत.
 कोसमटांग पक्षाच्या येथील मख्यालयासमोर जमलेल्या भावनाप्रधान
समथयकांना संबोसधत करताना पक्षाचे उमेदवार इररक चू यांनी पराभव मान्य
केला.

Page No. 91
 १८ जानेवारी
मुंबई मॅरेथॉन २०१६
 १३व्या मं बई मॅरेथॉन शययतीत पेसमेकर (मख्य शययतपटूची गती कायम
राखणारा) म्हणून पहहल्यांदाच सहभागी झालेल्या केडनयाच्या सगडीयन
डकपकेटरने स्पधाय सवक्रमासह जेतेपदाला गवसणी घातली.
 डकपकेटरने २ तास ०८ समडनटे व ३५ सेकंदांत ४२.१९५ डकलो मीटरचे अंतर
पूणय करून मं बई मॅरेथॉनमध्ये स्पधाय सवक्रम नोंदवला. त्याने २०१३मध्ये
यगां डाच्या जॅक्सन डकप्रोपने नोंदवलेला २ तास ०९ समडनटे व ३२ सेकंदांचा
सवक्रम मोडला.
 इथोडपयाचा सेबोका डडबाबा (२ तास ०९ समडनटे व २० सेकंद) आशण
केडनयाचा मॅररयस डकमताई (२ तास ०९ समडनटे व ३९ सेकंद) यांना अनक्रमे
दुसरृा व सतसरृा स्थानावर समाधान मानावे लागले.
 महहला गटात माजी सवजेत्या आशण स्पधाय सवक्रम नावावर असलेल्या
केडनयाच्या हॅलेंटाइन डकपकेटरला (२:३४:०७ सेकंद) सतसरृा स्थानावर
समाधान मानावे लागले. गेनेमोने २ तास २७ समडनटे ५० सेकंदाची वेळ
नोंदवून प्रथम क्रमांक पटकावला, तर केडनयाच्या बोरनेस डकतूरला २ तास
३२ समडनटांच्या वेळेसह दुसरे स्थान समळाले.

भारतीय गटातील ननकाल

 ररओ ऑशलहम्पकसाठी पात्र ठरलेल्या सैन्यदलाच्या डनतेंद्र ससिंग रावतने पूणय

मॅरेथॉन भारतीय गटात स्पधाय सवक्रमाची नोंद केली. त्याने २ तास १५ समडनटे

Page No. 92
 व ४८ सेकंदात शययत पूणय करून २०१२ मध्ये राम ससिंग यादवच्या (२:१६:५९
सेकंद) स्पधाय सवक्रमाला मागे टाकले.
 पूणय मॅरेथॉन महहला सवभागात सधा ससिंगने (२:३९:२८ सेकंद) प्रथम स्थान
पटकावले, तर लशलता बाबर (२:४१:५५ सेकंद) आशण ओ. पी. जैशा
(२:४३:२६ सेकंद) यांना अनक्रमे दुसरृा व सतसरृा स्थानावर समाधान
मानावे लागले.
अधय मॅरेथॉन

 अधय मॅरेथॉन महहला सवभागात नागपूरच्या मोडनका राऊतने १ तास १७ समडनटे

२० सेकंदांची वेळ नोंदवून बाजी मारली, तर सांगलीच्या मनीषा साळं खेने
(१:१९:१७ सेकंद) आशण नाशशकच्या मोडनका आथरेने (१:२०:०८ सेकंद)
अनक्रमे दुसरे व सतसरे स्थान पटकावले.
 परुष सवभागात कोल्हापूरच्या दीपक कं भारने १ तास ०६ समडनटे ०१
सेकंदासह अव्वल स्थान पटकावले. बेहल्लअप्पा एबी. (१:०६:३७ सेकंद)
आशण इंद्रजीत पटेल (१:०६:५९ सेकंद) यांना अनक्रमे दुसरृा व सतसरृा
स्थानावर समाधान मानावे लागले.

गौरि िहस्त्रबुद्धेला 'भारत पुरस्कार'

 भारतीय बाल कल्याण पररषदेच्या २०१५च्या शौयय परस्कारांची १८ जानेवारी
रोजी घोषणा करण्यात आली. एकूण २५ परस्कार प्राप्त शूर बालकांमध्ये
महाराष्ट्रातील एकूण ४ बालकांचा समावेश आहे.

Page No. 93
 नागपूरच्या हहिंगणा रोडवरील टाकळी सीम भागातील अंबाझरी तलावात
बडणारृा ४ मलांचे प्राण इयत्ता १०वीत शशकत असलेल्या गौरवने वाचवले
होते. या मलांना वाचवताना गौरवला मात्र आपल्या प्राणांची आहुती द्यावी
लागली होती.
 गौरवच्या त्यागाला सलाम करत पररषदेनं गौरवला मरणोत्तर 'भारत परस्कार'
देण्याची घोषणा केली. पररषदेतफे देण्यात येणारृा शौयय परस्कारांमध्ये
भारत परस्कार हा सवोच्च परस्कार समजला जातो.
 गौरव सहस्त्बद्धेसोबतच जळगाव शजल्ह्यातील डनलेश भील, वधाय येथील
वैभव घांगरे, मं बईतील वाळकेश्वरचा मोहहत दळवी यांना शौयय परस्कार
जाहीर करण्यात आले आहेत.
 भारतीय बाल कल्याण पररषेदेच्या अध्यक्षा : गीता ससद्धाथय

अणजत चंनडला ि स्हक

े न शहािर बंदी
 आयपीएल स्पॉट डफहक्सिंगप्रकरणी दोषी ठरलेल्या अशजत चंडडला याच्यावर
आजीवन, तर हहकेन शहा याच्यावर पाच वषाांच्या बंदीची कारवाई करण्यात
आली आहे. भारतीय हक्रकेट डनयामक मंडळाच्या (बीसीसीआय) शशस्तपालन
ससमतीने याबाबतचा अंसतम डनणयय डदला आहे.
 तीन वषाांपूवीच्या आयपीएलच्या ६व्या पवायत राजस्थान रॉयल्सचे प्रसतडनसधत्व
करताना संघसहकारी श्रीशांत आशण अंडकत चहाण यांच्या साथीने
स्पॉटडफहक्सिंग केल्याचा या सतघांवर आरोप होता. श्रीशांत आशण अंडकत या
दोघांना बीसीसीआयने यापूवीच आजीवन बंदीची शशक्षा ठोठावली आहे.

Page No. 94
 स्पॉट डफहक्सिंग प्रकरणात चांडडला याच्याबरोबर रौफ यांच्यावरदेखील आरोप
ठेवण्यात आला आहे. शशस्तपालन ससमतीने पाडकस्तानी पंच असद रौफ
यांच्यावरील डनणयय ११ फेब्रवारीपयांत पढे ढकलला आहे.

बीिीिीआयचा ननणयय

 अशजत चंडदलाला भ्रष्ट्ाचार आशण गैरवतयन प्रकरणी दोषी ससद्ध ठरवण्यात

आले आहे. त्याच्यावर बीसीसीआयच्या करप्शन कोड अंतगयत आजीवन बंदी
लावण्यात आली आहे. तो हक्रकेटच्या कोणत्याही स्पधेत कोणत्याच
माध्यमातून सहभागी होऊ शकणार नाही.
 हहकेन शाहला बीसीसीआयच्या अँटी करप्शन कोड अंतगयत दोषी ठरवण्यात
आले आहे. त्याच्यावर पाच वषाांची बंदी लावण्यात आली आहे. त्यादरम्यान
तो हक्रकेटबरोबर संबध ठेवू शकणार नाही.

णशस्तपालन िवमतीचे िदस्य

शशांक मनोहर (बीसीसीआय अध्यक्ष)
ज्योसतराडदत्य ससिंसधया
डनरंजन शाह

पंजाबी गावयका मनप्रीत अख्तर यांचे ननधन

 'कछ कछ होता है' या सचत्रपटातील 'तझे याद न मेरी आयी' या गीतामळं
हहिंदी सचत्रपटसृष्ट्ीत ओळख डनमायण करणारृा सप्रससद्ध पंजाबी गासयका
मनप्रीत अख्तर यांचे १८ जानेवारी रोजी डनधन झाले.

Page No. 95
 संगीताची पाश्वयभूमी असलेल्या मनप्रीत यांनी पाश्वयगायनाच्या क्षेत्रात स्वत:ची
वेगळी शैली डनमायण केली होती. शास्त्ीय संगीताची बैठक असलेल्या अख्तर
यांनी हहिंदी व पंजाबी सचत्रपटांसाठी अनेक गाणी गायली होती.
 'कछ कछ होता है'मधील तझे याद न मेरी आई' या गीतामळे त्या खरृा
अथायनं प्रससद्धीच्या झोतात आल्या.

हैदराबाद विद्ापीठात दणलत विद्ार्थयायची आत्महत्या

 हैदराबाद केंद्रीय सवद्यापीठामधील दशलत सवद्याथी आत्महत्या प्रकरणी केंद्रीय
श्रम मंत्री बंडारू दत्तात्रय आशण सवद्यापीठाच्या कलगरुंवर गन्हा दाखल
करण्यात आला आहे.
 १७ जानेवारी रोजी २५ वषीय रोहहत वेमलू या दशलत सवद्यार्थयायने वसतीगृहात
गळफास घेतला होता. या घटनेच्या सवरोधात सवद्याथी संघटनांनी आक्रमक
होत सवद्यीपीठ प्रशासन आशण बंडारु दत्तात्रय यांच्यावर कारवाईसाठी डनदशयने
सरु केली होती.
 आत्महत्या केलेला रोहहत वेमल गं टूर येथील रहहवासी होता. गेल्या
आठवड्यात सवद्यापीठाने वसतीगृहातील पाच सवद्यार्थयाांना डनलंसबत केले होते ,
त्यापैकी एक रोहहत होता. रोहहत सवद्यापीठात पीएचडी करत होता.
 रोहहत वेमल हा आंबेडकर स्टडंट असोससएशनचा अध्यक्ष होता. त्याच्यासह
चार सवद्यार्थयाांना डनलंसबत करण्यात आले होते. त्यांना सवद्यापीठाची
प्रशासकीय इमारत, वसतीगृह, कॅहन्टन, ग्रंथालय यासह अनेक हठकाणी
प्रवेशास बंदी करण्यात आली होती.

Page No. 96
 या पाच सवद्यार्थयाांच्या समथयनाथय १० सवद्याथी संघटनांनी उपोषण करत
त्यांच्यावरील डनलंबनाची कारवाई मागे घेण्याची मागणी केली होती. या
संघटनांचे म्हणणे होते, की सवय सवद्याथी सामाशजक बहहष्काराचे शशकार
आहेत.

निटनमध्ये इंग्रजी भार्ा येणे अननिायय

 डब्रटनमध्ये राहणारृा सवय स्थलांतररतांना इंग्रजी भाषेच्या एका चाचणीत
उत्तीणय होणे अडनवायय करण्यात आले आहे.
 या चाचणीमध्ये अनत्तीणय झाल्यास, डकतीही वषे डब्रटनमध्ये वास्तव्य असले
तरीही त्या व्यक्तीस मायदेशी परत धाडले जाईल, असा डनणयय पंतप्रधान
डेशहड कॅमेरॉन यांनी जाहीर केला.
 पालकांपैकी एक जण डब्रटनमध्ये स्थासयक झाले असतील, तर त्यांच्या
मलांना आपोआप डब्रटनचे नागररकत्व समळते. ज्यांचे वडील डब्रटनमध्ये
स्थासयक झाले आहेत; त्यांना मूळ देशी परत पाठसवले जाणार नाही.
 अशा कटं बामध्ये त्या मलांच्या आईने इंग्रजी भाषेची चाचणी उत्तीणय होणे
अडनवायय आहे. त्यामळे एखादी महहला या चाचणीमध्ये अनत्तीणय झाली, तर
सतला मूळ देशी जावे लागेल; मात्र सतचा पती आशण मले डब्रटनमध्ये राहू
शकतील.

Page No. 97
 १९ जानेवारी
अंदमान-ननकोबार बेटांच्या िंरक्षणािाठी पोविएडोन-८१
 अंदमान-डनकोबार बेटांना दशक्षणपूवय आशशया, चीन, जपान आशण इतर
पूवेकडचे देश यांचे समद्री मागय आहेत. त्यामळे या बेटांचे भारताच्या
संरक्षणाच्या दृष्ट्ीने खूप महत्त्व आहे.
 त्यामळे याहठकाणी भारताने पोससएडोन-८१ सवमानासोबत डरोन तैनात केले
आहेत. शशवाय नौसेना आशण भारतीय वायू दल येथे इस्राएल बनावटीचे
सचयर-२ कॅटेगरीचे सवमानसद्धा अस्थायी स्वरूपात उतरवणार आहे.
 चीन याहठकाणी न्यूहक्लअर आशण कन्वेंशनल पाणबड्या वाढवत आहे.
यामळे समद्री क्षेत्राला धोका डनमायण झाला आहे. चीनच्या अशा हालचाली
पाहता भारताने येथे पोससएडोन-८१ आशण स्पाय डरोन यांना तैनात केले
आहेत.

अंदमान-ननकोबार द्वीपिमूहाचे महत्ि

 हे द्वीपसमूह म्हणजे, भारतासाठी अशी एकमेव जागा आहे ज्या हठकाणी

भूदल, वायूदल आशण नौदल सतघांचे एक संयहक्तक कमां ड आहे.
 सतथे भूदलाचे सहा हजारांहून जास्त सैडनक आहेत. शशवाय नौदलाचा मोठा
बेस आहे, याशशवाय कारडनकोबार बेटावर वायूदलाचाही एक बेस आहे.
 यांचा वापर आपण सामररकदृष्ट्या करू शकतो. कारण सगळे समद्री रस्ते या
द्वीपसमूहामधून जातात. तसेच भारतापासून ते लांब असल्यामळे सचनी
नौदलाला तेथून बंगालच्या उपसागरातच अडवता येऊ शकते. सचनी
नौदलाला भारताजवळ येण्यापासून रोखता येऊ शकते.
Page No. 98
 „पोविएडोन-८१‟बद्दल

 सवायत धोकादायक पाणबडी शोधून सतला नेस्तनाबूत करण्याचे कौशल्य

पोससएडोन-८१ या लढाऊ सवमानामध्ये आहे. याची ऑपरेडटिंग रेंज १२००
नॉडटकल माइल्स तर मॅहक्समम स्पीड ९०७ डकलोमीटर प्रसत तास आहे.
 गप्त माहहती समळवणे आशण कठे धोका आहे हे सांगण्यासाठी याचा वापर
केला जातो.
 यावर हापूयन ब्लॉक-२ समसाइल, एमके-५४ हलके तारपीडो आशण रॉकेट्स
आहेत. म्हणजेच गरज पडली तर हे हल्लाही करू शकते.
 सवशेष म्हणजे पाणबडी आशण वॉरशशपच्या ससस्टमला हे न्यडटरलाइज करू
शकते. या प्रकारचे अजून चार सवमान खरेदी करण्याची तयारी भारताने केली
आहे.

तेजि विमान आंतरािरीय एअर शोमध्ये िहभागी होणार

 संपूणय भारतीय बनावटीचे तेजस हे सवमान प्रथमच आंतराष्ट्रीय एअर शोमध्ये
सहभागी होण्यासाठी सज्ज आहे. २१ जानेवारी रोजी बहाररन येथे साशखर
हवाई तळावर हा एअर शो आयोशजत करण्यात आला आहे. या डनसमत्ताने
तेजस सवमान प्रथमच परदेशी भूमीवर उतरणार आहे.
 बहाररनमध्ये आयोशजत हा एअर शो २३ जानेवारीपयांत चालणार असून या
डनसमत्ताने भारतीय बनावटीच्या या वजनाने हलक्या पण शहक्तशाली लढाऊ
सवमानाची जगाला ओळख होणार आहे. या एअर शोमध्ये तेजस सवमान
आपली कौशल्ये व शक्ती दाखवून देईल.
Page No. 99
 „तेजि‟बद्दल

 हहिंदुस्थान एरॉनॉडटकल शलसमटेडचे तेजस हे एक आसनी लढाऊ सवमान असून

यात जेट इंशजनचा वापर करण्यात आला आहे. या सवमानाचे इंशजन
एरॉनॉडटकल डेहलपमेंट एजन्सीने सवकससत केलेले आहे.
 आधडनक यगात जगातील सवाांत हलके व छोटे लढाऊ सवमान म्हणून तेजस
या सवमानाची ख्याती असून प्रचंड वेग आशण लक्ष् अचूक डटपण्याच्या
क्षमतेमळे आज या सवमानाची जगभर चचाय आहे. या सवमानाचे कॉकपीट
काचेचे असून सवय प्रकारची क्षेपणास्त्े डागण्याची या सवमानाची क्षमता आहे.
 या सवमानाचे खास वैशशष्ट्य म्हणजे हवेत एका जागी काही वेळ स्थस्थर
राहण्याचे कौशल्य या सवमानात आहे. शशवाय यात आधडनक रडार यंत्रणा
असून ताशी १९२० डकमी वेगाने ते उडू शकते.
 या सवमानाची बांधणी संपूणय भारतीय बनावटीची असून हलके वजन व
असधक क्षमता यामळे ही सवमाने डनर्ममतीनंतर जगभरात चचेत आली होती.
आता तज्ञांना ती प्रत्यक्षात पाहावयास समळतील.

एनएिईचा बनारि स्हिंदु वििविद्ालयाशी करार

 आर्मथक क्षेत्रासाठी दोन नवे अभ्यासक्रम सरू करण्यासाठी राष्ट्रीय शेअर
बाजाराने (एनएसई) पढाकार घेतला आहे. यासाठी एनएसईने बनारस हहिंदु
सवश्वसवद्यालयाशी करार केला आहे. या करारांतगयत बी.कॉम हा पदवी
अभ्यासक्रम पूणय करताना सवत्त बाजार व्यवस्थापन यामध्ये ही पदवी घेता

Page No. 100

 येईल. त्याचप्रमाणे एमबीए करताना ते सवत्त व्यवस्थापन या सवषयात करता
येईल.
 १९१५मध्ये सवशेष कायद्यांतगयत स्थापन झालेले बनारस हहिंदु सवश्वसवद्यालय
चालू आर्मथक वषायपासूनच वरील दोन्ही अभ्यासक्रम राबवणार आहे.
 व्यावसासयकदृष्ट्या कशल व्यवस्थापक व उद्योजक तयार करणे , त्याद्वारे येत्या
काही वषाांत उद्योगजगताकडून येणारी या प्रकारच्या मनष्यबळाची मागणी
पूणय करणे हा यामागचा उद्देश आहे. या अभ्यासक्रमांमळे कौशल्य उणीव
भरून काढणे शक्य होईल.

स्क्रि गेलचे िेगिान अधयशतक

 सविंडीजचा स्फोटक फलंदाज हक्रस गेलने टी-२० हक्रकेटमध्ये सवायत वेगवान
अधयशतक ठोकण्याच्या यवराज ससिंगच्या सवश्वसवक्रमाची बरोबरी साधली
आहे.
 त्याने यवीसारखेच १२ चेंडूंमध्ये अधयशतक पूणय केले. टी-२० आंतरराष्ट्रीय
हक्रकेटमधील सवक्रम अद्यापही यवराजच्या नावे आहे. टी-२० हक्रकेटमध्ये हा
सवक्रम आता यवराज ससिंग आशण हक्रस गेलच्या नावे संयक्तपणे आहे.
 गेलने १२ चेंडूंत अधयशतक ठोकले. गेलने लीगमध्ये मेलबनय रेनेगे्सकडून हा
सवक्रम केला. त्याने अॅडडलेड स्टराइकसवरुद्ध हा भीम पराक्रम गाजवला.

ज्येष्ठ नेते डॉ. दौलतराि आहेर यांचे ननधन

Page No. 101

 राज्याचे माजी आरोग्यमंत्री आशण भाजपचे ज्येष्ठ नेते डॉ. दौलतराव आहेर
यांचे १९ जानेवारी रोजी अल्पशा आजाराने डनधन झाले. ते ७३ वषाांचे होते.
 १९८९ साली ते भाजप पक्षाकडून नाशशक मतदारसं घातून लोकसभेवर डनवडून
गेले होते. यती सरकारच्या काळात त्यांनी महाराष्ट्राच्या आरोग्य मंडत्रपदाचा
कारभार सांभाळला.
 दौलतराव यांनी त्यांच्या काययकाळात वसंतदादा सहकारी साखर कारखाना
सरू हावा, असा आग्रह धरला होता. याशशवाय, आहेर यांनी
आमदारकीपासून खासदार, मंत्री, तापी खोरे महामंडळाचे अध्यक्ष ही
महत्त्वपूणय पदे भूषसवली.

Page No. 102

 २० जानेवारी
„आयआरएनएिएि-१ई‟चे यशस्िी प्रक्षेपण
 भारतीय अवकाश संशोधन संस्थेने (इस्त्ो) २० जानेवारी २०१६ रोजी भारतीय
सवभागीय डदशादशयक उपग्रहाचे (आयआरएनएसएस-१ई) पीएसएलही-३१
प्रक्षेपकाच्या माध्यमातून अवकाशात यशस्वी प्रक्षेपण केले.
 इस्त्ो‘च्या श्रीहरीकोटा येथील उपग्रह प्रक्षेपण तळावरून „आयआरएनएसएस-
१ई‟ उपग्रहाचे प्रक्षेपण करण्यात आले. ४४.४ मीटर इतकी उंची असलेल्या या
उपग्रहाचे वजन १४२५ ग्रॅम इतके आहे.
 भारताने आत्तापयांत चार डदशादशयक उपग्रह (आयआरएनएसएस-१ए, १बी,
१सी आशण १डी) अवकाशात सोडले आहेत. पढच्या दोन महहन्यात आणखी
दोन डदशादशयक उपग्रह अवकाशात पाठवण्यात येणार आहेत.
 अवकाशातील सात आशण पृर्थवीवरील दोन अशा एकूण नऊ उपग्रहांच्या
साहाय्याने भारतीय डदशादशयक यंत्रणा कायायहन्वत केली जाणार आहे.
 भारताची डदशादशयक यंत्रणा पूणयपणे कायायहन्वत झाल्यानंतर अमेररका,
रशशया आशण चीननंतर भारत जगातील असा चौथा देश असेल ज्याच्याकडे
स्वत:ची उपग्रह आधारीत डदशादशयक यंत्रणा असेल.
 या डदशादशयक यंत्रणेमळे भारताच्या ज्या सीमा आहेत त्या असधक सरशक्षत
होणार असून, लष्कराला सवशेषकरुन क्षेपणास्त् लक्ष्भेद करण्यासाठी मदत
समळणार आहे.
 भारताच्या भरवशाच्या पीएसएलही प्रक्षेपकाव्दारे केलेले हे ३३वे यशस्वी
प्रक्षेपण होते. इस्त्ोची नव्या वषायतील ही पहहलीच मोहहम होती.

Page No. 103

 भारताचे आजपयांतचे िोडलेले नदशादशयक उपग्रह
१ जलै २०१३ आयआरएनएसएस-१ए
४ एडप्रल २०१४ आयआरएनएसएस-१बी
१६ ऑक्टोबर २०१४ आयआरएनएसएस-१सी
२८ माचय २०१५ आयआरएनएसएस-१डी
२० जानेवारी २०१६ आयआरएनएसएस-१ई

िान्िमध्ये आर्थथक आणीबाणी

 यरोपीय सं घातील प्रमख देश असलेल्या िान्सला आर्मथक समस्यांनी घेरले
आहे. बेरोजगारी मोठ्या प्रमाणात वाढली असून, अध्यक्ष िान्स्वा ओलॉंद
यांनी आर्मथक आणीबाणी जाहीर केली आहे.
 िान्समध्ये बेरोजगारांची संख्या वाढत असून, हे प्रमाण १०.६ टक्क्यांवर गेले
आहे. बेरोजगारांना नोकरी देणारृा कंपन्यांना सरकार अनदान देण्यात येणार
असून, यासाठी िान्स सरकारने दोन अब्ज यरोचे पॅकेज जाहीर केले आहे.
 आर्मथक आणीबाणीच्या पाश्वयभूमीवर, सहा महहन्यांपेक्षा असधक काळ नोकरी
नसलेल्या कमयचारृाला सं धी डदल्यास कंपनीला सरकारकडून २००० यरोचे
अनदान डदले जाणार आहे.
 यरोपमध्ये बेरोजगारीचे प्रमाण ९.८ टक्के आहे. जमयनीमध्ये हे प्रमाण ४.२ टक्के
आहे. गेल्या तीन दशकांपासून समस्या बनलेल्या बेरोजगारीशी सामना
करताना असधकासधक नोकरृा डनमायण करणे हे सरकारसमोर आहान आहे.
बेरोजगारीमळे आर्मथक आशण सामाशजक अडनशितता वाढली असल्याने
सरकारला आर्मथक आणीबाणी जाहीर करावी लागली आहे.
Page No. 104
 तावमळनाडूमध्ये „अम्मा कॉल िेंटर‟
 नागररकांना सरकारी सेवा तत्पर सेवा समळावी, यासाठी तासमळनाडू सरकारने
„अम्मा कॉल सेंटर‟चे उद्घाटन २० जानेवारी २०१६ रोजी केले.
 हे कॉल सेंटर वषयभर डदवसा सरू राहणार आहे. शहडडओ कॉन्फरहन्सिंगद्वारे
जयलशलता यांच्या हस्ते त्याचा प्रारंभ झाला. सरकारी कामाबाबतच्या तक्रारी
नागररकांनी ११०० हा टोल िी क्रमांकांवर नोंदसवल्यास त्यांना तत्पर सेवा
उपलब्ध होईल.
 तक्रारींचे स्वरूप आशण ती करणारृाचे नाव यांची संगणकावर नोंद
झाल्यानंतर ई-मेल, एसएमएस व दूरध्वनीद्वारे ती पढे संबंसधत सवभागांना
पाठसवण्यात येणार आहे.
 या प्रहक्रयेची माहहती तक्रारदाराला एसएमएसवरून कळसवण्यात येणार आहे.
तक्रारी, समस्येवर काय काययवाही झाली, हेही एसएमएसद्वारे कळसवण्यात
येईल.
 नागररकांच्या सवसवध समस्या सोडसवण्याचा प्रयत्न या कॉल सेंटरद्वारे होणार
आहे. सवसवध माध्यमांद्वारे समस्या मां डता येणार असल्यामळे त्या सटण्याची
शक्यता यापढे वाढणार आहे.

ू बिरील बंदी हटविली

पानकस्तानमधील यू-ट्य
 पाडकस्तानमध्ये गेल्या तीन वषाांपासून असलेली यू -ट्
ू बवरील बंदी मागे
घेण्यात आली आहे. सरकारला आक्षेपाहय वाटणारा मजकूर काढून टाकता

Page No. 105

 येण्यासारखे स्थाडनक हजयन गगलने तयार केल्यानंतर पाडकस्तान सरकारने
हा डनणयय घेतला आहे.
 यू-ट्
ू बवर २०१२मध्ये „इनोसन्स ऑफ महस्लम्स‟ हा इस्लामसवरोधी सचत्रपट
अपलोड झाल्यानंतर अनेक महस्लमबहुल देशांमध्ये हहिंसाचार उसळला होता.
पाडकस्तानमध्येही हहिंसाचाराच्या अनेक घटना घडल्यानंतर सरकारने यू -
ू बवर बंदी घालण्याचा डनणयय घेतला होता.
ट्
 यू-ट्
ू बच्या नव्या हजयननसार, सरकारला वाटणारा आक्षेपाहय मजकूर काढून
टाकता येणे शक्य असल्याने आता ही बंदी मागे घेतली आहे. गगलने मात्र
आपण ठरसवलेल्या डनयमांव्यसतररक्त स्वत:हून कोणताही मजकूर काढून
टाकणार नसल्याचे स्पष्ट् केले आहे.

कोट्यधीशांच्या िंख्येत भारत चौथा

 न्य वल्डय हेल्थ संस्थेच्या ‘एशशया पॅससडफक २०१६ वेल्थ ररपोटय‟नसार, एशशया-
पॅससडफक देशांमधील सवायसधक डनव्वळ मूल्य संपदा (हाय नेट वथय)
असलेल्या पहहल्या पाच देशांमध्ये भारताचा समावेश आहे.
 ज्या व्यक्तीकडे १० लाख डॉलरपेक्षा जास्त संपत्ती आहे त्यांना हाय नेट वथय
इंडडसवज्यअल्स अथायतच कोट्ाधीश मानले जाते.
 भारतात तब्बल २.३६ लाख कोट्धीश असून आशशया-पॅससडफक क्षेत्रात
कोट्धीशांच्या संख्येत भारताचा चौथा क्रमांक लागतो. एशशया-पॅससडफक
क्षेत्रात जपानमध्ये सवायसधक (१२.६० लाख) कोट्ाधीश आहेत.

Page No. 106

 कोट्ाधीशांच्या संख्येत चीन (६.५४ लाख) व ऑस्टरेशलया (२.९० लाख)
अनक्रमे दुसऱया व सतसरृा क्रमांकावर आहेत. भारतानंतर ससिंगापूर पाचव्या
क्रमांकावर असून येथील कोट्ाधीशांची संख्या २.२४ लाख आहे.
 दरडोई उत्पन्नाच्या बाबतीत भारताचा क्रमांक खप खाली असल्याचे या
अहवालात म्हटले आहे. दरडोई उत्पन्नाच्या बाबतीत ऑस्टरेशलया पहहल्या
क्रमांकावर आहे.

पाकच्या पेशािरमधील विद्ापीठािर हल्ला

 पाडकस्तानच्या वायव्य प्रांतातील बाचा खान सवद्यापीठावर दहशतवाद्यांनी
हल्ला चढवला. या हल्ल्यात २५ जण ठार तर शेकडो सवद्याथी जखमी झाले
आहेत.
 बाचा खान हे वायव्य पाडकस्तानच्या चारसड्डा पररसरात आहे. या सवद्यापीठात
कसवसंमेलनाचे आजोजन करण्यात आले होते , ज्यास उपस्थस्थत राहण्यासाठी
अनेक पाहुणे व ६०० हून असधक सवद्याथी सवद्यापीठात आले होते. याच
काययक्रमाच्या लगबगीचा व पररसरातील दाट धक्याचा फायदा घेत हे
दहशतवादी सवद्यापीठाच्या आवारात घसले व त्यांनी हल्ला केला.
 समारे ३५ समडनटांच्या या थैमानानंतर लष्करी जवानांनी सवद्यापीठात प्रवेश
केला. दोन तासांच्या चकमकीनंतर दहशतवाद्यांना कंठस्नान घालून
सवद्यापीठातील क्रौयय रोखले.
 गेल्या वषी पेशावरमधील लष्कराच्या शाळेत झालेल्या दहशतवादी हल्ला
झाला होता ज्यात १३४ सवद्याथी प्राणास मकले होते.

Page No. 107

 २१ जानेवारी
अथयमंत्री अरुण जेटलींचा इंग्लंड दौरा
 भारत आशण इंग्लंडमध्ये पायाभूत सोयीससवधा आशण सवत्तीय सेवा क्षेत्रातील
आर्मथक सहकायय दृढ करण्यावर सहमती झाली आहे. या शशवाय दोन्ही
देशांनी करचकवेसगरीप्रकरणी संयक्त चौकशी करण्यावरही सहमती दशयवली
आहे.
 अथयमंत्री अरुण जेटली व इंग्लंडचे अथयमंत्री जॉजय ओसबॉनय यांच्यात आठव्या
इंडडया-यूके आर्मथक आशण सवत्तीय पररषदेदरम्यान चचाय झाली.
 या चचेत दोन्ही देशांतील सवत्तीय मंत्रालयांचे वररष्ठ असधकारी, मध्यवती
बँकांचे प्रसतडनधी आशण डनयामकांनी भाग घेतला. आर्मथक सहकायय दृढ
करण्याबरोबरच दोन्ही देशांतील व्यापार आशण गं तवणूक
वाढसवण्यासंदभायतही जेटली आशण ओसबॉनय यांच्यात चचाय झाली.
 जगभरातील अथयव्यवस्था सबकट अवस्थेतून जात असताना, दुसरीकडे
भारतीय अथयव्यवस्था हळूहळू का होईना रूळावर येत आहे. एकीकडे चीनही
मंदीचा सामना करीत आहे. मात्र, भारतीय अथयव्यवस्था डनधायररत
सवकासदराकडे मागयक्रमण करीत आहे.

मृणाणलनी िाराभाई यांचे ननधन

 सप्रससद्ध नृत्यांगणा मृणाशलनी साराभाई अहमदाबाद येथील रुग्णालयात
वृद्धापकाळानं डनधन झाले. त्या ९७ वषाांच्या होत्या. भारतीय अंतराळ

Page No. 108

 संशोधन मोहहमेचे जनक डदवंगत शास्त्ञ सवक्रम साराभाई यांच्या त्या पत्नी
होत.

कारकीदय

 केरळमधील स्वासमनाथन या प्रसतहष्ठत कटं बात मृणाशलनी साराभाई यांचा

जन्म झाला. त्यांची मोठी बहीण लक्ष्मी सेहगल या नेताजी सभाषचंद्र बोस
यांच्या आझाद हहिंद सेनेतील „राणी झाशी‟ तकडीच्या प्रमख होत्या.
 शांसतडनकेतनमध्ये रवींद्रनाथ टागोर यांच्या मागयदशयनाखाली शशकण्याचे भाग्य
मृणाशलनी साराभाई यांना समळाले. „अमेररकन ऍकॅडमी ऑफ डरॅमॅडटक
आटयस‟मध्ये काही काळ शशक्षण घेतल्यानंतर त्या भारतात परतल्या.
 येथे त्यांनी भरतनाट्मचे प्रशशक्षण घेण्यास सरवात केली. भरतनाट्म आशण
कथकली या शास्त्ीय नृत्यात त्या डनपण होत्या. नृत्यांगना, नृत्यडदग्दशयक,
मागयदशयक म्हणून त्यांनी नृत्यसेवा केली.
 त्यांनी ३००हून असधक नृत्यनाटकांचे डदग्दशयन केले होते. तसेच अनेक
पस्तकेही त्यांनी शलहहली आहेत. कसवता, नाटकांचे लेखन आशण लहान
मलांसाठी त्या गोष्ट्ी शलहीत असत.
 गजरात राज्य हातमाग व हस्तकला सवकास महामंडळाच्या त्या अध्यक्षा
होत्या. सवोदय आंतरराष्ट्रीय टरस्ट आशण नेहरू फाउंडेशन फॉर डेहलपमेंटचे
अध्यक्षपदही त्यांनी भूषसवले होते.
 नृत्य प्रशशक्षणासाठी १९४८मध्ये त्यांनी दपयण अकादमीची स्थापना केली. या
अकादमीतून हजारो सवद्याथी त्यांनी घडसवले आहेत.
पुरस्कार ि आत्मचररत्र

Page No. 109

 नृत्यातील योगदानासाठी त्यांना १९६५मध्ये „पद्मश्री‟, तर १९९२मध्ये
„पद्मभूषण‟ परस्काराने सन्माडनत करण्यात आले. डब्रटनमधील नॉर्मवच येथील
ईस्ट अंजेशलया सवद्यापीठाने „डी.शलट‟ देऊन त्यांचा सन्मान केला.
 „मृणाशलनी साराभाई : द हॉइस ऑफ द हाटय ‟ या नावाचे त्यांचे आत्मचररत्र
प्रससद्ध आहे.

अवमताभ बच्चन आणण नप्रयांका चोप्रा 'अतुल्य भारत'चे िॅण्ड

अॅम्बेविडर
 केंद्र सरकारच्या 'अतल्य भारत' अशभयानासाठी महानायक असमताभ बच्चन
आशण अशभनेत्री डप्रयांका चोप्रा यांची ब्रॅण्ड अॅम्बेससडर म्हणून डनवड करण्यात
आली आहे.
 हे दोघेही वेगवेगळ्या जाहहरातींमध्ये डदसणार असून पढील तीन वषाांसाठी
त्यांना करारबद्ध करण्यात आले आहे.
 अशभनेता आमीर खान अतल्य भारत मोहहमेचा ब्रॅंड अॅम्बेससडर होता. मात्र
त्यांच्याशी करण्यात आलेला करार संपष्ट्ात आल्यानंतर संबंसधत कंपनीने
त्याचे नतनीकरण न करण्याचा डनणयय घेतला.
 ‘असतथी देवो भव’ या मोहहमेसाठी „मॅक कॅन वल्डयवाइड‟ या एजन्सीशी पययटन
सवभागाने करार केला होता. या एजन्सीने आमीर खानला ब्रॅंड अॅम्बेससडर
म्हणून डनवडले होते.
 मॅक कॅनशी संयक्त परोगामी आघाडी सरकारच्या काययकाळात दोन कोटी
९६ लाख रुपयांचा हा करार झाला होता. तो आता संपष्ट्ात आला आहे.
Page No. 110
 विराट कोहली ििायवधक शतकांच्या यादीत चौर्थया स्थानी
 भारताच्या सवराट कोहलीने श्रीलंकेच्या कमार संगकाराला मागे टाकत
सवायसधक शतकांच्या यादीत चौथे स्थान पटकावले. याचबरोबर कोहली
सवायसधक जलद २५ शतके पूणय करणारा खेळाडू ठरला आहे.
 कोहली आशण संगकारा यांची प्रत्येकी २५ वन-डे शतके झाली आहेत. मात्र,
कोहलीने १६२ डावांत ही कामसगरी केली आहे , तर संगकाराने ३८० डावांत
२५ शतके झळकावली आहेत.
 सवायसधक शतकांचा सवक्रम मास्टर ब्लास्टर ससचन तेंडूलकरच्या नावावर
आहे. ससचनने ४५२ डावांत ४९ शतके ठोकली आहेत. त्यापाठोपाठ
ऑस्टरेशलया ररकी पाँडटिंग दुसरृा (३० शतके) आशण श्रीलंकेचा सनथ जयसूयाय
सतसरृा (२८ शतके) क्रमांकावर आहे.

महामना एक्िप्रेि
 वाराणसी-नवी डदल्लीदरम्यान येत्या २२ जानेवारीपासून „महामना एक्सप्रेस‟
ही नवी गाडी धावणार आहे. ज्येष्ठ स्वातंत्रय सेनानी पं. मदनमोहन मालवीय
यांच्या नावाने सरू होणारृा या गाडीला पंतप्रधान नरेंद्र मोदी २२ तारखेला
हहरवा झेंडा दाखवतील.
 नव्या स्वरूपाचे डबे आशण प्रवाशांसाठी असधक ससवधा असलेली ही गाडी
आठवड्यातून तीनदा धावेल. नवी „महामना एक्सप्रेस‟ नवी डदल्लीहून दर
सोमवार, बधवार आशण शक्रवारी सटेल. वारणसीहून ही गाडी दर मंगळवार,
गरुवार आशण शडनवारी सटेल.
Page No. 111
 नवी डदल्ली-वाराणसीदरम्यानचे समारे आठशे डकलोमीटरचे अंतर ही गा डी
तेरा तास पन्नास समडनटांत पार करेल.

Page No. 112

 २२ जानेवारी
प्रशांत नकशोर यांना क
ॅ वबनेट मंत्रयांचा दजाय
 सबहार सवधानसभेत जनता दल संयक्त (जेडीयू)च्या प्रचाराचे डनयोजनकार
प्रशांत डकशोर यांना सबहारचे मख्यमंत्री डनतीशकमार यांचे सल्लागार
नेमण्यात आले आहे. त्यांना कॅसबनेट मंत्रयांचा दजाय देण्यात आला आहे.
 आता प्रशांत डकशोर सबहार सरकारच्या योजनांची अमंलबजावणी करण्यात
डनतीशकमारांना सल्ला देतील.
 सबहार सवधानसभेच्या डनवडणकीदरम्यान डनतीशकमार आशण त्यांच्या पक्षाची
डनवडणूक रणनीती ठरसवण्यात प्रश्न्त डकशोर यांची महत्त्वाची भूसमका होती.
 सवधानसभा व लोकसभा डनवडणकीच्या व्यवस्थापनाचे व्यावसासयक
संस्थाकरण करण्यासाठी त्यांनी ‘आय-पॅक’ नावाची सल्लागार संस्था
उभारली आहे. या संस्थेचे मख्यालय पाटण्यात असेल.

प्रशांत नकशोर यांच्याबद्दल

 प्रशांत डकशोर हे राजकीय पक्षांसाठी डनवडणूक प्रचार आशण स्टरॅटेजी

मॅनेजमेंटचे काम करतात. भारतासाठी हे नवीन आहे , मात्र अनेक देशांमध्ये
अशा पद्धतीने डनवडणकीत याचा वापर होत आला आहे.
 डकशोर मूळ सबहारचे असून त्यांनी २०११मध्ये यनोतील नोकरी सोडली होती.
मोदी यांना स्वच्छ प्रशासनाचा चेहरा म्हणून समोर आणण्यासाठी त्यांनी तरुण
व्यावसासयकांचा गट तयार केला होता. गजरात सवधानसभा आशण
लोकसभेच्या डनवडणकीसाठी डकशोर यांनी मोदींच्या प्रचाराची रणनीती
आखली होती.
Page No. 113
 भारतात त्यांना '३डी रॅली' आशण डडशजटल कँपेनसाठी ओळखले जाते. त्यांची
३०० जणांची टीम आहे. या टीममध्ये आयआयटी आशण आयआयएममधून
पासआऊट झालेले प्रोफेशनल्स आहे.

ििय राज्यांत माचयपािून अन्निुरक्षा कायदा

 माचय २०१६पासन सवय राज्यांमध्ये अन्नसरक्षा कायदा लागू होणार आहे.
दुष्काळी स्थस्थती असली तरीही गोदामांत धान्यसाठा मबलक असल्यामळे या
कायद्याची अंमलबजावणी करताना कोणतीही अडचण येणार नाही.
 देशातील ६३ टक्के जनतेला अन्नसरक्षेची हमी देणारा राष्ट्रीय अन्नसरक्षा कायदा
(एनएफएसए) सद्यःस्थस्थतीत सरवातीला केवळ ११ राज्यांमध्ये लागू झाला
होता. गेल्यावषी ही संख्या २५ पयांत पोहोचली.
 राज्यांमध्ये या कायद्याची अंमलबजावणी माचय २०१६ पासून होणार आहे.
यामळे देशातील सवय ३६ राज्ये आशण केंद्रशाससत प्रदेशांमध्ये गररबांना दोन
रुपये डकलो दराने गहू आशण तीन रुपये डकलो दराने तांदूळ समळेल.
 त्याचप्रमाणे रोख रक्कम लाभाथींच्या थेट खात्यावर हस्तांतररत करण्याची
योजना (डीबीटी) चंडीगड आशण पद्दुचेरीमध्ये आगामी सप्टेंबरपासून लागू
होईल.
 केंद्रीय अन्न आशण नागरी परवठा मंत्री : रामसवलास पासवान

Page No. 114

 जलप्रदूर्ण रोखण्यािाठी क
ें द्र िरकारचे िाखर कारखान्यांिर
ननबांध
 उसापासून साखर तयार करताना जलप्रदूषण मोठ्या प्रमाणावर होते. साखर
कारखान्यामळे होणारे जलप्रदूषण कमी करण्यासाठी केंद्राने
पयायवरणासवषयक मानके असधक कडक केली आहेत.
 साखर कारखान्यांतून गाळप झाल्यावर सोडले जाणारे सां डपाणी, तसेच
उसाचे गाळप झाल्यावर ऊवयररत पाणी सोडण्यावर केंद्र सरकारने डनबांध
आणले आहेत. ही मयायदा प्रसतटन ४०० शलटरवरून डनम्म्यावर; म्हणजे
प्रसतटन २०० शलटरवर आणून साखर कारखान्यांकडून होणारृा
जलप्रदूषणाला चाप लावण्याचा प्रयत्न केंद्रीय पयाय वरण मंत्रालयाने घेतला
आहे.
 उसाचे गाळप झाल्यावर साखर कारखान्यांमधून जे पाणी नद्या, नाले वा
पाणीस्रोतांमध्ये सोडले जाते, त्यापासून मोठे प्रदूषण होते. या जलप्रदूषणाची
बाब ध्यानात आल्यावर मंत्रालयाने याबाबत कठोर पावले उचलली आहेत.
 केंद्रीय पयायवरण मंत्री : प्रकाश जावडेकर

छोट्या व्याििावयकांिाठी अम्मा कजय योजना

 तसमळनाडूवर गेल्या वषी डडसेंबर महहन्यात पराचे संकट कोसळले.
पावसामळे राज्यात आलेल्या पराचा सवाांत मोठा फटका छोट्ा
व्यावसासयकांना बसला. त्यांना उभारी देण्यासाठी मख्यमंत्री जे. जयलशलता

Page No. 115

 यांनी „अम्मा स्मॉल टरेडसय लोन अससस्टन्स स्कीम‟चा (अम्मा छोटे व्यावसासयक
कजय साह्य योजना) प्रारंभ केला.
 पराच्या पाण्यात छोट्ा व्यावसासयकांचे सवयस्व वाहून गेले. रोजीरोटीसाठी
खासगी सावकारांचे पाय धरून अव्वाच्या सव्वा व्याजाने कजय घेण्याची वेळ
त्यांच्यावर येऊ नये, म्हणून सबनव्याजी कजय योजनेची घोषणा जयलशलता
यांनी १४ जानेवारी रोजी केली होती.
 या योजनेअंतगयत छोटे व्यावसासयक, रस्त्यावर व्यवसाय करणारे पथारीवाले,
टपरीधारक, फले-फळे व भाजी सवक्र
े ते यांना आपला उद्योगधंदा पन्हा सरू
करण्यासाठी ५ हजार रुपयांपयांत सबनाव्याजी कजय उपलब्ध होणार आहे.
सहकारी बॅंकांकडून त्यांना कजय देण्यात येईल.
 लाभाथींनी दर आठवड्याला २०० रुपये जमा करून २५ आठवड्यांत कजयफेड
करायची आहे. त्यावरील ११ टक्के व्याज सरकार भरणार आहे. कजय वेळेत
फेडणारृांना आणखी ५ हजार रुपयांचे कजय ४ टक्के व्याजाने देण्यात येणार
आहे.
 मख्यमंत्री जयलशलता यांनी ‘अम्मा‘ ब्रॅंडखाली कजय योजनेची हा नवा उपक्रम
सरू केला आहे. त्याचा लाभ छोट्ा व्यावसासयकांना समळावा, यासाठी
सहकारी बॅंकांना कजय देण्याचा आदेश डदला आहे. यासाठी दहा डदवस
म्हणजे दोन फेब्रवारीपयांत ५०० सवशेष शशसबरांचे आयोजन बॅंका करणार
आहेत.

ओनडशामध्ये डॉस्ल्फनची गणना

Page No. 116

 ओडडशातील भीतरकशणका राष्ट्रीय उद्यानात डॉहल्फनची गणना येत्या १२
फेब्रवारीपासून सरू होणार आहे. सलग दुसरृा वषी ही गणना करण्यात येत
आहे.
 ओडडशाच्या डकनारपट्टीवरील धमरानदीपासून देवीनदीच्या मखापयांतच्या
भागात डदसणारृा डॉहल्फनची मोजणी यात करण्यात येणार आहे.
डॉहल्फनमधील इरावडी व अन्य जातींच्या डॉहल्फनचा स्थलांतररत वतयणकीचा
अभ्यास यातून करता येणार आहे.
 गेल्या वषी झालेल्या गणनेत या भागात इरावडी, बॉटलनोज, हम्पबॅक
डॉहल्फन (सॉसा चायडनसीस), हम्पबॅक डॉहल्फन (सॉसा प्लहम्बया), पॅन
टरॉडपकल स्पॉटेड डॉहल्फन व डफनलेस पॉपायइज अशा डॉहल्फनच्या सहा जाती
आढळल्या होत्या.
 ओडडशा डकनारपट्टीवर डॉहल्फनच्या समारे १२ जाती आढळतात. समद्रातील
त्यांचा असधवास शोधण्याचा व त्याचे छायासचत्र काढण्याचा प्रयत्न प्रगणक
करणार आहेत.

िास्हस्त्यक पुरस्कार पुन्हा स्िीकारणार

 देशातील वाढत्या असहहष्णूतेचा डनषेध म्हणून आपले साहहत्य अकादमी
परस्कार परत करणारृा नामांडकत लेखकांपैकी काहीजण पन्हा आपले
परस्कार स्वीकारण्यास राजी झाले आहेत.

Page No. 117

 नंद भारव्दाज आशण देशात परस्कार वापसीची मोहहम सरु करणारृा प्रख्यात
लेशखका नयनतारा सेहगल यांनी आपला साहहत्य अकादमी परस्कार परत
स्वीकारण्याचा डनणयय घेतला आहे.
 देशात जातीयवादी सवचार आशण कृतीला जे खतपाणी घातले जात होते
त्यावर अकादमीने धारण केलेल्या मौनाचा डनषेध म्हणून अनेक लेखकांनी
आपले साहहत्य अकादमी परस्कार परत केले.

फळांच्या उत्पादनात भारताचा दुिरा क्रमांक

 स्वातंत्रयानंतर अन्नधान्याचा तटवडा असलेल्या भारताने हररतक्रांतीनंतर कृषी
उत्पादनात स्वयंपूणयत: समळसवताना आता फळांच्या उत्पादनात जगात दुसरा
क्रमांक समळसवला आहे. सवशेष म्हणजे महाराष्ट्रातील सवक्रमी फळ
उत्पादनामळे भारताला हे यश समळवणे शक्य झाले आहे.
 कृषी मंत्रालयाने जारी केलेल्या माहहतीनसार, २०१५मध्ये भारताने फळांच्या
उत्पादनात चीननंतर दुसरा क्रमांक समळसवला आहे.
 राज्यातील पणे, औरंगाबाद, जळगाव व सांगली हे शजल्हे देशात फळ
उत्पादनामध्ये अग्रेसर आहेत. केळी उत्पादनात जळगाव शजल्हा देशात
अग्रेसर ठरला आहे.
 सवसवध फळांच्या डनयायतीतही भारताने बाजी मारली असून, त्यात द्राक्ष
अग्रस्थानी आहेत. २०१४-१५ मध्ये भारतातून १०७.३ हजार टन म्हणजेच
१,०८६ कोटींची द्राक्ष डनयायत झाली. त्यानंतर अनक्रमे केळी आशण आंब्याची
डनयायत झाली.

Page No. 118

 चीन व स्पेनपेक्षा प्रसतएकरी कमी उत्पादकता असतानाही भारताने फळांच्या
उत्पादनात मोठा टप्पा गाठला आहे.

Page No. 119

 २३ जानेवारी
नेताजींच्या जीिनाशी िंबंवधत १०० गोपनीय फायली खुल्या
 थोर स्वातंत्रयसेनानी नेताजी सभाषचंद्र बोस यांच्या जीवनाशी संबंसधत शंभर
गोपनीय फायली पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते खल्या करण्यात आल्या.
यावेळी मोदींच्या हस्ते नेताजीपेपसय डॉट कॉम या वेबपोटयलचेही अनावरण
करण्यात आले.
 २३ जानेवारी रोजी नेताजी सभाषचंद्र बोस यांची ११९वी जयंती आहे. राष्ट्रीय
संग्रहालयामध्ये नेताजींच्या जन्मशताब्दीडनसमत्त होणारृा काययक्रमात
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते या प्रहक्रयेला प्रारंभ झाला. यामळे
नेताजींच्या जीवनातील अनेक अञात पैलू उघड होतील.
 भारताचे राष्ट्रीय संग्रहालय दरमहा या फायलींच्या २५ डडशजटल प्रती प्रससद्ध
करणार आहे. या काययक्रमाला नेताजींच्या सवय नातेवाईकांना डनमंडत्रत
करण्यात आले होते.
 यापूवी ४ डडसेंबर २०१५ रोजी पंतप्रधान कायायलयाने ३३ गोपनीय फायलींचा
संग्रह प्रससद्ध करत तो भारताच्या राष्ट्रीय संग्रहालयाकडे सपूतय केला होता.

पर्ररकर यांनी देशातील ििायत मोठा रािरध्िज फडकािला

 देशातील सवायत उंच खांबावर सवायत मोठा राष्ट्रध्वज संरक्षण मंत्री मनोहर
पर्ररकर यांनी पहारी मंडदर (झारखंड) येथे फडकावला आहे. नेताजी सभाषचंद्र
बोस यांच्या ११९व्या जयंतीला हा राष्ट्रध्वज फडकावण्यात आला.

Page No. 120

 ६६ फूट लांब व ९९ फूट रूंद असा राष्ट्रध्वज पर्ररकर यांनी २९३ फूट उंच
खांबावर फडकावला. आतापयांतचा सवायत मोठा ९६ फूट लांब व ६४ फूट रूंद
राष्ट्रध्वज फररदाबाद येथे २५० फूट उंचीच्या खांबावर गेल्यावषी
फडकावण्यात आला होता.
 पर्ररकर यांनी यावेळी रक्षा शक्ती सवद्यापीठाची कोनशशलाही ऑनलाईन
बसवली. गजरात, राजस्थान यांच्यानंतर झारखंड हे रक्षा शक्ती सवद्यापीठ
असणारे सतसरे राज्य ठरले आहे.
 पोलीस सवञान व अंतगयत सरक्षा या सवषयात हे सवद्यापीठ प्रमाणपत्र, पदसवका
व पदवी अभ्यासक्रम राबवणार आहे. २५ एकर जागेत हे सवद्यापीठ उभारले
जात असून तेथे दरवषी ३०० ते ५०० सवद्याथी शशकू शकतील.
 झारखंडचे मख्यमंत्री : रघबर दास
 झारखंडच्या राज्यपाल : श्रीमती द्रौपदी मरमू

िांडा िमूहाची १० अब्ज डॉलियची गुंतिणूक

 चीनमधील सगळ्यात श्रीमंत व्यक्ती अशी ओळख असलेल्या वांग
शजआनशलन यांनी भारतामध्ये औद्योसगक वसाहत उभी करण्यासाठी १० अब्ज
डॉलसयची गं तवणूक करण्याची तयारी दशयवली आहे. गं तवणकीचा सवचार
केला तर भारतातील ही सवायसधक सवदेशी गं तवणूक ठरेल.
 शजआनशलन यांच्या वां डा समूहाने हरयाणा सरकारशी करार केला असून
औद्योसगक वसाहत उभारण्याची तयारी दशयवली आहे. वां डा इंडहस्टरयल न्यू

Page No. 121

 ससटी असं या इंडहस्टरयल पाकयचे नाव असेल आशण याच वषी कामाला
सरुवात होणार आहे.
 जवळपास १३ चौरस डकलोमीटर सवस्तारात ही वसाहत उभी राहणार असून
सॉफ्टवेअर, वाहनोद्योग, आरोग्य अशा सवसवध क्षेत्रांमधल्या कंपन्या या
वसाहतीत असतील.
 याच प्रकल्पाचा एक भाग म्हणून वां डा कल्चरल टररझम ससटी आशण रेससडेंट
डडहस्टरक्टही सवकससत करण्यात येणार आहे.
 वां डा कराराच्या पूतयतेसाठी वांग शजआनशलन, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आशण
हरयाणाचे मख्यमंत्री मनोहरलाल खट्टर यांच्यामध्ये जून २०१५पासून बोलणी
सरू होती.

फ
े डररचे ग्राँडस्लॅम विजयाचे नत्रशतक
 जागसतक क्रमवारीत सतसरृा स्थानावर असलेल्या हस्वत्झलांडच्या रॉजर फेडरर
याने ऑस्टरेशलयन ओपनमध्ये बल्गेररयाच्या सग्रगोर डदसमत्रोहला धूळ चारून
आपला ३००वा ग्रँडस्लॅम सामना शजिंकला.
 असा सवक्रम करणारा फेडरर हा पहहलावहहला परुष टेडनसपटू ठरला आहे.
आता फक्त मार्षटना नवरासतलोहा ३०६ ग्रँडस्लॅम सवजयांसह फेडररच्या पढे
आहे.
 याचप्रमाणे कारकीदीतील पाचवे ऑस्टरेशलयन ग्रँडस्लॅम सवजेतेपद
शजिंकण्यासाठी तो उत्सक आहे.

Page No. 122

 १९९९मध्ये ऑस्टरेशलयन खल्या स्पधेच्या रणांगणावर फेडररच्या ग्रँड स्लॅम
सवजयाच्या अध्यायाला प्रारंभ झाला होता. त्यावेळी फेडररने मायकेल चँगला
पहहल्याच फेरीत हरवले होते.

णशिनारायण चंद्रपॉल ननिृत्त

 वेस्ट इंडीजचा मधल्या फळीतील भरवशाचा फलंदाज शशवनारायण
चंद्रपॉलने २३ जानेवारी रोजी आंतरराष्ट्रीय हक्रकेटमधून डनवृत्ती घेण्याचा
डनणयय जाहीर केला.
 शशवनारायण चंद्रपॉलने आपल्या २२ वषाांच्या हक्रकेट कारडकदीत १६४
कसोटी आशण २६८ एकडदवसीय सामन्यांत वेस्ट इंडीजचे प्रसतडनसधत्व केले
आहे.
 तो वेस्ट इंडीजचा कसोटी हक्रकेटमध्ये सवायसधक धावा बनसवणारा दुसरा
फलंदाज आहे. त्याने ११,८६७ धावा केल्या आहेत. तर, ब्रायन लाराच्या
११,९५३ धावा आहेत.
 त्याला लाराला मागे टाकण्यासाठी अवघ्या ८६ धावांची गरज होती. पण,
गेल्या अनेक महहन्यांपासून तो आंतरराष्ट्रीय संघातून बाहेर आहे. त्यामळे
अखेर त्याने डनवृत्तीचा डनणयय घेतला.

Page No. 123

 २४ जानेवारी
भाजपच्या अध्यक्षपदी अवमत शहा यांची वबनविरोध फ
े रननिड
 भाजपच्या राष्ट्रीय अध्यक्षपदी वतयमान अध्यक्ष असमत शहा यांची सबनसवरोध
फेरडनवड झाली. पढील तीन वषाांसाठी असमत शाह यांच्याकडेच
अध्यक्षपदाची धरा राहणार आहे.
 भाजपच्या पक्षघटनेनसार एका व्यक्तीला दोनवेळेसच अध्यक्ष होता येते.
असमत शहा यांची हे दुसरृांदा अध्यक्ष होणार असले तरी, त्यांची आधीची
अध्यक्षपदाची कारकीदय पूणय मानता येणार नाही. कारण, याआधीचे अध्यक्ष
राजनाथससिंह यांनी केंद्रात गृहमंत्री झाल्यानंतर अध्यक्षपदाचा राजीनामा डदला
होता आशण ९ जलै २०१४ रोजी असमत शहा यांनी राष्ट्रीय अध्यक्षपदाची सूत्रे
हाती घेतली होती व ते त्यांचा काययकाळ पूणय करत होते.
 जलै २०१४ मध्ये राष्ट्रीय अध्यक्षपद स्वीकारल्यानंतर असमत शहा व नरेंद्र
मोदी या जोडीने २०१४मध्ये झालेली प्रत्येक सवधानसभा डनवडणूक शजिंकली.
यामध्ये महाराष्ट्रात शशवसेनेबरोबर, हररयानात स्वबळावर, झारखंडमध्ये
स्थाडनक गटांबरोबर आशण जम्मू-काश्मीरमध्ये „पीडीपी‟ या स्थाडनक
पक्षाबरोबर आघाडी करून भाजपने या राज्यात आपली सरकारे स्थापन
केली.
 त्यानंतर २०१५मध्ये मात्र शहा यांची सवजयी वाटचाल डदल्ली सवधानसभेच्या
मदतपूवय डनवडणकीत रोखली गेली. त्यानंतर या वषायत दुसरी डनवडणूक
सबहारमध्ये झाली. तेथेही भाजपला अत्यंत दारुण पराभव सहन करावा
लागला.

Page No. 124

 २०१६मध्ये त्यांच्यापढे आसाम, पशिम बंगाल, तसमळनाडू, पद्दुचेरी व केरळ
या पाच राज्यांतील सवधानसभा डनवडणकांचे आहान आहे.

अमेररक
े त „स्नोणझला‟ नािाचे प्रलयकारी स्हमिादळ
 अमेररकेत असतशय प्रलयकारी हहमवादळ आले असून, या वादळाने
आतापयांत १९ जणांचा मृत्यू झाला आहे. त्याच्या तडाख्याने १ लाख २० हजार
घरातील वीज परवठा खंडडत झाला असून दैनंडदन जीवनही सवस्कशळत झाले
आहे.
 अमेररकेच्या पूवय डकनारृाला या वादळाने फटका डदला असून उत्तर
कॅरोशलना, टेडनसी, मेरीलँड, हर्जजडनया, डफलाडेहल्फया, न्यूजसी, न्यूयॉकय या
राज्यात आपत्कालीन स्थस्थती जाहीर करण्यात आली आहे. येथे ३० इंच
जाडीचा हहमाचा थर बसण्याची शक्यता आहे.
 गेल्या काही वषाांतील हे प्रचंड हहमवादळ असल्याने त्याला „स्नोशझला‟ असे
नाव देण्यात आले आहे. या हहमवादळामळे वाहतूक आशण जनजीवन
पूणयपणे ठप्प झाले आहे.
 तसेच गेल्या दोन डदवसांत हजारो सवमान उड्डाणे रद्द करण्यात आली आहेत.
बफायमळे रस्ते डनसरडे झाल्याने अपघातांचे प्रमाणही वाढले आहे.

पी.व्ही.वििंधूला मलेणशयन ओपनचे जेतेपद

Page No. 125

 भारताची बॅडसमिंटन स्टार पी. ही. ससिंधूने मलेशशया मास्टसय ग्रांपी सवणय
बॅडसमिंटन स्पधेचे सवजेतेपद पटकासवले. या वषायतील पहहले सवजेतेपद
समळसवताना ससिंधूने अंसतम फेरीत डकसे हग्लमोरचा २१-१५, २१-०९ असा
सहज पराभव केला.
 ससिंधूने उपांत्य फेरीत अव्वल मानांडकत कोररयाच्या शज ह्यून सं गचा चरशीच्या
सामन्यात पराभव करून अंसतम फेरीत धडक मारली होती.
 या सवजयामळे ससिंधूचे ग्रांपी सवणय स्पधेतील हे पाचवे सवजेतेपद ठरले आहे.
या अगोदर सतने मलेशशयातील ही स्पधाय २०१३ मध्ये शजिंकली होती, तर
मकाऊ स्पधेत २०१३, २०१४ व २०१५ अशी हॅटडटरक केली आहे.
 जागसतक बॅडसमिंटन स्पधेत दोनदा ब्रॉंझपदकाची कमाई करणारी ससिंधू
जागसतक क्रमवारीत १२व्या स्थानी आहे.

अरुणाचल प्रदेशामध्ये रािरपती राजिट

 अरुणाचल प्रदेशातील राजकीय अस्थस्थरतेच्या पाश्वयभूमीवर केंद्रीय
मंडत्रमंडळाच्या बैठकीत अरुणाचल प्रदेशामध्ये राष्ट्रपती राजवट लागू
करण्याची शशफारस केली आहे.
 गेल्या दोन महहन्यांपासून अरुणाचल प्रदेशमध्ये राजकीय अस्थस्थरता आहे. ६०
आमदारांच्या सवधानसभेत सत्तारूढ कॉंग्रेसकडे ४७ पैकी २१ आमदारांनी
मख्यमंत्री नबाम तकी यांना हटसवण्याची मागणी केली होती. त्याचवेळी
असवश्वास ठराव आणला आशण त्यात राज्य सरकारचा पराभव झाला.

Page No. 126

 राजकीय संकट पाहता राज्याची सवधानसभाही सील केली होती. अरुणाचल
प्रदेशातील राजकीय प्रकरण सवोच्च न्यायालयापयांत पोचल्यानंतर ही बाब
घटनापीठाकडे सोपसवण्यात आली आहे. त्याचबरोबर कॉंग्रेस वारंवार केंद्र
सरकार आशण अरुणाचल प्रदेशच्या राज्यपालांवर टीका करत असताना
राष्ट्रपतींकडून हस्तक्षेप करण्याची मागणी करण्यात आली आहे.

रािरीय बाल शौयय पुरस्कार

 महाराष्ट्रातील चौघांसह देशभरातील २५ शूरवीर मलांना २४ जानेवारी रोजी
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते राष्ट्रीय बाल शौयय परस्कार प्रदान करण्यात
आले.
 यापैकी नागपूरच्या गौरव सहस्रबद्धे याला मरणोत्तर 'भारत परस्कारा'ने
सन्माडनत करण्यात आले. त्याचा परस्कार त्याच्या पालकांनी स्वीकारला.
 परस्कार स्वीकारणा‌रृांमध्ये मं बईचा मोहहत दळवी, जळगावचा डनलेश भील,
वध्यायचा वैभव घांगरे यांचा समावेश होता.
 यासवषयी असधक माहहतीसाठी १८ जानेवारीच्या चालू घडामोडी अभ्यासा.

स्िीडनच्या „पीएमओ‟च्या िल्लागारपदी नीला विखे यांची ननयुक्ती

 राज्याच्या राजकारणात आशण सहकार क्षेत्रात नाव कमासवलेल्या नगर
शजल्ह्यातील सवखे पाटील पररवारातील नीला सवखे यांची स्वीडनच्या
पंतप्रधानांच्या कायायलयात (पीएमओ) सल्लागारपदी डनयक्ती झाली आहे.

Page No. 127

 भारतीय वंशाच्या नीला या महाराष्ट्रातील आघाडीचे शशक्षणतज्ञ अशोक सवखे
पाटील यांची कन्या आहेत. नीला या माजी केंद्रीय मंत्री बाळासाहेब सवखे
पाटील यांची नात असून, राज्याच्या सवधानसभेतील सवरोधी पक्ष नेते
राधाकृष्ण सवखे पाटील यांची पतणी आहे.
 स्वीडनचे पंतप्रधान केल स्टेफन लोफवेन यांच्यासोबत २०१४पासून नीला
काम करत आहेत. स्वीडनमध्ये जन्म झालेल्या नीला यांचे सरवातीला काही
काळ नगरमध्ये (प्रवरा) वास्तव्य होते.
 स्वीडनमधील गोथेनबगय सवद्यापीठातून त्यांनी अथयशास्त् आशण कायदा या
सवषयांत पदवी संपादन केली असून, माडद्रद येथील कॉम्प्लूटेन्स सवद्यापीठातून
„एमबीए‟ पूणय केले आहे.
 नीला या सध्या स्वीडनमधील ग्रीन पाटीच्या काययकारी मंडळाच्या सदस्या
आहेत. स्वीडनची राजधानी असलेल्या स्टॉकहोम महानगरपाशलकेच्या
डनवडणूक ससमतीच्या काययकारी मंडळाच्या नीला या सदस्य असून,
स्टॉकहोम शजल्हा न्यायालयात न्यायाधीश म्हणूनही त्या काययरत आहेत.
 स्वीडनच्या पंतप्रधान कायायलयात सल्लागार म्हणून काम करताना कर
पद्धती, शलिंग समानतेशी संबंसधत धोरणे आशण सवकासाशी डनगडडत सवषय त्या
हाताळतात.

नप्रन्ि नरूला „वबग बॉि : ९‟चा विजेता

Page No. 128

 कलसय वाहहनीवरील „सबग बॉस‟ डबल टरबलचा सवजेता डप्रन्स नरूला ठरला
आहे. डप्रन्सने मंदना कररमी व ऋषभ ससन्हा या स्पधयकांना हरवत नवव्या
पवायचे सवजेतेपद पटकावले.
 डप्रन्स नरूला हा एक मॉडेल असून, त्याने एम टीहीचे शो „रोडीज एक्स टू‟
आशण „हस्प्लट्‌स शहला ८‟चे सवजेतेपद पटकावले आहे. तो २०१४ मध्ये डप्रन्स
समस्टर पंजाब स्पधेत सेकंड रनर अप ठरला होता.
 या स्पधेत ऋषभ ससन्हा रनरअप ठरला आहे. ऋषभ हा छोट्ा पडद्यावरील
कलाकार असून, त्याने झी वाहहनीवरील „कबूल है‟ या माशलकेत महत्त्वपूणय
भूसमका बजावली आहे. त्याने सबग बॉसमध्ये वाइल्ड काडयने एन्टरी केली
होती.

प्रविद्ध तबलािादक शंकर घोर् ननधन

 प्रससद्ध तबलावादक शंकर घोष यांचे २४ जानेवारी रोजी डनधन झाले ते ८०
वषाांचे होते. त्यांच्या पिात पत्नी व पसतयाळा घराण्याच्या गासयका संयक्ता
घोष, मलगा पंडडत सबक्रम घोष व सून जया घोष तसेच दोन नातू असा
पररवार आहे.
 पंडडत ग्यानप्रकाश घोष, उस्ताद डफरोज खान, पंडडत अनंतनाथ बोस, पंडडत
सदशयन असधकारी यांनी पंडडत शंकर घोष यांना तबल्याचे शशक्षण डदले होते.
त्यांच्या डनधनाने कलेच्या वतय ळात शोकाकल वातावरण डनमायण झाले.

Page No. 129

 २५ जानेवारी
मोहननाथ गोस्िामी यांना अशोकचक्र
 काश्मीरमध्ये दहशतवाद्यांबरोबर लढताना हुतात्मा झालेले लष्कराचे कमां डो
लान्स नाईक मोहननाथ गोस्वामी यांना शांततेच्या काळात सवोच्च मानला
जाणारा अशोकचक्र सन्मान जाहीर करण्यात आला.
 तसेच मोहनससिंह व शशपाई जगदीश चांद (मरणोत्तर) यांना कीती चक्र सन्मान
तर मेजर अनरागकमार, नाईक सतीशकमार (मरणोत्तर), शशपाई धमायराम
यांना (मरणोत्तर) शौयय परस्कार जाहीर झाला.
 प्रजासत्ताक डदनाच्या पाश्वयभूमीवर संरक्षण दलांतील असधकारृांना ३६५ शौयय
आशण अन्य पदके जाहीर करण्यात आली. त्यात १ अशोकचक्र, ४ कीर्मतचक्र
े ,
११ शौययचक्र
े , ४८ सेना पदके, ४ नौसेना पदके, २ वायसेना पदके, २९
परमसवशशष्ट् सेवा पदके, ५ उत्तम यद्धसेवा पदके आशण ४९ असतसवशशष्ट्
सेवापदकांसह अन्य पदकांचा समावेश आहे.
 उत्तर काश्मीरमधील कपवाडा शजल्ह्यातील हापरदा येथे २ सप्टेंबर २०१५ रोजी
दहशतवाद्यांसोबत झालेल्या चकमकीत लान्स नाईक गोस्वामी
यांच्याबरोबरचे दोन कमां डो जखमी झाले होते.
 गोळ्यांचा वषायव होत असतानाही त्यांनी आपल्या दोन सहकारृांना
वाचसवण्यासाठी धाव घेतली. दहशतवाद्यांच्या गोळीबारात गंभीर जखमी
होऊनही लान्स नाईक गोस्वामी यांनी दोन दहशतवाद्यांचा खातमा केला.
मात्र, गंभीर जखमांमळे लान्स नाईक गोस्वामी यांनाही प्राण गमवावे लागले.

Page No. 130

 असामान्य शौयायची लष्कराची परंपरा त्यांनी बशलदानातून ससद्ध केल्याचे
संरक्षण मंत्रालयाने नमूद केले आहे. दहा डदवसांत दोन मोहहमांत सहभागी
झालेल्या लान्स नाईक गोस्वामी यांनी दहा दहशतवाद्यांना ठार करून
आपल्या असामान्य शौयायचा प्रत्यय डदल्याचेही मंत्रालयाने म्हटले आहे .

जैतापूरमध्ये दोनऐिजी िहा अणुभट्ट्या

 जैतापूर येथील भारत-िान्स संयक्त अणवीजडनर्ममती प्रकल्पात आता
िान्सकडून दोनऐवजी सहा अणभट्ट्या सवकत घेण्यात येणार असून,
त्यासंदभायतील सधाररत समझोता करार करण्यात आला आहे. यापूवी भारत
दोन अणभट्ट्या सवकत घेणार होता.
 उभय देशांदरम्यान या प्रकल्पाबाबत चचाय होऊन २०१६ म्हणजेच या
वषयअखेरीपयांत तो पूणय करून २०१७मध्ये या प्रकल्पाच्या अंमलबजावणीस
सरवात करण्याचेही ठरसवण्यात आले आहे.
 उभय देशांमध्ये चंडीगडमध्ये १६ तर नवी डदल्ली येथे १४ अशा समळून तीस
करारांवर सह्या करण्यात आल्या. जैतापूरच्या संदभायत िान्सची „इडीएफ‟ ही
सवद्यतडनर्ममती कंपनी आशण भारताच्या अणवीज महामंडळादरम्यान करार
करण्यात येऊन जैतापूर येथे सहा „यरोडपयन प्रेशराइज्ड ररऍक्टसय‟ (इपीआर)
उभारण्याचे डनशित करण्यात आले.

भारत-िांि चचेतील महत्त्िाच्या बाबी

 १९९८मध्ये प्रस्थाडपत करण्यात आलेली सामररक भागीदारी वाढवणे

 दहशतवादसवरोधी सहकायय आशण अंतगयत सरक्षेसवषयी चचाय
Page No. 131
 ३६ रफाल लढाऊ सवमानांच्या खरेदीचा इंटरगहनयमेंटल अॅग्रीमेंट (आयजीए)
 जैतापूर प्रकल्प, तसेच आणखी अणप्रकल्पांवर चचाय
 हवामान बदलांसंदभायत संशोधन करणारृा उपग्रहाच्या प्रक्षेपणात सहकायय
 जागसतक सौर यती आशण अपारंपररक ऊजेसंदभायतील करार
 स्माटय ससटी, रेल्वे टरॅक यांसारख्या सवषयांवरही चचाय
 करचकवेसगरी रोखण्यासाठी माहहतीचे आदानप्रदान मजबूत

िुधाररत अनूिुवचत जाती-जमाती अत्याचार प्रवतबंधक कायदा

 अनूससचत जाती (एससी) आशण जमातींवरील (एसटी) अत्याचारांच्या
सवरोधात डकिंवा अशा वगाांतील व्यक्तींच्या आत्मसन्मानाला ठेच पोचेल असे
वतयन करणारृांच्या सवरोधात कठोर कारवाई करण्याची तरतूद असलेल्या
सधाररत कायद्याची २६ जानेवारीपासून अंमलबजावणी करण्यात येणार आहे.
 अनसूसचत जाती आशण अनसूसचत जमाती (अत्याचाराचा प्रसतबं ध) दुरुस्ती
कायदा २०१५ हा अनसूसचत जाती आशण अनसूसचत जमाती (अत्याचाराचा
प्रसतबंध) कायदा १९८९ चे स्थान घेईल.
 अनसूसचत जाती आशण अनसूसचत जमाती (अत्याचार प्रसतबंधक) कायद्यात
(ऍटरॉससटीज ॲक्ट) दुरुस्ती करण्यात आली असून, यामळे „एससी‟,
„एसटीं‟वरील सामाशजक आशण आर्मथक बहहष्काराच्या सवरोधातही आता
कठोर कारवाई करणे शक्य होणार आहे.

Page No. 132

 अनसूसचत जाती आशण जमातीमधील व्यक्तींचे मं डन करणे डकिंवा व्यक्तीच्या
प्रसतष्ठेला हानी पोचसवल असे वतयन आता सधाररत कायद्यानसार गन्हा ठरणार
आहे.
 त्याचबरोबर या वगाांतील महहलांचे कपडे फाडणे , घर डकिंवा गाव सोडण्यास
भाग पाडणे, अश्लील हावभाव करणे, मत देण्यास डकिंवा न देण्यासाठी
दबाव टाकणे अशा अनेक गोष्ट्ी सधाररत कायद्यानसार गन्हा ठरणार आहेत.

भारताचे णव्हएतनाममध्ये उपग्रह क

ें द्र
 चीन आशण दशक्षण सचनी समद्रावर लक्ष ठेवण्यासाठी भारत आता दशक्षण
शहएतनाममध्ये उपग्रह केंद्र उभारणार आहे. या सॅटेलाइट टरॅडकिंग आशण
इमॅशजिंग सेंटरद्वारे भारताला छायासचत्रे समळण्यास मदत होणार आहे.
 भारत आशण शहएतनामचे गेल्या अनेक वषाांपासून चीनसोबत सीमारेषेवरून
वाद सरू आहेत. दशक्षण सचनी समद्रात चीनच्या करापती वाढत असल्याने हा
डनणयय घेण्यात आला आहे.
 या सॅटेलाइट स्टेशनच्या मदतीने शहएतनामला चीन आशण दशक्षण चीन
महासागर पररसरावर नजर ठेवणे शक्य होणार आहे. तर भारताला स्वतःचा
सवस्तार व क्षमता वाढवता येणार आहे.
 हो ची समन्ह या शहरात हे केंद्र उभारण्यासाठी „इस्रो‟ डनधी देणार असून, या
प्रकल्पाची एकूण डकिंमत २.३ कोटी डॉलरपयांत जाण्याची शक्यता आहे.

Page No. 133

 सध्या भारताची उपग्रह केंद्रे अंदमान आशण डनकोबार बेटांवर, ब्रनेई, सबआक
आशण मॉररशसमध्ये आहेत. शहएतनाममधील केंद्रामळे भारताच्या अंतराळ
मोहहमांना फायदा होणार आहे.
 इतर करार
 भारताकडून हनोईला पेटरोशलिंग बोटी खरेदी आशण सरक्षेसाठी दहा कोटी
डॉलसयचे कजय.
 हनोईकडून भारताला शहएतनाम नजीकच्या समद्रात तेल खाणी
शोधण्यासाठी परवानगी.
 भारतीय उपग्रहाने पाठवलेली छायासचत्रे शहएतनामला पाहता येणार, तसेच
याबाबतचे प्रशशक्षणही डदले जाणार.

अरुणाचल प्रदेशात अखेर रािरपती राजिट

 अरुणाचल प्रदेशातील राजकीय अस्थस्थरतेच्या पाश्वयभूमीवर अखेर तेथे राष्ट्रपती
राजवट लागू करण्यात आली आहे. अरुणाचलमधील राजकीय अशांतता
पाहता तेथे राष्ट्रपती राजवट लागू करावी या केंद्र सरकारच्या शशफारशीवर
राष्ट्रपती प्रणव मखजी यांनी शशक्कामोतयब केले.
 अरुणाचल प्रदेश सवधानसभेतील काँग्रेसच्या २१ बंडखोर आमदारांनी
भाजपच्या ११ आशण दोन अपक्ष आमदारांशी हातसमळवणी केल्यामळे १६
डडसेंबर २०१५ला राज्यात राजकीय वाद डनमायण झाला होता.
 त्यावेळी असवश्वास ठरावाच्या लढाईतही मख्यमंत्री नबाम तकी यांचा पराभव
झाला होता. त्यानंतर राज्यात राजकीय अस्थस्थरता डनमायण झाली होती.
Page No. 134
 सवधानसभा भंग न करता जळवाजळव करून सरकार डटकवण्यासाठी
काँग्रेसचे शथीचे प्रयत्न सरू होते.
 या डनणययासवरोधात काँग्रेसने सवोच्च न्यायालयात दाद मागणार असल्याचे
जाहीर केले आहे.

'द स्पोटयि स्हरोज'

 कसोटीपटू आशण मं बईचा माजी डावखरा डफरकी गोलंदाज नीलेश
कलकणीच्या संकल्पनेतून साकारलेल्या 'द स्पोटयस हहरोज' या भारतातल्या
प्रख्यात खेळाडूंनी गायलेल्या राष्ट्रगीताच्या शहडीओ अल्बमचे उदघाटन
ससचन तेंडूलकरच्या हस्ते करण्यात आले.
 नीलेश कलकणी, त्याची पत्नी रससका यांनी खेळाडूंचा सहभाग असलेल्या
राष्ट्रगीताची ही संकल्पना प्रत्यक्षात आली.
 यामध्ये ससचनसह, माजी हक्रकेटपटू शलटल मास्टर सनील गावसकर, माजी
हॉकीपटू धनराज डपल्ले, नेमबाज गगन नारंग, टेडनसपटू महेश भूपती व
साडनया समझाय, माजी फटबॉलपटू बायचं ग भसतया आशण कस्तीपटू
सशीलकमार यांचा सहभाग
 आहे. हा शहडीओ अशभशजत पानसरे यांनी डदग्दर्जशत केला असून संगीत राम
संपत यांचे आहे.

भारताने पस्हला अंध टी-२० आणशया कप णजिंकला

Page No. 135

 भारताच्या अंध हक्रकेट संघाने पाडकस्तानला ४१ धावांनी पराभूत करत टी-
२० आशशया कप शजिंकला आहे.
 पहहल्यांदाच आशशया कप खेळलेल्या भारतीय अंध सं घाने पाडकस्तानच्या
अंध सं घाचा पराभव केला आहे.
 प्रथम फलंदाजी करताना भारतीय संघाने २० षटकांत २०९ धावा केल्या.
२१० धावांचे आहान पेलताना पाडकस्तानचा सं घ अवघ्या १६९ धावांवर गारद
झाला.

Page No. 136

 २६ जानेवारी
भारताचा ६७िा प्रजाित्ताक नदन उत्िाहात िाजरा
 भारताचा ६७वा प्रजासत्ताक डदन देशभरात मोठ्या उत्साहात साजरा केला
गेला. याडनसमत्त राजपथावर भारताची ताकद आशण संस्कृतीची झलक
पहायला समळाली. यंदा िान्सचे राष्ट्रपती िांस्वा ओलांद प्रमख पाहुणे म्हणून
काययक्रमात सहभागी झाले होते.
 ६ नोहेंबर १९४९ रोजी भारताची राज्यघटना स्वीकारण्यात आली, तर २६
जाने १९५० रोजी राज्यघटना अमलात आणली गेली. हाच डदवस भारताचा
प्रजासत्ताक डदन म्हणून साजरा केला जातो. राजपथावरील संचलन
प्रजासत्ताक डदनाचे सवायत महत्त्वाचे वैशशष्ट्य मानले जाते.

यािर्ीच्या परेडमधील खाि बाबी

 पस्हल्यांदा ि
ें च आमी :
 १९५०पासून राजपथावर परेड होत आहे. मात्र, ६६ वषायत देशाच्या इसतहासात
पहहल्यांदा राजपथावर होणारृा परेडमध्ये फॉरेन आमीने सहभाग घेतला.
 िांसचे अध्यक्ष ओलांद व पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या उपस्थस्थतीत िेंच
आमीच्या ३५व्या इन्िेंटरी रेजीमेंटचे १३० जवानांनी परेडमध्ये सहभाग घेतला.
 यापूवी, िान्सने २००९मध्ये भारताला सन्माडनत करत आपल्या परेडमध्ये
इंडडयन आमीच्या मराठा लाइट इन्िेंटरीला सं धी डदली होती.
 २६ िर्ाांनतर िानपथकाचा िमािेश

Page No. 137

 २६ वषाांनतर लष्कराचे श्वानपथक परेडमध्ये सहभागी झाले. या पथकात
१२०० श्वान असून त्यापैकी ३६ श्वानांची डनवड करण्यात परेडसाठी करण्यात
आली होती. यात लेब्राडोर, बेहल्जयन शेफ्सय, जमयन शेफ्सय जातीच्या
श्वानांचा समावेश आहे.
 मस्हला डेअरडेणव्हल्िचे स्टंट
 यंदा पहहल्यांदा १२० महहला डेयरडेशहल्सची तकडी परेडमध्ये झाली. यात
सीआरपीएफ व आरएएफच्या तीन बटाशलयनची डनवड करण्यात आली.
 पहहल्यांदा डनवडणूक आयोगाचा सचत्ररथ
 यावेळी परेडमध्ये एकूण २३ सचत्ररथ आहेत. यात १६ राज्यांच्या तर ७ केंद्र
सरकारच्या असतील. यंदा पहहल्यांदाच डनवडणूक आयोगाचा सचत्ररथ
परेडमध्ये सहभागी झाला.

कनयल िंतोर् महानडक यांना मरणोत्तर शौययचक्र

 काश्मीरमधील कपवाडा शजल्ह्यात दहशतवाद्यांशी लढताना वीरमरण
आलेल्या कनयल संतोष महाडडक यांना प्रजासत्ताक डदनाच्या पूवयसंध्येला
मरणोत्तर शौययचक्र जाहीर करण्यात आले. लष्करी सेवेत उत्कृष्ट् कामसगरी
करणारृा जवानांना दरवषी या परस्काराने सन्माडनत करण्यात येते.
 कपवाडा शजल्ह्यतील प्रत्यक्ष डनयंत्रण रेषेवर हाजी नाका पररसरातील दाट
जंगलात दहशतवाद्यांशी झालेल्या चकमकीत लष्कराच्या ४१ राष्ट्रीय
रायफल्सचे कनयल संतोष महाडडक शहीद झाले होते.

Page No. 138

 महाडडक हे मूळचे सातारा शजल्ह्यातील पोगरवाडी गावचे रहहवासी आहेत.
महाडडक यांचे प्राथसमक शशक्षण सातारा येथील सैडनक स्कूलमध्ये तर
महासवद्यालयीन शशक्षण यशवंतराव चहाण शास्त् महासवद्यालयात झाले.
 १९९८ मध्ये ते लष्करात सवशेष दलात दाखल झाले. अतलनीय शौयायबद्दल
त्यांना याआधी सेना पदकाने गौरसवण्यात आले आहे.

भारताच्या स्टील उत्पादनात िाढ

 जगातील अनेक देशांमध्ये स्टीलच्या उत्पादनात घट झाली असताना चीन,
जपान, दशक्षण कोररया आशण अमेररका या आघाडीच्या स्टील उत्पादक
देशांच्या तलनेत भारताच्या स्टील उत्पादनात उल्लेखनीय वाढ झाली आहे.
 वल्डय स्टील असोससएशनने जाहीर केलेल्या आकडेवारीनसार भारताचे २०१४
मधील स्टील उत्पादन ८.७३ कोटी टन होते. हे उत्पादन २०१५ मध्ये वाढले
आशण ८.९६ कोटी टन एवढ्यावर जाऊन पोहोचले.
 स्टील पायाभूत सवकासाकररता लागणारा एक महत्त्वाचा धातू आहे. ही बाब
लक्षात घेऊन स्टीलच्या उत्पादनाकडे बसघतल्यास देशाच्या सवकासाचा वेग
वाढला आहे, असे म्हणता येईल.
 जगाचा सवचार केल्यास २०१५ मध्ये स्टीलचे उत्पादन १६२ कोटी २८ लाख
टन एवढेच होते. स्टीलच्या उत्पादनात २००९ नंतर आलेली ही आतापयांतची
सवायत मोठी मंदी आहे.
 या मंदीच्या काळातही सवकासाचा वेग वाढल्यामळे भारताच्या स्टीलच्या
उत्पादन आशण सवक्रीत वाढ डदसत आहे. २००९ मध्ये जगाचे स्टीलचे

Page No. 139

 उत्पादन १२३.८८ कोटी टन एवढ्यावर पोहोचले होते आशण २००८ मध्ये
स्टीलच्या उत्पादनाने १३४.३४ कोटी टन एवढी मजल मारली होती.

भारत-िान्ि राफ
े ल जेट खरेदी करारािर िह्या
 भारत-िान्स यांच्यातील राफाल जेट सवमाने खरेदीच्या आंतर सरकारी
करारावर स्वाक्षरृा करण्यात आल्या. असे असले तरी या कराराला अंसतम
स्वरूप देता आलेले नाही. यात काही आर्मथक बाबींच्या अडचणी असून त्या
दोन डदवसांत दूर केल्या जातील.
 ओलांद व पंतप्रधान मोदी यांनी एकूण चौदा करारांवर स्वाक्षरृा केल्या
आहेत. दोन्ही देशांत ३६ रफाल सवमानांच्या खरेदीचा करार झाला असून
त्याची घोषणा एडप्रलमध्ये मोदी यांच्या िान्स दौरृातच करण्यात आली
होती.
 साठ हजार कोटी रुपये डकमतीची ही सवमाने असून िान्सचे उच्चस्तरीय
शशष्ट्मंडळ वाटाघाटी करीत आहे. संरक्षण सहकायायशशवाय दोन नेत्यांनी
दहशतवादाच्या मकाबल्यावर भर डदला आहे.

खाणलदा णझया यांच्याविरोधात देशद्रोहाचा खटला

 बांगलादेशच्या माजी पंतप्रधान बेगम खाशलदा शझया यांच्यावर ढाका येथील
न्यायालयात देशद्रोहाची डफयायद दाखल करण्यात आली.

Page No. 140

 १९७१ च्या बांगलादेशमक्ती यद्धातील हुतात्म्यांबाबत अवमानकारक सवधाने
केल्याने गृहमंत्रालयाने परवानगी डदल्यानंतर त्यांच्यावर ही कारवाई करण्यात
आली.
 संशक्षप्त सनावणीनंतर दंडासधकारृांनी शझया यांना ३ माचय रोजी न्यायालयापढे
हजर राहण्याचा आदेश डदला आहे.
 २१ डडसेंबर २०१५ला खाशलदा शझया यांनी एका काययक्रमात बांगलादेश
मक्ती यद्धात नेमके डकती लोक हुतात्मे झाले याबाबत शंका व्यक्त केली
होती. शझया यांचा बांगलादेश नॅशनॅशलस्ट पाटी हा पक्ष मूलतत्त्ववादी जमाते
इस्लामीचा समत्र पक्ष असून त्यांचा बांगलादेशच्या स्वातंत्रयास सवरोध होता.

गुजरातमध्ये िापडले डायनोिॉरचे जीिाश्म

 गजरातमध्ये जमयन परातत्त्व वैञाडनकांसह दोन भारतीयांनी केलेल्या
उत्खननात डायनोसॉरचे जीवाश्म सापडले आहेत.
 कच्छ शजल्ह्यात कासदुनगर टेकडय़ांच्या पररसरात हे उत्खनन करण्यात आले
असून तेथे सापडलेले जीवाश्म १६ अब्ज वषाांपूवीचे आहेत.
 गजरातमध्ये आणखी १५० भूगभीय स्थळे शोधण्यात आली आहेत. जेथे
आणखी जीवाश्म सापडू शकतात डकिंबहुना तेथे प्राचीन अवशेषही
समळण्याची शक्यता आहे.

द. आनिक
े च्या गुलाम बोदीिर २० िर्ाांची बंदी

Page No. 141

 सामनाडनशितीची कबली देणारृा दशक्षण आडिकेच्या गलाम बोदीवर दशक्षण
आडिका हक्रकेट मंडळाने २० वषाांची बंदी घातली आहे.
 दशक्षण आडिकेतील रॅम स्लॅम स्थाडनक ट्वेन्टी-२० स्पधेदरम्यान लढतींचे
डनकाल डनशित केल्याप्रकरणी दशक्षण आडिका हक्रकेट मंडळाच्या
भ्रष्ट्ाचारसवरोधी पथकाने केलेल्या चौकशीत बोदी दोषी असल्याचे स्पष्ट् झाले.
 बोदीवरील बंदी तात्काळ लागू झाली असून, त्याला कोणत्याही आंतरराष्ट्रीय,
राष्ट्रीय तसेच स्थाडनक लढतीत सहभागी होता येणार नाही. मात्र या
कालावधीत गैरप्रकार रोखण्यासाठी आयोशजत अभ्यास शशसबरात सहभागी
होणे बोदीसाठी अडनवायय असेल.
 ३७ वषीय भारतीय वंशाच्या बोदीने दोन एकडदवसीय आशण एकमेव ट्वेन्टी-
२० लढतीत दशक्षण आडिकेचे प्रसतडनसधत्व केले असून, २०१२ मध्ये इंडडयन
प्रीसमअर लीग स्पधेतील डदल्ली डेअरडेशहल्स संघाचा भाग होता.
गजरातमधील हथरान हे बोदीचे जन्मस्थान आहे.

लैंवगक अत्याचारप्रकरणी योगा गुरू वबक्रम चौधरींना दंड

 भारतीय वंशाचे अमेररकी गरू सबक्रम चौधरी यांना न्यायालयाने महहला
वडकलाचा लैंसगक छळ केल्याप्रकरणी ९.२४ लाख डॉलसयची नकसानभरपाई
ठोठावली आहे.
 चौधरींसाठी काम करताना, लैंसगक भेदभाव, चकीच्या पद्धतीने काम काढून
घेणे आशण लैंसगक छळ या गोष्ट्ींना सामोरे जावे लागल्याचा आरोप समनाक्ष
जफा बोडेन यांनी केला होता.

Page No. 142

 चौधरींवर एका सवद्यार्मथनीने बलात्काराचा आरोपही केला होता. यासह
चौधरींसवरोधात असलेल्या अन्य मलींच्या तक्रारीची चौकशीही समनाक्षी करत
होत्या.
 १९७१ मध्ये कॅशलफोर्षनयाला गेल्यानंतर सबक्रम चौधरींनी योगाच्या
प्रशशक्षणाच्या माध्यमातून साम्राज्य उभं केलं. त्यांच्या पद्धतीमध्ये १०४ अंश
सेहल्सयस एवढं तापमान असलेल्या खोलीत ९० समडनटांमध्ये योगाचे २६
प्रकार करण्यात येतात. या चौधरींसवरोधात लैंसगक अत्याचारासी संबंसधत
आणखी प्रकरणेही सरू आहेत.

Page No. 143

 २७ जानेवारी
भारताच्या भ्रिाचार ननदेशांकामध्ये िुधारणा नाही
 टरान्स्परन्सी इंटरनॅशनल या संस्थेने जाहीर केलेल्या भ्रष्ट्ाचार डनदेशांकाच्या
अहवालानसार भारतातील भ्रष्ट्ाचारात २०१४सालापासून काहीही फरक
पडला नसल्याचे आढळून आले आहे.
 २०१४मध्ये भारताचा भ्रष्ट्ाचार डनदेशांक (करप्शन परसेप्शन इंडेक्स
(सीपीआय)) ३८ इतका होता व भारत ८५व्या क्रमांकावर होता. २०१५मध्ये
भारताच्या क्रमांकामध्ये सधारणा होऊन तो ७६व्या स्थानावर पोचला आहे.
परंत सीपीआय मात्र ३८च राहहला आहे.
 देशातील भ्रष्ट्ाचारावर डनयंत्रण समळसवण्यासाठी सरकारला आणखी बरेच
प्रयत्न करण्याची गरज असल्याचे या अहवालातून स्पष्ट् होत आहे.
 पाडकस्तान हा साकय राष्ट्रांमधील असा एकमेव देश आहे ज्याच्या भ्रष्ट्ाचार
डनदेशांकामध्ये सधारणा झाली आहे.

टरान्स्परन्िी इंटरनॅशनल

 सवसवध देशांमध्ये सावयजडनक क्षेत्रात होणारा भ्रष्ट्ाचार मोजण्याचा काम

टरान्स्परन्सी इंटरनॅशनल ही संस्था करते. सवायत कमी भ्रष्ट्ाचार असलेल्या
देशाला १०० गण डदले जातात.
 मागील वषी १७६ देशांमधील भ्रष्ट्ाचाराचे प्रमाण तपासण्यात आले होते. तर
यंदा केवळ १६८ देशांचाच अभ्यास करण्यात आला आहे. त्यामळे भारताचा
क्रमांक ८५वरून ७६वर गेला आहे.

Page No. 144

 २००१४प्रमाणे २०१५मध्येही जगभरात डेन्माकयमध्ये (सीपीआय ९१) सवायत
कमी भ्रष्ट्ाचार होत असल्याचे आढळून आले आहे. त्या खालोखाल स्वीडन
आशण डफनलॅंडचा समावेश आहे.
 तर सोमाशलया (सीपीआय ८) देशात सवायसधक भ्रष्ट्ाचार होत असून
त्याखालोखाल उत्तर कोररया व अफगाशणस्तानचा क्रमांक लागतो.
 कमी भ्रष्ट्ाचारी देशांमध्ये प्रसारमाध्यमांचे स्वातंत्रय, सत्तेत असलेल्या लोकांचा
प्रामाशणकपणा आशण डनरपेक्ष तसेच स्वायत्त न्यायव्यवस्था ही भ्रष्ट्ाचार कमी
असण्यामागची कारणे असल्याचे टरान्सपरन्सी इंटरनॅशनलने नमूद केले आहे.

भारताशेजारील देशांची स्थस्थती

देश क्रमांक िीपीआय
भूतान २७ ६५
चीन ८३ ३७
पाडकस्तान ११७ ३०
नेपाळ १३० २७
बांगलादेश १३९ २५
म्यानमार १४७ २२
अफगाशणस्तान १६६ ११

डॉ. द. णभ. क
ु लकणी यांचे ननधन
 साहहत्यकृतींचा नव्याने वेध घेत, अशभजात रससकतेची साक्ष पटसवणारे ज्येष्ठ
समीक्षक दत्तात्रेय शभकाजी ऊफय डॉ. द. शभ. कलकणी यांचे २७ जानेवारी
२०१६ रोजी डनधन झाले.
Page No. 145
 मराठी साहहत्यातील समीक्षेचा मानदंड असणारे „दशभ‟ हे सौंदययवादी,
सैद्धांसतक समीक्षेसाठी ओळखले जात.

„दणभिं‟चा अल्पपररचय

 पूणय नाव : दत्तात्रेय शभकाजी कलकणी

 जन्म : २५ जलै १९३४ (नागपूर)
 शशक्षण व कायय : नागपूर सवद्यापीठात पीएच.डी.
 सवदभय साहहत्य संघातफे साहहत्य वाचस्पती पदवी (डी.शलट.समकक्ष पदवी)
 नागपूर, पणे व उस्माडनया सवद्यापीठांच्या अभ्यासक्रमांत त्यांच्या अनेक
ग्रंथांचा संदभयग्रंथ म्हणून समावेश
 सवद्यापीठ अनदान आयोगाच्या सवसवध चचायसत्रांत आशण पररसंवादांत भाग
 नागपूरचे सवकास सवद्यालय, बनारस हहिंदू सवद्यापीठ, कोल्हापूरचे गोखले
सवद्यालय अशा अनेक हठकाणी त्यांनी अध्यापन केले
मान-िन्मान

 महाराष्ट्र शासन परस्कार, दीनानाथ प्रसतष्ठानचा वाहग्वलाससनी परस्कार

 नागपूर सवद्यापीठाचे ना. के. बेहेरे सवणयपदक
 अध्यक्ष, ८३वे मराठी साहहत्य संमेलन २०१० (पणे)
 न्यूयॉकयच्या हेरल्ड डटरब्यनच उत्कृष्ट् कथा परस्कार
 महाराष्ट्र राज्याचा उत्कृष्ट् शशक्षक परस्कार
 „स्वरूप व समीक्षा‟ला महाराष्ट्र साहहत्य पररषदेचा ज्येष्ठता ग्रंथ परस्कार
 परुषोत्तम भास्कर भावे परस्कार

Page No. 146

 ‘अंतररक्ष डफरलो पण‘ ग्रंथाला महाराष्ट्र शासनाचा उत्कृष्ट् वाङ्‌मय परस्कार.

प्रकाणशत िास्हत्य

अन्यनता
अंतररक्ष डफरलो पण.. अपार्मथवाचा यात्री
मढेकरांची

स्वरूप व समीक्षा, चौदावे मढेकरांचे सौंदययशास्त्

जीएंची महाकथा
रत्न पनस्थापन

देवदास आशण कोसला जने डदवे अपार्मथवाचे चांदणे

ञानेश्वरांची प्रतीसतसवश्रांती नवे डदवे महाकाव्य : स्वरूप व समीक्षा

मराठी वाङ्‌मयाचा
दुसरी परंपरा समीक्षेची सचत्रशलपी
इसतहास

पहहली परंपरा हद्वदल हहमवंतीची सरोवरे

पार्मथवतेचे उदयास्त पस्तरी पोएट बोरकर

जगातील ििायवधक श्रीमंत व्यक्ती : वबल गेट्ि

 वेल्थ-एक्स कंपनीने नव्याने जगातील श्रीमंत व्यक्तींची यादी तयार केली
आहे. या यादीत मायक्रोसॉफ्टचे सह-संस्थापक सबल गेट्स यांनी आपले
प्रथम स्थान कायम राखले आहे. गेट्स यांच्याकडे ८७.४ अब्ज डॉलसय
म्हणजेच ५.९ लाख कोटी इतकी संपत्ती आहे.

Page No. 147

 यादीत इंडीटेक्स फॅशन ग्रपचे अमासचओ ओटेगा दुसरृा स्थानावर आहेत.
त्यांची संपत्ती ४.५ लाख कोटी रुपये इतकी आहे. ब्रेकशशरे हथवेचे वॉरेन
बफेट ४.१ लाख कोटी संपत्तीसह सतसरृा स्थानावर आहेत.
 ररलायन्य उद्योग समहाचे मालक मकेश अंबानी यांना भारतातील सवायत
धनाढ्य व्यहक्त म्हणून यादीत २७व्या क्रमांकावर स्थान देण्यात आले आहे.
अंबानींशशवाय अजीम प्रेमजी व डदलीप संघवी या भारतीय उद्योजकांनाही
टॉप-५० मध्ये स्थान समळाले आहे.
 या यादीतील टॉप-५० मध्ये २९ व्यक्ती अमेररकेच्या आहेत.

या यादीतील टॉप-१० व्यक्ती

िंपत्ती
क्र नाि क
ं पनी
(हजार कोटी रु.)
१ सबल गेट्स ५९० मायक्रोसॉफ्ट
२ अमासचओ ओटेगा ४५० इंडीटेक्स फॅशन ग्रप
३ वॉरेन बफेट ४१० ब्रेकशशरे हथवे
४ जॅफ बेजॉन ३८० अमेजन
५ डेशहड कोच ३२० कोच इंडस्टरीज
६ चाल्सय कोच ३१० कोच इंडस्टरीज
७ लॅरी एशलसन ३०० ओरेकल कापोरेशन
८ माकय झुकरबगय २९० फेसबक
९ मायकल ब्लूमबगय २८० ब्लूमबगय ग्रप
१० इनग्वार कम्पडय २६० ररटेल कंपनी IKEA
Page No. 148
 २७ मकेश अंबानी १६९ ररलाइन्स समूह
४३ अजीम प्रेमजी ११२ सवप्रो
४४ डदलीप संघवी १११ सन फामाय

१९ िर्ायखालील एकनदििीय स्क्रक

े ट वििकप २०१६
 स्थान व कालावधी : बांगलादेशमध्ये २२ जानेवारी ते १४ फेब्रवारी दरम्यान
 एकूण संघ : १६ (गट ४) [सरक्षांच्या कारणांमळे ऑस्टरेशलया संघाने या
स्पधेतून माघार घेतली आहे.]
 एकूण सामने : ४८ (७ मैदानांवर)
 भारत „ड‟ गटात असून या गटातील इतर सदस्य : आयलांड, नेपाल,
न्यूझीलंड
 भारतीय सं घाचा कणयधार : ईशान डकशन
 भारतीय सं घाचा प्रशशक्षक : राहुल द्रसवड
 भारताने यापूवी २०००. २००८ व २०१२ अशा तीन वेळा १९ वषायखालील
एकडदवसीय हक्रकेट सवश्वकप शजिंकला आहे.

पानकस्तानात ४ लाख पॉनय िाइट्ि र्बलॉक

 या पॉनय साइट्सच्या माध्यमातून अश्लील साहहत्याचा फैलाव होत असल्याने
त्याचा यवा पीढीवर दुष्पररणाम होत आहे, असा ठपका ठेऊन पाडकस्तानात ४
लाख पॉनय साइट्स ब्लॉक करण्यात आल्या आहेत.

Page No. 149

 पाडकस्तान सप्रीम कोटायने अशा साइट्सवर तातडीने कारवाई करण्याचे
आदेश दूरसंचार प्रासधकरणाला डदले होते. त्यानसार हे कारवाईचे पाऊल
उचलण्यात आले आहे.
 डोमेन स्तरावर या साइट्स ब्लॉक करण्यात आल्या आहेत. दूरसंचार
प्रासधकरणाने इंटरनेट सेवा देणारृा कंपन्यांच्या माध्यमातून ही कारवाई केली
आहे.
 भारतातही अशाप्रकारची कारवाई करण्यात आली होती मात्र, ही कारवाई
वादाच्या भोवरृात सापडली होती. त्यानंतर सरकारला माघार घ्यावी लागली
होती.

एि. मोहम्मद युनूिला शौयय पदक

 चेन्नईतील परात अडकलेल्या तब्बल २१०० जणांना जीवाची बाजी लावून
वाचवणारृा २६ वषीय एस. मोहम्मद यनूस या वीराला तासमळनाडू सरकारने
„अण्णा मेडल फॉर गॅलन्टरी‟ या परस्कारानं सन्माडनत केले आहे. मख्यमंत्री
जयलशलता यांच्या हस्ते प्रजासत्ताकडदनी झालेल्या काययक्रमात त्याला हा
परस्कार प्रदान करण्यात आला.
 १७ नोहेंबरला मसळधार पावसामळे चेन्नईवर पराचे संकट कोसळले होते.
त्यावेळी यनूसने स्वतःच्या जीवाची पवाय न करता सहकारृांच्या मदतीनं
१५०० जणांचे प्राण वाचवले होते. जवळपास ३०० घरांमध्ये त्यांच्या
राहण्याची सोय केली होती.

Page No. 150

 त्यानंतर २ डडसेंबरलाही चेन्नई पाण्याखाली गेली होती. त्यावेळी ६०० जणांना
त्यानं वाचवलं होते. उरापक्कम येथे गरोदर महहला आशण सतच्या पतीचे प्राण
वाचवून त्यांना रुग्णालयात दाखल केलं होते.

स्थलांतररतांच्या मौल्यिान िस्तू डेन्माक

य मध्ये होणार जप्त
 सीररयन स्थलांतररतांच्या सवय मौल्यवान वस्तू ताब्यात घेण्यास संमती देणारे
वादग्रस्त सवधेयक डेन्माकयच्या संसदेने मंजूर केले आहे. यानसार
स्थलांतररतांकडून दहा हजार क्रोनरपेक्षा (१३४० यरो, १००० पौंड) जास्त
असणारी संपत्ती पोशलसांना ताब्यात घेता येणार आहे.
 गेल्या वषायत डेन्माकयमध्ये २१,००० स्थलांतररतांनी प्रवेश केला आहे. त्यामळे
स्थलांतररतांच्या लोंढ्याचा अथयव्यवस्थेवर संभाव्य पररणाम रोखण्यासाठी
डेन्माकयने हे पाऊल उचलले आहे.
 डेन्माकयच्या संसदेत ८१ सवरुद्ध २७ अशा मतांनी यास मंजूरी समळाली. या
कायद्यानसार साखरपड्याची अंगठी, सचत्रे, सजावटीच्या वस्तू, बक्षीस-पदके
स्थलांतररतांना आपल्या जवळ बाळगता येणार आहेत. मात्र घड्याळ,
मोबाइल, कॉम्प्यूटसय जप्त केले जाऊ शकतात.
 हस्वत्झलांडने याआधीच स्थलांतररतांकडून पैसे काढून घेतलेले आहेत. ११२
स्थलांतररतांकडून २,१०,००० स्वीस िँक्स त्यांनी गोळा केलेले आहेत तर
नेदरलँडसने प्रतीव्यक्ती ५,८९५ यरो व प्रती कटं ब ११,७९० यरो खचायपोटी
वसूल केलेले आहेत.

जमयनीने नदले रोजगार

Page No. 151
 सीररयन स्थलांतररत गेल्या दोन वषायत सवायसधक संख्येने जमयनीमध्ये पोहोचले
आहेत. त्यांना तात्परते रोजगार देण्याची सोय जमयनीने केली आहे.
 यानसार मध्यपूवेत अडकलेल्या सीररयन तसेच जॉडयनच्या नागररकांनाही
रोजगार उपलब्ध होणार आहेत पाच लाख रोजगारांसाठी २०० दशलक्ष
यरोंची तरतूद जमयनी करणार असून प्रतीमहहना ३०० यरो प्रत्येकास समळतील
अशी योजना यामध्ये करण्यात येत आहे.

Page No. 152

 २८ जानेवारी
पस्हल्या िीि स्माटय विटींची यादी जाहीर
 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या सरकारच्या महत्त्वाकांक्षी स्माटय ससटी योजनेत
डनवड झालेल्या ९७ शहरांच्या प्रस्तावांच्या स्पधेच्या पहहल्या टप्प्यात २०
शहरांची यादी केंद्रीय शहरी सवकासमंत्री व्यंकय्या नायडू यांनी जाहीर केली
आहे.
 या सवजेत्या शहरात मध्य प्रदेशातल्या तीन; महाराष्ट्र, आंध्र प्रदेश, कनायटक,
तासमळनाडू, गजरात आशण राजस्थानमधल्या प्रत्येकी दोन तर ओडदशा,
केरळ, डदल्ली, आसाम आशण पंजाबमधल्या प्रत्येकी एका शहराचा समावेश
आहे.
 या यादीत भवनेश्वरने सवायसधक गण समळवले आहेत. त्याखालोखाल पण्याचा
क्रमांक आहे. तर सोलापूर नवव्या क्रमांकावर आहे.
 २०१६-१७ या सवत्तीय वषायत आणखी ४० स्माटय ससटींची डनवड होणार असून
त्यानंतरच्या २०१७-१८ या सवत्तीय वषायत उवयररत ३७ शहरांची डनवड होईल.
 या शहरांना पहहल्या दोन वषाांत दोनशे कोटी तर पढील तीन वषाांत शंभर
कोटी रुपये सवकास कामांसाठी डदले जाणार आहेत.
 देशात शंभर स्माटय ससटींची डनर्ममती करण्याचे आश्वासन लोकसभा
डनवडणकीमध्ये नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील भाजपने डदले होते. पण
जम्मू आशण काश्मीर, उत्तर प्रदेश राज्यांनी एक-एक शहराचे नाव न
डदल्यामळे प्रस्तासवत स्माटय ससटींची संख्या ९८ झाली आहे.

पस्हल्या यादीतील शहरे

Page No. 153
क्र. शहर राज्ये
१ भवनेश्वर ओडदशा
२ पुणे महारािर
३ जयपूर राजस्थान
४ सूरत गजरात
५ कोची केरळ
६ अहमदाबाद गजरात
७ जबलपूर मध्य प्रदेश
८ सवशाखापट्टणम आंध्र प्रदेश
९ िोलापूर महारािर
१० दावणसगरी कनायटक
११ इंदोर मध्य प्रदेश
नवी डदल्ली म्यनससपल
१२ डदल्ली
कॉहन्सल
१३ कोइम्बतूर तासमळनाडू
१४ काकीनाडा आंध्र प्रदेश
१५ बेळगावी कनायटक
१६ उदयपूर राजस्थान
१७ गवाहाटी आसाम
१८ चेन्नई तासमळनाडू
१९ लसधयाना पंजाब
२० भोपाळ मध्य प्रदेश

Page No. 154

 मुंबई आंतररािरीय वचत्रपट महोत्िि २०१६
 माहहतीपट, लघपट आशण ॲडनमेशन सचत्रपटांसाठीच्या १४व्या मं बई
आंतरराष्ट्रीय सचत्रपट महोत्सव „समफ्फ २०१६‟चे माहहती आशण प्रसारण
राज्यमंत्री राज्यवधयन राठोड आशण महाराष्ट्राचे मख्यमंत्र देवेंद्र फडणवीस यांनी
उद्घाटन केले.
 ज्येष्ठ सचत्रपट डनमायते श्याम बेनेगल आशण समफ्फचे ब्रँड ॲम्बॅससडर जॅकी
श्रॉफ यांच्या उपस्थस्थतीत या सोहळ्याचे उद्घाटन झाले.

नरेश बेदी यांना व्ही. शांताराम जीिन गौरि

 समफ्फ २०१६च्या उद्घाटन प्रसंगी फडणवीस आशण राज्यवधयन राठोड यांनी

वन्यजीव सचत्रपटडनमायते, नरेश बेदी यांना ही. शांताराम जीवन गौरव
परस्काराने सन्माडनत केले.
 सन्मानसचन्ह, शाल आशण पाच लाख रुपये रोख असे या परस्काराचे स्वरुप
आहे. ज्येष्ठ सचत्रपट डनमायते आशण डफल्म्स डडशहजनचे माजी प्रमख ही.
शांताराम यांच्या स्मरणाथय हा जीवनगौरव परस्कार देण्यात येतो.
 अग्रगण्य वन्यजीव माहहतीपट डनमायत्यापैकी एक मानले जाणारे नरेश बेदी,
बेदी बंधपैकी ज्येष्ठ बंधू असून, वाईल्डस्क्रीन रेड पां डा परस्कार समळवणारे ते
पहहले आशशयाई आहेत.
 पण्यातल्या एफ टी आय आय ची पदवी प्राप्त केलेल्या बेदी यांचे माहहतीपट
नॅशनल शजओग्राफीक, डडस्कहरी, बीबीसी, चॅनेल ४ या वाहहन्यांवर दाखवले
गेले आहेत. वन्यजीवनातल्या अनेक दुर्ममळ क्षणांचे सचत्रीकरण केल्याचे श्रेय
त्यांच्याकडे जाते.

Page No. 155

 समफ्फ २०१६ संबंधी असधक माहहती
 माहहती आशण प्रसारण मंत्रालयाच्या डफल्म्स डडशहजनने आयोशजत केलेल्या
समफ्फ २०१६ या द्वैवार्षषक महोत्सवाला महाराष्ट्र सरकारचेही सहकायय लाभले
आहे.
 या महोत्सवात आंतरराष्ट्रीय स्पधेअंतगयत ३० सचत्रपट दाखसवले जाणार आहेत.
त्यात भारतातल्या १२ सचत्रपटांचा समावेश आहे. तर, सवणय शंख
परस्कारासाठी राष्ट्रीय स्पधेत २७ सचत्रपट आहेत. सहा डदवस चालणारृा या
महोत्सवात ३८५ सचत्रपट दाखसवण्यात येणार आहेत.

„डर्बल्यूईएफ‟च्या विशेर् काययदलात रघुराम राजन

 इंग्लंडच्या मध्यवती बँकेचे गहनयर माकय कानी यांच्यासह भारतीय ररझहय
बँकेचे गहनयर रघराम राजन यांच्यासह एक सवशेष काययदलात सामील झाले
आहेत. जागसतक आर्मथक मंच (डब्ल्यूईएफ)ने जगभरातील सवत्तीय व्यवस्थेचा
अभ्यास करण्यासाठी या काययदलाची स्थापना केली आहे.
 या काययदलात सवत्तीय क्षेत्रातील काही बडय़ा नाममद्रांचे प्रमखही आहेत. बँक
ऑफ अमेररकाचे अध्यक्ष व मख्य काययकारी असधकारी ब्रायन मॉयडनहान
आशण एचएसबीसीचे अध्यक्ष डग्लस हफ्लिंट यांचाही समावेश आहे.
 जागसतक आर्मथक मंचाकडून स्थाडपत हे काययदल तंत्रञानात्मक नावीन्यता व
त्यांची सवत्तीय स्थस्थरता आशण वाढीच्या दृष्ट्ीने भूसमका, देशोदेशींची डनयामक
व्यवस्था आशण पतधोरणांचा कल आशण मख्यत: सवत्तीय सेवा क्षेत्राची
सवश्वासाहयता या मद्दय़ांबाबत अभ्यास करेल.
Page No. 156
 अररिंदम िेनगुप्ता यांचे ननधन
 टाइम्स ऑफ इंडडयाचे व्यवस्थापकीय संपादक अररिंदम सेनगप्ता यांचे २८
जानेवारी २०१६ रोजी डनधन झाले. गेले अनेक डदवस ते कॅन्सरशी झुंज देत
होते.
 सेनगप्ता १९८८ ते १९९० या काळात टाइम्स ग्रपमध्ये काययरत होते. १९९१
मध्ये ते पन्हा ग्रपमध्ये सहभागी झाले. इकॉनॉसमक्स टाइम्सच्या समन्वय
संपादक या पदावर काही काळ काम केल्यानंतर सेनगप्ता यांनी वतयमान
पत्राच्या डदल्ली आवृत्तीचे संपादक म्हणूनही काम पाहहले. पढे माचय २००४
मध्ये ते टाइम्स ऑफ इंडडयामध्ये काययरत झाले.
 टाइम्स ग्रपमधील आपल्या संस्मरणीय कारडकदी दरम्यान सेनगप्ता यांनी
राजकारण, आंतरराष्ट्रीय मद्दे, सचत्रपट आशण संगीताबरोबर इतर अनेक
सवषयांवर केलेले शलखाण गाजले.

टीबॉक्िमध्ये रतन टाटांची िैयस्क्तक गुंतिणूक

 चहा व्यवसायातील नवउद्यमी टीबॉक्समध्ये रतन टाटा यांनी आपली नवी
वैयहक्तक गं तवणूक केली आहे.
 २०१२ ची स्थापना असलेली टीबॉक्स ही कंपनी भारतातील दार्जजशलिंग,
आसाम, डनलसगरी तसेच नेपाळमधील चहा जगभरात डनयायत करते.
कंपनीद्वारे सवसवध ९३ देशांमध्ये चहाची पोच होते.

Page No. 157

 रतन टाटा यांनी यापूवी स्नॅपडील, कायायह, उबयन लॅडर, ब्ल्यस्टोन, कारदेखो,
सबसे टेक्नॉलॉशजज, शशओमी, ओला आदी नवउद्यमी कंपन्यांमध्ये वैयहक्तक
गं तवणूक केली आहे.
 कलारी कॅडपटल, जंगल हेंचसयसारख्या ई-कॉमसयमधील कंपन्यांच्या संचालक
मंडळावर रतन टाटा हे सल्लागार म्हणूनही आहेत.
 टीबॉक्सचे संस्थापक व मख्य काययकारी असधकारी : कौशल दुगर

मोस्हत कम्बोज पुन्हा ‘आयबीजेए’चे अध्यक्ष

 सराफ उद्योगाचे प्रसतडनसधत्व करणारृा ‘इंडडयन बशलयन अँड ज्वेलसय
असोससएशन (आयबीजेए)’मध्ये सवय घटकांचे व्यापक प्रसतडनसधत्व
समळसवण्याच्या दृष्ट्ीने अलीकडेच झालेल्या डनवडणकीत २० सदस्यीय
काययकारी मंडळाने माजी राष्ट्रीय अध्यक्ष मोहहत कम्बोज यांची पढील पाच
वषाांसाठी अध्यक्ष म्हणून फेरडनवड केली.
 डडसेंबर २०१५मध्ये सराफाव्यसतररक्त सोन्याचे व्यापारी, हहरे व्यापार,
दळणवळण, सबगरबँडकिंग सवत्तीय संस्था, आभूषणांचे डनमायते असे या
व्यवसायाशी डनगडडत अन्य घटक आशण या क्षेत्रात काययरत सवसवध मंडळांचे
प्रसतडनसधत्व समळसवण्यासाठी आयबीजेएचे काययकारी मंडळ बरखास्त
करण्यात आले होते. तत्पिात २०१६ ते २०२१ सालच्या काययकारी
मंडळासाठी डनवडणकीची प्रहक्रया राबसवण्यात आली.

हीना विधू ि क्यान चेनाईचा ररओ ऑणलस्म्पकमधील प्रिेश ननणित

Page No. 158
 भारताची डदग्गज नेमबाजपटू हीना ससधूने डदल्लीत सरू असलेल्या आशशयाई
ऑशलहम्पक पात्रता स्पधेत महहलांच्या १० मीटर एअर डपस्तूल प्रकारात
सवणयपदक पटकावून ररओ ऑशलहम्पकमधील प्रवेश डनशित केला.
 ररओ ऑशलहम्पकमध्ये स्थान डनशित करणारी ती नववी नेमबाजपटू ठरली
आहे. हीनाने संपूणय स्पधेत वचयस्व गाजवताना ११९.४ गणांची कमाई केली.
 टरॅप नेमबाज क्यान चेनाईने देखील आशशयाई ऑशलहम्पक पात्रता फेरी
स्पधेद्वारे ररओ ऑशलहम्पकमधील प्रवेश डनशित केला आहे. ररओ
ऑशलहम्पकसाठी पात्र ठरणारा क्यान दहावा नेमबाज ठरला आहे.

िेमुला आत्महत्या प्रकरणािाठी न्यावयक आयोगाची स्थापना

 हैदराबाद सवद्यापीठातील दशलत सवद्याथी रोहहत वेमला आत्महत्या प्रकरणाचा
तपास करण्याची जबाबदारी केंद्र सरकारने अलाहाबाद उच्च न्यायालयाचे
माजी न्यायमूती अशोककमार रूपनवाल यांच्या नेतृत्वाखालील एक सदस्यीय
न्यासयक आयोगाकडे सोपसवली आहे.
 डनवृत्त न्यायाधीश रूपनवाल हे घटनाक्रमाचा, स्थस्थतीचा आढावा घेतील आशण
वस्तस्थस्थती जाणून घेतील. या आयोगाला तीन महहन्यांत अहवाल सादर
करण्यास सांगण्यात आले आहे.
 मनष्यबळ सवकास मंत्रालयाच्या सत्यशोधन ससमतीने याआधीच आपला
अहवाल सरकारला सादर केला आहे.

इंद्रजीत वििंह रेयत यांची कारागृहातून िुटका

Page No. 159
 एअर इंडडया कडनष्कमध्ये १९८५मध्ये झालेल्या स्फोटातील एकमेव दोषी
इंद्रजीत ससिंह रेयत हे कारागृहाबाहेर आले आहेत.
 या सवमानस्फोटात सवय ३२९ प्रवाशांचा मृत्यू झाला होता. एअर इंडडयाचे हे
सवमान माँडटरयल (कॅनडा) येथून लंडनमागे भारताकडे जात होते.
 या स्फोटाप्रकरणी ररपदमन ससिंह मशलक आशण अजायबससिंह बागरी
यांच्यावरील सनावणी दरम्यान न्यायालयात चकीची माहहती डदल्याप्रकरणी
२०१० मध्ये इंद्रजीतससिंह रेयत यांना दोषी ठरसवण्यात आले होते. त्यांना दहा
वषाांची शशक्षा सनासवण्यात आली होती.
 रेयत हे पंजाबहून कामासाठी कॅनडात आले होते. त्यांनी डायनामाईट,
डडटोनेटसय आशण बॅटरी खरेदी केल्या होत्या. त्यांच्या मदतीने सवमानात स्फोट
घडवून आणण्यात आले होते.

अमेररक
े त 'णजका' या विर्ाणूचे थैमान
 एडडस डासांद्वारे फैलावणारृा 'शजका' या सवषाणूने कॅरेसबयनसह उत्तर आशण
दशक्षण अमेररकेत थैमान घातले आहे. कॅरेसबयन, तसेच उत्तर आशण दशक्षण
अमेररकेतील २१ देशांत या सवषाणूचा प्रसार झाला आहे.
 उत्तर आशण दशक्षण अमेररकेतील सवय देशांमध्ये त्याचा फैलाव होऊ शकतो,
असा इशारा जागसतक आरोग्य सं घटनेने डदला आहे.
 'शजका' सवषाणूची लागण झालेल्या रुग्णामध्ये ताप, डोकेदुखी अशी लक्षणे
डदसून येतात. या सवषाणूची लागण झालेल्या गभयवती महहला सामान्य

Page No. 160

 आकारापेक्षा लहान डोके असलेल्या बाळांना जन्म देत असल्याचे समोर आले
आहे.
 या पाश्वयभूमीवर अल साल्वाडोर या देशाने २०१८पयांत महहलांनी गभयवती राहू
नये, अशा सूचना डदल्या आहेत. कोलंसबया, जमैका, होंडरास या देशांनीही
महहलांनी काही महहन्यांपयांत गभयवती राहू नये, अशा सूचना डदल्या आहेत.
 ब्राशझलमध्ये आतापयांत समारे दहा लाख जणांना या 'शजका' सवषाणूची
लागण झाली आहे. येथे ३८९३ बालकांमध्ये मायक्रोसेफॅली हा सवकार
आढळला आहे. या रोगामळे चेतासंस्थेच्या वाढीत बाधा उत्पन्न होऊन
बालकाच्या डोक्याचा आकार लहान राहतो. याचा सवपरीत पररणाम मेंदूच्या
सवकासावर होतो.
 जगात 'शजका' सवषाणूची लागण डकती जणांना झाली आहे याची आकडेवारी
उपलब्ध नाही. परंत त्यासवरोधात तातडीने पावले उचलण्याची गरज आहे.

उत्तर प्रदेशच्या लोकायुक्तपदी न्या. िंजय वमश्रा

 अलाहाबाद उच्च न्यायालयाचे वादग्रस्त माजी न्यायमूती वीरेंद्र ससिंग यांची
उत्तर प्रदेशच्या लोकायक्तपदी नेमणूक करण्याचा आपला पूवीचा आदेश
मागे घेऊन सवोच्च न्यायालयाने या पदावर दुसरृा माजी न्यायमूतीची
डनयक्ती केली आहे.
 १६ डडसेंबर २०१५ला डदलेला स्वत:चा आदेश मागे घेत सवोच्च न्यायालयाच्या
हद्वसदस्यीय खंडपीठाने अलाहाबाद उच्च न्यायालयाचे माजी न्यायमूती संजय
समश्रा यांना उत्तर प्रदेशचे नवे लोकायक्त नेमले.

Page No. 161

 पाियभूमी
गेल्यावषी १६ डडसेंबर रोजी सवोच्च न्यायालयाने आपल्या घटनात्मक
असधकारांचा वापर करून एका असाधारण आदेशाद्वारे न्या. वीरेंद्र ससिंग यांची
उत्तर प्रदेशचे लोकायक्त म्हणून नेमणूक केली होती.
मख्यमंत्री, सवरोधी पक्षनेते आशण अलाहाबाद उच्च न्यायालयाचे मख्य न्यायाधीश
यांच्या ससमतीने या पदासाठी सहमतीने एक नाव सचवण्याच्या आपल्या
आदेशाचे पालन न केल्याबद्दल न्यायालयाने तीव्र नाराजी व्यक्त केली होती.
मात्र, अलाहाबाद उच्च न्यायालयाच्या मख्य न्यायाधीशांनी न्या. वीरेंद्र ससिंग
यांच्या नावाबाबत आक्षेप घेतल्याची बाब सवोच्च न्यायालयापासून लपवून
राज्य सरकारने न्यायालयाची फसवणूक केली असल्याचे उत्तर प्रदेशातील एक
नागररक सस्थच्चदानंद गप्ता यांनी न्यायालयाच्या लक्षात आणून डदल्यानंतर
न्यायालयाने या नेमणकीला स्थसगती डदली होती.

Page No. 162

 २९ जानेवारी
िाननया-मार्टटना अणजिंक्य
 भारताची साडनया समझाय आशण सतची जोडीदार मार्षटना हहिंसगस या जोडीने
सातत्यपूणय कामसगरी कायम राखत ऑस्टरेशलयन खल्या टेडनस स्पधेचे महहला
दुहेरीचे सवजेतेपद पटकावले.
 साडनया आशण मार्षटनाने चेक प्रजासत्ताकच्या अँडडरया हॅलहाकोहा आशण
लसी हॅरडेका या जोडीचा ७-६, ६-३ असा सरळ सेटमध्ये पराभव केला.
 जेतेपदासह साडनया-मार्षटना जोडीने सलग ३६ लढतीत अपराशजत राहण्याचा
सवक्रमही प्रस्थाडपत केला आहे. या लढती शजिंकताना या जोडीने सलग आठ
जेतेपदांवर नाव कोरले आहे.
 चालू मोसमातील साडनया आशण मार्षटना जोडीचे हे पहहले ग्रॅंडस्लॅम आहे . तर
ऑस्टरेशलयन खल्या टेडनस स्पधेचे साडनयाचे दुसरे जेतेपद आहे. २००९ मध्ये
साडनयाने महेश भूपतीच्या साथीने खेळताना समश्र दुहेरी प्रकारात जेतेपद
पटकावले होते.

िायबर िुरक्षेिंदभायतील िामंजस्य करारांचा आढािा

 सायबर सरक्षेबाबत भारतीय कॉम्प्यटर इमजयन्सी ररस्पॉन्स टीम सीईआरटी-
इन आशण मलेशशया, ससिंगापूर आशण जपानमधल्या संबंसधत संस्था यांच्यात
झालेल्या सामंजस्य कराराची केंद्रीय मंडत्रमंडळाच्या बैठकीत माहहती देण्यात
आली.

Page No. 163

 या सामंजस्य करारांमळे भारत आशण संबंसधत देश यांच्यात सायबर
सरक्षेसंदभायतल्या घटनांचा तपास, अशा घटना रोखणे याबाबत ञान आशण
अनभवांच्या आदान-प्रदानाला चालना समळून सहकायय असधक दृढ हायला
मदत होईल.
 सायबर सरक्षेसंदभायत सहकायय करण्याबाबतच्या तीन सामंजस्य करारावर
स्वाक्षरृा करण्यात आल्या. त्याचा तपशील याप्रमाणे -
 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या मलेशशया दौरृात २३ नोहेंबर २०१५ला सायबर
सरक्षेसंदभायत सीईआरटी-इन आशण सायबर ससक्यररटी मलेशशया यांच्यात
सामंजस्य करार झाला.
 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या ससिंगापूर दौरृात २४ नोहेंबर २०१५ला सायबर
सरक्षेबाबत सीईआरटी-इन आशण ससिंगापूर कॉम्प्यटर इमजयन्सी ररस्पॉन्स टीम,
सायबर सरक्षा एजन्सी ससिंगापूर यांच्यात सामंजस्य करार झाला.
 सीईआरटी-इन आशण जपान कॉम्प्यटर इमजयन्सी ररस्पॉन्स टीम को-
ऑर्षडनेशन सेंटर यांच्यात ७ डडसेंबर २०१५ला सायबर सरक्षेबाबत सामंजस्य
करार झाला. स्वाक्षरी केलेल्या सामंजस्य कराराचे आदान-प्रदान २२ डडसेंबर
२०१५ला पूणय झाले.

गुजरातचे िादग्रस्त दहशतिादविरोधी विधेयक माघारी

 गजरात सवधानसभेने पाररत केलेले वादग्रस्त दहशतवादसवरोधी सवधेयक
राष्ट्रपती प्रणव मखजी यांनी असतररक्त माहहतीची पूतयता करण्याची सूचना
करत परत पाठवले आहे. राष्ट्रपतींनी हे सवधेयक माघारी पाठवण्याची ही
सतसरी वेळ आहे.
Page No. 164
 ‘गजरात कण्टरोल ऑफ टेरररझम अ‌ॅण्ड ऑगयनाइझ्ड क्राइम सवधेयक २०१५’
या नावाने हे सवधेयक गजरात सवधानसभेत एडप्रल २०१५मध्ये मंजूर करण्यात
आले होते.
 हे सवधेयक यापूवी गजरात सवधानसभेने दोनदा मंजूर करून राष्ट्रपतीकडे
मंजरीसाठी पाठवले होते. मात्र, कठोर तरतदी असल्याने दोन्ही वेळेस
तत्कालीन राष्ट्रपतींनी हे सवधेयक फेटाळले होते.
 तत्कालीन राष्ट्रपती ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांनी २००४मध्ये पहहल्यांदा हे
सवधेयक परत पाठवले. त्यानंतर तत्कालीन राष्ट्रपती प्रसतभा पाटील
यांनीदेखील हे सवधेयक राज्य सरकारला परत पाठवले होते.
 संबंसधतांचे दूरध्वनी ‘टॅप’ करून न्यायालयात त्याचा वापर पराव्यादाखल
करण्याचे असधकार पोशलसांना देण्याची वादग्रस्त तरतूद या सवधेयकामध्ये
आहे.
 तसेच पोशलसांसमोर डदलेला कबलीजबाब न्यायालयात सादर करता येऊ
शकेल तसेच आरोपपत्र दाखल करण्यापूवी तपासाचा सध्याचा कालावधी ९०
डदवसांवरून १८० डदवसांवर वाढसवण्याच्या तरतदीही या सवधेयकात आहेत.

ई-वतनकटांचा काळा बाजार बंद होणार

 रेल्वे प्रवासाचे ऑनलाइन बडकिंग करण्यासंदभायतील डनयमांमध्ये रेल्वे खात्याने
(आयआरसीटीसी) बदल केले आहेत.
 ऑनलाईन सतडकट बक करताना एका व्यक्तीचे लॉग-इन वापरून एका
डदवसात दोनवेळा व एका महहन्यात फक्त सहावेळाच सतडकटे बक करता

Page No. 165

 येणार आहेत. सध्या एका यजरला महहनाभरात १० सतडकटे बक करता
येतात.
 रेल्वेकडून १५ फेब्रवारीपासून नवा डनयम लागू करण्यात येणार आहे.
एजंटांकडून सतडकटांचा काळाबाजार होत असल्याने काही प्रवाशांना
अडचणी येतात. त्यामळे रेल्वे मंत्रालयाने हा बदल केला आहे.
 या नव्या डनयमानसार तत्काळ बडकिंगमध्ये एका व्यक्तीला सकाळी १० ते १२
वाजेपयांत फक्त दोन सतकीटे घेता येतील.

एनिीिी िंचालनात महारािर वतिरा

 गेल्या २५ वषाांपैकी १७ वेळा पंतप्रधान बॅनरचा बहुमान समळवणारृा
महाराष्ट्राला एनसीसी संचालनात यावषी सतसरृा क्रमांकावर समाधान मानावे
लागले.
 पंजाब, चंडदगड, हररयाणा हहमाचल प्रदेश या संयक्त संचालनालयाला
पंतप्रधान बॅनरचा तर कनायटक, गोवा या संयक्त संचालनालयाला
उपसवजेतेपदाचा मान समळाला आहे.
 डदल्लीतील छावणी भागातील गॅरीसन परेड ग्राउंडवर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी
यांच्या उपस्थस्थतीत ‘पंतप्रधान रॅली’चे आयोजन करण्यात आले होते. या
काययक्रमात परस्कारांची घोषणा व सवतरण करण्यात आले.

विन्िन मॅविफ िर करणारी पस्हली आयपीएि : अपणाय क

ु मार

Page No. 166

 उत्तर प्रदेश कॅडरची आयपीएस असधकारी अपणाय कमार हहने अंटार्क्क्टकातील
सवाांत उंच शशखर माऊंट सवन्सन मॅससफ सर करुन सवक्रम केला आहे. या
शशखरावर सतरंगा फडकावणारी ती पहहली प्रशासकीय असधकारी ठरली आहे.
 ५ जानेवारी रोजी वेगवेगळ्या देशातील १० सदस्याच्या टीमसोबत ही मोहहम
सरु करण्यात आली होती. त्यात अपणायचा समावेश होता. सतने १७ जानेवारी
रोजी हा सवक्रम आपल्या नावावर केला.
 आता जगभरातील ७ आहानात्मक शशखरांपैकी ५ शशखरांना पादाक्रांत
करण्यासाठी आयोशजत करण्यात येणारृा मोहहमेतही ती सहभागी होणार
आहे. माऊंट एहरेस्ट आशण अलास्कामधील माऊंट मॅकडकनले या
शशखरांचाही समावेश यात आहे.
 लखनौच्या पोशलस डेशलकॉम सवभागात अचयना डीआयजी आहे. २००२ च्या
बॅचची ती आयपीएस असधकारी आहे.
 सगयायरोहणात अनेक सवक्रम आपल्या नावावर केल्याने माचय २०१५ मध्ये उत्तर
प्रदेश सरकारने „राणी लक्ष्मीबाई परस्कार‟ देऊन अपणायला गौरसवले होते.
प्रजासत्ताक डदनाला सतला स्पेशल डीजीपी ररकमेंडेशन डडस्कही प्रदान
करण्यात आली.

धोनीच्या विरोधातील अजामीनपात्र िॉरंटला स्थवगती

 एका माससकाच्या मखपृष्ठावर भगवान सवष्णूच्या रूपात धोनीचे छायासचत्र
प्रससद्ध करण्यात आल्याप्रकरणी धोनीसवरोधात सरू असलेल्या खटल्याच्या
सनावणीला आशण त्याच्यावर बजावण्यात आलेल्या वॉरंटला सवोच्च
न्यायालयाने स्थसगती डदली.
Page No. 167
 महेंद्रससिंग धोनीच्या सवरोधात ८ जानेवारीला अनंतपूरमधील न्यायालयाने
अजामीनपात्र वॉरंट जारी केले होते.
 एका माससकाच्या मखपृष्ठावर भगवान सवष्णूच्या रूपात धोनीचे छायासचत्र
प्रससद्ध करण्यात आले होते. त्यामळे लोकांच्या धार्ममक भावना दुखावल्याचा
आरोप करत सवश्व हहिंदू पररषदेचे काययकते वाय. श्यामसं दर यांनी तक्रार
दाखल केली होती. न्यायालयाच्या आदेशांकडे दुलयक्ष केल्याचा ठपका
धोनीवर ठेवण्यात आला.

भारताच्या मस्हला स्क्रक

े ट िंघाचा विक्रम
 भारताच्या महहला हक्रकेट संघाने ऑस्टरेशलयाच्या भूमीत माशलका सवजयाचा
इसतहास घडवला. तीन सामन्यांच्या ट्वेन्टी-२० माशलकेत समताली राजच्या
नेतृत्त्वाखालील टीम इंडडयाने २-० अशी आघाडी घेत माशलकेवर कब्जा
केला आहे.
 मेलबनयमध्ये झालेल्या दुसरृा ट्वेन्टी-२० सामन्यात भारतीय सं घाने
ऑस्टरेशलयाला १० सवकेट्सने पराभूत केले.
 पावसाने व्यत्यय आणलेल्या या सामन्यात डकवथय लईस डनयमानसार
भारतासमोर सवजयासाठी १० षटकांत ६६ धावांचे आहान होते. भारताच्या
सलामी जोडीने हे आहान अवघ्या ९.१ षटकांत पूणय केले.

अयोननका पॉलचा ररओ ऑणलस्म्पकमधील प्रिेश ननणित

Page No. 168

 राष्ट्रकल पदकप्राप्त मं बईकर अयोडनका पॉलने आशशयाई ऑशलहम्पक
नेमबाजी पात्रता स्पधेत दहा मीटर एअर रायफल प्रकारात रौप्य पदकासह
ररओ ऑशलहम्पकमधील प्रवेश डनशित केला आहे.
 २३ वषीय आयोडनकाने २०५.९ गणांची नोंद केली. इराणच्या नारमेह
खेदामती हहने सवणय पदक समळसवले. सतचेही २०५.९ गण झाले. त्यामळे
टायब्रेकर घेण्यात आला. त्यामध्ये आयोडनकाने ९.९ गण नोंदसवले, तर
खेदामती हहने १०.१ गणांची नोंद केली.
 ररओ ऑशलहम्पकसाठी पात्र ठरणारी ती अकरावी भारतीय नेमबाज आहे.

इनडयन-अमेररकन फॉर टरम्प २०१६

 अमेररकेच्या ररपहब्लकन पक्षाचे उमेदवार डोनाल्ड टरम्प हेच या पदासाठी
योग्य असल्याचे मत व्यक्त करून अमेररकेतील भारतीय वंशाच्या एका
समूहाने त्यांच्या प्रचारासाठी एक राजकीय कृती ससमती स्थापन केली आहे.
 आयोगाकडे ‘इडडयन-अमेररकन फॉर टरम्प २०१६’ची नोंदणी राजकीय कृती
ससमती म्हणून करण्यात आली आहे. अमेररकेचे पढील अध्यक्ष टरम्प हेच
हावेत यासाठी अमेररकेतील भारतीय वंशाचा पाहठिंबा समळसवण्याचा या
गटाचा उद्देश आहे.
 अमेररकेची अथयव्यवस्था सधारणे , जागसतक पातळीवर अमेररकेला योग्य
पद्धतीने आणणे, दहशतवादाचा डन:पात करणे हे टरम्प यांचे काययक्रम उत्तम
आहेत असे या समूहाला वाटत आहे.
 सेटन हॉल सवद्यापीठातील प्राध्यापक ए. डी. अमर हे या समूहाचे अध्यक्ष
आहेत, तर न्यूयॉकयमधील अॅटनी आनंद अहुजा हे उपाध्यक्ष आहेत.
Page No. 169
 ३० जानेवारी
णझका विर्ाणूला रोखण्यािाठी तांनत्रक गटाची स्थापना
 शझका सवषाणूचा परदेशात प्रसार सरू असल्याने डनमायण झालेल्या
पररस्थस्थतीची दखल केंद्र सरकारने घेतली असून त्याचा भारतात प्रादुभायव
होऊ नये यावर देखरेख करण्यासाठी एका तांडत्रक गटाची स्थापना केली
आहे. शझका सवषाणूचा फैलाव झाल्याच्या स्थस्थतीवर हा गट लक्ष ठेवेल तसेच
प्रसतबंधात्मक उपाययोजनांची आखणी करेल.
 काही देशात शझका सवषाणू फैलावल्याच्या पाश्वयभूमीवर केंद्रीय आरोग्य आशण
कटं बकल्याण मंत्री जे.पी. नड्डा यांनी उच्चस्तरीय बैठक घेतली. आरोग्य
मंत्रालयाचे आशण एम्सचे वररष्ठ असधकारी या बैठकीला उपस्थस्थत होते.
 जागसतक आरोग्य सं घटनेने डदलेल्या इशारृानसार हा सवषाणू धोकादायक
असून वेगाने पसरत आहे, शशवाय तो भारतासारख्या देशावर पररणाम करू
शकतो.

णझका विर्ाणू

 ताप, डेंगी, सचकनगडनयासारखे आजार पसरसवण्यास जबाबदार असलेल्या

„एडडस इशजप्ती‟ या डासांद्वारेच शझका सवषाणूचा प्रसार होत असल्याचे
डनदशयनास आले आहे.
 या सवषाणूमळे मातेच्या गभायत असलेल्या बालकांच्या मेंदूची वाढ खं टण्याची
(मायक्रोसेफॅली) शक्यता असते. प्रादुभायव झाल्यास असवकससत मेंदू
असलेल्या बालकाचा जन्म होतो. त्यामळे गभयवती महहलांना या सवषाणूपासून
मोठा धोका आहे.
Page No. 170
 प्रादुभायव झाल्यास ठळक लक्षणे डदसत नसल्याने रुग्णांवर उपचार करणे
अवघड असते. या सवषाणूमळे मोठ्या माणसांनाही अधाांगवायू होण्याची
शक्यता असते.
लक्षणे

 या रोगामळे मृत्यू दुर्ममळ असला तरी डोकेदुखी, सांधेदुखी, त्वचा खाजणे,

उलट्ा, ताप आशण डोळे दुखणे अशी साधारण त्याची लक्षणे आहेत.
प्रादुभायव झालेल्या चारपैकी एकाच व्यक्तीमध्ये ही लक्षणे डदसून येतात.
प्रिार ि तीव्रता

 १९४७मध्ये आडिका खंडातील यगां डामध्ये प्रथम या सवषाणूच्या प्रादुभायवाची

घटना आढळली होती. १९६०मध्ये नायजेररयामध्ये या सवषाणूचा प्रादुभायव
झालेला पहहला रुग्ण आढळला. काही काळातच अशी अनेक प्रकरणे समोर
आल्याने त्याचे गांभीयय वाढले.
 २०१४ला ब्राझीलमध्ये झालेल्या सवश्वचषक फटबॉल स्पधेसाठी आलेल्या
सवदेशी नागररकांकडून हा सवषाणू दशक्षण अमेररकेत आल्याचे तज्ञांचे म्हणणे
आहे. दशक्षण अमेररकेतील ब्राझीलसह २३ देशांमध्ये सवषाणू पसरला आहे
 या सवषाणूमळे आतापयांत ५० नागररकांचा मृत्यू झाल्याची नोंद झाली असून
एकट्ा ब्राझीलमध्ये आतापयांत चार हजारांहून असधक रुग्णांची नोंद झाली
आहे. अमेररका आशण कॅनडाच्या संशोधकांनी या सवषाणूला प्रसतबंध करणारी
लस तयार करण्यासाठी प्रयत्न सरू केले आहेत.
उपाय

Page No. 171

 या रोगावर उपचार करणारी कोणतीही लस अथवा औषध सध्या अहस्तत्वात
नाही. मात्र, लक्षणे आढळलेल्या रुग्णांना असधक पाणी डपण्याचा आशण
सवश्रांती घेण्याचा सल्ला डॉक्टरांनी डदला आहे. डासांचा प्रादुभायव असलेल्या
जागेमध्ये जाणे टाळावे.
जागवतक आरोग्य िंघटनेची तातडीची बैठक

 या समस्येचा सामना करण्याबाबत चचाय करण्यासाठी जागसतक आरोग्य

संघटनेने एक फेब्रवारीला तातडीची बैठक बोलासवली आहे.
 जागसतक आरोग्य संघटनेच्या माहहतीप्रमाणे , या सवषाणूने धोक्‌याची पातळी
ओलां डली आहे. इबोलाप्रमाणेच या सवषाणूबाबतही जागसतक पातळीवर
धोक्याचा इशारा जारी करण्याबाबत या बैठकीत चचाय होणे अपेशक्षत आहे.

महेंद्रवििंग धोनीचा ििायवधक स्टस्म्पिंगचा विक्रम

 टीम इंडडयाचा कणयधार महेंद्रससिंग धोनी याने टी-२० सामन्यादरम्यान दोन
मोठे सवक्रम स्वत:च्या नावे केले. ऑस्टरेशलयात हद्वपक्षीय माशलका शजिंकणारा
तो पहहला भारतीय कणयधार ठरला.
 याशशवाय आंतरराष्ट्रीय हक्रकेटमध्ये १४० स्टहम्पिंग करणारा तो पहहलाच
यहष्ट्रक्षक बनला आहे. लंकेचा माजी यहष्ट्रक्षक कमार संगकारा याचा १३९
स्टहम्पिंगचा सवक्रम त्याने मोडडत काढला. धोनीने जडेजाच्या चेंडूवर
फॉल्कनरला यहष्ट्सचत करीत हा मान समळसवला.

Page No. 172

 अमृता शेरवगल यांचा १०३िा जन्मनदन
 अमृता शेरसगल या भारतातील सवसाव्या शतकातील प्रससद्ध महहला सचत्रकार
होत्या. देशातील कलेवरील बंधने झुगारून स्वतःला भावणारी, समाजाचे
वास्तव सचत्रण करणारी सचत्रे त्यांनी सचतारली.
 शेरसगल यांचा जन्म हंगेरीतील बडापेस्ट येथे ३० जानेवारी १९१३ मध्ये झाला.
तेथेच त्यांचे शशक्षण झाले. त्यांचे वडील उमरावससिंग शेरसगल हे भारतीय तर
आई अँटोनी गोट्‌समन ही हंगेररयन होती.
 कलेचे शशक्षण त्यांनी पॅररसमध्ये घेतले. पूवय यरोप व दशक्षण आशशयाई
सचत्रकलेचा त्यांच्यावर प्रभाव होता. सचत्रकार म्हणून त्यांनी कामाला
पॅररसमधून सरवात केली. परंपरेला छेद देणारी सचत्रे काढण्याकडे त्यांचा कल
होता.
 भारतात आल्यानंतर त्यांनी आपले कटं ब व समत्रपररवातील सदस्यांची अनेक
सचत्रे काढली. भारतीय महहलांची सचत्रे हे त्यांचे वैशशष्ट्य ठरले. त्यांच्या
सचत्रांमधून महहलांच्या सामाशजक स्थस्थतीचेही दशयन घडते. यात „तीन
लडडकयॉं‟ हे त्यांचे सचत्र सवशेष गाजले.
 वयाच्या केवळ २९ व्या वषी १९४१ मध्ये आजारामळे त्यांचे डनधन झाले.
सचत्रकार म्हणून त्यांची कारकीदय अल्प ठरली. त्यांनी या काळात १७४ सचत्रे
काढली. त्यातील ९५ सचत्रे नॅशनल गॅलरी ऑफ मॉडनय आटय येथे जतन
करण्यात आली आहेत.
 शेरसगल यांचे आयष्य व सचत्रकलेतील संस्मरणीय कारकीदय पाहून त्या
भारताच्या „डिडा काहोल‟ असल्याचे गगलने म्हटले आहे. डिडा काहोल या

Page No. 173

 मेहक्सकोतील सवसाव्या शतकातील महहला सचत्रकार होत्या. त्यांची अनेक
व्यहक्तसचत्रे प्रससद्ध आहेत.

अाँजेणलक कबयरला ऑस्टरेणलयन ओपनचे जेतेपद

 जागसतक क्रमवारीमध्ये अव्वल स्थानी असलेल्या सेरेना सवल्यम्सला
पराभवाचा धक्का देत जमयनीच्या अँजेशलक केबयरने ऑस्टरेशलयन ओपन टेडनस
स्पधेचे सवजेतेपद पटकासवले. अँजेशलकचे हे कारकीदीतील पहहलेच ग्रँडस्लॅम
जेतेपद ठरले.
 केबयरने अंसतम सामन्यात सेरेनावर ६-४, ३-६, ६-४ अशी मात केली. ग्रँडस्लॅम
जेतेपद पटकासवणारी अँजेशलक कबयर जमयनीची दुसरीच खेळाडू ठरली.
यापूवी स्टेफी ग्राफने ग्रँडस्लॅम जेतेपद समळसवले होते.
 सध्या जागसतक रँडकिंगमध्ये सहाव्या क्रमांकावरील अँजेशलकने या
जेतेपदामळे दुसरृा क्रमांकावर झेप घेतली आहे.
 ऑस्टरेशलयन ओपनमधील ७वे आशण एकूण २२वे ग्रॅंड स्लॅम जेतेपद
समळसवण्याचे सेरेनाचे लक्ष् होते. हे सवजेतेपद पटकावून सवायसधक ग्रॅंड स्लॅम
शजिंकण्याच्या जमयनीच्या स्टेफी ग्राफच्या सवक्रमाशी बरोबरी करण्याची संधी
सेरेनाला होती.

जनरल क
े व्ही क
ृ ष्णराि यांचे ननधन

Page No. 174

 डनवृत्त लष्कर प्रमख जनरल के ही कृष्णराव यांचे ३० जानेवारी रोजी डनधन
झाले. ते ९२ वषायचे होते.
 जनरल के ही कृष्णराव यांची १९८१ साली १४वे लष्कर प्रमख म्हणून
डनयक्ती करण्यात आली होती. त्यांनी भारतीय लष्कर प्रमख पदाचा
काययभार जलै १९८३ पयांत पाहहला. तसेच, ते सचफ ऑफ स्टाफ कसमटीचे
अध्यक्षही होते.
 काश्मीरमध्ये दहशतवादाने थैमान घातले असतानाच्या काळातच त्यांची
जम्मू-काश्मीरच्या राज्यपालपदी डनयक्ती झाली होती. तसेच १९७१च्या
बांग्लादेश महक्तयद्धात पूवय आघाडीवर लढणारृा भारतीय लष्कराचे नेतृत्व
करताना त्यांनी आसामचा ससल्हेट शजल्हा ताब्यात घेण्यात व ईशान्य
बांग्लादेश मक्त करण्यात महत्त्वाची भूसमका बजावली.
 त्यांनी बजावलेल्या अतलनीय लष्करी सेवेबद्दल त्यांचा परमसवशशष्ट् सेवा
पदक देऊन गौरवही करण्यात आला होता.

फ
े िबुकिर हत्यारांच्या विक्रीि बंदी
 ऑनलाइन सोशल नेटवकयच्या तसेच इन्स्टाग्रामच्या माध्यमातून लोकांनी
परस्परांना बंदुकांसारखी हत्यारे सवकण्यावर फेसबकने बंदी घातली आहे.
हत्यारे खरेदी करताना व्यवस्थस्थत काळजी घेत नसल्याचे कारण सांगत
फेसबकने हे पाऊल उचलले आहे.
 अमेररकेमध्ये सावयजडनक हठकाणी लोकांवर गोळ्या घालून त्यांना ठार
मारण्याच्या अनेक घटना घडल्यानंतर अध्यक्ष बराक ओबामा यांनी सोशल

Page No. 175

 नेटवर्नकग साईट्सना आवाहन केले होते, की त्यांनी त्यांच्या माध्यमातून
होणारृा हत्यारांच्या व्यवहारांना आळा घालावा.
 याआधी फेसबकने ऑनलाइन प्लॅटफॉमयवर माररजआना, बेकायदेशीर डरग्ज
सवकण्यास बंदी घातलीच होती, त्यामध्ये आता हत्यारांची भर पडली आहे.

Page No. 176

 ३१ जानेवारी
मुंबईचे निननिायवचत पोणलि आयुक्त दत्तात्रेय पडिळगीकर
 मं बईचे नवडनवायसचत पोशलस आयक्त दत्तात्रेय पडसळगीकर यांनी ३१
जानेवारीपासून आयक्तपदाचा पदभार स्वीकारला.
 १९८२च्या आयपीएस तकडीतील कतयव्यदक्ष आशण कडक शशस्तीचे असधकारी
असलेले पडसळगीकर „समस्टर क्लीन‟ या नावानेही ओळखले जातात.
 केंद्रीय गप्तचर सवभागात १७ वषाांपेक्षा जास्त काळ काम केलेले
पडसळगीकर माजी पोशलस आयक्त अहमद जावेद यांची जागा घेतील.
 नव्वदच्या दशकात मं बई पोशलस दलात उपायक्त म्हणून काम केलेले
पडसळगीकर नंतरच्या काळात गप्तचर सवभागात उपसंचालक पदावर रुजू
झाले. पढे ते गप्तचर सवभागात सहसंचालक पदावर पोहचले.
 त्यानंतर तीन वषे ते वॉशशिंग्टन येथे प्रसतडनयक्तीवर होते. याच काळात
अडनवासी भारतीयांना मतदानाचा असधकार समळण्यासाठी झालेल्या प्रयत्नांत
त्यांचा मोलाचा वाटा आहे.
 त्यांच्या उल्लेखनीय सेवेसाठी त्यांना राष्ट्रपती पोशलस पदक (१९९८), राष्ट्रपतींचे
शौययपदक (२००६) देऊन गौरसवण्यात आले आहे.

जोकोविच अणजिंक्य

Page No. 177

 जागसतक रँडकिंगमध्ये क्रमांक एकचा खेळाडू असलेल्या जोकोसवचने
फायनलमध्ये डब्रटनच्या दुसरृा सीडेड सवजय समळवून सहाव्यांदा
ऑस्टरेशलयन ओपन टेडनस स्पधाय शजिंकली.
 नोवाक जोकोसवचने अँडी मरेचा ६-१, ७-५, ७-६ अशा सरळ सेटमध्ये पराभव
करत ऑस्टरेशलयन ओपनचे सवजेतेपद पटकावले. जोकोसवचने यापूवी २००८,
२०११, २०१२, २०१३ आशण २०१५ मध्ये ऑस्टरेशलयन ओपनचे जेतेपद
पटकावण्याचा पराक्रम केला आहे.
 जोकोसवचचे हे ११ वे ग्रॅण्डस्लॅम सवजेतेपद आहे. त्यात सहा ऑस्टरेशलयन
ओपन, तीन सवम्बल्डन आशण दोन यूएस ओपन सवजेतेपदांचा समावेश आहे.
 जोकोसवचने या जेतेपदासह ऑस्टरेशलयन रॉय इमयसन यांच्या सहा ऑस्टरेशलयन
जेतेपदांशी बरोबरी केली. हा सवक्रम गेली ४९ वषे कणीच मोडलेला नाही.
 जोकोसवचने ११वे ग्रॅण्डस्लॅम सवजेतेपद पटकावताना स्वीडनचा महान
टेडनसपटू ब्योन बोगय आशण ऑस्टरेशलयाच्या रोड लेहरच्या सवक्रमाची बरोबरी
केली.

ऑस्टरेणलयन ओपनचे मानकरी

परुष एकेरी नोहाक जोकोसवच
महहला एकेरीः अँजशलक कबयर
परुष दुहेरीः जॅमी मरे-ब्रनो सॉरेस
महहला दुहेरीः मार्षटना हहिंसगस-साडनया समझाय
समश्र दुहेरीः एशलना हेसडनना-ब्रनो सॉरेस

भारताची ऐवतहाविक कामवगरी

Page No. 178
 भारताने ऑस्टरेशलयासवरुद्ध शेवटचा टी-२० सामनाही शजिंकून प्रथमच त्यांना
त्यांच्याच मायभूमीत ‘हाइटवॉश’ देण्याची ऐसतहाससक कामसगरी केली.
 ही टी-२० माशलका भारताने ३-० अशी शजिंकली. सवराट कोहली या
माशलकेचा माशलकावीर ठरला.
 या टी-२० माशलकेतील डनर्मववाद वचयस्वाबरोबर भारताने टी-२० आयसीसी
क्रमवारीतही १२० गणांसह अव्वलस्थान पटकावले.
 जागसतक हक्रकेटला सरवात झाल्यापासून ऑस्टरेशलयाला आपल्या मायभूमीत
कधीही ‘हाइटवॉश’ला सामोरे जावे लागले नहते. पण, महेंद्रससिंह धोनीच्या
भारतीय सं घाने हा १४० वषाांचा इसतहास बदलला.

२०१६-१७ हे िर्य णव्हणजट महारािर

 महाराष्ट्र शासनाने २०१६-१७ हे वषय „शहशजट महाराष्ट्र‟ म्हणून घोडषत केले
आहे. मख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी त्याची नवी डदल्ली येथे घोषणा केली.
 आशण पययटनाला प्रोत्साहन देणे व त्यातून रोजगारडनर्ममतीसाठी मोठा वाव
असलेल्या पययटन व्यवसाय व उद्योगाला गसतमान करणे हा हेतू त्यामागे आहे.

„मन की बात‟ लिकरच मोबाइलिर

 देशातील कोट्वधी जनतेसाठी संवाद साधण्यासाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी
यांनी रेडडओवर सरू केलेला „मन की बात‟ हा काययक्रम यापढे मोबाइलवरही

Page No. 179

 ऐकता येणार आहे. ८१९०८८१९०८ या क्रमांकावर समस्ड कॉल देताच मोदींची
„मन की बात‟ मोबाइलवरही ऐकता येईल.
 पंतप्रधान मोदी यांनी ३१ डडसेंबर रोजी १६व्या „मन की बात‟मधून
देशवासीयांशी संवाद साधला. स्टाटय -अप, पीक सवमा योजना, सौर ऊजेशी
संबंसधत सवसवध योजनांसवषयी मोदी यांनी यावेळी माहहती डदली.
 तसेच त्यांनी „मन की बात‟ मोबाइलवर येणार असल्याची माहहती डदली.
सध्या हा काययक्रमवर हहिंदीत असला तरी लवकरच प्रादेशशक भाषांमध्येही
त्याचे प्रसारण केले जाईल.

िीररयात आत्मघाती बॉम्बस्फोट

 सीररयातील दमास्कस प्रांतातल्या सय्यदा जैनब या शशया महस्लमांच्या
मशशदीत दोन दहशतवाद्यांनी आत्मघाती बॉम्बस्फोट केले. या हल्ल्यात ४५
जण ठार आशण ११० नागररक जखमी झाले आहेत.
 सीररया सरकार आशण सवरोधक यांच्यात यूएनच्या मध्यस्थीने चचाय सरू
होण्याआधीच ही घटना घडली. याआधी २०१५ च्या फेब्रवारीतही या
मशशदीवर हल्ला झाला होता.
 लागोपाठ झालेल्या या हल्ल्यांमळे शशया महस्लमांसाठी असतशय पसवत्र
असलेल्या मशशदीच्या इमारतीचे प्रचंड नकसान झाले.
 मोहम्मद पैगंबराच्या नातीची कबर असल्यामळे शशया महस्लमांसाठी या
मशशदीचे महत्त्व खूप जास्त होते. सीररया सरकारने मशशदीच्या संरक्षणासाठी
सवशेष व्यवस्था केली होती. या व्यवस्थेमळेच शशयापंथीय दहशतवादी

Page No. 180

 संघटना आशण इराण सरकारचा बशर-अल-असद यांच्या सरकारला पाहठिंबा
समळत आहे.
 िीररयाचे अध्यक्ष : बशर-अल-अिद

© वरील नोट्सबाबत सवव हक्क MPSC TOPPERSच्या अधीन असून, यातील कोणताही भाग MPSC TOPPERSच्या लेखी
परवानगीशिवाय कोणत्याही प्रकारे पुनमुवद्रित द्रकिंवा पुनप्रवकाशित करता येणार नाही. तसेच याचा व्यावसाद्रयक स्तरावर
वापर करता येणार नाही. असे करताना आढळल्यास कॉपीराईट कायद्ािंतगवत कारवाई करण्यात येईल.

Page No. 181