AFORMACION DO GALEGO, © aporte fundamental na formacién da lingua galega foi o latin, traido ao occidente da PeninsiilaThériea polos colonizadores romanos. A este hai que sumarlle (0s aportes das linguas faladas antes no territorio pola poboacién aut6ctona ¢ tamén elementos doutras. Tinguas posteriores eafda do Imperio Romano de occidente Estes aportes poden ser de tres tipos ® Aportes lingiisticos de substrato. Aportes das Tinguas faladas antes da chegada do latin. Afectan sobre todo ao léxico, Distinguimos 2 tipos de substratos - Substrato preindocuropeo. Correspindese cos aportes daquelas linguas de diferentes pobos do noroeste peninsular na Prehistoria, Exs: Neros, Helenos, Artabros, Entre os léxicos que nos deixaron destacan: toxo, carqueixa, balsa, morodo. - Substrato indoeuropeo (I a.C) Entre os pobos que estaban establecidos fen Galicia destacan os paraceltas (B00 a.0) eos celtas (600 2.0) xp: paramo, eabana, Palas de Rei. xc: brafiego, galego, berce, Cecebre.." © Aportes lingifstioos de superestrato. Aportes das linguas daqueles pobos que se estableceron ‘no noso territorio logo dos romanos: érabes, pero destacaron os pobos xerménicos. Estes “ltimos deixaron tamén pegada no noso léxico: agasalo, trogua, Guitiiz, Abert, pouta, © Aportes linglisticos de adstrato. Préstamos doutras linguas. (Termos que chegan unha vez os ‘idiomas estan conformados). Hai tipos: + Extranxeitismos: termos que conservan a forma da sia orixe: whisky, ballet, adagio, karate, tortilla, soviet, = Caleos: traducidns directa, literais: fin de semana, rato (informatica). Adaplacins: termos adaplados ao sistema ortografico fonoléxico e morfoloxico: xampé, cofer, tomate. Existen tamén outros termos innecesarios procedentes doutras linguas (poderiamos enmarealos nos extranxeirismos) introducidos nna nosa para minguar a riqueza léxiea. Son os chamados barbarismos (hobby, parking... ‘ants mporancin como ole dev nos Rit binge aso como Pond eopron holes ator derencaor do ret a Penal eo ondencs nc Logo da romanizacién (adaptacién és formas de vida dos romanos) produciuse unha latinizacién (o latin desprazou 4s linguas anteriores a el). Esta introduein do latin foi un proceso lento de substitucion lingifstica. Desenvolveuse en tres fases: -Colingiismo: 2 ou més linguas conviven nun mesmo territorio (0 noroeste peninsular, no noso caso). -Bilingiismo diglésico: 1 lingua mais prestixiada espraza a outra, considerada de menor prestixio, ~Substitucién lingifstica: 1 lingua substittie a outra por ‘completo. En funcién da evolucin da lingua galega eo seu léxico podemos clasificar as palabras en 3 grandes grupos: - PATRIMONIAIS: aquelas palabras que forman parte do idioma en todo momento e, polo tanto, estén ssuxeitas aos diferentes cambios léxieas producidos co tempo. Ex: dolorem>dor. ‘SEMICULTISMOS: son pouco frecuentes. Son aquelas palabras que nin suftiron todos os eambios evolutivos nin se quedaron coma en latin, Ex: plenam>preamar, = CULTISMOS: palabras introducidas na Fingua méis tarde non afectadas polos cambios fonéticos ao longo ddo tempo. Conservan a rai latina. Latin Galego ‘Reith io, istenditong i Tuten dea) yore Nica dtong) x Spat Free tasop Adoita oeorrer que dun mesmo étimo latino deriven nh vor patrimonial e outra culta: son os chamaclos pares. Iésieos. (Sempre e eando dun mesmo étimo latino deriven ‘2 voces diferentes teremos un par lxieo ou dobrete). EVOLUCION DO SISTEMA VOCALICO GALEGO.