You are on page 1of 9
6 Quang Hung: Tin gio va vn hs Ton giao va van hoa Nhdp dé hing nim gén day, vain 46 ton gido va van héa hoc ngugc lai, van héa va ton gido thu hit khang it sy quan tan cia cde nha nghién oft van héa hoc, tin giéo hoc cting nhy nhiéu chuyén nganh khoa hoc xa hdi khac. Dac biét ké tir khi Dang ta thing qua Nghi quyét Trung ong V (1998, khéa Vill) vé nhiing nhiém vu cchign luge van héa trong tién trinh cong nghigp héa, hign dai héa dt nuéc, theo 46 nhiém vy bdo t6n va phat huy c&c gia tri van héa tn giéo {rd thanh mét trong mudi nhiém vu chién luge ay. Bai viét nay olia ching t6i mun dua ra mot cei nhin c6 tinh téng thé vé ly thuyét cing nh thyc tign cia mdi quan hé nay. Va cing xin duige coi chi l& nhiing suy nghi t&n man vé mot child kd quen thude, nhung fing cén nhiéu vn 66 ly ludn va thyc tién phai trao di déi lai. Bai viét cla ching t6i o6 hai phén: 1- Ton giéo va van hoa: méy suy nght phuong phép luén. 2 Vin héa ton gio va déi séng van hoa & nuéc ta hién nay. Dui day 1& nhimg ndi dung oy thé Phan I: Tén gido va van hda: may suy inghi phutong phép iugn 1.1- Trd lai vin ¢8 dinh nghia ton gidéo c6 lién quan dn m6i quan h@ giita ton gido va van * vriN NoHTEN cil TON GTAO C878, DO QUANG HUNG* héa. ng nur nhiéu khai nim khdc, vige “dinh Inghia" vé tén giao tin ngudng rat phitc tap, mi ‘cong vigc ma nhurc6 nguéi néi: viée dinh nghia 1 gidng nhu céu chuyén ola thap Babel’. Nhung mét diéu cha chan la, trong cc xa hoi Chau A, dit l& mét noi cé hé théng tén gido phong ph lau dai nhdt, nhung ft ai dua ra dinh ghia. Trong khu vuc cla van minh Trung Hoa truéc ki tiép xe véi ngudi phuong Tay, tén gido thudng ding nghia véi dao, hoc ting gido. Bao vii y nghia {a con dung chit yéu dugc hiéu I& dao ly, la giéo huéi, Iai day. Ngudi ta cling khong phan biét o6 sy khéc nhau r6 rét gia nhitng dao nhap néi nh Thién Chia gido, Héi gido tham chi Phat giéo véi nhiing hinh ‘thie tin nguéng ban dia nhu dao thd Mau, dao thd dng ba t3 tién (thé cling 16 tién). ‘Chae chiin rérig, ké tir ki thuat cia phuong Tay, dén dén méi xuat hin ti “tOn giao” va duge hiéu nhur ngay nay. Ai cing biét trong ngén ngit phuong Tay, danh tir Religion dugc hiéu cd vé mat niém tin vao mét thn inh, mt dang téi cao va biéu hién y nghia vé mot cong déng cita nhimg ngudi cig chung niém tin va cing thy hanh phung tu. O phuong ‘Tay, ngudi ta cling 44 c6 gng phan biét hai anh oa “religion”: khia canh chit quan néi tai dugc hiéu [a niém tin cla ca nhan (hay ‘con goi la tin nguéng (croyance) va tinh ton gido (eligioristé)). Cdn kha canh Khéch quan 988.2 (27) - 2009 - Lf ua chung la 4m chi nhing céng doan 06 cd cau té chic, gido luat, hé théng dao ly va phung tu. Khi chuyn ngit sang tigng Vist, vi thé Khai niém “religion” cia phuong Tay khéng chi dem lai cho chiing ta mot Khai nigm vé t6n gido nhu hién nay ma cdn c6 sy phan biét thanh hai tie git tin ngudng la tirm chi niém tin vao nhimg luc lugng siéu nhién (van trong pham vi cach hiéu tn giao cia phuong Tay); tan giao 4m chi vé cng déng cia nhiing ngudi cling chung mot tin nguéng, cb chung mét gido ly, gido luat, mot 16 chitc giao hdi va nhiing hé théng nghi I nhat dinh. Tir d6, dn dén hai hé luan sau day: Td nat, khi du nhap Khai niém ton giéo cla phuong Tay, trén thu t, di nguéi Chau A fing con phai tranh luan tiép tye vé dinh nghia ton gido (dinh nghia theo Idi déc thén cia phuong Tay réi trén hay dinh nghia theo “nghia rong’ théi quen cilia hoc thuat A Bong) thi van phai chap nkan thuyét "4 yéu t6" dé tao nén inh nghia tén gido truyén théng cla phyong Tay’, ‘Thithai, mac du khéng c6 sy phan biet tuyét 146i gitfa tén gio va tin nguéng, cang khéng ‘cho ring t6n gio Ia cao han tin ngudng, nhung vé mat x4 héi hoc thi van phai thifa nhan cé mat khai niém vé tin ngu@ng hoac tn giao dan gian khdc véi cc tén gido hoan chinh néi trén. Trong vigc dinh nghia ton giao va tin ngung, cai phitc tap cdn la ché nguii ta c6 thé tip can no trén rat nhiéu phuong dién. ‘Chang han trén phudng dién triét hoc, ban thé 1uan nhu I6i dinh nghia vé ton gido cla Mac, Angghen va trudc dé nhu nhing Héghen, Kant, Phabach... thi c6 thé I6t t4 duge nhiimg nét ban chat triét hoc tu tung (chi yéu qua ly thuyét ban thé luan va phan anh luan). Nhiing dinh nghia loai nay du rat od ban nhung dé hiéu ton ido va tin nguéng cdn pha c6 nhiing tiép can v6 tam Iy hoc, lich st, x8 hdi hoc... Khoa hoc vé tén giao dan dan phat trién, ac bidt ttf audi thE Ky XIX v6i sy ra déi cla nganh xa héi hoc tén gido va cho dén nay da déng gép rét nhigu vao viée dinh nghia cing nhu vic gidi quyét cdc van dé thyc tien cia doi s6ng tén gido. Dudi day ching ta sé tr Iai véi hai dinh ghia tiéu bigu d8 xem xét 41.1.1- Dinh nghia vé tén gido theo kiéu ban thé lun va phan anh luan cia Mac. Trong Loi ni déu tae phdm Gop phén phé phan nha rnuéc phap quyén cila Héghen cia Mac, va sau d6 trong tac phdm Chéng Duhring cla Angghen, mét dinh nghia Macxit vé ton gido da rd thanh kinh dién: “Tat c& moi tn gido chang qua chi la suf phan dnh - vao trong du 6¢con gut - nhiing lye lugng trén thé chi phdi dai séng hang ngay cia ho; chi la sy phan anh trong dé nhitng luc long tran thé da mang hinh thd cla nhing lye lwong siéu trén thé"? Gling véi ménh dé néi tiéng *tén gido la thudc phign cia nhan dan’ ma mét thai gian dai nhimg nguéi Mécxit trong cae nuée x8 hdi chi nghia da hiéu n6 mét cach sai léch va ta khuynh, dinh nghia ctia Mac va Angghen vé tn gido cin duge “dic lai” trong su dién ta réttiéu biéu cia Hainchelin: “Tén gido l& mét su phan nh ac biét, hoang dudng va sai léch trong y thie xa hoi nhiing mdi ién hé gitta con ngudi vi nhau va véi ty nhién, béi con ngudi c trong x hoi nguyén thily cling nhu trong cdc xé hoi dugc phan chia thanh giai cdp (c6 dai, phong kién, tu ban) cling déu bi dat duéi su théng tri cla nhimg ste manh & bén ngoai he ma ho khong nhain biét dugc, cing nhurkh6ng chi ohéi va kiém soat duoc, vi thé ma déi véi ching, ho cam thay c6 su sg hai bi an, sy'sg hail nay, theo ‘sv gidi trinh cila cdc nha tha, sé san sinh racde vi than”. inh ngha vé ton giéo cila Mac va Angchen En nay van dug ac sach giao khoa vé ton ‘gido hoc trong hé théng cdc trung dang va hé ‘théng giao duc néi chung duy tri. Lién quan dén chil dé clla chung ta can phai uu y rang, dinh ghia quan trong nay duéng nhy khong may thun Igi cho chting ta 4p dung vao viee nghién ce vé méi quan hé giffa t6n gido va van néa, Ngay nay, nghién cfu tn gido hoc Macxt da 6 nhiing chuyén bién quan trong dé o6 thé kh8ng dinh rang, bat luan nguéi ta din nghia t6n gido nhu thé nao thi tén gido vn c6 vai trd to l6n d6i véi van héa cla mot céng déng dan t6c cila nhan loai, Ching ta sé tré lai van dé nay 6 phan tiép theo. 41.1.2- Rigng khai niém tin nguéng can néi thém ring, trong viée nghién ctu van héa é cc nu6c A Béng cé nhiing sac thai khac biét can tu y them. Néu nhu & phuong Tay, tin nguéng theo inghia cia ttr*“croyance” trong ting Phap hoac tir *belife” trong ting Anh chi cé him nghia fa niém tin ton giao, né’ céch kha a niém tin ca iméi tin 46 olla mét tan gido c6 tin nguaing riéng cia minh khae vdi tin nguéng cia nhing tin 4 ca cdc ton giao khdc. N6I céch khdc; tin nguGng [a thuge tinh duong nhién oa méi tin 48 thudec ton gido nao dé. 6 céc nuéc A Bing, trong d6 c6 Viét Nam sdc thai vé ngit ngtia cia ty nay 6 nhimg

You might also like