ტალღები, ბგერა, ოპტიკის საფუძვლები საინფორმაციო ტექნოლოგიებში

საკითხავი მასალა:
The Silicon Web: Physics for internet age. Michael G. Raymer. 2009 პარაგრაფი: 7

Google Classroom

https://classroom.google.com კოდი: z73xa37

I do not think that the wireless waves I have discovered will have any practical
application.
Heinrich Hertz (1890)

ჰაინრიხ ჰერცი, პირველი, რომელიც 1888

წელს, უკაბელო ემ (რადიო) ტალღების
გენერირება მოახდინა.
მარტივი ჰარმონიული მოძრაობა

ქანქარიანი საათი „წიკწიკებს" ერთი და იმავე ტემპით, ქანქარას ჰორიზონტალური პოზიციის

მიუხედავად იმისა, მისი ქანქარის გირები დიდი თუ პატარა დროზე დამოკიდებულება, ასახული
ამპლიტუდით ქანაობენ. სინუსური მრუდით.

მარტივი ჰარმონიულ რხევის დროს კინეტიკურ და პოტენციურ ენერგიას შორის

მიმდინარეობს მუდმივი ურთიერთგაცვლა.
მარტივი ჰარმონიული მოძრაობა

მარტივი ჰარმონიული მოძრაობის ამპლიტუდა A

ცენტრალური პოზიციიდან მაქსიმალურ
გადახრამდე მანძილის ტოლია.

მარტივი ჰარმონიული მოძრაობის პერიოდი T,

ტოლია დროის, რომელშიც სრულდება ერთი
სრული რხევა.

მარტივი ჰარმონიული მოძრაობის სიხშირე არის რხევათა რაოდენობა დროის ერთეულში.

სიხშირის ერთეული ციკლთა რაოდენობა ერთ წამში (წმ-1). კავშირი სიხშირესა და პერიოდ
შორის: f = 1 / T ან T = 1 / f.

იძულებითი რხევის დროს

ამპლიტუდა მცირდება დროის
გასვლასთან ერთად.
მარტივი ჰარმონიული მოძრაობა

გრაფიკზე ნაჩვენები მარტივი ჰარმონიული რხევის მრუდიდან იპოვეთ პერიოდი,

სიხშირე და ამპილიტუდა.
იძულებითი მოძრაობა და რეზონანსი

როცა მაიძულებელი ძალის სიხშირე ემთხვევა სისტემის საკუთარ სიხშირეს, მაშინ

მყარდება რეზონანსი.

სიხისტე
რეზონანსული სიხშირე =
მასა

ზამბარას 2კგ-იანი მასით აქვს 6ჰც-ის ტოლი რეზონანსული სიხშირე. თუ მასას

შევცვლით 8კგ-ით რა იქნება მისი რეზონანსული სიხშირე?
ტალღები

ტალღა არის შეშფოთება, რომელიც ვრცელდება გარემოში (სივრცეში და დროში), როგორც წესი
ენერგიის გადატანით. გარემო შეოძლება იყოს ნივთიერება როგორიცაა ჰაერი, წყალი, ან მყარი
სხეული. ეს გარემო შეიძლება იყოს ასეცე არახელშესახები, ისეთი როგორიცაა
ელექტრომაგნიტური ველი.

ტალღას გაადაქვს ენერგია

ტალღა წყალში, რომელიც წარმოიქმნება მმართველის მიერ (შავი სხეულის ბიძგით), მას შემდეგ, რაც
ერთხელ ან რეგულარული განმეორებით ხორციელდება რხევა. ტალღის რხევასთან ერთად, პატარა
ტივტივა მოძრაობს ზემოთ და ქვემოთ.
მარტივი ჰარმონიული ტალღები
მარტივი ჰარმონიული ტალღის სიგრძე λ, არის მანძილი, ტალღის მოძრაობის მიმართულებით,
ერთი შვერილიდან მომდევნო შვერილამდე.

ჰარმონიული ტალღის პერიოდი T ტოლია მინიმალური დროის ინტერვალისა, რომელიც საჭიროა

რათა ტალღამ ზუსტად აღიდგინოს საწყისი ფორმა. ტალღის სიხშირე f დაკავშირებულია ტალღის
პერიოდთან f = 1/T.

მარტივი ჰარმონიული ტალღის თითოეული

წერტილი ჰარმონიულად ირხევა.

მარტივი ჰარმონიული ტალღის სიჩქარე V,

რომლის ტალღის სიგრძეა λ და პერიოდია T
მოიცემა ფორმულით: V = λ / T.

ტალღის გადაადგილების გრაფიკის ფიქსირებული

პოზიციის (x = 4.5 მ) დამოკიდებულება დროზე.
ბგერითი ტალღები

ბგერის სიჩქარე ჰაერში V ≈ 345 მ/წმ

განსაზღვრეთ რა დაშორებით მოხდა ელექტრული განმუხტვა ატმოსფეროში, თუ ნათების

დანახვისა და ხმის გაგონების დროთა შორის სხვაობა 3 წმ-ის ტოლია.

მოცემულ გარემოში ტალღა ვრცელდება 10 მ/წმ სიჩქარით. რა პერიოდით უნდა მოხდეს

რხევა, რათა ტალღის სიგრძე იყოს 2მ-ის ტოლი? რა სიხშირეს შეესაბამება ეს პერიოდი?
ტალღების ინტერფერენცია

რა ხდება, როცა ერთ წერტილში მოდის ორი ტალღა?

ამ შემთხვევაში წანაცვლებები იკრიბება. ეს არის ინტერფერენციის პრინციპი.

მდგარი ტალღა - წარმოიშობა, მაშინ როცა ხდება ერთი და იმავე სიხშირის ორი საპირისპიროდ მოძრავი
ტალღის ზედდება. ამ დროს მაქსიმუმები და მინიმუმები სივრცეში არ ვრცელდება. ყოველ წერტილს
თავისი ამპლიტუდა აქვს.
ელექტრომაგნიტური ტალღები

ელექტრომაგნიტური ტალღების გენერაცია:

ოსცილირებადი ელექტრული მუხტი ქმნის მოძრავ
ტალღას, ოსცილირებადი ელექტრული და
მაგნიტური ველების, რომელიც შეიძლება იყოს
სინათლე, რადიოტალღები ან მიკროტალღები.

ელექტრომაგნიტური ტალღებს სიჩქარე:

ცარიელ სივრცეში (ვაკუუმში), ელექტრომაგნიტური
ტალღები ვრცელდება ზღვრული სიჩქარით: c = 3 × 108
მ/წმ.

ცვლადი დენი შეკრულ წრედში

ქმნის ოსცილირებადი
ელექტრული და მაგნიტური
ველების კასკადს, რომელიც
სივრცეში ვრცელდება ტალღის
სახით,
ელექტრომაგნიტური ტალღა შეიძლება
წარმოვიდგინოთ, როგორც
თვითგანვრცობადი,
ურთიერთმართობულად მერხევი
ელექტრული და მაგნიტური ტალღები.
რადიო სიხშირეები

Radio Type Frequency Band

AM 520 kHz to 1610 kHz
Shortwave 2.3 to 26.1 MHz
Citizens’ Band (CB) 26.9 to 27.4 MHz
FM 88.0 to 108.0 MHz
TV 54.0 to 88.0 MHz and 174 to 220 MHz
Wireless phone 900 MHz
Global Positioning System (GPS) 1.25 to 2.58 GHz
Deep Space Network 2.29 to 2.31 GHz
WiFi (wireless communication 2.4 to 2.487 GHz, and 5 GHz
IEEE802.11)

რისი ტოლია ელექტრომაგნიტური ტალღის სიგრძე, რომლის სიხშირეა 2×107 ჰც?

ელექტრომაგნიტური ტალღების სპექტრი

ელექტრომაგნიტური ტალღების სპექტრი. გადიდებულია ხილული სპექტრი.

ხილული სპექტრის საზღვრები ვაკუუმში