Vlada Narodnog vijeća SHS za Bosnu i Hercegovinu radila je od 1. novembra 1918. do 31.

januara
1919. godine, kada je zamjenjuje Zemaljska vlada za Bosnu i Herecgovinu od 1. februara 1919.
godine, kao vrhovni upravni organ za sve administrativno-teritorijalne organe u Bosni i Hercegovini.
Organizacione promjene u strukturi Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu bile su vrlo česte i
usklađivane su prema državnoj vladi. Činilo ju je osam povjerenstava s predsjednikom Atanasijem
Šolom na čelu. Zemaljsku vladu zamijenila je, 11. jula 1921. godine, Pokrajinska uprava za Bosnu
i Hercegovinu.

Bosna i Hercegovina ušla je u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca inauguracionom adresom
delegacije Narodnog vijeća SHS predatom regentu Aleksandru, koju je, u ime njegovog
visočanstva kralja Petra I., primio 1. decembra 1918. godine u Beogradu. Mada je delegacija od
28 članova, od kojih je sedam bilo iz Bosne i Hercegovine, imala jasna uputstva koja su sadr-žavala
uslove i modalitete ujedinjenja na demokratskim osnovama, prvodecembarskim aktom izvršeno je
ujedinjenje Države Slovenaca, Hrvata i Srba sa Srbijom u jednu državu pod nazivom Kraljevina
Srba, Hrvata i Slovenaca (SHS). Predsjedništvo Narodnog vijeća SHS je, 3. decembra 1918.
godine, objavilo da je aktom ujedinjenja prestala funkcija Narodnog vijeća kao suverenog
predstavničkog tijela Države Slovenaca, Hrvata i Srba. Prva zajednička vlada Srba, Hrvata i
Slovenaca formirana je 20. decembra 1918. godine, u koju su iz Bosne i Hercegovine ušli dr.
Tugomir Alaupović, dr. Mehmed Spaho i dr. Uroš Krulj. Ovakvim činom ujedinjenja odstupilo se od
ranije dogovorene procedure ujedinjenja dvije države, usaglašene na trojnim pregovorima u Ženevi
od 6. do 9. novembra 1918. godine, na kojima je srpsku vladu zastupao Nikola Pašić, Narodno
vijeće Države Slovenaca, Hrvata i Srba Anton Korošec, a Jugoslavenski odbor Ante Trumbić, što
je bio povod za stalne krize tokom postojanja Kraljevine SHS/Jugoslavije. Tako je, umjesto
ustrojstva države na federalnom principu, osnovana centralistička monarhija s jakom unitarističkom
vladom i jedinstvenim narodnim političkim predstavništvom. U takvim okolnostima Bosna i
Hercegovina našla se, sa svojim historijskim naslijeđem, u sastavu jugoslavenske države.

Aktom ujedinjenja i stvaranjem Centralne vlade u Beogradu počele su pripreme za održavanje

izbora za prvu Ustavotvornu skupštinu (konstituantu) Kraljevine SHS, koja nije sazvana
neposredno nakon proglašenja ujedinjenja zbog nepostojanja izbornog zakona. Centralna vlada je
dekretom od 24. februara 1919. godine odredila da Privremena skupština ima 296 članova, s tim
da u njoj budu zastupljene sve stranke i političke grupacije, srazmjerno njihovom broju, u svakoj
pokrajini posebno. Narodno vijeće za Bosnu i Hercegovinu izabralo je 42 člana iz stranaka
zastupljenih u ovom vijeću. Do kraja septembra 1920. godine Narodno vijeće prestalo je raditi i sva
vlast u Bosni i Hercegovini prešla je na organe Centralne vlade u Beogradu. Privremena skupština
zakazala je izbore za 28. novembar 1920. godine. Za 63 poslanička mjesta, koliko ih je bilo
određeno za Bosnu i Hercegovinu, mandate su osvojile: Jugoslavenska muslimanska stranka (24),
Savez težaka (12), Narodna radikalna stranka (11), Hrvatska težačka stranka (7), Komunistička
partija Jugoslavije (4), Hrvatska pučka stranka (3) i Demokratska stranka (2). Nakon objavljivanja
izborne statistike, upućeni su protesti sa svih strana, nezadovoljstvo se pokazalo odmah na prvom
sazivu Ustavotvorne skupštine Kraljevine SHS 12. decembra 1920. godine. Od 419 izabranih
poslanika verifikacionom odboru punomoćja su predala 342 poslanika, a poslanici iz Hrvatske
pučke seljačke stranke i Hrvatske stranke prava nisu ni došli na sjednicu, a nije bilo ni 10 poslanika
iz dijela zemlje pod italijanskom okupacijom, pa se već nagovještavalo zaoštravanje političkih
odnosa. Ustavotvorna skupština je 29. juna 1921. godine postala Zakonodavna, prema članu 140.
Vidovdanskog ustava, koji je usvojen 28. juna 1921. godine.

Uredbu o podjeli Kraljevine SHS na 33 oblasti Vlada je donijela 1922. godine, a politička nagodba
dr. Mehmeda Spahe, vođe Jugoslavenske muslimanske organizacije, s radikalsko-demokratskom
vladom u vezi s donošenjem Vidovdanskog ustava, omogućila je Bosni i Hercegovini da sačuva
teritorijalnu cjelovitost u dotadašnjim granicama. Tako je prema novom Ustavu, šest okruga prema
podjeli iz austrougarskog perioda preimenovano u šest oblasti: bihaćku, mostarsku, sarajevsku,
travničku, tuzlansku i vrbasku. Novi izborni zakon donesen je 21. juna 1922. godine i s nekim
izmjenama ostao je do uvođenja šestojanuarske diktature. Vidovdanski ustav nije dao ženama
pravo glasa. Za pasivno biračko pravo kandidat je morao imati 30 godina života. Pravo glasanja
nisu imali oficiri i vojnici u aktivnoj službi, a pasivno pravo oduzeto je komunistima. Detaljna analiza
izbornog zakona upućuje da je bio u funkciji jačanja centralističke vlasti, što se posebno može
vidjeti po načinu izbora u jednomandatnim izbornim okruzima.

Na skupštinskim izborima 18. marta 1923., 8. februara 1925., kao i vanrednim izborima za narodne
poslanike Kraljevine SHS 11. septembra 1927. godine, najveći broj mandata u Bosni i Hercegovini
dobile su: Jugoslavenska muslimanska organizacija, Narodna radikalna stranka i Hrvatska
republikanska seljačka stranka. Vjersko-nacionalna opredijeljenost birača izražena preko izbornih
rezultata dovela je u Skupštini Kraljevine SHS do napetosti, nesporazuma i na kraju do atentata na
poslanike Hrvatske seljačke stranke što je bio povod kralju Aleksandru da uvede diktaturu 6.
januara 1929. godine, ukine ustav, raspusti skupštinu i zabrani rad svim političkim strankama. U
oktobru 1929. godine kralj je donio Zakon o preimenovanju Kraljevine SHS u Kraljevinu Jugoslaviju
i podjelu na upravna područja. Prekrajanjem unutrašnjih granica formirano je devet banovina i
Uprava grada Beograda, kao deseta upravna jedinica. Kao i druge jugoslavenske zemlje i Bosna i
Hercegovina je ovom podjelom izgubila svoju historijski jedinstvenu teritorijalnu cjelovitost, bila je
podijeljena između četiri banovine: Vrbaske, Zetske, Primorske i Drinske. Administrativni centri
dvije banovine bili su u Bosni i Hercegovini: Sarajevo Drinske i Banja Luka Vrbaske banovine, a
ostale dvije izvan Bosne i Hercegovine: Primorske u Splitu i Zetske u Cetinju. To se značajno
odrazilo i na nacionalnu strukturu stanovništva jer su u Vrbaskoj i Drinskoj većinu stanovništva činili
Srbi, u Zetskoj Srbi i Crnogorci, a u Primorskoj Hrvati, odnosno ovakvom podjelom Muslimani su
ostali manjina u sve četiri banovine. Kralj Aleksandar centralizirao je upravu, nastojao novom
podjelom riješiti nacionalno pitanje nametanjem integralnog jugoslavenstva po kojem u Jugoslaviji
postoji umjesto tri naroda samo jedan jedinstven jugoslavenski narod s tri plemena (srpsko,
hrvatsko i slovensko).