‫پودمان ‪1‬‬

‫طراحی گرافیکی‬

‫گرافیک در واقع زبان بصری مؤثری است که با استفاده از فنون رسم تصویر و رنگ‬
‫سعی دارد اهمیت مفاهیم مطرح شده در مطالب را برای مخاطبین القا کند‪ ،‬این‬
‫بیان برای تمامی مخاطبان در سطوح مختلف ممکن است یکسان نباشد‪ ،‬این هنر‬
‫صاحبان خلق آثار گرافیکی است که بیان مطلب را واضح و مؤثر پیاده سازی کنند‪.‬‬
‫زبان گرافیک در دنیای حاضر که مبتنی بر ارتباطات دیجیتال و اینترنت است‪،‬‬
‫کارایی زیادی برای جلب مخاطب در دنیای کسب‌وکار و رسانه‌های خبری و تبلیغات‬
‫و فرهنگ و هنر دارد‪ .‬امروزه نرم‌افزارهای متنوع با امکانات مختلف در حوزه‬
‫گرافیک ایجادشده است‪ .‬در این پودمان در دو واحد یادگیری کار با ابزارهای ساده‬
‫و پیشرفته گرافیکی با مقدمات کار با نرم‌افزار ایالستریتور و برخی امکانات آن‪،‬‬
‫آشنا می‌شوید‪.‬‬
 ‫واحد یادگیری ‪1‬‬

‫شایستگی كار با ابزارهاي ساده گرافيكي‬

‫آیا تا به حال پی برده اید‬

‫ افزارهای گرافیکی در چه اموري کاربرد دارند؟‬

‫‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‬ ‫نرم‬
‫تنظیمات کاغذ برای چاپ چگونه است؟‬
‫تصاویر نقش بیتی و برداری چه ویژگی هایی دارند؟‬
‫درج قلم های فارسی در نرم افزار ‪ Illustrator‬چگونه است؟‬
‫کاربرد ماسک در طراحی چیست؟‬

‫هدف از این واحد شایستگی‪ ،‬چگونگی کار با ابزارهای ساده و اولیه نرم افزار ‪ Illustrator‬است‪.‬‬

‫استاندارد عملکرد‬

‫با استفاده از ابزارهای ترسیمی و متنی محيط نرم افزار گرافیکی‪ ،‬طراحی گرافیکی برای چاپ انجام دهد‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫تعریفگرافیک‬
‫گرافیک‪ ،‬هنر ارتباط تصویر با مخاطب است‪ .‬این هنر با استفاده از نقطه‪ ،‬خط‪ ،‬شکل و رنگ در کوتاه ترین زمان‪،‬‬
‫بیشترین پیام را به مخاطب مي دهد‪ .‬هنر گرافیک‪ ،‬هنری بسیار گسترده است و در تمام زوایای دید ما به چشم‬
‫می‌خورد‪ .‬از بسته بندی محصوالت تا پوسترهای تبلیغاتی و از سربرگ و کارت ویزیت و فاکتور تا لوگو و نشانه‪ ،‬از‬
‫طراحی صحنه و لباس تا تیتراژ و جلوه های ویژه فیلم و از تبلیغات تجاری و تیزرهای تلویزیونی تا نقاشی‌های متحرک‪،‬‬
‫همه و همه با گرافيك آميخته شده‌اند‪.‬‬

‫كنجكاوي‬
‫هر یک از تصاویر ‪ 1‬و ‪ 2‬چه پیامی به مخاطب ارائه می کنند؟‬

‫شکل ‪١‬‬ ‫شکل ‪2‬‬

‫ارتباط گرافيك و نرم افزار‬

‫در عصر حاضر از انواع نرم افزارها برای کارهای روزمره استفاده می‌شود که قسمتی از این نرم افزارها در اختیار طراحان‬
‫گرافیک قرار گرفته است‪ .‬همراه با رشد جمعیت و نوآوری‌های جدید در عرصه علم و صنعت‪ ،‬نیاز به تبلیغات‪،‬‬
‫روز به  روز افزایش یافته است و با وجود ظهور تکنولوژی و نرم افزارهای جدید گرافیکی‪ ،‬قابلیت‌های متعددی در این‬
‫زمینه به وجود آمده است‪ .‬امروزه طراحان گرافیک با استفاده از نرم افزارهای گرافیکی آثار خود را از طراحی تا چاپ‬
‫به نتیجه مطلوب می رسانند‪ .‬به طور کلی نرم افزارهای گرافیکی از دو خصوصیت برداری و نقش بیتی پیروی می کنند‬
‫و شرکت‌های سازنده این نرم افزارها در پی رقابت با یکدیگر‪ ،‬نرم افزارهایی با هر دو خصوصیت را به وجود آورده اند که‬
‫طراحان باید با ویژگی هر یک آشنا شوند‪.‬‬

‫      نقش بیتی(‪)Bitmap‬‬
‫تمامی عکس‌ها با هر قالبی نقش بیتی هستند‪ .‬خصوصیت مشترک این عکس‌ها در این است که از ترکیب یک‬
‫سری اطالعات پیکسل به پیکسل تهیه شده‌اند‪ .‬داده ها در قالب بایت‌های اطالعاتی شامل رنگ و موقعیت پیکسل در‬
‫چهارچوب عکس هستند‪ .‬خروجی نرم‌افزارهای رایج گرافیکی مثل فتوشاپ همیشه پیکسلی هستند و با بزرگ کردن‬

‫‪3‬‬
‫تصاویر شفافیت خود را از دست می‌دهند و در کناره های تصویر‪ ،‬پدیده شکستگی در لبه‌ها اتفاق می‌افتد‪ .‬حجم این‬
‫پرونده ها بزرگ است و فضای بیشتری را اشغال می کنند‪ .‬وقتی عکسی را پویش (‪ )scan‬می‌کنید پرونده حاصل قالب‬
‫نقش بیتی دارد‪ .‬پیکسل را در تصاویر دیجیتالی‪ ،‬کوچک‌ترین بخش تصویر می‌گویند و در مباحث مربوط به گرافیک‬
‫نقطه‌را کوچک‌ترین عنصر تشکیل دهندۀ تصویر می‌خوانند‪.‬‬

‫شکل ‪3‬ـ پیکسل‌های تشکیل‌دهنده‬ ‫شکل ‪4‬‬

‫شکل ‪ 4‬به شکل مکعب‌های کوچکی‬
‫قابل مشاهده‌اند‪.‬‬

‫برداری (‪)Vector‬‬
‫در این قالب تصاویر گرافیکی به صورت برداری تعریف می شوند‪ .‬به این معنی که نقطه با مختصات (‪ )X  , Y‬و‬
‫خط با استفاده از دو نقطه تعریف می‌شود‪ .‬همین طور اطالعات مربوط به رنگ‪ ،‬ضخامت و ‪ ...‬هم به این اطالعات‬
‫ریاضی اضافه می‌شود‪ .‬شما هر چه تصاویر را بزرگ کنید‪ ،‬پیکسل پیکسل نمی‌شوند‪ ،‬چون با هر بزرگ‌نمایی‪،‬‬
‫دوباره تصاویر با کمک اطالعات ریاضی بازسازی می‌شوند و اگر محدودیت صفحه نمایش‌ها اجازه می داد این‬
‫تصاویر تا بی نهایت قابل بزرگ‌نمایی بودند‪ ،‬زیرا به پیکسل‌ها وابسته نیستند‪.‬‬

‫شکل ‪  5‬ـ تصویر برداری ترسیم شده در نرم افزار ‪ Illustrator‬که بخشی از آن به میزان قابل توجهی بزرگ شده است‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫فعاليت‬
‫در جدول زیر مشخصات تصاویر برداری و نقش بیتی را بنویسید‪.‬‬ ‫كارگاهي‬

‫جدول ‪1‬ـ مشخصات تصاویر برداری و نقش بیتی‬

‫‪Bitmap‬‬ ‫‪Vector‬‬

‫دیگر کاربردهای تولید تصاویر به کمک نرم افزارهای گرافیکی را بنویسید و یا تصاویر مشابه را جست وجو کرده و‬
‫در محل مناسب بچسبانید‪.‬‬

‫بسته بندی محصوالت‬

‫گرافیک محیطی‬

‫لوگو‬

‫جلوه های ویژه‪ ،‬فیلم‬

‫طراحی صنعتی‬
‫محمد رسول اهلل‬

‫‪5‬‬
 ‫فیلم‬
‫فیلم شماره ‪ : 10201‬انواع نرم افزارهای گرافیکی‬

‫فیلم را مشاهده کرده و فعالیت زیر را انجام دهید‪.‬‬

‫فعاليت‬
‫نام نرم افزارهای گرافیک دو بعدی و سه بعدی را در جدول زیر بنویسید‪.‬‬ ‫كارگاهي‬

‫جدول ‪2‬ـ نرم افزارهای گرافیکی‬

‫سه بعدی‬ ‫دو بعدی‬

‫معرفی نرم افزار ‪Adobe Illustrator‬‬

‫یکی از نرم افزارهای قدرتمند که برای طراحی‌های برداری ارائه‬

‫شده‪ Adobe Illustrator ،‬است‪ .‬حجم پایین و کیفیت باال‪،‬‬
‫مهم ترین خصوصیت این نرم افزار گرافيكی برداری است‪.‬‬

‫شروع کار با نرم افزار ‪Illustrator‬‬ ‫كارگاه ‪1‬‬

‫‪ 1‬نرم افزار ‪ Illustrator‬را اجرا كنيد‪.‬‬

‫در هنگام بارگذاري برنامه‪ ،‬شــكل روبه رو ظاهر مي شود‪ .‬اين‬
‫شكل بسته به نسخۀ نرم افزار متفاوت خواهد بود‪.‬‬

‫فعاليت‬
‫نسخه نرم افزار نصب شده روي رايانۀ كارگاه را بخوانيد‪.‬‬ ‫كارگاهي‬

‫‪6‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 2‬برای نمایش یک پنل از منوی ‪ Window‬روی نام پنل کلیک کنید‪.‬‬

‫در قسمت راست پنجره اصلی برنامه‪ ،‬به طور پیش فرض پنجره های کوچکی وجود دارند که روی سایر پنجره‌ها باز‬
‫می‌شود‪ .‬به این پنجره‌های کوچک پنل می گویند‪ .‬پنل ها برای مدیریت عملیات در حین انجام برنامه به کمک کاربر‬
‫می‌آیند‪.‬‬
‫فعاليت‬
‫نوارها و پنل های موجود در صفحه را بررسی کنید و به کمک هنرآموز خود‪ ،‬عنوان هر یک از بخش‌های‬ ‫كارگاهي‬
‫تعیین شده را بنویسید‪‌.‬‬

‫شکل ‪  6‬ـ محیط نرم افزار ‪Illustrator‬‬

‫‪ 3‬یک سند جدید ایجاد کنید (شکل ‪.)7‬‬

‫شکل ‪7‬ـ ایجاد سند جدید‬

‫‪7‬‬
 ‫‪ 4‬تنظیمات سند جدید را انجام دهید‪.‬‬
‫در کادر محاوره ای بازشده در قسمت ‪ Profile‬سند جاری‪،‬گزینه ‪ Print‬را انتخاب و پیش تنظیمات برای انجام‬
‫عملیات چاپی را بررسی کرده و نام هریک از بخش های نشان داده شده را در کادر مربوطه بنویسید (شکل ‪.)8‬‬

‫شکل ‪  8‬ـ کادر محاوره ای ‪New Document‬‬

‫كنجكاوي‬
‫اندازه کاغذ ‪ ،A4‬در پیش تنظیمات ‪ Print‬را بنویسید‪.‬‬

‫در ایران واحد اندازه گیری (‪ )Unit‬سندهای چاپی ‪ mm‬و ‪ cm‬انتخاب می‌شود‪ .‬ولی واحد اندازه‌گیری سندهای‬
‫وبی که برای صفحات اینترنتی و نمایشی مناسب هستند‪ ،‬بر اساس واحد ‪ pixel‬است‪.‬‬

‫فعاليت‬
‫یک سند جدید در اندازه ‪ A4‬برای انجام عملیات چاپی و با واحد ‪ cm‬باز کنید‪.‬‬ ‫كارگاهي‬

‫‪8‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫برداشت‬
‫آنچه آموختم‪:‬‬

‫‪...................................................................................................................................................................................... 1‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 2‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 3‬‬

‫جدول ارزشیابی شایستگی های غیر فنی‪ ،‬ایمنی و بهداشت و توجهات زیست محیطی‬

‫شرایط عملکرد‬
‫نمره‬ ‫استاندارد (شاخص‌ها‪/‬داوری‪/‬نمره دهی)‬ ‫نتایج ممکن‬ ‫شایستگی ها‬
‫(ابزار‪،‬مواد‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬زمان‪ ،‬مکان و ‪)...‬‬
‫مدیریت کیفیت پایش شاخص های کیفیت ـ تفکر‬
‫شایستگی‌های غیرفنی خالق ‪ ،‬برقراری ارتباط بین پدیده های قدیم و جدید ‪،‬‬
‫توجه به کیفیت نهایی پروژه شامل بررسی اتصال‬ ‫خالصه سازی ایده ها ـ زبان فنی‬
‫‪2‬‬ ‫صحیح ترسیمات و مفاصل ـ نوآوری در ترسیم ـ‬ ‫قابل‌قبول‬
‫رعایت حق مالکیت معنوی تصاویر‬ ‫رعایت ارگونوميـ كنترل حفاظتي الكتريكي و‬
‫ایمنی و بهداشت‬
‫الكترونيكي تجهيزات‬

‫ایجاد اسناد الکترونیکی کاهش مصرف کاغذ‬ ‫توجهات زیست‌محیطی‬

‫‪1‬‬ ‫توجه به ایمنی و بهداشت محیط کارگاه‬ ‫غیر قابل‌قبول‬
‫به‌کارگیری خالقیت در طراحی‬ ‫نگرش‬

‫ارزشیابی مرحله ‪1‬‬

‫شرایط عملکرد‬
‫نمره‬ ‫استاندارد (شاخص‌ها‪   /‬داوری‪   /‬نمره دهی)‬ ‫نتایج ممکن‬ ‫مراحل کار‬
‫(ابزار‪ ،‬مواد‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬زمان‪ ،‬مکان و ‪)...‬‬

‫ایجاد پرونده گرافیکی چاپی با تنظیمات مورد نیازـ‬

‫باالتر‬
‫‪3‬‬ ‫ذخیره با قالب پیش‌فرض ـ بازیابی اسناد ـ فعال و‬
‫از حد انتظار‬
‫غیر فعال کردن پنل ها‬
‫مکان‪ :‬کارگاه استاندارد رایانه‬
‫ایجاد سند با تنظیمات پیش‌فرض ـ ذخیره با قالب‬
‫‪2‬‬ ‫در حد انتظار پیش‌فرض ـ بازیابی اسناد ـ فعال و غیر فعال کردن‬ ‫تجهيزات‪ :‬رایانه ای که نرم افزار گرافیکی‬ ‫آماده‌سازی سند‬
‫پنل ها‬ ‫روی آن نصب باشد‬ ‫گرافیکی‬

‫زمان‪ 5 :‬دقیقه‬
‫پایین‌تر‬
‫‪1‬‬ ‫اجرای نرم افزار ـ ایجاد سند با تنظیمات پیش‌فرض‬
‫ازحد انتظار‬

‫‪9‬‬
 ‫ترسیم نقوش هندسی‬ ‫كارگاه ‪2‬‬
‫در اين كارگاه می خواهیم روش ترسیم نقوش هندسی‬
‫را آموزش دهیم‪ .‬برای نمونه شکل ‪ 9‬را ترسیم می کنیم‪.‬‬

‫‪ 1‬یک ســند جدید در حالت افقی و در اندازه ‪A4‬‬

‫ایجاد کنید‪.‬‬

‫شکل ‪9‬‬ ‫‪ 2‬خطوط شطرنجی را فعال کنید (شکل ‪.)10‬‬

‫شکل ‪10‬ـ فعال کردن خطوط شطرنجی‬

‫‪ 3‬یک مربع ترسیم کنید‪.‬‬

‫با انتخاب ابزار ‪( Rectangle‬مستطیل) و کلیک روی‬
‫صفحه‪ ،‬می توان اندازه طول و عرض مستطیل را تنظیم‬
‫کرد (شکل ‪.)11‬‬

‫چیست؟‬ ‫کاربرد نماد‬ ‫كنجكاوي‬

‫شکل ‪11‬ـ تعیین طول و عرض ‪Rectangle‬‬

‫‪ 4‬یک نسخه مشابه از مربع رسم شده ایجاد کنید‬

‫(شکل ‪.)12‬‬

‫شکل ‪12‬ـ ایجاد نسخه مشابه از شکل‬

‫‪10‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 5‬تصویر را بچرخانید‪.‬‬
‫بــرای چرخش یک فرم هندســی بعد از انتخــاب آن از مسیر‬
‫‪ object>transform>Rotate‬در پنل باز شده زاویه چرخش‬
‫را وارد کنید (شکل ‪.)13‬‬
‫به عملیاتی که باعث تغییر یک شــکل یا فرم هندسی می شود‬
‫‪ transform‬می گویند‪.‬‬
‫شکل ‪13‬ـ تعیین زاویه چرخش‬

‫فعاليت‬
‫جدول ‪3‬ـ انواع عملیات ‪transform‬‬ ‫كارگاهي‬

‫عملکرد‬ ‫گزینه‬ ‫عملکرد ســایر گزینه های مســیر‬

‫‪Move‬‬
‫‪ object  >transform‬را در جدول‬
‫‪ 3‬بنویسید‪.‬‬
‫‪Reflect‬‬

‫‪Scale‬‬

‫‪Shear‬‬

‫‪ 6‬با جابه جایی‪ ،‬تصویر جدید را ایجاد کنید (شکل ‪14‬ـ ب)‪.‬‬

‫‪     7‬اشکال را ترکیب کنید‪.‬‬

‫ابزار ‪ Selection‬را انتخاب کرده‪ ،‬اشکال را انتخاب کنید و به مسیر ‪ Window>Pathfinder‬بروید از پنل‬
‫‪ Pathfinder‬نماد ‪ Unite‬را برای ترکیب اشکال انتخاب کنید (شکل ‪14‬ـ الف)‪.‬‬

‫شکل ‪14‬ـ الف ـ پنل ‪ Pathficder‬ـ ترکیب اشکال‬

‫شکل ‪ 14‬ـ ب‬
‫‪11‬‬
 ‫‪ 8‬تصویر را تکمیل کنید‪.‬‬
‫از تصویر به دست آمده نسخه مشابه تهیه کرده و‬
‫در کنار هم چیدمان کنید (شکل ‪.)15‬‬

‫شکل ‪15‬‬

‫فعاليت‬
‫زیرمجموعه ابزار فرم‌های هندسی را باز کرده و با فعال کردن آنها اشکال جدیدی ترسیم کنید‪.‬‬
‫كارگاهي‬

‫كارگاه ‪ 3‬طراحی با اشکال هندسی‬

‫بسیاری از اشکال و فرم هایی که با آنها سروکار داریم را می توانیم با ترکیب اشکال هندسی پایه نظیر مربع‪،‬‬
‫دایره و مثلث به دست آوریم‪ .‬این تجربه باعث می شود تا طراح بتواند از اضافه یا کم کردن و فصل مشترک‬
‫گرفتن از یک فرم ساده به فرم های پیچیده تری دست یابد‪ ،‬در واقع این امر یکی از مهم ترین فنون طراحی به‬
‫شمار می رود‪.‬‬
‫در این کارگاه قصد داریم شکل کارتونی یک حیوان را ترسیم کنیم‪.‬‬
‫‪ 1‬یک سند جدید با ابعاد دلخواه ایجاد کنید‪.‬‬

‫‪  2‬برای ترسیم بدن حیوان‪ ،‬یک دایره ترسیم کنید‪.‬‬

‫برای این کار از ابزار )‪ Ellipse Tool (L‬استفاده کنید‪.‬‬

‫كنجكاوي‬
‫بعد از انتخاب ابزار ‪ Ellipse‬روی صفحه کلیک کنید‪ ،‬چه روی می دهد؟‬

‫‪12‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 3‬رنگ دور و داخل دایره را تنظیم کنید‪.‬‬

‫در ترسیمات انجام شده در ‪ Illustrator‬معموالً دو بخش دیده می شود‪ Fill .‬یا بخش پرکننده و ‪ Stroke‬یا‬
‫خط دور‪ .‬رنگ هر یک از این دو بخش و همچنین ضخامت خط دور (‪ )Stroke Weight‬قابل تنظیم است‪ .‬با‬
‫انتخاب ابزار ‪ Selection‬از جعبه ابزار و کلیک روی شکل مورد نظر می توانید آن را انتخاب کرده و ویژگی های‬
‫آن را از نوار کنترل تغییر دهید‪.‬‬
‫با کلیک روی مثلث مشخص شده در‬
‫بخش ‪ 1‬پنل رنگ ظاهر می شود‪ ،‬یک‬
‫رنگ دلخواه از این بخش برای داخل‬
‫دایره انتخاب کنید‪ ،‬روی مثلث مشخص‬
‫شده در بخش ‪ 2‬کلیک کنید و از پنل‬
‫را انتخاب کنید‪،‬‬ ‫ظاهر شده نماد‬
‫این کار سبب می شود دور دایره بدون‬
‫رنگ باشد‪.‬‬

‫شکل ‪16‬‬

‫‪ 4‬دایره را بچرخانید‪.‬‬
‫ابزار ‪ Rotate‬را از جعبه ابزار انتخاب کنید‪ ،‬با نگه داشتن کلید ‪ Alt‬و کشیدن هم زمان ماوس مرکز دوران را به‬
‫زیر دایره بکشید‪ .‬مرکز دوران نقطه ای است که چرخش حول آن انجام می شود که به طور پیش فرض در مرکز‬
‫شکل قرار دارد‪ .‬بعد از رها کردن کلید ‪ Alt‬درکادر ظاهر شده در بخش ‪ ، Angle‬زاویه چرخش را با عبارت‬
‫‪ 360/8‬وارد کنید و روی دکمه ‪ Copy‬کلیک کنید‪ .‬نتیجه کار چیست؟‬

‫شکل ‪17‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪    5‬با زدن کلید های ‪ Ctrl+D‬به تعداد‬
‫مناسب از دایره نسخه مشابه ایجاد‬
‫کنید (شکل ‪.)18‬‬

‫شکل ‪18‬‬
‫‪    6‬همه اشکـال ترسیم شده را بـه‬
‫صورت یک شکل واحد درآورید‪.‬‬
‫یک دایره در قسمت سفید رنگ قرار دهید‬
‫تا یک فضای بسته ایجاد شود‪ ،‬با ابزار‬
‫‪ Selection‬همه دایره ها را انتخاب کنید‪،‬‬
‫از منوی ‪Window‬گزینه ‪ Pathfinder‬را‬
‫انتخاب کنید‪ ،‬در این پنل بر روی گزینه‬
‫‪ Unit‬کلیک کنید (شکل ‪ .)19‬به این‬
‫شکل ‪19‬‬
‫ترتیب بدن گوسفند آماده شد‪.‬‬

‫‪ 7‬یک مستطیل گـوشه گـرد در‬

‫موقعیت مشخص شده بکشید (شکل‬
‫‪.)20‬‬
‫از ابزار ‪Rounded Rectangle Tool‬‬
‫استفاده کنید‪.‬‬

‫شکل ‪20‬‬
‫‪ 8‬برای ترسیم سر‪ ،‬سه دایره ترکیبی‬
‫با رنگ سفید و بدون خط دور در‬
‫موقعیت مناسب قرار دهید (شکل‬
‫‪.)21‬‬

‫شکل ‪21‬‬
‫‪14‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 9‬برای ترسیم گوش‪ ،‬یک نیم دایره ترسیم کنید‪.‬‬

‫برای این مرحله ابتدا یک دایره‪ ،‬سپس یک مستطیل روی‬
‫آن ترسیم کنید‪ .‬در پنل ‪ Pathfinder‬روی نماد ‪Minus‬‬
‫کلیک کنید تا شکل مستطیل از دایره کم شود (شکل ‪.)22‬‬
‫شکل ‪22‬‬

‫‪ 10‬شکل ایجادشده را در مکان صحیح قرار داده و‬

‫آن را به میزان مناسب دوران دهید‪.‬‬
‫با توجه به شکل نیم دایره باید به پشت منتقل شود برای‬
‫انجام این کار می توانید از گزینه ‪ Send Backward‬واقع‬
‫در مسیر ‪ Object>Arrange‬یا از کلیدهای میانبر [‪Ctrl+‬‬
‫استفاده کنید (شکل ‪.)23‬‬

‫شکل ‪23‬‬

‫‪ 11‬یک نسخه قرینه از شیء ترسیم شده ایجاد کنید‪.‬‬

‫برای تهیه نسخه مشابه‪ ،‬نیم دایره را انتخاب کرده سپس‬
‫گزینه ‪ Reflect‬را از مسیر ‪ Object>Transform‬انتخاب‬
‫کنید‪ ،‬در کادر ظاهر شده گزینه ‪ Vertical‬را انتخاب کنید‬
‫(شکل ‪ ،)24‬سپس بر روی دکمه ‪ Copy‬کلیک کنید و‬
‫نسخه مشابه را در جای مناسب قرار دهید‪.‬‬

‫شکل ‪24‬‬

‫‪ 12‬سایر قسمت ها را به طرح اضافه کنید (شکل ‪.)25‬‬

‫از ترکیب چهار مستطیل گوشه گرد و یکی کردن آنها‬
‫(‪ )Unit‬بینی و دهان را ایجاد کنید و از دو مستطیل‬
‫گوشه گرد برای پاها استفاده کنید‪.‬‬

‫شکل ‪25‬‬
‫‪15‬‬
 ‫برخی اشکال زیر را در کارگاه و یا منزل ترسیم کنید‪.‬‬ ‫فعاليت‬
‫كارگاهي‬

‫طراحی با استفاده از شکل دایره‬ ‫كارگاه ‪4‬‬

‫در این کارگاه با شکل های آماده گلبرگ های یک گل را‬

‫طراحی می کنیم‪.‬‬

‫‪ 1‬یک سند چاپی و در قطع ‪ A4‬باز کنید‪.‬‬

‫‪ 2‬یک بیضی در حالت ‪ fill‬بدون رنگ و خطوط‬

‫محیطی به ضخامت ‪ 2 pt‬ترسیم کنید(شکل ‪.)26‬‬

‫‪ 3‬روی شکل تغییر ایجاد کنید‪.‬‬

‫با استفاده از ابزار )‪ Direct Selection (A‬ابتدا همانند‬
‫شکل ‪26‬ـ تنظیم ویژگی های دایره‬
‫شکل ‪ 27‬نقطه پایین دایره را انتخاب کرده و با استفاده از‬
‫نماد ‪convert Selected anchor point to corner‬‬
‫آن را تغییر شکل دهید‪ ،‬سپس مانند شکل ‪ 28‬نقطه‬
‫باالی فرم را انتخاب و آن را تغییر دهید‪.‬‬

‫شکل‪27‬ـ تغییر شکل انتخابی‬ ‫شکل ‪28‬‬

‫‪16‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 4‬گلبرگ را دوران دهید و یک نسخه مشابه از آن را ایجاد کنید‪.‬‬

‫گلبرگ را حول نقطۀ پایین آن بچرخانید (شکل ‪.)29‬‬
‫‪ 5‬شکل را تکمیل کنید‪.‬‬

‫شکل ‪29‬ـ تعیین اندازه زاویه چرخش‬

‫با انتخاب گزینۀ ‪ Transform again‬یا کلید میانبر‬

‫‪ Ctrl + D‬گلبرگ‌ها حول مرکز دوران در کنار هم‬
‫چیده می‌شوند (شکل ‪ .)30‬گزینۀ ‪Transform again‬‬
‫آخرین ‪ Transform‬انجام شده را تکرار می کند‪.‬‬

‫شکل ‪30‬ـ ایجاد نسخه مشابه شکل‬

‫‪ 6‬سند را با قالب عمومی (‪ )EPS‬ذخیره کنید‪.‬‬

‫)‪ EPS (Encapsulated Post Script‬یک قالب عمومی‬

‫است که اکثر طراحان هنگامی که می خواهند کار را برای‬
‫چاپ آماده کنند و یا زمانی که می خواهند از طرح در‬
‫نرم افزارهای صفحه آرایی ‪ Indesign‬و ‪QuarkXPress‬‬
‫خروجی بگیرند‪ ،‬از آن استفاده می‌کنند‪.‬‬
‫به مسیر ‪ File > Save As‬بروید و ‪ EPS‬را به عنوان‬
‫‪ file type‬انتخاب کنید‪.‬‬

‫زمانی که کلید ‪ Save‬را انتخاب می کنید پنل تنظیمات‬

‫‪ EPS‬باز خواهد شد (شکل‪ .)31‬بدون تغییر در تنظیمات‬
‫پیش فرض‪ ،‬اطالعات را ذخیره کنید‪.‬‬

‫شاید الزم باشد آن را در یک نسخه پایین تر ‪Illustrator‬‬

‫ذخیره کنید چون ممکن است فردی که می خواهد از آن‬
‫استفاده کند هنگام باز کردن پرونده با مشکل مواجه شود‪.‬‬
‫شکل ‪31‬ـ پنل تنظیمات ‪EPS‬‬
‫‪17‬‬
‫‪ :Version‬اگر می‌خواهید مطمئن باشــید که خروجی شما با همه برنامه‌ها سازگار است ‪ Illustrator 8.0‬را انتخاب‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪ :Preview Format‬یک پیش نمایش سریع از طرح در هنگام وارد شدن به یک نرم افزار دیگر به شما نشان‬
‫می‌دهد‪.‬‬
‫‪ :Embed Fonts‬اگر می خواهید درخروجی ‪ EPS‬قلم های استفاده شده‪ ،‬در طرح قرار گیرد و هنگامی که فرد‬
‫دیگری آن را باز می کند قلم ها در دسترس او باشد‪ ،‬این قسمت را فعال کنید‪.‬‬

‫برداشت‬
‫آنچه آموختم‪:‬‬

‫‪...................................................................................................................................................................................... 1‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 2‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 3‬‬

‫ارزشیابی مرحله ‪2‬‬

‫شرایط عملکرد‬
‫نمره‬ ‫استاندارد (شاخص‌ها‪/‬داوری‪/‬نمره دهی)‬ ‫نتایج ممکن‬ ‫مراحل کار‬
‫(ابزار‪،‬مواد‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬زمان‪ ،‬مکان و ‪)...‬‬

‫رسم شکل با انجام تنظیمات ـ چرخش اشکال با‬

‫تعیین مرکز دوران ـ انعکاس شکل  ـ ترکیب اشکال ـ‬
‫‪3‬‬ ‫باالتر از حد انتظار‬
‫کم کردن اشکال از یکدیگر ـ ایجاد خروجی با قالب‬
‫مكان ‪ :‬کارگاه استاندارد رايانه‬
‫عمومی‬
‫تصویرسازی با‬
‫تجهيــزات‪ :‬رایانـه ای کــه نرم افــزار گرافیکــی‬
‫رسم شکل با انجام تنظیمات  ـ چرخش اشکال با‬ ‫استفاده از اشکال‬
‫روی آن نصــب باشــد‬
‫‪2‬‬ ‫مرکز دوران پیش‌فرض  ـ انعکاس شکل  ـ ایجاد‬ ‫در حد انتظار‬ ‫هندسی‬
‫خروجی با قالب عمومی‬ ‫زمان‪ 15 :‬دقیقه‬

‫رسم شکل با تنظیمات پیش‌فرض ـ ایجاد خروجی‬

‫‪1‬‬ ‫پایین‌تر از حد انتظار‬
‫با قالب عمومی‬

‫‪18‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫ترسیم با ابزار ‪Pencil‬‬ ‫كارگاه ‪5‬‬

‫در اين كارگاه قصد داریم روش ترسیم شکل ‪ 32‬را‬

‫آموزش دهیم‪.‬‬
‫‪Anchor point‬‬

‫‪ 1‬یک سند جدید در اندازه ‪ A4‬ایجاد کنید‪.‬‬

‫شکل ‪32‬‬ ‫‪ 2‬ابزار ‪ Pencil‬را انتخاب کنید (شکل ‪.)33‬‬
‫با انتخاب این ابزار و کشیدن ماوس روی محل‬
‫ترسیم‪ ،‬می توان شکل مورد نظر را ترسیم کرد‪.‬‬
‫‪ 3‬رنگ ترسیم را انتخاب کنید (شکل ‪.)34‬‬
‫در بخش پایین جعبه ابزار‪ ،‬دو مربع برای تنظیم‬
‫رنگ ‪ Fill‬و ‪ Stroke‬قــرار دارد‪ .‬روی ابزار مربع‬
‫دابل کلیک کرده‪ ،‬ســپس از پنل باز شــده رنگ‬
‫دلخواه را انتخاب کنید‪.‬‬

‫شکل ‪33‬ـ ابزار ‪Pencil‬‬

‫شکل ‪34‬ـ پنل رنگ‬

‫‪19‬‬
 ‫‪ 4‬با استفاده از ابزار ‪ Pencil‬مراحل شکل ‪ 35‬را به ترتیب اجرا کنید‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫شکل ‪35‬‬

‫‪ 5‬ضخامت خطوط را تغییر دهید‪.‬‬

‫برای تغییر ضخامت خطوط‪ ،‬ابتدا خط مورد نظر را با ابزار ‪ Selection‬انتخاب کرده و سپس عدد موردنظر‬
‫را در نوار کنترل وارد کنید (شکل ‪.)36‬‬

‫شکل ‪36‬ـ تغییر ضخامت خطوط‬

‫‪20‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 6‬ضخامت و شکل خطوط را تغییر دهید (شکل ‪.)37‬‬

‫برای زیبایی تصویر‪ ،‬ضخامت خط‌های ترسیم شده را متفاوت انتخاب کنید‪.‬‬

‫شکل ‪37‬ـ تغییر شکل خطوط‬

‫یادداشت‬
‫ذخیره سند با پسوند پیش فرض نرم افزار ‪ Illustrator‬یعنی ‪ Ai‬صورت خواهد گرفت‪.‬‬

‫برداشت‬
‫آنچه آموختم‪:‬‬

‫‪...................................................................................................................................................................................... 1‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 2‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 3‬‬

‫ابزار ‪Pen‬‬
‫یکی از مهم ترین ابزارهای نرم افزار ‪ Illustrator‬ابزار ‪ Pen‬است‪ .‬از این ابزار برای ایجاد مسیر به منظور طراحی‬
‫اشکال استفاده می شود‪ .‬با استفاده از ابزار ‪ ،Pen‬می توانیم خطوط و منحنی هایی ایجاد کنیم و با ترکیب آنها‬
‫اشکال متنوعی خلق کنیم‪.‬‬
‫به دلیل اهمیت ابزار ‪ Pen‬قبل از شروع ترسیم‪ ،‬با مسیر (‪ )Path‬آشنا می شویم‪ .‬مسیرها مجموعه ای از خطوط‬
‫مستقیم و یا منحنی و یا هر دو هستند (شکل ‪ .)38‬مسیرها از نقاطی به نام ‪ Anchor Point‬یا نقاط لنگری‬
‫(بخش ‪ 1‬شکل ‪ )38‬تشکیل شده اند که هر یک از این نقاط قابلیت ویرایش و تغییر دارند‪ .‬در یک مسیر به‬
‫فاصله بین هر دو نقطه‪ ،‬یک قطعه مسیر (‪ )Path Segment‬می گوییم (بخش ‪ 2‬شکل ‪ .)38‬در برخی نقاط‬

‫‪21‬‬
‫لنگری دستگیره هایی برای تغییر جهت منحنی وجود دارد که به آن ‪ Direction Handle‬گفته می شود‬
‫(بخش ‪ 3‬شکل ‪ .)38‬برای ویرایش این دستگیره ها از نقاط تغییر جهت (‪ )Direction Point‬استفاده می شود‬
‫(بخش ‪ 4‬شکل ‪.)38‬‬

‫شکل ‪38‬ـ یک مسیر ترکیبی از خطوط مستقیم و منحنی‬

‫كنجكاوي‬
‫در مسیر شکل ‪ 38‬چند قطعه مسیر وجود دارد؟‬

‫به طور کلی دو نوع نقطه در مسیر وجود دارد‪:‬‬

‫الف) نقطه گوشه (‪ :)Corner Point‬باعث اتصال تیز دو مسیر‬
‫به هم می شود (شکل ‪.)39‬‬
‫ب) نقطه منحنی (‪ :)Curve Point‬باعث اتصال نرم دو مسیر‬
‫به هم می شود (شکل ‪.)40‬‬
‫شکل ‪ 39‬ـ نقطه گوشه‬
‫نقاط منحنی به سه دسته تقسیم می شوند‪:‬‬
‫‪ 1‬نقطه متقارن (‪ :)Symmetrical‬اگر دو طرف نقطه ای‬
‫منحنی باشد‪ ،‬در هر دو طرف دارای اهرم و دستگیره تغییر‬
‫شکل خواهد بود‪ .‬اگر نقطه ای متقارن باشد این دستگیره ها دو‬
‫ویژگی دارند‪:‬‬
‫االکلنگی که یعنی با باال رفتن یک دستگیره‪ ،‬دستگیره‬
‫شکل ‪ 40‬ـ نقطه منحنی‬ ‫مقابل پایین می رود و بالعکس‪.‬‬
‫همواره اندازه دو دستگیره با هم برابر است؛ یعنی با تغییر‬
‫اندازه یکی دیگری نیز تغییر می کند (شکل ‪.)41‬‬

‫شکل ‪43‬‬ ‫شکل ‪42‬‬ ‫شکل ‪41‬‬

‫‪22‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 2‬نقطه نامتقارن (‪ :)Smooth‬نقطه ای که دو طرف آن دارای اهرم است که هر اهرم را می توان جداگانه بزرگ‬
‫و کوچک کرد‪ .‬اگر یکی از اهرم ها را بگیرید و بکشید و طول هر یک از اهرم ها را کم یا زیاد کنید‪ ،‬این کم و‬
‫زیاد شدن‪ ،‬فقط روی همان منحنی تأثیر می گذارد‪ .‬اگر یکی از اهرم ها را بگیرید و تغییر زاویه دهید دیگری‬
‫نیز برای حفظ تعادل االکلنگ در جهت مخالف حرکت می کند (شکل ‪.)42‬‬
‫ال مستقل از هم‬‫‪ 3‬نقطه نوک تیز (‪ :)Cusp‬نقطه ای است که در آن می توانید دستگیره ها و اهرم های آن را کام ً‬
‫ال به هم متصل هستند اما از هم مستقل‬ ‫دست کاری کرده و تغییر دهید‪ .‬قوس های طرفین در حالی که کام ً‬
‫هستند (شکل ‪.)43‬‬
‫چگونه می توانیم این نقاط را به وجود آوریم‪:‬‬
‫نقاط متقارن االکلنگی فقط در هنگام ترسیم ایجاد می شوند و بعد از آن وجود نخواهند داشت‪ .‬ابتدا در نقطه ‪a‬‬
‫کلیک کنید ماوس را در نقطه ‪ b‬قرار دهید و درگ کنید‪ .‬قبل از اینکه ماوس را رها کنید مشاهده می کنید که‬
‫دستگیره ها به صورت متقارن تغییر می کنند (شکل ‪.)44‬‬
‫نقاط نامتقارن بعد از ترسیم ایجاد می شوند‪ .‬در نقطه ‪ a‬کلیک کنید‪ ،‬در نقطه ‪ b‬کلیک و درگ کنید‪ .‬در پایان در‬
‫نقطه ‪ c‬کلیک کنید برای اتمام ترسیم دکمه ‪ Esc‬را بفشارید‪ .‬حاال اگر با ابزار ‪ Direct Selection‬روی نقطه ‪b‬‬
‫کلیک کنید دستگیره ها ظاهر می شوند اما به صورت غیر متقارن و االکلنگی تغییر می کنند (شکل ‪.)45‬‬
‫برای ایجاد نقطه نوک تیز مطابق شکل ‪ 46‬ابتدا در نقطه ‪ a‬کلیک کنید‪ .‬در نقطه ‪ b‬کلیک و درگ کنید‪ ،‬دکمه‬
‫ماوس را رها کنید‪ .‬حاال با پایین نگاه داشتن کلید ‪ Alt‬و به کمک ماوس می توانید دستگیره ها را به صورت‬
‫مستقل تغییر دهید‪.‬‬

‫شکل ‪46‬‬ ‫شکل ‪45‬‬ ‫شکل ‪44‬‬

‫برای تبدیل نقطه ها به یکدیگر می توانید از گزینه های موجود در بخش ‪ Anchor Point‬در نوار کنترل‬
‫استفاده کنید (شکل ‪.)47‬‬

‫شکل ‪47‬‬

‫‪23‬‬
 ‫ترسیم با ابزار ‪Pen‬‬ ‫كارگاه ‪6‬‬

‫در این کارگاه قصد داریم شکل پرنده را ترسیم‬

‫کنیم‪.‬‬

‫‪ 1‬یک سند با ابعاد ‪800 × 600 pixel‬‬

‫ایجاد کنید‪.‬‬
‫‪ 2‬ابزار ‪ Pen Tool‬را از جعبه ابزار انتخاب کنید‬
‫(شکل ‪.)48‬‬

‫شکل ‪ 48‬ـ ابزار ‪Pen‬‬

‫‪   3‬قبل از شروع ترسیم ‪ Fill‬را در حالت ‪ None‬قرار دهید و برای ‪ Stroke‬رنگ سیاه در نظر‬
‫بگیرید‪.‬‬
‫‪ 4‬بدن پرنده را ترسیم کنید‪.‬‬
‫در نقطه ‪ 1‬کلیک به همراه درگ انجام دهید‪ ،‬در نقطه ‪ 2‬و ‪ 3‬نیز همین کار را انجام دهید‪ .‬بعد از اینکه منحنی‬
‫مورد نظر در نقطه ‪ 3‬ایجاد شد ابتدا دکمه ماوس را رها کرده و مجدد بر روی نقطه ‪ 3‬کلیک کنید تا بتوانید‬
‫یک قطعه مسیر جدید ترسیم کنید‪ .‬در نقطه ‪ 4‬و ‪ 5‬و ‪ 6‬نیز مانند نقطه ‪ 3‬عمل کنید‪ .‬در نقطه ‪ 7‬کلیک کنید‪.‬‬
‫دکمه ماوس را رها کنید‪ .‬دکمه ‪ Alt‬را پایین نگاه داشته و به کمک ماوس دستگیره را مانند شکل ‪ 49‬در‬
‫جهت مناسب قرار دهید‪ .‬در نقطه ‪ 1‬کلیک کنید دکمه ‪ Alt‬را پایین نگاه داشته و به کمک ماوس دستگیره‬
‫را در جهت مناسب قرار دهید‪ .‬بعد از پایان ترسیم به کمک ابزار ‪ Direct Selection‬نقاط را به کمک‬
‫دستگیره ها ویرایش کنید تا به فرم مناسب برسید‪.‬‬

‫شکل ‪49‬‬
‫‪24‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 5‬بال پرنده را نیز با همین روش ترسیم کنید (شکل ‪.)50‬‬

‫بعد از ترسیم بال برای ویژگی ‪ Fill‬در نوار کنترل رنگ سفید در نظر بگیرید‪ .‬سر بال پرنده کمی ناهموار است‬
‫(شکل ‪ .)50‬برای رفع این مشکل دستور ‪ Simplify‬را از مسیر ‪ Object > Path‬با پارامترهای مناسب بر روی‬
‫مسیر اجرا کنید (شکل ‪.)51‬‬

‫شکل ‪52‬‬ ‫شکل ‪51‬‬ ‫شکل ‪50‬‬

‫‪ 6‬شکل را تکمیل و رنگ آمیزی کنید‪.‬‬

‫شکل ‪53‬‬

‫فعاليت‬
‫کاربرد ابزار های ‪ Delete Anchor Point Tool ،Add Anchor Point Tool‬و ‪Anchor Point Tool‬‬ ‫گروهی‬
‫را در قالب یک تمرین عملی با هم گروهی خود بررسی کنید‪.‬‬

‫كنجكاوي‬
‫با انتخاب یک نقطه منحنی و فشردن کلید  ‪ S‬از صفحه کلید چه روی می دهد؟‬

‫فعاليت‬
‫برخی شکل های روبه رو‬ ‫كارگاهي‬
‫را با راهنمایی هنر آموز‬
‫ترسیم کنید‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫یکی از مهم ترین نکات در مورد ترسیم اشکال و منحنی ها به کمک ابزار ‪ Pen‬این است که استفاده از نقاط‬
‫کمتر باعث ترسیم منحنی های زیباتر و نرم تر خواهد شد‪.‬‬

‫فعاليت‬
‫شکل زیر را به کمک هنر آموز ترسیم کنید‪.‬‬ ‫كارگاهي‬

‫پژوهش‬
‫در مورد کاربرد کلید های ‪ Alt   ،Ctrl‬و ‪ Shift‬هنگام کار با ابزار ‪ Pen‬تحقیق کنید‪.‬‬

‫ترسیم تصاویر برداری از نقش بیتی‬ ‫كارگاه ‪7‬‬

‫فیلم‬
‫فیلم شماره ‪ : 10202‬ترسیم تصاویر  برداری از تصاویر نقش بیتی‬

‫فیلم را مشاهده کرده و فعالیت را انجام دهید‪.‬‬

‫یکی از آثار تاریخی شهرتان را انتخاب کرده و اجرا کنید‪.‬‬ ‫فعاليت‬

‫كارگاهي‬

‫‪26‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫برداشت‬
‫آنچه آموختم‪:‬‬

‫‪...................................................................................................................................................................................... 1‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 2‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 3‬‬

‫ارزشیابی مرحله ‪3‬‬

‫شرایط عملکرد‬
‫نمره‬ ‫استاندارد (شاخص‌ها‪/‬داوری‪/‬نمره دهی)‬ ‫نتایج ممکن‬ ‫مراحل کار‬
‫(ابزار‪ ،‬مواد‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬زمان‪ ،‬مکان و ‪)...‬‬

‫ترسیم با ابزار ‪ Pencil‬و تنظیمات آن ـ تغییر‬

‫‪3‬‬ ‫باالتر از حد انتظار نوع نقطه ـ ترسیم مسیر با ابزار ‪ Pen‬و ویرایش‬
‫مكان‪ :‬کارگاه استاندارد رايانه‬
‫مسیر‬
‫تصویرسازی با‬
‫تجهيزات ‪ :‬رایانه ای که نرم افزار گرافیکی روی‬
‫ترسیم با ابزار ‪ Pencil‬و تنظیمات آن ـ تغییر‬ ‫استفاده از ابزارهای‬
‫‪2‬‬ ‫در حد انتظار‬ ‫آن نصب باشد‬
‫نوع نقطه‬ ‫ترسیمی‬
‫زمان‪ 20 :‬دقیقه‬
‫پایین‌تر‬
‫‪1‬‬ ‫ترسیم با ابزار ‪Pencil‬‬
‫از حد انتظار‬

‫فارسی نویسی در نرم افزار ‪Illustrator‬‬ ‫كارگاه ‪8‬‬

‫فیلم‬
‫فیلم شماره ‪ :10203‬فارسی نویسی در نرم افزار ‪Illustrator‬‬

‫پس از مشاهده فیلم‪ ،‬فعالیت زیر را انجام دهید‪.‬‬

‫فعاليت‬
‫با استفاده از قلم های فارسی‪ ،‬تابلویی را برای سردر  کارگاه یا مدرسه خود طراحی کنید‪.‬‬ ‫كارگاهي‬

‫‪27‬‬
 ‫برداشت‬
‫آنچه آموختم‪:‬‬

‫‪...................................................................................................................................................................................... 1‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 2‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................................... 3‬‬

‫ارزشیابی مرحله ‪4‬‬

‫شرایط عملکرد‬
‫نمره‬ ‫استاندارد (شاخص‌ها‪/‬داوری‪/‬نمره دهی)‬ ‫نتایج ممکن‬ ‫مراحل کار‬
‫(ابزار‪ ،‬مواد‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬زمان‪ ،‬مکان و ‪)...‬‬

‫درج متن فارسی و انگلیسی در صفحه و روی مسیر‬

‫‪3‬‬ ‫باالتر از حد انتظار‬
‫و قالب‌بندی آن ـ ویرایش هنری متن‬ ‫مكان‪ :‬کارگاه استاندارد رايانه‬

‫درج متن فارسی و انگلیسی در صفحه و روی مسیر‬ ‫استفاده از‬

‫‪2‬‬ ‫در حد انتظار‬ ‫تجهيزات‪   :‬رایانه ای کـه نـرم افزار گرافیکـی و‬
‫و قالب‌بندی آن‬ ‫متن در فایل‬
‫فارسی‌ساز روی آن نصب باشد‬
‫گرافیکی‬
‫پایین‌تر‬ ‫زمان‪ 20 :‬دقیقه‬
‫‪1‬‬ ‫درج متن انگلیسی در صفحه و قالب‌بندی آن‬
‫از حد انتظار‬

‫انواع ماسک‬
‫به‌وسیله ماسک (لفافه‪ ،‬پوشانه) می‌توان محدوده خاصی از یک تصویر را قابل‌نمایش یا ویرایش کرد‪ .‬بخشی که‬
‫خارج از این محدوده قرار دارد غیرقابل‌نمایش و ویرایش خواهد بود‪ .‬برای ایجاد این محدوده می‌توانید از اشکال‬
‫هندسی ساده نظیر مربع‪ ،‬مستطیل‪ ،‬دایره‪ ،‬بیضی‪ ،‬ستاره‪ ،‬چندضلعی و یا مسیرهای بسته‌ای که توسط ابزار ‪Pen‬‬
‫ایجاد می‌شود استفاده کنید‪ .‬این محدوده می‌تواند یک متن هم باشد‪.‬‬
‫انواع ماسک‌ها در نرم‌افزار ‪ Illustrator‬عبارت‌اند از‪:‬‬
‫‪١‬ـ ‪( Clipping Mask‬ماسک برشی)‬
‫‪2‬ـ  ‪( Opacity Mask‬ماسک شفافیت)‬
‫به‌وسیله ماسک برشی می‌توان بخش‌هایی از یک تصویر را مخفی کرد‪ .‬در واقع شکلی که روی تصویر قرار‬
‫می‌گیرد و تبدیل به یک ماسک برشی می‌شود‪ ،‬باعث برش خوردن تصویر در آن بخش می‌شود‪ .‬بنابراین بخش‬
‫برش خورده تصویر قابل‌نمایش شده و بخش‌هایی که خارج از این محدوده هستند تحت تأثیر ماسک باقی مانده‬
‫و نمایش داده نمی‌شوند‪.‬‬

‫‪28‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫طراحی جلد و برچسب لوح نوری‬ ‫كارگاه ‪9‬‬

‫در این کارگاه به کمک ماسک می خواهیم جلد لوح‬

‫نوری و برچسب آن را طراحی کنیم‪.‬‬
‫‪   1‬برای ایجاد برچسب لوح نوری یک سند جدید‬
‫بازکنید‪.‬‬

‫‪ 2‬طرح اصلی را ایجاد کنید‪.‬‬

‫دایره ای به قطر ‪116‬میلی‌متر‪ ،‬ترسیم کنید و در مرکز‬
‫این دایره‪ ،‬دایره ای به قطر ‪ 24‬میلی‌متر رسم کنید‪ .‬از‬
‫امکانات بخش ‪ Align‬کمک بگیرید‪.‬‬

‫‪ 3‬به کمک گزینه ‪ Minus‬دایره کوچک را از‬

‫دایره بزرگ کم کنید‪.‬‬
‫برای ایجاد برچسب لوح می‌توانید از الگوهای آماده‬
‫نرم‌افزار نیز استفاده کنید‪ .‬برای دسترسی به این الگوها‬
‫گزینه ‪ New from Template‬را از منوی ‪ File‬اجرا‬
‫کنید‪ .‬در کادر ظاهرشده پوشه ‪Blank Templates‬‬
‫چندین الگوی از پیش تعریف‌شده وجود دارد‪ .‬برای‬
‫ایجاد برچسب لوح نوری می‌توانید از الگوی ‪CD Print Items‬‬
‫استفادهکنید‪.‬‬

‫‪ 4‬تصویر برچسب لوح را ماسک کنید‪.‬‬

‫شکل رسم شده را روی تصویری که به‌عنوان برچسب‬
‫لوح در نظر گرفته اید‪ ،‬قرار دهید‪ .‬تصویر و شکل‬
‫ترسیم‌شده را انتخاب کنید (شکل‪.)54‬‬

‫شکل ‪54‬‬

‫‪29‬‬
 ‫سپس از مسیر ‪ Object>Cipping Mask>Make‬یک‬
‫ماسک برشی ایجاد کنید‪.‬‬
‫با گزینه ‪ Edit Contents‬می توان محل قرارگیری برچسب‬
‫را ویرایش کرد (شکل ‪.)55‬‬
‫در روش دوم ایجاد مـاسک بـرشی بعد از انتخاب شکل و‬
‫تصویر می توانید در پنل ‪ Transparency‬بر روی دکمه‬
‫‪ Make Mask‬کلیک کنید‪.‬‬

‫شکل ‪55‬‬
‫پژوهش‬
‫در مورد اصول ایجاد ماسک شفافیت تحقیق‬
‫کنید ‪.‬‬

‫‪ 5‬لوگو موردنظر را در محل مناسب قرار دهید‪.‬‬

‫شکل ‪56‬‬

‫‪ 6‬عنوان لوح نوری را در محل موردنظر بنویسید‪.‬‬

‫برای عنوان لوح نوری‪ ،‬عبارت تولید محتوای الکترونیک و‬
‫برنامه‌سازی را بنویسید و با ابزار ‪ ،Vertical Type‬عنوان‬
‫را بنویسید‪ .‬در صورت نیاز متن را بچرخانید (شکل ‪.)57‬‬

‫‪ 7‬صفحه گسترده جلد لوح را ترسیم کنید‪.‬‬

‫برای ترسیم صفحه گسترده جلد از پنل ‪ Artboards‬یک‬
‫‪ Artboard‬جدید به سند اضافه کنید‪ .‬سپس مربعی در‬
‫ابعاد ‪13×13 cm‬رسم کنید‪.‬‬

‫شکل ‪57‬‬
‫‪30‬‬
 ‫پودمان ّاول‪ :‬طراحی گرافیکی‬

‫‪ 8‬خط چین ها را ترسیم کنید‪.‬‬

‫خطوط مربع را با استفاده از مسیر ‪ Window> Brush Libraries>Borders>Borders_Dashed‬به‬
‫خطوط خط‌چین تغییر دهید‪.‬‬

‫‪ 9‬صفحه گسترده را تکمیل کنید‪.‬‬

‫مربع دیگری با همان ابعاد‪ ،‬ترسیم کرده و با ابزار ‪Scissors‬‬
‫(قیچی) بر روی دو گوشه باالی مربع کلیک و سپس ضلع‬
‫باالیی را جدا کرده و حذف کنید‪ .‬این مربع را زیر مربع قبلی‬
‫قرار دهید (شکل ‪.)58‬‬

‫‪ 10‬قسمت تاشوی د ِر پاکت را ایجاد کنید‪.‬‬

‫یک مستطیل در اندازه‌های ‪ 13×2/5‬سانتی‌متر رسم کنید‪.‬‬
‫با استفاده از ابزار ‪ Direct selection‬دو نقطه باال را انتخاب‬
‫کنید‪ .‬کلید ‪ S‬را از صفحه‌کلید بزنید‪ ،‬به کمک ماوس یکی از‬
‫نقاط را به سمت داخل بکشید‪ .‬ضلع پایین آن را حذف کرده‪،‬‬
‫سپس آن را باالی مربع خط‌چین قرار دهید‪.‬‬

‫شکل ‪58‬‬

‫شکل ‪59‬‬ ‫‪ 11‬کناره های پاکت را ایجاد کنید‪.‬‬

‫مستطیلی در ابعاد ‪ 2×13‬سانتی‌متر ترسیم کرده و مانند‬
‫مرحله قبل برای ضلع سمت چپ آن زوایای تند ایجاد کنید‪.‬‬
‫سپس به کمک ابزار ‪ ، Scissors‬ضلع داخلی کناره‌ها را‬
‫حذف کرده و آن را در محل مناسب قرار دهید‪ .‬به همین‬
‫ترتیب کناره دیگر را ایجاد کنید (شکل‪.)60‬‬
‫آیا روش سریع‌تری برای این کار وجود دارد؟‬

‫‪ 12‬ترسیم را رنگ کـرده و بـه آن متن اضافـه کنید‪.‬‬

‫(شکل ‪)61‬‬

‫شکل‪61‬‬ ‫شکل‪60‬‬

‫‪31‬‬
 ‫فعاليت‬
‫برچسب لوح نوری شکل زیر را ترسیم کنید‪ .‬یک‬ ‫كارگاهي‬
‫پاکت مناسب نیز برای آن طراحی کنید‪.‬‬

‫شکل‪62‬‬

‫ارزشیابی مرحله ‪5‬‬

‫شرایط عملکرد‬
‫نمره‬ ‫استاندارد (شاخص‌ها‪/‬داوری‪/‬نمره دهی)‬ ‫نتایج ممکن‬ ‫مراحل کار‬
‫(ابزار‪ ،‬مواد‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬زمان‪ ،‬مکان و ‪)...‬‬

‫‪3‬‬ ‫تبدیل شکل به ماسک ـ ویرایش محتویات ماسک‬ ‫باالتر از حد انتظار‬

‫مكان ‪ :‬کارگاه استاندارد رايانه‬
‫‪2‬‬ ‫رسم شکل ماسک و تبدیل آن به ماسک‬ ‫در حد انتظار‬
‫تجهيزات ‪ :‬رایانه ای کـه نـرم افزار گرافیکــی‬
‫استفاده ازماسک‬
‫روی آن نصب باشد‬
‫‪1‬‬ ‫رسم شکل ماسک‬ ‫پایین‌ترازحدانتظار‬ ‫زمان ‪ 10 :‬دقیقه‬

‫معیار شایستگی انجام کار‪:‬‬

‫كسب حداقل نمره ‪ 2‬از مراحل تصویرسازی با استفاده از ابزارهای ترسیمی و استفاده از متن‬
‫كسب حداقل نمره ‪ 2‬از بخش شایستگی‌های غیر فنی‪ ،‬ایمنی‪ ،‬بهداشت‪ ،‬توجهات زیست‌محیطی و نگرش‬
‫کسب حداقل میانگین ‪ 2‬از مراحل کار‬

‫‪32‬‬
 ‫جدول ارزشیابی پایانی‬

‫شرح کار‪:‬‬
‫‪ 1‬آماده سازی سند گرافیکی‬
‫‪ 2‬تصویرسازی با استفاده از اشکال هندسی‬
‫‪ 3‬تصویرسازی با استفاده از ابزارهای ترسیمی‬
‫‪ 4‬استفاده از متن‬
‫‪ 5‬استفاده از ماسک‬

‫استاندارد عملکرد‪:‬‬
‫با استفاده از ابزارهای ترسیمی و متنی محیط نرم افزار گرافیکی‪ ،‬طراحی گرافیکی برای چاپ انجام دهد‪.‬‬

‫شاخص های مرحله کار‬ ‫شماره‬

‫مرحله کار‬
‫ایجاد سند گرافیکی چاپی با تنظیمات مورد نیاز ـ ذخیره با قالب پیش فرض‬ ‫‪1‬‬
‫رسم شکل هندسی با تنظیمات مورد نیاز ـ چرخش شکل حول مرکز دوران تعیین شده ـ انعکاس شکل ـ تنظیمات ایجاد خروجی با قالب عمومی‬ ‫‪2‬‬
‫انتخاب ابزار ‪ Pen‬و ‪ Pencil‬برای ترسیم مسیر با توجه به کاربرد ـ انتخاب ابزار برای ویرایش مسیر‬ ‫‪3‬‬
‫تایپ و قالب بندی متن ـ ویرایش هنری متن‬ ‫‪4‬‬
‫رسم شکل ماسک بر اساس کاربرد ـ تبدیل شکل به ماسک و ویرایش آن‬ ‫‪5‬‬

‫شرایط انجام کار و ابزار و تجهیزات‪:‬‬

‫مکان‪ :‬کارگاه رایانه مطابق استاندارد تجهیزات هنرستان ها‬
‫تجهیزات‪ :‬رایانه ای که نرم افزار گرافیکی و فارسی ساز روی آن نصب باشد‪.‬‬
‫زمان‪ 70 :‬دقیقه (آماده سازی سند گرافیکی ‪ 5‬دقیقه ـ تصویر سازی با استفاده از اشکال هندسی ‪ 15‬دقیقه ـ تصویرسازی با استفاده از ابزارهای ترسیمی ‪20‬‬
‫دقیقه ـ استفاده از متن ‪ 20‬دقیقه ـ استفاده از ماسک ‪ 10‬دقیقه)‬

‫معیار شایستگی‪:‬‬

‫حداقل‬
‫نمره هنرجو‬ ‫مرحله کار‬ ‫ردیف‬
‫نمره قبولی از ‪3‬‬

‫‪1‬‬ ‫آماده‌سازی سند گرافیکی‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫تصویرسازی با استفاده از اشکال هندسی‬ ‫‪2‬‬

‫‪2‬‬ ‫تصویرسازی با استفاده از ابزارهای ترسیمی‬ ‫‪3‬‬

‫‪2‬‬ ‫استفاده از متن‬ ‫‪4‬‬

‫‪1‬‬ ‫استفاده از ماسک‬ ‫‪5‬‬

‫شایستگی‌های غیر فنی‪ ،‬ایمنی‪ ،‬بهداشت‪ ،‬توجهات زیست‌محیطی و نگرش‪:‬‬

‫‪2‬‬ ‫مدیریت کیفیت ـ تفکر خالق ـ زبان فنی ـ رعایت ارگونومی ـ كنترل حفاظتي الكتريكي و الكترونيكي تجهيزات ـ ایجاد اسناد‬
‫الکترونیکی کاهش مصرف کاغذ ـ به‌کارگیری خالقیت در طراحی‬

‫*‬ ‫میانگین نمرات‬

‫* حداقل میانگین نمرات هنرجو برای قبولی و کسب شایستگی‪ 2 ،‬است‪.‬‬

‫‪33‬‬