http://balkans.aljazeera.

net/

Ko su bili ruski 'psi rata' u BiH

Na bh. bojištima ratovalo je blizu 10.000 plaćenika u redovima VRS-a, od kriminalaca do specijalaca.

Piše:

Edin Subašić

Višegradski morbidni igrokaz samo je nebitna epizoda u novoj ruskoj igri na Balkanu. Al Jazeera

Da vlasti Republike Srpske nisu još jednom opskurnom obljetnicom u Višegradu podsjetile na
fenomen stranih plaćenika na bosanskom ratištu, javnost u BiH bi i zaboravila na ove „pse
rata“ u redovima VRS-a. I zvono priče o „stranim ratnicima“ ostalo bi na mudžahedinima i
„ratnim vlastima u Sarajevu“ koje su ih dovele, te na legionarima u hrvatskim postrojbama.

Međutim, ponovo se desilo da su vlasti iz RS-a pokušale glorificirati nešto što pametna
vodstva po pravilu nastoje prešutjeti. Zdravom logikom i pošteno gledajući teško je naći
pozitivne moralne aspekte pojave plaćenih vojnika bilo gdje, ali ovdje je nešto sasvim drugo
bilo važnije od logike. Na spomenik u Višegradu 12. aprila vijence su položili predstavnici
vlasti RS-a, srpska udruženja iz Srbije i sa Kosova, motoristi ruskog motociklističkog kluba
„Noćni vukovi“, nekoliko preživjelih ruskih dobrovoljaca, sve skupa stotinjak ljudi i to je bilo
sve. Bez predstavnika Ambasade Rusije u Sarajevu, o čijim građanima se ovdje i radi.

Događaj, međutim, otkriva nešto drugo - potrebu entitetskih zvaničnika da javnosti (domaćoj i
stranoj) demonstriraju da i danas imaju podršku „ruske braće“, kako su je imali i u ratu, te da
su te veze i ljubav neraskidivi i ubuduće. S druge strane, politički nemudro otkrivaju se razni
oblici ruske podrške srbijanskoj agresiji na BiH, što danas nije nebitno u razotkrivanju
aktuelnih ruskih djelovanja na Balkanu putem „kulturnih centara“, „humanitarnih
organizacija“ i slično.

Veza Moskva – Beograd

Zato je možda bitno podsjetiti ko su bili psi rata u redovima VRS-a. Viktor Vladimirovič
Zaplatin, komandant 1. dobrovoljačkog odreda VRS, gdje je bilo raspoređeno najviše ruskih
dobrovoljaca, tokom manifestacije na brdu Grad iznad Višegrada ponovio je mantru kako je u
Moskvi formiran odred od Kozaka iz Moskve, Dona i Saratova kao „pomoć bratskom
srpskom narodu, jer tada zvanična ruska politika nije dozvoljavala pomoć Srbiji (!)“ i da su
došli tek 1993.

U suštini, radi se o prikrivanju notornih činjenica o državnom djelovanju i Moskve, i

Beograda, u operaciji uključivanja vojnih snaga u borbena djelovanja protiv Armije RBiH, ali
pod legendom „dobrovoljačkih odreda“ kako bi se izbjegla odgovornost država. U stvarnosti -
vrbovanje, okupljanje, transport, obuku, naoružavanje i plaćanje mogle su vršiti jedino
državne strukture svojim policijskim, vojnim i državnim resursima. Vojne i civilne
obavještajne službe Republike BiH prikupile su tokom rata bezbroj podataka o tome, kao i o
borbenim djelovanjima Rusa, Rumuna, Grka, Ukrajinaca, Bugara i Mađara u srpskim
jedinicama. Oni su bili u BiH već 1992. godine.

Najprije, regrutacija i okupljanje u Moskvi. Najveći posao u tome obavljala su razna

udruženja srpsko-ruskog prijateljstva, formirana tobože spontano, ali tako da njima rukovode
aktivni ruski oficiri, penzionisani veterani ili lokalne nacionalističke vođe, kao što su bili
kapetan Aleksandar Kravčenko i Jaroslav Jastrebov.

Podaci govore da su ruski dobrovoljci dolazili u manjim ili većim grupama u Beograd i čak sa
naoružanjem, a među njima je bila galerija likova od potpunih vojnih diletanata, kriminalaca i
avanturista do vrhunskih profesionalaca sa raznih ratišta. Prihvatni centri u Srbiji bili su u
kasarnama u Batajnici, Bubanj Potoku, u krugu fabrike „Zorka“ u Šapcu, na Petrovaradinu
kod Novog Sada, u vojnom objektu na Tari itd. Zatim i na okupiranim područjima u Podrinju,
oko Zvornika, Višegrada, Bratunca, u Sokocu i oko Sarajeva odakle su se uključivali u
ofanzivna djelovanja.

Plata 200 maraka uz ratni plijen

Administrativno je poslove oko njihovog prihvata i evidentiranja vodio tzv. Biro Republike
Srpske u Beogradu, a glavnu ulogu u njemu su imali Jovan Đogo, major Vojske Jugoslavije
porijeklom iz BiH (kasnije ključni Karadžićev jatak tokom skrivanja) i Vojislav Šešelj, koji je
regrutovao dobrovoljce i po Srbiji. Kad bi krenuli u BiH, upućivani su najčešće u Glavni štab
VRS-a, gdje ih je po jedinicama, prema potrebi, raspoređivao major Mićo Grubor, tada
personalac u Mladićevom GŠ-u VRS-a.

Prvi rusko-kozački plaćenici stigli su u područje Čajniča i Rudog već u proljeće 1992. godine
na zahtjev Duška Kornjače. U Podrinju su kasnije, u jesen kada su stigle veće grupe Rusa i
Kozaka, formirana dva dobrovoljačka odreda kojima su komandovali Aleksandar Muharev i
Mihaila Viktorovič Trofimov. Bili su u sastavu Višegradske brigade VRS od koje su, prema
zaplijenjenim dokumentima, zadužili naoružanje i opremu.

Faksimil dokumenta Obavještajne službe Armije BiH o stranim plaćenicima u agresiji na BiH
Ustupljeno Al Jazeeri

Finansijski i logistički, ove snage je podržavala Vojska Jugoslavije, odnosno država Srbija.
Plata prvih plaćenika po ugovoru je bila oko 200 njemačkih maraka, a u dane intenzivnih
borbi (ofanzivna djelovanja) Rusi su dodatno plaćani 100, a Kozaci 400 maraka! Međutim,
plaćenici su, osim nevelikim dnevnicama, bili stimulirani i davanjem dozvole da zadrže ratni
plijen do kojeg dođu pljačkom osvojenih područja, da se mogu baviti švercom, kriminalom
itd., a date su im usmene garancijom da će biti amnestirani od bilo kojih zločina koje počine.

Plaćenici su potpisivali ugovore i oduzimana su im dokumenta u Beogradu prije odlaska u

BiH, čime ih se donekle primoravalo na poštivanje subordinacije srpskih komandanata i
prikrivao njihov stvarni identitet na bojištu. U praksi, pri takvom statusu i motivaciji
plaćenika nije moglo biti velike ljubavi sa srpskim kadrovima unutar jedinica VRS-a pa nisu
bili rijetki i međusobni sukobi. Svjedočenja oslobođenih logoraša iz zatvora Kula kod
Sarajeva potvrđuju da je u istom logoru bilo i zatvorenih Rusa. Ali, ne zbog ratnih zločina,
nego zbog silovanja i pljačke u srpskim kućama u Miljevićima i Grbavici!
Podaci o djelovanju Rusa prikupljeni su najprije praćenjem radio-veza agresora, a vremenom
su obavještajni organi ARBiH-a dolazili i do zaplijenjenih dokumenata i konačno do živih,
zarobljenih plaćenika. Tako se došlo i do strukture i identiteta ruskih kadrova. I ne samo
ruskih.

Instruktori, komandosi, padobranci...

U jurišne jedinice VRS-a raspoređivani su vrhunski obučeni i iskusni plaćenici, najčešće ruski
veterani iz Afganistana ili Čečenije. Bilo je tu komandosa, padobranaca, tenkista..., i takvi su
korišteni na najtvrđim uporišnim tačkama na bojištu za probijanje linija ARBiH tokom
ofanziva npr. na Teočak, Olovo, na posavskom koridoru i vrlo često na dijelu sarajevskog
bojišta na brdu Žuč. Na sarajevskom bojištu se često na radio-vezama pojavljivao potporučnik
Bikov koji je komandovao tenkovskim snagama, a kapetan Mihail Postihamov komandovao
je specijalnom jedinicom u Posavini.

VRS je često prepuštala Rusima upravljanje artiljerijskom vatrom i raketnim sistemima te se

na vezama u rejonima Zavidovića, Teočaka, Bihaća, Ozrena..., bilježila komunikacija na
ruskom jeziku.

'Vekovna ruska podrška'

Zanimljivo je da se danas malo govori o ukrajinskim, grčkim (od kojih se njihova država
naknadno nastoji ograditi), bugarskim i mađarskim dobrovoljcima, iako su i oni ginuli. Bitni
su samo – ruski. Njih deset su vlasti RS odlikovale medaljom za hrabrost „Gavrilo Princip“,
zatim, podignut je spomenik samo ruskim dobrovoljcima itd. Podrška ostalih zemalja iz kojih
su plaćenici dolazili u Srbiji i RS danas ne postoji, irelevantna je ili čak nepoželjna (kao npr.
ukrajinska), dok se nastoji potencirati „vekovna ruska podrška“ u vremenu kada Srbija
doživljava unutrašnji politički kolaps i puca pod zapadnim pritiskom i predstojećim
zvaničnim gubitkom Kosova.

Posebno su bili zanimljivi plaćenici Rumuni. Veliki broj njih bili su bivši pripadnici službe
„Sekuritatea“, nekad u službi Nicolaea Ceausescua i oni su smatrani vrhunskim
profesionalcima. U ljeto 1993. tokom srpske ofanzive na Žuč iznad Sarajeva najžešće i
najupornije napade na položaje ARBiH izveli su upravo oni. Tada su na njima prvi puta
viđeni dugi, pancirni mantili, a neobična upornost i „hrabrost“ u napadu kasnije je
rasvijetljena otkrićem da su svi bili pod uticajem narkotika. Osim na tom bojištu, vrlo često su
iznad Sarajeva Rusi boravili u jedinci četničkog vojvode Slavka Aleksića na Jevrejskom
groblju.

Drugi tip plaćenika bili su instruktori. Igor Vasiljevič Guskov bio je ruski veteran iz
Afganistana i on je tokom rata držao obuku srpskim specijalcima u kasarni u Bijeljini. Iz
dokumentacije srpskih jedinica zaplijenjene u napadima pripadnika 1. korpusa ARBiH tokom
borbi 1995. godine saznalo se da su visoki ruski oficiri čina majora i pukovnika držali stručnu
nastavu, kurseve za pripadnike vojnih obavještajnih organa. Dosta je dokumenata koji govore
o ruskim instruktorima za raketna i navođena oruđa (na Manjači, Majevici, Višegradu...).

Ipak, najveći broj plaćenika bili su obični vojnici, angažirani kao „topovsko meso“ u
pješadijskim borbama, ali i kao izvršioci najtežih zločina prilikom upada u nesrpska naselja.
O grčkim plaćenicima, koji su pod zastavom Grčke umarširali u razorenu Srebrenicu, već je
dosta govoreno. Njihova uloga u vojnom smislu bila je minorna, ali je njihovo vjerovatno
učešće u zločinu, i uopće činjenica da su u Grčkoj uz prećutni pristanak vlasti regrutirani
dobrovoljci za rat u BiH, trajno bacila sjenu na odnos Atine prema BiH.

Ratovalo 10.000 plaćenika

Vojne procjene o strancima raspoređenim u manje jedinice VRS ukazivale su da je u raznim

periodima broj varirao od nekoliko stotina do 2.500 plaćenika, ali je sveukupno od 1992. do
1995. godine na bojištima širom BiH ratovalo blizu 10.000 stranaca, samo u redovima VRS-a.

Naravno, stranaca je bilo i u ARBiH i HVO/HV-u čiji su karakter djelovanja, motivacija i

status bili nešto drugačiji, o čemu ćemo više govoriti drugi put. U svakom slučaju, zvanično
priznanje vlasti RS-a da je na strani VRS-a ratovalo oko 700 stranih plaćenika tj.
„dobrovoljaca“ te da ih je poginulo samo 37 – daleko je od istine. Brojčano minoriziranje
služi prikrivanju stvarnog obima učešća boraca iz Rusije i uloge ove države.

Najveći broj plaćenika bili su obični vojnici, angažirani kao „topovsko meso“ u pješadijskim
borbamaUstupljeno Al Jazeeri

Samo na spomeniku na groblju u Višegradu upisano je 37 imena. Ima ih u groblju u

Miljevićima i drugdje u RS-u, a sporadično i širom FBiH pokopana su tijela plaćenika koja
niko iz organa VRS nije želio preuzeti. Za jedan broj tijela nikad nije utvrđen identitet, jer
nisu imali nikakva dokumenta, što je tipična sudbina plaćenika kada poginu daleko od kuće za
račun zlog poslodavca.
Dakle, razumljivo je da se podaci o gubicima kriju, a posebno ako se radi o stranim
plaćenicima u ratu koji se nastoji prikazati „građanskim“, a nikako agresijom. Tome i služi
legenda o „ruskim dobrovoljcima“ poginulim u odbrani srpske braće, saveznika po krvi i
vjeri, iako se radilo o klasičnoj vojnoj pomoći Rusije tzv. „neinstitucionalnim sredstvima“.

RS u svemu ovome nastoji odigrati svoju rolu pa makar to bilo i na način da se u Višegradu
ponovo izvede igrokaz u kojem najobičniji zločinci, psi rata postaju heroji i „dokaz“ ruske
privrženosti i starateljstva nad srpskim interesima na Balkanu. Pa, da se to zna, ako bi nekom
sa Zapada slučajno palo na pamet da to ospori ili zanemari. No, treba reći i to da je, i bez
kvazihistorijskih političkih manifestacija nad spomenicima poginulih plaćenika, ruski uticaj u
Srbiji, BiH, Hrvatskoj... danas činjenica i da se odvija na mnogo sofisticiraniji, efikasniji i
opasniji način, nego što su to nekad bile horde dobrovoljaca.

Posljednjih godina svjedoci smo afere za rusko-srpskim „humanitarnim centrom“ u Nišu, koji
je identificiran kao klasični obavještajni punkt Moskve. Zatim, vlasti u RS već dugo traže
način da ozvaniče učešće ruskih instruktora u policijskim centrima za obuku MUP-a RS-a, što
im zasad ne uspjeva, jer su u Banjoj Luci već policijski instruktori sa Zapada.

„Noćni vukovi“ također imaju svoju ulogu, da demonstriraju rusko prisustvo i podršku
Dodikovom režimu... I sam Milorad Dodik, nakon jednog od sastanaka sa Vladimirom
Putinom, insinuirao je neprovjerljivu, ali intrigantnu navodnu zainteresiranost Moskve da u
policijskom centru RS-a u Zalužanima instalira svoju bazu!? I tako dalje...

Dakle, u kontekstu ovakvih okolnosti višegradski morbidni igrokaz samo je nebitna epizoda u
novoj ruskoj igri na Balkanu.

Izvor: Al Jazeera

Tagovi

BiH

__________________________________________________________________________________
________________________

PRAVOSLAVNI MUDŽAHEDINI: Ko su
bili ruski "psi rata" u BiH
Na bh. bojištima ratovalo je blizu 10.000 plaćenika u redovima VRS-a, od kriminalaca do
specijalaca.

 Društvo
 Prije 8h Prije 8h
 2

Piše:Edin Subašić

Da vlasti Republike Srpske nisu još jednom opskurnom obljetnicom u Višegradu podsjetile na
fenomen stranih plaćenika na bosanskom ratištu, javnost u BiH bi i zaboravila na ove „pse
rata“ u redovima VRS-a. I zvono priče o „stranim ratnicima“ ostalo bi na mudžahedinima i
„ratnim vlastima u Sarajevu“ koje su ih dovele, te na legionarima u hrvatskim postrojbama.

Međutim, ponovo se desilo da su vlasti iz RS-a pokušale glorificirati nešto što pametna
vodstva po pravilu nastoje prešutjeti. Zdravom logikom i pošteno gledajući teško je naći
pozitivne moralne aspekte pojave plaćenih vojnika bilo gdje, ali ovdje je nešto sasvim drugo
bilo važnije od logike. Na spomenik u Višegradu 12. aprila vijence su položili predstavnici
vlasti RS-a, srpska udruženja iz Srbije i sa Kosova, motoristi ruskog motociklističkog kluba
„Noćni vukovi“, nekoliko preživjelih ruskih dobrovoljaca, sve skupa stotinjak ljudi i to je bilo
sve. Bez predstavnika Ambasade Rusije u Sarajevu, o čijim građanima se ovdje i radi.

Događaj, međutim, otkriva nešto drugo - potrebu entitetskih zvaničnika da javnosti (domaćoj i
stranoj) demonstriraju da i danas imaju podršku „ruske braće“, kako su je imali i u ratu, te da
su te veze i ljubav neraskidivi i ubuduće. S druge strane, politički nemudro otkrivaju se razni
oblici ruske podrške srbijanskoj agresiji na BiH, što danas nije nebitno u razotkrivanju
aktuelnih ruskih djelovanja na Balkanu putem „kulturnih centara“, „humanitarnih
organizacija“ i slično.

Veza Moskva – Beograd

Zato je možda bitno podsjetiti ko su bili psi rata u redovima VRS-a. Viktor Vladimirovič
Zaplatin, komandant 1. dobrovoljačkog odreda VRS, gdje je bilo raspoređeno najviše ruskih
dobrovoljaca, tokom manifestacije na brdu Grad iznad Višegrada ponovio je mantru kako je u
Moskvi formiran odred od Kozaka iz Moskve, Dona i Saratova kao „pomoć bratskom
srpskom narodu, jer tada zvanična ruska politika nije dozvoljavala pomoć Srbiji (!)“ i da su
došli tek 1993.

U suštini, radi se o prikrivanju notornih činjenica o državnom djelovanju i Moskve, i

Beograda, u operaciji uključivanja vojnih snaga u borbena djelovanja protiv Armije RBiH, ali
pod legendom „dobrovoljačkih odreda“ kako bi se izbjegla odgovornost država. U stvarnosti -
vrbovanje, okupljanje, transport, obuku, naoružavanje i plaćanje mogle su vršiti jedino
državne strukture svojim policijskim, vojnim i državnim resursima. Vojne i civilne
obavještajne službe Republike BiH prikupile su tokom rata bezbroj podataka o tome, kao i o
borbenim djelovanjima Rusa, Rumuna, Grka, Ukrajinaca, Bugara i Mađara u srpskim
jedinicama. Oni su bili u BiH već 1992. godine.

Najprije, regrutacija i okupljanje u Moskvi. Najveći posao u tome obavljala su razna

udruženja srpsko-ruskog prijateljstva, formirana tobože spontano, ali tako da njima rukovode
aktivni ruski oficiri, penzionisani veterani ili lokalne nacionalističke vođe, kao što su bili
kapetan Aleksandar Kravčenko i Jaroslav Jastrebov.

Podaci govore da su ruski dobrovoljci dolazili u manjim ili većim grupama u Beograd i čak sa
naoružanjem, a među njima je bila galerija likova od potpunih vojnih diletanata, kriminalaca i
avanturista do vrhunskih profesionalaca sa raznih ratišta. Prihvatni centri u Srbiji bili su u
kasarnama u Batajnici, Bubanj Potoku, u krugu fabrike „Zorka“ u Šapcu, na Petrovaradinu
kod Novog Sada, u vojnom objektu na Tari itd. Zatim i na okupiranim područjima u Podrinju,
oko Zvornika, Višegrada, Bratunca, u Sokocu i oko Sarajeva odakle su se uključivali u
ofanzivna djelovanja.

Plata 200 maraka uz ratni plijen

Administrativno je poslove oko njihovog prihvata i evidentiranja vodio tzv. Biro Republike
Srpske u Beogradu, a glavnu ulogu u njemu su imali Jovan Đogo, major Vojske Jugoslavije
porijeklom iz BiH (kasnije ključni Karadžićev jatak tokom skrivanja) i Vojislav Šešelj, koji je
regrutovao dobrovoljce i po Srbiji. Kad bi krenuli u BiH, upućivani su najčešće u Glavni štab
VRS-a, gdje ih je po jedinicama, prema potrebi, raspoređivao major Mićo Grubor, tada
personalac u Mladićevom GŠ-u VRS-a.

Prvi rusko-kozački plaćenici stigli su u područje Čajniča i Rudog već u proljeće 1992. godine
na zahtjev Duška Kornjače. U Podrinju su kasnije, u jesen kada su stigle veće grupe Rusa i
Kozaka, formirana dva dobrovoljačka odreda kojima su komandovali Aleksandar Muharev i
Mihaila Viktorovič Trofimov. Bili su u sastavu Višegradske brigade VRS od koje su, prema
zaplijenjenim dokumentima, zadužili naoružanje i opremu.
Faksimil dokumenta Obavještajne službe Armije BiH o stranim plaćenicima u agresiji na
BiH Ustupljeno Al Jazeeri

Finansijski i logistički, ove snage je podržavala Vojska Jugoslavije, odnosno država Srbija.
Plata prvih plaćenika po ugovoru je bila oko 200 njemačkih maraka, a u dane intenzivnih
borbi (ofanzivna djelovanja) Rusi su dodatno plaćani 100, a Kozaci 400 maraka! Međutim,
plaćenici su, osim nevelikim dnevnicama, bili stimulirani i davanjem dozvole da zadrže ratni
plijen do kojeg dođu pljačkom osvojenih područja, da se mogu baviti švercom, kriminalom
itd., a date su im usmene garancijom da će biti amnestirani od bilo kojih zločina koje počine.

Plaćenici su potpisivali ugovore i oduzimana su im dokumenta u Beogradu prije odlaska u

BiH, čime ih se donekle primoravalo na poštivanje subordinacije srpskih komandanata i
prikrivao njihov stvarni identitet na bojištu. U praksi, pri takvom statusu i motivaciji
plaćenika nije moglo biti velike ljubavi sa srpskim kadrovima unutar jedinica VRS-a pa nisu
bili rijetki i međusobni sukobi. Svjedočenja oslobođenih logoraša iz zatvora Kula kod
Sarajeva potvrđuju da je u istom logoru bilo i zatvorenih Rusa. Ali, ne zbog ratnih zločina,
nego zbog silovanja i pljačke u srpskim kućama u Miljevićima i Grbavici!

Podaci o djelovanju Rusa prikupljeni su najprije praćenjem radio-veza agresora, a vremenom

su obavještajni organi ARBiH-a dolazili i do zaplijenjenih dokumenata i konačno do živih,
zarobljenih plaćenika. Tako se došlo i do strukture i identiteta ruskih kadrova. I ne samo
ruskih.

Instruktori, komandosi, padobranci...

U jurišne jedinice VRS-a raspoređivani su vrhunski obučeni i iskusni plaćenici, najčešće ruski
veterani iz Afganistana ili Čečenije. Bilo je tu komandosa, padobranaca, tenkista..., i takvi su
korišteni na najtvrđim uporišnim tačkama na bojištu za probijanje linija ARBiH tokom
ofanziva npr. na Teočak, Olovo, na posavskom koridoru i vrlo često na dijelu sarajevskog
bojišta na brdu Žuč. Na sarajevskom bojištu se često na radio-vezama pojavljivao potporučnik
Bikov koji je komandovao tenkovskim snagama, a kapetan Mihail Postihamov komandovao
je specijalnom jedinicom u Posavini.

VRS je često prepuštala Rusima upravljanje artiljerijskom vatrom i raketnim sistemima te se

na vezama u rejonima Zavidovića, Teočaka, Bihaća, Ozrena..., bilježila komunikacija na
ruskom jeziku.

Posebno su bili zanimljivi plaćenici Rumuni. Veliki broj njih bili su bivši pripadnici službe
„Sekuritatea“, nekad u službi Nicolaea Ceausescua i oni su smatrani vrhunskim
profesionalcima. U ljeto 1993. tokom srpske ofanzive na Žuč iznad Sarajeva najžešće i
najupornije napade na položaje ARBiH izveli su upravo oni. Tada su na njima prvi puta
viđeni dugi, pancirni mantili, a neobična upornost i „hrabrost“ u napadu kasnije je
rasvijetljena otkrićem da su svi bili pod uticajem narkotika. Osim na tom bojištu, vrlo često su
iznad Sarajeva Rusi boravili u jedinci četničkog vojvode Slavka Aleksića na Jevrejskom
groblju.

Drugi tip plaćenika bili su instruktori. Igor Vasiljevič Guskov bio je ruski veteran iz
Afganistana i on je tokom rata držao obuku srpskim specijalcima u kasarni u Bijeljini. Iz
dokumentacije srpskih jedinica zaplijenjene u napadima pripadnika 1. korpusa ARBiH tokom
borbi 1995. godine saznalo se da su visoki ruski oficiri čina majora i pukovnika držali stručnu
nastavu, kurseve za pripadnike vojnih obavještajnih organa. Dosta je dokumenata koji govore
o ruskim instruktorima za raketna i navođena oruđa (na Manjači, Majevici, Višegradu...).

Ipak, najveći broj plaćenika bili su obični vojnici, angažirani kao „topovsko meso“ u
pješadijskim borbama, ali i kao izvršioci najtežih zločina prilikom upada u nesrpska naselja.
O grčkim plaćenicima, koji su pod zastavom Grčke umarširali u razorenu Srebrenicu, već je
dosta govoreno. Njihova uloga u vojnom smislu bila je minorna, ali je njihovo vjerovatno
učešće u zločinu, i uopće činjenica da su u Grčkoj uz prećutni pristanak vlasti regrutirani
dobrovoljci za rat u BiH, trajno bacila sjenu na odnos Atine prema BiH.

Ratovalo 10.000 plaćenika

Vojne procjene o strancima raspoređenim u manje jedinice VRS ukazivale su da je u raznim

periodima broj varirao od nekoliko stotina do 2.500 plaćenika, ali je sveukupno od 1992. do
1995. godine na bojištima širom BiH ratovalo blizu 10.000 stranaca, samo u redovima VRS-a.

Naravno, stranaca je bilo i u ARBiH i HVO/HV-u čiji su karakter djelovanja, motivacija i

status bili nešto drugačiji, o čemu ćemo više govoriti drugi put. U svakom slučaju, zvanično
priznanje vlasti RS-a da je na strani VRS-a ratovalo oko 700 stranih plaćenika tj.
„dobrovoljaca“ te da ih je poginulo samo 37 – daleko je od istine. Brojčano minoriziranje
služi prikrivanju stvarnog obima učešća boraca iz Rusije i uloge ove države.
Najveći broj plaćenika bili su obični vojnici, angažirani kao „topovsko meso“ u pješadijskim
borbamaUstupljeno Al Jazeeri

Samo na spomeniku na groblju u Višegradu upisano je 37 imena. Ima ih u groblju u

Miljevićima i drugdje u RS-u, a sporadično i širom FBiH pokopana su tijela plaćenika koja
niko iz organa VRS nije želio preuzeti. Za jedan broj tijela nikad nije utvrđen identitet, jer
nisu imali nikakva dokumenta, što je tipična sudbina plaćenika kada poginu daleko od kuće za
račun zlog poslodavca.

Dakle, razumljivo je da se podaci o gubicima kriju, a posebno ako se radi o stranim

plaćenicima u ratu koji se nastoji prikazati „građanskim“, a nikako agresijom. Tome i služi
legenda o „ruskim dobrovoljcima“ poginulim u odbrani srpske braće, saveznika po krvi i
vjeri, iako se radilo o klasičnoj vojnoj pomoći Rusije tzv. „neinstitucionalnim sredstvima“.

RS u svemu ovome nastoji odigrati svoju rolu pa makar to bilo i na način da se u Višegradu
ponovo izvede igrokaz u kojem najobičniji zločinci, psi rata postaju heroji i „dokaz“ ruske
privrženosti i starateljstva nad srpskim interesima na Balkanu. Pa, da se to zna, ako bi nekom
sa Zapada slučajno palo na pamet da to ospori ili zanemari. No, treba reći i to da je, i bez
kvazihistorijskih političkih manifestacija nad spomenicima poginulih plaćenika, ruski uticaj u
Srbiji, BiH, Hrvatskoj... danas činjenica i da se odvija na mnogo sofisticiraniji, efikasniji i
opasniji način, nego što su to nekad bile horde dobrovoljaca.

Posljednjih godina svjedoci smo afere za rusko-srpskim „humanitarnim centrom“ u Nišu, koji
je identificiran kao klasični obavještajni punkt Moskve. Zatim, vlasti u RS već dugo traže
način da ozvaniče učešće ruskih instruktora u policijskim centrima za obuku MUP-a RS-a, što
im zasad ne uspjeva, jer su u Banjoj Luci već policijski instruktori sa Zapada.
„Noćni vukovi“ također imaju svoju ulogu, da demonstriraju rusko prisustvo i podršku
Dodikovom režimu... I sam Milorad Dodik, nakon jednog od sastanaka sa Vladimirom
Putinom, insinuirao je neprovjerljivu, ali intrigantnu navodnu zainteresiranost Moskve da u
policijskom centru RS-a u Zalužanima instalira svoju bazu!? I tako dalje...

Dakle, u kontekstu ovakvih okolnosti višegradski morbidni igrokaz samo je nebitna epizoda u
novoj ruskoj igri na Balkanu.

'Vekovna ruska podrška'

Zanimljivo je da se danas malo govori o ukrajinskim, grčkim (od kojih se njihova država
naknadno nastoji ograditi), bugarskim i mađarskim dobrovoljcima, iako su i oni ginuli. Bitni
su samo – ruski. Njih deset su vlasti RS odlikovale medaljom za hrabrost „Gavrilo Princip“,
zatim, podignut je spomenik samo ruskim dobrovoljcima itd. Podrška ostalih zemalja iz kojih
su plaćenici dolazili u Srbiji i RS danas ne postoji, irelevantna je ili čak nepoželjna (kao npr.
ukrajinska), dok se nastoji potencirati „vekovna ruska podrška“ u vremenu kada Srbija
doživljava unutrašnji politički kolaps i puca pod zapadnim pritiskom i predstojećim zvaničnim
gubitkom Kosova.

(Izvor: AlJazeera B)