i średniozaawansowanych (A1–B1)

.in.:
ierają m
ń s k iej – zaw w ,

HISZPAŃSKI
i his z p a yim k ó
ramatyk w ych, prz h

dla początkujących
s ta w y g o s o b o
Pod imków miotnikó k w yrazów
w i ic
ż ycia za
HISZPAŃ
za s a d y u z o w n ik ów, prz y n ie ż s zy
rzec ją rów
odmiany e d s ta w ia
licz bnik
e i
ania. Prz orzenia,
stopniow ó b ic h tw
ch, spos itp.
w zdania główne,
ą d k o we oraz
p o rz zentują
y i c z a s owniki h is z p
o
a ń
ty
skie – pre
c z ą c e podsta
wow ych dla początkujących
Czas acje d ów i ich
ne inform pów czasownik
niezbęd
rodzajów
c za s ó
ę
w
ś
,
ć
ty
z a
że s is o
wiera tak ych, modalnych
p raz i średniozaawansowanych (A1–B1)
; ta c z iłkow
odmianę asowników pos
ia n ę c z
odm
larnych.
i nieregu
p a ń s k i
sko -pols
i hiszpań has łow ych,
ki

AT Y K A
GR AM iki
isz w
polsko -h 20.000 artykułó żnych
S łownik z o k o ło k re s u ró
się ozz a
– składa w n ic tw ieka.

HISZPAŃSKI
c ych s ło ś ci czło w
e n tu ją ła ln o
own
pre z r dz ia
ż ycia i sfe
dziedzin tyczny –
zawiera
y i czas
-polski s
łown ik te m
s
a
ła pogru
p owano
stępnie
Czas
K
k o a

I
a ń s c h . H
Hisz p tyczny cia, a na
46 kateg
o ri i
najważn
te m a
iejsz ych
dzie d z in
rdziej sz
ż y
czegó ło
we.
W N
SŁO ański i hiszpańsko-polski
i średnio

w e d łu g o ri e b a A N O ,
teg UM
no na ka UERPO H eza, órganos
podzielo i C
iszp yczny
te g o ri c ab
ład w ka
polsko-h
l cuerpo, n, vasos t
Na prz yk : p artes de zó
ik tema
i słown
a le ź ć , c o ra
można z
n sculos
zaawans

ú
internos
, hu es o s y m
entidos.
ko -polsk
SKI

Hiszpańs
ín e o s y venas, s
sangu
dla pocz ch (A1–B1)

ko ło
wierają o iej
skie – za najbardz

IDIOMY
p a ń i
owany

m y h is z w a n y c h
Id io j sto s o hw z ra
jczęście atycznyc
1. 500 na w yraż e ń id io m
oraz prz
ydatne
h i
ątkujący

la rn y c n ik a m
popu owied
kimi odp
z ich pols i powiedzenia.
ia
prz ys łow
ch

ISBN: 978-83-7544-383-7

Cena: 24,90 zł www.rea-sj.pl

Hiszpanski OKLADKA.indd 1 30-09-11 10:25:24

 Projekt okładki: Radosław Pazdrijowski
Opracowanie:
Podstawy gramatyki hiszpańskiej oraz Czasy i czasowniki hiszpańskie
na podstawie licencji wydawnictwa INFOA – Małgorzata Bryl
Słownik polsko-hiszpański, Słownik hiszpańsko-polski oraz Hiszpańsko-polski słownik tematyczny
– Anna Wróblewska
Idiomy hiszpańskie – Maciej Jaskot
Korekta: Danuta Piętka

© Wydawnictwo REA, 2011

ISBN 978-83-7544-462-9

Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja, adaptacja całości lub części niniejszej
publikacji, kopiowanie do bazy danych, zapis elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny,
dźwiękowy lub inny wymaga pisemnej zgody Wydawcy i właściciela praw autorskich.

Wydawnictwo REA s.j.

Dział Handlowy
ul. Kolejowa 9/11, 01-217 Warszawa
Tel.: 22 631 94 23, 22 632 69 03, 22 632 68 82
Fax: 22 632 21 15
e-mail: handlowy@rea-sj.pl
www.rea-sj.pl

Skład i łamanie: Studio Gravite, Olsztyn

01. podstawy gramatyki hiszpanskiej.indd 2 3-10-11 8:50:52

 WSTĘP
Niniejsza publikacja, dzięki szczególnej formie, stanowi doskonałą pomoc nie
tylko dla uczących się języka hiszpańskiego (na poziomie podstawowym
i średniozaawansowanym) czy wyjeżdżających za granicę, ale także dla tych, którzy
po prostu interesują się tym językiem.
Można z niej korzystać na każdym etapie nauki, kiedy dopiero zaczynamy poznawać
język, ale również kiedy chcemy usystematyzować swoje wiadomości. Dzięki niej
poznajemy system języka hiszpańskiego: zarówno gramatykę, jak i leksykę.
Przejrzysta forma tablic, w których zaprezentowano Podstawy gramatyki hiszpańskiej
oraz Czasy i czasowniki hiszpańskie na pewno ułatwi przyswojenie materiału podczas
nauki i pomoże w praktycznym stosowaniu języka np. w korespondencji.

W jednym tomie, podzielonym na 6 odrębnych części, zamieszczono:

Podstawy gramatyki hiszpańskiej

Czasy i czasowniki hiszpańskie
Słownik polsko-hiszpański
Słownik hiszpańsko-polski
Hiszpańsko-polski słownik tematyczny
Idiomy hiszpańskie

• Podstawy gramatyki hiszpańskiej – zawierają m.in.: zasady użycia zaimków

osobowych, przyimków, odmiany rzeczowników, przymiotników i ich stopniowania.
Przedstawiają również szyk wyrazów w zdaniach, sposób ich tworzenia, liczebniki
porządkowe oraz główne, itp.

• Czasy i czasowniki hiszpańskie – prezentują niezbędne informacje dotyczące

podstawowych rodzajów czasów, typów czasowników i ich odmianę; ta część
zawiera także spis oraz odmianę czasowników posiłkowych, modalnych
i nieregularnych.

• Słownik polsko-hiszpański i hiszpańsko-polski – składa się z około 20.000

artykułów hasłowych, prezentujących słownictwo z zakresu różnych dziedzin życia
i sfer działalności człowieka.

• Hiszpańsko-polski słownik tematyczny – zawiera 46 kategorii tematycznych. Hasła

pogrupowano według najważniejszych dziedzin życia, a następnie podzielono
na kategorie bardziej szczegółowe. Na przykład w kategorii CUERPO HUMANO,
można znaleźć: partes del cuerpo, cabeza, órganos internos, huesos y músculos,
corazón, vasos sanguíneos y venas, sentidos.

• Idiomy hiszpańskie – zawierają około 1.500 najczęściej stosowanych i najbardziej

popularnych wyrażeń idiomatycznych wraz z ich polskimi odpowiednikami oraz
przydatne przysłowia i powiedzenia.

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 3 28-09-11 10:11:42

 SPIS TREŚCI

WSTĘP ............................................................................................. 3
Podstawy gramatyki hiszpańskiej ...................................... 5
Czasy i czasowniki hiszpańskie ........................................ 27
Słownik polsko-hiszpański .................................................. 73
Słownik hiszpańsko-polski ................................................ 197

Hiszpańsko-polski słownik tematyczny ..................... 285

Indeks .......................................................................................... 368

Idiomy hiszpańskie ............................................................... 393

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 4 28-09-11 10:11:42

 PODSTAWY

GRAM AT Y K I
S K I E J
HISZPAŃ
pański
• Alfabet hisz kreślony
reślony i nieo
• Rodzajnik ok
dzajnika
• Absencja ro i
ki i przymiotnik
• Rzeczowni i przysłówków
io w an ie przymiotn ów ik
e, względne,
• S to pn
e, dz ie rż aw cze, wskazując
ow ące
• Zaimki: osob kreślone, zwrotne i przecz
pytające, nieo
• Przyimki
• Spójniki
te i złożone
• Zdania pros
icznikowe metyczne
• Zdania okol rz ąd ko w e, działania aryt
ówne i po
• Liczebniki gł
cz asu i daty
• Określanie

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 5 28-09-11 10:11:42

 1 ALFABET HISZPAŃSKI
A a J jota [chota] R erre
B be K ka S ese
C ce L ele T te
CH che [cze] LL elle [eje] U u
D de M eme V uve
E e N ene W uve doble
F efe Ñ eñe [enie] X equis [ekis]
G ge [cze] O o Y i griega
H hache [acze] P pe Z zeta [θeta]
I i Q cu [ku]

2 RODZAJNIK OKREŚLONY
rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki

liczba el libro la casa lo más lejos*

pojedyncza (ta książka) (ten) dom najdalej
el agua**
woda

liczba mnoga los libros las casas –

(te) książki (te) domy
las aguas
wody

3 RODZAJNIK NIEOKREŚLONY
rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki

liczba un libro (una) casa –

pojedyncza (jakaś) książka (jakiś) dom
un agua
woda

liczba unos libros (unas) casas –

mnoga (jakieś) książki (jakieś) domy
kilka książek

* Rodzajnik rodzaju nijakiego lo używany jest w stopniu najwyższym

przysłówków i przed niektórymi zaimkami (np. lo que – co, cóż)
** Rodzajnik el znajduje się przed rzeczownikami rodzaju żeńskiego
6 z akcentem na początkowym a- lub ha-.

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 6 28-09-11 10:11:42

 4 ABSENCJA RODZAJNIKA
1. przed zaimkami dzierżawczymi, wskazującymi, pytającymi i niektórymi
nieokreślonymi: nuestro país (nasz kraj), estos especialistas (ci specjaliści)
2. w wołaczu: ¿Cómo está Vd., señorita? (Jak się panienka ma?)
3. w dopowiedzeniu: Praga, capital de la República Checa. (Praga, stolica
Czech.)
4. po czasownikach typu ser (być), elegir (wybrać), nombrar (nazywać) albo
przy orzeczeniu imiennym określającym narodowość, zawód, funkcję itp.
Mi colega es español. (Mój kolega jest Hiszpanem.)
Fue nombrado ministro. (Zostać mianowanym ministrem.)
5. wyliczanie: Hombres y mujeres, todos se fueron.
(Mężczyźni i kobiety, wszyscy odeszli.)
6. nieokreślona ilość albo liczba: ¡Deme pan, por favor! (Poproszę chleb)
7. rzeczowniki materialne: un puente de piedra (kamienny most)
8. ilość albo miara: dos litros de leche (dwa litry mleka)
9. miesiące, o ile nie są bliżej określone: En septiembre empieza el año escolar.
(We wrześniu rozpoczyna się rok szkolny.); ale: el septiembre pasado (zeszłego września)
10. konstrukcje estar de, ser de, hacer de, servir de, ir de:
estar de vacaciones (być na urlopie); hacer de intérprete (robić za tłumacza)
11. w wielu konstrukcjach i wyrażeniach
np.: tener razón (mieć rację); en casa (w domu) itd.

5 DEKLINACJA RZECZOWNIKÓW
rodzaj męski rodzaj żeński

liczba liczba liczba liczba

pojedyncza mnoga pojedyncza mnoga

mianownik el libro los libros la casa las casas

(książka) (książki) (dom) (domy)

dopełniacz del libro de los libros de la casa de las casas

celownik al libro a los libros a la casa a las casas

biernik el libro los libros la casa las casas

7

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 7 28-09-11 10:11:42

 6 RODZAJE RZECZOWNIKÓW
A. W zależności od znaczenia:

rzeczowniki rodzaju męskiego:

1. nazwy rzek, jezior, mórz, oceanów, wulkanów i wzgórz (rodzaju żeńskiego
są jednakże wzgórza zawierające w nazwie Sierra albo Cordillera):
el (océano) Atlántico (ocean Atlantycki)
2. nazwy stron świata: el norte (północ); el sureste (południowy wschód)
3. nazwy teatrów, kin, hoteli i statków: el (hotel) Central (hotel Central)
4. nazwy dni i miesięcy: el martes (wtorek); el febrero (luty)
5. nazwy większości drzew owocowych i krzewów:
el manzano (jabłoń); el cerezo (czereśnia)
6. nazwy cyfr: el dos (dwójka); el cincuenta (pięćdziesiątka)
7. rzeczowniki odczasownikowe: el saber (wiedza); el deber (obowiązek)

rzeczowniki rodzaju żeńskiego:

1. nazwy krajów i miast zakończone na nieakcentowane -a: toda Bolivia (cała
Boliwia)
2. nazwy owoców: la pera (gruszka); la naranja (pomarańcza) ale: el limón (cytryna)
3. nazwy liter: la a (a), la equis (iks)

B. W zależności od końcówki:

rzeczowniki rodzju męskiego zakończone na:

-o, -ó el río (rzeka), el plató (plan filmowy), el siglo (stulecie);
ale: la mano (ręka)
-e, -é el viaje (podróż), el café (kawa), el garaje (garaż)
-a, -á el día (dzień), el sofá (kanapa), el mapa (mapa), el colega
(kolega), el poeta (poeta), el papá (tatuś), el clima (klimat),
el problema (problem); ale: la broma (żart)
-i, -í el bisturí (skalpel), el rubí (rubin); ale: la metrópoli (stolica)
-u, -ú el espíritu (duch), el bambú (bambus); ale: la tribu (plemię)
spółgłoskę el pan (chleb), el reloj (zegar), el árbol (drzewo)
-or el honor (honor), el humor (nastrój), el favor (przysługa)

rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na:

-a la carta (pismo), la casa (dom), la lengua (język)
-e la calle (ulica), la sede (siedziba), la serie (seria)
spółgłoskę la ley (prawo), la imagen (obraz), la sartén (patelnia)
-d la salud (zdrowie), la vid (winorośl); ale: el huésped (gość)
-dad, -tad la soledad (samotność), la libertad (wolność)
-ión, -ción, -sión la región (region), la canción (piosenka), la tensión (napięcie)
-z, -ez la luz (światło), la voz (głos), la altivez (pycha)

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 8 28-09-11 10:11:43

 7 LICZBA MNOGA RZECZOWNIKÓW
1. końcówka -s w rzeczownikach zakończonych na samogłoskę:
el libro - los libros (książka)
el pie - los pies (noga)
la vida - las vidas (życie)
2. końcówka -es w rzeczownikach zakończonych na spółgłoskę (razem z -y):
el mes - los meses (miesiąc)
el motor - los motores (silnik)
la ley - las leyes (prawo)
3. w rzeczownikach złożonych dodaje się -s albo -es tylko do ich ostatniej części:
el ferrocarril - los ferrocarriles (kolej)
el sobresalto - los sobresaltos (przerażenie)
- bez zmiany są rzeczowniki, których ostatni element jest już w formie mnogiej:
el paraguas - los paraguas (parasol)
el matasellos - los matasellos (pieczątka)
4. rzeczowniki obcego pochodzenia:
el álbum - los álbumes (album)
el chófer - los chóferes (kierowca)
el dólar - los dólares (dolar)
5. wyrażenia parzystości:
el padre (ojciec) - los padres (ojcowie, rodzice)
el abuelo (dziadek) - los abuelos (dziadkowie, dziadek i babcia)
el tío (wujek) - los tíos (wujostwo, wujek i ciocia)
6. rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej:
- rzeczowniki abstrakcyjne, właściwości i czynności: la bondad (dobroć)
- rzeczowniki zbiorowe i materiałowe: el follaje (liście); el vidrio (szkło);
la leche (mleko)
- w liczbie mnogiej nie istnieją rzeczowniki don (pan), doña (pani)

8 LICZBA MNOGA PRZYMIOTNIKÓW

-s dodaje się do przymiotników zakończonych w liczbie pojedynczej na
nieakcentowaną samogłoskę:
ancho - anchos (szeroki) los ríos anchos (szerokie rzeki)
urgente -urgentes (naglący) las cartas urgentes (listy priorytetowe)
belga - belgas (belgijski) los turistas belgas (belgijscy turyści)
-es dodaje się do przymiotników zakończonych na spółgłoskę albo akcentowaną
samogłoskę:
veloz - veloces (szybki) los trenes veloces (szybkie pociągi)
anterior - anteriores (przeszły) las generaciones anteriores (przeszłe pokolenia)
baladí - baladíes (bez znaczenia) unas cosas baladíes (rzeczy bez znaczenia)
9

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 9 28-09-11 10:11:43

 9 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

1. stopień 2. stopień 3. stopień

liczba largo más* largo el más* largo długi
pojedyncza larga más larga la más larga długa
liczba largos más largos los más largos dłudzy
mnoga largas más largas las más largas długie
* Przy spadkowym stopniowaniu słowo más (więcej) zostaje zastąpione słowem menos (mniej)

10 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW NIEREGULARNYCH

bueno mejor el mejor dobry
malo peor el peor zły
grande* mayor el mayor wielki
pequeño* menor el menor mały
alto* superior el superior wysoki
bajo* inferior el inferior niski
* Przymiotniki grande, pequeño, alto, bajo mają także regularny 2. i 3. stopień.

11 STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW

1. stopień 2. stopień 3. stopień

despacio más despacio lo más despacio
wolno wolniej najwolniej
menos despacio lo menos despacio
mniej wolno jak najmniej wolno

12 STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW NIEREGULARNYCH

bien mejor lo mejor dobrze
mal peor lo peor źle
mucho más lo más dużo
poco menos lo menos mało

10

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 10 28-09-11 10:11:43

 13 ZAIMKI OSOBOWE
liczba pojedyncza liczba mnoga
yo ja nosotros/-as my
tú ty vosotros/-as wy
mianownik

él on ellos oni
ella ona ellas one
ello to – –
usted (Vd.) pan, pani ustedes (Vds.) państwo
– –
dopełniacz
Nieakcentowane

me nos
te os
le les
celownik

le les
le –
le les
me nos
te os
le, lo les, los
la las
biernik

lo –
le, la les, las
yo nosotros/-as
tú vosotros/-as
mianownik

él ellos
ella ellas
– –
usted (Vd.) ustedes (Vds.)
de mí de nosotros/-as
Akcentowane

de ti de vosotros/-as
dopełniacz

de él de ellos
de ella de ellas
– –
de Vd. de Vds.
a mí a nosotros/-as
a ti a vosotros/-as
+ biernik

a él a ellos
celownik

a ella a ellas
– – 11
a Vd. a Vds.

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 11 28-09-11 10:11:43

 14 ZAIMKI OSOBOWE – FORMY Z PRZYIMKAMI
para mí dla mnie conmigo ze mną
para ti dla ciebie contigo z tobą
para él dla niego con él z nim
para ella dla niej con ella z nią
para Vd dla pana, pani con Vd. z panem, panią
para nosotros dla nas con nosotros z nami
para vosotros dla was con vosotros z wami
para ellos dla nich con ellos z nimi
para ellas dla nich con ellas z nimi
para Vds. dla państwa con Vds. z państwem

15 ZAIMKI OSOBOWE – POŁĄCZENIE DWÓCH ZAIMKÓW OSOBOWYCH

liczba pojedyncza liczba mnoga

me lo me la nos lo nos la
te lo te la os lo os la
se lo se la se lo se la

me los me las nos los nos las

te los te las os los os las
se los se las se los se las

16 ZAIMKI DZIERŻAWCZE
niesamodzielne samodzielne

liczba liczba liczba liczba

pojedyncza mnoga pojedyncza mnoga

mi mis mío/-a míos/-as

tu tus tuyo/-a tuyos/-as
su sus suyo/-a suyos/-as
nuestro/-a nuestros/-as nuestro/-as nuestros/-as
vuestro/-a vuestros/-as vuestro/-as vuestros/-as
su sus suyo/-a suyos/-as

12

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 12 28-09-11 10:11:43

 17 ZAIMKI WSKAZUJĄCE
rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki

ten oto l.poj. este esta esto

l.mn. estos estas –

ten l.poj. ese esa eso

l.mn. esos esas –

ów l.poj. aquel aquella aquello

l.mn. aquellos aquellas –
ten sam l.poj. el mismo la misma lo mismo
l.mn. los mismos las mismas –
taki l.poj. tal, semejante –
l.mn. tales, semejantes

18 ZAIMKI WZGLĘDNE
liczba pojedyncza liczba mnoga dotyczące:
que que que que que osoby, rzeczy
el que la que lo que los que las que osoby, rzeczy
el cual la cual lo cual los cuales las cuales osoby, rzeczy
quien quien quien quienes quienes osoby
cuyo cuya – cuyos cuyas właściwości
cuanto cuanta cuanto cuantos cuantas ilości
tanto tanta tanto tantos tantas ilości

19 ZAIMKI PYTAJĄCE
liczba pojedyncza liczba mnoga
r. męski r. żeński r. nijaki r. męski r. żeński
¿quién? ¿quién? – ¿quiénes? ¿quiénes?
¿qué? ¿qué? ¿qué? ¿qué? ¿qué?
¿cuál? ¿cuál? – ¿cuáles? ¿cuáles?
¿cuánto? ¿cuánta? ¿cuánto? ¿cuántos? ¿cuántas?

13

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 13 28-09-11 10:11:43

 20 ZAIMKI NIEOKREŚLONE
niesamodzielne samodzielne

– algo
– alguien
algún, -a, -os, -as alguno, -a, -os, -as
cada cada cual; cada uno, cada una
cierto, -a, -os, -as lo cierto
cualquier, cualesquier cualquiera, cualesquiera
demás demás
otro, -a, -os, -as otro, -a, -os, -as
– quienquiera
todo, -a, -os, -as todo, -a, -os, -as
– uno, una
– varios, -as

21 ZAIMKI ZWROTNE
se - się, sobie; sí - sobie, siebie; consigo - ze sobą

}
Él On myje sobie ręce.
se lava
Ella Ona myje sobie ręce.
las manos.
Usted Pan myje sobie ręce.

}
Ellos Oni się z nami pożegnali.
se despidieron de
Ellas One się z nami pożegnały.
nosotros.
Ustedes Państwo/Panowie/Panie się z nami pożegnali.

}
Él On przygotowuje to dla siebie.
lo prepara
Ella Ona przygotowuje to dla siebie.
para sí.
Usted Wy przygotowujecie to dla siebie.

}
Ellos Oni mówią o sobie.
Ellas hablan de sí. One mówią o sobie.
Ustedes Państwo/Panowie/Panie mówią o sobie.

22 ZAIMKI PRZECZĄCE
niesamodzielne samodzielne

ninguno, -a, -os, -as (żaden) ninguno, -a, -os, -as (nikt)
– nadie (nikt)
– nada (nic)

14

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 14 28-09-11 10:11:43

 23 PRZYIMKI
a wyraża: w, przy, do, ku, na itp.

kierunek i przeznaczenie a casa (do domu); a Praga (do Pragi)

miejsce a la puerta (przy drzwiach); a la orilla
(na brzegu)
odległość a 8 km de aquí (8 km stąd)
czas a las seis (o szóstej); a mediodía
(w południe)
sposób a mano (ręcznie); a pie (pieszo)
powód a causa de (z powodu czego) lo daré a
mi madre (dam to matce)
ante przed (wrażenia miejscowe i przenośne)
El castillo apareció ante ellos. Przed nimi pojawił sie zamek.
bajo pod, za (wyrażenie miejscowe i przenośne)
bajo cero poniżej zera
bajo la condición pod warunkiem
bajo su gobierno podczas jego panowania
con wyraża: z
towarzyszenie, połączenie venir con los amigos (przyjść z przyjaciółmi)
środek, narzędzie escribir con lápiz (pisać ołówkiem)
sposób con cuidado (ostrożnie);
con gusto (z przyjemnością)
stosunek („wobec”) Eres injusto con Elena. (Jesteś wobec
Heleny niesprawiedliwy.)
contra przeciw
en contra mía przeciw mnie, przeciw mojej woli
de wyraża: od, z, o
stosunek dopełniaczowy una botella de vino (butelka wina)
materiał una puerta de hierro (żelazna brama)
kierunek, pochodzenie Viene de Praga (Przyjeżdża z Pragi.);
Procedió de buena familia.
(Pochodził z dobrej rodziny.)
czas de día (w dzień);
de dos a tres (od drugiej do trzeciej)
rozmiar dos metros de alto (dwa metry wysoki)
sposób de esta manera (tak oto), de pie
(na stojąco)

15

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 15 28-09-11 10:11:43

 delante de przed (znaczenie miejscowe)

iba delante de mí szła przede mną

desde od, z (wyrażenie miejscowe, czasowe

i przenośne)

desde la ventana z okna

desde la estación hasta la plaza od dworca na rynek
desde el año pasado od ubiegłego roku
desde el principo hasta el fin od początku do końca

detrás de za (znaczenie miejscowe)

están detrás de la puerta są za drzwiami

durante w ciągu, w czasie, w okresie,

w trakcie, podczas
(znaczenie czasowe)

durante todo el año w ciągu całego roku

durante la guerra podczas wojny

en wyraża: w, na, za, do

określenie miejsca en casa (w domu); en la mesa

(na stole); en la ciudad (w mieście)
wskazywanie osób en los niños (przy dzieciach)
czas, okres en invierno (zimą),; en 1996 (w 1996 r.);
en tres días (w trzy dni)
sposób en secreto (potajemnie);
en coche (samochodem)

entre między

entre 8 y10 między 8 i 10

entre tú y yo między tobą i mną

excepto oprócz, poza, z wyjątkiem

Todos lo saben excepto tú. Wszyscy to wiedzą poza tobą.

hacia chyba, około (w kierunku)

Se fueron hacia el pueblo. Odeszli do (w kierunku) wsi.

hacia fines de enero pod koniec stycznia

16

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 16 28-09-11 10:11:43

 hasta aż do (znaczenie miejscowe i czasowe)

hasta la noche do nocy

Se quedaron hasta las diez. Pozostali aż do dziewiątej.

incluso łącznie z, zaliczając

Trabaja todos los días incluso el Pracuje każdego dnia (codziennie),

domingo. z niedzielami włącznie.

mediante za pośrednictwem, za pomocą

Le mandé una carta mediante un Wysłałem do niego list za

amigo. pośrednictwem przyjaciela.

para wyraża: na, do, dla, ku

(znaczenie miejscowe i czasowe)

polskie „dla” es para tí (to dla ciebie)

kierunek Voy para casa. (Idę do domu.),
Camina para arriba y para abajo.
(Chodzi w górę i w dół.)
ustalenie czasu Partieron para tres semanas.
(Odjechali na trzy tygodnie.)
cel Estudia para dentista.
(Studiuje stomatologię.)
przeznaczenie la seda para vestidos (jedwab na
suknie)

por wyraża: w; przez, na wylot, po; dla, za, z

miejsce (którędy?) pasear por la calle (przechadzać się/

spacerować ulicą)
miejsce (w przybliżeniu) Debe estar por aquí. (Musi tu gdzieś być.)
czas por la mañana (rano); por ahora (teraz)
środki llamar por teléfono (telefonować)
powód, przyczyna ¿por qué? (dlaczego?); por miedo
(ze strachu)
wyrażenia przysłówkowe por poco (nieomal)
zastąpienie Elena lo pagó por tí. (Helena zapłaciła
zamiast ciebie.)
mnożenie dos por cuatro (2 x 4)

salvo pomimo, oprócz; z wyjątkiem

todos salvo él wszyscy z wyjątkiem niego

Toda la familia estaba enferma salvo yo. Oprócz mnie cała rodzina była chora.

17

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 17 28-09-11 10:11:43

 según według*

según su consejo według jej rady

Según ellos deberíamos Według nich powinniśmy wyjechać
partir más tarde. później.

sin bez

Paula estuvo mucho Paula długi czas była bez pracy.

tiempo sin empleo.
Prefiero café sin azúcar. Wolę kawę bez cukru.

so pod

so capa de pod płaszczem czego

so pretexto de pod pozorem czego
so pena de pod groźbą czego

sobre na, nad; o; około, blisko, chyba

polskie „na” sobre la mesa (na stole); Viena está sobre el

Danubio. (Wiedeń leży nad Dunajem.)
polskie „nad” volábamos sobre el mar (lecieliśmy nad
morzem)
polskie „o” hablar sobre política (mówić o polityce)
przybliżony czas vendré sobre las 4 (przyjdę około 4)
przybliżona liczba Madrid tiene sobre 4 milliones de
habitantes. (Madryt ma około 4 milionów
mieszkańców.)
powtarzanie viaje sobre viaje (podróż za podróżą)

tras wyraża: za

następność uno tras otro (jeden za drugim);

tras el trabajo, el descanso
(po pracy odpoczynek)
polskie „za” tras la puerta (za drzwiami)
dołączenie Tras de ser perezoso es tozudo.
(Oprócz tego, że jest leniwy, jest uparty.)

* W miejscowym znaczeniu nie można użyć según. W tym przypadku musimy użyć
wyrażenia przyimkowego a lo largo de: wzdłuż rzeki = a lo largo del río.

18

01. podstawy gramatyki hiszpanskiej.indd 18 28-09-11 15:05:43

 24 PODSTAWOWY PODZIAŁ SPÓJNIKÓW
Spójniki współrzędne
- łączą współrzędne całości słowne lub zdaniowe

zdanie główne spójnik zdanie główne

Llovía y todo el mundo estaba en casa.

Padało i wszyscy byli w domu.

Spójniki podrzędne
- podporządkowują zdanie podrzędne zdaniu głównemu

zdanie główne spójnik zdanie podrzędne

Lo compraré si tengo dinero.

Kupię to, jeżeli będę miał pieniądze.

25 SPÓJNIKI WSPÓŁRZĘDNE
- así que dlatego, a więc
- aunque chociaż
- bien ... bien albo ... albo; lub ... lub; bądź (to), czy to ... czy to
- conque że, a więc
- luego i dlatego
- mas ale, jednak(że), lecz, tym niemniej
- ni ani
- ni ... ni ani ... ani
- no obstante tym niemniej, jednak(że), (po)mimo to
-o/u albo
- pero ale, jednak(że), lecz, tym niemniej
- por lo tanto dlatego
- sin embargo tym niemniej, jednak(że), lecz
- sino ale, lecz
- y (e) i, a

19

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 19 28-09-11 10:11:43

 26 SPÓJNIKI PODRZĘDNE
- a condición de que pod warunkiem, że
- a fin de que żeby, w celu
- a medida que w miarę jak
- a menos que chyba że(by)
- a no ser que chyba że(by)
- a pesar de que mimo że
- antes que wcześniej niż
- así que dlatego, a więc
- como jak, ponieważ, bowiem (na początku zdania)
- con objeto de que żeby, w celu
- con tal de que pod warunkiem że
- cuando kiedy, aż
- dado que ze względu na to, że
- de manera que tak, że; tak, żeby
- de modo que tak, że; tak, żeby
- debido a que dlatego, że; wskutek; z powodu, że; w rezultacie tego, że
- desde que odkąd
- en cuanto que jak tylko
- hasta que dopóki
- luego que ledwo, (za)ledwie
- mientras que podczas gdy, kiedy
- para que żeby, w celu
- por más que jakkolwiek
- porque dlatego że, ponieważ, bowiem
- pues więc, a zatem, ponieważ, bowiem
- puesto que ponieważ, bowiem; w rezultacie tego, że
- que że, żeby
- si jeżeli, jakby, czy
- si bien aczkolwiek, chociaż
- siempre que jakby
- tan pronto como jak tylko
- una vez que jak tylko
- ya que ponieważ

20

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 20 28-09-11 10:11:43

 27 ZDANIA PROSTE
Szyk wyrazów w oznajmującym zdaniu pozytywnym:

PODMIOT + ORZECZENIE CZASOWNIKOWE + NIEZALEŻNE DOPEŁNIENIE +

El médico prescribió un nuevo medicamento
Lekarz przepisał nowe lekarstwo

+ ZALEŻNE DOPEŁNIENIE + OKOLICZNIK

al enfermo para aliviarle.
choremu, żeby mu sprawić ulgę.

PYTAJĄCE:
- pytania ustalające
Różnią się od zdań oznajmujących znakami zapytania na początku
i na końcu zdania (w pisanej formie). Szyk wyrazów jest taki sam.
¿Me ayudas? Pomożesz mi?
¿Estás en casa? Jesteś w domu?
¿Usted interrumpió viaje? Pan przerwał podróż?

- pytania uzupełniające
Na początku tych zdań znajduje się zaimek pytający albo przysłówek.
¿Qué perdiste? Co zgubiłeś?
¿De quién es esta casa? Czyj to dom?

Wyrażające życzenie:
Wymawiane są tonem wyrażającym życzenie i w piśmie są zazwyczaj oznaczone
wykrzyknikiem. Jeżeli wyrażają życzenie, bywają czasem wprowadzone
partykułami que (żeby), ojalá (niechby, oby).
¡Ojalá me lo enviaran! Oby to do mnie wysłali!
¡Que no lo permitan! Niech na to nie pozwolą!

Wykrzyknikowe:
Wymawiane są tonem podnieconym i zaznaczone wykrzyknikami.
Na ich początku stoją zaimki albo przyimki wykrzyknikowe.
¡Qué día más hermoso! Jaki to piękny dzień!
¡Imagínatela en este traje! Wyobraź ją sobie w tym ubraniu!

21

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 21 28-09-11 10:11:43

 28 ZDANIA ZŁOŻONE
WSPÓŁRZĘDNE - złożone co najmniej z dwu zdań głównych
Stosunki:
łączne - y (e), ni, ni - ni, ya - ya, ora - ora
Él leía el periódico y ella preparaba la cena.
On czytał gazetę, a ona przygotowywała kolację.
przeciwstawne - pero, aunque, no obstante, con todo, sino
Yo personalmente no puedo venir pero enviaré el suplente
en vez de mí.
Osobiście nie mogę przyjść, ale wyślę zastępcę (zamiast siebie).
rozłączne - o (u), o - o, que - que, ya - ya, sea - sea
Le puede llamar por teléfono o dejar un recado.
Może pan do niego zadzwonić albo zostawić wiadomość.
wynikowe - y, pues, conque, luego
Me dolía la cabeza pues fui a la cama.
Bolała mnie głowa, a więc poszedłem spać.

PODRZĘDNE - złożone są minimalnie z 1 zdania głównego

i 1 zdania pobocznego. Rodzaje zdań pobocznych:
podmiotowe - wyrażają podmiot zdania nadrzędnego
- que
Es necesario que sea sustituido.
Jest niezbędne, żeby go zastąpiono.
dopełnieniowe - wyrażają dopełnienie zdania nadrzędnego
- que, si, ¿quién?, ¿qué?, ¿cómo?, ¿dónde?
Creo que es perezosa.
Myślę, że jest leniwa.
przydawkowe - wyrażają przydawkę rzeczownika zdania nadrzędnego
(względne) - de que, a que
La gente a la que habíamos invitado no vino.
Ci ludzie, których zaprosiliśmy, nie przyszli.
okolicznikowe - wyrażają okoliczniki, które rozwijają orzeczenie zdania
głównego. Podział:
- miejsca - przyzwolenia - przyczyny
- czasu - porównania - celu
- warunku - sposobu
22

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 22 28-09-11 10:11:43

 29 ZDANIA OKOLICZNIKOWE
MIEJSCA - wyrażają relacje miejscowe
adonde (dokąd), por donde (którędy), de donde (skąd)
Iré adonde irás tú.
Pójdę, dokąd pójdziesz ty.
CZASU - wyrażają relacje czasowe
cuando (kiedy), a tiempo que (podczas gdy, w czasie), mientras (jeżeli,
podczas gdy), cuando (kiedy, dopiero kiedy), antes que (wcześniej niż),
no bien (jak tylko), después que (potem co), desde que (od tego czasu, co),
siempre que (kiedykolwiek), apenas (jak tylko)
Cuando le encuentre se lo diré.
Powiem mu to, kiedy go spotkam.
WARUNKU - wyrażają realny albo nierealny warunek
si (jeżeli, jakby)
Si tuviera tiempo, iría.
Jeżeli miałbym czas, to bym przyszedł.

PRZYZWOLENIA - wyrażają przyzwolenie

aunque (chociaż), siquiera (nawet), a pesar de que (mimo tego że), por más
que (chociaż)
Aunque venimos tarde nadie lo notó.
Chociaż przyszliśmy późno, nikt tego nie zauważył.

PORÓWNANIA - wyrażają porównanie jakości albo ilości

tanto - cuanto (tyle - ile), más - de lo que (więcej niż), tan - como (tak - jak)
Tiene más experiencia de lo que piensas.
Ma więcej doświadczenia, niż myślisz.

SPOSOBU - wyrażają sposób, miarę, ewentualnie jakość czynności

como (jak, jako), como si (jakby)
Escribo tan rápidamente como usted.
Piszę tak szybko jak pan.

PRZYCZYNY - wyrażają przyczynę albo powód

porque (dlatego że), ya que (ponieważ), como (bowiem), pues (albowiem),
a causa de que (dlatego że)
Vendió el piso porque había sido demasiado pequeño.
Sprzedał mieszkanie, dlatego że było za małe.

CELU - odpowiadają na pytania dlaczego? w jakim celu?

que (żeby), a fin de que (w celu ...)
Lavaré el vestido para que puedas llevarlo.
Wypiorę sukienkę, żebyś mogła ją założyć. 23

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 23 28-09-11 10:11:43

 30 LICZEBNIKI GŁÓWNE I PORZĄDKOWE
0 cero 21 veintiuno
1 uno, una 22 veintidós
2 dos 30 treinta
3 tres 31 treinta y uno
4 cuatro 40 cuarenta
5 cinco 50 cincuenta
6 seis 60 sesenta
7 siete 70 setenta
8 ocho 80 ochenta
9 nueve 90 noventa
10 diez 100 cien, ciento
11 once 102 ciento dos
12 doce 200 doscientos
13 trece 600 seiscientos
14 catorce 1 000 mil
15 quince 2 639 dos mil seiscientos
16 dieciséis treinta y nueve
17 diecisiete 4 000 cuatro mil
18 dieciocho 1 000 000 un millión
19 diecinueve 1 000 000 un millión
20 veinte

1° primero 17° decimoséptimo

2° segundo 18° decimoctavo
3° tercero 19° decimonoveno
4° cuarto 20° vigésimo
5° quinto 21° vigésimo primero
6° sexto 30° trigésimo
7° séptimo 40° cuadragésimo
8° octavo 50° quincuagésimo
9° noveno 60° sexagésimo
10° décimo 70° septuagésimo
11° undécimo 80° octogésimo
12° duodécimo 90° nonagésimo
13° decimotercero 100° centésimo
14° decimocuarto 110° centésimo décimo
15° decimoquinto 1 000° milésimo
24
16° decimosexto 1 000 000° millonésimo

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 24 28-09-11 10:11:43

 31 DNI TYGODNIA
lunes poniedziałek viernes piątek

martes wtorek sabado sobota

miércoles środa domingo niedziela

jueves czwartek (el lunes) (w poniedziałek)

32 PODSTAWOWE DZIAŁANIA ARYTMETYCZNE

dodawanie 2 + 3 = 5
dos más tres son cinco
odejmowanie 6 - 2 = 4
seis menos dos son cuatro
mnożenie 2 x 3 = 6
dos por tres son seis
dzielenie 8 : 2 = 4
ocho dividido por dos son cuatro

33 OKREŚLANIE CZASU I DATY

1 : 00 godzina es la una
3 : 00 godz. son las tres
3 : 05 godz. son las tres y cinco (minutos)
3 : 10 godz. son las tres y diez
3 : 15 godz. son las tres y cuarto
3 : 20 godz. son las tres y veinte
3 : 25 godz. son las tres y veinticinco
3 : 30 godz. son las tres y media
3 : 35 godz. son las cuatro menos veinticinco
3 : 40 godz. son las cuatro menos veinte
3 : 45 godz. son las cuatro menos cuarto
3 : 50 godz. son las cuatro menos diez
3 : 55 godz. son las cuatro menos cinco

1 maja 1970 el primero/el uno de mayo de mil novecientos setenta

2 czerwca el 2 (dos) de junio
31 lipca el 31 (treinta y uno) de julio

w liście: Madrid, 8 de septiembre de 1996

Praga, 8 - 9 - 1996

25

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 25 28-09-11 10:11:43

 65 MIESIĄCE
enero styczeń julio lipiec
febrero luty agosto sierpień
marzo marzec septiembre wrzesień
abril kwiecień octubre październik
mayo maj noviembre listopad
junio czerwiec diciembre grudzień

(en junio) (w czerwcu)

26

Uniwersalny slownik POL-HISZ.indb 26 28-09-11 10:11:43

Niedostępne w wersji demonstracyjnej.

Zapraszamy do zakupu

pełnej wersji książki

w serwisie