SriMahabhagavataSudhAtarangini PDF

dddddddddddddddddddddddddd
ddddddddddddddddddddddddddddddddddd
N x~°O[#O QÆ∞~°∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
N =∞Ç¨ÉèÏQÆ=`« ã¨∞^è•`«~°Oy}˜
N x~°O[#O ˆ~<å\˜ g~åÔ~_ç¤

2009
„Ñ¨^äŒ=∞ =Ú„^Œ} : 2009

=Ú„^Œ} „Ñ¨`«∞Å∞ : 1000
"≥Å : J=¸Åº=Ú
Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞ =ÅÜ«Ú"å~°∞ :
N q\Ïì x~°‡ÖÏ ã¨∞ˆ~O„^ŒÉÏ|∞
WO\˜ <≥O. 17/136, PÅ∂~°∞ ~À_»∞¤,
P^Àx – 518 301. Hõ~°∂flÅ∞ lÖÏ¡.
á¶È<£ : 098854 51505.
N DÑ¨Ó~°∞ â’ÉèÏ~å}˜ ~°"Õ∞+π

WO\˜ <≥O. 57/45–46, áê`« =Úxã≤Ñ¨Öò PÑ¶‘ãπ~À_»∞¤,
Hõ~°∂flÅ∞ – 518 001.
á¶È<£ : 092477 78383
=Ú„^Œ} :
bÖÏ PÑ¶πÃã\ò „Ñ≤O@~üû, ëêÑ¨Ù<≥O.52–71–1–Z,
ÃÑ^ŒÌ=∂Ô~¯\ò Z^Œ∞~°∞QÍ, Hõ~°∂flÅ∞ – 518 001.
STD : 08518 J 244736 Cell : 94402 59063
II
''ÉèÏ—— Ü«∞<≥_ç "≥Ú^Œ\˜ JHõ~∆ =° Ú ÉèHí Î˜x `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞O_», ~Ô O_»= JHõ~∆ "° ∞≥ #ÿ
''QÆ—— â◊|=ú Ú „Ñ¨*Ï˝# Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ *Ï˝#=Ú#∞ xˆ~tÌ OK«∞ K«∞O_», =¸_»= JHõ~∆ "° ∞≥ #ÿ
''=—— â◊|=ú Ú q"ÕHõ Ü«Ú`«"∞≥ #ÿ "≥·~åQÆº=Ú#∞ ã¨∂zOK«∞K«∞O_», <åÅæ= JHõ~∆ "° ∞≥ #ÿ
''`«—— â◊|=ú Ú `«"∂≥ ÉèÏã¨¯~°=∞QÆ∞ `«Ñã¨ ∞¨ û#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞O_», S^Œ= JHõ~∆ "° ∞≥ #ÿ
''=Ú—— â◊|ú=Ú "≥∂Hõ∆~°∂Ñ¨=∞QÆ∞ =ÚH˜Îx =ÚO*Ëu HõOHõ}=Ú=Öˇ K«∂Ñ¨Ù`«∞#flk.
ÉèíH˜Î *Ï˝# "≥·~åQÆº=Ú Å#∞ "≥O@ x_»∞H˘x `«áÈ^èŒ#∞_»"≥· =ÚH˜Î ã≤OÇ¨ã¨#=Ú#∞
Jkè+≤ªOÑ¨Ù=∞x ÉèÏQÆ=`«=Ú É’kèã¨∞ÎOk.
''K≥·`«#º ÉèÏQÆ=`«=Ú—— ––– ™êfiq∞ ã¨∞O^Œ~° K≥·`«<åº#O^Œ
HõII 'ÉèÏ— Ü«∞# ÉèíH˜Î JxÜ«Ú<£

'QÍ— Ü«∞# *Ï˝#=∞‡xÜ«Ú#∞ QÆ}∞uOÑ¨ ^ŒQÆ∞<£
'"å— Ü«∞# "≥·~åQÆºO|x
'`å— Ü«∞#, '=¸— Ü«∞# |~°QÆ∞#∞, '`«`«fi=Ú—, '=ÚH˜Î<£—.
NHõ$+¨‚~°∞H˜‡}˜ ãÖ"å^ŒO|#∞ ã¨∞*Ï˝# âß„ã¨Î=Ú
III
<å~åÜ«∞} â◊`«Hõ=Ú
ãÖH˜∆Ñ¨Î=Ú
D [#‡=∞O^≥ HÍx, =ÚH˜Î =∞é˜ ÜÕ∞ [#‡ =∞O^Œ∞ ÖË^Œ∞

KÕñ*Ëñ`« ^Œ#∞, ^≥eÜ«∞Hõ, =∂#=Ùñ_»∞ K≥_çáÈ=Ù <å~åÜ«∞}ÏII
U q^ŒºÔH·# QÆ∞~°∞=Ù, ÖË‰õΩ#fl <å q^Œº Ñ¨@∞ì=_»^Œ∞
HÍ=Ù##∞ JÉèÏºã≤H˜, QÆ∞~°∞ tHõ∆ HÍ=Öˇ#∞ <å~åÜ«∞}ÏII
„|Ç¨Ï‡O|∞ QÆÅ∞QÆñQÍ<Õ, ÜÕ∞`«„`«ÊÑÖK«O|∞ QÆeyÜ«ÚO_»∞
„|Ç¨Ï‡O|∞ ÖË‰õΩ#fl#∞, ÖËn „Ñ¨ÑÖK«O|∞ <å~åÜ«∞}ÏII
J~°Ü«∞ x~°∞=k<åÅ∞QÆ∞, `«`«ÎfiO|∞Öˇ· Ü«ÚO_»∞ K«O^Œ=ÚÅ#∞
Hõ~°`«ÖÏ=∞ÅHõ=ÚQÆ#∞, É’kèOK«∞ñ „|Hõ\=ÚQÆ <å~åÜ«∞}ÏII
=¸_»=ã¨÷Å‰õΩ ™êH˜∆Ü≥ÿ∞#\˜ì =¸ÅO|∞ñ^•ñ ^≥eÑ≤Ü«Ú
K«∂_»∞=∞x `«<å‡~°æ=Úñ ^Õ@QÍñ EÑ¨Ù#∞ <å~åÜ«∞}ÏII
h=Ù ^ÕÇ¨ÏO|∞QÍ=Ù, „áê}O|∞ h=ÙñQÍ qO„kÜ«∞=ÚÅ∞
h=Ù QÍ^Œx `≥Å∞Ñ¨Ù#∞, "Õ^•O`« xÜ«∞=∞=Ú# <å~åÜ«∞}ÏII
Jxfl"Õ^•O`« "åHõº=ÚÅÖ’ =∞Ç¨"åHõº=ÚÅ∞ <åÅ∞QÆ∞
x#∞fl „|Ç¨Ï‡O|∞QÍ#∞, =i‚OK«∞ xHõ¯=ÚQÆ <å~åÜ«∞}ÏII
h=Ù ã¨HõÅO|∞QÍx Ü«Ú#fl^Õ h Hõ#fl "Õé˘Hõ¯\˜
r=Ùñ_»x =i‚OK«∞@, =º=Ç¨~° ã≤kúH˜x <å~åÜ«∞}ÏII
––– |"≥∞‡~° áÈ`«<å=∂`«º „Ñ¨}˜`«=Ú
N x~°O[#O QÆ∞~°∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
NNNNN x~°O[#O ˆ~<å\˜ g~åÔ~_ç¤QÍ~°∞

ZQÆ∞= ~å=∂Ñ¨Ù~°O
â’¡II x~°O[#O x~å^è•~°O I x~å=~°}O Ñ¨~å`«Ê~°OI
xˆ~ÌÇ¨ÏO x~°‡ÅO x`«ºO I x~åÉèÏãÖ ã¨^•„Ñ¨Éèí"£∞II
q[˝ÑÎ≤
áê~°=∂i÷Hõ=Ú# #_»= =Öˇ##fl <å JO`«~°æ`« HÀiHõ ##∞fl JHõ¯ N=∞u âß~°^Œ
^•fi~° ''<å~åÜ«∞} â◊`«Hõ=Ú—— J<Õ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú "≥·Ñ¨Ù =∞o§Oz#k. P Ñ¨Ùã¨ÎHõ Ñ¨~î°#=Ú,
=∞##=Ú <å‰õΩ ZO`À „Ñ¨âßO`«`«#∞, ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ `«@∞ìH˘x xeKÕ P`«‡Ãã·÷~åºxfl
JOkOz#k. `«^Œ∞Ñï, N =∞Ç¨ÉèÏQÆ=`«Ñ¨Ù ãÖH˜∆Ñ¨Î~°∂Ñ¨"Õ∞ <å~åÜ«∞} â◊`«Hõ=∞x,
ÉÏ=QÍÔ~·# N ÅH˜∆‡<å~åÜ«∞} =∞iÜ«Ú JHõ¯QÍÔ~·# N=∞u ˆ~}∞HÍ^Õq QÍ~°¡ ^•fi~å
`≥eã≤, "åi „áÈ`åûÇ¨Ï=Ú`À ''N=∞#‡Ç¨ ÉèÏQÆ=`«=Ú——#∞ K«k"Õ ã¨^=Œ HÍâ◊=Ú Hõey#k.
"åi QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞, JK«Åã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞ NNNNN x~°O[#=Ú ˆ~<å\˜ g~åÔ~_ç¤QÍ~°∞
`«=∞ t+¨µºÅ`À `«~°K«∞QÍ #∞_çq# ÉèÏQÆ=`« Ñ¨^Œº=ÚÅ#∞ „HÀ_èôHõiOz, "˘Hõ
Ñ¨Ùã¨ÎHõ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ JK«∞Û"ÕÜ«∞=ÅÜ«Ú##fl ãÖHõÅÊ|Å"Õ∞, ~¸ Ñ¨Ùã¨ÎHõ Pq~åƒù"åxH˜
HÍ~°}"≥∞ÿ#k. QÆ∞~°∞Hõ~°∞} =Å#, D HÍ~°º=Ú ã¨∞ÅÉèí`«~°"≥∞ÿ#k.
HõOII #_çÑ≤OK«∞ Hõ~°Î#∞O_»QÆ, #_çK≥_ç =∞#ˆHq∞ H˘^Œ∞= ##=~°`«O|∞<£
#_çÑ≤OK«∞#∞ ã¨^Œ∞æ~°∞O_Õ, #_çÑ≤OK«∞#∞ x#∞fl ##∞fl #Ü«∞QÆ∞}~°`åfl.
WO^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOz# QÆ∞~°∞ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ·# N =ÙO_ÕÅ QÆOyÔ~_ç¤QÍiH˜, N =i‰õÄ\˜
"≥OHõ@~åq∞Ô~_çQ¤ ÍiH˜, N Ü«∞ãπ.J|∞úÖò QÆx QÍiH˜, N Ü≥∞eâ‹\ì˜ „H˜+Ü
‚¨ ∞« ºQÍiH˜, Náê}ºO
~åq∞Ô~_ç¤QÍiH˜ =∂ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. =∞iÜ«Ú N q.âı+¨Ñ¶¨}˜QÍiH˜,
N kO_»∞‰õÄiÎ ~°"Õ∞+π QÍiH˜, `«k`«~° QÆ∞~°∞Ñ¨Ù„`«∞Å‰õΩ, N ÔH. Hõ$+¨‚ (bÖÏ PÑ¶πÃã\ò
„Ñ≤O@~üû) QÍiH˜ =∂ =O^Œ#=ÚÅ∞.
HõOII Ç¨Ïi Éèí‰õΩÎÅ`À =∂@Å∞, ^èŒ~° <≥#fl_»∞ñ *ˇ_»x Ñ¨Ù}º ^èŒ#=ÚÅ =¸@Öò
=~°=ÚH˜ÎHÍO`« `Õ@Å∞, #i+¨_»fi~°æO|∞ K˘~°x Ü«∞~°∞^ŒQÆ∞ HÀ@Öò.
D Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú#∞ =Ú„kOK«∞@‰õΩ P^è•~°=ÚQÍ ''N=∞#‡Ç¨ÉèÏQÆ=`«=Ú——, PO„^èÑŒ ^¨ ºŒ
HÍ=º=Ú – N áÈ`«<å=∂`«º „Ñ¨}©`«=Ú, K≥#flÑ¨ÙiÖ’, "≥ã¨∞ì "å~°∞¤ HõOÃÑx"åi
J"≥∞iHõ<£ _≥·=∞O_£ =Ú„^•Hõ∆~°âßÅÜ«∞O^Œ∞ 1942 ãÖ=`«û~°=Ú #O^Œ∞ „Ñ¨K«∞~°}
QÍqOÑ¨|_ç# Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú fã¨∞H˘#|_ç#k.
D N =∞Ç¨ÉèÏQÆ=`« ã¨∞^è•`«~°Oy}˜ Ü«∞#∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú#O^Œ∞ „Ñüã¨¯O^èŒ=Ú#
™œÅÉèíº=Ú H˘~°‰õΩ Ãã·_£ ÃÇÏ_ç¤OQ∑û KÕ~°Û_»"≥∞ÿ#k. ÉèíHÍÎ^Œ∞Å∞ D z~°∞á⁄`«Î=Ú#∞
Ñïî~ÚOz, áê~°Ö∫H˜Hõ â◊√Éèí=ÚÅ#∞ |_»Ü«∞ QÆÅ~°x, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ „áêi÷ã¨∂Î....
–––– N q\Ïì ã¨∞ˆ~O„^ŒÉÏ|∞ N=∞u q\Ïì x~°‡Å
V
N =∞^Œ∞æ~°∞ x~°O[#O QÆ∞~°∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
LáÈ^•…`=« Ú
qaè#fl s`«∞ÅÖ’, ÉèÏQÆ=`«=Ú#‰õΩ x~°fiK«#=Ú#∞ ÑÖ_ç`∞« Å∞ #∞_çq<å~°∞.
''ÉèíQÆ=`«ó W^Œ"£∞ ÉèÏQÆ=`«"£∞—— „Ñ¨HÍ~°=Ú ''ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ^äŒÅ#∞ K≥Ñ¨ÙÊ#k
ÉèÏQÆ=`«=∞xÜ«Ú—— ^Œ∞+¨ì tHõ∆}, t+¨ì ~°Hõ∆} QÍqOK«∞@ H˘~°ÔH·, ÉèíQÆ=O`«∞_≥uÎ#
J=`å~°=ÚÅ#∞, D„HÕk ã¨¯O^èŒ=ÚÅO^Œ∞, DÖÏQÆ∞ =i‚OÑ¨|_ç#q.
„Ñ¨^äŒ=∞ – ÉèíQÆ=O`«∞x UHõqOâ◊`åº=`å~°=ÚÅ∞ (21) QÍ ¿Ñ~˘¯#|_ç#q. Jq,
ÜÕ∞=#QÍ 1.„|Ç¨Ï‡, 2.Ü«∞[˝ =~°Ç¨=`å~°=Ú, 3.<å~°^Œ∞_»∞, 4.#~°<å~åÜ«∞}∞_»∞,
5.HõÑ≤Å∞_»∞, 6.^Œ`åÎ„`ÕÜ«Ú_»∞, 7.ã¨∞Ü«∞A˝_»∞, 8.=$+¨Éèí∞_»∞, 9.Ñ¨$^èŒ∞K«„Hõ=iÎ,
10.=∞`åûº=`å~° = Ú, 11.‰õ Ä ~å‡=`å~° = Ú, 12.^è Œ # fiO`« i ,13."≥ ∂ Ç≤ Ï x,
14.#$ã≤OÇ¨=`å~°=Ú, 15."å=∞<å=`å~°=Ú, 16.ÉèÏ~°æ=~å=Ú_»∞, 17."åºã¨∞_»∞,
18.N~å=Ú_»∞, 19.|Å~å=Ú_»∞, 20.NHõ$+¨µ_‚ ∞» , 21.Q“`«=∞|∞^Œ∞_ú ∞» "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q.
HõeÜ«ÚQÍO`«ºO|∞#, q+¨µ‚O_»∞, q+¨µ‚ Ü«∞â◊√O_»#∞ q„Ñ¨ÙxH˜ QÆe¯ Ü«∞#∞¿Ñ~°
#∞^ŒƒùqOÑ¨ QÆÅ_»∞.
kfifÜ«∞ – N=∞<åfl~åÜ«∞}∞x bÖÏ=`å~° =~°‚#
`«$fÜ«∞ – N Ü«∞[˝ =~°Ç¨=`å~°=Ú
ÑÖK«=∞– N |∞∞+¨ÉèÏ=`å~°=Ú
ã¨Ñ¨Î=∞ – N #$ã≤OÇ¨=`å~°=Ú
J+¨ì=∞ – N ‰õÄ~å‡=`å~°=Ú, "å=∞<å=`å~°=Ú, =∞`åûº=`å~°=Ú
#==∞ – N~å=∞, Ñ¨~°â◊√ ~å=∂=`å~°=ÚÅ∞
^Œâ◊=∞ – NHõ$+¨‚ |Å~å=∞ J=`å~°=ÚÅ∞ Hõ#|_»∞#∞.
=∞é˘Hõ x~°fiK«#"Õ∞=∞#QÍ, ''ÉèÏQÆ=`å<å"£∞ W^Œ"£∞ ÉèÏQÆ=`«"£∞—— „Ñ¨HÍ~°=Ú Ñ¨~°=∞
ÉèÏQÆ=`«∞Öˇ·# Éè‰í Ωõ ÎÅ∞, *Ï˝#∞Å∞, q~åQÆ∞Å∞, =Ú‰õΩÎÅ∞ Hõ^ÅŒä ∞, "åi QÆ∞} QÆ}=ÚÅ∞,
qâı+¨=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_ç#q. Ñ¨sH˜∆#‡Ç¨~åA, ^Õ=Ç¨˙u, q^Œ∞~°∞_»∞, "≥∞ÿ„`ÕÜ«Ú_»∞,
JO|sâ◊√_»∞, P„‰õÄ~°∞_»∞, „Ñ¨Ç¨ ¡^∞Œ _»∞, <å~°^∞Œ _»∞, |e, z„`«Hˆ `«∞_»∞, =$„`åã¨∞~°∞_»∞,
HõÑ≤Å∞_»∞, â◊√‰õΩ_»∞, ~°Of^Õ=Ù_»∞, J[QÆ~°∞_»∞, [_» Éèí~°`«∞_»∞, QÆ*ËO„^Œ∞_»∞
"≥Ú^ŒÖˇ·#"åi QÆ∞}qt+¨ì`«Å#∞ ÉèÏQÆ=`«=Ú#O^Œ∞ K«Hõ¯QÍ =i‚OÑ¨|_ç#k.
VI
N ÉèÏQÆ=`« ã¨∞^è•`«~°Oy}˜ J<Õ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú#O^Œe Ñ¨^Œº=ÚÅ#∞
QÆ∞~°∞=¸Å Hõ=ÚQÍ qKåiOz#Ñ¨ÙÊ_Õ, JO^Œe xQÆ∂_è®~°÷=Ú `≥eÜ«∞QÆÅ^Œ∞.
J~°KÕuÖ’, =Ùã≤iHÍÜ«∞ =Ù#fl@∞¡, ÜÕ∞~°Ê_» =ÅÜ«Ú#O>Ë,
HõOII q#=Öˇ ã¨^Œ∞æ~°∞=ÙÅKÕ, QÆ#=Öˇ #~°KÕu Ü«Úã≤iHÍÜ«∞Ü«Ú =Öˇ#∞ ^•
=∞#=Öˇ „|Ç¨Ï‡=Ú ^•<≥· ã¨#HÍk =Úx „Ñ¨ã¨#fl! ãÖÑÿ=∞<åfl !
ZO^Œ∞ÅHõ#QÍ,
`ÕII ÉèÏQÆ=`«=Ú `≥eã≤ Ñ¨Å∞‰õΩ@ z„`«=Ú, K«∂eÔH·#, `«q∞‡ K«∂eÔH·#
q|∞^èŒ [#∞Å =Å# q#flO`«, Hõ#flO`«, `≥eÜ«∞=zÛ#O`« `Õ@Ñ¨é`«∞
`ÕII ÉèÏQÆ=`«=Ú `Õ@ Ñ¨~°∞Ñ¨ <≥=fi_»∞ KåÅ∞, â◊√‰õΩ_»∞ ^ŒHõ¯, #~°∞x ãŸ∞_»∞
^ŒHõ¯
|∞kú ^Àz#O`«, |∞^èŒ∞ÅKÕ q#flO`«, ÉèíH˜Î xy_ç#O`« Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»
`ÕII ÑëÔH_çk ÉèÏQÆ=`«=∞@, ÑëHÕK≥_ç"å_»∞ ~å=∞Éèí„^Œ∞O_»@, <Õ
|eH˜# Éèí=Ç¨Ï~° =∞QÆ∞#@, ÑëÔH^Œ "Õé˘O_»∞ QÍ^äŒ Ñ¨Å∞HõQÆ <ÕÖÏ.
HõII QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ „Ñ≤Ü∞« t+¨µºÅ‰õΩ<£, |~°=∞~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚÅ∞ ^≥eÜ«∞ |Å∞‰õΩ^Œ∞ ~°KÅ«
ã≤÷~° HõÖÏº}OÉˇÜ«∞ºk, Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ#∞ xâ◊Û~ÚOz É’kèOÑ¨Ù ^ŒÜ«∞<£
`ÕII `«e¡ ^ŒO„_ç QÆÅ~°∞ `«QÆ [#‡ [<å‡#, #~°Ü«∞ |O^èŒ∞q∞„`«∞ Å@∞¡ QÆÅ~°∞
`«#∞fl^≥Å∞Ê QÆ∞~°∞_»∞ `«QÆ ^˘~°Hõ_»∞ Éèí∞q, ^˘~°∞‰õΩ>ˇÅ¡ =ÚH˜Î ^˘~°∞‰õΩ @kèáê.
PII QÆ∞~°∞=#QÍ Ñ¨~°=∂`«∞‡_»∞, Ñ¨~°QÆOQÍ t+¨µº_»#QÆ Ñ¨@∞ r=Ù_»QÆ∞<£,
QÆ∞~°∞ t+¨º r=ãÖÑ¨^Œ, QÆ∞~°∞`«~°=ÚQÆ QÆ∂~°∞Û#`«_»∞ QÆ∞~°∞=QÆ∞ "Õ=∂.
ã¨HõÅ ÉèíHõÎ[#∞Å∞ N ÉèÏQÆ=`« ~°™ê=∞$`«=Ú#∞ áê#=Ú*Ëã≤ `«iOK«∞^Œ∞~°∞
QÍHõ! Ç¨ÏiÉèíH˜ÎKÕ`« ^èŒ#∞ºÅ∞ JQÆ∞^Œ∞~°∞ QÍHõ!
ã¨ˆ~fi[<åó ã¨∞d<À Éèí=O`«∞.
–––x~°O[<åÌãπ =i‰õÄ\˜ "≥OHõ@~åq∞Ô~_ç¤, QÆ∞_çáê_»∞
J 08564 - 201090; (M) 94409 79859
VII
q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ ¿Ñl <≥O|~°∞
„Ñ¨^äŒ=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú 1–9
kfifÜ«∞ ã¨¯O^èŒ=Ú 10–16
`«$fÜ«∞ ã¨¯O^èŒ=Ú 17
K«`«∞~°÷ ã¨¯O^èŒ=Ú 18
ÑÖK«=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú 19
+¨+¨ª ã¨¯O^èŒ=Ú 20–26
ã¨Ñ¨Î=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú 27–38
J+¨ì=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú 39–51
#==∞ ã¨¯O^èŒ=Ú 52–54
^Œâ◊=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú 55–63
UHÍ^Œâ◊ ã¨¯O^èŒ=Ú 64–66
^•fi^Œâ◊ ã¨¯O^èŒ=Ú 67
„QÆO^èŒ „áêÑ≤Î 67
QÆ∞~°∞™ÈÎ„`«O 68–69
x~åfi} +¨@¯O 70
PO„^èŒ=ÚÖ’ „Ñ¨K«∞iOÑ¨|_ç# H˘xflÉèÏQÆ=`« Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞ 71
N ^Œâß=`å~° ã¨∞Îu 72–73
JHÍ~å^Œº#∞ „Hõ=∞}˜Hõ 74–78
VIII
„Ñ¨^=Œä ∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
N =∞Ç¨ÉèÏQÆ=`« ã¨∞^è•`«~°Oy}˜
„Ñ¨^äŒ=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú
„Ñ¨^è•# ^Õ=`å =O^Œ#=Ú
q+¨µ‚=Ù
=∞II N ÔH· =ÅºÑ¨^ŒO|∞ñ *Ë~°∞@‰õΩ <≥· I zOuOK≥^Œ<£ Ö’Hõ~°
ÔH∆ÂHÍ~°OÉèí‰õΩ ÉèíHõÎáêÅ# HõàÏ I ãÖ~°OÉèí‰õΩ<£ ^•#"À
„^ÕHõ ã¨ÎOÉèí‰õΩñ ˆQoÖ’ÅqÅã¨ I ^ŒÌ $QÍ˚Å ãÖÉèí∂`«<å
<åHõO*Ï`«Éèí"åO_»‰õΩOÉèí‰õΩ =∞Ç¨ I #O^•OQÆ<å_çOÉèí‰õΩ<£ 1
Dâ◊fi~°∞ñ_»∞
LII "åe#Éèí H˜Î „"≥ÚÔH¯^Œ # I "åi`«`åO_»=ˆHoH˜<£ ^ŒÜ«∂
âßeH˜ â◊¥eH˜<£ tYi I *Ï=ÚYÑ¨^Œ‡=∞Ü«¸Y=∂eH˜<£
ÉÏÅâ◊âßOHõ=∞øeH˜ñ QÆ I áêeH˜ =∞#‡^äŒQÆ~°fiÑ¨~°fi`À
#∂‡eH˜ <å~°^•k=Úx I =ÚYº=∞#ã¨û~°ã‘~°∞Ç¨eH˜<£ 2
„|Ç¨Ï‡
LII P`«`«¿ã=ñ *ËÃã^Œ ã¨ I =∞ã¨ÎK«~åK«~°Éèí∂`« ã¨$+≤ìq
*Ï˝`«‰õΩ ÉèÏ~°fÇ¨Ï$^ŒÜ«∞ I ™œYºq^è•`«‰õΩ "Õ^Œ~åtx
ˆ~‚`«‰õΩ ^Õ=`åxHõ~° I <Õ`«‰õΩñ QÆÅ‡+¨ *Ë`«‰õΩ<£ #`«
„`å`«‰õΩ ^è•`«‰õΩ<£ xdÅ I `åÑ¨ã¨Ö’Hõ â◊√Éèí„Ñ¨^•`«‰õΩ<£. 3
W+¨ì ^Õ=`å „áê~°÷#
q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°∞ñ_»∞
LII P^Œ~° "≥ÚÑ¨Ê „"≥ÚH˜¯_»∞^Œ∞ I #„kã¨∞`åÇ¨Ï$^ŒÜ«∂#∞~åQÆãÖ
áêkH˜ ^À+¨ÉèËkH˜ñ „| I Ñ¨#fl q<ÀkH˜ qÑ¶¨∞fl=e¡HÍ
KÕÛùkH˜ =∞OA"åkH˜ # I âı+¨ [QÆ[˚##O^Œ"ÕkH˜<£
"≥∂^ŒHõMÏkH˜<£ ã¨=∞^Œ I =¸+¨Hõ™êkH˜ ã¨∞„Ñ¨™êkH˜<£. 4
1
ã¨~°ã¨fiu
LII H∆À}˜`«ÅO|∞#<£ #∞^Œ∞~°∞ I ™ÈñHõñQÆ „"≥ÚH˜¯ #∞uO`«∞ Ãã·Hõ`«
„â’}˜H˜ñ *OK«sHõK«Ü«∞ I ã¨∞O^Œ~°"Õ}˜H˜ ~°H˜∆`å=∞~°
„âı}˜H˜ñ ^ÀÜ«∞*Ï`«Éèí= I z`«Î=jHõ~°}ˇÿHõ"å}˜H˜<£
"å}˜H˜ #Hõ∆^•=∞â◊√Hõ I "åi[Ñ¨Ùã¨ÎHõ~°=∞º áê}˜H˜<£. 5
áê~°fiu
LII J=∞‡ÅQÆ#flÜ«∞=∞‡ =ÚQÆ∞ I ~°=∞‡Å=¸ÅÑ¨Ù@=∞‡ KåÅñ Éˇ
^ŒÌ=∞‡ ã¨∞~å~°∞Å=∞‡ Hõ_»∞ I áêé_ç =ÙzÛ#Ü«∞=∞‡ `«#∞fl Ö’
#q∞‡# "ÕÅ∞Ê@=∞‡Å =∞ I #=Ú‡Å #∞O_≥_çÜ«∞=∞‡ ^Œ∞~°æ =∂
Ü«∞=∞‡ Hõ$áêaú ~ÚK«∞Û`« =∞ I Ç¨Ï`«ÎfiHõq`«fiÑ¨@∞`«fiãÖÑ¨^ŒÖò 6
ÅH˜∆ ‡
=∞II Ç¨ÏiHÕ |@ìÑ¨Ù~å}˜ Ñ¨Ù<≥fl=ÚÅ„áÈ I =~°÷OÑ¨Ùñ ÉˇxflHõ¯ K«O
^Œ∞~°∞`Àñ|∞@∞ì=Ù ÉèÏ~°fyiã¨∞`«Öò I ^À<å_»∞Ñ¨ÓñÉ’ñ_ç `å
=∞~°ÅO ^Œ∞O_≥_ç =Ú^ŒÌ~åÅ∞ [QÆ=ÚÖò I =∞xflOK«∞xÖÏ¡Å∞ ÉèÏ
ã¨∞~°`«<£ ÖË=ÚÅ∞ "åÑ¨Ù`«e¡ ã≤i ~Ú I K«∞Û<£ x`«ºHõÖÏº}=ÚÖò. 7
N =∞^•ƒùQÆ=`« „áê~°÷#
=∞II Åe`«ã¨¯O^èŒ=Ú Hõ$+¨‚=¸Å=Ú â◊√HÍ I ÖÏáêaè~å=∞O|∞ =∞O
AÖ`åâ’aè`«=Ú<£ ã¨∞=~°‚ã¨∞=∞# I ã¨∞û*Ë˝Ü«∞=Ú<£ ã¨∞O^Œ~À
[˚fiÅ=$`«ÎO|∞ =∞Ç¨Ñ¶¨ÅO|∞ q=∞Å I "åº™êÅ"åÅO|∞ <≥·
"≥ÅÜ«Ú<£ ÉèÏQÆ=`åYºHõÅÊ`«~°∞ =Ù I ifi<£ ã¨kÌfi[„âıÜ«∞ "≥∞ÿ 8
HõII xQÆ=∞=ÚÅ∞ "Õ~Ú K«kq#
ã¨∞QÆ=∞O|∞Å∞ QÍ=Ù =ÚH˜Î I ã¨∞ÉèíQÆ`«fiO|∞Öò
ã¨∞QÆ=∞O|∞ ÉèÏQÆ=`« =∞#∞
xQÆ=∞O|∞ñ |iîOÑ¨ =ÚH˜Î I x=ã¨#=Ú |∞^è• 9
Hõ$uÑü`«fi x~°‚Ü«∞=Ú
LII W=∞‡#∞*Ëâ◊fi~å^èŒ=ÚÅ I H˜zÛ Ñ¨Ù~°O|∞Å∞ "åÇ¨Ï#O|∞Å∞<£
™⁄=Ú‡Å∞ñ Q˘xfl Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x I ™⁄H˜¯ â◊s~°=Úñ ÉÏã≤ HÍÅ∞KÕ
2
ã¨"≥∞‡@„"Õ@∞ÅO |_»Hõ I ã¨=∞‡u NÇ¨Ïi H˜zÛ K≥ÃÑÊ h
|"≥∞‡~°áÈ`«~å *ÁHõñ_»∞ I ÉèÏQÆ=`«O|∞ [QÆkú`«O|∞QÆ<£. 10
„Ñ¨ÉO^èŒ ¿ÇÏ`«∞=Ù
`ÕII KÕ`«∞ ÖÏ~°OQÆ t=Ùxñ |∂ I lOÑ¨ñ_Õx,
<À~°∞ <˘=fiOQÆ Ç¨ÏiH© iÎ I #∞_»∞=ñ_Õx
^ŒÜ«∞Ü«Ú ã¨`«ºO|∞ Ö’#∞QÍñ I ^ŒÅñÑ¨ñ_Õxñ,
QÆÅ∞QÆ<Õ\˜H˜ñ ^ŒÅ∞¡Å I Hõ_»∞Ñ¨Ù KÕ@∞. 11
Hõ$uHõ~°Î $ „Ñü[˝
HõII ÑëÔH_çk ÉèÏQÆ=`«=∞ñ@, ÑëHÕK≥_»∞"åñ_»∞ ~å=∞ I Éèí„^Œ∞O_»ñ@ <Õñ
|eH˜# Éèí=Ç¨Ï~° =∞QÆ∞#ñ@, ÑëÔH^Œ "Õé˘O_»∞QÍ^äŒñI |Å∞HõñQÆ <ÕÖÏ 12
PII ÉèÏQÆ=`«=Úñ ^≥eã≤ IÑ¨Å∞‰õΩ@ z„`«O|∞, â◊¥e ÔH·#ñ ^Œq∞‡ I K«∂e ÔH·#
q|∞^èŒ[#∞Å=Å# I q#flO`« QÆ#flO`«, `≥eÜ«∞=zÛ#O`«I `Õ@Ñ¨é`«∞ 13
Hõ$uHõ~°Î $ ÉèÏQÆº „Ñ¨â◊Oã¨
=∞II X#~°<£ ##flÜ«∞uHõ¯<åkHõ=Ù b I Ü«ÚifiO |∞~å}Ï=à◊√Öò
`≥#∞ñQÆ∞O *ËÜ«ÚK«∞ =∞`«∞Ê~åHõ$`«â◊√ÉèÏ I kèHõºO|∞ ^• <≥\˜ì^À
^≥#∞ñQÆ∞O*ËÜ«∞~°∞ =Ú#∞fl ÉèÏQÆ=`«=Ú<£I nxO ^≥xOyOz <å
[##O|∞<£ ã¨Ñ¶¨ÅO|∞ ¿ãÃã^Œñ |∞# I ~°˚#‡O|∞ ÖË‰õΩO_»ñQÆ<£ 14
â∫#HÍk =∞Ç¨=Ú#∞Å∞ ã¨∂`«=∞Ç¨Ïi¬x HÀ~°∞@
HõII QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ „Ñ≤Ü∞« t+¨µºÅ‰õΩO, |~°=∞~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚÅ∞ ^≥eÜ«∞ñI|Å∞‰õΩ^Œ∞ ~°KÅ«
ã≤÷~°HõÖÏº}O ÉˇÜ«∞ºk, Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ#∞ xâ◊Û~ÚOzIÉ’kèOÑ¨Ù ^ŒÜ«∞<£ 15
HõII =∞<åfl_»ñ=Ù z~°HÍÅ=Ú, QÆ<åflñ_»=Ù ÃÑ‰õΩ¯ Öˇ·# I „QÆO^ä•~°÷O|∞Öò
q<åflñ_»=Ù q#ñ^Œy#q, Ü«Ú<åflñ_»=Ù ÃÑ^ŒÌÖÁ^ŒÌ I #∞`«Î=∞QÀ+≤ª<£ 16
ã‘II Ç¨Ïi<å=∞Hõ^äŒ# ^• I "å#Å*ÏfiÅKÕñ, QÍÅ"Õ Ñ¶¨∞’~åÑ¶¨∞ I HÍ##=ÚÅ∞
"≥·‰õΩO~î°^Œ~°≈# I "åÜ«ÚãÖÑ¶¨∞O|∞KÕñ, ^˘ÅñQÆ"Õ Éèí=^Œ∞óY I `ÀÜ«∞^Œ=ÚÅ∞
Hõ=∞Å<åÉèí^è•º# I HõOsî~°=O|∞KÕñ, QÆ∂Å"Õ ãÖ`åÑ¨ I ‰õΩO[~°=ÚÅ∞
<å~åÜ«∞}ã¨‡~°} I „Ñ¨ÉèÏHõ~°nÑ≤Îñ, né"Õ +¨_»fi~°æ I uq∞~°`«`«∞Å∞.
3
PII #e##Ü«∞#ÉèíH˜Î I <å=KÕñ QÍHõ ãÖ, ™ê~°[Åkè ^•ñ\˜ I K«#ñQÆ ~å^Œ∞
"ÕÜ«Ú <ÕÅ =∂‰õΩ I q+¨µ‚„Ñ¨ÉèÏ=O|∞, ^≥Å∞Ñ¨=Ü«∞º ã¨∂`« I nèã¨"Õ∞`«.! 17
ã¨∂`«∞O_»∞ <å~åÜ«∞} Hõ^ä• „Ñ¨â◊Oã¨ ¿ãÜ«Ú@
=∞II ã¨=Úñ _≥· Ü≥∞=fiñ_»∞ =ÚHõÎHõ~°‡K«Ü«Úñ _≥· I ã¨<åflºã≤ Ü≥ÿ∞ Ü≥ÚO\˜ñ É’
= =∞Ç¨cèu <˘Ç¨ÏŸ ‰õΩ=∂~° Ü«∞#∞K«∞<£ I "åºã¨∞O_»∞ p~°OQÆ =$
Hõ∆=ÚÅ∞O ^Œ#‡Ü«∞`«O „|u^èŒfi#∞Å∞ K« I Hõ¯O *ËÃã =Ú #fl\˜ì Éèí∂
`«=∞Ü«Ú<£ „"≥ÚÔH¯^Œ ÉÏ^Œ~åÜ«∞}˜ñ ^ŒáÈ I ^èŒ<åº„QÆ}˜<£ nè=∞}˜<£ 18
HõII QÆ∞~°∞=∞`«∞Å∞ `«Ñ¨ã¨∞ ÅO`«ó, Hõ~°}O|∞Å â◊√kú ¿ãÜ«∞ I Ñ¶¨∞#`«~°Éèí H˜Î<£
Ç¨ÏiÜ«∞O^Œ∞ ã¨=∞iÊO`«∞~°∞, Ñ¨~°=∂#O^Œ=Ú# aè#fl IÉèí=|O^èŒ#∞ Öˇ· 19
PII Ju~°Ç¨Ïã¨º "≥∞ÿ# IÇ¨Ïi[#‡Hõ^äŒ#O|∞, =∞#∞Añ _≥=fiñ_Õx I =∂Ñ¨Ù ˆ~Ñ¨Ù
*ÏÅ Éèí H˜Î`À_»ñ I [kq# ãÖ™ê~°,^Œ∞óY~åtñ ÉÏã≤ I `˘Åñy áÈ=Ù 20
Ç¨Ïi ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú
K«II [##=Ú ÖËHõ Hõ~°‡=ÚÅ I *Ï~°Åñ É’Hõ ã¨=∞ ã¨Îz`«Î=
~°Î#∞ñ _»QÆ∞ K«„H˜H˜<£ QÆ=Ù Å∞ I ^•~°Ñ¨^ŒO|∞Å [#‡Hõ~°‡=ÚÖò
q#∞`«∞Å∞ ¿ãÜ«Ú K«∞O_»∞^Œ∞~°∞ I "Õ^Œ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅO^Œ∞ <≥O^Œ∞ñ E
z# =∞é˜ ÖË=Ù r=ÙxH˜ñ I *ˇÑ≤Ê#ÔH· =_ç [#‡Hõ~°‡=ÚÖò 21
"åºã¨∞xH˜ <å~°^Œ ãÖ^Õâ◊=Ú
`«~°Å=ÚII â◊√‰õΩñ_»∞ QÀzÜ«Ú ÖËHõ ÃÑ·ñ [#ñ I Ez `ÀÜ«∞=ÚÅO^Œ∞ Å
[˚‰õΩñ [eOÑ¨Hõ p~° ÖÁÅ¡Hõ I K«Å∞¡ ÖÏ_≥_ç ^Õ=Hõ
#ºHõÅ∞ Ç¨ â◊√Hõ Ü«∞OK«∞ "≥#¯ñ [ I #OQÆ "åºã¨∞xñ Ez Ü«∞O
â◊√Hõ=ÚÅ<£ ^èŒi~ÚOz ã≤QÆ∞æ# I „ã¨∞H˜¯ ~°O^Œé∞ nèxnè 22
LII ^è•`«=Ù ÉèÏ~°`«„â◊√uq I ^è•`«=Ù "Õ^ŒÑ¨^•~°÷*Ï`«q
*Ï˝`«=Ù HÍ=∞=ÚYºiÑ¨Ù I +¨@¯q*Ë`«=Ù „|Ç¨Ï‡`«`«Îfix
ˆ~‚`«=Ù Ü≥∂y<Õ`«=Ù q I <Õ`«=Ù h=Ù K«eOz K≥Å¡ˆ~
HÍ`«~°∞ÔH· =_ç<£ =QÆ=ñ I QÍ~°} "Õ∞q∞ Ñ¨~åâ◊~å`«‡*Ï? 23
4
HõII h ÔHé∞ñQÆ~åx^èŒ~°‡=Ú, Ö’Hõ=ÚÅ#∞ ÖË^Œ∞ |Ç¨ïq I Ö’H˜q h =Ù<£
<åH˘éñ`« Ü≥∞\˜ì ^ŒO`«Ü«Ú, <å‰õΩ<£ q=iOÑ¨=Ü«∞º I <å~°^Œ Hõ~°∞}<£ 24
LII JOz`« "≥∞ÿ# ^èŒ~°‡K«Ü«∞ I =∞O`«Ü«Úñ *ˇÑ≤Êu =O^Œ∞Ö’# h
qOK«∞Hõ QÍx q+¨µ‚Hõ^äŒ I ÖË~°Ê_»ñ *ˇÑ¨Ê=Ù ^èŒ~°‡=ÚÖò „Ñ¨ÑÖ
zOz# "≥∞K«∞Û<Õ QÆ∞}q I âı+¨=Ú Öˇxfl#ñ QÍHõ h‰õΩ h
H˘OK≥=Ú =K«∞Û>ˇÅ¡ Ç¨Ïi I QÀi #∞uOÑ¨q∞ <å~°ºÑ¨Ól`å 25
=∞II JÑ¨â◊|ÌO|∞Åñ QÆ∂_çÜ«Ú<£ Ç¨ÏiK«i I „`åÖÏÑ¨=ÚÖò ã¨~°fiáê
Ñ¨Ñï`åºQÆ=Ú ¿ãÜ«Úñ QÍ=Ù# Ç¨Ïi<£ I ÉèÏqOK«∞K«∞<£ ÉÏ_»∞K«∞<£
[Ñ¨=ÚÖò ¿ãÜ«ÚK«∞ g#∞Å<£ q#∞K«∞ # I „âßO`«O|∞ w iÎOÑ¨ÙK«∞<£
^ŒÑ¨ã¨∞Öò ™ê^èŒ∞Å∞ ^èŒ#∞º Ö∫^Œ∞~°∞ QÆ^• I `«`«Îfi[˝ zOuOÑ¨Ù=∂ 26
K«II Zé˜ñÔQ_»∞"åñ_»∞ Hõ~°‡K«Ü«∞ I "≥∞Å¡#∞ =∂x Ç¨Ïiã¨fi~°∂Ñ¨=Ú<£
<≥éÜ«∞ <≥é∞OQÆ∞ #=fiÅ#∞ I <Õ~°∞Ñ¨Ùñ EÑ¨Ù QÆ∞}Ï#∞~°‰õΩÎñ _≥·
`≥é‰õΩ= ÖËHõ „‰õΩ=∞‡~°∞K«∞ I ^ÕÇ¨Ï^èŒ<å^ŒºaèÖÏ+¨Ü«Ú‰õΩÎñ _≥·
Ü≥∞é∞ñQÆx"åxHÕ ^≥eÜ«∞ I hâ◊fi~°bÅ =ÚhO„^Œ K≥Ñ¨ÙÊ=∂ 27
K«II `«#‰õΩÅ^èŒ~°‡=Ú<£ q_çz I ^•#="≥·i Ñ¨^•~°qO^Œ=ÚÖò
Ñ¨x=_ç ¿ã=¿ãã≤ Ñï I áêHõ=Ú "˘O^ŒHõ Ü≥∞=fiñ_Õx [
zÛ# =∞é∞"Õ∞# <≥·# #k I ã≤kú =Ç≤ÏOK«∞ñ ^ŒnÜ«∞¿ã=ñ ÉÏ
ã≤#ñ QÆ∞Å^èŒ~°‡Q“~°==Ú I ã≤kú =Ç≤ÏOK«∞<≥ Ü≥∞xfl "Õ∞#∞Å<£ 28
<å~°^Œ∞x Ñ¨Ó~°fi[#‡ =$`åÎO`«=Ú
=∞II JÑ¨Kå~°O|∞Å∞ ÖËHõ x`«ºÑïK« I ~åºÉèí H˜ÎÜ«Ú ‰õΩÎO_» <≥·
K«Ñ¨Å`«fiO|∞#∞ =∂x <Õñ Q˘Å∞=ñQÍ I ãÖ„Ñ‘`«∞Öˇ· "å~°∞ x
+¨¯Ñ¨@`«fiO|∞# n#=`«ûÅ`«`Àñ I QÍ~°∞}ºãÖÜ«Ú‰õΩÎ Öˇ·
Ü«ÚÑ¨^ÕtOzi <å‰õΩ hâ◊fi~°~°Ç¨Ï I ™Èº^•~°q*Ï˝#=Ú<£ 29
HõII nè~°∞Å∞ x~°¿Ñ‰õ∆ΩÅ∞ <å, `å‡~å=ÚÅ∞ <≥·# =Ú#∞Å∞ I Ç¨ÏiÉèí[#=Ú x
ëê¯~°}=∞ KÕÜ«Ú K«∞O^Œ∞~°∞, <å~åÜ«∞}∞ñ _»\˜ì"åñ_» I#=ºK«i„`å 30
5
J~°∞˚#∞O_»∞ Ñ¨Ù„`«ÎÑ¶¨∂u Ü«∞QÆ∞ #â◊fi`å÷=∞#∞
K«OÑ¨=^ŒÌx Hõ$+¨µ‚_»∞ J~°∞˚#∞x "åiOK«∞@
K«II "≥éz#"åx ^≥·#º=Ú# I "Õñ^Œ∞é∞ <˘Ok#"åx x„^Œ "≥∞ÿ
=∞éz#"åx ™œYº=ÚQÆ I =∞^Œº=Ú „^•q#"åx ÉèíQÆ∞flñ _≥·
Ñ¨éz#"åx ™ê^èŒ∞[_» I ÉèÏ==Ú"åxxñ QÍ=Ù =∞OK«∞ "å
K«éz#"åxñ QÍq∞#∞Åñ I [OÑ¨Ù@ ^èŒ~°‡=Ú QÍ^Œ∞ Ñ¶¨Å∞æ<å 31
‰õΩOf^Õq NHõ$+¨µ‚x ã¨∞ÎuOK«∞@
=∞II x#∞ñ lOuOK«∞K«∞ñ ÉÏ_»∞K«∞O ÉÁQÆ_»∞K«∞<£ I hk=ºKåi„`«=ÚÖò
q#∞K«∞O E`«∞~°∞ QÍHõ Ö’‰õΩ e`«~å I <Õfi+Ö|∞ÅO E`«∞ ˆ~
Ñ¶¨∞#^Œ∞~°˚#‡Ñ¨~°OÑ¨~åÇ¨Ï~°}^Œ I Hõ∆O Éˇ· =∞Ç¨Ü≥∂y"å
yfi#∞`«O Éˇ·# Éèí=`«Ê^•|˚Ü«ÚQÆ=Ú<£ I qâıfiâ◊ qâ◊fiOÉèí~å 32
âßII NHõ$ëê‚ Ü«∞^Œ∞Éèí∂+¨}Ï #~°ã¨MÏ I â◊$OQÍ~°~°`åflHõ~å
Ö’Hõ„^ÀÇ≤Ï#ˆ~O„^Œ=Oâ◊^ŒÇ¨Ï<å I Ö’ˆHâ◊fi~å ^Õ=`å
hHõ„ÉÏÇ¨Ï‡}QÀQÆ}Ï iÎÇ¨Ï~°}Ï I x~åfi}ãÖ^è•Ü«∞HÍ
h‰õΩ<£ „"≥ÚÔH¯^Œñ „^Œ∞OÑ¨"Õ Éèí=Å`«Öò I x`åº#∞HõOáêxnè 33
cè+¨µ‡_»∞ NHõ$+¨µ‚x ã¨∞ÎuOK«∞@
PII Dâ◊fi~°∞O_»∞ q+¨µ‚ñI_≥"Õfià◊ <≥=fix, ˆHq∞ ¿ãÜ«Úñ |∞~°∞+¨µñI_Õq∞ Ü≥∞é∞ñQÆ∞
#`«x=∂Ü«∞Å‰õΩ =∞IÇ¨`«∞‡Å∞ q^•fiOã¨∞,Å_»ñy u~°∞QÆ∞K«∞O^Œ∞I~°O^è∞Œ ÅQÆ∞K«∞II
=∞II Ç¨ÏÜ«∞iOMÏ=ÚY^èŒ∂o^èŒ∂ã¨~°Ñï I #º™êÎÅHÀ¿Ñ`« "≥∞ÿ
~°Ü«∞*Ï`«„â◊=∞`ÀÜ«∞aO^Œ∞Ü«Ú`« "≥∞ÿ I ~ålÅ∞¡<≥"≥∂‡=Ú`À
[Ü«∞=ÚO ÉÏ~°∞÷# H˜K«∞Û "Õ_»¯ #x <å I â◊„™êÎÇ¨ÏuO *ÏÅ<˘
zÛÜ«Úñ É’iOK«∞ =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù =∞kÖ’ñI lOuO`«∞ #„âßO`«=Ú<£ 35
=∞II XHõã¨∂~°∞ºO_»∞ ã¨=∞ ã¨Îr=ÙÅ‰õΩñ ^• I <˘H˘¯Hõ¯ñ _≥· `ÀñK«∞áÈ
eHõ <Õ^Õ=Ùñ_»∞ ã¨~°fiHÍÅ=Ú =∞Ç¨ I bÅ<£ x*’`«Ê#fl[
#ºHõ^ŒO|O|∞Å Ç¨Ï$`«û~À~°∞Ç¨Ï=ÚÅ<£ I <å<åq^è•#∂#~°∂
Ñ¨‰õΩñ _≥· Ü≥ÚÑ¨ÙÊK«∞ #∞O_»∞ #\˜ìÇ¨Ïi <Õñ I „ÉÏi÷O`«∞ â◊√^Œ∞úO_» <≥· 36
6
NHõ$+¨µ‚ñ_»∞ ^•fi~°HÍ #QÆ~°"åã¨∞Å∞ ã¨∞Îu~ÚOK«∞@
âßII háê^•|˚=Ú „|Ç¨Ï‡Ñ¨Ó[º=Ú QÆ^• I h¿ã= ãÖ™ê~°ãÖ
`åÑ¨^èŒfiOã≤x Ü«∞øñ QÆ^• ã¨HõÅÉèí I „^Œ„âı}∞ÅO „cu`À
<åáêkO`«∞ QÆ^• „Ñ¨Ñ¨#∞flÅ‰õΩñ QÍ I ÖÏnèâ◊ HÍÅO|∞ x
~åfiºáê~°O|∞ QÆ^ŒÜ«∞º KåÅ~°∞ x#∞<£ I =i‚OÑ¨ „|Ç¨‡^Œ∞Å∞<£ 37
LII `«O„_»∞Å ÔHÅ¡ñ ^ŒO„_ç Ü«∞QÆ∞ I ^è•`«‰õΩñ ^ŒO„_çq ^Õ=! h=Ù =∂
`«O„_çqñ ^Œe¡qO |uq I ^≥·==∞=Ù<£ ã¨dq<£ QÆ∞~°∞O_»=Ù<£
^ŒO„_»∞Å∞ h„H˜Ü«∞O „|[Å I ^èŒ#∞ºÅñ *Ëã≤Ô~? "ÕÅ∞Ê Öˇ·# <À
`«O„_ç ! Éèí=#∞‡MÏO|∞[=Ú I ^èŒ#º`«ñ QÍ#~°∞ =∂q^èŒO|∞#<£ 38
ã‘II U=~°Î#O|∞# I xO`«HÍÅ=Ú g∞~°∞, ãÖK«iOzu ~°Ü«∞º I [QÆuÖ’#
<Õf~°÷=ÚÅ∞ QÆO\˜ I Ô~Hõ¯_» #∞O\˜i, ÉèÏqOÑ¨ g∞=O\˜ I ÉèÏQÆ=`«∞Å∞
f~°÷ãÖÑ¶¨∞O|∞Å I kèHõ¯iO`«∞~°∞ QÆ^•, g∞Ü«∞O^Œ∞ q+¨µ‚O_»∞ I "≥∞éÜ«ÚHõ`«#
g∞Ô~ f~°÷O|∞Å∞ I g∞HõO>ˇ q∞H˜¯e, f~°÷O|∞ Å∞#fl"Õ I `≥eã≤ K«∂_»
`ÕII "Õéˇ f~°÷O|∞ Å=xÃÑ· I"≥^ŒHõ <ÕÅ, q∞=Ú‡ñ ÉÁ_»QÆx ÉèÏ+≤OK«∞I"Õ∞Öˇ KåÅ∞
"å~°Î ÖË=∞O„_»∞ Ö’‰õΩÅ∞I =ã¨∞^èŒÖ’#, g∞‰õΩã¨~°fiO|∞ <≥é˜ñÔQ_»∞I"Õ∞^èŒQÆÅ^Œ∞.
QÍO^è•s ^èŒ$`«~å„+¨µìÅ‰õΩ q^Œ∞~° hu
HõII ^ÕÇ¨Ï=Ú x`«º=Ú QÍ ^Œx, "≥∂Ç¨Ï=Úñ ^≥QÆñQÀã≤ ã≤^Œú I =Úx=~°Î#∞ñ _≥·
ˆQÇ¨Ï=Ú "≥Å∞=_»∞#~°∞ñ _»∞,`åûÇ¨Ï=Ú`Àñ *ˇO^Œ∞ =ÚH˜ÎIãÖÑ¨^Œ ##Ñ¶¨∂.
<å~°^Œ∞O_»∞ ^èŒ~°‡A# H˜@¡xÜ≥∞
J[QÆ~°O|∞KÕ`« „q∞OQÆO |_ç#Ñ¨Ù~°∞+¨µO _»#∞ºÅ ~°H˜∆OÑ¨ÖËx `≥éOQÆ∞#ñ
|OK«É∂íè `«=∞Ü«∞O Éˇ· HÍÅHõ~‡° QÆ∞}Ïnè#O Éˇ·#^ÕÇÏ¨ O|∞ Ñ¨~∞° Å ~°HO∆˜ Ñ¨ ã¨=∞~°O÷ |∞
QÍ^Œ∞. Hõ~°O|∞Å∞ QÆÅ[O`«∞=ÙÅ‰õΩñ QÆ~°O|∞Å∞ ÖËx K«`«∞+¨Ê^ŒO|∞ ÖÏÇ¨~°O|∞
ÅQÆ∞, K«~}° O|∞Å∞ QÆÅ „áê}∞Å‰õΩO K«~} ° O|∞Å∞ ÖËx `«$}Ï^Œ∞Å∞ ÉèHí } ∆õ Ü
© ∞« O|∞
ÅQÆ∞, JkèHõ[#‡O|∞Å∞ QÆÅ"åº„Ñ¶¨∂^Œ∞Å‰õΩ #ÅÊ[#‡O|∞Å∞ QÆÅ =∞$QÍ^Œ∞Å∞
Éè’[ºO|∞ ÅQÆ∞ ã¨HõÅ ^ÕÇ≤Ï ^ÕÇ¨ÏO|∞ÅO^Œ∞ r=ÙO_»∞ QÆÅ∞QÆ∞@O *Ëã≤ r=ÙxH˜
r=ÙO_» rqHõ Ü«∞QÆ∞. ã¨Ç¨Ï™êÎã¨Ç¨Ï™êÎk~°∂ÑÖ Éˇ·# qâ◊fi=∞O`«Ü«Ú hâ◊fi~°∞O_»∞QÍñ
^≥eÜ«Ú=Ú. J`«xH˜ "Õ~°∞ÖË^Œ∞. 41
7
J~°∞˚#∞O_»∞ NHõ$+¨‚ x~åº}O|∞ ^≥Å∞Ê@
ã‘II =∂`å=∞Ç¨ïO _≥·# I=∞#â◊¥~°∞ñ _»∞<åflñ_≥, =∞OQÆà◊"Õ∞ =∞# I =∂`«∞Å∞#‰õΩ
"≥∂^Œ"Õ∞ #Å∞QÆ∞~°∞I=ÚQÆ∞~°∞ "Õ∞#`«ÎÅ, HÍ#O^Œ"Õ∞ "åi I Ü«∂`«‡AÅ‰õΩ
#„‰õÄ~°Hõ$`«=~°‡ I ÖÏÜ«Úã¨û"Õ∞`«∞ÖË, rq`«∞ñ_Õ Ü«Ú„QÆ I ¿ã#qÉèí∞_»∞
HõÖÏº}Ü«Ú‰õΩÎÖË I QÆ^Œ™ê~°}Ï^Œ∞Å∞, I =∂^èŒ=Ù`«=Ú‡Å∞ =∂#^èŒ#∞Å∞
`ÕII #O^Œ"Õ∞ =∞#ã¨`«ºHõ I #O^Œ#∞#‰õΩ,
Éèí„^Œ"Õ∞ â◊O|~åã¨∞~° I ÉèíO[#∞#‰õΩñ
QÆ∞â◊Å"Õ∞ ÉÏ}^Œ#∞*ËO„^Œ∞I‰õÄñ`«∞ÑüH˜,
Ç¨Ï~°¬"Õ∞ áê~°÷ =ÚãëH˜IÇ¨ÏeH˜ |eH˜ 42
HõII F_çu"À â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ, <å_çu"À ™ê^èŒ∞^Œ∂+¨ I }ÏÖÏÑÖ|∞Öò
QÆ∂_çu"À Ñ¨~°ã¨`«∞Å#∞, g_çu"À =∂#^èŒ#=Ú I g~°∞Å#_»∞=∞<£ 43
HõII `«Ñ≤Êu"À ~ÚK≥Û^Œ #x, K≥Ñ≤Êu"À HõÑ¨@™êH˜∆ I KÕã≤# "Õ∞Å∞O
^≥Ñ≤Êu"À â◊~°}Ï~°∞÷Å, ~˘Ñ≤Êu"À kfiAÅñ |ã¨∞Å I ~ÀQÆ∞Å ã¨`«∞Å<£ 44
HõII J_çzu"À Éèí∂ã¨∞~°∞Å#∞, QÆ∞_çzu"À ÉÏÅ=$^Œú I QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ "≥eQÍ
q_çzu"À Ü«∂„t`«∞Å#∞, =Ú_çzu"À Ñ¨~°∞Åq`«ÎI=ÚÅ∞ Ö’Éèí=Ú#<£ 45
HõII =∞#™ê~°kä =∞#ã¨z=Ùñ_»∞, =∞#qÜ«∞º=Ú
=∞#ãŸ∞O_»∞I=∞#ÉÏO^èŒ=Ùñ_»∞<£
=∞#qÉèí∞ñ_»∞ QÆ∞~°∞ñ_»∞ ^Õ=~°,
=∞#Å#∞ kQÆ<å_ç K«xÜ≥∞ I =∞#∞*Ïnèâß. 46
ã‘II K≥eHÍñ_» ~° =∞‡x Ip~°∞ #<˘flHõ"Õà◊, =∞xflOK«∞ <˘Hõ"Õà◊ I=∞éñk Ü«∞#∞K«∞
|O^èŒ∞ÉèÏ=O|∞#ñIÉÏ\ÕK«∞ <˘Hõ"Õà◊, ^•`« Ü≥ÿ∞ Ü≥ÚHõ"Õà◊ I^èŒ#=Ú eK«∞Û
=∞O„u Ü≥ÿ∞ Ü≥ÚHõ"Õà◊ I=∞O„`« =∂^ÕtOK«∞, É’kè Ü≥ÿ∞ Ü≥ÚHõ"Õà◊ I |∞kúÃãÑ¨ÙÊ
™ê~°^äŒº "≥Ú#iOK«∞ñI[# qzÛ Ü≥ÚHõ"Õà◊ñ, „w_çOK«∞ <˘Hõ"Õà◊IˆQe¿ãÜ«Ú.
`ÕII <˘Hõ¯â◊Ü«∂ºã¨#O|∞# I #∞O_»∞ñ QÆ#fl, `«O„_çÔH·=_çñ *Ëã≤#I`«Ñ¨ÙÊñ QÍK«∞
Ç¨Ïã¨Î=ÚÅ∞ =\˜ì á⁄`«∞Î#I<å~°yOK«∞, =∞#∞[=Å¡ Éèí =∂^èŒ=ÙI=∞éÑ¨Ù~å^Œ∞
8
HõII Éèí∂`«=ÚÅ=Å# <≥Ñ¨ÙÊ_»∞, Éèí∂`«=ÚÅ‰õΩ [#‡=∞~°} I áÈ+¨}=ÚÅ∞ x
s‚`«=ÚÅ∞ ¿ãÜ«ÚK«∞O_»∞#∞, Éèí∂`«=∞Ü«ÚO _ôâ◊fi~°∞O_»∞ I Éèí∂`«â◊~°}Ïº48
HõII Uk#=Ú# "≥·‰õΩO~î°∞ñ_»∞, "Õ∞kxÃÑ·ñ ^•eÛ#\˜ì I "Õ∞#∞ q_çz<åñ
_®k#=Ú# #â◊√Éèí„Ñü, áê^ŒHõ =∞QÆ∞ HõeÜ«ÚQÆO|∞ I „áêÑ¨ÎO |Ü≥∞º<£ 49
HõII Ç¨Ïi"å~°Î Öˇé∞ñQÆ∞"åiH˜, Ç¨ÏiÑ¨^Œ=ÚÅ∞ ^ŒÅñK«∞"åi I Hõ#=~°`«O|∞<£
Ç¨ÏiHõ^äŒÅ∞ q<≥_ç"åiH˜, =∞~°}ÏQÆ`«"≥∂Ç¨ÏãÖ„Éèí I =∞=Ú ÖË ^Œ#Ñ¶¨∂. 50
HõII á⁄_çz#ñ k\˜ì#ñ Q˘\˜ì#ñ, |_»∞K«∞O^Œ∞~°∞ QÍx Ñ¨~°=∞ I ÉèÏQÆ=`«∞Å∞ ^•
~˘_»ñ|_»~°∞ =∂é∞ ¿ãÜ«∞ñQÆñ, Q˘_»∞HÍ qÉèí∞ñ _≥QÆ∞æ ¿ãÜ«∞ñIQÀ~°ñ_»∞ h‰õΩ<£
HõII JÅ∞QÆ~°∞ QÆÅñQÆ~°∞ ™ê^èŒ∞Å∞, q∞o`«=ÚÅ~Ú Ñ¨~°∞Å=Å# I "Õ∞Å∞O w_»∞<£
<≥ÅH˘x# <≥·# <å`«‡‰õΩ, <˘ÅÜ«∞=Ù ã¨∞Y^Œ∞óYK«Ü∞« =ÚIÜ«ÚQÆ‡=Ú ÅQÆ∞K«∞<£.
Ñ¨sH˜∆#‡Ç¨~åA =ÚH˜Î=∂~°æ=Ú ã¨∂zOÑ¨=∞x =Ú#∞Å HÀ~°∞@
HõII U_»∞k#O|∞Å =ÚH˜ÎO, QÆ∂_»ñQÆ <Õsu =K«∞Û I QÆ∞~°∞ãÖ™ê~°
„H©_»# "Õ∞„H˜Ü«∞ <≥_»`≥QÆ∞ñ, E_»∞ñ_»∞ =∂`«O„_»∞ÖÏ~°I„â◊√u=K«#=ÚÅ<£
ã‘II „Ñüx"Õ∞+¨=Úñ |~°I„|Ç¨Ï‡O|∞ gH˜∆Oz, =∞kñ*ÁH˜¯ "≥Å∞Ñ¨ÅI=∞éK«∞"å_»∞
Hõ=∞ÅO|∞g∞ñkÉèí$OIQÆ=ÚÅÔH· =_ç "≥∂=Ú, ÃÑ· <≥éÑ≤# ˆHâ◊IÑ¨@e"åñ_»∞
ÔQé„"åã≤ =∂Ü«∞ #OIwHõiOz#ÉèíOy, =ã¨#O|∞ñ QÆ@ìHõ I=K«∞Û"åñ_»∞
ãÖyQÍñ _»x "≥O@ñI*Ï@∞Éèí∂`«=ÚÅ∞ <å,ÉÏÅ∞~°Ç¨ã¨â◊I|Ì=ÚÅ"åñ_»∞
`ÕII =∞Ç≤Ï`«Ñ¨^Œ*Ï#∞[OÑ¶¨∞’~°∞I=∞^èŒºÇ¨Ïã¨Î,
ÉÏÇ¨ï=H∆ÀQÆàÏ##Iá¶êÅHõ~°‚
<åã≤HÍQÆO_»=∞ã¨ÎHõI#Ü«∞#Ü«ÚQÆà◊√ñ,
_≥· #Ü«∞=^èŒ∂`«=¸iÎ"åñI_»~°∞QÆ∞^≥OK≥ 54
PII "≥é˜]`«#=Ú =∂x I q*Ï˝#=¸iÎÜ≥ÿ∞, „|Ç¨Ï‡ÉèÏ==Ú##∞ I |~°º\ÕÑ¨
"≥é]˜ Ü«∞OK«∞ â◊√‰õΩxI"≥O@ <ÕÒ≥ `«∞~°∞, "≥Åñ^Œ∞ Å~°ƒ‰ù Ωõ Å∞#∞I"≥é∞]ÅQÆ∞K«∞.55
HõII Ç¨ÏiKÕ`«#∞ ^Œ#∞*ËO„^Œ∞Å∞, ^èŒ~°ñ „^Œ∞OÔQ_»∞ÉèíOy hÑ¨^Œ I ã¨Ê~°≈=ÚKÕ
QÆ∞~°∞áê`«HõãÖÑ¶¨∞O|∞Å∞, á⁄i^Œ∂Å∞ñ QÆ^ŒÜ«∞º Ü≥∂yIÉèí∂+¨} qO>Ë. 56
9
kfifÜ«∞ ã¨¯O^èŒ=Ú
â◊√‰õΩO_»∞ Ñ¨sH˜∆`«∞Î#‰õΩ =ÚH˜Î=∂~°æÑ¨Ù ã¨∂K«#
`«~°Å=ÚII Ç¨Ïi <≥é∞OQÆHõ ~ÚO\˜Ö’ |Ç¨ï I Ç¨Ü«∞#O|∞Å∞ =∞`«∞Îñ _≥·
á⁄~°Å∞ K«∞O_≥_ç "≥é˜] =Ú H˜ÎH˜ñ I É’= <Õ~°∞Û<≥ "åñ_»∞ ãÖ
ã¨~°}=ÚO Éˇ_»ñÉÏÜ«∞ñ _≥#flñ_»∞ I ã¨`«º =∂Ç¨Ïi<å=∞ãÖ
ã¨‡~°} "≥ÚHõ¯=ÚÇ¨˙~°Î=∂„`«=Ú I KåÅ∞ =Ú H˜Î^Œ =∞ø #$áê 1
HõII QÀqO^Œ<å=∞H© ~°Î#ñ, QÍqOz ÉèíÜ«∞O|∞ñ ^ŒH˜¯ I Y\ÏfiOQÆ^èŒi
„fqÉèí∞ñ_»∞ ã¨∂~° Q˘xÜ≥∞#∞, ÔQ·=Åº=Úñ ^˘e¡ Ô~O_»∞IQÆ_çÜ«∞ÅÖ’#<£ 2
=K«#=ÚII ^è•~°}ÏxÜ«∞=∞O|∞# ã¨∞MÏ`«‡HõO |QÆ∞ q+¨Ü∞« O|∞ #=Ö’HÕK«∞Ü≥∂yH˜
ÉèíH˜ÎÅHõ∆}O Éˇ·# Ü≥∂QÍ„QÆâ◊Ü«∞O|∞# "ÕQÆO| "≥∂Hõ∆O|∞ ã≤kúOK«∞ #x#
Ü≥∂wO„^Œ∞#‰õΩ #ˆ~O„^Œ∞O _ç@¡xÜ≥∞. 3
HõII ^è•~°} ÜÕ∞„H˜Ü«∞ xÅ∞K«∞#∞, ^è•~°} ˆH~°∂Ñ¨ "≥∞kÌ I ^è•~°} Ü«∞#ñQÍ
^è•~°} Ñ¨Ù~°∞+¨=∞<À=∞Å, "Õ∞su Ç¨ÏiOK«∞ <å‰õΩ I <≥é˜ñyOÑ¨ñQÆ^Õ 4
PII Ñ¨=#=ÚÅ Å~ÚOz I ÑïÇ¨Ï$`«ãÖQÆ∞ñ _≥·,
~ÚO„kÜ«∞=ÚÅQÆ~°fiI "≥∞Å¡ =∂Ñ≤
Ç¨ÏiqâßÅ~°∂ÑÏ=∞O^Œ∞ñ l`«Î=Úñ *ËiÛ,
xÅ∞Ñ¨=ÅÜ«Ú |∞kúI<≥éÑ≤ |∞^èŒ∞ñ_»∞ 5
HõII Ç¨Ïi=∞Ü«∞=Ú qâ◊fi=∞O`«Ü«Ú, Ç¨Ïi qâ◊fi=∞Ü«ÚO_»∞ ãÖâ◊IÜ«∞=Ú Ñ¨xÖË^•
Ç¨Ïi=∞Ü«∞=Ú QÍx„^Œ=º=Ú, Ñ¨~°=∂}∞=Ù ÖË^Œ∞ =Oâ◊Iáê=# qO>Ë 6
ã‘II Hõ=∞hÜ«∞Éèí∂q∞ÉèÏIQÆ=ÚÅ∞ ÖË ‰õΩ#fl "Õ, Ñ¨_çÜ«ÚO_»∞@‰õΩ ^Œ∂kIÑ¨é∞Ñ¨Ù ÖËÅ
ã¨Ç¨Ï[O|∞ ÅQÆ∞Hõ~åOI[Å∞Å∞ ÖË ‰õΩ#fl "Õ, Éè’[#ÉèÏ[#IÑ¨ÙO[ "Õ∞Å
=Å¯ÖÏl#‰õΩâß I =à◊√Å∞ ÖË ‰õΩ#fl "Õ, Hõ@ì ^Œ∞‰õÄÅãÖ I Ñ¶¨∞O|∞ ÖËÅ
Q˘#H˘x =ã≤~ÚOÑÏQÆ∞Ç¨ÏÅ∞ ÖË ‰õΩ#fl "Õ, „áê™ê^Œ™œ^è•kIÑ¨@Å "Õ∞Å
`ÕII Ñ¶Å¨ ~°™ê^Œ∞Å∞ QÆ∞iÜ«∞"ÕIáê^ŒÑ=¨ ÚÅ∞, ™êfi^Œ∞[Å=Ú ÖÁãÖQÆ"IÕ ã¨HÅõ #^Œ∞Å∞
á⁄ã¨ñQÆ aèHõ∆O|∞ "≥@ìˆ~IÑ¨Ù}ºã¨`«∞Å∞, ^èŒ#=∞^•O^èŒ∞ÅH˘Å∞"ÕÅI`åÑ¨ã¨∞Å‰õΩ
10
kfifÜ«∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
HõII ~°Hõ∆‰õΩÅ∞ ÖËx"å~°Å, ~°H˜∆OK≥^Œ ##∞K«∞ñ [„H˜ I ~å *ˇ· Ü«ÚO_»<£
~°H˜∆OÑ¨Ù =∞#∞K«∞ <˘Hõ#~°∞, #Hõ∆=Úñ „ÉÏi÷OÑ¨ <ÕÅ I Ü«∂`«‡A˝Å‰õΩ<£II 8
ã‘II Pã¨#fl =∞~°}Ïi÷ I Ü≥ÿ∞#Ü«∞fâ◊√O_»∞, HÍÅ^Õâ◊=ÚÅ#∞ I QÍzH˘#ñ_»∞
`«#∞=Ù qãï˚OK«∞ I `«ÅñÑ¨Ù [xOz#, Éèí„^•ã¨#ã¨∞÷ñ _≥· I „áê}Ñ¨=#∞
=∞#ã¨∞KÕ`« [~ÚOz I =∂#ã¨"ÕQÆO|∞, |∞kúKÕ |OkèOz I |∞kúñ ^≥zÛ
ˆH∆„`«A˝`Àñ QÆ∂iÛIˆH∆„`«A˝ <å`«‡Ö’,Ñ¨Åñ, *ËiÛ Ü«∂`«‡#∞I„|Ç¨Ï‡=∞O^Œ∞ñ
`ÕII QÆeÑ≤ Ü≥ÚHõ¯\˜ QÍqOzIQÍ~°==Ú#, âßOu`À_» x~°∂_è»∞ñ_≥·Iã¨HõÅHÍ~°º
x=Ç¨Ï "≥∞Å¡#∞kQÆ<å_çIx`«ºã¨∞Y=Ú, =ÅÜ«Ú #xK«∂K«∞#@∞g∞ñ^ŒI=ã¨∞=∞fâ◊
PII Ñ¨~°=∞ÉèÏQÆ=`«∞Å∞Iáê\ÕK«∞Ñ¨^äŒ q∞k, ~¸Ñ¨^äŒ=Ú# Ü≥∂yIÜÕ∞ÔQ <Õx
=∞y_ç ~åñ_»∞ "åñ_»∞I=∞é˜ãÖâ◊Ü«∞=Ú ÖË^Œ∞, HõÅÊâ◊`«=Ú Öˇ·#ñIQ“~°"ÕO„^Œ
â◊√Hõ=∞Ç¨Ïi¬ Ñ¨sH˜∆#‡Ç¨~åA#‰õΩ ÉèíH˜Î=∂~°æOÉË =ÚYºO|x `≥Å∞Ñ¨Ù@
HõII HÍq∞OÑ¨HõÜ«Ú#∞ ã¨~°fi=Úñ, QÍq∞OK«∞Ü«Ú <≥·# =ÚH˜Îñ I QÍq∞Oz `«QÆ<£
Ö’ q∞Oz Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞+¨µx, <Õq∞Oz ÉèílOK«∞ñ ^Œ`«ÎfiIxÑ¨Ù}∞O _»kèáê 11
=∞II Jã¨∞ ˆ~O„^•^Œ∞Åñ Q˘Å∞ÛÉèíOy [#∞ñ _® I Ü«∞ÉÏ˚‰õ∆Ω ¿ãqOÑ¨ñQÍ
q=∞Å*Ï˝#q~° H˜Î=Ú‰õΩÎ ÖÁ^Œ=Ù<£ I "ÕÜÕ∞Å Éèí∂<å^äŒ `«
`«¯=∞ÖÏnèâ◊Hõ^ä•ã¨∞^è•~°ã¨#n I HõÖ’¡Å=∂ÖÏÑï
„Éèí=∞ "≥∞"åfiiH˜ <≥·#ñ QÆ~°‚Ü«ÚQÆm I Ñ¨~°fiO|∞ QÍ ‰õΩO_»∞<Õ 12
ã‘II "åã¨∞^Õ=â’¡Hõ I "å~°Î ÖÏeOK«∞K«∞ñ, QÍÅ "Õ∞Ñ¨Ù}∞ºO_»∞ I QÆ_»Ñ¨Ù K«∞O_»∞
#`«xÜ«∂Ü«Ú=Ùñ^ŒH¯õ I##∞ºÅÜ«∂Ü«Ú=Ù,Å∞^ŒÜ∂« ãÎ̈=∞Ü«∞=ÚÅI#∞„QÆH~õ ∞° ñ_»∞
=OzOz H˘xáÈ=ÙI"åñ _»k Ü≥∞é∞ñQÆHõ, rqO`«∞ñ ÉˇˆH¯O_»∞¡ Iã≤^Œú =∞#∞K«∞
#OQÆ<åÑ¨Ù¢`«ÎˆQ I Ç¨~å=∞q`åÎk, ãÖ™ê~°¿ÇÏ`«∞Hõ IãÖQÆã¨∞Y=Úñ
`ÕII ^Œye =iÎOÑ¨ñ QÍÅO|∞I`«é˜ Ü≥∞éÕy, ^ŒO_»^~Œè H° O˜ Hõ~∞° Å∞ =zÛI`å_»#=ÚÅ∞
¿ãã≤ H˘xáÈ=ñ |∞}ºO|∞ I¿ãÜ«∞ <≥·uñ, ÉÏÑ¨~°u <≥·u #x a@∞ìIÑ¨Å=iOK«∞
ã‘II JÅ~°∞*ÁOÑ¨=ÚÅ`À I# „ÉèíOHõ+Ö|∞ Öˇ·, „|`«∞Hõ "Õ =#=ÚÅñIÉÏ^ŒÑ¨=ÚÅ∞
MÏ^Œ#"Õ∞Ç¨Ï<å I HÍOHõ∆Åñ |â◊√=ÙÅ∞, rqOÑ¨"Õ „QÍ=∞ I ã‘=∞ÅO^Œ∞
11
xÜ«∞u"≥∞ÿ #∞KåÛùfiã¨ I xâßfiã¨Ñ¨=#=ÚÖò, „áêÑ≤OÑ¨"Õ K«~°‡IÉèí„ã≤ÎHõÅ∞#∞
„QÍ=∞ã¨∂Hõ~°â◊√# I Hõ„âı}∞ eO\Õ@ñ, k~°∞QÆ"Õ ^Œ∞~ÀºQÆ I n#=$uÎ
`ÕII #∞„+ì̈Y~°=ÚÅ∞ "≥∂="ÕIÜ«Ú~°∞Éè~í =° ÚÅ, |∞O_»sHÍ‰õΩ∆ <≥é∞QÆxIÑ¨Ù~°∞+¨Ñ¨ â¨ √◊ =Ù
Å_»=ÙÅO^Œ∞x"åã¨=ÚIÅO^Œ∞ñ „ÉÏ},q+¨Ü∞« Éè~í Ü ° Ú« HÎ̃`À #∞O@IqÑ¶Å¨ =∞kèÑ¨
ã‘II q+¨µ‚H©~°Î#=ÚÅ I q#xHõ~°‚O|∞Å∞, H˘O_»ÅaÅ=ÚÅ∞ I ‰õΩ=ÅÜÕ∞â◊
K«„H˜Ñ¨^ŒºO|∞Åñ I [^Œ∞=xlÇ¨ÏfiÅ∞, QÆÑ¨ÊÅlÇ¨ÏfiÅ∞ I H“~°"ÕO„^Œ
N=∞<À<å^äŒ∞ h I H˜∆OÑ¨xHõ#∞flÅ∞, ˆHH˜Ñ≤OKèå‰õ∆ΩÅ∞ I H©iÎ^Œ~Ú`«
Hõ=∞ÖÏ‰õ∆Ω Ñ¨Ó[‰õΩñ I QÍxÇ¨Ï ã¨ÎO|∞Å∞, â◊==ÚÇ¨Ïã¨ÎO|∞Å∞ Iã¨`«º=K«#
PII Ç¨ÏiÑ¨^Œ`«∞Åã‘^Œ I àÏ"≥∂^Œ~°u ÖËx, =Ú‰õΩ¯ ÑÖk=Ú‰õΩ¯ I =ÚxK«i„`«
QÆ~°∞_»QÆ=∞#∞Éèí[# I QÆu ÖËxÑ¨^Œ=ÚÅ∞, áê^ŒÑ¨=ÚÅáê^Œ I Ñ¨@Å =∞#Ñ¶¨∞
ã‘II <å~åÜ«∞}∞xk=º I<å=∂Hõ∆~°=ÚÅÃÑ·ñ, QÆ~°ñQÆx=∞#=ÚÅ∞ IHõiî#tÅÅ∞
=Ú~°"≥·iHõ^äŒÅ‰õΩ I =Úk`å„â◊√~À=∂OK«,q∞o`« "≥∞ÿÜ«ÚO_»xI"Õ∞#∞ "≥Ú^Œ∞Ì
K«„H˜H˜„"≥ÚHõ¯x I [_»∞xÜ«∞ø^ŒÅ #∞#fl, Hõ#HõH˜s@O|∞ I QÆ>ˇì"≥∂Ñ¨Ù
=∂^Œ"åiÊ`«=ÚQÍ I =∞#x=∂#=Ùã≤i, =#^Œ∞~°æK«O„k HÍ I "≥·Éèí=O|∞
PII ÔH·@ÉèÏiÉèí[# I QÆey Ü«ÚO_»x"åñ_»∞, QÍeÖ’# #∞O_ç I Hõ^ŒÅ∞â◊==Ú
Hõ=∞Å<åÉèí∞Ñ¨^Œ=Úñ IQÆ#x"åx„|`«∞‰õΩ, Ñ¨ã≤_çHÍÜ«∞Ö’xI„áê}˜„|^Œ∞‰õΩ 16
HõII ã¨~åfi`«∞‡ "åã¨∞^Õ=Ùx, ã¨~°fiA˝·ñ_» "≥·# h=Ù I ãÖã¨∞Îu ¿ãÜ«∞<£
ã¨~°fi„ÉèÏO`«∞Å∞ =^ŒÖˇ =∞,Ç¨ÏŸsfiã¨∞~°=~°º =∂# I ™È`«û= =∞QÆ∞K«∞<£ 17
ã‘II Dâ◊√O_»∞ Ç¨Ïi q+¨µ‚ñI_ôqâ◊fi "Õ∞suñ, |∞\˜ìOK«∞ ~°H˜∆OK«∞ñIÉÁeÜ«∞ñEK«∞
|Ç¨ïâ◊H˜Î Ü«Ú`«∞ñ _»QÆ∞IÉèíQÆ=O`«∞ñ _»=ºÜ«Úñ, _®k <Õâ◊‰õΩÎÅ I<å„â◊~ÚOz
„|Ç¨Ï‡â◊„HÍk~°∂ I Ñ¨=ÚÅ q<ÀkOK≥ñ, „QÆ=∞=Ú#<À ÜÕ∞Hõ I HÍÅ=Ú#<˘
„Ñ¨Hõ$uQÆ∞}O|∞Åñ I |\˜ì „QÆÇ≤ÏOK«∞@, <ÕHõ`«fi=Ú# #∞O_»∞ I hâ◊fi~°∞O_»∞.
PII aè#fl=¸iÎ Ü«∞QÆ∞K«∞ñ I Éˇ‰õΩ¯q^èŒO|∞Å, <ÕÅ Ü«ÚO_»∞ #`«x I ˆHq∞ zÔH¯
#∞O_»‰õΩ#flñ ^•Ñ¨ I ™È`«Î=∞ `≥Å∞Ñ¨"Õ, "Õ_»¯ <å‰õΩ ã¨~°fi I "Õk g=Ù 18
â◊√Hõ =∞Ç¨Ïi¬ QÆ∞~°∞=O^Œ# =∂K«iOK«∞@
=∞II Ñ¨~°∞ñ _≥· ~¸â◊fi~°∞ñ _≥· =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=Úñ _≥· I „áê^Œ∞~°ƒù=™ê÷#ãÖ
12
Ç¨Ï~°}„H©_»#∞ñ _≥· „uâ◊H˜ÎÜ«Ú`«∞ñ _≥· I Ü«∞O`«~°æ`«*’ºu Ü≥ÿ∞
Ñ¨~°"Õ∞+≤ª„Ñ¨=ÚMÏ=∞~åkèÑ¨ÙÅ‰õΩ<£ I „ÉÏÑ≤OÑ¨~å ‰õΩO_»∞ ^Œ∞
ã¨Î~°=∂~°æO|∞#ñ ^Õ[iÅ∞¡ Ç¨ÏiHÕ I ^Œ`åÎfii÷ <≥· „"≥ÚÔH¯^Œ<£ 19
=K«#=ÚII =∞é˜Ü«Ú ã¨[˚#^Œ∞i`«ãÖÇ¨~°‰õΩO_»∞#∞, ^Œ∞~°˚#x"å~°‰õΩO_»∞#∞,
#vÅã¨`«fi~°∂Ñ¨‰õΩO_»∞#∞, |~°=∞Ç¨ÏO™ê„â◊=∞„Ñ¨=~°Î=∂# =Úx[# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ Hõ=∞Å
Hõi‚HÍ=∞^èŒº „Ñ¨nÑ¨‰õΩO_»∞#∞, ™ê`«fi`«„âı+¨µªO_»∞#∞, xdÅHõÖÏº}QÆ∞} QÆi+¨µªO_»∞#∞,
|~°=∞ÉèHí Î̃ Ü«ÚHõÎã∞¨ ÅÉè∞í O_»∞#∞, ÉèHí Î̃ÇÏ‘ #[#^Œ∞~°É¡ ∞íè O_»∞#∞, x~°uâ◊Ü∞« x~°∞Ñ¨=∞ x~°=kèHõ
„Ñ¨HÍ~°∞O_»∞#∞, x[ã¨fi~°∂Ñ¨„|Ç¨Ï‡qÇ¨~°∞O_»∞ <≥·# Ü«∞Ñ¨Ê~°"Õ∞â◊fi~°∞#‰õΩ #=∞ã¨¯iOK≥^Œ.20
LII UqÉèí∞=O^Œ<å~°Û#=Ú I ÖËqÉèí∞zO`«Ü«Ú <å=∞H© ~°Î#O
ÉËqÉèí∞bÅ Å^Œ∞ƒù`«=Ú I ÖˇÑ¨ÙÊ_»∞ ãÖ„â◊=}O|∞ ¿ãÜ«∞ ^À
ëê=eñ ÉÏã≤ Ö’Hõ=Ú â◊√ I ÉèÏÜ«∞`«=$ uÎñ *ˇÅOQÆ∞ #O„_»∞ <Õ
<åqÉèí∞ <å„â◊~ÚOK≥^Œ # I Ñ¶¨∞øÑ¶¨∞x= ~°Î#∞ Éèí„^ŒH© ~°Î#∞<£ 21
LII UÑ¨~°"Õ∞â◊√áê^ŒÜ«ÚQÆ I "≥∞Ñ¨ÙÊ_»∞ñ QÀi ÉèílOK«∞ <Õ~°Ê~°∞Öò
Ö’Ñë|∞kú`À #∞ÉèíÜ«∞ I Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞Å [_»∞¤ñ ÉÏã≤ ÜÕ∞
`åÑ¨=Ú ÖËHõ „|Ç¨Ï‡QÆuñ I ^•~°∞ QÆ`«„â◊=Ú Öˇ· K«iO`«∞ ˆ~
<åÑ¨~°"Õ∞â◊√ „"≥ÚÔH¯^Œ # I Ñ¶¨∞øÑ¶¨∞x= ~°Î#∞ Éèí„^ŒH© ~°Î#∞<£ 22
K«II `«Ñ¨=ÚÅ∞ ¿ãã≤ Ü≥ÿ∞# =∞é˜ I ^•#=Ú ÖˇxflÜ≥Ú KÕã≤ Ü≥ÿ∞# <Õ
[Ñ¨=ÚÅ∞ ¿ãã≤ Ü≥ÿ∞# Ñ¶¨Å I ãÖK«Ü«∞ "≥∞=fixñ *Ë~°Ê ‰õΩ#fl ¿ÇÏ
Ü«∞Ñ¨^Œ=Ú Öˇ· ^Œ∞~°O`«qÑ¨ I ^ŒOz`«suQÆ <˘Ñ¨ÙÊ K«∞O_»∞ #
Ü«∞ºÑïq∞`«∞<£ ÉèílOK≥^Œ # I Ñ¶¨∞øÑ¶¨∞x= ~°Î#∞ Éèí„^ŒH© ~°Î#∞<£ 23
=∞II Ü«∞=#"åº^èŒÑ¨ÙoO^ŒÇ¨˙}Hõ+¨HõO I HÍcè~°K«O_®ÅãÖ
Éèí=ÙÅ∞O ^ŒH˜¯#áêÑ¨= ~°Î#∞Å∞ <Õ Éèí„^•`«∞‡ ¿ãqOz ÉèÏ
QÆ=`«„âı+¨µªÅ _®ã≤ â◊√^Œú`«#∞ Öˇ· I HõÖÏº}∞ Öˇ· Ü«ÚO^Œ∞ ~å
Ü«∞qHÍ~°∞O „|Éèíq+¨µ‚ <å^Œ∞=∞kÖ’ I #„âßO`«=Ú<£ „"≥ÚÔH¯^Œ<£ 24
=∞II `«Ñ¨=ÚÖò ¿ãã≤#<À =∞<ÀxÜ«∞u<À I ^•#„=`å=$ uÎ<À
13
[Ñ¨=∞O„`«O|∞Å<À „â◊√uã¨‡$`«∞Å<À I ã¨^Œƒ ùH˜Î<À Ü≥∞@∞¡ Å
|úÑ¨^Œ∞O _Ò #x „|Ç¨Ï‡~°∞„^Œ=ÚY~°∞Öò I ÉèÏqO`«∞ Ô~"åfix #
Ü«∞ºÑ¨=~åækèÑ¨Ùñ _®`«‡=¸ iÎ ã¨∞ÅÉèí∞O I _ÒñQÍHõ <å ÔHÑ¨ÙÊ_»∞<£ 25
HõII NÑüÜ«Ú Ü«∞[˝Ñu¨ Ü«Úñ „|, *ÏÑüÜ«Ú<£ |∞kúÑu¨ Ü«Ú I [QÆ^kŒ Ñè u¨ Ü«Ú<£
Éèí∂ÑüÜ«Ú Ü«∂^Œ=„âı, }©ÑüÜ«Ú<£ QÆuÜ«Ú <≥·# I xÑ¨Ù}∞ ÉèílO`«∞<£ 26
=∞II J}∞ñ_À HÍHõ Hõ_»∞#‡ Ç¨qÉèí=Ùñ_À I Ü«∞zÛù#∞flñ_À zè#∞flñ_À
QÆ∞}∞ñ_À x~°∞æ}∞ñ_À Ü«∞@OK«∞ q|∞^èŒ∞Öò I ‰õΩOsîÉèí=`«Î`«Îfi=∂
~°æ}∞ Öˇ· ÜÕ∞qÉèí∞áê^ŒÑ¨^Œ‡Éèí[<À I `«¯~°¬O|∞Å<£ ^Œ`«Îfig
Hõ∆}=ÚO *ËÃã^Œ ~°\˜ìq+¨µ‚ñ |~°=Ú<£ I ã¨~åfi`«∞‡ ¿ãqOK≥^Œ<£ 27
=∞II [QÆ^Œ∞`åÊ^Œ#|∞kú „|Ç¨Ï‡‰õΩ =∞k<£ I ãÖkèOÑ¨ #∂Ç≤ÏOz ÜÕ∞
ÉèíQÆ=O`«∞O_»∞ ã¨~°ã¨fiuO |#∞Ñ¨ <å I Ñ¨^•‡ã¨º ^• #qfiÉèí∞<£
=∞QÆxOQÍ =i~ÚOz `«^Œ∞ƒù=#™ê I „=∂[ºã≤÷u<£ ã¨$+≤ì™ê
~°QÆ∞ñ *ËÃã<£ =Ú#∞ „|Ç¨Ï‡ #\˜ìQÆ∞}˜ <å I ~°OaèO`«∞ ¿ãqOÑ¨ñQÆ<£ 28
ã‘II Ñ¨Ó~°∞ñ‚ _»ÜÚ« º#∞ =∞Ç¨IÉè∂í `«ÑO¨ K«HÜ
õ ∂≥ QÆ,=Ú# "Õ∞#∞ Å#∞Ñ¨Ù~I° =ÚÅ∞ ã¨$lOz
Ñ¨Ù~°=ÚÅÖ’ #∞O_ç I Ñ¨Ù~°∞+¨ÉèÏ=O|∞#, nÑ≤OK«∞ <≥Ñ¨ÙÊ_»∞ I nè~°=$uÎñ
|OK«Éèí∂`«=ÚÅ#∞I|^Œ∞<˘H˘O_çO„kÜ«∞,=ÚÅñ „|HÍtOÑ≤OzIÉèí∂i=∞Ç≤Ï=∞
ëÈ_»âß`«‡‰õΩñ _»# â’aèe¡ r=`«fi, #$`«ºq<À^ŒO|∞ I <≥éÑ¨Ù K«∞O_»∞
`ÕII #\˜ìÉQíè =Æ O`«∞ñ _»=ºÜ«ÚO I _»K∞« º`«∞O_»∞, =∂#™Èk`«"å‰õΩÊ+¨ÊI=∂eHõÅ#∞
=∞OA#=~°ã¨=∞Hõ~°O^Œ I=∞Ç≤Ï=∞Ñ¨Ù@ì, t+¨ìÇ¨Ï$^•ƒù=bÅÅñ I*ËÜ«Úñ QÍ`«
LII =∂#^èŒ#∞Öò =∞Ç¨`«∞‡Å∞ ã¨ I =∂kèx~°∂_è»∞Å∞ `«#∞‡MÏO|∞[
^è•º#=∞~°O^Œáê#=Ú# I <å`«‡ÉèíÜ«∞O|∞Åñ ÉÏã≤ =Ú‰õΩÎÖˇ·
Å∂#`« <˘O^Œ ~°\˜ì=Úx I Ö’HõtMÏ=∞}˜H˜<£ qâ◊OHõ\Ï
*Ï˝#`«"≥∂#Éè’=∞}˜H˜ I ™ê^èŒ∞[<å„QÆ}˜ ˆH#∞ „"≥ÚÔH¯^Œ<£ 30
=∞II Jq~À^èŒO|∞# h=Ù ##fl_»∞QÆ∞h I Ü«∞~°÷O|∞ =Ú<£ „|Ç¨Ï‡ =∂
^èŒ=ÙKÕ`«<£ qx <å~°^Œ∞O _»_çy#<£ I ^Œ^äŒºO|∞QÍñ *ˇÃÑÊ =∂
#=Ö’ˆHâ◊fi~° <å~°^Œ∞O_»∞ "≥#∞Hõ<£ I <å‰õΩO „|™êkOK≥ ãÖ
„â◊=}©Ü«∞O|∞ =∞Ç¨^Œ∞ƒù`«O|∞ q#∞=∂ I ãÖ^ÕÇ¨ÏqKÕÛùk "≥· 31
14
<å~°^Œ∞O_»∞ „|Ç¨Ï‡#∞ „|ÑÖK«„Ñ¨HÍ~°=Úñ ^≥Å∞Ñ¨Ù=∞x Ü«∞_»∞QÆ∞@
=∞II K«`«∞~åã¨∞ºO_»=Ù "ÕÅ∞ÊñÉˇ^ŒÌ=Ù [QÆ I `«û~åæ#∞ãÖ^è•~Ú g
„â◊√uãÖÑ¶¨∂`«=Ú h=ÚMÏO|∞[=ÚÅ<£ I â’aèÅ∞¡ â◊ÉÏÌ~°÷ãÖ
Ü«Ú`« "≥∞ÿ ã¨~°fi=Ú hHõ~å=∞Å‰õ "≥∞ÿ I Ü«ÚO_»∞O QÆ^• ÉèÏ~°f
ãü ~ÚÖÏ¡ Åñ@ h‰õΩ <À[#Hõ <å I ãÖ^ÕÇ¨Ï=ÚO ÉÏÑ¨"Õ 32
âßII „áê~°OÉèÏkq"ÕHõ "≥∞=fiñ _˘ã¨ñQÆ∞O I „ÉÏ~°OÉèíãÖÑüÎ HÍ
^è•~°O ÉˇÜ«∞ºk ÜÕ∞q∞ ¿ÇÏ`«∞=Ù Ü«∞^Œ I ~°÷O ÉËã¨fi~°∂ÑÖ|∞ ãÖ
™ê~å#∞„Hõ=∞ =¸~°‚ <åaèÑÿk<£ I ™êyOK≥ Ü≥∞Å¡Ñ¨ÙÊ_»∞O
ÉèÏ~°O Éˇ#flñ_»∞ ÖË^Œ∞ h=∞#∞=Ù ^Œ∞ I „ëêÊÑÖ|∞ "å}©â◊fi~å 33
âßII <å‰õΩO E_»ñQÆ h=Ù ~å[ =#∞ K«∞ I <åflñ_»<£ Ü«∞^ä•~°÷ã≤÷u<£
hHõO>ˇ<£ Ñ¶¨∞#∞ñ _˘Hõ¯~åA QÆÅñ_À I h =O`«‰õΩ<£ ~å["À
h ˆHÖÏÉèí=Ú ~åñ ^ŒÅOz [QÆ=ÚÖò I xi‡OK≥ nKÕ`«<å
hHõO ÉˇO^Œ∞ [xOK«∞ #∞O_»∞ #_»ñQÆ∞<£ I xHõ¯O|∞ ÉèÏ+≤OÑ¨Ù=∂ 34
HõII `ÀÜ«∞[ãÖÉèí= <å H©, `ÀÜ«∞=Ú q=iOÑ¨Ù KåÅñ I ^Àñz# <Õ <å
`ÀÜ«∞=Ú"åiH˜ ##∞ºÅ, `ÀÜ«∞=ÚÅO *ˇO^Œ‰õΩO_»I„^èŒ∞= "≥∞é˜ñyO`«∞<£
HõII ~å~å |∞^èŒ∞Å∞ q~°‰õΩÎÅ∞, QÍ~å ~¸su #_»∞QÆñ I QÍ <Õ~°~°∞ q
¿ã‡~å=Ç¨Ï=Ú Éèí=#‡`«, =∞ø~å <å`Àñ_ç=∞~°‡ I =∞_çyu =`åû 36
HõII Ü«∞*Ï˝Oy Ü«∞[˝Ñ¶¨Å^Œ∞ñ_»∞, Ü«∞*Ë˝â◊√ñ_»∞ Ü«∞[˝ Hõ~°Î I Ü«∞QÆ∞ÉèíQÆ=O`«∞<£
Ü«∞[˝Ñ¨Ù~°∞+¨µñQÍ =∂#ã¨, Ü«∞[˝=Úñ QÍqOzuO ^Œ I ^Œ~°Ê}|∞kú<£ 37
HõII qâßfi`«∞‡ñ_»∞ qâıfiâ◊√ñ_»∞, qâ◊fi=∞Ü«ÚO _»dÅ<Õ`« I q+¨µ‚ñ _»AO _ô
qâ◊fi=ÚÖ’ñ ^•#∞O_»∞#∞, qâ◊fi=Ú ^Œ#Ö’#ñ *ÏÅI"≥Å∞QÆ∞K«∞ #∞O_»<£ 38
HõII Ç¨Ïi ÉèíQÆ=O`«∞ñ _»#O`«∞ñ_»∞, Hõ~°∞}ÏO|∞kè ã¨$+≤ìHÍ~°º I HÍ~°}¿ÇÏ`«∞
ã¨∞Êù~°}∞O _»qfiÉèí∞HõO>ˇO,|~°∞ñ _»#∞ºñ_»∞ ÖËñ_»∞ `«O„_çIÑïHÕÑÖQÆ<£
HõIIÇ¨Ïiã¨∞`«∞ñ |iK«~°∞ñQÍñ Q˘x, Ç¨Ïiã¨∞`«∞ñ ^Œ∞#∞=∂_ç Ñ¨xK≥IÇ¨ÏiÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ<£
Ç¨ÏiqÉèí∞#‰õΩ Ç¨Ïi=∞^èŒº#∞, Ç¨Ïi~å[ºÑ¨^ŒO|∞ xK≥Û I Ç¨Ïiq„Hõ=Úñ _≥·
15
K«II J=∞~°ñ „kq„Hõ=∞ã¨∞Êù~°} I #Ok# Ü«∞=∞‡Ç≤Ï`å`«∞‡áê^Œ"Õ
QÆ=Ú# Ç¨Ï`«O|∞ Öˇ·# „u[ I QÆO|∞Å HÍ=Å "≥Å∞æ ã¨`«ºÖ’
Hõ=Ú K«e~ÚOz#O QÆ~°∞}ñ I ÔQ·H˘x HÍz ^èŒiOK≥ñ ÉÏ^ŒÑ¨
^Œ‡=Ú `«∞k#∞#fl Ü«∞„ÑüÇ¨Ï I `«O |QÆ∞ â◊ H˜Î QÆ}ÕÑ¨ â◊Hõº"Õ∞. 41
ã‘II QÍkèQÆÜ«∂ã¨∞ˆ~ I H∆Ífi‰õΩkbÑ¨=∂O, ^è•`«Å∞ cè+¨‡Ü«∞ I Ü«∂u#QÆ~°
~°Ñ¶¨Ú=Úz‰õΩO^≥· à◊ I ~°Ou^Õ"À^Œú=, ™ê~°ã¨fi`À^ŒOHõ I Éèí∂i¿+}
„â◊√`« ^Õ==∂~°∞u I â◊`«^èŒ#fiÑ≤Ñ¨ÊÅ, |eqcè+¨}ta I áê~°÷q^Œ∞~°∞
ÅO|s+¨Ñ¨~åâ◊ I ~åÅ~°¯™œÉèíi, ^Õ=Åq∞käÖËâ◊fi I ˆ~O„^Œ^Œ`«∞Î
`ÕII ÖÏi¬¿‚ +}Ï^Œ∞ Öˇ·# =∞IÇ¨`«∞‡ ÖˇÅq∞ñ, ^Œqe Ü«∞^Õ=Ì ÙÉèHí Î˜ñ lIl`«Î=ÚÅ xeÑ≤
`«`Ê« ~åÜ«∞}∞ Ö∫@ ^Œ∞I~åÌO`« =∞~Ú#, q+¨µ=‚ ∂Ü«∞ñ ^ŒiO`«∞~°∞Iq=∞ÅK«i`«.
ã‘II Éèí∂áêÅHÀ`«Î=∞ I Éèí∂`«Ç≤Ï`«∞O_»∞ ã¨∞,*Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨‰õΩñ I _≥·#Ü«∞\˜ì
„áê}˜H˜ ^ÕÇ¨ÏãÖ I |O^èŒ "≥∞@¡QÆ∞ ##fl, =∞Ç≤Ï <˘Ñ¨ÙÊhâ◊fi~° I =∂Ü«∞ ÖËHõ
HõÅ∞QÆ^Œ∞ x„^Œ"Àñ I QÆÅÖ’#ñ ^Àñz#, ^ÕÇ¨Ï|O^èŒO|∞Å I `≥éñQÆ∞=Öˇ#∞
Ç¨ÏiÜ≥∂QÆ=∂Ü«∂=∞IÇ¨Ï`«fiO|∞#O ÉÏOK«, Éè∫uHõ^ÕÇ¨ÏãÖI|O^èŒ∞ñ _»QÆ∞K«∞
`ÕII #\˜ì=∂Ü«∂QÆ∞}O|∞Å I <å`«‡ Ü≥∂e,
ÉÏÅºH“=∂~°Ü«∞ø=#IÉèÏ==ÚÅ#∞
#~°ã¨∞Ñ¨~åfik=¸~°∞ÎÅñIÉÁ~°ã≤ ÜÕ∞#∞,
<åÜ«∞ kk Ü«∞#∞ãÖ™ê~°I=∂Ü«∞ñ^Œye 43
HõII `«Ñ¨ =∞#QÆ =∞`«ûfi~°∂Ñ¨=Ú, `«Ñ¨ =∞#∞`«~°∞=Ù#‰õΩ Ñ¶¨ÅqI`å#=Ú <Õ <å
`«Ñ¨=Ú# ˆH [##ã≤÷,`«∞ºÑ¨ãÖÇ¨Ï~°}=Ú ÖÁ#~°∞Û I K«∞O_»∞^Œ∞ñ ^Œ#Ü«∂ 44
ã‘II Ç¨ÏiÜ«∞O^Œ∞ <åHÍâ◊ I=∂HÍâ◊=Ú#"åÜ«Ú, =xÅO|∞=Å# Ç¨ïI`åâ◊#∞O_»∞
Ç¨Ï=º"åÇ¨Ï#∞#O^Œ∞ I #O|∞=Ù Å∞^ŒHõO|∞, =Å# =ã¨∞O^èŒ~° IQÆeÔQ ^è•„u
=Å# |Ç¨ï„Ñ¨*ÏI=o Ü«Ú^Œƒù=O |Ü≥∞º, xO`«‰õΩ=¸Å "≥∞ÿ IÜ≥∞ã¨ñQÆ∞#\˜ì
<å~åÜ«∞}∞ñ_»∞ z^•I#O^Œã¨fi~°∂Ñ¨‰õΩO, _»=ºÜ«ÚO _»[~°∞ñ _»I#O`«∞ñ_®_è»∞º
`ÕII _®k=∞^è•ºO`«â◊¥#∞ºñ _»I<åkx^èŒ#∞ñ, _»`«x=Å##∞ ãÖÉèí∂`«I"≥∞ÿ# Ü«∞\˜ì
ã¨$+≤ì ¿ÇÏ`«∞„Ñ¨HÍ~° g∞IH˜∆Oz `≥eÜ«∞ñ, *ÏÅ Ô~O`«\˜=Ú#∞ Öˇ·#I[#=ˆ~}º
16
`«$fÜ«∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
`«$fÜ«∞ ã¨¯O^èŒ=Ú
=∞`«ÎHÀH˜Å=ÚII HõO\˜ñ QÆO\˜ Éèí"åaèúñ^•ñ@ñQÆ I QÆO\˜ <å„t`«~°Hõ∆‰õΩ<£
QÆO\˜ Ü≥∂y[#O|∞ _≥O^Œ=Úñ I QÆO\˜ñ A@ì=Úñ QÆO\˜ =Ú
Hõ¯O\˜HÕ QÆ#~åxÜ≥∞Hõ¯\˜ñ I QÆO\˜ñ ^•=∞~°HõO\˜ñ *Ë
H˘O\˜ =ÚH˜Îq^è•#=ÚO ^ŒÅ I H˘O\˜ ™œYº=Ú ÅO^ŒñQÆ<£ 1
q^Œ∞~° "≥∞ÿ„`ÕÜ«∞ ãÖ"å^Œ=Ú
HõII U#~°∞ñ _Õ <˘Hõxq∞+Ö, Éˇ·# =$^ä•"å^ŒQÆux I Ç¨ÏiÑ¨^ŒHõ=∞Å
^è•º<å#O^Œ∞ñ_»∞ QÍñ_Õ, <å#~°∞#‰õΩ <åÜ«Ú=ÅÊ I =∞QÆ∞ =Úx<å^ä• 2
K«II Ç¨Ïi Ñ¨~°=∂`«∞‡ñ _ôâ◊√ñ _»Añ I _®_è»∞ºñ _»#O`«∞ñ _»#O`«=¸iÎ ™ê
QÆ~°`«#Ü«∂Ç¨Ï$nâ◊√ñ_»∞ q I HÍ~°q^Œ∂~°∞ñ_»∞ x`«º=∞OQÆàÏ
Hõ~°∞ñ_»∞ Hõ$áêÑ¨Ü≥∂xkè Ü«∞ I HõÅ‡+¨z`«∞Îñ_»∞ ã¨~°fiâ◊ H˜Î `å
=∞~°ã¨qÖ’K«#∞O_»∞ |∞^èŒ I =∂#ºK«i„`« Ñ¨q„`«∞ñ _ç=Ú‡Å<£ 3
LII J#ºHõ^ä•HõÖÏÑ¨=Ú Å I Ç¨Ïiflâ◊=Ú<£ |iî~ÚOz KåÅ=∂
e#º=Ú <å`«‡â’Éèí# q I b#`« <˘O^Œ∞=∞nÜ«∞lÇ¨Ïfi ™œ
[#º=Ú<˘O^Œ∞<Õñ_»∞ Ç¨Ïi I ã¨^Œ∞æ}k=ºHõ^ä•=∞$`«O|∞ ã¨
<å‡#ºK«i„`« "≥∞ÿ <≥QÆ_»∞ I =∞^Œ∞æ~°∞"åHõºÑ¨^ŒO|∞ñ *ˇO^ŒQÆ<£ 4
^Õ=Ç¨˙uH˜ HõÑ≤Å∞x É’^èŒ
HõII QÆ∞~°∞Éèí H˜ÎO l`«Î=Ú =∞, `«Ê~° "≥∞ÿ qÅã≤Å∞¡ #O`« I Ñ¨~°ºO`«=Ú ã¨
`«∞Ê~°∞+¨µÅ H˜Ç¨ÏÖ’HõO|∞#ñ, l~°`«~°"≥∂H∆À^ŒÜ«∞O|∞ I ¿ã‰õΩ~°∞ K«∞O_»∞<£ 5
ã‘II `«ÅñÑ¨„ÉÏÇ¨Ï‡}∞ Å∞ I `«Î=ÚÅ∞ "åiHõO>ˇ#∞, "Õ^Œ"Õ `«ÎÅ∞ "Õ^Œ I q^Œ∞ÅHõO>ˇ
qÅã≤`«"Õ^•~°÷ I q^Œ∞Å∞ "å~°ÅHõO>ˇ, ã¨=∞kèHõâß„ã¨ÎãÖ I â◊Ü«∞=Ú =∂#∞Ê
g∞=∂Oã¨‰õΩÅ∞ =∞é˜ I g∞=∂Oã¨‰õΩÅHõO>ˇ, x[^èŒ~°‡q*Ï˝# IxÑ¨Ù}∞ Å~°Ü«∞
"åiHõO>ˇ#∞ ãÖQÆ I =i˚`«z`«∞ÎÅ∞, ^ŒQÆ "åiHõO>ˇ ã¨ I ^Œú~°‡Ñ¨~°∞Å∞
`ÕII ^è•i‡‰õΩÅHõO>ˇ #∞`«Î"≥∂I`«Î=ÚÅ∞ q#∞=Ú, =∞`«û=∞iÊ`«ã¨HõÅ^èŒI~°‡ã¨fiÉèÏ=
=∞Ç≤Ï=∞=ÚÅ∞QÆeæ~Ú`«~°^èŒI~°‡=ÚÅ∞q_çz, ã¨=∞`«= iÎOK«∞#Ñ¨ÙÊ}ºI`«=ÚÅ∞Ñ¶¨∞#∞Å∞
17
K«`«∞~°÷ ã¨¯O^èŒ=Ú
HõII H˘O^Œé∞ ã¨fiÉèÏ= =∞O^Œ∞~°∞, H˘O^Œé∞
Hõ~°‡O |@O„_»∞ I H˘O^Œé∞ HÍÅO
|O^Œ∞~°∞ H˘O^Œé∞ ^≥·=O, |O^Œ∞~°∞
H˘O^Œ é˘y QÍ=∞ I =∞O„_»∞ =∞Ç¨`å‡ 1
ã‘II Ñ¨^Œ‡ãÖÉèí=Ùñ_»∞#∞ I Éèí=Ùñ_»∞#∞ =∞#∞‰õΩÅ ã¨q∞u ^ŒH∆Ík„Ñ¨ I *ÏÑ¨`«∞Å∞#∞
<≥·+≤ª‰õΩÖˇ·# ãÏ#Hõ=ÚYº=Ú#∞Å∞ñ|∞, Åã¨∞ÎºO_»∞ Éèí$QÆ∞=Ùñ|∞IÅÇ¨ïñ_»∞ „QÆ`«∞=Ù
#„u =∞szÜ«Ú I #Oy~°ã¨∞O_»∞ #, ~°∞O^èŒfqÉèí∞ñ_»∞#∞ I ~°∂_èç "≥∞éÜ«∞
|Ç¨ïÑ¨Ù}∞ºÖË Hõ_»IÑ¨Åñ QÍñQÆñ QÆÅ „|Ç¨Ï‡,"å^Œ∞Å∞ #O^Œé∞ I"å‰õΩ¯Å‰õΩ#∞
`ÕII <≥#Ü«∞ hâ◊fi~°∞ Öˇ· Ü«ÚO_çI
Ü«Ú#∞ ã¨=∞„QÆ, =∞uñ ^ŒáÈÜ≥∂QÆq^•ºãÏ
=∂kèÑ¨~°q Kå~°∞Öˇ· Ü«ÚO_çÜ«Ú#∞ ã¨~°fiI
™êH˜∆ Ü≥ÿ∞#, ~¸â◊fi~°∞x "≥^ŒH˜Ü«Úñ QÍ#Ii^ŒúK«i`« 2
18
ÑÖK«=∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
ÑÖK«=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú
|∞∞+¨Éèí∞O_»∞ Ñ¨Ù„`«∞Å‰õΩ hux Ü«ÚÑ¨^ÕtOK«∞@
ã‘II [#∞ÖˇÅ¡ #~°"÷ åO I KèÅ« ñ *Ëã≤ Ü«∞`«ºO`«, =¸_è∞» Öˇ· Ü≥∞ÿ Ç≤ÏHõOI|∞#∞ =∞#O|∞
ÅO^Œ∞#∞ QÀ~°∞^Œ∞ I ~°ÅÊ™œYº=ÚÅ‰õΩ, #<Àº#º"≥·~°O|∞IÅOk ^Œ∞óY
=ÚÅñÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞QÍ#I=Ú#∞H˘xQÆ∞~°∞ñ _≥·#, "åñ_»∞=∂Ü«∂"≥∂Ç¨ÏI=â◊√_»∞
<≥O`« [_»∞ñ_»∞#∞ <≥·#\˜ìI[O`«∞=Ù#O^Œ∞#∞, ^ŒÜ«∞QÆeæ q∞H˜¯e I ^èŒ~°‡|∞kú
`ÕII QÆ#∞fl Å∞#fl"åñ_»∞ I QÍ#x"åxH˜, ^≥~°∞=Ùñ EÑ≤#@∞¡ I ^≥eÜ«∞ñ |eH˜
Ü«∞`«∞Å =∞QÆ∞K«∞ k=º I"≥∞ÿ#Ü«∂"≥∂Hõ∆=∂,~°æO|∞ñ EÑ¨=ÅÜ«Ú I~°=∞}`À_»
ã‘II Éè∂í `«*ÏÅ=Ú#O^Œ∞IÉè∂í [=ÚÖò =~°º=ÚÖò, Éè∂í ~°∞Ç¨Ï=ÚÅHõO>ˇIÉè’y‰õΩÅ=Ú
Éè’yãÖ`«uHõ#fl I É’^èŒx+¨µªÅ∞ É’^èŒ, =∂#∞ºÅHõ#fl#∞ I =∞#∞[=~°∞Å∞
giHõ#fl#∞ ã≤^Œú I q|∞^èŒQÆO^èŒ~°∞fiÅ∞, "åiHõ#fl#∞ ã¨∞~°Öò I "åiHõ#fl
xO„^•k^Õ=`« I eO^ŒiHõ#fl#∞, ^ŒH∆Íkã¨#∞‡#∞Öò I ^ŒÅñÑ¨ <≥‰õΩ¯
`ÕII _»O`«Hõ#fl#∞ Éèí~°∞æñ_®IÜ«∞Éèí=ÙHõ#flñ, QÆ=∞ÅÉèí=Ùñ _≥‰õΩ¯ _®`«xIHõO>ˇ q+¨µ‚
_»kè‰õΩñ _®`«ñ_»∞ q„Ñ¨ÙÅI<å^ŒiOK«∞ñ, QÍ#q„Ñ¨ÙO_»∞ ^≥·=O|∞I=∂#=ÙÅ‰õΩ
Éèí~°`ÀáêMÏº#=Ú
HõII ^èŒ~°Ö’# <≥=fiˆ~xÜ«Ú, ^èŒ~°}©ã¨∞~°=~°∞Å ÔHQÆ∞æ I ^ŒQÆ^ŒÅñz#"å
~°~°Ü«∞QÆ K≥_»∞^Œ∞~°∞ xHõ¯=Ú Ç¨Ïi ^èŒ~°}©ã¨∞~°= ˆ~}∞º I ÅO ^Œ∞O_»∞@KÕ<£
ã‘II ^èŒ~°Ö’# „|Ç¨Ï‡O|∞ I ^ŒÑ¨=Ú# ^•#O|∞,Å#∞ QÆ$Ç¨Ï^èŒ~°‡O|∞IÅ#∞ [ÖÏyfl
™È=∞ã¨∂~°∞ºÅKÕ`« I „â◊√`«∞ÅKÕ <≥·##∞, |~°=∞ÉèÏQÆ=`«∞ÅIáê^Œ¿ã=ñ
ÉÁOk#=∂_ç¯xIÉÁO^ŒOQÆ ~å ^Œx, Ñ¨Å∞‰õΩ^Œ∞ ~å~°∞ºÅ∞IÑ¨~°=∞=Ú#∞Å∞
Ñ¶¨∞#`«áÈÉÏÇ¨Ïº™œIYº=ÚÅ‰õΩ q=ÚY∞Å∞, #~Ú#\˜ìÑ¨Ù}∞ºÅ∞IÇ¨ÏiQÆ∞}Ï#∞"å^Œ
`ÕII "≥∂k`å`«∞‡Å∞ #QÆ∞|∞^èŒ I áê^Œ¿ã=,
##∞k#O|∞#∞ *Ëã≤# I #O`«g∞ñ^Œ
"≥∂Hõ∆=∂~°æO|∞#‰õΩ#∞ |I^•‡‰õ∆Ω#O^Œ∞ñ,
|@∞ì=_ç Ü«ÚO_»∞ <≥Ñ¨ÙÊ_»∞I|~°QÆ |∞kú. 1
19
+¨+¨ª ã¨¯O^èŒ=Ú
PII ÉèÏQÆ=`«=Ú `Õ@IÑ¨é∞Ñ¨ <≥=fiñ_»∞ KåÅ∞, â◊√‰õΩñ_»∞ ^ŒHõ¯ #~°∞xIãŸ∞ñ_»∞ ^ŒHõ¯
|∞kúñ ^Àñz#O`« I |∞^èŒ∞ÅKÕ q#flO`«, Éèí H˜Î xy_ç#O`« I Ñ¨Å∞‰õΩ"åñ_» 1
+¨+¨ªºO`«=ÚÅ∞
HõII HÍÅO Éˇ_» QÆx áêÑ¨=Ú, =¸Å=Úñ *ˇé∞ÑÖQÆ=ÅÜ«Ú I =Ú#∞~ÀQÆ=ÚÅO
^Õe#^À+¨=Ú <≥é∞ñQÆ∞K«∞, "åÖÏÜ«∞=Ú ^•x #_»ñK«∞ I "≥·^Œ∞ºxÉèíOy<£ 2
HõII Hõ~°‡=Ú QÆ~°‡=ÚKÕ`«#∞, x~°∂‡Å=Ú HÍ^Œ∞ `≥eÜ«∞ I <Õ~°Hõ `å <Õ
Hõ~°‡=Ú KÕã≤#ñ ^Œ„`«Êu, Hõ~°‡O ÉÁ#iOÑ¨=ÅÜ«Úñ I QÆÅ∞+¨q^Œ∂~å 3
HõII ^ŒOuÑ¨Ù~°<å^äŒ q#∞ "≥ÚHõ, =∞O`«# "≥∞é˜ñyO`«∞ â◊=∞^ŒI=∞O|∞Å∞ #O Ç¨ÏŸ
=O`«∞ â◊√Éèí=O`«∞ñ *ËÜ«∞=Ù, HõO`«∞xQÆ∞~°∞ÉèíH˜Î =ÚH˜Îñ I QÆeyOK«∞QÆu<£.
ã‘II Ç¨ÏiH˜ #~°÷=Úñ „ÉÏ}I=∞iÊ`«O|∞QÆñ *ËÜ«Ú, "åxÔH· =Åº "≥∞I=fixH˜ ÖË^Œ∞
=#[Ö’K«#∞Éèí HõÎ I =~°∞Å ¿ãqOz#, "åxÔH· =Åº "≥∞ I=fixH˜ ÖË^Œ∞
"≥·‰õΩO~î°x~°‡Å I „=`«~°`«∞O _»~Ú#\˜ì, "åxÔH· =Åº "≥∞ I =fixH˜ ÖË^Œ∞
ã¨~°ã≤*’^Œ~°∞Hõ^ä• I „â◊=}Ö’Å∞O _≥· #, "åxÔH· =Åº "≥∞ I =fixH˜ ÖË^Œ∞
`ÕII ÖË^Œ∞ `«Ñ¨=ÚÅ „|Ç¨Ï‡K«I~åºkxÜ«∞u, â◊=∞^Œ=∂^Œ∞Å ã¨`«ºâ∫IK«=ÚÅ ^•#
^èŒ~°‡=∞Y=ÚÅ ã¨∞ã≤÷~° I ™ê÷# "≥∞ÿ#, "≥·+¨‚=*Ï˝#[x`«x I ~åfi}Ñ¨^Œ=Ú 5
J*Ïq∞à’áêMÏº#=Ú
HõII ^Œ∂~°=Ú# <å_»∞ ÉÏÅ∞ñ_»∞, É’ ~°#ñ ^Œ#z`«Îã‘=∞ñ I ÉÁ_»Hõ\˜ì# <À
<å~åÜ«∞} <å~åÜ«∞}, <å~åÜ«∞} Ü«∞#∞K«∞ <å`«‡ I #O^Œ#∞ <˘_ç"≥<£. 6
PII Zé∞Hõ QÆÅ∞QÆ∞"å~° I ÖËk Ü≥Ú#iÛ#, #kÜ«∞ KÕ`«∞ i`«~° I =∞~Ú#"å~°∞
"å~°∞ ã¨`«º q∞ ^ŒxI=z~ÚOÑ¨ Ö’HõO|∞, `«„`«Ê= ~°Î#=Ú#ñ I^Œye Ü«ÚO_»∞
ã‘II „|Ç¨Ï‡Ç¨Ï`åº<ÕHõ I áêáê@=ÙÅ Hõyfl, H©ÅÅ∞ Ç¨Ïi<å=∞ I H©~°Î#=ÚÅ∞
QÆ∞~°∞`«ÅÊHõÅ‡+¨ I „‰õÄ~°ã¨~°Ê=ÚÅ‰õΩñ, ˆQ‰õΩÅ∞ Ç¨Ïi<å=∞ I H©~°Î#=ÚÅ∞
`«Ñh¨ Ü«∞KÒ~°ºãÖI`«=∞ãÖ|∞#‰õΩ ã¨∂~°º, H˜~} ° =ÚÖò Ç¨Ïi<å=∞I H©~Î° #=ÚÅ∞
=∞^èŒ∞áê#H˜eƒ+¨ I =∞^Œ<åQÆã¨q∞uH˜ñ, ˆQã¨~°∞Öò Ç¨Ïi<å=∞ I H©~°Î#=ÚÅ∞
20
+¨+ì̈ ã¨¯O^è=Œ Ú
`ÕII =∞Ç≤Ï`«Ü≥∂QÀ„QÆx`«ºã¨ I =∂kèq^èŒ∞Å, #Å~°∞ „|Ç¨‡kã¨∞~°∞Å‰õΩ I #O^Œ~åx
Éèí∂ix~åfi}™ê„=∂[º IÉè’QÆÉèÏQÆº, MËÅ#O|∞Å∞ Ç¨Ïi<å=∞ I H©~°Î#=ÚÅ∞ 8
ã‘II =ÚH˜ÎHÍO`≥· HÍO`« I "≥∂Ç¨Ï#Hõ$`«º=ÚÖò, ˆHe"≥∞ÿ Ç¨Ïi<å=∞ I H©~°Î#=ÚÅ∞
ã¨`«ºÖ’HÍ#O^Œ I ™œÉèÏQÆºÜ«Ú HõÎ=ÚÖò, ˆHe"≥∞ÿ Ç¨Ïi<å=∞ I H©~°Î#=ÚÅ∞
=∞Ç≤Ï`«x~åfi}™ê I „=∂*Ïºaè+≤HõÎ=ÚÖò, ˆHe"≥∞ÿ Ç¨Ïi<å=∞ I H©~°Î#=ÚÅ∞
|Ç¨ïHÍÅ[x`«`« I Ñ¨óÑ¶¨Å™ê~°=ÚÖò, ˆHe"≥∞ÿ Ç¨Ïi<å=∞ I H©~°Î#=ÚÅ∞
`ÕII Ñ¨Ù}º=¸ÅO|∞ Å#áêÜ«∞IáÈ+¨HõO|∞, Åaè=∞`å~°÷O|∞ Å*Ï˝#IÇ¨Ï~°}Hõ~°=Ú
ÖÏQÆ=∂O`ÀÑ¨Å|úO|∞IÅ=∞$`«¿ã=, ÖÏ ~°Îâ◊√Éèí=ÚÅ∞ Ç¨Ïi<å=∞I H©~°Î#=ÚÅ∞
HõII Ç¨Ïi <≥é∞ñQÆx Ü«∂ÉÏÅ∞ñ_»∞, Ç¨ÏiÉèí ‰õΩÎÅ`À_»ñ QÆ∂_çIÇ¨Ïi Ü«∞#∞"å_»∞<£
ãï Ü≥ÿ∞ ^À+¨=Ú Å_»ñK«∞#∞, QÆ~°∞=e`À #yfl`«$}=Úñ IQÍeÛ#ÉèíOy<£ 10
HõII Ç¨ÏiÉèí‰õΩÎÅ`À =∂@Å∞, ^èŒ~° <≥#flñ_»∞ñ *ˇ_»xÑ¨Ù}º I ^èŒ#=ÚÅ=¸@Öò
=~°=ÚH˜ÎHÍO`«`Õ@Å∞, #i+¨_»fi~°æO|∞ K˘~°x I Ü«∞~°∞ ^ŒQÆ∞HÀ@Öò 11
HõII Hõ~°‡O|∞ ÖˇÅ¡ñ ÉÏÜ«∞#∞, =∞~°‡=Ú ^≥Å∞ÑÖQÆ ÖË^Œ∞ I =∞^èŒ∞iÑ¨Ù¿Ñˆ~
¿Ñi‡x <˘_»∞=Ù@HõO>ˇ#∞, ^Œ∞~°‡^Œ=Ú#ñ l`«Î "≥∞xfl I „`À=Åñ [#fl<£ 12
HõII HÀi#"å~°Å ÔHÅ¡#∞, *Ë~°∞= ÔH· =ÅºÑ¨^Œ=Ú I ã≤i=~°∞x =∞kO
QÀ~°x"å~°Å ÔHÅ¡#∞, ^Œ∂~°=Ú "≥∂H∆ÍÑ≤Î Ü≥∞xfl I „`À=Å <≥· #<£ 13
HõII Z#flñ_»∞ñ ^≥eÜ«∞ñQÆ <Õ~°~°∞, Ñ¨#flQÆÑüâß~Ú`«`«Îfi I ÉèÏ==Ú "Õ∞#O
QÆ#∞flÅ "ÕÅ∞Ê#∞ _®=Åñ, [#fl=∞i#"ÕÅ∞Ê =Ú^Œ∞Hõ I K«^Œ∞=ÙÅ "ÕÅ∞Ê<£.14
ã‘II =~°=∞Ç¨^Œ∞ƒù`« "≥∞ÿ# I"≥·+¨‚=*Ï˝#O|∞ñ, k~°=ÚQÍ <≥=fi~°∞ I^≥eÜ«∞ñ QÆÅ~°∞
^Õ"åk^Õ=ÙO_»∞I„uÑ¨Ù~°ãÖÇ¨Ï~°∞ñ _˘O_≥, QÆ=∞ÅãÖÉèí=Ùñ _˘O_≥ñI QÍiÎˆHÜ«∞
HõÑÅ≤ <å~°^∞Œ ÖÁO_≥IQÆOQÍ`«‡AO_˘O_≥, =∞#∞"˘O_≥|eÜ≥ÚO_≥I[#‰õΩñ_˘O_≥ñ
„Ñ¨Ç¨¡^Œ∞ñ_˘O_≥ <Õ I~åÊ@∞QÍ â◊√‰õΩñ _˘O_≥, ÉèÏã¨∞~°`«~°=∞uI"åºã¨∞_˘O_≥ñ
`ÕII QÍHõ Ü«∞#∞ºÅ^Œ~°"≥∞ ~¸ I Ö’Hõ=∞O^Œ∞, hã¨∞É’^èŒO|∞ ã¨^Àƒù^èŒ I g∞Ñ¨^•~°÷
g∞ã¨^•#O^Œz#‡Ü«∞ I g∞Ü«∞QÆ=∞º, g∞qâ◊√^ŒúO|∞ QÆ∞Ç¨ÏºO|∞ I hâ◊√ÉèíO|∞
21
HõII D Ñ¨xfl^ŒÌ~°∞ ^ŒHõ¯ñQÆ, <ÀÑ¨~°∞ `«H˘¯~°∞Å∞ ^≥eÜ«∞ I #∞Ñ¨x+¨^Œ∞z`«
NÑü<å=∞=∞Ç¨^Œ∞ƒù`«, nÑ≤`« ÉèÏQÆ=`«^èŒ~°‡ I k=º„Hõ=∞=Ú<£ 16
`ÕII Uk[Ñ≤~ÚOÑ¨ #=∞$`« "≥∞ÿIÜ≥∞ã¨ñQÆ∞ K«∞O_»∞,
<Õk ã¨^Œú~°‡Ñ¨^äŒ=∞xIÜ≥∞é∞ñQÆñ ^Œy#
^ŒkÜ≥∞ ã¨^Œƒù H˜ÎÜ≥∂QÆO|∞ I #Å=iOK«∞,
=¸iÎ=∞O`«O|∞ ^•Ç¨ÏiIH©~°Î#O|∞ 17
ã‘II „â◊√`«ºO`«q„âßO`« I=∞`«º#∞„Hõ=∞}©Ü«∞, ÉèíQÆ=„`«ÊãÖQÆ`«∞ÖòIÉèÏQÆ=`«∞Å∞
ã¨HõÅã¨#∞‡x Ü≥∂yI[#ã¨^•#O^≥·Hõ, Ñ¨~°=∞ÉèÏQÀº^ŒÜ«ÚÖò IÉèÏQÆ=`«∞Å∞
Hõ$+¨‚Ñ¨^Œ^è•º#IˆH=ÖÏ=∞$`«áê#, Ñï}Ï=∞Ü«Ú`«∞Å∞N I ÉèÏQÆ=`«∞Å∞
|Ç¨ïáê`«HÍhHõ I ÑïÉèí=„Ñ¨„H˜Ü«∂, Ñ¨~°∞ëÈ„QÆ=¸~°∞ÎÅ∞ I ÉèÏQÆ=`«∞Å∞
`ÕII ÉèÏ=`«`åÎfi~°÷"Õ^Œ∞Å∞ I ÉèÏQÆ=`«∞Å∞, „|Ç¨Ï‡"å^•#∞"å^Œ∞Å∞I ÉèÏQÆ=`«∞Å∞
ã≤~∞° Å∞ ^˘ÅñQÆOQÆ <≥#flO_»∞ñI*Ë@∞ ÖËx, Ñ¨^qŒ <˘áêÊ~°∞"å~°∞ "À IÉèÏQÆ=`«∞Å∞
ã‘II ZHõã¨ÔH¯=Ú# ÔH·# I xOk~å~°=∞}∞xñ, |Å∞HõOQÆ ÖËx ^Œ∞ I ~åƒù+≤`«∞Å#∞
QÆÅÖ’# <≥·# N I HÍO`«∞xã¨`åÊ^Œ, Hõ=∞Å=ÚÖò ã¨∂_»x I Hõ~°‡^Œ$â◊√Å
#=ÙfiK«∞ <≥·#ñ QÆ$ I +¨‚„Ñ¨â◊Oã¨‰õΩñ *ˇqñ, ^•~°Ê <Õ~°x ^Œ∞+¨¯ I^ä•~°`«∞Å#∞
Ü«∂„`À`«û=O|∞ÅI<≥·# hâ◊√x QÆ∞_ç, „`À= „^˘Hõ¯ñQÆ ÖËxI ^Œ∞+¨Ê^Œ∞Å#∞
PII |~°=∞ÉèÏQÆ=`«∞Å I áê^Œ^èŒ∂o ã¨=∞ã¨Î, f~°÷™ê~° =∞#∞K«∞ñ I ^≥eÜ«∞ ÖËx
"åi "åi"åi I "åiñ *Ëi#"åiñ, ^˘Å∞`«ñ QÆ\˜ì `≥O_»∞ I ^Œ∂`«ÖÏ~° 19
PII ZÅ¡áêÑ¨=ÚÅ‰õΩ I xÖˇ·¡#~ÚO\˜Ö’, |^Œú`«$+¨µ‚ ÅQÆ∞K«∞ I |∞kú ^ŒÅñy
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨‰õΩÅ=Ú I QÆ∞é˜^ŒÑ≤Ê =iÎOK«∞, ^èŒ∂~°Î[#∞Å ^≥O_»∞ I ^Œ∂`«ÖÏ~°
PII P~°Ü«∞ñ ^Œ#^Œ∞lÇ¨ÏfiIÇ¨Ïi¿Ñ~°∞ #∞_»∞=^Œ∞, z`«Î=∞`«xáê^Œ I zO`«ñ [#^Œ∞
`«ÅñÑ¨ñ ^Œ=∞‰õΩ =ÚH˜Î I `«OˆQ\Ã<˘flHÀ, ã¨HõÅq+¨µ‚Éèí‰õΩÎ I Å‰õΩ#∞ É’Öˇ.
PII Ñ¨^Œ‡#Ü«∞#∞g∞ñk I ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO ÉˇÅ¡, =ÚH˜ÎÜ≥∂QÆ =∞#∞K«∞I"≥Ú^Œ Öˇé∞OQÆ∞
"åi "åi"åi I "åiñ *Ëi#"åi, „`À=ñ É’= =Å^Œ∞ I ^Œ∂`«ÖÏ~° 22
22
+¨+ì̈ ã¨¯O^è=Œ Ú
ã‘II PkHÍÅO|∞# I <å„Ñ¨*ÏÑü Ñü, Ü≥ÿ∞# Ö’ˆHâ◊fi~°∞O I _»K«∞º`«∞O_»∞
Ñ¨^Œ‡<Õ„`«∞ñ_»∞ =#Iã¨Ê`«∞Å <À+¨^èŒ=ÚYº, *Ï`«O|∞ x+¨=Ú #∂I~°˚O|∞ñ QÀi
HõeÊOK≥ #O^Œ∞ =ÚIYºO Éˇ·#Ü«∞#flO|∞, #K«~°O|∞ Öˇ·#\˜ì IÜ«∞Ñ¨^Œ "≥∞Å¡ñ
ÉÏ^ŒKå~°∞Å‰õΩ#∞ I ÉÏ Öˇfi\˜ì ~Ú~°∞QÍà◊√¡, KÕ`«∞Å∞ QÆey# I r=`«uH˜
`ÕII áê}∞ÖÁyÖËx Ü«∂K«`«∞IëêÊ`«∞Î ÖˇÅ¡,
##fl=ÚQÆñ |∂x QÍqOK≥I#kÜ«ÚñQÍHõ
<å=∞Ç¨ÉèÏQÆ∞ñ _»K«∞º`«∞ñ I _®^Œ~°=Ú#,
g∞‰õΩ ##Ñ¶¨∂YºqMÏºuI*’HõÑ¨é˜K≥ 23
ã‘II J#∞ "˘O^Œ ã¨$+≤ì #I=ºÜ«∞=ÚQÆñ *ËÜ«ÚK«∞ñ,„|K«∞~°„Ñ¨"åÇ¨ÏãÖIÑü`« "≥∞ÿ#
<≥éÜ«∞ñ QÆ∂ÅO |#∞I x~°æ=∞™ê÷#O|∞, #O^Œ∞ "ÕQÆ=Ú QÆÅI„HõO^Œ∞ =∂Ü«∞ñ
QÆ^Œe Ü«∞Ç¨ÏOHÍ~°IQÆu=â◊O|∞#ñ *ÏÅ, q=â◊√ñ _≥· É’^èŒ‰õΩI qÑï Ü≥ÿ∞#
"åxH˜ hsu I =Å=O`« Hõ~°‡„Ñ¨, Kå~°O|∞Å#∞ g∞ñ^Œñ I [Hõ¯ <≥·#
PII [#‡=∞~°}=ÚYº I *Ï_»ºO|∞`Àñ ÉÏã≤, xdÅ™œYºÑ¨^Œq I <≥éã≤ Hõ„=∞
=∂~°æ "≥∞ÿ# Ü«∞\˜ìI=∞Ç¨ÏhÜ«∞^è•=∞O|∞ñ, l`«Î =∂~° <≥@∞¡ I KÕ~°ñ QÆÅñ_»∞
HõII QÆ∞~°∞^èŒ#=Úñ QÆ∂~°Ê <Õ\˜H˜, QÆ∞~°∞tHõ∆O ^Œye =∞O„`« I HÀq^Œ∞Öˇ· ã¨
^Œ∞æ~°∞^èŒ~°‡x~°`«∞ ÖËxÜ«Ú, QÆ∞~°∞=ÙÅ‰õΩ#∞ t+¨º=~°∞Öˇ I ‰õÄiÛ#^èŒ#=ÚÖò 25
=$`åÎã¨∞~°∞x ÉÏ^èŒÑ¨_»ÖËHõ ^Õ=`«Å∞ Ç¨Ïix "Õ_»∞H˘#∞@
`ÕII JHõ@ k‰õΩ¯Å ÔHÅ¡ k I ÔH·¯# =∂‰õΩ, <˘Hõ¯k‰õΩ¯#∞ ÖË^Œ∞ HÍ I Å∂ñ^Œ <≥·#
k‰õΩ¯ QÍ=Ü«∞º <Õñ_»∞ =∂ Ik‰õΩ¯ñ Ez, k‰õΩ¯ ÖË ‰õΩ#fl"å~°Å I k‰õΩ¯ h=
HõII hk‰õΩ¯ QÍx"åiH˜, <Õk‰õΩ¯#∞ ÖË^Œ∞ "≥^Œ∞Hõ I xÇ¨ÏÑ¨~°=ÚÅ‰õΩ<£
"≥∂kOÑ¨ñ ^ŒÅñK«∞"åiH˜, hkˆH¯ k‰õΩ¯ ã¨∞=Ú‡ I h~°[<åÉèÏ 27
PII ^ÕÇ≤Ï ã¨∞Y=Ú QÀiI^ÕÇ¨ÏO|∞ Ñ¶¨∞\˜~ÚOK«∞, ^ÕÇ≤Ï q_»∞= ÖËñ_»∞I^ÕÇ¨Ï "≥∞Ñ¨Ù_»∞
^ÕÇ≤Ï Ü«∞ã¨‡nÜ«∞ I ^ÕÇ¨ÏO|∞H˘é‰õΩ <≥·, ^ÕÇ¨Ï g∞Ü«∞QÆ^ŒÜ«∞º I^Õ=`«Å‰õΩ.
ã‘II J~°÷O|∞ "Õñ_≥_»∞I#~°∞÷Å∞ QÆÅ~°∞ QÍ, HõOQÆO|∞ "Õñ_≥_ç I Ü«∞i÷ QÆÅñ_≥
`«QÆ∞HÀiHõÅ xK«∞ÛI^•#jÅ∞ñ_»∞ QÍHõ, ^Œ#^ÕÇ¨Ï g∞<Õ~°∞ÛI ^•`« QÆÅñ_≥
23
~¸ <Õ~°∞Û"åñ_»∞ ^ŒIxflzÛ# ~ÀÜ«∞Hõ, K«OÃÑ_»∞#\˜ì Ü«∂IK«‰õΩñ_»∞ QÆÅñ_≥
K«OÑ≤Ü«Úñ É’=Hõ I â◊ÅºO|∞ ÅxflÜ«Ú, <Õé˜ ÑÖK«∞HõáÈ=ÙI"å~°∞ QÆÅÔ~
PII ~°=∞} Ö’Hõ"≥∞Å¡ I ~°H˜∆OK«∞"åiH˜, Ç≤ÏOã¨ ¿ãÜ«Ú|∞kúIÜ≥∞@∞ì "˘_»"≥∞
„ÉèÏOu Ü≥ÿ∞#Ü«∞\˜ìI„áê}O|∞ ÃÑ·ñ nÑ¨Ù, `«=∞‰õΩñÉ’Öˇ <≥kiñI^ŒÅñÑ¨ =Å^≥
HõII Kå=Ù „^èŒ∞= "≥∞ÿ#„áê}˜H˜ñ, *Ï=ÙÅ∞ Ô~O _»~°ã≤H˘#∞ñ_»∞ I ã¨=∞~°=Ú#O^Œ∞<£
ÉèÏqOÑ¨ Ü≥∂QÆ =∞O^Œ∞#∞, *Ï=OQÍ ÖËx K≥_»∞QÆ∞ I Kå=ÙO *Ï"Õ. 30
LII PñHõe Q˘#fl „ˆHÑ¨ÙÅ∞ ~° I Ü«∞O|∞# hñHõÅ∞ ~åxÑ¨‰õ∆ΩÅ∞<£
nH˘x `«e¡H˜<£ =∞é˜ q I ^Õâ◊QÆ`«∞O _»QÆ∞Éèí ~°Î Hõ~QÆ[
"åº‰õΩÅz`«Î Ü≥ÿ∞#[= I ~åÅ∞#∞ ^Œ`«Îé =∞O^Œ∞ ÉèíOy <À
NHõ~° ÑÖHõ*ÏHõ∆ x#∞ñ I *Ë~°ñQÆ <å=∞k QÀÔ~_»∞O QÆ^Õ 31
HõII <å‰õΩ#∞ ãŸº=Ú Ñ¨Ù}º, â’¡‰õΩÅ`Àñ QÍx `«`«Îfi I â◊¥#∞ºÅ∞ ãÖ™ê
Ô~· Hõq"≥∂Ç¨ïÅ`À_»O, QÍ ‰õΩO_» <˘#~°∞Ê =∞Ü«∞º I HõO[^ŒàÏH∆Í. 32
z„`«ˆH`«∂ áêMÏº#=Ú
ã‘II h‰õΩ gñ _≥=fiñ_»∞ I h "≥=fixH˜ â’Hõ, ãÖ`åÑ¨ =∞O^≥^Œ∞ I ™ê~°fiÉè∫=∞
Ñ¨Ù„`«Îq∞„`åÎ^Œ∞Å∞ I Ñ¨Ó~°fi[#‡O|∞#, <≥=fix"å~°Ö’ I Ü≥∞é∞ñQÆñ QÆÅ"≥
"≥Ú^ŒÅ #n"ÕQÆ I =Ú# <å_» HÍ_»‰õΩ, ã≤Hõ`«O|∞ QÆ∂_»∞K«∞ñI*ˇ^Œ~°∞ K«∞O_»∞
<åsuñ „ÉÏ}∞Å I HõuHÍÅQÆuKÕ`«ñ, |∞@∞ì@ K«K«∞Û@ I á⁄ã¨ñQÆ∞ K«∞O_»∞ñ
PII QÍ# Éèí∂`«=ÚÅ‰õΩñIQÆÅ∞QÆ∞ Éèí∂`«O|∞Å∞,=∞=∞`«`À_» q+¨µ‚I=∂Ü«∞ñ *Ëã≤
nx Hõ_»Å <ÕÅ I ^èŒ$uñ ^Œ∂ÅñQÍ <ÕÅ, |∞kúñ ^ŒÅñÑ¨ =Å^≥ I Éèí∂`«ã¨$+≤ì.
HõII ã¨`«∞ Öˇ=fi~°∞ ã¨∞`«∞ Öˇ=fi~°∞, Ñ¨`«∞ Öˇ=fi~°∞ q∞„`«Î â◊„`«∞ I |O^èŒ∞„Ñ≤ Ü«∞ãÖ
QÆ`«∞ Öˇ=fi~°∞ ã¨~åfi`«‡Hõ, QÆ`«∞ñ _≥· QÆ∞}™êH˜∆ Ü≥ÿ∞# I Ñ¶¨∞#∞ñ _˘Hõ¯xH˜<£ 34
=K«#=Ú :– =∞é˜ÜÚ« <˘H¯õ KÀ@ q+¨Ü∞« `«$ëê‚Ñ~¨ ∞° Öˇ·# #~°Ñâ¨ √◊ =ÙÅ∞ Ñ¨~`° `« Î« fiO|
"≥·# x#∞fl =∂x, Ü≥ÿ∞â◊fi~°ºHÍ=ÚÖˇ· `«H˜¯# ^Õ=`«Å Éèíl~ÚOÑ¨Ù^Œ∞~°∞. "å
iK«∞ÛãÖÑ¨^ÅŒ ∞ ~å[‰õΩÅO|∞#∞O É’Öˇ "å~°ÅO QÆ∂_ç <åâ◊O|∞#O ÉÁO^Œ∞ K«∞O_»∞.
q+¨Ü∞« HÍ=Ú ÖËx x#∞fl ¿ãqOz ~ˆ x "Õñz#q `«Î#O|∞#∞O É’Öˇ ^ÕÇ¨ O`«~À`Ê« uÎ
24
+¨+ì̈ ã¨¯O^è=Œ Ú
<˘O^Œ‰õΩO_»∞^Œ∞~°∞. x~°∞æ}∞O_» "≥· *Ï˝#q*Ï˝#~°∂ÑÖ|∞ <˘Ok Ü«Ú#flx#∞fl
QÆ∞}ã¨"Õ∞`«∞xOQÍ *Ï˝#∞Å∞ ÉèÏqOÑ¨Ù^Œ∞~°∞. hÉèí[#O ÉË~°∂Ñ¨Ù##~Ú# "≥∂Hõ∆O|∞
„Ñ¨™êkOK«∞. l`«=∞u =~Ú# h=Ù ÉèÏQÆ=`«^èŒ~°‡O ÉË„Ñ¨HÍ~°O|∞# x~°‚~ÚOzu
"å „Ñ¨HÍ~°O|∞# ã¨~Àfi`«¯$+¨µìO_» =~Ú# x#∞fl ã¨#`«∞¯=∂~å^Œ∞Å∞ "≥∂HõO∆ |∞H˘é‰õΩ
¿ãqOK«∞ K«∞<åfl sÉèÏQÆ=`«^~Œè ‡° O|∞#O^Œ∞ *Ï˝#Ç‘Ï#∞O _˘H¯õ O_»∞#∞ ÖËñ, _»#ºHÍ=∞º
^èŒ~°‡O|∞ÅO^ŒŒ∞ q+¨=∞|∞kúKÕ`« <Õ#∞ h=Ù <å‰õΩ h‰õΩ #x =z~ÚOK«∞ K«∞<åflñ
"å_»^èŒ~°‡x~°`«∞O _≥· Hõ∆~ÚOK«∞ K«∞O_»∞.
™ê÷=~° [OQÆ=∞„áê}˜ ã¨=¸Ç¨ÏO|∞#O^Œ∞ ã¨=∞OÉˇ·# ÉèÏQÆ=`«^èŒ~°‡O|∞Å
=iÎOÑ¨ÙK«∞#fl =∞#∞AxH˜ Éèí=^ŒÌ~°≈#O|∞ =Å#ñ ÉÏÑÖ|∞ Hõ∆~ÚOK«∞@ ÜÕ∞q∞
z„`«O aÑ¨Ù_»∞ Éèí=`åÊ^•=Ö’Hõ#O|∞# x~°™êÎâ◊Ü«∞=∞Å∞O_» <≥·u. =¸_è»∞O_»
#~Ú#<å‰õΩ |∂~°fiHÍÅO|∞# <å~°^Œ∞O _»#∞„QÆÇ≤ÏOz ÉèíQÆ=^Œú~°‡O|∞ ^ŒÜ«∞¿ãÃã,
#k <Õñ_»∞ <å‰õΩ =~°^Œ∞O_» "≥·# hHõ`«O|∞# ^Œ$+¨ìO |Ü≥∞º. Y^Àº`«O|∞ÅKÕ`«
ã¨∂~°∞ºO_»∞ QÀK«~°∞O_»∞ QÍx =∂_ç¯ [QÆ^•`«‡‰õΩO_» "≥·#h=∞Ç¨Ï`«ÎfiO|∞
=∞#∞AÅKÕ`« <åK«iOÑÖ|_ç „Ñ¨ã≤^ŒúO Éˇ·#kQÍ ^Œ∞`«ÊuÎã≤÷uÅÜ«∞HÍ~°}∞O_» "≥·
ÉèíQÆ=O`«∞O_»"≥·# h‰õΩ #=∞ã¨¯iOK≥^Œ#∞. 35
ã‘II Z=fixÑ¨^ŒÑ¨^Œ‡ I q∞O„^•kq|∞^èŒ∞Å, K«∂_®„QÆÑÖ‰õΩÎÅ I h_»ñEK«∞
Z=fix`«`«ÎfiO | I ^≥#Ü«∞OQÆ „|Ç¨‡k, Ü≥∂y=∂#ã¨ÑÖH˜Î I <ÀÅ ÖÏ_»∞
<≥=fix~°∂ÑÖ|∞ I <Õ~åÊ@∞ QÍ#Hõ, "Õ^ŒO|∞ ÅO^ŒO^Œ I "å^Œ =∞_»∞K«∞
<≥=fixHÍ~°∞}ºIg∞Ö’Hõ=ÚÅ <≥Å¡ñ, ^ŒxÑ≤ Ü≥∞O`«Ü«Ú ^èŒ#º I`«=ÚÅñ *ËÜ«Ú
`ÕII #\˜ìã¨ˆ~fiâ◊√ñ ÉÏÑ¨ãÖ I Ç¨~°∞ nè~°∞, âßâ◊fi`≥·â◊fi~°∞º <å`«‡ãÖ I ™ê~°∞ hâ◊√
<≥QÆ∞æ =e¯#áêáê`«∞‡ñ I_≥Å¡ÉèíOy, ^ŒO_»<å~°∞›O_»∞ QÍ ÔH@∞¡I^ŒÅñQÆQÆÅñ_»∞.36
z„`«ˆH`«∞O_ôâ◊fi~° kèHÍ¯~°O|∞# Q“iKÕ âßÑ¨"≥ÚO^Œ∞@
=K«#=Ú :– <Ài ^Œ∞~å`«‡Hõ ~¸áêÑÖ|∞#O ÉÏÑ¨ãfi¨ ~°∂ÑÖ Éˇ·# ~åHõã∆ Ü
¨ ∂≥ xO |∞@∞ì=∞x
â◊Ñ~≤ ÚOz ~ÚO`«#∞O_ç =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ #=[˝ ¿ãÜ«∞‰õΩO_»∞ =∞x ÑëH˜#ñ l„`«Hˆ `«∞O_»∞
q=∂#O|∞ _çyæ =zÛ Ü«∞^ÕÌqH˜ ^ŒO_»„Ñ¨}Ï=∞O|∞ ÖÏK«iOz Hõ~°Hõ=∞ ÅO|∞Å∞
^À~ÚeOz ~Ú@¡xÜ≥∞. <À [QÆ<å‡`å Éèí=KåÛùÑ¨"åHõºO|∞ Å@¡ ÔH·H˘O\˜.
25
„ÉÏp#Hõ~°‡O|∞ÅO „ÉÏÑ¨ÎO Éˇ·# ãÖ™ê~° K«„HõO|∞KÕ`« #*Ï˝# "≥∂Ç≤Ï`«∞Öˇ·
u~°∞QÆ∞K«∞#fl [O`«∞=ÙÅ‰õΩ ã¨∞Y^Œ∞óYO|∞ÅΩ <≥·[O|∞Öˇ· „Ñ¨=iÎÅ∞¡K∞« O_»∞ xO^Œ∞Å‰õΩ
|~°`«O„`«∞Öˇ·# "å~å`«‡ Ñ¨~°ã¨∞Y ^Œ∞óYO|∞Å‰õΩ <≥=fi~°∞ Hõ~°Î bQÆ∞}O|∞Å xq∞`«Î"≥∞ÿ
âßáê#∞„QÇÆ Ï¨ O|∞Å∞#∞ ã¨fi~°#æ ~°HOõ |∞Å∞#∞ ã¨∞Y^Œ∞óYO|∞Å∞#∞ ã¨=∞O|∞Å∞, ÉèQí =Æ O`«∞O
_˘Hõ¯O_» `«#=∂Ü«∞KÕ`« [QÆO|∞ ã¨$l~ÚOK«∞K«∞O_»∞, "åi"åiH˜ |O^è•k~åQÆO|∞Å∞
QÆÅ∞QÆO *ËÜ«ÚK«∞ñ ^•#∞ "åxH˜ Ö’#∞QÍHõ x+¨¯à◊O ‰õΩO_≥· Ü«ÚO_»∞. hq^èŒO|∞#O
|∞@∞ì K«∞#fl #~°∞#‰õΩO |ffl|O^èŒ∞ â◊„`«∞q∞„`À ^•ã‘#`«fiO|∞ ÖˇHõ¯_çq, "åi"åi
Hõ~‡° =â◊O|∞#O |~°"∞Õ â◊fi~°∞O_»∞ QÆeÊOK«∞K«∞ ã¨~fi° O|∞#O^Œ∞Œ ã¨~fi° ã¨=ÚO_≥· Ü«ÚO_»∞,
#Ñ¨Ê~°"∞Õ â◊fi~°∞#‰õΩ ã¨∞Y^Œ∞óYO|∞ÅKÕ`« ~åQÆO|∞ÖË^∞Œ . ~åQÍ#∞|O^èOŒ Éˇ·#~À+O¨ |∞#∞
ÖË ^Œ`x« =∂Ü«∂QÆ∞} qã¨~Oæ° |∞ [O`«∞=ÙÅ‰õΩ ã¨∞Y^Œ∞óYO|∞Å#∞ |O^è"Œ ∂≥ HõO∆ |∞Å#∞
QÆeÊOK«∞ K«∞O_»∞#∞.
QÍ=Ù# h‰õΩ #=∞ã¨¯iOK«∞K«∞#fl ##∞fl ##∞„QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù=Ú. âßÑ¨ÉèíÜ«∞â◊OH˜`«∞O_»<£
QÍ#∞, [QÆ<å‡`« "≥·# x#∞flñ |eH˜# ^À+Ö|∞#‰õΩ â◊OHÕK«∞ K«∞#fl"åñ_» #x
^ŒO_»„Ñ¨}Ï=∞O|∞ ÖÏK«iOz áê~°fif Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞ÅO „|ã¨#∞flÅO *Ëã≤ `«#q=∂#O
ÉˇH˜¯ K«xÜ≥∞ #Ñ¨ÙÊ_»∞ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞O_»∞ „|Ç¨‡k^Õ=i¬ ^≥·`«º^•#= „Ñ¨=∞^äŒQÆ}O|∞Å∞
q#∞K« ∞ O_» ñ ÉÏ~° fi uH˜ x@¡ x Ü≥ ∞ . h‰õ Ω xÑ¨ Ù Ê_» ∞ ^Œ $ +¨ ì O ÉÜ≥ ∞ ºñ QÆ ^ •
<å~åÜ«∞}^•ã¨^•™ê#∞ K«~∞° Å xã¨Ê$Ç¨ÏÉèÏ=O|∞ Ç¨Ïi `«∞ÖÏº~°÷ ^Œ~≈° #∞Öˇ· xã¨Ê$Ç¨ïÖˇ·#
ÉèÏQÆ=`«∞Å‰õΩ ã¨fi~åæÑ¨=~°æ#~°HõÉèË^Œ ÉèÏ=O|∞Å∞ÖË=Ù. „áê}∞Å‰õΩ ^ÕÇ¨ÏãÖÜ≥∂QÆO|∞
<å~åÜ«∞}bÅO *Ëã≤ Ü«ÚO_ç ^ŒfiO^•fikã¨∞Y^Œ∞óYO|∞ ÖÏ`«‡Ü«∞O^Œ∞ #*Ï˝#O|∞#
ÉèË^ŒO|∞ ¿ãÜ«∞O|_çÜ≥∞ x\˜ìq Ñ¨~°ºÜ«∞O|∞Å∞ ÉèíQÆ=O`«∞O _»~Ú# "åã¨∞^Õ=ÙxÉèíH˜Î
QÆÅ"åiO *ˇO^Œ=Ù. 37
=K«#=Ú :– Jx# qx Ü«∞„k#O^Œ# qã¨‡Ü«∞O|∞ =∂x âßO`«z`«ÎÜ«∞Ü≥∞º #@∞¡
Ñ¨~°=∞ÉèÏQÆ=`«∞O _»~Ú# z„`«ˆH`«∞O _»^ÕÌqHÕ „|uâßÑÖ aÜ«∞º ã¨=∞~°∞÷O _»Ü«Úº#∞
=∞~°Å â◊Ñ≤OÑ¨Hõ Ü«∞uâßO`«~°∂ÑÖ|∞#ñ ^ŒKåÛùÑÖ|∞ t~°O|∞# ^èŒi~ÚOK≥ x\˜ì
™ê^èŒ∞ÅHõ∆}O|∞Å∞ <å~åÜ«∞}Ñ¨~åÜ«∞}∞ Å~Ú#"å~°Å‰õΩO QÍHõ `«H˘¯~°∞Å‰õΩO
QÆÅ∞QÆ<Õ~°∞Û<Õ Ü«∞@∞¡ âßÑ¨Ç¨Ï`«∞O _»~Ú# z„`«ˆH`«∞O_»∞ `«fi+¨ì ¿ãÜ«Ú Ü«∞[˝O|∞#
^ŒH˜∆}ÏyflÜ«∞O^Œ∞ ^•#=Ü≥∂xO |∞\˜ì =$„`åã¨∞~°∞O _»# qMÏº`«∞O_»~Ú ÉèíQÆ=^£*Ï˝#
Ñï}`«∞O _»Ü≥∞º. 38
26
ã¨ÑÎ̈=∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
ã¨Ñ¨Î=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú
=K«#=Ú :– ^Œ∂+¨}Éè∂í +¨}u~°™ê¯~°O|∞Å∞O â◊s~°O|∞#‰õΩOQÍx Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩÖË=Ù.
â◊s~åaè=∂ #O|∞#O *Ëã≤ ^ŒO_»"åHÍÊ~°∞+¨ºO|∞Å∞ Ç≤ÏOã¨ Ü≥ÿ∞ `ÀñK«∞ `≥éOQÆ∞#
<Õ#∞ <åÜ«∞k Ü«∞xÜ≥∞_»∞ "≥·+¨=∞ºO|∞#∞ Éèí∂`«O|∞Å‰õΩ â◊s~°O|∞#O^Œ
ãÖÉèíqOK«∞ #aè=∂#O|∞ |O^èŒO|∞ x~°aè=∂#∞O _≥· =kèOz##∞ =^èŒO|∞
QÍ^Œ∞, Hõ~°Î$`«fi "≥ÚÅ¡x"åxH˜ Ç≤ÏOã¨Ü«Ú ã≤kúOÑ¨^Œ∞, ã¨~°fiÉèí∂`å`«‡‰õΩO _≥·
#~¸â◊fi~°∞xH˜ "≥·+¨=∞ºO|∞ ÖË^Œ∞.
PII JÅ∞Hõ <≥·#ñ *ˇeq∞ I <≥·#ñ QÍ=∞O|∞#, <≥·# ÉÏO^èŒ==ÚÅ I <≥·# cèu
<≥·#ñ ^Œye `«ÅñÑÏ#dÖÏ`«∞‡ñ _»QÆ∞Ç¨Ïiñ, *Ë~° =K«∞Û "Õé∞I¿ãÜ«∞ñ _»`«_»∞
HõII H©@Hõ=Úñ ^≥zÛ „Éèí=∞~°=Ú, áê@==Ú# |O„Éèíq∞OÑ¨ I „ÉèÏO`«O Éˇ· `«
f¯@Hõ=Ú „Éèí=∞~°~°∂Ñ¨=Úñ, ÉÏ\Õz =Ç≤ÏOK«∞ñ QÍ^≥ I ÉèíÜ«∞Ü≥∂QÆ=Ú#<£.
âßII HÍ"≥∂`«¯O~î°`« QÀÑ≤HõÖò ÉèíÜ«∞=Ú#O I QÆOã¨∞O_»∞ "≥·~°„H˜Ü«∂
™ê=∞„y<£ tâ◊√áêÅ=ÚYº#$Ñ¨`«∞Öò I ãÖ|O^èŒ∞ Öˇ· =$+¨µ‚Å∞O
„ÉË=∞<£ g∞~°Å∞ ÉèíH˜Î <Õ=Ú x^≥ K« I „HÕ QÆO\˜ "≥∞ >ˇÿ¡# #∞
^•Ì=∞^è•º#QÆi+¨µªñ _≥·#Ç¨Ïiñ *ˇO I ^Œ<£ =K«∞Û ^è•„fâ◊fi~å. 4
NÇ¨Ïi ^•fi~°áêÅ‰õΩÅ‰õΩ ã¨#HÍ^Œ∞Å=Å# âßÑÖ|∞ QÆÅ∞æ@
=ÏI =∞é˜Ü«ÚO ÉˇHõ¯O„_»∞ HÍ=∞^Õfi+¨ÉèíÜ«∞¿ãflÇ¨Ï¿ã"åuˆ~HõO|∞Åñ l`«ÎO|∞ Ç¨Ïi
Ñ¨~åÜ«∞`«ÎO|∞QÍñ *Ëã≤ `«^ŒæuO *ˇOki. Ç¨Ïi #∞^ÕÌtOz „HÀ^è•^Œ∞ Öˇ·#ÜÕ∞
xO\˜Ö’Ñ¨Å <˘Hõ¯\˜ Ü≥ÿ∞# "≥#∞flxH˜ ÖËx xq∞`«ÎO|∞# #`«O_»∞ =º~°∞÷O
_»Ü≥∞º. g∞ `«e¡K≥eÜ«∞eH˘_»∞‰õΩ Å~Ú# tâ◊√áêÅ^ŒO`«=„‰õΩÎÅ∞,^˘e¡ q+¨µ‚
=∞Ok~°^•fi~°áêÅ‰õΩÅ∞ q„Ñ¨âßÑÖ|∞#ñ |^Œ„Éè+í µ¨ ìÖ·ˇ Éè∂í `«ÅO|∞# [x‡Ozi.
ã‘IIã¨~°fiA˝ñ _ôâ◊√O_»∞Iã¨~åfi`«∞‡ñ _»=ºÜ«ÚO,_»=∞Å∞O_»∞ ã¨`«∞ºñ_»I#O`«∞ñ _®_è»∞ºñ
_®`«‡~°∂ÑÖ|∞# I #„âßO`«=Ú#∞ ^Œ#, =∂Ü«∂„Ñ¨=~°Î# I =∞Ç≤Ï=∞=Å#
QÆ∞}=ÚÅñ QÆeÊOz I QÆ∞}ãÖQÆ=∞O|∞#, eOQÆâ◊s~°O|∞ I bÅñ ^•eÛ
HõOÑ≤`«[Å=ÚÖ’ñ I QÆ^ŒÖˇ_ç„H˜Ü«∞ñ ^ÀñK«∞, áê^ŒÑÖ|∞ÅÉèíOyI„ÉèÏ=∞º=∂}
PII K«‰õ∆Ω=ÙÅ ^èŒi„u I K«e`« Ü≥ÿ∞ HÍ#OQÆñ, |_ç#ÉèíOy qHõÅ I ÉèÏ=~°Ç≤Ï`«∞ñ
_®`«‡=∞Ü«Úñ_»∞ QÆOÑ≤I`åO`«~°OQÆO|∞#, QÆ^Œe#@¡ `ÀñK«∞ñIQÆ^ŒÅ ‰õΩO_»∞.
27
ÉÏÅ"Õ+¨=Ú ^•eÛ Ü«∞=ÚO_»∞ ^≥eÃÑ_»∞ ã¨∞Ü«∞*’˝áêMÏº#=Ú
LII =∞zÛHõ giÔHÅ¡ |Ç¨ï I =∂„`«=Úñ *’^Œº=Ú ^ÕÇ≤Ï Ñ¨Ù@∞ìK«∞O
[K«∞ÛK«∞ #∞O@ñ EK≥^Œ~°∞ I Kå=Hõ =∂<≥_»∞"åiÉèíOy h
K«zÛ#"åx ˆH_≥Û^Œ~°∞ I Kå=Ù# H˘Å¡Hõñ^•QÆ =K«∞Ûù<Õ
Ü≥∞K«Û@ñ |∞>ˇì #K«Û\˜H˜ I <ÕñQÆ∞@ <≥·[=Ú „áê}˜HÀ\˜H˜<£. 7
PII ^èŒ#=Ú gkäñ |_ç# I ^≥·==â◊O|∞#, #∞O_»∞ñ É’=Ù =¸Å I #∞#fl <≥·#
#_»q ~°Hõ∆ ÖËx I Ü«∞|Å∞O_»∞ =iúÅ∞¡, ~°H˜∆`«∞O_»∞ =∞Ok I~°=Ú#ñ [K«∞Û 8
ã‘II áêOK«Éè∫uHõ "≥∞ÿ# IÉèí=#O|∞ ^ÕÇ¨ÏO|∞, Ñ¨Ù~°∞+¨µO_»∞ nxÖ’ñ I|∂~°fiHõ~°‡
=â◊=Ú# <˘Hõ"Õà◊I=iÎOK«∞ nÑ≤OK«∞ñ, ^Œé˜ Ü≥ÿ∞# <˘Hõ"Õà◊ñI^ŒÅñyáÈ=Ùñ
*ˇ_≥ <Õx ^ÕÇ¨ÏO|∞IÃã_»∞ñ QÍx Ñ¨Ù~°∞+¨µO_»∞, Ãã_»ñ _®`«xH˜ xO`«I¿ã@∞ ÖË^Œ∞
Ñ¨Ù~°∞+¨µxH˜x ^ÕÇ¨ÏIÑ¨ÙO[O|∞#‰õΩ "Õé∞, QÍx ÜÕ∞Hõ`«fiO|∞ I QÍ# ~å^Œ∞.
PII ^•~°∞=ÙÅ "≥Å∞OQÆ∞I^ŒÇ¨Ï#∞xÔH· =_çñ, QÍÜ«∞=ÚÅñ [iOK«∞I QÍeÉèíOy
<åà◊b# "≥∞ÿ#I#Éèí=ÚKå_»∞Ê# "Õé∞, ^≥eÜ«∞=ÅÜ«Ú ^ÕÇ≤ÏI^ÕÇ¨Ï=ÚÅ‰õΩ. 9
ã‘II Éèí∂áêÅ‰õΩñ_»∞ x„^ŒI"ÀÜ≥∞_ç <˘O _Õq∞, qÅÑ≤OÑ¨ <Õ\˜H˜ I "≥é∞]ÖÏ~°
Ü≥∞=fiñ_»∞ ÉèÏ+≤OK«∞ I <≥=fiñ _®Hõi‚OK«∞, #\˜ì"åñ _≥#flñ_ÀIÜ«∞iy<åñ_»∞
„áê}Éèí∂`«∞O _≥·#IÑ¨=#∞ñ _®Hõi‚OÑ¨, ÉèÏ+≤OÑ¨ <Õ~°ñ_»∞ I „áê}˜^ÕÇ¨Ï
=ÚÅ‰õΩ "Õéÿˇ `å#I=ÚYºñ _≥· ~ÚO„kÜ«∞, =O`«∞ñ_≥· r=ÙO_»∞I=Å#∞"≥∞éÜ«∞ñ
PII „ÉÏÉèí==Ú# Éèí∂`« IÑÖK«ˆHO„kÜ«∞=∞<À, eOQÆ^ÕÇ¨Ï=ÚÅ#∞ I bÅñ ‰õÄ_ç
q_»∞K«∞ ##∞ºñ _˘Hõñ_»∞IqÉèí∞ñ_»∞ nxH˜ g∞~°∞, =QÆÅ<ÕÅ=QÆÅñIÉÁ~°Å<ÕÅ.
=∞II K≥Å∞Å∞O ^ŒÅ∞¡Å∞ ^ŒO„_»∞ ÖÏ`«‡AÅ∞ ãÖ I ¿ã=ÙºÖò ã¨`«∞Öò Kå~°∞x
~°‡ÅˆQÇ¨ÏO|∞ Å@OK«∞ñ QÆ∂~°∞Î~°∞ =∞Ç¨ I =∂Ü«∂QÆ∞}„ÉèÏO`«∞ Öˇ·
HõÅÖ’ñ ^Àñz# J~°÷=ÚÖò x[=Ú ÖË I Hõ~å‡#∞|O^èŒO|∞ÅO
QÆÅ∞QÆ∞<£ ãÖQÆ=Ú ÖËHõ =∂#∞ñ a^ŒÑÖ I QÆ~å‡O`«HÍÅO|∞#<£. 11
HõII Ñ¨~°∞ Öˇ=fi~°∞ ^• "≥∞=fi~°∞, ÑïHÕÑ¨ñQÆ <ÕHõ =∞QÆ∞@ I ÉèÏqOÑ¨~°∞ `«
`«Ê~°=∞*Ï˝#=Ú ÖËq∞x, |~°∞Å∞#∞ "Õ∞ =∞#∞K«∞ñ ^ÀñK«∞ñI „ÉÏ}∞Å ÔHÅ¡<£.
28
âßII QÍeO QÆ∞Oaèx #yfl #O|∞=ÙÅ <å I HÍâ◊ã¨÷e<£ k‰õΩ¯Å<£
ˆ~Å<£ Ñ¶¨∞„ã¨=ÚÅO ^Œ=∞ó „Ñ¨ÉèíÅ Éèí∂ I i„QÍÇ¨Ï~°H∆À=∞$QÆ
"åºàÏk`«º#~åk[O`«∞HõÅÇ¨Ï I "åºÑ≤Î<£ ã¨=∞™êÎ„ã¨Îâ◊
„™êÎo<£ =∞$`«∞º=Ù ÖËx r=#=Ú Ö’ I HÍnèâ◊ ~ÚÑ≤ÊOK«"Õ. 13
âßII J<åfl Hõâ◊ºÑ¨Ñ¨Ù„`«Î ^Œ∞~°¡Éèí=Ú b I Ü«∞~°÷O|∞ Öˇ"åfiiH˜<£
=Ú <≥fl"åfi~°Å∞ñ QÀ~° s =~°=ÚÅ<£ I "≥∂kOzu<£ hÜ≥∞_»<£
##∞flO QÀi# "≥Å¡ xzÛuñ „|g I }`«fiO|∞`À |∞kúãÖ
Ñ¨#fl`«fiO|∞# #∞O_»∞g∞ ã¨∞=∞u "≥· I Éèí„^≥·HõjÅ∞O_» "≥·. 14
LII ZHõ¯_» #∞#fl"åñ_»∞ [QÆ I nâ◊fi~°∞ñ _®`«‡ =∞Ü«ÚO_»∞ =∂^èŒ=ÙO
_≥Hõ¯_» ˆHy âßO`«∞Å∞ =Ú I hâ◊√Å∞ aè‰õ∆ΩÅ∞ ~å~°∞ „Hõ=∞‡é<£
k‰õΩ¯Å <≥Å¡ <≥‰õΩ¯_»∞`«∞ I kO *Á~° k Hõ¯QÆ∞#\˜ì k‰õΩ¯ÔH·
„"≥ÚÔH¯^Œ "Õ∞=Ú Ç¨Ïã¨ÎÜ«ÚQÆ I =ÚÖò =Ú‰õΩoOz =∞nÜ«∞~°Hõ∆‰õΩ<£. 15
PII â◊√^Œú™ê^èŒ∞ÅO^Œ∞ I ã¨∞~°ÅO^Œ∞ „â◊√`«∞ÅO^Œ∞, QÀ=ÙÅO^Œ∞ q„Ñ¨ I HÀ\˜Ü«∞O^Œ∞
^è~Œ ‡° Ñ¨^qŒ Ü«∞O^Œ∞ñI^Œye<åÜ«∞O^Œ∞ "åñ, _≥#flñ _»Å∞QÆ∞ <åñ_≥IÇ≤ÏOã¨ <˘O^Œ∞
=K«#=Ú :– Ç≤Ï~°}ºHõâ◊ºÑ¨Ù#‰õΩ qz„`«K«i„`«∞Å∞ #Å∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞^ŒƒùqOzi.
JO^Œ∞ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞ _˘Hõ_»∞. 17
„Ñ¨Ç¨¡^Œ K«i„`«=Ú
ã‘II`«#Ü«∞O^Œ∞ #dÅÉèí∂I`«=ÚÅO^Œ∞ <˘HõÉèíOy,ã¨=∞Ç≤Ï`«`«fiO|∞#I[~°∞QÆ∞"åñ_»∞
ÃÑ^ŒÌÅñ ÉÁ_»QÆ#flIÉèí$`«∞ºxÔH· =_çñ, *Ëi #=∞ã¨¯$`«∞ÖòI¿ãÜ«Ú"åñ_»∞
Hõ#∞fl^À~ÚH˜ ##ºIHÍO`« Å_»¤O Éˇ·#, =∂`«$ÉèÏ=# ¿ãã≤I=∞~°Å∞"åñ_»∞
`«e¡^ŒO„_»∞ÅÉèíOyI^èŒ~°‡=`«ûÅ`«#∞, n#∞Åñ QÍ=ñ lOIuOK«∞"åñ_»∞
`ÕIIã¨=ÚÅÜ≥∞_»™È^Œ~°ã≤÷uI[~°Ñ¨Ù"åñ_»∞,^≥·=`«=Ú ÅOK«∞QÆ∞~°∞=ÙÅñI^ŒÅñK«∞"åñ_»∞
bÅÅO^Œ∞#∞ ÉÁO‰õΩÅ∞IÖËx"åñ_»∞, Åe`«=∞~åº^Œ∞ñ _≥· #„ÑÏÇ¨¡^Œ∞ñ _»kèÑ¨.
ã‘II PHÍ~°[#‡q I ^•º~°÷=i+¨µªñ _≥·, QÆ~°fiãÖ ã¨ÎOÉèíãÖ I QÆ`«∞ñ_»∞ QÍñ_»∞
qq^èŒ=∞Ç¨<ÕHõIq+¨Ü«∞ãÖÑ¨#∞flñ _≥·, ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅKÕñI|@∞ì =_»ñ_»∞
Éèí=º=Ü≥∂|ÅI„áêÉèí"À¿Ñ`«∞ñ _≥·, HÍ=∞~Àëê^Œ∞ÅñI„QÆO^Œ∞H˘#ñ_»∞
HÍq∞h„Ñ¨=ÚYÉè’IQÆ=Ú Öˇxfl QÆey#, =ºã¨#ãÖã¨H˜Î <åI=OHõñ É’ñ_»∞
PII qâ◊fi=∞O^Œ∞ñ QÆ#flIq#flÜ«∞~°÷=ÚÅO^Œ∞, =ã¨∞Î^Œ$+≤ìñ *Ëã≤I"åOKè« ~Ú_»ñ_»∞
^èŒ~°}˜<å^äŒ ^≥·`«ºI`«#Ü«ÚO_»∞ Ç¨ÏiÑ¨~°,`«O„`«∞ñ _≥·Ç¨Ï`å#ºI`«O„`«∞ñ _»QÆ∞K«∞
29
PII ã¨^Œ∞æ}O|∞ ÖˇÅ¡ I ãÖÑ¶¨∞O|∞ Öˇ· =zÛ, Ü«∞ã¨∞~°~å[`«# Ü«ÚI#O^Œ∞ xez
áêã≤ K«#=Ù q+¨µñ‚ I ÉÏÜ«∞xq^è=Œ Ú#, <≥ÑÙ¨ Êñ_»∞ñ ^Œye Ü«ÚO_»∞Ix~°‡ÖÏ`«‡.
HõII QÆ∞}xkè Ü«∞QÆ∞„Ñ¨Ç¨¡^Œ∞x, QÆ∞}=Ú Å<ÕHõ=ÚÅ∞ QÆÅ=Ù I QÆ∞~°∞HÍÅ=Ú#<£
QÆ}∞uOÑ¨ #â◊HõºO|∞Å∞, Ñ¶¨}˜ÑüH˜ |$Ç¨Ïã¨ÊuH˜x I ÉèÏëêÑüH˜<£. 21
ã‘II N=Å¡Éèí∞ñ_»∞ ^Œ#∞flñ *Ëi#Ü«∞ >ˇÿ¡#ñ, *ˇeHÍO„_» <≥=fiiñ *Ëé =∞éK«∞
#ã¨∞~åi ^Œ#„"≥∂Å I <å_ç#Ü«∞ >ˇÿ¡#, #ã¨∞~°ÉÏÅ∞~°`À_»I<å_» =∞éK«∞
ÉèíHõÎ=`«ûÅ∞ñ_»∞ ãÖ I ÉèÏ+≤Oz# >ˇÿ¡#ñ, |~°ÉèÏ+¨Å‰õΩ =∂é∞IÑ¨Å∞Hõ =∞éK«∞
ã¨∞~°=O^Œ∞ºñ ^Œ#Ö’#ñ I Ez#Ü«∞ >ˇÿ¡#ñ, *ÁH˜¯ ã¨=∞ã¨ÎO|∞ñIE_»=∞éK«∞
`ÕII Ç¨ÏiÑ¨^•OÉè’[Ü«ÚQÆzO`« I <å=∞$`«=Ú#,
#O`«~°OQÆO|∞ xO_ç# I >ˇÿ¡# #`«ñ_»∞
x`«ºÑïÑ¨Ó~°∞‚ñ _»QÆ∞K«∞ # I xflÜ«Ú#∞ =∞éz,
[_»`« ÖËHõ Ü«Ú #∞O_»∞#∞ I [_»∞xÉèíOy 22
âßII áêhÜ«∞O|∞Å∞ „^•=ÙK«∞O QÆ∞_»∞K«∞K«∞<£ I ÉèÏ+≤OK«∞K«∞<£ Ç¨ã¨b
ÖÏx„^•^Œ∞Å∞ ¿ãÜ«ÚK«∞O k~°∞QÆ∞K«∞<£ I ÅH˜∆OK«∞K«∞<£ ãÖ`«`«
N<å~åÜ«∞}áê^ŒÑ¨^Œ‡Ü«ÚQÆm I zO`å=∞$`å™êfi^ŒãÖ
^è•#∞O _≥· =∞éK≥<£ ã¨∞~åiã¨∞`«∞ñ _Õ I `«kfiâ◊fi=Ú<£ Éèí∂=~å. 23
ã‘II "≥·‰õΩO~î°zO`åqI=i˚ `«KÕ+¨µìñ _≥·, Ü≥ÚHõ¯ñ_»∞ <Õñ_»∞K«∞ I <˘Hõ¯KÀ@
#„âßO`«Ç¨ÏiÉèÏ=I<å~°∂_è»z`«∞Îñ _≥·, Ü«Ú^Œú`«∞ñ _≥· áê_»∞ I <˘Hõ¯KÀ@
q+¨µ‚ñ _çOuÜ«∞HÍx I "Õ é˘O_»∞ ÖË ^Œx, Ü≥ÚuÎe #QÆ∞ K«∞O_»∞I<˘Hõ¯KÀ@
#e<å‰õ∆Ωñ _»#∞x^è•I#=Úñ QÆO\˜ <Õ #x, Ü«ÚaƒQÆO`«∞Å∞ "≥·K«∞I<˘Hõ¯KÀ@ñ
PII |Å∞‰õΩ <˘Hõ¯ KÀ@ñ I |~°"Õ∞â◊√ñ ˆQâ◊=Ùñ, „|}Ü«∞Ç¨Ï~°¬ [x`« I ÉÏ+¨ÊãëÅ
q∞o`«Ñ¨ÙÅ‰õΩñ _≥· xIg∞e`«<Õ„`«∞ñ _≥·, Ü≥ÚHõ¯KÀ@ xezIÜ«¸~° ‰õΩO_»∞ 24
HõII K«^Œ∞=x"åñ _»A˝O _»QÆ∞ñ, [kq# ã¨^Œã¨kfi"ÕHõ I K«`«∞~°`« QÆÅ∞QÆ∞O
[^Œ∞=ñQÆ=ÅÜ«Ú#∞ [#∞Å‰õΩñ, [kqOK≥^Œ <å~°∞ºÖÁ^ŒÌñI[^Œ∞=Ù=Ú `«O„_ô
LII ZÅ¡â◊s~°^è•~°∞Å‰õΩ I x Å¡#∞pñHõ\˜#∂uÖ’Ñ¨ÅO
„^≥à◊¡Hõ g∞~°∞ "Õ∞ =∞#∞ =∞ Iu„Éèí=∞}O|∞# aè#∞fl Öˇ· „Ñ¨=
iÎÅ¡Hõ ã¨~°fi=Ú<£ #`«x I k=ºHõàÏ=∞Ü«∞ =∞OK«∞ q+¨µ‚#O
^Œ∞Å¡=Úñ *ËiÛ `å ~°_»q I #∞O_»∞@ "Õ∞Å∞ xâßK«~å„QÆ}© 26
30
ã‘II =∞O^•~°=∞Hõ~°O^ŒI=∂^èŒ∞~°º=Ú#ñ ^ÕÅ∞, =∞^èŒ∞ÑÖ|∞ "À=Ù<ÕI =∞^Œ#=ÚÅ‰õΩ
x~°‡Å=∞O^•H˜IhgzHõÅñ ^Œ∂ñQÆ∞, ~åÜ«∞OK« ã¨#∞<≥ `« I ~°Oy}∞Å‰õΩñ
Åe`«~°™êÅÑ¨ IÅ¡=MÏk Ü≥ÿ∞ K˘‰õΩ¯, HÀ~ÚÅ ¿ã~°∞ <Õ I‰õΩ@[=ÚÅ‰õΩñ
|∂ˆ~‚O^Œ∞K«O„k HÍ I ã¨∞Êùi`«K«HÀ~°Hõ, =∞~°∞QÆ∞<Õ ™êO„^Œ h I Ç¨~°=ÚÅ‰õΩ
`ÕII #O|∞*’^Œ~°k=º áêI^•~°qO^Œ, zO`«<å=∞$`«áê#qIâı+¨=∞`«Î
z`«Î "Õ∞su x`«~°O|∞ñ *Ë~° <Õ~°∞Û,q#∞`«QÆ∞}jÅ =∂@Å∞ I"ÕÜ«Ú <ÕÅ.27
ã‘II J_»∞QÆ_»∞æ#‰õΩ =∂^èŒI"å#∞zO`«#ã¨∞^è•, =∂^èŒ∞~°º=Ú# "Õ∞#∞ I =∞éK«∞"åx
#OÉè’[QÆ~åƒù^Œ∞IÅÉèíºã≤OÑ¨ñQÆ ÖËx, Ç¨ÏiÉèíH˜ÎÑ¨ÙOÉèÏ= I "≥∞ÿ#"åx
=∂`«$QÆ~°ƒù=Ú ™⁄zÛI=∞#flk "≥Ú^ŒÅ∞QÍñ, l`«Î =∞K«∞º`«∞g∞ñ^ŒñI*Ë~°∞Û"åx
#OHÕz `«#Ö’# I #dÅ„Ñ¨ÑÖK«O|∞, Nq+¨µ‚=∞Ü«∞ =∞x I K≥ÅñQÆ∞"åx
`ÕII q#Ü«∞ HÍ~°∞}º|∞kúq I "ÕHõÅHõ∆}ÏkQÆ∞}=ÚÅ HÍ@Ñ¨ I @ì~Ú#"åx t+¨µº
|∞^èÖŒ ’HõãO¨ ÉèÏ=ÙºñIri QÆ∞~°∞ñ_»∞ =ÚO^ŒéH˜ ˜ „^˘aƒ `«O„_ç H˜I„"≥Ú‰õΩ¯ =∞#∞K«∞
HõII K«kqOzi ##∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞, K«kqu ^èŒ~å‡~°÷=ÚY~° I âß„ã¨ÎO|∞Å∞ <Õñ
[kq#q QÆÅ=Ù ÃÑ‰õΩ¯Å∞, K«^Œ∞=ÙÅÖ’ =∞~°‡ "≥∞Å¡ñ I [kquñ ^ŒO„_ô. 29
=∞II `«#∞Ç¨Ï$^•ƒù+¨Å ãŸº=Ú<£ „â◊=}=Ú<£ I ^•ã¨`«fi=Ú<£ =O^Œ<å
~°Û#=ÚÖò ¿ã=Ü«Ú <å`«‡Ö’ <≥é∞HõÜ«Ú<£ I ãÖH©~°Î#Öò zO`«#O
|#∞ h`˘q∞‡kÉèíH˜Î=∂~°æ=ÚÅ ã¨ I ~åfi`«∞‡<£ Ç¨Ïi<£ #q∞‡ ã¨
[˚#∞ñ _≥· Ü«ÚO_»∞@ Éèí„^Œ =∞OK«∞ñ ^ŒÅñ`«∞<£ I ã¨`«ºO|∞ ^≥·`Àº`«Î=∂. 30
âßII JO^èÕO^Œ∂^ŒÜ«∞=ÚÖò =∞Ç¨|kè~°â◊O I MÏ ~å==ÚÖò =¸Hõ ã¨
„^ŒæO^ä•MÏºÑ¨#=ÚÖò #Ñ¨ÙOã¨Hõ =^èŒ∂ I HÍOHõ∆Öò QÆ$`«Ñ¶¨∂fl=b
|O^èŒ∞`«fiO|∞Å∞ Éèíã¨‡ Ç¨Ï=º=ÚÅ∞ Å∞ I |ú„^Œ=º=ÚÖò „HÀ_»ã¨
^ŒæO^èŒO|∞Öò Ç¨ÏiÉèíH˜Î=i˚`«∞Åi I HõÎ=º~°÷ãÖ™ê~°=ÚÖò. 31
ã‘II Hõ=∞ÖÏHõ∆ #iÛOK«∞ I Hõ~°=ÚÅ∞ Hõ~°=ÚÅ∞, N<å^äŒ∞ =i‚OK«∞IlÇ¨Ïfi lÇ¨Ïfi
ã¨∞~°~°Hõ∆‰õΩxñ EK«∞IK«∂_»∞¯Å∞ K«∂_»∞¯Å∞, âı+¨âß~ÚH˜ „"≥Ú‰õΩ¯It~°=Ú t~°=Ú
q+¨µ‚ <åHõi‚OK«∞Ig#∞Å∞ g#∞Å∞, =∞^èŒ∞"≥·iñ ^Œqe# =∞#=Ú =∞#=Ú
ÉèíQÆ=O`«∞ =ÅQ˘#∞IÑ¨^Œ=ÚÅ∞ Ñ¨^Œ=ÚÅ∞, Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=Úxg∞ñkI|∞kú |∞kú
31
`ÕII ^Õ=^Õ=Ùxñ lOuOK«∞ I k#=Ú k#=Ú
K«„HõÇ¨Ïã¨∞Îxñ „|Hõ\ÕK«∞ I K«^Œ∞=Ù K«^Œ∞=Ù
‰õΩOaèh^èŒ=Ùñ *ˇÃÑÊ_ç I QÆ∞~°∞ñ_»∞ QÆ∞~°∞ñ_»∞
`«O„_ç Ç¨Ïiñ *Ë~°∞ =∞xÜ≥∞_ç I `«O„_ç `«O„_ç 32
ã‘II HõO*Ï‰õ∆Ω#‰õΩñ QÍx HÍÜ«∞O|∞ HÍÜ«∞"Õ∞, Ñ¨=#‰õΩOaè`«K«~°‡Éèí„ã≤Î QÍHõ
"≥·‰õΩO~î°∞ñ ÉÁQÆ_»x I =„HõÎO|∞ =„HõÎ "Õ∞, _è»=∞_è»=∞^èŒfix`À_ç I_è»Hõ¯ QÍHõ
Ç¨ÏiÑ¨Ó[#=Ú ÖËx IÇ¨Ïã¨ÎO|∞ Ç¨Ïã¨Î"Õ∞, `«~°∞âßYxi‡`« I ^ŒifiQÍHõ
Hõ=∞ÖËâ◊√ñ E_»x I Hõ#∞flÅ∞ Hõ#∞fl ÖË, `«#∞‰õΩ_»º*ÏÅ~°O I„^èŒ=ÚÅ∞ QÍHõ
PII K«„H˜zO`« ÖËx I[#‡O|∞ [#‡ "Õ∞, `«~°à◊ãëÅ|∞^Œ∞ƒ I ^ŒO|∞ QÍHõ
q+¨µ‚ÉèíH˜Î ÖËx I q|∞^èŒ∞O_»∞ q|∞^èŒ∞ñ_Õ, áê^ŒÜ«ÚQÆ=Ú`À_ç IÑ¨â◊√=Ù QÍHõ.
ã‘II ãÖ™ê~°r=¸`« I ãÖÑ¶¨∞O|∞ qK«∞Û<Õ, K«„H˜^•ã¨º„Ñ¨ÉèíO I [#=Ú ÖËHõ
`åÑ¨„`«Ü«∂cèÅ I ^•"åQÆ∞fl ÖÏé∞<Õ, q+¨µ‚ ¿ã"å=∞$`« I =$+≤ì ÖËHõ
ã¨~°fiOHõëêÑ¶¨∞øÑ¶¨∞ I [Å~åã¨∞ eO‰õΩ<Õ, Ç¨Ïi=∞hëê|_» I ÉÏyfl ÖËHõ
Ñ¶¨∞#qÑ¨^•æ_®O^èŒ I HÍ~°O|∞ Å_»ñQÆ∞<Õ, Ñ¨^•‡Hõ∆#∞u~°q I „Ñ¨ÉèíÅ∞ ÖËHõ.
`ÕII x~°∞Ñ¨=∂Ñ¨Ù#~å=$uÎ I x+¨¯à◊OHõ, =ÚH˜Îxkèñ QÍ# =K«∞Û<Õ I =ÚYº "≥∞ÿ#
âß~°VHÀæ ^ŒO_»zO`«<åO I [#=Ú ÖËHõ, `å=∞~°ã¨QÆ~°∞ƒù#‰õΩ <≥·# I ^•#"ÕO„^Œ.
LII JK«ÛÑ¨ÙñrñHõ\Õ |_ç QÆ$ I Ç¨Ï„=`«∞ Öˇ· q+¨Ü«∞„Ñ¨q+¨µì Öˇ·
K«K«∞ÛK«∞ñ |∞@∞ìK«∞<£ =∞~°Å I [ifi`«K«~°fi}∞ Öˇ· #"åiHÕ
*ˇK≥Û~°ñ |∞@∞ì<Õ Ñ¨~°∞Å∞ I ÃãÑ≤Ê# <≥·# x*ËKè«Û <≥·# <Õ
q∞zÛ# <≥·#ñ QÍ#Å‰õΩ I <Õy# <≥·# Ç¨Ïi„Ñ¨É’^èŒ=ÚÖò. 35
LII HÍ#x"åx #∂ñ`« Q˘x I HÍ#x"åñ_»∞ qt+¨ì=ã¨∞Î=ÙÖò
QÍ#xÉèíOyñ QÆ~°‡=ÚÅ∞ I ÔQ·H˘x H˘O^Œé∞ Hõ~°‡|^Œ∞ú Öˇ·
HÍ#~°∞ q+¨µ‚ñ Q˘O^Œ é@ I QÆO^Œ∞ ~°HÕz#"≥·+¨‚"åO„Ñ¶≤∞ãÖ
™ê÷#~°*’aè+≤‰õΩÎ ÅQÆ∞ I ãÖÇ¨Ï$`«Hõ~°∞‡Å∞ ^•#"Õâ◊fi~å. 36
âßII â’kèOÑÖ |_≥ ã¨~°fiâß„ã¨Î=ÚÅ∞ ~° I H∆À<å^äŒ "Õ ÜÕ∞\˜H˜<£
QÍ^äŒÖò =∂^èŒ= âı=Ú+‘`«~°}˜™êO I QÆ`«ºO|∞#O QÍHõ ^Œ∞
ˆ~‡^èŒ<£ ^•ñ@ñQÆ =K«∞Û<Õ ã¨∞`«=^èŒ∂ I g∞<À„QÆ"åOKèå=∞^Œ
„HÀ^èÀÖ’¡ÅqâßÅãÖã¨$u=∞Ç¨ I Ñ¶¨∞’~åq∞`åOÉè’xkè<£. 37
32
Ç≤Ï~°}º HõtÑ¨ÙO_»∞ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞x qq^èÀáêÜ«∞O|∞Å Ç≤ÏOã≤OK«∞@
LII `«#∞fl xâßK«~°∞Öò "˘_»∞= I ^≥·`«º‰õΩ=∂~°∞ñ_»∞ =∂\˜=∂\˜ HÀ
Ñ¨#flQÆâß~Ú Ü≥∂ ^Œ#∞[ I ÉèíO[# Ü≥∂ [QÆnâ◊ Ü≥∂=∞Ç¨
Ñ¨#flâ◊~°}º Ü≥∂xdÅ I áê=# Ü«∞OK«∞ #∞uOK«∞ñ QÍx `åñ
QÆ#∞flÅ h~°∞ñ ^Õñ_»∞ ÉèíÜ«∞ I HõOÑ¨ã¨ "Õ∞`«∞ñ_»∞ QÍñ_»∞ Éèí∂=~å. 38
LII áêéñ_»∞ ÖËz k‰õΩ¯Å‰õΩ I ÉÏÇ¨ï=Ù ÖÁ_»¤ñ_»∞ |O^èŒ∞~ålÖ’ñ
^Œ∂éñ_»∞ Ñ¶¨∞’~°Hõ$`«º =∞x I ^Œ∂éñ_»∞ `«O„_çx q∞„`«Î=~°æ=ÚO
r~°ñ_»∞ =∂`«$ãÖÑ¶¨∞=Ú = I ã≤OK«∞ã¨∞=~°‚QÆ$Ç¨ÏO|∞Ö’xHÕ
^•éñ_»∞ HÍ=ˆ~ Ü«∞#ñ_»∞ I `åÑ¨=Ú <˘O^Œñ_»∞ HõO@yOÑ¨ñ_»∞<£ 39
`À\˜ ÉÏÅ∞~°‰õΩ „Ñ¨Ç¨¡^Œ É’^èŒ
LII ÉÏÅ‰õΩÖÏ~° ~°O_»∞ =∞# I „áêÜ«∞Ñ¨ÙÉÏÅ∞~°∞ H˘O^Œ é∞ifiÃÑ·ñ
QÆ∂Å∞@ QÆO\˜ˆ~ QÆ∞~°∞ñ_»∞ I „‰õÄ~°∞ñ _»#~°÷K«Ü«∞O|∞#O^Œ∞ ^Œ∞
j≈Å`« #~°÷HõÅÊ#=Úñ I *ËÃã_ç „QÍÇ¨Ïº=Ú QÍ^Œ∞ âß„ã¨Î=ÚÖò
"Õ∞ Öˇé˜ñyO K≥^Œ<£ qx# I g∞‰õΩ x~°O`«~°Éèí„^Œ =∞Ü≥∞º_ç<£. 40
ã‘II HõO\˜ˆ~ =∞#"å~°∞ I Ñ¶¨∞#∞Å∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ Öˇ·, qÑ¶¨Å∞ Öˇ· ÔH·H˘#flI"≥é˜]`«#=Ú
Éèí„^•~°∞÷Öˇ· Ü«ÚO_ç I áêÜ«∞~°∞ ãÖ™ê~°, Ñ¨^Œúu #∂~°Hõ I Ñ¨@∞ì=_çi
HõÅÜ≥∂#∞ÅO ^≥Å¡ I QÆ~åƒù^Œº=ã¨÷Åñ, |∞~°∞+¨µO_»∞ ^ÕÇ≤Ï Ü≥ÿ∞ IÑ¨Ù@∞ì K«∞O_»∞ñ
^Œ <≥flé∞OQÆñ_»∞ Hõ~°‡I`«O„`«∞ñ _≥· Hõ_»Ñ¨@, =Ú@ìñ_»∞ Éèí=â◊`«I=ÚÅ‰õΩ #~Ú#
PII n# â◊√Éèí=Ú ÖË^Œ∞ I k=ºH©iÎÜ«Ú ÖË^Œ∞, [QÆuñ |∞\˜ì Ñ¨Ù\˜ì I K«zÛ K«zÛ
á⁄~°Å <ÕÅ =∞#‰õΩñ I |∞@ìx Kå=x, „`À= "≥^ŒH˜H˘#∞@ I ^˘_»¤|∞kú. 41
HõII ^•#=^≥·`«ºÉèí∞[OQÆ=∞, =∂#=QÆO^èŒ~°fiã¨∞~°ã¨ I =∂[=ÚÖ’ Å
H©∆‡<å^äŒ∞K«~°}Hõ=∞Å, ^è•º#O|∞# <≥=fiñ _»~Ú# I ^èŒ#º`« <˘O^Œ∞<£. 42
HõII zHõ¯ñ_»∞ „=`«=ÚÅñ „QÆ`«∞=ÙÅñ, lHõ¯ñ_»∞ ^•#=ÚÅ â∫K«IjÅ`«Ñ¨=ÚÅO
lHõ¯ñ_»∞ Ü«ÚH˜Îx ÉèíH˜Îx, lH˜¯#„H˜Ü«∞ #K«∞º`«∞O_»∞ I ã≤^Œú=Ú ã¨∞O_ô. 43
HõII KåÅ^Œ∞ Éèí∂ ^Õ=`«fi=Ú, KåÅ^Œ∞ ^Õ=`«fi =∞kèHõ I âßO`«`«fiO|∞O
*ÏÅ^Œ∞ Ç¨Ïi "≥∞Ñ≤ÊOÑ¨ q, âßÖ’^Œº=ÚÖÏ~° ÉèíH˜Î I Kåe#ÉèíOy<£. 44
33
„Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ ^ŒO„_ç`À q#Ü«∞O|∞# x@¡xÜ≥∞
HõII |ÅÜ«Ú`«∞Å‰õΩ ^Œ∞~°ƒÅ∞Å‰õΩ, |Å "≥∞=fiñ_»∞ h‰õΩ <å‰õΩ I „|Ç¨‡^Œ∞Å‰õΩ<£
|Å "≥∞=fiñ_»∞ „áê}∞Å‰õΩ#∞, |Å "≥∞=fiO _»\˜ìqÉèí∞ñ_»∞ I |Å =∞ã¨∞ˆ~O„^•.
HõII k‰õΩ¯Å∞ HÍÅ=Ú`À <Õ, k‰õΩ¯# ÖË ‰õΩO_»∞ñ QÆÅ∞QÆ∞ñ I k‰õΩ¯Å "≥Ú^Œ Öˇ·
k‰õΩ¯QÆÅ ÖËx "åiH˜, k Hõ¯Ü≥∞º_»∞ "åñ_»∞ <å‰õΩ I k‰õΩ¯ =∞Ç¨`å‡. 46
ã‘II HÍÅ~°∂ÑÖ|∞Åñ I „QÆ=∞qâı+Ö|∞Å, #ÅÑ¶¨ÚQÆ∞}Ï„â◊Ü«ÚOI_»~Ú#qÉèí∞ñ_»∞
ã¨`«Îfi|ÖËO„kÜ«∞ I ã¨Ç¨Ï[„Ñ¨ÉèÏ"å`«∞‡ñ, _≥· q<À^ŒO|∞# I #dÅ[QÆ=Ú
QÆeÊOK«∞ ~°H˜∆OK«∞IYO_çOK«∞ #=ºÜ«ÚO, _»xfl~°∂Ñ¨=ÚÅO^Œ∞I#`«ñ_»∞ QÆÅñ_»∞
z`«ÎO|∞ ã¨=∞=ÚQÍñI*ËÜ«Ú=Ú =∂~°æO|∞ñ, ^ŒÑ≤Ê =iÎOK«∞ zI`«ÎO|∞HõO>ˇ.
`ÕII "≥·~°∞ Öˇ=fi~°∞ z`«ÎO|∞ I "≥·i QÍHõ
z`«Î=Ú#∞ h‰õΩ =â◊=ÚQÍñ I *ËÜ«∞ =Ü«∞º
=∞^ŒÜ«Ú`åã¨∞~°ÉèÏ=O|∞ I =∂# =Ü«∞º
Ü«∞Ü«∞º h„"≥∂Å "Õ∞ ÖÏ_» I ~°Ü«∞º [#∞Å∞. 47
LII Ö’Hõ=Ú ÅxflÜ«Ú<£ QÆ_çÜ«∞ I Ö’# [~ÚOz# "åñ_» qO„k Ü«∂
hHõ=Úñ l`«Î=Ú<£ ÔQÅ∞= I <Õ~°=Ù x#∞fl x|^Œ∞úñ *ËÜ«Ú h
cèHõ~°â◊„`«∞ ÖÏ~°∞fi~°ñ „| I aè#∞flÅñ *Ëã≤#ñ „ÉÏ}˜HÀ\˜Ö’
h‰õΩ q~Àkè ÖËñ _˘Hõñ_»∞ I <Õ~°∞Ê#ñ E_»∞=Ú ^•#"Õâ◊fi~å. 48
=∞II HõÅ _»OÉè’kèñ QÆÅO_»∞ QÍeñ QÆÅñ _® I HÍâ◊O|∞#O QÆ∞OaèxO
QÆÅñ _»yfl<£ kâ◊ÅO |QÆà◊¡ xâ◊Å<£ I Y^Àº`« K«O„^•`«‡ ÅO
QÆÅñ _ÀOHÍ~°=Ú#O „k=¸~°∞ÎÅñ „keO I QÆ=º‰õΩÎÅO ^ŒO`«@O
QÆÅñ _ôâ◊√O_»∞ QÆÅO_»∞ `«O„_ç "≥^ŒHõO I QÍ <ÕÅ ~¸Ü«∂Ü≥∞_»<£ 49
HõII WO^Œ∞ QÆÅñ _»O^Œ∞ ÖËñ _»x, ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú =Å^Œ∞ K«„H˜ I ã¨~ÀfiÑ¨QÆ`«∞O
_≥O ^≥O^Œ∞ "≥^ŒH˜ K«∂z#, #O^ŒO^Õ HõÅñ_»∞ ^•# I "å„QÆ}˜ qO>Ë. 50
Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù_»∞ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞x „Ñ¨tflOK«∞@
HõII _çOÉèíHõ ã¨~°fiã¨÷Å=ÚÅ, #OÉè’~°∞Ç¨Ï <Õ„`«∞ñ _»∞O_»∞ I ##∞K«∞ q∞QÆ∞Å ãÖ
~°OÉèíO|∞# |eÔH^Œ g, ã¨ÎOÉèíO|∞#ñ EÑ¨ñ QÆÅ"≥ I K«„H˜<£ y„H˜<£. 51
34
<å~°^Œ∞O_»∞, ^èŒ~°‡~åA#‰õΩ =~å‚„â◊=∞ ^èŒ~°‡O|∞Å∞ ^≥Å∞Ñ¨Ù@
HõII ^Œ=∞=Ú#∞ â∫K«=Úñ ^ŒÑ=¨ Ú#∞, â◊=∞=Ú#∞ =∂~°ú ==Úñ QÆ$Ñ¨ÜÚ« Iã¨`º« *Ï˝#
Hõ∆=∞Å∞#∞ Ç¨ÏiÉèíH˜ÎÜ«Ú Ç¨Ï, ~°¬=Ú x[ÅHõ∆}=Ú Å„QÆ I *Ï`«H˜ #kèáê. 52
LII â∫~°º=Ú ^•#jÅ=Úñ „| I ™ê^Œ=Ú <å`«‡[Ü«∞O|∞ñ ^Õ[=Ú<£
^è≥·~°º=Ú ^Õ=ÉèíH˜ÎÜ«Ú#∞ I ^èŒ~°‡=Ú #~°÷=Úñ QÍ=∞=Ú<£ |∞^è•
Kå~°º=Ú‰õΩO^Œ ¿ã=Å∞#∞ I ã¨`«¯$uÜ«ÚO |i`À+¨}O|∞ ã¨
nfi~°º=Ú ~°Hõ∆}O|∞ñ |$kä I g=~°âıY~° ~å[zÇ¨Ïfl=ÚÖò. 53
HõII ^èŒ~å‡~°÷HÍ=∞"åOKè«Ü«Ú, x~°‡ÅQÆ∞~°∞^Õ=q„Ñ¨ I x=Ç¨~°Û#=ÚÖò
x~°‡^ŒÉèÏ==Úñ „|=∞^Œ=Ú, â◊~°‡Hõ~°`«fi=Ú#∞ "≥·â◊º I [#ÅHõ∆}=ÚÖò. 54
LII ¿ãÎÜ«∞=Ú ÖËx=$uÎÜ«Ú â◊√ I z`«fi=Ú ã¨#∞fluÜ«Ú<£ x*Ëâ◊√Å<£
=∂Ü«∞Å∞ ÖËHõ _®Ü«Ú@Ü«Ú I =∞O„`«=Ú ÃãÑ¨ÊHõ ÑÖK«Ü«∞[˝ =ÚÖò
¿ãÜ«Ú@Ü«Ú<£ ^èŒ~å=∞~°∞Å I ¿ã=Ü«Ú QÀ=ÙÅ~°Hõ∆}O|∞ #
<åºÜ«∞=Ú ÖËq∞Ü«Ú<£ =∞#∞[ I <å^äŒ Ü≥∞é∞OQÆ∞=Ú â◊¥„^Œ^èŒ~°‡=ÚÖò. 55
ã‘II xÅÜ«∞=Ú "å\Õz I x~°‡Å ^ÕÇ≤Ï Ü≥ÿ∞, â◊$OQÍ~° "Õ∞„á⁄^Œ∞Ìñ I *ËÜ«∞=ÅÜ«Ú
ã¨`«º„Ñ≤Ü«∂ÖÏÑ¨ I K«`«∞~° Ü≥ÿ∞ „áê}Ëâ◊√, z`«ÎO|∞ „¿Ñ=∞ ~°O I lOÑ¨=ÅÜ«Ú
^•H˜∆}ºãÖ`À+¨ I ^èŒ~°‡ "Õ∞^è•^Œ∞Å, ^≥·=`« =∞x „Ñ≤Ü«Úñ I ^ŒÅñÑ¨=ÅÜ«Ú
<å^äŒ∞ñ _ÕÑ¨^Œúu I #_»K«∞ <åÑ¨^Œúu, #_»z `«^ŒƒO^èŒ∞Å I #_»Ñ¨ =ÅÜ«Ú.
PII =∂~°Ì ==Ú#ñ |uH˜ I =∞[˚#Éè’[#,
â◊Ü«∞#áê#~°`«∞Å∞ I [~°Ñ¨ =ÅÜ«Ú
qÉèí∞ñ_»∞ Ñü`«∞ñ _≥·#I"≥Åñk áêu„=`«º,
=∞Ç≤Ï=∞ñ |∞}∞ºñ *Ëã≤I=∞#∞Ñ¨=ÅÜ«Ú 56
HõII `«~°∞}˜ ^Œ#„áê}=Å¡Éèí∞, Ç¨ÏiÉèÏ==ÚQÍ ÉèílOz I Ü«∞`«ñ_»∞#∞ ^•#∞<£
ã≤~°ÔH· =_ç =iÎOK«∞#∞, Ç¨ÏiÖ’Hõ=Ú#O^Œ∞ ãÖ`« I `å#O^Œ=Ú#<£. 57
HõII LÑ¨"åãÖ|∞Å∞ „=`«=ÚÅ∞ñ, ^ŒÑ¨=ÚÅ∞ "Õ ÜÕ∞Å Éèí~°Î I ^≥· =`« =∞x x
+¨¯ Ñ¨@`«ñ Q˘eÛ#™êkèfiH˜, #$Ñ¨=~° ^Œ∞~°¡Éèí=Ú ÖË^Œ∞ I xdÅ[QÆ=ÚÅ<£.
35
PII á⁄Åñu ^•==Ç≤ÏflIÑ¨Ù~°∞+¨µñ _®[ºÑ¶¨∞@O|∞, Hõ~°ñQÆ ‰õΩO_»~å^Œ∞IHõkÃã <Õx
„|Ç¨Ï‡ Ü≥ÿ∞#ñ QÆ∂`«∞ñI|@ìHõ =∂#ñ_»∞, =_»∞QÆ∞ HÕuá⁄`«∞ÎI=Å^Œ∞ =Å^Œ∞.
K«II t~°=Ú# "Õ∞# ãÖã¨¯$`«∞Å∞ I ¿ãÜ«∞Hõ K«O^Œ#Éèí∂+¨}Ï^ŒºÅO
Hõ~°}=Ú ÖˇÅ¡ =∂x |∞∞`«∞ I HÍÅ=ÚÅ<£ x[ÉèÏ~°ºñ ÉÁO^Œ∞K«∞O
^Œ~°∞}∞Åñ E_»ñ ÉÏéHõ ^èŒ$ I `«„=`«∞ñ _≥· =∞^èŒ∞=∂Oã¨=i˚ Ü≥ÿ∞
QÆ∞~°∞`«~°=$uÎ`À "≥∞ÅñQÆ∞ I HÀq^Œ∞ñ _˘Hõ¯QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ Éèí∂=~å. 60
„Ñ¨Ç¨¡^•[QÆ~° ãÖ"å^Œ=Ú
ã‘II Éèí∂q∞ #∞^Àºy Ü≥ÿ∞ I Éè’y Ü≥ÿ∞ Ü«ÚO_≥_ç, #~°∞xÔH· =_ç =Úx I <å^äŒ h=Ù
Ñ¶¨∞#â◊s~°=Ú ^•eÛIHõ^ŒÅ=Ù z„`« =Ú, ^Œº=∞Ü«Ú‰õΩÎ#‰õΩñ QÍxI^èŒ#=Ú ÖË^Œ∞
^èŒ#=O`«∞#‰õΩñ QÍx I `«QÆ∞Éè’QÆ=ÚÅ∞ ÖË=Ù, Éè’yH˜ñ QÍx ãÖIÑ¨Ó~°‚ "≥∞ÿ#
`«#∞=Ù ÖË ^Œ∞^ÀºQÆI^èŒ#Éè’QÆ=ÚÅ∞ ÖËHõ, <ÕÅ #∂~°Hõ Ñ¨_ç I x„^Œ "À=Ù
PII h‰õΩ <≥@∞¡ QÆeÔQIx~°∞Ñ¨=∞^ÕÇ¨ÏO|∞, ã¨=Úñ_» "å~°∞ºñ_»=Ù qIâß~°^Œ∞ñ_»=Ù
|∞kúxkèq [#∞Åñ I ÉÁQÆ_»=Ù ^≥QÆ_»=Ù, x„^Œ „Ñük#O|∞ I xÅ∞Ñ¨ <ÕÅ.
ã‘II PO`«~°OyHõ^Œ$+≤ì I#O`«Ü«Ú <≥é∞ñQÆ∞^Œ∞, "å~°ºã¨=∞‡`«∞ñ_» gI=ã¨∞~°=~°º
qâ◊fi[O`«∞=ÙÅ „Ñ¨ I =$uÎx=$uÎ Å, Hõ∆}=ÚÅ∞ hÜ≥∞é∞O I QÆxq ÖË=Ù
ÉèíQÆ=O`«∞ñ _»QÆ∞ Ç¨Ïi I áêÜ«∞Hõ h=∞<À, gkä ~ålÅ∞¡K«∞ I "≥Å∞ñQÆ∞éËx
„Hõ=∞=Ú# |Ç¨ïàÏO^èŒIHÍ~°O|∞ñ |i=∂~°∞Û, |~°=∞™êuÎfi‰õΩñ_»=ÙIÉèí „^Œ|∞kú
PII "≥·# h=Ù ##∞fl I #_çÔQ^Œ∞ QÍ=Ù#, q#fl^èŒ~°‡ "≥∞Å¡ I qã¨ÎiO`«∞
x#∞flñ E_»ñ QÆeÔQ I h`À_ç=∂@Å, <å`«‡â◊√kú QÆeÔQ I ##Ñ¶¨∞K«i`«. 62
=∞II ã¨~°Ñ¶¨∞Öò QÆ∂iÛ#`Õ<≥ =∂#=ÙÅ‰õΩ<£ I ãÖ„áêÑ¨Î "≥∞ÿ#@∞¡ Ö’
Éèí~°`«∞Öò QÆ∂iÛ#q`«Î=ÚÖò Ñ¨~°∞Å‰õΩO I „ÉÏÑ≤OK«∞ñ „ÉÏáêÎt Ü≥ÿ∞
u~°∞QÆO É’x=∞Ç¨ÏŸ~°QÆO|∞ „|^Œ∞‰õΩ<£ I n~å…OQÆ "≥∞ÿ Ü«ÚO_çÜ«ÚO
l~°HÍÅO |QÆ∞"åx=~°Î#=Ú <Õñ I lOuOz ÜÕ∞HÍOu <≥·. 63
HõII J[QÆ~°=Ú#∞ AO\©ñQÆÜ«Ú, x[QÆ∞~°∞=ÙÅ∞QÍñ ^ŒÅOz I xtÛO`«∞ñ_» <≥·
q[#ã¨÷eñ QÆ~°‡O|∞Å, QÆlal ÖË ‰õΩ#fl"åñ_» I Q“~°==$uÎ<£. 64
36
ã‘II Jl#=Å¯Å^Œ∞‰õÄ IÖÏO|~°O|∞Å∞ QÆ\˜ì, Ü≥ÿ∞#ñ QÆ@ìHõ Ü≥ÿ∞# I#Å~°∞ K«∞O^Œ∞
<åO^Ào HÍ~°^äŒIÇ¨ÏÜ«∞<åQÆ=ÚÅ <≥H˜¯, Ü≥ÿ∞# <≥Hõ¯Hõ Ü≥ÿ∞#I#~°∞QÆ∞ K«∞O^Œ∞ñ
QÆ~°∂Ê~°K«O^Œ#IHõã¨∂ÎiHÍ ÖËÑ¨, "≥∞ÿ# Éèí∂~°[ "≥∞ÿ# I #ÅñkH˘O^Œ∞
Éèí~°‡â◊Ü«∞ºÅ <≥·#ñ I |~°‚tÖÏ`«$}, Éèíã¨‡O|∞ÅO ^≥·#ñ I |O_»∞ K«∞O^Œ»∞
PII =∂#Ü«ÚHõÎ "≥∞ÿ# I=∂#Ç‘Ï#O Éˇ·#ñ, nÜ«∞ <≥·# q∞QÆ∞Åñ I kHõÎ "≥∞ÿ#ñ
QÆ∞_»∞`«∞ ã¨QÆ∞} "≥∞ÿ# I QÆ∞}=i˚`«O Éˇ·#, #ÅÊ "≥∞ÿ#ñ *ÏÅI#kèHõ "≥∞ÿ#. 65
HõII ÖË ^Œx Ü≥∞=fii #_»∞QÆ#∞, ~å ^Œx zOuOÑ¨ñ |~°∞Å∞ I ~°Ñ≤ÊOz#KÀñ
QÍ ^Œx Ü≥∞kÌÜ«Ú =∂##∞, MË^Œ=Ú "≥∂^Œ=Ú#∞ ÖËHõ I„H©_çO`«∞ =∞k<£. 66
HõII xOkOÑ¨ñ |~°∞Å <≥#flñ_»∞, =OkOÑ¨ # <ÕHõÑ‘_» I =zÛ# =∞k <å
„HõOkOÑ¨ qÉèí==ÚÅ HÍ, #OkOÑ¨ñ „| HÍ=∞=~°Î I #O|∞# #kèáê. 67
=II W@∞¡ QÀiHõÅ∞ ÖËHõ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞Ü«∞O|∞# kQÆO|~°∞ñ_» <≥· Ñ≤âßK«O|∞
K«O^ŒO|∞# #∞O_»∞K«∞ñ Éˇ‰õΩ¯k#O|∞ÅO QÀÖˇñ Éˇ#∞ñÉÏñ=Ú=~°Î#O|∞ñ ÔQ·H˘x
xg∞e`« Ö’K«#`«fiO|∞# <ÕHÍO`«ÉèÏ=O|∞ q+¨µ‚xÜ«∞O^Œ∞ñ *ËiÛ qHõÅÊO|∞
ÉèË^Œ„QÍÇ¨ÏHõ z`«Î=$`«∞ÎÅñ l`«ÎO|∞ #~°÷~°∂Ñ¨q„Éèí=∞O|∞ QÆÅ=∞#O|∞#O^Œ∞
=∞#O|∞#∞ #Ç¨ÏOHÍ~°O|∞#O^Œ∞ #Ç¨ÏOHÍ~°O|∞#∞ =∂Ü«∞Ü«∞O^Œ∞ =∂Ü«∞#∞
<å`å‡#∞Éèí∂uÜ«∞O^Œ∞ ÅÜ«∞O|∞ <˘OkOz ã¨`«ºO|∞ ^Œi≈OK«∞K«∞ q~°H˜Î<˘Ok
™êfi#∞Éèí=O|∞# <å`«‡ã≤÷`«∞O_» <≥· Ü«ÚO_»∞^Œ∞. 68
HõII Ç¨ÏiÜ«∞O^Œ∞ [QÆ=Ú Å∞O_»∞#∞, Ç¨Ïi~°∂Ñ¨=Ú ™ê^èŒ∞áê„`«I=∞O^Œ∞O_»∞ t=O
Hõ~° =∞QÆ∞ áê„`«=Ú QÆey#, #~°Ü«∞ñQÆ #k Ñ¨Ù}º^Õâ◊ I =∞#Ñ¶¨∞K«i„`å.
PII JdÅÖ’Hõ=ÚÅ‰õΩ I Ç¨Ïi ^≥·=`«=Ú K«∂_», Ç¨ÏiH˜ ^≥·=`«=Ú ^èŒ I~åkè<å^äŒ
Ñ¨^ŒÑ¨~åQÆÖËâ◊ I ÑÖH˜ÎKÕñ „^≥·Ö’Hõº, áê=#O|∞ ¿ãÜ«Ú I „ÉÏÇ¨Ï‡}∞O_»∞. 70
HõII Ç¨Ïi=∞Ç≤Ï=∞ ^Œ#‰õΩñ *ˇÃÑÊ_ç, QÆ∞~°∞=Ù<£ #~°∞ñ _»#∞K«∞ñ ^ŒÅñz I ‰õΩOiî`É« Híè ÎÕ
k~°∞QÆ∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ„â◊=∞ "≥∞Å¡#∞, QÆiâ∫K«=Ú„H˜Ü«∞ x~°~°÷ I HõO |QÆ∞ #kèáê.
LII D =#*Ï`«<Õ„`«∞ñ |~° I "Õ∞â◊√ =∞Ç¨`«∞‡ñ „|^è•#Ñ¨Ó~°∞+¨µ<£
^Õ=â◊~°∞}º ã¨[˚#q I ^èÕÜ«Ú ##O`«∞ñ |∞~å}Ü≥∂QÆãÖ
¿ãq`«áê^ŒÑ¨^Œ∞‡ñ ^Œ=∞ I z`«Î=ÚÅ<£ #~°∞ñ _»OK«∞ Ö’‰õΩ e
KåÛùqkèñ EK«∞ K«∞O_»∞^Œ∞~°∞ I ã¨#‡u ÖËHõ #ˆ~O„^Œ K«O„^Œ=∂. 72
37
=∞II ^èŒ~°}©^Õ=Ùñ_»∞ ã¨#flºã≤Oz Ü«∞u Ü≥ÿ∞ I ^èŒ~å‡~°÷HÍ=∞O|∞ÅO
|i=i˚Oz Ñ¨Ù#ifiÅO|=Ú#ñ ^Œ I „`åÊ~°Oaè Ü«∞ø <Õx Ö’
Éèí~°uO „QÆH˜¯#‰õÄ_»∞ =∞Oz ^Œ#∞K«∞<£ I ÉèíH˜∆Oz rqOK«∞^Œ∞
~°fl~°∞K«O^ŒO|∞# Ç¨ã¨ºr=#∞ñ _»QÆ∞<£ I <å<å„Ñ¨ HÍ~°O|∞Å<£. 73
PII „=`«=Ú =∂#ñ ^ŒQ^Æ ∞Œ I=_»∞QÆ∞ñQÆ∞é]xH˜x, „yÜ«∞Å∞ =∂#ñ^ŒQ^Æ ∞Œ IQÆ$Ç¨ÏQÆ`∞« xH˜ñ
^ŒÑ¨ã≤ ‰õÄ~° #∞O_»ñ I ^ŒQÆ^Œ∞ ã¨<åflºã≤H˜, ^Œ~°∞}˜`À_çá⁄`«∞Î I ^ŒQÆ^Œ∞ `«QÆ^Œ∞.
ã‘II~°^=Œä Ú "Õ∞ <≥Å¡ ™êI~°kä |∞kú ~ÚO„kÜ«∞,QÆ}=Ú QÆ∞é]=ÚÅ∞ ÑÏQÆ=æ ÚÅ∞ =∞#=Ú
„áê}Ïk^Œâ◊q^èŒIÑ¨=#O|∞ e~°∞ã¨∞ ^èŒ,~å‡^èŒ~°‡QÆ`«∞Å∞ ~° I ^ä•OQÆHõ=ÚÅ∞
|Ç¨ïà◊`«~°O Éˇ·# I |O^èŒO|∞ z`«ÎO|∞, â◊ÉÏÌkHõ=ÚÅ∞ ãÖ I Kå~°Éèí∂=Ú
Åaè=∂#ãÖÜ«Ú`«∞OI_»~Ú#r=Ùñ_»∞ ~°k,ä Ñ¶∞¨ #`«~„° Ñ¨}=O|∞ I HÍ~°∞‡HõO|∞
`ÕII â◊√^Œúr=ÙO_»∞ ÉÏ}O|∞ I â◊√Éèí^Œ "≥∞ÿ#, „|Ç¨Ï‡ =∞Oz`«ÅHõ∆ºO|∞IÑ¨~°∞Å∞~åQÆ
ÉèíÜ«∞=∞^Œ^Õfi+¨â’HõÖ’IÉèí„Ñ¨"≥∂Ç¨Ï, =∂#=∞`«û~°=ÚY=ÚÅ∞I=∂#"ÕO„^Œ. 75
PII q+¨Ü«∞â◊„`«∞ ÖˇÅ¡ I q„HÍOu`À_» ™ê, ~°käã¨"Õ∞`«∞ñ _»~Ú#I~°kä‰õΩñ |\˜ì

Ü«Ú„QÆuq∞~°=∞$`«∞ºIÜ«Ú`« =∞QÆ∞ãÖ™ê~°, ‰õÄÑ¨=∞^èºŒ =∞O^Œ∞ñ IQÆ∂Å∞Î ~°kÑè .¨
HõII "å^Œ=ÚÅ∞ "ÕÜ«Ú <Õ\˜H˜, "Õ^ÀHõÎqkèO [iOK«∞ I q|∞^èŒ∞ñ_»∞ QÆ$Ç¨Ï=∞O

^•^Œ~°=Ú# <å~åÜ«∞}, áê^ŒO|∞Å∞ Q˘ez =ÚH˜Î I Ñ¨^Œ=Ú# ˆHQÆ∞<£.77
38
J+ì̈=∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
J+¨ì=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú
QÆ*ËO„^Œ "≥∂Hõ∆=Ú
HõII h~å@=<å@=ÚÅ‰õΩñ, É’~å@O Éˇ@∞¡ QÆeÔQñ I |∞~°∞ëÈ`«Î=Ú KÕ
<å~å@ "≥∞@∞¡ =∂<≥#∞, Ñ¶¨∞’~å@qÖ’xÉèí „^Œ I ‰õΩO[~°=Ú#‰õΩ<£. 1
HõII UHõ^äŒÅÜ«∞O^Œ∞ñ |∞}º, â’¡‰õΩñ_»∞ Ç¨Ïi ÃãÑ¨Êñ|_»∞#∞ I ã¨∂i[#=ÚKÕ
<åHõ^äŒÅ∞ Ñ¨Ù}ºHõ^äŒ Åx, Ü«∂Hõi‚OÑ¨Ù^Œ∞~°∞ ÃÑ^ŒÌ I ÅuÇ¨Ï~°¬=Ú#<£. 2
HõII Hõiñ kQÆ∞K«∞ =∞Hõi ã¨~°ã≤H˜ñ, QÆi ^ŒiH˜x =∞Hõiñ kQÆ∞K«∞ñIQÆ~°Hõi Éˇ~°Ü«∞O
QÆiH˜ =∞Hõi =∞HõiH˜ñ QÆi, Éèí~° =∞#∞K«∞#∞ #`«Å‰õΩ`«Å I Éèí@∞ ÅkiÑ¨_»<£.3
âßII áê^Œ^ŒfiO^Œfi=Ú <ÕÅ "≥∂Ñ≤ Ñ¨=#∞<£ I |OkèOz ÑÖ KÕO„k Ü≥∂
<å‡^ŒO|∞O |i =∂iÛ |∞kúÅ`«‰õΩ<£ I =∂~å‰õΩ Ç¨ÏuÎOz x
¿+ö^Œ„|Ç¨Ï‡Ñ¨^•=ÅO|#~°uO I „w_çOK«∞Ü≥∂wO„^Œ∞=∞
~åº^Œ<£ #„Hõ=Ú q„Hõq∞OK≥ñ QÆiáê I ^•„HÍOux~°fi„Hõ "≥∞ÿ. 4
HõII JÅÜ«∞Hõ ™⁄ÅÜ«∞Hõ "Õã¨@, <˘ÅÜ«∞Hõ Hõi =∞Hõi`À_» I #∞^ŒÌO_»`« ~å
„`«∞Å∞ ãÖ^èŒºÅ∞ k=ãÖ|∞Å∞, ãëÃÑO É’ ~˘Hõ¯"Õ~ÚIãÖ=`«û~°=ÚÖò. 5
=∞II Ñ¨$^äŒ∞â◊H˜Î<£ QÆ[ =∂[Å„QÆÇ¨Ï=Ú`Àñ I ÉˇˆH¯O_»∞¡ áÈ~å_ç ãÖ
tkäÅO Éˇ· `«#ÖÏ=Ù "≥·i|Å=ÚO I lOuOz q∞^ä•º=∞<À
~°^äŒ q∞O ˆH\˜H˜ nx ÔQÅfi ãïñ É’ I ~°O *ÏÅ ~å ^ŒOK«∞ #
=º^äŒ "≥∞ÿ ~Ú @¡#∞ñ |∂~°fiÑ¨Ù}ºÑ¶¨Åk I =º*Ï˝#ãÖÑüÎ`À<£. 6
âßII U~°∂ÑÖ|∞# nx ÔQÅ∞Î x@ g∞ñ I ^Õ„`À=ñ lOuO`«∞ <≥
"åfiiO r~°∞^Œ∞ <≥=fi ~°_»¤ q∞ñHõ x I "åfii„Ñ¨Kå~À`«Î=Ú<£
"åiOÑÖ ^ŒQÆ∞"å~° Öˇ=fi ~°dÅ I "åºáê~°áê~åÜ«∞}∞Öò
ÖË ˆ~ „"≥ÚÔH¯^Œ k‰õΩ¯=∂e#"≥Ú éÏ I eOÑÖ „|Ñ¨Ù}Ïº`«‡‰õΩÖò. 7
LII Z=fixKÕ [xOK«∞ [QÆ I "≥∞=fixÖ’Ñ¨Å #∞O_»∞ b# "≥∞ÿ
Ü≥∞=fixÜ«∞O^Œ∞ _çO^Œ∞ñ |~° I "Õ∞â◊fi~°∞ñ _≥=fiñ_»∞ =¸ÅHÍ~°}O
39
Éˇ=fiñ _»<åk=∞^èŒºÅÜ«Úñ I _≥=fiñ_»∞ ã¨~°fi=Úñ ^•# Ü≥ÿ∞#"åñ
_≥=fiñ_»∞ "åx <å`«‡Éèí=Ù I hâ◊fi~°∞ <Õ â◊~°}O|∞ "Õñ_≥^Œ<£. 8
HõII XHõÑï [QÆ=ÚÅ∞ "≥e x_ç, Ü≥ÚHõÑï Ö’ÑëH˜ñ Q˘#∞K«∞I#∞ÉèíÜ«∞=Úñ ^• <≥·
ã¨HõÖÏ~°÷™êH˜∆ Ü«∞QÆ∞#, Ü«∞ºHõÅO‰õΩx <å`«‡=¸Å∞ I #i÷ñ ^ŒÅO`«∞<£. 9
HõII Ö’HõO|∞Å∞ Ö’ˆHâ◊√Å∞, Ö’Hõã¨∞÷Å∞ñ ^≥y#ñ ^Œ∞k # I Ö’HõO |QÆ∞ÃÑO
rñHõ\˜ Hõ=fiÅ <≥=fiO, _ÕHÍHõ$u "≥Å∞ñQÆ∞ #`«x I <Õ ¿ãqO`«∞<£. 10
HõII #~°Î‰õΩxÉèíOyñ ÉˇHõ¯QÆ∞, =¸~°∞ÎÅ`À <≥=fiñ _®_»∞ I =Ú#∞Å∞ kqAÅ∞O
wiÎOÑ¨ <Õ~° Ô~=fix, =~°Î# "≥Ú~°∞ Öˇé∞ñQÆ ~°\˜ì I "åx #∞uO`«∞<£. 11
PII =ÚHõÎãÖQÆ∞ Öˇ·# I =Ú#∞Å∞ k^Œ$‰õ∆ΩÅ∞, ã¨~°fiÉèí∂`«Ç≤Ï`«∞Å∞ I ™ê^èŒ∞z`«∞Î
Åã¨^Œ$â◊„=`å_è»∞º I Öˇ· H˘Å∞Î Ô~=fix, k=ºÑ¨^Œ=Ú "åñ_»∞ I k‰õΩ¯ <å‰õΩ. 12
ã‘IIÉèí==Ú^À+Ö|∞ ~°∂IÑÖ|∞ñ QÆ~°‡O|∞ <å,Ç¨ÏfiÜ«∞=Ú#∞ QÆ∞}=Ú<≥I=fixH˜ ÖËHõ
[QÆ=ÚÅñQÆeyOK«∞Iã¨=∞~ÚOK«∞H˘é‰õΩ <≥·,x[=∂Ü«∞ <≥=fiñ_çIxfl Ü«Ú#∞^•Å∞Û
<åÑ¨ˆ~â◊√#‰õΩ # I #O`«â◊H˜ÎH˜ „|Ç¨Ï‡, H˜^Œú~°∂Ñ≤H˜ ~°∂Ñ¨ I Ç‘Ï#∞#‰õΩ#∞
l„`«Kå~°∞#‰õΩ ™ê I H˜∆H˜ <å`«‡~°∞zH˜x, |~°=∂`«∞‡#‰õΩñ |~° I „|Ç¨Ï‡=Ú#‰õΩ
PII =∂@Å <≥é∞HõÅI=∞#=ÚÅñ *Ë~°OQÆñ, QÍx â◊√zH˜ ã¨`«º I QÆ=Úºñ _»QÆ∞K«∞
xÑ¨Ù}∞ñ _≥·#"åx I x+¨¯~°‡`«‰õΩ "≥∞K«∞Û, "åx ˆH <˘#~°∞Î I =O^Œ#=ÚÅ∞. 13
ã‘II âßO`«∞# HõÑ¨=~°æ I ™œYºãÖ"ÕkH˜, x~åfi}Éèí~°Î‰õΩ I xifiâı+¨µ
#‰õΩ Ñ¶¨∞’~°∞#‰õΩ QÆ∂_è»∞ I #‰õΩ QÆ∞}^èŒi‡H˜, ™œ=Úº# HõkèHõqI*Ï˝#=∞Ü«Ú#
HõdÖËO„kÜ«∞„^Œ+¨ì I Hõ^èŒº‰õ∆Ω#‰õΩ |Ç¨ï, ˆH∆„`«A˝#‰õΩ ^ŒÜ«∂Iã≤O^èŒ∞=∞uH˜
=¸Å„Ñ¨Hõ$u HÍ`«‡I=¸Å∞# HõdÖËO„k, Ü«∂*Ï˝Ñ¨‰õΩ#‰õΩ ^Œ∞óIMÏO`«Hõ$uH˜.
PII <≥é˜ #ã¨`«º =∞<≥_çIh_»`À "≥Å∞ñQÆ∞K«∞, #∞O_»∞ <≥Hõ¯\˜H˜ =∞IÇ¨ÏŸ`«Î~°∞#‰õΩ
xdÅHÍ~°}∞#‰õΩ I xëê¯~°}∞#‰õΩ #, =∞ã¨¯iO`«∞ ##∞fl I =∞#∞K«∞H˘é‰õΩ.
HõII Ü≥∂QÍyfl^ŒQÆúHõ~°∞‡Å∞, Ü≥∂wâ◊fi~°∞ ÖË=∞Ç¨`«∞‡ I <˘O _≥é∞ñQÆHõ ã¨
^ÀºQÆqÉèÏq`«=∞#=ÚÅ, ÉÏQÆ∞QÆ gH˜∆O`«∞ ~°\˜ì I Ñ¨~°=Ú ÉèílO`«∞<£. 15
40
ã‘II áê=‰õΩO _»~°∞ÛÅIÉèÏ#∞O_»∞ nÑ¨ÙÎÅ, <≥|ƒùOy xy_çO`«∞ I Ô~@¡_»O`«∞
~å„H˜Ü«∞ <å`«‡HõI~å=oKÕ`« „|, Ç¨‡^Œ∞Å "ÕÅ∞ÊÅ I #dÅ[O`«∞
QÆ}=ÚÅ [QÆ=ÚÅ I Ñ¶¨∞#<å=∞~°∂Ñ¨ÉèË,^Œ=ÚÅ`À "≥∞é~ÚOzI `«QÆ #_»OK«∞
<≥=fiñ_»∞ =∞#=Ú |∞ InúO„kÜ«∞O|∞Å∞ñ ^•#, Ü≥ÿ∞ QÆ∞}ãÖ„Ñ¨"åIÇ¨ÏO|∞ <≥éÑ¨Ù
`ÕII „ã‘Î#Ñ¨ÙOã¨HõÑ¨Ù~°∞+¨=¸IiÎÜ«Ú#∞ QÍHõ, u~°ºQÆ=∞~°#~åk=¸IiÎÜ«Ú#∞ QÍHõ
Hõ~°‡QÆ∞}ÉèË^Œ ã¨^Œã¨„`«ÊIHÍt QÍHõ, "≥#∞Hõ #xflÜ«Úñ ^• #QÆ∞IqÉèí∞ñ ^ŒÅO`«∞.
HõII HõÅñ _»O^Œ∞~°∞ n#∞ÅÜ≥∞_»ñ, QÆÅñ _»O^Œ∞~°∞ Ñ¨~°=∞Ü≥∂y I QÆ}=ÚÅáêÅ<£
QÆÅñ _»O^Œ∞ ~°xflkâ◊Å#∞, QÆÅñ_»∞ HõÅO _»<≥_»∞"åñ_»∞ I QÆÅñ_À ÖËñ_À.
ã‘II HõÅ∞QÆñ_Õ <åáêeIHõeq∞ ãÖ^ÕÇ≤ÏOÑ¨ñ, QÆeq∞ ÖË=ÚÅ∞ ÖËHõIHõÅ∞QÆ∞"åñ_»∞
<åHõ_»¤Ñ¨_»~åñ_≥ I #e#™ê^èŒ∞=ÙÅKÕñ, |_ç#™ê^èŒ∞Å Hõ_»¤ I Ñ¨_≥_»∞"åñ_»∞
K«∂_»ñ_Õ <åáê@∞ñIEÑ¨ÙÅñ E_»Hõ, K«∂K«∞"å~°Åñ QÆ$Ñ¨ñIEK«∞"åñ_»∞
bÅ`À<å"≥ÚéÏIeOÑ¨ñ_Õ"≥ÚéñQÆ∞Å, "≥Úé Öˇé∞OQÆ∞K«∞ñ^Œ#∞flI"≥ÚéQÆ∞"åñ_»∞
`ÕII JdÅ~°∂Ñ¨=Ú ^Œ#~°∂Ñ¨ I "≥∞ÿ#"åñ_»∞
Pk=∞^è•ºO`«=ÚÅ∞ ÖËHõ I Ü«∞_»~°∞"åñ_»∞
ÉèíHõÎ[#=ÚÅn#∞Å I áêe"åñ_»∞
q#ñ_≥ K«∂_»ñ_≥ `«ÅñÑ¨ñ_≥ I "ÕQÆ ~åñ_≥. 18
HõII qâ◊fiHõ~°∞ qâ◊fi^Œ∂~°∞x, qâßfi`«∞‡x qâ◊fi"Õ^Œ∞º I qâ◊√fi #qâ◊√fi<£
âßâ◊fi`«∞ #A „|Ç¨Ï‡„Ñ¨Éèí∞, hâ◊fi~°∞xO |~°=∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ I <Õ Éèíl~ÚO`«∞<£.19
âßII ÖÏ "˘H˜¯O`«Ü«Ú ÖË^Œ∞ ^è≥·~°º=Ú qÖ’ I ÅO |Ü≥∞ºñ „ÉÏ}O|∞Å∞<£
~îå=ÙÖò ^ŒÃÑÊ#∞ =¸~°Ûù =K≥Ûñ ^Œ#∞=Ù<£ I _»Ããû<£ „â◊=∞O |Ü≥∞º_ç<£
h"Õ `«Ñ¨Ê x`«óÑ¨~°O Éˇé∞ñQÆ =∞ I xflOÑÖ ^ŒQÆ∞<£ n#∞x<£
~å"Õ ~¸â◊fi~° HÍ="Õ =~°^Œ ãÖ I ~°H˜∆OÑ¨Ù Éèí„^•`«‡HÍ. 20
HõII q#∞ ^Œñ@ r=ÙÅ=∂@Å∞, ã¨#∞ ^Œñ@ K«#~åxKÀ@¡ I â◊~°}Ï~°∞÷Å HÀ
Ü«∞#∞ ^Œñ@ Ñ≤ez# ã¨~°fi=Úñ, QÆ#∞ ^Œñ@ ãÖ^ÕÇ¨Ï =∞Ü≥∞ºñIQÆ~°∞}Ï"åsú.
41
LII F Hõ=∞ÖÏÑ¨Î Ü≥∂ =~°^Œ I Ü≥∂ „ÑüÑ¨Hõ∆qÑ¨Hõ∆^Œ∂~° ‰õΩ
Ü≥∂º HõqÜ≥∂y=O^Œº ã¨∞QÆ∞ I }À `«Î=∞ Ü≥∂ â◊~°}ÏQÆ`å=∞~å
<ÀHõÇ¨Ï Ü≥∂ =Úhâ◊fi~°=∞ I <ÀÇ¨Ï~° Ü≥∂ q=∞Å„Ñ¨ÉèÏ= ~å
"Õ Hõ~°∞}ÕÑ¨"Õ `«ÅñÑ¨ I "Õ â◊~°}Ïi÷x ##∞flñ QÍ="Õ. 22
=K«#=Ú :– Jx ÑëH˜ =∞é˜Ü«Ú #~°H˜∆`« ~°Hõ∆‰õΩO_≥·# ~¸â◊fi~°∞O _®Ñ¨#∞flO _≥·#
##∞flO QÍK«∞ñ QÍHõ Ü«∞x xOy xH˜¯ K«∂K«∞K«∞ x@∂ì~°∞ÊÅ∞ xy_çOK«∞K«∞ |Ü«∞
ÖÏÅHÕK«∞K«∞ #QÆæ*ËO„^Œ∞O_»∞ "≥Úé ¿ãÜ«ÚK«∞#fl ã¨=∞Ü«∞O|∞#. 23
PII qâ◊fi=∞Ü«∞`« ÖËq∞ I qxÜ«Ú #∂~°Hõ Ü«ÚO_ç, ~°O|∞*Ïã¨<å^Œ∞IÅ_»¤Ñ¨_»Hõ
qâ◊fi=∞Ü«Úñ_»∞ qÉèí∞ñ_»∞Iq+¨µ‚O_»∞ l+¨µ‚O_»∞, ÉèíH˜ÎÜ«Ú`«∞# Hõ_»¤IÑ¨_»ñ ^ŒÅOK≥
=∞II JÅ "≥·‰õΩO~î°Ñ¨Ù~°O|∞Ö’ #QÆiÖ’ I <å=¸Å™œ^èŒO|∞^•
=Å =∞O^•~°=<åO`«~å=∞$`«ã¨~°ó I „áêO `ÕO^Œ∞HÍO`ÀÑ¨Ö’
`«ÊÅÑ¨~°ºOHõ~°=∂q<Àk Ü«∞QÆ∞ <å I Ñ¨#fl „Ñ¨ã¨#∞flO_»∞ q
Ç¨ÏfiÅ<åˆQO„^Œ=Ú áêÇ≤Ï áêÇ≤Ï Ü«∞#ñ QÆ∞ I Ü«∂ºeOz ãÖ~°Oaè Ü≥ÿ∞. 25
=∞II ã≤iHÕ *ˇÑ¨Êñ_»∞ â◊OYK«„HõÜ«ÚQÆ=ÚO I *Ë^À~Ú ãÖkèOÑ¨ñ _Õ
Ñï"å~°O|∞#∞ r~°ñ _»„ÉèíQÆÑüO I |xflOÑ¨ñ _®Hõi‚ HÍO
`«~°^èŒq∞‡Å¡=Úñ [Hõ¯ <˘`«Îñ_»∞ q"å I ^Œ„áÈu÷`« N‰õΩKÀ
ÑïKÕÖÏOK«Å "≥∞ÿ# g_»ñ_»∞ QÆ[ I „áê}Ï=<À`åûÇ≤Ï Ü≥ÿ∞. 26
=∞II `«#"≥O@<£ ã≤i ÅzÛ"≥O@ #=~À I ^èŒ„"å`«=Ú<£ ^•x"≥
#¯#∞ |H©∆O„^Œ∞ñ_»∞ "åxá⁄O`«#∞ ^èŒ#∞ó I H“"≥∂^ŒH©â◊OYK«
„HõxHÍÜ«∞O|∞#∞ <å~°^Œ∞O_»∞ ^èŒfilh I HÍO`«∞O_»∞ ~å =zÛ~˘
Ü«∞º# "≥· ‰õΩO~î°Ñ¨Ù~°O|∞#O QÆÅ∞QÆ∞"å I ~åÉÏÅQÀáêÅ=Ú<£. 27
=∞II `«#"ÕOKÕÜ«ÚÑ¨^ŒO|∞ñ ÉË~˘¯#ñ _»<å I ^äŒ„ã‘Î[<åÖÏÑ¨=ÚÖò
q<≥<À „=ÚK«∞ÛÅ∞ „=ÚzÛeOz~˘ YÅ∞Öò I "Õ^Œ„Ñ¨ÑÖK«O|∞Å<£
^Œ#∞*ÏhHõ=Ú ^Õ=`å#QÆiÃÑ· I ^ŒO _≥`≥Î<À Éèí‰õΩÎÅO
QÆx K«„HÍÜ«Ú^èŒ∞ñ _Õñ_ç K«∂Ñ¨Ùñ _»x kè I HÍ¯iOz~À ^Œ∞~°˚#∞Öò. 28
42
HõII J_çQÔ ^Œ #x Hõ_∞» =_çñ [#∞, #_çy#ñ^Œ#∞ =∞QÆ_» #∞_»∞=I_»x #_» Ü«Ú_»∞QÆ∞<£
"≥_"» _≥ » ã≤_=ç Ú_ç `«_ñ» |_», #_»∞ y_»∞ #_»∞ y_»^∞Œ [_ç=∞I#_»∞ y_»∞ <≥_Å» <
HõII =∞Hõ~° "≥ÚHõ\˜ ~°qñ*ÁK≥Û#∞, =∞Hõ~°=Ú
=∞é˜Ü≥ÚHõ\˜ ^èŒ#^Œ∞I=∂@∞# _®ñÔQ<£
=∞Hõ ~åÅÜ«∞=Ú#ñ kiÔQ_»∞,
=∞Hõ~°O|∞Å∞ ‰õÄ~°‡~åAI=∞é∞=Ù# HõiÔQ<£. 30
HõII =ÚxÑü #==∂xOz#, Ñ¶¨∞#∞ñ _çO„^Œ^Œ∞º=∞flqÉèí∞ñ_»∞IQ“O[~°Ü≥∂xO
[##O |O^≥#∞ q„Ñ¨ÙÅñ, QÆx Ü«∞==∂xOÑ¨ñ ^ŒQÆ^Œ∞ I Ñ¶¨∞#Ñ¨Ù}∞ºÅ‰õΩ<£.
HõII Hõi<å^äŒ∞ñ _»Ü≥∞º <å`«ñ_»∞ Hõ~°∞ Öˇ·i Éèí\Ï^Œ∞ ÖˇÅ¡ I QÆ[ "≥∞ÿ Ü«Ú#fl<£
Ç¨ÏiK«~°}¿ã=Hõ`«=Ú#ñ, QÆi=~°∞#‰õΩ #kèHõ=ÚH˜Îñ I QÆeÔQ =∞Ç¨`å‡. 32
PII Hõ~‡° `«O„`«∞ñ _»Q∞Æ K«∞ñIQÆ=∞ÖÏ‰õΩ∆ ñ Q˘Å∞ÛK«∞, #∞ÉèÜ
í ∞« xÜ«∞`«=$uÎI#∞O_≥ <Õxñ
*ˇ_»∞#∞ QÆ~°‡ "≥∞Å¡ I tkäÅ"≥∞ÿ "≥∞Å¡#, „Ñ¨|Å =∞QÆ∞K«∞ q+¨µ‚ I ÉèíH˜Î K≥_»^Œ∞.
HõII K≥_»∞ñQÆ~°∞Å∞Ç¨Ï~°∞Å∞^èŒ#=ÚÅ∞ñ,*ˇ_»∞^Œ∞~°∞
x[ã¨`«∞Å∞ã¨∞`«∞Å∞ñI*ˇ_»∞K≥#ñ@∞Å‰õΩO
*ˇ_»Hõ =∞#∞<≥éã¨∞QÆ∞}∞Å‰õΩñ,
[_»xÑ¨^•~°÷=ÚÅ∞ q+¨µ‚ I ¿ã"åx~°`«∞Öò 34
HõII Zé∞ñQÆ∞^Œ∞ `≥é"å Ü≥∞Ñ¨ÙÊ_»∞, =∞é=#∞ ã¨HÅõ O|∞ ##∞flI=∞éz#Ü≥∞_»Å<£
=∞é`«∞ #xÜ≥∞é˜ñy "≥ÚéñQÆHõ, =∞é=Hõ "≥Úé~Ú_ç~°ÜÕ∞xI=∞é˜Ü«∞#º=ÚÅ<£
HõII ^Õ"å ^Õ=~°Ü«∞_»∞QÆ∞Å∞, ÉèÏ=O|∞# xeÑ≤ H˘Å∞K«∞ I Ñ¨x <åÑ¨xQÍ
HÀ=Å¡Éèí ÜÕ∞ =∞xÜ≥∞^Œ, h "≥O@# =K«∞Û K«∞O\˜ I xdÖÏkèÑ¨f. 36
HõII n#∞Å ‰õΩ Ü«∂ºeOÑ¨#∞, n#∞Å ~°H˜∆OÑ¨ "Õ∞Å∞ I n=#ñ ÉÁO^Œ<£
n<å=# h H˘Ñ¨ÙÊ#∞, n#Ñ¨~ånè# ^Õ= I ^Õ= =∞¿ÇÏâß. 37
HõII QÆ[~å["≥∂Hõ∆}O|∞#∞, x[=ÚQÆñ |iî~ÚOK«∞#\˜ì I xÜ«∞`å`«∞‡Å‰õΩ<£
QÆ[~å[=~°^Œ∞ñ _çK«∞Û#∞, QÆ[`«∞~°QÆã¨ºO^Œ#=ÚÅ∞ñ I ÔQ·=ÅºO|∞<£. 38
43
‰õÄ~å‡=`å~°=Ú
HõII `«iQÍO„_»Ö’# <˘Hõñ _»ñ@, `«iQÆ_»=‰õΩñ QÆ∞^Œ∞~°∞ <åñHõI„`å _»ñ@ KÕ~°∞Öò
^ŒiQÆ=fiO|∞#∞ ^• #ñ@, Ç¨ÏiÇ¨Ïi Ç¨Ïiz„`«bÅ I Ç¨ÏiÜÕ∞ Ü≥∞é∞ñQÆ∞<£
PII Q˘Å¡"åi„|^Œ∞‰õΩ I Q˘éñ `«#=K«∞Û<≥, Q˘Å¡suñ ÉÏÅ I ‰õΩÑ¨Êñ „^ŒzÛ
Q˘Å¡ Öˇ·i ã¨∞~°Å∞IQ˘Å¡Ü≥∞º q+¨µ‚O_»∞, ¿ã@∞ ÖËx=∞O^Œ∞ I ã≤iÜ«Úñ QÆxi.
ã‘II Éèí∂`å`«‡ Éèí∂`Õâ◊ I Éèí∂`«ÉèÏ=#~°∂Ñ¨, ^Õ= =∞Ç¨^Õ= I ^Õ==O^Œº
~¸Ö’Hõ=ÚÅ ÔHÅ¡Ihâ◊fi~°∞O_»=Ù h=, |O^èŒ"≥∂Hõ∆=ÚÅ‰õΩñ I„|Éèí∞ñ_» g=
Ü«∂~°Îâ◊~°}∞ºO_» I =QÆ∞QÆ∞~°∞O_»=Ù x#∞flñ, QÀi ÉèílO`«∞~°∞ I‰õΩâ◊Å=∞`«∞Å∞
ã¨HõÅã¨$+≤ìã≤÷u I ãÖÇ¨~°Hõ~°Î"≥·, „|Ç¨Ï‡q+¨µ‚t"åYº I |~°ñQÆ∞ n=Ù
PII Ñ¨~°=∞QÆ∞Ç¨Ïº =∞~Ú#I„|Ç¨Ï‡O|∞ ã¨^Œã¨`«Î, =∞O|∞ h= â◊H˜ÎI=∞Ü«Úñ_» g=Ù
â◊|úÜ≥∂x g= I[QÆ^ŒO`«~å`«‡=Ù, h= „áê} =∞~°Ü«∞ I xdÅ=Ú#‰õΩ. 41
HõII hÜ«∞O^Œ ãÖÉèíqOK«∞#∞, hÜ«∞O^Œ =ã≤Oz Ü«ÚO_»∞ I xdÅ[QÆ=ÚÅ∞<£
hÜ«∞O^Œ ÅÜ«∞=Úñ ÉÁO^Œ∞#∞, hÜ«Ú^Œ~°=Ú ã¨~°fiÉèí∂`« IxÅÜ«∞=Ú ~°∞„^•.
HõII H˘O^Œé∞ QÆÅñ _»O^Œ∞~°∞ x#∞ñ,
Q˘O^Œé∞ ÖËñ_»O^Œ∞ ~°`«ñ_»∞IQÆ∞}˜ QÍñ _»#∞K«∞O
Q˘O^Œé∞ QÆÅñ _»x ÖË _»x,
H˘O^ŒÅ=∞O^Œ∞^Œ∞~°∞ x#∞flñIQÆ∂iÛ =∞¿ÇÏâß. 43
PII =¸ñ_»∞=¸~°∞ÎÅ‰õΩ#∞ I =¸ñ_»∞Ö’Hõ=ÚÅ‰õΩ
=¸ñ_»∞HÍÅ=ÚÅ‰õΩ I =¸Å =∞QÆ∞K«∞
ÉèË^Œ =∞QÆ∞K«∞ñ ^Œ∞k # I ÉèË^Œ "≥∞ÿ Ü≥ÚáêÊ~°∞
„|Ç¨Ï‡ =∞#ñQÆ h= I á¶êÅ#Ü«∞#. 44
HõII ÅOÑ¨@=Ú x"åiOÑ¨#∞, ãÖÑ¨^Œñ QÆ$Ñ¨ ¿ãã≤ [Ü«∞=Ú I ãÖáêkOÑÖ
[OÃÑ_ç"åi Ç¨ÏiOÑ¨#∞, ™⁄O áê~°ñQÆ hHõ K≥Å∞¡ I ™È=∂~°ú^èŒ~å. 45
t=ÙO_»∞ ^Õ=„áêi÷O`«∞O _≥· Ç¨ÖÏÇ¨ÏÅ=Ú#∞ ÉÏ#=Ú ¿ãÜ«Ú@
HõII „áê}ËK«Ûù =zÛ K˘zÛ#, „áê}∞Å ~°H˜∆OÑ¨=ÅÜ«Úñ I „|Éèí∞=ÙÅ ÔHÅ¡O
„ÉÏ}∞Å H˜`«∞Î~°∞ ™ê^èŒ∞Å∞, „áê}O|∞Å∞ xq∞+¨ÉèíOQÆ∞ I ~°=Ú Åx =∞QÆ∞"å.
44
HõII Ñ¨~°Ç≤Ï`«=Ú KÕÜ«∞ <≥=fiñ_»∞, Ñ¨~°=∞Ç≤Ï`«∞O _»QÆ∞#∞ Éèí∂`« I ÑÖK«Hõ=Ú#‰õΩO
|~°Ç≤Ï`«"≥∞ Ñ¨~°=∞^èŒ~°‡=Ú, Ñ¨~°Ç≤Ï`«∞#‰õΩ <≥^Œ∞~°∞ ÖË^Œ∞ I Ñ¨ˆ~fiO^Œ∞=Úv.47
HõII Ç¨Ïi =∞k <å#OkOz#, Ç¨Ïi}ÏH˜∆ [QÆO|∞ ÖˇÅ¡ I <å#OkOK«∞<£
Ç¨ÏiÜ«Ú#∞ [QÆ=ÚÅ∞ "≥∞K«ÛñQÆ, QÆ~°à◊=Ú "åiOK«∞ \ÁÑ¨ÙÊ IQÆ=∞Å^ŒàÏH©∆.
HõII „q∞OÔQ_»∞"åñ_»∞ qÉèí∞O _»x, „q∞OÔQ_çkÜ«Ú QÆ~°à◊ =∞xÜ«ÚI"Õ∞ Åx„Ñ¨[‰õΩ<£
„q∞OQÆ∞ =∞<≥ ã¨~°fi=∞OQÆà◊, =∞OQÆà◊ã¨∂„`«O|∞ <≥O`« I =∞k #q∞‡#^À. 49
HõII Ç¨Ïi ã¨∂z# ã≤i ã¨∂_»^Œ∞, ã≤i ã¨∂z#
Ç¨ÏiÜ«Úñ E_» Iã≤QÆ∞æ#ñ ÉÁO^Œ∞<£
Ç¨ÏiÜ«Ú#∞ ã≤iÜ«Ú#∞ ^Œ=∞Ö’,
ãïñ EÑ¨ÙÅñ E_» =∞~°∞ñ_»∞IãÖ^Œ_ç"≥>ˇì<£. 50
PII Kå=Ù ÖËx=∞O^Œ∞ I K«Hõ¯QÆ =∞# HõÉˇƒ,
##∞K«∞ñ QÆ_»= #ã¨∞~°∞ I ÖÏñzH˘x#
"≥ézã¨∞~°Å∞ Ç¨ÏiH˜ I "≥Ú~°Å∞ "≥\˜ìi
ã¨∞^è•, Ñ¨Ó~°‚Ñ¶¨∞@=Ú"ÀÜ≥∞ñIÉ’Ü≥∞##∞K«∞ 51
Ç¨Ïi ^Œ# "≥∂Ç≤Ïh~°∂ÑÖ|∞KÕ hâ◊fi~°∞x "≥∂Ç≤ÏOÑ¨ñ *ËÜ«Ú@
PII HÍ=Ú ÔQÅ∞==K«∞ÛñIQÍÖÏi QÍ=K«∞Û, =∞$`«∞º[Ü«∞=Ú QÆeyI"≥∞éÜ«∞=K«∞Û
<åñ_»∞"åiK«∂Ñ¨Ù I @OÑ¨é ÔQÅ∞=OQÆ, =â◊=Ú QÍ^Œ∞ „uÑ¨Ù~°I"≥·i ÔH·#. 52
|eK«„Hõ=iÎ Hõ_»‰õΩ "å=∞#=¸iÎ ÜÕ∞`≥OK«∞@
HõII aèH∆Íáê„uHõ xK≥Û#∞, Ü«∞ˆH∆â◊√ñ_»∞ "å=∞#∞#‰õΩ I #Hõ∆Ü«∞ =∞#∞K«∞<£
™êH∆Í`«¯iOz ÃÑ>ˇì#∞, aè‰õ∆Ω#‰õΩ Éèí"åx Ñ¨Ó~°‚ I aèHõ∆ #ˆ~O„^•. 53
HõII Ç¨ÏiÇ¨Ïi ã≤i Ü«Ú~°=Ú#ñQÆÅ, Ç¨Ïi
Ç¨ÏiÇ¨ÏÜ«ÚH˘é‰õΩ ^Œ#∞AI#_»∞QÆO [xÜ≥∞<£
|~°Ç≤Ï`«~°`«=∞uÜ«Ú`«∞ ÅQÆ∞, ^˘~°Å‰õΩ
#_»∞QÆ∞@Å∞ <˘_»eI`˘_»=ÙÅ∞ Ñ¨Ù_»q∞<£. 54
45
âßII â◊OÉèí∞O_À Ç¨ÏiÜ≥∂ Ñ¨Ü≥∂[Éèí=Ùñ_ÀI K«O_®Oâ◊√ñ_À I =Ç≤Ïfl Ü≥∂
^ŒOÉèÏHÍ~°`« =K≥Ûñ QÍHõ ^èŒ~°}˜<£ I ^è•„fã¨∞~°∞O _≥=fiñ _ô
â◊√OÉèí^Àº`«#∞ñ _ô=∞<À[˝ `«#∞ñ _»OIK«∞<£ qã¨‡Ü«∞„ÉèÏO`«∞ Öˇ·
ãÖÉèÏ+≤Ozi „|Ç¨Ï‡Kåiñ QÆx `« I `«ûÉèí∞ºÖò ~°Ç¨Ïã¨ºO|∞QÆ<£. 55
HõII QÆ∞[QÆ∞[Å∞ "À=Ù"å~°∞#∞, QÆlalñ |_»∞"å~°∞ *ÏÅñIQÆÅHõÅÑ¨_»∞K«∞<£
QÆlal Ü≥ÿ∞i ã¨ÉèÏã¨÷eñ, „|[ ÖˇÅ¡#∞ ÉÁ\˜ì=_»∞QÆ∞ I áêÑ¨x~åHõ<£. 56
HõII H˘O^Œé˜`Àñ [iÛOK«∞#∞, Q˘O^Œé`À [@Å∞ ÃãÑ¨ÙÊ I QÀ+≤ªO *ËÜ«ÚO
Q˘O^Œé˜`Àñ ^Œi¯OK«∞#∞, Q˘O^Œé`À =ÚK«Û \Ï_»∞ñIQ˘O^Œé #=Ùfi<£. 57
=∞II =_»∞QÍ Ü≥∞=fii"åñ_» "≥=fiñ_»=Ù ãÖ I "åã¨ã¨÷ÅO ÉˇÜ«∞º k
Ü≥∞º_»‰õΩ<£ h =~°∞^≥OK«∞@<£ ã¨Ñ¶¨Å =∞ I Ü≥∞º<£ =Oâ◊=Ú<£ [#‡=Ú<£
QÆ_»∞ ^èŒ<åº`«∞‡ñ_» <≥·u h=∞Y=Ú Ü≥∂IQÆºO |Ü≥∞º <åHÀiHõÖò
QÆ_»`Õéˇ<£ ã¨∞Ç¨ï`«O|∞ ÅÜ≥∞º tY∞Å∞O I QÆÖÏº} q∞HÍ¯Å=Ú<£. 58
=∞II =~°KÕÅO|∞ÖÁ =∂_»Ö’ Ñ¶¨Å=ÚÖ’ I =#ºO|∞Ö’ QÀ=ÙÖ’
Ç¨Ï~°∞Ö’ ~°`«fl=ÚÖ’ ~°^äŒO|∞ÖÁ q=∞$ I ëêì#flO|∞Ö’ Hõ#ºÖ’
Hõ~°∞Ö’ HÍOK«#"≥∂ x ˆH`«#=ÚÖ’ I „QÍ=∞O|∞Ö’ Éèí∂=ÚÖ’
^èŒ~°}©YO_»"≥Ú HÍHõ ÜÕ∞ =∞_çÔQ^À I ^è•„fã¨∞ˆ~O„^À`«Î=∂. 59
ã‘II Wk <å‰õΩ <≥Å =xIÜÕ∞suñ |Å∞‰õΩ^Œ∞, <˘HõKÀ @#Hõ ZO^Œ∞Ü«ÚO_» <Õ~°∞Î
<≥=fix"åñ_» #O I KÕ =∞x #∞_»∞=Ù^Œ∞, <åÜ«∞O`«"åñ_» <≥· I #_»= <Õ~°∞Î
h#_»=_ç Ü«∞x I Ü≥∞@∞¡ =HÍ¯}Õ`«∞ñ |∂x =ÚáÈÊHõÅñ IÉ’= <Õ~°∞Î
#k<Õ~°∞Î xk<Õ~°∞Î I #x ÜÕ∞Å K≥Ñ¨ÊOQÆ, <Õ~°∞Ñ¨Ù ÅxflÜ«Ú I <Õ# <Õ~°∞Î.
`ÕII <˘~°∞Å∞QÍ~°∞ <å‰õΩI<˘~°∞Å‰õΩ<Õ <Ò^Œ∞,
<˘O\˜"åñ_»ñA@ìI"≥ÚHõñ_»∞ ÖËñ_»∞
ã≤iÜ«Úñ ^˘e¡ QÆÅ^Œ∞IK≥ÃÑÊ^Œ <å>ˇOH˜,
ã¨∞[#∞ÅO^Œ∞ñ ^ŒéK«∞I™⁄zÛ Ü«ÚO^Œ∞ 60
HõII ~å[ºO|∞ QÆeÔQ<ÕxÜ«Ú |∂AºÅ‰õΩ#∞ Ü«∂K«‰õΩÅ‰õΩIÉèí∂q∞ã¨∞~°∞Å‰õΩ<£
ÉèÏ[º=ÚQÆ „|^Œ∞Hõñ _ÕxO, ^•º[ºO|∞Å∞ "åx[#‡ I ^èŒ#ˆQÇ¨ÏO|∞Öò. 61
46
PII XO\˜"åñ_» <å‰õΩI<˘Hõ\˜ Ô~O _»_»∞QÆ∞Å, "Õ∞~° ~Ú=Ú‡™⁄=Ú‡ I "Õ∞~° Ü≥ÚÅ¡
QÀÔ~¯ n~° „|Ç¨Ï‡ I ‰õÄñHõ\˜ =Ú>ˇì^Œ, ^•# ‰õΩ`«∞Hõ™êO„^Œ I ^•#"ÕO„^Œ.
=∞II =ã¨∞^è•YO_»=Ú "Õñ_ç`À [QÆ=ÚÅ<£ I "åOzèOz`À "åAÅ<£
"≥ã¨ #∂Ç≤ÏOz`˘ HÀi`À Ü«Ú=`«∞Å<£ I gH˜∆Oz HÍOH˜∆Oz`À
Ñ¨ã≤ÉÏÅ∞O_»=Ù <Õ~°g =_»∞QÆ h I ÉèÏQÆºO|∞ báê\˜QÍ
Hõã¨∞ ˆ~O„^Œ∞O_»∞ Ñ¨^Œ„`«Ü«∞O |_»∞QÆ h I Ü«∞ÅÊO|∞ h <Õ~°∞Û<Õ. 63
=∞II Q˘_»∞QÀ [xfl^Œ"≥∂ Hõ=∞O_»Å∞"˘ <åI‰õΩ<£ =ÚOlÜ≥∂ ^ŒO_»"≥∂
=_»∞QÆO _≥Hõ¯_» Éèí∂=Ú ÖˇHõ¯_» Hõ~°∞Öò I "å=∂‰õ∆Ω Åâ◊fiO|∞ Öˇ
Hõ¯_» x`Àºz`«Hõ~°‡ "≥∞Hõ¯_» =∞^• I HÍOH∆Íq∞`«O Éˇ·#=¸ñ
_»_»∞QÆ∞Öò "Õ∞~°Ü«∞ „`À= H˜K«∞Û @k „| I Ç¨‡O_»O|∞ <åáêeH˜<£. 64
HõII "åºÑ≤ÎO ÉÁO^ŒHõ =QÆ=Hõ, „áêÑ¨ÎO |QÆ∞ ÖËâ◊ "≥∞ÿ#ñ I |k"Õ Å#∞K«∞O
^Œ$Ñ≤ÎO *ˇO^Œx=∞#∞Añ_»∞, ã¨Ñ¨ÎnfiÑ¨=ÚÅ#~Ú#ñ [Hõ¯O|_»∞<Õ. 65
ã‘IIãÖ`«∞+¨µìñ _ô=¸ñ_»∞I[QÆ=ÚÅñ |∂AºO_»∞, ãÖ`À+≤ ÔHÑ¨ÙÊ_»∞I[~°QÆ∞ ã¨∞Y=Ú
ãÖ`À+≤ QÍ ‰õΩO@IãÖ™ê~° ¿ÇÏ`«∞=Ù, ãÖ`«ãÖ|∞# =ÚH˜ÎIãüÜ«Ú ^˘~°‰õΩñ
|∂ñ@Ñ¨Óñ@‰õΩ [QÆOI|∞Å Ü«∞^Œ$KåÛùÖÏÉèí, `«∞+≤ìx ^Õ[O|∞I`À# ÃÑ~°∞ñQÆ∞ñ
|i`À+¨Ç‘Ï#`«ñI„|Éèí Ãã_çáÈ=Ù#∞, [Å^è•~° ##ÅO|∞Iã¨=∞Ü«Ú#@∞¡.
PII h=Ù ~å[ =#∞K«∞IxdÅO|∞ #_»∞QÆ∞@, ^ŒQÆ=Ù QÍ^Œ∞ <å‰õΩñI^Œy#H˘Åñk
ÜÕ∞#∞ "Õñ_çH˘x#I~¸Ñ¨^Œ„`«Ü«∞=Ú#∞, *ÏÅ ^Œ#Hõ ~Ú=Ú‡ IKåÅ∞ñ *ÏÅ∞.
ã‘II ^Œ#∞*ËO„^Œ ~¸`«ñ_»∞I^èŒ~°}©ã¨∞~°∞ñ_»∞ QÍ _»∞, ^Õ=HÍ~°ºO|∞ ™êIkèOK«∞H˘é‰õΩ
Ç¨Ïi q+¨µ‚ñ _»=ºÜ«ÚOI_»kuQÆ~°ƒùO|∞#ñ QÆâ◊ºÑ¨ã¨∂#∞ñ _≥·IHõey<åñ_»∞
Zé∞ñQÆ H©`«xHÀi¯ I xK≥Û^Œ #O\˜q, ^≥·`«ºãÖ`«u ‰õΩÑÏ„^Œ==Ú =K«∞Û
hÅH˜∆‡ñ ^Õ[O|∞ I <≥Å=Ù <≥·â◊fi~°ºO|∞, =OzOz ~ÚK«∞Ûñ ^•I"åã¨=Ù#‰õΩ
PII "≥Ú#ã≤ [QÆ=Ú ÖˇÅ¡I=¸ñ_»∞áê^ŒO|∞Å, #dÅHÍÜ«Úñ _»QÆ∞K«∞I<å„Hõq∞OK«∞
ã¨~°fi^èŒ#=Ú q+¨µ‚IãÖã¨~°˚#=Ú ¿ãã≤, |_»∞QÆ∞Ñÿk <≥@∞¡ I „|uÔH n=Ù. 67
ã‘II WK≥Û^Œ #x Ñë¯ I ~¸‰õΩ#fl #~°HõO|∞ñ, „^À= h=Ù#∞ ã¨=∞I~°∞÷ñ_»=Ù QÍ=
ÜÕ∞^•#=Ú# <åâ◊I"Õ∞`≥OK«∞ #kÜ«Ú#∞, ^•#O|∞ QÍ ^ŒO„_»∞I`«`«Îfiq^Œ∞Å∞
47
^•#O|∞ Ü«∞[˝O|∞ñI^ŒÑ=¨ Úñ QÆ~‡° O|∞#∞,^• q`«Î=O`«∞ñ _≥·I`«ÅñÑ¨=ÅÜ«Ú
^Œ#~ÚO@ñ QÆÅ ã¨~fi° I^è#Œ =Ú#∞ <≥·^∞Œ ÉèÏ, QÆ=ÚÅ∞QÍ qÉèlí OzIHÍ=∞=Ú#‰õΩ
PII #~°÷=Ú#‰õΩ ^èŒ~°‡ I Ü«∞â◊=ÚÅ HÍ„t`«, |$O^Œ=ÚÅ‰õΩ ã¨=∞`«ñ I Éˇ@∞ì#\˜ì
Ñ¨Ù~°∞+¨µñ _çO^Œ∞ #O^Œ∞ñI|∂~°∞‚ñ_≥· "≥∂kOK«∞ñ, ^Œ#∞fl =∂xKÕñ`«I^ŒQÆ=ÙQÍ^Œ∞
PII ã¨~°fi =∞~Ú#KÀ@ I ã¨~°fi^èŒ#O|∞Å∞, #_»∞QÆ ÖË ^Œ@OK«∞ I ##$`«=∂_»∞
K≥#ñ\˜ ÑÖ^Œ <Õq∞IÃãÑ¨Êñ „ÉÏ}=Ú`À_ç, â◊==Ú"åñ_»∞ "åxI[#‡ "Õ∞Å
PII "åi*Ï‰õ∆ΩÅO^Œ∞ I"≥·"åÇ≤ÏHõ=ÚÅO^Œ∞ñ, „ÉÏ}q`«Î=∂#IÉèíOQÆ=∞O^Œ∞ñ
[H˜`«QÀ‰õΩÖÏ„QÆI[#‡~°Hõ∆}=∞O^Œ∞, ÉÁOHõ =K«∞Û #Ñ¶¨∞=ÚI"˘O^Œ ^ŒkèÑ¨. 70
ã‘II x[ =∂# uzÛuI h=Ù =∞Ç¨`«‡Hõ, =∞Ç≤ÏxQÆ$Ç¨Ïã¨÷^èŒI~°‡O|∞ xkÜ«∞
Ü«∞~°÷O|∞ñ QÍ=∞O|∞IÜ«∞â◊=Ú#∞ =$uÎÜ«Ú, <≥Ü«∞ºk „áêi÷OÑÏx`«∞Î #xÜ«Ú
#~°÷Ö’ÉèíO|∞#ñ I#i÷ñ ÉÁ=∞‡#∞ >ˇ@∞¡, ÑëH˜ ÖË ^Œ#∞HõO>ˇñ IÉÏÑ¨ "≥∞kÌ
Ü≥∞\˜ì^Œ∞+¨¯~°∞‡x I <Õ ÉèíiOK≥^Œñ QÍx, ã¨`«ºÇ‘Ï#∞x "≥∂=ñI*ÏÅ ##∞K«∞ñ
`ÕII |Å∞Hõ^Õ `˘e¡ Éèí∂^Õq I „|Ç¨Ï‡`À_», ã¨=∞~°=∞O ^Œ_»∞æ u~°∞QÆHõIK«K«∞ÛHõO>ˇ
|eH˜ÉÁOHõHõ x[=Ú#ñI|~°ñQÆ∞HõO>ˇ, =∂#^è#Œ ∞Å‰õΩ Éè„í ^ŒO|∞I=∞é˜ÜÚ« QÆÅ^≥
HõII ^è•„ux Ç¨Ïe‰õΩ#‰õΩ#∞ ã¨∞,ˆH∆„`«=Ú c[=ÚÅ∞ <˘Hõ@ñI KÕ‰õΩé∞ÉèíOyO
l„`«=ÚQÆ ^•`« H©qÜ«Ú, ÉÏ„`«=Ú ã¨=∞‰õÄ~°∞#\˜ì IÉèÏQÆº=Ú QÆÅ^Õ. 72
âßII HÍˆ~ ~åAÅ∞ ~å[º=ÚÖò QÆÅ∞QÆ"Õ I QÆ~Àfi#fluO ÉÁO^Œ ˆ~
"å ˆ~s ã≤i =¸@ QÆ\˜ìH˘x áÈ I =O *Ïeˆ~ Éèí∂q∞ÃÑ·ñ
ÉËÔ~·#O QÆÅ^Õ ta„Ñ¨=ÚY∞Å∞O I „cu<£ Ü«∞â◊óHÍ=Ú Öˇ·
~¸ˆ~ HÀ~°∞¯Å∞ "å~°Å<£ =∞ézˆ~ I ~ÚHÍ¯Å=Ú<£ ÉèÏ~°æ"å. 73
HõII L_»∞QÆx„Hõ`«∞=ÙÅñ ^ŒÑ¨=ÚÅñ, ÉÁ_»QÆ#ñ
[##\˜ìá⁄_»=ÙIá⁄_»=Ù#ñ QÆ∞é∞ K≥·
Ü«∞_çÔQ_ç #ñ@ ##∞É’ñ\˜H˜,
x_» ~å^≥ =∞Ç¨#∞ÉèÏ= I ~Úëêì~°÷O|∞Öò. 74
âßII Pk<£ NãüH˘Ñ¨ÙÊ ÃÑ·ñ ^Œ#∞=Ù ÃÑ· I #O™È`«ÎsÜ«∞O|∞ ÃÑ·ñ
ÉÏ^•|˚O|∞ÅÃÑ·ñ QÆáÈÅ`«\˜ÃÑ·ñ I ÉÏeO_»¡ÃÑ· #∂`«fl =∞
48
~åº^ŒO *ˇO^Œ∞ Hõ~°O|∞ „yO ^ŒQÆ∞@ g∞ñ I ^≥· <åHõ~°O |∞O@ "Õ∞Öò
QÍ^Õ ~å[º=Ú w[º=Ú<£ ã¨`«`«"Õ∞ I HÍÜ«∞O|∞ <åáêÜ«∞"Õ∞. 75
=∞II x~°Ü«∞O Éˇ·# x|O^èŒ "≥∞ÿ# ^èŒ~°}© I x~°∂‡Å#O Éˇ·# ^Œ∞
~°‡~°}O Éˇ·# QÆ∞ÖÏO`« "≥∞ÿ# x[=Ú<£ I ~å x=Ú‡ HÍ x=Ú‡ áÈ
Ç¨Ïi Ü≥ÿ∞#<£ Ç¨Ï~°∞ñ _≥·# h~°[Éèí=ÙO I _»ÉèÏºQÆ`«∞O _≥·# <Òñ
k~°∞QÆ<£ <Õ~°^Œ∞ <å^Œ∞lÇ¨Ïfi q#∞=∂ I nè=~°º "ÕÜÕ∞\˜H˜<£. 76
PII <˘_çq#O`«=@∞ì I #∞ã¨ÅHõ ~ÚK«∞ÛKÀ, <ÕÅ Hõ@∞ì q+¨µ‚ñI_Õ\˜=∂@
QÆ>ˇì<Õxñ ^•#IHõ~°∞}Õz q_»∞K«∞#∞, q_»∞= ‰õΩO_» x=Ú‡ Iq=∞ÅK«i`«.77
HõII "Õ∞~°∞=Ù ^ŒÅ„HÕ ^≥·##∞, ÉÏ~å"å~°O|∞ eOHõñ I ÉÏé˜# Ö’Ö’
^è•~°∞}˜ ~°[ "≥∞ÿ áÈ~Ú#ñ, ^•~å^èŒfi=Ú |^Œú "≥∞ÿ#ñ I ^ŒÑ¨ÊHõ ~Ú`«∞Î<£. 78
=∞`«ÎHÀH˜Å=Ú : Z#flñ_»∞O |~°∞ "Õñ_»ñ É’ñ _»@ I ÜÕ∞HõÅ∞O_»ñ@ Hõ#fl "å
~°#fl^Œ=Ú‡Å∞ <≥·# ÖË ~°ñ@ I Ü«∞xflq^ŒºÅ=¸ÅQÀ
+≤ª <≥fléÕy# „áÈ_»QÆ∞ [˚ñ@ I KÕ`«∞ ÖÁyæ =ã≤OÑ¨ h
zxfl áêÑ¨xñ „^Àã≤ Ñ¨ÙK«ÛñQÆñ I l`«Î "≥ÚÅ¡^Œ∞ ã¨`«Î=∂. 79
PII „|^Œ∞Hõ =K«∞Ûñ QÍHõI|Ç¨ï|O^èŒ#=Ú Öˇ·#,
=K«∞Ûñ QÍHõ ÖËq∞I=K«∞Ûñ QÍHõ
r=^èŒ#=Ú Öˇ·#ñI*ˇ_»∞ñ QÍHõ
Ñ¨_»∞ñ QÍHõ, =∂@ñ k~°∞QÆ ÖË~°∞I=∂#^èŒ#∞Å∞. 80
PII ^Œ#∞[Ö’Hõ<å^äŒ∞ I ^Œ~Ú`« qO^•º=o, ~å[=^Œ# =∞^Œ=∞ I ~åà◊QÆ=∞#
=@∞xHÍà◊√¡ QÆ_»∞QÆI=~°¿ÇÏ=∞Ñ¶¨∞@=Ú#, [Å=Ú ^≥K≥Û Éèí~°ÎIã¨#fl Ü≥∞é˜ñy
HõII ~°=∂‡ =∂}=HÀ`«Î=∞, Öˇ=∂‡ h"åOzè`«O|∞ I ÖË^Œ # H˜`«∞ÎO
^≥=∂‡ Ü«∞_»∞QÆ∞Å x@∞ ~å, x=∂‡ Hõ_»∞QÆOQÆ=ÅÜ«ÚI<Õ\˜H˜ñ ^Œ_çÜ«∞<£. 82
PII Hõ=∞Å<åÉèí∞ <≥é˜ñy I HÍÅO|∞ ^Õâ◊O|∞
<≥é˜ñy â◊√„‰õΩ=∂@ I Öˇé˜ñy <åâ◊
"≥∞é˜ñy áê„`« =∞#∞K«∞ I xK≥Û ^•#=Ú |e
=∞Ç≤Ï =^•#∞ºñ _˘~°∞ñ_»∞ I =∞é˜Ü«Úñ QÆÅñ_≥. 83
49
HõII H˜∆u ^•# q∞K«∞Û#`«ñ_»∞#∞, #uHÍOHõ∆ñ |i„QÆÇ≤ÏOK«∞I#`«ñ_»∞#∞ ^Œ∞i`«
K«∞º`«∞ Öˇ· â◊`«=`«û~°=ÚÅ∞, â◊`«=∞YÖ’Hõ=Ú#ñ „w_» I ã¨Å∞Ñ¨Ù^Œ∞ Ô~Åq∞<£.
HõII WkÜÕ∞q∞ "Õñ_ç `«x h, =∞k =QÆ=Hõ ^è•~° "ÀÜ«ÚI=∂ ã¨`«º=Ú ÃÑO
á⁄^Œ=ñQÆñ QÀi#Ü«∞~°÷O, ak ~ÚK«∞Û@ =Ú[˚QÆO|∞IeK«∞Û@ =∂‰õΩ<£. 85
PII Ñ¨Ù\˜ì <Õ~°∞ÛH˘<≥<˘ I Ñ¨Ù@ìHõ <ÕÔ~Û<À,
z\˜ì|∞^Œ∞ú e\˜ì I á⁄\˜ì=_»∞QÆ∞
á⁄@ì #∞#fl "≥Å¡ I |∂"≥∞Å∞ #x #qfi,
Ü≥∞Åq∞ ^èŒ~°}˜^•#Iq∞K≥Û #Ñ¨Ù_»∞. 86
âßII WOuO `≥· =@∞ñ _çO`« Ü≥ÿ∞ =∞é˜Ü«Úñ ^• I xO`≥· #Éè’gkäÃÑ·
#O `≥· `ÀÜ«∞^Œ=∞O_»ÖÏ„QÆ=Ú# Hõ I Å¡O `≥· „Ñ¨ÉèÏ~åtÃÑ·
#O `≥· K«O„^Œ∞x HõO`« Ü≥ÿ∞ „^èŒ∞=ÙxÃÑ· I #O `≥· =∞Ç¨Ï~åfi\˜ÃÑ·
#O `≥· ã¨`«ºÑ¨^À#fl`«∞O _»QÆ∞K«∞ „| I Ç¨‡O_®O`«ãÖ=iú Ü≥ÿ∞. 87
ã‘II K«∞\ÏìÅ∞ ^˘OQÆÅ∞ I ã¨∞`«∞Å∞ |∞∞}ã¨∞÷Å∞, HÍO`«Å∞ ãÖ™ê~°IHÍ~°}=ÚÅ∞
^èŒ#=Ú Åã≤÷~°=ÚÅ∞ I^Œ#∞ =uK«OK«Å, HÍ~åº~°∞÷ Å#∞ºÅ∞ I QÆ_»K«∞ñ QÍÅ
=∂Ü«Ú=Ù ã¨`«fi~°I"≥∞ÿâ◊fi~°º=∞uj„Ñ¶¨∞, =∞xHÍ^≥ `«=∞`«O„_ç I #`«HõiOz
=∂`å`« ™ê^èŒ∞ã¨ I=∞‡`«∞ñ_»∞ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞O_»∞, háê^ŒHõ=∞ÅO|∞IxÜ«∞uñ *ËÔ~
`ÕII Éèí„^Œ∞ñ _»`«xH˜ =∞$u ÖËxI„|^Œ∞‰õΩ QÆeÔQ,
"≥·~°∞ Öˇ· HÍx `˘e¡=∂I"å~°∞ QÍ#
~°i÷ "≥· =zÛ h=Ù # I #fl_»∞QÆ∞ >ˇÅ¡ñ,
|^Œ‡Ö’K«# <åÑ¨Ù}ºIÑ¶¨Å=Ú QÍ^≥ 88
ã‘II Z=fixñ QÆ~°∞}ÕÑ¨ I xK«Ûù~ÚOzu "åx, Ü«∞dÅq`«ÎO|∞ <Õ I#Ñ¨Ç¨ÏiO`«∞
ãÖ™ê~°QÆ∞~°∞=∞^ŒIã¨Î|∞úñ _≥· Ü≥∞=fiñ_»∞, ^≥QÆ_ç Ö’Hõ=Ú ##∞fl I kèHõ¯iOK«∞
#`«ñ _≥Å¡ HÍÅO|∞I#dÅÜ≥∂#∞ÅÜ«∞O^Œ∞ñ, |∞@∞ìK∞« ^Œ∞~°uæ ñIÉÁO^Œ∞ a^ŒÑ¨
q`«Î=Ü≥∂~°∂Ñ¨ I q^•º|Öˇ·â◊fi~°º, Hõ~°‡[#‡O|∞Å IQÆ~°fi =Ú_çy.
`ÕII ÜÕ∞HõÑ¨^äŒ=Ú#q=∞Å∞ñ_≥·IÜ≥∞=fiñ_»∞O_»∞,
"åñ_»∞<å‰õÄiÛ~°H˜∆OÑÏ=ÅÜ«Ú"åñ_»∞
50
ã¨ÎOÉèíÖ’ÉèÏaè=∂#ãÖI™ê~°qÉèí=,
=∞`«∞Îñ _≥· K≥_» <˘Å¡ñ_»∞ I =∞`«Ê~°∞O_»∞. 89
LII Z#flñ_»∞ Ö’HõáêÅ‰õΩÅ I hHõ$Ñ¨ñ E_»x h=Ù <Õñ_»∞ #
#∞fl#fl`«∞ñ *Ëã≤ <å„|^Œ∞‰õΩ I <À[Ü«Ú <å#u ~ÚzÛ HÍz f
=∞#fl# b^ŒÜ«∂~°ã¨=Ú I =∂@Å ÃÑ^ŒÌé˜HõO|∞ñ *ÏÅ"Õ
Ñ¨#flQÆ`«ÅÊ x <≥flé˜ñy I Ñ¨\˜ì# <åÑ¨^Œ QÆÅæ <Õ~°∞Û<Õ. 90
ã‘II K«`«∞~å##∞O _ô„Ñ¨ I ™ê^ŒO|∞ QÍ#ñ_»∞, â◊~°∞fiñ _ôÅ‰õ∆Ω‡Å I *Ï_»ñ ÉÁO^Œñ
_»#∞ºÅ ÔHHõ¯_ç I ^Œã¨∞~°Å‰õΩ#∞ =∂‰õΩ, „|Ç¨‡kÑ¨Ól`«I Ñ¨^Œ∞ñ_» =~Ú#
^Œ∞~°¡Éèí∞O_»=Ù h=Ù I ^Œ∞~°æáêÅ∞ñ_» "≥·u, Ñ¨^Œ‡*Ï^Œ∞Å∞ Éèí= I `åÊ^ŒÑ¨^Œ‡
=∞Hõ~°O^èŒ ¿ã=# I =∞Ç≤Ï=∞ <≥·â◊fi~°ºO|∞, ÅOki HÍHõ ÜÕ∞ I =∞ÅÊ=∞`«∞Å
`ÕII =∞kèHõ^Œ∞~Àº^èŒ∞Å=Ú ‰õΩuûI`å`«‡‰õΩÅ=Ú,
hHõ$áê^Œ$+≤ì=∂~°æO|∞I<≥Å=Ù ¿ã~°
<Õq∞ `«Ñ¨=∂K«iOzuI"≥∞#flñ QÆÅ"≥∞,
=∞=Ú‡ñ QÍK«∞@ z„`«O|∞I=∞OQÆàÏ`«‡. 91
ã‘II JdÅHõ~°‡O|∞Å I Hõkè<å^äŒ∞ñ_»=Ù h=, Ü«∞*Ë˝â◊√ñ_»=Ù h= I Ü«∞[˝Ñ¨Ù~°∞+¨
„Ñ¨`«ºHõ∆=Ú# h=Ù I Ñï`«∞+≤ì <˘Ok#ñ, QÆ_»=∞Å∞ HõÅ∞æ<Õ I Hõ~°‡=ÚÅ‰õΩ
^èŒ#^Õâ◊HÍÖÏ~°› I`«O„`«=∞O„`«O|∞Åñ, Q˘éñ`«Å∞ x#∞flñ ÉË I~˘¯x# =∂#∞
#~Ú#ñ QÍqO`«∞ h I Ü«∂#u Éèí=^•[˝, "≥∞ÅñQÆ∞@ [#∞Å‰õΩ I "Õ∞Å∞ QÍ^≥
`ÕII ~ÚO`«HõO>ˇ#∞ â◊√Éèí=Ú <å I ÔHK«@ QÆÅ∞QÆ∞
##∞K«∞ Ç¨ÏiÑÖÑ¨Ù t~°=Ú# I <å=Ç≤ÏOz
HÍ=Ùºñ _»ã¨∞ˆ~O„^Œ∞[#flO|∞ I Hõ_»=∞ nÔ~Û
=Ú#∞Å∞ q„Ñ¨ÙÅ∞ ™êÇ¨Ü«∞º I =Ú# [iOÑ¨. 92
51
#==∞ ã¨¯O^èŒ=Ú
JO|sëÈáêMÏº#=Ú
PII <å‰õΩ "Õ∞Å∞ QÀ~°∞ I <åÉèí‰õΩÎ _»QÆ∞"å_»∞, ÉèíHõÎ[#∞Å ˆH#IÑ¨~°=∞QÆuÜ«Ú
Éèí‰õΩÎ _≥O^Œ∞ [x#ñ I|é `≥O`«∞ "≥#∞"≥O@, QÀ=Ù"≥O@ñ ^ŒQÆ∞Å∞IHÀ_≥ÉèíOy.
PII `«#∞=Ù =∞#∞=Ù q_çzI`«#Ü«ÚÅñ A\ÏìÅ, <åe q_çz ãÖÑÏ^•e q_çz
#<≥fl HÍx Ü«∞#º I "≥∞#flñ_»∞ <≥é∞ñQÆx, "åi q_»∞= <≥\˜ì I "åi <≥·#. 2
HõII ™ê^èŒ∞ÅÇ¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú <åÜ«∞k, ™ê^èŒ∞ÅÇ¨Ï$^ŒÜ«∞O|∞ <Õ#∞ I [QÆ=ÚÅ <≥Å¡<£
™ê^èŒ∞Å <Õ# Ü≥∞é∞OQÆ∞^Œ∞, ™ê^èŒ∞Öˇé∞OQÆ∞^Œ∞~°∞ <å^Œ∞IK«i`«=Ú q„áê. 3
HõII <å `Õ[=Ú ™ê^èŒ∞ÅÖ’, <å`«`« "≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞ "åi I #ÅñK«∞ [#∞Å‰õΩ<£
¿ÇÏu„H˜Ü«∞ cèu xK«∞ÛO, *Ë`À"≥∂^ŒO|∞ñ *ˇé∞K«∞ I ã≤^Œú=Ú ã¨∞g∞‡. 4
Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞ =~°∞}^Õ=Ùx`À J|^Œú=∂_»∞@
ã‘IIÑ¨Ùi\˜Ö’Ñ¨Å =zÛIÑ¨Ù„`«∞Î"ÅÕ ∞=Ù =∞#flñ, |∞~°∞_»∞ áÈ~Ú#ñQÍxIá⁄ã¨ñQÆ ^ŒxÜ≥∞ñ
|Å∞~åHõ =Ú#∞ =zÛIÉÏÅ∞ "ÕÅ∞=Ù =∞#flñ, |O_»∞¡ ÖË ‰õΩO@ #IÉèÏ=Ùºñ _»xÜ≥∞ñ
|O_»∞¡ ~åñ Ez _çOIÉèí‰õΩx "ÕÅ∞=Ù =∞#flñ, |_ç ÑÖ_»∞¡~åq∞ #IÉèÏ=Ùºñ_»xÜ≥∞ñ
|_ç ÑÖ_»∞¡ "˘_»q∞#ñIQ˘_»∞‰õΩ "ÕÅ∞=Ù =∞#flñ, É’~°∞Å H˘^Œ=Hõ I áÈÅQÆ ^ŒxÜ≥∞ñ
PII ^˘_»i ~Ú@∞¡ Q˘_»∞‰õΩI`À_ç"≥∂Ç¨ÏO|∞#ñ, „ÉÁ^Œ∞ÌQÆ_»Ñ¨ÙK«∞O_»ñI|∞„`«∞Îñ_»Ñ¨Ù_»∞
^ŒO„_ç`«ÅñÑ¨ÙH˘ÅñkñI^Œ#Ö’#ñ lOuOz, ~ÚO@ #∞O_» Hõ _»qIˆHÔQ "≥éz.
HõÅ‡+¨áê^Œ∞x`À „ÉÏÇ¨Ï‡} „ã‘Î "≥Ú~°
HõII =∂#∞+¨^ÕÇ¨Ï=Ú QÆÅ∞QÆ∞@, Éèí∂<åÜ«∞Hõ ^Œ∞~°¡ÉèíO|∞ I Ñ¨Ù\˜ì#g∞ñ^Œ<£
^•#=Úñ |~ÀÑ¨HÍ~°=Ú, Éèí∂#∞`«H©iÎÜ«Ú#∞ =Å^≥ I Ñ¨Ù~°∞+¨µ# ÔHO^Œ∞<£. 6
N~å=∞ K«O„^Œ∞x =~°‚#
PII Pk^Õ=Ùñ _≥·# I Ü«∂~å=∞K«O„^Œ∞x,
Hõaú QÆ@∞ì >ˇO`« I Ü«∞ã¨∞~°HÀ\˜ñ
52
#==∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
[OÑ¨Ù >ˇO`« HõÑ¨ÙÅI™êÇ¨º=∞k Ü≥∞O`«,
ã¨∞~°ÅH˘é‰õΩñ „w_»Iã¨∂ÃÑñ QÍHõ. 7
LII #Å¡x"åñ_»∞ Ñ¨^Œ‡#Ü«∞ I #O|∞Å"åñ_»∞ =∞Ç¨â◊√QÆO|∞Å∞<£
qÅ∞¡#∞ ^•Å∞Û"åñ_»∞ QÆ_»∞ I qÑ¨ÊQÆ∞=Hõ∆=Ú"åñ_»∞ "Õ∞Å∞ ÃÑ·ñ
[Öˇ¡_»∞"åñ_»∞ xH˜¯#Éèí∞ I [O|∞Å"åñ_»∞ Ü«∞â◊O|∞ k‰õΩ¯ÅO
[Öˇ¡_»∞"åñ_»∞ <≥· #~°Ñ¶¨Ú I ã¨`«Î=Úñ _çK«∞Û`« =∂ Hõcè+¨ì=ÚÖò. 8
Ñ¨~°â◊√~å=Ú_çH˜ [=∞^ŒyflH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ
HõII `åeq∞ =∞#‰õΩ#∞ ^èŒ~°‡=Ú, `åeq∞ =¸ÅO|∞ =∞#‰õΩ I ^èŒ#º`«fi=Ú#O
^•eq∞ QÆÅ ^Œx ~¸â◊√O, _ÕeOK«∞#∞ „|Ç¨Ï‡Ñ¨^Œ=Ú I <≥Å¡<£ =∞#Å<£. 9
HõII Hõ∆=∞ QÆey# ã≤i QÆÅ∞QÆ∞#∞, Hõ∆=∞ QÆey# "å}˜ QÆÅ∞QÆ∞I™œYº=ÚÖˇÅ¡<£
Hõ∆=∞ QÆÅ∞QÆñ ^À# HõÅ∞QÆ∞#∞, Hõ∆=∞ QÆey# "≥∞K«∞Û â∫iIã¨^ŒÜ«Úñ_»∞ ^ŒO„_ô.
~°Ou ^Õ=Ùx K«i„`«=Ú
ã‘II ~å[=Oâ’`«Î=∞I~°Ou ^Õ=ÙxH©iÎ, ÜÕ∞Å K≥Ñ¨ÊñQÆ q#∞Iq∞O^Œ∞ #O^Œ∞
<å~åA ^Œ#ãÖzI`å~°÷O|∞ ÅxflÜ«Ú, <≥_»Ñ¨Hõ n#∞ÅIH˜zÛ ~ÚzÛ
ã¨‰õΩ@∞O|∞ñ _≥· ^è≥·~°ºIãÖÜ«Ú`«∞O _≥· ¿Ñ^Œ, Ü≥ÿ∞ ‰õÄ_»∞ h~°∞ ÖËIHõ^èŒ=∞=$uÎ
<≥O^Õx #Å∞=kIÜ≥∞xq∞kk=ã¨=ÚÖò, K«i~ÚOÑ¨ <˘Hõk=IãÖ|∞ ˆ~Ñ¨Ù.
PII <≥~Úº áêÜ«∞ãÖ|∞I h~°∞#∞ QÆey#, |Ç¨ï‰õΩ@∞O|ÉèÏ~°IÉèíÜ«∞=Ú`À_»
#Åã≤ h~°∞=@∞ìI<åñHõeÜ«Ú#∞ q∞H˜¯, ÖÁ^Œ=ñ Ez ‰õΩ_»∞=I#∞`«ûÇ≤ÏOK≥.
=II JÜ«∞º=ã¨~°O|∞#. 12
ã‘II JukäÉèí∂ã¨∞~°∞ñ _˘Hõ¯ñI_®Ç¨~° =∞_çy#ñ, QÆ_»Ñ¨Hõ „Ñ≤Ü«∞=Ú`ÀIQÍ~°qOz
Ç¨Ïiã¨=∞~°Ê} =∞OK«∞I##flO|∞Ö’ ã¨QÆ, q∞zÛ# Éèí∞l~ÚOzIÜÕ∞ñÔQ <å`«ñ
_»O`«Ö’ <˘Hõâ◊¥„^Œ∞ñI_»â◊<åi÷ Ü≥ÿ∞ =zÛ, á⁄_»ã¨∂Ñ¨ ÖË ^Œ#ñIÉ’Hõ `«#‰õΩ
#∞#flÜ«∞#fl=ÚÖ’#I<˘HõÉèÏQÆ q∞zÛ#, ãÖ`«∞+¨µìñ _≥· "åñ_»∞ I ã¨x# "≥#∞Hõ.
PII ‰õΩHõ¯QÆq∞Ü«Úñ ^•#∞I<˘Hõ¯ñ _Õ `Õ~° <å, Ü«∞#fl âı+¨ q∞zÛ I ã¨#flÜ«∞O|∞
ÖÏ_ç „"≥ÚH˜¯ ÑÖÑ¨ I <À_»Hõ K«O_®Å∞ñ, _˘Hõ¯ñ _»~°∞QÆ∞^≥Oz I K«Hõ¯xez.
53
=II ~åA# H˜ @¡xÜ≥∞. 14
HõII Ç‘Ï#∞ñ_»ñ [O_®Å∞O_»#∞, =∂#=‰õΩÅ<å^äŒ ^ŒÑ≤Ê I =∂#^Œ∞ #=ÅO
É’<Õ~° h‰õΩñ lH˜¯#, áêhÜ«∞=Ú <å‰õΩñ É’ã≤ I „|uHÕÑ¨ñQÆ^Õ. 15
=II Jx# "åx n<åÖÏÑÖ|∞Å‰õΩñ QÆ~°∞}Õz ~å l @¡xÜ≥∞. 16
LII J#fl=Ú ÖË^Œ∞ H˘xfl =∞^èŒ∞ I ~åO|∞=Ù Å∞#flq „`å=Ù =∞#fl ~å
=#fl â◊s~°^è•~°∞Å‰õΩ I <åÑ¨^Œ =zÛ# "åiÜ«∂Ñ¨^ŒÖò
„QÆ#fl# =∂xÛ "åiH˜ ã¨∞ I YO|∞Å∞ ¿ãÜ«Ú@Hõ#fl <˘O_»∞ "Õ∞
Å∞#fl^≥ <å‰õΩ k‰õΩ¯ Ñ¨Ù~°∞ I ëÈ`«Î=Úñ _˘Hõ¯ñ_» K«∞=Ú‡ Ñ¨ÙÅ¯™ê. 17
=II Jx ÑëH˜. 18
=∞II |Å=O`«O |QÆ∞h~°∞=@∞ì# x[ I „áê}ÏO`« "≥∞ÿ Ü«Ú#flKÀ
#ÅÜ«∞O _Õq∞Ü«Ú gxÇ¨Ï$[˚fi~°=Ú <å I Ü«∂ãÖ|∞ MË^ŒO|∞ <å
[Å^•#O|∞# <Õñ_»∞ =∂#∞ ##∞K«∞<£ I ã¨ˆ~fiâ◊fi~ånè#∞ñ _≥·
[Å=ÚO É’Ãã#∞ ~°Ou^Õ=Ùñ_»∞ ^ŒÜ«∞O I [O_®Åáê„`«O|∞#<£. 19
HõII ZÑ¨ÙÊ_»∞ ^èŒ~°‡Hõ∆Ü«∞ =∞QÆ∞, <≥Ñ¨ÙÊ_»∞
áêÑÖ|∞ "˘_»=Ú I hÖ’Hõ=ÚÖ’
#Ñ¨ÙÊ_»∞ qâıfiâ◊√ñ_»∞ Ç¨Ïi, ^ŒÑ¨ÊHõ
qÉèí∞ _»Ü«Úºñ ^Œ#∞flñ I ^• ã¨$l~ÚOK«∞<£. 20
54
^Œâ=◊ ∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
^Œâ◊=∞ ã¨¯O^èŒ=Ú
Hõ$+¨‚ Ñ¨Ù@∞ìHõ =¸Å=Ú
ã‘II ~å*ËO„^Œ q#∞ `˘e¡I~å[ÖÏOKè«#=ÚÅ, "ÕÅãÖYºÅ^≥·`«ºIqÉèí∞Å∞ ^Œ#∞fl
<å„Hõq∞Oz# ÉèÏ~°I=∂ñQÆñ *ÏÅHõ Éèí∂q∞, QÀ~°∂Ñ¨ Ü≥ÿ∞ „|Ç¨Ï‡I*Ë~°ñÉ’~Ú
Hõhfl~°∞ =Úhfl~°∞IQÍ ~À^Œ#=Ú ¿ãÜ«∞ñ, QÆ~°∞}`À ÉèÏqOzIHõ=∞ÅÉèí=Ùñ_»∞
^èŒ~°}˜ #∂é_»ñ |e¯I^è•„uÜ«Ú "ÕÅ∞ÊÅ∞ñ, QÆ^Œe ~å q+¨µ‚xñIQÍ# <Õy.
`ÕII Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨∂HõÎO|∞ñ [kq Ü«∞ I ^Œ∞ƒù`«ã¨=∂kè

#∞O_ç Ü≥ÚHõ=∂@ qx "åi I *’^Œƒù=ÙO_»∞
q#∞ñ_»∞ "ÕÅ∞ÊÅ∞ ^èŒ~°Ü«Ú <Õ I q#flÜ«∞\˜ì
Ñ¨Å∞‰õΩ q=iO`«∞ #x „Ñ‘uñ I |eÔHñ ^≥eÜ«∞. 1
HõII Ü«∂^Œ=‰õΩÅ=Ú# #=∞~°∞Å∞, "Õ∞kxÃÑ·ñ |∞@ìñ [#∞ñ_»∞ I g∞Ü«∞Oâ◊=ÚÅ<£

N^Œ~Ú`«∞ñ_»∞ =ã¨∞^Õ=Ù#, HÍ^Œ~°=Ú#ñ |∞\˜ì ÉèÏ~° I=∞O`«Ü«Úñ ÉÏÑ¨Ù<£.
HõII Ç¨ÏiÑ¨Ó*Ï~°÷=Ú Ñ¨Ù@∞ìñ_»∞, ã¨∞~°Hõ#ºÅ∞ Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ I ã¨∞O^Œ~°`«#∞ Öˇ·

Ç¨Ïi Hõ„QÆAñ _≥· âı+¨µñ_»∞, Ç¨ÏiHõà◊`Àñ |∞@∞ìñ ^Œ„uÊ I Ü«∂~°OÉèí∞O _≥·. 3
HõII Hõ~°‡=ÚÅ∞ "Õ∞Å∞ xK«∞Û#∞, QÆ~°‡O|∞Å∞ H©_»∞ xK«∞Ûñ I Hõ~°ÎÅ∞ ^Œ#‰õΩ<£

QÆ~°‡=ÚÅ∞ „|Ç¨Ï‡ ÔH·##∞, QÆ~°‡QÆ∞ñ _≥· Ñ¨~°∞Åñ ^Œ_»=ñ I QÍ <Õq∞\˜H˜<£. 4
ã‘II „Ñ¨Hõ$uÜ≥ÚHõ¯\˜áê^Œ∞IÑ¶¨Å=ÚÅ∞ã¨∞Y^Œ∞óY,=ÚÅ∞Ô~O_»∞QÆ∞}=ÚÅ∞I=¸ñ_»∞ "Õà◊√¡

`«Q∞Æ ~°ãO¨ |∞Å∞ <åÅ∞æI^è~Œ å‡~°=÷ ÚY~°O|∞, Öˇéñ˜ QÔ _ç q^è=Œ Ú Öˇ·IkO„kÜ«∞O|∞
ÖÏé∞ ã¨fiÉèÏ=O|∞ I ÖÏâ’Hõ"≥∂Ç¨^Œ∞, Å∂~°∞‡Å∞ ^è•`«∞=ÙI ÖÁHõ¯ ÜÕ∞_»∞
ÃÑ·á⁄~° Öˇxq∞kI„ÑÖQÆÅ∞ Éèí∂`«O|∞, Öˇ·^Œ∞ |∞kúÜ«Ú =∞<ÀIÇ¨ÏOHõ$`«∞Å∞#∞
`ÕII~°O„^èŒ=ÚÅ∞ ^˘q∞‡kÜ«ÚñQÀ@I~°=ÚÅ∞ „áê},Ñ¨„`«^Œâ◊HõO|∞r"Õâ◊IÑ¨H˜∆ Ü«ÚQÆ=Ú
QÆÅ∞QÆ∞ãÖ™ê~°=$Hõ∆O|∞IQÆÅ∞QÆñ*ËÜ«∞ñ, HÍ=#}yOÑ¨ ~å[ "˘IHõ¯~°∞ñ_» g=
55
HõII Zé˜ñy#"å~°Å =∞#∞K«∞#∞, Q˘é=∂e# Ü≥∞é∞HõÖˇé˜ñyIH˘O^Œé∞ h ¿Ñ
Ô~é˜ñyÜ«Úñ ^ŒÅñÑ¨ñQÆ <˘Å¡~°∞, Ñ¨é`«∞ ~°^èÀQÆ`«∞Å*Ï_»ñ I |^Œ‡^ŒàÏH∆Í. 6
HõII ã¨~°fi=Ú hÖ’xkQÍ, ã¨~åfi`«∞‡ñ_» "å`«‡=ã¨∞Î I ãÖÑ¨#∞flñ_» "≥·
ã¨~°fi=∞Ü«Úñ_» =QÆ∞h‰õΩ#∞, ã¨ˆ~fiâ◊fi~° ÖË=Ù Ö’#∞ IãÖ^èŒ∞Å∞ "≥eÜ«Ú<£. 7
PII P`«‡=Å#ñ QÆey I Ü«∞=∞~°∞^ÕÇ¨^Œ∞Å, <å`«‡HõO>ˇ "Õé∞IÅq Ü«∞@OK«∞ñ
^ŒÅñK«∞"åñ_»∞ =¸_è» I`«=Úñ_»∞ QÍ=Ù# hâ◊, qâ◊fi "≥∞Å¡ h=I"Õé∞ ÖË^Œ∞.
HõII T~°Hõ ~å~°∞ =∞Ç¨`«∞‡Å∞, "å ~°^èŒ=ÚÅ~ÚO_»¡Hõ_»‰õΩ I =K«∞Û@ ÖˇÅ¡O
QÍ~°}=Ú =∞OQÆà◊=ÚÅ‰õΩ, h~åHõ â◊√ÉèíO|∞ =∂‰õΩ I x[=Ú =∞Ç¨`å‡. 9
NHõ$+¨‚ |Å~å=ÚÅ ÉÏÅ„H©_®aè=~°‚#=Ú
HõII K«∂_»x"å~°Å <≥Ñ¨ÙÊ_»∞ñ, E_»Hõ Ö’Hõ=ÚÅ∞ =¸ñ_»∞IK«∂Ñ¨ÙÅñ k~°∞QÆO
E_»ñQÆ <ÕiÛ#ÉÏÅHõ, K«∂_®=∞}˜ [#∞Å <≥é˜ñy I K«∂_»ñQÆ <ÕÔ~Û<£. 10
HõII ÉÏÅ∞~°‰õΩñ ÉÏÅ∞ ÖË =x, ÉÏÖˇO`«Å∞ "≥ÚéÅ∞ "≥@ìñ I |HõÑ¨Hõ #y ~¸
ÉÏÅ∞O _®Å=Ú ¿ãÜ«ÚK«∞, <åÅ‰õΩñ „ˆQÑ¨ÙÅ#∞ q_çK≥ I #OÉè’*ÏH©∆. 11
HõII "ÕÅ∞Ñ¨ÙÅ>ˇ <åHõO>ˇ#∞, "ÕÅ∞Ñ¨Ù =∞é˜ Ü≥∞=fi~°#∞K«∞ I qHõqHõ #y =∂
"ÕÅ∞Ñ¨ÙÅQÀ_»ÃÑ· <À, ¿ÇÏÖÏ=u h`«#∂Añ I _≥Oyeñ *ËÃã<£. 12
ã‘II HõÅHõOiî =∂"å_»I QÆi`«Å"≥∞Å¡ h, Ñ¨\˜ì ~åñ QÆÅñ _»x I áêÅ∞ ÃÑ~°∞ñQÆ∞
eO_»¡Ö’Ñ¨Å x_ç IÜÕ∞ "≥∞Å¡ñ ^Œ#„`À=ñ, EK«∞KÀ <≥Ñ¨ÙÊ_»∞ I™⁄zÛ<åñ_˘
`«Å∞Ñ¨ÙÅ=Ú„^ŒÅ∞ñ I^•à◊O|∞Å∞#∞ Éˇ\ì˜, Ü«Ú#fl K«O^ŒO|∞# I#∞#fl =~°Ü∞«
<˘Hõ~ÚO\˜Ö’ <å_»∞I<˘Hõ~ÚO\˜Ö’ñÉÏ_»∞, <˘Hõ~ÚO\˜Ö’#=ÙfiI<˘Hõ@ñk@∞ì
PII <˘Hõ@ "≥H˜¯iOK«∞ I <˘H˘¯HõKÀ =∞$QÆ, Ñ¨H˜∆Ñ¶¨∞’+¨}=ÚÅ∞ I Ñ¨~°ñQÆñ *ËÜ«Ú
x@∞¡ ¿ãã≤ "≥#∞Hõ I <≥Hõ¯_»ñ É’=Ù<À, HÍ#~åñ_»∞ i`«Î I Hõ_»= Å∞O_»∞.
HõII Hõ_»∞ ÅzÛ QÆeÔQ <ÕxO, QÆ∞_»∞`«∞~°∞ QÆ@∞ì^Œ∞~°∞ QÍHõ I H˘_»∞‰õΩÅ #QÆ∞K«∞<£
|_»∞QÆ∞Å"å_»ÅÃÑ·ñ |_», q_»∞`«∞Ô~ ~åHÍO`« ÖˇO^Œ∞ I q=∞ÖËO^Œ∞=Úv. 14
HõII FÜ«∞=∞‡ h‰õΩ=∂~°∞ñ_»∞, =∂~ÚO_»¡#∞ ÉÏÅ∞ñ Éˇ~°∞ñQÆ∞ I =∞#hñ _»=∂‡
áÈÜ≥∞^Œ "≥∞Hõ¯_ç ÔH·##∞, =∂Ü«∞#flÅ ã¨∞~°Éèí∞ÖÏ# I =∞OAÅ"å}©. 15
56
^Œâ=◊ ∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
Ü«∞â’^Œ‰õΩ qâ◊fi~°∂Ñ¨ „Ñ¨^Œ~°≈#=Ú
LII HÍO`«Å∞ ^Œe¡`Àñ ^Œ#q I HÍ~°=Ú ÖˇÅ¡ QÆ}ÕÑ¨ cè`«∞ñ _≥·
âßO`«∞x™⁄OÑ¨Ù#O |~°=∞ I ™ê^èŒ∞x ÃÑOÑ¨Ù# QÀÅ=∂_ç¯ q
„ÉèÏO`«∞xÔH· =_ç<£ [_»∞x I ÉèíOyñ QÆ∞=∂~°‰õΩñ _»∂~° ‰õΩO_≥ <Õ
qO`«Ü«Ú ÖËHõ `«e¡‰õΩK« I "ÕkHõ <Ò^ŒÅ "≥∂Ñ≤ Ü«∂_»∞K«∞<£. 16
HõII =∞ <Õfl\˜H˜ ÉèíH˜∆OK≥^Œ∞, =∞xflÜ«∞=∞=Ú ÖËÅ h=Ù I =∞xflOÑ¨=Ù g∞
Ü«∞#flÜ«Ú ãŸ∞Å∞#∞ *ˇÃÑÊ^Œ, ~°<åfl =∞ <ÕflÅ =∞é˜ ÑÏ^•~°÷=Ú ÖË^Õ 17
âßII J=∂‡ =∞#∞fl k#OQÆ <Õ tâ◊√=<À I Ü«∂ñH˘O\˜<À "≥é˜]<À
#=∞‡O E_»‰õΩ gi=∂@Å∞ =∞k<£ I # hfl=Ù Q˘@ìOQÆñ g
i=∂‡~°æO|∞ Ñ¶¨∞\Õz K≥ÃÑÊ^Œ~°∞ HÍ I ^Õx<£ =∞nÜ«∂ã¨ºQÆO
^èŒ =∂‡„Ñ¶¨∂}=Ú ¿ãã≤ <å=K«#=ÚÖò I ^ŒÃÑ·Ê# ^ŒO_çOÑ¨"Õ. 18
=∞II HõÅÜ≥∂ "≥·+¨‚==∂Ü«∞Ü≥∂ ~Ú`«~°ãÖ IHõÖÏÊ~°÷"≥∂ ã¨`«º"≥∂
`«ÅñÑ¨<£ <Õ~°Hõ Ü«Ú#fl ^•#<˘ Ü«∞â’ I ^•^Õqñ QÍ<À Ñ¨~°
ã¨÷Å"≥∂ ÉÏÅ‰õΩñ _≥O`« ~¸`«x=ÚY I ã¨÷O Éˇ· Ü«∞*ÏO_»O|∞ „Ñ¨
[fiÅ "≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞@ ˆHq∞ ¿ÇÏ`«∞"˘ =∞Ç¨ I â◊Û~°ºO|∞ zOuOÑ¨ñQÆ<£. 19
HõII „Ñäƒ#ÉèíH˜Îx Ç¨ÏiÃÑ·ñ, QÆ|ƒO|∞Å∞ ÃãÑ≤Ê Hõ=ÙÅ∞ I ÔH·=ÅºN
Hõ|∞ƒ^Œ∞ ~°ñ@ Ç¨ÏiáÈ+¨}, =∞aƒ#`«e^ŒO„_»∞ ÖˇK«\˜ I Hõ|∞ƒ^Œ∞~˘ `«∞k<£.
HõII zHõ¯ñ_»∞ ã≤iH“ñy\˜Ö’ñ, lHõ¯ñ_»∞ ã¨#HÍkÜ≥∂y I z`åÎ|˚=ÚÅO
lHõ¯ñ_»∞ „â◊√uÅuHÍ=eñ, lÔH¯ #`«ñ_»∞ bÅñ ^Œe¡ I KÕ`«<£ é’Å<£. 21
HõII `«[˚#x Ö’ñy@O QÆÅ, ~°A˚Ñ¨~°OÑ¨~°Å „QÆ=∞‡ I é<£ ã¨∞`«∞ñ QÆ@ì<£
ÉÁ[˚ kiy ~å ^ŒÜ≥∞º [, QÆ*Ï˚Å=Ú Å∞#fl ÉÁ[˚ñ I QÆ@ì<£ =â◊"Õ∞. 22
âßII ãÖÑ¨#∞flO _˘~°∞ñ QÍ# ÖËñ_»∞ `«#∞=Ù<£ I ãÖ™ê~°=Ú<£ #q∞‡ Ç≤ÏO
ã≤OÑÖ EK«∞ ^Œi„^Œ∞ñ _≥`«∞Î=_çâ◊√ I+‘¯Éèí∂`«∞ñ _≥· zH˜¯ Ç≤ÏO
ã≤OÑÖ _»#∞ºÅ <å`«‡‰õΩ<£ ã¨=ÚÅ∞QÍñ I lOuOK«∞ # \∫¡@ñ ^Œ
`«ûOÑ¨<åO^äŒ∞# HõO[#O|∞ q#∞g∞ I ^•i„^Œº =¸Ç≤ÏOÑ¨ñQÆ<£. 23
57
âßII h Ñ¨^•º=à◊√ ÖÏÅHÕK«∞ K≥=ÙÅ∞<£ I x <åfl_»∞ "åHõºO|∞Å∞<£
h¿Ñ~°O |x¿ãÜ«ÚÇ¨Ïã¨ÎÜ«ÚQÆ=ÚÖò I h=¸iÎÃÑ·ñ EÑ¨ÙÅ∞<£
háê^ŒO|∞Åá⁄O`« „"≥Ú‰õΩ¯t~°=ÚÖò I h¿ã=ÃÑ·ñ l`«Î=ÚÖò
hÃÑ· |∞^Œ∞úÅ∞ =∂‰õΩ x=Ú‡ Hõ~°∞}<£ I h ˆ~[Ñ¨„`ÕHõ∆}Ï. 24
PII ZÅ¡Ñ¨#∞Å∞ =∂x I ÜÕ∞HÍ„QÆz`«∞Îñ _≥·, =∞øx=$uÎ x`«~° I =∞=∞`« q_çz
=#=ÚÖ’# xezI=#*Ï‰õ∆ΩÃÑ· ^Œ$+≤ìñ, *ËiÛ |‰õΩñ_»∞ ^ŒÑ¨ã≤ IK≥Å∞=Ùñ ^•ÖˇÛ.
HõII „Ñ≤Ü«Ú~åe=Åx"å~°ÎÅ∞, „Ñ≤Ü«∞[#∞Å‰õΩ <≥Å¡„á⁄^Œ∞Ìñ I „aÜ«∞ =∞QÆ∞ÉèíOy<£
„aÜ«Úñ _»QÆ∞Ç¨ÏiK«i`«O|∞Å∞, „Ñ≤Ü«∞Éèí‰õΩÎÅ ÔHÅ¡Ü≥∞_»ÅñI„aÜ«∞=ÚÅ∞ QÍ"Õ
„|Ç¨Ï‡ Hõ$+¨µ‚x Ñ¨sH˜∆OK«∞@
HõII "≥∂Ç¨Ï=Ú ÖËHõ [QÆO|∞Å, "≥∂Ç≤ÏOÑ¨ñQÆñ *ËÜ«∞ <ÕiÛ I "≥Ú#ã≤#q+¨µ‚<£
"≥∂Ç≤ÏOÑ≤OK≥^Œ #xÜ≥∞_»∞, "≥∂Ç¨Ï=Ú# q^è•`« ^•# I "≥∂Ç≤Ï`«∞ñ _»Ü≥∞º<£.
ã‘II #e<åHõ∆ h "åkI<å~åÜ«∞}∞O_»=Ù, [Å=Ú <å~°=Ú r= IK«Ü«∞=Ú <å~°
=∞O^Œ∞ h =ÙO@ hIÜ«∞O ^Œq Ü«ÚO@#∞, <å~åÜ«∞}∞O _»#∞I<å=∞ =∞Ü≥∞º
ã¨HõÅÉèí∂`«=ÚÅ‰õΩ I ™êH˜∆ =nèâ◊√O_», =aú x„kOK«∞<å I ~åÜ«∞}∞O_»
h=¸iÎ Ü«∞k h‰õΩIx[=¸iÎ Ü«∞# ~å^Œ∞, #o#<åà◊=Ú„`À=I#_»z=Ú#∞fl
`ÕII Hõ_»ñy #∂éËO_»∞¡ "≥^ŒH˜ <Õñ I QÍ# #~Úu,<ÕHõ ^Õâ◊ã¨∞÷ñ_»=Ù QÍ =I<ÕHõ~°∞zq
[QÆ=ÚÖ’#∞O^Œ∞ hÖ’#I[QÆ=ÚÅ∞O_»∞,#~°∞^Œ∞ h=∂Ü«∞ <≥>ˇÿ¡#I#QÆ∞K«∞#∞O^Œ∞.
=∞II x#∞ Ç≤ÏOã≤Oz#Ñ¨Ó`«<å^Œ∞Å‰õΩ =Ú<£ I h "Õ∞\˜ ãÖ ˆH`« q∞
zÛ# h‰õΩ<£ |∞~°^•~°Ñ¨Ù„`«ÎQÆ$Ç¨ÏQÀ I „ã‘Î„áê}^ÕÇ¨^Œ∞ Öˇ
Å¡#∞ =OzOÑ¨Hõ ~ÚK«∞Û QÀÑ¨‰õΩÅ‰õΩ<£ I ÅH˜∆OÑ¨ <Õ q∞K≥Û^À
Ü«∞x ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú ^ÀñK«∞ K«∞#flk „Ñ¨Ñ¨ I <åflhHõ~°H∆Í=∞}©. 29
QÀÑ≤HÍ =„™êÎÑ¨Ç¨Ï~°}=Ú
ã‘II â◊$OQÍ~°=`«∞ÖÏ~°Iã≤ ˆQæÅ q∞=Úñ QÆ∂_ç, Ñ≤#fl<åñ@#∞QÀÖˇñIÉˇiñy<åñ_»
<≥é∞ñQÆ<Õ g∞Ö’#I<≥Ñ¨ÙÊ_»∞ #∞<åflñ_», <Õ#∞ E_»x =∞~°‡I"≥∞kÌ QÆÅ^Œ∞
„=`«x+¨ª Öˇ· Ü«ÚO_çI=Å∞=Å∞ QÆ@ìHõ, h~°∞ ™⁄`«∞ÎÔ~ g∞~°∞ IxÜ«∞u ^ŒÑ≤Ê
HÍ`åºÜ«∞h^Õqñ IQÆÅ¡ ¿ãÜ«Ú@ QÍHõ, ~¸su <À=Ú"å IÔ~O^Œ∞ñ QÆÅ~°∞.
58
^Œâ=◊ ∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
PII „=`«Ñ¶¨ÅO|∞ g∞~°∞ I =Åz#ñ [Hõ¯QÆ, xO`«∞ ÖˇÅ¡ñ *Ë`«∞ I ÖˇuÎ „"≥ÚH˜¯
KÕi Ñ¨ÙK«∞ÛH˘#∞ñ_»∞ I p~°Å∞ ã≤QÆ∞æ "À<å_» <ÕÅ Ü≥∞QÆ∞æ I ÖÏ_» <ÕÅ. 30
HõII Ñ¨~°"Õ∞â◊fi ~å~°Ê}O|∞QÆñ, |~°[#∞Å‰õΩ aHõ∆ ~Ú_ç#ñ I |~°=∞Ñ¨^Œ=Ú#<£
|~°ñÔQ^Œ ~°ñ@ `«∞k ™êH∆Í, `«Ê~°"Õ∞â◊√ñ_»∞ aèHõ∆ ¿ãÜ«∞ I Ñ¶¨Å "≥∞\˜ìkÜ≥∂.
HõII Hõ~°‡=Ú#ñ |∞@∞ì [O`«∞=Ù, Hõ~°‡=Ú##∞=$kúñ ÉÁO^Œ∞ñ IQÆ~°‡=Ú#ñ *ˇ_»∞<£
QÆ~°‡"≥∞ [#∞Å‰õΩ ^Õ=`«, Hõ~°‡"≥∞ ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ‰õΩñ I QÍ~°} =∞kèáê. 32
âßII ÉÏÅ∞O _ô`«ñ_»∞ H˘O_» ^˘_»¤k =∞Ç¨ I ÉèÏ~°O|∞ Ãã·iOÑ¨ñQÍñ
*ÏÅO_À Ü«∞x nx„HÕ^Œ xÅ∞=<£ I â◊OHÕÑ¨ñQÍñ É’Å n
â‹·ÖÏOÉè’xkè[O`«∞ãÖÜ«Ú`«^èŒ~å I K«„HõO|∞ ÃÑ· ñ|_»¤ <å
ˆHÅÖÏ¡_»^Œ∞ |O^èŒ∞ÖÏ~° xÅ∞ñ _ô I „HÕ^ŒO „|"≥∂^ŒO|∞#<£. 33
=∞II x#∞ „|Ç¨‡^Œ∞ Öˇ~°∞OQÆ ÖË~°∞ [_»`å I x+¨µªO_» Ö’Hõ„`«Ü«∂
=#^Œ∞~å‡#QÆi+¨µªñ_»<£ qÑ¨ÙÅ^Œ∞ I Ô~·fi^Œ∞+¨ºÉèí∂~Ú+¨µªñ_»<£
q#Ü«∞`åºQÆ=i+¨µªñ_»O QÆ∞[#QÆ I ifi„âı+¨µªñ_»<£ ^Õ= h
Ñ¶¨∞#bÖÏqÉèí=O|∞ ÃÑOÑ¨Ùñ ^≥eÜ«∞O I QÍ <≥=fiñ_»<£ ã¨~°fiQÍ. 34
PII ÉÏO^èŒ==Ú# <≥·#ñ I |QÆ <≥·# =QÆ <≥·#ñ,
„cu <≥·#ñ „ÉÏ} I cèu #~Ú#
ÉèíH˜Î <≥·# Ç¨ÏiH˜ñI|~°`«O„`«∞Öˇ· Ü«ÚO_»∞,
[#∞Å∞ "≥∂Hõ∆=Ú#‰õΩñI[#∞^Œ∞ ~°kèÑ¨. 35
ã‘II „áê}Ëâ◊√ñ _≥é˜ñy#ñI„ÉÏ}O|∞#‰õΩñ ^≥QÆ∞,^ŒO_çOK«∞ <≥é˜ñy#I^èŒ~°}˜qÉèí∞ñ_»∞
=∂=∞ Ü≥∞éÕy#I=∞#∞ "≥Å¡ñ *ˇ_çáÈ=Ùñ, ^ŒÅ=i Ü≥∞é˜ñy#ñI^ŒQÆ∞Å∞ ¿ãÜ«Úñ
^Œe^ŒO„_»∞ Öˇé˜ñy#ñ I ^ŒÅ Öˇ`«Î ‰õΩO_»∞^Œ∞, ˆ~~å ÖˇéÕy# I <≥uÎ á⁄_»∞K«∞
<å`«‡A Öˇé˜ñy# I <å^ŒiOÑ¨~°∞ K«∂z, |O^èŒ∞=Ù Öˇé˜ñy#I|Ç≤Ï Ü≥Ú#~°∞Î
PII i`«~°∞ Öˇé˜ñy ˆ~xI<≥O`«Ü«Úñ AÅ¯ñQÍ,
E`«∞ iO^Œ∞ #O^Œ∞Iã¨∞Y=Ú ÖË^Œ∞
Ü«∞â◊=Ú ÖË^Œ∞ x~°ƒùIÜ«∂#O^Œ=Ú#∞ ÖË^Œ∞,
*Ï~°∞ñ *Ë~°ñ [#^Œ∞IKå~°∞=ÚdH˜. 36
59
HõII #_»=_ç Q˘é QÍ ‰õΩ#fl#∞, |_»∞ ÔQ·#ñ QÆ∞~°∂Ñ≤ Ü≥ÿ∞#ñIÉÏ=∞~°∞ñ _≥·#<£
[_»∞ñ _≥·# ~Ày Ü≥ÿ∞##∞, q_»∞K«∞@ =∞~åº^Œ QÍ^Œ∞ I qÉèí∞ #OQÆ#‰õΩ<£. 37
ã‘II háê^ŒHõ=∞ÅO|∞I <≥q∞‡ _»QÆæéñ QÍx, `«~°e áÈ=OQÆñ ÉÏI^Œ=ÚÅ∞ ~å=Ù
hHõ ~å|˚O|∞Å∞ I<≥é˜ #O\˜ u=ñ QÍx, `«H˜¯#Ñ¨xH˜ Ç¨ÏIã¨Î=ÚÅ∞ K˘~°=Ù
h"åQÆ=∞$`«^è•~°IxO_»ñ „QÀÅñQÆñ QÍx, K≥=Ù Å#ºÉèÏ+¨Å∞ I ¿ãi q#=Ù
hã¨∞O^Œ ~åHõ$uIxÜ«∞uñ E_»ñQÆñ QÍx, K«∂_» =#ºO|∞ÅñIE_ç¯ Hõ=Å∞
PII x<≥fl HÍx Ñ¨Å∞Hõ I<Õ~°=Ù =∂lÇ¨Ïfi, ÖÁÅ¡ ##∞K«∞ñ |Å∞Hõ I<À_» g=Ù
=∂=∞#O|∞ ÖˇÅ¡ I =∞~°Ñ≤ ^˘Oyeuq, ÜÕ∞q∞ ¿ãÜ«Ú"å~°Iq∞OHõñ QÆ$+¨‚.
LII #Å¡x"åñ_»∞ Ñ¨^Œ‡#Ü«∞ I#O|∞Å"åñ_»∞ Hõ$áê~°ãÖ|∞ ÃÑ·ñ
[Öˇ¡_»∞"åñ_»∞ =∞øoÑï I ãïÊ`«Ñ≤OKè«=Ú"åñ_»∞ #=Ùfi ~å
lÖˇ¡_»∞"≥∂=Ú"åñ _˘Hõñ_»∞ I K≥ÅfiÅ=∂#^èŒ#O|∞O ^≥K≥Û <À
=∞e¡Ü«∞ÖÏ~° g∞á⁄^ŒÅ I =∂@∞# ÖËñ_»∞ QÆ^Œ=∞‡ K≥Ñ¨Êˆ~. 39
=∞II HõÅÅO É’Öˇ_çÑ¨Ù„`«Îq∞„`«=x`å I QÍ~åkãÖÜ≥∂QÆ=ÚÖò
[Å"å~Kèå~°u <≥O_»=∂=ÙÅ‰õΩ <å I ã¨Öò ¿ãÜ«ÚK«O^ŒO|∞#<£
^ŒÅñ`«∞<£ ã¨`«º=Ú ÅOK«∞ =¸_è»∞ñ_» =$^ä• I `«`«ÎfiA˝ñ_»<£ <å‰õΩ h
qÅã¨`åÊ^ŒÜ«ÚQÆO|∞ ã¨∂Ñ≤ Hõ~°∞}<£ I gH˜∆OÑ¨Ù ÅH©∆‡Ñ¨f. 40
HõII <å~ÚO\˜H˜ qKÕÛÜ«Ú=Ú, hÜ«∞O„Ñ¶≤∞ã¨~À[ˆ~}∞ I xHõ~°=Ú ™ÈñHõ<£
<å~ÚÅ∞¡ Ñ¨q„`«O |QÆ∞, N Ü«Ú`« hÉèí@∞xñ Éˇ^ŒÌ I ¿ãÜ«∞O ^ŒQÆ^Õ. 41
HõII háê^ŒHõ=∞Å¿ã=Ü«Ú, háê^•~°Û‰õΩÅ`À_ç I <≥Ü«∞º=Ú#∞ x`åO
`åáê~°Éèí∂`«^ŒÜ«∞Ü«Ú#∞, ^•Ñ¨ã¨=∞O^•~° <å‰õΩ I ^ŒÜ«∞ ¿ãÜ«∞ñQÆ^Õ. 42
ã¨ÉèÏ ^èŒ~°‡=Ú
PII ã¨Éèí‰õΩñ É’=ñ [#^Œ∞Iã¨Éèí"åi^À+Ö|∞,
<≥é˜ñy Ü«¸~° ‰õΩ#flI<≥é∞ñQÆ ‰õΩ#fl
<≥é˜ñy Ü«ÚO_ç Ü≥ÿ∞#Ix@ì@∞ì ÑëH˜#ñ,
„ÉÏA˝ñ _≥·#ñ ÉÁO^Œ∞ñIÉÏÑ¨K«Ü«∞=Ú 43
60
^Œâ=◊ ∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
L^Œú=Ù_»∞ Ü«∞â’^•#O^Œ∞Å#∞ =∞iÜ«Ú QÀÑ≤HõÅ#∞ F^•~°∞Û@
ã‘II J\˜ì<å~åÜ«∞}∞O _»dÖÏ`«‡Éèí∂`«∞O_»∞, HÍ~°}=∂#"å IHÍ~°∞ñ _≥·#ñ
l`«ÎO|∞ Å`«xÃÑ·ñ I *ËiÛ ¿ãqOzu, ~°uHõ$`å~°∞÷Å Ô~·u I ~°#=~°`«=Ú
â’aèÅ∞¡ xO^èŒ# I *’ºuK«O^ŒO|∞#, #dÅÉèí∂`«=ÚÅO^Œ∞ I #`«ñ _»`«xH˜
[#h[#Hõ^•~° I ã¨dÑ¨Ù„`«ÎÉÏO^èŒ=, â◊„`«∞„Ñ≤Ü«∂ „Ñ≤Ü«∞ I [#∞Å∞ ÖË~°∞.
PII [#‡ Hõ~°‡=ÚÅ∞#∞ I [#‡O|∞Å∞#∞ ÖË=Ù, t+¨ì~°Hõ∆}O|∞ I ¿ãÜ«Ú H˘~°‰õΩ
QÆ∞}q~°Ç≤Ï`«∞ñ _»Ü«ÚºIQÆ∞}˜ Ü«∞~Ú ã¨~°fi~°, Hõ∆}q<åâ◊ˆHo Iã¨Å∞Ñ¨Ù K«∞O_»∞.
K«II HõÅñ QÆx ÖËz =Ú#∞fl QÆÅñ I QÆ#flã¨=∞ ã¨Îq^èŒO|∞ñ QÆÅ¡QÍñ
^ŒÅñz#ÉèíOy =∂#ã¨Ñ¨ I ^•~°÷=ÚKÕ xdÖËO„kÜ«∂~°÷=ÚÖò
|Å=Ú#ñ QÆ\˜ì `«^ŒA˝_»∞ „Ñ¨ I ÑÖK«=Ú ÖË ^Œ#∞ñ ^Œ#‡#O|∞ñ ^•
~°ÅÜ«∞Hõ Hõ@∞ì_»∞<£ |∞^èŒ∞Å I Hõ=fiÅ <˘O_˘Hõ ÉèË^Œ =Ú#fl^Õ. 45
~°∞H˜‡}© HõàÏº}=Ú
ã‘II „áê}Ëâ◊ h=∞OA IÉèÏ+¨Å∞ q# ÖËx, Hõ~°‚ ~°O„^èŒO|∞Å I Hõeq∞ ÜÕ∞Å
Ñ¨Ù~°∞+¨~°`«fl=∞ h=Ù I Éè’yOÑ¨ñQÍ ÖËx, `«#∞Å`«=Åx™œO I ^Œ~°º "Õ∞Å
Éèí∞=#"≥∂Ç¨Ï# x#∞fl IÉÁ_»QÍ#ñQÍ ÖËx, K«‰õ∆ΩiO„kÜ«∞=ÚÅ Iã¨`«Îfi "Õ∞Å
^Œ~Ú`« hÜ«∞^èŒ~å=∞$ I `«O ÉÏ#ñQÍ ÖËx, lÇ¨Ïfi‰õΩ Ñ¶¨Å~°ã¨ I ã≤kú ÜÕ∞Å
PII h~°*Ï`«#Ü«∞# I h=#=∂eHÍ, QÆO^èŒ =∞|ƒ ÖËx I „Ñ¶¨∂} "Õ∞Å
^èŒ#ºK«i`« h‰õΩ I ^•ã¨ºO|∞ ¿ãÜ«∞x, [#‡ "Õ∞Å Ü≥∞xfl I [#‡=ÚÅ‰õΩ. 46
LII #q∞‡u <å=∞#O|∞# ã¨ I <å`«#∞ Öˇ·# Ü«Ú=∂=∞¿ÇÏâ◊√Å<£
q∞=Ú‡ñ |∞~å}^ŒOÑ¨`«∞Å I "Õ∞Å∞ ÉèílO`«∞ñ QÆ^Œ=∞‡ "Õ∞\˜ÃÑ
^ŒÌ=∞‡ ^ŒÜ«∂O|∞~åtq QÆ I ^Œ=∞‡ Ç¨ÏiO |uñ *ËÜ«Ú =∞=∞‡ x<£
#q∞‡#"åi ÔH#fl\˜H˜ I <åâ◊=Ú ÖË^Œ∞ QÆ^Œ=∞‡ ~¸â◊fis. 47
HõII K«OÃÑ_ç^À+¨=Ú QÆey#ñ, [OÑ¨ñ
[#^Œ∞ |O^èŒ∞[#∞ÅñI[#∞ q_»∞=OQÍñ
[OÑ≤# ^À+¨=Ú ã≤^Œú=Ú,
K«OÑ¨#∞ =∞é˜ÜÕ∞Å =Ú#fl I K«zÛ#"åx<£. 48
61
HõII J*Ï˝#[ =∞QÆ∞â’Hõ=Ú, q*Ï˝#qÖ’Hõ#=Ú# I q_»∞=Ù=Ú h‰õΩ<£
„|*Ï˝=uHÕ ^ŒQÆ∞<Õ, Ü«∞*Ï˝#∞ÅÉèíOy =QÆ= I #OÉè’[=Úv. 49
ã¨„`ål`«∞Î Ñ¨âßÛ`åÑ¨=Ú
HõII áêáê`«∞‡ÅáêÑ¨=ÚÅO, ÉÏÑÖQÍ <ÀÑ¨Ù#\˜ì I Ñ¨^•‡‰õ∆ΩxÃÑ·ñ
ÉÏÑ¨=Ú QÆÅ ^Œx <˘_çq#, áêáê`«∞‡xáêÑ¨=Ú#‰õΩñ I ÉÏ~°=Ú QÆÅ^Õ. 50
NHõ$+¨µ‚ ~°∞H˜‡}˜ ã¨~°ã¨ã¨ÖÏ¡Ñ¨=Ú
ã‘II Ö’‰õΩÅ #_»=_ç IÖ’x"å~°=Ú QÍ=Ú, Ñ¨~°∞Å‰õΩ =∂*Ï_» I|Ü«∞Å∞ Ñ¨_»^Œ∞
|Å=∞^À¿Ñ`«∞Å∞ IÑ¨QÆQ˘O„_»∞ =∂`À_», ~å[Ñ‘~î°=ÚÅ‰õΩ I ~å=Ú `«é∞K«∞
â◊~°}O|∞ =∂‰õΩ hI[Å~åt ã¨`«`«O|∞, x+≤¯OK«#∞Å "Õ∞=ÚIx^èŒ∞Å∞ ÖË=Ù
HõÅ"å~°∞ K«∞\ÏìÅ∞ IQÍ~°∞ x+≤¯OK«#, [#|O^èŒ∞Å=Ú =ÚHõÎ IãÖ„QÆÇ¨ïÅ=Ú
PII QÆ∂_»=~°Î#∞Å=Ú IQÆ∞}Ç‘Ï#∞Å=Ú aè‰õ∆Ω, Öˇ·#"åiñ QÍx I<å„â◊~ÚOÑ¨
q∞O^Œ∞=ÚY∞Å∞ ^ŒQÆ∞Å Ii@∞=O\˜ =∞=ÚÉ’ñ\˜, "åi <ÕÅ ^ŒQÆ∞ÅI"åi*ÏH˜∆
HõII ã≤iÜ«Ú#∞ =Oâ◊=Ú ~°∂Ñ¨Ù#∞, ãï Ü≥ÿ∞#q"åÇ¨ÏãŸº I ãÖ|O^èŒO|∞Öò
[~°QÆ∞#∞ ãï QÍ ‰õΩ#fl#∞, [~°QÆ=Ù Ö’ÖÏH˜∆ Ü≥∞\˜ì I ãÖ™ê~°∞Å‰õΩ<£. 52
„H˜+¨µ‚x H˘_»∞‰õΩÅ∞
`ÕII QÆ∞~°∞[#O|∞Å∞ q#∞ =¸ñ_»∞IHÀ@¡g∞ñ^Œ, <≥#∞|^≥xq∞k"ÕÅÃÑ·I<≥ãñ¨ QÆ #∂~°∞fi
~°#flñ ^Œ^•ƒÅHÍ=e I <≥#flñ ^Œ~°"≥∞, â◊¥eÔH·##∞ ^•=∞~° I K«∂e ÔH·#.
ã‘II J=ºÜ«Ú ##Ñ¶¨Ú #I#O`«â◊H˜Îx |~°∞, Öˇ·#\˜ì „|Ç¨Ï‡~°∞I„^•=∞ˆ~O„^Œ
=~°∞Å H©â◊fi~°∞ñ _≥·# I"åx ã¨~åfi`«‡‰õΩ, *Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨Ù ãÏ=∂#~°Ç≤Ï`«∞
=~°^Œ∞x [QÆ^Œ∞^Œƒù I =ã≤÷uãÖÇ¨~°, ¿ÇÏ`«∞Éèí∂`«∞x Ç¨Ï$+‘ I ˆHâ◊√ #Éèí=Ù
„|Ç¨Ï‡zÇ¨ÏflO|∞Öˇ· I Ñ¨~°QÆ∞ã¨∞*Ï˝#â◊, HÍÎº^Œ∞Å∞ <˘Ñ¨ÙÊ„| I Ç¨Ï‡O|∞ hâ◊√
PII #A +¨_»∂i‡~°Ç≤Ï`«∞ I x[Ü≥∂QÆ=∂Ü«∂q, "≥∂Ç≤Ï`ådÖÏ`«∞‡I=ÚYºK«i`«∞
=∞Ç≤Ï`«`ÕA <åkI=∞^è•ºO`«Ç‘Ï#∞xñ l#‡ Ü«∂`«∞‡ x#∞ ÉèíIlO`«∞ñ QÆ$+¨‚.
Tã¨~°"≥e¡QÍ â◊Ñ≤OÑ¨|_ç# ~åA NHõ$+¨µ‚x ã¨∞Îu~ÚOK«∞@
PII Hõ$+¨‚ "åã¨∞ ^Õ= I ˆHâ◊= Ñ¨~°=∂`«‡, Ü«∞„Ñ¨ "Õ∞Ü«∞ =~°^Œ I Ç¨Ïi =Ú‰õΩO^Œ
x#∞flñ E_»ñ QÆO\˜IhHõ$Ñ¨ñ QÆ#∞Q˘O\˜, #dÅ™œYºÑ¨^Œ=Ù IÅO^Œñ QÆO\˜.
62
^Œâ=◊ ∞ ã¨¯O^è=Œ Ú
LII "åi[<åÉèí ÉèíHõÎ[# I =`«ûÅ ^Œ∞+¨ì=∞^•ã¨∞ˆ~O„^Œ ãÖ
Ç¨~° ã¨~À~°∞Ç¨ã¨#Ñ¨Ù I ~åi=ÚMÏ=∞~°=O^Œºáê^ŒÑÖ
ˆH~°∞Ç¨Ï ã¨~°fiÖ’HõÑï I H©iÎ`«k=º=∞Ç¨„Ñ¨ÉèÏ=O ãÖ
™ê~°q^Œ∂~° #O^Œ`«#∞ I *Ï`« ~°=∂Ç¨Ï$^ŒÜÕ∞â◊ =∂^èŒ"å. 56
HõII ^Œà◊ "≥∞ÿ#ñ Ñ¨Ù+¨Ê "≥∞ÿ##∞, Ñ¶¨Å "≥∞ÿ##∞ ãëÅ "≥∞ÿ#ñ I ÉÏÜ«∞xÉèí H˜Î<£
Q˘ez# [#∞ ÅiÊOz#, <≥Åq∞<£ ~°∞z~å#fl=ÚQÆ<≥ I ÜÕ∞#∞ Éèí∞lO`«∞<£.
q+¨µ‚ ¿ã"å „áêâ◊ã¨Îº=Ú
ã‘II =ã¨∞=∞f<å^äŒ Ü≥∞I=fixg∞ñ^Œ <åHõ#∞, „QÆÇ¨Ï|∞kú"˘_»=Ú <åIÑ¶¨∞#∞x q`«Î
=∞O`«Ü«Úñ „QÆ=∞=Ú# I#Ñ¨Ç¨ÏiOz#"åñ_»∞, ^èŒ#Ç‘Ï#∞ñ_»QÆ∞K«∞ãÖI`åÑ¨ =∞O^Œ
q_»∞`«∞~°∞ |O^èŒ∞ ÅIqfi^èŒ=Ú# <˘Oke, Ü≥ÿ∞ KÕÜ«Ú#k ÖËHõ IÜ«∞dÅHÍ~°º
ÉèÏ~°O|∞ Å∞_çy =∞ I^Œƒù‰õΩÎÅ`À "≥∞ÿ„u, <≥éÑ¨ÙK«∞ q*Ï˝#Ix~°`«∞ñ _»QÆ∞K«∞ñ
`ÕII a^ŒÑ¨"åñ _»=ºÜ«∂#O^ŒIÑ¨^Œ=∞Ü«∂`«‡ñ, <≥iy Nq+¨µ‚Ö’HõãÖI„áêÑ≤Î <˘O^Œ∞
QÍ# =∞`Õû= q∞QÆ∞Å ^Œ∞I+¨¯~°=∞@OK«∞, =^Œe Éèíl~ÚO`«∞ i`«~°^ÕI=`«Å<≥Ñ¨Ù_»∞
K«II ã¨~°ã≤[Ñ¨„`«Î<Õ„`« ~°Ñ¶¨Ú I ã¨ `«Î=∞ ^Œ∞+¨ì=∞^•ã¨∞ˆ~O„^Œ ãÖ
Ç¨Ï~°} ^ŒÜ«∂Ñ¨Ü≥∂kè [# I HÍ`«‡Éèí"å##Ñ¨^Œ‡q∞„`« ÉèÏ
ã¨¯~°‰õΩÅ"åiú K«O„^Œ q∞Ç≤Ï I HÍ=ã¨∞^è•^èŒ~°ã¨∂uã¨#∞fl`«
ã¨∞Êùi`«K«i„`« ÉèíHõÎ[# I áÈ+¨}Éèí∂+¨} áêÑ¨â’+¨}Ï. 59
63
UHÍ^Œâ◊ ã¨¯O^èŒ=Ú
qâßfiq∞„`« =t+¨ª <å~°^•k |∞∞+¨µÅ∞ NHõ$+¨µ‚x ã¨∞Îu~ÚOK«∞@
HõII N<åÜ«∞Hõ h<å=∞=Ú, <å<åÉèí=~ÀQÆHõ~°‡ I <åâ◊=Ú#‰õΩ q
<åfl}O |QÆ∞<Ò+¨^èŒ q∞k, HÍ#~°∞ ^Œ∞ëêì`«∞‡ ÅHõ@ I HõO[^ŒàÏH∆Í. 1
Ü«∂^Œ=ÙÅ‰õΩ Hõ}fi=∞Ç¨Ïi¬âßÑ¨=Ú
HõII "åÖÏÜ«∞=Ú Ü«∞^Œ∞‰õΩÅx, ~°∂‡ÅHõ~°O Éˇ· #Ü«∞\˜ì I =Úã¨ÅO ÉÁHõ \©
ÉÏeHõ ‰õΩ^Œ~ÚOK«∞#∞ ÉÁO, _®Åã¨º=Ú ÖË ^Œ@OK«∞ I#@ñ |Å∞¯ @Ü«Ú<£.
HõII ^èŒ~°}©ã¨∞~°âßÑ¨=Ú#‰õΩ, Ç¨ÏiÇ¨Ï~°„|Ç¨‡^Œ∞ Öˇ·# I #_»¤=Ú QÆÅˆ~
#~°∞ Å#ñQÆ <≥O`«"å~°Å∞, Hõ~° =∞~°∞^Œ∞QÆñ |∂~°fi[#‡ I Hõ~°‡=Úñ „^À=<£.
|∞∞+¨Éèí‰õΩ=∂~°∞ñ _»QÆŒ∞Hõq q^ÕÇ¨ï#‰õΩ ¿ãÜ«Ú Ñ¨~°=∂~À÷Ñ¨^Õâ◊=Ú
HõII Hõ~°}„`«Ü«∞O|∞KÕ`«#∞, #~°∞ñ _ÕHõ~°‡O|∞ ¿ãÜ«Ú I #Ü≥ÿ∞º "Õà◊<£
Ç¨Ïi Hõ~°Ê} =∞x Ñ¨Å∞‰õΩ@, Ñ¨~°∞=_ç ã¨∞*Ï˝# =∞O„_»∞IÑ¨~°=∞=ÚhO„^Œ∞Öò.
ã‘II ãÖ`«`«O|∞#∞ QÆ$+¨‚ I ãÖH©~°Î#O|∞Å∞, g#∞Å HÕÑ¨ÙQÍ I q#ñQÆ =ÅÜ«Ú
Ç¨Ï~°¬O|∞`À_»∞`« I Ç¨Ïi<å=∞Hõ^äŒ#O|∞, áê@Å∞ <å@Åñ I |~°ñQÆ =ÅÜ«Ú
<å~åÜ«∞}∞xk=º I <å=∂Hõ~∆ O° |∞Å∞, Ç¨Ï$nfikä ã¨``« O« |∞ I x#∞Ñ¨ =ÅÜ«Úñ
QÆO*Ï‰õ∆ΩbÅÅ∞ I HÍO`å~°=ÚÅ <≥·#, ÉèíH˜ÎÜ«ÚHõÎO|∞QÍñ I ÉÏ_»=ÅÜ«Ú.
`ÕII "≥é˜]=∂_ç¯x bÅ`À I qâ◊fi=∞Ü«Úx,
<˘_»∞=ÙK«∞#∞ Ö’HõÉÏÇ¨Ïº`«I<˘O^Œ=ÅÜ«Ú
xO`«Ü«Ú#∞ q+¨µ‚=∞Ü«∞ =∞x I
Ü≥∞é∞ñQÆ=ÅÜ«Ú, ÉèË^Œ "≥Ú#iOÑ¨=Å=^Œ∞I"Õ∞khâ◊. 5
HõII =~å‚„â◊=∞^èŒ~°‡O|∞Å, x~°‚Ü«∞Hõ~°‡=ÚÅñ *ˇ_»Hõ I xdÅ[QÆ`«ûO
Ñ¨Ó~°∞‚ñ_»∞ Ç¨Ïi Ü«∞#∞<å`«ñ_≥, =i‚OÑ¨ñQÆ ÉèÏQÆ=`«∞ñ_»∞ I=ã¨∞^è•nèâß. 6
HõII Ç¨Ïi^•ã¨∞Åq∞„`«`«fi=Ú, =Ú~°iÑ¨ÙHõ^äŒ ÖˇxflH˘#∞K«∞ I "≥∂^Œ=Ú`À_»<£
Éèíi`å„â◊√Ñ¨ÙÅHÕ`«∞ _≥·, Ñ¨Ù~°∞+¨µñ_»∞ Ç¨Ïi=∂Ü«∞ ÔQÅ∞Û I Éèí∂Ñ¨=ˆ~}Ïº. 7
64
UHÍ^Œâ◊ ã¨¯O^èŒ=Ú
HõII Ñ¨Ù~°∞+¨µO _ÕÜÕ∞Hõ~°‡=Ú, Ñ¨~°∞=_çñ QÍqOz Ñ¨Ù}º I Ñ¨~°∞ñ _≥· =∞#∞ñ ^•
^Œ∞i`«=ÚÅñ ^˘~°y =Ú~°i=Ù, K«~°}Ü«ÚQÆO Éˇ@∞¡ KÕ~°∞ I ã¨#∞‡x=~åº. 8
J=^èŒ∂`« Ü«∞^Œ∞ ãÖ"å^Œ=Ú
=II Wqfi^èŒO|∞# Éèí∂q∞=Å# Ãã·~°}Ü«Ú, QÆO^èŒ=Ç¨ïx=Å# |O^èŒ∞~°O
|QÆ∞Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°O|∞#∞, q+¨µ‚Ñ¨^ŒO|∞=Å#ñ QÍÅã¨$+¨ìQÆ∞}™êOQÆ`«ºO|∞#∞,
#∞^Œ H õ O |∞=Å# x`« º â◊ √ z`« fi O|∞#∞, #yfl=Å# x~° ‡ Å`« fi O|∞#∞,
xâßHõ~°„Ñ¨ÉèÏHõ~°∞Å =Å# #kèHÍÅÊ ã¨=∞`«fir=„QÆÇ¨Ï}"≥∂Hõ∆}O|∞Å∞#∞,
QÆáÈ`«O|∞=Å#ñ QÆà◊„`«Ñ¨Ù„`«Î ¿ãflÇ¨ÏO|∞#∞, #[QÆ~°O|∞=Å# ¿ãfiKåÛùqÇ¨~°
ã¨=∂QÆ`åÇ¨~°O|∞#∞, =#xkè=Å# #∞`åûÇ¨Ï~À+Ö|∞Å∞#∞, â◊ÅÉèíO|∞=Å#
â◊HõÎº#∞‰õÄÅ Hõ~å‡K«~° }O|∞#∞, Éèí$OQÆO|∞=Å# ™ê~°=∂„`«„QÆÇ¨Ï}qâı+Ö|∞#∞,
ã¨ÎOÉË~=° ∞O|∞ =Å#<£ QÍO`å"≥· =ÚYºO|∞#∞, ã¨~Ñ° ∞¨¶ =Å# ãÖ„QÆÇÏ¨ QÆ∞}O|∞#∞,
Ç¨Ïi}O|∞ =Å#<£ lO`åÑ¨~°`«fiO|∞#∞, [ÅK«~°O|∞=Å# lÇ¨fiKåÑ¨ÅºO|∞#∞,
aOQÆà◊=Å# Ü«∞^ä•ÖÏÉèí ãÖ`«∞+≤ìÜ«Ú, QÆ∞~°~°O|∞=Å# "≥∂Ç¨ÏÑï`åºQÆO|∞#∞,
_çOÉèí‰õΩ=Å# qKå~°Ñï`åºQÆO|∞#∞, QÆ∞=∂iHõ =Å# ãÖQÆ`åºQÆO|∞#∞,
â◊~°HÍ~°∞x=Å#O<£ ^Œ^ÕHõx+¨ªÜ«Ú, ^ŒO^Œâ◊¥HõO|∞ =Å#O |~°QÆ$Ç¨Ï"åãÖ|∞#∞
#∂~°‚ <åaè=Å# ãÖ™ê~°Ñï`åºQÆO|∞#∞, QÆ}∞O^Œ∞~°∞=Å# ÅHõ∆ºQÆ`«*Ï˝#O Éˇ·
q_»∞= ‰õΩO_»∞@Ü«Ú, ##O QÆÅ gx QÆ∞}O|∞ ÖˇéÕy
=∞é˜Ü«Úñ QÍ=∞„HÀ^èŒ Ö’Éèí"≥∂Ç¨Ï =∞^Œ=∞`«û~° =ÚÅ#∞ #i+¨_»fi~°æO|∞Å
[~ÚOz, [~å=∞~°} q~°Ç≤Ï`«O|∞QÍ "åÜ«Ú=â◊O|∞ KÕã≤ QÍ„`«Ñ¨q„`«`«fiO|∞
H˘é‰õ Ω , +¨ @ ¯~° ‡ x~° ` « ∞ O _» ~ Ú, Ñ¨ Ù ~° # QÆ ~ ° „ QÍ=∞O|∞Å∞ Ñ¨ i `« º lOz
Ñ¨~°fi`å~°}ºO|∞Å ãÖK«iOK«∞K«∞ â◊s~°^è•~°}Ï~°÷O|∞ xÜ«∞`« ã¨fiÅÊÉè’[#∞O _≥·
MË ^ Œ " ≥ ∂ ^Œ O |∞Å∞ ã¨ i Ü« ∞ HÍ Éè Ï qOz Ö’Éè í "≥ ∂ Ç¨ Ï O|∞Å∞ =i˚ O z
xi˚ÒÕ „kÜ«ÚO_»~Ú #<≥fl HÍx Ü≥ÚO _≥é∞OQÆHõ Ü«∂`«‡x+¨Kª ñÕ |q„`åO`«óHõ~} ° ∞O
_≥·# Ü≥∂y <åÜ«∞O^Œ∞ñ QÆÅÜ«Ú<£ QÍ=Ù#. 9
HõII ^ÕÇ¨Ï=Ú x`«º=Ú QÍ ^Œx, "≥∂Ç¨Ï=Úñ ^≥QÆñ QÀã≤ ã≤^Œú I =Úx=~°Î#∞ñ _≥·
ˆQÇ¨Ï=Ú "≥Å∞=_ç #~°∞ñ _»∞, `åûÇ¨Ï=Ú#O *ˇO^Œ∞ =ÚH˜Î IãÖÑ¨^Œ ##Ñ¶¨∂.
65
â’¡II ''ã¨~°fi^èŒ~å‡ #Êi`«º[º =∂"Õ∞ HõO â◊~°}O „=[—— Ü«∞#∞ #∞Ñ¨x+¨`«∞ÎÅºO

|QÆ∞w`å=K«# „Ñ¨HÍ~°O|∞# <≥=fiñ_ÕxÜ«Ú <åÜ«∞O^Œ∞ =∞u QÆey =iÎOK«∞ "åñ
_»∞ <Õ #x Ñ¨Å∞HõO|_»∞ñ Éˇ‰õΩ¯q^èŒO|∞Å "å^ŒO|∞ ÖËÅ Ü«∞x Ü≥∞O^Œ∞#∞O
^ŒQÆ∞Å∞=_»Hõ <åg∞ñ^Œñ ^ŒÅOÑ¨Ù QÆey =iÎOÑ¨Ù=Ú. 11
HõII `≥eÜ«∞xq H˘xfl K≥Ñ≤Êu, `≥eÜ«∞O QÆÅ "≥Å¡ xOHõñ I^≥Å∞Ñ¨Ù=Ú Hõ$ëê‚
=Å <≥é˜ñy "≥∞ÅñQÆ =ÅÜ«Ú#∞, #e<åã¨#[#Hõ ÉèíHõÎ I #`«Ñ¨^ŒÜ«ÚQÆàÏ.
PII ~°∂Ñ¨Ù ÖËxh‰õΩ I ~°∂_èçQÍ Ü≥∂QÆ∞Å∞, ~°∂Ñ¨Ù xeÊ x#∞fl I ~°∞z~°ÉèíH˜Îñ
Q˘eÛ Ü«ÚO„_»∞ "åi IHÀ~°∞¯Å xK≥Û^Œ, "Õq∞ÖÏQÆ∞ <å‰õΩI<≥é∞ñQÆñ |Å∞‰õΩ.
PII <˘Hõ@ "≥H˜¯iOK«∞I <˘H˘¯HõKÀ =∞$QÆ, Ñ¨H˜∆Ñ¶¨∞’+¨}=ÚÅ∞ I Ñ¨~°ñQÆñ *ËÜ«Ú
x@∞¡ ¿ãã≤ "≥#∞Hõ I<≥Hõ¯_»ñ É’=Ù<À, HÍ#~åñ_»∞ i`«Î IHõ_»= Å∞O_»∞. 14
66
^•fi^Œâ◊ ã¨¯O^è=Œ Ú
^•fi^Œâ◊ ã¨¯O^èŒ=Ú
â◊√‰õΩO_»∞ ÑïH˜∆`«∞Î#‰õΩ Éèíq+¨º`«∞Î#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù@
HõII k#k#=Ú#∞ ^èŒ~°‡O|∞Å∞, ##Ü«∞=Ú ^èŒ~° #_»ñy áÈ=Ù I <åâ◊Û~°º=ÚQÍ
q#∞ =~°‚ K«`«∞+¨¯=ÚÖ’, <≥#Ü«∞ñQÆ ^èŒ#=O`«∞ñ _≥·# I <ÕÅ∞ ^èŒi„u<£. 1
HõII |Å=O`«∞ñ _≥·#"åñ_Õ, ‰õΩÅÇ‘Ï#∞O _≥·# ^˘_»¤ I QÆ∞}=O`«∞ñ _»QÆ∞O
QÆeq∞Ü«Ú |eq∞Ü«Úñ QÆey#, xÅÖ’Ñ¨Å ~å [`«O_≥ I ÜÕ∞ =∞# =K«∞Û<£.
„QÆO^èŒ „áêÑ≤Î
LII U#∞ =∞$`«∞O_» <Ò^Œ∞ #x I ~ÚO`«Éèí Ü«∞O|∞ =∞#O|∞Ö’Ñ¨Å<£
=∂#∞=Ú ãÖÉèí=O|∞ QÆÅ I =∂#=HÀ@¡‰õΩñ Kå=Ù x`«º =∞øñ
QÍ# Ç¨ÏiO ^ŒÅOÑ¨Ù q∞ñHõñ I QÆÅæ^Œ∞ [#‡=Ú h‰õΩ ^è•„uÃÑ·
=∂#=<å^äŒ á⁄O^≥^Œ=Ù I =∂^èŒ=Ö’Hõx"åã¨™œYº=ÚÖò. 3
K«II =∞$uÜ«Ú#∞ r=#O|∞ xq I "Õ∞kxÖ’Ñ¨Å r=HÀ\˜H˜<£
ã¨`«`«=Ú ãÖÉèíqOK«∞ ã¨Ç¨Ï I [O a^≥ KÀ~°Ç¨ï`åâ◊ã¨~°ÊãÖ
Ç¨Ï`«∞Å#∞ ^ŒÑ≤Ê <åñHõ@#∞ I |OK«`« <˘O^≥_»∞#\˜ìr=Ùñ _»∞<£
=º`«Å#∞ Ñ¨Ó~°fiHõ~°‡ Éèí="Õ^Œ#ÖÁO^Œ∞K«∞ QÆ∞O^Œ∞ <≥Ñ¨ÙÊ_»∞<£. 4
67
QÆ∞~°∞™ÈÎ„`«O
â’¡II QÆ∞~°∞„|Ç¨Ï‡O, QÆ∞~Àfiifi+¨µ‚ó I QÆ∞~°∞^Õ"À =∞¿ÇÏâ◊fi~°ó
QÆ∞~°∞ ™êH∆Í`ü Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡O I `«Ãã·‡ N QÆ∞~°∞"Õ #=∞ó
2. JYO_»=∞O_»ÖÏHÍ~°O "åºÑ¨ÎO ÜÕ∞# K«~åK«~°"£∞
`«`ü Ñ¨^ŒO ^Œi≈`«O ÜÕ∞# `«Ãã·‡ NQÆ∞~°"Õ#=∞ó
3. J*Ï˝#uq∞~åO^èŒã¨º *Ï˝<åO[#â◊ÖÏHõÜ«∂
K«‰õ∆Ω~°∞h‡e`«O ÜÕ∞# `«Ãã·‡ NQÆ∞~°"Õ #=∞ó
4. ã¨Ñ¨Î™êQÆ~° Ñ¨~°ºO`« I f~°÷™êfl# Ñ¶¨ÅOK«Ü«∞`ü
QÆ∞~Àóáê^À^ŒaO^Àâ◊Û I ã¨Ç¨Ï„™êOâı# `«`«ÊùÅO II
5. ^è•º#=¸ÅO QÆ∞~À~°∂‡iÎó Ñ¨Ó*=¸ÅO QÆ∞~Àó Ñ¨^ŒO
=∞O„`«=¸ÅO QÆ∞~À~åfiHõºO =ÚH˜Î =¸ÅOQÆ∞~Àó Hõ$áêII
6. ã¨Ñ¨ÎHÀ\˜ =∞Ç¨=∞O„`å I z`«Î q„Éèí=∞ HÍ~åHÍó
UHõ Z=Ñ¨~À=∞O„`À QÆ∞~°∞i`«º Hõ∆~°^ŒfiÜ«∞O II
7. ™ê÷=~°O[OQÆ=∞O "åºÑ¨ÎO Ü«∞`ü HÕz`ü ã¨K«~åK«~°"£∞
8. z#‡Ü«∞O "åºÑ≤ Ü«∞`«û~°fiO ¢`≥·Ö’HõºO ã¨K«~åK«~°"£∞
9. ã¨~°fi„â◊√ut~À~°`«fl q~ål`« Ñ¨^•O|∞[
"Õ^•O`åO|∞[ã¨∂~Àº Ü≥∂ `«Ãã·‡ NQÆ∞~°"Õ#=∞ó
10. K≥·`«#ºó âßâ◊fi`«ó âßO`À "Àº=∂f`À x~°O[#ó
aO^Œ∞<å^ŒHõàÏf`«ó `«Ãã·‡ NQÆ∞~°"Õ#=∞ó
11. *Ï˝#â◊H˜Î ã¨=∂~°∂_è»ó `«`«Îfi=∂ÖÏ qÉèí∂+≤`«ó
Éèí∞H˜Î=ÚH˜Î „Ñ¨^•`å K« `«Ãã·‡ NQÆ∞~°"Õ#=∞ó
68
12. J<ÕHõ[#‡ãÖ„áêÑ¨Î Hõ~°‡|O^èŒq^•Ç≤Ï<Õ

P`«‡*Ï˝# „Ñ¨^•<Õ# `«Ãã·‡ NQÆ∞~°"Õ#=∞ó
13. â’+¨}O Éèí=ã≤O^èÀâ◊Û *Ï˝Ñ¨#O ™ê~°ãÖÑ¨^Œó
QÆ∞~Àó áê^À^ŒHõO ã¨=∞ºH± `«Ãã·‡ NQÆ∞~°"Õ#=∞ó
14. #QÆ∞~À~°kèHõO `«`«ÎfiO # QÆ∞~À~°kèHõO `«Ñ¨ó
`«`«Îfi*Ï˝<å`ü Ñ¨~°O <åã≤Î `«Ãã·‡ NQÆ∞~°"Õ#=∞ó
15. =∞<åfl^äŒó N[QÆ<åfl^äŒó =∞^Œ∞æ~°∞ó N[QÆ^Œ∞æ~°∞ó
=∞^•`å‡ ã¨~°fiÉèí∂`å`å‡ `«Ãã·‡ NQÆ∞~°∞"Õ#=∞ó
16. QÆ∞~°∞~åk ~°<åkâ◊Û QÆ∞~°∞ó Ñ¨~°=∞^≥·=`«"£∞
QÆ∞~Àó Ñ¨~°`«~°O <åã≤Î `«Ãã·‡ NQÆ∞~°∞"Õ#=∞ó
17. `«fi"Õ∞= =∂`å K« Ñ≤`å `«fi"Õ∞=
`«fi"Õ∞= |O^èŒ∞â◊Û ã¨MÏ `«fi"Õ∞=
`«fi"Õ∞=q^•º „^Œq}O `«fi"Õ∞=
`«fi"Õ∞= ã¨~°fiO =∞=∞ ^Õ= ^Õ=.
69
x~åfi} +¨@¯=Ú
â’¡II =∞<À|∞^ŒúºÇ¨ÏOHÍ~°z`åÎk <åÇ¨ÏO
# „â’„`«O lÇ¨fi # K« „Ñ¶¨∂}<Õ„`Õ
# K« "Àº=∞ Éèí∂q∞~°fl `Õ*’ # "åÜ«Ú
tÛ^•##Ì~°∂Ñ¨t≈"ÀÇ¨ÏO t"ÀÇ¨Ï"£∞II
â’¡II # K« „áê}ãÖ*’˝ # "≥· ÑÖK«"åÜ«Ú
~°fl"å ã¨Ñ¨Î ^è•`«∞~°fl "å ÑÖK«HÀâßó I
# "åHÍÊ}˜áê^Ò #KÀÑ¨ã¨÷áêÜ«Ú
â’¡II # "Õ∞ ^Õfi+¨ ~åQ“ # "Õ∞ Ö’Éèí"≥∂Ç¨Ï∫
=∞^À <≥·= "Õ∞ <≥·= =∂`«û~°ºÉèÏ=ó
# ^èŒ~À‡ # Kå~À÷ # HÍ"≥∂ # "≥∂Hõ∆
â’¡II # Ñ¨Ù}ºO # áêÑÖ # ™œYºO # ^Œ∞óYO
# =∞„<ÀÎ # f~°÷O # "Õ^• # Ü«∞*Ï˝ó
JÇ¨ÏO Éè’[#O <≥·= Éè’[ºO # Éè’HÍÎ
â’¡II # =∞$`«∞º~°fl â◊OHÍ # "Õ∞ *Ïu ÉèË^Œó
Ñ≤`å <≥·= "Õ∞ <≥·= =∂`å # [#‡I
# |#∞ú~°fl q∞„`«O QÆ∞~°∞Ô~·fl= t+¨º
â’¡II JÇ¨ÏO xifiHõÖ’Ê x~åHÍ~°~°∂áÈ
qÉèí∞`åfiK«Û ã¨~°fi„`« ã¨ˆ~fi„xÌÜ«∂}Ï"£∞
# KåãÖQÆ`«O <≥·= =ÚH˜Î~°fl "Õ∞ Ü«∞
Wk N=∞K«ÛOù Hõ~åKå~°º q~°z`«O x~åfi}+¨@¯™ÈÎ„`«O ãÖÑ¨Ó~°O‚
70
PO„^èŒ=ÚÖ’ „Ñ¨K«∞iOÑ¨|_ç# H˘xfl ÉèÏQÆ=`« Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞

1. L+¨N ÉèÏQÆ=`«=Ú
2. =Úã¨û#∂i ~å=∞„H˜+¨‚ ÉèÏQÆ=`«=Ú
3. =Úà◊§Ñ¨Ó_ç "≥OHõ@~°=∞} ÉèÏQÆ=`«Hõ^äŒÅ∞
4. UÅ∂Ûi =Ú~°m^èŒ~ü ÉèÏQÆ=`«=Ú (~å=∞„H˜ëê‚ =∞~î°=Ú"å~°∞)
5. N=∞`ü ÉèÏQÆ=`«=Ú – JHõ∆~°"åK«ã¨Êu _®Hõì~°∞ ^è•â◊~°kä ~°OQÍKå~°º
6. P=OK« ã¨`º« <å~åÜ«∞}QÍiKÕ ~°zOÑ¨|_ç# N =∞^•O„^èŒ =∞Ç¨ÉèÏQÆ=`«=Ú
7. N =∞^•O„^èŒ =∞Ç¨ÉèÏQÆ=`«=Ú – \˜.\˜._ç."å~°∞ – S^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞
8. N =∞#‡Ç¨ÉèÏQÆ=`«=Ú, PO„^èŒÑ¨^ŒºHÍ=º=Ú – áÈ`«<å=∂`«º „Ñ¨}˜`«=Ú
9. K≥·`«#º ÉèÏQÆ=`«=Ú – ã¨∞O^Œ~° K≥·`«<åº#O^Œ™êfiq∞
10. N =∞^•O„^èŒ =∞Ç¨ÉèÏQÆ=`«=Ú – Ñ≤Å¡Å=∞„i Ñ≤#g~°Éèí„^ŒHõq
11. N=∞`üÉèÏQÆ=`«=Ú–12ã¨¯O^è•Å∞ – Z.ã≤.ÉèíH˜Î "Õ^•O`«™êfiq∞ „Ñ¨Éèí∞áê^Œ
WO@~ü<Õfl+¨#Öò ™⁄Ãã·\© PÑ¶π „H˜+¨‚ HÍxûÜ«∞ãπ<≥ãπ (ISKCON)
12. N^èŒ~° ÉèÏQÆ=`«=Ú – ãÖã¨¯$`« "åºYº
13. N =∞Ç¨ÉèÏQÆ=`«=Ú – =∞Ç¨Hõq |"≥∞‡~° áÈ`«<å=∂`«º „Ñ¨}©`«
á⁄\˜ì N~å=ÚÅ∞ `≥Å∞QÆ∞ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O "åiKÕ Ñä¡+π KÕÜ«∞|_ç#k.
14 N=∞^£ ÉèÏQÆ=`«O (Ñ¨Ù~å} „â◊=Ou) `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^Œ=Ú
N ÔH. "≥OHõ@~å=Ù, (POQÆ¡ =¸Å=Ú† N=∞u Hõ=∞ÖÏ ã¨∞„|=∞}ºO)
71
N ^Œâß=`å~° ã¨∞Îu
"Õ^À^•ú~° qKå~°=∞`Õ ™È=∞Hõ^•#= ãÖÇ¨Ï~°}
g∞<åHÍ~°â◊s~° #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
<å=∞ã¨‡~°}Ï ^Œ<ÀºáêÜ«∞O #Ç≤Ï Ñ¨âßº"≥∂ Éèí=`«~°}Ë
~å=∞Ç¨Ïˆ~ Hõ$+¨‚Ç¨Ïˆ~ `«= <å=∞ =^•q∞ ã¨^• #$Ç¨Ïˆ~. 1
=∞O^ä•<åK«Å^è•~°}¿ÇÏ`À ^Õ"åã¨∞~° ÑïáêÅ qÉè’

‰õÄ~å‡HÍ~°â◊s~° #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
~å=∞Ç¨Ïˆ~ Hõ$+¨‚Ç¨Ïˆ~ `«= <å=∞ =^•q∞ ã¨^• #$Ç¨Ïˆ~ 2
Éèí∂KÀ~°HõÇ¨Ï~° Ñ¨Ù}º=∞`Õ „H©_À^Œú $`« Éèí∂ ^Õ= Ç¨Ïˆ~

„HÀ_®HÍ~°â◊s~° #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨ÙKÕÛù^Œ#¿ÇÏ`À „Ñ¨Ç¨¡^•ÉèíÜ«∞^•Ü«∞Hõ¿ÇÏ`À
#~°ã≤OÇ¨K«∞º`«~°∂Ñ¨ #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
Éèí=|O^èŒ#Ç¨Ï~° q`«`«=∞`Õ áê^À^ŒHõqÇ¨Ï`åÑ¶¨∞`« `ÕÕ

=@∞Ñ¨@∞"Õ+¨=∞<À[˝ #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
72
H˜∆uÑü=Oâ◊Hõ∆Ü«∞Hõ~°=¸ˆ~Î H˜∆uÑüHõ~åÎÇ¨Ï~°=¸ˆ~Î
Éèí$QÆ∞‰õΩÅ~å=∞ Ñ¨ˆ~â◊ #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
ã‘`å=Å¡Éèí ^•â◊~°^äÕ ^Œâ◊~°^äŒ#O^Œ# Ö’HõQÆ∞~À

~å=}=∞~°Ì# ~å=∞ #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
Hõ$ëê‚#O`« Hõ$áê[Å^èÕ HõO™êˆ~ Hõ=∞ÖËâ◊ Ç¨Ïˆ~

HÍoÜ«∞=∞~°Ì# Ö’HõQÆ∞~À ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
^•#=ãü =∂<åÑ¨Ç¨Ï~å „uÑ¨Ù~°q[Ü«∞ =∞~°Ì#~°∂áê

|∞^Œú*Ï˝Ü«∞ K« É∫^Œú #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
t+¨ì[<å=# ^Œ∞+¨ìÇ¨Ï~å YQÆ`«∞~°QÀ`«Î=∞ "åÇ¨Ï# `Õ

Hõe¯~°∂Ñ¨ ÑïáêÅ #"≥∂ ÉèíHõÎO `Õ ÑïáêÅÜ«∞ =∂"£∞.
73
JHÍ~å^Œº#∞ „Hõ=∞}˜Hõ
J P^Œ~°"≥ÚÑ¨Ê „"≥ÚH˜¯ 01
JOz`«"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡K«Ü«∞ 05 PkHÍÅO|∞# 23
JO^èÕO^Œ∂ ^ŒÜ«∞=ÚÖò 31 Pk ^Õ=Ù_≥·# 52
JHõ@ k‰õΩ¯ÅÔHÅ¡k 23 Pk<£ NãüH˘Ñ¨ÙÊÃÑ· 48
JdÅ Ö’Hõ=ÚÅ‰õΩ 37 P~°Ü«∞ñ^Œ#^Œ∞ lÇ¨Ïfi 22
JdÅ Hõ~°‡O|∞Å 51 Pã¨#fl =∞~°}Ïi÷ 11
JK«ÛÑ¨Ù rHõ\˜ 32 W
J[QÆ~°=Ú#∞ 36 WOu`≥· =@∞_çO`«Ü≥ÿ∞ 50
Jl#=Å¯Å^Œ∞‰õÄ 37 WO^Œ∞QÆÅ_»O^Œ∞ 34
J*Ï˝#[=∞QÆ∞â’Hõ=Ú 62 WkÜÕ∞q∞ "Õ_ç 50
J\˜ì<å~åÜ«∞}∞O 61 Wk <å‰õΩ <≥Å=x 46
J_çÔQ^Œ#x 43 WK≥Û^Œ#x Ñë¯ 47
J_çzu"À 8 W=∞‡#∞*Ëâ◊fi~å^èŒ=ÚÅ 02
J_»∞QÆ_»∞æ#‰õΩ =∂^èŒ"å 31 D
J}∞_ÀHÍHõ Hõ_»∞#‡ 14 D Ñ¨xfl^ŒÌ~°∞ ^ŒHõ¯QÆ 22
Ju~°Ç¨Ïã¨º"≥∞ÿ# 04 D=#*Ï`«<Õ„`«∞ 37
Jukä Éèí∂ã¨∞~°∞ 53 Dâ◊√O_»∞ Ç¨Ïi 12
J#∞"˘O^Œ ã¨$+≤ì 23 Dâ◊fi~°∞O_»∞ q+¨µ‚ 06
J#fl=ÚÖË^Œ∞ H˘xfl =∞^èŒ∞ 54 L
J#ºHõ^ä•HõÖÏÑ¨=Ú 17 L_»∞QÆx„Hõ`«∞=ÙÅ 48
J<åfl Hõâ◊ºÑ¨Ñ¨Ù„`«Î 29 LÑ¨"åãÖ|∞Å 35
JÑ¨Kå~°O|∞Å∞ÖËHõ 05 T
JÑ¨â◊|úO|∞Å QÆ∂_çÜ«Ú<£ 05 T~°Hõ~å~°∞ =∞Ç¨`«∞‡Å∞ 56
J_çzu"À Éèí∂ã¨∞~°∞Å#∞ 08 Z
J=∞~° „kq„Hõ=∞ã¨∞Êù~°} 16 ZHõã¨ÔH¯=Ú# ÔH·# 22
J=∞‡ÅQÆ#flÜ«∞=∞‡ 02 ZHõ¯_»#∞#fl"å_»∞ 29
J=∂‡ =∞#∞fl k#OQÆ <Õ 57 Z#flO_»∞ ^≥eÜ«∞QÆ 21
J~°úO|∞ "Õ_≥_»∞ 23 Z#fl_»∞O|~°∞ "Õ_»É’^Œ@ 49
JÅÜ«∞Hõ ™⁄ÅÜ«∞Hõ 39 Z#fl_»∞ Ö’HõáêÅ‰õΩÅ 51
JÅ"≥·‰õΩO~î°Ñ¨Ù~°O|∞Ö’ 42 ZÑ¨ÙÊ_»∞ ^èŒ~°‡Hõ∆Ü«∞ 54
JÅ~°∞*ÁOÑ¨=ÚÅ`À 11 ZÅ¡Ñ¨#∞Å∞ =∂x 58
JÅ∞Hõ<≥·# *ˇeq∞ 27 ZÅ¡áêÑ¨=ÚÅ‰õΩ 22
JÅ∞QÆ~°∞ QÆÅQÆ~°∞ 09 ZÅ¡â◊s~°^è•~°∞Å‰õΩ 30
Jq~À^èŒO|∞# 14 Z=fixKÕ [xOK«∞ 39
J=ºÜ«Ú ##Ñ¶¨Ú 62 Z=fix Ñ¨^ŒÑ¨^Œ‡ 25
Jã¨∞ˆ~O„^•^Œ∞Å 11 Z=fix QÆ~°∞}ÕÑ¨ 50
P Zé˜ÔQ_»∞"å_»∞ Hõ~°‡K«Ü«∞ 05
PO`«~°OyHõ ^Œ$+≤ì 36 Zé˜y#"å~°Å 56
PHõeQ˘#fl „ˆHÑ¨ÙÅ∞ 24 Zé∞Hõ QÆÅ∞QÆ∞"å~° 20
PHÍ~° [#‡q^•º~°ú 29 Zé∞QÆ∞^Œ∞ `≥é"å 43
P`«`« ¿ã=*ËÃã^Œ 01 U
P`«‡=Å# QÆey 56 UHõ^äŒÅÜ«∞O^Œ∞ |∞}º 39
74
U_»∞k#O|∞Å =ÚH˜ÎO 09 HÍ#x "åx 32
Uk [~ÚOÑ¨ 22 HÍq∞OÑ¨HõÜ«Ú#∞ 11
Uk#=Ú# "≥·‰õΩO~î°∞_»∞ 09 HÍ=Ú ÔQÅ∞==K«∞Û 45
U#~°∞_Õ <˘Hõ x=Ú+¨=∞O 17 HÍ"≥∂`«¯O~î°`« 27
U#∞ =∞$`«∞O_» 67 HÍÅ~°∂ÑÖ|∞Å 34
U Ñ¨~°"Õ∞â◊√ áê^ŒÜ«ÚQÆ 13 HÍÅO Éˇ_»QÆx áêÑ¨=Ú 20
U~°∂ÑÖ|∞# 39 HÍˆ~ ~åAÅ∞ 48
UqÉèí∞=O^Œ<å~°Û#=Ú 13 H©@Hõ=Ú ^≥zÛ 27
U=~°Î#O|∞# 07 H˘O^Œé˜`À [iÛOK«∞#∞ 46
X H˘O^Œé∞ QÆÅ 44
XO\˜"å_» <å‰õΩ 47 H˘O^Œé∞ ã¨fiÉèÏ= 18
XHõÑï [QÆ=ÚÅ∞ 40 HÀi#"å~°Å ÔHÅ¡#∞ 21
XHõ ã¨∂~°∞ºO_»∞ 06 Hõ$+¨‚ "åã¨∞^Õ= 62
X#~°<£ ##flÜ«∞ 03 QÆ
F QÆ[~å[ "≥∂Hõ∆}O|∞#∞ 43
F Hõ=∞ÖÏÑ¨Î 42 QÍeOQÆ∞Oaèx 29
F_çu"À â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ 08 QÍkèQÆÜ«∂ã¨∞ˆ~ 16
FÜ«∞=∞‡ h‰õΩ=∂~°∞_»∞ 56 QÆ∞[QÆ∞[Å∞ 46
Hõ QÆ∞~°∞[#O|∞Å∞ 62
HõO\˜ QÆO\˜ |"åaú 17 QÆ∞~°∞=∞`«∞Å∞ 04
HõO*Ï‰õ∆Ω#‰õΩQÍx 32 QÆ∞~°∞ÉèíH˜ÎO l`«Î=Ú 17
HõO\˜ˆ~=∞#"å~°∞ 33 QÆ∞~°∞^èŒ#=Ú QÆ∂~°Ê 23
Hõ_»∞ÅzÛ QÆeÔQ 56 QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ „Ñ≤Ü«∞t+¨µºÅ 03
Hõ~°‡=Ú#|∞@∞ì 59 QÆ∞}xkèÜ«∞QÆ∞ 30
Hõi kQÆ∞K«∞ =∞Hõi 39 Q˘_»∞QÀ [xfl^Œ"≥∂ 47
Hõi<å^äŒ∞_»Ü≥∞º 43 Q˘Å¡"åi „|^Œ∞‰õΩ 44
Hõ~°}„`«Ü«∞O|∞ 64 QÀqO^Œ<å=∞ H©~°Î# 10
Hõ~°‡`«O„`«∞_»QÆ∞K«∞ 43 K«
Hõ~°‡=Ú QÆ~°‡=Ú KÕ`«#∞ 20 K«OÃÑ_ç ^À+¨=Ú 61
Hõ~°‡O|∞ÖˇÅ¡ 21 K«`«∞~åã¨∞ºO_»=Ù 15
Hõ~°‡=ÚÅ∞ "Õ∞Å∞ 55 K«`«∞~å##∞O _ô„Ñ¨ 51
Hõ=∞Å<åÉèí∞ <≥éÕy 49 K«^Œ=x"å_»A˝O_»QÆ∞ 30
Hõ=∞ÖÏ‰õ∆Ω #iÛOK«∞ 31 K«kqOzi ##∞ 31
Hõ=∞hÜ«∞ Éèí∂q∞ ÉèÏ 10 KåÅ^Œ∞ Éèí∂ ^Õ=`«fi 33
Hõ~°‡=Ú# |∞@∞ì 59 Kå=ÙÖËx =∞O^Œ∞ 45
HõÅ_»OÉè’kè QÆÅO_»∞ 34 Kå=Ù „^èŒ∞="≥∞ÿ# 24
HõÅ_»O^Œ∞~°∞ n#∞Å 41 zHõ¯_»∞ ã≤iH“y\˜ 57
HõÅQÆxÖËz 61 zHõ¯_»∞ „=`«=ÚÅ 33
HõÅÅOÉ’Öˇ_ç 60 K«∞\ÏìÅ∞ ^˘OQÆÅ∞ 50
HõÅÜ≥∂ "≥·+¨‚==∂Ü≥∂ 57 K«∂_»x "å~°Å 56
HõÅHõOiî =∂"å_» 56 K≥_»∞QÆ~°∞Å∞ Ç¨Ï~°∞Å∞ 43
HõÅ∞QÆ_Õ <åáêe 41 K≥eHÍ_» ~°=∞‡x 08
HÍO`«Å∞ ^Œe¡`À 57 K≥Å∞Å∞O ^ŒÅ∞¡Å∞ 28
KÕ`«∞ÖÏ~°OQÆ 03
75
[ ^èŒ~°}© ^Õ=Ù_»∞ 38
[QÆ^Œ∞`åÊ^Œ# |∞kú 14 ^èŒ~°Ö’# <≥=fiˆ~xÜ«Ú 19
[##=Ú ÖËHõ 04 ^èŒ~°Ö’# „|Ç¨Ï‡O|∞ 19
[#∞ÖˇÅ¡ #~°÷"åO 19 ^èŒ~°‡~°úHÍ=∞"åOKè«Ü«Ú 35
_» ^è•`«=Ù ÉèÏ~°`«„â◊√uq 04
_çOÉèíHõ ã¨~°fiã¨÷Å=ÚÅ 34 ^è•„ux Ç¨Ïe‰õΩ#‰õΩ#∞ 48
`« ^è•~°} ÜÕ∞„H˜Ü«∞ 10
`«O„_»∞Å ÔHÅ¡ ^ŒO„_ç 07 nè~°∞Å∞ x~°¿Ñ‰õ∆ΩÅ∞ 05
`«[˚#x Ö’y@O 57 #
`«#‰õΩÅ ^èŒ~°‡=Ú<£ 05 #_»=_ç Q˘é 60
`«#Ü«∞O^Œ∞ #dÅÉèí∂ 29 #q∞‡u <å=∞#O|∞# 61
`«#"ÕOKÕÜ«Ú Ñ¨^ŒO|∞ 42 #Å¡x"å_»∞ Ñ¨^Œ‡#Ü«∞ 53 60
`«#"≥O@<£ ã≤i 42 #e<åHõ∆ h"åk 58
`«#∞Ç¨Ï$^•ƒù+¨Å 31 #~°Î‰õΩx ÉèíOy 40
`«#∞=Ù =∞#∞=Ù q_çz 52 <å‰õΩ"Õ∞Å∞ QÀ~°∞ 52
`«#∞fl xâßK«~°∞Öò 33 <å‰õΩ#∞ ãŸº=Ú 24
`«Ñ¨=Ú ¿ãã≤#<À 13 <å‰õΩO E_»QÆ 15
`«Ñ¨=∞#QÆ =∞`«ûº~°∂Ñ¨=Ú 16 <å `Õ[=Ú ™ê^èŒ∞ÅÖ’ 52
`«Ñ≤Êu"À ~ÚK≥Û^Œ 08 <å~ÚO\˜H˜ qKÕÛ 60
`ÀÜ«∞[ ãÖÉèí= <åH© 15 <å~åÜ«∞}∞x k=º 12
`«~°∞}˜ ^Œ#„áê} 35 hÔHé∞QÆ~åx ^èŒ~°‡=Ú 05
`«iQÍO„_»Ö’ 44 xQÆ=∞=ÚÅ∞ "Õ~Ú 02
x[=∂# uzÛu 48
`«ÅÑ¨„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å 17 xOkOÑ¨|~°∞Å 37
`åeq∞ =∞#‰õΩ#∞ 53 x#∞ lOuOK«∞K«∞ 06
`≥eÜ«∞xq H˘xfl 66 x#∞ „|Ç¨‡^Œ∞ 59
^Œ x#∞ Ç≤ÏOã≤Oz# 58
^ŒOuÑ¨Ù~°<å^äŒ q#∞ 20 x~°Ü«∞OÉˇ·# 49
^Œ#∞[Ö’Hõ<å^äŒ∞ 49 xÅÜ«∞=Ú "å\Õz 35
^Œ#∞*ËO„^Œ ~¸`«_»∞ 47 h‰õΩ g_≥=fi_»∞ 24
^Œ=∞=Ú#∞ â∫K«=Ú 35 hk‰õΩ¯QÍx "åiH˜ 23
^Œà◊"≥∞ÿ# Ñ¨Ù+¨Ê 63 hÑ¨^•º=à◊√ 58
^•#=^≥·`åº Éèí∞[OQÆ=∞ 33 háê^ŒHõ=∞Å¿ã= 60
^•„ux Ç¨Ïe‰õΩ#‰õΩ#∞ 48 háê^ŒHõ=∞ÅO|∞ 60
háê^•|˚=Ú 07
k‰õΩ¯Å∞ HÍÅ=Ú`À 34 hÜ«∞O^Œ∞ ãÖÉèíqOK«∞#∞ 44
k#k#=Ú#∞ ^èŒ~°‡O 67 h~å@=<å@=ÚÅ‰õΩ 39
n#∞Å‰õΩ Ü«∂ºeOÑ¨#∞ 43 <≥#Ü«∞ hâ◊fi~°∞Öˇ· 18
^Œ∂~°=Ú# <å_»∞ 20 <˘Hõ@ "≥H˜¯iOK«∞ 56 66
^Õ"å^Õ=~° Ü«∞_»∞QÆ∞Å∞ 43 <˘_çq#O`« =@∞ì 49
^ÕÇ¨Ï=Ú x`«º=ÚQÍ^Œx 07 65 Ñ¨
^ÕÇ≤Ï ã¨∞Y=Ú QÀi 23 Ñ¨^Œ‡#Ü«∞#∞g∞k 22
^èŒ Ñ¨^Œ‡ãÖÉèí=Ù_»∞#∞ 18
^èŒ#=Ú gkä|_ç# 28 Ñ¨~°=∞ÉèÏQÆ=`«∞Å∞ 11
^èŒ~°}© ã¨∞~° âßÑ¨=Ú 64 Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~å~°Ê}O 59
76
Ñ¨~°∞ Öˇ=fi~°∞ 28 Éèí∂`«*ÏÅ=Ú#O^Œ∞ 19
Ñ¨~°Ç≤Ï`«=Ú KÕÜ«∞ 45 Éèí∂áêÅHÀ`«Î=∞ 16
Ñ¨~°∞O_≥· ~¸â◊fi~°∞_≥· 12 Éèí∂áêÅ‰õΩ_»∞ x„^Œ 28
ÑëÔH_çk ÉèÏQÆ=`«=∞@ 03 Éèí∂q∞#∞^ÀºyÜ≥ÿ∞ 36
Ñ¨=#=ÚÅ [~ÚOz 10 =∞
„Ñ¨Hõ$u Ü≥ÚHõ¯\˜ 55 =∞O^•~°=∞Hõ~°O^Œ 31
„Ñüx"Õ∞+¨=Ú |~° 09 =∞Hõ~° "≥ÚHõ\˜ 43
„Ñäƒ# ÉèíH˜Îx Ç¨Ïi 57 =∞<åfl_»=Ù z~°HÍÅ=Ú 03
áêOK«Éè∫uHõ"≥∞ÿ# 28 =∞zÛHõ giÔHÅ¡ 28
áê^Œ^ŒfiO^Œfi=Ú <ÕÅ 39 =∞#™ê~°kä =∞# 08
áêhÜ«∞O|∞Å∞ „^•=Ù 30 =∞#∞+¨^ÕÇ¨Ï=Ú 52
áêáê`«∞‡Å áêÑ¨=Ú 62 =∞<Õfl\˜H˜ 57
áê=HõO _»~°∞ÛÅ 41 =∂`å=∞Ç¨ïO_≥·# 08
áêé_»∞ÖËz 33 =∂#^èŒ#∞Öò 14
„áê}ËK«Ûù =zÛ K˘zÛ# 44 „q∞OÔQ_»∞"å_»∞ qÉèí∞O_»x 45
„áê}Ëâ◊ h=∞OA 61 =ÚHõÎãÖQÆ∞Öˇ·# 40
„áê}Ëâ◊√ _≥iy# 59 =ÚH˜ÎHÍO`≥·HÍO`« 21
„áê~°OÉèÏk q"ÕHõ 15 =¸_»∞=¸~°∞ÎÅ‰õΩ#∞ 44
„Ñ≤Ü«Ú~åe =Åx 58 =ÚxÑü #=∞=∂xOz 43
Ñ¨Ù\˜ì <Õ~°∞ÛH˘<≥<˘ 50 "Õ∞~°∞=Ù ^ŒÅ „HÕ^≥·##∞ 49
Ñ¨Ùi\˜ Ö’Ñ¨Å =zÛ 52 =∞$uÜ«Ú#∞ r=#O|∞ 67
Ñ¨Ù~°∞+¨µO_ÕÜÕ∞ Hõ~°‡=Ú 65 "≥∂Ç¨Ï=Ú ÖËHõ 58
Ñ¨Ó~°∞‚_»Ü«Úº#∞ =∞Ç¨ 14 Ü«∞
Ñ¨$^èŒ∞â◊H˜Î<£ 39 Ü«∞*Ï˝Oy Ü«∞[˝Ñ¶¨Å^Œ∞_»∞ 15
á⁄_çz#k\˜ì# 09 Ü«∞=#"åº^èŒÑ¨ÙoO^Œ Ç¨˙}+¨Hõ 13
á⁄Åu ^•==Ç≤Ïfl 36 Ü«∂^Œ=‰õΩÅ=Ú# 55
| Ü≥∂QÍyfl ^ŒQÆúHõ~°∞‡Å∞ 40
|Å=O`«O|QÆ∞ h~°∞ 54 ~°
|Å=O`«∞_≥·# "å_Õ 67 ~°^äŒ=Ú "Õ∞<≥Å¡ ™ê 38
|ÅÜ«Ú`«∞Å‰õΩ 34 ~°=∂‡ =∂}=HÀ`«Î=∞ 49
„|^Œ∞Hõ =K«∞ÛQÍHõ 49 ~°Hõ∆‰õΩÅ∞ÖËx "å~°Å 11
„|Ç¨Ï‡Ç¨Ï`åº<ÕHõ 20 ~å[=Oâ’`«Î=∞ 53
ÉÏO^è=Œ =Ú# 59 ~å[ºO|∞ QÆeÔQ 46
ÉÏÅ‰õΩÖÏ~° ~°O_»∞ 33 ~å*ËO„^Œ q#∞ 55
ÉÏÅ∞~°‰õΩ ÉÏÅ∞ 56 ~å~å|∞^èŒ∞Å∞ 15
ÉÏÅ∞O _ô`«_»∞ 59 ~°∂Ñ¨ÙÖËx h‰õΩ 66
Éèí Å
ÅOÑ¨@=Ú x"åiOÑ¨#∞ 44
Éèí==Ú ^À+Ö|∞ ~°∂ 40 Åe`«ã¯¨ O^è=Œ Ú 02
ÉèÏQÆ=`«=Ú ^≥eã≤ 03 ÖÏ"˘H˜¯O`«Ü«Ú 41
ÉèÏQÆ=`«=Ú `Õ@ 20 ÖË^Œx Ü≥∞=fii 37
aèH∆Íáê„uHõ xK≥Û#∞ 45 Ö’HõO|∞Å∞ Ö’ˆHâ◊√Å∞ 40
Éèí∂`«=ÚÅ=Å# <≥Ñ¨ÙÊ_»∞ 09 Ö’Hõ=Ú ÅxÜ«Ú<£ 34
Éèí∂`å`«‡ Éèí∂`Õâ◊ 44 Ö’‰õΩÅ #_»=_ç 62
77
= ãÖÑ¨#∞flO_˘~°∞ 57
=_»∞QÍ Ü≥∞=fii"å_» 46 ã¨`«∞Öˇ=fi~°∞ ã¨∞`«∞Öˇ=fi~°∞ 24
=~°KÕÅO|∞Ö’ 46 ã¨^Œ∞æ}O|∞ÖˇÅ¡ 30
=~°=∞Ç¨^Œ∞ƒù`« 21 ã¨Éèí‰õΩÉ’=[#^Œ∞ 60
=~å‚„â◊=∞ ^èŒ~°‡O|∞ 64 ã¨=Ú_≥·Ü≥∞=fi_»∞ 04
=ã¨∞^è• MO_»=Ú 47 ã¨~°Ñ¶¨∞Öò QÆ∂iÛ# `Õ<≥ 36
=ã¨∞=∞f<å^äŒ Ü≥∞ 63 ã¨~°ã≤[Ñ¨„`«Î<Õ„`« 63
„=`«=Ú =∂#^ŒQÆ^Œ∞ 38 ã¨~°fiA˝_ôâ◊√O_»∞ 27
"å^Œ=ÚÅ∞ "ÕÜ«Ú<Õ\˜H˜ 38 ã¨~°fi=∞~Ú#KÀ@ 48
"åi*Ï‰õ∆ΩÅO^Œ∞ 48 ã¨~°fi=Ú hÖ’xkQÍ 56
"åi[<åÉèí ÉèíHõÎ[# 63 ã¨~°fi^èŒ~å‡ #Êi`«º[º 66
"åÖÏÜ«∞=Ú 64 ã¨~åfi`«∞‡ "åã¨∞^Õ=Ùx 12
"åe# ÉèíH˜Î 1 ™ê^èŒ∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú 52
"åã¨∞^Õ= â’¡Hõ 11 ã≤iÔHO*ˇÑ¨Ê_»∞ 42
"åºÑ≤ÎOÉÁO^ŒHõ 47 ã≤iÜ«Ú#∞ =Oâ◊=Ú 62
q#∞^Œ@ r=ÙÅ=∂@Å∞ 41 ¿ãÎÜ«∞=ÚÖËx =$uÎÜ«Ú 35
qâ◊fi=∞Ü«∞`« ÖËq∞ 42 Ç¨Ï
qâßfi`«∞‡_»∞ qâıfiâ◊√_»∞ 15 Ç¨ÏiHÕ |@ìÑ¨Ù~å}˜ 02
qâ◊fiHõ~°∞ qâ◊fi^Œ∂~°∞x 41 Ç¨ÏiKÕ`«#∞ ^Œ#∞ 09
q+¨Ü«∞ â◊„`«∞ÖˇÅ¡ 38 Ç¨ÏÜ«∞iOMÏ=ÚY^Œ∂o 06
q+¨µ‚H©~°Î#=ÚÅ 12 Ç¨Ïi^•ã¨∞Å q∞„`«`«fi=Ú 64
"≥éz# "åx ^≥·#º=Ú# 06 Ç¨ÏiÑ¨Ó*Ï~°=÷ Ú 55
"≥é˜]`«#=Ú =∂x 09 Ç¨ÏiH˜ #~°ú=Ú „ÉÏ} 20
"ÕÅ∞Ñ¨ÙÅ>ˇ 56 Ç¨Ïi <å=∞ Hõ^äŒ# ^• 03
"≥·‰õΩO~î°zO`åq 30 Ç¨Ïi<≥é∞OQÆHõ 10
â◊ Ç¨Ïi<≥é∞QÆx 21
â◊O|∞_À Ç¨ÏiÜ≥∂ 46 Ç¨ÏiÑ¨~°=∂`«∞‡_ôâ◊√_»A 17
âßO`«∞# HõÑ¨=~°æ 40 Ç¨ÏiÉèí‰õΩÎÅ`À 21
t~°=Ú# "Õ∞# 36 Ç¨ÏiÉèíQÆ=O`«∞_»#O`«∞ 15
N ÔH·=Åº Ñ¨^ŒO|∞ 01 Ç¨Ïi=∞Ü«∞=Ú 10
N Hõ$ëê‚Ü«∞^Œ∞Éèí∂+¨}Ï 06 Ç¨Ïi=∞Ç≤Ï=∞ ^Œ#‰õΩ 37
N <åÜ«∞Hõ h<å=∞=Ú 64 Ç¨Ïi=∞k <å#OkOz# 45
N =Å¡Éèí∞_»∞ ^Œ#∞fl 30 Ç¨ÏiÜ«∞O^Œ∞ [QÆ=Ú 37
NÑüÜ«Ú Ü«∞[˝ÑüÜ«Ú 14 Ç¨ÏiÜ«∞O^Œ∞ <åHÍâ◊ 16
â◊√‰õΩ_»∞ QÀzÜ«Ú 04 Ç¨Ïi"å~°Î Öˇé∞QÆ∞"åiH˜ 09
â◊√^Œú™ê^èŒ∞ÅO^Œ∞ 29 Ç¨Ïiã¨∞`«∞|iK«~°∞QÍ Q˘x 15
„â◊√`«ºO`« q„âßO`« 22 Ç¨Ïiã¨∂z# ã≤iK«∂_»^Œ∞ 45
â◊$OQÍ~° =`«∞ÖÏ~° 58 Ç¨ÏiÇ¨Ïi ã≤i Ü«Ú~°=Ú#QÆÅ 45
â’kèOÑÖ|_≥ 32 Ç‘Ï#∞_»[O_®Å∞O_»#∞ 54
â∫~°º=Ú ^•#jÅ=Ú 35 Hõ∆
ã¨ Hõ∆=∞ QÆey# ã≤i 53
ãÖ™ê~° r=¸`« 32 H˜∆u^•#q∞K«∞Û #`«_»∞#∞ 50
ãÖ`«`«O|∞#∞ QÆ$+¨‚ 64 H∆À}˜`«ÅO|∞#<£ #∞^Œ∞~°∞ 02
ãÖ`«∞+¨µì _ô=¸_»∞ 47
78
â’¡II =∞#¿ãºHõO, =K«<ÕºHõO, Hõ~°‡}ËºHõO, =∞Ç¨`«‡<å"£∞

=∞#ã¨û#ºO, =K«#º#ºO, Hõ~‡° }º#ºO, ^Œ∞~å`«‡<å"£∞.
Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊=Ú – <å~åÜ«∞}Hõq
79

SriMahabhagavataSudhAtarangini PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SriMahabhagavataSudhAtarangini PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

dddddddddddddddddddddddddd

N x~°O[#O QÆ∞~°∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó

N x~°O[#O ˆ~<å\˜ g~åÔ~_ç¤

„Ñ¨^äŒ=∞ =Ú„^Œ} : 2009

N DÑ¨Ó~°∞ â’ÉèÏ~å}˜ ~°"Õ∞+π

HõII 'ÉèÏ— Ü«∞# ÉèíH˜Î JxÜ«Ú<£

D [#‡=∞O^≥ HÍx, =ÚH˜Î =∞é˜ ÜÕ∞ [#‡ =∞O^Œ∞ ÖË^Œ∞

––– |"≥∞‡~° áÈ`«<å=∂`«º „Ñ¨}˜`«=Ú

N x~°O[#O QÆ∞~°∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó

NNNNN x~°O[#O ˆ~<å\˜ g~åÔ~_ç¤QÍ~°∞

PII q+¨Ü«∞â◊„`«∞ ÖˇÅ¡ I q„HÍOu`À_» ™ê, ~°käã¨"Õ∞`«∞ñ _»~Ú#I~°kä‰õΩñ |\˜ì

HõII "å^Œ=ÚÅ∞ "ÕÜ«Ú <Õ\˜H˜, "Õ^ÀHõÎqkèO [iOK«∞ I q|∞^èŒ∞ñ_»∞ QÆ$Ç¨Ï=∞O

`ÕII Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨∂HõÎO|∞ñ [kq Ü«∞ I ^Œ∞ƒù`«ã¨=∂kè

HõII Ü«∂^Œ=‰õΩÅ=Ú# #=∞~°∞Å∞, "Õ∞kxÃÑ·ñ |∞@ìñ [#∞ñ_»∞ I g∞Ü«∞Oâ◊=ÚÅ<£

HõII Ç¨ÏiÑ¨Ó*Ï~°÷=Ú Ñ¨Ù@∞ìñ_»∞, ã¨∞~°Hõ#ºÅ∞ Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ I ã¨∞O^Œ~°`«#∞ Öˇ·

HõII Hõ~°‡=ÚÅ∞ "Õ∞Å∞ xK«∞Û#∞, QÆ~°‡O|∞Å∞ H©_»∞ xK«∞Ûñ I Hõ~°ÎÅ∞ ^Œ#‰õΩ<£

ã‘II „Ñ¨Hõ$uÜ≥ÚHõ¯\˜áê^Œ∞IÑ¶¨Å=ÚÅ∞ã¨∞Y^Œ∞óY,=ÚÅ∞Ô~O_»∞QÆ∞}=ÚÅ∞I=¸ñ_»∞ "Õà◊√¡

â’¡II ''ã¨~°fi^èŒ~å‡ #Êi`«º[º =∂"Õ∞ HõO â◊~°}O „=[—— Ü«∞#∞ #∞Ñ¨x+¨`«∞ÎÅºO

12. J<ÕHõ[#‡ã¨O„áêÑ¨Î Hõ~°‡|O^èŒq^•Ç≤Ï<Õ

PO„^èŒ=ÚÖ’ „Ñ¨K«∞iOÑ¨|_ç# H˘xfl ÉèÏQÆ=`« Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞

=∞O^ä•<åK«Å^è•~°}¿ÇÏ`À ^Õ"åã¨∞~° Ñ¨iáêÅ qÉè’

Éèí∂KÀ~°HõÇ¨Ï~° Ñ¨Ù}º=∞`Õ „H©_À^Œú $`« Éèí∂ ^Õ= Ç¨Ïˆ~

Éèí=|O^èŒ#Ç¨Ï~° q`«`«=∞`Õ áê^À^ŒHõqÇ¨Ï`åÑ¶¨∞`« `ÕÕ

ã‘`å=Å¡Éèí ^•â◊~°^äÕ ^Œâ◊~°^äŒ#O^Œ# Ö’HõQÆ∞~À

Hõ$ëê‚#O`« Hõ$áê[Å^èÕ HõO™êˆ~ Hõ=∞ÖËâ◊ Ç¨Ïˆ~

^•#=ã¨u =∂<åÑ¨Ç¨Ï~å „uÑ¨Ù~°q[Ü«∞ =∞~°Ì#~°∂áê

t+¨ì[<å=# ^Œ∞+¨ìÇ¨Ï~å YQÆ`«∞~°QÀ`«Î=∞ "åÇ¨Ï# `Õ

â’¡II =∞#¿ãºHõO, =K«<ÕºHõO, Hõ~°‡}ËºHõO, =∞Ç¨`«‡<å"£∞

You might also like