„Razvoj održivog tržišta bioenergije u Srbiji“

Uštede na troškovima za energiju ostvarive

prelaskom na drvnu biomasu u Specijalnoj Bolnici
Čigota
 Struktura programa:
Političko Daljinsko Efik. korišćenje Razvoj
savetovanje grejanje drva za ogrev u projekata
domaćinstvima
GIZ: KfW: GIZ: GIZ:
- Pruža podršku - Savetovanje za - Podrška
harmonizaciji - Savetovanje u
investiranje u promovisanju
zakona i pogledu
preduzeća za efikasnih peći i
regulativa sa šporeta /
implementacije
daljinsko grejanje. ekonoimski
EU sušenje drva za
standardima ogrev isplativih i
- Savetovanje u inovativnih
GIZ: pogledu bioenergetskih
- Pruža podršku - Podrška razvoju projekata
implementacije
za definisanje održivog standarda - Transfer
politike i snabdevanja energetske tehnologije i
implementaciju biomasom efikasnosti i znanja
strategije standarda
emisije gasova

Multidisciplinarno tematsko područje: Održivost

 Područje 4: Razvoj Projekata

Malo ima iskustva u privatnom sektoru sa modernim tehnologijama bioenergije /

razvoj projekata bioenergije

Pristup
- Omogućiti konkretne projekte upotrebe bioenergije u poljoprivredi i industriji
- Promocija međunarodne razmene tehnologije i znanja

Instrumenti
- Tehnička podrška dizajniranju bioenergetskih projekata (npr. studije izvodljivosti) za
multiplikaciju najboljih praksi
- Treninzi za menadžere projekata (npr. vezano za proces izdavanja dozvola)
- Tehničke konferencije i networking događaji

Partneri
- Privatni sektor: industrija i poljoprivreda
- Javna komunalna preduzeća, ESCO kompanije, provajderi tehnologije

Primer za implementaciju
- Srpsko-Nemačko tehnološko partnerstvo; Program razmene za Univerzitete
Razvoj projekata: Oblasti delovanja

U privatnom sektoru podržavamo implementaciju inovativnih održivih projekata

bioenergije koji za potrebe generacije toplote, pare i električne energije zamenjuju fosilna
goriva upotrebom drvne i poljoprivredne biomase kao i organskog otpada. Kroz ove
projekte takođe nastojimo da integrišemo javne i privatne činioce stvaranjem dugoročnih
međunarodnih tehnoloških partnerstava.

Tri glavne oblasti delovanja:

Proizvodnja biogasa
- Za proizvodnju procesne toplote za potrebe same kompanije ili za kogenerativnu
proizvodnju struje upotrebom organskog otpada u saradnji sa agro industrijom-
(stajnjak, đubrivo, surutka.)

Sagorevanje slame
- Projekti za procese generacije toplote/pare

Drvni materijali (Pelete, Briketi, Drvna sečka)

- Generisanje toplote za javne i privatne zgrade (hoteli, škole, bolnice ili
investitori/ugovarači)
Razvoj projekata: Glavne Aktivnosti

Identifikacija projekata i potencijalnih investitora za sisteme grejanja na bioenergiju u

javnim objektima, biogas postrojenjima i postrojenjima za generaciju struje i procesne
industrijske toplote

Konsultovanje za potrebe dizajna postrojenja i izradu koncepta projekata uključujući

elaboraciju (pred-) studije izvodljivosti često i za potrebe bankarske procedure

Podrška/Posredovanje u pronalaženju opcija za finansiranje i dobijanje investicionih

podsticaja

Logistički koncept za agro-biomasu i savetodavna uloga u procesu kupovine drvne

biomase

Pravna podrška pri apliciranju za izdavanje dozvola i podrška povećanju efikasnosti

procesa u vezi sa izdavanjem dozvola i licenciranjem

Multiplikacija primera najbolje prakse: Publikovanje primera uspeha, Priručnici, podrška

istraživačkim radovima u saradnju sa Univerzitetom, Razvoj kapaciteta

Umrežavanje kompanija i izbor provajdera tehnologije; platforma za dijalog, sa srpskim i

međunarodnim činiocima u cilju razmene projektnih ideja, informacija i iskustava
Prelazak sa fosilnih goriva na biomasu:
Podsticaji

- Velike uštede u troškovima grejanja

- Zamena starih kotlova je neophodna (obezbeđivanje sigurnosti snabdevanja)

- Redukcija dima i štetnih emisija (prijatniji miris i veća vidljivost)

- Jačanje lokalne i regionalne ekonomije (razvoj lanca snabdevanja biomasom)

- Značka zelenog turizma Marketing benefiti

 Project Proposal Hospital Čigota–
Installation of Woodchip Heating Boiler to substitute
Heavy Fuel consumption
FUELS Heatvalues Price per Unit Calorific Price Efficiency Heat Price
Agro-Biomass Briquetts 4 kWh/kg 0.18 €/kg 45 €/MWh 75% 60 €/MWh
Brown coal 4.5 kWh/kg 100 €/t 22 €/MWh 75% 30 €/MWh
Electricity 1 kWh/kWh 60 €/MWhel 60 €/MWh 85% 71 €/MWh
NAFTA/Diesel 11.93 kWh/kg 1.087 €/l 101 €/MWh 85% 119 €/MWh
LPG 12.87 kWh/kg 0.957 €/kg 74 €/MWh 90% 83 €/MWh
Heavy Fuel 11.21 kWh/kg 519.6 €/t 46 €/MWh 80% 58 €/MWh
Natural gas 10 kWh/m³ 0.41 €/m³ 41 €/MWh 95% 43 €/MWh
Wood Pellets 4.7 kWh/kg 160 €/t 34 €/MWh 90% 38 €/MWh
Woodchips (Humidity 35 %) 3.1 kWh/Kg 50 €/t 16 €/MWh 85% 19 €/MWh
Straw in Bales 3.9 kWh/kg 45 €/t 12 €/MWh 80% 14 €/MWh
Saw Mill 4.2 kWh/kg 120 €/t 29 €/MWh 85% 34 €/MWh

Current fuel prices for heating in Serbia excl. VAT - Source: GIZ research and calculation (prices will differ depending on
region and quality)

Cene za drvnu sečku se razlikuju od 45€/t do 65 €/t u zavisnosti od kvaliteta,

udaljenosti i veštine istraživanja i pregovaranja
Hospital Institute“Čigota”

Current Heating system:

Own heat source (boiler room inside the Institute`s

building)
Fuel – Heavy oil (mazut), heat value 40 MJ/kg
Underground reservoirs 2 x 40 m 3
Reloading station
Boiler 1- Type SVN 1600, EMO Celje, 1,86 MW, T max =
110 oC, p max = 5 bar
Burner 1 – Monarch L7Z Weishaupt
Boiler 2- Type SVN 1600, EMO Celje, 1,51 MW, T max =
110 oC, p max = 5 bar
Burner 2 – Monarch L7Z Weishaupt
Boiler room
Hospital Institute“Čigota”

Installed capacity

Service Share Capacity Device Fuel Note

43,6% 1.510 kW boiler heavy oil -
53,8% 1.860 kW boiler heavy oil -
0,5% 18 kW boiler electricity -
Heating
0,0% 200 kW boiler electricity not in function
0,7% 24 kW heater electricity local
1,4% 48 kW boiler electricity swimming pool
Cooling 100,0% 29 kW split syst. electricity
Sanitary water 100,0% 2 x 24 kW boiler electricity swimming pool (reserve)
Cooking 100,0% 233 kW stove electricity
Landry 100,0% 186 kW electricity
Internal 52,0% 100 kW fluopipe electricity
lighting 48,0% 92 kW CFL
Other services 100,0% 343 kW electricity
Water 100,0% 5,7 m3/h public water system
 Hospital Institute“Čigota”
Energy Efficiency Indicators 2008 2013
specific annual electricity consumption
per area of the building (kWh/ m2 a) 142,26 82,17
per person (kWh/person a) 37,20 22,87
specific annual heat energy consumption
per area of the building (kWh/ m2 a) 238,20 244,54
per person (kWh/person a) 58,49 63,92
specific annual water consumption
per area of the building (kWh/ m2 a) 3,01 0,78
per person (kWh/person a) 0,79 0,22
specific annual gross cost of electricity
per area of the building (EUR/ m2 a) 8,38 4,94
per person (EUR/person a) 2,19 1,38
specific annual gross cost of heat energy
per area of the building (EUR/ m2 a) 8,92 13,86
per person (EUR/person a) 2,19 3,62
specific annual gross cost of water
per area of the building (EUR/ m2 a) 3,26 0,76
per person (EUR/person a) 0,85 0,21
 Hospital Institute “Čigota”
Energy performance
Total heat energy calculated by the amount of fuel kWhth/a 3.757.820
HVAC System Efficiency - 0,82
Delivered energy at the boiler room kWhth/a 3.081.412
Heat energy for domestic hot water heating kWhth/a 173.507
Total quantity of sanitary water m3/a 2.704
Heat energy for the pool water heating kWhth/a 136.267
The total amount of pool water heated m3/a 7.300
Heat energy for ventilation air heating (swimming pool) kWhth/a 309.922
Total heat energy (except for area heating) kWhth/a 2.461.716
Heated area of the building Institute m2 15.367
Annual final energy required for heating kWhth/a m2 160,20
The maximum permitted annual final energy required for heating -
kWhth/a m2 ≤ 120
Energy class "C"

The final annual energy consumption for heating in a building designed for health and
social care should be according to Regulations on the conditions, content and manner
of issuance of the certificate of energy performance of buildings (published in the
Official Gazette of the Republic of Serbia No. 61/2011):

120 kWh/a m2 ≤ QH,nd = 160,20 kWh/a m2 ≤ 180 kWh/a m2

This would result in "D" energy grade for the Institute‘s buildings
 Hospital Institute “Čigota”

Concept:
The heat source consists of two boilers for burning biomass, of nominal heat capacity
of 2 x 950 kW.
Temperature regime in the boiler circuit is 90/70 oC, maximum operating pressure is 6
bar.
Minimum return temperature in the boiler is 65oC.
Buffer-tank in order to optimize the work of the heating source.
The existing heating plant has to be reconstructed into main heating substation.
Hospital Čigota : Current Consumption and Heating Costs
Current Anual Consumption
Fuel Oil 350.00 t/year
Light Oil 0.00 m³/year Current Annual Costs
Fuel Energy Demand 3,922,333 kWh/year € 181,854.17 €/a
Full operation time (theoretic) 2,200.00 h/year € - €/a
€ 181,854.17 €/a
Estimated Boiler Efficiency 80%
Heat Energy Demand 3,137,866.67 kWh/year
Fuel Cost per kWh
Peak Capacity 1,426.30 kW
€ 0.058 €/kWh
Source: Own Calculations and with data Hospital Čigota

Proposed design Biomass Boiler

Heat Capacity 1,900.00 kW
Full Operation Hour (theoretic) 1,896.63 h/year
Efficiency 85%
Provided Heat Energy 3,603,600.00 kWh/year
Fuel Energy Demand 4,239,529.41 kWh/year Fuel Cost per kWh
Woodchips demand 1,367.59 t/year € 0.019 €/kWh
Average Investment Costs- Individual design

Specific Investment Costs for fully automated biomass boilers

€/kW
Upper value:
Lower capacity
Agro biomass fuel
Steam boiler

Lower value:
Higher capacity
Pellets
Hot Water Boiler

Heat Capacity
in kW

Source: Leitfaden Feste Biobrennstoffe 2014, FNR

Estimated Investment Costs for proposed project

Source: Energotech, 2014

305 €/kW all incl., 266 €/kW

Equipment and
Components Source: Viessmann 2014

Check real investment

costs with turnkey-offer
Ekonomske predpostavke Bolnica Hospital Čigota
Dohodak = direct saving from substitution of Heavy Fuel Oil for heating
prices of 0,058 €/kWh heat (without VAT)
Troškovi održavanja: 1,5 % godišnje od ukupne investicije
Električna energija: 5 kWel demand, 2,500 sati rada, 0,05 €/kWhel
Operation staff Majstori: 365 days x 1 h x 10 EUR/h = 3,650 EUR/year
Uklanjanje pepela: 2 % od inputa biomase, 9,49 t/a, 10 €/t
Administrativni troškovi : 1 % od dohodka, telekomunikacije: 500 €/a
Osiguranje: 0,25 % od ukupne investicije
Fees: 500 €/a
Ostali troškovi: 2 % od dohodka
Production cost increasing rate: 2 % per year
Cena drvne sečke: 50 €/t franko kotlarnica, kalorična vrednost: 3.1
kWh/kg, Efikasnost kotla: 85 %
 Cash Flow Bolnice Čigota sa eksternim finansiranjem
Year

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Total 15 years
Concept
Direct Substitution of fuel 145,483.33 185,491.25 189,201.08 192,985.10 196,844.80 200,781.69 204,797.33 208,893.27 213,071.14 217,332.56 3,108,509.09
Thermal Energy 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
Reduction of CO²-Emission 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
TOTAL INCOMES 145,483.33 185,491.25 189,201.08 192,985.10 196,844.80 200,781.69 204,797.33 208,893.27 213,071.14 217,332.56 3,108,509.09
Raw Material 47,633.65 60,732.90 61,947.56 63,186.51 64,450.24 65,739.25 67,054.03 68,395.11 69,763.02 71,158.28 1,017,777.29
Maintenance 6,965.10 8,880.50 9,058.11 9,239.27 9,424.06 9,612.54 9,804.79 10,000.89 10,200.91 10,404.92 148,821.70
Electricity Consumption 500.00 637.50 650.25 663.26 676.52 690.05 703.85 717.93 732.29 746.93 10,683.39
Operation Staff 2,920.00 3,723.00 3,797.46 3,873.41 3,950.88 4,029.89 4,110.49 4,192.70 4,276.56 4,362.09 62,390.97
Telekommunication 500.00 510.00 520.20 530.60 541.22 552.04 563.08 574.34 585.83 597.55 8,646.71
Ash 238.17 242.93 247.79 252.75 257.80 262.96 268.22 273.58 279.05 284.63 4,118.74
Fees and dues 500.00 510.00 520.20 530.60 541.22 552.04 563.08 574.34 585.83 597.55 8,646.71
Administration and Overhead 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
Insurance 1,451.06 1,451.06 1,451.06 1,451.06 1,451.06 1,451.06 1,451.06 1,451.06 1,451.06 1,451.06 21,765.94
Miscelleanous 1,454.83 1,854.91 1,892.01 1,929.85 1,968.45 2,007.82 2,047.97 2,088.93 2,130.71 2,173.33 31,085.09
TOTAL OPERATION COSTS 62,162.81 78,542.81 80,084.65 81,657.32 83,261.44 84,897.65 86,566.58 88,268.89 90,005.25 91,776.33 1,313,936.53
EBITDA 83,320.52 106,948.44 109,116.43 111,327.78 113,583.35 115,884.04 118,230.74 120,624.38 123,065.89 125,556.23 1,794,572.56
Interest costs 30,472.31 28,318.35 26,002.84 23,513.66 20,837.80 17,961.25 14,868.96 11,544.74 7,971.21 4,129.66 185,620.78
EBTDA 52,848.21 78,630.09 83,113.59 87,814.11 92,745.55 97,922.79 103,361.79 109,079.64 115,094.68 121,426.57 1,608,951.78
Taxes 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.00
NET SURPLUS 52,848.21 78,630.09 83,113.59 87,814.11 92,745.55 97,922.79 103,361.79 109,079.64 115,094.68 121,426.57 1,608,951.78
Investment Costs -580,425.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
Working Capital 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
Debt Financing 406,297.50 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
Repayment 28,719.52 30,873.48 33,188.99 35,678.16 38,354.03 41,230.58 44,322.87 47,647.09 51,220.62 55,062.17 406,297.50
Declinig Balance 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
0.00
Cash Flow -174,127.50 24,128.69 47,756.61 49,924.60 52,135.95 54,391.53 56,692.21 59,038.92 61,432.55 63,874.06 66,364.40 1,028,526.78

INDICADORS 10 years 15 years

NPV € 166,546.78 € 409,411.90
Assumed Loan Conditions: IRR 23.97% 28.75%

Equity 30%
Loan 70%
Interest rate 7.5 % p.a., 10 years

Source: Own Calculations GIZ, 2014

 Razlozi za implementaciju

Dodatni cash-flow od preko €1,028,000 tokom 15 godina

Povraćaj equity investment u manje od 5 godine
Ekonomske predpostavke u analizi su veoma konzervativne (uzeti u obzir samo
sadašnji troškovi za gorivo)
Redukcija štetnih emisija u atmosferu od fosilnog goriva (npr. preko 500 t/a
redukcije CO2 emisija)
Uvećan prihod lokalne ekonomije i mogućnosti za zapošljavanje kroz
snabdevanje drvetom
Zeleni i odgovorni imidž Marketing zelenog turizma
Povećana bezbednost sadašnjeg sistema
Sledeći koraci:

Provera dostupnosti i kvaliteta biomase

(-> podrška GIZ DKTI)
Source: Fug-Verlag, © Hargassner
Traženje mogućnosti za interno
finansiranje ili za odgovarajućeg ESCO-
Partnera for JPP
GIZ DKTI će podržati i propratiti
implementaciju i pružiti podršku u
uspostavljanju lanca snabdevanja
Implementacija kroz ugovaranje
snabdevanja energijom (ESCO)
Problem: Iako sistemi za grejanje bioenergijom generalno nude velike uštede budžetu za
grejanje i većina sadašnjih sistema za grejanje ne ispunjava standarde zaštite životne sredine
javne institucije retko uzimaju u obzir mogućnosti finansijskih ušteda ostvarivih na ovaj način.

Srpski Zakon o JPP pruža mogućnost rešavanja ovog problema preko ugovora sa privatnom
partnerom kojo vrši planiranje, dizajniranje, implementaciju, upravljanje i održavanje
postrojenja na biomasu i prodaje ’ isporučuje toplotnu energiju javnom partneru.

Planira, finansira,
izgrađuje, upravlja,
održava i nadgleda
energetski sistem
Vrši nabavku goriva
Dugoročno iskustvo i
specijalizacija
Snosi odgovornost za
kvarove, štete, efikasnost
i kvalitet goriva

Source: Energotech, 2014

 Prednosti i nedostaci ESCO-Modela

Prednosti:
Nema naprezanja budžeta za trošak investicije poboljšana likvidnost
Outsourcing odgovornosti i rizika
Mogućnost dugoročnog tačnog predviđanja troška za grejanje
Unapređenje energetske efikasnosti i kvaliteta kroz outsourcing
iskusnom partneru
Outsourcing iskusnom partneru pruža šansu povoljnije kupovine goriva i
tehnologije
Koncentracija na glavne poslove

Nedostaci:
Dugoročno partnerstvo sa jednim dobavljačem (može da bude i
prednost, zavisi od kvaliteta ugovora)
Uštede nisu pod direktnom kontrolom kao kada se izabere opcija „uradi
sam“
 Thank you for your attention
Thomas Mitschke, GIZ-DKTI Component Leader Project Development

Contact:

Deutsche Gesellschaft für Bože Jankovića 39

Internationale Zusammenarbeit 11000 Belgrade
(GIZ) GmbH Serbia

Development of a Sustainable T +381 11 3912 507

Bioenergy Market in Serbia E bioenergy-serbia@giz.de