Bosna i Hercegovina

Federacija Bosne i Hercegovine

Unsko-sanski kanton
JU Gimnazija „Bihać“ u Bihaću

MATURSKI RAD IZ GEOGRAFIJE

TEMA:
KRALJEVINA ŠVEDSKA

Mentor: Kandidat:
Greta Zupančić, prof. Neris Nesić, IVe

Bihać, maj 2018.godine

SADRŽAJ

Uvod.............................…...........................................................................................................1

1. IME, GEOGRAFSKI POLOŽAJ, GRANICE I VELIČINA..........................................2

2. PRIRODNO - GEOGRAFSKE ODLIKE..........................................................................4
2.1 Reljef i geološka građa....................................................................................................4
2.2 Klimatske odlike..............................................................................................................6
2.3 Hidrološke odlike............................................................................................................7
2.4 Flora i Fauna...................................................................................................................8

3. DRUŠTVENO- GEOGRAFSKE ODLIKE......................................................................10

3.1 Historijsko- geografski razvoj....................................................................................10
3.2 Demogeografske odlike...............................................................................................11
3.3 Urbanizacija i naselja Švedske ..................................................................................12

4.EKONOMSKO-GEOGRAFSKE ODLIKE......................................................................16
4.1 Opće odlike privrede...................................................................................................16
4.2 Rudarstvo i energetika................................................................................................19
4.3 Industrija.....................................................................................................................20
4.4 Saobraćaj i turizam.....................................................................................................21
4.5 Trgovina i međunarodna razmjena...........................................................................24
4.6 Položaj Švedske u međunarodnim organizacijama.................................................25

ZAKLJUČAK..........................................................................................................................26
LITERATURA........................................................................................................................27
UVOD

Kraljevina Švedska je država koja se nalazi na istočnoj strani Skandinavskog poluotoka i to je

treća zemlja po veličini u Sjevernoj Europi.Graniči se sa Norveškom na zapadu, Finskom na
sjeveroistoku. Na jugozapadu Oresundski most spaja Švedsku sa Danskom. Skagerak moreuz
je na jugozapadu, Baltičko more i Botnijski zaliv su na istoku.

Švedska ima relativno malo stanovnika, i poznata je po velikim mirnim šumama i planinskom
divljinom.Glavni grad je Stokholm, koji je i najveći grad Švedske.
Drugi veći gradovi su Geteborg, Malme, Upsala, Linčeping, Vesteros, Erebru, Norćeping,
Helsingborg i Jenčeping.
Vlada Ustavna monarhija - Kralj Karl XVI Gustaf - Premijer Fredrik Rajnfelt.
Švedska je veoma lijepa i zanimljiva zemlja. Švedska je zemlja u koja je najmirnija u smislu
ratnih zbivanja u cijeloj Europi i kao takvu možemo je okarakterisati kao mirnu zemlju sa jakom
ekonomijom, jakom socijalnom podrškom i veoma slobodnom i moćnom demokratijom.
Upravo su to razlozi moga odabira baš ove teme za obradu maturskog rada, u kojem sam će se
nalaziti najbitnije i najzanimljivije činjenice vezane za istočni dio Skandinavije .
Također Švedska je važna karika Europske unije i NATO-a i kao takva ima veliki uticaj na
mnoge zemlje cijeloga svijeta pa tako i naše zemlje iz koje se u Švedsku emigriralo nekoliko
desetina hiljada ljudi.

1
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

1. IME, GEOGRAFSKI POLOŽAJ GRANICE I VELIČINA

Moderno ime Švedska je izvedeno iz stare engleske riječi Sweoped, što znači Šveđani. Ova
riječ je izvedena iz riječi Sweon/sweonas. Švedsko ime Sverige izvedeno je iz Sweorice koju
možemo naći u legendi o Beovulfu.
Nalazeći se na sjeveru Europe, Švedska zauzima istočni dio Skandinavskog poluotoka. Na
istočnoj obali se nalaze Baltičko more i Botnički zaljev, na jugu Oresundska vrata, a na zapadu
tjesnaci Skagerrak i Kattegat. Na zapadu Švedske ističe se Skandinavski planinski lanac
(švedski: Skanderna) koji razdvaja Švedsku i Norvešku.

Slika 1 Geografski položaj Švedske

Sa površinom od 450 295 km2, Švedska je treća najveća zemlja u Evropskoj uniji, s ukupnim
brojem stanovnika od oko 9,4 miliona. Švedska ima malu gustoću naseljenosti od 21 km2 sa
stanovništvom koje je uglavnom koncentrisano na južnom dijelu zemlje. Oko 85% stanovništva
živi u gradskim naseljima.

2
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Glavni a ujedno i najveći grad Švedske je Stockholm. Od početka 19. vijeka Švedska živi u
miru i u velikoj mjeri izbjegava rat.

Slika 2. Stockholm- glavni i najveći grad Švedske

Danas je Švedska ustavna monarhija s visoko razvijenom ekonomijom i ima osmi najveći
prihod u svijetu po glavi stanovnika.
2012. godine Svjetski ekonomski forum rangirao je Švedsku kao četvrtu najkonkurentniju
zemlju na Svijetu.
2013. Prema podacima UN-a, ima treću najnižu stopu smrtnosti beba na svijetu.

3
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

2. PRIRODNO- GEOGRAFSKE ODLIKE

2.1 Reljef i geološka građa

Više od 15% ukupnog teritorija Švedske je pokriveno vodom, s oko 30 glavnih rijeka i oko
90.000 jezera (8% Švedske je pokriveno jezerima), uključujući i jezero Vänern, najveće jezero
sjeverne Evrope (površina oko 5.546 km2). Rijeke su pretežno planinske, s vodopadima i
brzacima. Većina izvire u skandinavskom planinskom lancu, teče koritima nastalim fluvio-
glacijalnom erozijom (koritima glečera iz ledenog doba) i ulijeva se u Botnički zaliv i Baltičko
more. Neke od najvećih rijeka (älvar) su Klarälven, Muonioälven, Dalälven, Jeta, Umeå, Luleå,
a od jezera Vänern, Vättern, Hjälmaren, Storsjön, Siljan, Torne Träsk i Hornavan. Zbog brojnih
vodopada i brzaka, rijeke su neplovne, dok je splavarenje redovno prisutno u ljetnoj polovini
godine.
Švedska je smještena na geološki veoma stabilnom evroazijskom dijelu kopna. Četvrta po
veličini evropska država, prostire se na gotovo 500.000 km2. Granica sa Norveškom koja je
utvrđena 1751. godine, duga je 1.619 km. Kako je dio skandinavskog poluostrva, obalna strana
je duga 2.500 km.

Slika 3 Reljefni prikaz Švedske

4
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Švedska se prostire pravcem jug-sjever u dužini od 1600 km i mogu se izdvojiti tri glavne regije:

Norrland (švedski: sjeverna zemlja), prostire se na oko tri petine cjelokupne teritorije,
planinski je kraj i ima ogromna šumska prostranstva sa velikim naslagama rude.
Svealand ima valovite glacijalne grebene i sadrži većinu od 90.000 jezera u zemlji.
Götaland se sastoji od kamenite Småland visoravni i bogate Skåne ravnice.

Najjužniji dio zemlje, Skåne, nastavak je najplodnijih polja Danske i sjeverne Njemačke.
Sjevernije su šumoviti, viši predjeli sa manje plodnom zemljom, Småland. Ostatak južne
Švedske sastoji se od naizmjeničnih stjenovitih poljskih predjela i jezera koja su najtipičnija u
području izmedju Štokholma i Göteborga.
Sjevernije od ovog pojasa je granično područje koje odvaja južnije regije od Norrlanda, regije
koja obuhvata 3/5 sjevernog dijela Švedske, brežuljkasto-planinsko područje, šumovito i
ispresijecano velikim riječnim dolinama. Dalje na sjeveru su bazeni ruda olova i cinka regije
Västerbotten, i velika nalazišta željezne rude Kiruna i Gällivare-Malmberget. Na tom području
su najznačajnije zalihe švedskog granita i kristalastog škriljca.
Zapadna granica između Švedske i Norveške uglavnom prati skandinavski planinski lanac,
nastao u tercijaru (prosječna nadmorska visina 1000-2000m, sa najvišim vrhom Kebnekaise
2111m), iz koga izviru sve veće rijeke Švedske.
Iz perioda kambrija i silura, datiraju krečnjačke naslage na zaravnima ostrva Öland i Gotland u
Baltiku, i na još nekim drugim mjestima centralne i južne Švedske.
Tokom nekoliko era, Skandinavija je bila pokrivena ledom. Posljednje ledeno doba je završeno
prije 10.000 godina, pa su težina i pokretanje ledenih masa formirali reljef.
Švedska pažljivo održava netaknute ljepote svog prirodnog okruženja. Ova zemlja drži jedino
preostalo veliko područje netaknute prirode u Evropi, a voda u Stockholmu je ostala dovoljno
čista i bistra za ribolov pa čak i za plivanje u centru grada.

5
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

2.2 Klimatske odlike

Veliki dio Švedske ima umjerenu klimu, uprkos sjevernoj geografskoj širini, s četiri različita
godišnja doba i blagim temperaturama tokom cijele godine.
Zemlja se može podijeliti na tri klimatska područja: u najjužnijem dijelu je okeanska klima,
središnji dio ima vlažnu kontinentalnu klimu i najsjeverniji dio ima subarktičku klimu.
Ipak, Švedska je mnogo toplija u odnosu na ostala mjesta koja se nalaze na sličnoj geografskoj
širini, pa čak i od onih koji su nešto južnije, uglavnom zbog Golfske struje.
Zbog svoje visoke geografske širine, dužina dnevnog svjetla značajno varira. Sjeverno od
arktičkog kruga, sunce nikada ne zalazi jednim dijelom svakog ljeta, a nikada ne izlazi tokom
jednog dijela svake zime.
U glavnom gradu Stockholmu, dnevno svjetlo traje više od 18 sati krajem juna, ali samo oko 6
sati krajem decembra. Švedska prima između 1.100 do 1.900 sunčanih sati godišnje.
Temperature uveliko variraju idući od sjevera do juga. Južni i središnji dijelovi zemlje imaju
topla ljeta i hladne zime, sa prosječno visokim temperaturama od 20-25 °C ljeti, i prosječnim
temperaturama od -4-2 °C zimi.
Dok sjeverni dio zemlje ima kraća, hladnija ljeta i duže, hladnije i zime s više snijega, s
temperaturama koje često padnu ispod tačke smrzavanja od septembra do maja.
Najviša temperatura ikad zabilježena u Švedskoj je bila 38 °C u Målilla 1947. godine, dok je
najhladnija temperatura ikada zabilježena bila -52,6 °C u Vuoggatjålmeu 1966. godine.
U prosjeku najveći dio Švedske prima između 500–800 mm padavina svake godine, što je čini
znatno suhljom od globalnog prosjeka.
Jugozapadni dio zemlje prima više padavina, između 1000–1200 mm, a u nekim planinskim
područjima na sjeveru procjenjuje se da primaju do 2000 mm .
Uprkos sjevernoj lokaciji, u južnoj i središnjoj Švedskoj može se desiti da tokom pojedine zime
gotovo i ne padne snijeg.

6
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

2.3 Hidrografske odlike

Više od 15% ukupnog teritorija Švedske je pokriveno vodom, s oko 30 glavnih rijeka i oko
90.000 jezera (8% Švedske je pokriveno jezerima), uključujući i jezero Vänern, najveće jezero
sjeverne Evrope (površina oko 5.546 km2).
Rijeke su pretežno planinske, s vodopadima i brzacima. Većina izvire u skandinavskom
planinskom lancu, teče koritima nastalim fluvio-glacijalnom erozijom (koritima glečera iz
ledenog doba) i ulijeva se u Botnički zaliv i Baltičko more.
Neke od najvećih rijeka (älvar) su Klarälven, Muonioälven, Dalälven, Jeta, Umeå, Luleå, a
od jezera Vänern, Vättern, Hjälmaren, Storsjön, Siljan, Torne Träsk i Hornavan. Zbog
brojnih vodopada i brzaka, rijeke su neplovne, dok je splavarenje redovno prisutno u ljetnoj
polovini godine.

Slika 4 Prikaz rijeka i jezera u Švedskoj

7
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

2.4 Flora i Fauna

Većim dijelom Švedskog predjela (skandinavski lanac), dominiraju crnogorične šume, u

južnijim predjelima prošarane su i nekim listopadnim vrstama (najčešće breza i topola).
Listopadne šume bukve i hrasta na južnoj i jugozapadnoj obali pretvorene su u poljoprivredno
zemljište. Takođe od južnog dijela zemlje, pa sve do Norrlanda (srednja Švedska), nalaze se i
druge listopadne šume lipe, jasena, javora i bresta. Zahvaljujući krečnjačkoj podlozi i povoljnim
klimatskim uslovima, Gotland, Oland i dijelovi skandinavskog gorja imaju vrlo interesantnu
floru (uključujući veliki broj varijeteta orhideje).

Slika 5 Šume Kraljevine Švedske

Fauna Švedske je uništavana od ledenog doba pa do naseljavanja ljudi na određenim

prostorima. Vukovi su gotovo istrijebljeni, dok medvjedi i lisice jos uvijek nalaze staništa u
sjevernim šumama. Širom zemlje najbrojnije životinjske vrste su losovi (sjeverni jeleni),
srndaci, lisice i zečevi.

Slika 6 Životinje Kraljevine Švedske

8
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Naravno, za lovce su najatraktivniji losovi (koji su inače uzročnici brojnih saobraćajnih

nesreća).

1850-ih godina ubijano je oko 1000 losova godišnje, sada je taj broj od 150 do 200 komada.
Lov na ove životinje je strogo ograničen, a neke vrste su potpuno zaštićene. Zimska populacija
ptica svodi se na samo nekoliko vrsta, međutim ljeto donosi veliki broj ptica selica iz južnih
krajeva.

Sa svojom dugom obalom i mnogobrojnim jezerima i rijekama, Švedska je bogata vodenom

faunom, međutim i ona se polako smanjuje pod uticajem okoline i načina života (isto se odnosi
i na baltičke foke). Najznačajniji izvori ribe su atlantska obala (bakalar i skusa), Botnički zaliv,
jezera i rijeke sa lososom i čtukama, i Baltik (haringe). 1910.,Švedska je, kao prva evropska
zemlja, osnovala nacionalne parkove(Abisko,Sarek,Dundret), radi zaštite prirodnih bogatstava,
uglavnom u Norrlandu, ali i drugdje širom zemlje.
Na taj način posljednji dijelovi evropske divljine su sačuvani od eksploatacije i uništavanja.
Mnoge prirodne rezerve i kulturna obilježja su takođe zaštićena u svrhu zaštite okoline.
Naročito su interesantni visoki ekološki standardi što se tiče zaštite okoline.
Običajno pravo nalaze slobodu kretanja šumama i poljima, i branje jagoda i gljiva, ali nosi i
obavezu očuvanja krajolika, i postovanje privatne imovine.

Upitate li inače ljubaznog Šveđanina, gdje bere jagode, on će vam se zagonetno nasmijati i
promijeniti temu. Dobro mjesto za branje jagoda je porodična tajna.

Zadnjih godina, zarada od branja šumskih jagoda je bila dovoljna da privuče studente iz istočne
Evrope. Ukoliko je rodna godina, zarada za dva mjeseca branja ovog voća je ravna cijeni jedne
godine studija na univerzitetu (npr. u Poljskoj).

9
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

3. DRUŠTVENO-GEOGRAFSKE ODLIKE

3.1 Historijsko-geografski razvoj

Skandinavsko poluostrvo naseljavaju razni narodi tokom Kamenog doba. Region zatim
napreduje dosta sporo. Švedska je prvi put pomenuta u prvom vijeku, kada je rimski istoričar
Tacit zabilježio da na istočnoj obali Svealanda žive Svevi. Svealand je istorijska regija po kojoj
je Švedska kasnije dobila ime. U ΙX i X vijeku švedski vikinzi šire svoj uticaj u baltičkim
državama i Rusiji. Za razliku od norveških i danskih vikinga, karakteristika švedskih jeste da
su bili manje ratoborni a više usredsređeni na trgovinu i kolonizaciju.
Švedska je doživela hristijanizaciju u XΙΙ vijeku. U XIV vijeku, kao i većina drugih evropskih
zemalja, Švedska je pogođena velikom kugom, ili Crnom smrću. U srednjem vijeku Švedska
proširuje svoje granice do Laplanda na sjeveru i Finske. Finska do 1809. skoro 450 godina
pripada Švedskoj. 1389. godine sklopljena je Kalmarska Unija, koja je ujedinila Švedsku sa
Norveškom i Danskom. Unija je na snazi do 1521. kada švedski kralj Gustav I poslije više
ratova uspeva da formira samostalnu državu, za koju se smatra da je temelj moderne Švedske.
Nedugo poslije toga, isti kralj odbacuje rimokatolicizam i uvodi Švedsku u protestansku
reformaciju. Gustav I smatran je ocem švedske nacije.
Tokom XVII vijeka Švedska raste da postane jedna od moćnijih evropskih sila, pošto kralj
Gustav II Adolf uspešno vodi državu kroz Tridesetogodišnji rat. U Napoleonskim ratovima,
Švedksa pobeđuje Dansku. Kao posljedica, 1814. Norveška je primorana da formira uniju sa
Švedskom, u kojoj je ostala sve do 1905. Švedska od 1814. gotovo nije učestvovala ni u jednom
ratu (o neutralnosti Švedske u Drugom svjetskom ratu se raspravlja).
1850-ih, mnogi Šveđani ostaju nezaposleni. Posljedice toga su siromaštvo, alkoholizam i
masovna emigracija. Veruje se da između 1850. i 1910. godine, više od milion Šveđana napušta
domovinu i naseljava Sjedinjene Američke Države.
1960-ih Švedska postaje jedna od bogatijih država svijeta, a i dan-danas se nalazi na vrhu što
se tiče standarda života.
1995. učlanjuje se u Evropsku zajednicu, ali 2003. švedski narod na referendumu bira da zadrži
svoju valutu.

10
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

3.2 Demogeografske odlike

Švedska je na svjetskom vrhu dužine života. U avgustu 2004. broj stanovništva je prvi put
prevazišao broj od 9 miliona. Poslije Drugog svjetskog rata Švedska postaje zemlja imigracije.
Danas je otprilike 12% populacije rođeno van Švedske, a čak svaki peti ima nešvedsko
porijeklo. Imigranti najviše dolaze iz Finske, bivše Jugoslavije, Iraka i ostalih skandinavskih
država. Šveđani su skandinavski narod porijeklom od Germanskih plemena koja su se naselila
u Skandinaviji u neolitskom periodu. Za Šveđane se kaže da su potomci Vikinga. Službeni jezik
je švedski, a novac švedska kruna. Švedska je zemlja mira i blagostanja. Većina njenih
stanovnika živi na jugu zemlje gde je tlo najplodnije. Stanovnici Švedske imaju veoma visok
životni standard, koji se zasniva ne samo na prirodnim bogadstvima zemlje, nego i njihovoj
velikoj radinosti i kulturi.
Vlada demokratski sistem, ipak Švedska je kraljevina, ali kralj ima samo simboličnu ulogu.
Opšti izbori se održavaju svake četvrte godine, a pravo glasa imaju svi stanovnici stariji od 18
godina , pa čak i doseljenici koji su najmanje tri godine živjeli u Švedskoj. U Švedskoj posebna
briga se vodi o djeci. Sva djeca imaju mjesto u zabavištu, nastava i knjige u školi su besplatne,
za svako dijete je osiguran deči dodatak. Svi stanovnici Švedske imaju zdravstvenu pomoć za
nezaposlene, u penziju odlazi se sa 65 godina života (nezavisno od pola).

Rodnost 10‰

Smrtnost 11‰

Očekivana životna dob 80 godina

Šveđani 89%
Narodnosni sastav(1997.) Finci 2%
Protestanti 86%
Vjerski sastav(1995.) Rimokatolici 2%

Službeni jezik Švedski

Muškarci 100%
Pismenost(1998.) Žene 100%

Slika 6 Osnove demografske statistike Kraljevine Švedske

11
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

3.3.Urbanizacija i naselja Švedske

Podaci o urbanizaciji Švedske se prave svaki pet godina. Najnoviji podaci su od 31. prosinca
2015. Tada ukupnog stanovništva u urbanim područjima (ili lokaliteta) u Švedskoj bilo je
7631952 na površini od 5286,23 km ², što daje prosječnu gustoću naseljenosti od 1444/km ².
84% stanovništva Švedske živi u gradovima,50% živi u 64 najveća urbana područja. Trećina
živi u 15 najvećih urbanih područja.Četvrtina živi u 5 najvećih Najveće urbano područje je
Stockholm.
Neki od većih Švedskih gradova su:

Stockholm je glavni i najveći grad Švedske. Po procjeni iz 2008. uže je gradsko područje imalo
798.715, a šire 1.949.516 stanovnika.
Grad je osnovan 1252. na spoju jezera Mälaren i Baltičkog mora. Glavni grad Švedske službeno
je postao 1436. Sjedište je, između ostalog, Kraljevske švedske akademije znanosti, Karolinska
instituta i Švedske akademije, ustanova koje odabiru dobitnike Nobelove nagrade iz fizike,
kemije, ekonomije, medicine i književnosti.Sredinom 1400 imao Stockholmu, koji je tada
svedena na malo mjesta trgovanja, između pet i šest stanovnika. Bitka Brunkeberg 10. listopada
1471 i Stockholmske krvoproliće 8. studenog 1520, dvije velike povijesne događaje u gradu.

Slika 7 Panorama Štokholma

12
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Göteborg je drugi po veličini grad u Švedskoj. Nalazi se na zapadnoj obali, u regiji Västra
Götaland. Broj stanovnika iznosi oko 485,000 (2005.) u samome gradu, te oko 879,000 u
metropolitanskom području. Sa skoro 50.000 studenta, Göteborg je najveći sveučilišni grad u
Skandinaviji.
Gradom protječe Göta Älv koja se u samome gradu ulijeva u Kattegat. Rijeka Älv dijeli grad
na dva dijela; južni, koji se nalazi na kopnu, te sjeverni, smješten na otoku Hisingen.Ušće rijeke
pogodno je za luku koja je danas jedna od najvećih u nordijskim zemljama.

Slika 8 Panorama Goteborga

13
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Malmö (švedski: Malmö, Danski Malmø) grad je u Švedskoj.Nalazi se na krajnjem jugu

Švedske u provinciji Skåne. Sa svojih 272 000 stanovnika, treći je grad po broju stanovnika u
Švedskoj.
Osnovan je 1275. g. i bio je više stoljeća drugi grad po veličini u Danskoj. Morski tjesnac
Öresund (Danski øresund) ga odvaja od Kopenhagena.
Godine 1437. Malmö dobio je svoj grb sa označjem Erika VII. od Pommerna. Kralj Erik
naredio je, da se izgradi tvrđava Malmøhus. U danskoj reformaciji Malmö je imao vrlo važnu
ulogu. Gradonačelnik, Hans Mikkelsen, preveo je zajedno sa Christiernom Pedersenom Novi
zavjet na danski jezik, a svećenik Claus Mortensen Tøndebinder izdao je prvu dansku knjigu
psalmi, Malmø-Salmebogen.
Pri mirovnom sporazumu između Danske i Švedske u Roskildeu u 1658., Danska je izgubila
Malmö zajedno sa ostatkom provincije Skåne u korist Švedske.
U Malmö je 27. kolovoza2005. otvoren Turning Torso, spektakularni vijugasti neboder, koji je
sa svojih 190 metara visine, druga po visini stambena zgrada u Europi. Njegova silueta može
se vidjeti s cijelog područja Öresund.

Slika 9 Panorama Malmo-a

14
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Helsingborg je grad i općina koja se nalazi u Skånu, južnoj Švedskoj, na najužem dijelu
Eresunda. Udaljen je od danskog grada Helsingera 4 km, do koga je svakih dvadeset minuta
moguć prijevoz brodom. Helsingborg je značajan industrijski grad i ima drugu najveću luku u
Švedskoj. Po veličini, Helsingborg je deveti najveći grad Švedske i drugi najveći grad Skanije
sa 91.640 stanovnika.

Grad je osnovan 1086. godine, što ga čini jednim od najstarijih gradova Skandinavije. Veruje
se da je ovo područje bilo naseljeno već krajem 10. stoljeća.
Prve građevine Helsingborga bile su tri crkve: Crkva svetog Klementa, Crkva svetog Petra i
Crkva svetog Olaja. U 12. stoljeću sagrađen je gradski dvorac i oko njega okrugli toranj, čiji su
zidovi imali dubinu od 4 m. U 14. stoljeću ljudi su se počeli naseljavati na obali. Tada je
podignuta Crkva svete Marije i gradski dvorac se pregradio u tvrđavu, visoku 35 m, koja i dan-
danas postoji (restaurirana 1893-1894. godine).
Helsingborg je u ovo vrijeme bio jedan od značajnijih gradova Danske.

Slika 10 Panorama Helsingborga

15
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

4. EKONOMSKO-GEOGRAFSKE ODLIKE

4.1 Opće odlike privrede

U Švedskoj je razvijeno izvozno-orijentirano tržišno gospodarstvo s modernim sustavom

distribucije dobara, izvrsno razvijenim komunikacijama i obrazovanomradnom snagom. Iako
drvna građa, voda i željezna ruda čine tradicionalni temelj švedskog gospodarstva izrazito
orijentiranog prema vanjskoj trgovini, dominaciju u izvozu preuzimaju uslužna,
telekomunikacijska i IT industrija. Inženjerski sektor čini oko 50% izvoza i proizvodnje te su
telekomunikacijska, automobilska i farmaceutska industrija od izuzetnog značaja.
Poljoprivreda ima udio od oko 2% u BDP-u i zaposlenosti.

BDP (paritet kupovne moći): 333,1 milijarde dolara (2007 est)

BDP (službeni tečaju):
Stopa rasta BDP-a:
BDP po stanovniku:
BDP - skladba po sektorima:
Zaposlenost:
Stopa nezaposlenosti:
Stopa inflacije (potrošačke cijene): 2% (2007 est)
Ulaganja (bruto fiksni):
Proračun:
Javni dug:
394,5 milijarde dolara (2007 est)
3.4% (2007 est)
$ 36,900 (2007 est)
poljoprivreda: 1.4%
industrija: 29,2%
usluge: 69,4% (2007 est)
poljoprivreda: 2%
industrija: 24%
usluge: 74% (2000 est)
4.5% (2007 est)
19.6% of GDP (2007 est)
prihoda: 241,2 milijarde dolara
rashodi: $ 229,1 milijardi (2007 est)
41,9% BDP-a (2007 est)

Slika 11 Opće odike privrede, BDP, STOPA INFLUACIJE, JAVNI DUG ( izvor: CIA, 2007 )

16
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Poljoprivreda - proizvodi: ječam, pšenica, šećer meso, mlijeko

željezo i čelik, precizne opreme (ležajevi, radio i
telefonske dijelova naoružanja), drvo pulpe i
Industrije:
papirnih proizvoda, procesirana hrana, motorna
vozila

Energija: 153.2 billion kWh (2005) 153,2 milijardi kWh

(2005)
Nafta Izvoz 231100 bbl / dan (2004)
Nafta uvoz 580600 bbl / dan (2004)
Prirodni plin - proizvodnja: 0 cu m (2005 est.) 0 cu m (2005 est)
Prirodni plin - potrošnja: 893,9 milijuna cu m (2005 est)
Sadašnje stanje računa: $ 30.19 milijardi (2007 est)
Izvoz: 176,5 milijarde dolara (2007 est)
Izvoz - roba: Strojevi 35%, motorna vozila, papir proizvodi,
meso i drva, željeza i sastojci čeličnih proizvoda,
kemikalije
Izvoz - partneri: Njemačka 9,8%, SAD 9,3%, Norveška 9,2%, UK
7.1%, 6.9% Danska, Finska, 6%, Francuska
4.9%, Nizozemska 4,7%, Belgija 4.5% (2006)
Uvoz: 157,2 milijarde dolara (2007 est)
Uvoz - partneri: Njemačka 17.3%, 9.1% Danska, Norveška 8,2%,
Velika Britanija 6%, Nizozemska 5,8%, Finska
5,7%, Francuska 4.6%, Belgija 4.1% (2006)

Slika 12 Proizvodnja po sektorima, Uvoz, Izvoz ( izvor: CIA, 2007 )

17
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA
Švedska središnja banka Riksbank (najstarija središnja banka na svijetu, osnovana 1668.) u
središtu pozornosti ima održavanje stabilnosti cijena te čuvanje razine inflacije ispod 2%.
Švedska industrija je najvećim dijelom u privatnom vlasništvu, te su poduzeća u javnom
vlasništvu od zanemarive važnosti, za razliku od drugih razvijenih zemalja kao što su Austrija
i Italija. Oko 80% zaposlenih je organizirano u sindikate koji imaju pravo imenovati 2 člana u
upravne odbore svih poduzeća s više od 25 zaposlenih.
U Švedskoj je razvijen veliki javni sektor kao i izuzetno visoke stope poreza. Visoki porezi
omogućavaju znatno veći utjecaj države na potrošnju kućanstava nego što je to u drugim
razvijenim zemljama. Potrošnja javnog sektora čini oko 53% BDP-a što je rezultat velikih
socijalnih davanja i velikog javnog sektora. Zaposlenici državne i lokalne administracije čine
oko trećinu ukupnog broja zaposlenih, što je znatno više od drugih razvijenih zemalja. Švedska
se nalazi na drugom mjestu ljestvice državnih prihoda od poreza, odmah iza Danske. U 2007.
prihodi od poreza su činili 47,8% BDP-a. Nakon 2. svjetskog rata i prvog znatnog povećanja
poreza, BDP po glavi stanovnika se bitno smanjio u roku nekoliko desetljeća. Nijedna od 50
najvećih tvrtki na Stockholmskoj burzi nije osnovana nakon 1970.
Stopa nezaposlenosti je prema Eurostatu iznosila 6,7% u veljači 2007. (7,4% u veljači 2006.).
Nezaposlenost je viša među mlađom populacijom. Mnogo Šveđana pronalazi posao u Danskoj,
Norveškoj i Ujedinjenom kraljevstvu gdje ih se smatra kvalitetnom i obrazovanom radnom
snagom. Zbog različitih načina određivanja stope nezaposlenosti, stvarna stopa nezaposlenosti
je podložna brojnim suprotnim interpretacijama od strane političkih stranaka i stručnjaka.
Švedsko gospodarstvo još uvijek djelomično trpi posljedice financijske krize iz 1990-tih koje
je rezultiralo velikom nezaposlenosti i vanjskim dugom koji je vrhunac dosegao sredinom 1990-
tih kada je iznosio oko 80% BDP-a. Od tada je dug u stalnom padu te je u prosincu 2007. iznosio
oko EUR 124 mlrd, SEK 1167 mlrd ili oko 39% BDP-a. Prema predviđanjima, vanjski dug bi
u 2010. trebao iznositi manje od 20% BDP-a.
Plan Vlade je u razdoblju od 2007.-2010.privatizirati određena poduzeća u djelomičnom
državnom vlasništvu i sredstvima od privatizacije dodatno smanjiti javni dug.

4.2.Rudarstvo i energetika

18
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Švedskoj pripada oko 2% od ukupne svjetske proizvodnje željezne rude, jedan je od najvećih
izvoznika, a najveći u Evropi. U izvozu bakra, olova i cinka, učestvuje sa oko 1%, 3.7% i 3.3%.
Oko 1% tržisne vrijednosti cijele industrijske proizvodnje otpada na rudarstvo, koje zapošljava
0.5% od ukupnog broja zaposlenih. Ukupna proizvodnja željezne rude, 1998. godine, iznosila
je 20.9 miliona tona, sulfidnih ruda koje sadrže sumpor, bakar, olovo, cink, arsen, nešto manje
srebra i zlata, 24 miliona tona. Oko 6 miliona tona kreča, uglavnom za industriju cementa.
Najveća nalazišta zelezne rude nalaze se nekoliko stotina kilometara sjevernije od polarnog
kruga (laponska tundra). Kiruna, sa okolnim brdima Luosavara i Kirunavara, najveće je
nalazište, u kome su zalihe oko milijardu tona rude, sa 70% gvozđa (nalazište je površine 16000
km²).

Slika 13 Kiruna- najveće nalazište rude u Švedskoj

Kiruna je središte ogromnog nalazišta, rudarski grad, čije 3/4 stanovnika radi u rudarstvu. 1998.
godine, u ovom nalazištu iskopano je 14 miliona tona rude železa. Malmberget, takođe u
Laponiji (sa proizvodnjom od 7 miliona tona 1998. godine), je drugi po veličini rudnik željezne
rude u zemlji. Ruda iz ovih nalazišta transportuje se željeznicom, i izvozi preko luka Narvik (u
Norveškoj) i Lulea (sjeverni deo Švedske obale, Botnički zaliv, zimi zaleđena).

19
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA
Najveći rudnik bakra Aitik, takođe se nalazi u ovoj regiji. U oblasti Skeleftea, koja se proteže
od Bolidena na istoku, do planinskog lanca na zapadu, najznačajnija su nalazišta sulfidnih ruda
(Laisval, najveći izvor olovne rude u Evropi).
Osnovni izvori energije u Švedskoj su nafta, hidro i nuklearna energija. Nedostatak nafte je
zamjenjen energijom iz hidroelektrana i biogorivom. Električna energija od 1970. uglavnom se
proizvodi u nuklearnim centralama i hidroelektranama. Najveća postrojenja za proizvodnju
hidroenergije su na 9 reka severne Švedske. Najiskorištenija rijeka je Luleelven, sa 15
hidrocentrala, i proizvodnjom od oko 14,1 Twh, zatim Indalselven (7,5 Twh), Ume elv (5,4
Twh) i Ongermanaelven (5,5 Twh). Vlada Švedske je u svrhu očuvanja prirodnih ljepota
ograničila i propisala stroge uslove za daljnju izgradnju hidroelektrana, odnosno neke reke
(inače sa velikim potencijalom) potpuno zaštitila.
To su najljepše rijeke, neregulisane, sa prirodnim tokovima, vodopadima i brzacima, kao što su
Vindelelven, Pite elv, Kaliks elv i Torne elv. Prvi Švedski nuklearni reaktor pušten je u rad
1972, a dvanaesti i posljednji 1985. godine. Svi se nalaze u južnom dijelu zemlje: Barsebek
(dva reaktora, ukupno 1.200 Mw), Oskarshamn (tri reaktora, 2.210 Mw), Ringhals (četiri
reaktora, 3.550 Mw) i Forsmark (tri reaktora, 3.095 Mw). Ukupna godišnja proizvodnja je oko
74 Twh. Dotrajali dijelovi reaktora i nuklearni otpad odlaže se na lokacijama Oskarshamn i
Forsmark, u kamene pećine oko 50 m ispod površine mora.
Nivo radioaktivnosti se redovno kontroliše. Tokom 1996. godine, proizvodnja energije
korišćenjem biogoriva (uglavnom treseta, briketa smole i sl.), bila je 87 Twh.Od energenata
uvozi se nafta iz zemalja OPEC-a 25%. Od ukupnih 19 miliona tona, 70% dolazi iz sjevernog
mora, odn. Norve{ke, kao najvećeg snabdjevača (13 miliona tona). Rafinerije u Stokholmu i
Geteborgu uglavnom prerađuju uvezenu naftu. Ugalj se uvozi iz 7 zemalja, od kojih je Poljska
najznačajniji snabdjevač (oko 35%). Ostale zemlje su SAD, Australija, Rusija, Venecuela,
Kanada i Estonija. Prirodni gas u Švedsku se uvozi iz sjevernog mora (Danska), oko 870 kubnih
metara, ekvivalentno 9,4 Twh. Potrošnja prirodnog gasa je oko 2% ukupne potrošnje energije
zemlje.

4.3. Industrija

Bogati izvori željezne rude, drveta i hidroenergije, vječiti inženjeri i radnici, omogućili su naglu
industrijalizaciju, ranije siromašne i pretežno na poljoprivredu orijentisane Švedske. Ovi hrabri
i vrijedni ljudi su svojim strpljivim i napornim radom kao i znanjem umjeli da iskoriste sve ono
što im je priroda pružala. Najbogatiji resursi su crnogorične šume, hidroenergija, rude železa,
urana, i drugih minerala. Tradicionalno, teška industrija (npr. celuloze, papira, i crna
metalurgija), ima veliko učešće u izvozu Švedske. Na industrijske proizvode otpada više od oko
80% ukupnog izvoza. Velike međunarodne kompanije kao što su Erikson, ABB, Elektroluks,
Volvo i Sab-Skanija, učestvuju u sa približno 60% zaposlenih u prizvodnji sa preko 80% izvoza
industrijskih proizvoda. Na proizvode koji se zasnivaju na nauci (npr. farmaceutska industrija),
otpada oko 10% novostvorene vrijednosti u proizvodnji.

20
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA
Industrija elektronskih i telekomunikacionih uređaja je posljednjih godina u ogromnom usponu.
Prednjači kompanija Erikson, sa najsavremenijom proizvodnjom sistema računarske razmjene
podataka, mobilne telefonije i laserskih programa. Kompanija ABB, koja uglavnom proizvodi
generatore i ostala postrojenja za prenos i distribuciju električne energije, uređaje za automatske
prozvodne linije, robotiku i opremu za savremene elektrificirane pruge, sarađuje sa oko 1.000
kompanija u oko 140 zemalja sveta.

Kompanija Gambro se dokazala u svijetu proizvodnjom veoma kvalitetnih elektronskih uređaja

za potrebe medicine, kao što su dijalizatori, pejs-mejkeri, respiratori i sl. U proizvodnji
automobila i kamiona, značajne su kompanije Volvo i Sab-Skanija. U ovoj oblasti jedino je
Japan napredovao brže od Švedske, a izvoz je oko 86% godišnje proizvodnje ( teških kamiona,
autobusa i automobila). Avionska industrija u Švedskoj obuhvata proizvodnju vojnih i civilnih
aviona. u proizvodnji učestvuju i ostale kompanije poput Volvoa (motori), Erikson i Elektroluks
(elektronska oprema), i kompanija Celzijus (završni radovi). Intenzitet istraživanja i razvoja u
Švedskom proizvodnom sektoru spada među najviše u svijetu. Transportna oprema,
telekomunikaciona oprema, farmaceutski proizvodi i mašine, učestvuju sa 85% u ukupnim
troškovima za istraživanje i razvoj u proizvodnom sektoru. Bitno je napomenuti, da je 85 %
gradskog stanovništva u odnosu na ukupan broj.

4.4. Saobraćaj i turizam

Švedska je za evropske uslove velika i rijetko naseljena zemlja (oko 20 st./km²). Ovo se
odražava i na njen saobraćaj - veći značaj vazdušnog saobraćaja, manje autoputeva. Švedska
ima i više velikih jezera, a zemlja ima i dugačku morsku obalu, pa je vodeni saobraćaj razvijen.
Zahvaljujući visokoj razvijenosti zemlja je uspela da prevaziđe mnoge teškoće na polju
saobraćaja.
Švedska ima razvijen drumski, železnički, vazdušni i vodni saobraćaj. Najveći saobraćajni čvor
je glavni grad, Stokholm.
Po podacima iz 1998. godine ukupna dužina željezničke mreže u Švedskoj je 12.821 km
standardne širine kolosijeka (1435 mm). Od toga pod upravom državnih željeznica je 9.227 km,
dok je ostatak od 3.5934 km u privatnom vlasništvu. Elektrifikovano je 7.918 km, a 1.152 km
su željeznice duplog koloseka. Pored toga, postoji 221 km pruga uskog koloseka (891 mm).
Železnica je savremena, čak i ona koja saobraća do najmanjih mesta.
Najveće čvorište je Stokholm, ali u državi nije sprovedena potpuna centralizacija u prijestonici.
Stokholm, Geteborg i Malme su međusobno povezani prugama, po kojima saobraćaju vozovi
velikih brzina (do 200 km/čas, u budućnosti i od 250 km/čas).

21
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA
Gradska željeznica je prisutna u većim gradovima, u Stokholmu, Geteborgu i Malmeu.
Stokholm jedini posjeduje metro , tramvajski i prigradski željeznički prijevoz.

Slika 14 obilaznica oko Stockholma tzv. “Ring road”

22
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA
Ukupna dužina glavnih puteva u Švedskoj u 1999. godini je bila 210.760 km, od toga je 162.707
km sa tvrdom podlogom. Dužina autoputeva u državi je 1.428 km (pogledati: Autoputevi u
Švedskoj), što je malo za zemlju veličine Švedske, ali razumljivo s obzirom na rijetku
naseljenost, pogotovo njene sjeverne polovine. Zbog toga su uglavnom izgrađeni u južnoj
polovini zemlje, a to važi i za magistralne puteve - uglavnom su smješteni u južnoj Švedskoj i
duž obala Baltika. Posljednjih godina grade se nove dionice savremenih autoputeva, naročito
ka sjevernim djelovima zemlje.
Zanimljivost je u Švedskoj dugo važilo pravilo vožnje lijevom stranom, koje je promenjeno
1967. g., ali je prije toga donosilo mnogo rasprava i u vlasti i među građanima (promena
zvanično odbijena na referendumu 1955. g.).
Glavni putevi u Švedskoj se uglavnom poklapaju sa evropskim saobraćajnim koridorima i nose
brojčanu oznaku od 1 do 99. Njihova ukupna dužina je 8.769 km. "Brojevi" puteva rastu od
juga ka sjeveru. Posljednjih godina učinjeno je mnogo da se izdvoje oni pravci koji su bitniji i
tako su dobijeni "Državni putevi", često se poklapajući sa putevima Evropskih koridora. Pored
toga u vidu autoputa su i obilaznice oko velikih gradova (Stokholm, Geteborg, Malme).
Švedska je primorska zemlja sa veoma dugim izlazom na Baltičko i Sjeverno more, kao i
njihove veze, moreuze Skagerak i Kategat. Država ima veoma povoljan položaj, jer je njena
obala u središnjem položaju među Nordijskim zemljama. Zahvaljujući tome kroz istoriju
Švedske je bila glavna sila u ovom djelu Evrope. Sva tri velika švedska grada (Stokholm,
Geteborg, Malme) su važne luke:

Stokholm ka Baltiku i Istočnoj Evropi

Geteborg ka Severnom moru i Zapadnoj Evropi
Malme ka južnom Baltiku i Srednjoj Evropi

Unutrašnji vodeni saobraćaj Švedske je razvijen i dug (2.052 km dužine). Posebno je značajan
prevoz po velikim švedskim jezerima u središnjem djelu zemlje (Vener, Veter, Jelmar). Najveće
ograničenje je zimsko doba, kada se na unutrašnjim vodenim putevima stvara sloj leda, koji
pravi poptuni zastoj prometa. U državi postoji i niz kanala, najčešće građenih kao beze između
jezera. Najvažnije unutrašnje (jezerske) luke su Jenćeping, Orebro i Vesteros.
U Švedskoj postoji veliki broj aviopreduzeća, od kojih je najpoznatije preduzeće
"Skandinejvijan erlajns sistem" ili kraće i poznatije "SAS", koje zajedničko glavno
aviopreduzeće i za Dansku i Norvešku. U zemlji postoji čak 255 zvanično upisanih aerodroma
2000. godine, od čega 147 sa čvrstom podlogom (pogledati: Aerodromi u Švedskoj). 49
uvršteno na listu međunarodnih aerodroma sa IATA kodom (IATA Airport Code). Zbog
izolovanosti mnogih delova zemlje čak 41 aerodrom ima stalne linije za prevoz putnika, i to
najveći dio njih samo ka Stokholmu ili leti čarter linije do turističkih odredišta.

23
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA
Najvažnije vazduhoplovno čvorište u Švedskoj je stokholmskiAerodrom "Arlanda", koji se
nalazi na 40 km sjevevno od grada. Ovo je i treći po prometu aerodrom u Skandinaviji, a značaj
će mu narasti i kada drugi gradski Aerodrom "Broma", danas namenjen domaćim letovima,
bude ugašen zbog ugrožavanja ekoloških uslova u Stokholmu. Drugi po važnosti je Aerodrom
"Geteborg-Landveter".

4.5. Trgovina i međunarodna razmjena

Švedska je izvozno orijentirano tržišno gospodarstvo s modernim distribucijskog sustavom,

odličane interne i eksterne komunikacije i KV radne snage. Hidro energija i željezna ruda čine
osnovni resurs za gospodarstvo i snažno orijentiranu vanjsku trgovinu. Na Švedski inženjerski
sektor otpada 50% uvoza i izvoza. Telekomunikacije, automobilska industrija i farmaceutska
industrija , također su od velike važnosti. Poljoprivreda čini 2 posto BDP-a i zaposlenosti.

20 najvećih Švedskih registrovanih kompanija po prometu u 2007 su : Volvo, Ericsson,

Vattenfall, Skanska, Sony Ericsson Mobile Communications AB, Svenska Cellulosa
Aktiebolaget, Electrolux, Volvo Personvagnar, TeliaSonera, Sandvik, Scania, ICA, Hennes &
Mauritz, Nordea, Preem, Atlas Copco, Securitas, Nordstjernan i SKF.
Švedska industrija je velikom većinom u privatnom vlasništvu; za razliku od nekih drugih
zapadnih industrijaliziranih zemalja, kao što su Austrija i Italija, javna preduzeća su uvijek
manje važnosti.

Oko 4,5 milijuna stanovnika rade, od čega oko trećina su visokog obrazovanja.BDP po satu je
na svijetu 9. najviše 31 dolara u 2006, u odnosu na 22 USD, u Španjolskoj i 35 USD u SAD-u.
Prema OECD, deregulacija, globalizacija i tehnološki sektor rasta su ključni produktivnosti
vozača. BDP po satu raste 2 ½ posto godišnje za gospodarstvo u cjelini i trgovinom uvjetuje
uravnotežen rast produktivnosti 2%.

Švedska je svjetski lider u privatiziranim financiranja mirovina i zavodima. Mirovinskog

problemi su relativno mali u odnosu na mnoge druge zapadnoeuropske zemlje. U novije vrijeme
polako opada oporezivanje, 51,1% BDP-a u 2007, je još uvijek skoro duplo više nego u
Sjedinjenim Državama ili Irskoj. Državni i općinski birokrati iznose trećinu Švedskih radnika.
Sveukupno, rast BDP-a bilježi se od brzih reformi u ranim 1990-ih godina, posebice u
proizvodnji.

24
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA
Švedska je doživjela trgovački višak tijekom godina. Robe koje izvozi su motorna vozila, papir
proizvodi, željeza, čelik i hemikalije. Švedski izvozni partneri su SAD, Njemačka, Danska,
Velika Britanija i Nizozemska. Važne uvoz ne robe u zemlji su odjeća, željezo, čelik i
kemikalije. Njezini partneri su Velika Britanija, Njemačka, Nizozemska, Danska i Finska.

Zemlja je doživjela suficit tekućeg računa tijekom godina. Što se statistike tiče , na tekućem
računu suficit u zemlji izračunat je na $ 23 milijarde.

4.6. Položaj Švedske u međunarodnim organizacijama

EU- 13. studenog 1994, pitanje članstva EU pitanje konačno je stavljeno kao referendumsko
pitanje u parlamentu Švedske, gdje ukupno 52,3 posto glasalo u korist, 46,8 posto glasalo
protiv, dok ostali nisu glasali ni zajedno niti drugo. Odaziv je bio visok , 83 posto. Švedskoj je
tim povodom odobrila kroz skupšinu članstvo 15. prosinca 1994.
Jedan od razloga zašto je nastavila pregovore o članstvu tako glatko je taj zato šzo je veliki
dio posla već bio učinio u vezi s EEA sporazuma iz 1992. Ovaj sporazum između EU-zemalja
i Europskog udruženja slobodne trgovine (EFTA) je već reguliralo većina uvjete za ulazak
Švedske i sudjelovanje u EU tržištu. Švedska se pridružila EU 1. Januara 1994. Godine i to je
bio vrhunac europske integracije.
NATO- 1949. godine Švedska je odlučila ne ući u NATO savez čime je postavila temelje svoje
politike neutralnosti koja seže do današnjih dana. Ova je politika bila neupitna tijekom cijelog
hladnog rata, ali tijekom devedesetih godina počelo se raspravljati o mogućem ulazu u savez.
Iako su se vladajuće stranke protivile ulasku u NATO švedski vojnici su sudjelovali tijekom
NATO operacija u Bosni i Hercegovini, na Kosovu i Afganistanu. Većina švedskih stranaka po
ovom je pitanju postala očita krajem 2006. godine kada se trebala donijeti odluka o kupovini 2
nova transportna aviona ili da se po ovom pitanju uđe u kooperaciju s NATO savezom.
Istraživanje javnog mijenja iz 2006. godine je pokazalo da se većina Šveđana protivi ulasku u
NATO ( 46 % protiv i 22 % za ).

ZAKLJUČAK

25
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Više od 15% ukupne teritorije Švedske je pokriveno vodom. Skandinavsko poluostrvo je deo
Evrope sa najvećim brojem jezera. Po tome se naročito ističu oblasti južne Švedske. Ona je
posle Finske najšumovitija zemlja u Evropi. Šume prekrivaju 68% površine zemlje. Na severu
preovlađuju četinari i breze, u centralnom delu mešovite a u južnom delu zemlje listopadne,
bukove šume. Krajnji sever zemlje prekrivaju tundre i goleti.
U Švedskoj živi oko 9 miliona ljudi sa gustinom naseljenosti od 20 stanovnika/km². Od
ukupnog broja stanovnika 83% živi u gradovima. Skoro 90% stanovništva čine Šveđani, koji
su prema veroispovesti velikom većinom protestanti. Štokholm je glavni i najveći grad Švedske.
Grad je politički, ekonomski i administrativni centar zemlje.
Švedska je zemlja sa najbolje uređenim sistem zaštite čovjeka u svijetu , i zemlja koja je sve
svoje prirodne potencijale maksimalno iskoristila i uspjela da svoje prirodne resurse zaštiti od
svjetske konkurencije i time postane jedna od vodećih ekonomskih sila u regionu , pa i u svijetu.
Najbolji pokazatelj uređenja švedskog društva i njegovog savršenog funkcioniranja je činjenica
da Švedska nije ulazila u rat gotovo 180 godina, što je također imalo uticaja na razvoj političke
svijesti stanovništva a dakako i privrede.

LITERATURA

26
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA
1. Atlas globalizacije - Masmedia d.o.o Zagreb 2006. god.
2. Zemljopis 3 Udžbenik za III. razred ekonomske škole - Dr. Dragutin
Feletar, dr.sc. Adolf Malić, dr.sc.Zoran Stiperski , Zagreb 1998
3. Berić, I. (2007): „Atlas Evrope„, Monde Neuf, Beograd
4. Stanković, S. (1998): „Jezera Sveta“,Sedmo dopunjeno izdanje: Srpsko
geografsko društvo, Beograd

Internet:

http://www.znanje.org/i/i27/07iv01/07iv0112/geografija.html
http://ceppei.ba/bos/index.php?option=com_content&view=article&id=1240
http://www.slideshare.net/tanjamz/kraljevina-vedska
http://alas.matf.bg.ac.rs/~mi06058/svedska.htm
http://www.wikipedija.org
http://www.zemljopis.com/svedska.html
http://sr.wikipedia.org/sr
http://www.capital.ba/privreda-svedske-najkonkurentnija-u-eu

Datum predaje rada: _____________________

27
Maturski rad iz Geografije KRALJEVINA ŠVEDSKA

Komisija:

Predsjednik: __________________________
Ispitivač: __________________________
Član: __________________________

Mišljenje o radu:
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

Datum odbrane rada: _____________________

Ocjena o radu : ___________________ (____)

28