GENÇLİK VE ÖNEMİ *

I) Konunun Planı

A- Gençlik Bir Nimettir

B- Gençlik Döneminin Önemi
C- Gençliğin Görev Ve Sorumlulukları
1. İmanı Koruma ve İbâdetlere Devam Etme Görev ve
Sorumlulukları
2. Gençlerin Zararlı Alışkanlıklardan Uzak Durması
D-Gençliğin Çeşitli Sorunları ve İhtiyaçları

II) Konunun Açılımı ve İşlenişi

Vaazın başında genel olarak, gençlik döneminin insan hayatının en önemli

devresi ve nimet olduğu vurgulanır. Gençlik döneminin faydalı bir şekilde geçirilmesi
için insanın büyük çaba harcaması gerektirdiği anlatılır. Daha sonra da gençlerin
kendilerine, Yüce Allah’a ve anne ve babalarına, topluma karış sorumluluklarının önemi
ifade edilir. Özellikle gençlerin zararlı alışkanlıklardan kaçınmaları konusunda dikkatli
davranmaları gerektiği güncel örneklerle anlatılır. Son olarak ta gençlerin sorunlarına
karşı, ailelere ve öğretmenlere, işverenlere ve yöneticilere büyük sorumluluklar
düştüğü ifade edilerek vaaza son verilir.

III Konunun Özet Sunumu

Gençlik dönemi; insan hayatının ön önemli, en kritik ve en sorunlu dönemidir.

Çünkü genç insan; fizyolojik, ruhsal, duygusal, eğitim ve öğretim, edep ve ahlâk, kültür
ve alışkanlık bakımından gelişim, değişim ve etkileşim sürecindedir. İnsan geleceğini
bu dönemde kazanır, eğitimini bu dönemde alır, işine ve mesleğine bu dönemde sahip
olur. Kimliğini, karakterini ve kişiliğini bu dönemde elde eder, iyi veya kötü
alışkanlıkları, faydalı veya zararlı bilgileri bu dönemde edinir, yuvasını bu dönemde
kurar. Temizlik, disiplinli ve düzenli çalışma, anne-babaya, büyüklere ve çevreye saygı,
hoşgörü, sabır ve yardımlaşma, insan, Peygamber ve Allah sevgisi, kurallara uyma,
doğruluk, haktan yana olma ve Allah'a saygılı olma bilinci gibi güzel erdemler bu
dönemde kazanılır ve sonraki dönemlere taşınır.
Gençleri olumsuz yönde etkileyen faktörlerin dışında onlara doğrudan zarar
veren, alışmaları hâlinde kurtulması çok zor olan ve tedavi gerektiren zararlı
alışkanlıklar da vardır. Bunların en yaygın olanlarını; alkol, uyuşturucu, kumar, fuhuş ve
sigara olarak sıralayabiliriz.
Gençlere sahip olma, onlara iyi bir eğitim ve terbiye verme, onları kötü alışkanlıklardan
koruma bakımından anne-babalara, eğitim ve öğretim kurumlarına önemli görevler
düşmektedir. İbâdet ile yetişen gençler, gençlik dönemlerini sıkıntısız ve problemsiz
*
Bu vaaz projesi, Kurul Uzmanı Abdurrahman AKBAŞ tarafından hazırlanmıştır.
geçirirler, yetişkinlik dönemlerine Allah'ın rızasını kazanmış olarak geçerler. Ancak bu
dönemi ibâdetle geçirebilmek ve günahlardan uzak durabilmek kolay değildir. Çünkü
gençlerin yetişkin insanlar gibi ağır başlı ve sakin olmaları, nefsânî duygularına sahip
çıkabilmeleri zordur. Bunun için de gençlik dönemlerinde yapılan ibâdetler daha
değerlidir
İyi bir meslek sahibi olamayan gençler yetişkinlik ve yaşlılık dönemlerinde
sıkıntı çekerler. Gençlik döneminde gösterilecek her türlü ihmal ve hatalı davranış,
gençlerin geleceklerini ve hatta âhiret hayatlarını karartabilir.

IV) Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Ayetler

‫ثلنم لعتلنسأ عللنن يعنوعمئمذذ ععنن الننمعيِمم‬

“Sonra o gün nimetlerden mutlaka sorulacaksınız” 1

Diğer ayetler için bkz:

En'âm, 6/74-83; Meryem, 19/41-48; Şuarâ, 26/69-76; Sâffât, 37/88-100;

Yusuf, 12/23-24; Tâhâ, 20/17-18; Kasas, 28/14-19; Al-i İmrân, 3/37;
En'âm, 6/162; Yusuf, 12/22; Meryem, 19/18; Hac, 22/5; Kasas 28/14;
Mümin, 40/67; Kehf, 18/13-14.

V) Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Hadisler

‫ن‬
‫غببوُ ن‬
‫م غ‬
‫ن ِ م‬
‫ممتاَ ن‬
‫ع م‬
‫ه ِصلى ِالله ِعليه ِوسلم ِ"‏ ِن ن غ‬ ‫ل ِالل ل ن‬‫سوُ ب‬
‫ل ِمر ب‬ ‫ل ِ م‬
‫قاَ م‬ ‫قاَ م‬‫م‬
‫ب‬
‫‏‬.ِ ‫فمراغ ِ"‏‬ ‫غ‬
‫وال م‬
‫ة ِ م‬
‫ح ب‬
‫ص ل‬‫س ِال ص‬ ‫م‬
‫ن ِاللناَ ن‬
‫م م‬‫ماَ ِكنثينر ِ ن‬
‫ه م‬
‫في ن‬
‫ن‬
"İki nimet vardır ki insanlardan çoğu bu konuda aldanmıştır: Sağlık ve boş zaman" 2

‫من عك ل ل‬
‫م‬ ‫ع ِ ن‬ ‫ست م م‬
‫طاَ م‬ ‫ن ِا ع‬ ‫شمر ِال ش‬ ‫معع م‬ ‫ل ِالل ش ن‬
‫سوُ ل‬ ‫مقاَ م‬
‫م ن‬‫ب ِ م‬
‫شمباَ ن‬ ‫ه ِـ ِصلى ِالله ِعليه ِوسلم ِـ ِ"‏ ِمياَ ِ م‬
‫م‬ ‫م‬
‫ل ِمر ل‬
‫صوُعم ن‬ ‫ع ِفمعمل مي ع ن‬
‫ه ِنباَل ش‬ ‫ست مط ن ع‬ ‫ن ِل م ع‬
‫م ِي م ع‬ ‫م ع‬‫ج ِوم م‬‫فعر ن‬ ‫ن ِل نل ع م‬
‫ص ل‬
‫ح م‬ ‫ض ِل نل عب م م‬
‫صرن ِومأ ع‬ ‫ه ِأغ م ض‬
‫ج ِفمإ نن ش ل‬‫ة ِفمل عي مت ممزوش ع‬ ‫ال عمباَمء م‬
‫جاَءء ِ"‏‬
‫ه ِون م‬ ‫ه ِل م ل‬
‫فمإ نن ش ل‬

“Ey gençler! Sizden evliliğe gücü yetenler evlensin. Çünkü evlilik gözü harama
bakmaktan korur, tenasül uzvunu zinadan alıkoyar. Evlenmeye gücü yetmeyen kimseye
oruç tutmasını tavsiye ederim. Çünkü orucun şehveti kıran bir gücü özelliği vardır. 3

1
Tekasür, 102/8.
2
Tirmizî, Zühd, 1, V, 550. H.No:2304

3
Buhârî, 2-3. VI, 117. Ebû Dâvûd, Nikâh, 1. II, 539: İbn Mâce, Nikâh, 1. I, 592. No: 1945.)
 ‫م ِل م‬ ‫ه ِي موُع م‬‫ه ِنفيِ ِظ نل ي ن‬ ‫م ِالل ش ل‬ ‫ة ِي لظ نل ضهل ل‬ ‫سب ععم ء‬‫ل ِ"‏ ِ م‬ ‫يِ ِصلى ِالله ِعليه ِوسلم ِمقاَ م‬ ‫ن ِالن شب ن ي‬ ‫عم ن‬
‫ش‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫ع‬ ‫ض‬ ‫ل ِإ ن ش‬
ِ‫ق ِنفي‬ ‫معمل ء‬ ‫ل ِقملب ل ل‬
‫ه ِ ل‬ ‫ج ء‬ ‫ُ ِوممر ل‬،‫ه‬ ‫ة ِمرب ي ن‬‫عمباَد م ن‬ ‫شأ ِنفيِ ِ ن‬ ‫ب ِن م م‬‫شاَ ب‬ ‫م ِالمعاَد ن ل‬
‫ُ ِوم م‬،‫ل‬ ‫ماَ ل‬ ‫ه ِال ن م‬ ‫ل ِظ نل ل‬ ‫ظن ش‬
‫ل ِط مل مبته ِامرأة ءم‬ ‫م‬ ‫م‬ ‫ش‬
‫مع ل ع م‬ ‫ج ء‬ ‫ُ ِوممر ل‬،‫ه‬ ‫فشرمقاَ ِع ملي ع ن‬ ‫ه ِومت م م‬ ‫ممعاَ ِع ملي ع ن‬ ‫جت م م‬
‫ه ِا ع‬ ‫حاَشباَ ِنفيِ ِالل ن‬ ‫ن ِت م م‬ ‫م‬
‫جل ن‬ ‫ُ ِوممر ل‬،‫د‬ ‫ج ن‬‫ساَ ن‬ ‫م م‬ ‫ال ع م‬
‫م‬ ‫م‬
‫ل ِت مععل م م‬
‫م‬ ‫حشتى ِ م‬ ‫فى ِ م‬ ‫خ م‬ ‫ق ِأ ع‬ ‫صد ش م‬ ‫ل ِت م م‬ ‫ج ء‬ ‫‏َ ِوممر ل‬.‫ه‬ ‫ف ِالل ش م‬ ‫خاَ ل‬
‫ل ِإ نينيِ ِأ م‬ ‫ل ِفم م‬
‫قاَ م‬ ‫ماَ ل‬ ‫ج م‬ ‫ب ِوم م‬ ‫ص ل‬ ‫من ع ن‬ ‫ت ِ م‬ ‫ذا ل‬ ‫م‬
َ‫‏‬.‫ه ِ"‏‬‫ت ِع مي عمناَ ل‬ ‫ض ع‬ ‫فاَ م‬ ‫م‬
‫خاَل نيياَ ِف م‬ ‫ه ِ م‬ ‫ش‬ ‫م‬
‫ل ِذ مكمر ِالل م‬ ‫ج ء‬‫ُ ِوممر ل‬،‫ه‬ ‫مين ل ل‬‫ق ِي م ن‬ ‫ف ل‬ ‫ماَ ِت لن ع ن‬
‫ه ِ م‬ ‫ل‬
‫ماَل ل‬ ‫ش م‬‫ن‬

"Allah, yedi sınıf insanı hiçbir gölgenin bulunmadığı kıyamet gününde (arşının)
gölgesinde gölgelendirecektir. (Bunlar, şu özelliğe sahip müminlerdir):
1. Adil yöneticiler,
2. Rabbine ibâdet ile yetişen gençler,
3. Kalbi mescitlere bağlı olanlar (yani namazlarını cemaatle camilerde kılanlar)
4. Allah için birbirlerini seven, Allah için bir araya gelen ve Allah için ayrılan
kimseler,
5. Asil ve güzel bir kadın kendisini arzu ettiği halde 'ben Allah'tan korkarım'
diyerek iltifat etmeyen kimseler,
6. Sağ elinin verdiğini sol eli bilmeyecek kadar gizli sadaka verenler,
7. Tenha yerlerde Allah'ı anıp göz yaşı dökebilenler.4

‫ان ا يحب الشاب التائب‬

"Allah Tevbe eden genci sever"5

‫ان ا عز و جل ليِعجب من الشاب ليِست له صبوة‬

Allah, gençliğini Allah'a itaatle (arzularının peşinden gitmeyen, haramlardan kaçınan)

geçiren genci beğenir"6

VII) Yararlanılabilecek Bazı Kaynaklar

Türkçe Tercüme ve Şerhi: Riyazü’s-Salihîn Peygamber Efendimizden Hayat Ölçüleri,

Hazırlayanlar. Prof.Dr. M.Yaşar Kandemir, Prof. Dr. İsmail L. Çakan, Doç Dr. Raşit
Küçük, Erkam Yayınları, İstanbul 1997.
Mehmet Doğan, Gençlik Dönemi ve Eğitimi, Ensâr Neşriyat, İstanbul, 2000.
Yıldırım Doğan, Alkol ve Uyuşturucu Madde Alışkanlığı, Gençlik ve
Uyuşturucu Madde Alışkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Konya, 1983.
Turgay Gündüz, Gençlik Dönemi ve Eğitim, İslam'ın Eğitim Anlayışı
Çerçevesinde Gençlik Dönemi Din ve Ahlâk Eğitimine Yeni Bir Bakış, Ensâr Neşriyat,
İstanbul, 2003.

4
Buhârî, Ezan, 36, I, 161
5
Aclûnî, Keşfu’l Hafa , 286, No:748.
6
Müsned, IV, 151
 Hayati Hökelekli, Hz. Peygamberin Çocuk ve Gençlere Yaklaşımı, Hz.
Peygamber ve Gençlik, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1992
Hayrettin Karaman, Günlük Hayatımızda Helâller ve Haramlar, Nesil Yayınları,
İstanbul, 1979.
Koştaş Münir, Üniversite Öğrencilerinde Dine Bakış, Türkiye Diyanet Vakfı
Yayınları, Ankara, 1995.

Nevzat Yüksel, Türkiye’de Gençlik Sorunları ve Çözüm Yolları, Bayrak,

Yayınları, İstanbul, 1994, 6. baskı.
Lütfi Şentürk, İslam Dininde Haramlar ve Büyük Günahlar, DİB yayınları
Ankara 1998.
Hamid b. Muhammed b. Hamid Muslih (terc. İsmail Kaya), Günahların Fert ve
Toplumlara Zararları.
TDV.İslam Ansiklopedisi, “Genç” md.