Dakizuna aberastuz

1. Hitz bakoitzetaz dakizuna jarri.

2. Idatzi ondoren , hitz bakoitzaren azalpena irakurri.
3. Osatu lehen idatzitakoa

AEROBIC :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________

AFROAMERIKAR :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

ALI BABA:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________
________________________________________________________
__

AMAZONAS :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

1
 Dakizuna aberastuz

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

2
 Dakizuna aberastuz

AEROBIC: Musikaz lagundutako mugimendu azkarrak eginez

arnasketa eta ehunen oxigenazioa eragiten duen gimnasi mota.

AFROAMERIKAR: 1.Arraza beltzeko amerikarra eta hari

dagokiona.
2. Musika beltzaren eta mendebaldekoaren arteko
ukipenaren ondorioz Amerikan sortutako zenbati
herri musika

ALI BABA: “Mila eta bat gau” ipuin-bildumako heroia. “Sesamo

ireki” formula magikoa erabiliz, kobazulo baterko sarrera ireki ahal
izan zuen eta han 40 lapurren bandaren altxorra aurkitu zuen.

AMAZONAS: Hegoamerikako IBAIA; 6.280 km luza (3.165 km

Brasilen), eta 6 km zabal zenbait unetan. Peruko Andeetan jaio eta
Peru eta Brasil zeharkatu ondoren Atlantiar Ozeanoan itsasoratzen da.
Adar ugari ditu, 1.100 baino gehiago. Munduko emaririk handieneko
ibaia da (200.000 m³/s) Casiquiare ibaiaren bidez, Orinocorekin
elkartzen da. Bokalean irla ugari daude.

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

3
 Dakizuna aberastuz

1. Hitz bakoitzetaz dakizuna jarri.

2. Idatzi ondoren , hitz bakoitzaren azalpena irakurri.
3. Osatu lehen idatzitakoa

ANEMIA :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

APATXE :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

ARTXIBO:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________
________________________________________________________
__

EKOLOGIA :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

ASFALTO :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
4
 Dakizuna aberastuz
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

5
 Dakizuna aberastuz

ANEMIA: Odol-masa edo bere osagaietako bat gutxitzea globulo

gorriak edo hemoglobina bereziki.

APATXE: Gaur egungo E.E.B.B. etako iparraldeko eskualdeetatik

jaitsi ziren tribu indiarretako kidea. Cochise eta Jerónimo buruzagi
zirela, konkista Estatu Batuarrari aurre egiten saiatu ziren, baina ez
zuten arrakastarik izan. Gelditzen direnak Mexiko Berriko indiar
erreserba batean bizi dira.

ARTXIBO: 1. Dokumentu, agiri, fitxa edo argazkiak gordetzen

diereneko leku edo egoitza.
2. Bertan gordetako dokumentu, etb. en multzoa.

ASFALTO: Betun naturalez edo petrolioaren distilaziotik lortutako

substantziez osatutako eta propietate aglomeratzaileak dituen material
likido erdisolidoa edo solidoa. Obra publikoetan galtzadak eta
espaloiak zolatzeko erabiltzen dena karrarri xehez eta betunez
osatutako nahastea da.

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

6
 Dakizuna aberastuz

1. Hitz bakoitzetaz dakizuna jarri.

2. Idatzi ondoren , hitz bakoitzaren azalpena irakurri.
3. Osatu lehen idatzitakoa

ASTIGMATISMO :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________

AZERI :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

BASARAN:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________
________________________________________________________
__

BITAMINA :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________
7
 Dakizuna aberastuz

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

8
 Dakizuna aberastuz

ASTIGMATISMO: Ikusmenaren edo sitema optiko baten akatsa,

objetu baten puntu batetik datozen argi-izpiak puntu bakarrera biltzen
uzten ez duena, eta horrenbestez irudi desitxuratu eta lausoa sortzen
duena. Begiari dagokionean, kornearen kurbadura asimetrikoak edota
kristalinoaren homogenotasunik ezak sortzen dute.

AZERI: 1.Kanidoen familiako ugaztun karniboroa, muturra luzea

eta zorrotza, belarriak tenteak, ilaje arre-gortriska eta
isatsa iletsua dituena. Bere larrua oso preziatua da.
2. Maltzurra den pertsonaz esaten da

BASARAN: Elorri beltzaren frutitua. 15 mmtaraino hazten den

drupa ilun eta jangarria da. Patxaran edaria egiteko erabiltzen da.
Patxaran edaria egiteko erabiltzen da.

BITAMINA: Organismoaren hazkunde eta funtzionamendu egokirako

kantitate txikietan behar diren eta organismoak berez ezin sintetiza
ditzakeenez, ezinbetean elikagaietan hartu behar diren substantzia
organikoetako bakoitza. Energi iturri gisa erabiltzen ez diren arren,
bizirako ezinbesteskoak dira.

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

9
 Dakizuna aberastuz

1. Hitz bakoitzetaz dakizuna jarri.

2. Idatzi ondoren , hitz bakoitzaren azalpena irakurri.
3. Osatu lehen idatzitakoa

BRINDIS :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________

BUNKER:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

EIFFEL DORREA:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________
________________________________________________________
__

EKOLOGIA :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

ERAKUNDE :
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

10
 Dakizuna aberastuz
________________________________________________________
________________________________________________________

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

BRINDIS: Zerbait edan aurretik pertsona edo gauza bati opa zaion
zoria adierazteko ekintza; ekintza horretara esandako hitzak.

BUNKER: 1. Lehergailuetatik babesteko eraikin edo gotorlekua,

batzuetan kanoiez hornitua.
2. Golfean, hareaz betetako zulo edo sakonune-modukoa,
oztopo artificial moduan ezartzen dena.

EIFFEL DORREA: Eiffel-ek inginero frantserak, Parisko Martitzen

zelaian eraikitako burnidazko dorrea. (1887-89). 320m-ko altuera eta
7.341 tonako pisua du. Parisko Nazioarteko Erakusketarako eraiki
zen.

ekologia: Organismo bizien eta ingurunearen arteko harremanak

aztertzen dituen biologi zientzia.
Gaur egun ekologia zientzia esparru hutsetik atera eta eragin sozial
handia izatera iritsi da.

emakunde: Emakumeari laguntza eta babesa emateko Eusko

Jaurlaritzak sortutako erakunde publikoa (1988). Emakumezkoen
berezko eskubideak finkatu eta sexuen artean gizarte maila guztietan
dauden bereizketa mota guztiak ezabatzea du helburu.
Emakumearekiko ekintza positiboen bidezko politika bultzatzen du.

11
 Dakizuna aberastuz

Hiztegi enziklopedikoa-elhuyar

12
 Dakizuna aberastuz

1. Hitz bakoitzetaz dakizuna jarri.

2. Idatzi ondoren , hitz bakoitzaren azalpena irakurri.
3. Osatu lehen idatzitakoa

GAZTA:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

GOLF:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

GULLIVER:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________

HARITZ:
________________________________________________________
__
________________________________________________________
________________________________________________________
13
 Dakizuna aberastuz
________________________________________________________
______

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

GAZTA: Esne gatzatuaz, gazura kendu ondoren, prestatzen den

janaria, forma eta tamaina desberdin izaten dituena.

GOLF: Makila berezi batzuez ahalik eta kolpe gutxien emanez, pilota
bat zelai batean zehar kokatutako 18 zuloetan sartzean datzan kirola

GULLIVER: J.Swift-en Gilliverren Bidaiak obrako pertsonaia.

Gulliveresek irudimenezko herriak bisitatu zituen: Lilliput, nanoen
herria; Brobdadingnag, erraldoien herria; Laputa, irla hegalaria zen eta
bertan jakintsuak bizi ziren; Honyhinhum-en herria, hauek Yahoo-ak
menperatzen zituzten zaldiak ziren. Fikzio honekin giza natura
indargabea zela eta erakundeek balio absoluturik ez zutela frogatu
nahi zuen.

HARITZ: Tamaina handikoa eta hosto lobulatuak dituen zuhaitza da.

Lore arrak gerbatan eta emeak taldetan daude. Fruituak ezkurrak dira.
Europa heze guztian hasten da eta bere zura oso preziatua da.

14
 Dakizuna aberastuz

Hiztegi enziklopedikoa-elhuyar

1. Hitz bakoitzetaz dakizuna jarri.

2. Idatzi ondoren , hitz bakoitzaren azalpena irakurri.
3. Osatu lehen idatzitakoa

INKA:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
____________

INTSEKTU:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

ISLAN:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

15
 Dakizuna aberastuz
________________________________________________________
________

IZOKIN:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

INKA: Hegoamerikako antzinako herri amerindiar bateko kidea,

kolonaurreko garaian inperio garrantzitsua sortu zuena. Andeen
inguruko lurraldeetan imperio zabala sortu zuten eta Cuzco izan
zen gunerik garrantzitsuena. Inken inperioak XV. mendean lortu
zuen goren maila, Francisco Pizarro, espainolaren armadak,
suntsitu baino lenhentxeago (1532)

INTSEKTU: Artropodoa da. Gorputza hiru atalez (buru, torax eta

abdomenez) osatua duena eta toraxean hiru hanka pare, buruan antena
pare bat eta eskuarki hegoak izaten dituena. Bizi zikloan zehar
metamorfosia izaten dute eta arnasketa trakea bidezkoa dute.
Gehienak lehortarrak dira.

ISLAM: 1- Musulmanen erlijioa

2-Musulmanen zibilizazioa, kultura, islamaren erlijioa nagusi
den herrien multzoa.

Mahomak Arabian fundatu zuen. Korana eta tradizioa dira bereziki

bizimodu erlijioso eta politikoaren zutabe nagusiak. Islamaren
oinarrizko dogma monoteismo hutsa da. Lege kanonikoak, fededunek
bete beharreko bost aginduak finkatzen ditu.
1- Ez da Jainko bat besterik, eta Mahoma haren profeta.
2- Egunero bost aldiz otoitz egin beharra.

16
 Dakizuna aberastuz
3- Limosna ematea
4- Erramadaneko baraua
5- Bizitzan behin bada ere, Mekara erromes joatea.

IZOKIN: Salmonidoen familiako arraina. 65cm inguruko luzera, eta

gorputz luzeska eta mutur zorrotza dituena. Itsasoan bizi dira eta
ugaltzera ibai gora joaten dira. Bere haragia oso preziatua da.

Hiztegi enziklopedikoa Elhuyar

1. Hitz bakoitzetaz dakizuna jarri.

2. Idatzi ondoren , hitz bakoitzaren azalpena irakurri.
3. Osatu lehen idatzitakoa

KOBRA:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________

LEHOI:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

LERTXUNDI,BENITO:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________

17
 Dakizuna aberastuz
________________________________________________________
__

MACHU PICHU:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
__________

MINUTU:
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

18
 Dakizuna aberastuz

KOBRA: Elapidoen familiako narrasti ofidioen izen arrunta. Izutzen

direnean lepoa zabaltzen dute. Beren pozoia sugegorriena baino
indartsuagoa da eta nerbio sistema erasotzen du. Afrikan, Asian eta
Ozeanian bizi dira.

LEHOI: Felidoen familiako ugaztun karniborora, 2,5 m-ko luzera eta

200 kg-ko pisu maximoa izan ditzakeena. Ilaje arre-gorriska
du eta arrek, emeek ez bezala, buruan eta gorputzaren
aurrealdean adats handia dute. Afrikako sabanan bizi da eta
herbiboro handiz elikatzen da.

LERTXUNDI,BENITO:Kantari gipuzkoarra (Orio 1942), Euskal

kantagintza berriko kantarietako bat. Ez dok amairu taldeko kide izan
zen. Baga-biga-higa musika-lanean parte hartu zuen (1970) Frankoren
garaian Guipuzkoa eta Bizkaian kantatzea galarazi zioten arren,
aurrera segitu zuen. Protesta-kantak, folk-a eta lirika landu izan ditu,
Lizardi poeten poesiak kantatuz. Bestetik, Zuberoako herri-kantak
Hego Euskal Herrian zabaltzen eta ezagun egiten aitzindari izan da.
Orkesta sinfonikoekin ere kantatu du.

MACHU PICHU: Peruko andeetan kokatutako antzinako hiri inka,

Cuzcotik 130 km I-rantz, 2.045 m-ko altitudean. 1912 aurkitu zen.
Aurri garrantzitsuak.

MINUTU: 1.Orduaren hirurogeirena, hirurogei segundoz osatuta.

2. Arku eta angeluak neurtzeko unitatea, graduaren
hirurogeirenaren balio-kidea.

Hiztegi Enziklopedikoa Elhuyar

19