AN tAONTAS EORPACH

Fíricí agus figiúirí

Fógra
Is í Ardrúnaíocht na Comhairle a d’fhoilsigh an foilseachán seo agus chun críoch faisnéise amháin atá sé
beartaithe. Níl institiúidí an Aontais ná na Ballstáit freagrach as.
Cé go ndéanaimid gach iarracht lena áirithiú go bhfuil na naisc atá san fhoilseachán seo cruinn agus
cothrom le dáta, ní fhéadfaidh institiúidí an Aontais aon fhreagracht a ghlacadh i leith naisc nach
n‑oibríonn i gceart.
Mura léirítear a mhalairt, faightear an fhaisnéis ó shuíomhanna gréasáin oifigiúla de chuid na mBallstát, ó
na tíortha is iarrthóirí agus ó Eurostat.
Chun tuilleadh faisnéise a fháil faoin gComhairle Eorpach agus faoin gComhairle, féach an suíomh gréasáin:
www.consilium.europe.eu
nó téigh i dteagmháil leis an tSeirbhís um Fhaisnéis don Phobal de chuid Ardrúnaíocht na Comhairle:
Rue de la Loi/Wetstraat 175
1048 Bruxelles/Brussel
BELGIQUE/BELGIË
Teil. +32 (0)2 281 56 50
Facs +32 (0)2 281 49 77
www.consilium.europa.eu/infopublic

Tá tuilleadh faisnéise faoin Aontas Eorpach le fáil ar www.europa.eu.

Lucsamburg: Oifig Foilseachán an Aontais Eorpaigh, 2017
Na heagráin roimhe seo: 2008, 2009, 2012, 2014

Print ISBN 978-92-824-5991-1 doi:10.2860/649210 QC-06-16-198-GA-C

PDF ISBN 978-92-824-5957-7 doi:10.2860/777503 QC-06-16-198-GA-N
© An tAontas Eorpach, 2017
Údaraítear athúsáid ar choinníoll go n-aithnítear an fhoinse.
Léaráid chlúdaigh © franzidraws - Fotolia.com
Ní mór cead a fháil go díreach ó shealbhóir an chóipchirt
chun aon athúsáid a bhaint as an ábhar seo.
AN tAONTAS EORPACH
Fíricí agus figiúirí
Na Ballstáit Bhunaidh, 1957
(Conradh na Róimhe) 1973
✚✚ An Danmhairg
An Bheilg Éire
An Ghearmáin An Ríocht
An Fhrainc Aontaithe
An Iodáil
Lucsamburg
An Ísiltír

2004
1995 ✚✚ Poblacht na Seice
✚✚ An Ostair An Eastóin
An Fhionlainn An Chipir
An tSualainn An Laitvia
An Liotuáin
An Ungáir
Málta
An Pholainn
An tSlóivéin
An tSlóvaic
1981 1986
✚✚ An Ghréig ✚✚ An Spáinn
An Phortaingéil

2007 2013
✚✚ An Bhulgáir ✚✚ An Chróit
An Rómáin
AN tAONTAS EORPACH

An tAontas Eorpach

28 mBallstát an Aontais Eorpaigh: féach leathanach 15

Lá na hEorpa: 9 Bealtaine (i gcomóradh Dhearbhú Schuman, 1950)

Lá Oscailte: osclaíonn institiúidí an Aontais a ndoirse

don phobal gach bliain i mí na Bealtaine.

4 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Na hinstitiúidí Eorpacha
Déanann Parlaimint na hEorpa ionadaíocht do shaoránaigh an
Aontais Eorpaigh agus tá 751 Fheisire sa Pharlaimint a thoghtar trí vótáil
chomhchoiteann dhíreach gach 5 bliana. Rinneadh na toghcháin is déanaí i
mí na Bealtaine 2014. Mar aon le Comhairle an Aontais Eorpaigh, glacann an
Pharlaimint dlíthe a mholann an Coimisiún Eorpach, agus glacann sí buiséad
an Aontais Eorpaigh, freisin. Ina theannta sin, gníomhaíonn Parlaimint na
hEorpa mar mhodh grinnscrúdaithe dhaonlathaigh. Tá ceanncheathrú na
Parlaiminte in Strasbourg agus feidhmíonn sí sa Bhruiséil agus i Lucsamburg,
freisin.
www.europarl.europa.eu

Sa Chomhairle Eorpach, tugtar cinn stáit nó rialtais 28 mBallstát an Aontais,

Uachtarán na Comhairle Eorpaí agus Uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh le
chéile. Glacann Ardionadaí an Aontais do Ghnóthaí Eachtracha agus don
Bheartas Slándála páirt i gcruinnithe de chuid na Comhairle Eorpaí, freisin,
nuair a phléitear saincheisteanna gnóthaí eachtracha. Toghann an Chomhairle
Eorpach an tUachtarán go ceann téarma dhá bhliain go leith atá in-athnuaite
uair amháin. Sainíonn an Chomhairle Eorpach treoir agus tosaíochtaí
polaitiúla foriomlána an Aontais. Ní fheidhmíonn sí aon fheidhm reachtach. Tá
ceanncheathrú na Comhairle Eorpaí sa Bhruiséil.
www.consilium.europa.eu

Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 5

Tá airí ó na Ballstáit i gComhairle an Aontais Eorpaigh (nó an Chomhairle)
agus tagann sí le chéile i bhfoirmíochtaí éagsúla de réir na n‑ábhar ar an gclár
oibre (gnóthaí eachtracha, cúrsaí airgeadais, iompair, talmhaíochta, etc.).
Déanann an Chomhairle caibidlíocht faoi dhlíthe an Aontais agus
faoina bhuiséad agus glacann sí in éineacht le Parlaimint na hEorpa iad.
Comhordaíonn sí beartais de chuid na mBallstát, mar shampla sa réimse
eacnamaíoch, forbraíonn sí an comhbheartas eachtrach agus slándála agus
tugann sí comhaontuithe idirnáisiúnta i gcrích.

Is féidir leis an gComhairle cinneadh a dhéanamh le vótáil trí thromlach simplí

(ar a laghad 15 chomhalta ina fhabhar), vótáil trí thromlach cáilithe nó d’aontoil
(na 28 gcomhalta go léir ina fhabhar nó ag staonadh ó vótáil).
Anuas air sin, léirítear líon dhaonra gach Ballstáit le vótáil trí thromlach cáilithe.
Baintear tromlach cáilithe amach má chomhlíontar an dá choinníoll seo a
leanas:

• caitheann 55 % de na Ballstáit vóta ina fhabhar (i.e. 16 chomhalta),

agus
• is ionann iad agus ar a laghad 65 % de dhaonra iomlán an Aontais.

Ina theannta sin, ní mór ar a laghad ceathrar comhaltaí de chuid na Comhairle

a bheith ar áireamh in aon mhionlach blocála arb ionann é agus ar a laghad
35 % de dhaonra an Aontais.

Tá áireamhán vótála le fáil ar shuíomh gréasáin na Comhairle: www.consilium.

europa.eu > Comhairle an Aontais Eorpaigh > Córas vótála.

6 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Déanann an Chomhairle plé poiblí nuair a scrúdaíonn sí dréachtghníomhartha
reachtacha, agus nuair a chaitheann sí vóta orthu sin, Is féidir na
díospóireachtaí a leanúint beo ar shuíomh gréasáin na Comhairle. Déanann
na Ballstáit sealaíocht chun cathaoirleacht a dhéanamh ar an gComhairle go
ceann tréimhse 6 mhí. Tá ceanncheathrú na Comhairle sa Bhruiséil.
www.consilium.europa.eu

Tá 28 gcoimisinéir sa Choimisiún Eorpach , duine ó gach Ballstát. Is é an

Coimisiún Eorpach brainse feidhmeannach an Aontais atá neamhspleách ar
bhonn polaitiúil. Cosnaíonn na coimisinéirí leasanna ginearálta an Aontais
Eorpaigh seachas leasanna sonracha a dtíortha féin. Molann an Coimisiún
dlíthe do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle, forghníomhaíonn sé a
gcinntí, cuireann sé beartais agus buiséad an Aontais chun feidhme, déanann
sé comhaontuithe idirnáisiúnta a chaibidliú, agus áirithíonn sé, mar aon leis an
gCúirt Bhreithiúnais, go gcuirtear dlí an Aontais i bhfeidhm i ngach ceann de
na Ballstáit. Tá ceanncheathrú an Choimisiúin sa Bhruiséil.
www.ec.europa.eu

Tá Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh comhdhéanta de dhá chúirt: an

Chúirt Bhreithiúnais agus an Chúirt Ghinearálta. Tá breitheamh amháin ó gach
Ballstát ina bhreitheamh sa Chúirt Bhreithiúnais. Déanann sí athbhreithniú ar
dhlíthiúlacht ghníomhartha de chuid institiúidí an Aontais agus áirithíonn sí
go gcomhlíonann na Ballstáit na conarthaí. Léiríonn sí dlí an Aontais, freisin, ar
iarraidh ó bhreithiúna náisiúnta, agus áirithíonn sí go gcuirfear i bhfeidhm go
haonfhoirmeach sna Ballstáit é. Sa Chúirt Ghinearálta, tá breitheamh amháin
ar a laghad in aghaidh an Bhallstáit (ón 1 Meán Fómhair 2019 beidh beirt
bhreithiúna i gceist in aghaidh an Bhallstáit). Pléann sí, mar shampla, le cásanna

Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 7

a thugann cuideachtaí nó daoine aonair a ndéantar difear díreach dóibh mar
gheall ar ghníomhartha de chuid institiúidí an Aontais. Tá ceanncheathrú
Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh i Lucsamburg.
curia.europa.eu

Sainíonn an Banc Ceannais Eorpach beartas airgeadaíochta sna tíortha sa

limistéar euro, agus cuireann sé chun feidhme é. Is é príomhchúram an Bhainc
Cheannais Eorpaigh, mar aon leis na bainc ceannais náisiúnta, cobhsaíocht
praghsanna a choimeád sa limistéar euro agus cumhacht ceannaigh a
chosaint ar an dóigh sin. Sa limistéar euro, tá na 19 dtíortha san Aontas
Eorpach a thug an euro isteach mar an t-airgeadra acu. Tá an ceart ag an
mBanc Ceannais Eorpach nótaí bainc euro a eisiúint, ach, i ngníomh ní eisíonn
ach bainc ceannais náisiúnta an limistéir euro nótaí agus boinn bainc. Tá
ceanncheathrú an Bhainc Cheannais Eorpaigh in Frankfurt am Main.
www.ecb.europa.eu

Déanann Cúirt Iniúchóirí na hEorpa iniúchadh ar chúrsaí airgeadais an

Aontais. Cinntíonn sí gur cuireadh buiséad an Aontais Eorpaigh chun feidhme
i gceart, agus gur tiomsaíodh agus gur caitheadh cistí an Aontais go dlíthiúil
agus i gcomhréir le prionsabail na bainistíochta fónta airgeadais. Tá comhalta
amháin ó gach Ballstát sa Chúirt Iniúchóirí, agus déanann a rialtais náisiúnta iad
a ainmniú agus an Chomhairle iad a cheapadh. Tá na comhaltaí neamhspleách
agus ní ghlacann siad le haon treoracha óna dtíortha baile. Tá ceanncheathrú
na Cúirte i Lucsamburg.
www.eca.europa.eu

8 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Comhlachtaí eile de chuid an Aontais
Is comhlacht comhairleach de chuid an Aontais Eorpaigh Coiste Eacnamaíoch
agus Sóisialta na hEorpa. Cumasaíonn an coiste d’eagraíochtaí na sochaí
sibhialta ó na Ballstáit a gcuid tuairimí a nochtadh ar leibhéal Eorpach. Cuirtear
a thuairimí ar aghaidh chuig an gComhairle, chuig an gCoimisiún Eorpach
agus chuig Parlaimint na hEorpa. Tá 350 comhalta sa choiste a tharraingítear ó
ghrúpaí leasmhara eacnamaíocha agus sóisialta san Eoraip. Ainmníonn rialtais
náisiúnta na comhaltaí agus ceapann an Chomhairle iad. Tá ceanncheathrú an
choiste sa Bhruiséil.
www.eesc.europa.eu

Is é Coiste na Réigiún guth réigiúin agus chathracha an Aontais Eorpaigh.

Comhlacht comhairleach de chuid an Aontais Eorpaigh atá ann agus
ceadaíonn sé do réigiúin, do chathracha agus do bhardais a gcuid tuairimí a
nochtadh ar leibhéal Eorpach. Cuirtear a chuid tuairimí ar aghaidh chuig an
gComhairle, chuig an gCoimisiún Eorpach agus chuig Parlaimint na hEorpa.
Is ionadaithe ó Bhallstáit uile an Aontais 350 comhalta an choiste a thoghtar
go réigiúnach agus go háitiúil. Ainmníonn rialtais náisiúnta na comhaltaí agus
ceapann an Chomhairle iad. Tá ceanncheathrú an choiste sa Bhruiséil.
www.cor.europa.eu

Is seirbhís taidhleoireachta an Aontais í an tSeirbhís Eorpach Gníomhaíochta

Seachtraí (SEGS). Is é an ról atá aici a chinntiú go dtugtar cluas éisteachta don
Aontas Eorpach ar fud an domhain. Tá Ardionadaí an Aontais do Ghnóthaí

Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 9

Eachtracha agus don Bheartas Slándála i gceannas uirthi, atá ina leasuachtarán
ar an gCoimisiún Eorpach agus ina chathaoirleach ar an gComhairle Gnóthaí
Eachtracha, freisin. Tá sé mar aidhm ag gníomhaíocht an Aontais ar an leibhéal
idirnáisiúnta cearta an duine, forbairt, cabhair dhaonnúil, trádáil agus obair
eagraíochtaí iltaobhacha a chur chun cinn. Tá ceanncheathrú SEGS sa Bhruiséil
ach feidhmíonn sí ar fud an domhain trína 139 dtoscaireacht, freisin.
www.eeas.europa.eu

Déanann an tOmbudsman Eorpach imscrúdú ar ghearáin faoi

dhrochriarachán in institiúidí agus i gcomhlachtaí an Aontais Eorpaigh. Más
saoránach Ballstáit de chuid an Aontais Eorpaigh thú nó má chónaíonn tú i
mBallstát, féadfaidh tú gearán a dhéanamh leis an ombudsman. Féadfaidh
gnóthaí, comhlachais nó comhlachtaí eile a bhfuil oifig chláraithe san Aontas
acu gearán a dhéanamh leis an ombudsman, freisin. Tá ceanncheathrú an
ombudsman in Strasbourg.
www.ombudsman.europa.eu

Is údarás maoirseora é an Maoirseoir Eorpach ar Chosaint Sonraí agus

tá an cuspóir aige a áirithiú go n-urramaíonn institiúidí agus comhlachtaí
an Aontais an ceart chun príobháideachta nuair a phróiseálann siad sonraí
pearsanta agus nuair a fhorbraíonn siad beartais agus reachtaíocht nua.
Déantar sin trí fhaireachán a dhéanamh ar phróiseáil sonraí pearsanta de
chuid lucht riaracháin an Aontais, trí chomhairle a thabhairt faoi bheartais
agus faoi reachtaíocht lena ndéantar difear do phríobháideacht, agus trí

10 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

chomhar a dhéanamh le húdaráis chosúla ar fud na hEorpa chun cosaint
chomhsheasmhach sonraí a áirithiú. Tá ceanncheathrú an mhaoirseora sa
Bhruiséil.
www.edps.europa.eu

Déanann an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (nó OLAF) imscrúdú ar chalaois

i dtaca le buiséad an Aontais Eorpaigh, le héillitheacht agus le mí-iompar
tromchúiseach laistigh d’institiúidí an Aontais Eorpaigh, agus forbraíonn sí
beartas frithchalaoise don Choimisiún Eorpach. Déanann OLAF cúnamh
teicniúil agus oiliúint a chistiú, freisin, do riaracháin náisiúnta agus réigiúnacha,
ollscoileanna, ionaid taighde agus eagraíochtaí. Tá ceanncheathrú na hoifige
sa Bhruiséil.
www.ec.europa.eu/anti_fraud

Is é an Banc Eorpach Infheistíochta an t-aon bhanc amháin atá faoi

úinéireacht Bhallstáit an Aontais Eorpaigh agus a dhéanann ionadaíocht
dá gcuid leasanna. Oibríonn sé go dlúth le hinstitiúidí eile de chuid an
Aontais chun beartas an Aontais a chur chun feidhme. Soláthraíonn an banc
maoiniú agus saineolas le haghaidh tionscadail fhónta agus inbhuanaithe
infheistíochta atá ina gcuidiú chun cuspóirí beartais de chuid an Aontais
a chur ar aghaidh tuilleadh. Tá sé mar phríomhaidhm aige cabhrú leis an
margadh inmheánach a fhorbairt, ach tacaíonn sé le beartais sheachtracha
agus forbartha de chuid an Aontais, freisin. Tá ceanncheathrú an bhainc i
Lucsamburg.
www.eib.europa.eu

Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 11

Achar dromchla: Ag staidéar san Aontas:
4 413 652 km2 www.ec.europa.eu/education
Cathracha riaracháin Ag obair san Aontas:
an Aontais: An Bhruiséil, www.ec.europa.eu/eures
Lucsamburg, Strasbourg Ag obair don Aontas:
Uimhir theileafóin www.epso.europa.eu
éigeandála: 112 Taighde a dhéanamh san
Iarmhír idirlín an Aontais: Aontas: www.cordis.europa.eu
.eu Foilseacháin de chuid an Aontais:
Tairseach an Aontais www.bookshop.europa.eu
Eorpaigh: www.europa.eu Staitisticí faoin Aontas:
www.ec.europa.eu/eurostat

OTI per capita in CCC (*):

EUR 28 800 (2015)
An daonra: 509 milliún Onnmhairí iomlána
(2016) lasmuigh de AE28:
Dlús an daonra: 116.7/ 1 581.2 bhilliún (Eanáir-Samhain 2016)
km2 (2014) Allmhairí iomlána lasmuigh de
An mheánaois: 42.2 (2014) AE28: 1 561.0 billiún (Eanáir-Samhain
An aois vótála do thoghcháin 2016)
Pharlaimint na hEorpa:
18 bliana d’aois (An Ostair: (*) Is táscaire é OTI (olltáirgeacht intíre) ar staid eacnamaíoch náisiúin.
16 bliana d’aois) Léiríonn sé luach iomlán gach earra agus seirbhíse a thairgtear lúide
luach na n-earraí agus na seirbhísí a úsáideadh lena dtáirgeadh. Trí
OTI a léiriú mar CCC (caighdeáin cumhachta ceannaigh), cuirtear
difríochtaí i leibhéil praghsanna idir tíortha as an áireamh, agus trí
ríomhanna a dhéanamh in aghaidh an duine, féadfar geilleagair atá
fíoréagsúil le chéile ó thaobh dearbhmhéid de a chur i gcomparáid
le chéile. Foinse: Eurostat.

12 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

 24 theanga oifigiúla an Aontais Eorpaigh (*)

Bulgáiris (bg) Laitvis (lv)

Spáinnis (es) Liotuáinis (lt)
Seicis (cs) Ungáiris (hu)
Danmhairgis (da) Máltais (mt)
Gearmáinis (de) Ollainnis (nl)
Eastóinis (et) Polainnis (pl)
Gréigis (el) Portaingéilis (pt)
Béarla (en) Rómáinis (ro)
Fraincis (fr) Slóvaicis (sk)
Gaeilge (ga) Slóivéinis (sl)
Cróitis (hr) Fionlainnis (fi)
Iodáilis (it) Sualainnis (sv)

(*) Liostaítear in ord aibítre ainmneacha foirmiúla na dteangacha iad, mar a scríobhtar i ngach teanga ar leith iad.

Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 13

 An Fhionlainn

An tSualainn
An Eastóin

An Laitvia
An Danmhairg
Éire An Liotuáin

An Ríocht
Aontaithe

An Ísiltír
An Pholainn
An Bheilg An Ghearmáin

Lucsamburg
Poblacht na Seice
An tSlóvaic

A n F h r a i n c
An Ostair
An Ungáir
An tSlóivéin An R ómáin
An Chróit

An Iodáil
An Ph o r ta i n g é i l An Bhulgáir

A n S p á i n n

An Ghréig

An Chipir
Málta

14 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Na Ballstáit (*)
An Bheilg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
An Bhulgáir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Poblacht na Seice . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
An Danmhairg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
An Ghearmáin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
An Eastóin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Éire. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
An Ghréig. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
An Spáinn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
An Fhrainc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
An Chróit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
An Iodáil. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
An Chipir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
An Laitvia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
An Liotuáin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Lucsamburg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
An Ungáir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Málta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
An Ísiltír. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
An Ostair. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
An Pholainn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
An Phortaingéil. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
An Rómáin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
An tSlóivéin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
An tSlóvaic. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
An Fhionlainn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
An tSualainn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
An Ríocht Aontaithe. . . . . . . . . . . . . . . 70
Tíortha is iarrthóirí (**)
An Tuirc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poblacht iar-Iúgslavach
na Macadóine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Montainéagró. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
An tSeirbia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
An Albáin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
(*) Liostaítear in ord aibítre ainmneacha na dtíortha iad,
mar a scríobhtar i ngach teanga ar leith iad.
(**) Liostaítear de réir dháta iarratais gach tíre ar aontachas
iad
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 15
AN BHEILG
Príomhchathair: An Bhruiséil (daonra: 1.17 milliún — 2015)

Ríocht na Beilge

An córas polaitiúil: Tá an pharlaimint dhá sheomra comhdhéanta

de Theach na nIonadaithe (150 comhalta) agus den Seanad (60
seanadóir, a gceapann parlaimintí na réigiún agus na gcomhphobal 50 díobh,
agus a gcomhthoghann na seanadóirí 10 díobh). Toghtar comhaltaí Theach
na nIonadaithe trí vótáil chomhchoiteann dhíreach go ceann 5 bliana. Is é an
Rí an ceann stáit, ach níl aon chumhachtaí polaitiúla aige. Ainmníonn an Rí an
Príomh-Aire, ach teastaíonn vóta muiníne uaidh ón bparlaimint chuige sin. Is
stát cónaidhme í an Bheilg ina bhfuil leibhéal ard uathrialach ag na heintitis
chónaidhme, i.e. na réigiúin agus na comhphobail.

16 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

 Suíomh gréasáin an chinn Na saoránaigh: Beilgigh
stáit: www.monarchie.be An mheánaois: 41.2 (2014)
Suíomh gréasáin an Na teangacha oifigiúla:
rialtais: www.premier.be Gearmáinis, Fraincis, Ollainnis
Suíomh gréasáin an An daonra: 11.3 mhilliún (2016)
tSeanaid: www.senat.be Dlús an daonra: 370.3/km2 (2014)
Suíomh gréasáin
Theach na nIonadaithe:
www.lachambre.be OTI per capita in CCC: EUR 33 800
An aois vótála: 18, vótáil (2015)
éigeantach Airgeadra: euro (EUR, ó 2002 (*))
An lá náisiúnta: 21 Iúil (teacht Onnmhairí iomlána: EUR 358.9 mbilliún
i gcoróin don Rí Leopold I — (2015)
1831) Allmhairí iomlána: EUR 338.2 bhilliún
(2015)

Achar dromchla:
30 528 km2 Aontachas leis an Aontas
Cathracha eile (**): Antuairp, Eorpach: 1957 (Ballstát bunaidh,
Gent, Charleroi, Liège, Brugge Conradh na Róimhe)
Iarmhír idirlín na tíre: .be Líon na bhfeisirí i bParlaimint
An cód idirnáisiúnta diailithe: na hEorpa: 21
+32 Buanionadaíocht
Eolas faoin tír: chuig an Aontas Eorpach:
www.belgium.be www.europeanunion.diplomatie.belgium.be

(*) Bliain an athraithe go dtí euro tirim. Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 17
(**) Na trí chathair is mó daonra go dtí na cúig chathair is mó daonra.
AN BHULGÁIR
Príomhchathair: Sóifia (daonra: 1.25 mhilliún — 2016)

Poblacht na Bulgáire

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag an

mBulgáir. Tá 240 comhalta tofa sa Tionól Náisiúnta (Narodno
sabranie) a thoghtar ar feadh 4 bliana. Is é Uachtarán na Poblachta an ceann stáit
agus toghann na daoine é go díreach ar feadh téarma 5 bliana, in-athnuaite uair
amháin. Tá an phríomhchumhacht feidhmiúcháin ag Comhairle na nAirí, .i. an
rialtas, atá faoi stiúir an Phríomh-Aire.

18 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.president.bg
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.government.bg
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.parliament.bg
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 3 Márta
(neamhspleáchas ó Impireacht
na nOtamánach — 1878)
Achar dromchla:
111 002 km²
Cathracha eile: Plovdiv, Varna,
Burgas, Ruse, Stara Zagora
Iarmhír idirlín na tíre: .bg
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+359
Eolas faoin tír:
www.bulgariatravel.org
Na saoránaigh: Bulgáraigh
Meánaois: 43.2 (2014)
An teanga oifigiúil: Bulgáiris
Daonra: 7.2 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 66.3/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 13 600
(2015)
Airgeadra: lev (BGN)
Onnmhairí iomlána: EUR 23.2 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 26.4 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2007
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 17
Buanionadaíocht chuig
Parlaimint na hEorpa:
www.mfa.bg/embassies/belgiumpp
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 19
POBLACHT NA SEICE
Príomhchathair: Prág (daonra: 1.26 mhilliún — 2015)

Poblacht na Seice

An córas polaitiúil: Tá an pharlaimint dhá sheomra comhdhéanta

de Theach na dTeachtaí (Poslanecká sněmovna), ina bhfuil 200
comhalta a thoghtar in olltoghchán ar feadh 4 bliana, agus den Seanad (Senát),
ina bhfuil 81 seanadóir, a thoghtar trí vótáil chomhchoiteann dhíreach, freisin, ar
feadh tréimhse 6 bliana, agus bíonn an tríú cuid de na suíocháin le hatoghadh
gach 2 bhliain. Tá Uachtarán na Poblachta ina cheann stáit, agus toghtar é trí vótáil
chomhchoiteann dhíreach ar feadh téarma 5 bliana, atá inathnuaite uair amháin.
Ceapann an tUachtarán an Príomh-Aire agus na hairí rialtais eile, agus feidhmíonn
an rialtas an chumhacht feidhmiúcháin.

20 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.hrad.cz
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.vlada.cz
Suíomh gréasáin an
tSeanaid: www.senat.cz
Suíomh gréasáin Theach
na dTeachtaí: www.psp.cz
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 28 Deireadh
Fómhair (bunadh stát
neamhspleách na Seicslóvaice
— 1918)
Achar dromchla:
78 867 km²
Cathracha eile: Brno, Ostrava,
Plzeň, Olomouc, Liberec
Iarmhír idirlín na tíre: .cz
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+420
Eolas faoin tír: www.czech.cz
Na saoránaigh: Seicigh
Meánaois: 40.8 (2014)
An teanga oifigiúil: Seicis
Daonra: 10.4 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 136.3/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 25 000
(2015)
Airgeadra: koruna (CZK)
Onnmhairí iomlána: EUR 142.6 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 126.6 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 21
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.mzv.cz/representation_brussels/en
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 21
AN DANMHAIRG
Príomhchathair: Cóbanhávan (daonra: 0.75 mhilliún — 2016)

Ríocht na Danmhairge

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag

an Danmhairg. Tá 179 gcomhalta i gComhthionól an Phobail
(Folketinget), a thogthar in olltoghchán ar feadh 4 bliana. Is í an
Bhanríon an ceann stáit, ach níl aon chumhachtaí polaitiúla
aici. Mar sin féin, ceapann sí an Príomh-Aire, agus caithfidh
an pharlaimint an ceapachán sin a fhormheas. Tá an dá réigiún
fhéinrialaithe, an Ghraonlainn agus Oileáin Fharó, mar chuid den
Danmhairg ach níl siad mar chuid den Aontas Eorpach.

22 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.kongehuset.dk
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.stm.dk
Suíomh gréasáin na
parlaiminte: www.ft.dk
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 5 Meitheamh
(síniú Bhunreacht na
Danmhairge — 1849)
Achar dromchla:
42 921 km²
Cathracha eile: Aarhus,
Odense, Aalborg, Esbjerg,
Randers
Iarmhír idirlín na tíre: .dk
Cód idirnáisiúnta diailithe: +45
Eolas faoin tír:
www.denmark.dk
Na saoránaigh:
Danmhargaigh
Meánaois: 41.3 (2014)
An teanga oifigiúil:
Danmhairgis
Daonra: 5.6 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 131.5/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 35 500
(2015)
Airgeadra: krona (DKK)
Onnmhairí iomlána: EUR 85.9 mbilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 77.1 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1973
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 13
Buanionadaíocht chuig an
Aontas Eorpach: www.eu.um.dk
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 23
AN GHEARMÁIN
Príomhchathair: Beirlín (daonra: 3.47 milliún — 2015)

Poblacht Chónaidhme na Gearmáine

An córas polaitiúil: Tá an pharlaimint dhá sheomra comhdhéanta den

Chomthionól Cónaidhme (Bundestag: 631 comhalta a thoghtar ar feadh
téarma 4 bliana in olltoghchán) agus an Chomhairle Chónaidhme (Bundesrat: 69
comhalta a cheapann rialtais na stát cónaidhme, nó Länder. Ceapann gach stát
cónaidhme idir triúr agus seisear comhaltaí ag brath ar an daonra atá ann). Is é
Uachtarán na Cónaidhme an ceann stáit. Toghtar Uachtarán na Cónaidhme trí
vótáil chomhchoiteann dhíreach ar feadh téarma 5 bliana atá inathnuaite uair
amháin, ach is ról searmanach atá aige/aici go bunúsach. Mar sin féin, ceapann
Uachtarán na Cónaidhme Sainsiléir na Cónaidhme, atá i gceannas ar an Rialtas
Cónaidhme. Tá an chumhacht comhroinnte idir an Rialtas Cónaidhme agus na
Länder.

24 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn stáit:
www.bundespraesident.de
Suíomh gréasáin an rialtais:
www.bundesregierung.de
Suíomh gréasáin
an Bundesrat:
www.bundesrat.de
Suíomh gréasáin an
Bundestag: www.bundestag.de
An aois vótála: 18 mbliana d’aois,
vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 3 Deireadh
Fómhair (Lá Aontacht na
Gearmáine — 1990)
Achar dromchla:
357 340 km²
Cathracha eile: Hamburg,
München, Cologne, Frankfurt
am Main, Stuttgart
Iarmhír idirlín na tíre: .de
Cód idirnáisiúnta diailithe: +49
Eolas faoin tír:
www.deutschland.de
Na saoránaigh:
Gearmánaigh
Meánaois: 45.6 (2014)
An teanga oifigiúil:
Gearmáinis
Daonra: 81.1 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 226.6/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 36 000
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 1 198.3 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 946.4 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1957 (Ballstát bunaidh,
Conradh na Róimhe)
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 96
Buanionadaíocht chuig an
Aontas Eorpach: www.bruessel-eu.diplo.de
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 25
AN EASTÓIN
Príomhchathair: Taillinn (daonra: 0.41 mhilliún — 2015)

Poblacht na hEastóine

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon sheomra ag an

tSeirbia. Tá 101 comhalta sa pharlaimint (Riigikogu) agus toghtar
iad ar feadh téarma 4 bliana in olltoghchán. Toghtar Uachtarán na Poblachta trí
vótáil chomhchoiteann ar feadh téarma 5 bliana. Is é an tUachtarán an ceann
stáit, ach níl aon chumhachtaí polaitiúla aige; is é Ceann Comhairle na parlaiminte
a mholann an Príomh-Aire agus ceapann an pharlaimint é ina dhiaidh sin. Go
bunúsach, is iad an Príomh-Aire agus an rialtas a fheidhmíonn an chumhacht
feidhmiúcháin.

26 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.president.ee
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.valitsus.ee
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.riigikogu.ee
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 24 Feabhra
(dearbhú neamhspleáchais ón
Rúis — 1918)
Achar dromchla:
45 227 km²
Cathracha eile: Tartu, Narva,
Kohtla-Järve
Iarmhír idirlín na tíre: .ee
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+372
Eolas faoin tír: www.estonia.eu
Na saoránaigh: Eastónaigh
Meánaois: 41.3 (2014)
An teanga oifigiúil: Eastóinis
Daonra: 1.3 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 30.3/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 21 200
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2011)
Onnmhairí iomlána: EUR 11.6 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 13.1 bhilliún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 6
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.eu.estemb.be/eng
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 27
ÉIRE
Príomhchathair: Baile Átha Cliath (daonra: 1.30 milliún — 2015)

Éire

An córas polaitiúil: Is poblacht í Éire ina bhfuil córas parlaiminteach dhá

sheomra. Tá an pharlaimint (Oireachtas) comhdhéanta de Sheomra na
dTeachtaí (Dáil Éireann: 166 comhalta a thoghtar ar feadh téarma 5 bliana
in olltoghchán) agus an Seanad (Seanad Éireann: 60 seanadóir; 11 seanadóir a
cheapann an Príomh-Aire agus an chuid eile díobh a cheapann grúpaí éagsúla
ón tsochaí shibhialta ar feadh 5 bliana). Is é Uachtarán na Poblachta a cheapann
an Príomh‑Aire ar mholadh ó Dháil Éireann. Toghtar an tUachtarán trí vótáil
chomhchoiteann dhíreach ar feadh 7 mbliana, téarma atá in-athnuaite uair
amháin. Níl aon chumhachtaí sonracha feidhmiúcháin ag an Uachtarán; is iad an
Príomh-Aire agus an rialtas a fheidhmíonn an chumhacht feidhmiúcháin.

28 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.president.ie
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.gov.ie
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.oireachtas.ie
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 17 Márta (Lá
Fhéile Pádraig)
Achar dromchla:
69 797 km²
Cathracha eile: Corcaigh,
Gaillimh, Port Láirge
Iarmhír idirlín na tíre: .ie
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+353
Eolas faoin tír:
www.tourismireland.com
Na saoránaigh: Éireannaigh
Meánaois: 36.0 (2014)
Na teangacha oifigiúla:
Béarla, Gaeilge
Daonra: 4.6 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 67.5/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 49 600
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 108.6 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 64.3 bhilliún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1973
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 11
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.dfa.ie/prep/brussels
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 29
AN GHRÉIG
Príomhchathair: An Aithin (an daonra: 0.66 mhilliún — 2014)

An Phoblacht Heilléanach

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra

ag an nGréig. Tá 300 comhalta i bparlaimint na Gréige
(Voulí tonna Ellínon, nó Comhairle na nGréagach) a thoghtar
ar feadh 4 bliana in olltoghchán. Toghann an pharlaimint
Uachtarán na Poblachta ar feadh téarma 5 bliana. Féadtar
an téarma oifige sin a athnuachan uair amháin. Is é an
tUachtarán an ceann stáit, ach níl aon chumhachtaí
polaitiúla aige. Is é, nó í, áfach, a cheapann an Príomh-
Aire agus an rialtas, a bhfuil cumhachtaí feidhmiúcháin
acu.

30 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.presidency.gr
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.government.gr
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.hellenicparliament.gr
An aois vótála: 18, vótáil
éigeantach
An lá náisiúnta: 25 Márta
(neamhspleáchas ó Impireacht
na nOtamánach — 1821)
Achar dromchla:
131 957 km²
Cathracha eile: Thessaloniki,
Piraeus, Patras, Peristeri,
Heraklion
Iarmhír idirlín na tíre: .gr
Cód idirnáisiúnta diailithe: +30
Eolas faoin tír:
www.visitgreece.gr
Na saoránaigh: Gréagaigh
Meánaois: 43.0 (2014)
An teanga oifigiúil: Gréigis
Daonra: 10.8 milliún (2016)
Dlús daonra: 83.3/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 20 200
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 25.8 mbilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 43.6 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1981
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 21
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.mfa.gr/brussels/en/
permanent-representation-eu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 31
AN SPÁINN
Príomhchathair: Maidrid (daonra: 3.14 mhilliún — 2015)

Ríocht na Spáinne

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach dá sheomra ag an

Spáinn. Tá an pharlaimint (Cortes Generales) comhdhéanta den
Chomhthionól (Congreso de los Diputados: 350 comhalta a thoghtar ar feadh
téarma 4 bliana in olltoghchán) agus an Seanad (Senado: 208 seanadóir a
thoghann na saoránaigh go díreach agus thart ar 60 seanadóir a ainmníonn na
réigiúin uathrialacha). Is é an Rí an ceann stáit, ach níl aon chumhachtaí polaitiúla
aige. Tá an chumhacht comhroinnte idir na húdaráis lárnacha agus na réigiúin
uathrialacha. Áirítear ar chríoch na Spáinne na hOileáin Chanáracha agus dhá
iamhchríoch i dtuaisceart na hAfraice: Ceuta agus Melilla.

32 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.casareal.es
Suíomh gréasáin an rialtais:
www.lamoncloa.gob.es
Suíomh gréasáin an
tSeanaid: www.senado.es
Suíomh gréasáin
an Chomhthionóil:
www.congreso.es
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 12 Deireadh
Fómhair (Lá na nEaspáinneach
— nuair a d’aimsigh Críostóir
Colambas Meiriceá — 1492)
Achar dromchla:
505 970 km²
Cathracha eile: Barcelona,
Valencia, Sevilla, Zaragoza,
Malaga
Iarmhír idirlín na tíre: .es
Cód idirnáisiúnta diailithe: +34
Eolas faoin tír: www.spain.info
Na saoránaigh: Spáininigh
Meánaois: 41.8 (2014)
An teanga oifigiúil: Spáinnis
Daonra: 46.4 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 92.5/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 26 200
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 254.0 billiún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 278.8 mbilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1986
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 54
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.representacionpermanente.eu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 33
AN FHRAINC
Príomhchathair: Páras (daonra: 2.2 mhilliún — 2015)

Poblacht na Fraince

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach dhá sheomra ag an bhFrainc. Tá an

pharlaimint comhdhéanta den Chomhthionól Náisiúnta (Assemblée nationale, 577
comhalta a thoghtar ar feadh 5 bliana in olltoghchán) agus den Seanad (Sénat, ina
bhfuil 348 seanadóir, a thoghann togh-choláiste ar feadh tréimhse 6 bliana, agus
bíonn leath de na suíocháin sin le hatoghadh gach 3 bliana). Toghtar Uachtarán
na Poblachta trí vótáil chomhchoiteann dhíreach ar feadh téarma 5 bliana. Ní
fhéadfaidh sé nó sí fanacht in oifig níos mó ná dhá théarma as a chéile. Is é an
tUachtarán an ceann stáit. Tá cumhachtaí suntasacha polaitiúla ag an Uachtarán
agus ceapann sé/sí an Príomh-Aire ó thromlach na parlaiminte. Tá ranna agus
críocha thar lear ag an bhFrainc freisin, a bhfuil stádas ar leith acu laistigh den
phoblacht.

34 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.elysee.fr
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.gouvernement.fr
Suíomh gréasáin an
tSeanaid: www.senat.fr
Suíomh gréasáin an
Chomhthionóil Náisiúnta:
www.assemblee-nationale.fr
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 14 Iúil
(Forghabháil an Bastille) — 1789
Achar dromchla:
633 186 km²
Cathracha eile: Marseille,
Lyons, Toulouse, Nice, Nantes
Iarmhír idirlín na tíre: .fr
Cód idirnáisiúnta diailithe: +33
Eolas faoin tír: www.france.fr
Na saoránaigh: Francaigh
Meánaois: 40.8 (2014)
An teanga oifigiúil: Fraincis
Daonra: 66.4 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 104.5/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 30 300
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 456.0 billiún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 516.1 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1957 (Ballstát bunaidh,
Conradh na Róimhe)
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 74
Buanionadaíocht chuig an
Aontas Eorpach: www.rpfrance.eu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 35
AN CHRÓIT
Príomhchathair: Ságrab (daonra: 0.8 milliún — 2015)

Poblacht na Cróite

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag

an gCróit. Tá 151 comhalta sa Pharlaimint (Sabor), a thoghtar in
olltoghchán ar feadh téarma 4 bliana. Toghtar Uachtarán na Poblachta trí vótáil
chomhchoiteann dhíreach ar feadh téarma 5 bliana. Is feidhmeanna searmanacha
is mó atá ag an Uachtarán, ach is é/í a cheapann an Príomh-Aire, agus ní mór don
Príomh-Aire muinín thromlach na bhfeisirí den pharlaimint a bheith aige. Is iad na
contaetha na bunaonaid féinrialtais réigiúnacha.

36 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.predsjednik.hr
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.vlada.hr
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.sabor.hr
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 25 Meitheamh
(neamhspleáchas ón iar-Iúgslaiv
— 1991)
Achar dromchla:
56 594 km2
Cathracha eile: Split, Rijeka,
Osijek
Iarmhír idirlín na tíre: .hr
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+385
Eolas faoin tír: www.croatia.hr
Na saoránaigh: Crótaigh
Meánaois: 42.6 (2014)
An teanga oifigiúil: Cróitis
Daonra: 4.2 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 74.9/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 16 700
(2015)
Airgeadra: kuna (HRK)
Onnmhairí iomlána: EUR 11.6 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 18.4 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2013
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 11
Buanionadaíocht chuig an
Aontas Eorpach: www.eu.mfa.hr
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 37
AN IODÁIL
Príomhchathair: An Róimh (daonra: 2.87 milliún — 2015)

Poblacht na hIodáile

An córas polaitiúil: Tá an pharlaimint dhá sheomra comhdhéanta de Sheomra

na dTeachtaí (Camera dei Deputati: 630 comhalta a thoghtar ar feadh
téarma 5 bliana in olltoghchán) agus an Seanad (Senato della Repubblica:
315 seanadóir a thoghtar ar feadh 5 bliana ar leibhéal cúigeach, agus tá roinnt
seanadóirí saoil a thoghann an ceann stáit nó ar iar‑uachtarán na Poblachta
iad). Is é Uachtarán na Poblachta an ceann stáit. Toghann an pharlaimint
an tUachtarán ar feadh téarma 7 mbliana, ach is ról searmanach atá aige go
bunúsach. Is é an tUachtarán, áfach, a cheapann an Príomh-Aire, agus ní mór don
Phríomh-Aire muinín dhá sheomra na parlaiminte a bheith aige. Ar an leibhéal
áitiúil, tá céimeanna éagsúla féinrialachta ag réigiúin na hIodáile.

38 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.quirinale.it
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.governo.it
Suíomh gréasáin an
tSeanaid: www.senato.it
Suíomh gréasáin
Theach na dTeachtaí:
www.camera.it
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois (25 bliana i gcás
toghchán don Seanad), vótáil
neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 2 Meitheamh
(forógra Phoblacht na hIodáile
— 1946)
Achar dromchla:
302 073 km²
Cathracha eile: Milano,
Napolil, Torino, Palermo, Genoa
Iarmhír idirlín na tíre: .it
Cód idirnáisiúnta diailithe: +39
Eolas faoin tír: www.italia.it
Na saoránaigh: Iodálaigh
Meánaois: 44.7 (2014)
An teanga oifigiúil: Iodáilis
Daonra: 61.4 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 201.2/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 27 500
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 413.8 mbilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 368.6 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1957 (Ballstát bunaidh,
Conradh na Róimhe)
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 73
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.italiaue.esteri.it/rapp_ue
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 39
AN CHIPIR
Príomhchathair: An Niocóis (daonra: 0.25 mhilliún — 2015)

Poblacht na Cipire

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag an gCipir.

Tá 80 comhalta i dTeach na nIonadaithe (Vouli tonna Antiprosópon),
toghtar 56 comhalta díobh ar feadh 5 bliana trí vótáil chomhchoiteann dhíreach,
agus forchoimeádtar an 24 shuíochán eile don phobal Turcach, ach tá na
suíocháin sin folamh ó 1964 i leith. Tá triúr ionadaithe ó na mionlaigh reiligiúnacha
(An Eaglais Mharóiníteach, an Eaglais Chaitliceach Rómhánach agus an Eaglais
Airméinach) a bhfuil stádas breathnadóirí acu. Toghtar Uachtarán na Poblachta trí
vótáil chomhchoiteann ar feadh téarma 5 bliana agus is é an ceann stáit agus an
ceann rialtais araon.

40 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin Na saoránaigh: Cipirigh
an chinn stáit: Meánaois: 36.8 (2014)
www.presidency.gov.cy Na teangacha oifigiúla:
Suíomh gréasáin Gréigis, Tuircis
an rialtais: Daonra: 0.8 milliún (2016)
www.cyprus.gov.cy Dlús daonra: 92.5/km2 (2014)
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.parliament.cy OTI per capita in CCC: EUR 23 500
An aois vótála: 18, vótáil (2015)
éigeantach Airgeadra: euro (EUR, ó 2008)
An lá náisiúnta: 1 Deireadh Onnmhairí iomlána: EUR 1.6 bhilliún (2015)
Fómhair (forógra Phoblacht na Allmhairí iomlána: EUR 5.0 bhilliún (2015)
Cipire — 1960)

Aontachas leis an Aontas

Achar dromchla:
9 251 km²
Cathracha eile: Limassol,
Larnaka, Paphos
Iarmhír idirlín na tíre: .cy
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+357
Eolas faoin tír:
www.visitcyprus.com
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 6
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.mfa.gov.cy/permrepeu

Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 41

AN LAITVIA
Príomhchathair: Ríge (daonra: 0.64 mhilliún — 2015)

Poblacht na Laitvia

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag an

Laitvia. Tá 100 comhalta sa pharlaimint (Saeima), a thoghtar in
olltoghchán ar feadh téarma 4 bliana. Toghann an pharlaimint Uachtarán na
Poblachta ar feadh téarma 4 bliana agus ní fhéadfaidh sé/sí níos mó ná dhá
théarma oifige as a chéile a bheith aige. Is é an tUachtarán a cheapann an Príomh-
Aire, agus is é an Príomh-Aire a bhunaíonn an rialtas. Sula dtéann rialtas i mbun
oibre, ní mór dó vóta muiníne ón Saeima a bheith aige.

42 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.president.lv
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.mk.gov.lv
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.saeima.lv
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 18 Samhain
(forógra Phoblacht na Laitvia —
1918)
Achar dromchla:
64 573 km²
Cathracha eile: Daugavpils,
Liepaja, Jelgava, Jurmala,
Ventspils
Iarmhír idirlín na tíre: .lv
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+371
Eolas faoin tír: www.latvia.lv
Na saoránaigh: Laitviaigh
Meánaois: 42.4 (2014)
An teanga oifigiúil: Laitvis
Daonra: 2.0 milliún (2016)
Dlús daonra: 32/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 18 500
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2014)
Onnmhairí iomlána: EUR 10.9 mbilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 12.9 mbilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 8
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.am.gov.lv/en/brussels
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 43
AN LIOTUÁIN
Príomhchathair: Vilnias (daonra: 0.54 mhilliún — 2015)

Poblacht na Liotuáine

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag an

Liotuáin. Tá 141 comhalta sa pharlaimint (Seimas), a thoghtar ar
feadh téarma 4 bliana: toghtar 71 comhalta díobh trí vótáil chomhchoiteann
dhíreach faoi chóras an chéad duine abhaile agus 70 comhalta díobh faoi
chóras ionadaíochta cionmhaire. Toghtar Uachtarán na Poblachta trí vótáil
chomhchoiteann dhíreach ar feadh téarma 5 bliana. Ní fhéadfaidh sé nó sí fanacht
in oifig níos mó ná dhá théarma as a chéile. Faoi réir aontú an Seimas, is é an
tUachtarán a cheapann an Príomh-Aire, agus is é an Príomh-Aire a bhunaíonn an
rialtas.

44 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.president.lt
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.lrvk.lt
Suíomh gréasáin na
parlaiminte: www.lrs.lt
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 16 Feabhra
(neamhspleáchas ón Rúis —
1918)
Achar dromchla:
65 300 km²
Cathracha eile: Kaunas,
Klaipėda, Šiauliai
Iarmhír idirlín na tíre: .lt
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+370
Eolas faoin tír: www.lietuva.lt
Na saoránaigh:
Liotuánaigh
Meánaois: 42.4 (2014)
An teanga oifigiúil: Liotuáinis
Daonra: 2.9 milliún (2016)
Dlús daonra: 46.8/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 21 300
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2015)
Onnmhairí iomlána: EUR 23.0 billiún (2015)
Allmhairí iomlána: EUR 25.5 bhilliún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 11
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.eurep.mfa.lt
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 45
LUCSAMBURG
Príomhchathair: Lucsamburg (daonra: 0.12 mhilliún — 2016)

Ard-Diúcacht Lucsamburg

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag

Lucsamburg. Tá 60 comhalta i dTeach na dTeachtaí (Chambre des
Députés/Châmber vun Députéirten/Abgeordnetenkammer), a thoghtar do 5 bliana
in olltoghchán. Is é an tArd-Diúc an ceann stáit, ach níl aon fhíorchumhachtaí
polaitiúla aige. Is eisean a cheapann an Príomh-Aire, agus roghnaíonn an Príomh-
Aire na hairí eile. Caithfidh an rialtas muinín thromlach chomhaltaí na parlaiminte
a bheith acu.

46 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.monarchie.lu
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.gouvernement.lu
Suíomh gréasáin na
parlaiminte: www.chd.lu
An aois vótála: 18, vótáil
éigeantach
An lá náisiúnta: 23 Meitheamh,
(lá breithe oifigiúil an Ard-Diúic)
Achar dromchla:
2 586 km2
Cathracha eile: Esch-sur-
Alzette, Dudelange, Schifflange
Iarmhír idirlín na tíre: .lu
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+352
Eolas faoin tír:
www.luxembourg.lu
Na saoránaigh:
Lucsamburgaigh
Meánaois: 39.2 (2014)
Na teangacha oifigiúla:
Gearmáinis, Fraincis, Lucsambuirgis
Daonra: 0.6 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 215.1/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 76 400
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 15.6 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 21.1 bhilliún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1957 (Ballstát bunaidh,
Conradh na Róimhe)
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 6
Buanionadaíocht chuig an
Aontas Eorpach: www.bruxelles-rpue.mae.lu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 47
AN UNGÁIR
Príomhchathair: Búdaipeist (daonra: 1.75 mhilliún — 2015)

An Ungáir

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag

poblacht na hUngáire. Tá 199 comhalta sa Chomhthionól Náisiúnta
(Országgyűlés), a thoghtar in olltoghchán ar feadh téarma 4 bliana. Is é Uachtarán
na Poblachta an ceann stáit, agus toghann an pharlaimint é ar feadh téarma 5
bliana. Déanann an tUachtarán an té atá le bheith ina Phríomh‑Aire a mholadh
don pharlaimint agus caithfidh an pharlaimint toiliú ina leith.

48 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.keh.hu
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.kormany.hu
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.parlament.hu
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 20 Aibreán (Lá
San Stiofáin)
Achar dromchla:
93 024 km2
Cathracha eile: Debrecen,
Szeged, Miskolc, Pécs, Győr
Iarmhír idirlín na tíre: .hu
Cód idirnáisiúnta diailithe: +36
Eolas faoin tír:
www.gotohungary.com
Na saoránaigh: Ungáraigh
Meánaois: 41.3 (2014)
An teanga oifigiúil: Ungáiris
Daonra: 9.9 milliún (2016)
Dlús daonra: 106.1/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 19 700
(2015)
Airgeadra: forint (HUF)
Onnmhairí iomlána: EUR 88.8 mbilliún
(2013)
Allmhairí iomlána: EUR 83.5 bhilliún (2013)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 21
Buanionadaíocht
chuig an Aontas
Eorpach:www.brusszel.eu.kormany.hu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 49
MÁLTA
Príomhchathair: Vaileite (daonra: 6 000 — 2014)

Poblacht Mhálta

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag Málta.

Tá 69 comhalta i dTeach na nIonadaithe (Kamra tar‑Rappreżentanti),
a thoghtar in olltoghchán ar feadh téarma 5 bliana. Is í an pharlaimint a thoghann
Uachtarán na Poblachta agus bíonn téarma oifige 5 bliana aige agus ról
searmanach den chuid is mó. Is iad an Príomh‑Aire agus an rialtas a fheidhmíonn
an chumhacht feidhmiúcháin. Ceannaire pháirtí thromlaigh nó chomhghuaillíocht
thromlaigh na parlaiminte a bhíonn ina Phríomh-Aire agus is é an tUachtarán a
cheapann é. Ceapann an tUachtarán na hairí eile ar chomhairle an Phríomh-Aire.

50 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin
an chinn stáit:
www.president.gov.mt
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.gov.mt
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.parlament.mt
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 21 Meán
Fómhair (neamhspleáchas ón
Ríocht Aontaithe — 1964)
Achar dromchla:
316 km2
Cathracha eile: Birkirkara,
Mosta, San Pawl il-Baħar
Iarmhír idirlín na tíre: .mt
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+356
Eolas faoin tír:
www.visitmalta.com
Na saoránaigh: Máltaigh
Meánaois: 40.7 (2014)
Na teangacha oifigiúla:
Béarla, Máltais
Daonra: 0.4 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 1 352.4/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 25 400
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2008)
Onnmhairí iomlána: EUR 2.3 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 5.2 bhilliún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 6
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.foreign.gov.mt
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 51
AN ÍSILTÍR
Príomhchathair: Amstardam (daonra: 0.83 mhilliún — 2016)

Ríocht na hÍsiltíre

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach dhá sheomra ag an Ísiltír.

Dhá sheomra atá sa pharlaimint (Staten Generaal), an Chéad Seomra
(Eerste Kamer: a bhfuil 75 comhalta ann, a thoghtar ar feadh téarma 4 bliana trí
vótáil chomhchoiteann indíreach in 12 chúige na ríochta) agus an Dara Seomra
(Tweede Kamer: 150 comhalta a thoghtar ar feadh téarma 4 bliana trí vótáil
chomhchoiteann dhíreach). Is é an Rí an ceann stáit agus is é a cheapann an
Príomh‑Aire, ach níl aon fhíorchumhachtaí polaitiúla aige. Is san Háig atá an Chúirt
Ríoga, an rialtas, an pharlaimint agus an Chúirt Uachtarach. Tá críocha oileánacha
ag an Ísiltír freisin sa Mhuir Chairib, agus stádas speisialta acu mar chuid den Ísiltír.

52 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.koninklijkhuis.nl
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.rijksoverheid.nl
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.staten-generaal.nl
Suíomh gréasáin an Chéad
Seomra: www.eerstekamer.nl
Suíomh gréasáin an Dara
Seomra: www.tweedekamer.nl
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 27 Aibreán (Lá
an Rí)
Achar dromchla:
41 540 km2
Cathracha eile: Rotterdam,
an Háig, Utrecht, Eindhoven,
Tilburg
Iarmhír idirlín na tíre: .nl
Cód idirnáisiúnta diailithe: +31
Eolas faoin tír:
www.holland.com
Na saoránaigh: Ísiltírigh
Meánaois: 42.0 (2014)
An teanga oifigiúil: Ollainnis
Daonra: 17.2 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 500.7/km2 (2014)
OTI per capita (CCC): EUR 36 800
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 511.2 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 455.9 mbilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1957 (Ballstát bunaidh,
Conradh na Róimhe)
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 26
Buanionadaíocht chuig an
Aontas Eorpach: eu.nlmission.org
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 53
AN OSTAIR
Príomhchathair: Vín (daonra: 1.8 milliún — 2015)

Poblacht na hOstaire

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach dhá sheomra ag an Ostair.

Is éard atá sa pharlaimint (Bundesversammlung) an Chomhairle Náisiúnta
(Nationalrat: 183 comhalta a thoghtar ar feadh téarma 5 bliana san
olltoghchán) agus an Chomhairle Cónaidhme (Bundesrat: 61 comhalta a cheapann
na cúigí don téarma reachtach sa chúige lena mbaineann. Ceapann gach cúige idir 3
agus 12 chomhalta ag brath ar mhéid a dhaonra agus, dá bhrí sin, is féidir athrú teacht
ar líon iomlán na gcomhaltaí sa Bundesrat). Toghtar Uachtarán na Poblachta trí vótáil
chomhchoiteann ar feadh téarma 6 bliana agus is ról searmanach atá aige den chuid
is mó. Ceapann an tUachtarán Seansailéir na Cónaidhme, arb é ceannaire an rialtais
é. Is stát cónaidhme í an Ostair a bhfuil naoi gcinn de réigiúin fhéinrialaitheacha, nó
Bundesländer, ann.

54 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin
an chinn stáit:
www.bundespraesident.at
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.bka.gv.at
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.parlament.gv.at
An aois vótála: 16 bliana d’aois,
vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 26 Deireadh
Fómhair (lá glactha Dhlí
Neodrachta na hOstaire — 1955)
Achar dromchla:
83 879 km2
Cathracha eile: Graz, Linz,
Salzburg, Innsbruck, Klagenfurt
Iarmhír idirlín na tíre: .at
Cód idirnáisiúnta diailithe: +43
Eolas faoin tír: www.austria.info
Na saoránaigh: Ostaraigh
Meánaois: 42.9 (2014)
An teanga oifigiúil:
Gearmáinis
Daonra: 8.6 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 103.6/km2 (2014)
OTI per capita (CCC): EUR 36 600
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 137.3 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 139.9 mbilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1995
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 18
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.bmeia.gv.at/oev-bruessel
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 55
AN PHOLAINN
Príomhchathair: Vársá (daonra: 1.7 milliún — 2015)

Poblacht na Polainne

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach dhá sheomra ag an

bPolainn. Is éard atá sa pharlamint an Sejm (460 comhalta) agus an
Senat (100 comhalta), agus is ar feadh téarma 4 bliana a thoghtar
na comhaltaí sin ar fad de ghnáth. Toghtar Uachtarán na Poblachta
trí vótáil chomhchoiteann dhíreach ar feadh téarma 5 bliana. Féadtar an téarma
oifige sin a athnuachan uair amháin. Ceapann an tUachtarán an Príomh-Aire, agus
caithfidh a rialtas siúd vóta muiníne a fháil ón Sejm. Tá ceart crosta ag an Uachtarán
i ndáil le dlíthe nua atá á bhfógairt.

56 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.president.pl
Suíomh gréasáin an rialtais:
www.premier.gov.pl
Suíomh gréasáin an Senat:
www.senat.gov.pl
Suíomh gréasáin an Sejm:
www.sejm.gov.pl
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An dá phríomhlá náisiúnta:
11 Samhain (athbhunú an
neamhspleáchais — 1918) agus
3 Bealtaine (Lá an Bhunreachta
— 1791)
Achar dromchla:
312 679 km2
Cathracha eile: Kraków, Łódź,
Wrocław, Poznań, Gdańsk
Iarmhír idirlín na tíre: .pl
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+48
Eolas faoin tír: www.polska.pl
Na saoránaigh: Polannaigh
Meánaois: 39.2 (2014)
An teanga oifigiúil: Polainnis
Daonra: 38.0 milliún (2016)
Dlús daonra: 124.1/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 19 800
(2015)
Airgeadra: zloty (PLN)
Onnmhairí iomlána: EUR 178.7 mbilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 173.6 bhilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 51
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.brukselaue.msz.gov.pl/en
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 57
AN PHORTAINGÉIL
Príomhchathair: Liospóin (daonra: 0.5 mhilliún — 2015)

Poblacht na Portaingéile

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag

an bPortaingéil. Tá 230 comhalta sa pharlaimint (Assembleia da
República) agus toghtar iad ar feadh téarma 4 bliana in olltoghchán.
Toghtar Uachtarán na Poblachta trí vótáil chomhchoiteann
dhíreach ar feadh téarma 5 bliana. Is é an tUachtarán an ceann
stáit, déanann sé nó sí an Príomh‑Aire a cheapadh agus is ról
idirghabhálach a bhíonn aige nó aici. Cuimsíonn an Phortaingéil
dhá réigiún oileánacha fhéinrialaitheacha: Maidéara agus na hAsóir.

58 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.presidencia.pt
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.portugal.gov.pt
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.parlamento.pt
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 10 Meitheamh
(i gcomóradh bhás an fhile Luis
de Camões — 1580)
Achar dromchla:
92 225 km2
Cathracha eile: Porto,
Amadora, Braga, Queluz,
Setúbal
Iarmhír idirlín na tíre: .pt
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+351
Eolas faoin tír:
www.portugalglobal.pt
Na saoránaigh:
Portaingéalaigh
Meánaois: 43.1 (2014)
An teanga oifigiúil:
Portaingéilis
Daonra: 10.4 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 112.8/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 22 300
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 49.8 mbilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 60.1 bhilliún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1986
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 21
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.ue.missaoportugal.mne.pt
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 59
AN RÓMÁIN
Príomhchathair: Búcairist (daonra: 1.9 milliún — 2015)

An Rómáin

An córas polaitiúil: Is poblacht í an Rómáin. Is éard atá sa

pharlaimint (Parlamentul României) Seomra na dTeachtaí (Camera
Deputatilor: 322 comhalta) agus an Seanad (Senat: 134 seanadóir), agus is ar feadh
téarma 4 bliana a thoghtar comhaltaí an dá sheomra sin in olltoghchán. Toghtar
Uachtarán na Poblachta trí vótáil chomhchoiteann ar feadh téarma 5 bliana,
ar téarma é a fhéadfar a athnuachan aon uair amháin, agus is ról searmanach,
idirghabhálach atá aige go príomha. Ainmníonn an tUachtarán an Príomh-Aire
ó ghrúpa tromlaigh na parlaiminte chun rialtas a bhunú. Caithfidh an rialtas vóta
muiníne a fháil ón bparlaimint.

60 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.presidency.ro
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.guv.ro
Suíomh gréasáin an
tSeanaid: www.senat.ro
Suíomh gréasáin
Theach na dTeachtaí:
www.cdep.ro
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 1 Nollaig
(Aontas an Trasalváin le hIar-
Ríocht na Rómáine — 1918)
Achar dromchla:
238 390 km2
Cathracha eile: Cluj-Napoca,
Constanța, Craiova, Galaţi, Iaşi
Iarmhír idirlín na tíre: .ro
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+40
Eolas faoin tír:
www.romaniatourism.com
Na saoránaigh: Rómánaigh
Meánaois: 40.8 (2014)
An teanga oifigiúil: Rómáinis
Daonra: 19.9 milliún (2016)
Dlús daonra: 86.5/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 16 300
(2015)
Airgeadra: leu (RON)
Onnmhairí iomlána: EUR 54.6 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 63.0 billiún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2007
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 32
Buanionadaíocht chuig an
Aontas Eorpach: ue.mae.ro/en
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 61
AN tSLÓIVÉIN
Príomhchathair: Liúibleána (daonra: 0.29 milliún — 2015)

Poblacht na Slóivéine

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach dhá sheomra ag an

tSlóivéin. Is éard atá sa pharlaimint an Comhthionól Náisiúnta
(Državni zbor: 90 comhalta, a thoghtar ar feadh téarma 4 bliana in olltoghchán,
agus dhá shuíochán á gcur i leataobh don mhionlach Ungárach agus Iodálach)
agus an Chomhairle Stáit (Državni svet: 40 comhalta a thoghtar trí vótáil indíreach
ar feadh téarma 5 bliana). Toghtar Uachtarán na Poblachta ar feadh téarma 5 bliana
agus is féidir leis dhá théarma oifige as a chéile a bheith aige ar a mhéid. Déanann
an tUachtarán an té atá le bheith ina Phríomh-Aire a mholadh don pharlaimint
agus caithfidh an pharlaimint toiliú ina leith.

62 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.up-rs.si
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.vlada.si
Suíomh gréasáin
na Comhairle Stáit:
www.ds-rs.si
Suíomh gréasáin an
Chomhthionóil Náisiúnta:
www.ds-rs.si
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 25 Meitheamh
(neamhspleáchas ón iar-Iúgslaiv
— 1991)
Achar dromchla:
20 273 km2
Cathracha eile: Maribor, Celje,
Kranj
Iarmhír idirlín na tíre: .si
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+386
Eolas faoin tír: www.slovenia.si
Na saoránaigh:
Slóivéanaigh
Meánaois: 42.5 (2014)
An teanga oifigiúil: Slóivéinis
Daonra: 2.1 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 102.4/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 23 700
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2007)
Onnmhairí iomlána: EUR 28.8 mbilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 26.8 mbilliún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 8
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.brussels.representation.si
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 63
AN tSLÓVAIC
Príomhchathair: An Bhratasláiv (daonra: 0.43 mhilliún — 2015)

Poblacht na Slóvaice

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag an

tSlóvaic. Tá 150 comhalta i gComhairle Náisiúnta Phoblacht na
Slóvaice (Národná rada Slovenskej republiky) a thoghtar in olltoghchán ar feadh
téarma 4 bliana. Toghtar Uachtarán na Poblachta trí vótáil chomhchoiteann
dhíreach ar feadh téarma 5 bliana. Is é an tUachtarán an ceann stáit ach níl ach
cumhacht theoranta aige nó aici; fós féin, is é nó í a cheapann an Príomh-Aire.
Go bunúsach, is iad an Príomh-Aire agus an rialtas a fheidhmíonn an chumhacht
feidhmiúcháin.

64 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.prezident.sk
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.government.gov.sk
Suíomh gréasáin na
parlaiminte: www.nrsr.sk
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 1 Meán
Fómhair (cothrom lae
Bhunreacht na Poblachta —
1992)
Achar dromchla:
49 035 km2
Cathracha eile: Košice, Prešov,
Žilina, Nitra, Banská Bystrica
Iarmhír idirlín na tíre: .sk
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+421
Eolas faoin tír:
www.slovakia.travel
Na saoránaigh: Slóvacaigh
Meánaois: 38.6 (2014)
An teanga oifigiúil: Slóvaicis
Daonra: 5.4 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 110.5/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 22 200
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2009)
Onnmhairí iomlána: EUR 68.1 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 66.3 bhilliún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 2004
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 13
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.mzv.sk/web/szbrusel-en/home
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 65
AN FHIONLAINN
Príomhchathair: Heilsincí (daonra: 0.63 mhilliún — 2016)

Poblacht na Fionlainne

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag an

bhFionlainn. Tá 200 comhalta sa pharlaimint (Eduskunta/Riksdagen) a
thoghtar in olltoghchán ar feadh téarma 4 bliana. Toghtar Uachtarán
na Poblachta trí vótáil chomhchoiteann ar feadh téarma 6 bliana. Ní
fhéadfaidh sé nó sí fanacht in oifig níos mó ná dhá théarma as a chéile.
Molann an tUachtarán an Príomh-Aire agus is é a cheapann go foirmiúil é
freisin tar éis dul i gcomhairle leis an bparlaimint. Roinntear an fhreagracht
as gnóthaí eachtracha idir an tUachtarán agus an rialtais. Is réigiún
féinrialaitheach laistigh de Phoblacht na Fionlainne iad na hOileáin Åland,
áit a labhraítear an tSualainnis.

66 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.tpk.fi
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.vn.fi
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.eduskunta.fi
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 6 Nollaig (an
neamhspleáchas ón Rúis —
1917)
Achar dromchla:
338 435 km2
Cathracha eile: Espoo,
Tampere, Vantaa, Turku, Oulu
Iarmhír idirlín na tíre: .fi
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+358
Eolas faoin tír: www.finland.fi
Na saoránaigh:
Fionlannaigh
Meánaois: 42.4 (2014)
Na teangacha oifigiúla:
Fionlainnis, Sualainnis
Daonra: 5.5 mhilliún (2016)
Dlús daonra: 18/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 31 200
(2015)
Airgeadra: euro (EUR, ó 2002)
Onnmhairí iomlána: EUR 53.6 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 54.2 bhilliún (2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1995
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 13
Buanionadaíocht chuig an
Aontas Eorpach: www.finland.eu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 67
AN tSUALAINN
Príomhchathair: Stócólm (daonra: 1.47 milliún — 2016)

Ríocht na Sualainne

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach

aon seomra ag an tSualainn. Tá 349 comhalta
sa pharlaimint (Riksdagen) a thoghtar trí vótáil
chomhchoiteann ar feadh téarma 4 bliana. Is é
an Rí an ceann stáit, ach níl aon chumhachtaí
polaitiúla aige. Is é Ceann Comhairle na parlaiminte
a mholann an Príomh-Aire agus ceapann an
pharlaimint é ina dhiaidh sin. Ansin roghnaíonn an
Príomh-Aire airí eile an rialtais.

68 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.kungahuset.se
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.government.se
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.riksdagen.se/en
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 6 Meitheamh
(teacht i gcoróin don Rí Gustav
Vasa — 1523)
Achar dromchla:
438 574 km2
Cathracha eile: Gothenburg,
Malmö, Uppsala, Västerås,
Örebro
Iarmhír idirlín na tíre: .se
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+46
Eolas faoin tír: www.sweden.se
Na saoránaigh:
Sualannaigh
Meánaois: 40.9 (2014)
An teanga oifigiúil: Sualainnis
Daonra: 9.8 milliún (2016)
Dlús daonra: 23.8/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 35 600
(2015)
Airgeadra: krona (SEK)
Onnmhairí iomlána: EUR 126.1 bhilliún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 124.0 billiún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1995
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 20
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.government.se/sweden-in-the-eu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 69
AN RÍOCHT AONTAITHE
Príomhchathair: Londain (daonra: 8.65 mhilliún — 2015)

Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann

An córas polaitiúil: Dhá theach atá sa pharlaimint: Teach na dTeachtaí

(House of Commons), a bhfuil 650 comhalta ann, a thoghtar in olltoghchán
ar feadh téarma 5 bliana, agus Teach na dTiarnaí (House of Lords), a bhfuil 809
comhalta ann agus iad roinnte i dtrí cinn de chatagóirí: tiarnaí oidhreachta, easpaig
agus ardeaspaig Eaglais Shasana, agus tiarnaí saoil. Is í an Bhanríon ceann stáit na
Ríochta Aontaithe, chomh maith le bheith ina banríon ar 15 thír neamhspleácha
eile de chuid an Chomhlathais, ach is ról searmanach atá aici go bunúsach. Is é an
Príomh-Aire agus an rialtas a fheidhmíonn an chumhacht feidhmiúcháin. Is é atá
sa Ríocht Aontaithe Sasana, Albain, an Bhreatain Bheag agus Tuaisceart Éireann,
ach tá críocha thar lear aici freisin a bhfuil stádas speisialta acu mar chuid den
Ríocht Aontaithe.

70 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.royal.gov.uk
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.number10.gov.uk
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.parliament.uk
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: lá breithe
oifigiúil na Banríona (Satharn de
chuid mhí an Mheithimh)
Achar dromchla:
248 527 km2
Cathracha eile: Birmingham,
Glaschú, Learpholl, Dún
Éideann, Leeds
Iarmhír idirlín na tíre: .uk
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+44
Eolas faoin tír:
www.visitbritain.com
Na saoránaigh: Briotanaigh
Meánaois: 39.9 (2014)
An teanga oifigiúil: Béarla
Daonra: 64.8 milliún (2016)
Dlús daonra: 266.4/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 31 600
(2015)
Airgeadra: punt steirling (GBP)
Onnmhairí iomlána: EUR 415.0 billiún
(2015)
Allmhairí iomlána: EUR 564.0 billiún
(2015)
Aontachas leis an Aontas
Eorpach: 1973
Líon na bhfeisirí i bParlaimint
na hEorpa: 73
Buanionadaíocht chuig
an Aontas Eorpach:
www.gov.uk/government/
world/uk-representation-to-the-eu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 71
TÍORTHA IS IARRTHÓIRÍ
AN TUIRC
Príomhchathair: Ankara (daonra: 5.15 mhilliún — 2015)

Poblacht na Tuirce

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag an Tuirc.

Tá 550 comhalta sa Mhór-Chomhthionól Náisiúnta, a thoghtar in
olltoghchán ar feadh téarma 5 bliana. Toghtar Uachtarán na Poblachta trí vótáil
chomhchoiteann dhíreach ar feadh téarma 5 bliana. Féadtar an téarma oifige sin a
athnuachan uair amháin. Ceapann an tUachtarán an Príomh-Aire.

74 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.tccb.gov.tr
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.basbakanlik.gov.tr
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.tbmm.gov.tr
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 29 Deireadh
Fómhair (bunadh Phoblacht na
Tuirce — 1923)
Achar dromchla:
783 562 km2
Cathracha eile: Iostanbúl,
Izmir, Bursa, Adana, Gaziantep
Iarmhír idirlín na tíre: .tr
Cód idirnáisiúnta diailithe: +90
Eolas faoin tír:
www.hometurkey.com
Na saoránaigh: Turcaigh
Meánaois: 30.4 (2014)
An teanga oifigiúil: Tuircis
Daonra: 77.7 milliún (2015)
Dlús daonra: 100.3/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 14 400
(2014)
Airgeadra : lira (TRY)
Onnmhairí iomlána: EUR 118.7 mbilliún
(2014)
Allmhairí iomlána: EUR 182.3 bhilliún
(2014)
Tá sé ina tír is iarrthóir ó: 1999
Misean chuig an Aontas Eorpach:
www.bruksel.be.mfa.gov.tr
Toscaireacht an Aontais Eorpaigh
chuig an Tuirc: www.avrupa.info.tr
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 75
POBLACHT IAR-IÚGSLAVACH NA MACADÓINE
Príomhchathair: Scóipé (daonra: 0.5 mhilliún — 2014)

Poblacht iar-Iúgslavach na Macadóine

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag Poblacht

iar-Iúgslavach na Macadóine. Tá 123 comhalta sa Sobranie, a thoghtar
in olltoghchán ar feadh téarma 4 bliana. Toghtar Uachtarán na Poblachta ar feadh
téarma 5 bliana san olltoghchán, ach níl aon chumhachtaí feidhmiúcháin aige.

76 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017


Suíomh gréasáin
an chinn stáit:
www.president.gov.mk
Suíomh gréasáin an
rialtais: www.vlada.mk
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.sobranie.mk
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 2 Lúnasa
(dáta an éirí amach i gcoinne
Impireacht na nOtamánach —
1903)
Achar dromchla:
25 713 km2
Cathracha eile: Kumanovo,
Bitola, Tetovo
Iarmhír idirlín na tíre: .mk
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+389
Eolas faoin tír:
www.exploringmacedonia.com
Saoránaigh: saoránaigh
de chuid Phoblacht iar-
Iúgslavach na Macadóine
Meánaois: 37.1 (2014)
An teanga oifigiúil: teanga
Phoblacht iar-Iúgslavach na
Macadóine
Daonra: 2.1 mhilliún (2015)
Dlús daonra: 83/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 10 000
(2014)
Airgeadra: denar (MKD)
Onnmhairí iomlána: EUR 3.7 mbilliún
(2014)
Allmhairí iomlána: EUR 5.5 bhilliún (2014)
Tá sé ina tír is iarrthóir ó: 2005
Misean chuig an Aontas Eorpach:
www.mfa.gov.mk > Diplomatic network
Toscaireacht an Aontais Eorpaigh chuig
Poblacht iar-Iúgslavach na Macadóine:
www.eeas.europa.eu/delegations/
the_former_yugoslav_republic_of_macedonia
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 77
MONTAINÉAGRÓ
Príomhchathair: Podgairítse (daonra: 0.19 milliún — 2014)

Montainéagró

An córas polaitiúil: Is poblacht é Montainéagró agus tá córas

parlaiminteach aon seomra aige. Tá 81 comhalta sa pharlaimint, a
thoghtar trí vótáil chomhchoiteann ar feadh téarma 4 bliana. Toghtar Uachtarán
na Poblachta trí vótáil chomhchoiteann ar feadh téarma 5 bliana agus is féidir
é atoghadh uair amháin. Is é an tUachtarán a cheapann an Príomh-Aire, agus
caithfidh an pharlaimint an ceapachán sin a fhormheas.

78 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.predsjednik.me
Suíomh gréasáin an rialtais:
www.gov.me
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.skupstina.me
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, ceart vótála acu siúd a
raibh cónaí orthu sa tír ar feadh
dhá bhliain ar a laghad, vótáil
neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 13 Iúil
(neamhspleáchas ó Impireacht
na nOtamánach — 1878)
Achar dromchla:
13 812 km2
Cathracha eile: Nikšić, Pljevlja,
Bar
Iarmhír idirlín na tíre: .me
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+382
Eolas faoin tír:
www.montenegro.travel
Na saoránaigh:
Montainéagróigh
Meánaois: 37.4 (2014)
An teanga oifigiúil:
Montainéigris
Daonra: 0.6 mhilliún (2015)
Dlús daonra: 45/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 10 600
(2014)
Airgeadra: euro (EUR, ghlac an tír é go
haontaobhach in 2002); níl Montainéagró sa
limistéar euro)
Onnmhairí iomlána: EUR 0.3 bhilliún (2014)
Allmhairí iomlána: EUR 1.8 mbilliún (2014)
Tá sé ina thír is iarrthóir ó: 2010
Misean chuig an Aontas Eorpach:
www.mvpei.gov.me
Toscaireacht an Aontais
Eorpaigh chuig Montainéagró:
www.delmne.ec.europa.eu
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 79
AN tSEIRBIA
Príomhchathair: Béalgrád (daonra: 1.7 milliún — 2016)

Poblacht na Seirbia

An córas polaitiúil: Tá córas parlaiminteach aon seomra ag an

tSeirbia. Tá 250 comhalta i gComhthionól Náisiúnta Phoblacht na
Seirbia a thoghtar trí vótáil chomhchoiteann dhíreach ar feadh téarma 4 bliana.
Is é Uachtarán na Poblachta an ceann stáit agus toghtar é do théarma oifige 5
bliana, ar féidir é a athnuachan aon uair amháin. Ainmníonn an tUachtarán an
Príomh-Aire, agus caithfidh an Príomh-Aire agus a rialtas vóta muiníne a fháil ón
bparlaimint.

80 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

 Suíomh gréasáin an chinn Na saoránaigh: Seirbiaigh
stáit: www.predsednik.rs Meánaois: 42.9 (2014)
Suíomh gréasáin an An teanga oifigiúil: Seirbis
rialtais: www.srbija.gov.rs Daonra: 7.1 mhilliún (2015);
Suíomh gréasáin seachas an Chosaiv (*))
na parlaiminte: Dlús daonra: 92.3/km2 (2014)
www.parlament.rs
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 15 Feabhra (i OTI per capita in CCC: EUR 10 500
gcomóradh chéad éirí amach na (2015)
Seirbiach i gcoinne na dTurcach Airgeadra: dinar (RSD)
— 1804) Onnmhairí iomlána: EUR 10.6 bhilliún (2014)
Allmhairí iomlána: EUR 13.5 bhilliún (2014)

Achar dromchla:
77 474 km2 (seachas an Tá sé ina tír is iarrthóir ó: 2012
Chosaiv (*)) Misean chuig an Aontas Eorpach:
Cathracha eile: Novi Sad, Niš, www.eu-brussels.mfa.gov.rs
Kragujevac Toscaireacht an Aontais
Iarmhír idirlín na tíre: .rs Eorpaigh chuig an tSeirbia:
Cód idirnáisiúnta diailithe: www.europa.rs/en/o_nama/
+381 uloga_delegacije_eu.html
Eolas faoin tír:
www.serbia.travel

(*) Is gan dochar atá an t-ainmniú seo do sheasaimh maidir le

stádas, agus tá sé ag luí le UNSCR 1244/99 agus tuairim CBI Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 81
faoi dhearbhú neamhspleáchais na Cosaive.
AN ALBÁIN
Príomhchathair: Tiorána (daonra: 0.62 mhilliún — 2016)

Poblacht na hAlbáine

An córas polaitiúil: Tá parlaimint aon seomra ag an Albáin, an

Comhthionól (Kuvendi). Tá 140 comhalta ag an gComhthionól, a
thoghtar ar feadh téarma 4 bliana, trí chóras ionadaíochta cionmhaire bunaithe
ar liostaí dúnta de chuid na bpáirtithe. Is é Uachtarán na Poblachta an ceann
stáit agus toghann an Comhthionól é do théarma oifige 5 bliana, ar féidir
é a athnuachan aon uair amháin. Tá cumhacht pholaitiúil theoranta ag an
Uachtarán, cé gurb eisean a cheapann an Príomh-Aire go foirmiúil, a gcaithfidh an
Comhthionól, mar aon leis na hairí, é a fhormheas freisin.

82 FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE | GA | Eanáir 2017

Suíomh gréasáin an chinn
stáit: www.president.al
Suíomh gréasáin
an rialtais:
www.kryeministria.al
Suíomh gréasáin
na parlaiminte:
www.parlament.al
An aois vótála: 18 mbliana
d’aois, vótáil neamhéigeantach
An lá náisiúnta: 28 Samhain
(neamhspleáchas ó Impireacht
na nOtamánach — 1912)
Achar dromchla:
28 748 km2
Cathracha eile: Durrës,
Elbasan, Vlorë, Shkodër
Iarmhír idirlín na tíre: .al
Cód idirnáisiúnta diailithe:
+355
Eolas faoin tír: www.albania.al
Na saoránaigh: Albánaigh
Meánaois: 35.1 (2014)
An teanga oifigiúil: Albáinis
Daonra: 2.9 milliún (2015)
Dlús daonra: 105.6/km2 (2014)
OTI per capita in CCC: EUR 8 600
(2015)
Airgeadra: lek (ALL)
Onnmhairí iomlána: EUR 1.8 mbilliún
(2014)
Allmhairí iomlána: EUR 3.9 mbilliún
(2014)
Tá sé ina tír is iarrthóir ó: 2014
Misean chuig an Aontas Eorpach:
www.ambasadat.gov.al/
european-union/en
Toscaireacht an Aontais Eorpaigh
chuig an Albáin: www.eeas.europa.
eu/delegations/albania
Eanáir 2017 | GA | FÍRICÍ AGUS FIGIÚIRÍ FAOI AE 83
 CONAS TEACHT AR FHOILSEACHÁIN DE CHUID AE
Foilseacháin saor in aisce:
• cóip amháin:
ar láithreán gréasáin EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu);
• níos mó ná cóip amháin nó póstaeir/léarscáileanna:
ó ionadaíochtaí an Aontais Eorpaigh (http://ec.europa.eu/represent_ga.htm);
ó na toscaireachtaí i dtíortha neamh-AE (http://eeas.europa.eu/delegations/index_ga.htm);
trí theagmháil a dhéanamh leis an tseirbhís Europe Direct
(http://europa.eu/europedirect/index_ga.htm)
nó trí ghlaoch a chur ar 00 800 6 7 8 9 10 11 (uimhir shaorghlao as áit ar bith in AE) (*).

(*) Bíonn an fhaisnéis a thugtar saor in aisce, agus formhór na nglaonna (cé go bhféadfadh roinnt
oibritheoirí, boscaí gutháin nó óstáin táille a ghearradh ort).

Foilseacháin a bhfuil praghas orthu:

• ar láithreán gréasáin EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu).
 QC-06-16-198-GA-N
Rue de la Loi/Wetstraat 175
1048 Bruxelles/Brussel
BELGIQUE/BELGIË
Tel. +32 (0)2 281 61 11
www.consilium.europa.eu