Professional Documents
Culture Documents
บทที่6 Sensor
บทที่6 Sensor
ทรานสดดิวเซอรร
ตตัวรตั บรรร (Sensor) หมายถถึง ออุปกรณรททที่ทาท หนรู้าททที่ตรวจจตับการเปลทที่ยนแปลงของปรดิ มาณทางกายภาพและ
แปลงผตันปรดิ มาณดตังกลลาวเปป็ นปรดิ มาณททที่ สามารถวตัดหรรื อบตันทถึ ก ซถึที่ งคลาดตังกลลาวอาจถรกนทา ไปแปลงเปป็ น
สตัญญาณอยลางอรืที่น อาจเรท ยก sensorsไดรู้วลาเปป็ น อดินพอุตทรานสดดิวเซอรร (เอาสตัญญาณสล งใหรู้ transducer ไป
แปลงเปป็ นสตัญญาณอยลางอรืที่น) หรรื ออาจเรท ยก sensors งลาย ๆ วลาตตัวรตับรร รู้สตัญญาณ ตตัวอยลางของ ตตัวอยลางของ
ตตัวรตั บรร รู้ ไดรู้แกล โพเทนชดิ โอมดิ เตอรร ซถึที่ งเปป็ นตตัวตรู้านทานททที่ สามารถเปลทที่ ยนคล าไดรู้ ททา หนรู้าททที่ แปลงผตันการ
เปลทที่ยนแปลงการการกระจตัดเปป็ นการเปลทที่ยนแปลงความตรู้านทาน เรท ยกโพเทนชดิโอมดิเตอรร ว าล เปป็ นตตัวรตับรร รู้
รร ปททที่ 1 โพเทนชดิโอมดิเตอรร
ประเภทของตตัวรตับรรร
ตตัวรตับรรรู้และทรานสดดิวเซอรรตลอไปนทท จะเรท ยกสตัทน ๆ วลาตตัวรตับรร รู้ การจตัดประเภทของตตัวรตับรร รู้มทหลาย
แบบตตัทงแตลแบบงลาย ๆ ไปจนถถึงซตับซรู้อน ขถึทนอยรกล บตั เกณฑรการพดิจารณา เชลน สมบตัตดิทท งตั หมดของตตัวรตับรร รู้ใชรู้
วตัดอะไร สดิที่ งททที่มากระตอุนรู้ ตตัวรตับรรรู้มทลกตั ษณะจทาเพาะอะไรบรู้าง ปรากฏการณรทางกายภาพททที่ตอบสนอง กลไก
ททที่ใชรู้ในการแปลงผตันครืออะไร ตตัวรตับรรรู้ทาท จากวตัสดอุชนดิ ดใด ใชรู้ทาท งานแบบไหน ตลอไปนทท เปป็ นตตัวอยลางของ
การจตัดประเภทตตัวรตับรรรู้
1. ประเภทททที่แบลงโดยวตัสดอุททที่ทาท เชลน สารอนดิ นทรท ย ร สารอดินทรท ย ร ตตัวนทา สารกถึที่งตตัวนทา ฉนวน
ของเหลว กกาซหรรื อพลาสมา สสารทางชทววดิทยาอรืที่น ๆ
2. ตตัวรตับรรรู้ททที่แบลงโดยวดิธทการตรวจวตัด เชลน วดิธทการทางชทวดิวดิทยา วดิธทการทางเคมท ไฟฟรู้ า แมลเหลป็ก หรรื อ
คลรืที่นแมลเหลป็กไฟฟรู้ า ความรรู้อน ออุณหภรมดิ การกระจตัดทางกล หรรื อคลรืที่นกล กตัมมตันตภาพรตังสท
การแผลรตังสท อรืที่น ๆ
3. ตตัวรตับรรรู้ททที่แบลงโดยปรากฏการการแปลงผตัน เชลน แบลงตามปรากฏการทางกายภาพ ไดรู้แกล เทอรร โม
อดิเลป็คทรดิ ก โฟโตรู้อดิเลป็คทรดิ ก ไฟฟรู้ าแมลเหลป็ก เทอรร โมแมป็กเนตดิก เทอรรโมอดิลาสตดิก อรืที่น แบลงตาม
ปรากฏการทางเคมท เลลน การเปลทที่นรร ปทางเคมท การเปลทที่ยนรร ปทางกายภาพ กระบวนการเคมท
ไฟฟรู้ า เสปกโทรสโคปท อรืที่น ๆ ปรากฏการณรทางชทววดิทยา เชลนการเปลทที่ยนรร ปทางชทววดิทยา การ
เปลทที่ยนรร ปทางกายภาพ ผลตลอการทดสอบสดิที่ งมทชทวดิต
4. ตตัวรตับรรรู้ททที่แบลงตามการใชรู้งาน เชลน ตตัวรตับรร รู้สาท หรตับงานดรู้านเกษตรกรรม วดิศวกรรม โยธา
โครงสรรู้าง พลตังงาน การแพทยร การทหาร ออุตสาหกรรม เครรืที่ องมรือวตัดทางวดิทยาศาสตรร ยานยนตร
สดิที่ งแวดลรู้อม ออุตอุนดิยมวดิทยา การสรืที่ อสาร โทรคมนาคม อวกาศ และอรืที่น ๆ
5. ตตัวรตับรรรู้ททที่แบลงตามสดิที่ งททที่มากระตอุนรู้ แสดงรายละเอทยดดตังตารางททที่ 1
รร ปททที่ 7 แผลนโลหะไบเมททตัล
การวตัดอคณหภรมดิโดยอาศตัยหลตักการทางไฟฟรา
เทอรร์ โมมดิเตอรร์ ททที่อาศตัยหลตักการเปลทยที่ นแปลงคม่ าความตร านทาน
(Resistance Temperature Detectors ; RTD)
โดยปกตดิคลาความตรู้านทานของโลหะนตัทนจะแปรผตันไปตามออุณหภรมดิ เมรืที่อออุณหภรมดิเพดิที่มขถึทนโลหะจะมท
ความตรู้านทานเพดิที่มขถึทน ความตรู้านทานของโลหะททที่เพดิที่มขถึทนนทท เรท ยกวลาสตัมประสดิ ทธดิธ การเปลทที่ยนแปลงออุณหภรมดิ
แบบบวก (Positive Temperature Coefficient : PTC) นอกจากนทท RTD ยตังมทชรืที่อเรท ยกอทกอยลางวลา เทอรร โมมดิเตอรร
แบบความตรู้านทาน (Resistance Thermometers)
2. ตทัวรทั บรยก้ แบบเปลทที่ยนคท่ าการเกก็บประจจุ และเปลทที่ยนคท่ าความเหนทที่ ยวนนา (Capacitive and inductive
sonsors) ตตัวรตับรรรู้ชนดิดนทท ใชรู้สาท หรตับวตัดระยะทาง หรรื อตรวจสอบวลามทวตตั ถอุอยรใล กลรู้ตวตั มตันหรรื อไมล
บางครตัทงเรท ยกตตัวรตับรรรู้ประเภทนทท วาล proximity sensor (รวมถถึง inductive magnetic และ ultrasomic
sensor ดรู้วย) โดยตตัวรตับรรรู้ประเภทนทท อาศตัยการเปลทที่ยนคลาการเกป็บประจอุและคลาความเหนทที่ ยวนทาโดย
2.1 การเกป็บประจอุ (Capacitive) หลตักการพรืทนฐานของเซนเซอรร แบบเปลทที่ยนคลาความจอุสามารถ
อธดิบายไดรู้ดวรู้ ยสมการของตตัวเกป็บประจอุบนแผลนขนาน
C = KA/d
เมรืที่อ K = คลาคงททที่ของไดอดิเลคตรดิ ก (คลาความเปป็ นฉนวนไฟฟรู้ าของวตัสดอุ)
= คลา permittivity (สภาพตรู้านการเคลรืที่อนททที่ของประจอุไฟฟรู้ าในเนรืท อฉนวน )ของ
สอุ ญญากาศ = 8.85 pF/m
A = พรืทนททที่แผลนขนานรวมกตัน (m2)
d = ระยะหลางของ plate (m)
จะเหป็นไดรู้วลาความจอุของการเกป็บประจอุแปรผตันโดยตรงกตับพรืทนททที่และแปรผกผตันกตับระยะหล าง
ของ plate ซถึที่งหากแปรคลา 2 ตตัวแปรนทท กจป็ ะสามารถเปลทที่ยนแปลงความสามารถในการเกป็บ
ประจอุไดรู้ นอกจากนทท ยงตั สามารถททาไดรู้โดยการแปรคลาคงททที่ของไดอดิเลคตรดิ กไดรู้อทกดรู้วย
รร ปททที่ 17 การวตัดระดตับโดยใชรู้คลรืที่นอตัลตราโซนดิ ก
ซถึที่งไมลจาท เปป็ นตรู้องมทการสตัมผตัสวตัสดอุ แบบตตัวสล งและตตัวรตับแยกกตัน
รร ปททที่ 18 ตตัวรตับรร รู้แบบอตัลตราโซนดิ ก
3. ออุปกรณรททที่ใชรู้หลตักการของความดตัน
ความดตันของของเหลว(Hydrostatic head)จะเปลทที่ยนแปลงไปตามระดตับความลถึกจากผดิวนททา
(Pressure head or Hydrostatic head) โดยความสตัมพตันธรดงตั กลลาวเขทยนเปป็ นสมการไดรู้เปป็ น
Pressure (N/m2)= density(kg/m3)*g(m/s2)*head(m)
รร ปททที่ 19 การวตัดระดตับโดยอาศตัยการตรวจวตัดความดตัน
โหลดเซลลร์ (Load Cells) เปป็ นตตัวอยลางททที่สาท คตัญประการหนถึที่ งในการประยอุกตรใชรู้งาน strain gauge โดย
นทาไปใชรู้วดตั นททาหนตักหรรื อแรง เรท ยกออุปกรณรตวตั นทท รวม ๆ วลาโหลดเซลลร โดยทตัวที่ ไปมตักใชรู้คานหรรื อแกนททที่เปป็ น
วตัสดอุยดรื หยอุนล และตดิดเสตรนเกจบนสล วนททที่เกดิดความเครท ยด
สทาหรตับการตรวจวตัดการเคลรืที่อนททที่ทท งตั ความเรป็ วและความเรล งนตัทนสามารถททที่จะนทา Strain Gauge มา
ประยอุกตรใชรู้ในการหาความเรล งไดรู้ รวมถถึงยตังสามารถมาประยอุกตรใชรู้โพเทนชดิโอมดิเตอรร และแอลวทททดท
รร ปททที่ 22 เบลโลวร
รร ปททที่ 23 ทลอบรดอง
รร ปททที่ 29 Nozzle