You are on page 1of 3

श्रीकालिकाष्टकम्

Kali Ashtakam
by
Adi Shankaracharya

ध्यानम्
ध्यान

गलद् रक्तमण्डावलीकण्ठमाला महाघोररावा सु दंष्ट्रा कराला ।


वववस्त्रा श्मशानलया मुक्तकेशी महाकालकामाकुला कावलकेयम् ॥१॥

ये भगवती कावलका गलेमें रक्त टपकते हुए मुण्डसमूहोंकी माला पहने हुए हैं , ये अत्यन्त घोर
शब्द कर रही हैं , इनकी सुन्दर दाढें हैं तथा स्वरुप भयानक है , ये वस्त्ररवहत हैं ये श्मशानमें
वनवास करती हैं , इनके केश विखरे हुए हैं और ये महाकालके साथ कामलीलामें वनरत हैं ॥१॥

भुजे वामयुग्मे वशरोsवसं दधाना वरं दक्षयुग्मेsभयं वै तथैव ।


सुमध्याsवप तुङ्गस्तनाभारनम्रा लसद् रक्तसृक्कद्वया सुस्मितास्या ॥२॥

ये अपने दोनों दावहने हाथोंमें नरमुण्ड और खड् ग वलये हुई हैं तथा अपने दोनों दावहने हाथोंमें
वर और अभयमुद्रा धारण वकये हुई हैं । ये सु न्दर कवटप्रदे शवाली है , ये उन्नत स्तनोंके भारसे
झुकी हुईसी हैं इनके ओष्ठ द्वयका प्रान्त भाग रक्तसे सुशोवभत है और इनका मुख-मण्डल
मधुर मुस्कानसे युक्त है ॥२॥

शवद्वन्द्द्वकणाा वतंसा सुकेशी लसत्प्रेतपावणं प्रयुक्तैककाञ्ची ।


शवाकारमञ्चावधरूढा वशवावभ-श्चवदा क्षुशब्दायमानाsवभरे जे ॥३॥

इनके दोनों कानोंमें दो शवरूपी आभूषण हैं , ये सुन्दर केशवाली हैं , शवोंके िनी सुशोवभत
करधनी ये पहने हुई हैं , शवरूपी मंचपर ये आसीन हैं और चारों वदशाओंमें भयानक शब्द
करती हुई वसयाररनोंसे वघरी हुई सुशोवभत हैं ॥३॥

स्तुलि:
स्तुवत

ववरञ्च्यावददे वास्त्रयस्ते गुणां स्त्रीन् समाराध्य कालीं प्रधाना िभूवु: ।


अनावदं सुरावदं मखावदं भवावदं स्वरूपं त्वदीयं न ववन्दस्मन्त दे वा: ॥४॥

ब्रह्मा आवद तीनों दे वता आपके तीनों गुणोंका आश्रय लेकर तथा आप भगवती कालीकी ही
आराधना कर प्रधान हुए हैं ।आपका स्वरूप आवदसवहत है , दे वताओंमें अग्रगण्य है प्रधान
यज्ञस्वरूप है और ववश्वका मूलभूत है ; आपके इस स्वरूपको दे वता भी नवहं जानते ॥४॥

जगन्मोहनीयं तु वाग्वावदनीयं सुहृत्पोवषणीशत्रुसंहारणीयम् ।


वचस्तम्भनीयं वकमुच्चाटनीयं स्वरूपं त्वदीयं न ववन्दस्मन्त दे वा: ॥५॥
आपका यह स्वरूप सारे ववश्वको मुग्ध करनेवाला है , वाणीद्वारा स्तुवत वकये जानेयोग्य है , वाणीका
स्तम्भन करनेवाला है और उच्चाटन करनेवाला है ; आपके इस स्वरूपको दे वता भी नहीं जानते
॥५॥

इयं स्वगादात्री पुन: कल्पवल्ली मनोजां स्तु कामान् यथाथं प्रकुयाा त् ।


तथा ते कृताथाा भवन्तीवत वनत्यं स्वरूपं त्वदीयं न ववन्दस्मन्त दे वा: ॥६॥

ये स्वगाको दे नेवाली हैं और कल्पलताके समान हैं । ये भक्तोंके मनमें उत्पन्न होनेवाली
कामनाऔंको यथाथारूपमें पूणा करती हैं । और वे सदाके वलये कृताथा हो जाते हैं ; आपके इस
स्वरूपको दे वता भी नहीं जानते ॥६॥

सुरापानमत्ता सभुक्तानुरक्ता लसत्पूतवचत्ते सदाववभावत्ते ।


जपध्यानपूजासुधाधौतपङ्का स्वरूपं त्वदीयं न ववन्दस्मन्त दे वा: ॥७॥

आप सुरापनसे मत्त रहती हैं और अपने भक्तोंपर सदा स्नेह रखती हैं । भक्तोंके मनोहर तथा
पववत्र हृदयमें ही सदा आपका आववभाा व होता है । जप, ध्यान तथा पूजारूपी अमृतसे आप
भक्तोंके अज्ञानरूपी पंकको धो डालनेवाली हैं , आपके इस स्वरूपको दे वता भी नहीं जानते
॥७॥

वचदान्दकन्दं हसन् मन्दमन्दं शरच्चन्द्रकोवटप्रभापुञ्जविम्बम् ।


मुनीनां कवीनां हृवद द्योतयन्तं स्वरूपं त्वदीयं न ववन्दस्मन्त दे वा:॥८॥

आपका स्वरूप वचदानन्दघन, मन्द-मन्द मुसकाने सम्पन्न, शरत्कालीन करोडों चन्द्रमाके


प्रभासमूहके प्रवतविम्ब-सदृश और मुवनयों तथा कववयोंके हृदयको प्रकावशत करनेवाला है ; आपके
इस स्वरूपको दे वता भी नहीं जानते ॥८॥

महामेघकाली सुरक्तावप शुभ्रा कदावचद् वववचत्राकृवतयोगमाया ।


न िाला न वृद्धा न कामातुरावप स्वरूपं त्वदीयं न ववन्दस्मन्त दे वा: ॥९॥

आप प्रलयकालीन घटाओंके समान कृष्णवणाा हैं आप कभी रक्तवणावाली तथा कभी


उज्ज्वलवणावाली भी हैं । आप वववचत्र आकृवतवाली तथा योगमायास्वरूवपणी हैं आप न िाला, न
वृद्धा और न कामातुरा युवती ही हैं ; आपके इस स्वरूपको दे वता भी नहीं जानते ॥९॥

क्षमस्वापराधं महागुप्तभावं मया लोकमध्ये प्रकाशीकृत यत् ।


तव ध्यानपूतेन चापल्यभावात् स्वरूपं त्वदीयं न ववन्दस्मन्त दे वा: ॥१०॥

आपके ध्यानसे पववत्र होकर चंचलतावश इस अत्यन्त गुप्तभावको जो मैंने संसारमें प्रकट कर
वदया है , मेरे इस अपराधको आप क्षमा करें , आपके इस स्वरूपको दे वता भी नहीं जानते ॥१०॥

फिश्रुलि:
फलश्रुवत
यवद ध्यानयुक्तं पठे द् यो मनुष्य-स्तदा सवालोके ववशालो भवेच्च ।
गृह चाष्ट्वसस्मद्धमृाते चावप मुस्मक्त: स्वरूपं त्वदीयं न ववन्दस्मन्त दे वा: ॥११॥

यवद कोई मनुष्य ध्यानयुक्त होकर इसका पाठ करता है , तो वह सारे लोकोंमे महान् हो जाता
है उसे अपने घरमें ओठों वसस्मद्धयााँ प्राप्त रहती हैं और मरनेपर मूस्मक्त भी प्राप्त हो जाती है ;
आपके इस स्वरूपको दे वता भी नहीं जानते ॥११॥

॥ इवत श्रीमच्छङ्कराचायाववरवचतं श्रीकावलकाष्ट्कं सम्पूणाम् ॥


॥इस प्रकार श्रीमत् शं कराचायाववरवचत श्रीकावलकाष्ट्क सम्पूणा हुआ ॥

You might also like