int Aragmalag Ci 7, 5.20, 55 168-178, +168 Bir Terér Orgiitii Olarak "Batinilik" ve Selcuklu Ulkesindeki Faaliyetleri Ahmet OCAR* ABSTRACT Assassins as a Terrorist Organization and their Activities in the Saljugid State. Fven though assassins are a branch of Shim, i is mainly Known with Hasan Sabboh. Sabbah was born in te Saljugid state and was raised asa devout ‘Shia. He went to Eeype to meet with Calipk Mustensr and got novel information from him. Then, he retuned to the Saljugd lands and initiaeac a new movement. Te main bjectve ofthis movement was to improve Shtsm and to demonstrate that the Salugid state and the Sunni Callph, resided in Baghdad, as legtimare. Assasins interpreted Islamic principles according to thelr own purposes and explained these principles with heterodox explanations. In order to reach tetr targets tho wiized violence and error fas instruments and killed any individual that didnot share thelr beliefs from diferent segment of society. Chaos and terror thar were iniited by them caused mary problems fan suffering in the Islamic word [KEY WORDS: Hosan Sabbah, Saljuids, Terror, Assassins. Ortadogu'daihtisaml bir sekilde ortaya qikan ve insanbgan sehit oldugu. parlak bi uygarlichaline gelen Islm Medeniyeti, bu vashn uzun sire koru- ‘mustur. Bir medeniyetin sired ve Gretken olabilmest icin, fkri gelismelerin siyast ve sosyal bakundan da desteklenmesi gerelr. Bu hususlann zamanla ‘yeteriligini kaybermesivle biclkxe bazi olumsuzlublarin ortaya gikmastkagi- rilmazdir, Nitekim XL yizyila gelindiginde Islam dinyasinda birtalum clum- suz durumlann oraya ciktga gorilmistix. Siyast alandaki bélinmighogtin yam: sira fiksi sahada da belirgin bir bélinmiighik ortaya gums ve Islam ‘dUnyasiru menfi yondeetkilemistr. {slam dlinyasinda Sinn gordi temsilist komumunda olan Bagdat mer- keali Abbast halfeligieski ihtgamum kayetmi, kim oldugu copraklar bir- ‘alam emilerinsiyast micAdele sahasi haline gelmit. Sunni distinceye karst yeni bir gig merkezi olarak tesekkcilecen Kahire raerkezli Sit Faumtler dev- Teti ise, kendllerine hedef olarak Abbast halifeligni sectikler icin, onianin hakim oldullan topraklan ele gecirmek ve basta kusal topraklar olmak izere ‘goriglerini bu bélgelerde yayarak, hakimiyetlerini tesis etme pesinde idi- © rd. Dog, Dn, Abant ier Baya Universes Him Fates164 + DIN ARASTIRVALAR. lex? Bumiichele slim inyasmmn gine yale lup i tehikeer bets taf etmetten weak Fatumileria deste le Sint haliflignin merkea Bagg ele gogirerek bare syst bir akimivetkuran $l Buveyhter Devi , Pétmfein gi finn surdorere, bolUnmalslakve mezhei eassabu devarn eto sim tanya yeni bir hamle Yratacak spat biti ve fet gelsmey! slay mayors Doguda bunlar olurken, benzer gelismeler Banda da yagamyordu, Endii- las Emevilert suk etmeye Dalam, sys bien ve otakhedeferden mmahrum balan za devletgerortaya gmat. Dolayisya lam cin 3a dag bir gota az etmelteyd. Buhl onlarindeteiptoparla alan, gigi ir dae esis emelern oregarmanin yan, a ‘medenijetslannda yen bir anim yapmatann da engelemelcey ‘Meveutduruinda sade etmek reyen Hiya danas, Misiman- lat Endilsten jcrananhesaplania yapartn, Dofuda da Fistiyan Bi zans bos durmuyor Mistmanlann ended wprakan altak ve hakimiyet Saha genetek ign calgyordu? islam cinyasnin inde bu dagimklk ve di ehlielerin Keni daha tesirli olarak hissettirmeye baglamastyla birlikce, Gzellikle Sir ‘basi hali- Fesihem sitaalutundenkurulmak, hem de eis wet ve uretne ka {ara haliiyetin yentden eis etmek gn urn bi gi aramaya base Gk Sinn halfenin bu galymslanna o denen cevap verebleek yegine fis, devederni yen’ kurmus olan Segudulerdan bastas olamazdh, Nite Kimhaife de bu durumun faranda olarak Seluttlaa el gnderip, onan Bakdata gelmeye dive et, Tarflararetindauun year ve gorge lersonucuna SelguktySuitam Tugel Bey Bagdata glmeye ve haley ‘diigmtig oldugu bu durumdan kurtarmaya karar verdi.* Segukllarn 1059 nda Bags gelerec 5 Bveyhtler Deven soa vetip Abbis haifeidesarttenurtanp, onneki sayy eniden ede ecmet Tc ve stm ai agsindan bur nen nokta lms Bu ti ten fubaren Tire ism denyasinm ses eign le lark, ont Kary ata ve teller arg dan enelle alnayp, ae i kan oral yeni medeniyethamlleriyapacak seiyeye de taqyacadardr® Selguklularla birikee isldm yeni bir luvvet kazanmus, Tirk kuvveti sayesin- de gislenerek dinyaya yenidenhikmeden bir Kona gelmig ve onan torinlana bee Ama ilerie kadar deems" Selgukularin sim ddnyasnn tern ele almalanyla bine sast manada birlik saglanchg: gibi, tilkenin her yaninda asayis ve emniyet de tesi ‘hiner ok: bd, hari ste Bay, #79 vd tents ot) te cel, sb 1S 20 Eston et bia, Ae’ Oa, See Dot Spe anal 202 tea Ibi, tate Sse tui Bet 192 51 Fats ye ot ion ents W290si edildi? {stikrarin saglanmanyla beraber EhLi slinnet ortak paydasinda toplanan insanlar, devietin kendilerine sagladys given iginde huzurlu bir sgekilde yagamaya basladblar. Pamir‘den Mists, Yemen’den Kafkaslara kadar olan geni topraklarda batinligin yan sira, manevi brik de bu sayede gerceklestirild Selguktular, Sint halifeyi$iftasallurundan kurtanp, itlerin islam dtin- xyasindald olumsuz.tavirlarina son vererek, Stinn’ diginceyi yeniden ihya etme yoluna gitmislerdix. Selouklulann siyast gic yanunda Bagdit deta “ru. hant baskent™ olarak ilmin ve digtincenin merkezihaline gelmig, Nisabur, Herat, Buhara ve Merv gibi diger Selcuklu sehirleri de ilimde Bagdatla yar ir duruma gelmislerdi. Selguklular mensup olduklan digiinceyi korumake igin ilkenin her tarafinda medreseler agip, uleméy: maddl ve ménevi des- tekleyerek muazzam bir geligmeyi saGlamislardr:” Bu gayretler sonucunda “jsldm'in manevi teceddit devresi” gergeklegmis,* {slam digiincesi kendini ‘yenicen inga etme imkanina kavugmnustur ‘Sinai dUsincenin koruyuculugunu istlenen Selguklulay, kuruluslarinun daha ilk yilarndan itibaren devietin temel iki hedefinibelilemislerdi. Bun Jardan birineist islam dinyasinin ig meselesi olan ve Stinni digiinceye karst olumsuz tavirlar sexgileyen Sit Facimller devietini ortadan kaldirmaty,ikinci- si ise dig mesele olan Huristiyan Bizans' tesisiz hale getirmekti.? Buhedet- leri gergeklestirmek icin gayret sarf eden Selguklular, Sint Abbasi hallfesi ‘ve onun manevi otoritesi alundaki topraklards hakimiyer tess etmek isteyen ‘sii Fiumiler Devletinin dogrudan hedefihaline gelmigt, tumile,$if mezhebinden olan Biveyhiler Devetfni destekleyerek Siian- fleri zor duruma sokacak cabalar igine girmislerdi2? Baveyhilerin Selguklu- Jann eliyle yilulgindan sonra bir taraftan Arslan Besisir’yi destekteyereke Selcullulara karg.isyan ettrip, bélgedeki Selgukiu hakimiyetini yikmaleis- temig, diger taraftan Tugrul Bey'e Kars, Kardeg! ibrahim Yinal'n isyan cetmesini saglamus, onu silah ve para yoluyia desteklemislerdi.?* ‘Selgukl hikimiyerini yikmak icin yapulan siyast ve askeri fealiyetler ye- terlioimayinca, hedeflerinden vazgesmeyen Faninfler baska bir metotdene- ‘meye basladi. Bu, mubaliflerni propaganda yoluyla zayilatarak tesirsiz hale 7 Mainarmed ex Zohayl ndma-Clneyt Dame 1412/1998. 25 1 Huseyin wurde, tm Tork Ds, Antara 1982, 5 75; Mev age, 5.9 Ahmed Celebi evo Tarn Vil, Ke 1983, 5.99. {Yo rahi Kafeso, Sle Tart Iscnbul 1972 5.114. 11 Lasalé Resonyy, Tarde Tadd, Ankara 1971, 5.164. - 12 Gregory Ab Pare (ae Hebracue, Ab? Fore Ter, tc: LAW Badge -O.RDoBruD, ‘Ankara 1087, 5206, Clue Cahen, Oonanllardan Once Anadolu Tinker, (ce. ¥. Mo fan) abu 1994, 24) A hunsnmea Hasan, Seta Ion wet, KBlze 1380/ 1976, 1.59 15M, Cemiledate es Sui en Wiffle, Kah, s. 92 va 114 Tbau' Cava ettfenezan Tar Cimon we MGIOR V7 (hk Mubmmed A els Ms tata A va, Bey 1412/1992 «90; on ae lsu Tarth Beat 1402/1982, 640, 15 Gelade ee Sup Toh Alef, Mise 1371/1952, 418; fon HES, 5 640.