นางออเปปี ยมและสามลอ (นนิทานของชาวไทเขนิน)

ทปีที่เมมืองเกงตอง ยยังมมีหญนิงหมม้ายเปป็ นเศรษฐมีคนหนนนึ่ งมมีลลูกชายชชนึ่อสามลอ เมชนึ่อสามลอ

เตนิบโตเปป็ นผลูใม้ หญญ แลม้ว นางจนงใหม้ลลูกชายนางไปคม้าขายทมีนึ่เมชองกนิกง ในเมชองกนิกง มมีลลูกเศรษฐมีคนหนนนึ่ ง
ชชนึ่อนางอลูเปญ ม นางอลูเปญ มนมีน มมีความงามมาก ตญอมาทยันงสองไดม้มารลู ม้จกยั กยัน แลม้วจนงพากยันไปนยังนึ่ คคุยทมีนึ่รนิม
นนนาคงซนนึ่งแมญนน านยันนกป็ไหลเสมี ยงดยังมาก จนงคคุยกยันไมญรลูม้เรชนึ่ อง ทยันง ๒ คนจนงบอกใหม้แมญนน านยันนไหลเสมี ยง
เบา ๆ ซนนึ่งแมญนาน นมีน กไป็ มญสญงเสมี ยงดยังนยักจนทคุกวยันนมีน
ตญอมาทยันง ๒ ไดม้แตญงงานกยัน และไมญนานนยัก นางอลูเปมี ยมกป็ตน งยั ทม้อง ในระหวญางทมีนึ่สามลอ
ไปคม้าขายนยันน แมญของสามลอไดม้หมยันนลลูกสาวเศรษฐมีไวม้ทางบม้าน ชชนึ่อวญานางอลูแปม เมชนึ่อสามลอพา
เมมียตนกลยับมาทมีนึ่บาม้ นเมชองของตนนยันน แมญของสามลอกป็ไมญชอบหนม้าและเกลมียดนางอลูเปญ ม แตญไมญ
กลม้าแสดงออกตญอหนม้าลลูกชายตน ตญอมาจนงไดม้วางแผนใหม้ลลูกชายของนางไปหาปลามาทคุกวยัน
และทรมานลลูกสะใภม้โดยวนิธมีตญาง ๆ เชญน ทนาไมม้เฮมีนย (ไมม้ซาง)ไวม้ทมีนึ่ราวบยันได นางอลูเปญ มทนไมญไดม้
เพราะวญามมีทอม้ งแกญมาก และทยันงมชอทยันงเทม้ากป็ถลูกไมม้นน นยั บาดเปป็ นแผลหมด จนงหนมี ออกจากบม้านไป
โดยทมีนึ่ผวยั ของนางไมญรลูม้เพราะไปนอนคม้าง เฝม้ าทมีนึ่จบยั ปลาอยลูทญ มีนึ่อชนึ่น ตกกลางคชน สามลอกป็นอนฝยันวญา
เหป็นชม้างเผชอกและตนไดม้ไลญจบยั ชม้างเผชอกไป และตญอมา ชม้างกป็ตาย
ฝญ ายอลูเปมี ยมเมชนึ่อหนมีออกจากบม้านมากป็ไดม้คลอดลลูกออกระหวญางทาง นางอลูเปมี ยมจนงเอาลลูก
ไวม้ทมีนึ่ตอไมม้ และสยังนึ่ ความวญา ถม้าพญอมาตามใหม้บอกดม้วยวญาแมญนน นยั เจป็บปวดไปทยันงรญ างกายจนทนตญอ
ไปไมญไดม้แลม้ว นางจนงหนมี กลยับไปบม้านเกนิดของนางและถนงแกญความตาย
ฝญ ายผยัวกลยับมาไมญพบเมมียแตญเหป็นรอยเลชอด จนงรลู ม้วญาแมญของตนไมญชอบเมมียตน จนงออก
ตนิดตามหาเมมียซนนึ่ง กป็ไปพบลลูกของตน แตญลลูกนยันนไดม้ตายไปแลม้วและกลายเปป็ นนก ซนนึ่ งนกกป็ถามวญา
จะไปไหน สามลอกป็บอกวญาจะไป ตามหาเมมีย ไปถนงเมชองเมมียตนพบวญาทมีนึ่เมชองนยันนกนาลยังจยัดงานศพ
เมมียของตนอยลูญ สามลอจนงเขม้าไปหาศพเมมีย แตญชาวบม้านกป็ไมญใหม้เขม้า สามลอจนงลม้วงเอาเงนินในถคุงยญาม
ออกมาซยัดไปโดยรอบ ขณะทมีนึ่ชาวบม้านไปเกป็บเงนิน ทมีนึ่สามลอทนินงไปนยันน สามลอจนงถชอโอกาส
เขม้าไปหาศพเมมียตน และไดม้เปนิ ดฝาโลงศพแลม้วกอดเมมีย แลม้วใชม้มมีด แทงตยัวแลม้วนอนตายกยับเมมีย
ในโลงศพนยันน
ฝญ ายแมญสามลอรลูม้ขญาว จนงเอาไมม้คานซนนึ่ งเปป็ นไมม้มมี ๓ ตามาคยันนึ่ ระหวญางศพของคนทยันง ๒ ไวม้
แลม้วกป็นาน ศพ ไปเผา และในระหวญางเผานยันนควยันจนงลอยหมคุนเปป็ นเกลมียวขนนนไปบนฟม้ า ทยันง ๒ คนจนง
ไดม้เกนิดไปเปป็ นดาวบน ทม้องฟม้ า จนงมมีคาน ทมีนึ่ชาวบม้านกลญาว ๆ ไวม้วาญ "เดชอนสามเยมียนึ่ มขยันหมาก เดชอน
หม้าจากกยันไป"
*****************************

เจจ้ าสามลอกกับนางออปปิม

เรชนึ่ อง เจม้าสามลอกยับนางอลูปนิม นมีน Harold M.Young ไดม้นาน มาเผยแพรญ เปป็ นภาษาอยังกฤษใน

วารสาร มนคุษยศาสตรร์ของคณะมนคุษยศาสตรร์ มหาวนิทยาลยัยเชมียงใหมญเมชนึ่อ พ.ศ.๒๕๑๓ โดยกลญาว
วญา จากการศนกษา อยญางละเอมียดพบวญา เจม้าสามลอเปป็ นบคุคคลทมีนึ่มมีตวยั ตนอยลูจญ รนิ งอาศยัยอยลูทญ มีนึ่เมชองกนิกง
และเมมียของเจม้าสามลอเปป็ น ชาวเมชองเกงตอง ซนนึ่ งเปป็ นเมชองเลป็กรนิ มฝยันึ่งแมญนาน สาละวนิน เรชนึ่ องดยังกลญาว
นมีน นยักเขมียนชาวเมชองกนิกงชชนึ่อเจม้านาวคนาแลง (Chaw Naw Kham Leng)บยันทนกไวม้เมชนึ่อ พ.ศ. ๒๔๐๓
เรชนึ่ องนมีน มมีใจความโดยสรคุ ป ดยังนมีน

เมชนึ่อสนิน นฤดลูฝนแลม้ว เจม้าสามลอ ซนนึ่ งเปป็ นหนคุญมรลู ปงามแหญ งเมชองกนิกงไดม้นาน ขบวนวยัวตญางเดนิน

ทางรอนแรม ไปซชน อเมมีนึ่ยงจากชาวปะหลญองทมีนึ่เมชองตองเปงแลม้วนนาไปขายทมีนึ่ตลาดของเมชองเกงตอง
ทมีนึ่ตลาดนยันนเจม้าสามลอ ไดม้พบและพลูดคคุยกยับสาวงามชชนึ่อนางอลูปนิม ซนนึ่ งเจม้าสามลอกป็ไดม้บอกรยักนาง
และวญาจะรมี บกลยับมาแตญงงานโดยเรป็ ว
เชม้าวยันรคุญ งขนนน ขบวนวยัวตญางของเจม้าสามลอกป็เดนินทางกลยับสลูญ เมชองกนิกง ซนนึ่ งเมชนึ่อกลยับถนงบม้าน
แมญของเจม้า สามลอกป็บอกวญาไดม้ไปขอหญนิงสาวชชนึ่อนางอลูแปมใหม้เปป็ นภรรยาเจม้าสามลอไวม้แลม้ว เจม้า
สามลอบอกแมญวญาตนไดม้ พบหญนิงสวยใจงามซนนึ่ งเดนินในนนนาโดยไมญมมีคลชนึ่นและเดนินบนพชนนฟากโดย
ไมญมมีเสมี ยง แตญนางอลูแปมเมชนึ่อเดนินในนนนา เธอกป็จม และเมชนึ่อเดนินบนพชนนฟาก ตงกป็หกยั เจม้าสามลอจนง
เดนินทางไปเมชองเกงตองโดยไมญฟยังเสมี ยงทยัดทาน จากแมญ และเบชนองหลยังนยันน แมญกบยั นางอลูแปมกป็ไดม้
รญ วมกยันวางแผนไวม้เพชนึ่อทมีนึ่เจม้าสามลอและภรรยาตม้องแยกกยัน
เมชนึ่อไปถนงเมชองเกงตองแลม้ว เจม้าสามลอไดม้เขม้าพนิธมีแตญงงานกยับนางอลูปนิมอยญางเอนิกเกรนิ ก และไดม้พา
นางอลูปนิมกลยับไปเมชองกนิกงโดยทมีนึ่ไมญบอกเธอใหม้ทราบถนงเรชนึ่ องของแมญและนางอลูแปม เพราะเจม้าสา
มลอเชชนึ่อวญา ความนญารยักของนางอลูปนิมนยันนจะทนาใหม้นางเปป็ นทมีนึ่ยอมรยับ
เมชนึ่อไปถนงแลม้ว ความดมีงามของนางอลูปนิมกป็ไดม้สรม้างความประทยับใจแกญทคุกคนยกเวม้นแมญ
ของเจม้าสามลอ และนางอลูแปม นางอลูปนิมตม้องแอบรม้องไหม้อยลูบญ ญอยครยันง นางแมญมกยั ซญอนมมีดไวม้ในไห
สนาหรยับนนนึ่งขม้าว เพชนึ่อใหม้ทาน อยันตรายแกญนางอลูปนิมยามทมีนึ่เธอเขม้าครยัวปรคุ งอาหาร นางแมญทาน ใหม้ขน นยั
บยันไดพลนิกเพชนึ่อใหม้นางอลูปนิมตกเมชนึ่อนาง ขนนนเรช อน นางอลูปนิมถลูกกลยันนึ่ แกลม้งดยังกลญาวเปป็ นปมี จนนาง
คลอดบคุตรชายคนหนนนึ่ง ครยันงหนนนึ่งทมีนึ่เจม้าสามลอไมญอยลูญ นางแมญไดม้กลยันนึ่ แกลม้งนางอลูปนิมจนนางไมญอาจ
ทนอยลูตญ ญอไปไดม้ นางจนงตยัดสนิ นใจหอบลลูกหนมี กลยับไปเมชองเกงตอง
นางอลูปนิมขอรม้องคนทมีนึ่นางพบวญานอกจากสามมีของนางแลม้ว อยญาไดม้บอกแกญผใลู ม้ ด ยนิงนึ่ เดนิน
ทาง นางอลูปนิม กป็ยงนินึ่ เหนชนึ่อยลม้าเพราะอดนอนและกนินอาหารไมญพอเพมียง จนเมชนึ่อนางไปถนงเกงตอง
แลม้ว คนกป็แทบไมญเชชนึ่อวญา นางคชอคนทมีนึ่เคยสงญางามในงานแตญงงานเมชนึ่อปมี กญอน ดม้วยความทคุกขร์ระทม
และอญอนลม้าทยันงกายและใจ นางอลูปนิม กป็หมดกนาลยังใจทมีนึ่จะดนารงชมีวนิตตญอไปไดม้ ดยังนยันนหลยังจากกลยับ
ถนงบม้านแลม้วไมญนานนยัก วนิญญาณของทยันงอลูปนิมและลลูก กป็ไดม้ขาม้ มสะพานเงนินสะพานทองไปสลูญ ทมีนึ่อยลูญ
อยันไกลโพม้น
เมชนึ่อเจม้าสามลอกลยับถนงบม้านกป็พบวญาเมมียและลลูกหายไปแลม้ว กป็เกนิดความทคุกขร์ระคนดม้วย
ความโกรธ จนง สาบานวญาจะแกม้แคม้นทคุกคนทมีนึ่ทาน ใหม้อลูปนิมหายไป เมชนึ่อเลชอกไดม้คนสนนิ ทจนานวนหนนนึ่ ง
แลม้ว เจม้าสามลอกป็ออกคม้นหา นางอลูปนิมทยันทมี และเมชนึ่อทราบจากเดป็กเลมีนยงควายวญานางคชนไปเกง
ตองแลม้ว เจม้าสามลอกป็รมีบตนิดตามไปทยันทมี
 เมชนึ่อเขม้าเขตเมชองเกงตองแลม้ว เจม้าสามลอกป็พบแตญคนทมีนึ่อยลูใญ นความหมญนหมอง เมชนึ่อทราบ
วญาสาเหตคุ ของความหมญนหมองนยันนคชอความตายของอลูปนิมและลลูกนม้อย เจม้าสามลอกป็พดลู วญาตนจะ
รมี บไปสมทบกยับเมมียและลลูก เมชนึ่อไปถนงบม้านทมีนึ่ทอดรญ างของอลูปนิมกยับลลูกนยันน กป็พบวญามมีคนอยลูญ
แนญนขนยัดไปหมดไมญเวม้นแมม้แตญทมีนึ่บนยั ได เจม้าสามลอ จนงลม้วงเอาเงนินในยญามออกโปรยใหม้คนกรลู ไป
แยญงกยันเกป็บจนเสม้นทางเปนิ ดโลญงใหม้เจม้าสามลอ ภาพของอลูปนิม ทมีนึ่ปรากฏนยันนดลูงามกวญายามมมีชมีวนิต เจม้า
สามลอจนงถลาลงไปรยับคมมมีดของตนและสนิน นชมีวนิตอยลูเญ คมียงขม้างอลูปนิม และ วนิญญาณของเจม้าสามล
อกป็ตามไปอยลูคญ ญลูกบยั นาง และดม้วยความสงสาร มหาเทพจนงไดม้ใหม้เดป็กนม้อยกลายเปป็ นนก โพระดกซนนึ่ ง
สญ งเสมี ยงวญา"คด คด" เพชนึ่อดญายญาของตน สญ วนเจม้าสามลอและนางอลูปนิมกป็ไดม้กลายเปป็ นดอกดองดนง อยลูญ
ทมีนึ่รนิมธารแหญ งหนนนึ่ง
เมชนึ่อแมญของเจม้าสามลอทราบวญาลลูกและลลูกสะใภม้ของตนตายแลม้วเชญนนยันน นางจนงไปหาผลู ม้
วนิเศษคนหนนนึ่ง เพชนึ่อใหม้ชญวยดลูวญาทยันงคลูญยงยั อยลูดญ วม้ ยกยันหรช อไมญ เมชนึ่อไดม้รยับคนาตอบวญามหาเทพไดม้ใหม้ทน งยั
สองเปป็ นดอกไมม้อยลูคญ ญลูกนยั ทมีนึ่ รนิ มลนาธารแหญ งหนนนึ่ ง นางจนงไดม้ตามไปขคุดตม้นดองดนงขนนนมาเผาโดยคนิดวญา
ทยันงสองจะตม้องอยลูดญ วม้ ยกยันไมญไดม้แมม้ใน โลกอชนึ่น แตญกระนยันน มหาเทพกป็ยงยั สงสาร จนงใหม้ทน งยั คลูญกลาย
เปป็ นดาวอยลูบญ นฟากฟม้ าทมีนึ่แมญใจรม้ายไมญอาจไปไดม้ถนง เจม้าสามลอไดม้กลายเปป็ นดาวประกายพรน ก สญ วน
นางอลูปนิมกป็ไดม้กลายเปป็ นดาวประจนาเมชอง และดาวทยันงคลูญกรป็ ญ วม กยันทอแสงเจนิดจรยัสใหม้คนเหป็นอยลูทญ คุก
คชน และในคชนทมีนึ่ทอม้ งฟม้ ากระจญางนยันน กป็s อาจมองเหป็นทางชม้างเผชอกทาบ ขม้ามขอบฟม้ า อยันหมายถนง
เสม้นทางของขบวนวยัวตญางของเจม้าสามลออมีกดม้วย
หมายเหตคุ พบวญาเรชนึ่ องนมีน เปป็ นเรชนึ่ องของบคุคคลทมีนึ่มมีอยลูจญ รนิ งในเมชองกนิกงและเมชองเกงตอง ในรยัฐ
ฉาน

จาก ดด้วยปปัญญาและความรปั ก นนิทานของชาวไทยวน นนิทานของชาวไทลลลื้อ นนิทานของชาว ไท

ใหญญ่ นนิทานของชาวไทเขนิน