SmartPrep.

in

సుస్థిర అభివృద్ధి (Sustainable Development)

¤ పర఺ావరణ ళుధ్వంసం లేఔ ండా జరిగే అరిిక఺భివిదధితు సఽస఻ిర ఄభివిదధి ఄంటారు.

¤ 'ఄంతర఺జతీయ పరఔితి సహజ వనరుల పరిరక్షణ సంఘం' సంరక్షణ ఄభివిదధి ళుధానాలలో

భాగంగ఺ 1980లల సఽస఻ిర ఄభివిదధి ఄనే భావననఽ పరఔటంచందధ. ఇ పదం బ్రటల ండ్ ఔమిషన్

n
తువేదధఔ (1987) దావర఺ వ఺ా఩఻ి లలకి వచచందధ.

.i
నిరవచనాలు

ep
¤ వరి మ న ఄవసర఺లనఽ తీరుచఔ ంటూ భాళుతర఺ల ఄవసర఺లనఽ తీరుచకోవడంలల ర఺జీలేతు

ఄభివిదధితు సఽస఻ిర఺భివిదధి ఄంటారు.

Pr
¤ 'భళుషాత్ తర఺ల సంక్షేమం దెబ్బతినఔ ండా పరసి ఽత తర఺ల ఄవసర఺లనఽ తీరుచకోవడమే

సఽస఻ిర఺భివిదధి' ఄతు బ్రటల ండ్ ఔమిషన్ తురవచంచందధ.

t

¤ సఽస఻ిర ఄభివిదధి భాళుతర఺ల ఄవసర఺లనఽ దిష఻ిలల ఈంచఽఔ ంట ందధ.

ar

¤ మ నవ఺భివిదధితు ఩ంఙే క఺రక఺లనఽ తెల పుత ందధ.

¤ వనరుల ళుతుయోగం, పునఃఔలునల సమతౌలాతనఽ తెల పుత ందధ.

Sm

¤ ఄభివిదధి వయాశృల , సమ జం మధ్ా సంబ్ంధాలనఽ ఩ేర్కంట ందధ.

¤ అరిిక఺భివిదధి, పర఺ావరణం మధ్ా సంబ్ంధాల కొనశూ఺గింపునఽ ళువరిసి ఽందధ.

¤ ఄభివిదధితు సఽస఻ిరంగ఺ కొనశూ఺గింఙే ళుధానాతుీ తెల పుత ందధ.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ అరిిఔ వావసి , పర఺ావరణం, సమతౌలాత మధ్ా సంబ్ంధాలనఽ ఩ేర్కంట ందధ.

¤ పరఔితి వనరుల , మ నవ వనరుల మధ్ా సమతౌలాత ళుధానాలనఽ ళువరిసి ఽందధ.

¤ సఽస఻ిర ఄభివిదధి తృ఺రధానాత దిశు఺ిా ఐర఺స 2005-15 దశ఺బ్ాాతుీ 'సఽస఻ిర ఄభివిదధి కోసం
ళుదా'గ఺ పరఔటంచందధ.

n
.i
సుస్థి ర అభివృద్ధి భావన, పర్యావరణ కొనసయగింపు వృద్ధి

ep
¤ ఄభివిదధిలల అరిిఔ, శూ఺మ జిఔ, పర఺ావరణ కోణాల మధ్ా సమతౌలాం ఈండాలతు సఽస఻ి ర
ఄభివిదధి తెల పుత ందధ.
Pr
¤ సఽస఻ిర ఄభివిదధికి సంబ్ంధధంచన 3 పరధాన ళుభాగ఺ల - సమ జ వావసి , పర఺ావరణ
వావసి , అరిిఔ వావసి . ఆళు పరసురం అధారపడి ఈంటాయ. దీతుీ కిందధ పటం దావర఺
ళువరించవచఽచ.
t
ar
Sm

సుస్థి ర అభివృద్ధి – విధానాలు - లక్ష్యాలు

» ఩ేదరిక఺తుీ తగిగంచడం

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

» విదధి/ అదాయ లలో ఩రుగుదల

» సత౅సడీలనఽ తొలగించడం

» ఄభివిదధి కొనశూ఺గింపు

» అరిిఔ తృర ర తాసహక఺ల

n
» క్షీణంఙే వనరుల తుయంతరణ

.i
» ఔరమబ్దీి ఔరణ ళుధానాల

» జీవవైళుధ్ా రక్షణ

» మేధో సంపతిి హఔ కల ళుసి రణ

ep
Pr
» మ రకకట అధారిత వయాశృల
t

సుస్థి ర అభివృద్ధి - ప్యాధానాిం

ar

¤ పర఺ావరణ పరిరక్షణ దిఔుథాతుీ ఩ంచఽత ందధ.

Sm

¤ నవఔలునలఔ తృర ర తాసహం ఔల్పుసఽిందధ.

¤ అరిిఔ క఺రాఔల తృ఺లఔ పరిమితి ళుధధసి ఽందధ.

¤ తృ఺లనలల పరభుతవ చరాల , ళుసి రణ తృ఺రధానాతనఽ ఩ంచఽత ందధ.

¤ అరిిక఺భివిదధికి నాతన తురవచనం ఆసఽిందధ.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ వనరుల సంరక్షణ, పునఃసిష఻ితు తృర ర తసహిసి ఽందధ.

¤ జీవవైళుధ్ా రక్షణఔ నీ తృ఺రధానాాతుీ తెల పుత ందధ.

¤ ఄభివిదధిలల అరిిఔ, శూ఺మ జిఔ, పర఺ావరణాల సమతౌల ాతుీ తెల పుత ందధ.

¤ పరఔితికి తృ఺రధానాం ఆసఽిందధ.

n
¤ భళుషాత్ తర఺ల ఄభివిదధికి చరాలనఽ సాచసఽిందధ.

.i
సుస్థి ర అభివృద్ధి - పర్యావరణిం
ep
¤ తులఔడెైన ఄభివిదధి ఄనే భావన ఑ఔ దేశ పర఺ావరణ వావసి ఔ సంబ్ంధధంచందధ. ఇ
Pr
భావననఽ పరపంచంలలతు ఄతుీ దేశ఺ల పరధాన అశయంగ఺ భాళుసఽినాీయ.

¤ ఄంతర఺జతీయ పరఔితి సహజ వనరుల పరిరక్షణ సంఘం 1980లల ఇ భావననఽ

t

పరధానమందధగ఺ ఩ేర్కందధ.
ar

¤ తులఔడెైన ఄభివిదధిలల వావశూ఺యం పరధాన భూమిఔ తృర ష఻సి ఽందధ.

¤ తులఔడ ఄనే పదాతుకి సంబ్ంధధంచ రకండు ళుభినీ భావ఺ల నాీయ.

Sm

1) ఄరిశ఺సి వ
ర ేతిల వావహరింఙే భావన

2) పర఺ావరణ జీవశ఺సి జు
ర ు ల వాఔి పరిఙే భావన

¤ అరిిఔ శ఺సి వ
ర ేతిల ఄభితృ఺రయం పరక఺రం తులఔడెైన ఄభివిదధి ఄనేదధ అరిిఔ ఈతాుదఔత,

అదాయం, ళుతుయోగ఺లఔ సంబ్ంధధంచన దీరఘక఺ల తుశచలతఔ ఙెందఽత ందధ.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ పర఺ావరణ జీవశ఺సి జు
ర ు ల ఄభితృ఺రయంలల తులఔడెైన ఄభివిదధి ఄంటే విక్షజీవజాల (ఙెటో ,

ఙేమల సమసి జీవర఺శుల ) పరిరక్షణఔ సంబ్ంధధంచందధ.

¤ తులఔడెైన ఄభివిదధికి ళుళుధ్ దికోకణాల ఈంటాయ. శూ఺ంకేతిఔ, అరిిఔ, ర఺జకీయపరంగ఺

చాసేి - తమ ఄవసర఺లనఽ తీరుచకోవడంలల ముందఽ తర఺లవ఺రి శకిి శూ఺మర఺ిాల ఄనే

ఄంశంతో ఎల ంట ర఺జీపడఔ పరసి ఽత ఄవసర఺లనఽ తీరచగల్పగేదే సఽస఻ిర ఄభివిదధి.

n
¤ అరిిఔ, పర఺ావరణపరమన ఆతర పరమ ణాల , లక్షయాలనఽ పరిగణనలలకి తీసఽఔ నే

.i
అచరణబ్ది మన తురవచనం పరక఺రం తులఔడెైన ఄభివిదధి ఄంటే 'శూ఺ంఘిఔ సమ నతవం'.

దీరఘక఺లంలల సహజ వనరుల సంపదఔ , సవచఛమన వ఺తావరణాతుకి ఎల ంట భంగం

ep
ఔలగఔ ండా చాడటం, మ నవ ఄవసర఺ల లక్షయాలనఽ సంతి఩఻ి ఔరంగ఺ తీరచడంతో ఔూడుఔ నీ

ఄభివిదధి క఺రాఔరమ ల జాత౅తానే తులఔడెైన ఄభివిదధి ఄంటారు.

Pr
¤ సరళీఔిత అరిిఔ ళుధానం ఄమలవుత నీ భారత్ ల ంట దేశ఺తుకి తులఔడెైన ఄభివిదధి

భావన ఙాల ఈపయుఔి మందధ.

t
ar

¤ జీవర఺శుల తమ జీవన పరకిరయలనఽ సఔరమంగ఺ తురవరిించఽకోవడాతుకి ఈపయోగపడే గ఺ల్ప,

తూరు, క఺ంతి, ఈషణ ం ముదల ైనళు ఈండే పరిసర఺లనే పర఺ావరణం ఄంటారు.

Sm

¤ ముటి ముదట పర఺ావరణ పరిరక్షణ సమ వేశం 1972 జూన్ 5న స఼వడన్లలతు శూ఺ికహో మలల

జరిగిందధ.

¤ 1972లల ఐఔార఺జాసమితి బ్రరజిలలల తురవహించన 'మ నవుడు - పర఺ావరణం' ఄనే

ఄంతర఺జతీయ సమ వేశంలల 116 దేశ఺ల తృ఺లగగనాీయ.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ స఩ి ంబ్రు 16నఽ ఒజోన్ పరిరక్షణ దధనంగ఺ పరఔటంఙారు.

¤ 1992లల బ్రరజిలలలతు రియోడిజతూరోలల పరపంచ ధ్రితీర సమ వేశం జరిగిందధ.

¤ గరరన్ ఩఼స్ ఈదామం ముదట జరమతూలల తృ఺రరంభమందధ.

¤ 'Think globally - Act locally' - ఆదధ పర఺ావరణాతుకి సంబ్ంధధంచన తునాదం.

n
¤ జాతీయ వావశూ఺య ఔమిషన్ 1976లల శూ఺మ జిఔ వనాలనఽ ఩ంచడం ఄతావసరమతు

.i
స఻తౄ఺రసఽ ఙేస఻ందధ.

ep
పర్యావరణ యాజమానాింలో సుస్థి ర అభివృద్ధి పాయోజనాలు
Pr
¤ జీవ వైళుధ్ాం వ఺తావరణ సమతౌల ాతుీ క఺తృ఺డుత ందధ.

¤ జీవులలోతు వైళుధ్ాం మ నవ఺ళికి క఺వ఺ల్పసన అశృరం, వశూ఺ిాల , తువ఺సం, ఓషధాల , తృర ర టీనో ఽ,
t

ఎంజకైమల ముదల ైనళు సమఔూరుసఽిందధ.

ar

¤ ఄడవుల నఽంచ ళుల వైన ఔలప లభిసఽిందధ.

¤ ఄడవుల మన దేశ శకిి ఄవసర఺లనఽ 40% తీరుసఽినాీయ. ఔలప దావర఺ లభింఙే ఆంధ్న
Sm

వనరుల రూ.400 కోటో ఔ ఩ైగ఺ అదాయ తుీసఽినాీయ.

¤ పశువులఔ క఺వ఺ల్పసన పశుగ఺రసం ఄవసర఺లనఽ 25% వరఔ తీరుసఽినాీయ.

¤ మ నవులఔ క఺వ఺ల్పసన అశృరధానాాల , చరుధానాాల , నానల ముదల ైనళు

లభిసఽినాీయ. ఄతుీ పరిశమ

ర లఔ క఺వ఺ల్పసన ముడిపదార఺ిల లభామవుత నాీయ.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ ఄడళు నఽంచ లభింఙే ఔలపగుజుజ క఺గితం పరిశమ

ర లల నాాస్఩఻రంట తయ రరలల

ఈపయోగపడుత ందధ.

¤ భారత పరభుతవం 1991తు భారత సందరశన సంవతసరంగ఺ పరఔటంచందధ.

¤ తురంతర సఽస఻ిర ఄభివిదధి వలో అ తృ఺రంత పరజల అరిిఔ స఻ితిగత ల మరుగుపడతాయ.

n
¤ పరాటఔ లనఽ ళుశేషంగ఺ అఔరిషంచ, వ఺రి ఄవసర఺ల తీరేచందఽఔ తగినంత ఔిష఻ ఙేసేి

.i
దేశ఺తుకి ఄదనపు అదాయం లభిసఽిందధ.

¤ పర఺ావరణాతుీ రక్షించడాతుకి పరాటఔ క఺రాఔరమ తుీ అధారంగ఺ ఙేసఽకోవ఺ల్ప.

ep
¤ సముదరంలల తువస఻ంఙే జంత వుల నఽంచ సాక్షమ జీవనాశఔ, వైరస్ నాశఔ పదార఺ిల

లభిశూ఺ియ.
t Pr

పర్యావరణ అభివృద్ధి - లక్ష్యాలు

ar

కిందధ పర఺ావరణ సాతారలనఽ ఄమల ఙేయడం దావర఺ స఻ిరమన అరిిక఺భివిదధి శూ఺ధధంచవచఽచ.

¤ వ఺యు, జల, శబ్ా క఺ల షాం జరగఔ ండా పర఺ావరణాతుీ క఺తృ఺డాల్ప.

Sm

¤ పరిశమ
ర ల , వ఺హనాల నఽంచ ళుడుదలయయా ళుషవ఺యువులనఽ తుయంతిరంఙాల్ప.

¤ పర఺ావరణంలల లభింఙే సహజ వనరులతుీంటతు ఙాల పరిమితంగ఺ ఈపయోగించఽకోవ఺ల్ప.

¤ శకిి, ఆంధ్న వనరులనఽ తృొ దఽపుగ఺ వ఺డుకోవ఺ల్ప.

¤ ఄగిీపరమ దాల వ఺టలో ఔ ండా జాగరతిల తీసఽకోవ఺ల్ప.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ పునరుజీజ వన వనరుల఩ై పరతేాఔ శరది చాతృ఺ల్ప.

¤ జీవ఺వరణ సరిహదఽాలనఽ, వ఺ట ఄంతర ధ్ర఺మలనఽ గురిింఙాల్ప.

¤ మ నవ క఺రాఔరమ లనఽ తృ఺రఔితిఔ చకీరయ లతో మమేఔం ఙేయ ల్ప.

¤ సమ నత, శూ఺ంఘిఔ ధ్ర఺మల తృ఺టంఙేల చాడాల్ప.

n
¤ సఽస఻ిర ఄభివిదధితో తృ఺ట మ నవుతు ఔతూస ఄవసర఺ల తీర఺చల్ప.

.i
సుస్థి ర అభివృద్ధి కి తీసుకోవయల్సిన జాగ్రత్తలు
ep
¤ పరాటఔ కేందారల వదా పరిశుభరంగ఺ ఈండేల చరాల తీసఽకోవ఺ల్ప.
Pr
¤ ఄతుీ తరగత ల పరాటఔ లఔ పరయ ణ శూౌఔర఺ాల ఄందఽబ్ాట లల ఈండేల చాడాల్ప.

¤ ళుదేశీ లేదా దారతృ఺రంత పరాటఔ లఔ అశృరం, ళుశ఺రంతి గిశృల ఄందఽబ్ాట లల ఈంఙాల్ప.

t

¤ ఙారితారతమఔ ఔటి డాల క఺ల షా పరభావ఺తుకి లలనఽక఺ఔ ండా తగిన జాగరతిల తీసఽకోవ఺ల్ప.
ar

¤ య తిరఔ లఔ పుణాక్షేతారల , మస఼దఽల , చరిచలఔ సంబ్ంధధంచన పళుతరతతనఽ

Sm

ళువరింఙాల్ప.

¤ పరాటఔ పరకిరయనఽ ళుసి ితమన శూ఺మ జిఔ ఄవగ఺హన, పరజల సహక఺రంతో

ఄభివిదధిపరఙాల్ప.

¤ పరాటఔ తృ఺రంతాలలోతు శూ఺ితుఔ పరజలఔ , శూ఺ితుఔ వ఺ాతృ఺రవేతిలఔ సంబ్ంధ్ం నలకొల ుల్ప.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ సంపరదాయ, వ఺రసతవ వనరుల పరావేక్షణఔ తగిన వైజు ాతుఔ శిక్షణ క఺రాఔరమ ల ఏర఺ుట

ఙేయ ల్ప.

¤ సహజమన జల శయ ల , ఈదాానవనాల , తోటల మనసఽఔ అశృోదం ఔల్పగింఙేల

తీరిచదధదా ాల్ప, వ఺టతు సంరక్షింఙాల్ప.

n
¤ వనాతృ఺రణులతో ఔూడిన తువ఺స సి ల ల ఔూడా అశృోదాతుీ ఔల్పగిశూి ఺య. వ఺టతు

సహజస఻దింగ఺ నలకొల్పు, సందరశఔ లనఽ అఔటి ఔ నేల చరాల తీసఽకోవ఺ల్ప..

.i
¤ సఽస఻ిర ఄభివిదధితో ఔూడిన పర఺ావరణ ళుఘ తరహిత క఺రాఔరమ ల ఄమల ఙేస఻ పర఺ావరణ

నాణాతనఽ మరుగుపరఙాల్ప.
ep
Pr
సుస్థి ర్యభివృద్ధి - 17 లక్ష్యాలు (2015 - 30)

ఐఔార఺జా సమితి 2015 స఩ి ంబ్రులల జరిగిన సదసఽసలల 17 సఽస఻ిర఺భివిదధి లక్షయాలనఽ

t

పరఔటంచందధ (సహశూ఺రత౅ా లక్షయాల శూ఺ధధంచన ళుజయ లతో వ఺టతు 17 సఽస఻ిర఺భివిదధి

ar

లక్షయాల గ఺ పునరవావస఼ి ఔరింఙారు). 2000-15లల తురణయంచన ఎతుమిదధ సహశూ఺రత౅ా ఄభివిదధి

లక్షయాలఔ ఄనఽగుణంగ఺ ఐర఺స 2015 - 30 కి తురేాశించన 17 సఽస఻ిర఺భివిదధి లక్షయాలనఽ కింద

Sm

చాడొ చఽచ.

సుస్థి ర్యభివృద్ధి లక్ష్యాలు (2015 - 30)

1. ఩ేదరిఔ తురూమలన

2. అఔల్ప తురూమలన

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

3. ళుదాలల సమ నతవం, సమిమళిత విదధికి ఔిష఻

4. ల్పంగ సమ నత

5. దేశీయంగ఺, దేశ఺ల మధ్ా ఄసమ నతలనఽ తగిగంచడం

6. జీవన పరమ ణాల , అరోగాం, సంక్షేమ తుీ శూ఺ధధంచడం

n
7. సంపయరణ తాగుతూట ఔలున, తృ఺రిశుది ాం, తూట తురవహణ

.i
8. ఄధ్ఽనాతన శకిి వనరుల ఄందఽబ్ాట ఩ంపు

9. సంపయరణ ఈతృ఺ధధ, సమిమళిత విదధి

ep
10. తృ఺రిశ఺రమికీఔరణ, నాతన అళుషకరణల , మౌల్పఔ వసత ల
Pr
11. గ఺రమీణ పటి ణాల రక్షిత చరాల

12. సఽస఻ిర ఈతుతిి , ళుతుయోగం ఩ంపు

t

13. UNFCCC తౄర రం ఑పుందాల ఄమల

ar

14. సముదారల , వ఺ట ఈతుతి ల రక్షణ

Sm

15. జీవ వైళుధ్ాం రక్షణ

16. సమనాాయం, మరుగకైన సమ జాలనఽ విదధి ఙేయడం

17. సఽస఻ిర఺భివిదధికి పరపంచ భాగశూ఺వమ ాల అధారంగ఺ సమరి ళుధానాలనఽ ఄమల ఙేయడం

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

n
.i
ep
t Pr
ar
Sm

For more information log on to http://SmartPrep.in