วิชา คณิตศาสตร

ม.ตน ตอนที่18

เร-อง สถิติ
โดย พี่ออย รัชฎาภรณ โชติอิ่มอุดม พี่ม.มหิดลติวเตอร
สถิติ
 สถิติ (Statistics)
คือ การเก็บรวบรวมขอมูลที่มากมายมาจัดใหอยูในรูปที่เขาใจงาย และ
สามารถนำไปวิเคราะหขอมูลนั้นได โดยทั่วไปขอมูลที่เปนตัวเลขมากมาย
มักถูกเรียกวา ขอมูลดิบ ขอมูลดิบมักถูกนำมาทำใหอยูในรูปแบบของ
กราฟ ตารางแจกแจงความถี่ แผนภูมิรูปวงกลม ซึ่งจะทำใหขอมูลดิบงาย
แกการเขาใจ
 การสรางตารางแจกแจงความถี่
พิสัย = คะแนนสูงสุด – คะแนนต่ำสุด
ความกวางอันตรภาคชั้น = ขอบบน- ขอบลาง
ความกวางอันตรภาคชั้น = พิสัย / จำนวนชั้น
จุดกึ่งกลางชั้น = (ขอบบน+ขอบลาง) / 2
ขอบบน = (คานอยสุดของอันตรภาคชั้นนั้น
+ คามากสุดของอันตรภาคชั้นที่ต่ำกวาหนึ่งชั้น) / 2

ขอบลาง = (คามากสุดของอันตรภาคชั้นนั้น
+ คานอยสุดของอันตรภาคชั้นที่สูงกวาหนึ่งชั้น) / 2
การนำขอมูลดิบมาวิเคราะหในรูปแบบตารางแจกแจงความถี่
อันตรภาคชั้น ความถี่ ความถี่สะสม จุดกึ่งกลาง ขอบบน ขอบลาง
11-15 5
16-20 8
21-25 12
26-30 3
31-35 2
 คากลางของขอมูล
คากลางขอมูลแบงออกเปน 3 ประเภทหลัก ๆ
1. คาเฉลี่ยเลขคณิต (คากลางเลขคณิต)
(Arithmetic mean)
2. คามัธยฐาน (Median)
3. ฐานนิยม (Mode)
 คาเฉลี่ยเลขคณิต
คาเฉลี่ยเลขคณิต หาไดจากผลบวกของขอมูลทุกจำนวนหารดวย
จำนวนขอมูล เขียนแทนดวย ​𝑥  อานวา เอ็กซบาร
​𝑥 =​𝑥↓1 +​𝑥↓2 +​𝑥↓3 +…+​𝑥↓𝑛 /𝑁 

∑ x
x=
N
 1. จากคะแนนสอบของนักเรียน 10 คน หาคาเฉลี่ยเลขคณิตของคะแนนสอบได
20 คะแนน แตปรากฏวา ครูอานคะแนนสอบของนักเรียนผิดไป 2 คน คนแรกได
17 คะแนนครูอานเปน 13 คะแนน คนที่สองได 20 คะแนนครูอานเปน 22 คะแนน
จงหาคาเฉลี่ยเลขคณิตที่ถูกตองของคะแนนสอบของนักเรียนกลุมนี้
2. ครอบครัวหนึ่งมี 4 คน บิดาอายุ 42 ป มารดาอายุ 40 ป บุตร 2 คนอายุ 14
และ 12 ป ตามลำดับ ตอมามีญาติมาดวย 2 คน ทำใหคาเฉลี่ยเลขคณิตของอายุ
คน 6 คน เพิ่มขึ้นจากเดิม 1 ป ถาญาติคนหนึ่งอายุมากกวาอีกคนหนึ่ง 2 ป
จงหาอายุของญาติทั้ง 2 คน
3. โรงเรียนแหงหนึ่งแบงนักเรียนชั้น ม.3 ออกเปน 2 หอง คือ หอง ก มีนักเรียน
30 คน และหอง ข มีนักเรียน 35 คน ในการสอบวิชาภาษาไทยไดคาเฉลี่ยเลขคณิต
ของคะแนนของนักเรียนหอง ก เทากับ 75 คะแนน และของนักเรียนหอง ข เทากับ
70 คะแนน จงหาคาเฉลี่ยเลขคณิตของคะแนนสอบวิชาภาษาไทยของนักเรียนชั้น ม.3
ในโรงเรียนนี้ทั้งหมด
 4. ผลการวัดความสูงของนักเรียน (หนวยเปนเซนติเมตร) 30 คน เปนดังนี้

ความสูง (เซนติเมตร) 138 140 142 144 146 148

จำนวนนักเรียน (คน) 3 5 7 9 4 2

จงหาคาเฉลี่ยเลขคณิตของความสูง
ของนักเรียนทั้ง 30 คน นี้
การหาคาเฉลี่ยจากขอมูลแบบแจกแจงความถี่
คาเฉลี่ย (​𝑥 ) = ​∑↑▒𝑓𝑥 /𝑁 
 การหาคาเฉลี่ยโดยวิธีลัด
กรณีที่ขอมูลมีความกวางของอันตรภาคชั้นเทากัน
คาเฉลี่ย (​𝑥 ) = a + I (​∑↑▒𝑓𝑑 /𝑁 )

a คือ จุดกึ่งกลางชั้นของชั้นใดชั้นหนึ่งมักนิยมให
a อยูในชั้นที่มีความถี่สูงสุด
I คือ ความกวางของอันตรภาคชั้น
 d = 0 ชั้นที่มี a อยู
d = -1,-2,-3,… ในชั้นที่มีขอมูลต่ำกวา a ถัดไป
d = 1,2,3,… ในชั้นที่มีขอมูลสูงกวา a ถัดไป
N คือ จำนวนขอมูลทั้งหมด

∑↑▒𝑓𝑥  คือ ผลรวมของ (ความถี่ คูณ จุดกึ่งกลางชั้น)

 ∑↑▒𝑓𝑑  คือ ผลรวมของ (ความถี่ คูณ d)
5. จงหาคาเฉลี่ยจากตารางแจกแจงความถี่ตอไปนี้
อันตรภาคชั้น ความถี่
10-14 3
15-19 8
20-24 10
25-29 7
30-34 2
อันตรภาคชั้น ความถี่ จุดกึ่งกลาง (x) Fx
10-14 3
15-19 8
20-24 10 คาเฉลี่ย (​𝑥 ) = ​∑↑▒𝑓𝑥 /𝑁 
25-29 7
30-34 2
อันตรภาคชั้น ความถี่ d Fd
10-14 3
คาเฉลี่ย
15-19 8
(​𝑥 ) = a + I (​∑↑▒𝑓𝑑 /𝑁 )
20-24 10
25-29 7
30-34 2
ขอควรรูเกี่ยวกับ คุณสมบัติที่นาสนใจเกี่ยวกับคาเฉลี่ยเลขคณิต
1) ถาบวกทุก ๆ คาของขอมูลดวยคาคงตัว k แลว (​𝑥 )ใหม = (​𝑥 )เดิม + k
2) ถาลบทุก ๆ คาของขอมูลดวยคาคงตัว k แลว (​𝑥 )ใหม = (​𝑥 )เดิม - k
3) ถาคูณทุก ๆ คาของขอมูลดวยคาคงตัว k แลว (​𝑥 )ใหม = (​𝑥 )เดิม x k
4) ถาหารทุก ๆ คาของขอมูลดวยคาคงตัว k แลว
(​𝑥 )ใหม = (​𝑥 )เดิม ÷ k ; k  ≠ 0
6. ครอบครัวหนึ่ง 4 คน บิดาอายุ 32 ป มารดาอายุ
30 ป บุตร 2 คน อายุ 14 และ 10 ป ตามลำดับ จงหา
6.1 คาเฉลี่ยเลขคณิตของอายุคนทั้ง 4
6.2 คาเฉลี่ยเลขคณิตของอายุคนทั้ง 4 เม-อ 2 ปที่ผานมา
6.3 คาเฉลี่ยเลขคณิตของอายุคนทั้ง 4 ในอีก 3 ป ขางหนา
 มัธยฐาน
มัธยฐาน คือ คาที่อยูกึ่งกลางของขอมูลทั้งหมด เม-อเรียง
ขอมูลจากคานอยที่สุดไปหาคามากที่สุด หรือจากคามากสุด
ไปหาคานอยสุด
7. จากขอมูลตอไปนี้ จงหาคามัธยฐาน
20 16 19 24
36 18 17 25
8. จากตารางแจกแจงความถี่ คามัธยฐานอยูในอันตรภาคชั้นใด
อันตรภาคชั้น ความถี่
2–4 1
5–7 2
8 – 10 4
11 – 13 2
14 – 16 1
 ฐานนิยม
ฐานนิยม หมายถึง คะแนนที่ซ้ำกันมากที่สุดในขอมูลชุดนั้น
หรือมีความถี่สูงสุดในขอมูลชุดนั้น
 9. จากขอมูลตอไปนี้ จงหาคาฐานนิยม
7 8 8 9 9 9 11 12 12
10. จากขอมูลตอไปนี้ จงหาคาฐานนิยม
3 2 4 3 2 1 4
 การวัดการกระจายสัมพัทธ
1) พิสัย (Range)
2) สวนเบี่ยงเบนควอไทล (Quartile Deviation)
3) สวนเบี่ยงเบนเฉลี่ย
(Mean Deviation or Average Deviation)
4) สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)
 S.D. =  √⁠∑𝑖=1↑𝑁▒​​(​𝑥↓𝑖 −​𝑥 )↑2 /𝑁    = √⁠​∑↑▒​𝑥↑2  /𝑁 −​𝑥 ↑2  

คาความแปรปรวน (Variance) = (S.D.)2

11. ขอมูลชุด A = 3, 1, 2, 6, 7, 5
และขอมูลชุด B = 8, 6, 3, 7, 2, 4
จงหาคาเฉลี่ยและสวนเบี่ยงเบนมาตรฐานของขอมูลทั้ง 2 ชุด
12. ขอมูล 4 จำนวนมีคาดังนี้ 5, a, b, 1 โดยที่ 1≤a<b ถาขอมูลชุดนี้มีคา
เฉลี่ยเทากับ 4 คาความแปรปรวนเทากับ 5 แลวคาของ b-a เทากับขอใด

1) 2
2) 4
3) 6
4) 8
แบบฝกหัด
1. ขอมูลชุดหนึ่งคือ 28, 29, 28, a, 32, 28
ถาคาเฉลี่ยเลขคณิตเทากับ 30 จงหาคา a เทากับเทาไร
1. 30
2. 33
3. 35
4. 40
2. จากขอมูลตอไปนี้ 12, 10, 11, 7, x, y ถาคาเฉลี่ยเลขคณิต
ของขอมูลชุดนี้คือ 14 จงหาคา x + y เทากับเทาใด

1. 30 2. 40
3. 44 4. 45
3. ถาขอมูลชุดหนึ่งมี 20 จำนวน และคาเฉลี่ยเลขคณิต
เปน 12.3 แลวผลรวมคะแนนของขอมูลชุดนี้ตรงกับขอมด
1. 123 2. 246
3. 326 4. 486
4. นักเรียน 6 คน สอบวิชาคณิตศาสตรไดคะแนนเฉลี่ย 30 คะแนน ถานำ
คะแนนของนักเรียนอีก 2 คน มารวมเฉลี่ย จะทำใหคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้นอีก
2 คะแนน ถาเด็ก 2 คนนี้ไดคะแนนตางกันอยู 4 คะแนน
อยากทราบวาเด็ก 2 คนนี้ คนที่ไดคะแนนมากกวาไดกี่คะแนน

1. 32 2. 36
3. 40 4. 44
5. นักเรียนชั้นหนึ่งมีนักเรียนชาย 30 คน นักเรียนหญิง 20 คน คาเฉลี่ยเลขคณิต
ของอายุนักเรียนชายเปน 15 คาเฉลี่ยเลขคณิต ของอายุนักเรียนหญิงเปน 14
ถามีนักเรียน 3 คน บอกอายุเกิน ไปคนละ 3 ป และ มีนักเรียนอีกคนหนึ่งบอก
อายุนอยไป 1 ป คาเฉลี่ยเลขคณิตของอายุที่ถูกตองของนักเรียนทั้งชั้นมีคาเทาไร

1. 14.44 2. 14.51
3. 15.10 4. 15.20
6. นักเรียนชั้น ม.3 สามหอง แตละหองมีนักเรียน 30, 36 และ 34 คน ตามลำดับ
แตละหองมีคะแนนสอบเฉลี่ยเปน 8, 7 และ 9 คะแนน ตามลำดับ คาเฉลี่ยเลขคณิต
ของคะแนนสอบ ของนักเรียนทั้งสามหองตรงกับขอใด

1. 7.60 2. 7.98
3. 8.00 4. 8.89
7. ถา x, y, z มีคาเฉลี่ยเลขคณิตเปน 5 และ x, y, z, a, b, c มีคา
เฉลี่ยเลขคณิตเปน 8 ดังนั้นคาเฉลี่ยเลขคณิตของ a, b, c เปนขอใด

1. 6.5 2. 11
3. 13 4. 15
8. นักเรียนหองหนึ่งมี 45 คน คาเฉลี่ยเลขคณิตของน้ำหนักเปน 45 กิโลกรัม ตอ
มามีนักเรียนลาออกไป 1 คน ทำใหคาเฉลี่ยเลขคณิตของน้ำหนักลดลง 0.12
กิโลกรัม นักเรียนที่ลาออกไปมีน้ำหนักกี่กิโลกรัม

1. 50.28 กิโลกรัม
2. 50.45 กิโลกรัม
3. 51.28 กิโลกรัม
4. 51.45 กิโลกรัม
9. ในการสอบวิชาสถิติของนักเรียนกลุมหนึ่ง 20 คน ไดคาเฉลี่ยเลขคณิตเปน 12
แตตอมาพบวามีการบอกคะแนนผิดอยู 2 คน คือ ตอนแรกเปน 10 และ 12 ซึ่งที่
ถูกตองคือ 20 และ 13 จงหาคาเฉลี่ยเลขคณิตที่ถูกตองหลังจากแกคะแนนแลว
ตรงกับขอใด
1. 12.50 2. 12.05
3. 12.52 4. 12.55
10. ขอมูลชุดหนึ่งมี 10 จำนวน มีคาเฉลี่ยเลขคณิตเทากับ A
ถาบวกขอมูลแตละจำนวนดวย 5 ขอมูลใหมมีคาเฉลี่ยเลขคณิตเทากับขอใด

1. เทาเดิม 2. A + 1
3. A + 2 4. A + 5
11. จากการสำรวจนักเรียน 50 คน ความสูงโดยเฉลี่ยเทากับ 160 เซนติเมตร
ถาความสูงของนักเรียน 30 คน เทากับ 4,890 เซนติเมตร จงหาความสูงเฉลี่ย
ของนักเรียน 20 คนที่เหลือ

1. 150.0 เซนติเมตร
2. 155.5 เซนติเมตร
3. 160.5 เซนติเมตร
4. 165.5 เซนติเมตร
12. ถาอันตรภาคชั้นหนึ่งมีชวงคะแนนเปน a – b มีความกวางของ
อันตรภาคชั้นเปน 10 และจุดกึ่งกลางชั้นเปน 50.5 จงหาคาของ a –b
ตรงกับอันตรภาคชั้นในขอใด

1. 46 – 55 2. 46 – 56
3. 45 – 54 4. 45 – 56
13. ขอมูล X + 4, 2X + 6, 3X – 1, 4X + 2 และ 5X – 1
มีคาเฉลี่ยเลขคณิตเปน 8 ขอใดถูกตอง
1. ฐานนิยม = 10
2. มัธยฐาน = 9
3. คาเฉลี่ยเลขคณิต ฐานนิยมและมัธยฐานรวมกันได 17
4. ถูกมากกวา 1 ขอ
14. ขอมูลชุดหนึ่งมี 10 รายการ มีคาเฉลี่ยและเลขคณิตเปน 56
ปรากฏวา รวมคะแนนผิดเกินไป 20 คะแนน
จงหาคะแนนเฉลี่ยที่ถูกตอง

1. 52 2. 53
3. 54 4. 55
15. นักเรียนหองหนึ่งเปนชายและหญิงรวมกัน 40 คน ปรากฏวาผลการสอบวิชา
คณิตศาสตร นักเรียนชายไดคะแนนเฉลี่ยเทากับจำนวนนักเรียนชายพอดี นักเรียน
หญิงไดคะแนนเฉลี่ยเทากับจำนวนนักเรียนหญิงพอดี ถาคะแนนเฉลี่ยของนักเรียนทั้ง
ชั้นเทากับ 25 คะแนน จงหาจำนวนนำเรียนชาย เม-อจำนวนนักเรียนชายมากกวา
จำนวนนักเรียนหญิง

1.10 2. 15
3. 25 4. 30
16. ถาคาเฉลี่ยเลขคณิตของ a, b, c เปน w คาเฉลี่ยของ b, c, d
เปน x คาเฉลี่ยของ a, b, d เปน y และคาเฉลี่ยของ a, c, d เปน z
แลวคาเฉลี่ยของ a, b, c, d เปนเทาไร
1. w + x + y + z
2. 1 ( w + x + y + z)
2
3. 1 ( w + x + y + z)
8
4. 1 ( w + x + y + z)
12
17. กำหนดขอมูลชุดหนึ่งคือ a, a-1, b, b-1 มีคาเฉลี่ยเลขคณิตเปน 4
ถา a + 1, a + 2, b + 3, b + 4 เปนขอมูลอีกชุดหนึ่งคาเฉลี่ยเลขคณิต
ของขอมูลชุดนี้มีคาเทากับเทาใด

1. 4.5 2. 5.5
3. 6.5 4. 7.5
18. ในการสอบวิชาสถิติของนักเรียน 3 กลุม ไดคาเฉลี่ยเลขคณิตรวมเปน
65 คะแนน นักเรียนกลุมแรกมี 30 คน กลุมที่สองมี 25 คน ถาคาเฉลี่ยเลขคณิต
ของแตละกลุมเปน 60, 70 และ 66.25 ตามลำดับ จงหาวานักเรียนกลุมที่ 3 มีกี่คน

1. 15 2. 20
3. 25 4. 30
19. นักเรียนกลุมหนึ่งมีจำนวน 6 คน มีความสูงเฉลี่ยเทากับ 155 เซนติเมตร
ถาความสูงของคนทั้ง 6 เปนดังนี้คือ 150, x, 156, 159, 156 และ y
โดยที่ x-y=5 จงหาวา x2-y2 เทากับเทาใด

1. 1,545 2. 1,555
3. 1,565 4. 1,655
20. คาเฉลี่ยเลขคณิตของขอมูลชุดหนึ่งเปน 11 เม-อเพิ่มขอมูลเขาไปอีกตัวหนึ่งคือ
29 จะทำใหคาเฉลี่ยเลขคณิตกลายเปน 13 จงหาวาเดิมมีขอมูลอยูกี่รายการ

1. 5 2. 6
3. 7 4. 8