‫جمهوري اسالمی ايران‬ ‫استاندارد ملی ايران‬

INSO
Islamic Republic of Iran
17418-1 ‫سازمان ملی استاندارد ايران‬ 11411-1

1st.Edition Iranian National Standardization Organization ‫چاپ اول‬

2014 1931

‫ دمونتاژ و‬،‫ مونتاژ‬،‫طراحی براي ساخت‬

‫ مفاهیم‬: 1 ‫ قسمت‬-‫فرآوري پايان حیات‬
‫ فرآيند و الزامات‬،‫کلی‬

Design for manufacture, assembly,

disassembly, and end–of-life processing
(MADE)-Part 1:General concepts,procees
and requirments

ICS:01.100.010,01.110
 ‫به نام خدا‬
‫آشنايی با سازمان ملی استاندارد ايران‬
‫مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به موجب بند یک مادۀ‪ 3‬قاانون اصاح قاوانی و مقاررات مؤسساۀ اساتاندارد و‬
‫تحقیقات صنعتی ایران‪ ،‬مصوب بهم ماه ‪ 1331‬تنها مرجع رسمی کشور است که وظیفه تعیی ‪ ،‬تدوی و نشر استانداردهای‬
‫ملی (رسمی) ایران را به عهده دارد‪ .‬نام موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به موجب یکصد و پنجاه و دومی جلساه‬
‫شورای عالی اداری مورخ ‪ 29/6/92‬به سازمان ملی استاندارد ایران تغییر و طای ناماه شاماره ‪ 996/33333‬ماورخ ‪29/3/92‬‬
‫جهت اجرا ابحغ شده است ‪ .‬تدوی استاندارد در حوزه های مختلف در کمیسیون های فنی مرکب از کارشناسان ساازمان ‪،‬‬
‫صاحب نظران مراکز و مؤسسات علمی‪ ،‬پژوهشی‪ ،‬تولیدی و اقتصادی آگاه و مرتبط انجام می شود وکوششی همگام با مصالح‬
‫ملی و با توجه به شرایط تولیدی‪ ،‬ف آوری و تجاری است که از مشارکت آگاهانه و منصافانۀ صااحبان حا و نفاع‪ ،‬شاام‬
‫تولیدکنندگان‪ ،‬مصرفکنندگان‪ ،‬صادرکنندگان و وارد کنندگان‪ ،‬مراکز علمی و تخصصی‪ ،‬نهادها‪ ،‬سازمان های دولتی و غیار‬
‫دولتی حاص می شود ‪ .‬پیش نویس استانداردهای ملی ایران برای نظرخواهی به مراجع ذی نفع و اعضای کمیسایون هاای‬
‫فنی مربوط ارسال میشود و پس از دریافت نظرها و پیشنهادها در کمیتۀ ملی مرتبط با آن رشته طر و در صورت تصویب‬
‫به عنوان استاندارد ملی (رسمی) ایران چاپ و منتشر می شود‪.‬‬
‫پیش نویس استانداردهایی که مؤسسات و سازمان های عحقه مند و ذی صح نیز با رعایت ضوابط تعیی شاده تهیاه مای‬
‫کنند درکمیتۀ ملی طر و بررسی و درصورت تصویب ‪ ،‬به عنوان استاندارد ملی ایران چاپ و منتشر می شود ‪ .‬بدی ترتیاب‬
‫‪ ،‬استانداردهایی ملی تلقی می شوند که بر اساس مفاد نوشته شده در استاندارد ملی ایران شمارۀ ‪ 3‬تدوی و در کمیتۀ ملای‬
‫استاندارد مربوط که سازمان ملی استاندارد ایران تشکی میدهد به تصویب رسیده باشد‪.‬ساازمان ملای اساتاندارد ایاران از‬
‫اعضای اصلی سازمان بی المللی استاندارد )‪، 1(ISO‬کمیسیون بی المللی الکتروتکنیک )‪ 9(IEC‬و سازمان بی المللی اندازه‬
‫شناسی قانونی )‪ 3(OIML‬است و به عنوان تنها رابط‪ 2‬کمیسیون کدکس غذایی )‪ 3(CAC‬در کشور فعالیت مای کناد ‪ .‬در‬
‫تدوی استانداردهای ملی ایران ضم توجه به شرایط کلی و نیازمندی های خاص کشور ‪ ،‬از آخری پیشرفت های علمای ‪،‬‬
‫فنی و صنعتی جهان و استانداردهای بی المللی بهرهگیری میشود ‪.‬سازمان ملی استاندارد ایران می تواند با رعایت ماوازی‬
‫پیش بینی شده در قانون ‪ ،‬برای حمایت از مصرف کنندگان ‪ ،‬حفظ سحمت و ایمنی فردی و عمومی ‪ ،‬حصاول اطمیناان از‬
‫کیفیت محصوالت و مححظات زیست محیطی و اقتصادی ‪ ،‬اجرای بعضی از اساتانداردهای ملای ایاران را بارای محصاوالت‬
‫تولیدی داخ کشور و‪ /‬یا اقحم وارداتی‪ ،‬با تصویب شورای عالی استاندارد‪ ،‬اجباری نماید‪ .‬سازمان می تواند به منظور حفاظ‬
‫بازارهای بی المللی برای محصوالت کشور ‪ ،‬اجرای استاندارد کاالهای صادراتی و درجهبندی آن را اجباری نماید ‪ .‬همچنی‬
‫برای اطمینان بخشیدن به استفاده کنندگان از خدمات سازمان ها و مؤسسات فعال در زمینۀ مشاوره ‪ ،‬آماوز ‪ ،‬بازرسای ‪،‬‬
‫ممیزی و صدور گواهی سیستم های مدیریت کیفیات و مادیریت زیساتمحیطای ‪ ،‬آزمایشاگاه هاا و مراکاز کالیبراسایون (‬
‫واسنجی ) وسای سنجش ‪ ،‬سازمان ملی استاندارد ایران ای گونه سازمان ها و مؤسساات را بار اسااس ضاوابط نظاام تأییاد‬
‫صححیت ایران ارزیابی می کند و در صورت احراز شرایط الزم ‪ ،‬گواهینامۀ تأیید صححیت به آن ها اعطا و بر عملکرد آن ها‬
‫نظارت می کند ‪ .‬ترویج دستگاه بی المللی یکاها ‪ ،‬کالیبراسیون ( واسنجی ) وسای سنجش ‪ ،‬تعیی عیار فلازات گرانبهاا و‬
‫انجام تحقیقات کاربردی برای ارتقای سطح استانداردهای ملی ایران از دیگر وظایف ای سازمان است ‪.‬‬

‫‪1- International Organization for Standardization‬‬

‫‪2 - International Electrotechnical Commission‬‬
‫)‪3- International Organization of Legal Metrology (Organisation Internationale de Metrologie Legale‬‬
‫‪4 - Contact point‬‬
‫‪5 - Codex Alimentarius Commission‬‬

‫ب‬
 ‫کمیسیون فنی تدوين استاندارد‬
‫"طراحی براي ساخت‪،‬مونتاژ‪،‬دمونتاژ وفرآوري پايان حیات‬
‫قسمت ‪ :1‬مفاهیم کلی‪،‬فرآيند والزامات"‬

‫سمت و‪ /‬يا نمايندگی‬ ‫رئیس‪:‬‬

‫رئیس بنیاد نخبگان استان قم و‬ ‫اخوان علوی ‪ ،‬سید حسی‬
‫عضو هیئت علمی دانشگاه پردیس قم‬ ‫(دکترای مدیریت دولتی)‬

‫دبیر‪:‬‬
‫اداره ک استاندارد استان قم‬ ‫قاسم زاده ‪ ،‬رضا‬
‫(فوق لیسانس مهندسی صنایع)‬

‫اعضاء ‪( :‬اسامی به ترتیب حروف الفبا(‬

‫بنیاد نخبگان استان قم‬ ‫افرادی‪ ،‬محمد‬

‫( فوق لیسانس مدیریت صنعتی )‬

‫مجتمع فنی بعثت قم‬ ‫بداقی‪ ،‬اسماعی‬

‫( لیسانس طراحی صنعتی )‬

‫دانشگاه قم‬ ‫بخشنده‪ ،‬احمد‬

‫( فوق لیسانس مدیریت دولتی )‬

‫کارشناس استاندارد‬ ‫بهراد‪ ،‬حمید‬

‫و بازرس شرکت ‪SGS‬‬ ‫( لیسانس مهندسی مکانیک )‬

‫مرکز رشد ف آوری دانشگاه قم‬ ‫جهانگیریان‪ ،‬حسی‬

‫( لیسانس مهندسی مکانیک )‬

‫مجتمع فنی بعثت قم‬ ‫خدری‪ ،‬هادی‬

‫( لیسانس مهندسی مکانیک )‬

‫شرکت فوالد سازان جم‬ ‫رجبی زاده‪ ،‬سیدامیرحسی‬

‫( فوق لیسانس مهندسی صنایع )‬

‫ج‬
 ‫موسسه آوان‬ ‫رضایی‪ ،‬مهدی‬
‫( لیسانس مهندسی صنایع )‬

‫شرکت شتاب گاز سوز‬ ‫شالچی‪ ،‬سید فاض‬

‫( لیسانس مهندسی مکانیک )‬

‫سازمان صنعت ‪،‬معدن وتجارت استان قم‬ ‫شاملی‪ ،‬عبدالرضا‬

‫( لیسانس مهندسی شیمی )‬

‫دانشگاه علوم پزشکی قم‪ -‬دانشکده بهداشت‬ ‫فهیمی نیا‪ ،‬محمد‬

‫( لیسانس مهندسی بهداشت محیط زیست قم )‬

‫بنیاد نخبگان استان قم‬ ‫مسعودی علوی‪ ،‬سید محمد علی‬

‫( لیسانس مهندسی مواد )‬

‫اداره ک استاندارد استان قم‬ ‫محمد صادقی‪ ،‬علی‬

‫( لیسانس مهندسی عمران )‬

‫اداره ک استاندارد ا ستان قم‬ ‫محمودی‪ ،‬مجتبی‬

‫( فوق لیسانس مهندسی نساجی )‬

‫شرکت پوالسا‬ ‫معینی‪ ،‬موید‬

‫( فوق لیسانس مهندسی صنایع )‬

‫شرکت نوآوران صنعت الکترونیک‬ ‫ناصح‪ ،‬محمد‬

‫( لیسانس مهندسی برق )‬

‫د‬
 ‫فهرست مندرجات‬
‫صفحه‬ ‫عنوان‬
‫ب‬ ‫آشنایی با سازمان ملی استاندارد ایران‬
‫کمیسیون فنی تدوی استاندارد‬
‫ه‬ ‫پیش گفتار‬
‫ط‬ ‫مقدمه‬
‫‪1‬‬ ‫هدف ودامنه کاربرد‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫مراجع الزامی‬ ‫‪9‬‬
‫‪9‬‬ ‫اصطححات‪،‬تعاریف‪ ،‬اختصارات‬ ‫‪3‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪ 1-3‬اصطححات وتعاریف‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 9-3‬عحئم اختصاری‬
‫‪2‬‬ ‫فرآیند طراحی‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫خحصه طراحی‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬‬ ‫رو شناختی طراحی‬ ‫‪6‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 1-6‬کلیات‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 9-6‬بهتری توالی عملی وقایع‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 1-9-6‬مرحله جهت گیری (مححظات خحصه بازار‪/‬خحصه طراحی)‬
‫‪2‬‬ ‫‪ 9-9-6‬مرحله تعریف‬
‫‪19‬‬ ‫‪ 3-9-6‬مرحله پدیدآوری‬
‫‪19‬‬ ‫مححظات هزینهای‬ ‫‪3‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪ 1-3‬کلیات‬
‫‪19‬‬ ‫‪ 9-3‬هزینههای توسعه‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 3-3‬بازاریابی فرو وهزینههای پشتیبانی‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 2-3‬هزینههای مواد‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 3-3‬هزینههای ساخت‪،‬مونتاژ‪،‬دمونتاژوفرآوری پایان حیات محصول‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 1-3-3‬هزینههای ساخت ومونتاژ‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 9-3-3‬هزینههای دمونتاژ و فرآوری پایان حیات‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 3‬طراحی صنعتی‬
‫‪16‬‬ ‫‪ 2‬طراحی تفصیلی‬
‫‪99‬‬ ‫‪ 19‬الزامات مونتاژ‬
‫‪99‬‬ ‫‪ 1-19‬کلیات‬

‫ه‬
 ‫ادامه فهرست مندرجات‬

‫‪91‬‬ ‫‪ 9-19‬قطعات درمونتاژ‬

‫‪99‬‬ ‫‪ 3-19‬سهولت مونتاژ‬
‫‪93‬‬ ‫‪ 2-19‬تسهی دمونتاژ‬
‫‪93‬‬ ‫‪ 11‬مححظات چرخه حیات‬
‫‪93‬‬ ‫‪ 19‬الزامات تصدی‬
‫‪93‬‬ ‫‪ 13‬مستندسازی‬
‫‪93‬‬ ‫‪ 1-13‬مستندسازی طراحی‬
‫‪93‬‬ ‫‪ 9-13‬مستندسازی ساخت‬
‫‪93‬‬ ‫‪ 3-13‬مستندات پایان حیات محصول‬
‫‪92‬‬ ‫پیوست الف (اطحعاتی) استقرار فنونی که به فرآیند طراحی و کاربرد صحیح آن کمک میکند‬
‫‪39‬‬ ‫الف‪ 1-‬طوفان ذهنی‬
‫‪39‬‬ ‫الف‪ 9-‬گستر کارکردکیفیت‬
‫‪39‬‬ ‫الف‪ 3-‬مهندسی ارز‬
‫‪31‬‬ ‫الف‪ 2-‬تجزیه وتحلی حالت شکست واثرات آن‬
‫‪39‬‬ ‫الف‪ 3-‬مححظات پایان چرخه حیات‬
‫‪32‬‬ ‫الف‪ 6-‬ارزیابی مخاطره‬
‫‪32‬‬ ‫پیوست ب (اطحعاتی) طراحی صنعتی‬
‫‪33‬‬ ‫ب‪ 1-‬هدف طراحی صنعتی‬
‫‪32‬‬ ‫ب‪ 9-‬شرایطی که درآن حضوریک طرا صنعتی ضروری است ‪ /‬نیست‬
‫‪32‬‬ ‫ب‪ 3-‬زمان استفاده از طراحی صنعتی‬
‫‪33‬‬ ‫ب‪ 2-‬گزینش طرا صنعتی‬
‫‪33‬‬ ‫ب‪ 3-‬خحصه طراحی صنعتی‬
‫‪33‬‬ ‫ب‪ 6-‬تأثیر به کارگیری مشاور در طراحی صنعتی‬
‫‪36‬‬ ‫ب‪ 3-‬ارائه کار طراحی‬
‫‪36‬‬ ‫ب‪ 3-‬ارزیابی و تأیید طر‬
‫‪36‬‬ ‫ب‪ 2-‬ابعاد و رواداریها‬
‫‪36‬‬ ‫ب‪ 19-‬طر های رنگی و بافتهای ظاهری‬
‫‪33‬‬ ‫ب‪ 11-‬شک ها و نمادهای محصول‬
‫‪33‬‬ ‫پیوست پ (اطحعاتی) مححظات چرخه حیات‬

‫و‬
 ‫ادامه فهرست مندرجات‬

‫‪33‬‬ ‫پ‪ 1-‬کلیات‬

‫‪33‬‬ ‫پ‪ 9-‬تهیه موادخام و اجزاء‬
‫‪32‬‬ ‫پ‪ 3-‬فرآیندهای تولید‬
‫‪29‬‬ ‫پ‪ 2-‬کاربرد محصول‬
‫‪29‬‬ ‫پ‪ 3-‬فرآیندهای پادساخت‬
‫‪29‬‬ ‫پ‪ 6-‬هزینه ها‪ ،‬سرمایه گذاری و درآمد‬
‫‪23‬‬ ‫پیوست ت (اطحعاتی) مفهوم پدید آوری محصول فنی‬
‫‪23‬‬ ‫کتابنامه‬

‫ز‬
 ‫پیش گفتار‬
‫استاندارد "طراحی برای ساخت‪ ،‬مونتاژ‪ ،‬دمونتاژ و فرآوری پایان حیات‪ -‬قسمت‪ :1‬مفاهیم کلی‪،‬فرآیند‬
‫والزامات " که پیش نویس آن در کمیسیون های مربوطه توسط سازمان ملی استاندارد تهیه و تدوی شده‬
‫است و در یکصدوسی وسومی اجحسیه کمیته ملی استاندارد اسناد وتجهیزات اداری وآموزشی مورخ‬
‫‪ 1329/19/99‬مورد تصویب قرار گرفته است‪ ،‬اینک به استناد بند یک ماده ‪ 3‬قانون اصح قوانی و‬
‫مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران‪ ،‬مصوب بهم ماه ‪ ،1331‬به عنوان استاندارد ملی ایران‬
‫منتشر می شود‪.‬‬
‫برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحوالت و پیشرفت های ملی و جهانی در زمینه صنایع‪ ،‬علوم و خدمات‪،‬‬
‫استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدید نظر خواهد شد و هر پیشنهادی که برای اصح و تکمی‬
‫ای استانداردها ارائه شود‪ ،‬هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه قرار خواهد‬
‫گرفت‪.‬بنابرای ‪،‬باید همواره از آخری تجدید نظر استانداردهای ملی استفاده کرد‪.‬‬

‫منبع و ماخذی که برای تهیه ای استاندارد مورد استفاده قرار گرفته به شر زیر است‪:‬‬

‫‪BS 8887-1:2006, Design for manufacture, assembly, disassembly and end-of-life processing‬‬
‫‪(MADE) - Part 1: General concepts, process and requirements‬‬
 ‫مقدمه‬

‫ای استاندارد در برهه ای عرضه می شود که طراحی مدرن امروزی در ماهیت و ارائه مستندات فنی که‬
‫بخشی از مشخصات فنی محصول می باشد تغییرات چشمگیری بوجود آورده است‪ .‬ای تغییرات بدلی‬
‫پیچیدگی محصوالت با تاکید زیاد بر کنترل قیمت و بهبود زمان عرضه به بازار رو به افزایش است‪ .‬به عحوه‬
‫الگوی اجتماعی جهانی نیز فشارهای جدیدی را در مورد جامع بودن مشخصات محصول مطر می کند‪.‬‬
‫بنابرای در الگوی تجارت امروزی‪ ،‬نیازی وافر برای توسعه یک نظام تضمی مشخصات مطر می باشد که‬
‫برای تحق آن انتخاب یک رویکرد رو مند در تهیه مشخصات فنی محصول به نحو مطلوب مورد نیاز می‬
‫باشد‪ .‬ای استاندارد با ای هدف تهیه گردیده که چارچوبی برای طراحان فراهم آورد تا روند تبدی مفهوم‬
‫طراحی به محیط ساخت وتولید و فراتر از آن را نیز تسهی نموده وضمنا ً طراحی انجام شده با انواع رو‬
‫های تولید سازگاری وتناسب داشته باشد‪ .‬ای ضرورت احساس می شود که طراحان فنی نه تنها الزم است‬
‫درک جامعی از مواردی مانند مواد‪ ،‬ماهیت و کارایی وسای تولید شده موجود ‪ ،‬ایمنی محصول‪ ،‬مححظات‬
‫زیست محیطی و نیازمندی های بازارهای داخلی و بی المللی که بر ساخت تاثیر می گذارند داشته باشند‬
‫بلکه عحوه بر آن باید بتوانند الزامات طراحی را با دقت و بدون هیچ ابهامی تشریح و بیان نمایند‪.‬‬
‫در سیر تاریخی طراحی محصول‪ ،‬شک گیری برهههای مختلفی را مبتنی بر اصول طراحی شاهد بودهایم‪.‬‬
‫دراوای دورههای سنتی‪ ،‬طراحان سنتی اص طراحی برای ساخت را برای تولید قطعات بصورت مجزا که‬
‫در کنار هم یک محصول واحد را شک میدادند‪ ،‬بکار می بردند‪ .‬در آن زمان عباراتی مانند "طراحی برای‬
‫تولیدپذیری" به کار میرفت‪ .‬رو آن دوران برای ساخت یک محصول‪ ،‬دو مرحله تولید قطعات مجزا و‬
‫مونتاژ را شام می گردید‪ .‬اما اخیراً طراحان متوجه گردیده اند که ای رو بسیار محدودکننده است‪ ،‬لذا‬
‫برای تحق هدف تولید‪ ،‬اص طراحی دیگری مطر گردیده که ای اص بدی نکته اشاره دارد که طراحی‬
‫باید به همان اندازه که در مرحله ساخت قطعات مجزا به کار می رود‪ ،‬در مونتاژ نیز بکار گرفته شود‪ .‬از ای‬
‫رو اصطح طراحی برای تولید و مونتاژ (‪ )DFMA1‬ابداع گردیده است‪ .‬هرچند درطول چند دهه گذشته‬
‫دو توسعه اساسی نیزرخ داده است بدی معنی که طراحی برای تولید باید فراتراز دو مرحله ساخت ومونتاژ‬
‫باشد‪ .‬دوتوسعه اساسی بدی صورت است که ‪:‬‬
‫اول‪ ،‬کیفیت محصول و رضایت مشتری دارای اهمیت می باشد‪ ،‬بدی صورت که مشتری نیز در طراحی‬
‫مدنظر قرار می گیرد ‪.‬لذا طراحان عباراتی مانند طراحی برای مشتری (‪ )DFC9‬را به کار می برند‪.‬‬
‫دوم‪ ،‬فشارهای افکار عمومی جهانی مربوط به محافظت از محیط زیست ‪،‬قوانی جدیدی را به وجود آورد ه‬
‫که در نتیجه آن فرآوری پایان حیات باید در مرحله آغازی طراحی در نظر گرفته شود‪ .‬ای قانون‬
‫تولیدکنندگان را وادار می سازد تا مسئولیت محصول خود را زمانی که مشتری دیگر نیازی بدان ندارد و‬

‫‪1 - Design For Manufacturing and Assembly‬‬

‫‪2 - Design For Customer‬‬

‫ط‬
‫قاب استفاده نیست به عهده بگیرند‪ .‬طرفداران محیط زیست اصطححاتی را مانند طراحی سازگار با محیط‬
‫زیست(‪ ،)DFE1‬طراحی با هدف بازچرخه و طراحی به منظور بازفرآوری (‪)DFR9‬را ابداع نموده اند‪ .‬با وجود‬
‫ای افرادی هستند که عقیده دارند که طراحی سازگار با محیط زیست باید ک چرخه حیات محصول را فرا‬
‫گیرد و از ای رو اصطححاتی از قبی طراحی چرخه حیات(‪ )LCD3‬و یا طراحی برای چرخه حیات‬
‫(‪ )DFLC2‬را به کار می برند‪ .‬ای رو از سوی برخی از پیشگامان سیاستگذاری‪ ،‬حامیان مالی و نیز‬
‫برخی قوانی حمایت می شود تا به صورت های مختلف‪ ،‬عوام مرتبط با محیط زیست در ساخت محصول‬
‫‪ ،‬مصرف انرژی و تأمی منابع مد نظر قرار گیرد‪ .‬اخیراً نیز اصطححی با نام ‪ DFX3‬برای اشاره به تمام ای‬
‫رو ها استفاده می شود‪ ،‬زیرا هر یک از آنها اصالتاً به دیگری مربوط می گردند‪ .‬مححظات پایان حیات‬
‫(‪ )ELC6‬گاهی از آن با عنوان تحلی "از گهواره تا گور" یاد می شود و اخیراً نیز از آن با عنوان "از گهواره‬
‫تا گهواره " یاد شدهاست‪ .‬مفهوم از گهواره تا گهواره بیانگر ای عقیده است که منابع باید بخشی از سیستم‬
‫گردشی باشند‪ ،‬تا کیفیت مواد باقیمانده در مرحله فرآوری پایان حیات به میزان کافی‪ ،‬عالی و مناسب باشد‬
‫که بتوان از آنها در تهیه محصوالت با کیفیت مناسب استفاده است‪ .‬ای امر به نوبه خود دارای مفاهیم‬
‫ضمنی در مورد چگونگی مواد فرآوری شده هنگام ساخت محصول دست اول است‪.‬اینکه کدام راه در مرحله‬
‫فرآوری پایان حیات برای اجزاء وقطعات دمونتاژ شده صورت گیرد‪ ،‬بستگی به وضعیت حاصله دارد‪.‬‬
‫وضعیت ایده آل زمانی است که یک قطعه قاب باز مصرف بصورت مستقیم‪ ،‬بتواند به چرخه برگردد ‪،‬درای‬
‫صورت هیچ هزینه اضافی وجود ندارد و فقط هزینه دمونتاژ و مونتاژ مجدد مطر می باشد‪.‬اما گرانتری‬
‫حالت مرتبط با یک قطعه در پایان حیات محصول باید دور انداخت ساده آن باشد‪ ،‬که درای صورت هزینه‬
‫دفع را نیز به همراه دارد‪.‬‬

‫‪1 - Design For Environment‬‬

‫‪2 - Design For Reprocessing‬‬
‫‪3- Life Cycle Design‬‬
‫‪4 - Design For Life Cycle‬‬
‫‪5 - Design For X‬‬
‫‪6 - End of Life Consideration‬‬

‫ی‬
 ‫طراحی براي ساخت‪ ،‬مونتاژ‪ ،‬دمونتاژ وفرآوري پايان حیات(‪)MADE1‬‬
‫قسمت‪ : 1‬مفاهیم کلی‪،‬فرآيند والزامات‬

‫هدف ودامنه کاربرد‬ ‫‪1‬‬

‫هدف از تدوی ای استاندارد تعیی الزامات آمادهسازی‪ ،‬محتوا و ساختار بارونداد طراحای و همچنای‬
‫تهیه گزار مستندات فنی محصول مربوطاه بارای سااخت‪ ،‬مونتااژ‪ ،‬دمونتااژ و فارآوری پایاان حیاات‬
‫محصول می باشد‪ .‬ای استاندارد با شناسایی و تشریح رو شناختی و قواعد مناسب برای مستندسازی‬
‫به منظور تبدی مفهوم طراحی به مرحله ساخت تهیه گردیده و شام تعیای درساتی و رواداریهاای‬
‫الزم به منظور تصدی میباشد‪ .‬همچنی کلیدی در بکارگیری اصول و فنونی است که بتواند طرا را در‬
‫زمان تهیه دستورالعم های بدون ابهام‪ ،‬متناسب با پیچیدگی موجود‪ ،‬نقاش و حیاات محصاول کماک‬
‫نماید‪.‬‬
‫در معرفی الزامات فرآیند پایان حیات ‪ ،‬ای استاندارد فراتر از شر و بسط پیرامون مشخصات سااخت و‬
‫مونتاژ بوده وتوصیه هایی در خصوص بهتری راه به صاورت یاک مجموعاه درآوردن و ثبات راهنماای‬
‫نهایی بازمصرف‪ ،9‬بازیافت‪ ،3‬بازچرخه‪ 2‬و دفع‪ 3‬اجزاء و مواد را ارائه می دهد‪.‬‬

‫يادآوري – نیازمندیها به تغییر در هر طراحی و متعاقبا ً تغییر در مشخصات آن‪ ،‬می تواند ناشی از تجربه در ساخت و‬
‫کاربرد باشد‪ ،‬اما اقدامات مربوط به بهبود طراحی که متعاقباً پس از اولی خحصه طراحی صحهگذاری شده پیش میآید‬
‫‪ ،‬خارج از دامنه ای استاندارد است‪.‬‬

‫مراجع الزامی‬ ‫‪1‬‬

‫مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در مت ای استاندارد ملی ایران به آن ها ارجاع داده شده‬
‫پاست‪ .‬بدی ترتیب آن مقررات جزئی از ای استاندارد ملی ایران محسوب می شود‪.‬‬
‫در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتشار ارجاع داده شده باشد‪،‬اصححیه ها و تجدید نظرهای بعدی‬
‫آن مورد نظر ایناستاندارد ملی ایران نیست‪ .‬در مورد مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتشار به آن ها ارجاع‬
‫داده شده است‪ ،‬همواره آخری تجدید نظر و اصححیه های بعدی آن ها مورد نظر است‪.‬‬
‫استفاده از مراجع زیر برای ای استاندارد الزامی است‪:‬‬

‫‪1 - Manufacturing, Assembly, Dissassembly, End of life Processing‬‬

‫‪2- reuse‬‬
‫‪3- recovery‬‬
‫‪4- recycle‬‬
‫‪5- disposal‬‬

‫‪1‬‬
‫ – مدیریت زیست محیطی –ارزیابی چرخه حیات –اصول‬12929 ‫ استاندارد ملی ایران شماره‬1-9
‫وچارچوب‬
2-2 BS 8888:2006, Technical product documentation (TPS) –Specification
2-3 BS EN 1050, Safety of machinery – Principles for risk assessment
2-4 BS EN 20286-1, ISO system of limits and fits – Part 1: Bases oftolerances,
deviations and fits [ISO 286-1]
2-5 BS EN ISO 1043 (all parts), Plastics – Symbols and abbreviatedterms
2-6 BS EN ISO 11469, Plastics – Generic identification and marking of plastics
products
2-7 BS EN ISO 14041, Environmental management – Life cycle assessment – Goal
and scope definition and inventory analysis
2-8 DD ISO/TS 17450-1, Geometrical product specifications (GPS) –General
concepts – Part 1: Model for geometrical specification and verification
2-9 DD ISO/TS 17450-2, Geometrical product specifications (GPS) – General
concepts – Part 2: Basic tenets, specifications, operators and uncertainties

‫ تعاريف و اختصارات‬،‫اصطالحات‬ 9

:‫تعاریف واختصارات زیر بکار می رود‬، ‫اصطححات‬،‫درای استاندارد‬

‫اصطالحات و تعاريف‬ 1-9

1-1-9
1
‫ساخت‬
‫تولید قطعات‬
1-1-9
1
‫فرآوري‬
‫ یا ترکیبی ازمواد یا اجزاء از یک شک یا حالت فیزیکی یا شیمیایی به صورت دیگر‬،‫تبدی ماده یا جزء‬
9-1-9
9
‫مونتاژ‬
‫تجمیع قطعات در یک ارتباط کارکردی‬

1- manufacture
2- processing
3- assembly

9
 ‫‪4-1-9‬‬
‫‪1‬‬
‫پادساخت‬
‫دمونتاژ محصول و باز مصرف‪ ،‬باز فرآوری یا دفع قطعات‬
‫‪5-1-9‬‬
‫‪1‬‬
‫بازچرخه‬
‫عم باز فرآوری روی یک ماده‪ ،‬اجزاء یا قطعه ‪ ،‬از پیش فرآیند شده برای تعبیه در یک محصول‬
‫‪6-1-9‬‬
‫‪9‬‬
‫تجديدپذير‬
‫قاب ذخیره بصورت طبیعی در مبدأ ‪ ،‬با نرخی حداق مشابه میزان مصرف‬

‫يادآوري‪-‬ای تعریف میتواند در مورد مواد و انرژی بکار رود‪.‬‬

‫عالئم اختصاري‬ ‫‪1-9‬‬

‫طراحی برای محیط زیست‬ ‫‪( DFE)2‬‬
‫طراحی برای فرآوری پایان حیات‬ ‫‪) DFELP)3‬‬
‫‪ DFLC (LCD)6‬طراحی برای چرخه حیات‬
‫طراحی برای ساخت‬ ‫‪)DFM)3‬‬
‫طراحی برای ساخت و مونتاژ‬ ‫‪)DFMA)3‬‬
‫طراحی برای بازچرخه (یا بازفرآوری)‬ ‫‪)DFR)2‬‬
‫تمام رویکردهای طراحی با هدف‬ ‫‪)DFX)19‬‬
‫تحلی چرخه حیات‬ ‫‪)LCA)11‬‬
‫ساخت‪،‬مونتاژ‪،‬دمونتاژ وفرآوری پایان حیات‬ ‫‪)MADE)19‬‬

‫‪1 - Demanufacture‬‬
‫‪2- Recycle‬‬
‫‪3- Renewable‬‬
‫‪4 - Design For Environment‬‬
‫‪5 - Design For End of Life Processing‬‬
‫)‪6 - Design For the Life Cycle (or LCD: Life Cycle Design‬‬
‫‪7 - Design For Manufacture‬‬
‫‪8 - Design For Manufacture and Assembly‬‬
‫)‪9 - Design For Recycling (or Reprocesssing‬‬
‫‪10 - All the "design for" Approaches‬‬
‫‪11 - Life Cycle Analysis‬‬
‫‪12 - Manufactur, Assembly, Disassembly, and End-of-life Processing‬‬

‫‪3‬‬
 ‫مدرک فنی محصول‬ ‫‪)TPD)1‬‬
‫مشخصات فنی محصول‬ ‫‪)TPS)9‬‬

‫فرآيند طراحی‬ ‫‪4‬‬

‫براساس ای استاندارد درطراحی برای ساخت‪ ،‬عحوه بر نیازمندیهای اساسی در زمان استفاده محصاول‬
‫‪،‬موارد زیر باید مدنظر باشد‪:‬‬
‫الف ‪ -‬تولید قطعه‬
‫ب‪ -‬مونتاژ‬
‫پ ‪ -‬دمونتاژ‬
‫ت‪ -‬بازیافت ‪/‬دفع مواد و بازفرآوری قطعه‬

‫‪PD ISO/TR‬‬ ‫يادآوري‪ -1‬توصیه می شود که استاندارد ‪ PD ISO/TR 14082‬درنظر گرفته شودو هرچند استاندارد‬
‫‪14082‬برای مدیران محیط زیست به جای طراحان و مهندسان نگاشته شده است‪ ،‬اما سند مرجع بسیار مفیدی برای‬
‫کاربران استاندارد ‪ BS 8887-1‬می باشد‪.‬‬

‫يادآوري‪ - 1‬از آنجا که فرآیند طراحی رفت و برگشتی است‪ ،‬توصیه نمیگردد تا لزوماً توالی وقایع بر اساس ترتیب‬
‫بندهای ای استاندارد بصورت قطعی در نظر گرفته شوند‪ .‬در عم بسیاری از مراح شاید چندی بار در طول یک‬
‫فعالیت کام تجدید نظر شوند که ای امر به ویژه با عام ارتقاء طراحی تناسب دارد که در نتیجه هر فعالیت را تحت‬
‫تاثیر خود قرار می دهد‪.‬‬

‫مراح فرآیند طراحی بصورت نموداری در شک ‪ 1‬نشان داده شده است‪ .‬توصایه مای شاود مححظاات‬
‫طراحی برای ساخت‪ ،‬برای هر کدام از ای ‪ 3‬مرحله بکار رود‪.‬‬

‫‪1 - Technical Product Document‬‬

‫‪2 - Technical Product Specification‬‬

‫‪2‬‬
 ‫شکل‪ -1‬مراحل حیات يک محصول و اصطالحات ‪ DFX‬گوناگون‬

‫خالصه طراحی‬ ‫‪5‬‬

‫خحصه طراحی باید با مجموعه ای از الزامات که درآن نیاز مشهود بازار را شناسایی و تعریف مای شاود‬
‫مطابقت داشته باشد‪ ،‬که درای صورت مستلزم وجود درون داد ویژه در طراحی است‪ .‬شایان ذکر اسات‬
‫که ای مجموعه الزامات در تمامی حوزه های تولید مشترک هستند‪ .‬خحصه طراحی در جدول ‪ 1‬بیشتر‬
‫شر داده شده است ومحورهای اصلی آن شام موارد زیر می باشد‪:‬‬
‫معیار‪ 1‬و زمان نیازبرای ارائه به بازار‬ ‫الف‪ -‬برآورده سازی نیاز بازار شام قیمت فرو‬
‫ب‪ -‬امکان سنجی فنی‪( 9‬با اشاره خاص به تسهیحت وامکان ساخت ‪ /‬تسهیحت تصدی )‬
‫‪3‬‬
‫پ ‪ -‬ارزیابی سرویس پذیری‬
‫ت ‪ -‬مححظات مسائ پایان حیات‬

‫‪1- Target selling price‬‬

‫‪2-Technical feasibility‬‬
‫‪3- Serviceability‬‬

‫‪3‬‬
 ‫جدول‪ -1‬پارامترهاي مورد مالحظه در خالصه طراحی‬
‫الف‬ ‫الف‬ ‫الف‬
‫چرخه حیات‬ ‫سرويس پذيري‬ ‫امکان سنجی فنی‬ ‫نیاز بازار‬
‫‪1‬‬
‫مواد(حااداق سااازی‪ ،‬مساااحت رویااه‪ ،‬چگااالی‪ ،‬قابلیاات بازچرخااه‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫ساااااااااااطح(مثحً‬ ‫‪‬‬ ‫مواد(تناساااااب و‬ ‫‪‬‬ ‫حساسیت بازار‬ ‫‪‬‬

‫محتوای بازچرخه شده‪ ،‬قابلیت تجدیدپذیری)‬ ‫ماژول‪/‬جزء) در یاک‬ ‫عملکرد)‬ ‫پتانسی فرو‬ ‫‪‬‬

‫فرآیندهای ساخت (مواد‪/‬انرژی مصرفی‪ ،‬آلودگی‪ ،‬میزان سمیت)‬ ‫‪‬‬ ‫محصول‬ ‫فرآیندهای جااری‬ ‫‪‬‬ ‫رقابت‬ ‫‪‬‬

‫عملیات محصول(منابع انرژی و سیساتمهاا]تجدیدپاذیری‪ ،‬پاائی‬ ‫‪‬‬ ‫سااه و قاباا اجاارا‬ ‫‪‬‬ ‫موجود‬ ‫فرصتها‬ ‫‪‬‬

‫بودن کرب [‪ ،‬مصرف انرژی)‬ ‫بااودن ورود بااه یااک‬ ‫فرآیندهای باالقوه‬ ‫‪‬‬ ‫زیبائیی‬ ‫‪‬‬

‫ارزیابی چرخه حیات‬ ‫‪‬‬ ‫سطح مرتبط‬ ‫موجود‬ ‫قیمت‬ ‫‪‬‬

‫محدودیت های قانونی‬ ‫‪‬‬ ‫اباااازارآالت مااااورد‬ ‫‪‬‬ ‫بهداشت و ایمنی‬ ‫‪‬‬ ‫قابلیاااات بااااالقوه‬ ‫‪‬‬

‫ک هزینههای حیات(تولید‪ ،‬مصرف و پایان حیات)‬ ‫‪‬‬ ‫نیاز(هزیناااااااه‪ ،‬در‬ ‫ممیزی طر‬ ‫‪‬‬ ‫توسعه‬
‫بهداشت و ایمنی‬ ‫‪‬‬ ‫دسترس بودن)‬ ‫آزماااون انطبااااق‬ ‫‪‬‬ ‫تاااأثیر در وجهاااه‬ ‫‪‬‬

‫بازیافت (مواد)‬ ‫‪‬‬ ‫بهداشت و ایمنی‬ ‫‪‬‬ ‫فرآیند‬ ‫شرکت در بازار‬

‫بازچرخه(مواد‪/‬انرژی)‬ ‫‪‬‬ ‫الزامات مهارتی‬ ‫‪‬‬ ‫تصدی کارکرد‬ ‫‪‬‬ ‫مزایااااای بااااالقوه‬ ‫‪‬‬

‫بازیافت (انرژی)‬ ‫‪‬‬ ‫وابساااااتگی باااااه‬ ‫‪‬‬ ‫ارزیابی ریسک‬ ‫‪‬‬ ‫فاارو بااه عنااوان‬
‫استفاده مجدد‬ ‫‪‬‬ ‫فرآیندهای مصرف‬ ‫مراحاااا مهاااام‬ ‫‪‬‬ ‫تابعی بیش از یاک‬
‫‪9‬‬
‫سهولت و قاب اجرا بودن دمونتاژ‬ ‫‪‬‬ ‫قابلیت ارتقاء‬ ‫‪‬‬ ‫درچرخه حیات‬ ‫محصول بودن‬
‫مساااائ نگهاااداری‬ ‫‪‬‬ ‫محرمانه بودن‬ ‫‪‬‬

‫یدک‬ ‫مقیاس زمانی‬ ‫‪‬‬

‫کمیت مورد نیاز‬ ‫‪‬‬

‫شمولیت طراحی‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬رو ارائه مفهوم طراحی نهایی‪ ،‬برای تایید‬

‫الف) ای موارد باید در هر خحصه طراحی آورده شود‪.‬‬

‫هر یک از عناصر جدول ‪ 1‬باید مد نظر قرار گیرند ‪،‬حتی اگر پس از بررسی بدلی عدم ارتباط باا پاروژه‬
‫کنار گذاشته شوند‪.‬از ای رو توصیه می شود تا گروه های درگیر در آماده سازی خحصاه طراحای‪،‬پیش‬
‫فرضی را درخصوص ارتباط با عدم ارتباط یک عنصر خاص نداشته باشند‪.‬‬

‫‪1- Market sensitivity‬‬

‫‪2- Milestone‬‬

‫‪6‬‬
‫يادآوري ‪ -1‬فرآیند تهیه خحصه طراحی‪ ،‬با اندازه سازمان پذیرنده پروژه‪ ،‬ماهیت واندازه نسبی خود پروژه تغییر میکند ‪.‬‬
‫درهرصورت توصیه می شود تا حد امکان فرآیند به صورت گروهی باشد تا درونداد های حوزه های مختلف که گمان می‬
‫رود درپدید آوری نهایی ایده طراحی به دست آمده نقش دارند ‪،‬درمراح آغازی تامی گردد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -1‬جزئیات هر خحصه طراحی از پروژه ای به پروژه دیگر با تغییرات موثر در سطح اهمیت عناصر خاص طر‬
‫تغییر میکند و تنها در برخی موارد تغییری رخ نمی دهد‪ .‬در جدول ‪ 1‬در قالب یک چک لیست موضوعی که عناصر‬
‫بالقوه در خحصه طراحی را بصورت مقتضی می توانند موردبررسی قرارگیرند‪ ،‬ارائه شده است‪ .‬ای فهرست لزوماً برای هر‬
‫پروژه خاصی جامع نیست و تنها مثالی است که ممک است به کاربران کمک کند‪.‬‬

‫روش شناختی طراحی‬ ‫‪6‬‬

‫کلیات‬ ‫‪1-6‬‬
‫توالی تحق رویدادها(مراح ) طراحی باید مطاب با بند ‪ 9-6‬و همچنی مطاب شک ‪ 9‬باشند که درآن‬
‫جامعیت رو شناختی ها‪ /‬مراح مد نظر قرار گرفته وتشریح گردیده و به صورت سودمند می تواند در‬
‫سراسر فرآیند طراحی بکار گرفته شوند‪ .‬درشک ‪ 9‬بهتری توالی اجرا را بصاورت ترسایمی نشاان داده‬
‫شده و فنون ویژهای را که در هر مرحله بخصوص کاربرد دارند‪،‬درآن مشخص گردیده است‪.‬‬

‫شک‬
‫ل‪ -1‬کاربرد فنون ويژه با نشان دادن بهترين توالی عملی روشهاي طراحی‬

‫‪3‬‬
‫يادآوري ‪ -1‬برای هرهستار(موجودیت)‪ 1‬ویژه در طراحی برای ساخت ‪ ،‬نتیجه هر مرحله به طور مشخص از شرایط‬
‫محیطی بکاربرده شده و بویژه از اندازه موجودیت مربوطه‪،‬پیچیدگی پروژه وپیش بینی حجم ‪/‬دوره تولید تاثیر میپذیرد‪.‬‬
‫در هر صورت ک توالی وقایع بصورت مفهومی باید رعایت شوند با وجود آنکه مرحله های خاص ممک است به علت نا‬
‫مناسب بودن کنار گذاشته شوند یا ادغام شوند تا در بهکارگیری آنها ساده سازی شود‪ .‬مرحله های طراحی تفصیلی طب‬
‫بند ‪ ،1-3-9-6‬طراحی برای مونتاژ طب بند ‪ 9-3-9-6‬و مححظات چرخه حیات طب بند ‪ 3-3-9-6‬همانگونه که به‪-‬‬
‫ترتیب در تکمی بندهای ‪ 19 ،2‬و ‪ 11‬مورد نیاز است‪ ،‬دارای پیچیدگی کافی و اثرگذار هستند‪.‬‬

‫يادآوري ‪ -1‬تعداد زیادی فنون تدوی شده وجود دارد که می تواند در طراحی فرآیند یاری رسان باشد و تعدادی از‬
‫ای ها در پیوست الف آورده شده است‪.‬‬

‫بهترين توالی عملی رويدادها‬ ‫‪1-6‬‬

‫‪ 1-1-6‬مرحله جهت گیري‪( 1‬مالحظات خالصه بازار‪/‬خالصه طراحی)‬
‫یک پروژه طراحی باید با خحصه بازاریابی شروع شود ‪ ،‬خحصه طراحی توسط تیمی که باه ایا منظاور‬
‫تشکی شده تهیه می شود‪.‬ای تیم باید شام نمایندگان صححیت دار حوزه های مهم و حساس باشاد‬
‫که از بدو طر تا پایان چرخه محصول همراه آن هستند‪ .‬ای حوزه ها باید حداق موارد زیر را پوشاش‬
‫دهد‪:‬‬
‫‪/‬بازار یابی‬ ‫الف‪ -‬فرو‬
‫ب ‪ -‬تحقی و توسعه‪ /‬طراحی‬
‫پ ‪ -‬ساخت و تولید‬
‫ت ‪ -‬تضمی کیفیت‬
‫ث‪ -‬خدمات به مشتریان‬
‫‪3‬‬
‫ج ‪ -‬تسهیحت مرجوعات‬
‫چ ‪ -‬بهداشت و ایمنی‬
‫ح ‪ -‬محیط زیست‬

‫يادآوري ‪ -‬میزان کفایت صححیت تیمی که در آن نمایندهای برای بیش از یک حوزه وجود دارد با مسئولیت مدیریت‬
‫پروژه تعیی میشود‪.‬‬

‫‪1- Entity‬‬
‫‪2- Orientation phase‬‬
‫‪3- Take-back facilitation‬‬

‫‪3‬‬
‫برون داد ای فرآیند باید یک مدرک شام خحصه طراحی تواف شده مطاب بند ‪ ( 3‬اهداف بخش های‬
‫مختلف خحصه طراحی) استاندارد ‪ ،BS 8888:2006‬و کار تخصیص یافته مورد نیاز برای تبدی خحصه‬
‫طراحی به یک طر کلی باشد‪ .‬خحصه طراحی برای تأیید باید به مدیریت پروژه ارجاع گردد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫مرحله تعريف‬ ‫‪1-1-6‬‬
‫‪ 1-1-1-6‬کلیات‬
‫اعضاء تیم در طول ای مرحله باید خحصه طراحی را با در نظر گرفت اهداف مورد توافا بخاش هاای‬
‫کاری تخصیص یافته به طر کلی مبدل سازند‪.‬‬
‫مرحله طراحی کلی باید با تهیه یک مجموعه از مستندات فنی محصول به پایان برسد که نشااندهناده‬
‫آن باشد که طر باید بهصورت سخت‪( 9‬با تکیه براستفاده مجادد از طار هاای موجاود و یاا بار پایاه‬
‫کارهای آزمون شده فعلی) یا نرم‪( 3‬نیاز به صحه گذاری پیش از رسیدن به مرحله تولید نمونه آزمایشی)‬
‫پیش رود‪ .‬ای مستندات فنی محصول باید توسط تیم جهات تعیای میازان ضارورت و کفایات انجاام‬
‫مطالعات امکان سنجی مرور گردد‪.‬‬
‫برون داد مرحله طراحی کلی باید شام یکی از ای موارد باشد ‪:‬یک مجموعاه کلای از مساتندات فنای‬
‫محصول همراه یک مجموعه مورد تواف از خحصه مطالعات امکان سنجی‪ ،‬هزینه هاا و کاار تخصایص‬
‫یافته مورد نیاز برای تولید اولی نمونه آزمایشی ‪ ،‬یا یک نتیجه گیری که دساتیابی باه اهاداف خحصاه‬
‫طراحی نمیتواند به میزان کافی با فناوری موجود در سطح یک هزینه قاب قبول باشد‪.‬‬
‫‪ 1-1-1-6‬مطالعات امکان سنجی‬
‫اعضاء گروه باید مطالعات تواف شده را تکمی کنند و نتایج را گزار دهند‪ .‬از نتایج حاص از مطالعات‬
‫باید مستندات فنی طر کلی کام شود و گروه ای مستندات را در مقاب خحصه طراحی مرور کناد و‬
‫سپس اقدام متقضی را پیشنهاد دهد‪.‬‬
‫برون داد مرحله مطالعه امکان سنجی باید یکی از دو مورد زیر باشد‪ :‬مجموعهای مورد تایید از مستندات‬
‫ی نموناه آزمایشای مطااب باا بناد ‪ 6‬اساتاندارد‬
‫کافی فنی طر کلی محصاول جهات طراحای تفصایل و‬
‫‪ BS8888:2006‬و یا یک نتیجه ای مبنی بر اینکه ف آوری موجود در سطح قابا قباول هزیناه قابا‬
‫قبول‪ ،‬به میزان کافی نمیتواند پاسخگوی خحصه طراحی باشد‪ .‬مدیر پروژه باید در خصوص ادامه پروژه‬
‫یا توقف آن تصمیم گیری کند‪.‬‬

‫‪1- Definition phase‬‬

‫‪2- Hard‬‬
‫‪3- Soft‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ 9-1-1-6‬طراحی نمونه آزمايشی‬
‫اعضاء گروه طراحی با صححیت مرتبط یا نمایندگان آن ها باید کاار طراحای را تاا تولیاد اولای نموناه‬
‫آزمایشی ادامه دهند‪.‬‬
‫برونداد ای مرحله باید یک نمونه آزمایشی واقعی و یاا مجاازی باشادکه الزم نیسات بصاورت فیزیکای‬
‫گویای محصول نهایی و یک مجموعه مستندات فنی تفصیلی طر که برای ساخت مورد اساتفاده قارار‬
‫میگیرد باشد‪ ،‬بلکه باید مطاب با بند ‪ 6‬و یا بند ‪ 99‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬باشد که توجه ویاژه ای‬
‫به بندهای‪ 99، 12‬و ‪ 91‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬دارد‪.‬‬
‫‪ 4-1-1-6‬ارزيابی نمونه آزمايشی و باز خورد‬
‫اعضاء تیم طراحی با صححیت مرتبط یا نمایندگان آنها باید نمونه آزمایشی و مستندات فنی محصول را‬
‫در برابر خحصه طراحی مورد ارزیابی قراردهند و کاری را که برای تکمی آن طار خحصاه ماورد نیااز‬
‫است را گزار دهد‪.‬‬
‫بروند اد مرحله ارزیابی نمونه آزمایشی باید یک تصمیم مدیر پروژه مبنی بر توقف‪ ،‬بررسی مجدد یا ادامه‬
‫پروژه باشد‪ .‬اگر تصمیم بر ادامه است باید یک خحصه طراحی صحه گاذاری شاده کاه بیاانگر ماا بقای‬
‫فرآیند طراحی است‪ ،‬تکمی شود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫مرحله پديدآوري‬ ‫‪9-1-6‬‬
‫‪ 1-9-1-6‬طراحی تفصیلی‬
‫زمانی که طر اصلی مورد نظر کامحً مورد موافقت قرار گرفت و خحصه طراحی صحه گذاری شده‬
‫منتشر شد‪ ،‬گزینه های ممک در برآورده سازی الزامات باید مورد تحلی دقی تر قرار گیرند و شام‬
‫تعیی هر نیازمندی ابزاری است‪.‬‬

‫يادآوري‪ -‬برای اطحع بیشتر به بند‪ 2‬مراجعه شود‪.‬‬

‫‪ 1-9-1-6‬مالحظات چرخه حیات شامل فرآوري پايان حیات‬

‫آماده سازی الزامات در خصوص فرآوری پایان حیات باید مطاب بند ‪ 11‬و پیوست پ انجام شود‪ .‬اظهاار‬
‫ماهیت و دامنه ای که مححظات چرخه حیاات شاام فارآوری پایاان حیاات بیاان مای شاود بایاد در‬
‫مشخصات فنی محصول و با احتساب بند ‪ 3-13‬شک بگیرد‪.‬‬

‫‪1- Realization phase‬‬

‫‪19‬‬
‫ياد آوري‪ -1‬فرآوری پایان حیات یک ابداع نسبتاً جدید در فرآیند تعریف طراحی است‪ .‬سازندگان در حوزه های مختلف‬
‫نیاز دارند تا بازیافت‪ ،‬دمونتاژ‪ ،‬بازچرخه ودفع محصوالت خود را در پایان حیات مفیدشان تحت کنترل بگیرند‪ .‬به منظور‬
‫دستیابی به اطحعات بیشتر در خصوص فرآوری پایان حیات‪ ،‬جزئیات در بند ‪ 11‬شر داده شده است‪.‬‬

‫يادآوري‪ -1‬پیش بینی می شود که عم خاصی با توجه به مححظات چرخه محصول برای تمامی محصوالت الزم نمی‪-‬‬
‫های بازیافت‪/‬فرآوری‬ ‫باشد‪ .‬به عنوان مثال تعداد زیادی از برونداد های فرآوری پایان حیات محصول قاب طر در رو‬
‫ضایعات استاندارد هستند که بدون اقدامی خاص و یا با تفکیک ساده اجزاء همراه هستند‪.‬‬

‫در بیان مححظات چرخه حیات در انطباق با ای استاندارد برای ای قبی محصول عبارت"هایچ اقادام‬
‫خاصی در رابطه با اثر محیطی چرخه محصول ضروری به نظر نمی رسد" قاب پذیر است‪.‬‬
‫‪ 9-9-1-6‬طراحی براي مونتاژ و دمونتاژ‬
‫هر چند بخش غالب هزینه ضروری‪ 1‬به مقدار زیادی پیش بینی شاده اسات‪ ،‬در پایاان مرحلاه طراحای‬
‫تفصیلی باید به الزامات ویژه در کارا نمودن مونتاژو دمونتاژ پرداخته شود به گونه ای که تعاداد قطعاات‬
‫هر مجموعه مونتاژی به حداق برسد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -‬برای اطحع بیشتر به بند ‪ 19‬مراجعه شود‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ 4-9-1-6‬ارزيابی مخاطرات‬
‫جایی که تحلی مخاطرات (الزامات در پیوست الف بند ‪ 6‬تعیی شده است) مورد نظر است باید در‬
‫بررسی های محیطی مطاب استانداردهای ‪ BS EN ISO 14040‬و ‪ BS EN ISO 14041‬و در مواردی‬
‫که مسائ ایمنی مورد نظر است مطاب استاندارد ‪ BS EN 1050‬باشد‪.‬‬

‫ياد آوري ‪ -‬راهنما در مورد مدیریت مخاطره (ریسک) مطاب استاندارد های ‪ BS IEC 62198‬و ‪ BS 8444-3‬می‬
‫باشد‪.‬‬

‫مرحله تحويل‪( 9‬نهايی سازي طراحی‪ ،‬تأيید و تصديق مستندات فنی محصول)‬ ‫‪4-1-6‬‬
‫در ادامه تکمی مرحله ساخت نمونه آزمایشی‪ ،‬بازاریابی باید پروژه را به مرحله عرضه‪ 2‬محصول به بازار‬
‫هدایت کند که طی آن باید تکمی بودن تمامی مستندات فنی محصول مرور شود‪.‬‬
‫ممیزی مستندات فنی محصول باید در طول ساخت اولیه کام شود و شام بررسی انطباق با بخش‬
‫های مرتبط مطاب استاندارد ‪ BS 8888‬بهویژه مطاب بندهای ‪ 12‬و ‪ 99‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬به‬

‫‪1- Commited‬‬
‫‪2- Risk assessment‬‬
‫‪3- Handover phase‬‬
‫‪4- Launch‬‬

‫‪11‬‬
‫منظور ساخت رواداری و بند ‪ 91‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬در نمایش اجزاء می باشد‪ .‬درست زمانی که‬
‫هریک از مستندات فنی محصول کام می شود باید فرض بر تایید نهایی و انتقال آن به بخش کنترل‬
‫مدارک باشد و زمانی که یک سند فنی محصول در باالتری سطح اسناد نگهداری شد‪ ،‬طرا مربوطه‬
‫باید از پروژه خارج شود‪.‬‬
‫برون داد مرحله نهایی سازی باید تأییدیه ای برتداوم ساخت باشد‪.‬‬

‫مالحظات هزينه اي‬ ‫‪1‬‬

‫کلیات‬ ‫‪1-1‬‬
‫خحصه طراحی شام قیمت هدف (معیار)محصول می باشد که همان طور که در بند ‪ 3‬شر داده شده‬
‫است‪ .‬طرا باید مطمئ شود که هزینه سراسری محصول با قیمت هدف( معیار)برگرفته شده ازخحصه‬
‫طراحی سازگاری داشته باشد‪ ، Pt ،‬به مقدارسهم مورد نیاز ‪ ،‬همانطور که در رابطه زیر آمده در نظر‬
‫گرفته می شود‪.‬‬

‫‪Pt + Pc= Cdev + Cmkt/Qat+ Cmat + Cma + Cde‬‬

‫که در آن‪:‬‬
‫بخشی از قیمت فرو مرتبط با هزینه باالسری و سود مورد نیاز؛‬ ‫‪Pc‬‬
‫‪ Cdev‬هزینه توسعه محصول (برای حجم کلی پیش بینی شده) ؛‬
‫‪ Cmkt‬هزینه بازار (شام فرو های مستقیم تحوی برای حجم کلی) ؛‬
‫‪ Cmat‬هزینه مواد‪ ،‬اجزاء و ‪( ...‬هر واحد) ؛‬
‫‪ Cma‬هزینه ساخت و مونتاژ (هرواحد) ؛‬
‫هزینه دمونتاژ و فرآوری پایان حیات (هر واحد) ؛‬ ‫‪Cde‬‬
‫مجموع حجم پیش بینی شده محصول‪.‬‬ ‫‪Qat‬‬

‫يادآوري‪ -1‬معموالً الزم است تا موازنههایی میان نیازهای فنی و نیاز تجاری صورت پذیرد‪ ،‬به طور نمونه هزینه واحد در‬
‫مقاب ویژگی شک ظاهری‪ 1‬واحد و هزینه های توسعه در مقاب درجه زمانی توسعه‪ ،‬در صورتی که اجباری برانجام‬
‫موازنه باشد باید ای اقدام در زودتری زمان ممک در فرآیند برآورد هزینه صورت پذیرد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -1‬هرچند هزینه های عملیاتی لزوماً توسط طرا مححظه می شوند(مطاب بند ‪ )11‬با ای حال بخشی از‬
‫فرآیند محاسبه به شمار نمی آیند‪.‬‬

‫‪1- Feature‬‬

‫‪19‬‬
 ‫هزينه هاي توسعه‬ ‫‪1-1‬‬
‫هزینه توسعه پروژه محصول باید با احتساب هزینه های جزئی زیر برآورد شود‪:‬‬
‫مرتبط با برنامه ریزی و ارزیابی پروژه؛‬ ‫الف‪ -‬تح‬
‫مدیریت پروژه؛‬ ‫ب‪ -‬تح‬
‫پ‪ -‬پژوهش به ثبت رساندن ح اختراع وهزینه های مربوط به ح ثبت انحصاری اختراع‪1‬؛‬
‫نهایی سازی خحصه طراحی (به بند‪ 3‬مراجعه شود)؛‬ ‫ت‪ -‬تح‬
‫بکارگیری ابزارهای طراحی(به بند مراجعه شود) ؛‬ ‫ث‪ -‬تح‬
‫مرحله مفهومی (به بند ‪ 9-9-6‬مراجعه شود) ؛‬ ‫ج‪ -‬تح‬
‫مرحله پدیدآوری (به بند ‪ 3-9- 6‬مراجعه شود) ؛‬ ‫چ‪ -‬تح‬
‫مستندسازی فنی (به بند‪ 2-9-6‬مراجعه شود) (شام مدارک کاربر) ؛‬ ‫ح‪-‬تح‬
‫طراحی صنعتی(به بند ‪ 3‬مراجعه شود) ؛‬ ‫خ‪ -‬تح‬
‫طراحی تفصیلی(به بند ‪ 2‬مراجعه شود) ؛‬ ‫د‪-‬تح‬
‫تصدی طراحی (به بند ‪ 19‬مراجعه شود) ؛‬ ‫ذ‪ -‬تح‬
‫ر‪ -‬ساخت سخت افزاری نمونه آزمایشی (مواد و کار به ازای هر نفر‪ -‬ساعت) ؛‬
‫ز‪ -‬اجاره بها تجهیزات خاص توسعه‪ /‬آزمایش‪ /‬ویا اتاق آزمون؛‬
‫ژ‪ -‬هزینههای باالسری تسهیحت مورد نیاز (جایی که ای ملزومات باید بصورت صریح به حساب آیند) ؛‬
‫س‪ -‬توسعه نرم افزاری؛‬
‫ش‪ -‬آزمایش نرم افزاری؛‬
‫ص‪ -‬آزمون انطباق با مقررات (در جای مربوطه) ؛‬
‫ض‪ -‬ارزیابی محصول بطور مستق یا با مشارکت یک گروه مطلع‪9‬؛‬
‫ط‪ -‬طراحی و توسعه بسته بندی ؛‬
‫مسئولیت برآورد هزینه بخشهای ویژه ای از کار یا زیربرنامه ها را باید کارکنان آن حوزه هاا باه عهاده‬
‫بگیرند‪ .‬برآوردها باید تا آنجا که عملی است بر اساس داده های جماع آوری شاده از کاار مشاابه قبلای‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪1- Patent‬‬
‫‪2 - Notified body‬‬

‫‪13‬‬
‫يادآوري ‪ -1‬منابع مورد نیاز (مانند تعدادکارکنان) با مقیاس های زمانی توسعه مشخص می شود که ممک است حدی‬
‫را در خحصه طراحی داشته باشد‪ .‬متناوباً مقیاس زمانی توسعه ‪،‬باید با محاسبات برگشتی از حداکثر زمانی که می توان‬
‫محصول را به بازار معرفی کرد تا سهم مطلوبی از آن را کسب کند به عحوه زمان مورد نیاز ساخت توزیع و‪ ...‬محاسبه‬
‫شود‪.‬‬

‫يادآوري ‪ -1‬طرا باید گزینه هایی را برای کاهش هزینه های توسعه در نظر بگیرد به عنوان مثال از طری کاهش‬
‫تغییر‪ ،‬شبیه سازی‪ ،‬موازنه تولید و مصرف و استانداردسازی اجزاء مورد استفاده رایج (مانند قید و بندها)‪ ،‬استفاده از‬
‫تجهیزات سخت افزاری‪ ،‬اجاره ای‪ ،‬مونتاژهای فرعی‪ ،‬تجهیزات الکترونیکی‪ ،‬نرم افزارها و غیره‪.‬‬

‫بازاريابی فروش و هزينه هاي پشتیبانی‬ ‫‪9-1‬‬

‫هزینه های عرضه محصول به بازار باید با در نظر گرفت موارد زیر محاسبه شود‪:‬‬
‫الف‪ -‬معرفی محصول (بصورت ناگهانی و یکباره)‬
‫ب‪ -‬هزینه بازاریابی شام انتشار عمومی هزینه های انگیزشی تبلیغات مستقیم‬
‫پ‪ -‬حقوق و دستمزد کارگزاران‬
‫ت‪ -‬تخفیف به توزیع کنندگان‬
‫ث‪ -‬بخش فرو‬
‫ج‪ -‬صادرات (شام نوسانات نرخ ارز)‬
‫چ‪ -‬توزیع‬
‫ح‪ -‬پشتیبانی پس از فرو‬
‫کارکنان‬ ‫خ‪ -‬آموز‬
‫د‪ -‬ضمانت نامه‬
‫هزينه هاي مواد‬ ‫‪4-1‬‬
‫هزینه های مواد مورد نیاز در تولید محصول باید شناسایی شود و بطور معمول شام هزینه هاای ذیا‬
‫زیر است‪:‬‬
‫الف‪ -‬اجزاء الکترونیکی‪/‬الکتریکی‬
‫ب‪ -‬اجزاء مکانیکی‬
‫پ‪ -‬موارد ساختاری شام بدنه‪/‬قالب‪ /‬شاسی و غیره‬
‫ت‪-‬پیش خرید ‪1‬مونتاژها و مونتاژهای فرعی‬
‫ث‪ -‬موادخام‬

‫‪1- Bought-in‬‬

‫‪12‬‬
 ‫ج‪ -‬فرآوری ویژه قطعات به عنوان مثال رنگ آمیزی‪ ،‬آب کاری‪ ،‬مقاوم سازی‬
‫چ‪-‬مواد مصرفی ضروری در مونتاژ و فرآوری‬
‫ح‪ -‬مواد بسته بندی‬
‫خ‪ -‬هزینه ح امتیاز به ازاء واحد کاال برای مثال نرم افزار‪ ،‬ثبت اختراعها‬

‫يادآوري ‪ -‬هزینه های قطعات می تواند به میزان باالیی مقدارخریداری شده وابسته باشد‪ .‬یک یا چندی خبره خرید‬
‫باید در برقراری بهتری قیمت موارد فهرست شده درگیر شوند‪.‬‬

‫هزينه هاي ساخت‪ ،‬مونتاژ‪ ،‬دمونتاژ و فرآوري پايان حیات‬ ‫‪5-1‬‬

‫‪ 1-5-1‬هزينه هاي ساخت و مونتاژ‬
‫هزینه های ساخت و مونتاژ باید با احتساب موارد زیر برآورد شوند‪.‬‬
‫الف‪ -‬ساخت قطعه‬
‫ب‪ -‬بازرسی‪ /‬آزمون قطعه‬
‫پ‪ -‬مونتاژ و فرآیندهای مربوطه‬
‫ت‪ -‬آزمون مونتاژ و زیر مونتاژ‬
‫ث‪ -‬یکپارچه سازی سیستم‬
‫ج‪ -‬آزمون محصول‪ /‬سیستم به لحاظ کارکردی و ایمنی‬
‫چ‪ -‬تجهیزات ویژه‬
‫ح‪ -‬پیمانکاران جزء بسته بندی و انبار‬

‫يادآوري‪ -‬توصیه می شود هزینه های غیر قاب برگشت ابزارسازی ‪،‬ساخت قید و بند ها ‪،‬سختی آزمون ‪،‬تجهیزات آزمون‬
‫و غیره که اگر به عنوان بخشی از توسعه به حساب نمی آیند منظور شوند‪.‬‬

‫‪ 1-5-1‬هزينه هاي دمونتاژ و فرآوري پايان حیات‬

‫هزینه های فرآوری پایان حیات (اگر هر یک از عناصر آنها توسط تولید کننده ایجاد می شود) باید با‬
‫احتساب موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف‪ -‬جمع آوری و حم و نق‬
‫ب‪ -‬دمونتاژ‬
‫پ‪ -‬دفع اجزاء سمی یا خطرناک (مانند باطری ها)‬
‫ت‪ -‬بازفرآوری یا بازچرخه قطعات‬
‫ث‪ -‬سایر هزینه های دفع‬

‫‪13‬‬
 ‫طراحی صنعتی‬ ‫‪1‬‬

‫طراحی صنعتی باید به عنوان بخشی از فرآیند طراحی محصول مد نظرقرار گیرد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -‬برای اطحعات و پیشنهادات در خصوص طراحی صنعتی به پیوست ب مراجعه شود‬

‫طراحی تفصیلی‬ ‫‪3‬‬

‫وقتی ایده طر اصلی به صورت کام مورد موافقت قرار گرفت‪ ،‬مرحله طراحی تفصیلی فرآیند طراحای‬
‫آغاز میشود‪.‬‬

‫شکل‪ -9‬مراحل حیات يک محصول شامل سه راه ممکن در فرآوري پايان حیات قطعات‬

‫‪16‬‬
‫يادآوري‪ -1‬مرحله طراحی تفصیلی‪ ،‬مرحله پایانی است که به موجب آن طر نهایی تثبیت می شود‪ .‬هر تغییری که پس‬
‫از ای رخ دهد گران خواهد بود‪ .‬ای گام نهایی پیش از ساخت ابزار آالت است و بنابرای در میان تصمیمات طراحی‬
‫تفصیلی تصمیمات مرتبط با فرآیندهای ساخت و ابزارهای مورد نیاز آن ها و نیز هزینه های مونتاژ‪ ،‬و پس از استفاده‪،‬‬
‫هزینه دمونتاژ و باز فرآوری قطعات هستند‪ .‬بازفرآوری می تواند یکی از سه مورد زیر باشد‪:‬دفع‪ ،‬باز کاری یا بازچرخه‪ .‬ای‬
‫مطالب در شک ‪ 3‬که از توسعه یافته شک ‪ 1‬می باشد نشان داده شده است‪.‬‬

‫يادآوري‪ -1‬وقتی طراح ی تفصیلی هر قطعه نهایی شد‪ ،‬ثبات هزینه ها به یکی از سه راه فرآوری پایان حیات قطعه که‬
‫انتخاب می شوند بستگی دارد‪ .‬وضعیت ایدهآل زمانی است که یک قطعه قاب باز مصرف بصورت مستقیم‪ ،‬بتواند به چرخه‬
‫برگردد ‪،‬درای صورت هیچ هزینه اضافی وجود ندارد و فقط هزینه دمونتاژ و مونتاژ مجدد مطر می باشد‪ .‬وضعیت‬
‫پرهزینه بعدی زمانی است که قطعه بحفاصله نمی تواند مورد استفاده مجدد قرار بگیرد‪ ،‬ولی نیاز به مقداری بازکاری دارد‪.‬‬
‫به صورت نمونه ای مطلب بدی معنی می باشد که باید مقداری بازفرآوری به منظور بهبود دوباره وضعیتی که در طول‬
‫مدت ا ستفاده رخ داده ‪ ،‬انجام شود‪ .‬یک نمونه مثال باز کاری‪ ،‬آب کاری مجدد و سنگ زنی در جبران خوردگی می باشد‪.‬‬
‫بازچرخه شام دمونتاژ و‪/‬یا تغییر شک محصول ‪،‬و فرآوری بیشتر است به گونه ای که مواد بتوانند در تولید محصول‬
‫جدید تغدیه شوند‪ .‬ای امر شام هزینه های ماشی کاری‪ ،‬انرژی‪ ،‬انبارداری و حم و نق است‪ .‬گران تری حالت‬
‫مرتبط با یک قطعه در پایان حیات محصول باید دور انداخت ساده آن باشد‪ ،‬اما ای امر هزینه دفع را به همراه دارد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -9‬برآوردها متفاوت هست ند اما بطور معمول در پایان مرحله طراحی تفصیلی‪ ،‬هزینه های تحمیلی‪ 13 1‬تا ‪93‬‬
‫درصد هستند و در نتیجه ای تصمیمات‪ ،‬هزینه های ضروری‪ 33 9‬تا ‪ 33‬درصد ک هزینه را شک می دهد‪ .‬ای مسئله‬
‫در شک ‪ 2‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫‪1-Incurred costs‬‬
‫‪2- Committed costs‬‬

‫‪13‬‬
 ‫مهندسی همزمان باعث طوالنی شدن مرحله توسعه مفهومی وکاهش مراح توسعه تفصیلی وتصدی می شود‪.‬‬

‫يادآوري‪ -‬توصیه می شود ای شک تنها بصورت یک مثال تصویری مححظه شود‪ .‬در حالی که هزینه های ضروری احتماالً کم و‬
‫بیش خطی خواهند بود‪ ،‬هزینه های تحمیلی اغلب سری منحنی هایی با شیبهای متفاوت که به ماهیت محصوالت تحت بررسی‬
‫باز میگردد‪.‬‬

‫شکل‪ -4‬هزينه هاي سراسر حیات طراحی محصول با نشان دادن تفاوت میان هزينه هاي ضروري و تحمیلی‬

‫‪13‬‬
‫مرحله طراحی تفصیلی‪ ،‬باید هر یک از قطعات را که با یکدیگر محصول مونتاژی نهایی را مایساازند را‬
‫مشخص و تشریح کند‪ .‬ای امر شام شک فیزیکی مواد‪ ،‬رواداری ها ‪ ،‬رواداری هاای هندسای‪ ،‬صاافی‬
‫سطح و رو های ساخت می شود‪.‬‬
‫رواداری های خطی و ابعاد زاویه دارباید مطاب بند ‪12‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬باشد‪ .‬رواداری ها باید‬
‫با درجههای ‪ IT1‬داده شده در ‪ BS EN 20286-1‬باشند‪ ،‬در حالیکه اعداد و حروف در مشاخص ساازی‬
‫پهنای رواداری استفاده می شوند منطب باشند‪.‬‬

‫يادآوري‪ -4‬به طور کلی‪ ،‬هرچه حدود رواداری مشخص تر یا رواداری محدودتر باشد‪ ،‬دستیابی به آن شرایط پرهزینه تر‬
‫می باشد (رجوع به شک ‪.)3‬‬

‫در هر صورت استفاده از ابعاد سازی هندسی و رواداری همانگونه کاه در اساتاندارد‪ BS 8888‬مشاخص‬
‫شده‪ ،‬روش خواهد کرد که ای اثر منفی را به سمت ساخت عملکردی مناسب برای یک قطعه تعادی‬
‫میکند‪ .‬همانگونه که نتیجه حاص از هدف قرار دادن رواداری های محدودتر در مورد ویژگای شاک‬
‫ظاهری برحسب کارکرد های صحیح قطعه می باشد ‪.‬‬
‫برای رواداری هندسی باید به بند ‪ 99‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬مراجعه شود‪ ،‬که شک های هندسای‬
‫را در ویژگی های شک ظاهری تکی مانند راستی ‪ ،‬تخت بودن و استوانهای بودن و همچنی در ویژگی‬
‫های شک ظاهری که در ارتباط با هم قرار می گیرند مانند موضعی ‪ ،‬موازی باودن و هام مرکاز باودن‬
‫مشخص میکند‪.‬‬

‫يادآوري‪ -5‬همانند سایر رواداریهای متعارف‪ ،‬در نظر گرفت رواداریهای هندسی سخت برای دستیابی‪ ،‬گران تر‬
‫است‪.‬‬
‫برای رواداریهای سطحی باید به بند ‪ 91‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬مراجعه شود کاه درآن چگاونگی‬
‫الزامات پرداختکاری دو بعدی را مشخص می گردد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -6‬همانند سایر رواداری های متعارف‪ ،‬سطو با پرداختکاری دقی برای دستیابی گران تر هستند‪ .‬الزامات‬
‫جامع مشخصات و بررسی میزان پرداختکاری سه بعدی در مجموعه مشخصات فنی استاندارد ‪ ISO/TS 25178‬آمده‬
‫است‪.‬‬

‫‪1- International Tolerances‬‬

‫‪12‬‬
 ‫راهنما‬
‫سوراخکاری افقی‬ ‫‪3‬‬ ‫رواداری در میلیمتر‬ ‫‪X‬‬
‫تیزکاری‬ ‫‪3‬‬ ‫هزینههای مربوطه‬ ‫‪Y‬‬
‫تراشکاری‬ ‫‪2‬‬ ‫پرداختکاری دستی‬ ‫‪1‬‬
‫فرزکاری‬ ‫‪19‬‬ ‫صفحه تراشی‬ ‫‪9‬‬
‫کنگرهسازی‬ ‫‪11‬‬ ‫صفحه تراشی دروازه ای‬ ‫‪3‬‬
‫پائی‬ ‫‪19‬‬ ‫داخلی‬ ‫‪2‬‬
‫درستی‬ ‫‪13‬‬ ‫سنگزنی‬ ‫‪3‬‬
‫باال‬ ‫‪12‬‬ ‫خارجی‬ ‫‪6‬‬
‫شکل‪ -5‬مثال هزينه در مقابل فرآيند‬

‫‪99‬‬
‫در طراحی تفصیلی باید نتیجه آن مشخصات اجزاء استانداردی که قرار است خریداری شوند با مد نظار‬
‫قرار دادن زمانهای تحوی باشاد‪ .‬بارای ویژگای شاک ظااهری وقطعاات اساتاندارد‪ ،‬بایاد باا باه بناد‬
‫‪13‬استاندارد ‪ BS8888:2006‬مراجعه شود‪ .‬در آن جزئیاات رو هاای تعریاف اجازاء اساتاندارد مانناد‬
‫اتصاالت‪ ،‬فنرها‪ ،‬دنده ها‪ ،‬یاتاقان های غلطکی‪ ،‬مهره ها و غیره را مشخص می کند‪.‬‬
‫برای شاک بارون داد مرحلاه طراحای تفصایلی مساتندات فنای محصاول باه بناد ‪ ،3‬اساتاندارد ‪BS‬‬
‫‪ 8888:2006‬مراجعه شود‪ .‬ای ‪ TPD‬سندی کنترلی است که تمامی قطعات و در نهایت خود محصول را‬
‫مشخص می کند و همچنی شام طرحهای فرآیند برای تضمی کیفیت سازنده است‪.‬‬

‫يادآوري‪ -1‬به صورت بی المللی مجموعه مورد تواف استانداردهای مرتبط با هندسه یک قطعه کاری یا قسمتی به‬
‫عنوان مشخصات هندسی محصول شر داده می شوند‪ .‬مطاب استاندارد ‪ BS 8888‬یک نقشه راه مناسب در میان‬
‫مجموعه استانداردها را فراهم می شود‪ .‬ای رویکرد الزامات ابعادی‪ ،‬رواداریها و شک سطو را از جنبه هندسی مورد‬
‫خطاب قرار می دهد‪ .‬تمامی استانداردهای ایزو در ارتباط با طر مکانیکی بر اساس ای سامانه عم می کنند‪ .‬ای اجزاء‬
‫ضمانت می کند که مشخصات همان گونه که کدگذاری شده اند‪ ،‬عملکرد مربوطه را بدون ازدیاد برآورده سازند‪ .‬بنابرای‬
‫با حداق هزینه نه تنها عملکرد بلکه ایمنی‪ ،‬قابلیت اعتماد و تعویض پذیری الزم نیز برقرار است‪.‬‬

‫الزامات مونتاژ‬ ‫‪11‬‬

‫کلیات‬ ‫‪1-11‬‬
‫اولی گام در اجرای طراحی برای ساخت باید حداق سازی تعداد قطعه باشد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -1‬حداق سازی تعداد قطعه از آن رو ضروری است که مهم تری عام در هزینه های نگهداری و حم و نق‬
‫قطعات میباشد‪ .‬اگر یک قطعه حذف شود دیگر نیازی نیست تا سفار داده شود‪ ،‬دریافت شود‪ ،‬فهرسات شاود‪ ،‬حما و‬
‫نق شده یا مونتاژ شود‪ .‬فنون مختلفی در دست طراحان وجود دارد که میتوانند آنها را در حداق ساازی تعاداد قطعاات‬
‫بکار برد‪ .‬روشی که بیشتر مورد استفاده قرار گرفته از سوی آقای بوثروید و همکاران]‪[1‬ارائه شده است‪ .‬به هرترتیاب ایا‬
‫ف پیش از آنکه گام های دمونتاژ وفرآوری پایان حیات دارای اهمیت شود ارائه شده بود‪ ،‬لذا ای بند برگرفته شده از فا‬
‫بوثروید و دیوهارست است‪.‬‬

‫ياد آوري‪ -1‬ف کاهش تعداد عملیات مونتاژ و محاسبه کارایی مونتاژ ‪ 3‬سوال اساسی را دربردارد که سعی در تعیی‬
‫لزوم قطعی یک قطعه را دارد‪ .‬اگر قطعه ضروری نیست بصورت تئوری می توان آن راحذف یا در دیگری ترکیب نمود‪.‬‬
‫وقتی ای سواالت در مورد تمامی قطعات بکار رفتند ‪ ،‬پاسخ های متفاوت منجربه حداق تعداد قطعه می شوند و ای کار‬
‫شروعی است که می تواند انجام محاسبات دیگر را پشتیبانی کند‪.‬‬

‫‪91‬‬
 ‫برای هر قطعه در مونتاژ پاسخ سوال های زیر باید تعیی شود‪.‬‬
‫الف‪ -‬در طول عملیات آیا قطعه نسبت به سایر قطعات مونتاژ شده جا به جا می شود؟‬
‫ب‪ -‬آیا ضروری است که قطعه جنس متفاوتی از سایر قطعات مونتاژ شده داشته باشد؟‬
‫پ‪ -‬آیا ضروری است که قطعه از همگی قطعات دیگربرای بازرسی نگهداری و تنظیم تفکیک پذیر باشد؟‬
‫ت‪ -‬آیا ضروری است که قطعه برای دفع پایان حیات محصول تفکیک پذیر باشد؟‬
‫ث‪ -‬آیا ضروری است که قطعه برای فرآوری در پایان حیات تفکیک پذیر باشد؟‬
‫به ازای هر قطعه در صورتی که به تمامی ‪ 3‬سوال فوق پاسخ خیرداده شود‪ ،‬آن قطعه باید کاندیدای حذف‬
‫باشد‪ .‬طرا سپس باید تصمیم بگیرد در مطابقت با سایر محدودیات طراحی‪ ،‬آیا ای قطعه می تواند حذف‬
‫یا با قطعه دیگری ترکیب شود‪ .‬ای کار یک طر مقدماتی را تولید مای کناد کاه از آن بایاد زماان هاای‬
‫مونتاژ مطاب با حالت مونتاژ مورد استفاده(دستی یا ماشینی) تعیی شود‪.‬‬

‫يادآوري‪ -9‬با استفاده از داده های استاندارد دفعات حم و نق و تزری برای هر قطعه انفرادی برآورد می شود تا زمان‬
‫ک مونتاژ را ارائه دهد‪.‬‬

‫طر های مختلف باید مقایسه شده و ازبی آنها مناسب تری طر انتخاب شود‪ .‬یک رو مناسب‬
‫مقایسه کارا یی های طراحی‪ ، De،‬در متوسط زمان سه ثانیه ای مونتاژ دستی در هر عملیات باید با‬
‫استفاده از رابطه زیر محاسبه داده شود‪ ،‬به بوثروید و دیگران]‪ [1‬مراجعه شود‪.‬‬

‫که در آن‪:‬‬
‫‪ Nmin‬حداق تعداد قطعات به لحاظ تئوری ؛‬
‫‪ Tass‬زمان برآورد شده مونتاژ در طر انتخابی‪.‬‬

‫قطعات در مونتاژ‬ ‫‪1-11‬‬

‫برای هر قطعه در مونتاژ باید موارد زیر مد نظر قرار گیرد‪:‬‬
‫الف‪ -‬رواداری ها‬
‫ب‪ -‬رواداری های هندسی‬
‫پ‪ -‬پرداخت کاری سطح‬

‫‪99‬‬
 ‫قطعات جفتی در مونتاژ مححظات بیشتری به صورت زیر نیاز دارند‪:‬‬
‫‪ ‬در مرحله ساخت قطعات اصول رواداری در تعیی ابعاد قطعاتی که مونتاژ محصاول را مای‬
‫سازند به کارگرفته می شود‪ .‬هیچ قطعه ای نباید بدون رواداری تولید شود‪ ،‬زیارا کاه هایچ‬
‫قطعه ای نمی تواند در اندازه ای قطعی ساخته شود و همیشه تغییرپذیری وجود دارد و آن‬
‫تغییرپذیری باید به صورت تصریحی یا تشریحی بیان شود‪ .‬رواداری ها مطاب با درجه های‬
‫‪ IT‬داده شده دراستاندارد‪ BS EN 20286-1‬تعیی می شاوند کاه در آن اعاداد و حاروف‬
‫مورد استفاده قرار میگیرند تا یک گساتره‪ 1‬رواداری را کاه باا انادازه آن در ارتبااط اسات‪،‬‬
‫مشخص کند‪ .‬بنابرای رواداری های قطعات جفتی باید وقتی مونتاژ محصول مارور میشاود‬
‫مححظه شوند‪.‬‬

‫يادآوري‪ -1‬مطاب بند ‪12‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬جزئیات رواداری ابعاد خطی و زاویه ای ارائه می شود‪.‬‬

‫در مرحله ساخت قطعات اصول رواداری هندسی در شک دادن و فرم دهی قطعات سازنده‬ ‫‪‬‬

‫محصول مونتاژی بکار می رود‪ .‬شک های هندسی با اساتفاده از رواداری هندسای مطااب‬
‫بند ‪99‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬که شک های هندسی را برای ویژگی های خاص مانناد‬
‫صافی ‪ ،‬تخت بودن و استوانه ای بودن و همچنی ویژگی هایی که در ارتباط با هم قرار می‬
‫گیرند مانند موقعیت‪ ،‬موازی بودن و هم مرکز بودن مشخص میکند‪ .‬رواداری های هندسی‬
‫قطعات جفتی باید وقتی مونتاژ محصول مرور میشود مححظه شوند‪.‬‬
‫پرداختکاری سطح قطعات جفتی از آنجا که می تواند بر مونتاژ و هزینه اثر بگاذارد‪ ،‬بایاد‬ ‫‪‬‬

‫مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -1‬برای جزئیات ارزیابی و مشخصات پرداخت کاری دو بعدی در به بند‪ 91‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬مراجعه‬
‫شود‪ ،‬که راهی برای نشان دادن الزامات پرداخت کاری سطح بر روی نقشه های مهندسی است‪ .‬الزامات جامع مشخصات و‬
‫بررسی میزان پرداخت کاری سه بعدی در مجموعه مشخصات فنی استاندارد ‪ ISO/TS 25178‬درج گردیده است‪.‬‬

‫سهولت مونتاژ‬ ‫‪9-11‬‬

‫طراحی هر قطعه انفرادی باید با توجه به سهولت مونتاژ آن در زیر مونتاژیا محصول مدنظر قرار گیرد‪.‬‬
‫يادآوري‪ -‬نشریات زیادی پیشنهادهایی در طراحی محصول و قطعه ارائه میدهند که توصیه میگاردد در یاک تحلیا‬
‫پیگیری شوند‪ .‬اطحعات بیشتر در کتابنامه ]‪ 1،9،3،2‬و ‪ [3‬موجود است‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Band‬‬

‫‪93‬‬
 ‫جنبه های زیر باید در مونتاژ دستی مورد مححظه قرار گیرند‪:‬‬
‫الف‪ -‬ایجاد بیشتری قابلیت اطمینان هر عم مونتاژ هنگام استفاده از پخها‪ ،‬جلاوگیری از گوشاههاای‬
‫نوک تیز و استفاده از رواداریهای باز‬
‫ب‪ -‬کمک به تعیی موقعیت یک قطعه تکی با استفاده از تقارن یا عدم تقارن موثر‬
‫پ‪ -‬استفاده از اتصاالت مخروطی یا بیضوی در کمک به مونتاژ و اجتناب از رزوه هاای ناورد شاده کاه‬
‫موجب ممانعت مونتاژ می شود‪.‬‬
‫ت‪ -‬استفاده از اصول مدون سازی آن چنان که مونتاژی ها و زیرمونتاژی ها بتوانناد مساتقحً سااخته و‬
‫آزمایش شوند‪.‬‬
‫ث‪ -‬استفاده از بست هایی با هزینه پایی بیش از نمونه های با هزینه باال مانند پرچ ها و پیچ ها‪.‬‬
‫پایاان حیاات محصاول را‬ ‫ج‪ -‬اجتناب از استفاده اتصاالت ‪ /‬سیستم های اتصالی که دمونتاژ در پرداز‬
‫کند‪ ،‬میکنند‪.‬‬
‫چ‪ -‬استفاده از رو های اتصال رایج مانند جوشکاری و چسبکاری ها مشروط بر آنکه قطعاات متصا‬
‫یا فرآیندی مشابه بازیابی شوند‪.‬‬ ‫شده بتوانند در خحل رو‬
‫ح‪ -‬به کارگیری فنون منطقی بسیار ساده ‪،‬به گونه ای که قطعات بتوانند تنها از طریا یاک راه مونتااژ‬
‫شوند‪.‬‬
‫خ‪ -‬استفاده از فنونی که اگر یک قطعه به نادرستی مونتاژ گردد‪ ،‬قطعات بعدی نمی توانند مونتاژ شوند‪.‬‬
‫های اجرایی که در آنها دیدگاه مونتاژ محدود شده است‪.‬‬ ‫د‪ -‬عدم استفاده از رو‬
‫ذ‪ -‬اجتناب از نگهداری قطعات به منظور حفظ موقعیت آنها در طول مونتاژ خود یاا ساایر قطعاات زیار‬
‫مونتاژ‬
‫در ضم ‪ ،‬جنبههای زیر باید در محاسبات مونتاژ ماشینی مورد مححظه قرار گیرد‪:‬‬
‫‪ -1‬استفاده از اص ساخت بر روی یک قطعه پایه که معادل قید وبست است‪.‬‬
‫‪ -9‬قرار دادن سنگی تری قطعه به عنوان قطعه پایه‬
‫‪ -3‬اطمینان از اینکه قطعه پایه ویژگی ظاهری دارد که به سهولت در یک موقعیت پایدار قرار می‪-‬‬
‫گیرد‪.‬‬
‫‪ -2‬انجام مونتاژ از قطعه پایه به سمت باال به صورت عمودی و در حالت الیه الیه ای(فشرده)‬
‫‪ -3‬اجتناب از استفاده از قطعات پیچیده‪ ،‬کور‪ ،‬نازک یا فشرده در سیستمهای تغذیه کننده‬
‫‪ -6‬طراحی مونتاژ قطعات به صورت عمودی و افزایشی‬
‫‪ -3‬در صورتی که قطعات بحفاصله پس از جا زدن‪ ،‬محکم نمی شوند باید بگونه ای سااخته شاوند‬
‫که خود به خود در مح تعیی شده قرار بگیرند‪.‬‬

‫‪92‬‬
 ‫تسهیل دمونتاژ‬ ‫‪4-11‬‬
‫طراحی هر قطعه منفرد باید با توجه به سهولت دمونتاژ به زیرمونتاژ یا محصول باشد‪ .‬جنبه های عنوان‬
‫شده در پیوست پ‪ 3-‬باید در مححظات دمونتاژ مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬

‫مالحظات چرخه حیات‬ ‫‪11‬‬

‫به منظور ایجاد کمتری اثرات زیست محیطی در طول چرخه حیات محصول‪ ،‬طرا باید موارد زیار را کاه‬
‫مرتبط با اثر زیست محیطی می باشند مد نظر قراردهد ‪:‬‬
‫الف‪ -‬منابع مواد و اجزاء‬
‫ب‪ -‬فرآیندهای ساخت‬
‫پ‪ -‬استفاده و نگهداری از محصول‬
‫ت‪ -‬فرآیندهای پادساخت‬
‫ث‪ -‬هزینه ها‪ ،‬صرفه جویی (پس انداز )و درآمد‬
‫برون داد ای فرآیند باید یک مجموعه مستندات باشد که در آن تا حدی اثرات ناشای از چرخاه حیاات‬
‫شام رو های استفاده شده و عل تصمیمات اتخاذ شده مشخص گردد‪.‬‬

‫يادآوري‪ -‬پیوست پ فهرستی از نشریات در ارتباط با چرخه حیات را ارائه می دهد که توصیه می شود مححظه گردد‪.‬‬

‫الزامات تصديق‬ ‫‪11‬‬

‫اصول تصدی در ارتباط با پیچیدگی و کارکرد‪ 1‬مورد نظر قطعه باید مدنظر قرار گرفته و در مشخصاات‬
‫به عنوان بخشی از مرحله طراحی قرار گیرد به گونه ای که وقتی مرحله تصدی فرا رسید‪ ،‬قطعات بایاد‬
‫بتوانند با توجه به کارکرد صحیح و نه فقط صرفا ً انطباق ابعادی داشته باشد‪ ،‬تصدی شوند‪ .‬به صاورت‬
‫اکید توصیه می شود که الزامات استاندارد‪BS 8889‬؛ بازرسی فنی محصول بازرسی اندازه‪ ،‬فارم و بافات‬
‫سطحی مرتبط با کارکرد برای استفاده در تمامی محصوالت مدنظر قرار گیرد ‪،‬اما ای الزامات باید بارای‬
‫همگی قطعات ساخته شده ‪،‬در مورد مشخصات شک دهنده اصول ‪ GPS‬باشاند‪ .‬درجاایی کاه تصادی‬
‫‪9‬‬
‫اندازه شناسی ماورد نیااز باشاد‪ ،‬بایاد مطااب اساتاندارد هاای‪ DD ISO/TS7450-1‬و ‪DD ISO/TS‬‬
‫‪ 17450-2‬باشند‪.‬‬
‫ياد آوري‪ -1‬گفته شده است که ‪ 19‬تعریف مختلف از اندازه برای ویژگی شک ظاهری غیر ایده آل وجاود دارد (شاک‬
‫‪ 6‬را ببینید) ‪ ،‬تنها تعاریفی که با کارکرد موردنظر ارتباط دارد‪ ،‬صحیح است‪ .‬در صاورتی کاه ارتباطاات نادرسات در نظار‬
‫گرفته شوند‪ ،‬ممک است قطعه با مشخصات مطابقت داشته باشد‪ ،‬اما پائی تر از کیفیت مورد نظر عم کند‪ .‬برای مثال‪،‬‬

‫‪1- Function‬‬
‫‪2- Metrological‬‬

‫‪93‬‬
 ‫اگر باید یک شفت در یاتاقان درگیر شده و بچرخد‪ ،‬باید در طولی مناسب با عملکرد خود وارد یاتاقان شود‪ .‬بنابرای ‪ ،‬رو‬
‫تصدی عحوه بر طول درگیری‪ ،‬حداق اندازه ثبت شده یاتاقان و حداکثر اندازه ثبت شده شفت خواهد بود‪.‬‬

‫برای اثبات صحت عنصر اصلی مورد تصدی ‪ ،‬باید طراحی تفصیلی قطعات ‪ ،‬اجزاء یاا زیار مونتاژهاا هماان‬
‫طور که مشخصات فنی محصول مطاب بند ‪ 3‬استاندارد ‪ BS 8888:2006‬تعریف شده است‪ ،‬بارای فرآیناد‬
‫آزمایشی توسط یک وسیله ساخت مناسب اجرا شود‪.‬‬
‫وقتی قطعات فیزیکی اولیه‪ ،‬اجزاء یا مونتاژها مطاب با آن مشخصات ساخته شدند‪ ،‬توسط بخش طراحی‬
‫یا سایر بخش های سازمان انتخاب شده و بایدارزیابی شوند که آیا ویژگی ها برآورده شده اند‪ .‬ای عما‬
‫صرف نظر از وضعیت آنها همچون نمونه آزمایشی‪ ،‬تمیز کاری شده یا تولید اولیه انجام می شود‪.‬‬
‫فرآیند تصدی با ای هدف بکار گرفته می شود تا مشخصات مورد تصدی باید برآورده شاود‪ ،‬درمرحلاه‬
‫اول بر طب هر راهنما یا دستورالعم ویژه تهیه شده به عنوان بخشی ازمشخصات ‪ ،‬که تکمیا کنناده‬
‫رو های اجرایی می باشد ‪،‬ابزار قضاوت مناسب تیم تصدی است‪.‬‬
‫های تصدی محصوالت رشته های دیگر مورد مراجعه قرار گیرند‪.‬‬ ‫يادآوري‪ -1‬استانداردهای مرتبط باید برای رو‬

‫يادآوري‪ -9‬مفهوم تصدی ‪ GPS‬آن است که تحق فیزیکی طر که بطور ذاتی شام ویژگی شک ظاهری غیرایده آل‬
‫است‪ ،‬مدل ایده آل از طری هبستگی عملیات(ها) است‪ .‬استاندارد‪" ،DD ISO/TS 17450-1‬همبستگی" را به عنوان‬
‫یک "فعالیت انجام شده درانطباق ویژگی شک ظاهری ایده آل برحسب ویژگی ظاهری غیر ایده ال برطب یک معیار"‬
‫تعریف میکند‪ .‬قطعه فیزیکی یا جزء ساخته شده شام سطوحی است که با یکدیگر ویژگی شک ظاهری را تعریف می‪-‬‬
‫کنند‪ .‬واژه "واقعی" به کلمه "فیزیکی" ترجیح داده شده است‪ .‬استاندارد‪" BS EN ISO 14660-1‬سطح واقعی یک‬
‫قطعه کاری" را به عنوان "مجموعه ای از ویژگی ظاهری که بصورت فیزیکی وجود دارند و تمامی قطعه کاری را از مرز‬
‫محیط جدا می سازد"‪ ،‬تعریف می کند‪ .‬همبستگی تضمی می کند که مناسب تری و صحیح تری رو های تصدی‬
‫با الزامات کارکردی جفت شدن (جورشدن) ‪ ،‬صرفه جویی زمانی و پولی در بر داشته باشند‪ .‬ای امر مستلزم آن است که‬
‫عدم قطعیت در ساخت و نیز تصدی به حساب آورده شود‪ .‬ای امر از آنجا که رو های همبستگی باید به درستی‬
‫انتخاب شوند تا اطمینان دهند مشخصات مورد آزمون به صورتی غیر مبهم به منظور کارایی عملکرد تعیی شده‪ ،‬دارای‬
‫اهمیت است‪.‬‬
‫برون داد مرحله تصدی باید مجموعه ای از مستندات باشد که فرآیند تصدی به کار گرفته شاده را در‬
‫قابلیت پذیر بودن تولید آینده تعریف کند ‪ .‬مواردی که درطی فرآیند فراهم می گردد شاام معیاار‬
‫تصمیم گیری مربوطه وهمچنی تصدی طر تهیه شده مطاب با اهداف و برطب مشخصاات محصاول‬
‫می باشد‪.‬‬

‫‪96‬‬
‫‪93‬‬
‫شکل ‪ -6‬نموداري براي نشان دادن دوازده تعريف متفاوت اندازه‬
 ‫مستندسازي‬ ‫‪19‬‬

‫مستندسازي طراحی‬ ‫‪1-19‬‬

‫مستندات طر باید تهیه‪ ،‬نگهداری و بایگانی شوند تا اطحعات به منظور رجوع‪ ،‬نگهداری و توسعه آتای محصاول‬
‫قاب دسترس باشند‪ .‬در صورت وقوع هر ابهام و تردیدی در خصوص ایمنی یا یکپارچگی محصول ‪،‬هر گونه ادعای‬
‫طر ضعیف یا اهمال می تواند مورد رسیدگی قرار گیرد ‪ ،‬چرا که مسیر طراحی و محاسبات موجود مای باشاند‪.‬‬
‫مستندات ایجاد شده باید به نحو صحیح نگهداری و در نهایت بایگانی شوند‪ .‬مستندسازی طراحی باید موارد زیار‬
‫را در بر بگیرد‪:‬‬
‫الف‪ -‬خحصه طراحی‬
‫ب‪ -‬مشخصات‬
‫پ‪ -‬نقشه های طراحی‬
‫ت‪ -‬الزامات حقوق دارایی فکری (پتنت ها و‪)...‬‬
‫ث‪ -‬طر کلی(الکتریکی‪ ،‬الکترونیکی‪ ،‬پنوماتیک‪ ،‬هیدرولیک و ‪)...‬‬
‫ج‪-‬کدهای نرم افزاری‬
‫چ‪ -‬محاسبات‬
‫ح‪ -‬نتایج مدل سازی‬
‫خ‪ -‬ارزیابی ریسک‬
‫د‪ -‬شناسائی الزامات قانونی‬
‫ذ‪ -‬تحلی چرخه حیات محصول‬
‫ر‪FMEA1 -‬‬
‫ز‪ -‬صورت جلسات بازنگری طراحی‬
‫ژ‪ -‬نقشه های ساخت‬
‫س‪ -‬فهرست اقحم‬
‫ش‪ -‬دستورالعم ها‬
‫ص‪ -‬مشخصات آزمایش‬
‫ض‪ -‬نتایج آزمون و معیار پذیر‬
‫ط‪ -‬دستورالعم کاربر‬
‫ظ‪ -‬دستورالعم نگهداری و تعمیرات‬

‫‪1- Failure Mode and Effect Analysis‬‬

‫‪93‬‬
‫يادآوري ‪ -‬عحوه بر اطحعات فوق‪ ،‬اطحعات پشتیبان از قبی طر بسته بندی‪ ،‬اقحم بازاریابی و فرو ‪ ،‬بروشورهای محصاول نیاز‬
‫بایستی ارائه شود‪ .‬اکیداً توصیه می گردد که سواب پیشرفت پروژه شام طر پروژه‪ ،‬تیم پروژه(چه کسی مسئول چه کااری باوده)‪،‬‬
‫گزار محقات ها‪ ،‬دفاتر هزینه پروژه و پذیر یا تأیید نمونه ها یا مدلهای پیش تولید‪ ،‬شاکایات مشاتریان و غیاره نیاز نگهاداری‬
‫شوند‪ .‬ای اطحعات ممک است بعدها برای پشتیبانی چرخه حیات محصول‪ ،‬با ارز باشند‪ .‬مفهوم مسائولیت اکیاد بادی معناامی‬
‫باشدکه وقتی یک سازنده محصولی را برای فرو عمومی ارائه کند‪ ،‬ای مدارک گویای آن باشد که محصول بارای مقاصاد اساتفاده‬
‫مورد نظر مناسب می باشد‪ .‬فهرست مستندات می تواند شاهدی باشد که ای امر نافاذ باوده و در هنگاام دعااوی یاا طار هرگوناه‬
‫انتقادی در مورد طراحی قابلیت دفاع داشته باشد‪.‬‬

‫مستندسازي ساخت‬ ‫‪1-19‬‬

‫مستندات ساخت باید تهیه‪ ،‬نگهداری و تاکیداً بایگانی شوند به گونه ای کاه ساواب چگاونگی سااخت محصاول‬
‫دردسترس باشند‪ .‬اگر ردیاابی ماورد نیااز باشاد‪ ،‬اطحعاات دربااره دساته هاای ویاژه محصاول بایاد نگهاداری‬
‫شوند‪.‬مستندات ساخت باید شام موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف‪ -‬نقشه ها‬
‫ب‪ -‬فهرست مواد‬
‫پ‪ -‬اطحعات خرید‬
‫ت‪ -‬مستندات فرآیند ساخت‬
‫ث‪ -‬دستورالعم های مونتاژ‬
‫ج‪ -‬مشخصات آزمون‬
‫های اجرایی یکپارچه سیستم در موارد مرتبط‬ ‫چ‪ -‬رو‬
‫ح‪ -‬نقشه ها‪ /‬مشخصات تجهیزات و ابزارهای آزمون‬
‫همچنی تصاویر گواهینامه های آزمون یا انطباق و اطحعات ردیابی موارد مصرفی بایاد نگهاداری شاوند‪ .‬ساواب‬
‫تولید که شواهدی بر رعایت مشخصات دسته های تولیدی یا تک محصوالت است(شاام ماوارد اجارای آزماون‬
‫ایمنی)‪ ،‬باید نگهداری شوند‪.‬‬
‫مستندات پايان حیات محصول‬ ‫‪9-19‬‬
‫مستندات پایان حیات محصول باید شام موارد زیر باشد‪:‬‬
‫الف‪ -‬شناسائی مواد‬
‫ب ‪ -‬مکان دریافت هر طر برگشتی‬
‫پ ‪ -‬دستورالعم های فرآوری در پایان حیات محصول‬
‫روشی باید توسط کسی که به مستندات پایان حیات محصول دسترسی دارد‪ ،‬بکار گرفتاه شاود تاا مادارک الزم‬
‫بتوانند برای حیات قاب پیش بینی محصول نگهداری شوند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ -‬برخی از ای اطحعات ممک است به صورت کدهایی برروی خود محصول باشد‪.‬‬

‫‪92‬‬
 ‫پیوست الف‬

‫(اطالعاتی)‬

‫استقرار فنونی که به فرآيند طراحی و کاربرد صحیح آن کمک می کند‬

‫های معرفی شده در پیوستهای الف‪ 1-‬تا الف‪6-‬‬ ‫يادآوري‪ -‬اگرچه فنون طراحی خحقانه بسیاری وجود دارند اما از بی آنها رو‬
‫مناسب تری آنها می باشد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫طوفان ذهنی‬ ‫الف‪1-‬‬

‫طوفان ذهنی ف شناخته شدهای است که در هنگام تح برای ح یک مشک در امر طراحی کاربرد دارد‪.‬‬
‫کاری گروهی است که در آن اعضا گروه سعی دارند راه حلی برای مشکلی خاص از طری تولید ناخودآگاه ایده ها‬
‫پیدا کنند‪.‬‬
‫راه کاری پیشنهادی در کاربرد طوفان ذهنی به شر زیر است‪.‬‬
‫‪ ‬انتخاب اعضای گروه که معموال بی ‪ 2‬تا ‪ 3‬نفر است‪.‬اعضای گروه انتخابی برای جلسه طوفان ذهنی باید‬
‫متنوع باشند و یکی از اعضا باید به عنوان رهبر گروه انتخاب شود‪.‬‬
‫‪ ‬تشریح مشک طراحی که باید ح شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ -‬مشک ابتدایی ممک است به هنگام تجزیه و تحلی مجدداً به بخش های فرعی تقسیم شود‪.‬‬
‫‪ ‬مطر کردن راه ح های احتمالی برای مشک ‪.‬‬
‫‪ ‬تحلی راه ح ها‪.‬‬
‫‪ ‬طر راه ح های جایگزی در صورتی که راه ح های ابتدایی غیر قاب قبول باشند‪.‬‬
‫‪ ‬ادامه روند تا زمانی که راه حلی قاب قبول پیدا شود‪.‬‬
‫طرا باید در خاتمه جلسه طوفان ذهنی دیدگاهی روش از راه ح های محتم برای مشک خاص داشته باشد‪.‬‬

‫يادآوري ‪ -‬برای اطحعات بیشتر به کراس [‪، ]6‬کاه [‪ ،]3‬اوسبورن[‪]3‬و رولینسون[‪ ]2‬مراجعه کنید‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫گسترش کارکرد کیفیت (‪)QFD‬‬ ‫الف‪1-‬‬

‫گستر کارکرد کیفیت نوعی فلسفه طراحی محصول است که با هدف اطمینان از ای امر که نیازهای‬
‫مشتری‪/‬مصرف کننده نهایی تمامی فرآیند طراحی و تولید محصول را در یک شرکت هدایت کند‪ ،‬گستر یافته‬
‫است‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Brain Storming‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Quality Function Deployment‬‬
‫‪39‬‬
‫درحقیقت ‪ QFD‬یک نوع فعالیت گروهی است که مستلزم بکارگیری افراد متخصص در زمینه های بازاریابی‪،‬‬
‫طراحی و تولید به همراه بخش های مرتبط دیگر و با مشارکت منابع مالی و انسانی خارجی است‪ .‬مزایای مشاهده‬
‫شده ‪ QFD‬عبار ت است از مشتری مداری‪ ،‬کاهش زمان تکمی ‪ ،‬ارتقاء کار گروهی و تهیه مستندات رسمی است‪.‬‬
‫‪ QFD‬بر اساس مراح زیر توسعه می یابد‪:‬‬
‫الف‪ -‬مرحله ‪ :1‬طر ریزی محصول‬
‫خواسته های مشتری‪ /‬کاربر نهایی از طری تجزیه و تحلی ماتریس که خانه کیفیت نامیده میشود‪ ،‬در‬
‫شرایط طراحی مد نظر قرار می گیرند‪.‬‬
‫قطعه یا طر ریزی اجزاء‬ ‫ب‪ -‬مرحله ‪ :9‬گستر‬
‫در ای مرحله الزامات بحرانی طراحی در خانه کیفیت به سطو کوچکتر تقسیم می شوند‪.‬‬
‫پ‪ -‬مرحله ‪ :3‬طر ریزی فرآیند‬
‫عملیات کلیدی فرآیند را که در ارتباط با ویژگی های مهم قطعه هستند‪ ،‬تعیی می کند‪.‬‬
‫پ ‪-‬مرحله ‪ :2‬طر ریزی تولید‬
‫عملیات کلیدی فرآیند را به الزامات تولید پیوند داده که به ساخت نمونه آزمایشی از محصول و در نهایت‪،‬آغاز‬
‫تولید می انجامد‪.‬‬
‫هدف استفاده از ‪ QFD‬اطمینان از ای امر است‪ ،‬محصوالتی که به بازار عرضه می شوند تا حد ممک نیازهای‬
‫مشتری‪/‬مصرف کننده نهایی را برآورده می سازند‪.‬‬

‫يادآوري‪ -‬اطحعات بیشتر در خصوص ‪ QFD‬در بخشهای بکستر ]‪ ،[19‬بووکر و همکاران ]‪ ،[11‬کراس ]‪ ،[6‬اینوود و هموند ]‪،[19‬‬
‫کاه ]‪ [3‬و پوگ ]‪ [13‬آورده شده است‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫مهندسی ارزش)‪(VE‬‬ ‫الف‪9-‬‬

‫مهندسی ارز ف موفقی در طراحی و تولید محصول است که با ارزیابی طراحی و معیارهای تولید محصوالت‬
‫جدید در ارتباط است‪ .‬ارز بر حسب کیفیت عملکرد و قابلیت اطمینان محصول با صرف هزینههای قاب قبول‬
‫محاسبه می شود‪ .‬ای رو در مرحله طراحی به منظور بررسی محصول کام ‪ ،‬زیرمونتاژها و یا اجزاء مجزا به کار‬
‫می رود که مربوط به اصح قیمت و کاهش هزینه ک یک محصول با طراحی عالی است‪ ،‬بدون آنکه مشخصات‬
‫طراحی به خطر بیافتد و اگر به صورت گروهی انجام شود موثرتر خواهد بود‪ .‬پایه رو و فلسفه مهندسی ارز‬
‫مفاهیم ساده ای است که بطور معمول شام ‪ 6‬گام زیر است‪:‬‬
‫گام اول‪:‬انتخاب محصول‪ ،‬زیر مونتاژ یا اجزاء در تحقی‬
‫گام دوم‪ :‬جمع آوری تمام اطحعات مربوط به محصول‪/‬زیر مونتاژ‪/‬اجزاء‬

‫‪1- Value Engineering‬‬

‫‪31‬‬
‫گام سوم ‪:‬تجزیه و تحلی کارکرد های محصول‪/‬زیرمونتاژ‪/‬اجزاء به منظور طبقه بندی آنها بر حسب اولویت و‬
‫تخصیص درست هزینه های مرتبط با هر کارکرد‪.‬‬
‫کمی دارند با استفاده از مواد مناسب و فرآیندهای‬ ‫گام چهارم ‪:‬سنجش راههای بهبود کیفیت اقحمی که ارز‬
‫تولید جدید‪.‬‬
‫گام پنجم ‪:‬ارزیابی تفصیلی اطحعات با توجه به عملکرد‪ ،‬هزینه و قابلیت دسترس بودن مواد و مواد جایگزی و‬
‫نیز هزینه های ساخت‬
‫گام ششم ‪:‬بکار گیری راه ح های ارائه شده از طری مستندات قاب قبول‪.‬‬
‫طرا باید در پایان کار مهندسی ارز ‪ ،‬طرحی منسجم بر پایه الزامات کیفیت‪ ،‬عملکرد و قابلیت اطمینان با‬
‫قیمت قاب قبول تهیه کند‪.‬‬

‫(‪ 1)VA‬ف بسیار مشابهی است که همان توالی را دنبال می کند اما با ای تفاوت که در مورد محصولی که‬ ‫يادآوري‪ -‬تحلی ارز‬
‫در بازار موجود است به کار می رود با ای هدف که به همان قیمت و یا بیشتر از آن‪ ،‬با هزینه کمتر دست یابد‪ .‬تحلی ارز و سایر‬
‫رو های بکار گرفته شد ه برای اصح و یا کاهش قیمت محصوالت به طور خاص در ای استاندارد که بر فرآیندها و رو های‬
‫ضروری بر آماده سازی طر ابتدایی متمرکز است‪،‬مطر نشده اند‪.‬‬

‫در کراس]‪ [6‬و یوآنکر ]‪ [12‬آمده است‪.‬‬ ‫يادآوري‪ -‬اطحعات بیشتر در مورد مهندسی ارز‬

‫‪1‬‬
‫تجزيه و تحلیل حالت شکست و اثرات آن(‪)FMEA‬‬ ‫الف‪4-‬‬

‫تجزیه و تحلی حالت شکست و اثرات آن ف موفقی می باشد که به منظور کاهش احتمال ورود محصوالتی با‬
‫طراحی و تولید نامرغوب به بازار ایجاد شده و می تواند مراح طراحی و تولید محصوالت کام ‪ ،‬قطعات فرعی یا‬
‫قطعات مجزا را بررسی کند‪.‬بکارگیری ای ف در طراحی و تولید محصوالت جدید وقتی که به صورت فعالیت‬
‫گروهی انجام گیرد موثرتر خواهد بود‪ .‬ای رو بستگی به تفسیر سواب گذشته شکست محصول دارد که در‬
‫طول مدت زمانی قاب قبول جمع آوری شده و به صورت اطحعات آماری نمایش داده می شوند‪.‬‬
‫ف ‪ FMEA‬نظام مند است و عموماً طی توالی ‪ 19‬مرحله ای به همراه اطحعاتی که به صورت جدولی ارائه‬
‫میشود انجام میگیرد‪ .‬مراحلی که باید طی شوند به قرار زیر است ‪:‬‬
‫الف‪-‬تهیه فهرستی از قطعاتی که باید بررسی شوند‪.‬‬
‫ب‪ -‬بیان کارکرد قطعات‪.‬‬
‫پ ‪ -‬شناسایی حالت های شکست احتمالی‪.‬‬
‫ت ‪ -‬بیان اثرات شکست‪.‬‬
‫ث ‪ -‬بیان دالی شکست‪.‬‬

‫‪1 -Value Analysis‬‬

‫‪2- Failure Mode and Effect Analysis‬‬
‫‪39‬‬
 ‫ج ‪ -‬مشخصات شاخص رتبه بندی وقوع هر شکست‪.‬‬
‫چ‪ -‬مشخصات یک شاخص رتبه بندی تشخیص شکست‬
‫‪ -‬تعیی عدد اولویت مخاطره)ریسک)‪.‬‬
‫خ ‪ -‬بیان کارهایی که باید انجام گیرند و ذکر مشخصات آنها‪.‬‬
‫طرا در خاتمه رو ‪ FMEA‬باید بتواند مناط ضعف را در طراحی پیشنهادی محصول شناسایی کرده و آنها را‬
‫اصح کند‪.‬‬

‫‪ FMEA‬در بوکر و همکارانش]‪ [11‬و هوانگ آمده است‪.‬‬ ‫يادآوري‪ -‬اطحعات بیشتر در مورد رو‬

‫‪1‬‬
‫مالحظات پايان چرخه حیات(‪)ELC‬‬ ‫الف‪5-‬‬

‫مححظات پایان حیات بخشی از مفهوم کلیتر بررسی چرخه حیات محصول است که گاهی از آن با عنوان تحلی‬
‫"از گهواره تا گور" یاد میشود و اخیرا نیز از آن با عنوان "از گهواره تا گهواره " یاد می شود‪ .‬مفهوم از گهواره تا‬
‫گهواره بیانگر ای عقیده است که منابع باید بخشی از سامانه گردشی باشند‪ ،‬تا کیفیت مواد باقیمانده در مرحله‬
‫فرآوری پایان حیات سازی به میزان کافی‪ ،‬عالی و مناسب باشد که بتوان از آنها در تهیه محصوالت با کیفیت‬
‫مناسب استفاده است‪ .‬ای امر به نوبه خود دارای مفاهیم ضمنی در مورد چگونگی مواد فرآیند شده هنگام ساخت‬
‫محصول دست اول است‪.‬‬
‫ای ف به منظور بررسی اثرات منفی محصوالت بر محیط زیست به کار می رود‪ ،‬که در جای خود اهمیت نسبی‬
‫به تولید ‪،‬حم و نق ‪ ،‬مصرف و دفع محصول می دهد و به عحوه از ای طری توسعه محصول میتواند بر مراحلی‬
‫متمرکز گردد که بیشتری اثرات منفی را بر محیط در پی دارند‪ .‬ای رو بستگی به اطحعات دقی راجع به‬
‫سطح اثر منفی محصوالت بر محیط دارد که در بررسی هر یک از مراح چرخه حیات محصول بدست می آید‪.‬‬
‫تحلی چرخه حیات سه مرحله مجزا دارد‪:‬‬
‫مرحله ‪ :1‬توصیف چرخه حیات محصول‪:‬شناسایی منابع درون داد ‪،‬فرآیندهای تبدی و برون داد هر یک از‬
‫مراح چرخه حیات‪.‬‬
‫مرحله ‪: 1‬تحلی هر یک از مراح چرخه حیات محصول‪:‬تعیی هدف اصلی هر یک از مراح با در نظر گرفت‬
‫اختصاص داده شده‪.‬‬ ‫هزینه و ارز‬
‫مرحله ‪: 9‬شناسایی فرصت های بهبود ‪ :‬بهبود های احتمالی محیطی و یا کلی در زمینه طراحی محصول‪.‬‬

‫پنج معیار زیر پایه اصلی در بررسی چرخه حیات هستند‪:‬‬

‫الف ‪ -‬منابع و انرژی مورد استفاده سیستم‪.‬‬
‫ب ‪ -‬مواد برونداد به هوا‪.‬‬

‫‪1- End of Life Consideration‬‬

‫‪33‬‬
 ‫پ ‪ -‬مواد برونداد به آب‪.‬‬
‫ت ‪ -‬میزان سمی بودن مواد استفاده شده‪.‬‬
‫ث‪ -‬میزان مواد کمیاب مورد استفاده‪.‬‬

‫يادآوري ‪ -‬ای اطحعات لزوماً جامعیت ندارد‪( .‬نمودارهای ‪ 1‬و ‪ 9‬را ببینید)‪.‬‬

‫توصیه می شود طرا در پایان بررسی چرخه حیات‪ ،‬از تأثیر محصول بر محیط (مواد‪،‬انرژی‪،‬مواد‬
‫شیمیایی‪،‬استفاده از آب و تنوع زیستی) آگاه باشد و از فرصتهای بهبود محصول با توجه به هزینهها‪ ،‬قیمت مورد‬
‫نظر مشتری‪ ،‬بازده تولید و آسانی حم و نق نیز اطحع یابد‪.‬‬

‫يادآوري ‪ -‬اطحعات بیشتر در مورد ‪ ELC‬در نوشته های کایم برون ]‪،[13EMAS] ،[16‬هوآنگ ]‪،[13‬هاندل ]‪ ، [13‬لویس و گرت‬
‫سکیس ]‪ [12‬و مولینا و همکارانش ]‪ [99‬آمده است‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫ارزيابی مخاطره‬ ‫الف‪6-‬‬

‫برای پاسخ به‬ ‫ارزیابی مخاطره(ریسک) فرآیندی است که در آن شکست احتمالی سنجیده می شود‪ .‬از ای رو‬
‫سئوال های زیر استفاده می شود‪.‬‬
‫الف‪ -‬چه چیزی ممک است در سیستم تولید محصول‪ ،‬خود محصول و تاثیر آن بر محیطی که محصول در آن‬
‫استفاده خواهد شد‪ ،‬دچار نقص شود؟ (ویا با سوء استفاده مواجه شود؟)‬
‫ب‪ -‬احتمال وقوع شکست چقدر است؟‬
‫پ‪ -‬اثر احتمالی که در صورت وقوع شکست نمود می یابد‪ ،‬چیست؟‬
‫ارزیابی مخاطره در ماهیت خود تا حدودی محاسباتی بوده و شام احتماالت و نتایج (معلول ها) می باشد‪ .‬از‬
‫فنونی در برابر مخاطره (عدم قطعیت)‪ ،‬به منظور جلوگیری و یا حذف شکست‪ ،‬شناسایی و کنترل زمان شکست و‬
‫کاهش اثر و نتایج آن استفاده می شود‪.‬‬
‫ارزیابی مخاطره یکی از اجزای اصلی ‪ FMEA‬است و بخشی از ‪ QFD‬نیز به شمار می رود‪.‬‬
‫در خاتمه ارزیابی مخاطره طرا باید درک بهتری از احتمال و اهمیت شکست اجزاء و یا محصوالت داشته باشد و‬
‫در جایگاهی باشد که بتواند کارهای طراحی را به نحوی پیش برد که اطمینان حاص شود‪ ،‬محصول مورد نظر در‬
‫تمام شرایط منطقی بیان شده‪ ،‬الزامات استفاده از محصول را برآورده می کند‪.‬‬

‫یادآوری‪ -‬اطحعات بیشتر راجع به بررسی خطرپذیری به مودارس ]‪ ،[91‬اسمیث ]‪[99‬و وانگ مراجع کنید‪.‬‬

‫‪1- Risk assessment‬‬

‫‪32‬‬
 ‫پیوست ب‬

‫(اطالعاتی)‬

‫طراحی صنعتی‬

‫هدف طراحی صنعتی‬ ‫ب‪1-‬‬

‫طراحی صنعتی جنبه ای از توسعه محصول است که در آن می توان سبک و جنبه های ارگونومی را بدون آنکه‬
‫بر طر اصلی اثر منفی داشته باشد به منظور ارتقاء سهولت استفاده و ظاهر محصول مورد توجه قرار داد تا بدی‬
‫وسیله قابلیت فرو محصول و اعتبار نام تجاری بهبود یابد‪ .‬اگر طرا صنعتی از تمام امکانات بالقوه خود استفاده‬
‫کند‪ ،‬می تواند نقش مؤثرتری در فرآیند طراحی داشته باشد که منجر به ایجاد مزایای بیشتری در محصول‪،‬‬
‫تجارت‪/‬مشتری می شود‪.‬‬
‫مزیت هایی که ای رو برای رقابتپذیر کردن محصول فراهم می کند شام موارد زیر است‪:‬‬
‫الف‪ -‬ظاهر‪/‬سبک ساخت‬
‫ب‪ -‬توجه به فاکتورهای انسانی طر محصول‬
‫پ‪ -‬سهولت مونتاژ و دمونتاژ‬
‫ت‪ -‬انتخاب مواد با توجه به کاربرد آنها‬
‫ث‪ -‬استفاده مقرون به صرفه از مواد خام‬
‫ح‪ -‬ایجاد توازن سرمایه گذاری برای بازگشت احتمالی سرمایه‬
‫خ‪-‬راهنمایی در رو های ساخت ازجمله ابزارسازی‬
‫چ‪ -‬سهولت استفاده‬

‫شرايطی که در آن حضور يک طراح صنعتی ضروري است ‪ /‬نیست‬ ‫ب‪1-‬‬

‫بیشتر پروژههایی که شام محصول سه بعدی هستند از طراحی صنعتی بهره میبرند‪ .‬با وجود ای ‪ ،‬در پروژه‬
‫هایی که شام کارخانه صنعتی و یا ساختمانهای شهری و یا دارای برخی تجهیزات نظامی‪ ،‬زمینه کمتری برای‬
‫حضور طراحان صنعتی مشاهده می شود اما حتی در ای مکانها نیز توجه به فاکتورهای انسانی (ارگونومی) در‬
‫طر محصول وجود دارد‪.‬‬

‫زمان استفاده از طراحی صنعتی‬ ‫ب‪9-‬‬

‫‪33‬‬
‫برای کسب منافع حداکثر‪ ،‬کاهش ضایعات و هزینه ها باید در زودتری زمان ممک از مشاوره طرا صنعتی در‬
‫فرآیند طراحی بهره برد‪( .‬زمان ایده آل برای ای کار درست بعد از ثبت مشخصات طراحی محصول است)‪.‬‬

‫گزينش طراح صنعتی‬ ‫ب‪4-‬‬

‫هنگام انتخاب طرا صنعتی مححظات زیر را باید مد نظر قرار داد‪.‬‬
‫الف‪ -‬سابقه‪/‬نمونه کار خوب‬
‫ب‪ -‬سابقه مناسب با نیازهای مشتری ‪ /‬طر‬
‫پ‪ -‬توانایی برقراری رابطه خوب کاری با دیگر اعضای گروه توسعه محصول‬
‫ت‪ -‬انتخاب از بی فهرست نهایی مصاحبه شوندگان‪.‬‬

‫خالصه طراحی صنعتی‬ ‫ب‪5-‬‬

‫خحصه طراحی یکی از بخش های مهم فرآیند طراحی است که باید تا حد امکان روش و صریح باشد‪ ،‬اما ای امر‬
‫تحت الشعاع بازنگری است که در طول مراح مقدماتی فرآیند طراحی صورت می گیرد که برخی از آنها ناشی از‬
‫بحث های طراحان است‪ .‬به منظور دستیابی به حداکثر سود از یک طراحی صنعتی ‪،‬خحصه طراحی باید‬
‫اطحعات بیشتری عحوه بر دستورات مربوط به آنچه که از جنبه حقیقی خحصه طراحی انتظار میرود در برداشته‬
‫باشد ‪ .‬طرا صنعتی باید دانشی اجمالی از موارد زیر داشته باشد‪:‬‬
‫الف‪-‬کارایی محصول‬
‫ب‪ -‬جنبه های فنی از قبی الزامات زیست محیطی‪ ،‬ایمنی و عملکردی‬
‫های برنامه ریزی شده‬ ‫پ‪ -‬اطحعات مربوط به بازار (اندازه و مح بازار)‪ ،‬پیشنهاد ایده بازاریابی از جمله فرو‬
‫ت‪ -‬محدودیتهای بودجه‬
‫ث‪ -‬پیشنهادها و تسهیحت تولید‬
‫ج‪ -‬زمان عرضه به بازار‬
‫چ‪ -‬بررسی رقبای تجاری اصلی و شناسایی مح فعالیت آنها در بازار‬
‫ح‪ -‬برنامههای طوالنی مدت برای تولید و توسعه محصول‬
‫خ‪ -‬الزامات بسته بندی‬
‫د‪ -‬دفع در پایان حیات محصول‬
‫ذ‪ -‬مدل های خانگی و ظاهر محصوالت موجود‪.‬‬

‫تأثیر به کارگیري مشاور در طراحی صنعتی‬ ‫ب‪6-‬‬

‫‪36‬‬
‫در دفاتر طراحی مشاوران اغلب با خشم و مخالفت مواجه میشوند‪ .‬برقراری رابطه خوب کاری بر مبنای‬
‫احترام و درک متقاب با دیگر اعضای گروه توسعه محصول از اهمیت خاصی برای مشاور برخوردار است‪ .‬با‬
‫پیشرفت کار ارز عقاید و گستردگی تجربه آنها آشکارتر میشود و رابطه محکمتر و با دوامتری بی آنها‬
‫شک میگیرد‪.‬‬
‫رهبری مشاوران ‪ ،‬تجربه و گستردگی خحصه طراحی بیشتری تأثیر و سود را بر روی محصول میگذارد‪.‬‬

‫ارائه کار طراحی‬ ‫ب‪1-‬‬

‫نمی توان بر اهمیت ارائه صحیح طراحی به مشتری از سوی طرا صنعتی بیش از حد تأکید کرد‪ .‬تنها طرا‬
‫تمام معانی ضمنی و دالی فراسوی طر را می داند و قادر است که دلی اتخاذ رو طراحی را بیان کند‪.‬‬
‫مسلماً تعدادی سؤال در مورد"چگونگی"مطر میشوند که باید در مورد آنها بحث کرد و ممک است موجب‬
‫تغییراتی در طر شوند‪ .‬با معرفی ترسیم به کمک کامپیوتر(‪ 1)CAD‬و ارسال نامههای الکترونیکی که یکی از‬
‫بخشهای اصلی آن است ای خطر وجود دارد که مشتریان بخواهند کار طرا را بدون فرآیند ارائه آن ببینند‬
‫که نباید به آن ت داد‪ ،‬چرا که موجب برداشت نادرست از مقاصد طرا میشود‪.‬‬

‫ارزيابی و تأيید طرح‬ ‫ب‪1-‬‬

‫ارزیابی و تصمیم گیری تا حد زیادی ناشی از ارتباطات تعاملی است که امکان بررسیهای مفص را راجع به‬
‫طراحی محصوالت بر حسب کارایی و ویژگیهای زیبایی شناختی با توجه به انتخاب مواد خام‪ ،‬رو های‬
‫ساخت‪ ،‬مونتاژ (دمونتاژ‪ ،‬نگهداری‪ ،‬شرایط بسته بندی‪ ،‬بازیابی و تجزیه نهایی محصول) ممک میسازد و می‬
‫تواند قب از تأیید نهایی در مورد طر و اجازه مبادرت به تولید آن حاص شود‪.‬‬

‫ابعاد و رواداريها‬ ‫ب‪3-‬‬

‫دستورالعم های کاری خاص در خحصه طراحی راجع به اندازه فیزیکی و جانمایی ‪ ،‬اندازه کلی و پیکربندی‬
‫محصول در پیشرفت طراحی است‪ .‬از عوام مهمی که در ابعاد فیزیکی آن سهیم می باشند‪ ،‬مححظات‬
‫ساخت و مونتاژ و نیز انتخاب مواد را میتوان نام برد‪ .‬رواداریها نیز باید تا حد امکان باز باشند‪ ،‬چرا که‬
‫رواداری های سختگیرانه غیر ضروری‪ ،‬هزینه های تولید محصول را به طور چشمگیری باال می برد و از طرفی‬
‫ممک است انتخاب مواد و فرآیندهای تولید را محدود سازند‪.‬‬

‫طرحهاي رنگی و بافتهاي ظاهري‬ ‫ب‪11-‬‬

‫‪1- Computer Aided Drafting‬‬

‫‪33‬‬
‫در صورتی که سبک مورد توافقی موجود نباشد‪ ،‬طرا می تواند یک سبک رنگی مناسب را پیشنهاد کند و با‬
‫استفاده از آن میتوان به طرق مرسوم و یا به عنوان بخشی از عملکرد‪ ،‬ویژگیهای زیبایی شناختی کلی‬
‫محصول را تقویت کرد‪ .‬همچنی رنگ میتواند در ایجاد تصویری ظاهری در جهت کاهش و یا افزایش اندازه‬
‫مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫به همی صورت‪ ،‬از بافت با هدف فراهم آوردن سطحی صیقلی‪ ،‬هموار و یا سطحی ناهموار و یا زبر با توجه‬
‫به نیاز طر استفاده می شود‪ .‬ای پرداخت کاری سطح ممک است به دلی زیبایی ظاهر آن باشد و یا به‬
‫میزان بخشی از عملکرد و کاربری آن مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬

‫شکل هاو نمادها ي محصول‬ ‫ب‪11-‬‬

‫شک ها ونمادهای محصول باید تا حد امکان نزدیک به ویژگی و خواص محصول باشند و بگونهای مورد‬
‫استفاده قرار گیرند که ابهام ایجاد نکرده و باید برای مصرف کننده شفاف و روش باشد‪ .‬ای مطلب بویژه‬
‫هنگامی که دستورالعم های ایمنی و کاربردی مورد نظر است‪ ،‬اهمیت می یابد‪.‬‬

‫‪33‬‬
 ‫پیوست پ‬

‫(اطالعاتی)‬
‫‪1‬‬
‫مالحظات چرخه حیات‬

‫کلیات‬ ‫پ‪1-‬‬

‫در ای پیوست توصیه می شود در کنار الزامات مرتبط با عملکرد‪ ،‬موقعیت تجاری‪ ،‬بهداشت و ایمنی که در قالب‬
‫استاندارد بیان شده در نظر گرفته شود‪ ،‬تصمیمگیری در مورد تقدم نسبی ای موضوعات بر عهده طرا و‪/‬یا‬
‫مشارکت کنندگان در طراحی است‪.‬‬

‫يادآوري ‪ -‬در برخی زمینهها‪ ،‬قانون گذاری از نوع معمولی و یا اضطراری است که مستلزم اختصاص تقدم باال به مححظات چرخه‬
‫حیات است و شام الزامات طراحی همگام با محیط زیست است که باید راهنمای محصوالت انرژی بر ]‪ ،[92‬راهنمای پس ماند‬
‫مواد الکتریکی و الکترونیکی]‪ ،[93‬محدودیت استفاده از مواد خطرناک در تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی ]‪ [96‬و مقررات پایان‬
‫حیات وسای نقلیه (مسئولیت تولید کننده)رادر بر بگیرد‪.‬‬

‫برخی از توصیهها ممک است بر طب ویژگیهای خاص طر ‪ ،‬کاربردهای دیگر را محدود کنند و بستگی به نظر‬
‫طرا و ‪/‬یا همکارانش دارد‪.‬در ای بررسی از آنجا که امور مربوط به حم و نق مواد خام‪ ،‬محصوالت میانی و‬
‫نهایی فراتر از کنترل و تأثیر طراحی هستند‪ ،‬مورد بررسی قرار نگرفته اند‪ .‬ک هزینهیابی حیات محصول وقتی‬
‫ارز صرفه جویی و عایدی یک محصول به مشتری از طری حسابداری بیان شود‪ ،‬غالباً نشان میدهد که‬
‫محصوالت دارای سازگاری بیشتر با محیط زیست ‪،‬کم هزینهترند‪.‬‬

‫تهیه مواد خام و اجزاء‬ ‫پ‪1-‬‬

‫در انتخاب مواد و اجزاء مورد نیاز نکات زیر را باید مد نظر قرار داد‪:‬‬
‫الف‪ -‬استفاده از مواد وافر و رایج‪.‬‬
‫ب‪ -‬استفاده از مواد و اجزاء محلی‪.‬‬
‫پ‪ -‬استفاده از مواد با چگالی کمتر مگر آنکه چگالی در مصرف انرژی و مواد کمتر مؤثر باشد‪ ،‬که در آن صورت‬
‫نسبت به انرژی و مواد اضافی به کار برده شده در ساخت محصول ارجحیت دارد‪ .‬محصوالت ساختمانی و‬
‫محصوالت نیازمند سختی نمونههای خوبی از مواردی هستند که ای امر در آنها صادق است‪.‬‬

‫‪1- Life cycle consideration‬‬

‫‪32‬‬
‫ت‪ -‬استفاده از موادی که انرژی کمتری صرف آنها میشود‪ ( .‬یعنی انرژی به کار برده شده در استخراج‪ ،‬جمع‬
‫آوری آنها از مبدأ و فرآیند و انتقال آنها به مح تولید کم باشد‪).‬‬
‫ث‪ -‬استفاده بیشتر از موادی که هنگام استخراج و جمع آوری از مبدأ‪ ،‬میزان مواد جانبی غیر ضروری همراه آنها‬
‫صفر یا حداق است‪.‬‬
‫ج‪ -‬استفاده از مواد تجدید پذیر‬
‫چ‪ -‬در زمانی که فرآیندهای گواهی کننده‪ ،‬نظارت محیطی بر منابع طبیعی ندارند مانند شوراها یا کمیتههای‬
‫نظارت بر جنگ ‪ ،‬استفاده از موادی که تحت رویه مناسب و سلسله مراتب حفاظتی از نهالستان‪/‬جنگ به‬
‫دست حمایت کننده مستقیم میرسند‪.‬‬
‫ح‪ -‬استفاده مجدد مناسب از اجزاء و قطعات کوچک‪.‬‬
‫خ‪ -‬استفاده ‪ 199%‬مواد بازیافتی در استفاده مجدد مصالح‪.‬‬
‫د‪ -‬استفاده ‪ 199 %‬قطعات بازچرخه شده ویا مواد باز چرخه شده‪.‬‬
‫ذ‪ -‬استفاده از مواد قاب بازچرخهای که بهینهسازی کیفیت ‪،‬انرژی‪ ،‬پسماند و فرآیند بازچرخه را امکان پذیر می‬
‫سازند‪.‬‬
‫ص‪ -‬استفاده از مواد واجزاء قاب باز چرخه که جمع آوری آنها به منظور بازچرخه به خوبی برای گروه مصرف‬
‫کننده محصول(تجاری ‪،‬خانگی) جاافتاده باشد و یا آنکه مصرف کنندگان بتوانند آن را در مح مصرف‬
‫بازچرخه کرده و یا بتوانند قطعات آن را به منظور بازچرخه جدا کنند‪.‬‬
‫ض‪ -‬استفاده از مواد و اجزاء قاب بازچرخه که انتظار جمع آوری آنها پایه گذاری شده است‪.‬‬
‫ط‪ -‬حتی االمکان عدم استفاده (به منظور بازیافت آسانتر) از پحستیک رنگی‪.‬‬
‫ظ‪ -‬استفاده از افزودنیهای شیمیایی (از جمله فلزات) که به لحاظ محیطی و فیزیولوژیکی بی خطرند‪.‬‬
‫ع‪ -‬به جای استفاده از افزودنیهای مجاز کنونی در گروه محصول‪ ،‬استفاده از افزودنیهای شیمیایی (شام‬
‫فلزات) که از نظر زیست محیطی و یا فیزیولوژیکی کمتر سمی و آلوده کننده باشند‪.‬‬

‫فرآيندهاي تولید‬ ‫پ‪9-‬‬

‫در تشریح فرآیندهای تولید موارد زیر را در نظر گرفته شود‪:‬‬

‫پ‪ 1-9-‬مواد خام‬
‫‪-‬استفاده از فرآیندهای شک دهنده شبکهای‪.‬‬
‫‪-‬بیشتری دقت در فرآوری مواد با پایی آوردن کوچکتری میزان موردنیاز برای حداکثر نمودن صرفه‬
‫اقتصادی‪.‬‬
‫‪-‬حداکثر نمودن جمعآوری و استفاده مجدد از پس ماند که طی فرآیند ایجاد می شوند (با هدف به‬
‫صفررساندن پسماند فرآیند)‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫‪-‬حداق نمودن نشتی مواد خاص به هوا ‪ ،‬زمی و آب‪.‬‬
‫‪-‬استفاده از موادی که به صورت پسماند یا خطرناک در پایان حیات نمود می یابند‪.‬‬
‫‪-‬جلوگیری از ایجاد پسماند خطرناک به منظور کاهش طبیعت خطرناک‪.‬‬

‫پ‪ 1-9-‬انرژي‬
‫‪ -‬ف آوری های مختلف فرآیند که به لحاظ ترمودینامیکی کاراتر هستند‪.‬‬
‫‪ -‬حداق سازی مصرف انرژی در فرآیند منتخب‪.‬‬
‫‪ -‬حداکثر نمودن کارایی انرژی فرآیند منتخب‪.‬‬
‫‪ -‬حداکثر نمودن و استفاده از انرژی فرآیند پسماند (چه به صورت گرما و چه الکتریسیته)‪.‬‬
‫پ‪ 9-9-‬آب‬
‫‪ -‬حداق سازی استفاده از آب در طی فرآیند‪.‬‬
‫‪ -‬حداکثرسازی استفاده مجدد از آب اضافی را که به میزان مورد نیاز تصفیه شده است‪.‬‬
‫پ‪ 4-9-‬مواد شیمیايی‬
‫‪ -‬حداق نمودن نشت مواد سمی و آلوده کننده به هوا ‪ ،‬زمی و آب‪.‬‬
‫‪ -‬اجتناب از استفاده مواد شیمیایی پس ماند و یا باقی مانده در پایان حیات که بعنوان خطرناک گروه‪-‬‬
‫بندی میشوند‪.‬‬

‫کاربرد محصول‬ ‫پ‪4-‬‬

‫با توجه به نقش محصولی که مورد استفاده قرار می گیرد‪ ،‬موارد زیر باید مد نظر قرار گیرد‪:‬‬
‫الف‪ -‬حداق سازی نیاز به انرژی و آب و حداکثرسازی بازده استفاده از انرژی‪ ،‬آب و دیگر منابع و نیز کاتالیزورها‪.‬‬
‫ب‪ -‬لحاظ کردن هرگونه امتیاز زیست محیطی‪ ،‬مشتری گرائی و منافع تجاری حاص از کاربرد محصول توسط‬
‫محصول و اینکه آیا طر اهداف ضمنی دارد‪.‬‬ ‫مشتری بدون در نظر گرفت فرو‬
‫پ‪ -‬ایجاد حسگر و سیستم های اطحعاتی در پشتیبانی عملکرد محصول‪.‬‬
‫ت‪ -‬تشکی حسگر و سیستم های اطحعاتی در پشتیبانی بازخورد وضعیت مواد و اجزاء‪.‬‬
‫ث‪ -‬حداکثر نمودن پتانسی به روز رسانی و تدوام محصول‪.‬‬

‫فرآيندهاي پادساخت‬ ‫پ‪5-‬‬

‫بیشتر موادی که در جوامع صنعتی استفاده می شوند برای پادساخت و بازچرخه نیاز به عملیات مکانیکی دارند‬
‫‪.‬مسائ اساسی زیست محیطی‪ ،‬ناشی از انرژی های کرب دار‪ ،‬نشت مواد سمی و آلوده (مانند احتراق سوخت در‬
‫ماشی آالت) میباشند‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫رویکرد بهینه در بازچرخه مواد شام تغییر درباال و پایی آوردن کیفیت مواد تا رسیدن به سطح مناسب به‬
‫منظور تولید محصول مشخص جدید یا طبقه جدیدی از محصوالت است که از طری فرآیندهای‬
‫غیرمکانیکی(میکروسکوپی‪ ،‬بیوشیمیایی‪ ،‬شیمیایی مساعد ) و یا با بازده انرژی و مکانیکی ای که میزان آزادسازی‬
‫کرب در آنها صفر است انجام میگیرد‪.‬‬
‫مواد خام ممک است در مراح اولیه طراحی که ای راه کار را ممک می سازد انتخاب شوند‪ ،‬در غیر ای صورت‬
‫فهرست زیر در حداق سازی اثرات انرژی و مواد نشتی حاص از پادساخت و بازچرخه مؤثر است‪.‬‬
‫الف ‪ -‬مواد خام‪ ،‬قطعات کوچک و اجزاء‬
‫‪ -‬حداق سازی کاربرد مواد غیر قاب تجزیه‪.‬‬
‫‪ -‬استفاده از مواد سازگار(مانند شیمیایی ‪ ،‬رسانا‪ ،‬پلیمری)‪.‬‬
‫‪ -‬اجتناب از مخلوط کردن اجزاء و قطعات کوچک (چرا که مثح فلز در قطعات پحستیکی فرو میرود)‪.‬‬
‫‪ -‬استانداردسازی تنوع قطعات نهایی شود‪.‬‬
‫‪ -‬انتخاب موادی که حیات اجزاء آنها مشابه است‪ ،‬تا با طراحی طول مونتاژ منطب باشند‪.‬‬
‫‪ -‬اجتناب از به کار گیری مواد مرکبی که از چسب استفاده می کنند‪.‬‬
‫‪ -‬گروه بندی مواد زیان آور در مدلهای جداگانه و در دسترس‪.‬‬
‫‪ -‬اجتناب از کاربرد مواد پیر سختی و خوردگی‪.‬‬
‫‪ -‬حداق نمودن تعداد قطعات کوچک؛ چرا که با ای کار در هنگام طراحی محصول و یا زیرمونتاژ‪ ،‬یا از‬
‫طری طراحی مجدد آنها و یا با به کارگیری رو های تولید متفاوت ای امکان فراهم میشود که محصول‬
‫یا زیرمونتاژ از قطعات کمتری تشکی شوند‪.‬‬
‫ب‪ -‬اتصال‬
‫‪ -‬حداق نمودن تعداد ثابت کننده و بستها و استانداردسازی نوع و اندازه آنها‪.‬‬
‫‪ -‬در نظر داشت مححظات ایمنی و امنیت و استفاده از ف آوری و روشهای اتصالی که امکان جداسازی‬
‫آسان اجزاء و مواد را فراهم می کنند‪.‬‬
‫ت‪ -‬روکش‪ /‬لعاب‬
‫‪ -‬اجتناب از پرداخت کاری ثانویه مانند رنگ کاری‪ ،‬روکش و یا آبکاری‪.‬‬
‫‪ -‬استفاده از مواد با دوام بجای استفاده از روکشهای حفاظتی‪.‬‬
‫ث ‪ -‬بازچرخه‬
‫‪ -‬تسهی دسترسی به بخش های ارزشمند و قاب استفاد مجدد‪.‬‬
‫‪ -‬تسهی شناسایی واضح از ماجول های جایگزینی‪/‬تعمیر‪.‬‬
‫‪ -‬محافظت قطعات فرعی مونتاژ در مقاب فساد‪ ،‬زنگ زدگی و فرسایش‪.‬‬

‫‪29‬‬
‫‪ -‬کدگذاری و یا در غیر ای صورت شناسایی قطعات برای سهولت در بازیافت و به دنبال ممیزی دادههای‬
‫تولید انجام می شود‪ .‬عدم استفاده از برچسبهای بیش از ‪ 39‬گرم در مورد بخشهای پحستیکی مطاب‬
‫استاندارهای ‪ BS EN ISO 1043‬و ‪.BS EN ISO 11469‬‬
‫‪ -‬کد گذاری مواد خام از جمله روکش و آلیاژهای سطحی را به منظور سهولت در بازیافت و به دنبال‬
‫ممیزی داده های تولید انجام می شود‪.‬‬
‫‪ -‬فراهم آوردن تمام اطحعاتی که به بازچرخه مستندات چاپی یا الکترونیکی کمک می کنند‪.‬‬

‫زمینه در بوتراید و همکاران] ‪،[1‬جوآنه و همکاران] ‪،[3‬نوف] ‪،[9‬اوتو و وود]‪ [2‬و اولریخ و‬ ‫يادآوري‪ -‬اطحعات بیشتر در ای‬
‫اپینگر]‪ [3‬آورده شده است‪.‬‬

‫هزينه ها‪ ،‬سرمايه گذاري و درآمد‬ ‫پ‪6-‬‬

‫طی فرآیند طراحی تمام یا بخشی از هزینه‪ ،‬سرمایه گذاری و درآمدهایی را که محصول برای مشتری به همراه‬
‫دارد را باید در نظر گرفت‪.‬‬
‫الف‪ -‬هزینه های ساخت ‪.‬‬
‫ب‪ -‬نگهداری وتعمیرات‪/‬پادساخت بصورت طر ریزی شده‬
‫پ‪ -‬عملکرد محصول چه مشتری صاحب آن باشد و یا نباشد‪ ،‬اما تنها کارایی محصول مورد ضمانت است‪.‬‬
‫ج‪ -‬ارتقاء قطعات ‪ ،‬از جمله هر گونه درآمد احتمالی که از بازگشت قطعات به حمایت کننده مالی عاید می شود‪.‬‬
‫ح‪ -‬بازچرخه یا دفع که شام هر درآمدی که بازگشت قطعات به حمایت کننده دربر دارد‪ ،‬میشود‪.‬‬
‫خ‪ -‬جایگزینی محصول یا قطعات کوچک که بخشی از رابطه مستمر با مشتری است‪.‬‬
‫چ‪ -‬مزایای مالی که محصول به همراه دارد از جمله تخفیفهای مالیاتی‪ ،‬وام و اهدای جوایز‪.‬‬

‫‪23‬‬
 ‫پیوست ت‬

‫(اطالعاتی)‬
‫‪1‬‬
‫مفهوم پديد آوري محصول فنی(‪)TPR‬‬

‫فرآیند تبدی مفهوم به محصولی که به درستی عم می کند بستگی به همکاری یک توالی از اصول (مشخصه‪،‬‬
‫ساخت و تصدی ) دارد ‪،‬که اگرنیاز به دستیابی به نتیجه ای باشد‪ ،‬موارد مذکور باید در یک راستا هماهنگ شوند‪.‬‬
‫بهتری دستورالعم برای دستیابی به ای مشخصه ‪،‬تعریفی منظم و غیر مبهم از مشخصه فنی محصول (‪)TPS‬‬
‫است و در ای زمینه استاندارد ‪ BS8888‬بیان میدارد که ‪ TPS‬چگونه می تواند به صورت مؤثر تهیه شود ‪.‬هدف‬
‫استاندارد ‪ BS8888‬فراهم کردن دستوراتی در مورد چگونگی طراحی نیست‪ ،‬بلکه به دنبال فراهم کردن ارائه‬
‫منظم از خروجی فرآیند طراحی است‪ ،‬آن هم به روشی که می تواند الزامات محصول را از طری فرآیندهای‬
‫ساخت و تصدی بیان کند‪ .‬گزار ‪ TPS‬که مطاب استاندارد ‪ BS8888‬تدوی شده باشد عحوه بر ای حاوی‬
‫اطحعات فرآیند تصدی محصول است‪،‬همچنی مناسب شرایط عملکردی محصول میباشد‪ .‬از ای رو چنی به‬
‫نظر میآید که میتواند حدفاص بی مراح طراحی و ساخت وساخت و تصدی را کنترل کند‪.‬‬
‫در حالی که کار ساخت به شدت تحت تأثیر تعریفی می باشد که مطاب استاندارد ذکر شده تهیه شده است‪ ،‬اما‬
‫با ای حال تنها اصلی که به واقع در عنوانها اشارهای به آن نشده‪ ،‬ساخت است‪ ،‬اما کاربرد استاندارد واقعاً بر سه‬
‫اص طراحی‪ ،‬تولید و تصدی تاثیر گذار است و زمان به کارگیری آن در شروع حدفاص ای اصول است‪ .‬در واقع‬
‫تحشی است برای بیان ای مفهوم‪ ،‬اصطح "پدیدآوری فنی محصول " ایجاد شده است ‪" :‬سیستم تسریع بخش‬
‫همکاری بی اصول مهندسی مکانیک برای تاثیر گذاشت بر تبدی یک مفهوم به صورت کارکرد درست قطعات‬
‫کاری یا محصولی بازای زمان و بودجه که کمتری باز کاری ‪/‬مردودی را به همراه داشته باشد"‪ .‬از ای رو‪ ،‬هیچ‬
‫یک از استانداردهای ‪ BS8889،BS8888 ،BS8887‬نمیتوانند سندی مستق باشند‪ ،‬زیرا هیچکدام ک گذشته را‬
‫بیان نمی کنند‪ .‬به عحوه‪ ،‬طی آمادهسازی نسخه نخست استاندارد‪ BS8888‬در سال ‪ ،9999‬هدف همیشگی ای‬
‫بوده که ای استاندارد از سوی جنبه های مربوط به ‪ TPR‬مراح ساخت و تصدی حمایت خواهد شد‪ .‬از ای رو‪،‬‬
‫سه استاندارد مرتبط با طراحی برای ساخت (‪ ،)BS8887‬مشخصات فنی محصول (‪ )BS8888‬و تصدی فنی‬
‫محصول (‪ )BS8889‬می پردازند‪ .‬ای سه استاندارد یاد شده در کنار یکدیگر می توانند به عنوان ‪ TPR‬سه گانه‬
‫نام گذاری شوند‪.‬‬
‫به وضو نوعی همپوشانی در مضمون ای سه استاندارد دیده میشود و ای مسئله به صورت نموداری در شک‬
‫د‪ 1-‬نشان داده شده است‪ .‬در شک ذکر شده سه حوزه طراحی‪ ،‬ساخت و تصدی بوسیله دایره هایی مشخص‬
‫شدهاند‪ ،‬هرچند که ای کار به شکلی بسیار ساده انجام گرفته زیرا اندازه سه حوزه یکی نیست و همپوشانیها هم‬

‫‪1‬‬
‫‪- Technical Product Realization‬‬
‫‪22‬‬
‫کامح مشابه نیستند‪ .‬مثحً برآورد شده که حدود ‪ 69‬درصد همپوشانی بی تصدی و ساخت محصول وجود دارد‪ .‬با‬
‫ای حال تنها ‪ 39‬درصد همپوشانی بی مراح طراحی و تصدی دیده می شود‪ .‬با وجود اینکه شک ت‪ 1‬صرفاً‬
‫پوشش گروه سه عضوی را نشان می دهد‪ ،‬رابطه میان آنها و به خصوص تاثیری که استاندارد ‪ BS8888‬به ک‬
‫مجموعه دارد در شک ت‪ 9-‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫شکل ت‪ 1-‬همپوشانی میان استانداردهاي سه گانه ‪TPR‬‬

‫شکل ت‪ 1-‬اثر نفوذ ‪ BS 8888‬در ارتباطات میان ‪ BS 8888 ،BS 8887‬و ‪BS 8889‬‬

‫‪23‬‬
 ‫کتابنامه‬

[1] Boothroyd, G., Dewhurst, P. and Knight, W., Product Design for Manufacture and
Assembly, Marcel Dekker, 1994.
[2] Nof, S., Wilhelm, W. and Warneke, H., Industrial Assembly, Chapman and Hall, 1997.
[3] Jovane, F., Alting, L., Armillotta, A., and Eversheim, W., Feldmann, K., Seliger, G. and
Roth, N., A key issue in product life-cycle: Disassembly, Annals of CIRP, 42, No. 1, pp
651–8, 1993.
[4] Otto, K. and Wood, K., Product design – techniques in reverse engineering and new
product development, Prentice-Hall, 2001.
[5] Ulrich, K. and Eppinger, S.D. Product design and development, McGraw-Hill, 2004.
[6] Cross, N., Engineering Design Methods – Strategies for Product Design, John Wiley
and Sons, 1988.
[7] Kahn, Kenneth B., Product Planning Essentials, Sage Publications Inc., 2001.
[8] Osborn, Alex F., Applied imagination: principles and procedures of creative problem
solving. 3rd edition, New York: Scribner’s, 1963.
[9] Rawlinson, J.G. Creative thinking and brainstorming, Farnborough: Gower, 1981.
[10] Baxter, Mike, Product design – Practical methods for the systematic development of
new products, Chapman and Hall, 1998.
[11] Booker, J.D., Raines, M. and Swift, K.G., Designing capable and reliable products,
Butterworth Heinemann, 2001.
[12] Inwood, D. and Hammond, J., Product development – An integrated approach, Kogan
Page Limited, 1993.
[13] Pugh, S., Total design – Integrated methods for successful product engineering,
Addison Wesley, 1991.
[14] Younker, Del I., Value engineering: Analysis and methodology, New York: Marcel
Dekker, 2003.
[15] Huang, G.Q., Design for X – Concurrent Engineering Imperatives, Chapman and Hall,
1996.
[16] Ciambrone, David F., Environmental Life Cycle Analysis, Boca Raton, Fla: Lewis
Publishers, 1997.
[17] European Union. EMAS (Eco-Management and Audit System).
[18] Hundal, Mahendra S., Mechanical life cycle handbook – Good environmental design
and manufacturing, Marcel Dekker Inc., 2002.
[19] [19] Lewis, H. and Gertsakis, J., Design + environment – A global guide to designing
greener goods, Greenleaf Publishing Limited, 2001.
[20] Molina, A., Kusiaka, A. and Sanchez, J., Handbook of Life Cycle Engineering, Kluwer
Academic Publishers, 1998.
[21] Modarres, M., What every engineer should know about reliability and risk analysis,
Marcel Dekker Inc., 1993.
[22] Smith, David J., Reliability maintainability and risk – Practical methods for engineers,
6th edition, Butterworth Heinemann, 2001.
[23] Wang, John X., What every engineer should know about risk engineering and
management, Marcel Dekker Inc., 2000.
[24] EUROPEAN COMMUNITIES. 2005/32/EC. Eco-design Requirements for Energy-
26
 using Products Directive. Luxembourg: Office for Official Publications of the European
Communities, 2005.
[25] EUROPEAN COMMUNITIES. 2002/96/EC. The Waste Electrical and Electronic
Equipment Directive. Luxembourg: Office for Official Publications of the European
Communities, 2003.
[26] GREAT BRITAIN. The Restriction of the Use of Certain Hazardous Substances in
Electrical and Electronic Equipment Regulations 2005. London: The Stationery Office.
[27] GREAT BRITAIN. The End-of-Life Vehicles (Producer Responsibility) Regulations
2005. London: The Stationery Office.

23