Cover Page Dekriminalizimin

Leksione: Hyrje në metodën e Elementëve të Fundëm
Kapitulli 1. Hyrje
I. Koncepte bazë
Metoda e elementëve të Fundëm (FEM), apo analiza elementëve të
fundëm (FEA), është e bazuar në idenë e ndërtimit të një objekti të
komplikuar me blloqe të thjeshtë, ose, duke e ndarë një objekt të
komplikuar në copa të vogla dhe të manaxhueshme. Zbatimi i kësaj ideje të
thjeshtë mund të gjendet kudo si në jetën e përditshme ashtu edhe në
inxhinieri.
Shëmbuj:
• Lego (Lojë Fëmijësh)
• Godinat
• Përafrimi i sipërfaqes së trekëndëshit
Sipërfaqja e një trekëndëshi: sin
Sipërfaqja e rrethit: sin ∞
ku N= numri total i trekëndëshave (elmentëve).
Pse Metoda e Elementëve të Fundëm?

• Analiza projekuese: llogaritjet me dorë, eksperimentet, dhe
simulimet kompjuterike
• MEF / AEF është metoda e simulimit kompjuterik e aplikuar më
gjerësisht në inxhinieri
• Integruar ngushtë me programet CAD / CAM
1
• ...
Aplikimet e MEF në inxhieneri

• Mekanikë/ Aeronautikë/ Ndërtim/ Inxhinieri Automobilësh
• Analiza e Strukturore (statike / dinamike, lineare / jolineare)
• Termike / Rrjedhat e fluideve
• Electromagnetikë
• Geomechanikë
• Biomechanikë
• ...
Shëmbuj:
...
Një histori e shkurtër e MEF

• 1943 ----- Courant (Metoda Variacionale)
• 1956 ----- Turner, Clough, Martin and Topp (Shtangesia)
• 1960 ----- Clough (“Elementet e Fundem”, probleme plane)
• 1970s ----- Aplikimet në kompjuter
• 1980s ----- Mikrokompjuterat, pre- dhe postprocesoret
• 1990s ----- Analiza e sistemeve strukturore te medhenj
2
MEF në Analizën Strukturore
Procedura:
• Ndahet struktura në pjesë (elemente me nyje)
• Përshkruhen sjelljet e madhësive fizike në çdo element
• Mblidhen (asamblohen) elementet në nyje që të formojnë një
sistem të përafërt ekuacionesh për të gjithë strukturën
• Zgjidhet sistemi i ekuacioneve për gjetjen e të panjohurave
që i referohen nyjeve (p.sh., zhvendosjet)
• Llogariten vlerat e dëshiruara (p.sh. deformimet dhe sforcimet)
në elementet e zgjedhur
Shëmbull:
3
Implementimet Kompiuterike
• Të dhënat (ndërtohet modeli EF, ngarkesat dhe lidhjet)
• Zgjidhja AEF (asamblazhi dhe zgjidhja e sistemit të ekuacioneve)
• Rezultatet (zgjedhja dhe shfaqja e rezultateve të kërkuara)
Paketa Software të MEF që tregtohen

• ANSYS (General purpose, PC and Workstations)
• SDRC/I-DEAS (Complete CAD/CAM/CAE package)
• NASTRAN (General purpose FEA on mainframes)
• ABAQUS (Nonlinear and dynamic analyses)
• COSMOS (General purpose FEM)
• ALGOR (PC and ëorkstations)
• PATRAN (Pre/Post Processor)
• HyperMesh (Pre/Post Processor)
• Dyna-3D (Crash/impact analysis)
• ...
4
Objektivat e Kursit të MEF

• Të kuptojmë idenë themelore të MEF
• Të njohim sjelljen dhe përdorimin e çdo tipi të elementeve që do
të trajtojmë në këtë kurs
• Të jemi në gjendje të përgatisim një model të përshtatshëm me
EF për probleme të dhëna
• Të mund të interpretojmë dhe vlerësojmë cilësinë e rezultateve
(Të njohim Fizikën e problemeve)
• Të njohim e kufizimet e MEF (mos keqpërdorim MEF - një mjet
numerik)
5
II. Kujtesë nga Algjebra Matricore
Sistemi Ekuacioneve Linearë Algjebrikë

a x a x a x b
a x a x a x b
............ (1)
a x a x a x b
ku , …….. , janë të panjohurat.
Në formë matricore:
Ax=b (2)
ku:
⎡ a11 a12 K a1 n ⎤
⎢a a 22 K a 2n ⎥⎥
A ⎡⎣a ij ⎤⎦ = ⎢ 21
⎢K K K K⎥
⎢ ⎥
⎣a n 1 an2 K a nn ⎦
⎧ x1 ⎫ ⎧ b1 ⎫
(3)
⎪x ⎪ ⎪b ⎪
⎪ ⎪ ⎪ ⎪
x = {x } = ⎨ 2 ⎬ b = {b } = ⎨ 2 ⎬
⎪ .... ⎪ ⎪.... ⎪
⎪⎩ x n ⎪⎭ ⎪⎩bn ⎪⎭
A është matricë (katrore) n×n, dhe x e b janë vektorë (kolona) me përmasa

n.
Vektorët rresht dhe kolonë

⎧ w1 ⎫
{w} = ⎪⎨ w2 ⎪⎬
⎪w ⎪
⎩ 3⎭
6
Mbledhja e Zbritja e matricave

Për dy matrica A dhe B, të dyja të së njëjtës përmasë (mxn),
mbledhja dhe zbritja përcaktohen nga:
C=A+B me
D=A‐B me
Produkti Skalar
λA ⎡⎣ λa ij ⎤⎦
Produkti Matricor
Për dy matrica A (me përmasa l×m) dhe B (me përmasa m×n),
produkti i AB përcaktohet si:
m
C=AB ku c ij = ∑ aik bkj
k =1
ku 1,2, … , ; 1,2, … ,

Theksojmë se, në përgjithësi AB ≠ BA, por (AB)C = A(BC) (vetia e
shoqërimit)
Matrica Transpozuar
Nqs , atëherë e transposuara e A është
AT a
Theksojmë se
Matrica Simetrike
Matrica katrore A (n×n) quhet simetrike kur
A AT ose a a
7
Matrica Njësi
⎡1 0 K 0⎤
⎢0 1 K 0⎥
I =⎢ ⎥
⎢K K K K ⎥
⎢ ⎥
⎣0 0 K 1⎦
Theksojmë se ,
Përcaktori i Matricës
Përcaktor i një matrice katrore A (n×n) është numri skalar të cilin e
shënojmë | |. Për matricat e rendit 2×2 dhe 3×3, përcaktorët e
tyre jepen si më poshtë
a b
det ad bc
c d
dhe
⎡ a11 a12 a13 ⎤
det ⎢ a 21 a 22 a 23 ⎥⎥ = a11a 22a 33 + a12a 23a 31 + a 21a 32a 33 −
⎢
⎢⎣ a 31 a 32 a 33 ⎥⎦
− a13a 22a 31 − a 21a12a 33 − a 32a 23a11
Matrica Singulare
Një matricë katrore A (n×n) është singulare n.q.s. përcaktori i
saj, 0 , gjë e cila tregon se sistemi i ekuacioneve është me problem
(nuk ka një zgjidhje të vetme, degjeneron, etj.)
Matrica Inverse
Një matricë katrore dhe jo singulare A 0 , ka matricën
inverse të saj A-1 të tillë që
AA A A I
Matrica me faktor të përbashkët C e matricës A përcaktohet nga

C 1 M
8
ku është përcaktori i matricës minore që përftohet nga eliminimi i

rreshtit i dhe kolonës j, të matricës A.
Kështu matrica inverse A përcaktohet si
1
A CT
detA
Mund të provojmë .
Shembuj:
a b 1 d b
1
c d ad bc c a
Provojmë:
a b a b 1 d b a b 1 0

c d c d ad bc c a c d 0 1
T
1 1 0 1 3 2 1 3 2 1
2 1 2 1 2 2 1 2 2 1
4 2 1
0 1 2 1 1 1 1 1 1
Provojmë:
1 1 0 3 2 1 1 0 0
1 2 1 2 2 1 0 1 0
0 1 2 1 1 1 0 0 1
N.q.s. përcaktori i saj, 0, (pra A është singulare), atëherë
, nuk ekziston.
Zgjidhja e sistemit të ekuacioneve linearë (Ekuac.(1)) mund të
shkruhet si (duke supozuar që matrica A nuk është singulare ):
1

Pra, detyra kryesore e zgjidhjes së një sistemi ekuacionesh linearë

është gjetja e matricës inverse.
Metodat për zgjidhjen e sistemit të ekuacioneve linearë

• Metoda e eleminimit e Gausit
• Metodat iterative
9
Matrica Pozitivisht të Përcaktuara

Një matricë katrore A (n×n) është pozitivisht e përcaktuar, nqs për
çdo vektor x jo zero me përmasë n, është e vërtetë
xT Ax 0
Theksojmë që matricat pozitivisht e përcaktuar janë josingulare.
Diferencimi dhe Integrimi i Matricës

Le të jetë
A t a t
Atëherë diferencimi përcaktohet si

d da t
A t
dt dt
Dhe integrimi
A t dt a t dt
10
Tipat e Elementëve të Fundëm
Elementi 1-D (Shufër)
(Susta, Kapriatë, tra, tub, etj.)
Elementi 2-D (Plan)
(Membranë, plate, shell, etc.)
Elementi 3-D (Solid)

(Fushat 3-D - temperaturë, zhvendosjet, sforcim, fusha e
shpejtësive)
11
III. Elementi Sustë

“Çdo gjë e rëndësishme është e thjeshtë.”
Elementi me Një Sustë

Dy nyje: ,
Zhvendosjet Nyjore: , (m, mm, in)
Forcat Nyjore: , (Njuton, lb)
Konstantet e Sustës (ngurtësia): k (N/m, N/mm, lb/in)
Marëdhënia Forcë – Zhvendosje:
F k∆ ku ∆ u u
⁄∆ 0 forca për zhvendosje njësi

Do të studiojmë vetëm problemet lineare.
Shqyrtojmë ekuilibrin e forcave në suste. Për nyjen , do të kemi:
f F k u u ku ku
12
dhe për nyjen do të kemi:

f F k u u ku ku
Në formë matricore:
k k u f
k k u f
ose
Ku f
ku
Matrica e Ngurtësisë (së elementit)
Vektori i zhvendosjeve (nyjore te elementit)
Vektori forcave (nyjore te elementit)
Theksojmë se K është matricë simetrike. Është K singulare apo
josingulare? Po të jetë a mund ta zgjidhim sistemin e ekuacioneve? N.q.s.
jo, pse?
13
Sistemi Sustë

Për Elementin 1:
Për Elementin 2:
ku është forca (e brendëshme) që vepron në nyjen të elementit ,

1,2 .
Asamblazi i matricës së ngurtësisë për të gjithë sistemin:
Shqyrtojmë ekuilibrin e forcave në nyjen 1:

F f
në nyjen 2:
F f f
në nyjen 3:
F f
Pra:
F k u k u
F k u k k u k u
F k u k u
Në formë matricore
14
k k 0 u F
k k k k u F
0 k k u F
ose
KU F
ku K është matrica e ngurtësisë së sistemit.
Një rrugë alternative për asamblazhin e matricës së ngurtësisë së

sistemit:
“Duke zgjeruar” matricën e ngurtësisë për elementët 1dhe 2, kemi:
k k 0 u f
k k 0 u f
0 0 0 u 0
0 0 0 u 0
0 k k u f
0 k k u f
Duke superpozuar (asambluar) dy matricat do te kemi:

k k 0 u f
k k k k u f f
0 k k u f
Ky është i njëjti sistem që morrëm nga kushtet e ekuilibrit.
Konditat kufitare dhe te ngarkimit:

Supozojmë se: 0 dhe
do të kemi
k k 0 0 F
k k k k u P
0 k k u P
I cili reduktohet
k k k u P
u
k k P
dhe
15
F k u
Të panjohurat janë
u
U u dhe reaksioni F1.
Duke zgjidhur sistemin marrim:

u k k k P
u
k k P
2P
u k
u
2P P
k k
dhe reaksioni
F 2P
Kontrolli i Rezultateve
• Forma e deformuar e strukturës
• Ekuilibri i forcave të jashtme
• Rendi e madhësia e numrave
Verëjtje mbi elemntin sustë

• Të volitëshme për analizën e ngurtësië
• Jo të volitëshme për analizën e sforcimeve të vetë sustës
• Mund të kemi elementë me shtangësi anësore, në përdredhje, etj.
16
Shëmbull 1.1
Jepet: Për sistemin me susta të treguar më lart,

k 100 N ⁄ mm, k 200 N ⁄ mm, k 100 N ⁄ mm
P 100 N , u u 0
Kërkohet: (a) matrica globale e ngurtësisë

(b) zhvendosjet e nyjeve 2 dhe 3
(c) forcat reaktive tek nyjet 1 dhe 4
(d) forca në sustën 2
Zgjidhje:
(a) Matricat e ngurtësisë janë:
100 100
k N/mm (1)
100 100
200 200
k N/mm (2)
200 200
100 100
k N⁄mm (3)
100 100
Duke aplikuar parimin e superpozimit do marrim matricën e përgjithëshme
të ngurtësisë
u1 u2 u3 u4
⎡ 100 −100 0 0 ⎤
⎢ −100 100 + 200 −200 0 ⎥
K= ⎢ ⎥
⎢ 0 −200 200 + 100 −100 ⎥
⎢ ⎥
⎣ 0 0 −100 100 ⎦
ose
17
⎡ 100 −100 0 0 ⎤
⎢ −100 300 −200 0 ⎥
K= ⎢ ⎥
⎢ 0 −200 300 −100 ⎥
⎢ ⎥
⎣ 0 0 −100 100 ⎦
e cila është matricë simetrike dhe bandë.

Ekucioni i ekuilibrit për gjithë sistemin është
⎡ 100 −100 0 0 ⎤ ⎧u1 ⎫ ⎧ F1 ⎫

⎢ −100 300 −200 0 ⎥ ⎪⎪u 2 ⎪⎪ ⎪⎪ 0 ⎪⎪
⎢ ⎥⎨ ⎬ = ⎨ ⎬ (4)
⎢ 0 −200 300 −100 ⎥ ⎪u 3 ⎪ ⎪ P ⎪
⎢ ⎥
⎣ 0 0 −100 100 ⎦ ⎪⎩u 4 ⎭⎪ ⎩⎪F4 ⎭⎪
(b) Duke aplikuar kushtet kufitare ( 0), ose duke fshirë rreshtin
e parë dhe të katërt (si dhe kolonat përkatëse) do të kemi sistemin e
reduktuar (modifikuar):
300 200 u 0
(5)
200 300 u P
Duke e zgjidhur marim
u P/250 2
u mm (6)
3P/500 3
(c) Prej ekuacionit 1 dhe 4 gjejmë forcat reaktive
F 100 u 200 N
F 100 u 300 N
(d) Ekuacioni i ekuilibrit për elementin 2 është

200 200 u f
200 200 u f
Ku 2, 3 për elementin 2. Pra llogarisim forcën në sustë si:

u 2
F f f 200 200 u 200 200 200 N
3
Kontrolloni rezultatin!
18
Shëmbull 1.2

Problem: Për sistemin me susta me numër të cfarëdoshëm nyjesh dhe
elmentesh, të treguar më lart në figurë, të ndërtohet matrica e
ngurtësisë.
Zgjidhje:
Fillimisht ndërtojmë tabelën e mëposhtme:
Tabela e lidhjeve te elementeve
Elementi Nyja i (1) Nyja j (2)
1 4 2
2 2 3
3 3 5
4 2 1
e cila specifikon numrat e nyjeve globale që i korespondojnë numrit të

nyjeve lokale për cdo element.
Mund të shkruajmë matricat e ngurtësisë së elementeve si vijon
u u u u
k k k k
K K
k k k k
u u u u
k k k k
K K
k k k k
Përfundimisht mund të shkruajmë matricën e ngurtësisë të sistemit duke

aplikuar asamblazhin e elementeve si vijon:
19
u1 u2 u3 u4 u5
⎡ k4 −k 4 0 0 0 ⎤
⎢ −k k + k + k −k 2 −k 1 0 ⎥
⎢ 4 1 2 4 ⎥
K=⎢ 0 −k 2 k2 + k3 0 −k 3 ⎥
⎢ ⎥
⎢ 0 −k 1 0 k1 0 ⎥
⎢⎣ 0 0 −k 3 0 k 3 ⎥⎦
Matrica është simetrike,bandë dhe singulare.
20
Kapitulli 2. Elementët shufër dhe tra. Analiza Statike

Lineare
I. Analiza Statike Lineare

Shumica e problemeve të analizës së strukturave mund të trajtohen
si probleme lineare statike, bazuar në supozimet e mëposhtme:
1. Deformime të vogla (skema statike dhe e ngarkimit nuk ndryshon
për shkak të formës së deformuar)
2. Materiale elastike (nuk ka plasticitet apo shkatërim)
3. Ngarkesa statike (ngarkesa është aplikuar në strukturë në mënyrë
të ngadalshme ose mënyrë të qëndrueshme)
Analiza lineare mund të japi sasinë më të madhe të informacionit
lidhur me sjelljen e një strukture, dhe mund të jetë një përafrim i mirë për
shumë analiza. Ajo është gjithashtu baza e analizës jolineare në shumicën
e të rasteve.
21
II. Elementi shufër

Shqyrtojmë një elemnt shufër me seksion prizmatik :
L gjatësia
A sipërfaqja e seksionit tërthor
E moduli i elasticitetit
u u x zhvendosja
ε ε x deformimi (relativ)
σ σ x sforcimi
Marëdhënia deformim-zhvendosje:
ε (1)
Marëdhënia sforcim-deformim:
σ Eε (2)
Matrica e Ngurtëisë – Metoda Direkte

Supozojmë se zhvendosja varion linearisht gjatë aksit të shufrës,
pra:
u x 1 u u (3)
L L
dimë që
∆
ε (∆ zgjatimi (4)
L L
E∆
σ Eε (5)
L
22
Gjithashtu dimë që
F
σ F forca në shufër (6)
A
Prej (5) dhe (6) marrim:

EA
F ∆ k∆ (7)
L
ku është ngurtësia e shufrës.
Shohim që shufra reagon si një sustë dhe ne mund të nxjerrim

përfundimin se matrica e ngurtësisë së elementit është:
EA EA
k k L L
K
k k EA EA
L L
ose
EA 1 1
K (8)
L 1 1
Kjo mund të verifikohet duke shqyrtuar ekuilibrin e forcave në të dy nyjet.
Ekuacioni i ekuilibrit te elementit është:

1 1
(9)
1 1
Shkallët e Lirisë (shl)

Numri i përbërësve të vektorit të zhvendosjes nënyje.
Për element shufër 1-D: një shl në çdo nyje.
Kuptimi fizik i koeficientëve në K

Kolona jtë e K (këtu j = 1 ose 2) përfaqëson forcat e
aplikuara në shufër për të mbajtur një formë të deformuar të shufrës me
zhvendosje një njësi në nyjen j dhe zhvendosje zero në nyjen e tjera.
23
Matrica e Ngurtëisë – Metoda Standarte

Ne do të përftijmë të njëjtën matricë ngurtësie për shufrën duke
përdorur një metodë standarte e cila mund të aplikohet për të situata tjera
shumë më të komplikuara.
Zgjedhim dy funksione lineare të formës si vijon
N ξ 1 ξ, N ξ ξ (10)
ku
ξ , 0 ξ 1 (11)
L
Prej (3) mund të shkruajmë zhvendosjet si

u x u ξ N ξ u N ξ u
ose
u
u N N u Nu (12)
Deformimi shprehet nga (1) dhe (12) si
ε N u Bu (13)
ku B është matrica deformim–zhvendosje e elementit, që mund të

shkruhet:
B N ξ N ξ N ξ N ξ
Pra, 1⁄ 1⁄ (14)
Sforcimi shprehet si
σ Eε EBu (15)
Shprehim energjinë e deformimit në shufër

1 T 1
U = ∫
2V
σ εdV = ∫ (uT BT EBu )dV
2V
(16)
1 ⎡ ⎤
= uT ⎢ ∫ (BT EB)dv ⎥ u
2 ⎣V ⎦
ku kemi shfrytëzuar (13) e (15).
Puna e kryer nga forcat nyjore (të jashtme) në shufër
24
W fu fu uT f (17)
Për një sistem konservativ

U W (18)
e cila jep
1 T⎡ T ⎤ 1
u ⎢ ∫ (B EB)dv ⎥ u = uT f
2 ⎣V ⎦ 2
Dhe përfundimisht
⎡ T ⎤
⎢ ∫ (B EB)dv ⎥ u = f
⎣V ⎦
ose
Ku f (19)
ku
K = ∫ (BT EB)dv (20)

V
është matrica e ngurtësisë së elementit.

Shprehja (20) është një rezultat të përgjithshëm i cili mund të
përdoret për ndërtimin e matricave të ngurtësive të elementeve të tjerë. Kjo
shprehje mund të përftohet gjithashtu duke përdorur qasje të tjera më të
përgjithëshme, të tilla si Parimi i Energjisë Potenciale Minimale, ose
Metoda e Galerkin'it.
Tani, llogarisim (20) për elemntin shufër duke përdorur (14)
L
1
L EA
1 1 1 1
K E L L Adx
1 L 1 1
L
e cila është e njëjtë me atë të përftuar nga metoda direkte.

Vërejmë se prej (16) e (20) energjia e deformimit të elementit mund
të shprehet si .
U uT ku (21)
25
Shëmbulli 2.1
Problem: Gjeni sforcimet në sistemin me dy shufra që është ngarkuar me

forcën P, dhe të inkastruar në dy skajet, siç tregohet në figurë.
Zgjidhje: Përdorim elementin shufër 1-D.
Elementi 1,
u u
2EA 1 1
K
L 1 1
Elementi 2,
u u
EA 1 1
K
L 1 1
Supozojmë një cernierë pa fërkim në nyjen 2, e cili lidh dy
elementët. Ne mund të superpozojmë ekuacionin global sipas MEF si më
poshtë:
EA 2 2 0 u F
2 3 1 u F
L
0 1 1 u F
Kushtet kufitare dhe të ngarkimit janë:

u u 0 F P
Ekucioni sipas MEF rezulton si më poshtë:
EA 2 2 0 0 F
2 3 1 u P
L F
0 1 1 0
Duke fshirë rreshtin e parë dhe të tretë (modifikimi) do të kemi:
26
EA
3 u P
L
Pra:
PL
u
3EA
dhe
u
PL 0
u 1
u 3EA
0
Sforcimi në elementin 1 është:
u
σ Eε EB u E 1⁄L 1⁄L u
u u E PL P
E 0
L L 3A 3A
Në mënyrë të ngjashme sforcimi në elementin 2 është:
u
σ Eε EB u E 1⁄L 1⁄L u
u u E PL P
E 0
L L 3A 3A
Gjë që tregon se shufra 2 është në shtypje.
Kontrollo rezultatet!
Shënime:
• Në këtë rast, sforcimet e llogaritura në elemente 1 dhe 2 janë të
saktë edhe sipas teorisë lineare për strukturat shufra 1-D.
Nuk do të kemi rezultat më të saktë në qoftë se ne bëjmë ndarje
të mëtejshme të elementit 1 ose 2 në elemente të tjerë.
• Per shufrat në formë konike, duhet të përdoret vlera mesatare e
seksionit tërthor për elementet.
• Nevojitet të gjejmë më parë zhvendosjet në mënyrë që të gjejmë
sforcimet, sepse ne jemi duke përdorur MEF bazuar në fushën e
zhvendosjeve.
27
Shëmbulli 2.2
Problem: Përcaktoni forcat reaktive në dy mbështetjet tek skajet e

shufrës së treguar në figurë, kur është dhënë:
P 6.0 10 N, E 2.0 10 N⁄mm ,
A 250 mm , L 150 mm, ∆ 1.2 mm
Zgjidhje:
Fillimisht kontrollojmë për të parë nëse kontakti i shufrës me murin
në të djathtë do të ndodhë apo jo. Për ta bërë këtë, supozojmë që muri në
të djathtë është hequr dhe llogarisim zhvendosjen e skajit të djathtë:
PL 6.0 10 150
∆ 1.8 mm 1.2 m
EA 2.0 10 250
Pra kontakti ndodh.
EA 1 1 0 u F
1 2 1 u F
L
0 1 1 u F
Konditat kufitare dhe të ngarkimit janë:
F P 6.0 10 N, u 0, u ∆ 1.2 mm
EA 1 1 0 0 F
1 2 1 u P
L F
0 1 1 ∆
Ekuacioni i dytë jep:
28
EA u
2 1 P
L ∆
ose:
EA EA
2 u P ∆
L L
Duke zgjidhur këtë,marim:
1 PL
u ∆ 1.5 mm
2 EA
dhe
u 0
u 1.5 mm
u 1.2
Për të gjetur forcat reaktive në mbështetje, përdorim ekuacionin e
parë dhe të tretë të sistemit global të ekuacioneve sipas MEF:
Ekuacioni i parë jep:
u
EA EA
F 1 1 0 u u 5.0 10 N
L u L
Ekuacioni i dytë jep:

u
EA EA
F 0 1 1 u u u 1.0 10 N
L u L
Kontrollo rezultatet!
29
Ngarkesat e Shpërndara
Ngarkesa e shpërndarë uniformisht q (N⁄mm, N⁄m, lb⁄in) mund të

konvertohet në dy forca nyjore ekuivalente me madhësi qL⁄2. Ne mund të
verifikojmë këtë duke shqyrtuar punën e kryer nga ngarkesa ,
L
1 11 qL 1
Wq = ∫ uqdx = ∫u (ξ )q (Ldξ ) = ∫u (ξ )dξ =
0 2 20 2 0
qL 1 ⎧u i ⎫
2 ∫0 ⎣
= ⎡N i (ξ ) N j (ξ ) ⎤
⎦ ⎨u ⎬dξ =
⎩ j⎭
qL 1 ⎧u i ⎫
= ∫ [1 − ξ ξ ]dξ ⎨ ⎬ =
2 0 ⎩u j ⎭
1 ⎡ qL qL ⎤ ⎧u i ⎫
= ⎢ ⎨ ⎬
2⎣ 2 2 ⎥⎦ ⎩u j ⎭
⎧qL ⎫
1 ⎪⎪ ⎪⎪
= ⎡⎣u i u j ⎤⎦ ⎨ 2 ⎬
2 ⎪qL ⎪
⎪⎩ 2 ⎪⎭
pra
⁄2
me (22)
⁄2
Kështu, prej parimit për elementin, kemi:
(23)
30
ose
(24)
Vektori i ri i forcave nyjore është

⁄2
⁄2
(25)
Në një sistem shufrash,

31
Elementi shufër në hapësirën 2-D dhe 3-D

Rasti 2-D
Lokal Global
x,y X,Y
ui’, vi’ ui ,vi
1 Shl për nyje 2 Shl për nyje
Shënim: Zhvendosjet anësore , brenda linearietit nuk ndikojnë në

gjendjen e deformuar të shufrës.
Transformimi
cos sin
sin cos
Ku cos
Në formë matricore
(26)
ose

Ku matrica e transformimit (rrotullimit)
32
(27)
është ortogonale, pra

Për elementin shufër me dy nyje, ne kemi
⎧u i' ⎫ ⎡ l m 0 ⎤ ⎧u i ⎫
0
⎪ '⎪ ⎢ ⎪ ⎪
⎪v i ⎪ ⎢ −m l 0 0 ⎥ ⎪v i ⎪
⎨ '⎬= ⎥⎨ ⎬ (28)
⎪u j ⎪ ⎢ 0 0 l m ⎥ ⎪u j ⎪
⎢
⎪v j ⎪ ⎣ 0 ⎥
⎩ ⎭
'
0 −m l ⎦ ⎪⎩u j ⎪⎭
ose
me (29)
Forcat nyjore transformohen në të njëjtën mënyrë

(30)
Matrica e ngurtësisë në plan (hapësirën 2-D)

Në sistemin e koordinatave lokale kemi:
1 1

1 1
Këtë ekuacion mund ta shkruajmë duke e përshtatur:
⎡1 0 − 1 0⎤ ⎧ ui' ⎫ ⎧ f i ' ⎫
⎢ ⎪ ⎪ ⎪ ⎪
EA ⎢ 0 0 0 0⎥⎥ ⎪ vi' ⎪ ⎪ 0 ⎪
⎨ ⎬=⎨ ⎬
L ⎢− 1 0 1 0⎥ ⎪u 'j ⎪ ⎪ f j' ⎪
⎢ ⎥
⎣0 0 0 0⎦ ⎪⎩v 'j ⎪⎭ ⎪⎩ 0 ⎪⎭
ose

Duke përdorur transformimet e dhëna në (29) e (30), ne marrim

Duke shumëzuar dy anët me dhe duke ditur që , ne

marrim
(31)
33
Prandaj, matrica e ngurtësisë së sistemit në sistemin e koordinatave

globale është
(32)
e cila është matricë simetrike e rendit 4x4.

Në formë eksplicite:
ui vi uj vj
⎡ l2 lm −l 2 −lm ⎤
⎢ ⎥
EA ⎢ lm m 2 −lm −m 2 ⎥ (33)
k=
L ⎢ −l 2 −lm l2 lm ⎥
⎢ ⎥
⎣ −lm −m 2 lm m2 ⎦
Llogaritja e kosinuseve drejtuese l e m:
,
dhe L (34)
Matrica e ngurtësisë së strukturës përftohet duke përdorur asamblazhin në

të njëjtën rrugë si për strukturat në hapësirën 1-D.
Sforcimet në Element
Sforcimi shprehet si
u
1 1 0 0 v
0 0 u
v
Pra
u
v
u (35)
v
34
Shëmbulli 2.3
Një kapriatë plane e formuar nga
dy shufra identike (me E, A, dhe L) dhe
e ngarkuar si në figurë. Gjeni
1. Zhvendosjen e nyjes 2;
2. Sforcimi ne cdo shufër.
Zgjidhje :
Këtë strukturë të thjeshtë po e
përdorim për të treguar metodikën e
asamblazhit dhe procesin e zgjidhjes
për elementët në hapësirën 2-D.
Në koordinata lokale ne kemi:
1 1

1 1
Këto dy matrica nuk mund të asamblohen, për arsye se janë në
sisteme të ndryshme koordinative. Duhet ti konvertojmë ato referuar
sistemit global OXY.
Elementi 1:
√
45° ,
Duke përdorur formulën (32) ose (33), përftojmë matricën e ngurtësisë ndaj
sistemit global të referimit
⎡ l2 lm − l2 − lm ⎤ ⎡ 1 1 − 1 − 1⎤
⎢ 2⎥ ⎢ ⎥
EA ⎢ lm m2 − lm − m ⎥ EA ⎢ 1 1 − 1 − 1⎥
k1 = R1 k1R1 =
T '
=
2 L ⎢ − l 2 − lm l2 lm ⎥ 2 L ⎢− 1 − 1 1 1 ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢⎣− lm − m m 2 ⎥⎦ ⎣− 1 − 1 1
2
lm 1⎦
Elementi 2:
√ √
135° , ,
Kemi:
35
⎡ 1 −1 −1 1 ⎤
⎢ 1 − 1⎥⎥
EA ⎢− 1 1
k 2 = R2 k 2 R2 =
T '
2 L ⎢− 1 1 1 − 1⎥
⎢ ⎥
⎣ 1 −1 −1 1 ⎦
Duke asambluar këto dy matrica përftojmë matricën e ngurtësisë
referuar sistemit global dhe sitemin e ekacioneve sipas MEF:

⎡1 1 −1 −1 0 0 ⎤ ⎧ u1 ⎫ ⎧ F1 X ⎫
⎢1
⎢ 1 −1 −1 0 0 ⎥⎥ ⎪⎪ v1 ⎪⎪ ⎪⎪ F1Y ⎪⎪
EA ⎢ − 1 − 1 2 0 − 1 1 ⎥ ⎪⎪u2 ⎪⎪ ⎪⎪ F2 X ⎪⎪
⎢ ⎥⎨ ⎬ = ⎨ ⎬
2 L ⎢− 1 − 1 0 2 1 − 1⎥ ⎪v2 ⎪ ⎪ F2 X ⎪
⎢0 0 −1 1 1 − 1⎥ ⎪u3 ⎪ ⎪ F3 X ⎪
⎢ ⎥⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎣⎢ 0 0 1 − 1 − 1 1 ⎦⎥ ⎩⎪ v3 ⎭⎪ ⎪⎩ F3 X ⎭⎪
Konditat kufitare e të ngarkimit :

0 , dhe ,
Sistemi i ekuacioneve i modifikuar
2 0
2 0 2
Duke e zgjidhur marrim zhvendosjet e nyjes 2:
Duke përdorur (35), llogarisim sforcimet në dy shufrat, zhvendosjet e

nyjes 2:
0
√2 0 √2
1 1 1 1 P
2 2
P
P
√2 P √2
1 1 1 1
2 0 2
0
36
Kontrollojme rezultatin :
Verifikojmë konditat e ekuilibrit, simetrinë, antisimetrinë etj
37
Shëmbull 2.4 (kondita mbërthimi të shumëfishta)
Për kapriatën plane të treguar në figurë jepen:
1000 , 1 , 210
6.0 10 , për elementin 1 dhe 2
6√2 10 , për elementin 3
Përcaktoni cvendosjet dhe forcat reaktine në mbështetje.
Zgjidhje :
Ne kemi një cernierë të pjerrët në nyjen 3, e cila kërkon vemendje

gjatë aplikimit të MEF. Fillimisht formojmë sistemin global të ekuacioneve
për kapriatën.

Elementi 1:
90° , 0, 1

⎡0 0 0 0⎤
⎢ −4
0 − 1⎥⎥
(210 × 10 )(6.0 × 10 ) ⎢0 1
9
k1 = (N/m)
1 ⎢0 0 0 0⎥
⎢ ⎥
⎣0 − 1 0 1⎦

38
Elementi 2:
0° , 1, 0

⎡1 0 − 1 0⎤
⎢ −4
0 0 0⎥⎥
( 210 × 10 )(6.0 × 10 ) ⎢ 0
9
k1 = (N/m)
1 ⎢− 1 0 1 0⎥
⎢ ⎥
⎣0 0 0 0⎦

Elementi 3:
45° , ,
√ √

⎡ 0 .5 0 .5 − 0 .5 − 0 .5 ⎤
⎢ 0 .5 0.5 − 0.5 − 0.5⎥⎥
−4
(210 × 10 )(6 2 × 10 ) ⎢
9
k1 = (N/m)
2 ⎢ − 0 .5 − 0 .5 0 .5 0 .5 ⎥
⎢ ⎥
⎣ − 0 .5 − 0 .5 0 .5 0 .5 ⎦

Sistemi i ekuacioneve sipas MEF referuar sistemit global:

⎡ 0.5 0.5 0 0 − 0.5 − 0.5⎤ ⎧ u1 ⎫ ⎧ F1 X ⎫

⎢
⎢ 1.5 0 − 1 − 0.5 − 0.5⎥⎥ ⎪⎪ v1 ⎪⎪ ⎪⎪ F1Y ⎪⎪
⎢ 1 0 −1 0 ⎥ ⎪⎪u 2 ⎪⎪ ⎪⎪ F2 X ⎪⎪
1260 × 10 5 ⎢ ⎥⎨ ⎬ = ⎨ ⎬
⎢ 1 0 0 ⎥ ⎪v2 ⎪ ⎪ F2 X ⎪
⎢ 1 .5 0.5 ⎥ ⎪u3 ⎪ ⎪ F3 X ⎪
⎢ ⎥⎪ ⎪ ⎪ ⎪
⎢⎣ Sim 0.5 ⎥⎦ ⎪⎩ v3 ⎪⎭ ⎪⎩ F3 X ⎪⎭
Kushtet kufitare dhe të ngarkimit janë:
39
0, dhe 0,
, 0

Prej relacioneve të transformimit dhe kushteve kufitare kemi :

√ √ √
0
Pra
0
Kjo është një lidhje e shumëfishtë.

Në mënyrë të ngjashme kemi marëdhënien për forcat për nyjen 3

√ √ √
0
Pra
0
Duke aplikuar ngarkesat dhe kushtet kufitare në strukturë

ekuacuinet sipas MEF , duke “fshirë “ 1rë , 2të, dhe 4- t rreshta e
kolona, ne marim:
1 1 0
1260 10 1 1.5 0.5
0 0.5 0.5
Nisur nga relacinet e nxjerra më lart për lidhjet e shumëfishta

dhe të forcave në nyjen 3, sistemi ekuacioneve bëhet:
40
1 1 0
1260 10 1 1.5 0.5
0 0.5 0.5
I cili është
1 1
1260 10 1 2
0 1
Nga ekuacioni 3të,

1260 10

Duke zëvendësuar në ekuacionin e 2të, dhe riorganizuar
kemi
1 1
1260 10
1 3 0
Duke e zgjidhur marrim cvendosjet
1 3 0.01191
1260 10 0.003968
Nga sistemi ekuacioneve global , mund të llogarisim
reaksionet
41
⎧ F1 X ⎫
⎪F ⎪ ⎡ 0 − 0 .5 − 0 .5 ⎤ ⎧− 500 ⎫
⎪ 1Y ⎪ ⎢ 0 − 0 .5 − 0 .5 ⎥ u ⎪ ⎪
⎪⎪ F2 X ⎪⎪ ⎢ ⎥ ⎧⎪ 2 ⎫⎪ ⎪⎪− 500 ⎪⎪
⎬ = 1260 × 10 ⎢ 0 0 ⎥ ⎨ u3 ⎬ = ⎨ 0 . 0 ⎬
5
⎨ 0
F
⎪ 2X ⎪ ⎢ ⎥
⎢ − 1 1 .5 0.5 ⎥ ⎪⎩ v3 ⎪⎭ ⎪− 500 ⎪
⎪ F3 X ⎪ ⎪ ⎪
⎪ ⎪ ⎢⎣ 0 0 .5 0.5 ⎥⎦ ⎪⎩ 500 ⎪⎭
⎪⎩ F3 X ⎪⎭
Kontrollo rezultatin !
Një lidhje e shumëfishtë mund të shprehet si
0
ku Aj janë konstante dhe uj janë komponentët e

zhvendosjeve nyjore.
komponente.

42
Elementi në hapësirën 3‐D

, . , ,
, , , ,
1 3

Elementët e matricës së ngurtësisë llogariten referuar sistemit lokal të referimit e më
pas transformohen ndaj atij global (X,Y,Z) ku dhe bëhet asamblazhi.

Software (programi ) kryen automatikisht veprimet. Të dhënat e nevojëshme për cdo
elment janë:
• (X,Y,Z) për cdo nyje
• E,A për cdo element

43

Cover Page Dekriminalizimin

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cover Page Dekriminalizimin

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Leksione: Hyrje në metodën e Elementëve të Fundëm

Sipërfaqja e një trekëndëshi: sin

Sipërfaqja e rrethit: sin ∞

ku N= numri total i trekëndëshave (elmentëve).

Pse Metoda e Elementëve të Fundëm?

Aplikimet e MEF në inxhieneri

Një histori e shkurtër e MEF

MEF në Analizën Strukturore

Paketa Software të MEF që tregtohen

Objektivat e Kursit të MEF

II. Kujtesë nga Algjebra Matricore

Sistemi Ekuacioneve Linearë Algjebrikë

ku , …….. , janë të panjohurat.

A është matricë (katrore) n×n, dhe x e b janë vektorë (kolona) me përmasa

Vektorët rresht dhe kolonë

Mbledhja e Zbritja e matricave

ku 1,2, … , ; 1,2, … ,

Matrica me faktor të përbashkët C e matricës A përcaktohet nga

ku është përcaktori i matricës minore që përftohet nga eliminimi i

Pra, detyra kryesore e zgjidhjes së një sistemi ekuacionesh linearë

Metodat për zgjidhjen e sistemit të ekuacioneve linearë

Matrica Pozitivisht të Përcaktuara

Diferencimi dhe Integrimi i Matricës

Atëherë diferencimi përcaktohet si

Tipat e Elementëve të Fundëm

Elementi 1-D (Shufër)

(Susta, Kapriatë, tra, tub, etj.)

Elementi 2-D (Plan)

(Membranë, plate, shell, etc.)

Elementi 3-D (Solid)

III. Elementi Sustë

Elementi me Një Sustë

⁄∆ 0 forca për zhvendosje njësi

dhe për nyjen do të kemi:

ku është forca (e brendëshme) që vepron në nyjen të elementit ,

Asamblazi i matricës së ngurtësisë për të gjithë sistemin:

Shqyrtojmë ekuilibrin e forcave në nyjen 1:

ku K është matrica e ngurtësisë së sistemit.

Një rrugë alternative për asamblazhin e matricës së ngurtësisë së

Duke superpozuar (asambluar) dy matricat do te kemi:

Ky është i njëjti sistem që morrëm nga kushtet e ekuilibrit.

Konditat kufitare dhe te ngarkimit:

Duke zgjidhur sistemin marrim:

Verëjtje mbi elemntin sustë

Jepet: Për sistemin me susta të treguar më lart,

Kërkohet: (a) matrica globale e ngurtësisë

e cila është matricë simetrike dhe bandë.

⎡ 100 −100 0 0 ⎤ ⎧u1 ⎫ ⎧ F1 ⎫

(d) Ekuacioni i ekuilibrit për elementin 2 është

Ku 2, 3 për elementin 2. Pra llogarisim forcën në sustë si:

e cila specifikon numrat e nyjeve globale që i korespondojnë numrit të

Përfundimisht mund të shkruajmë matricën e ngurtësisë të sistemit duke

Matrica është simetrike,bandë dhe singulare.

Kapitulli 2. Elementët shufër dhe tra. Analiza Statike

I. Analiza Statike Lineare

II. Elementi shufër

A sipërfaqja e seksionit tërthor

Matrica e Ngurtëisë – Metoda Direkte

Prej (5) dhe (6) marrim:

ku është ngurtësia e shufrës.

Shohim që shufra reagon si një sustë dhe ne mund të nxjerrim

Ekuacioni i ekuilibrit te elementit është:

Shkallët e Lirisë (shl)

Kuptimi fizik i koeficientëve në K