ΚΑΣΗΓΟΡΙΑΙ

§ 1 [1b] Ὁκώλπκα ιέγεηαη ὧλ ὄλνκα κόλνλ θνηλόλ, ὁ δὲ θαηὰ ηνὔλνκα ιόγνο η῅ο νὐζίαο ἕηεξνο, νἷνλ
δῶνλ ὅ ηε ἄλζξσπνο θαὶ ηὸ γεγξακκέλνλ· ηνύησλ γὰξ ὄλνκα κόλνλ θνηλόλ, ὁ δὲ θαηὰ ηνὔλνκα ιόγνο η῅ο
νὐζίαο ἕηεξνο· ἐὰλ γὰξ ἀπνδηδῶ ηηο ηί ἐζηηλ αὐη῵λ ἑθαηέξῳ ηὸ δῴῳ εἶλαη, ἴδηνλ ἑθαηέξνπ ιόγνλ
ἀπνδώζεη.
§ 2. ΢πλώλπκα δὲ ιέγεηαη ὧλ ηό ηε ὄλνκα θνηλὸλ θαὶ ὁ θαηὰ ηνὔλνκα ιόγνο η῅ο νὐζίαο ὁ αὐηόο, νἷνλ
δῶνλ ὅ ηε ἄλζξσπνο θαὶ ὁ βνῦο· ηνύησλ γὰξ ἑθάηεξνλ θνηλῶ ὀλόκαηη πξνζαγνξεύεηαη δῶνλ, θαὶ ὁ ιόγνο
δὲ η῅ο νὐζίαο ὁ αὐηόο· ἐὰλ γὰξ ἀπνδηδῶ ηηο ηὸλ ἑθαηέξνπ ιόγνλ ηί ἐζηηλ αὐη῵λ ἑθαηέξῳ ηὸ δῴῳ εἶλαη,
ηὸλ αὐηὸλ ιόγνλ ἀπνδώζεη.
Παξώλπκα δὲ ιέγεηαη ὅζα ἀπό ηηλνο δηαθέξνληα ηῆ πηώζεη ηὴλ θαηὰ ηνὔλνκα πξνζεγνξίαλ ἔρεη, νἷνλ
ἀπὸ η῅ο γξακκαηηθ῅ο ὁ γξακκαηηθὸο θαὶ ἀπὸ η῅ο ἀλδξείαο ὁ ἀλδξεῖνο.

II

§ 1. Σ῵λ ιεγνκέλσλ ηὰ κὲλ θαηὰ ζπκπινθὴλ ιέγεηαη, ηὰ δὲ ἄλεπ ζπκπινθ῅ο. Σὰ κὲλ νὖλ θαηὰ
ζπκπινθήλ, νἷνλ ἄλζξσπνο ηξέρεη, ἄλζξσπνο ληθᾶ· ηὰ δὲ ἄλεπ ζπκπινθ῅ο, νἷνλ ἄλζξσπνο, βνῦο, ηξέρεη,
ληθᾶ.
§ 2. Σ῵λ ὄλησλ ηὰ κὲλ θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ ηηλὸο ιέγεηαη, ἐλ ὑπνθεηκέλῳ δὲ νὐδελί ἐζηηλ, νἷνλ
ἄλζξσπνο θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ κὲλ ιέγεηαη ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ, ἐλ ὑπνθεηκέλῳ δὲ νὐδελί ἐζηηλ· ηὰ δὲ ἐλ
ὑπνθεηκέλῳ κέλ ἐζηη, θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ δὲ νὐδελὸο ιέγεηαη, —ἐλ ὑπνθεηκέλῳ δὲ ιέγσ ὃ ἔλ ηηλη κὴ ὡο
κέξνο ὑπάξρνλ ἀδύλαηνλ ρσξὶο εἶλαη ηνῦ ἐλ ᾧ ἐζηίλ, — νἷνλ ἟ ηὶο γξακκαηηθὴ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ κέλ ἐζηη ηῆ
ςπρῆ, θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ δὲ νὐδελὸο ιέγεηαη, θαὶ ηὸ ηὶ ιεπθὸλ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ κέλ ἐζηη ηῶ ζώκαηη, —
ἅπαλ γὰξ ρξ῵κα ἐλ ζώκαηη,— θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ δὲ νὐδελὸο ιέγεηαη· ηὰ δὲ θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ ηε [2a]
ιέγεηαη θαὶ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ἐζηίλ, νἷνλ ἟ ἐπηζηήκε ἐλ ὑπνθεηκέλῳ κέλ ἐζηη ηῆ ςπρῆ, θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ δὲ
ιέγεηαη η῅ο γξακκαηηθ῅ο· ηὰ δὲ νὔηε ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ἐζηὶλ νὔηε θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ ιέγεηαη, νἷνλ ὁ ηὶο
ἄλζξσπνο ἠ ὁ ηὶο ἵππνο, —νὐδὲλ γὰξ η῵λ ηνηνύησλ νὔηε ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ἐζηὶλ νὔηε θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ
ιέγεηαη·— ἁπι῵ο δὲ ηὰ ἄηνκα θαὶ ἓλ ἀξηζκῶ θαη´ νὐδελὸο ὑπνθεηκέλνπ ιέγεηαη, ἐλ ὑπνθεηκέλῳ δὲ ἔληα
νὐδὲλ θσιύεη εἶλαη· ἟ γὰξ ηὶο γξακκαηηθὴ η῵λ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ἐζηίλ.

III

§ 1. Ὅηαλ ἕηεξνλ θαζ´ ἑηέξνπ θαηεγνξ῅ηαη ὡο θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ, ὅζα θαηὰ ηνῦ θαηεγνξνπκέλνπ
ιέγεηαη, πάληα θαὶ θαηὰ ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ ῥεζήζεηαη· νἷνλ ἄλζξσπνο θαηὰ ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ
θαηεγνξεῖηαη, ηὸ δὲ δῶνλ θαηὰ ηνῦ ἀλζξώπνπ· νὐθνῦλ θαὶ θαηὰ ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ ηὸ δῶνλ
θαηεγνξεζήζεηαη· ὁ γὰξ ηὶο ἄλζξσπνο θαὶ ἄλζξσπόο ἐζηη θαὶ δῶνλ.
§ 2. Σ῵λ ἑηεξνγελ῵λ θαὶ κὴ ὑπ´ ἄιιεια ηεηαγκέλσλ ἕηεξαη ηῶ εἴδεη θαὶ αἱ δηαθνξαί, νἷνλ δῴνπ θαὶ
ἐπηζηήκεο· δῴνπ κὲλ γὰξ δηαθνξαὶ ηό ηε πεδὸλ θαὶ ηὸ πηελὸλ θαὶ ηὸ ἔλπδξνλ θαὶ ηὸ δίπνπλ, ἐπηζηήκεο δὲ
νὐδεκία ηνύησλ· νὐ γὰξ δηαθέξεη ἐπηζηήκε ἐπηζηήκεο ηῶ δίπνπο εἶλαη. § 3. Σ῵λ δέ γε ὑπ´ ἄιιεια γελ῵λ
νὐδὲλ θσιύεη ηὰο αὐηὰο δηαθνξὰο εἶλαη· ηὰ γὰξ ἐπάλσ η῵λ ὑπ´ αὐηὰ γελ῵λ θαηεγνξεῖηαη, ὥζηε ὅζαη ηνῦ
θαηεγνξνπκέλνπ δηαθνξαί εἰζη ηνζαῦηαη θαὶ ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ ἔζνληαη.

IV

§ 1. Σ῵λ θαηὰ κεδεκίαλ ζπκπινθὴλ ιεγνκέλσλ ἕθαζηνλ ἢηνη νὐζίαλ ζεκαίλεη ἠ πνζὸλ ἠ πνηὸλ ἠ
πξόο ηη ἠ πνὺ ἠ πνηὲ ἠ θεῖζζαη ἠ ἔρεηλ ἠ πνηεῖλ ἠ πάζρεηλ.
 § 2 Ἔζηη δὲ νὐζία κὲλ ὡο ηύπῳ εἰπεῖλ νἷνλ ἄλζξσπνο, ἵππνο· πνζὸλ δὲ νἷνλ δίπερπ, ηξίπερπ· πνηὸλ δὲ
νἷνλ ιεπθόλ, γξακκαηηθόλ· πξόο ηη δὲ [2b] νἷνλ δηπιάζηνλ, ἣκηζπ, κεῖδνλ· πνὺ δὲ νἷνλ ἐλ Λπθείῳ, ἐλ
ἀγνξᾶ· πνηὲ δὲ νἷνλ ρζέο, πέξπζηλ· θεῖζζαη δὲ νἷνλ ἀλάθεηηαη, θάζεηαη· ἔρεηλ δὲ νἷνλ ὑπνδέδεηαη,
ὥπιηζηαη· πνηεῖλ δὲ νἷνλ ηέκλεηλ, θαίεηλ· πάζρεηλ δὲ νἷνλ ηέκλεζζαη, θαίεζζαη.
§ 3. Ἕθαζηνλ δὲ η῵λ εἰξεκέλσλ αὐηὸ κὲλ θαζ´ αὑηὸ ἐλ νὐδεκηᾶ θαηαθάζεη ιέγεηαη, ηῆ δὲ πξὸο
ἄιιεια ηνύησλ ζπκπινθῆ θαηάθαζηο γίγλεηαη· ἅπαζα γὰξ δνθεῖ θαηάθαζηο ἢηνη ἀιεζὴο ἠ ςεπδὴο εἶλαη,
η῵λ δὲ θαηὰ κεδεκίαλ ζπκπινθὴλ ιεγνκέλσλ νὐδὲλ νὔηε ἀιεζὲο νὔηε ςεῦδόο ἐζηηλ, νἷνλ ἄλζξσπνο,
ιεπθόλ, ηξέρεη, ληθᾶ.

§ 1. Οὐζία δέ ἐζηηλ ἟ θπξηώηαηά ηε θαὶ πξώησο θαὶ κάιηζηα ιεγνκέλε, ἡ κήηε θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ
ηηλὸο ιέγεηαη κήηε ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ηηλί ἐζηηλ, νἷνλ ὁ ηὶο ἄλζξσπνο ἠ ὁ ηὶο ἵππνο.
§ 2. Δεύηεξαη δὲ νὐζίαη ιέγνληαη, ἐλ νἷο εἴδεζηλ αἱ πξώησο νὐζίαη ιεγόκελαη ὑπάξρνπζηλ, ηαῦηά ηε
θαὶ ηὰ η῵λ εἰδ῵λ ηνύησλ γέλε· νἷνλ ὁ ηὶο ἄλζξσπνο ἐλ εἴδεη κὲλ ὑπάξρεη ηῶ ἀλζξώπῳ, γέλνο δὲ ηνῦ
εἴδνπο ἐζηὶ ηὸ δῶνλ· δεύηεξαη νὖλ αὗηαη ιέγνληαη νὐζίαη, νἷνλ ὅ ηε ἄλζξσπνο θαὶ ηὸ δῶνλ.
§ 3. — Φαλεξὸλ δὲ ἐθ η῵λ εἰξεκέλσλ ὅηη η῵λ θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ ιεγνκέλσλ ἀλαγθαῖνλ θαὶ ηνὔλνκα
θαὶ ηὸλ ιόγνλ θαηεγνξεῖζζαη ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ· νἷνλ ἄλζξσπνο θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ ιέγεηαη ηνῦ ηηλὸο
ἀλζξώπνπ, θαὶ θαηεγνξεῖηαί γε ηνὔλνκα, —ηὸλ γὰξ ἄλζξσπνλ θαηὰ ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ
θαηεγνξήζεηο·— θαὶ ὁ ιόγνο δὲ ηνῦ ἀλζξώπνπ θαηὰ ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ θαηεγνξεζήζεηαη, — ὁ γὰξ ηὶο
ἄλζξσπνο θαὶ ἄλζξσπόο ἐζηηλ·— ὥζηε θαὶ ηνὔλνκα θαὶ ὁ ιόγνο θαηὰ ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ
θαηεγνξεζήζεηαη. § 4. Σ῵λ δ´ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ὄλησλ ἐπὶ κὲλ η῵λ πιείζησλ νὔηε ηνὔλνκα νὔηε ὁ ιόγνο
θαηεγνξεῖηαη ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ· ἐπ´ ἐλίσλ δὲ ηνὔλνκα κὲλ νὐδὲλ θσιύεη θαηεγνξεῖζζαη ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ,
ηὸλ δὲ ιόγνλ ἀδύλαηνλ· νἷνλ ηὸ ιεπθὸλ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ὂλ ηῶ ζώκαηη θαηεγνξεῖηαη ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ, —
ιεπθὸλ γὰξ ζ῵κα ιέγεηαη,— ὁ δὲ ιόγνο ηνῦ ιεπθνῦ νὐδέπνηε θαηὰ ηνῦ ζώκαηνο θαηεγνξεζήζεηαη.
§ 5. — Σὰ δ´ ἄιια πάληα ἢηνη θαζ´ ὑπνθεηκέλσλ ιέγεηαη η῵λ πξώησλ νὐζη῵λ ἠ ἐλ ὑπνθεηκέλαηο
αὐηαῖο ἐζηίλ. Σνῦην δὲ θαλεξὸλ ἐθ η῵λ θαζ´ ἕθαζηα πξνρεηξηδνκέλσλ· νἷνλ ηὸ δῶνλ θαηὰ ηνῦ ἀλζξώπνπ
θαηεγνξεῖηαη, νὐθνῦλ θαὶ θαηὰ ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ, — εἰ γὰξ θαηὰ κεδελὸο η῵λ ηηλ῵λ [3a] ἀλζξώπσλ,
νὐδὲ θαηὰ ἀλζξώπνπ ὅισο·— πάιηλ ηὸ ρξ῵κα ἐλ ζώκαηη, νὐθνῦλ θαὶ ἐλ ηηλὶ ζώκαηη· εἰ γὰξ κὴ ἐλ ηηλὶ
η῵λ θαζ´ ἕθαζηα, νὐδὲ ἐλ ζώκαηη ὅισο· ὥζηε ηὰ ἄιια πάληα ἢηνη θαζ´ ὑπνθεηκέλσλ η῵λ πξώησλ νὐζη῵λ
ιέγεηαη ἠ ἐλ ὑπνθεηκέλαηο αὐηαῖο ἐζηίλ. Μὴ νὐζ῵λ νὖλ η῵λ πξώησλ νὐζη῵λ ἀδύλαηνλ η῵λ ἄιισλ ηη
εἶλαη· πάληα aγὰξ ηὰ ἄιια ἢηνη θαζ´ ὑπνθεηκέλσλ ηνύησλ ιέγεηαη ἠ ἐλ ὑπνθεηκέλαηο αὐηαῖο ἐζηίλ· ὥζηε
κὴ νὐζ῵λ η῵λ πξώησλ νὐζη῵λ ἀδύλαηνλ η῵λ ἄιισλ ηη εἶλαη.
§ 6. Σ῵λ δὲ δεπηέξσλ νὐζη῵λ κ᾵ιινλ νὐζία ηὸ εἶδνο ηνῦ γέλνπο· ἔγγηνλ γὰξ η῅ο πξώηεο νὐζίαο
ἐζηίλ. ἖ὰλ γὰξ ἀπνδηδῶ ηηο ηὴλ πξώηελ νὐζίαλ ηί ἐζηη, γλσξηκώηεξνλ θαὶ νἰθεηόηεξνλ ἀπνδώζεη ηὸ εἶδνο
ἀπνδηδνὺο ἠ ηὸ γέλνο· νἷνλ ηὸλ ηηλὰ ἄλζξσπνλ γλσξηκώηεξνλ ἂλ ἀπνδνίε ἄλζξσπνλ ἀπνδηδνὺο ἠ δῶνλ,
—ηὸ κὲλ γὰξ ἴδηνλ κ᾵ιινλ ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ, ηὸ δὲ θνηλόηεξνλ,— θαὶ ηὸ ηὶ δέλδξνλ ἀπνδηδνὺο
γλσξηκώηεξνλ ἀπνδώζεη δέλδξνλ ἀπνδηδνὺο ἠ θπηόλ. § 7.Ἔηη αἱ πξ῵ηαη νὐζίαη δηὰ ηὸ ηνῖο ἄιινηο ἅπαζηλ
ὑπνθεῖζζαη θαὶ πάληα ηὰ ἄιια θαηὰ ηνύησλ θαηεγνξεῖζζαη ἠ ἐλ ηαύηαηο εἶλαη δηὰ ηνῦην κάιηζηα νὐζίαη
ιέγνληαη· ὡο δέ γε αἱ πξ῵ηαη νὐζίαη πξὸο ηὰ ἄιια ἔρνπζηλ, νὕησ θαὶ ηὸ εἶδνο πξὸο ηὸ γέλνο ἔρεη· —
ὑπόθεηηαη γὰξ ηὸ εἶδνο ηῶ γέλεη· ηὰ κὲλ γὰξ γέλε θαηὰ η῵λ εἰδ῵λ θαηεγνξεῖηαη, ηὰ δὲ εἴδε θαηὰ η῵λ
γελ῵λ νὐθ ἀληηζηξέθεη·— ὥζηε θαὶ ἐθ ηνύησλ ηὸ εἶδνο ηνῦ γέλνπο κ᾵ιινλ νὐζία. § 8. — Αὐη῵λ δὲ η῵λ
εἰδ῵λ ὅζα κή ἐζηη γέλε, νὐδὲλ κ᾵ιινλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ νὐζία ἐζηίλ· νὐδὲλ γὰξ νἰθεηόηεξνλ ἀπνδώζεη θαηὰ
ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ ηὸλ ἄλζξσπνλ ἀπνδηδνὺο ἠ θαηὰ ηνῦ ηηλὸο ἵππνπ ηὸλ ἵππνλ.
§ 9. Ὡζαύησο δὲ θαὶ η῵λ πξώησλ νὐζη῵λ νὐδὲλ κ᾵ιινλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ νὐζία ἐζηίλ· νὐδὲλ γὰξ
κ᾵ιινλ ὁ ηὶο ἄλζξσπνο νὐζία ἠ ὁ ηὶο βνῦο.
§ 10. Εἰθόησο δὲ κεηὰ ηὰο πξώηαο νὐζίαο κόλα η῵λ ἄιισλ ηὰ εἴδε θαὶ ηὰ γέλε δεύηεξαη νὐζίαη
ιέγνληαη· κόλα γὰξ δεινῖ ηὴλ πξώηελ νὐζίαλ η῵λ θαηεγνξνπκέλσλ· ηὸλ γὰξ ηηλὰ ἄλζξσπνλ ἐὰλ ἀπνδηδῶ
ηηο ηί ἐζηηλ, ηὸ κὲλ εἶδνο ἠ ηὸ γέλνο ἀπνδηδνὺο νἰθείσο ἀπνδώζεη, —θαὶ γλσξηκώηεξνλ πνηήζεη ἄλζξσπνλ
ἠ δῶνλ ἀπνδηδνύο·— η῵λ δ´ ἄιισλ ὅ ηη ἂλ ἀπνδηδῶ ηηο, ἀιινηξίσο ἔζηαη ἀπνδεδσθώο, νἷνλ ιεπθὸλ ἠ
ηξέρεη ἠ ὁηηνῦλ η῵λ ηνηνύησλ ἀπνδηδνύο· ὥζηε εἰθόησο ηαῦηα κόλα η῵λ ἄιισλ νὐζίαη ιέγνληαη. §
11. Ἔηη αἱ πξ῵ηαη νὐζίαη δηὰ ηὸ ηνῖο ἄιινηο ἅπαζηλ ὑπνθεῖζζαη θπξηώηαηα νὐζίαη ιέγνληαη· [3b] ὡο δέ γε
αἱ πξ῵ηαη νὐζίαη πξὸο ηὰ ἄιια πάληα ἔρνπζηλ, νὕησ ηὰ εἴδε θαὶ ηὰ γέλε η῵λ πξώησλ νὐζη῵λ πξὸο ηὰ
ινηπὰ πάληα ἔρεη· θαηὰ ηνύησλ γὰξ πάληα ηὰ ινηπὰ θαηεγνξεῖηαη· ηὸλ γὰξ ηηλὰ ἄλζξσπνλ ἐξεῖο
γξακκαηηθόλ, νὐθνῦλ θαὶ ἄλζξσπνλ θαὶ δῶνλ γξακκαηηθὸλ ἐξεῖο· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ.
§ 12. Κνηλὸλ δὲ θαηὰ πάζεο νὐζίαο ηὸ κὴ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ εἶλαη. Ἡ κὲλ γὰξ πξώηε νὐζία νὔηε θαζ´
ὑπνθεηκέλνπ ιέγεηαη νὔηε ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ἐζηίλ. Σ῵λ δὲ δεπηέξσλ νὐζη῵λ θαλεξὸλ κὲλ θαὶ νὕησο ὅηη νὐθ
εἰζὶλ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ· ὁ γὰξ ἄλζξσπνο θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ κὲλ ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ ιέγεηαη, ἐλ ὑπνθεηκέλῳ
δὲ νὐθ ἔζηηλ, —νὐ γὰξ ἐλ ηῶ ηηλὶ ἀλζξώπῳ ὁ ἄλζξσπόο ἐζηηλ·— ὡζαύησο δὲ θαὶ ηὸ δῶνλ θαζ´
ὑπνθεηκέλνπ κὲλ ιέγεηαη ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ, νὐθ ἔζηη δὲ ηὸ δῶνλ ἐλ ηῶ ηηλὶ ἀλζξώπῳ. Ἔηη δὲ η῵λ ἐλ
ὑπνθεηκέλῳ ὄλησλ ηὸ κὲλ ὄλνκα νὐδὲλ θσιύεη θαηεγνξεῖζζαί πνηε ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ, ηὸλ δὲ ιόγνλ
ἀδύλαηνλ· η῵λ δὲ δεπηέξσλ νὐζη῵λ θαηεγνξεῖηαη θαὶ ὁ ιόγνο θαηὰ ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ θαὶ ηνὔλνκα, — ηὸλ
γὰξ ηνῦ ἀλζξώπνπ ιόγνλ θαηὰ ηνῦ ηηλὸο ἀλζξώπνπ θαηεγνξήζεηο θαὶ ηὸλ ηνῦ δῴνπ. — Ὥζηε νὐθ ἂλ εἴε
νὐζία η῵λ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ.
§ 13. — Οὐθ ἴδηνλ δὲ νὐζίαο ηνῦην, ἀιιὰ θαὶ ἟ δηαθνξὰ η῵λ κὴ ἐλ ὑπνθεηκέλῳ ἐζηίλ· ηὸ γὰξ πεδὸλ
θαὶ ηὸ δίπνπλ θαζ´ ὑπνθεηκέλνπ κὲλ ιέγεηαη ηνῦ ἀλζξώπνπ, ἐλ ὑπνθεηκέλῳ δὲ νὐθ ἔζηηλ, —νὐ γὰξ ἐλ ηῶ
ἀλζξώπῳ ἐζηὶ ηὸ δίπνπλ νὐδὲ ηὸ πεδόλ .— Καὶ ὁ ιόγνο δὲ θαηεγνξεῖηαη ὁ η῅ο δηαθνξ᾵ο θαζ´ νὗ ἂλ
ιέγεηαη ἟ δηαθνξά· νἷνλ εἰ ηὸ πεδὸλ θαηὰ ἀλζξώπνπ ιέγεηαη, θαὶ ὁ ιόγνο ηνῦ πεδνῦ θαηεγνξεζήζεηαη ηνῦ
ἀλζξώπνπ, —πεδὸλ γάξ ἐζηηλ ὁ ἄλζξσπνο. § 14. — Μὴ ηαξαηηέησ δὲ ἟κ᾵ο ηὰ κέξε η῵λ νὐζη῵λ ὡο ἐλ
ὑπνθεηκέλνηο ὄληα ηνῖο ὅινηο, κή πνηε ἀλαγθαζζ῵κελ νὐθ νὐζίαο αὐηὰ θάζθεηλ εἶλαη· νὐ γὰξ νὕησ ηὰ ἐλ
ὑπνθεηκέλῳ ἐιέγεην ηὰ ὡο κέξε ὑπάξρνληα ἔλ ηηλη.
§ 15. ὘πάξρεη δὲ ηαῖο νὐζίαηο θαὶ ηαῖο δηαθνξαῖο ηὸ πάληα ζπλσλύκσο ἀπ´ αὐη῵λ ιέγεζζαη· π᾵ζαη
γὰξ αἱ ἀπὸ ηνύησλ θαηεγνξίαη ἢηνη θαηὰ η῵λ ἀηόκσλ θαηεγνξνῦληαη ἠ θαηὰ η῵λ εἰδ῵λ. Ἀπὸ κὲλ γὰξ η῅ο
πξώηεο νὐζίαο νὐδεκία ἐζηὶ θαηεγνξία, —θαη´ νὐδελὸο γὰξ ὑπνθεηκέλνπ ιέγεηαη·— η῵λ δὲ δεπηέξσλ
νὐζη῵λ ηὸ κὲλ εἶδνο θαηὰ ηνῦ ἀηόκνπ θαηεγνξεῖηαη, ηὸ δὲ γέλνο θαὶ θαηὰ ηνῦ εἴδνπο θαὶ θαηὰ ηνῦ
ἀηόκνπ· [IVA] ὡζαύησο δὲ θαὶ αἱ δηαθνξαὶ θαὶ θαηὰ η῵λ εἰδ῵λ θαὶ θαηὰ η῵λ ἀηόκσλ θαηεγνξνῦληαη.
Καὶ ηὸλ ιόγνλ δὲ ἐπηδέρνληαη αἱ πξ῵ηαη νὐζίαη ηὸλ η῵λ εἰδ῵λ θαὶ ηὸλ η῵λ γελ῵λ, θαὶ ηὸ εἶδνο δὲ ηὸλ ηνῦ
γέλνπο. —Ὅζα γὰξ θαηὰ ηνῦ θαηεγνξνπκέλνπ ιέγεηαη, θαὶ θαηὰ ηνῦ ὑπνθεηκέλνπ ῥεζήζεηαη·—
ὡζαύησο δὲ θαὶ ηὸλ η῵λ δηαθνξ῵λ ιόγνλ ἐπηδέρεηαη ηά ηε εἴδε θαὶ ηὰ ἄηνκα· ζπλώλπκα δέ γε ἤλ ὧλ θαὶ
ηνὔλνκα θνηλὸλ θαὶ ὁ ιόγνο ὁ αὐηόο. Ὥζηε πάληα ηὰ ἀπὸ η῵λ νὐζη῵λ θαὶ η῵λ δηαθνξ῵λ ζπλσλύκσο
ιέγεηαη.
§ 16. Π᾵ζα δὲ νὐζία δνθεῖ ηόδε ηη ζεκαίλεηλ. ἖πὶ κὲλ νὖλ η῵λ πξώησλ νὐζη῵λ ἀλακθηζβήηεηνλ θαὶ
ἀιεζέο ἐζηηλ ὅηη ηόδε ηη ζεκαίλεη· ἄηνκνλ γὰξ θαὶ ἓλ ἀξηζκῶ ηὸ δεινύκελόλ ἐζηηλ. ἖πὶ δὲ η῵λ δεπηέξσλ
νὐζη῵λ θαίλεηαη κὲλ ὁκνίσο ηῶ ζρήκαηη η῅ο πξνζεγνξίαο ηόδε ηη ζεκαίλεηλ, ὅηαλ εἴπῃ ἄλζξσπνλ ἠ δῶνλ·
νὐ κὴλ ἀιεζέο γε, ἀιιὰ κ᾵ιινλ πνηόλ ηη ζεκαίλεη, — νὐ γὰξ ἕλ ἐζηη ηὸ ὑπνθείκελνλ ὥζπεξ ἟ πξώηε
νὐζία, ἀιιὰ θαηὰ πνιι῵λ ὁ ἄλζξσπνο ιέγεηαη θαὶ ηὸ δῶνλ· § 17. — νὐρ ἁπι῵ο δὲ πνηόλ ηη ζεκαίλεη,
ὥζπεξ ηὸ ιεπθόλ· νὐδὲλ γὰξ ἄιιν ζεκαίλεη ηὸ ιεπθὸλ ἀιι´ ἠ πνηόλ, ηὸ δὲ εἶδνο θαὶ ηὸ γέλνο πεξὶ νὐζίαλ
ηὸ πνηὸλ ἀθνξίδεη, —πνηὰλ γάξ ηηλα νὐζίαλ ζεκαίλεη. — ἖πὶ πιεῖνλ δὲ ηῶ γέλεη ἠ ηῶ εἴδεη ηὸλ
ἀθνξηζκὸλ πνηεῖηαη· ὁ γὰξ δῶνλ εἰπὼλ ἐπὶ πιεῖνλ πεξηιακβάλεη ἠ ὁ ηὸλ ἄλζξσπνλ.
§ 18. ὘πάξρεη δὲ ηαῖο νὐζίαηο θαὶ ηὸ κεδὲλ αὐηαῖο ἐλαληίνλ εἶλαη. Σῆ γὰξ πξώηῃ νὐζίᾳ ηί ἂλ εἴε
ἐλαληίνλ; νἷνλ ηῶ ηηλὶ ἀλζξώπῳ νὐδέλ ἐζηηλ ἐλαληίνλ, νὐδέ γε ηῶ ἀλζξώπῳ ἠ ηῶ δῴῳ νὐδέλ ἐζηηλ
ἐλαληίνλ. § 19. Οὐθ ἴδηνλ δὲ η῅ο νὐζίαο ηνῦην, ἀιιὰ θαὶ ἐπ´ ἄιισλ πνιι῵λ νἷνλ ἐπὶ ηνῦ πνζνῦ· ηῶ γὰξ
δηπήρεη νὐδέλ ἐζηηλ ἐλαληίνλ, νὐδὲ ηνῖο δέθα, νὐδὲ η῵λ ηνηνύησλ νὐδελί, εἰ κή ηηο ηὸ πνιὺ ηῶ ὀιίγῳ θαίε
ἐλαληίνλ εἶλαη ἠ ηὸ κέγα ηῶ κηθξῶ· η῵λ δὲ ἀθσξηζκέλσλ πνζ῵λ νὐδὲλ νὐδελὶ ἐλαληίνλ ἐζηίλ.
§ 20. Δνθεῖ δὲ ἟ νὐζία νὐθ ἐπηδέρεζζαη ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ηὸ ἥηηνλ· ιέγσ δὲ νὐρ ὅηη νὐζία νὐζίαο νὐθ
ἔζηη κ᾵ιινλ νὐζία, —ηνῦην κὲλ γὰξ εἴξεηαη ὅηη ἔζηηλ,— ἀιι´ ὅηη ἑθάζηε νὐζία ηνῦζ´ ὅπεξ ἐζηὶλ νὐ
ιέγεηαη κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ· νἷνλ εἰ ἔζηηλ αὕηε ἟ νὐζία ἄλζξσπνο, νὐθ ἔζηαη κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ ἄλζξσπνο,
νὔηε αὐηὸο αὑηνῦ νὔηε ἕηεξνο ἑηέξνπ. Οὐ γάξ ἐζηηλ ἕηεξνο ἑηέξνπ κ᾵ιινλ ἄλζξσπνο, ὥζπεξ [4b] ηὸ
ιεπθόλ ἐζηηλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ κ᾵ιινλ ιεπθόλ, θαὶ θαιὸλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ κ᾵ιινλ· θαὶ αὐηὸ δὲ αὑηνῦ κ᾵ιινλ
θαὶ ἥηηνλ ιέγεηαη, νἷνλ ηὸ ζ῵κα ιεπθὸλ ὂλ κ᾵ιινλ ιεπθὸλ ιέγεηαη λῦλ ἠ πξόηεξνλ, θαὶ ζεξκὸλ ὂλ
κ᾵ιινλ ζεξκὸλ θαὶ ἥηηνλ ιέγεηαη· ἟ δέ γε νὐζία νὐδὲλ ιέγεηαη, —νὐδὲ γὰξ ἄλζξσπνο κ᾵ιινλ λῦλ
ἄλζξσπνο ἠ πξόηεξνλ ιέγεηαη, νὐδὲ η῵λ ἄιισλ νὐδέλ, ὅζα ἐζηὶλ νὐζία·— ὥζηε νὐθ ἂλ ἐπηδέρνηην ἟
νὐζία ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ.
 § 21. Μάιηζηα δὲ ἴδηνλ η῅ο νὐζίαο δνθεῖ εἶλαη ηὸ ηαὐηὸλ θαὶ ἓλ ἀξηζκῶ ὂλ η῵λ ἐλαληίσλ εἶλαη
δεθηηθόλ· νἷνλ ἐπὶ κὲλ η῵λ ἄιισλ νὐδελὸο ἂλ ἔρνη ηηο πξνελεγθεῖλ [ὅζα κή ἐζηηλ νὐζία], ὃ ἓλ ἀξηζκῶ ὂλ
η῵λ ἐλαληίσλ δεθηηθόλ ἐζηηλ· νἷνλ ηὸ ρξ῵κα, ὅ ἐζηηλ ἓλ θαὶ ηαὐηὸλ ἀξηζκῶ, νὐθ ἔζηαη ιεπθὸλ θαὶ κέιαλ,
νὐδὲ ἟ αὐηὴ πξ᾵μηο θαὶ κία ηῶ ἀξηζκῶ νὐθ ἔζηαη θαύιε θαὶ ζπνπδαία, ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ,
ὅζα κή ἐζηηλ νὐζία. Ἡ δέ γε νὐζία ἓλ θαὶ ηαὐηὸλ ἀξηζκῶ ὂλ δεθηηθὸλ η῵λ ἐλαληίσλ ἐζηίλ· νἷνλ ὁ ηὶο
ἄλζξσπνο, εἷο θαὶ ὁ αὐηὸο ὤλ, ὁηὲ κὲλ ιεπθὸο ὁηὲ δὲ κέιαο γίγλεηαη, θαὶ ζεξκὸο θαὶ ςπρξόο, θαὶ θαῦινο
θαὶ ζπνπδαῖνο.
§ 22. ἖πὶ δὲ η῵λ ἄιισλ νὐδελὸο θαίλεηαη ηὸ ηνηνῦηνλ, εἰ κή ηηο ἐλίζηαηην ηὸλ ιόγνλ θαὶ ηὴλ δόμαλ
θάζθσλ η῵λ ηνηνύησλ εἶλαη· ὁ γὰξ αὐηὸο ιόγνο ἀιεζήο ηε θαὶ ςεπδὴο εἶλαη δνθεῖ, νἷνλ εἰ ἀιεζὴο εἴε ὁ
ιόγνο ηὸ θαζ῅ζζαί ηηλα, ἀλαζηάληνο αὐηνῦ ὁ αὐηὸο νὗηνο ςεπδὴο ἔζηαη· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῅ο δόμεο·
εἰ γάξ ηηο ἀιεζ῵ο δνμάδνη ηὸ θαζ῅ζζαί ηηλα, ἀλαζηάληνο αὐηνῦ ςεπδ῵ο δνμάζεη ηὴλ αὐηὴλ ἔρσλ πεξὶ
αὐηνῦ δόμαλ. § 23. Εἰ δέ ηηο θαὶ ηνῦην παξαδέρνηην, ἀιιὰ ηῶ γε ηξόπῳ δηαθέξεη· ηὰ κὲλ γὰξ ἐπὶ η῵λ
νὐζη῵λ αὐηὰ κεηαβάιινληα δεθηηθὰ η῵λ ἐλαληίσλ ἐζηίλ, — ςπρξὸλ γὰξ ἐθ ζεξκνῦ γελόκελνλ κεηέβαιελ
(἞ιινίσηαη γάξ), θαὶ κέιαλ ἐθ ιεπθνῦ θαὶ ζπνπδαῖνλ ἐθ θαύινπ, ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ ἕθαζηνλ
αὐηὸ κεηαβνιὴλ δερόκελνλ η῵λ ἐλαληίσλ δεθηηθόλ ἐζηηλ· — ὁ δὲ ιόγνο θαὶ ἟ δόμα αὐηὰ κὲλ ἀθίλεηα
πάληῃ πάλησο δηακέλεη, ηνῦ δὲ πξάγκαηνο θηλνπκέλνπ ηὸ ἐλαληίνλ πεξὶ αὐηὰ γίγλεηαη· ὁ κὲλ γὰξ ιόγνο
δηακέλεη ὁ αὐηὸο ηὸ θαζ῅ζζαί ηηλα, ηνῦ δὲ πξάγκαηνο [5a] θηλεζέληνο ὁηὲ κὲλ ἀιεζὴο ὁηὲ δὲ ςεπδὴο
γίγλεηαη· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῅ο δόμεο. Ὥζηε ηῶ ηξόπῳ γε ἴδηνλ ἂλ εἴε η῅ο νὐζίαο ηὸ θαηὰ ηὴλ αὑη῅ο
κεηαβνιὴλ δεθηηθὴλ η῵λ ἐλαληίσλ εἶλαη, — εἰ δή ηηο θαὶ ηαῦηα παξαδέρνηην, ηὴλ δόμαλ θαὶ ηὸλ ιόγνλ
δεθηηθὰ η῵λ ἐλαληίσλ εἶλαη. § 24. Οὐθ ἔζηη δὲ ἀιεζὲο ηνῦην· ὁ γὰξ ιόγνο θαὶ ἟ δόμα νὐ ηῶ αὐηὰ δέρεζζαί
ηη η῵λ ἐλαληίσλ εἶλαη δεθηηθὰ ιέγεηαη, ἀιιὰ ηῶ πεξὶ ἕηεξόλ ηη ηὸ πάζνο γεγελ῅ζζαη· — ηῶ γὰξ ηὸ πξ᾵γκα
εἶλαη ἠ κὴ εἶλαη, ηνύηῳ θαὶ ὁ ιόγνο ἀιεζὴο ἠ ςεπδὴο εἶλαη ιέγεηαη, νὐ ηῶ αὐηὸλ δεθηηθὸλ εἶλαη η῵λ
ἐλαληίσλ· ἁπι῵ο γὰξ νὐδὲλ ὑπ´ νὐδελὸο νὔηε ὁ ιόγνο θηλεῖηαη νὔηε ἟ δόμα, ὥζηε νὐθ ἂλ εἴε δεθηηθὰ η῵λ
ἐλαληίσλ κεδελὸο ἐλ αὐηνῖο γηγλνκέλνπ·— ἟ δέ γε νὐζία ηῶ αὐηὴλ ηὰ ἐλαληία δέρεζζαη, ηνύηῳ δεθηηθὴ
η῵λ ἐλαληίσλ ιέγεηαη· λόζνλ γὰξ θαὶ ὑγίεηαλ δέρεηαη, θαὶ ιεπθόηεηα θαὶ κειαλίαλ, θαὶ ἕθαζηνλ η῵λ
ηνηνύησλ αὐηὴ δερνκέλε η῵λ ἐλαληίσλ εἶλαη δεθηηθὴ ιέγεηαη.
§ 25. Ὥζηε ἴδηνλ ἂλ νὐζίαο εἴε ηὸ ηαὐηὸλ θαὶ ἓλ ἀξηζκῶ ὂλ δεθηηθὸλ εἶλαη η῵λ ἐλαληίσλ.
§ 26. Πεξὶ κὲλ νὖλ νὐζίαο ηνζαῦηα εἰξήζζσ.

VI

§ 1. Σνῦ δὲ πνζνῦ ηὸ κέλ ἐζηη δησξηζκέλνλ, ηὸ δὲ ζπλερέο· θαὶ ηὸ κὲλ ἐθ ζέζηλ ἐρόλησλ πξὸο ἄιιεια
η῵λ ἐλ αὐηνῖο κνξίσλ ζπλέζηεθε, ηὸ δὲ νὐθ ἐμ ἐρόλησλ ζέζηλ.
§ 2. Ἔζηη δὲ δησξηζκέλνλ κὲλ νἷνλ ἀξηζκὸο θαὶ ιόγνο, ζπλερὲο δὲ γξακκή, ἐπηθάλεηα, ζ῵κα, ἔηη δὲ
παξὰ ηαῦηα ρξόλνο θαὶ ηόπνο.
§ 3. —Σ῵λ κὲλ γὰξ ηνῦ ἀξηζκνῦ κνξίσλ νὐδείο ἐζηη θνηλὸο ὅξνο, πξὸο ὃλ ζπλάπηεη ηὰ κόξηα αὐηνῦ·
νἷνλ ηὰ πέληε εἰ ἔζηη η῵λ δέθα κόξηνλ, πξὸο νὐδέλα θνηλὸλ ὅξνλ ζπλάπηεη ηὰ πέληε θαὶ ηὰ πέληε, ἀιιὰ
δηώξηζηαη· θαὶ ηὰ ηξία γε θαὶ ηὰ ἑπηὰ πξὸο νὐδέλα θνηλὸλ ὅξνλ ζπλάπηεη· νὐδ´ ὅισο ἂλ ἔρνηο ἐπ´ ἀξηζκνῦ
ιαβεῖλ θνηλὸλ ὅξνλ η῵λ κνξίσλ, ἀιι´ ἀεὶ δηώξηζηαη· ὥζηε ὁ κὲλ ἀξηζκὸο η῵λ δησξηζκέλσλ ἐζηίλ. §
4. Ὡζαύησο δὲ θαὶ ὁ ιόγνο η῵λ δησξηζκέλσλ ἐζηίλ· (ὅηη κὲλ γὰξ πνζόλ ἐζηηλ ὁ ιόγνο θαλεξόλ·
θαηακεηξεῖηαη γὰξ ζπιιαβῆ καθξᾶ θαὶ βξαρείᾳ· ιέγσ δὲ αὐηὸλ ηὸλ κεηὰ θσλ῅ο ιόγνλ γηγλόκελνλ)· πξὸο
νὐδέλα γὰξ θνηλὸλ ὅξνλ αὐηνῦ ηὰ κόξηα ζπλάπηεη· νὐ γὰξ ἔζηη θνηλὸο ὅξνο πξὸο ὃλ αἱ ζπιιαβαὶ
ζπλάπηνπζηλ, ἀιι´ ἑθάζηε δηώξηζηαη αὐηὴ θαζ´ αὑηήλ.
[5b] § 5. —Ἡ δὲ γξακκὴ ζπλερέο ἐζηηλ· ἔζηη γὰξ ιαβεῖλ θνηλὸλ ὅξνλ πξὸο ὃλ ηὰ κόξηα αὐη῅ο
ζπλάπηεη, ζηηγκήλ· § 6. θαὶ η῅ο ἐπηθαλείαο γξακκήλ, — ηὰ γὰξ ηνῦ ἐπηπέδνπ κόξηα πξόο ηηλα θνηλὸλ ὅξνλ
ζπλάπηεη. § 7. — Ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ ηνῦ ζώκαηνο ἔρνηο ἂλ ιαβεῖλ θνηλὸλ ὅξνλ, γξακκὴλ ἠ ἐπηθάλεηαλ,
πξὸο ἡλ ηὰ ηνῦ ζώκαηνο κόξηα ζπλάπηεη. § 8. Ἔζηη δὲ θαὶ ὁ ρξόλνο θαὶ ὁ ηόπνο η῵λ ηνηνύησλ· ὁ γὰξ λῦλ
ρξόλνο ζπλάπηεη πξόο ηε ηὸλ παξειειπζόηα θαὶ ηὸλ κέιινληα. § 9. Πάιηλ ὁ ηόπνο η῵λ ζπλερ῵λ ἐζηηλ·
ηόπνλ γάξ ηηλα ηὰ ηνῦ ζώκαηνο κόξηα θαηέρεη, ἃ πξόο ηηλα θνηλὸλ ὅξνλ ζπλάπηεη· νὐθνῦλ θαὶ ηὰ ηνῦ
ηόπνπ κόξηα, ἃ θαηέρεη ἕθαζηνλ η῵λ ηνῦ ζώκαηνο κνξίσλ, πξὸο ηὸλ αὐηὸλ ὅξνλ ζπλάπηεη πξὸο ὃλ θαὶ ηὰ
ηνῦ ζώκαηνο κόξηα· ὥζηε ζπλερὲο ἂλ εἴε θαὶ ὁ ηόπνο· πξὸο γὰξ ἕλα θνηλὸλ ὅξνλ αὐηνῦ ηὰ κόξηα
ζπλάπηεη.
§ 10. Ἔηη ηὰ κὲλ ἐθ ζέζηλ ἐρόλησλ πξὸο ἄιιεια η῵λ ἐλ αὐηνῖο κνξίσλ ζπλέζηεθελ, ηὰ δὲ νὐθ ἐμ
ἐρόλησλ ζέζηλ·
§ 11. νἷνλ ηὰ κὲλ η῅ο γξακκ῅ο κόξηα ζέζηλ ἔρεη πξὸο ἄιιεια, — ἕθαζηνλ γὰξ αὐη῵λ θεῖηαί πνπ, θαὶ
ἔρνηο ἂλ δηαιαβεῖλ θαὶ ἀπνδνῦλαη νὗ ἕθαζηνλ θεῖηαη ἐλ ηῶ ἐπηπέδῳ θαὶ πξὸο πνῖνλ κόξηνλ η῵λ ινηπ῵λ
ζπλάπηεη· — § 12. ὡζαύησο δὲ θαὶ ηὰ ηνῦ ἐπηπέδνπ κόξηα ζέζηλ ἔρεη ηηλά, —ὁκνίσο γὰξ ἂλ ἀπνδνζείε
ἕθαζηνλ νὗ θεῖηαη, θαὶ πνῖα ζπλάπηεη πξὸο ἄιιεια. § 13. — Καὶ ηὰ ηνῦ ζηεξενῦ δὲ ὡζαύησο θαὶ ηὰ ηνῦ
ηόπνπ.
§ 14. ἖πὶ δέ γε ηνῦ ἀξηζκνῦ νὐθ ἂλ ἔρνη ηηο ἐπηβιέςαη ὡο ηὰ κόξηα ζέζηλ ηηλὰ ἔρεη πξὸο ἄιιεια ἠ
θεῖηαί πνπ, ἠ πνῖά γε πξὸο ἄιιεια ζπλάπηεη η῵λ κνξίσλ· νὐδὲ ηὰ ηνῦ ρξόλνπ· ὑπνκέλεη γὰξ νὐδὲλ η῵λ
ηνῦ ρξόλνπ κνξίσλ, ὃ δὲ κή ἐζηηλ ὑπνκέλνλ, π῵ο ἂλ ηνῦην ζέζηλ ηηλὰ ἔρνη; ἀιιὰ κ᾵ιινλ ηάμηλ ηηλὰ εἴπνηο
ἂλ ἔρεηλ ηῶ ηὸ κὲλ πξόηεξνλ εἶλαη ηνῦ ρξόλνπ ηὸ δ´ ὕζηεξνλ. Καὶ ἐπὶ ηνῦ ἀξηζκνῦ δὲ ὡζαύησο, ηῶ
πξόηεξνλ ἀξηζκεῖζζαη ηὸ ἓλ η῵λ δύν θαὶ ηὰ δύν η῵λ ηξη῵λ· θαὶ νὕησ ηάμηλ ἄλ ηηλα ἔρνη, ζέζηλ δὲ νὐ πάλπ
ιάβνηο ἄλ. § 15. Καὶ ὁ ιόγνο δὲ ὡζαύησο· νὐδὲλ γὰξ ὑπνκέλεη η῵λ κνξίσλ αὐηνῦ, ἀιι´ εἴξεηαί ηε θαὶ νὐθ
ἔζηηλ ἔηη ηνῦην ιαβεῖλ, ὥζηε νὐθ ἂλ εἴε ζέζηο η῵λ κνξίσλ αὐηνῦ, εἴγε κεδὲλ ὑπνκέλεη. —
§ 16. Σὰ κὲλ νὖλ ἐθ ζέζηλ ἐρόλησλ η῵λ κνξίσλ ζπλέζηεθε, ηὰ δὲ νὐθ ἐμ ἐρόλησλ ζέζηλ.
§ 17. Κπξίσο δὲ πνζὰ ηαῦηα κόλα ιέγεηαη ηὰ εἰξεκέλα, ηὰ δὲ ἄιια πάληα θαηὰ ζπκβεβεθόο· εἰο
ηαῦηα γὰξ [6a] βιέπνληεο θαὶ ηἆιια πνζὰ ιέγνκελ, νἷνλ πνιὺ ηὸ ιεπθὸλ ιέγεηαη ηῶ ηὴλ ἐπηθάλεηαλ
πνιιὴλ εἶλαη, θαὶ ἟ πξ᾵μηο καθξὰ ηῶ γε ηὸλ ρξόλνλ πνιὺλ εἶλαη, θαὶ ἟ θίλεζηο πνιιή· νὐ γὰξ θαζ´ αὑηὸ
ἕθαζηνλ ηνύησλ πνζὸλ ιέγεηαη· νἷνλ ἐὰλ ἀπνδηδῶ ηηο πόζε ηηο ἟ πξ᾵μίο ἐζηη, ηῶ ρξόλῳ ὁξηεῖ ἐληαπζίαλ ἠ
νὕησ πσο ἀπνδηδνύο, θαὶ ηὸ ιεπθὸλ πνζόλ ηη ἀπνδηδνὺο ηῆ ἐπηθαλείᾳ ὁξηεῖ, —ὅζε γὰξ ἂλ ἟ ἐπηθάλεηα ᾖ,
ηνζνῦηνλ θαὶ ηὸ ιεπθὸλ θήζεη εἶλαη·— ὥζηε κόλα θπξίσο θαὶ θαζ´ αὑηὰ πνζὰ ιέγεηαη ηὰ εἰξεκέλα, η῵λ
δὲ ἄιισλ νὐδὲλ αὐηὸ θαζ´ αὑηό, ἀιι´ εἰ ἄξα θαηὰ ζπκβεβεθόο.
§ 18. Ἔηη ηῶ πνζῶ νὐδέλ ἐζηηλ ἐλαληίνλ, (ἐπὶ κὲλ γὰξ η῵λ ἀθσξηζκέλσλ θαλεξὸλ ὅηη νὐδέλ ἐζηηλ
ἐλαληίνλ, νἷνλ ηῶ δηπήρεη ἠ ηξηπήρεη ἠ ηῆ ἐπηθαλείᾳ ἠ η῵λ ηνηνύησλ ηηλί, —νὐδὲλ γάξ ἐζηηλ ἐλαληίνλ), §
19. εἰ κὴ ηὸ πνιὺ ηῶ ὀιίγῳ θαίε ηηο εἶλαη ἐλαληίνλ ἠ ηὸ κέγα ηῶ κηθξῶ. § 20. Σνύησλ δὲ νὐδέλ ἐζηη
πνζὸλ ἀιιὰ η῵λ πξόο ηη· νὐδὲλ γὰξ αὐηὸ θαζ´ αὑηὸ κέγα ιέγεηαη ἠ κηθξόλ, ἀιιὰ πξὸο ἕηεξνλ
ἀλαθέξεηαη, νἷνλ ὄξνο κὲλ κηθξὸλ ιέγεηαη, θέγρξνο δὲ κεγάιε ηῶ ηὴλ κὲλ η῵λ ὁκνγελ῵λ κεῖδνλ εἶλαη, ηὸ
δὲ ἔιαηηνλ η῵λ ὁκνγελ῵λ· νὐθνῦλ πξὸο ἕηεξνλ ἟ ἀλαθνξά, ἐπεὶ εἴγε θαζ´ αὑηὸ κηθξὸλ ἠ κέγα ἐιέγεην,
νὐθ ἄλ πνηε ηὸ κὲλ ὄξνο κηθξὸλ ἐιέγεην, ἟ δὲ θέγρξνο κεγάιε. Πάιηλ ἐλ κὲλ ηῆ θώκῃ πνιινύο θακελ
ἀλζξώπνπο εἶλαη, ἐλ Ἀζήλαηο δὲ ὀιίγνπο πνιιαπιαζίνπο αὐη῵λ ὄληαο, θαὶ ἐλ κὲλ ηῆ νἰθίᾳ πνιινύο, ἐλ δὲ
ηῶ ζεάηξῳ ὀιίγνπο πνιιῶ πιείνπο ὄληαο. § 21. — Ἔηη ηὸ κὲλ δίπερπ θαὶ ηξίπερπ θαὶ ἕθαζηνλ η῵λ
ηνηνύησλ πνζὸλ ζεκαίλεη, ηὸ δὲ κέγα ἠ κηθξὸλ νὐ ζεκαίλεη πνζὸλ ἀιιὰ κ᾵ιινλ πξόο ηη· πξὸο γὰξ ἕηεξνλ
ζεσξεῖηαη ηὸ κέγα θαὶ ηὸ κηθξόλ· ὥζηε θαλεξὸλ ὅηη ηαῦηα η῵λ πξόο ηί ἐζηηλ.— § 22. Ἔηη ἐάλ ηε ηηζῆ ηηο
αὐηὰ πνζὰ εἶλαη ἐάλ ηε κὴ ηηζῆ, νὐθ ἔζηηλ αὐηνῖο ἐλαληίνλ νὐδέλ· ὃ γὰξ κὴ ἔζηηλ αὐηὸ θαζ´ αὑηὸ ιαβεῖλ
ἀιιὰ πξὸο ἕηεξνλ ἀλαθέξνληα, π῵ο ἂλ εἴε ηνύηῳ ηη ἐλαληίνλ; — § 23. ἔηη εἰ ἔζηαη ηὸ κέγα θαὶ ηὸ κηθξὸλ
ἐλαληία, ζπκβήζεηαη ηὸ αὐηὸ ἅκα ηὰ ἐλαληία ἐπηδέρεζζαη θαὶ αὐηὰ αὑηνῖο εἶλαη ἐλαληία. ΢πκβαίλεη γὰξ
ἅκα ηὸ αὐηὸ κέγα ηε θαὶ κηθξὸλ εἶλαη, —ἔζηη γὰξ πξὸο κὲλ ηνῦην κηθξόλ, πξὸο ἕηεξνλ δὲ ηὸ αὐηὸ ηνῦην
κέγα·— ὥζηε ηὸ αὐηὸ θαὶ κέγα θαὶ κηθξὸλ θαηὰ ηὸλ αὐηὸλ ρξόλνλ εἶλαη ζπκβαίλεη, ὥζηε ἅκα ηὰ ἐλαληία
ἐπηδέρεζζαη· ἀιι´ νὐδὲλ δνθεῖ [6b] ἅκα ηὰ ἐλαληία ἐπηδέρεζζαη· νἷνλ ἐπὶ η῅ο νὐζίαο, δεθηηθὴ κὲλ η῵λ
ἐλαληίσλ δνθεῖ εἶλαη, ἀιι´ νὔηη γε ἅκα λνζεῖ θαὶ ὑγηαίλεη, νὐδὲ ιεπθὸλ θαὶ κέιαλ ἐζηὶλ ἅκα, νὐδὲ η῵λ
ἄιισλ νὐδὲλ ἅκα ηὰ ἐλαληία ἐπηδέρεηαη. Καὶ αὐηὰ δ´ αὑηνῖο ζπκβαίλεη ἐλαληία εἶλαη· εἰ γάξ ἐζηη ηὸ κέγα
ηῶ κηθξῶ ἐλαληίνλ, ηὸ δ´ αὐηό ἐζηηλ ἅκα κέγα θαὶ κηθξόλ, αὐηὸ αὑηῶ ἂλ εἴε ἐλαληίνλ· ἀιιὰ η῵λ
ἀδπλάησλ ἐζηὶλ αὐηὸ αὑηῶ εἶλαη ἐλαληίνλ. — Οὐθ ἔζηηλ ἄξα ηὸ κέγα ηῶ κηθξῶ ἐλαληίνλ, νὐδὲ ηὸ πνιὺ ηῶ
ὀιίγῳ, ὥζηε θἂλ κὴ η῵λ πξόο ηη ηαῦηά ηηο ἐξεῖ ἀιιὰ ηνῦ πνζνῦ, νὐδὲλ ἐλαληίνλ ἕμεη. —
§ 24. Μάιηζηα δὲ ἟ ἐλαληηόηεο ηνῦ πνζνῦ πεξὶ ηὸλ ηόπνλ δνθεῖ ὑπάξρεηλ· ηὸ γὰξ ἄλσ ηῶ θάησ
ἐλαληίνλ ηηζέαζη, ηὴλ πξὸο ηὸ κέζνλ ρώξαλ θάησ ιέγνληεο, δηὰ ηὸ πιείζηελ ηῶ κέζῳ δηάζηαζηλ πξὸο ηὰ
πέξαηα ηνῦ θόζκνπ εἶλαη. ἖νίθαζη δὲ θαὶ ηὸλ η῵λ ἄιισλ ἐλαληίσλ ὁξηζκὸλ ἀπὸ ηνύησλ ἐπηθέξεηλ· ηὰ γὰξ
πιεῖζηνλ ἀιιήισλ δηεζηεθόηα η῵λ ἐλ ηῶ αὐηῶ γέλεη ἐλαληία ὁξίδνληαη.
 § 25. Οὐ δνθεῖ δὲ ηὸ πνζὸλ ἐπηδέρεζζαη ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ηὸ ἥηηνλ, νἷνλ ηὸ δίπερπ, —νὐ γάξ ἐζηηλ
ἕηεξνλ ἑηέξνπ κ᾵ιινλ δίπερπ·— νὐδ´ ἐπὶ ηνῦ ἀξηζκνῦ, νἷνλ ηὰ ηξία η῵λ πέληε νὐδὲλ κ᾵ιινλ [πέληε ἠ]
ηξία ιέγεηαη, νὐδὲ ηὰ ηξία η῵λ ηξη῵λ· νὐδέ γε ὁ ρξόλνο ἕηεξνο ἑηέξνπ κ᾵ιινλ ρξόλνο ιέγεηαη· νὐδ´ ἐπὶ
η῵λ εἰξεκέλσλ ὅισο νὐδελὸο ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ηὸ ἥηηνλ ιέγεηαη· ὥζηε ηὸ πνζὸλ νὐθ ἐπηδέρεηαη ηὸ κ᾵ιινλ
θαὶ ηὸ ἥηηνλ.
§ 26. Ἴδηνλ δὲ κάιηζηα ηνῦ πνζνῦ ηὸ ἴζνλ ηε θαὶ ἄληζνλ ιέγεζζαη. Ἕθαζηνλ γὰξ η῵λ εἰξεκέλσλ
πνζ῵λ θαὶ ἴζνλ θαὶ ἄληζνλ ιέγεηαη, νἷνλ ζ῵κα θαὶ ἴζνλ θαὶ ἄληζνλ ιέγεηαη, aθαὶ ἀξηζκὸο θαὶ ἴζνο θαὶ
ἄληζνο ιέγεηαη, θαὶ ρξόλνο θαὶ ἴζνο θαὶ ἄληζνο· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ η῵λ ῥεζέλησλ ἕθαζηνλ
ἴζνλ ηε θαὶ ἄληζνλ ιέγεηαη. Σ῵λ δὲ ινηπ῵λ ὅζα κή ἐζηη πνζόλ, νὐ πάλπ ἂλ δόμαη ἴζνλ ηε θαὶ ἄληζνλ
ιέγεζζαη, νἷνλ ἟ δηάζεζηο ἴζε ηε θαὶ ἄληζνο νὐ πάλπ ιέγεηαη ἀιιὰ κ᾵ιινλ ὁκνία, θαὶ ηὸ ιεπθὸλ ἴζνλ ηε
θαὶ ἄληζνλ νὐ πάλπ, ἀιι´ ὅκνηνλ. Ὥζηε ηνῦ πνζνῦ κάιηζηα ἂλ εἴε ἴδηνλ ηὸ ἴζνλ ηε θαὶ ἄληζνλ ιέγεζζαη.

VII

§ 1. Πξόο ηη δὲ ηὰ ηνηαῦηα ιέγεηαη, ὅζα αὐηὰ ἅπεξ ἐζηὶλ ἑηέξσλ εἶλαη ιέγεηαη ἠ ὁπσζνῦλ ἄιισο πξὸο
ἕηεξνλ· § 2. Οἷνλ ηὸ κεῖδνλ ηνῦζ´ ὅπεξ ἐζηὶλ ἑηέξνπ ιέγεηαη, — ηηλὸο γὰξ κεῖδνλ ιέγεηαη,— θαὶ ηὸ
δηπιάζηνλ ἑηέξνπ ιέγεηαη ηνῦζ´ ὅπεξ ἐζηίλ, [7a] —ηηλὸο γὰξ δηπιάζηνλ ιέγεηαη·— ὡζαύησο δὲ θαὶ ὅζα
ἄιια ηνηαῦηα. Ἔζηη δὲ θαὶ ηὰ ηνηαῦηα η῵λ πξόο ηη νἷνλ ἕμηο, δηάζεζηο, αἴζζεζηο, ἐπηζηήκε, ζέζηο· πάληα
γὰξ ηὰ εἰξεκέλα ηνῦζ´ ὅπεξ ἐζηὶλ ἑηέξσλ ιέγεηαη θαὶ νὐθ ἄιιν ηη· ἟ γὰξ ἕμηο ηηλὸο ἕμηο ιέγεηαη θαὶ ἟
ἐπηζηήκε ηηλὸο ἐπηζηήκε θαὶ ἟ ζέζηο ηηλὸο ζέζηο, θαὶ ηὰ ἄιια δὲ ὡζαύησο. Πξόο ηη νὖλ ἐζηὶλ ὅζα αὐηὰ
ἅπεξ ἐζηὶλ ἑηέξσλ ιέγεηαη, § 3. ἠ ὁπσζνῦλ ἄιισο πξὸο ἕηεξνλ· νἷνλ ὄξνο κέγα ιέγεηαη πξὸο ἕηεξνλ, —
πξόο ηη γὰξ κέγα ιέγεηαη ηὸ ὄξνο,— θαὶ ηὸ ὅκνηνλ ηηλὶ ὅκνηνλ ιέγεηαη, θαὶ ηὰ ἄιια δὲ ηὰ ηνηαῦηα
ὡζαύησο πξόο ηη ιέγεηαη. § 4. Ἔζηη δὲ θαὶ ἟ ἀλάθιηζηο θαὶ ἟ ζηάζηο θαὶ ἟ θαζέδξα ζέζεηο ηηλέο, ἟ δὲ
ζέζηο η῵λ πξόο ηη· ηὸ δὲ ἀλαθε〈θι〉ίζζαη ἠ ἑζηάλαη ἠ θαζ῅ζζαη αὐηὰ κὲλ νὐθ εἰζὶ ζέζεηο, παξσλύκσο δὲ
ἀπὸ η῵λ εἰξεκέλσλ ζέζεσλ ιέγεηαη.
§ 5. ὘πάξρεη δὲ θαὶ ἐλαληηόηεο ἐλ ηνῖο πξόο ηη, νἷνλ ἀξεηὴ θαθίᾳ ἐλαληίνλ, ἑθάηεξνλ αὐη῵λ πξόο ηη
ὄλ, θαὶ ἐπηζηήκε ἀγλνίᾳ. § 6. Οὐ π᾵ζη δὲ ηνῖο πξόο ηη ὑπάξρεη ἐλαληίνλ· ηῶ γὰξ δηπιαζίῳ νὐδέλ ἐζηηλ
ἐλαληίνλ νὐδὲ ηῶ ηξηπιαζίῳ νὐδὲ η῵λ ηνηνύησλ νὐδελί.
§ 7. — Δνθεῖ δὲ θαὶ ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ηὸ ἥηηνλ ἐπηδέρεζζαη ηὰ πξόο ηη· ὅκνηνλ γὰξ κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ
ιέγεηαη, θαὶ ἄληζνλ κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ ιέγεηαη, ἑθάηεξνλ αὐη῵λ πξόο ηη ὄλ· ηό ηε γὰξ ὅκνηνλ ηηλὶ ὅκνηνλ
ιέγεηαη θαὶ ηὸ ἄληζνλ ηηλὶ ἄληζνλ. § 8. Οὐ πάληα δὲ ἐπηδέρεηαη ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ· ηὸ γὰξ δηπιάζηνλ νὐ
ιέγεηαη κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ δηπιάζηνλ νὐδὲ η῵λ ηνηνύησλ νὐδέλ. § 9. Πάληα δὲ ηὰ πξόο ηη πξὸο
ἀληηζηξέθνληα ιέγεηαη, νἷνλ ὁ δνῦινο δεζπόηνπ ιέγεηαη δνῦινο θαὶ ὁ δεζπόηεο δνύινπ δεζπόηεο
ιέγεηαη, θαὶ ηὸ δηπιάζηνλ ἟κίζενο δηπιάζηνλ θαὶ ηὸ ἣκηζπ δηπιαζίνπ ἣκηζπ, θαὶ ηὸ κεῖδνλ ἐιάηηνλνο
κεῖδνλ θαὶ ηὸ ἔιαηηνλ κείδνλνο ἔιαηηνλ· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ· πιὴλ ηῆ πηώζεη ἐλίνηε δηνίζεη
θαηὰ ηὴλ ιέμηλ, νἷνλ ἟ ἐπηζηήκε ἐπηζηεηνῦ ιέγεηαη ἐπηζηήκε θαὶ ηὸ ἐπηζηεηὸλ ἐπηζηήκῃ ἐπηζηεηόλ, θαὶ ἟
αἴζζεζηο αἰζζεηνῦ αἴζζεζηο θαὶ ηὸ αἰζζεηὸλ αἰζζήζεη αἰζζεηόλ.
§ 10. Οὐ κὴλ ἀιι´ ἐλίνηε νὐ δόμεη ἀληηζηξέθεηλ, ἐὰλ κὴ νἰθείσο πξὸο ὃ ιέγεηαη ἀπνδνζῆ ἀιιὰ
δηακάξηῃ ὁ ἀπνδηδνύο· νἷνλ ηὸ πηεξὸλ ἐὰλ ἀπνδνζῆ ὄξληζνο, νὐθ ἀληηζηξέθεη ὄξληο πηεξνῦ· νὐ γὰξ
νἰθείσο ηὸ [7b] πξ῵ηνλ ἀπνδέδνηαη πηεξὸλ ὄξληζνο, —νὐ γὰξ ᾗ ὄξληο, ηαύηῃ ηὸ πηεξὸλ αὐη῅ο ιέγεηαη,
ἀιι´ ᾗ πηεξσηόλ ἐζηηλ· πνιι῵λ γὰξ θαὶ ἄιισλ πηεξά ἐζηηλ ἃ νὐθ εἰζὶλ ὄξληζεο· — ὥζηε ἐὰλ ἀπνδνζῆ
νἰθείσο, θαὶ ἀληηζηξέθεη, νἷνλ ηὸ πηεξὸλ πηεξσηνῦ πηεξὸλ θαὶ ηὸ πηεξσηὸλ πηεξῶ πηεξσηόλ. § 11. —
἖λίνηε δὲ θαὶ ὀλνκαηνπνηεῖλ ἴζσο ἀλαγθαῖνλ, ἐὰλ κὴ θείκελνλ ᾖ ὄλνκα πξὸο ὃ νἰθείσο ἂλ ἀπνδνζείε·
νἷνλ ηὸ πεδάιηνλ πινίνπ ἐὰλ ἀπνδνζῆ, νὐθ νἰθεία ἟ ἀπόδνζηο, —νὐ γὰξ ᾗ πινῖνλ ηαύηῃ αὐηνῦ ηὸ
πεδάιηνλ ιέγεηαη· ἔζηη γὰξ πινῖα ὧλ νὐθ ἔζηη πεδάιηα·— δηὸ νὐθ ἀληηζηξέθεη· ηὸ γὰξ πινῖνλ νὐ ιέγεηαη
πεδαιίνπ πινῖνλ. Ἀιι´ ἴζσο νἰθεηνηέξα ἂλ ἟ ἀπόδνζηο εἴε, εἰ νὕησ πσο ἀπνδνζείε ηὸ πεδάιηνλ
πεδαιησηνῦ πεδάιηνλ ἠ ὁπσζνῦλ ἄιισο, —ὄλνκα γὰξ νὐ θεῖηαη·— θαὶ ἀληηζηξέθεη γε, ἐὰλ νἰθείσο
ἀπνδνζῆ· ηὸ γὰξ πεδαιησηὸλ πεδαιίῳ πεδαιησηόλ. Ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ, νἷνλ ἟ θεθαιὴ
νἰθεηνηέξσο ἂλ ἀπνδνζείε θεθαισηνῦ ἠ δῴνπ ἀπνδηδνκέλε· νὐ γὰξ ᾗ δῶνλ θεθαιὴλ ἔρεη· πνιιὰ γὰξ η῵λ
δῴσλ θεθαιὴλ νὐθ ἔρεη. § 12. Οὕησ δὲ ῥᾶζηα ἂλ ἴζσο ηηο ιακβάλνη νἷο κὴ θεῖηαη ὀλόκαηα, εἰ ἀπὸ η῵λ
πξώησλ θαὶ ηνῖο πξὸο αὐηὰ ἀληηζηξέθνπζη ηηζείε ηὰ ὀλόκαηα, ὥζπεξ ἐπὶ η῵λ πξνεηξεκέλσλ ἀπὸ ηνῦ
πηεξνῦ ηὸ πηεξσηὸλ θαὶ ἀπὸ ηνῦ πεδαιίνπ ηὸ πεδαιησηόλ.
 § 13. Πάληα νὖλ ηὰ πξόο ηη, ἐάλπεξ νἰθείσο ἀπνδηδ῵ηαη, πξὸο ἀληηζηξέθνληα ιέγεηαη· ἐπεί, ἐάλ γε
πξὸο ηὸ ηπρὸλ ἀπνδηδ῵ηαη θαὶ κὴ πξὸο αὐηὸ ὃ ιέγεηαη, νὐθ ἀληηζηξέθεη. — Λέγσ δὲ ὅηη νὐδὲ η῵λ
ὁκνινγνπκέλσο πξὸο ἀληηζηξέθνληα ιεγνκέλσλ θαὶ ὀλνκάησλ αὐηνῖο θεηκέλσλ νὐδὲλ ἀληηζηξέθεη, ἐὰλ
πξόο ηη η῵λ ζπκβεβεθόησλ ἀπνδηδ῵ηαη θαὶ κὴ πξὸο αὐηὸ ὃ ιέγεηαη· νἷνλ ὁ δνῦινο ἐὰλ κὴ δεζπόηνπ
ἀπνδνζῆ ἀιι´ ἀλζξώπνπ ἠ δίπνδνο ἠ ὁηνπνῦλ η῵λ ηνηνύησλ, νὐθ ἀληηζηξέθεη· νὐ γὰξ νἰθεία ἟
ἀπόδνζηο.§ 14. — Ἔηη ἐὰλ κὲλ νἰθείσο ἀπνδεδνκέλνλ ᾖ πξὸο ὃ ιέγεηαη, πάλησλ πεξηαηξνπκέλσλ η῵λ
ἄιισλ ὅζα ζπκβεβεθόηα ἐζηίλ, θαηαιεηπνκέλνπ δὲ ηνύηνπ κόλνπ πξὸο ὃ ἀπεδόζε νἰθείσο, ἀεὶ πξὸο αὐηὸ
ῥεζήζεηαη· νἷνλ εἰ ὁ δνῦινο πξὸο δεζπόηελ ιέγεηαη, πεξηαηξνπκέλσλ ἁπάλησλ ὅζα ζπκβεβεθόηα ἐζηὶ ηῶ
δεζπόηῃ, νἷνλ ηὸ δίπνδη εἶλαη, ηὸ ἐπηζηήκεο δεθηηθῶ, ηὸ ἀλζξώπῳ, θαηαιεηπνκέλνπ δὲ κόλνπ ηνῦ
δεζπόηελ εἶλαη, ἀεὶ ὁ δνῦινο πξὸο αὐηὸ ῥεζήζεηαη· ὁ γὰξ δνῦινο δεζπόηνπ δνῦινο ιέγεηαη. [8a] §
15. ἖ὰλ δέ γε κὴ νἰθείσο ἀπνδνζῆ πξὸο ὅ πνηε ιέγεηαη, πεξηαηξνπκέλσλ κὲλ η῵λ ἄιισλ θαηαιεηπνκέλνπ
δὲ κόλνπ ηνῦ πξὸο ὃ ἀπεδόζε, νὐ ῥεζήζεηαη πξὸο αὐηό· ἀπνδεδόζζσ γὰξ ὁ δνῦινο ἀλζξώπνπ θαὶ ηὸ
πηεξὸλ ὄξληζνο, θαὶ πεξηῃξήζζσ ηνῦ ἀλζξώπνπ ηὸ δεζπόηῃ αὐηῶ εἶλαη· νὐ γὰξ ἔηη ὁ δνῦινο πξὸο
ἄλζξσπνλ ῥεζήζεηαη, — κὴ γὰξ ὄληνο δεζπόηνπ νὐδὲ δνῦιόο ἐζηηλ·— ὡζαύησο δὲ θαὶ ηνῦ ὄξληζνο
πεξηῃξήζζσ ηὸ πηεξσηῶ εἶλαη· νὐ γὰξ ἔηη ἔζηαη ηὸ πηεξὸλ η῵λ πξόο ηη· κὴ γὰξ ὄληνο πηεξσηνῦ νὐδὲ
πηεξὸλ ἔζηαη ηηλόο. —
§ 16. Ὥζηε δεῖ κὲλ ἀπνδηδόλαη πξὸο ὅ πνηε νἰθείσο ιέγεηαη· θἂλ κὲλ ὄλνκα ᾖ θείκελνλ ῥᾳδία ἟
ἀπόδνζηο γίγλεηαη, κὴ ὄληνο δὲ ἀλαγθαῖνλ ἴζσο ὀλνκαηνπνηεῖλ. Οὕησ δὲ ἀπνδηδνκέλσλ θαλεξὸλ ὅηη
πάληα ηὰ πξόο ηη πξὸο ἀληηζηξέθνληα ῥεζήζεηαη. § 17. Δνθεῖ δὲ ηὰ πξόο ηη ἅκα ηῆ θύζεη εἶλαη. Καὶ ἐπὶ
κὲλ η῵λ πιείζησλ ἀιεζέο ἐζηηλ· ἅκα γὰξ δηπιάζηόλ ηέ ἐζηη θαὶ ἣκηζπ, θαὶ ἟κίζενο ὄληνο δηπιάζηόλ ἐζηηλ,
θαὶ δνύινπ ὄληνο δεζπόηεο ἐζηίλ· ὁκνίσο δὲ ηνύηνηο θαὶ ηὰ ἄιια. Καὶ ζπλαλαηξεῖ δὲ ηαῦηα ἄιιεια· κὴ
γὰξ ὄληνο δηπιαζίνπ νὐθ ἔζηηλ ἣκηζπ, θαὶ ἟κίζενο κὴ ὄληνο νὐθ ἔζηη δηπιάζηνλ· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ
ἄιισλ ὅζα ηνηαῦηα. — § 18. Οὐθ ἐπὶ πάλησλ δὲ η῵λ πξόο ηη ἀιεζὲο δνθεῖ ηὸ ἅκα ηῆ θύζεη εἶλαη· ηὸ γὰξ
ἐπηζηεηὸλ η῅ο ἐπηζηήκεο πξόηεξνλ ἂλ δόμεηελ εἶλαη· ὡο γὰξ ἐπὶ ηὸ πνιὺ πξνϋπαξρόλησλ η῵λ πξαγκάησλ
ηὰο ἐπηζηήκαο ιακβάλνκελ· ἐπ´ ὀιίγσλ γὰξ ἠ ἐπ´ νὐδελὸο ἴδνη ηηο ἂλ ἅκα ηῶ ἐπηζηεηῶ ηὴλ ἐπηζηήκελ
γηγλνκέλελ. § 19. Ἔηη ηὸ κὲλ ἐπηζηεηὸλ ἀλαηξεζὲλ ζπλαλαηξεῖ ηὴλ ἐπηζηήκελ, ἟ δὲ ἐπηζηήκε ηὸ ἐπηζηεηὸλ
νὐ ζπλαλαηξεῖ· ἐπηζηεηνῦ γὰξ κὴ ὄληνο νὐθ ἔζηηλ ἐπηζηήκε, —νὐδελὸο γὰξ ἔηη ἔζηαη ἐπηζηήκε,—
ἐπηζηήκεο δὲ κὴ νὔζεο νὐδὲλ θσιύεη ἐπηζηεηὸλ εἶλαη· νἷνλ θαὶ ὁ ηνῦ θύθινπ ηεηξαγσληζκὸο εἴγε ἔζηηλ
ἐπηζηεηόλ, ἐπηζηήκε κὲλ αὐηνῦ νὐθ ἔζηηλ νὐδέπσ, αὐηὸ δὲ ηὸ ἐπηζηεηὸλ ἔζηηλ. Ἔηη δῴνπ κὲλ
ἀλαηξεζέληνο νὐθ ἔζηηλ ἐπηζηήκε, η῵λ δ´ ἐπηζηεη῵λ πνιιὰ ἐλδέρεηαη εἶλαη. — § 20.Ὁκνίσο δὲ ηνύηνηο
θαὶ ηὰ ἐπὶ η῅ο αἰζζήζεσο ἔρεη· ηὸ γὰξ αἰζζεηὸλ πξόηεξνλ η῅ο αἰζζήζεσο δνθεῖ εἶλαη· ηὸ κὲλ γὰξ
αἰζζεηὸλ ἀλαηξεζὲλ ζπλαλαηξεῖ ηὴλ αἴζζεζηλ, ἟ δὲ αἴζζεζηο ηὸ αἰζζεηὸλ νὐ ζπλαλαηξεῖ. Αἱ γὰξ
αἰζζήζεηο πεξὶ ζ῵κα θαὶ ἐλ ζώκαηί εἰζηλ, αἰζζεηνῦ δὲ ἀλαηξεζέληνο ἀλῄξεηαη θαὶ ζ῵κα, [8b] — η῵λ γὰξ
αἰζζεη῵λ θαὶ ηὸ ζ῵κα,— ζώκαηνο δὲ κὴ ὄληνο ἀλῄξεηαη θαὶ ἟ αἴζζεζηο, ὥζηε ζπλαλαηξεῖ ηὸ αἰζζεηὸλ
ηὴλ αἴζζεζηλ. Ἡ δέ γε αἴζζεζηο ηὸ αἰζζεηὸλ νὔ· δῴνπ γὰξ ἀλαηξεζέληνο αἴζζεζηο κὲλ ἀλῄξεηαη, αἰζζεηὸλ
δὲ ἔζηαη, νἷνλ ζ῵κα, ζεξκόλ, γιπθύ, πηθξόλ, θαὶ ηὰ ἄιια πάληα ὅζα ἐζηὶλ αἰζζεηά. § 21. Ἔηη ἟ κὲλ
αἴζζεζηο ἅκα ηῶ αἰζζεηηθῶ γίγλεηαη, —ἅκα γὰξ δῶόλ ηε γίγλεηαη θαὶ αἴζζεζηο,— ηὸ δέ γε αἰζζεηὸλ ἔζηη
θαὶ πξὸ ηνῦ αἴζζεζηλ εἶλαη, — πῦξ γὰξ θαὶ ὕδσξ θαὶ ηὰ ηνηαῦηα, ἐμ ὧλ θαὶ ηὸ δῶνλ ζπλίζηαηαη, ἔζηη θαὶ
πξὸ ηνῦ δῶνλ ὅισο εἶλαη ἠ αἴζζεζηλ,— ὥζηε πξόηεξνλ ἂλ η῅ο αἰζζήζεσο ηὸ αἰζζεηὸλ εἶλαη δόμεηελ.
§ 22. Ἔρεη δὲ ἀπνξίαλ πόηεξνλ νὐδεκία νὐζία η῵λ πξόο ηη ιέγεηαη, θαζάπεξ δνθεῖ, ἠ ηνῦην ἐλδέρεηαη
θαηά ηηλαο η῵λ δεπηέξσλ νὐζη῵λ. ἖πὶ κὲλ γὰξ η῵λ πξώησλ νὐζη῵λ ἀιεζέο ἐζηηλ· νὔηε γὰξ ηὰ ὅια νὔηε
ηὰ κέξε πξόο ηη ιέγεηαη· ὁ γὰξ ηὶο ἄλζξσπνο νὐ ιέγεηαη ηηλόο ηηο ἄλζξσπνο, νὐδὲ ὁ ηὶο βνῦο ηηλόο ηηο
βνῦο· ὡζαύησο δὲ θαὶ ηὰ κέξε· ἟ γὰξ ηὶο ρεὶξ νὐ ιέγεηαη ηηλόο ηηο ρεὶξ ἀιιὰ ηηλὸο ρείξ, θαὶ ἟ ηὶο θεθαιὴ
νὐ ιέγεηαη ηηλόο ηηο θεθαιὴ ἀιιὰ ηηλὸο θεθαιή. Ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ δεπηέξσλ νὐζη῵λ, ἐπί γε η῵λ
πιείζησλ· νἷνλ ὁ ἄλζξσπνο νὐ ιέγεηαη ηηλὸο ἄλζξσπνο, νὐδὲ ὁ βνῦο ηηλὸο βνῦο, νὐδὲ ηὸ μύινλ ηηλὸο
μύινλ, ἀιιὰ ηηλὸο θη῅κα ιέγεηαη. ἖πὶ κὲλ νὖλ η῵λ ηνηνύησλ θαλεξὸλ ὅηη νὐθ ἔζηη η῵λ πξόο ηη, ἐπ´ ἐλίσλ
δὲ η῵λ δεπηέξσλ νὐζη῵λ ἔρεη ἀκθηζβήηεζηλ· νἷνλ ἟ θεθαιὴ ηηλὸο ιέγεηαη θεθαιὴ θαὶ ἟ ρεὶξ ηηλὸο ιέγεηαη
ρεὶξ θαὶ ἕθαζηνλ η῵λ ηνηνύησλ, ὥζηε ηαῦηα η῵λ πξόο ηη δόμεηελ ἂλ εἶλαη. — § 23. Εἰ κὲλ νὖλ ἱθαλ῵ο ὁ
η῵λ πξόο ηη ὁξηζκὸο ἀπνδέδνηαη, ἠ η῵λ πάλπ ραιεπ῵λ ἠ η῵λ ἀδπλάησλ ἐζηὶ ηὸ ιῦζαη ὡο νὐδεκία νὐζία
η῵λ πξόο ηη ιέγεηαη· § 24. εἰ δὲ κὴ ἱθαλ῵ο, ἀιι´ ἔζηη ηὰ πξόο ηη νἷο ηὸ εἶλαη ηαὐηόλ ἐζηη ηῶ πξόο ηί πσο
ἔρεηλ, ἴζσο ἂλ ῥεζείε ηη πξὸο αὐηά. § 25. Ὁ δὲ πξόηεξνο ὁξηζκὸο παξαθνινπζεῖ κὲλ π᾵ζη ηνῖο πξόο ηη, νὐ
κὴλ ηνῦηό γέ ἐζηη ηὸ πξόο ηη αὐηνῖο εἶλαη ηὸ αὐηὰ ἅπεξ ἐζηὶλ ἑηέξσλ ιέγεζζαη.
§ 26. ἖θ δὲ ηνύησλ δ῅ιόλ ἐζηηλ ὅηη ἐάλ ηηο εἰδῆ ηη ὡξηζκέλσο η῵λ πξόο ηη, θἀθεῖλν πξὸο ὃ ιέγεηαη
ὡξηζκέλσο εἴζεηαη. Φαλεξὸλ κὲλ νὖλ θαὶ ἐμ αὐηνῦ ἐζηίλ· εἰ γὰξ νἶδέ ηηο ηόδε ηη ὅηη η῵λ πξόο ηί ἐζηηλ, ἔζηη
 δὲ ηὸ εἶλαη ηνῖο πξόο ηη ηαὐηὸ ηῶ [9a] πξόο ηί πσο ἔρεηλ, θἀθεῖλν νἶδε πξὸο ὃ ηνῦηό πσο ἔρεη· εἰ γὰξ νὐθ
νἶδελ ὅισο πξὸο ὃ ηνῦηό πσο ἔρεη, νὐδ´ εἰ πξόο ηί πσο ἔρεη εἴζεηαη. § 27. Καὶ ἐπὶ η῵λ θαζ´ ἕθαζηα δὲ
δ῅ινλ ηὸ ηνηνῦηνλ· νἷνλ ηόδε ηη εἰ νἶδελ ἀθσξηζκέλσο ὅηη ἔζηη δηπιάζηνλ, θαὶ ὅηνπ δηπιάζηόλ ἐζηηλ εὐζὺο
ἀθσξηζκέλσο νἶδελ, —εἰ γὰξ κεδελὸο η῵λ ἀθσξηζκέλσλ νἶδελ αὐηὸ δηπιάζηνλ, νὐδ´ εἰ ἔζηη δηπιάζηνλ
ὅισο νἶδελ·— ὡζαύησο δὲ θαὶ ηόδε ηη εἰ νἶδελ ὅηη θάιιηόλ ἐζηη, θαὶ ὅηνπ θάιιηόλ ἐζηηλ ἀθσξηζκέλσο
ἀλαγθαῖνλ εἰδέλαη δηὰ ηαῦηα, (νὐθ ἀνξίζησο δὲ εἴζεηαη ὅηη ηνῦηό ἐζηη ρείξνλνο θάιιηνλ· ὑπόιεςηο γὰξ ηὸ
ηνηνῦην γίγλεηαη, νὐθ ἐπηζηήκε· νὐ γὰξ ἔηη εἴζεηαη ἀθξηβ῵ο ὅηη ἐζηὶ ρείξνλνο θάιιηνλ· εἰ γὰξ νὕησο
ἔηπρελ, νὐδέλ ἐζηη ρεῖξνλ αὐηνῦ)· ὥζηε θαλεξὸλ ὅηη ἀλαγθαῖόλ ἐζηηλ, ὃ ἂλ εἰδῆ ηηο η῵λ πξόο ηη
ὡξηζκέλσο, θἀθεῖλν πξὸο ὃ ιέγεηαη ὡξηζκέλσο εἰδέλαη. § 28. Σὴλ δέ γε θεθαιὴλ θαὶ ηὴλ ρεῖξα θαὶ
ἕθαζηνλ η῵λ ηνηνύησλ αἵ εἰζηλ νὐζίαη αὐηὸ κὲλ ὅπεξ ἐζηὶλ ὡξηζκέλσο ἔζηηλ εἰδέλαη, πξὸο ὃ δὲ ιέγεηαη
νὐθ ἀλαγθαῖνλ· ηίλνο γὰξ αὕηε ἟ θεθαιὴ ἠ ηίλνο ἟ ρεὶξ νὐθ ἔζηηλ εἰδέλαη ὡξηζκέλσο· ὥζηε νὐθ ἂλ εἴε
ηαῦηα η῵λ πξόο ηη· εἰ δὲ κή ἐζηη η῵λ πξόο ηη, ἀιεζὲο ἂλ εἴε ιέγεηλ ὅηη νὐδεκία νὐζία η῵λ πξόο ηί ἐζηηλ.
§ 29. Ἴζσο δὲ ραιεπὸλ πεξὶ η῵λ ηνηνύησλ ζθνδξ῵ο ἀπνθαίλεζζαη κὴ πνιιάθηο ἐπεζθεκκέλνλ, ηὸ
κέληνη δηεπνξεθέλαη ἐθ´ ἕθαζηνλ αὐη῵λ νὐθ ἄρξεζηόλ ἐζηηλ.

VIII

§ 1. Πνηόηεηα δὲ ιέγσ θαζ´ ἡλ πνηνί ηηλεο ιέγνληαη·

§ 2. ἔζηη δὲ ἟ πνηόηεο η῵λ πιενλαρ῵ο ιεγνκέλσλ.
§ 3. Ἓλ κὲλ νὖλ εἶδνο πνηόηεηνο ἕμηο θαὶ δηάζεζηο ιεγέζζσζαλ. § 4. Δηαθέξεη δὲ ἕμηο δηαζέζεσο ηῶ
κνληκώηεξνλ θαὶ πνιπρξνληώηεξνλ εἶλαη· ηνηαῦηαη δὲ αἵ ηε ἐπηζη῅καη θαὶ αἱ ἀξεηαί· ἣ ηε γὰξ ἐπηζηήκε
δνθεῖ η῵λ παξακνλίκσλ εἶλαη θαὶ δπζθηλήησλ, ἐὰλ θαὶ κεηξίσο ηηο ἐπηζηήκελ ιάβῃ, ἐάλπεξ κὴ κεγάιε
κεηαβνιὴ γέλεηαη ὑπὸ λόζνπ ἠ ἄιινπ ηηλὸο ηνηνύηνπ· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἟ ἀξεηή· νἷνλ ἟ δηθαηνζύλε θαὶ ἟
ζσθξνζύλε θαὶ ἕθαζηνλ η῵λ ηνηνύησλ νὐθ εὐθίλεηνλ δνθεῖ εἶλαη νὐδ´ εὐκεηάβνινλ. Δηαζέζεηο δὲ
ιέγνληαη ἅ ἐζηηλ εὐθίλεηα θαὶ ηαρὺ κεηαβάιινληα, νἷνλ ζεξκόηεο θαὶ θαηάςπμηο θαὶ λόζνο θαὶ ὑγίεηα θαὶ
ὅζα ἄιια ηνηαῦηα· δηάθεηηαη κὲλ γάξ πσο θαηὰ ηαύηαο ὁ ἄλζξσπνο, ηαρὺ δὲ κεηαβάιιεη ἐθ ζεξκνῦ
ςπρξὸο γηγλόκελνο θαὶ ἐθ ηνῦ ὑγηαίλεηλ εἰο ηὸ λνζεῖλ· [9b] ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ, εἰ κή ηηο θαὶ
αὐη῵λ ηνύησλ ηπγράλνη δηὰ ρξόλνπ πι῅ζνο ἢδε πεθπζησκέλε θαὶ ἀλίαηνο ἠ πάλπ δπζθίλεηνο νὖζα, ἡλ ἄλ
ηηο ἴζσο ἕμηλ ἢδε πξνζαγνξεύνη. § 5. Φαλεξὸλ δὲ ὅηη ηαῦηα βνύινληαη ἕμεηο ιέγεηλ ἅ ἐζηη
πνιπρξνληώηεξα θαὶ δπζθηλεηόηεξα· ηνὺο γὰξ η῵λ ἐπηζηεκ῵λ κὴ πάλπ θαηέρνληαο ἀιι´ εὐθηλήηνπο ὄληαο
νὔ θαζηλ ἕμηλ ἔρεηλ, θαίηνη δηάθεηληαί γέ πσο θαηὰ ηὴλ ἐπηζηήκελ ἠ ρεῖξνλ ἠ βέιηηνλ. Ὥζηε δηαθέξεη ἕμηο
δηαζέζεσο ηῶ ηὸ κὲλ εὐθίλεηνλ εἶλαη ηὸ δὲ πνιπρξνληώηεξόλ ηε θαὶ δπζθηλεηόηεξνλ. — § 6. Εἰζὶ δὲ αἱ
κὲλ ἕμεηο θαὶ δηαζέζεηο, αἱ δὲ δηαζέζεηο νὐθ ἐμ ἀλάγθεο ἕμεηο· νἱ κὲλ γὰξ ἕμεηο ἔρνληεο θαὶ δηάθεηληαί πσο
θαηὰ ηαύηαο, νἱ δὲ δηαθείκελνη νὐ πάλησο θαὶ ἕμηλ ἔρνπζηλ.
§ 7. Ἕηεξνλ δὲ γέλνο πνηόηεηνο θαζ´ ὃ ππθηηθνὺο ἠ δξνκηθνὺο ἠ ὑγηεηλνὺο ἠ λνζώδεηο ιέγνκελ, θαὶ
ἁπι῵ο ὅζα θαηὰ δύλακηλ θπζηθὴλ ἠ ἀδπλακίαλ ιέγεηαη. Οὐ γὰξ ηῶ δηαθεῖζζαί πσο ἕθαζηνλ η῵λ
ηνηνύησλ ιέγεηαη, ἀιιὰ ηῶ δύλακηλ ἔρεηλ θπζηθὴλ ηνῦ πνη῅ζαί ηη ῥᾳδίσο ἠ κεδὲλ πάζρεηλ· νἷνλ ππθηηθνὶ
ἠ δξνκηθνὶ ιέγνληαη νὐ ηῶ δηαθεῖζζαί πσο ἀιιὰ ηῶ δύλακηλ ἔρεηλ θπζηθὴλ ηνῦ πνη῅ζαί ηη ῥᾳδίσο, ὑγηεηλνὶ
δὲ ιέγνληαη ηῶ δύλακηλ ἔρεηλ θπζηθὴλ ηνῦ κεδὲλ πάζρεηλ ὑπὸ η῵λ ηπρόλησλ ῥᾳδίσο, λνζώδεηο δὲ ηῶ
ἀδπλακίαλ ἔρεηλ ηνῦ κεδὲλ πάζρεηλ. Ὁκνίσο δὲ ηνύηνηο θαὶ ηὸ ζθιεξὸλ θαὶ ηὸ καιαθὸλ ἔρεη· ηὸ κὲλ γὰξ
ζθιεξὸλ ιέγεηαη ηῶ δύλακηλ ἔρεηλ ηνῦ κὴ ῥᾳδίσο δηαηξεῖζζαη, ηὸ δὲ καιαθὸλ ηῶ ἀδπλακίαλ ἔρεηλ ηνῦ
αὐηνῦ ηνύηνπ.
§ 8. Σξίηνλ δὲ γέλνο πνηόηεηνο παζεηηθαὶ πνηόηεηεο θαὶ πάζε· ἔζηη δὲ ηὰ ηνηάδε νἷνλ γιπθύηεο ηε θαὶ
πηθξόηεο θαὶ ζηξπθλόηεο θαὶ πάληα ηὰ ηνύηνηο ζπγγελ῅, ἔηη δὲ ζεξκόηεο θαὶ ςπρξόηεο θαὶ ιεπθόηεο θαὶ
κειαλία. § 9. Ὅηη κὲλ νὖλ αὗηαη πνηόηεηέο εἰζηλ θαλεξόλ· ηὰ γὰξ δεδεγκέλα πνηὰ ιέγεηαη θαη´ αὐηάο·
νἷνλ ηὸ κέιη ηῶ γιπθύηεηα δεδέρζαη ιέγεηαη γιπθύ, θαὶ ηὸ ζ῵κα ιεπθὸλ ηῶ ιεπθόηεηα δεδέρζαη·
ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ ἔρεη. § 10. Παζεηηθαὶ δὲ πνηόηεηεο ιέγνληαη νὐ ηῶ αὐηὰ ηὰ δεδεγκέλα ηὰο
πνηόηεηαο [10a] πεπνλζέλαη ηη· νὔηε γὰξ ηὸ κέιη ηῶ πεπνλζέλαη ηη ιέγεηαη γιπθύ, νὔηε η῵λ ἄιισλ η῵λ
ηνηνύησλ νὐδέλ· ὁκνίσο δὲ ηνύηνηο θαὶ ἟ ζεξκόηεο θαὶ ἟ ςπρξόηεο παζεηηθαὶ πνηόηεηεο ιέγνληαη νὐ ηῶ
αὐηὰ ηὰ δεδεγκέλα πεπνλζέλαη ηη, ηῶ δὲ θαηὰ ηὰο αἰζζήζεηο ἑθάζηελ η῵λ εἰξεκέλσλ πνηνηήησλ πάζνπο
εἶλαη πνηεηηθὴλ παζεηηθαὶ πνηόηεηεο ιέγνληαη· ἣ ηε γὰξ γιπθύηεο πάζνο ηη θαηὰ ηὴλ γεῦζηλ ἐκπνηεῖ θαὶ ἟
ζεξκόηεο θαηὰ ηὴλ ἁθήλ, ὁκνίσο δὲ θαὶ αἱ ἄιιαη. § 11. Λεπθόηεο δὲ θαὶ κειαλία θαὶ αἱ ἄιιαη ρξνηαὶ νὐ
ηὸλ αὐηὸλ ηξόπνλ ηνῖο εἰξεκέλνηο παζεηηθαὶ πνηόηεηεο ιέγνληαη, ἀιιὰ ηῶ αὐηὰο ἀπὸ πάζνπο γεγελ῅ζζαη.
Ὅηη κὲλ νὖλ γίγλνληαη δηὰ πάζνο πνιιαὶ κεηαβνιαὶ ρξσκάησλ, δ῅ινλ· αἰζρπλζεὶο γάξ ηηο ἐξπζξὸο
ἐγέλεην θαὶ θνβεζεὶο ὠρξὸο θαὶ ἕθαζηνλ η῵λ ηνηνύησλ· ὥζηε θαὶ εἴ ηηο θύζεη η῵λ ηνηνύησλ ηη παζ῵λ
πέπνλζελ, ηὴλ ὁκνίαλ ρξνηὰλ εἰθόο ἐζηηλ ἔρεηλ αὐηόλ· ἣηηο γὰξ λῦλ ἐλ ηῶ αἰζρπλζ῅λαη δηάζεζηο η῵λ πεξὶ
ηὸ ζ῵κα ἐγέλεην, θαὶ θαηὰ θπζηθὴλ ζύζηαζηλ ἟ αὐηὴ γέλνηη´ ἂλ δηάζεζηο, ὥζηε θύζεη θαὶ ηὴλ ρξνηὰλ
ὁκνίαλ γίγλεζζαη. —
§ 12. Ὅζα κὲλ νὖλ η῵λ ηνηνύησλ ζπκπησκάησλ ἀπό ηηλσλ παζ῵λ δπζθηλήησλ θαὶ παξακνλίκσλ ηὴλ
ἀξρὴλ εἴιεθε πνηόηεηεο ιέγνληαη· εἴηε γὰξ ἐλ ηῆ θαηὰ θύζηλ ζπζηάζεη ὠρξόηεο ἠ κειαλία γεγέλεηαη,
πνηόηεο ιέγεηαη, —πνηνὶ γὰξ θαηὰ ηαύηαο ιεγόκεζα,— εἴηε δηὰ λόζνλ καθξὰλ ἠ δηὰ θαῦκα [ηὸ αὐηὸ]
ζπκβέβεθελ ὠρξόηεο ἠ κειαλία, θαὶ κὴ ῥᾳδίσο ἀπνθαζίζηαληαη ἠ θαὶ δηὰ βίνπ παξακέλνπζη, πνηόηεηεο
θαὶ αὐηαὶ ιέγνληαη, —ὁκνίσο γὰξ πνηνὶ θαηὰ ηαύηαο ιεγόκεζα.— Ὅζα δὲ ἀπὸ ῥᾳδίσο δηαιπνκέλσλ θαὶ
ηαρὺ ἀπνθαζηζηακέλσλ γίγλεηαη πάζε ιέγεηαη· νὐ γὰξ ιέγνληαη πνηνί ηηλεο θαηὰ ηαῦηα· νὔηε γὰξ ὁ
ἐξπζξη῵λ δηὰ ηὸ αἰζρπλζ῅λαη ἐξπζξίαο ιέγεηαη, νὔηε ὁ ὠρξη῵λ δηὰ ηὸ θνβεῖζζαη ὠρξίαο, ἀιιὰ κ᾵ιινλ
πεπνλζέλαη ηη· ὥζηε πάζε κὲλ ηὰ ηνηαῦηα ιέγεηαη, πνηόηεηεο δὲ νὔ.
§ 13. — Ὁκνίσο δὲ ηνύηνηο θαὶ θαηὰ ηὴλ ςπρὴλ παζεηηθαὶ πνηόηεηεο θαὶ πάζε ιέγεηαη. Ὅζα ηε γὰξ
ἐλ ηῆ γελέζεη εὐζὺο ἀπό ηηλσλ παζ῵λ γεγέλεηαη πνηόηεηεο ιέγνληαη, νἷνλ ἣ ηε καληθὴ [XB] ἔθζηαζηο θαὶ
἟ ὀξγὴ θαὶ ηὰ ηνηαῦηα· πνηνὶ γὰξ θαηὰ ηαύηαο ιέγνληαη, ὀξγίινη ηε θαὶ καληθνί. Ὁκνίσο δὲ θαὶ ὅζαη
ἐθζηάζεηο κὴ θπζηθαί, ἀιι´ ἀπό ηηλσλ ἄιισλ ζπκπησκάησλ γεγέλεληαη δπζαπάιιαθηνη ἠ θαὶ ὅισο
ἀθίλεηνη, πνηόηεηεο θαὶ ηὰ ηνηαῦηα· πνηνὶ γὰξ θαηὰ ηαύηαο ιέγνληαη. Ὅζα δὲ ἀπὸ ηαρὺ θαζηζηακέλσλ
γίγλεηαη πάζε ιέγεηαη, νἷνλ εἰ ιππνύκελνο ὀξγηιώηεξόο ἐζηηλ· νὐ γὰξ ιέγεηαη ὀξγίινο ὁ ἐλ ηῶ ηνηνύηῳ
πάζεη ὀξγηιώηεξνο ὤλ, ἀιιὰ κ᾵ιινλ πεπνλζέλαη ηη· ὥζηε πάζε κὲλ ιέγεηαη ηὰ ηνηαῦηα, πνηόηεηεο δὲ νὔ.
§ 14. Σέηαξηνλ δὲ γέλνο πνηόηεηνο ζρ῅κά ηε θαὶ ἟ πεξὶ ἕθαζηνλ ὑπάξρνπζα κνξθή, ἔηη δὲ πξὸο
ηνύηνηο εὐζύηεο θαὶ θακππιόηεο θαὶ εἴ ηη ηνύηνηο ὅκνηόλ ἐζηηλ· θαζ´ ἕθαζηνλ γὰξ ηνύησλ πνηόλ ηη
ιέγεηαη· ηῶ γὰξ ηξίγσλνλ ἠ ηεηξάγσλνλ εἶλαη πνηόλ ηη ιέγεηαη, θαὶ ηῶ εὐζὺ ἠ θακπύινλ. Καὶ θαηὰ ηὴλ
κνξθὴλ δὲ ἕθαζηνλ πνηόλ ηη ιέγεηαη. § 15. Σὸ δὲ καλὸλ θαὶ ηὸ ππθλὸλ θαὶ ηὸ ηξαρὺ θαὶ ηὸ ιεῖνλ δόμεηε
κὲλ ἂλ πνηὸλ ζεκαίλεηλ, ἔνηθε δὲ ἀιιόηξηα ηὰ ηνηαῦηα εἶλαη η῅ο πεξὶ ηὸ πνηὸλ δηαηξέζεσο· ζέζηλ γάξ ηηλα
κ᾵ιινλ θαίλεηαη η῵λ κνξίσλ ἑθάηεξνλ δεινῦλ· ππθλὸλ κὲλ γὰξ ηῶ ηὰ κόξηα ζύλεγγπο εἶλαη ἀιιήινηο,
καλὸλ δὲ ηῶ δηεζηάλαη ἀπ´ ἀιιήισλ· θαὶ ιεῖνλ κὲλ ηῶ ἐπ´ εὐζείαο πσο ηὰ κόξηα θεῖζζαη, ηξαρὺ δὲ ηῶ ηὸ
κὲλ ὑπεξέρεηλ ηὸ δὲ ἐιιείπεηλ.
§ 16. — Ἴζσο κὲλ νὖλ θαὶ ἄιινο ἄλ ηηο θαλείε ηξόπνο πνηόηεηνο, ἀιι´ νἵ γε κάιηζηα ιεγόκελνη
ζρεδὸλ ηνζνῦηνί εἰζηλ.
§ 17. Πνηόηεηεο κὲλ νὖλ εἰζὶλ αἱ εἰξεκέλαη, § 18. πνηὰ δὲ ηὰ θαηὰ ηαύηαο παξσλύκσο ιεγόκελα ἠ
ὁπσζνῦλ ἄιισο ἀπ´ αὐη῵λ. § 19. ἖πὶ κὲλ νὖλ η῵λ πιείζησλ θαὶ ζρεδὸλ ἐπὶ πάλησλ παξσλύκσο ιέγεηαη,
νἷνλ ἀπὸ η῅ο ιεπθόηεηνο ὁ ιεπθὸο θαὶ ἀπὸ η῅ο γξακκαηηθ῅ο ὁ γξακκαηηθὸο θαὶ ἀπὸ η῅ο δηθαηνζύλεο ὁ
δίθαηνο, ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ. § 20. ἖π´ ἐλίσλ δὲ δηὰ ηὸ κὴ θεῖζζαη ηαῖο πνηόηεζηλ ὀλόκαηα
νὐθ ἐλδέρεηαη παξσλύκσο ἀπ´ αὐη῵λ ιέγεζζαη· νἷνλ ὁ δξνκηθὸο ἠ ὁ ππθηηθὸο ὁ θαηὰ δύλακηλ θπζηθὴλ
ιεγόκελνο ἀπ´ νὐδεκη᾵ο πνηόηεηνο [11a] παξσλύκσο ιέγεηαη· νὐ γὰξ θεῖηαη ὀλόκαηα ηαῖο δπλάκεζη θαζ´
ἃο νὗηνη πνηνὶ ιέγνληαη, ὥζπεξ θαὶ ηαῖο ἐπηζηήκαηο θαζ´ ἃο ππθηηθνὶ ἠ παιαηζηξηθνὶ νἱ θαηὰ δηάζεζηλ
ιέγνληαη, —ππθηηθὴ γὰξ ἐπηζηήκε ιέγεηαη θαὶ παιαηζηξηθή, πνηνὶ δὲ ἀπὸ ηνύησλ παξσλύκσο νἱ
δηαθείκελνη ιέγνληαη.— ἖λίνηε δὲ θαὶ ὀλόκαηνο θεηκέλνπ νὐ ιέγεηαη παξσλύκσο ηὸ θαη´ αὐηὴλ πνηὸλ
ιεγόκελνλ, § 21.νἷνλ ἀπὸ η῅ο ἀξεη῅ο ὁ ζπνπδαῖνο· ηῶ γὰξ ἀξεηὴλ ἔρεηλ ζπνπδαῖνο ιέγεηαη, ἀιι´ νὐ
παξσλύκσο ἀπὸ η῅ο ἀξεη῅ο· νὐθ ἐπὶ πνιι῵λ δὲ ηὸ ηνηνῦηόλ ἐζηηλ. § 22 Πνηὰ νὖλ ιέγεηαη ηὰ παξσλύκσο
ἀπὸ η῵λ εἰξεκέλσλ πνηνηήησλ ιεγόκελα ἠ ὁπσζνῦλ ἄιισο ἀπ´ αὐη῵λ.
§ 23. ὘πάξρεη δὲ θαὶ ἐλαληηόηεο θαηὰ ηὸ πνηόλ, νἷνλ δηθαηνζύλε ἀδηθίᾳ ἐλαληίνλ θαὶ ιεπθόηεο
κειαλίᾳ θαὶ ηἆιια ὡζαύησο, θαὶ ηὰ θαη´ αὐηὰο δὲ πνηὰ ιεγόκελα, νἷνλ ηὸ ἄδηθνλ ηῶ δηθαίῳ θαὶ ηὸ
ιεπθὸλ ηῶ κέιαλη. § 24. Οὐθ ἐπὶ πάλησλ δὲ ηὸ ηνηνῦηνλ· ηῶ γὰξ ππῤῥῶ ἠ ὠρξῶ ἠ ηαῖο ηνηαύηαηο ρξνηαῖο
νὐδέλ ἐζηηλ ἐλαληίνλ πνηνῖο νὖζηλ.
§ 25. — Ἔηη ἐὰλ η῵λ ἐλαληίσλ ζάηεξνλ ᾖ πνηόλ, θαὶ ηὸ ινηπὸλ ἔζηαη πνηόλ. Σνῦην δὲ δ῅ινλ
πξνρεηξηδνκέλῳ ηὰο ἄιιαο θαηεγνξίαο, νἷνλ εἰ ἔζηηλ ἟ δηθαηνζύλε ηῆ ἀδηθίᾳ ἐλαληίνλ, πνηὸλ δὲ ἟
δηθαηνζύλε, πνηὸλ ἄξα θαὶ ἟ ἀδηθία· νὐδεκία γὰξ η῵λ ἄιισλ θαηεγνξη῵λ ἐθαξκόδεη ηῆ ἀδηθίᾳ, νὔηε
πνζὸλ νὔηε πξόο ηη νὔηε πνύ, νὐδ´ ὅισο ηη η῵λ ηνηνύησλ νὐδὲλ ἀιι´ ἠ πνηόλ· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ
ἄιισλ θαηὰ ηὸ πνηὸλ ἐλαληίσλ.
 § 26. ἖πηδέρεηαη δὲ θαὶ ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ηὸ ἥηηνλ ηὰ πνηά· ιεπθὸλ γὰξ κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ
ιέγεηαη, θαὶ δίθαηνλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ κ᾵ιινλ. Καὶ αὐηὸ δὲ ἐπίδνζηλ ιακβάλεη, — ιεπθὸλ γὰξ ὂλ ἔηη
ἐλδέρεηαη ιεπθόηεξνλ γελέζζαη·— § 27. νὐ πάληα δέ, ἀιιὰ ηὰ πιεῖζηα· δηθαηνζύλε γὰξ δηθαηνζύλεο εἰ
ιέγεηαη κ᾵ιινλ ἀπνξήζεηελ ἄλ ηηο, ὁκνίσο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ δηαζέζεσλ. Ἔληνη γὰξ δηακθηζβεηνῦζη
πεξὶ η῵λ ηνηνύησλ· δηθαηνζύλελ κὲλ γὰξ δηθαηνζύλεο νὐ πάλπ θαζὶ κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ ιέγεζζαη, νὐδὲ
ὑγίεηαλ ὑγηείαο, ἥηηνλ κέληνη ἔρεηλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ ὑγίεηάλ θαζη, θαὶ δηθαηνζύλελ ἥηηνλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ,
[11b] ὡζαύησο δὲ θαὶ γξακκαηηθὴλ θαὶ ηὰο ἄιιαο δηαζέζεηο. Ἀιι´ νὖλ ηά γε θαηὰ ηαύηαο ιεγόκελα
ἀλακθηζβεηήησο ἐπηδέρεηαη ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ· γξακκαηηθώηεξνο γὰξ ἕηεξνο ἑηέξνπ ιέγεηαη θαὶ
δηθαηόηεξνο θαὶ ὑγηεηλόηεξνο, θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ ὡζαύησο.
§ 28. Σξίγσλνλ δὲ θαὶ ηεηξάγσλνλ νὐ δνθεῖ ηὸ κ᾵ιινλ ἐπηδέρεζζαη, νὐδὲ η῵λ ἄιισλ ζρεκάησλ
νὐδέλ· ηὰ κὲλ γὰξ ἐπηδερόκελα ηὸλ ηνῦ ηξηγώλνπ ιόγνλ θαὶ ηὸλ ηνῦ θύθινπ πάλζ´ ὁκνίσο ηξίγσλα ἠ
θύθινη εἰζίλ, η῵λ δὲ κὴ ἐπηδερνκέλσλ νὐδὲλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ κ᾵ιινλ ῥεζήζεηαη· νὐδὲλ γὰξ κ᾵ιινλ ηὸ
ηεηξάγσλνλ ηνῦ ἑηεξνκήθνπο θύθινο ἐζηίλ· νὐδέηεξνλ γὰξ ἐπηδέρεηαη ηὸλ ηνῦ θύθινπ ιόγνλ. Ἁπι῵ο δέ,
ἐὰλ κὴ ἐπηδέρεηαη ἀκθόηεξα ηὸλ ηνῦ πξνθεηκέλνπ ιόγνλ, νὐ ῥεζήζεηαη ηὸ ἕηεξνλ ηνῦ ἑηέξνπ κ᾵ιινλ. Οὐ
πάληα νὖλ ηὰ πνηὰ ἐπηδέρεηαη ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ηὸ ἥηηνλ.
§ 29. Σ῵λ κὲλ νὖλ εἰξεκέλσλ νὐδὲλ ἴδηνλ πνηόηεηνο,
§ 30. ὅκνηα δὲ θαὶ ἀλόκνηα θαηὰ κόλαο ηὰο πνηόηεηαο ιέγεηαη· ὅκνηνλ γὰξ ἕηεξνλ ἑηέξῳ νὐθ ἔζηη
θαη´ ἄιιν νὐδὲλ ἠ θαζ´ ὃ πνηόλ ἐζηηλ. Ὥζηε ἴδηνλ ἂλ εἴε πνηόηεηνο ηὸ ὅκνηνλ ἠ ἀλόκνηνλ ιέγεζζαη θαη´
αὐηήλ.
§ 31. Οὐ δεῖ δὲ ηαξάηηεζζαη κή ηηο ἟κ᾵ο θήζῃ ὑπὲξ πνηόηεηνο ηὴλ πξόζεζηλ πνηεζακέλνπο πνιιὰ
η῵λ πξόο ηη ζπγθαηαξηζκεῖζζαη· ηὰο γὰξ ἕμεηο θαὶ ηὰο δηαζέζεηο η῵λ πξόο ηη εἶλαη. § 32. ΢ρεδὸλ γὰξ ἐπὶ
πάλησλ η῵λ ηνηνύησλ ηὰ γέλε πξόο ηη ιέγεηαη, η῵λ δὲ θαζ´ ἕθαζηα νὐδέλ· ἟ κὲλ γὰξ ἐπηζηήκε, γέλνο
νὖζα, αὐηὸ ὅπεξ ἐζηὶλ ἑηέξνπ ιέγεηαη, —ηηλὸο γὰξ ἐπηζηήκε ιέγεηαη.— Σ῵λ δὲ θαζ´ ἕθαζηα νὐδὲλ αὐηὸ
ὅπεξ ἐζηὶλ ἑηέξνπ ιέγεηαη, νἷνλ ἟ γξακκαηηθὴ νὐ ιέγεηαη ηηλὸο γξακκαηηθὴ νὐδ´ ἟ κνπζηθὴ ηηλὸο
κνπζηθή, ἀιι´ εἰ ἄξα θαηὰ ηὸ γέλνο θαὶ αὗηαη πξόο ηη ιέγεηαη· νἷνλ ἟ γξακκαηηθὴ ιέγεηαη ηηλὸο ἐπηζηήκε,
νὐ ηηλὸο γξακκαηηθή, θαὶ ἟ κνπζηθὴ ηηλὸο ἐπηζηήκε, νὐ ηηλὸο κνπζηθή· ὥζηε αἱ θαζ´ ἕθαζηα νὐθ εἰζὶ η῵λ
πξόο ηη. Λεγόκεζα δὲ πνηνὶ ηαῖο θαζ´ ἕθαζηα· ηαύηαο γὰξ θαὶ ἔρνκελ, — ἐπηζηήκνλεο γὰξ ιεγόκεζα ηῶ
ἔρεηλ η῵λ θαζ´ ἕθαζηα ἐπηζηεκ῵λ ηηλά·— ὥζηε αὗηαη ἂλ θαὶ πνηόηεηεο εἴεζαλ αἱ θαζ´ ἕθαζηα, θαζ´ ἅο
πνηε θαὶ πνηνὶ ιεγόκεζα· αὗηαη δὲ νὐθ εἰζὶ η῵λ πξόο ηη.— § 33. Ἔηη εἰ ηπγράλεη ηὸ αὐηὸ πνηὸλ θαὶ πξόο ηη
ὄλ, νὐδὲλ ἄηνπνλ ἐλ ἀκθνηέξνηο ηνῖο γέλεζηλ αὐηὸ θαηαξηζκεῖζζαη.

IX

〈. . . . . . . . . . . . . . . . . . .〉 :¨
[13a] § 1. ἖πηδέρεηαη δὲ θαὶ ηὸ πνηεῖλ θαὶ πάζρεηλ ἐλαληηόηεηα θαὶ ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ηὸ ἥηηνλ· § 2. ηὸ
γὰξ ζεξκαίλεηλ ηῶ ςύρεηλ ἐλαληίνλ θαὶ ηὸ ζεξκαίλεζζαη ηῶ ςύρεζζαη θαὶ ηὸ ἣδεζζαη ηῶ ιππεῖζζαη· ὥζηε
ἐπηδέρεηαη ἐλαληηόηεηα. § 3. Καὶ ηὸ κ᾵ιινλ δὲ θαὶ ηὸ ἥηηνλ· ζεξκαίλεηλ γὰξ κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ ἔζηη, θαὶ
ζεξκαίλεζζαη κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ, θαὶ ιππεῖζζαη κ᾵ιινλ θαὶ ἥηηνλ· ἐπηδέρεηαη νὖλ ηὸ κ᾵ιινλ θαὶ ηὸ ἥηηνλ
ηὸ πνηεῖλ θαὶ ηὸ πάζρεηλ.
〈. . . . . . . . . . . . . . . . . . .〉
§ 4. [὘πὲξ κὲλ νὖλ ηνύησλ ηνζαῦηα ιέγεηαη·
§ 5. εἴξεηαη δὲ θαὶ ὑπὲξ ηνῦ θεῖζζαη ἐλ ηνῖο πξόο ηη, ὅηη παξσλύκσο ἀπὸ η῵λ ζέζεσλ ιέγεηαη.
§ 6. ὘πὲξ δὲ η῵λ ινηπ῵λ, ηνῦ ηε πνηὲ θαὶ ηνῦ πνὺ θαὶ ηνῦ ἔρεηλ, δηὰ ηὸ πξνθαλ῅ εἶλαη νὐδὲλ ὑπὲξ
αὐη῵λ ἄιιν ιέγεηαη ἠ ὅζα ἐλ ἀξρῆ ἐῤῥήζε, ὅηη ηὸ ἔρεηλ κὲλ ζεκαίλεη ηὸ ὑπνδεδέζζαη, ηὸ ὡπιίζζαη, ηὸ δὲ
πνὺ νἷνλ ἐλ Λπθείῳ, θαὶ ηὰ ἄιια δὲ ὅζα ὑπὲξ αὐη῵λ ἐῤῥήζε. § 7. — ὘πὲξ κὲλ νὖλ η῵λ πξνηεζέλησλ
γελ῵λ ἱθαλὰ ηὰ εἰξεκέλα· πεξὶ δὲ η῵λ ἀληηθεηκέλσλ, πνζαρ῵ο εἴσζε ἀληηηίζεζζαη, ῥεηένλ.]

X
 § 1. Λέγεηαη δὲ ἕηεξνλ ἑηέξῳ ἀληηθεῖζζαη ηεηξαρ῵ο,
§ 2. ἠ ὡο ηὰ πξόο ηη, ἠ ὡο ηὰ ἐλαληία, ἠ ὡο ζηέξεζηο θαὶ ἕμηο, ἠ ὡο θαηάθαζηο θαὶ ἀπόθαζηο. §
3.Ἀληίθεηηαη δὲ ἕθαζηνλ η῵λ ηνηνύησλ, ὡο ηύπῳ εἰπεῖλ, ὡο κὲλ ηὰ πξόο ηη νἷνλ ηὸ δηπιάζηνλ ηῶ ἟κίζεη, ὡο
δὲ ηὰ ἐλαληία νἷνλ ηὸ θαθὸλ ηῶ ἀγαζῶ, ὡο δὲ θαηὰ ζηέξεζηλ θαὶ ἕμηλ νἷνλ ηπθιόηεο θαὶ ὄςηο, ὡο δὲ
θαηάθαζηο θαὶ ἀπόθαζηο νἷνλ θάζεηαη — νὐ θάζεηαη.
§ 4. Ὅζα κὲλ νὖλ ὡο ηὰ πξόο ηη ἀληίθεηηαη αὐηὰ ἅπεξ ἐζηὶ η῵λ ἀληηθεηκέλσλ ιέγεηαη ἠ ὁπσζνῦλ
ἄιισο πξὸο αὐηά· νἷνλ ηὸ δηπιάζηνλ ηνῦ ἟κίζενο αὐηὸ ὅπεξ ἐζηὶ δηπιάζηνλ ιέγεηαη· θαὶ ἟ ἐπηζηήκε δὲ ηῶ
ἐπηζηεηῶ ὡο ηὰ πξόο ηη ἀληίθεηηαη, θαὶ ιέγεηαί γε ἟ ἐπηζηήκε αὐηὸ ὅπεξ ἐζηὶ ηνῦ ἐπηζηεηνῦ· θαὶ ηὸ
ἐπηζηεηὸλ δὲ αὐηὸ ὅπεξ ἐζηὶ πξὸο ηὸ ἀληηθείκελνλ ιέγεηαη ηὴλ ἐπηζηήκελ· ηὸ γὰξ ἐπηζηεηὸλ ηηλὶ ιέγεηαη
ἐπηζηεηὸλ ηῆ ἐπηζηήκῃ.
§ 5. Ὅζα νὖλ ἀληίθεηηαη ὡο ηὰ πξόο ηη αὐηὰ ἅπεξ ἐζηὶ η῵λ ἀληηθεηκέλσλ ἠ ὁπσζδήπνηε πξὸο ἄιιεια
ιέγεηαη· ηὰ δὲ ὡο ηὰ ἐλαληία, αὐηὰ κὲλ ἅπεξ ἐζηὶλ νὐδακ῵ο πξὸο ἄιιεια ιέγεηαη, ἐλαληία κέληνη
ἀιιήισλ ιέγεηαη· νὔηε γὰξ ηὸ ἀγαζὸλ ηνῦ θαθνῦ ιέγεηαη ἀγαζόλ, ἀιι´ ἐλαληίνλ, νὔηε ηὸ ιεπθὸλ ηνῦ
κέιαλνο ιεπθόλ, ἀιι´ ἐλαληίνλ. Ὥζηε δηαθέξνπζηλ αὗηαη αἱ ἀληηζέζεηο ἀιιήισλ.
§ 6. — Ὅζα δὲ η῵λ ἐλαληίσλ ηνηαῦηά ἐζηηλ [13b] ὥζηε ἐλ νἷο πέθπθε γίγλεζζαη ἠ ὧλ θαηεγνξεῖηαη
ἀλαγθαῖνλ αὐη῵λ ζάηεξνλ ὑπάξρεηλ, ηνύησλ νὐδέλ ἐζηηλ ἀλὰ κέζνλ· § 7. [ὧλ δέ γε κὴ ἀλαγθαῖνλ ζάηεξνλ
ὑπάξρεηλ, ηνύησλ ἔζηη ηη ἀλὰ κέζνλ πάλησο.] § 8. Οἷνλ λόζνο θαὶ ὑγίεηα ἐλ ζώκαηη δῴνπ πέθπθε
γίγλεζζαη, θαὶ ἀλαγθαῖόλ γε ζάηεξνλ ὑπάξρεηλ ηῶ ηνῦ δῴνπ ζώκαηη ἠ λόζνλ ἠ ὑγίεηαλ· θαὶ πεξηηηὸλ δὲ
θαὶ ἄξηηνλ ἀξηζκνῦ θαηεγνξεῖηαη, θαὶ ἀλαγθαῖόλ γε ζάηεξνλ ηῶ ἀξηζκῶ ὑπάξρεηλ ἠ πεξηηηὸλ ἠ ἄξηηνλ·
θαὶ νὐθ ἔζηη γε ηνύησλ νὐδὲλ ἀλὰ κέζνλ, νὔηε λόζνπ θαὶ ὑγηείαο νὔηε πεξηηηνῦ θαὶ ἀξηίνπ. § 9. Ὧλ δέ γε
κὴ ἀλαγθαῖνλ ζάηεξνλ ὑπάξρεηλ, ηνύησλ ἔζηη ηη ἀλὰ κέζνλ· νἷνλ κέιαλ θαὶ ιεπθὸλ ἐλ ζώκαηη πέθπθε
γίγλεζζαη, θαὶ νὐθ ἀλαγθαῖόλ γε ζάηεξνλ αὐη῵λ ὑπάξρεηλ ηῶ ζώκαηη, — νὐ γὰξ π᾵λ ἢηνη ιεπθὸλ ἠ κέιαλ
ἐζηίλ·— θαὶ θαῦινλ δὲ θαὶ ζπνπδαῖνλ θαηεγνξεῖηαη κὲλ θαὶ θαη´ ἀλζξώπνπ θαὶ θαη´ ἄιισλ πνιι῵λ, νὐθ
ἀλαγθαῖνλ δὲ ζάηεξνλ αὐη῵λ ὑπάξρεηλ ἐθείλνηο ὧλ θαηεγνξεῖηαη· νὐ γὰξ πάληα ἢηνη θαῦια ἠ ζπνπδαῖά
ἐζηηλ. Καὶ ἔζηη γέ ηη ηνύησλ ἀλὰ κέζνλ, νἷνλ ηνῦ κὲλ ιεπθνῦ θαὶ ηνῦ κέιαλνο ηὸ θαηὸλ θαὶ ὠρξὸλ θαὶ
ὅζα ἄιια ρξώκαηα, ηνῦ δὲ θαύινπ θαὶ ηνῦ ζπνπδαίνπ ηὸ νὔηε θαῦινλ νὔηε ζπνπδαῖνλ. § 10. ἖π´ ἐλίσλ
κὲλ νὖλ ὀλόκαηα θεῖηαη ηνῖο ἀλὰ κέζνλ, νἷνλ ιεπθνῦ θαὶ κέιαλνο ηὸ θαηὸλ θαὶ ὠρξόλ· ἐπ´ ἐλίσλ δὲ
ὀλόκαηη κὲλ νὐθ εὔπνξνλ ηὸ ἀλὰ κέζνλ ἀπνδνῦλαη, ηῆ δὲ ἑθαηέξνπ η῵λ ἄθξσλ ἀπνθάζεη ηὸ ἀλὰ κέζνλ
ὁξίδεηαη, νἷνλ ηὸ νὔηε ἀγαζὸλ νὔηε θαθὸλ θαὶ νὔηε δίθαηνλ νὔηε ἄδηθνλ.
§ 11. ΢ηέξεζηο δὲ θαὶ ἕμηο ιέγεηαη κὲλ πεξὶ ηαὐηόλ ηη, νἷνλ ἟ ὄςηο θαὶ ἟ ηπθιόηεο πεξὶ ὀθζαικόλ·
θαζόινπ δὲ εἰπεῖλ, ἐλ ᾧ πέθπθελ ἟ ἕμηο γίγλεζζαη, πεξὶ ηνῦην ιέγεηαη ἑθάηεξνλ αὐη῵λ. § 12. ἖ζηεξ῅ζζαη
δὲ ηόηε ιέγνκελ ἕθαζηνλ η῵λ η῅ο ἕμεσο δεθηηθ῵λ, ὅηαλ ἐλ ᾧ πέθπθελ ὑπάξρεηλ θαὶ ὅηε πέθπθελ ἔρεηλ
κεδακ῵ο ὑπάξρῃ· λσδόλ ηε γὰξ ιέγνκελ νὐ ηὸ κὴ ἔρνλ ὀδόληαο, θαὶ ηπθιὸλ νὐ ηὸ κὴ ἔρνλ ὄςηλ, ἀιιὰ ηὸ
κὴ ἔρνλ ὅηε πέθπθελ ἔρεηλ· ηηλὰ γὰξ ἐθ γελεη῅ο νὔηε ὄςηλ νὔηε ὀδόληαο ἔρεη, ἀιι´ νὐ ιέγεηαη λσδὰ νὐδὲ
ηπθιά.
§ 13. Σὸ δὲ ἐζηεξ῅ζζαη θαὶ ηὸ ἔρεηλ ηὴλ ἕμηλ νὐθ ἔζηη ζηέξεζηο θαὶ ἕμηο· ἕμηο κὲλ γάξ ἐζηηλ ἟ ὄςηο,
ζηέξεζηο δὲ ἟ ηπθιόηεο, ηὸ δὲ ἔρεηλ ηὴλ ὄςηλ νὐθ ἔζηηλ ὄςηο, νὐδὲ ηὸ ηπθιὸλ εἶλαη ηπθιόηεο· ζηέξεζηο
γάξ ηηο ἟ ηπθιόηεο ἐζηίλ, ηὸ δὲ ηπθιὸλ εἶλαη ἐζηεξ῅ζζαη, νὐ ζηέξεζίο ἐζηηλ. Ἔηη εἰ ἤλ ἟ ηπθιόηεο ηαὐηὸλ
ηῶ ηπθιὸλ εἶλαη, θαηεγνξεῖην ἂλ ἀκθόηεξα θαηὰ ηνῦ αὐηνῦ· ἀιιὰ ηπθιὸο κὲλ ιέγεηαη ὁ ἄλζξσπνο,
ηπθιόηεο [13a] δὲ ὁ ἄλζξσπνο νὐδακ῵ο ιέγεηαη. § 14. Ἀληηθεῖζζαη δὲ θαὶ ηαῦηα δνθεῖ, ηὸ ἐζηεξ῅ζζαη
θαὶ ηὸ ηὴλ ἕμηλ ἔρεηλ ὡο ζηέξεζηο θαὶ ἕμηο· ὁ γὰξ ηξόπνο η῅ο ἀληηζέζεσο ὁ αὐηόο· ὡο γὰξ ἟ ηπθιόηεο ηῆ
ὄςεη ἀληίθεηηαη, νὕησ θαὶ ηὸ ηπθιὸλ εἶλαη ηῶ ὄςηλ ἔρεηλ ἀληίθεηηαη.
§ 15. (Οὐθ ἔζηη δὲ νὐδὲ ηὸ ὑπὸ ηὴλ θαηάθαζηλ θαὶ ἀπόθαζηλ θαηάθαζηο θαὶ ἀπόθαζηο· ἟ κὲλ γὰξ
θαηάθαζηο ιόγνο ἐζηὶ θαηαθαηηθὸο θαὶ ἟ ἀπόθαζηο ιόγνο ἀπνθαηηθόο, η῵λ δὲ ὑπὸ ηὴλ θαηάθαζηλ ἠ
ἀπόθαζηλ νὐδέλ ἐζηη ιόγνο. § 16. Λέγεηαη δὲ θαὶ ηαῦηα ἀληηθεῖζζαη ἀιιήινηο ὡο θαηάθαζηο θαὶ
ἀπόθαζηο· θαὶ γὰξ ἐπὶ ηνύησλ ὁ ηξόπνο η῅ο ἀληηζέζεσο ὁ αὐηόο· ὡο γάξ πνηε ἟ θαηάθαζηο πξὸο ηὴλ
ἀπόθαζηλ ἀληίθεηηαη, νἷνλ ηὸ θάζεηαη—νὐ θάζεηαη, νὕησ θαὶ ηὸ ὑθ´ ἑθάηεξνλ πξ᾵γκα ἀληίθεηηαη, ηὸ
θαζ῅ζζαη—κὴ θαζ῅ζζαη.)
§ 17. — Ὅηη δὲ ἟ ζηέξεζηο θαὶ ἟ ἕμηο νὐθ ἀληίθεηηαη ὡο ηὰ πξόο ηη, θαλεξόλ· νὐ γὰξ ιέγεηαη αὐηὸ
ὅπεξ ἐζηὶ ηνῦ ἀληηθεηκέλνπ· ἟ γὰξ ὄςηο νὐθ ἔζηη ηπθιόηεηνο ὄςηο, νὐδ´ ἄιισο νὐδακ῵ο πξὸο αὐηὸ
ιέγεηαη· ὡζαύησο δὲ νὐδὲ ἟ ηπθιόηεο ιέγνηη´ ἂλ ηπθιόηεο ὄςεσο, ἀιιὰ ζηέξεζηο κὲλ ὄςεσο ἟ ηπθιόηεο
ιέγεηαη, ηπθιόηεο δὲ ὄςεσο νὐ ιέγεηαη. § 18. Ἔηη ηὰ πξόο ηη πάληα πξὸο ἀληηζηξέθνληα ιέγεηαη, ὥζηε
θαὶ ἟ ηπθιόηεο εἴπεξ ἤλ η῵λ πξόο ηη, ἀληέζηξεθελ ἂλ θἀθεῖλν πξὸο ὃ ιέγεηαη· ἀιι´ νὐθ ἀληηζηξέθεη· νὐ
γὰξ ιέγεηαη ἟ ὄςηο ηπθιόηεηνο ὄςηο.
§ 19. Ὅηη δὲ νὐδ´ ὡο ηὰ ἐλαληία ἀληίθεηηαη ηὰ θαηὰ ζηέξεζηλ ιεγόκελα θαὶ ἕμηλ ἐθ η῵λδε δ῅ινλ. Σ῵λ
κὲλ γὰξ ἐλαληίσλ, ὧλ κεδέλ ἐζηηλ ἀλὰ κέζνλ, ἀλαγθαῖνλ, ἐλ νἷο πέθπθε γίγλεζζαη ἠ ὧλ θαηεγνξεῖηαη,
ζάηεξνλ αὐη῵λ ὑπάξρεηλ ἀεί· ηνύησλ γὰξ νὐδὲλ ἤλ ἀλὰ κέζνλ, ὧλ ζάηεξνλ ἀλαγθαῖνλ ἤλ ηῶ δεθηηθῶ
ὑπάξρεηλ, νἷνλ ἐπὶ λόζνπ θαὶ ὑγηείαο θαὶ πεξηηηνῦ θαὶ ἀξηίνπ· ὧλ δὲ ἔζηη ηη ἀλὰ κέζνλ, νὐδέπνηε ἀλάγθε
παληὶ ὑπάξρεηλ ζάηεξνλ· νὔηε γὰξ ιεπθὸλ ἠ κέιαλ ἀλάγθε π᾵λ εἶλαη ηὸ δεθηηθόλ, νὔηε ζεξκὸλ ἠ ςπρξόλ,
—ηνύησλ γὰξ ἀλὰ κέζνλ ηη νὐδὲλ θσιύεη ὑπάξρεηλ·— ἔηη δὲ θαὶ ηνύησλ ἤλ ηη ἀλὰ κέζνλ ὧλ κὴ
ἀλαγθαῖνλ ἤλ ζάηεξνλ ὑπάξρεηλ ηῶ δεθηηθῶ, εἰ κὴ νἷο θύζεη ηὸ ἓλ ὑπάξρεη, νἷνλ ηῶ ππξὶ ηὸ ζεξκῶ εἶλαη
θαὶ ηῆ ρηόλη ηὸ ιεπθῆ· —ἐπὶ δὲ ηνύησλ ἀθσξηζκέλσο ἀλαγθαῖνλ ζάηεξνλ ὑπάξρεηλ, θαὶ νὐρ ὁπόηεξνλ
ἔηπρελ· νὐ γὰξ ἐλδέρεηαη ηὸ πῦξ ςπρξὸλ εἶλαη νὐδὲ ηὴλ ρηόλα κέιαηλαλ·
— ὥζηε παληὶ κὲλ νὐθ ἀλάγθε [13b] ηῶ δεθηηθῶ ζάηεξνλ αὐη῵λ ὑπάξρεηλ, ἀιιὰ κόλνλ νἷο θύζεη ηὸ
ἓλ ὑπάξρεη, θαὶ ηνύηνηο ἀθσξηζκέλσο ηὸ ἓλ θαὶ νὐρ ὁπόηεξνλ ἔηπρελ. ἖πὶ δὲ η῅ο ζηεξήζεσο θαὶ η῅ο
ἕμεσο νὐδέηεξνλ η῵λ εἰξεκέλσλ ἀιεζέο· νὐδὲ γὰξ ἀεὶ ηῶ δεθηηθῶ ἀλαγθαῖνλ ζάηεξνλ αὐη῵λ ὑπάξρεηλ,
—ηὸ γὰξ κήπσ πεθπθὸο ὄςηλ ἔρεηλ νὔηε ηπθιὸλ νὔηε ὄςηλ ἔρεηλ ιέγεηαη, ὥζηε νὐθ ἂλ εἴε ηαῦηα η῵λ
ηνηνύησλ ἐλαληίσλ ὧλ νὐδέλ ἐζηηλ ἀλὰ κέζνλ·— ἀιι´ νὐδὲ ὧλ ηη ἔζηηλ ἀλὰ κέζνλ· ἀλαγθαῖνλ γάξ πνηε
παληὶ ηῶ δεθηηθῶ ζάηεξνλ αὐη῵λ ὑπάξρεηλ· ὅηαλ γὰξ ἢδε πεθπθὸο ᾖ ἔρεηλ ὄςηλ, ηόηε ἠ ηπθιὸλ ἠ ἔρνλ
ὄςηλ ῥεζήζεηαη, θαὶ ηνύησλ νὐθ ἀθσξηζκέλσο ζάηεξνλ, ἀιι´ ὁπόηεξνλ ἔηπρελ, —νὐ γὰξ ἀλαγθαῖνλ ἠ
ηπθιὸλ ἠ ὄςηλ ἔρνλ εἶλαη, ἀιι´ ὁπόηεξνλ ἔηπρελ·— ἐπὶ δέ γε η῵λ ἐλαληίσλ, ὧλ ἔζηηλ ἀλὰ κέζνλ ηη,
νὐδέπνηε ἀλαγθαῖνλ ἤλ παληὶ ζάηεξνλ ὑπάξρεηλ, ἀιιὰ ηηζίλ, θαὶ ηνύηνηο ἀθσξηζκέλσο ηὸ ἕλ. Ὥζηε δ῅ινλ
ὅηη θαη´ νὐδέηεξνλ η῵λ ηξόπσλ ὡο ηὰ ἐλαληία ἀληίθεηηαη ηὰ θαηὰ ζηέξεζηλ θαὶ ἕμηλ ἀληηθείκελα.
§ 20. — Ἔηη ἐπὶ κὲλ η῵λ ἐλαληίσλ ὑπάξρνληνο ηνῦ δεθηηθνῦ δπλαηὸλ εἰο ἄιιεια κεηαβνιὴλ
γελέζζαη, εἰ κή ηηλη θύζεη ηὸ ἓλ ὑπάξρεη, νἷνλ ηῶ ππξὶ ηὸ ζεξκῶ εἶλαη· θαὶ γὰξ ηὸ ὑγηαῖλνλ δπλαηὸλ
λνζ῅ζαη θαὶ ηὸ ιεπθὸλ κέιαλ γελέζζαη θαὶ ηὸ ςπρξὸλ ζεξκόλ, θαὶ ἐθ ζπνπδαίνπ γε θαῦινλ θαὶ ἐθ
θαύινπ ζπνπδαῖνλ δπλαηὸλ γελέζζαη· —ὁ γὰξ θαῦινο εἰο βειηίνπο δηαηξηβὰο ἀγόκελνο θαὶ ιόγνπο θἂλ
κηθξόλ γέ ηη ἐπηδνίε εἰο ηὸ βειηίσ εἶλαη· ἐὰλ δὲ ἅπαμ θἂλ κηθξὰλ ἐπίδνζηλ ιάβῃ, θαλεξὸλ ὅηη ἠ ηειείσο ἂλ
κεηαβάινη ἠ πάλπ πνιιὴλ ἂλ ἐπίδνζηλ ιάβνη· ἀεὶ γὰξ εὐθηλεηόηεξνο πξὸο ἀξεηὴλ γίγλεηαη, θἂλ ἟ληηλνῦλ
ἐπίδνζηλ εἰιεθὼο ἐμ ἀξρ῅ο ᾖ, ὥζηε θαὶ πιείσ εἰθὸο ἐπίδνζηλ ιακβάλεηλ· θαὶ ηνῦην ἀεὶ γηγλόκελνλ ηειείσο
εἰο ηὴλ ἐλαληίαλ ἕμηλ ἀπνθαζίζηεζηλ, ἐάλπεξ κὴ ρξόλῳ ἐμείξγεηαη·— ἐπὶ δέ γε η῅ο ζηεξήζεσο θαὶ η῅ο
ἕμεσο ἀδύλαηνλ εἰο ἄιιεια κεηαβνιὴλ γελέζζαη· ἀπὸ κὲλ γὰξ η῅ο ἕμεσο ἐπὶ ηὴλ ζηέξεζηλ γίγλεηαη
κεηαβνιή, ἀπὸ δὲ η῅ο ζηεξήζεσο ἐπὶ ηὴλ ἕμηλ ἀδύλαηνλ· νὔηε γὰξ ηπθιὸο γελόκελόο ηηο πάιηλ ἔβιεςελ,
νὔηε θαιαθξὸο ὢλ θνκήηεο ἐγέλεην, νὔηε λσδὸο ὢλ ὀδόληαο ἔθπζελ.
§ 21. Ὅζα δὲ ὡο θαηάθαζηο θαὶ ἀπόθαζηο ἀληίθεηηαη, θαλεξὸλ [14a] ὅηη θαη´ νὐδέλα η῵λ εἰξεκέλσλ
ηξόπσλ ἀληίθεηηαη· ἐπὶ κόλσλ γὰξ ηνύησλ ἀλαγθαῖνλ ἀεὶ ηὸ κὲλ ἀιεζὲο ηὸ δὲ ςεῦδνο αὐη῵λ εἶλαη. §
22. Οὔηε γὰξ ἐπὶ η῵λ ἐλαληίσλ ἀλαγθαῖνλ ἀεὶ ζάηεξνλ κὲλ ἀιεζὲο εἶλαη ζάηεξνλ δὲ ςεῦδνο, νὔηε ἐπὶ η῵λ
πξόο ηη, νὔηε ἐπὶ η῅ο ἕμεσο θαὶ ζηεξήζεσο· νἷνλ ὑγίεηα θαὶ λόζνο ἐλαληία, θαὶ νὐδέηεξόλ γε νὔηε ἀιεζὲο
νὔηε ςεῦδόο ἐζηηλ· ὡζαύησο δὲ θαὶ ηὸ δηπιάζηνλ θαὶ ηὸ ἣκηζπ ὡο ηὰ πξόο ηη ἀληίθεηηαη, θαὶ νὐθ ἔζηηλ
αὐη῵λ νὐδέηεξνλ νὔηε ἀιεζὲο νὔηε ςεῦδνο· νὐδέ γε ηὰ θαηὰ ζηέξεζηλ θαὶ ἕμηλ, νἷνλ ἟ ὄςηο θαὶ ἟
ηπθιόηεο· ὅισο δὲ η῵λ θαηὰ κεδεκίαλ ζπκπινθὴλ ιεγνκέλσλ νὐδὲλ νὔηε ἀιεζὲο νὔηε ςεῦδόο ἐζηηλ·
πάληα δὲ ηὰ εἰξεκέλα ἄλεπ ζπκπινθ῅ο ιέγεηαη. § 23. Οὐ κὴλ ἀιιὰ κάιηζηα δόμεηελ ἂλ ηὸ ηνηνῦην
ζπκβαίλεηλ ἐπὶ η῵λ θαηὰ ζπκπινθὴλ ἐλαληίσλ ιεγνκέλσλ, —ηὸ γὰξ ὑγηαίλεηλ ΢σθξάηε ηῶ λνζεῖλ
΢σθξάηε ἐλαληίνλ ἐζηίλ,— ἀιι´ νὐδ´ ἐπὶ ηνύησλ ἀλαγθαῖνλ ἀεὶ ζάηεξνλ κὲλ ἀιεζὲο ζάηεξνλ δὲ ςεῦδνο
εἶλαη· ὄληνο κὲλ γὰξ ΢σθξάηνπο ἔζηαη ηὸ κὲλ ἀιεζὲο ηὸ δὲ ςεῦδνο, κὴ ὄληνο δὲ ἀκθόηεξα ςεπδ῅· νὔηε
γὰξ ηὸ λνζεῖλ ΢σθξάηε νὔηε ηὸ ὑγηαίλεηλ ἀιεζὲο αὐηνῦ κὴ ὄληνο ὅισο ηνῦ ΢σθξάηνπο. § 24. ἖πὶ δὲ η῅ο
ζηεξήζεσο θαὶ η῅ο ἕμεσο κὴ ὄληνο γε ὅισο νὐδέηεξνλ ἀιεζέο, ὄληνο δὲ νὐθ ἀεὶ ζάηεξνλ ἀιεζέο· ηὸ γὰξ
ὄςηλ ἔρεηλ ΢σθξάηε ηῶ ηπθιὸλ εἶλαη ΢σθξάηε ἀληίθεηηαη ὡο ζηέξεζηο θαὶ ἕμηο, θαὶ ὄληνο γε νὐθ
ἀλαγθαῖνλ ζάηεξνλ ἀιεζὲο εἶλαη ἠ ςεῦδνο, —ὅηε γὰξ κήπσ πέθπθελ ἔρεηλ, ἀκθόηεξα ςεπδ῅,— κὴ ὄληνο
δὲ ὅισο ηνῦ ΢σθξάηνπο θαὶ νὕησ ςεπδ῅ ἀκθόηεξα, θαὶ ηὸ ὄςηλ αὐηὸλ ἔρεηλ θαὶ ηὸ ηπθιὸλ εἶλαη. §
25. ἖πὶ δέ γε η῅ο θαηαθάζεσο θαὶ η῅ο ἀπνθάζεσο ἀεί, ἐάλ ηε ᾖ ἐάλ ηε κὴ ᾖ, ηὸ κὲλ ἕηεξνλ ἔζηαη ςεῦδνο
ηὸ δὲ ἕηεξνλ ἀιεζέο· ηὸ γὰξ λνζεῖλ ΢σθξάηε θαὶ ηὸ κὴ λνζεῖλ ΢σθξάηε, ὄληνο ηε αὐηνῦ θαλεξὸλ ὅηη ηὸ
ἕηεξνλ αὐη῵λ ἀιεζὲο ἠ ςεῦδνο, θαὶ κὴ ὄληνο ὁκνίσο· ηὸ κὲλ γὰξ λνζεῖλ κὴ ὄληνο ςεῦδνο, ηὸ δὲ κὴ
 λνζεῖλ ἀιεζέο· § 26. ὥζηε ἐπὶ κόλσλ ηνύησλ ἴδηνλ ἂλ εἴε ηὸ ἀεὶ ζάηεξνλ αὐη῵λ ἀιεζὲο ἠ ςεῦδνο εἶλαη,
ὅζα ὡο θαηάθαζηο θαὶ ἀπόθαζηο ἀληίθεηηαη.

XI

§ 1 ἖λαληίνλ δέ ἐζηηλ ἀγαζῶ κὲλ ἐμ ἀλάγθεο θαθόλ, — ηνῦην δὲ δ῅ινλ ηῆ θαζ´ ἕθαζηνλ ἐπαγσγῆ,
νἷνλ ὑγηείᾳ λόζνο θαὶ δηθαηνζύλῃ [14b] ἀδηθία θαὶ ἀλδξείᾳ δεηιία, ὁκνίσο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ , § 2. —
θαθῶ δὲ ὁηὲ κὲλ ἀγαζὸλ ἐλαληίνλ ἐζηίλ, ὁηὲ δὲ θαθόλ· ηῆ γὰξ ἐλδείᾳ θαθῶ ὄληη ἟ ὑπεξβνιὴ ἐλαληίνλ
θαθὸλ ὄλ· ὁκνίσο δὲ θαὶ ἟ κεζόηεο ἐλαληία ἑθαηέξῳ νὖζα ἀγαζόλ. ἖π´ ὀιίγσλ δ´ ἂλ ηὸ ηνηνῦηνλ ἴδνη ηηο,
ἐπὶ δὲ η῵λ πιείζησλ ἀεὶ ηῶ θαθῶ ηὸ ἀγαζὸλ ἐλαληίνλ ἐζηίλ.
§ 3. — Ἔηη η῵λ ἐλαληίσλ νὐθ ἀλαγθαῖνλ, ἐὰλ ζάηεξνλ ᾖ, θαὶ ηὸ ινηπὸλ εἶλαη· ὑγηαηλόλησλ γὰξ
ἁπάλησλ ὑγίεηα κὲλ ἔζηαη, λόζνο δὲ νὔ· ὁκνίσο δὲ θαὶ ιεπθ῵λ ὄλησλ ἁπάλησλ ιεπθόηεο κὲλ ἔζηαη,
κειαλία δὲ νὔ. § 4. Ἔηη εἰ ηὸ ΢σθξάηε ὑγηαίλεηλ ηῶ ΢σθξάηε λνζεῖλ ἐλαληίνλ ἐζηίλ, κὴ ἐλδέρεηαη δὲ ἅκα
ἀκθόηεξα ηῶ αὐηῶ ὑπάξρεηλ, νὐθ ἂλ ἐλδέρνηην ηνῦ ἑηέξνπ η῵λ ἐλαληίσλ ὄληνο θαὶ ηὸ ινηπὸλ εἶλαη· ὄληνο
γὰξ ηνῦ ΢σθξάηε ὑγηαίλεηλ νὐθ ἂλ εἴε ηὸ λνζεῖλ ΢σθξάηε.
§ 5. Δ῅ινλ δὲ ὅηη θαὶ πεξὶ ηαὐηὸλ ἠ εἴδεη ἠ γέλεη πέθπθε γίγλεζζαη ηὰ ἐλαληία· λόζνο κὲλ γὰξ θαὶ
ὑγίεηα ἐλ ζώκαηη δῴνπ, ιεπθόηεο δὲ θαὶ κειαλία ἁπι῵ο ἐλ ζώκαηη, δηθαηνζύλε δὲ θαὶ ἀδηθία ἐλ ςπρῆ.
§ 6. Ἀλάγθε δὲ πάληα ηὰ ἐλαληία ἠ ἐλ ηῶ αὐηῶ γέλεη εἶλαη ἠ ἐλ ηνῖο ἐλαληίνηο γέλεζηλ, ἠ αὐηὰ γέλε
εἶλαη· ιεπθὸλ κὲλ γὰξ θαὶ κέιαλ ἐλ ηῶ αὐηῶ γέλεη, — ρξ῵κα γὰξ αὐη῵λ ηὸ γέλνο, — δηθαηνζύλε δὲ θαὶ
ἀδηθία ἐλ ηνῖο ἐλαληίνηο γέλεζηλ, — ηνῦ κὲλ γὰξ ἀξεηή, ηνῦ δὲ θαθία ηὸ γέλνο,— ἀγαζὸλ δὲ θαὶ θαθὸλ
νὐθ ἔζηηλ ἐλ γέλεη, ἀιι´ αὐηὰ ηπγράλεη γέλε ηηλ῵λ ὄληα.

XII

§ 1 Πξόηεξνλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ ιέγεηαη ηεηξαρ῵ο·

§ 2. πξ῵ηνλ κὲλ θαὶ θπξηώηαηα θαηὰ ρξόλνλ, θαζ´ ὃ πξεζβύηεξνλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ θαὶ παιαηόηεξνλ
ιέγεηαη, — ηῶ γὰξ ηὸλ ρξόλνλ πιείσ εἶλαη θαὶ πξεζβύηεξνλ θαὶ παιαηόηεξνλ ιέγεηαη·
§ 3. — δεύηεξνλ δὲ ηὸ κὴ ἀληηζηξέθνλ θαηὰ ηὴλ ηνῦ εἶλαη ἀθνινύζεζηλ, νἷνλ ηὸ ἓλ η῵λ δύν
πξόηεξνλ· δπεῖλ κὲλ γὰξ ὄλησλ ἀθνινπζεῖ εὐζὺο ηὸ ἓλ εἶλαη, ἑλὸο δὲ ὄληνο νὐθ ἀλαγθαῖνλ δύν εἶλαη, ὥζηε
νὐθ ἀληηζηξέθεη ἀπὸ ηνῦ ἑλὸο ἟ ἀθνινύζεζηο ηνῦ εἶλαη ηὸ ινηπόλ, πξόηεξνλ δὲ δνθεῖ ηὸ ηνηνῦηνλ εἶλαη
ἀθ´ νὗ κὴ ἀληηζηξέθεη ἟ ηνῦ εἶλαη ἀθνινύζεζηο.
§ 4. Σξίηνλ δὲ θαηά ηηλα ηάμηλ πξόηεξνλ ιέγεηαη, θαζάπεξ ἐπὶ η῵λ ἐπηζηεκ῵λ θαὶ η῵λ ιόγσλ· ἔλ ηε
γὰξ ηαῖο ἀπνδεηθηηθαῖο ἐπηζηήκαηο ὑπάξρεη ηὸ πξόηεξνλ θαὶ ηὸ ὕζηεξνλ ηῆ ηάμεη, —ηὰ γὰξ ζηνηρεῖα
πξόηεξα η῵λ [15a] δηαγξακκάησλ ηῆ ηάμεη, θαὶ ἐπὶ η῅ο γξακκαηηθ῅ο ηὰ ζηνηρεῖα πξόηεξα η῵λ
ζπιιαβ῵λ,— ἐπί ηε η῵λ ιόγσλ ὁκνίσο, — ηὸ γὰξ πξννίκηνλ η῅ο δηεγήζεσο πξόηεξνλ ηῆ ηάμεη ἐζηίλ.
§ 5. — Ἔηη παξὰ ηὰ εἰξεκέλα ηὸ βέιηηνλ θαὶ ηὸ ηηκηώηεξνλ πξόηεξνλ εἶλαη ηῆ θύζεη δνθεῖ· εἰώζαζη
δὲ θαὶ νἱ πνιινὶ ηνὺο ἐληηκνηέξνπο θαὶ κ᾵ιινλ ἀγαπσκέλνπο ὑπ´ αὐη῵λ πξνηέξνπο θάζθεηλ εἶλαη· ἔζηη
κὲλ δὴ ζρεδὸλ ἀιινηξηώηαηνο η῵λ ηξόπσλ νὗηνο.
§ 6. Οἱ κὲλ νὖλ ιεγόκελνη ηνῦ πξνηέξνπ ηξόπνη ηνζνῦηνί εἰζηλ.
§ 7. Δόμεηε δ´ ἂλ θαὶ παξὰ ηνὺο εἰξεκέλνπο ἕηεξνο εἶλαη πξνηέξνπ ηξόπνο· η῵λ γὰξ ἀληηζηξεθόλησλ
θαηὰ ηὴλ ηνῦ εἶλαη ἀθνινύζεζηλ ηὸ αἴηηνλ ὁπσζνῦλ ζαηέξῳ ηνῦ εἶλαη πξόηεξνλ εἰθόησο θύζεη ιέγνηη´ ἄλ.
Ὅηη δ´ ἔζηη ηηλὰ ηνηαῦηα, δ῅ινλ· ηὸ γὰξ εἶλαη ἄλζξσπνλ ἀληηζηξέθεη θαηὰ ηὴλ ηνῦ εἶλαη ἀθνινύζεζηλ
πξὸο ηὸλ ἀιεζ῅ πεξὶ αὐηνῦ ιόγνλ· εἰ γὰξ ἔζηηλ ἄλζξσπνο, ἀιεζὴο ὁ ιόγνο ᾧ ιέγνκελ ὅηη ἔζηηλ
ἄλζξσπνο· θαὶ ἀληηζηξέθεη γε, —εἰ γὰξ ἀιεζὴο ὁ ιόγνο ᾧ ιέγνκελ ὅηη ἔζηηλ ἄλζξσπνο, ἔζηηλ
ἄλζξσπνο·— ἔζηη δὲ ὁ κὲλ ἀιεζὴο ιόγνο νὐδακ῵ο αἴηηνο ηνῦ εἶλαη ηὸ πξ᾵γκα, ηὸ κέληνη πξ᾵γκα θαίλεηαί
πσο αἴηηνλ ηνῦ εἶλαη ἀιεζ῅ ηὸλ ιόγνλ· ηῶ γὰξ εἶλαη ηὸ πξ᾵γκα ἠ κὴ ἀιεζὴο ὁ ιόγνο ἠ ςεπδὴο ιέγεηαη.
§ 8. Ὥζηε θαηὰ πέληε ηξόπνπο πξόηεξνλ ἕηεξνλ ἑηέξνπ ιέγνηη´ ἄλ.
XIII

§ 1. Ἅκα δὲ ιέγεηαη ἁπι῵ο κὲλ θαὶ θπξηώηαηα ὧλ ἟ γέλεζηο ἐλ ηῶ αὐηῶ ρξόλῳ· νὐδέηεξνλ γὰξ
πξόηεξνλ νὐδὲ ὕζηεξόλ ἐζηηλ· ἅκα δὲ θαηὰ ηὸλ ρξόλνλ ηαῦηα ιέγεηαη.
§ 2. Φύζεη δὲ ἅκα ὅζα ἀληηζηξέθεη κὲλ θαηὰ ηὴλ ηνῦ εἶλαη ἀθνινύζεζηλ, κεδακ῵ο δὲ αἴηηνλ ζάηεξνλ
ζαηέξῳ ηνῦ εἶλαί ἐζηηλ, νἷνλ ἐπὶ ηνῦ δηπιαζίνπ θαὶ ηνῦ ἟κίζενο· ἀληηζηξέθεη κὲλ γὰξ ηαῦηα, — δηπιαζίνπ
γὰξ ὄληνο ἐζηὶλ ἣκηζπ, θαὶ ἟κίζενο ὄληνο δηπιάζηόλ ἐζηηλ, — νὐδέηεξνλ δὲ νὐδεηέξῳ αἴηηνλ ηνῦ εἶλαί
ἐζηηλ.
§ 3. Καὶ ηὰ ἐθ ηνῦ αὐηνῦ γέλνπο ἀληηδηῃξεκέλα ἀιιήινηο ἅκα ηῆ θύζεη ιέγεηαη. Ἀληηδηῃξ῅ζζαη δὲ
ιέγεηαη ἀιιήινηο ηὰ θαηὰ ηὴλ αὐηὴλ δηαίξεζηλ, νἷνλ ηὸ πηελὸλ ηῶ πεδῶ θαὶ ηῶ ἐλύδξῳ· ηαῦηα γὰξ
ἀιιήινηο ἀληηδηῄξεηαη ἐθ ηνῦ αὐηνῦ γέλνπο ὄληα· ηὸ γὰξ δῶνλ δηαηξεῖηαη εἰο ηαῦηα, εἴο ηε ηὸ πηελὸλ θαὶ
ηὸ πεδὸλ θαὶ ηὸ ἔλπδξνλ, θαὶ νὐδέλ γε ηνύησλ πξόηεξνλ ἠ ὕζηεξόλ ἐζηηλ, ἀιι´ ἅκα ηῆ θύζεη ηὰ ηνηαῦηα
δνθεῖ εἶλαη· [15b] (δηαηξεζείε δ´ ἂλ θαὶ ἕθαζηνλ ηνύησλ εἰο εἴδε πάιηλ, νἷνλ ηὸ πεδὸλ θαὶ ηὸ πηελὸλ θαὶ
ηὸ ἔλπδξνλ.) Ἔζηαη νὖλ θἀθεῖλα ἅκα ηῆ θύζεη, ὅζα ἐθ ηνῦ αὐηνῦ γέλνπο θαηὰ ηὴλ αὐηὴλ δηαίξεζίλ ἐζηηλ·
§ 5. ηὰ δὲ γέλε η῵λ εἰδ῵λ ἀεὶ πξόηεξα· νὐ γὰξ ἀληηζηξέθεη θαηὰ ηὴλ ηνῦ εἶλαη ἀθνινύζεζηλ· νἷνλ
ἐλύδξνπ κὲλ ὄληνο ἔζηη δῶνλ, δῴνπ δὲ ὄληνο νὐθ ἀλάγθε ἔλπδξνλ εἶλαη.
§ 5. — Ἅκα νὖλ ηῆ θύζεη ιέγεηαη ὅζα ἀληηζηξέθεη κὲλ θαηὰ ηὴλ ηνῦ εἶλαη ἀθνινύζεζηλ, κεδακ῵ο δὲ
αἴηηνλ ηὸ ἕηεξνλ ηῶ ἑηέξῳ ηνῦ εἶλαί ἐζηηλ, θαὶ ηὰ ἐθ ηνῦ αὐηνῦ γέλνπο ἀληηδηῃξεκέλα ἀιιήινηο· ἁπι῵ο δὲ
ἅκα, ὧλ ἟ γέλεζηο ἐλ ηῶ αὐηῶ ρξόλῳ.

XIV

§ 1. Κηλήζεσο δέ ἐζηηλ εἴδε ἕμ· γέλεζηο, θζνξά, αὔμεζηο, κείσζηο, ἀιινίσζηο, θαηὰ ηόπνλ κεηαβνιή.
§ 2. Αἱ κὲλ νὖλ ἄιιαη θηλήζεηο θαλεξὸλ ὅηη ἕηεξαη ἀιιήισλ εἰζίλ· νὐ γάξ ἐζηηλ ἟ γέλεζηο θζνξὰ νὐδέ
γε ἟ αὔμεζηο κείσζηο νὐδὲ ἟ θαηὰ ηόπνλ κεηαβνιή†, ὡζαύησο δὲ θαὶ αἱ ἄιιαη·
§ 3. ἐπὶ δὲ η῅ο ἀιινηώζεσο ἔρεη ηηλὰ ἀπνξίαλ, κήπνηε ἀλαγθαῖνλ ᾖ ηὸ ἀιινηνύκελνλ θαηά ηηλα η῵λ
ινηπ῵λ θηλήζεσλ ἀιινηνῦζζαη.
§ 4. Σνῦην δὲ νὐθ ἀιεζέο ἐζηηλ· ζρεδὸλ γὰξ θαηὰ πάληα ηὰ πάζε ἠ ηὰ πιεῖζηα ἀιινηνῦζζαη
ζπκβέβεθελ ἟κῖλ νὐδεκη᾵ο η῵λ ἄιισλ θηλήζεσλ θνηλσλνῦζηλ· νὔηε γὰξ αὔμεζζαη ἀλαγθαῖνλ ηὸ θαηὰ
πάζνο θηλνύκελνλ νὔηε κεηνῦζζαη, ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ, ὥζζ´ ἑηέξα ἂλ εἴε παξὰ ηὰο ἄιιαο
θηλήζεηο ἟ ἀιινίσζηο· εἰ γὰξ ἤλ ἟ αὐηή, ἔδεη ηὸ ἀιινηνύκελνλ εὐζὺο θαὶ αὔμεζζαη ἠ κεηνῦζζαη ἢ ηηλα η῵λ
ἄιισλ ἀθνινπζεῖλ θηλήζεσλ· ἀιι´ νὐθ ἀλάγθε.
§ 5. Ὡζαύησο δὲ θαὶ ηὸ αὐμόκελνλ ἢ ηηλα ἄιιελ θίλεζηλ θηλνύκελνλ ἀιινηνῦζζαη· ἀιι´ ἔζηη ηηλὰ
αὐμαλόκελα ἃ νὐθ ἀιινηνῦηαη· νἷνλ ηὸ ηεηξάγσλνλ γλώκνλνο πεξηηεζέληνο εὔμεηαη κέλ, ἀιινηόηεξνλ δὲ
νὐδὲλ γεγέλεηαη· ὡζαύησο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ἄιισλ η῵λ ηνηνύησλ. ῝´Ωζζ´ ἕηεξαη ἂλ εἴεζαλ αἱ θηλήζεηο
ἀιιήισλ.
[16a] § 6. Ἔζηη δὲ ἁπι῵ο κὲλ θίλεζηο ἞ξεκίᾳ ἐλαληίνλ· ηαῖο δὲ θαζ´ ἕθαζηα, γελέζεη κὲλ θζνξά,
αὐμήζεη δὲ κείσζηο· ηῆ δὲ θαηὰ ηόπνλ κεηαβνιῆ ἟ θαηὰ ηόπνλ ἞ξεκία κάιηζηα ἔνηθελ ἀληηθεῖζζαη, θαὶ εἰ
ἄξα ἟ εἰο ηὸλ ἐλαληίνλ ηόπνλ κεηαβνιή, νἷνλ ηῆ θάησζελ ἟ ἄλσ, ηῆ ἄλσζελ ἟ θάησ. Σῆ δὲ ινηπῆ η῵λ
ἀπνδνζεηζ῵λ θηλήζεσλ νὐ ῥᾴδηνλ ἀπνδνῦλαη ηί πνηέ ἐζηηλ ἐλαληίνλ, ἔνηθε δὲ νὐδὲλ εἶλαη αὐηῆ ἐλαληίνλ,
εἰ κή ηηο θαὶ ἐπὶ ηαύηεο ηὴλ θαηὰ ηὸ πνηὸλ ἞ξεκίαλ ἀληηζείε 〈ἠ〉 ηὴ〈λ〉 εἰο ηὸ ἐλαληίνλ ηνῦ πνηνῦ
κεηαβνιή〈λ〉, θαζάπεξ θαὶ ἐπὶ η῅ο θαηὰ ηόπνλ κεηαβνι῅ο ηὴλ θαηὰ ηόπνλ ἞ξεκίαλ ἠ ηὴλ εἰο ηὸ ἐλαληίνλ
ηόπνλ κεηαβνιήλ, — § 7. ἔζηη γὰξ ἟ ἀιινίσζηο κεηαβνιὴ θαηὰ ηὸ πνηόλ·— ὥζηε ἀληίθεηηαη ηῆ 〈θαηὰ ηὸ
πνηὸλ θηλήζεη ἟〉 θαηὰ ηὸ πνηὸλ ἞ξεκία 〈ἠ〉 ἟ εἰο ηὸ ἐλαληίνλ ηνῦ πνηνῦ κεηαβνιή, νἷνλ ηὸ ιεπθὸλ
γίγλεζζαη ηῶ κέιαλ γίγλεζζαη· ἀιινηνῦηαη γὰξ εἰο ηὰ ἐλαληία ηνῦ πνηνῦ κεηαβνι῅ο γηγλνκέλεο.
XV

§ 1. Σὸ ἔρεηλ θαηὰ πιείνλαο ηξόπνπο ιέγεηαη·

§ 2. ἠ γὰξ ὡο ἕμηλ θαὶ δηάζεζηλ ἠ ἄιιελ ηηλὰ πνηόηεηα, — ιεγόκεζα γὰξ ἐπηζηήκελ ἔρεηλ θαὶ ἀξεηήλ·
—
§ 3. ἠ ὡο πνζόλ, νἷνλ ὃ ηπγράλεη ηηο ἔρσλ κέγεζνο, — ιέγεηαη γὰξ ηξίπερπ κέγεζνο ἔρεηλ ἠ
ηεηξάπερπ· —
§ 4. ἠ ὡο ηὰ πεξὶ ηὸ ζ῵κα, νἷνλ ἱκάηηνλ ἠ ρηη῵λα·
§ 5. ἠ ὡο ἐλ κνξίῳ, νἷνλ ἐλ ρεηξὶ δαθηύιηνλ·
§ 6. ἠ ὡο κέξνο, νἷνλ ρεῖξα ἠ πόδα·
§ 7. ἠ ὡο ἐλ ἀγγείῳ, νἷνλ ὁ κέδηκλνο ηνὺο ππξνὺο ἠ ηὸ θεξάκηνλ ηὸλ νἶλνλ, — νἶλνλ γὰξ ἔρεηλ ηὸ
θεξάκηνλ ιέγεηαη, θαὶ ὁ κέδηκλνο ππξνύο· ηαῦη´ νὖλ ἔρεηλ ιέγεηαη ὡο ἐλ ἀγγείῳ·—
§ 8. ἠ ὡο θη῅κα· ἔρεηλ γὰξ νἰθίαλ θαὶ ἀγξὸλ ιεγόκεζα.
§ 9. Λεγόκεζα δὲ θαὶ γπλαῖθα ἔρεηλ θαὶ ἟ γπλὴ ἄλδξα· ἔνηθε δὲ ἀιινηξηώηαηνο ὁ λῦλ ῥεζεὶο ηξόπνο
ηνῦ ἔρεηλ εἶλαη· νὐδὲλ γὰξ ἄιιν ηῶ ἔρεηλ γπλαῖθα ζεκαίλνκελ ἠ ὅηη ζπλνηθεῖ.
§ 10. Ἴζσο δ´ ἂλ θαὶ ἄιινη ηηλὲο θαλείεζαλ ηνῦ ἔρεηλ ηξόπνη, νἱ δὲ εἰσζόηεο ιέγεζζαη ζρεδὸλ
ἅπαληεο θαηεξίζκεληαη.