Professional Documents
Culture Documents
Tổng tải lạnh khi tính toán kho lạnh bao gồm:
Transmission
load
Internal load
Product load
Total load
Infiltration
load
Equipment-
related load
1. Tải xâm nhập qua kết cấu bao che (Transmission load): đây là nhiệt lượng do sự
chênh lệch nhiệt độ môi trường ngoài và nhiệt độ trong phòng lạnh, trao đổi nhiệt
qua các bề mặt của vách tường, trần và sàn;
2. Tải sản phẩm (Product load): đây là nhiệt lượng cần lấy ra từ sản phẩm để sản
phẩm đạt được nhiệt độ mong muốn;
3. Tải bên trong phòng (Internal load): đây là nhiệt lượng phát ra từ các thiết bị trong
phòng như đèn, động cơ; nhiệt do người tỏa ra; nhiệt làm lạnh những khay hoặc xe
nâng vật phẩm…;
4. Tải do mở cửa (Infiltration load): đây là tải bù lại phần nhiệt lượng xâm nhập vào
phòng thông qua viêc mở cửa, không khí nóng tràn vào phòng lạnh và không khí
lạnh thoát ra ngoài;
5. Tải liên quan đến thiết bị (Equipment-related load): đây là lượng nhiệt liên quan
đến hệ thống các thiết bị làm lạnh trong phòng (điều chỉnh độ ẩm, xả đá, quạt dàn
coil…).
5.1.Tải xâm nhập qua kết cấu bao che (Transmission load)
Nhiệt hiện (Sensible heat) truyền qua tường, trần và sàn được xác định công thức sau:
= ∆ (1)
hoxuanhung1k@gmail.com Page 1
HVAC
Trong đó:
: Nhiệt lượng truyền qua trên một đơn vị thời gian, W
A : Diện tích bề mặt trao đổi nhiệt (tính phía ngoài),
∆ : Chênh lệch nhiệt độ môi trường ngoài và nhiệt độ bên trong phòng lạnh, ℃
: Hệ số truyền nhiệt, /( ). U có thể được tính theo công thức sau:
1
= (2)
1 1
+ +
ℎ ℎ
Trong đó:
x : Bề dày vật liệu bao che, m
k : Hệ số dẫn nhiệt của vật liệu bao che, W/(mK)
ℎ : Hế số trao đổi nhiệt đối lưu của bề mặt bên trong, /( )
ℎ : Hệ số trao đổi nhiệt đối lưu của bề mặt bên ngoài, /( )
ℎ và ℎ thường được lấy bằng 1.6 /( ) khi không khí là tương đối yên tĩnh.
Nếu tốc độ gió cao, khoảng 25 km/h , ℎ có thể tăng lên thành 6 /( ).
Vậy chọn vật liệu nào và bề dày là bao nhiêu là hợp lý? Nếu trữ trong thời gian dài ở
nhiệt độ phòng thấp thì khâu chọn vật liệu là rất quan trọng. vật liệu có hệ số dẫn nhiệt k
càng thấp thì sẽ càng hạn chế sự xâm nhập nhiệt từ bên ngoài, càng tiết kiệm năng lượng,
đặc biệt là những hệ thống lớn có kết cấu bao che lớn. Vật liệu thường được sử dụng
trong các kho lạnh hiện nay là polyurethane, polyurethane được chứa bên trong và bọc
bên ngoài là tôn hoặc inox (panel PU).
Hình 5.1.Panel PU
hoxuanhung1k@gmail.com Page 2
HVAC
Hệ số dẫn nhiệt của một số vật liệu dùng trong kho lạnh, bề dày tối thiểu của
polyisocyanurate theo nhiệt độ kho lạnh có thể tham khảo trong hai bảng sau.
Bảng 5.1: Hệ số dẫn nhiệt của một số vật liệu dùng trong kho lạnh
Loại cách nhiệt k, /( )
Tấm polyurethan 0.023-0.026
Polyisocyanurate 0.027
Polystyrene 0.037
Corkboard (chống cháy) 0.043
Foam glass 0.044
Bảng 5.2: Bề dày tối thiểu khuyến cáo của Polyisocyanurate với từng vùng nhiệt độ
phòng lạnh
Nhiệt độ phòng, ℃ Bề dày của lớp Polyisocyanurate, mm
Phía bắc của U.S Phía nam của U.S
10 đến 16 50 50
4 đến 10 50 50
-4 đến 4 50 75
-9 đến -4 75 75
-18 đến -9 75 100
-26 đến -18 100 100
-40 đến -26 125 125
Để áp dụng khuyến cáo trên vào Việt Nam (ví dụ: Tp.Hồ Chí Minh), ta so sánh thời
tiết ở Ho Chi Minh City (Saigon) và bang Texas (phía nam U.S) dựa vào phần mềm
Climatic Data – ASHRAE 1997 Fundamentals. Nhận thấy rằng nhiệt độ trung bình năm
cao nhất đều là 39℃ nên chúng ta có thể áp dụng bảng 4.2 ở phần Phía nam của U.S
hoxuanhung1k@gmail.com Page 3
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 4
HVAC
Trong hầu hết các trường hợp, chênh lệch nhiệt độ giữa môi trường ngoài và nhiệt độ
trong phòng lạnh sẽ được điều chỉnh lên dựa theo bảng 5.3 để bù lại ảnh hưởng bức xạ từ
mặt trời.
Lưu ý: không dùng bảng 5.3 trong điều hòa không khí, bảng này chỉ là khuyến cáo
trong trữ lạnh.
Bảng 5.3: Điều chỉnh khoảng chênh lệch khi tính toán nhiệt lượng truyền qua vách
(∆ ) do ảnh hưởng của mặt trời
Kiểu bề mặt điển hình Tường phía Tường phía Tường phía Mái bằng
đông, ℃ nam, ℃ tây, ℃ phẳng, ℃
Những bề mặt có màu tối
Mái đá 5 3 5 11
Mái vòm
Sơn màu đen
Những bề mặt có màu sắc bình thường
Gỗ không sơn 4 3 4 9
Gạch
Ngói đỏ
Xi măng đen
Sơn đỏ, xám, xanh lá cây
Những bề mặt có màu sáng
Đá màu trắng 3 2 3 5
Xi măng có màu sáng
Sơn trắng
Nhiệt ẩn (latent heat) do ẩm là không đáng kể, có thể bỏ qua.
5.2. Tải sản phẩm (Product load)
Tải sản phẩm là phần nhiệt cần phải lấy ra từ sản phẩm để sản phẩm giảm từ nhiệt độ
ban đầu xuống nhiệt độ phòng mong muốn, có thể được xác định bằng những thành phần
như sau:
hoxuanhung1k@gmail.com Page 5
HVAC
1. Nhiệt lượng lấy ra từ sản phẩm ở nhiệt độ ban đầu xuống nhiệt độ trên điểm
bắt đầu đông đặc:
= ( − ) (3)
2. Nhiệt lượng lấy ra từ sản phẩm ở nhiệt độ ban đầu xuống nhiệt độ bắt đầu đông
đặc:
= − (4)
3. Nhiệt lượng để đông đặc sản phẩm:
= ℎ (5)
4. Nhiệt lượng lấy ra từ sản phẩm ở nhiệt độ bắt đầu đông đặc xuống nhiệt độ
cuối cùng cần trữ đông (nhiệt độ này nhỏ hơn điểm bắt đầu đông đặc):
= − (6)
Trong đó:
, , , : nhiệt lượng lấy đi trên một đơn vị thời gian, kJ
: khối lượng sản phẩm, kg
: nhiệt dung riêng của sản phẩm trên điểm bắt đầu đông đặc,
kJ/(kg.K)
: nhiệt dung riêng của sản phẩm dưới điểm bắt đầu đông đặc, kJ/(kg.K)
: nhiệt độ ban đầu của sản phẩm, ℃
: nhiệt độ sau khi làm lạnh của sản phẩm trên điểm đông đặc, ℃
: nhiệt độ sau khi làm lạnh của sản phẩm dưới điểm đông đặc, ℃
: nhiệt độ bắt đầu đông đặc của sản phẩm, ℃
ℎ : nhiệt ẩn cần lấy đi để sản phẩm đông đặc, ℃
Các giá trị trên có thể tham khảo tại bảng 2.3 (Dữ liệu các đại lượng của thực phẩm
khi chưa đông, điểm bắt đầu đông đặc, và nhiệt dung riêng khối lượng đẳng áp của thực
phẩm)
Công suất lạnh khi làm lạnh sản phẩm trên điểm đông đặc được xác định như sau:
= (7)
Công suất lạnh khi làm lạnh sản phẩm dưới điểm đông đặc được xác định như sau:
( + + )
= (8)
hoxuanhung1k@gmail.com Page 6
HVAC
Trong đó: n là thời gian để sản phẩm từ nhiệt độ ban đầu giảm xuống nhiệt độ mong
muốn, đơn vị: giờ
Cách tính trên khá đơn giản, chỉ cần tra bảng theo những vật phẩm có trong bảng 2.3.
Theo chúng ta đã nói ở phần trước (2.1. Các đặc tính của thực phẩm cần quan tâm khi
bảo quản trong kho lạnh) thì nhiệt dung riêng là một hàm theo nhiệt độ vì vậy các giá trị
nhiệt dung riêng trên điểm đông đặc và dưới điểm đông đặc ở trong bảng 2.3 chỉ là giá trị
trung bình. Để tính toán được chính xác hơn chúng ta có thể dùng công thức sau:
∗∆
= (9)
Trong đó:
: Công suất lạnh trên một đơn vị thời gian, kW
: khối lượng vật phẩm, kg
∆ : hiệu của enthanpy của vật phẩm trước khi được làm lạnh và enthalpy của vật
phẩm sau khi được làm lạnh:
∆ = − , kJ/kg (10)
n : là thời gian để sản phẩm từ nhiệt độ ban đầu giảm xuống nhiệt độ mong
muốn, đơn vị: giờ
Sự thay đổi enthalpy của thực phẩm có thể dùng để ước lượng lượng năng lượng thêm
vào hoặc lấy đi khỏi thực phẩm, từ đó thay đổi nhiệt độ của thực phẩm.
Enthalpy của vật phẩm trên điểm đông đặc chỉ bao gồm năng lượng nhiệt hiện
(sensible energy), enthalpy của vật phẩm dưới điểm đông đặc bao gồm cả năng lượng
nhiệt hiện và năng lượng nhiệt ẩn (latent energy).
Enthalpy của vật phẩm tại một nhiệt độ nhất định, có thể là dưới điểm bắt đầu đông
đặc hoặc là trên điểm bắt đầu đông đặc sẽ được tính theo hai công thức khác nhau. Vì vậy
mà , sẽ được tính theo công thức 11 hoặc 14 tùy theo nhiệt độ trước và sau khi làm
lạnh.
Enthalpy dưới điểm bắt đầu đông đặc được xác định theo công thức sau:
( − )
=( − ) 1.55 + 1.26 − (11)
Trong đó:
: nhiệt độ vật phẩm, ℃
hoxuanhung1k@gmail.com Page 7
HVAC
: nhiệt độ tiêu chuẩn, lấy bằng -40℃ ( = 233.2K), tại nhiệt độ này enthalpy
được
định nghĩa bằng 0
: phần trăm khối lượng chất rắn trong vật phẩm,
=1− (12)
: phần trăm nước của vật phẩm khi chưa bị đông đặc
: phần trăm nước liên kết với phân tử vật phẩm (bound water), đây là phần nước
liên kết với phần rắn của vật phẩm vì vậy mà chúng không bị đông đặc trong quá trình
cấp đông,
= 0.4 (13)
Trong đó:
∶ nhiệt độ của vật phẩm, ℃
: enthalpy của vật phẩm tại điểm bắt đầu đông đặc, kJ/kg. được xác định theo
công thức số 11 với các giá trị của t trong công thức 11 thay bằng :
( − )
= − 1.55 + 1.26 − (15)
hoxuanhung1k@gmail.com Page 8
HVAC
Kiểu quần áo
Vóc dáng của người làm việc
Để thuận tiện chúng ta có thể tham khảo bảng sau:
Bảng 5.4. Công suất nhiệt do người tỏa ra theo nhiệt độ phòng
Nhiệt độ phòng, ℃ Công suất nhiệt, W
10 210
5 240
0 270
-5 300
-10 330
-15 360
-20 390
Hoặc có thể tính gần đúng theo công thức sau:
= − ( )
Với t là nhiệt độ phòng lạnh, ℃
Bảng 2.11 thể hiện công suất nhiệt trung bình của con người trong phòng lạnh, các giá
trị trong bảng này là tương tự với công thức 16.
Khi con người từ môi trường ngoài bước vào phòng lạnh họ mang thêm một lượng
nhiệt trên quần áo. Vì vậy mà cần phải điều chỉnh khi tính toán tải bằng cách nhân hệ số
1.25 vào công thức 16 (hoặc bảng 2.11).
Thiết bị điện
Tất cả thiết bị sử dụng điện (đèn, động cơ, sưởi,.. ) phải được tính đến khi tính tải.
Tùy theo nhu cầu chiếu sáng của chủ đầu tư mà công suất do chiếu sáng là khác nhau,
có thể lấy giá trị 6.8W trên một mét vuông diện tích để tính toán
Các công suất nhiệt do các thiết bị sử dụng motor có thể lấy gần đúng bằng công suất
nominal ghi trên nhãn động cơ.
Thiết bị chế biến, xử lý vật phẩm trong kho
hoxuanhung1k@gmail.com Page 9
HVAC
Trong các nhà máy chế biến thực phẩm, nhà hàng… có các vật dụng dùng để trộn vật
liệu, nấu thức ăn, các thiết bị đóng gói bánh kẹo, làm nóng keo dán hoặc làm nóng để bọc
kín sản phẩm…
Xe nâng hàng
Xe nâng hàng trong một số trường hợp có thể là tải khá đáng kể khi nó thường được
sử dụng để nâng lên hạ xuống hay di chuyển trong kho lạnh. Tùy vào nhu cầu sử dụng
của chủ đầu tư mà ta ước lượng công suất nhiệt dựa vào lượng nhiên liệu mà xe sử dụng.
Bao bì sản phẩm
∑ ( − )
= ( )
Trong đó:
: tổng công suất nhiệt do bao bì, kW
: khối lượng vật liệu thứ I, kg
: nhiệt dung riêng của vật liệu thứ I, kJ/(kg.K)
: nhiệt độ ban đầu, ℃
: nhiệt độ sau cấp lạnh, ℃
n :là thời gian để sản phẩm từ nhiệt độ ban đầu giảm xuống nhiệt độ mong muốn,
đơn vị: giờ
Vật liệu bao bì ở đây có thể là ni-lông, giấy cạc-tông... Một số vật liệu thường dùng
và nhiệt dung riêng của nó được trình bày trong bảng sau:
Bảng 5.5. Nhiệt dung riêng của một số bao bì thường được dùng trong kho lạnh
Vật liệu Nhiệt dung riêng, kJ/(kg.K)
Gỗ 1.70
Bìa cạc-tông 1.40
Nhựa plastic 1.60
Nhôm 0.85
Thép 0.50
5.4. Tải do mở cửa (Infiltration load)
hoxuanhung1k@gmail.com Page 10
HVAC
Khi mở cửa kho lạnh, luồng không khí nóng sẽ tràn vào kho ở phía trên cao, cùng với
đó là luồng không khí lạnh từ kho lạnh sẽ tràn ra ngoài hành lang ở phía dưới cửa. Sự
trao đổi của hai luồng không khí gây nên sự xâm nhập nhiệt vào kho lạnh. Nếu chủ đầu
tư thường xuyên mở cửa để vận chuyển hàng trong kho hoặc phục vụ những mục đích
khác thì tải do mở cửa chiếm một phần rất lớn trong tổng tải lạnh.
Hình 5.4.Sự di chuyển của luồng không khí nóng và khí lạnh khi mở cửa kho lạnh
Tải lạnh do sự trao đổi không khí khi mở cửa được xác định theo công thức sau:
= ( − ), ( )
Trong đó:
q : tải lạnh bao gồm nhiệt hiện và nhiệt ẩn , kW.
Và q được xác định theo công thức sau:
.
.
= 0.221 (ℎ − ℎ ) 1− ( ) (19)
Trong đó:
hoxuanhung1k@gmail.com Page 11
HVAC
Bảng 5.6. Bảng thông số thể tích riêng của không khí ẩm tại áp suất khí quyển,
101.325 kPa
Thể tích riêng, /
Thể tích riêng Độ chênh thể tích Thể tích riêng
của không khí riêng khi bão hòa của khối không
Nhiệt độ, ℃
khô, và không khí khô, khí ẩm bão hòa,
hoxuanhung1k@gmail.com Page 12
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 13
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 14
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 15
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 16
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 17
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 18
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 19
HVAC
hoxuanhung1k@gmail.com Page 20