You are on page 1of 89

rmwdum

w&m;yv’ifcH
okwf\ed'gef;
w&m;em&if; aomwmyef jzpfMuyHk
0domcaoaX; tem*grfjzpfí xl;jcm;vmyHk
"r®'dEémtm; yAÁZÆr*Fvm uHaqmifay;yHk
o'¨gyAÁZdwESifh b,myAÁZdw
½SifjyKay;yHk
"r®'dEém\ yg&rDxl; tusOf;csKyf
ouúm,ac: 'ku©opömtar;
'ku©opömtajz
ouúm,udk bk&m;a[mawmfrlyHk
pJGvrf;yHk ½Sif;jycsuf
jrifqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; aqmifyk'f
cE¨mig;yg;udk wPSm-'d|djzifh pGJvrf;yHk
Mum;qJü Oyg'geu©E¨ig;yg; xif½Sm;yHk
eHqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk
pm;odqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk
xdodqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk
0dyóem½Ií Oyg'gefuif;Nidrf;yHk
BuHodqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk
cE¨mESifh Oyg'geu©E¨m cGJyHk
ork',opöm tar;
ork',opöm tajz
wPSmoHk;yg;
1/ urwPSm
2/ b0wPSm
3/ 0db0wPSm
eda&m"opömtar;
eda&m"opöm tajz
y#dpöorkyÜg'f y#dvHkESifh edAÁmeft&wlyif
t&d,r*fjzifh edAÁmefawGYyHk
r*¾opöm tar;
r*¾opöm tajz
r*¾if½Spfyg;
t&d,r*fu edAÁmefjrifyHk
edAÁmefudk rsufarSmufjyKyHk
Oyg'gefESifh Oyg'geu©E¨m tar;
Oyg'gefESifh Oyg'geu©E¨ tajz
ouúm,'d|djzpfyHk tar;
ouúm,'d|djzpfyHk tajz
owdy|mefudk yGg;apwkdif; aAm"dyud©, w&m;rsm; yg0ifyHk
w0guswnf;qufí teufjyefyHk
½kyfqdkif&m ouúm,'d|d 4-yg;
ouúm,'d|d ESpfq,f
ouúm,'d|d ESpfq,frSwfzG,fwenf;
ouúm,'d|d uif;yHk tar;
ouúm,'d|d uif;yHk tajz
t&d,r*f tar;
t&d,r*f tajz
ocFw-tocFw tar;
ocFwjzpfaMumif; tajz
o*F[dwac: odrf;,ltyfyHk tar;
o*F[dwac: odrf;,ltyfyHk tajz
orm"dESifh orm"dedrdwf ponftar;
orm"dESifh orm"dedrdwf ponftajz
ocFg& tar;ESifhtajz
eda&m"ormywf tar;tajz
a0'em tar;tajz
a0'emoHk;yg;ü udavomudef;yHktar;tajz
tEko, 2-rsdK;ESifh y,fyHk ½Sif;jycsuf
tEko,y,fyHk tar;tajz
ocFg½kayu©m\ nDrQrI*kPf 3-yg;
yHkwltar;tajz
'Dokwf\ trnfqkdif&m jyqdkcsuf
bk&m;xHü avQmufxm;yHk
jrwfpGmbk&m;\ csD;usL;rdefYMum;awmfrlyHk
"r®'dEémax&D {w'*fbGJYxl;&yHk

rmwdumNyD;\/
plVa0'v’okwfed'gef; 1

tcs;D ed'gef;
þed'gef;a&;ol\tjrif

q|o*Ðwyd pk u
ä t*¾r[my@dw aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; a[mMum; ûypkawmfral om
okweå w
f &m;awmfrsm;teuf 1331-ckEpS f aESmif;wefc;l vrSpí a[mMum;ûypkawmfrcl ahJ om oav’cokww
f &m;awmfBuD;
udk aoaocsmcsm zwf½IavhvmMunfhcJh&m u M m;0ifp&mr½Sad vmufatmif aphpyfaocsmvSonfukd þpma&;olu, kd w
f idk f
yif xif½mS ;awGY&ygonf/

,if;oav’cokwaf 'oemawmfrmS ud, k wf idk o


f ed m;vnf&ef cufonfjh yif olwyg;tm; em;vnfatmif
a[majym&efvnf; rvG,u f v
l yS g? odYk aomfvnf; aus;Zl;awmf½iS f r[mpnf q&mawmfb&k m;BuD;u Edik Ef ikd ef if;eif;
½Si;f vif;a0befí a[mMum;awmfrEl ikd o
f jzifh Mum;emMu& zwf½MI u&olwidk ;f rSm tvG,w f ulyif odjrifoabmayguf
Edik Mf uayonf/ þodYk oabmaygufEidk yf u kH kd ,if;oav’cokwf w&m;awmfBuD;u zwf½o I wl Ykd tm; xif½mS ;azmfjyvsuf
½Sdaeygonf/

þodYk oav’cokww f &m;awmfBuD;udk csD;usL;*kPûf yaecdu k f 1337-ckEpS w


f iG f urÇmOD;ol urÇmOD;om;wdYk u
tvif;a&mifukd ajr§mvf ifah wmifw
h aeMupOf ae-vrsm;xGuaf y:vmovkyd if Ak'b ¨ mom0ifoal wmfpif taygif;wkYd u
rZdÑry#dy'gvrf; 0dyóem tvkypf cef;udk ajr§mv f ifah wmifw
h aeMupOfrmS pMum&wem,mOf ac:xku d o
f nfh "r®pMum
okww f &m;awmfBuD;onfvnf; aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;\ BuD;rm;aom arwåm u½kPm
apwem tjynft h 0ESihf ynmawmfprG ;f &nfjzifh xGuaf y:vmcJyh gonf/

]],cifu 0dyóemtvkyf w&m;awmftjzpfjzifh zGijhf ya&;om;jcif; rûycJo h nfh ,if;"r®pMumokww f &m;awmf


BuD;ud}k } ygVd t|uxm #Dumaygif;rsm;pGmudk tajccHom"uûyvsuf r*fa&muf zdv k 0f if rZdÑry#dy'g bm0emvkyif ef;
pOfukd ydik Ef idk w
f u
d s a'oemOmPf ud,
k yf ikd Of mPftawGYwYkd jzifh a[mazmf nTejf yxm;Edik of nfth wGuf Mum;emzwf½I
olwYkd rmS oHo,uif; todOmPf½iS ;f í xifvif;ay:vGiv f suf ½Syd gonf/

owdjyKí zwf½IMunfhvQif

aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; a[mMum;ûypkawmfral om okweå wf &m;awmfrsm;rS zwf½aI e&qJ


w&m;awmfukd tjcm;wyk'x f uf ydak umif;onf ydak v;eufonf[k xifrw
S Mf u&ygonf/

odYk jzpfí ,cifu zwf½cI b hJ ;l onfh oav’cokww f &m;awmfBuD;ç "r®pMumokww f &m;awmfBuD; ponfwYdkukd
av;eufaumif;rGev f aS yonf[k todtrSwûf ycJah om þpma&;olonf þplVa0'v’ow k f w&m;awmfukd zwf½&I onfh
tcg a&;om;a[mjyyHt k &tm;jzifh þw&m;awmfu ydrk akd v;eufovkd ydrk akd umif;rGeo
f vdk xifrw
S &f jyefygonf/

,if;okwfw&m;awmf\ OD;wnfcsuf

omoemawmfukd rMunfñakd o;aom olwYkd tm; Munfño kd '¨g jzpfvmap&efç MunfñNkd yD;olwYkd tm; o'¨g
wk;d yGg;í 0dyóemw&m; tm;xkwv f pkd w
d f jzpfay:vmap&ef &nfoef OD;wnfxm;ygonf/ ,if; OD;wnfcsufukd
t>rufrQ azmfjy&vQi-f

w&m;yv’ifcH

]]'DuaeYupNyD; a[mbdYk w&m;uawmh plVa0'v’ow k q


f w
kd hJ w&m;awmf
ygbJ? tJ'o D w
k u
f oH*g,emwifxm;wJh edum,fig;&yfxrJ mS rZdÑredum,fxrJ S
yPÖmo oH;k usrf;xJu rlvyPÖmoygVdawmfrS jzpfw,f/ tJ'D rlvyPÖmo
ygVdawmfrmS r[ma0'v’eYJ plVa0'v’qw kd hJ okwf 2-ck½w dS ,f? a0'v’qw kd mu
a0'ac:wJh OmPfeYJ ESpof rd t
hf m;&jcif;udk pGrJ NDS yD; ar;vdYk ajzMum;wJh okww f &m;vdYk
plVa0'v’okwfed'gef; 2

teuf½w dS ,f? r[mqdw


k mu tBuD;pm;vkYd teuf½w
dS ,f? plV qdw
k mu ti,fpm;
vdkY teuf½Sdw,f}}/

'gaMumifh ]]plVa0'v’owk qf w
kd m a0'v’ow k tf i,fpm;vdYk teuf½w dS ,f?
Armpum;oufoufeYJ ajym&,ifawmh todOmPfeYJ ESpo f rd t
hf m;&aMueyfjcif;udk
pGrJ NDS yD; ar;vdYk ajzMum;xm;wJh okwwf &m;i,fvYkd qd&k rSmbJ-

]]b,fou
l ar;vdYk b,fou l ajzMum;xm;wJh w&m;vJqakd wmh-tem*grf
jzpfwhJ 0domcaoaX;BuD;u ar;vdYk "r®'Ed mé qdw
k hJ &[EÅmax&Dru ajzMum;xm;wJh
okww f &m;awmfygbJ? rSwo f m;p&mvJ tifrwefaumif;ygw,f? trsdK;orD;awG
bufu o'¨gqE´wuf<uNyD; *kP, f pl &mç twkvu kd Nf yD; usifph &mvJaumif;yg
w,f/}}

]]t|uxmq&mjrwfawGuawmif 'DpVl a0'v’ow


k u
f kd ud;k um;NyD; zGijhf y&
wm ½Sdygw,f}}-

[lí aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;u plVa0'v’ow


k w
f &m;awmf\ *kPyf 'k af wGukd w&m;OD;-
pum;yv’irf mS xkwaf zmf>rufMum;awmfryl gonf/

aphpyfaocsmawmfrlyHk

aus;Zl;awmif½iS f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD;onf EIwjf zifh w&m;udk a[monfjzpfap? vufjzifh usr;f pm


udk a&;om; ½du k Ef ydS o
f nfjzpfap aphpyfaocsmawmfrv
l yS gayonf/ odoifh odxu
kd w
f mrSeo
f rQ ususee od&atmif
"r®EiS hf 0de,udv k nf; qufpyfjyawmfral vh½ydS gonf? tenf;i,f xkwaf zmfjy&vQif þokww f &m;awmf pmtkyf (ESm-
6) ü--

tcgwyg;rSm jrwfpmG bk&m;½Si[ f m &mZû*d[ûf rdUteD; a0VK0e-a0VK0ef


ac:wJh ausmif;wdu k rf mS oDwifo;kH aeawmfryl gw,fw/hJ tJ'D a0VK0efausmif;wdu k f
qdwk m jzpfay:vmyHu k awmh jrwfpmG bk&m;u yXr0guRwfNyD;wJah emuf O½ka0v
awm t&yfoYkd <uawmfrNl yD;awmh O½ka0vuóy trª;½Sad om &aohwaxmifukd
cRwaf wmfrcl w
hJ ,f? tJ'&D aohwaxmifrS jzpfvmwJh &[EÅm wpfaxmifEiS w hf uG
jrwfpmG bk&m;u Adro ®d m&rif;BuD;\ apmapmuzdwrf efxm;csut f & &mZû*d[ûf rdYoYkd
<uawmfryl gw,f? tJ't D cgrSm Adro ®d m&rif;BuD;u ta>ct&Hy&dowfwode;f
ESpaf omif;ESiwhf uG jrwfpmG bk&mtm; êudqydk al ZmfyBJG uD; ûyvkyw
f ,f/

]]tJ'êD udqykd al ZmfyrJG mS jrwfpmG bk&m; a[mMum;awmfrw l hJ w&m;awmfukd


emae&if;yif Adro ®d m& rif;BuD;ESiw hf uG wode;f waomif;aom ta>ct&Hvpl [ k m
aomwmywdrå *fzv kd af &mufNyD; aomwmyefjzpfMuw,f? usew f v
hJ wl aomif;uawmh
o&P*krw f nfwhJ Oygoum jzpfMuw,f/}} (ESm 6 - 7)

]],ck jyqdck w hJ thJ wkid ;f Adro


®d m&rif;BuD;[m aomwmyef jzpfNyD;aemuf
0rf;ompum;rsm;udk avQmufxm;ygw,f? tJ'v D kd avQmufxm;NyD;awmh aemufaeY
eHeufrmS qGr;f bkO;f ab;<uvm&ef aemufygoHCmawmfrsm;ESiw hf uG jrwfpmG bk&m;
udk yifah vQmufygw,f/ tJ'D yifah vQmufcsuft& aemufaeY eHeufrmS aemufyg
oHCmawmf waxmifEiS w hf uG jrwfpmG bk&m;u Adro ®d m&rif;BuD;\ eef;awmf
tdraf wmfoYkd <uawmfrw l ,f? oHCmawmf waxmifEiS w hf uG jrwfpmG bk&m;tm;
qGr;f uyfNyD;vdYk qGr;f bkO;f ay;NyD;wJth cgrSm Adro ®d m&rif;BuD;u a0VK0efO,smOfawmf
BuD;udk bk&m;trª;½Sad om oHCmawmftm; vSL'gef;w,f? jrwfpmG bk&m;uvJ
vufcaH wmfryl gw,f/ tJ'g[m yXrqH;k ausmif;wdu k t
f vSLygbJ}}-[k
plVa0'v’okwfed'gef; 3

þw&m;awmfpmtkyf (ESm 8 ) ü ed'gef;rSmyg½SdwJh a0VK0efausmif;wdu


k f taMumif;t&mrsm;udk 0denf; yd#u r[m0*¾
ygVdt& ususee odMu&atmif xkwaf qmifazmfjyxm;awmfryl gonf/

xkYd jyif ½Siûf yay;cgeD;ü vku


d ef mí aqmif½u
G o
f ifo
h nfh nTeMf um;csufuv
kd nf; þodYk aocsmpGm azmfjyxm;
ygonf-

]]½Siûf yay;cgeD; acgif;&dwaf y;wJh tcgrSm auom-qHyifawG? avmrm-


arG;ñSi;f awG? ecg-vufonf;ajconf;awG? 'EÅm-oGm;awG? wapm-ta& qdw k hJ
'Dig;rsdK;udk ½IqifjcifbYkd nTeMf um;ay;&w,f? tJ'g[m ta&vQif ig;ckajrmuf
½Sad omaMumifh wpyOöu-vdkYac:wmbJ}}/

]]qHyifawG[m yk*K¾d vf owå0g r[kwb f ;l ? oabmw&m;rQbJvYdk ESv;kH oGi;f


&r,f? arG;ñSi;f ponfawGvJ yk*K¾d vfowå0g r[kwb f ;l ? oabmw&m;rQbJvYkd ESv;kH
oGi;f &r,f qdw k mudk nTeMf um;oifjyNyD;awmh acgif;&dwaf y;&w,f? acgif;&dww f hJ
tcgusawmh atmufusvmwJh qHyifawG jrif&awmh tJ'q D yH ifawGukd igr[kwb f ;l
oabmw&m;rQbJvdkY od&w,f? tJ'D qHyifawGvb kd J acgif;rSm½Swd hJ qHyifawGuv kd J
igr[kwb f ;l oabmw&m;rQbJvYdk oabmaygufwwfw,f? xkYd twlyif arG;ñSi;f
ponfawGuv kd J ig r[kwb f ;l oabmw&m;rQbJvYdk oabmaygufwwfygw,f?
tJ'vD dk oabmaygufNyD;awmh tcsdKY yg&rDx;l ½Sw d hJ yk*K¾d vfawG[m acgif;&dwcf aH e&qJ
rSmyif t&[wår*fzv kd af &mufNyD; &[EÅmjzpfomG ;MuwmvJ ½Syd gw,f? tJ'v D kd jzpfEidk f
ygu jzpf&atmifvYkd wpyOöu ur®|mef;ay;NyD; acgif;&dwaf y;&wmygbJ}}/ (ESm-
12)

xdYk jyif ouúm,qdw


k m bmvJ qdw
k hJ tar;udk zGijhf ya[mMum;&mrSmvJ-

ouúm,-yk'rf mS o-qdw k mu xif½mS ;½So d nfvYkd teuf½w


dS ,f? um,-
qdwk mu ½kyef mrftaygif;vkYd teuf½w dS ,f? 'gaMumifh ouúm,-qdw k m
xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrftaygif;vkYd qdw
k mygyJ/ tJ'g[m tjrifrmS ; todrmS ; 'd|Ed iS hf
wGpJ yfNyD;ajymvQif xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrftaygif;udk igaumif owå0gaumifvYdk
tjrifrmS ; todrmS ;wmudk ouú,'d|v d Ydk qdw
k mbJ/

]]opömav;yg; trSew f &m;ESiqhf ufpyf ajymvQifawmh ouúm,qkw


d hJ
xif½mS ;½So
d nfh ½kyef mrftaygif;[m cPrpJ jzpfysufaeaomaMumifh qif;&Jtppf
trSef 'kuo © pömw&m;bJ/}} (ESm-13) vdYk

emMum;ol zwf½o
I t
l rsm; em;vnfatmif ½Si;f vif;jyqdx
k m;ygonf/ xkYjd yif þodYk vnf; owday; rSmxm;awmf
rlygao;onf/

]]ouúm,ar;cGe;f [m ajz&ef cufcJ eufeyJ gw,f? w&m;trSeu f kd odxm;


wJh olayrJh Ak'p¨ mayvJ ususee ravhvmbl;bl;? y#dord'Ç gÓPfeYJ vJ rjynfpbkH ;l
qd,
k if ajzbdYk cufygw,f? pmaywwfwhJ olayrJh w&m;oabmudk ususee
avhvmrxm;,if ajzbdYk cufwmygbJ/}} (ESm-13) [lí --

rajzEdik w f ikd ;f rajzEkid w


f o
hJ u
l kd txifrao;Muap&ef owday;xm;ygonf/ tJ'g[m "r®'Ed mé ax&D\ ajzMum;csuu
f kd
csD;rGr;f &if; owday;oGm;aom pum;jzpfygonf/
plVa0'v’okwfed'gef; 4

qHk;jzwf&mü wdusaocsmvSayonf

aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;onf y&d,wf y#dywf ESp&f yfv;kH ü uRr;f usiaf wmf rlvaS om
aMumifh tqH;k tjzwf ay;oifo h nfh ae&mrsm;üvnf; wdwu
d sus qH;k jzwfEidk pf rG ;f ½Sad wmfral Mumif;vnf; awGYEikd yf g
onf/ om"uxkwjf y&vQi-f

]]Oyg'ge-Oyg'gef qdw
k m pGv
J rf;wwfwhJ w&m;bJ? tJ'gu bmvJq, kd if
'Dow
k rf mS jyqdrk nfh pum;t&tm;jzifh qE´&m*ac:wJh vkcd sifwyfrufrI wPSm
ygbJ/

]]okweå af 'oemrsm;rSm cE¨mig;yg; pGv


J rf;wJh Oyg'gefukd qE´&m*vdYk om
jyqdx
k m;ygw,f? vdck sifEpS o
f uf wyfrufom,mNyD; pGv J rf;wJh wPSmvdYk qdv
k ykd g
w,f/

]]tbd"r®m a'oem rSmawmh pGvJ rf;wwfwhJ Oyg'gefukd 4-yg; cJjG yxm;


w,f? (1) umrkyg'gefu wyg;? (2) 'd|Kyg'gefu wyg;? (3) oDvAÁwk yg'gefu
wyg;? (4) twå0g'kyg'gefu wyg; 'D 4-yg;ygbJ/

]]tJ'D Oyg'gef 4-yg;xJrmS trSwf (1) umrkyg'gef qdw k mu wPSmpGb


J ?J
usefwhJ 3-yg;u 'd|pd cJG snf;bJ? 'gaMumifh tusOf;tm;jzifh pGv
J rf;rI[m wPSmeJY
'd|d 'D 2-yg;ygbJ/

]]tJ'D 2-yg;xJu wPSmjzifh pGv J rf;&mrSm 'd|jd zifh pJv


G rf;rIvJ yg0ifwm
ygbJ? 'gaMumifh plVa0'v’ow k pf aom okwmå efa'oemrsm;rSm 'd|Od yg'gefukd
oD;oefY rjyawmhyJ qE´&m*qdw k hJ wPSmOyg'gefuo kd m y"metm;jzifh jyw,f?
odYk aomf tyÜ"metm;jzifh 'd|Od yg'gefuv kd J xnfo h iG ;f NyD;,l,if okweå Ef iS hf tbd"r®m
nDnw G wf ,fvYkd qd&k rSmbJ}} (ESm 14 - 15)[k wdus aocsmpGm qH;k jzwfxm;yg
onf/

xkYd jyif tjcm;om"u wckukd xkwjf y&vQi-f þw&m;pmtkyf (ESm - 50) ü ]]t&d,r*f[m ocFwvm;
tocFwvm;}} qdw k t
hJ ar;udk ajzxm;yHyk gbJ/ tJ'D ajzxm;yHu
k awmh

]]pmay usrf;*efwuf yk*K¾d vfawG taetm;jzifh t&d,r*f[m qdik &f m


taMumif; rsm;aMumifh jzpfvYkd ocFww&m;jzpfaMumif; xif½mkS ;aeygw,f? ar;p&m
awmif rvdb k ;l vdYk qk&d rSmygbJ/ 'gayrJh okwr½Sw
d hJ yk*K¾d vfawG taetm;jzifah wmh
txifrmS ;p&m½Syd gw,f? t&d,r*f[m ½kyef mrfqif;&J Nidr;f wJh tocFwedAmÁ efukd
tm½Hûk yNyD; jzpfawmh edAmÁ efvykd if tocFwavvm;vkYd ,Hrk mS ;p&m xifrmS ;p&m ½Syd g
w,f? or®weå , d mr rnfaomaMumifh tocFwvkYd xifp&mvJ ½Syd gw,f/

]]awmfawmfqu
D vlwa,mufu 'DrmS vmNyD;awmh ar;ygw,f? ]t&d,
r*f[m tocFw&m;ygvm;}wJ/h bmaMumifh 'Dvdk ar;&wmvJ qdak wmh q&mBuD;
wa,mufu olUusr;f pmtkyx f rJ mS t&d,r*fukd tocFw w&m;vdYk jyqdx k m;wmudk
awGY&aomaMumifyh gwJh ..../ 'Dvkd t,lrmS ;udk y,fzsufEikd &f eftwGuf ]t&d,r*f[m
ocFwvm; tocFwvm;}vdYk ar;wmvJ ar;oifyh gw,f? ]ocFwyg}vkYd tajzvJ
ajzoifw
h mygbJ/

]]tocFwqd, k if edAmÁ efvydk if csKyfysufjcif;r½Syd J tNrJwnfae&rSm? t&d,


r*fuawmh tjcm;pdwrf sm;vdyk if Oyg'f-XD-bif qdw k hJ cPi,fo;kH csufrQom wnf½dS
w,f? bifcPrSm vH;k 0csKyfaysmuf oGm;w,f? 'gaMumifh edAmÁ efvkd tNrJwnf½dS
aewmvJ r[kwb f ;l ? ckwifu ajymcJw h thJ wkid ;f 0dyóempaom taMumif;rsm;
plVa0'v’okwfed'gef; 5

aMumifh jzpfay:wJh w&m;vJ jzpfaew,f? 'gaMumifh ocFww&m; jzpfaMumif;


tvGefyif xif½Sm;ygw,f}}/ (ESm 50-51)

txufygtwkid ;f qH;k jzwfxm;yH[


k m tvGeyf if wdus aocsmí ay:vGix
f if½mS ;vSygayonf/ odYk jzpfygí--

(1) y&d,wdpå mawGYrS y#dywåOd mPfawGYoYkd a&mufvokd rl sm;-


(2) omoe"r®wYkdukd rMunfñw kd wfao;ojzifh Munfñw kd wfvo dk rl sm;-
(3) w&m;tm;xkw&f ef qE´enf;yg;ojzifh qE´w;kd yGg; xufoefvo kd rl sm;-
(4) 0dyóem ½Irw S yf kH ½Irw
S ef nf;udk twdtus rSeu f efpmG odvo dk rl sm;-
(5) r*fOmPf zkv
d Of mPf[al om todx;l ÓPfx;l jzpfvo dk rl sm;-

þodYk tvkq d E´ trsdK;rsdK;½SMd uaom olawmfaumif;rsm;onf rdrw d Ydk vdt


k ifqE´twkid ;f jynf0h apEkid af om ]]þ
plVa0'v’ow
k f w&m;awmf}} udk av;av;pm;pm; Munf½h yI gG ;rsm; usifo h ;kH tm;xkwaf omtm;jzifh vltrsm;wkYd vkv d m;
awmifw
h ajr§mv
f ifah eMuonfh Nidr;f csrf;a&; tppftrSef jrwfeAd mÁ efoYkd tvsiftjref qdu k af &mufMuyg apaom0f/

t½Siyf nmomrd
1340-ckEpS f (a½Ta&;aqmif)
wefaqmifrek ;f vqef; (13) &uf/ ur®|memp&d,
(12-11-78) r[mpnfomoemh&yd o
f m? &efuek f
plVa0'v’okwfw&m;awmf 6

plVa0'v’ow
k w
f &m;awmf
1326-ckEpS ?f yXr0gqdv
k qef; (8)&ufaeYu pí a[monf/

w&m;yv’ifcH

'DuaeY 1326-ckEpS ?f yXr0gqdv k qef; (8) &ufaeYjzpfw,f? 'DuaeYpNyD;a[mbdYk w&m;uawmh plVa0'v’


okwqf wkd whJ &m;awmfygbJ? tJ'o D w k u
f oH*g,emwifxm;wJh edum,fig;&yfxrJ mS rZdÑredum,fxrJ S yPÖmooH;k usrf;
xJu rlvyPÖmo ygVdawmfrS jzpfw,f/ tJ'D rlvyPÖmoygVdawmfrmS r[ma0'v’eYJ plVa0'v’qw kd hJ okwf 2-ck
½Sw
d ,f? a0'v’qw kd mu a0'ac:wJh ÓPfeYJ ESpo f rd t
hf m;&jcif;udk pGrJ NDS yD;ar;vdYk ajzMum;xm;wJh okww f &m;vkYd teuf
½Sw
d ,f? r[mqdw k mu tBuD;pm;vkYd teuf½w dS ,f? plVqdw k mu ti,fpm;vkYd teuf½w dS ,f? 'gaMumifh plVa0'v’
okwf qdw k m a0'v’ow k f ti,fpm;vkYd teuf½w dS ,f? Armpum; oufoufeYJ ajym&,ifawmh todÓPfeYJ ESpo f rd hf
tm;& auseyfjcif;udk pGrJ ;DS NyD;ar;vdYk ajzMum;xm;wJh okww f &m;i,fvYdk qd&k rSmbJ/

b,folu ar;vdkY b,fou l ajzMum;xm;wJh w&m;vJqakd wmh tem*grfjzpfwhJ 0domcaoa|;BuD;u ar;vkYd


"r®'Ed mé qdw
k hJ &[ef;EÅmax&Dru ajzMum;xm;wJh okww f &m;awmfygbJ/ rSwo f m;p&mvJ tifrwef aumif;ygw,f?
trsdK;orD;awGbufu o'¨gqE´ wuf<uNyD; *kP, f pl &m twkvu kd Nf yD; usifph &mvJ aumif;ygw,f? t|uxm q&m
jrwfawGuawmif 'DpVl a0'v’ow k u
f kd ud;k um;NyD; zGijhf y&wm ½Syd gw,f/ 0domc aoa|;BuD;eJY "r®'Ed mé ax&DwYdk
taMumif;t&mudak wmh awmfawmfMumrS ajym&r,f/ ,ck okw\ f ed'gef;udk pNyD; ½Gwq f akd [mjy&r,f/

okwf\ed'gef;

{0H ar okw?H {uH or,H b*0g &mZ*a[ 0d[&wd a0VK0ae uvE´u ed0gay/

baEÅ-t½Sifr[muóy? ar-tuREkyf f tmeE´monf? {0H okw-H þodYk Mum;em;rSwo f m;cJh &ygonf/ 'gu
yXr oH*g,emwifpOfwek ;f u t½Sirf [muóy rax&fjrwfu ar;vdYk t½Sit f meE´mupNyD; ajzMum;avQmufxm;yHk
ygbJ? plVa0'v’owk u
f kd b,ft&yfrmS a[movJ? b,fou l a[movJ? b,fvt kd aMumif;aMumifh a[movJ?
b,fot l m; a[movJvYdk t½Sirf [muóyu ar;w,f? tJ'gudk t½Sit f meE´mrax&fu 'Dvkd Mum;em;rSwo f m;bl;
ygw,f-ponfjzifh tajcwnfNyD; ajzMum;awmfryl gw,f/ a½SUqufNyD; ajzMum;yHu
k awmh-

{uH or,Htcgwyg;ü? b*0gbke;f awmfBuD;aom jrwfpmG bk&m;onf? &mZ*a[&mZû*d[ûf rdYü? uvE´u


ed0gay½SOehf ufwYdk tm; tpmauR;arG;&mjzpfaom? a0VK0ae-a0VK0efrnfaom (0g;awmO,smOf) ausmif;awmfü? 0d[
&wdow D if;oH;k aeawmfryl gonfw/hJ

tcgwyg;rSm jrwfpmG bk&m;½Si[ f m &mZû*d[ûf rdUteD; a0VK0e-a0VK0efac:wJh ausmif;wdu k rf mS oDwif;oH;k


aeawmfryl gw,fw/hJ tJ'D a0VK0efausmif;wku d q
f w
kd m jzpfay:vmyHu k awmh jrwfpmG bk&m;u yXr0guRwfNyD;wJah emuf
O½ka0v awmt&yfoYkd <uawmfrNl yD;awmh O½ka0v uóytrª;½Sad om &aohwaxmifukd cRwfawmfrcl w hJ ,f? tJ'&D aoh
waxmifrS jzpfvmwJh &[EÅmwaxmifEiS w hf uG jrwfpmG bk&m;u Adro Ád m&rif;BuD;\ apmapmu zdwrf efxm;csut f &
&mZû*d[ûf rdUodYk <uawmfryl gw,f? tJ't D cgrSm Adro Ád m&rif;BuD;u ta>ct&Hy&dowfaygif; wode;f ESpaf omif;ESiw hf uG
jrwfpmG bk&m;tm; êudqykd al ZmfyJG ûyvkyw f ,f? tJ'êD udqykd al ZmfyrJG mS jrwfpmG bk&m; a[mMum;awmfrw l hJ w&m;awmfukd
emae&if;yif Adro Ád m& rif;BuD;ESiw hf uG wode;f waomif;aom ta>ct&Hvpl [ k m aomwmywdrå *fzv dk af &mufNyD;
aomwmyef jzpfMuw,f? usew f hJ vlwaomif;uawmh o&P*Hw k nfwhJ Oygoum jzpfMuw,f/ tJ't D aMumif;udk
0denf;r[m0g (ESm 47) rSm 'Dvjkd yxm;w,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 7

w&m;em&if; aomwmyefjzpfMuyHk

txacg-xkt d cgü? b*0g jrwfpmG bk&m;onf? 'Gg'oe[kwmeH wode;f ESpaf omif;ukeaf om? rm*"dumeH-
r*"wkid ;f jynfom; (&mZû*d[ûf rdUom;) jzpfuek af om? awoHjAm[®P*[ywdumeH xkyd P k mÖ ; vlrsKd ;rsm;ESihf omref
tdr½f iS v
f rl sm;wdYk tm;? apwom apawm y&d0w d uúrnm, rdr\ d pdwjf zifh olwYkd\ pdwtf BuHukd odNyD;í? tEkyAk ðÁ
uxH-tpOftwkid ;f aom w&m;pum;ud?k uaxod a[mMum;awmfral vonf? ao,sx'd -H ,if;w&m;u b,fv[ kd m
vJqv kd Qif? 'geuxH-'gew&m;ud¤k if;? oDvuxH-oDvw&m;ud¤k if;? o*¾uxH-'ge oDvukov kd af Mumifh a&muf&
cHpm;&aom ewfNynfcsr;f om w&m;ud¤k if;? umrmeH vlYcsr;f om ewfcsrf;om[laom umr*kPt f m½Hw k Ykd \ tm'De0H
tjypfu¤kd if;? Moum&H ,kwn f jhH cif;ud¤k if;? oHuad voH ESpof ufwyfrufjcif;paom npfñ;l jcif;ud¤k if;? aeu©arÁ-
umr*kPrf S xGuaf jrmufaom orm"d ynmtusifw h &m;ü? tmedoo
H H tusdK;tmedoifu¤kd if;? yumaood xif½mS ;
jyawmfral vonf/

'Dpum;&yfjzifh odapwmuawmh 'ge oDv ûyoifyh ?kH tJ'D 'ge oDvukov kd af Mumifh ewfjynfa&mufNyD;
ewfpnf;pdrcf sr;f omawGudk cHpm;&yH?k 'gayrJh tJ'D ewfcsr;f omESihf vlYcsr;f omqdik &f m umr*kPaf wGukd rufarmaejcif;
aMumifh tyg,fqif;&J tdk em ao paom oHo&m qif;&JawGeYJ awGYêuHcpH m;aeMuyH?k umr*kPrf S xGuaf jrmufwhJ
omrm"dpsmef tusijhf zifh jA[®avmu a&mufNyD; csr;f om&yH?k ynmtusijhf zifh tyg,fqif;&J oHo&m qif;&JwYkdrS
vGwaf jrmufNyD; csr;f om&yHak wGukd trsm;em;vnfatmif azmfNyNyD; odem;vnfapwmygbJ/ tJ'w D &m;udk emMum;ae&if;
eD0&puif;yHuk vkd J 'Dvq
dk ufNyD; Nyqdx
k m;ygw,f/

,'g tMuiftcgü? b*0gjrwfpmG bk&m;onf? aw-xko d ed ;f ESpaf omif;aom w&m;emaeolwYkdu?kd uv’pad wå


cefYusef;aom pdw½f adS eMuonfwYdk u?kd 0g cefYusef;aom pdw½f adS eMuNyD[í l ¤if;? (ygVdo'´genf;twkid ;f r[kwyf J
em;vnfv, G af tmif jyefcsufjzpfonf) rk'pk ad wå El;nHah om pdw½f adS eMuNyD [lí¤if;? 0de0D &Ppdawåe0D &P uif;aom
pdw½f adS eMuNyD [lí¤if;? O'¨*p¾ ad wå wuf<uaom pdw½f adS eMuNyD [lí¤if;? yoEépad wå Munfvifo h nfh ,HMk unfonfh
pdw½f adS eMuNyD [lí¤if;? tnmodoad wmfr\ l ? tx xko d Ykd oad wmfral omtcgü? Ak'g¨ eH jrwfpmG bk&m;wdYk \? omrkuúH
odum ud, k wf idk o
f Nd yD;í xkwjf ytyfaom? ,m "r®a'oem tMuifw&m;pum;onf ½S\ d ? 'ku©H ork',H eda&m"H
r*H'¾ u
k © ork', eda&m" r*¾[al om? wH xko d pömav;yg;w&m;ud?k yumaood xif½mS ;jyawmfral vonf/

tJ'pD um;&yfxrJ mS w&m;emaeolrsm; cefYuse;f aom pdw½f MdS uaMumif; ponfjzifh eD0&Puif;í pdw0å o d 'k ¨d
jzpfyu
kH kd jywmbJ? ½Ioif&h mudk ½IEidk af tmif pdwcf efYuse;f jcif;jzifh umrpäEu ´ if;yHu
k kd jywmbJ? pdwEf ;l nHjh cif;jzifh Asmyg'
uif;yHu k kd jywmbJ? pdww f uf<u xufoefjcif;jzifh xderd'u ¨ if;yHuk kd jywmbJ? pdwMf unfvifjcif; ,HMk unfjcif;jzifh
0dpu
d pd mä uif;yHu k kd jywmbJ? 0de0D &Ppdweå 0D &P uif;aompdwjf zifh O'¨pö ukuKú pö uif;yHu k kd jywmbJ/ 'gaMumifh
tJ'vD kd eD0&Puif;NyD; pdw0å o d 'k ¨d jzpfaepOfrmS jrwfpmG bk&m;u opömav;yg;udk xkwaf zmfNyD; a[mMum;awmfrw l m
ygbJ? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwikd ;f odwidk ;f 'Gg& 6-yg;u xifay:aewJh Oyg'geu©Em¨ ac: ½kyef mrfw&m;awG[m
cPrpJ jzpfysuaf evdYk qif;&JrQ jzpfaMumif; 'kuo © pöm jzpfaMumif;udv k J a[mawmfrw l ,f? tJ'D jrif& Mum;&wm
tp½Sad om qif;&Juykd if csr;f omxifNyD; ESpo f uf om,maewmu b0opf ½kyef mrfqif;&JawGukd jzpfygG ;apwwfvYdk
ork',opömac:wJh qif;&J jzpfaMumif; w&m;jzpfaMumif;udv k J a[mMum;awmfrw l ,f? ½kyef mrfqif;&JawGukd trSef
twdik ;f od,if tJ'q D if;&J jzpfaMumif; ork',wPSm uif;Nidr;f jyD; ½kyef mrfqif;&Jcyford ;f Nidr;f w,fqw dk hJ eda&m"udv k J
a[mawmfrw l ,f? ½kyef mrf tjzpftysufukd trSet f wkid ;f odwhJ ½Iord -I 0dyóemESihf ½kyef mrfqif;&J[o l rQ vH;k 0Nidr;f wm
udk odwhJ t&d,r*fqw kd hJ r*¾opömtaMumif;udv k J a[mawmfrw l ,f/ tJ'v D kd a[mwJw h &m;awmfukd emMum;ae&if;yif
trSet f wkid ;f odNyD; w&m;xl; &oGm;MuyHu k vkd J 'Dvdk qufNyD; a[mjyawmfryl gw,f/

ao,sxmyd emrOyrmjzifh jy&vQi?f ty*wumVuH rnf;npfjcif;uif;aom? ok'¨H 0wHjå zLpifaom


t0wfonf? &ZeH-t0g teD tpdr;f paom qk;d &nfu?kd or®a'0aumif;pGmomvQif? y#d*a¾ PS,s cH,&l mouJo h Ykd ?
{0ar0 þtwlyifvQif? Adro Ád m&yÜrck geH Adro
Ád m&rif;BuD; trª;½Su
d ek af om? {um'oe[kwmeH rm*"dumeH jAm[®P
*[ywdumeH-wode;f ESpaf omif;aom r*"wdik ;f om; ykPmÖ ;wkYd EiS hf omreftrd ½hf iS v
f w
l Ykd rmS ? wo®ð a,0 tmoae xkd
w&m;emae&müyifvQi?f 0d&ZH 0DwrvHjrL tnpftaMu;uif;aom? "r®puHK© -w&m;rsufpad c:onfh aomwmywdå
r*fÓPfonf? O'yg'djzpfavNyD? (b,fvjdk zpfovJqakd wmh) ,H udOöd ork',"r®?H oAHÁ wH eda&m""r®EÅd jzpfjcif;½So d nfh
w&m;[lorQ csKyfNcif;oabm ½So d nfcsn;f yif[k odvsuf jzpfavonfw/hJ ('gu aomwmyefjzpfyu kH kd azmfjywmbJ?
aomwmywdrå *fzv
kd f jzpfcu
kd üf jzpfysuaf eonfh ½kyef mrf[o l rQ uif;Nidraf ewmudk awGUodwmygbJ? txufr*fzv kd rf sm;
plVa0'v’okwfw&m;awmf 8

jzpfwt hJ cgvJ enf;wlyif ½kyef mrf[o l rQ uif;Nidr;f aewmudk awGYow


d mcsnf;ygbJ/ usefwhJ vlwode;f Oygoum
jzpfyu
kH v kd J 'Dvq
dk ufNyD; jyqdx
k m;ygw,f/) {ue[kw-H useaf om vlwode;f onf? OygouwHå bk&m;w&m; oHCmudk
qnf;uyf ud;k uG,af om Oygoumtjzpfu?kd y#da0a'od avQmufMum;ayonfw/hJ

,ck jyqdck w hJ thJ wkid ;f AdroÁd m&rif;BuD;[m aomwmyefjzpfNyD;aemuf 0rf;ompum;rsm;udk avQmufxm;yg


w,f? tJ'v D kd avQmufxm;NyD;awmh aemufaeYeeH ufrmS qGr;f bkO;f ay;<uvm&ef aemufyg oHCmawmfrsm;ESiw hf uG
jrwfpmG bk&m;udk yifavQmufygw,f/ tJ'yD ifah vQmufcsuft& aemufaeYeeH ufrmS aemufygoHCmawmf waxmif
ESiw hf uG jrwfpmG bk&m;u Adro Ád m&rif;BuD;\ eef;awmf tdraf wmfoYkd <uawmfrw l ,f? oHCmawmfrsm;ESiw hf uG jrwfpmG
bk&m;tm; qGr;f uyfNyD;vdYk qGr;f bkO;f ay;NyD;wJt h cgrSm Adro Ád m&rif;BuD;u a0VK0ef O,smOfawmfBuD;udk bk&m;trª;
½Sad om oHCmawmftm; vSL'gef;w,f? jrwfpmG bk&m;uvJ vufcaH wmfryl gw,f/ tJ'g[m yXrqH;k ausmif;wdu k f tvSL
ygbJ? tJ'aD 0VK0ef O,smOfBuD;xJrmS bk&ifrif;BuD; ponfwYdk toH;k ûyaewJh taqmuftOD;awGvJ ½Srd mS ygbJ? 'gayrJh
tJ'w D ek ;f u vSLyHek YJ tvSLcHyu kH awmh tm&rm-tm&mrfqw kd hJ ausmif;wku
d t
f aejzifh vSLw,f vufcaH wmfrw l ,fvYkd om
xif½mS ;ygao;w,f/ 'gaMumifh tJ'w D ek ;f u jrwfpmG bk&m;½Siu f (tEkZmemrd bdua© 0 tm&mrH) bdua© 0 &[ef;wdYk ?
tm&mrH tm&mrfausmif;wku d af jrud?k tEkZmemrdvufc&H ef? igbk&m;u cGiûhf yygonfvYdk 'Dvo dk m trdeYf ½NdS yD; cGiûhf yawmf
rlygw,f/ ,ckajymcJw h m[m plVa0'v’ow k f ed'gef;rSm azmfjyxm;wJh a0VK0efausmif;wduk f taMumif;udk ususee
od&atmifvYkd ajymcJw h mygbJ/

aemufNyD;awmh Adro Ád m&rif;BuD;ESithf wl aomwmyefjzpfMuwJh yk*K¾d vfawGxrJ mS 0domc qdw k hJ aoa|;BuD;vJyg


w,f? tJ'aD oa|;BuD;u 'DpVl a0'v’ow k rf mS ar;cGe;f xkww
f hJ yk*K¾d vfx;l BuD;vJ jzpfw,f? oluvGecf w hJ hJ 92-urÇm
xufu yGiahf wmfrw l hJ zkóbk&m; vufxufawmfwek ;f u Adro Ád m&rif;BuD;\ tavmif;vsm jzpfoEl iS t hf wl tBuD;
tus,f ukov kd ûf ycJo
h vl jJ zpfw,f/ ,ck 'Dow k rf mS olu "r®'Ed mé ax&DxH oGm;a&mufNyD; ar;jref;yHu
k kd 'Dvjdk yqdx
k m;
w,f/

txacg &mZû*d[ûf rdU a0VK0efausmif;wdu k 0f ,f jrwfpmG bk&m; oDwifo;kH aeawmfrpl Of tcgü? 0domacg-
0domc trnf½adS om? Oygoaum-&wemoH;k &yfukd qnf;uyf ud;k uG,af eonfh Ak'o ¨ moem0if Oygoumonf? (Ak'H¨
o&PH *pämrdponfjzifh o&P*krf aqmufwnfxm;wJh Ak'o ¨ moem0iftrsKd ;om;udk ygVdvdk Oygoaum-OygouvdUk
Armvkd OygoumvdYk ac:w,f? trsdK;orD;udak wmh OygodumvdYk ac:w,f? a½S;a[mif; Armpmayrsm;rSmawmh OygouD
vkUd vJ ½Sw
d ,f? ,ckazmfjywJh 0domcaoa|;MuD;uawmh Oygoum omrefawmif r[kwyf gbl;? ckwifu ajymcJw h hJ
twkid ;f bk&m;\w&m;awmfukd pNyD; em&uwnf;u aomwmyef jzpfcyhJ gw,f? aemufusawmh tem*grfawmif
jzpfaeygNyD? yk*K¾d vfx;l BuD;ygbJ/) a,e "r®'Ed mé bduK© eD awEkyouFr?d OyouFrw d mG -"r®'Ed mé rnfaom ax&Dr½S&d modYk
csOf;uyfNyD;í? "r®'Ed éH bduK© eð "r®'Ed mé rnfaom trsdK;orD; &[ef;ax&Drud?k tbd0ga'wGm ½dak opGm ½Scd ;dk NyD;í? ('D
"r®'Ed mé bduK© eD qdw k mu rlvuawmh 0domc aoa|BuD;\ tdro f Zl eD;bJ? 'gayrJh bduK© eD jzpfaewJt
h wGuf 0domc
aoa|;BuD;u t½dt k ao½Scd ;kd ygowJ?h trsdK;orD;rsm;twGuf *kP, f pl &mygbJ)/ {urEHÅ edo'D d oifah vsmaf omae&mü
xkid af eonf? {urEHÅ edoad Eém oihaf vsmaf om ae&mü xdik af eNyD;aom? 0domacg Oygoaum0domcrnfaom
Oygoum aoa|;BuD;onf? "r®'Ed b éH ud K© eð "r®'Ed mé rnfaom bduK© eDu?kd {wH-þodYk aom ar;cGe;f ud?k ta0gpajymqdk
ar;jref;avonfw/hJ

ar;yHu
k awmh ouúm, qdw
k m bmvJvYkd ar;wmygbJ? tJ'aD r;yHek YJ ajzyHu
k akd wmh awmfawmfMumrS ajym&r,f/
,ckawmh 0domcaoa|BuD; tem*grfjzpfyekH YJ "r®'Ed mé qdw
k hJ olYZeD;aoa|;uawmf bduK© eDûyNyD; &[EÅmjzpfyu kH kd
xkwaf zmfjy&OD;r,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 9

0domcaoa|; tem*grfjzpfí xl;jcm;vmyHk

0domc aoa|;BuD;[m ckwifu ajymcJw h t


hJ wkid ;f jrwfpmG bk&m;\ w&m;awmfukd Adro Ád m&rif;BuD;ESit hf wl
w&m;empOfu aomwmyefjzpfcw hJ ,f? tJ'uD aemufvJ jrwfpmG bk&m;xH oGm;a&mufNyD; w&m;emaeygw,f? tcGihf
&oavmuf w&m;vJ ½Irw S yf gG ;rsm;aewm jzpfrmS ygbJ? tJ'v D dk w&m;emae&if; waeYrmS awmh ou'g*grdr*fzv kd u f kd
a&mufNyD; ou'g*grfjzpfomG ;w,f/ ou'g*grfrmS umr&m*eJY Asmyg' qdw k hJ udavom 2-yg;u tm;enf;½HkrQygbJ?
vH;k vH;k awmh ruif;ao;bl;? 'gaMumifh tJ'w D ek ;f u olYZeD;jzpfol "r®'Ed mé eJYqufqyH [
kH m odyx
f ;l yHrk &ao;ygbl;/

tJ'aD emuf waeYaomtcgrSmawmh jrwfpmG bk&m;xHrS w&m;emae&if; tem*grdr*fzv kd af &mufNyD; tem*grf


jzpfomG ;w,f? tem*grfrmS awmh umr&m*eJY Asmyg'qdw k hJ udavom 2-yg;u vH;k 0uif;oGm;NyD? 'gaMumifh tzdt k reJY
pyfwhJ umr*kPt f m½Hak wGukd ESpo f ufom,mrI vH;k 0r½Sad wmhb;l ? tjcm;umrtm½Hak wGuv kd J ESpo f ufom,mrI vH;k 0
r½Sad wmhygbl;? pdwq f ;kd jcif; pdwyf sufjcif; ESv;kH romjcif; ½HUT ½Smjcif; pdwq f if;&Jjcif;qdw
k mawGvJ vH;k 0r½Sad wmhb;l ?
tifrwef csrf;omwmygbJ/ 'gaMumifh 0domcaoa|;BuD;[m ausmif;awmfrS tdrjf yefvmwJt h cg t,ifaeYrsm;uvkd
[d[ k 'kd 'D D Munf½h jI cif;r½Sad wmhyJ 0denf;ud½k adk owJh &[ef;awmfrsm;vdyk if oGm;&rnfv h rf;avmufom Munf½h NI yD; £a`E´
&&eJYom oGm;vmaeygowJ?h ,ck 'Du ½d½k akd oaoeJY ½Irw S af ewJh a,m*Drsm;vdak erSmaygh? tJ'v D jkd yefvmaewm[m
t,ifaeYu oDwif;aeYjzpfvkd ½Spyf g;oDv Oykoaf pmifv h suf ausmif;awmfrmS w&m;em&if; nOft h yd Nf yD; eHeufcif;
jyefvmwm jzpfz, G ½f ydS gw,f? bmaMumifh 'Dvdk cefYreS ;f &ovJqakd wmh tdraf &mufwt hJ cg eHeufpmpm;aMumif; jyqdck suf
½Sad omaMumifyh gbJ/ aemufNyD;awmh bk&m;vufxufawmfu Oykoaf pmifw h o
hJ al wG[m nOft h cg ausmif;wGi;f yJ tdyf
aeNyD; eHeufusrS tdrjf yefMuwJh tavh½ydS gw,f? ,ck ArmjynfrmS vJ wcsdKYt&yfrmS tJ'v D t kd avh½ydS gw,f? tJ'grsdK;vJ
jzpfoifah omaMumifyh gbJ/

aoa|;uawmf "r®'Ed mé u 0domcaoa|;BuD; jyefvmcsed rf mS vmrnfv h rf;qDukd jyLwif;aygufu arQmMf unfh


aew,f? tcgwkid ;f qd, k if aoa|;BuD;uvJ aoa|;uawmf½&dS m jyLwif;aygufqu D kd arQmfMunfw
h ,f? aoa|;uawmf
ESihf rsuEf mS csi;f qH;k rdwthJ cg ESpaf ,mufv;kH ûyH;NyD; EIwq
f ufMuw,f? 'DuaeYawmh aoa|;BuD;u rsuv f mT csNyD; £a`E´
BuD;eJY vrf;udo k mMunfNh yD; vmaewmjrif&awmh ]]bmjzpfvmygvdrrhf vJ}} vkYd aoa|;uawmf&UJ pdwx f rJ mS pd;k &drrf uif;
jzpfomG ;ygowJ/h

aoa|;uawmfu tcgwdik ;f vdyk if wku d tf rd af y:rS qif;NyD; aoa|;BuD;udk êudqw kd ,f? tcgwdik ;f vdyk if
vufwNJG yD; twlwwf&atmif avSum;&if;rSm aoa|;uawmfu vufukd vSr;f NyD; ay;vdu k wf ,f? 0domcaoa|;BuD;u
rdrv
d ufukd twGi;f buf jyef½w k of rd ;f vdu
k wf ,f? tcgwdik ;f vdk EIwv f rJ quf twlvJ wGí J rwwfyJ wud, k w
f nf;om
£a`E´&&eJY tdraf y:wwfomG ;ygowJ/h tJ'v D dk a½S;ueJYrwlyJ xl;jcm;wmawGukd awGY&awmh aoa|;uawmf "r®'Ed mé u
bmaMumifh 'Dvx dk ;l jcm;vmygvdrrhf vJvYkd pOf;pm;rdw,f? eHeufpmpm;wJt h cgusawmh od&rSmygbJvYkdvJ ajr§maf wG;rd
w,f/

tcgwkid ;f awmh 0domcaoa|;BuD;u olYZeD; "r®'Ed mé ESit hf wlyif pum;ajymvsuf pm;avh½w dS ,f? tcsdKtcsOf
ponfuv kd J ajymqdv k suf *½kwpdu k pf m;avh½w dS ,f? tJ'aD eYeeH ufuawmh "r®'Ed mé udk twlpm;bdYk vJ rzdwaf c:yJ
olwa,mufwnf; £a`E´&&eJY pm;aew,f? taumif;tqd;k taMumif;udv k J ajymqdjk cif; r½Sb d ;k ? ,ck'rD mS ½d½k akd oao
eJY ½IrwS Nf yD;pm;aewJh a,m*Drsm;vdak erSmaygh/ tJ'aD wmh "r®'Ed mé rSm ]]'DuaeY bmrsm;jzpfvmygvdrrhf vJ}}vkYd pOf;pm;
NyD;awmh omNyD;pdwyf o l mG ;w,f? 'gayrJh ]]tJav naecsrf;usawmh od&rSmaygh}}vdYk ajr§mv f ifNh yD; "r®'Ed mé u apmifMh unfh
aew,f/ 0domcaoa|;BuD;u tJ'aD eYnOfrh mS tcgwdik ;f ESpaf ,muftwl tdyaf eustcef;udk r0ifawmbl;? wjcm;
tcef;udk ½Si;f vif;NyD; ½Spyf g;oDvxJu Opömo,eodum© yk'Ef iS ahf vsmfwhJ ckwifukd cif;apNyD;awmh olwa,mufwnf;
tdyaf ew,f/ tJ'rD mS Opömo,eodum© yk'Ef iS hf avsmw f chJ w
k ifqw
kd m 0denf;ynwfawmft& jrwfpmG bk&m;\ vufopf
jzifh ½Spv
f ufopfxuf rjrifw h thJ ajc½Sad om ckwifygbJ? jrwfpmG bk&m;\ ½Spv f ufopfu tvwfpm;vl\ wawmif
½Sw
d ,fvYdk t|uxmrsm;rSm zGijhf yxm;ygw,f? tJ'D wawmifuvJ yuwdy&k o d ac:wJh omrefv\ l wawmifx h mG
½Sdw,fvYdk 'Dvv kd J jyqdx k m;ygw,f/ ,ckaetcgqd, k ifawmh wawmifx h mG xuf jrifw h chJ wk ifu t½Sm;om;ygbJ?
aemufNyD;awmh bk&m;\ ½Spv f ufopfyrmP[m ,ckval wG\ wawmifx h mG ½Swd ,f qdw k mvJ pOf;pm;p&mygbJ?
'gayrJh t|uxmu zGijhf yxm;wJt h wkid ;f yif trsm;u todtrSwûf yxm;Muygw,f/

,ckajymcJw h t
hJ wdik ;f 0domcaoa|;BuD;u olwa,mufwnf; oD;oefYtyd af ewmudk awGY&awmh "r®'Ed mé rSm
omNyD; pdwrf csr;f omp&mjzpfwmaygh? 'gayrJh 2-&ufavmufawmh onf;cHNyD; apmifMh unfah eyg ao;w,f? 3-&uf
plVa0'v’okwfw&m;awmf 10

ajrmufnOfu h sawmh onf;rcHEikd af wmhb;l ? aoa|;BuD;xH 0ifa&mufNyD;awmh ½Scd ;kd vsuf &yfwnfaeygowJ/h tJ'aD wmh
aoa|;BuD;u ]]"r®'Ed mé a&? tcsdet f cgr[kwyf J bmudpt ö wGuf vmwmvJu, G }f }vkYd ar;w,f/ tcsdet f cg r[kwaf yrJh
vm&wmaygh t½Siaf oa|;BuD;? ½Siu f t,ifuvdrk S r[kwaf wmhy[ J mud;k ? b,fE, S vhf J ½Sirhf mS tjcm;rde;f rudk vkcd sif
awmif;wjcif; ½Sad eygovm;/ r½Syd gbl; "r®'Ed mé &,f? 'gjzifh usrtay:rSm wjcm;vlursm; *H;k wdu k x
f m;ygovm;?
tJ'vD kd *H;k wdu
k w
f mvJ r½Syd gbl;uG,/f 'Dvq kd ,
kd ifawmh usrrSm tjypfwckc½k vdS Ydk jzpfrmS aygh/ oifrh mS vJ tjypfr½Syd gbl;
uG,/f 'gjzifh usrESihf a½S;uvdk EIwq f ufajymqdjk cif;awmif rûyyJaewmu bmaMumifyh gvJvYdk "r®'Ed mé u 'J'h ;kd BuD;
ar;ygw,f/

tJ'aD wmh 0domcaoa|;BuD;u 'Dvkd pOf;pm;qifjcifw,f? tif;-'Dupd u ö rajymyJaevdYk awmh rjzpfb;l ?


rajymyJae,if "r®'Ed mé rSm tBuD;tus,f pdwq f if;&JNyD; aooGm;Edik pf &m taMumif;½Sad ew,f? ig&xm;wJh w&m;xl;
uawmh rajymyJ vQKd Y0u S x f m;oifw h hJ w&m;bJ? 'gayrJh tJ'gudk xkwaf zmfNyD; ajymjyrS 'Dupd u ö ajyvnfrmS vdYk qifjcif
NyD;awmh 'Dvdk ajymjyygw,f? ]]"r®'Ed mé a& ig[m jrwfpmG bk&m;w&m;udk emNyD; avmukw&å mw&m;xl;udk &vmygw,f?
yXrtBudrf 'kw, d tBudrf &pOfwek ;f uawmh umr*kPt f m½Hak wGeYJ pyfNyD; ESpo f ufom,mrI ruif;cJah o;bl;? 'gaMumifh
tJ'w D ek ;f uawmh oifEiS ihf g orD;cifyeG ;f qufqaH &; rlrajymif;cJah o;bl;? ,ck wwd,tBudrf &vmwJh avmukw&å m
w&m;uawmh tifrwef xl;jcm;ygw,f? umrtm½Hak wGukd ESpo f ufom,mrI vH;k 0r½Sad wmhb;l ? a½S;uvkd umrtm½Hk
cHpm;vkw d phJ w
d f vH;k 0r½Sad wmhb;l ? 'gaMumifh igu wud, k w f nf; oefYoefY½iS ;f ½Si;f aewmyguG,?f tjcm;taMumif;
aMumifh r[kwyf gbl;/ tu,fí oifu tvd½k , dS if oifyikd w f OhJ pömu uka#av;q,fç igydik w f OhJ pömu uka#av;q,f
ESp&f yfaygif; uka#½Spq f ,f½w dS hJ OpömawGoifyJ ydik ½f iS t
f jzpfeYJ odr;f yduk x f m;yg? oifu ig\trd&if; ESr&if;vdk oabm
xm;NyD;aeyg? oifu ay;orQ auR;orQ xrif;[if; pm;aomufz, G jf zifh igu rQwaexkid yf grnf? 'Dvrkd [kw, f ifvJ
'DOpömawGukd ,lNyD; oifrh b d tdro f mG ;vku
d oGm;yg? tu,fí oifrh mS tjyifyü awmifw h jcif;r½Sv d Ydk 'DrmS yJ aeNrJaer,f
qk, d if igu oifu h kd ESr&if;vdk orD;&if;vdk oabmxm;NyD; auR;arG;apmifah ½SmufomG ;yghr,f}}vkYd 0domcaoa|BuD;u
om,maysmhaysmif;aom pum;jzifh ½Si;f vif;ajymjyygw,f/

tJ'v
D kd tvGex f ;l jcm;wJph um;udk Mum;&awmh "r®'Ed mé u 'Dvkd qifjcifpOf;pm;rdw,f? ]]omref½;kd ½d;k vl qd, k if
awmh 'Dvpdk um;rsKd ;udk rajymEdik b f ;l ? tpfukd 0domc[m umrtm½Hak wG ESpo f ufom,mrI vH;k 0uif;wJh avmukw&å m
w&m;xl;&vmw,f qdw k m {uef[w k rf mS bJ}}vkYd pOf;pm;rdw,f/ tJ'g[m a,medaomreodum&bJ? yg&rD½iS rf Ykd 'Dvdk
toift h rSet f wkid ;f ESv;kH oGi;f rd pOf;pm;rdwm? odYk r[kw, f ifawmh tvGaJ vQmufNyD; BuHrrd mS ]]olu ightay:rSm
'gavmuf pdwjf ywfae,if iguvJ olYtay: pdwjf ywfvu dk rf ,f? avmurSm a,musfm;qdw k m r½Sm;ygbl;}}vdYk 'Dvrkd sm;
tvGaJ vQmufBuHr, d if tusdK;rJah wG trsm;BuD; jzpfomG ;Edik w f ,f/ "r®'Ed mé uawmh yg&rD½o dS rl Ykd ]]tpfu0kd o
d mcrSm w&m;
xl;&vmvdYk a½S;u tifrwef cifrifjrwfE;kd aewJh umr*kPaf wGukd ESpo f ufom,mrI r½Sad wmhb;l wJ?h ol&vmwJh
w&m;[m tifrwefaumif;wJw h &m;bJ? igvJ 'Dw&m;udk &csiw f ,f}}vdYk a,medaomreodum&jzifh oifah vsmpf mG BuHNyD;
awmh ]]t½Sif aoa|;BuD;? ½Sif&vmwJh w&m;u a,musmf ;rsm;om &Ekid w f whJ &m;ygvm;? odYk r[kwf usrwdYk rde;f rrsm;
vJ &Edik yf govm;}}vdYk ar;ygw,f/

"r®'Ed mé a&? b,fE, S ahf jymwmvJu, G ?f a,musmf ;jzpfjzpf rde;f rjzpfjzpf usiv hf J usirhf ,f? yg&rDtaMumif;
taxmuftcHvJ ½Srd ,fq, kd if 'Davmukw&å m w&m;xl;udk &Ekid w f mcsn;f ygbJvYkd 0domcaoa|;BuD;u ajzMum;vdu k f
w,f/ 'gjzifh usrudk &[ef;ûy&ef cGiûhf yyg½Si-f vdYk "r®'Ed mé u cGiahf wmif;w,f/ "r®'Ed mé a& aumif;vdu k w
f muG,f om"k
om"kygbJ? iguvJ oifu h kd tJ'v D kd tusifv
h rf;rSmyJ ydYk ay;csifaewmygbJ? 'gayrJh oifph w d t
f vdu k kd rod&vdYk tJ'v D dk
usib hf Ykd apmapmu rajymcJw h myg? 0rf;ajrmufpmG eJY tcGiûhf yygw,fvYdk ajymNyD;awmh 0domc aoaX;BuD;u Adro Ád m&
rif;BuD;xHomG ;NyD; ½Scd ;kd vsuf &yfwnfaew,f/ tcsdet f cg r[kwyf J bmaMumifh vmovJvYkd rif;BuD;u ar;w,f/
uREkyf \f ZeD;jzpfol "r®'Ed mé ½Si&f [ef;ûya&;r*Fvm udpt ö wGuf a½Txrf;pif&vdyk gw,f? ûrdUvrf;wavQmufvJ
okwo f if ½Si;f vif;ay;apvdyk gw,f-vdYk wifjyw,f/ rif;BuD;u a½Txrf;pifukd ay;NyD;awmh ûrdUvrf;wavQmufuv kd J
okwo f if½iS ;f vif;apygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 11

"r®'dEémtm; yAÁZÆr*Fvm uHaqmifay;yHk

0domcaoa|;BuD;u olYZeD;"r®'Ed mé udk eHYoma&jzifh a&csdK;apNyD;awmh trsdK;orD;wdYk \ tqif;wefqmrsKd ;pHjk zifh


crf;em;wifw h ,fpmG qif,ifapNyD;vQif a½Txrf;pifay:ü xkid af eapvsuf aqGrsdK;taygif;jzifv h J NcH&aH pNyD; yef;eHYom
wdYk jzifv
h J ylaZmfvsuf BuD;us,faom tcrf;tem;jzifh bduK© eDausmif;odYk ydYk aqmifygowJ/h tJ'v D kd ûyvkycf bhJ ;l wJh
tcrf;tem;udk taMumif;ûyNyD;awmh ,cktcg awm½Gmrsm;rSm ½Siûf yr*Fvmudk tBuD;tus,f wcrf;wemBuD; ûyvkyaf e
MuwmbJ/

bduK© eDausmif; a&mufwt hJ cgusawmh 0domcaoa|;BuD;u ]]ta,s-trsdK;orD; &[ef;t½Sirf wkYd ? "r®'Ed Hé


uREkyf \f ZeD;jzpfol "r®'Ed mé ud?k yAÁmaZx ½Si&f [ef;ûyay;Muyg}}vdYk awmif;yef avQmufxm;ygw,f/ tJ'aD wmh
bduK© eDrrsm;u ]]*[ywd tdr½hf iS af oa|;BuD;? {uH 0g a'G 0g a'gao tjypfwck ESpcf w k Ykd u?kd 0g tjypfwck ESpcf k
avmufawmh? o[dwkH 0¥wd onf;cH&ef oifyh gonf}}vdYk qdMk uw,f/ olwYkd xifjrifwmu "r®'Ed mé udk cRw, f iG ;f csuf
½Sv
d Ykd aoa|;BuD;u ausmif;vmNyD; ydYk w,fvYkd xifMuwJt h wGuf awmif;yefMuwJh oabmygbJ/ tJ'w D ek ;f u
"r®'Ed mé uvJ t½G,t f m;jzifh odyBf uD;yHk r&ao;ygbl;? jrwfpmG bk&m;u oufawmf 36-ESpt f wGi;f rSm &mZû*d[ûf rdUodYk
<ua&mufawmfryl gw,f/ tJ'w D ek ;f u Adro Ád m&rif;BuD;qdw k mvJ jrwfpmG bk&m;atmuf ig;ESpif ,fqakd wmh touf 31-
ESptf wGi;f ½Srd mS ygbJ? 0domc aoa|;BuD; qdw k muvJ Adro Ád m&rif;BuD;ESihf ½G,w f al vmuf ½Syd &kH ygw,f? tJ'aD wmh
olYZeD; "r®'Ed mé uvJ tJ'w D ek ;f u touf 31-xuf BuD;yHrk &ao;ygbl;/ bduK© eD omoempNyD; cGiûhf ypOfwek ;f u
jrwfpmG bk&m;\ ig;0gajrmuf toufawmf 40-cefYrmS jzpfw,f? tJ'aD wmh ,ck "r®'Ed mé ½Si&f [ef;ûywJh tcsde[ f m
jrwfpmG bk&m;\ oufawmf 40-odYk r[kw?f 41-ESpt f wGi;f avmuf jzpfz, G f ½Syd gw,f/ 'gaMumifh tJ't D cgu "r®'Ed mé
[m touft½G,t f m;jzifh 35-ESpx f uf BuD;yHrk &ao;ygbl;? tJ'w D ek ;f u 35-ESpf t½G,f qdak wmh ,cktaeeJYq, kd if
touf ESpq f ,ft½G,?f ESpq f ,fih g;ESpt f ½G,vf ydk if EkysdKvsuf ½Sad erSmygbJ? 'gaMumifh tJ'v D dk EkysdKi,f½, G w
f hJ aoa|;
uawmf[m olUtvdv k kd ½Si&f [ef;ûycsifvrd rhf ,fvYkd rxifyJ aoa|;BuD;u pGeYf vw G of nfh taejzifh vmydYk w,fvYdk
xifMuwmeJY awmif;yefMu[ef wlygw,f/

tJ'aD wmh 0domcaoa|;BuD;u ta,sm-t½Sirf wkYd ? aumpd a'gaom ewd¬ tjypfwpHw k ckrQ r½Syd g? o'¨g,
omoem"r®ukd ,HMk unfaom o'¨gw&m;jzif?h yAÁZwd ½Si&f [ef; ûyvdyk gonf}}vkYd ajz½Si;f avQmufxm;ygw,f/

o'¨gyAÁZdwESifh b,myAÁZdw

tJ'rD mS ,HMk unfwhJ o'¨gw&m;jzifh &[ef;ûywmyg qdw k phJ um;[m tifrwef av;eufygw,f? jrwfpmG
bk&m;\ omoemawmfrmS 0ifNyD; ½Si&f [ef; ûyMuwm[m o'¨gyAÁZw D vJ ½Swd ,f? b,myAÁZw d vJ ½Sw d ,f/
b,myAÁZw d qkw d muawmh vlYabmifrmS aevQif avmuab;&efwckck ½Sad ewJt h wGuf tJ'aD b;&efrS vGwaf jrmufzYdk
&nf½, G Nf yD; ½Si&f [ef;ûywmygyJ? b,fvv dk q
J akd wmh vlYabmifrmS ae,if; pm;0wfaea&; tqifrajyvdYk ? rjynfph v kH Ykd
½Si&f [ef;ûywmvJ ½Sw d ,f/ a½S;acwfwek ;f uawmh rif;trIxrf; ppftrIxrf; ponfrS uif;vGw&f atmif &nf½, G Nf yD;
&aoh&[ef;ûyMuwmvJ ½Scd w hJ ,f/ tJ'gawG[m awGYêuH&rnfh ab;&efrS vGwzf Ydk avmufom &nf½, G Nf yD; ½Si&f [ef;
ûyMuwm jzpfaomaMumifh b,myAÁZw d vdYk qd&k w,f/ ,ckaetcgrSm pm;0wfaea&; taMumif;ûyNyD; ouFe;f 0wf
aeMuwmawG ½SMd uygw,f/ wcsdKYu aeYcif;rSm ouFe;f 0wfNyD; tvSLcHaew,f? nOfu h sawmh olYtrd of jl yefNyD; vl0wfeYJ
aeaewmawmif ½Sw d ,fvYkd Mum;od&w,f? tJ'guawmh tjypftBuD;qH;k b,myAÁZw d vkYd qd&k rSmbJ/

o'¨gyAÁZw d qdw
k muawmh jrwfpmG bk&m;\ omoemawmfrmS ½Si&f [ef;ûyNyD; w&m;usi, hf if r*fzv
kd f
w&m;xl;udk &Edik w f ,f/ tyg,fqif;&J oHo&mqif;&JrS vGwEf ikd w f ,fvYkd ,HMk unfwhJ o'¨gw&m;jzifh &Si&f [ef;
ûywmygbJ? bk&m;vufxufawmf umvuqd, k if t&[wår*fzv kd f a&mufNyD; b0topfrjzpf&awmhyJ qif;&Jcyford ;f
tNyD;wkid f Nidr;f Edik w
f ,fvYkd ,HMk unfwhJ o'¨gw&m;jzifh Ak'o¨ moemawmfrmS &[ef;ûyMu&w,f? &[ef;ûyNyD;awmh oDv
orm"d ynmtusifu h kd tjynft
h pHk usifMh uwJt
h wGuf &[EÅm jzpfNyD; qif;&Jcyford ;f Nidr;f MuwmawG trsm;BuD; ½Scd hJ
Muygw,f? wcsKd U rif;awG rif;om; rif;orD;awG aoaX;awG aoaX;om; aoaX;o®;D awG aoaX;uawmfawG 'Dvkd
txufwef; yk*K¾d vfawGvJ olwYkd rmS jynfph akH ewJh avmuDtm½Hk umr*kPyf pön;f awGukd pGeYf NyD;awmh Ak'o ¨ moemawmfrmS
&[ef;ûyMuw,f? &[ef;ûyNyD; w&m;udk jynfph pkH mG usiMhf uw,f? tJ'v D u
kd siNhf yD; &[EÅmjzpfMuwmawGvJ awmfawmfrsm;
ygw,f/ tJ'gawGuawmh tjrift h jrwfq;kH yXrwef; o'¨gyAÁZw
d awGaygh/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 12

,ckaetcgrSm wcsKd Yuawmh &[ef;ûyNyD; oDvponfukd usio hf ;kH jcif;jzifh r*fzv


kd af &mufaMumif; yg&rDuo k v
kd f
jzpfw,fvYdk yg&rDuo k vkd af vmufom &nf½, G Nf yD; &[ef;ûyMuwmvJ ½Sw d ,f/ tJ'guawmh &[ef;ûyNyD; oDvponfukd
½d½k adk oao usif, h if &nf½, G cf suftwdik ;f yg&rDuo k v
kd jf zpfNyD; aemufb0wckcrk mS r*fzv dk u
f kd &rSmygbJ? 'gaMumifh
tJ'grsdK;udk "r®'g,m'okwf t|uxmrSm w&m;tarGwu k kd cH,w l mvdYk jyqdx k m;ygw,f/ 'guawmh 'kw, d wef;pm;
o'¨gyAÁZw d vkYd qd&k rSmbJ/

wcsKd Yuawmh omoemawmfrmS &[ef;ûyNyD; usijhf cif;jzifh aemufb0rsm;rSm vlYcsr;f om ewfcsr;f omrsm;udk
&Edik wf ,fvYkd ,HMk unfNyD; &[ef;ûywmvJ½w dS ,f? 'Dv[
dk mudak wmh "r®'g,m'okwt
f |uxmrSm tmrdotarGtwkukd
cH,w l hJ tmrdo'g,m'vkYd jyqdx k m;ygw,f? 'guawmh wwd,wef;pm; o'¨gyAÁZw d vkYd qd&k rSmbJ/ jrwfpmG bk&m;u
'dtmrdo tarGcrH sdK; rjzpfMubdYk nGeMf um;xm;ygw,f/

,ck ajymjyaewJh "r®'Ed mé trsKd ;orD; &[ef;ûywmuawmh 0domcoa|;BuD; &xm;wJh avmukw&å mw&m;xl;
udk &vdrrhf ,fvYdk ,HMk unfNyD; &[ef;ûywm jzpfaomaMumifh tjrift h jrwfq;kH yXrwef; o'¨gyAÁZw
d ygbJ/ 'gaMumifh
o'¨g, omoem"r®ukd ,HMk unfaom o'¨gw&m;jzif?h yAÁZwd-½Si&f [ef;ûyygrnf-½Si&f [ef;ûy&ef jzpfygonfvkdY
0domcola|;BuD;u ½Si;f jywmygbJ/ tJ'aD wmh ½Siûf yay;yHu
k kd 'Dvq
kd ufNyD; t|uxmrSm jyxm;ygw,f/

½Sijf yKay;yHk

tx-xko d Ykd 0domcaoa|;BuD;u o'¨gyAÁZw


d jzpfaMumif; ½Si;f vif;ajymjyaomtcgü? Aswåm ½Siûf yay;&ef
uRr;f usiaf om? {um ax&D ax&Drwyg;u? wpyOöu ur®|meH tmpduw ©d mG ta&vQif ig;ckajrmuf½adS om wpyOöu
ur®|mef;udk ajymMum;í? auao Mo[m a&wGm qHyifwYdkukd csxm;í-0g acgif;&dwí f ? yAÁmaZwd ½Siûf yay;avonf
wJh/

½Siûf yay;cgeD; acgif;&dwaf y;wJt


h cgrSm auomqHyifawG? avmrm arG;ñSi;f awG? ecg-vufonf; ajconf;
awG? 'EÅm oGm;awG? wapm-ta&qdw k hJ 'Dig;rsdK;udk ½IqifjcifbYkd nTeMf um;ay;&w,f? tJ'g[m ta&vQif ig;ckajrmuf
½Sad omaMumifh wpyOöuvdYk ac:wmbJ/ qHyifawG[m yk*K¾d vf owå0g r[kwb f ;l oabmw&m;rQbJvYdk ESv;kH oGi;f
&r,f? arG;ñSi;f ponfawGvJ yk*K¾d vf owå0gr[kwb f ;l oabmw&m;rQbJvYkd ESv;kH oGi;f &r,f qdw k mudk nTeMf um;
oifNyNyD;awmh acgif;&dwaf y;&w,f? acgif;&dww f hJ tcgusawmh atmufusvmwJh qHyifawG jrif&awmh tJ'D
qHyifawGukd igr[kwb f ;l oabmw&m;rQbJvYdk od&w,f? tJ'D qHyifawGvb kd J acgif;rSm½Sad ewJh qHyifawGuv kd J
igr[kwb f ;l oabmw&m;rQbJvYdk oabmaygufwwfw,f? xkYd twlyif arG;ñSi;f ponfawGuv kd J igr[kwb f ;l
oabmw&m;rQbJvYdk oabmaygufwwfygw,f? tJ'v D kd oabmaygufNyD;awmh tcsKdUyg&rDx;l ½Sw d hJ yk*K¾d vfawG[m
acgif;&dwcf aH e&qJrmS yif t&[wår*fzv dk af &mufNyD; &[EÅmjzpfomG ;MuwmvJ ½Syd gw,f? tJ'v D dk jzpfEidk yf gu jzpf&
atmifvYkd wpyOöu ur®|mef;ay;NyD; acgif;&dwaf y;&wmygbJ/

aoa|;uawmf "r®'Ed mé uawmh yg&rDx;l ½Sad yrJh acgif;&dwaf ewke;f rSmawmh r*fzv dk wf &m;xl;udk r&ao;ygbl;?
acgif;&dwNf yD;wJah emuf ½Siûf yay;w,f? omraP&DvYkd ac:&wJh trsdK;orD;omraP ûyay;wmygbJ? tJ'u D aemuf
OyorÜ'uH aqmifNyD; bduK© eDûyay;wmvJ ½Syd gvdrrhf ,f/ tJ'D OyorÜ'uHaqmifay;yHu k akd wmh t|uxmrSm jyrxm;
bl;? ½Siûf yay;NyD;wJah emuf 0domcaoa|;BuD;u ]]ta,s ½Sirf "r®'Ed mé a&? tbd&r-aysmfarGYvsuf usifo h ;kH &pfyguG,?f
"ar®m-w&m;awmf[m? oGmu©mawmxd jrwfpmG bk&m;u ud, k w f ikd af wGYoNd yD;rS aumif;pGma[mxm;onfh w&m;awmfjzpf
ygonf}}[k tm;ay;vsuf (0Ed́wmG ) ½Scd ;kd NyD;í (yuúmrd) tdro
f Ykd jyefvnfxu G cf gG oGm;ygonfw/hJ

t½Sirf "r®'Ed mé u aoa|;uawmftjzpfu &[ef;ûyvmwmqdak wmh olYqu D kd vma&mufNyD; vSLMu ylaZmfMuwJh


vlawGu tvGerf sm;ygowJ?h [kwrf mS ygbJ/ olYrw d af qG aoa|;uawmfawGuvJ vmMurSmbJ? olYtod rdwaf qG
trsKd ;orD;awGuvJ vmMurSmbJ? olYaqGrsKd ;xJuvJ vmMurSmbJ? tJ'v D kd pyf&m pyf&mawGu vmMuawmh vufcH
pum;ajymae&wmeJY w&m;tm;xkwzf Ykd tcsderf &yJ½adS eygowJ?h tJ'aD wmh t½Sirf "r®'Ed mé u pOf;pm;w,f? ig&[ef;
ûyvmwm[m oHo&m 0#fqif;&JrS vGwaf jrmufatmif w&m;usib hf Ykdb?J ,ckawmh vmMuwJh todrw d af qGawGukd
{nfch H pum;ajymae&wmeJY w&m;usib hf Ykd tcsed rf &bl;? todrw d af qGawG rvmEkid w f hJ awm½Gmausmif;wckrmS oGm;NyD;
w&m;tm;xkwrf S awmfr,fvYdk pOf;pm;NyD;awmh olYq&m OyZÑm,frsm;udv k J twlac:oGm;w,f? awm½Gmu ausmif;
wckrmS aeNyD; w&m;tm;xkwaf ew,f? tJ'v D kd qdwNf idrwf hJ ausmif;rSm w&m;tm;xkwaf eawmh yg&rDx;l ½Sw d thJ wGuf
plVa0'v’okwfw&m;awmf 13

(uwdyga[ae0) ESp&f ufo;kH &uf rQjzifyh ifvQif t&[wår*fzv


dk af &mufNyD; &[EÅm ax&Dr jzpfomG ;ygowJ?h y#dord'Ç g
ÓPfx;l av;yg;ESiv
hf J jynfph o
kH mG ;ygowJ/h

"r®'dEém\ yg&rDxl;tusOf;csKyf

yg&rDx;l ½Syd u
kH awmh vGecf ahJ om urÇmwode;f xufu yGiahf wmfrcl w
hJ hJ y'krw
k &å jrwfpmG bk&m; vufxufawmf
umvwke;f u t*¾om0ujzpfwhJ t½Sif okZmwrax&ftm; vSL'gef;NyD; qkx;l udk yefcw hJ ,f? 92-urÇm xufu zkó
jrwfpmG bk&m;vufxufuvJ 0domcaoa|;BuD;\ tavmif;tvsmjzpfaom b@mpd;k 0efBuD;\ ZeD;jzpfNyD;awmh tJ'D
b@mpd;k 0efBuD;ESit hf wl bk&m;trª;½Sad om oHCmawmftm; vSL'gef;&mrSm yg0ifNyD; ukov kd u
f kd tBuD;tus,fûycJw h ,f?
'DurÇmrSm wwd,yGiahf wmfral om uóyjrwfpmG bk&m;vufxufawmfu udurD if;BuD;\ orD;awmf ckepfa,mufxrJ mS
tygt0ifjzpfcNhJ yD; tESpEf pS af omif; umvywfv;kH jA[®p&d,tusifu
h kd usifv h mcJw
h ,f? tJ'v D dk usifch w
hJ hJ yg&rDuok v
kd f
txl;aMumifh ESp&f uf oH;k &uf twGi;f rSm &[EÅm ax&Dr jzpfwmygbJ/

t&[wåzv dk af &mufNyD; w&m;usirhf I jynfph w


kH t
hJ cgrSm "r®'Ed mé ax&Du ]]ud,
k ahf e&yf|meodYk jyefrS pyfqidk &f m
aqGrsdK;rdwaf qGawGvJ tusdK;rsm;r,f? twlae ax&DawGrmS vJ vmbfvmb ykNd yD;jynfph rkH ,f}}vkYd pOf;pm;NyD;awmh
&mZû*d[ûf rdU rlvausmif;odYk jyefvmw,f/

tJ'tD cg 0domcaoa|;BuD;u ]]"r®'Ed mé ax&D[m w&m;tm;xkwzf Ydk oGm;w,fqNdk yD;awmh jyefvmwm jrefvS
yguvm;? omoemhabmifrmS raysmaf rGYvYkd jyefvmwmrsm; jzpfavovm;}}vkYd pOf;pm;NyD;awmh pHpk rf;&eftwGuf "r®'Ed mé
xH oGm;ygw,f? tJ'aD usmif; a&mufwt hJ cgusawmh "r®'Ed mé ax&Dukd ½Scd ;kd NyD;aemuf w&m;ar;cGe;f udk ar;ygw,f? tJ'D
vkd w&m;ar;cGe;f ar;wmuvJ ]]omoemabmifrmS aysmf&UJ vm;? raysmfb;l vm;}}vkYd ar;,if ynm½Sd ar;cGe;f r[kwyf J
ynmrJah r;cGe;f jzpfaerSmaMumifh ynm½Sad r;cGe;f jzpfatmif w&m;ar;cGe;f udk ar;wmygbJ/ ar;yHu k awmh-

ouúm,ac: 'ku©opömtar;

ouúma,m ouúma,mwd ta,s 0kpw


ö ?d uwarm Ekacg ta,s ouúma,m 0kawåm b*0wm/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? ouúma,m ouúma,mwd-ouúm, ouúm,[lí? 0kpw


ö -d ajymqdk ac:a0:tyf\?
0g-ajymqdk ac:a0: aeMuygonf? ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? uwarm tb,ft&m tb,fw&m;udk ouúma,m
ouúm,[lí? b*0wm-jrwfpmG bk&m;u? 0kawåm Ekacg - a[mtyfygoenf;wJ/h

ouúm,yk'rf mS o-qdw k mu xif½mS ;½So d nfvYdk teuf½w dS ,f? um,-qdw k mu ½kyef mrftaygif;vdYk
teuf½w dS ,f? 'gaMumifh ouúm,qkw d m xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrftaygif;vkYd qdw
k mygbJ? tJ'g[m tjrifrmS ;-todrmS ;
'd|Ed iS hf wGpJ yfNyD; ajymvQif xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrf taygif;udk igaumif owå0gaumifvYkd tjrifrmS ;todrmS ;wmudk
ouúm,'d|v d Ydk qdwk mbJ/ opömav;yg; trSew f &m;ESihf qufpyfajymvQifawmh ouúm,qdw k hJ xif½mS ;½So
d nfh ½kyef mrf
taygif;[m cPrpJ jzpfysuaf eaomaMumifh qif;&JtppftrSef 'kuo © pömw&m;bJ? ,ck 0domcaoa|;BuD;\ ar;cGe;f
uawmh 'D'u k o © pömudyk J &nf½,
G Nf yD; ar;wmygbJ/ 'Douúm,ar;cGe;f [m ajz&ef cufceJ ufeyJ gw,f? w&m;trSeu f kd
odxm;wJh olayrJh Ak'p¨ mayvJ ususee ravhvmbl;bl;? y#dord'Ç gÓPfeYJ vJ rjynfph b kH ;l qd,
k if ajzbdYk cufygw,f?
pmaywwfwo hJ al yrJh w&m;oabmudk ususeeavhvm rxm;,if ajzbdYk cufwmygbJ/ "r®'Ed mé ax&Duawmh &[EÅm
vJ jzpfaew,f? y#dord'Ç g ÓPfx;l eJYvJ aumif;aumif;jynfph akH ew,f? 'gaMumifh csujf cif;yif 'Dvkd ajzMum;ygw,f/

'ku©opömtajz

yOö acg £ar tm0kaom 0domc Oyg'geu©Em¨


ouúma,m 0kawåm b*0wm/ ao,sxd'?H ½lyyk g'geu©aE¨m
a0'Ekyg'g eu©aE¨m oñkyg'g eu©aE¨m ocFg½k yg'geu©aE¨m
0dnmPkyg'g eu©aE¨m/ £ar acg tm0kaom 0domc yOöKyg
'geuaE¨m ouúma,m 0kawåm b*0wm/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 14

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? (tm0kaom-yk'u f kd igh½iS v


f Ykd jrefrmjyef½;kd jyefpOf ½Syd gw,f? 'gayrJh
ax&Dru OygoumBuD;udk igh½iS v f Ykd ac:a0:ajymqdyk u kH akd wmh Armpum;taeeJY oifah vsmfykH r&ygbl;? 'gaMumifh
tm0kaom yk'u f kd 'g,umvdYk ('umvdYk ) yJjyefygw,f)/ yOö ig;yg;ukeaf om? £ar Oyg'geu©Em¨ -þOyg'geu©Em¨
wkYd u?dk ouúma,m-ouúm[lí? 0g xif½mS ;½Sad om ½kyef mrftaygif;[lí? b*0wm 0kawåmjrwfpmG bk&m;u a[mtyfyg
onfw/hJ Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk ouúm,vdYk a[mxm;ygw,fw/hJ Oyg'geu©Em¨ qdw k m pGv J rf;wwfwhJ Oyg'gef\
tm½Hjk zpfwhJ ½kyef mrf w&m;awGygbJ? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwidk ;f xif½mS ;ay:vmwJh ½kyef mrfawGukd r½IvYdk
tedpö ponfjzifh rod,if tJ'½D yk ef mrfawGukd NrJwt hJ ae csrf;omwJt h ae touf½iS af ewJh twåaumif taejzifh pGv J rf;
w,f/ tJ'v D dk pGvJ rf;Ekid af omaMumifh tJ'½D yk ef mrfawGukd Oyg'geu©Em¨ vdYk qk&d wmbJ? pGv J rf;rI\ tm½Hjk zpfwhJ ½kyef mrf
tpkawG? pGv J rf;p&mawG? tpGv J rf;cH ½kyef mrftpkawGvYkd qkv d ydk gw,f? tJ'gawG[m xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrfawGb?J
'gaMumifh Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk ouúm,[k jrwfpmG bk&m;u a[mxm;ygw,fw?hJ tJ'D Oyg'geu©Em¨ ig;yg;\
o½kyu f v
kd J 'Dvq dk ufNyD; azmfjyygw,f/

ao,sxd'H þOyg'geu©Em¨ awGu bmawGvq J ,


dk if? ½lyyk g'geu©aE¨m-½kyfOyg'g eu©E¨mu wyg;? 0g
pGv
J rf;rI\ tm½Hjk zpfaom (pGv J rf;p&m) ½kyt
f zdYk tpkuwyg;? a0'Ek yg'geu©aE¨m a0'emOyg'geu©Em¨ u wyg;? 0g
pGv
J rf;rI\ tm½Hjk zpfaom a0'emtzkYd tpku wyg; oñkyg'geu©aE¨m onm Oyg'geu©Em¨ uwyg; 0g-pGv J rf;rI\
tm½Hjk zpfaom onm tzkYd tpkuwyg;? ocFg½kyg'geu©aE¨m-ocFg&Oyg'geu©Em¨ u wyg;? 0gpGv J rf;rI\ tm½Hjk zpfaom
ûyvkyt f m;xkwrf I qdw k hJ ocFg&tzkYd tpkuwyg;? 0dnmPkyg'geu©aE¨m 0dÓPf Oyg'geu©Em¨ u wyg;? 0g-pGv J rf;rI\
tm½Hjk zpfaom pdw0f Ó d Pf tzkYd tpku wyg;/ tm0kaom 0domc'g,um 0domc? £ar yOö Oyg'geu©Em¨ -þOyg'g
eu©Em¨ ig;yg;wkYd u?kd ouúma,m-ouúm, [lí? b*0wm 0kawåm jrwfpmG bk&m;u a[mxm;ygonfw/hJ

ouúm,udk bk&m;a[mawmfrlyHk

Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk ouúm,vdYk jrwfpmG bk&m;a[mawmfryl u


kH awmh cE¨0*¾ oH,w
k yf gVd (129)rSm
½Sdygw,f/

uwarm p bdua© 0 ouúma,m? yOöKyg'g eu©Em¨ wdó


0peD,/H uwar yOö? ao,sxd'H? ½lykyg'geu©aE¨m/y/ 0dÓPkyg
'geu©aE¨m/ t,H 0kpw
ö d bdua© 0 ouúma,m/

bdua© 0 &[ef;wkYd ? ouúma,m-ouúm,[lonf? uwarm p tb,fygenf;[lr?l yOöKyg'geu©Em¨ wd-ig;yg;


aom Oyg'geu©Em¨ wdYk [í
l ? 0peD,aH jzqdt
k yfonf? tójzpf&m\/ uwar yOö tb,fig;yg;wkYd enf;[lr?l ao,s
xd'H þig;yg;\ o½kyfrSm? ½lykyg'geu©aE¨m-½kyOf yg'geu©Em¨ u wyg;ponfjzifh enf;wlyif a[mxm;ygw,f/

tJ'rD mS ouúm,qdw k m jrifwidk ;f Mum;wdik ;f eHwikd ;f pm;odwidk ;f awGYxw d ikd ;f BuHow d idk ;f xif½mS ;awGYae&wJh
½kyef mrfw&m;awGygbJ? 0dyóemÓPfjzifh tedpö 'ku© tewåvYkd rod,if tJ'½D yk ef mrfawGukd tjrJwnfaew,fvYkd vJ
xifrw S pf v
JG rf;aeMuw,f? csr;f omw,f aumif;w,f vSyw,fvYdkvJ xifrw S pf v JG rf;aeMuw,f? touf½iS af ewJh
twåaumif igaumif olaumifvYdk vJ xifrw S pf v
JG rf;aeMuw,f? tJ'v D dk xifrwS pf v JG rf;tyfaomaMumifh tJ'x D if½mS ;
½SdwJh ½kyfemrfawGudk Oyg'geu©E¨mvkdY ac:wmbJ? Oyg'ge-Oyg'gefqw kd m pGvJ rf;wwfwhJ w&m;bJ? tJ'gu bmvJ
qd,k if 'Dow k rf mS jyqdrk nfh pum;t&tm;jzifh qE´&m*ac:wJh vkcd siw f yfrufrI wPSmygbJ? okwmå efa'oemrsm;rSm
cE¨mig;yg; pGv J rf;wJh Oyg'gefukd qE´&m*vkYd om jyqdx k m;ygw,f/ vkcd sifEpS o f ufwyfruf om,mNyD; pGv J rf;wJh
wPSmvdkY qkdvdkygw,f/

tbd"r®m a'oemawmfrmS awmh pGv J rf;wwfwhJ Oyg'gefukd 4-yg; cGjJ yxm;w,f? (1) umrkyg'gefu wyg;?
(2) 'd|Kyg'gefu wyg;? (3) oDvAÁwkyg'gefu wyg;? (4) twå0g'kyg'gefu wyg; 'D 4-yg;ygbJ/ tJ'D av;yg;
xJu trSwf (1) umrkyg'gefqw dk m vdck sifp&mudk vdck sifEpS o
f ufwhJ wPSmbJ? tJ'g[m qE´&m* qdw k meJY twlwyl g
bJ/ trSwf (4) t& twå0g'kyg'gef qdw k muawmh xif½mS ;½Swd hJ ½kyef mrfawGukd twåaumif igaumif olaumifvYdk
xifrwS pf v
JG rf;wJh 'd|yd gbJ/ trSwf (3) t& oDvAÁwyk g'gef qkw d muawmh oDv orm"d ynmqkw d hJ r*¾i½f pS yf g;rygyJ
tavhtusifh wrsdK;rsdK;jzifh qif;&Jcyford ;f rS vGwaf jrmufw,fvYdk xifrw S pf v
JG rf;wJh tusifq h idk &f m t,lrmS ;ygbJ?
b,fvv dk q J ,
kd if **Fgjrpfa&jzifh a&csdK;½Hek YJ tukov kd t
f jypfuif;NyD; csrf;omoGm;Ekid w f ,fvYdk ,HMk unf,q l wm? t0wf
r0wfyJ tpm;rpm;yJ usif½h ekH YJ qif;&JrS vGwaf jrmufw,fvYdk ,lqwm? jA[®mponfukd ud;k uG,af e½Hek YJ qif;&JrS
plVa0'v’okwfw&m;awmf 15

vGwaf jrmufw,fvYkd ,lqwm? tukov kd pf w d f rjzpf&atmif qifjcifae½Hrk QeJY? odYk r[kwf jzpfay:vmwJh tukov kd pf w
d f
udk qifjcifNyD; y,f½rkH QeJY? odYk r[kwf pdwu f kd Nidr;f at;&m ydYk xm;½Hrk QeJY qif;&JrS vGwaf jrmufw,fvYdk ,HMk unf,q l wm?
twkcd sKyftm;jzifh ajym&vQif t&d,r*fzv dk &f atmif 0dyóemr½IyJ tusifw h rsdK;rsdK;jzifh qif;&JrS vGwaf jrmufw,fvYkd
,HMk unf,q l wm [lorQ[m oDvAÁwyk g'gefb/J

trSwf (2) t& 'd|Kyg'gef qdw k muawmh ,ckajymcJw h hJ twå'|d d oDvAÁw'd|w d Ykd rS wyg;aom rdpmä 'd|d
[lorQudk 'd|Kyg'gefvYkd qkwd mygbJ? tJ'guawmh uHu\ H tusdK;r½Sb d ;l vkYd ,lqwm? aoNyD;,if bmrQr½Sad wmhb;l vkYd
,lqwm? twåaumifu b,fawmhrS rysufyJ tNrJwnf½adS ew,fvYkd ,lqwm-'Dvdkt,ltpGJawGygbJ/ tJ'DOyg'gef
4-yg;xJrSm trSwf (1) umrkyg'gef qdkwmu wPSmpGJbJ? usefwJh 3-yg;u 'd|pd cJG snf;bJ? 'gaMumifh tusOf;tm;jzifh
pGJvrf;rI[m wPSmeJY 'd|d'D 2-yg;ygbJ/ tJ'D 2-yg;xJu wPSmjzifh pGv J rf;&mrSm 'd|jd zifh pGv
J rf;rIvJ yg0ifwmygbJ?
'gaMumifh 'DpVl a0'v’ow k pf aom okweå af 'oemrsm;rSm 'd|Od yg'gefukd oD;oefYrjyawmhyJ qE´&m*qdw k hJ wPSm
Oyg'gefuo kd m y"metm;jzifh jyw,f? odYk aomf tyÜ"metm;jzifh 'd|Od yg'gefuv kd J xnfo h iG ;f NyD;,l,if okweå Ef iS hf
tbd"r®m nDnw G w
f ,fvYdk qk&d rSmygbJ/

pJGvrf;yHk ½Sif;jycsuf

,ck xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrftzkYd tpkawGrmS wPSmjzifh 'd|jd zifh pGv
J rf;yHak wGukd ½Si;f vif;ajymjyr,f? jrifqcJ Pü
rsufpd ½Sv d Ykd vJ jrifw,f? jrifp&mtqif;½Sv d Ydk vJ jrifw,f? tJ'aD wmh rsufp½d yk v
f J xif½mS ;½Sad ewmbJ? jrif&wJt h qif;vJ
xif½mS ;½Sad ewmbJ? tJ'D rsufped YJ tqif;u xif½mS ;½Sad ewJh ½kyw f &m;bJ? aemufNyD;awmh jrifow d muvJ xif½mS ;
½Sad ewmbJ? jrifo, d if jrifvYdk aumif;wm raumif;wmvJ xif½mS ;½Sad ewmbJ? tJ'gu taumif;tqd;k udk cHpm;rI
a0'embJ? jrifvYdk aumif;raumif; qdw k hJ cHpm;rIxrJ mS raumif;rqd;k tv,ftvwfvJ ygygw,f? rsm;aomtm;jzifh
jrifwidk ;f jrifwidk ;f xif½mS ;aewJh cHpm;rI[m tJ'D raumif;rqd;k cHpm;rIuyJ rsm;ygw,f? aemufNyD;awmh jrif&wJh
tqif;udk rSwo f m;wmvJ xif½mS ;½Sad ewmbJ/ tJ'gu onmbJ? aemufNyD;awmh jrifru I pd Nö yD;atmif aMumifMh upduk wf m
ESv;kH oGi;f wmvJ xif½mS ;½Sw d myJ? tJ'gawGu apwemeJY reodum& qdw k hJ ocFg&awGb?J jrifo½d rkH Q oabmuawmh
pdw0f Ód Pfb?J tJ'gawG[m jrifwidk ;f jrifwidk ;f xif½mS ;½Sad ewJh ½kyaf 0'em onm ocFg& 0dÓPfqw kd hJ cE¨mig;yg;awG
bJ? tJ'D Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk ½Si;f ½Si;f vif;vif; odNyD;rSwo f m;&atmif vdu k q f Mkd u&r,f/

jrifqJü Oyg'geu©E¨m ig;yg;aqmifyk'f

1/ jrifqcJ Pü rsufped YJ tqif;u ½kyOf yg'geu©Em¨ /


2/ jrifvYdkaumif;wm raumif;wmu a0'em Oyg'geu©Em¨ /
3/ jrif&wJh tqif;udk rSwo f m;wmu onm Oyg'geu©Em¨ /
4/ jrifru
I pd Nö yD;atmif aMumifMh updu
k w
f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&Oyg'geu©Em¨ /
5/ jrifo½d rkH Qoabmu 0dnmPfOyg'geu©Em¨ /
jrifqüJ xif½mS ;½Sad om þ½kyef mrf cE¨mig;yg;udk ouúm,[k ac:onf/

cE¨mig;yg;udk wPSm-'d|djzifh pGJvrf;yHk

0dyóem½IrI r½Sad om yuwd yk*K¾d vfawG[m tqif;aumif;udk jrif&wJt h cg jrif&wJt h qif;udv k J ESpo f uf
om,mNyD; pGv J rf;aeMuw,f? tJ'gu wPSmjzifh pGv J rf;wmbJ? rde;f rbJ a,mufsm;bJvYkdvJ xifrw S Nf yD; pGvJ rf;ae
Muw,f? tJ'gu 'd|jd zifh pGv J rf;wmyJ? rsupf Md unfwm aumif;wmudv k J om,mESpo f ufNyD; pGv
J rf;w,f? wPSmpGb J ?J
igtaejzifv h J pGv
J rf;w,f? 'd|pd b JG ?J xkYd twlyif jrifvYkd aumif;wmudv k J ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;w,f? jrifvYkd
raumif;,ifvJ aumif;wmudk ajr§mv f ifh awmifw h NyD; pGv
J rf;w,f/ wPSmpGb J ?J tJ'jD rifvYkd aumif;wm raumif;wmudk
igvkYd vJ xifrw S pf v
JG rf;w,f? 'd|pd b JG /J jrif&wmudk rSwo f m;rdwmvJ ESpo f ufpv JG rf;w,f? wPSmpGb J ?J tJ'D rSwrf w d m
udk igvdYk vJ xifrw S pf v
JG rf;w,f? 'd|pd b JG ?J aMumifMh updu k Nf yD; Munfrh wd m ESv;kH oGi;f rdwmudv k J ESpo f ufpv JG rf;w,f?
wPSmpGb J ?J tJ'gudk igvdYk vJ xifrw S pf v
JG rf;w,f? 'd|pd b JG ?J jrifow
d mudv k J ESpo f ufpvJG rf;w,f? wPSmpJb G ?J igu
jrifw,fvYdkvJ xifrw S pf vJG rf;w,f? 'd|pd b JG ?J 'gawGu jrif&mrSm wPSmjzifh 'd|jd zifh pGv J rf;yHak wGygbJ? yuwd
vlawG[m jrifwikd ;f jrifwidk ;f 'Dy'kH eD nf;jzifh pGv J rf;aeMuwmbJ? tJ'v D kd pJv G rf;Edik af omaMumifh tJ'D jrifqrJ mS xif½mS ;wJh
plVa0'v’okwfw&m;awmf 16

½kyef mrfawGukd Oyg'geu©Em¨ vkYd qd&k wmbJ? Mum;qJ ponfrmS vJ pGv


J rf;yHak wGuawmh enf;wlygbJ? tJ'gawGuakd wmh
tusOf;csKyfavmuf ajym&rSmbJ/

Mum;qJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk

Mum;qJü em;½ky½f vdS Ydk vJ Mum;w,f? Mum;p&mtoH½v dS Ykd vJ Mum;w,f? tJ'D em;eJY toHu ½kyOf yg'geu©Em¨ bJ?
tJ'gudk ESpof ufom,mNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumifxifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? Mum;odw,f
qdw
k mu a0'em onm ocFg& 0dnmPfqw kd hJ emrfcE¨m 4-yg;bJ? tJ'gawGukd ESpof ufom,mNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f?
igaumifxifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? 'gaMumifh Mum;qJü xif½mS ;wJh ½kyaf 0'em onm ocFg& 0dnmPfwYdk ukd Oyg'g
eu©Em¨ vkYd qk&d wmbJ? aqmify'k u f kd qdMk u&r,f/

1/ Mum;qJcPü em;eJY toHu ½kyOf yg'geu©Em¨ /


2/ Mum;vkYd aumif;wm raumif;wmu a0'emOyg'geu©Em¨ /
3/ Mum;&wJt h oHukd rSwo f m;wmu onmOyg'geu©Em¨ /
4/ Mum;rIupd Nö yD;atmif aMumifMh updu
k w
f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&Oyg'geu©Em¨ /
5/ Mum;od½rkH Qoabmu 0dnmPfOyg'geu©Em¨ / Mum;qJü xif½mS ;½Sad om

þ½kyef mrfcE¨mig;yg;udk ouúm,[k ac:onf/

eHqüJ Oyg'geu©Em¨ ig;yg; xif½mS ;yHk

eHqüJ ESmacgif;½ky½f v
dS Ykd vJ eHw,f? eHp&mteHY½v
dS Ykd vJ eHw,f? tJ'ED mS acgif;eJYteHYu ½kyOf yg'geu©Em¨ bJ?
tJ'gudk ESpo
f ufom,mNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumif xifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? eHow d ,f
qdkwmu a0'empaom emrfcE¨m 4-yg;bJ? tJ'gawGukd ESpo f ufom,mNyDawmhvJ pGv J rf;w,f? igaumifxifNyD;awmh
vJ pGv
J rf;w,f? 'gaMumifh eHqüJ xif½mS ;wJh ½kyaf 0'emponfwYdk ukd Oyg'geu©Em¨ vkYd qd&k wmbJ? aqmify'k u f kd qdMk u
&r,f/

1/ eHqcJ Pü ESmacgif;eJY teHYu ½kyOf yg'geu©Em¨ /


2/ eHvYkd aumif;wm raumif;wmu a0'em Oyg'geu©Em¨ /
3/ eH&wJt h eHYukd rSwo
f m;wmu onmOyg'geu©Em¨ /
4/ eHru
I pd Nö yD;atmif aMumifMh updu
k w
f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&Oyg'geu©Em¨ /
5/ eHo½d rkH Qoabmu 0dnmPfOyg'geu©Em¨ / eHqüJ xif½mS ;½Sad om

þ½kyfemrf cE¨mig;yg;udk ouúm,[k ac:onf/


plVa0'v’okwfw&m;awmf 17

pm;odqJü Oyg'geu©E¨migyg; xif½Sm;yHk

pm;odqüJ vQm½ky½f vdS Ykd vJ t&omodw,f? odp&mt&om ½Sv d Ykd vJ t&omodw,f/ tJ'D vQmeJY t&omu
½kyOf yg'geu©Em¨ bJ? tJ'gudk ESpo f ufom,mNyD;awmhvJ pGv
J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumifxifNyD;awmhvJ
pGv
J rf;w,f? t&omodw,f qdw k mu a0'empaom emrfcE¨m 4-yg;bJ? tJ'gawGukd ESpo f ufom,mNyD;awmhvJ
pGv
J rf;w,f? igaumifxifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? 'gaMumifh pm;odqüJ xif½mS ;wJ½h yk f a0'emponfwYdk ukd Oyg'g
eu©Em¨ qk&d wmbJ? aqmify'k uf kd qdMk u&r,f/

1/ pm;odqcJ Pü vQmeJY t&omu ½kyOf yg'geu©Em¨ /


2/ pm;vdYk aumif;wm raumif;wmu a0'emOyg'geu©Em¨ /
3/ pm;od&wJt h &omudk rSwo f m;wmu onmOyg'geu©Em¨ /
4/ t&omodru I pd Nö yD;atmif aMumifMh updu
k w
f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&Oyg'geu©Em¨ /
5/ t&omod½rkH Qoabmu 0dnmPf Oyg'geu©Em¨ /

pm;odqüJ xif½mS ;½Sad om þ½kyef mrf cE¨mig;yg;udk ouúm,[k ac:onf/

xdodqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk

xdow d ,f qdw k muawmh tifrwef us,fjyefYygw,f/ wud, k v f ;kH wGif taoG;tom;aumif;wJh ae&mwdik ;f ü
xdp&mtm½Hu k kd zrf;,lEikd w f hJ ud,
k t f Munf½yk q f w
kd m½Swd ,f? tjyifyu ta&xJrmS a&m twGi;f u tom; taoG;
taMumponfawGxrJ mS a&m tESYH tjym;wnf½adS ew,f? tyfzsm;wae&mpmavmufawmif ud, k t
f Munf½yk u f if;wJah e&m
&,fvYkd r½Sb d ;l ? xdow d ikd ;f xdow d ikd ;f tJ'D xdo&d mXmeud, k f tMunf½yk [ f m xif½mS ;aewmbJ? tJ'u D , kd t f Munf½yk f
½Sv d Ykd xdow d myJ? aemufNyD;awmh xdopd &mtm½Hak wGuvJ ud, k w
f iG ;f ua&m ud, k yf ua&m tNrJ½adS ewmbJ? yx0D
tawGYvJ ½Sw d ,f? awaZmtawGYvJ ½Sw d ,f? 0ga,mtawGYvJ ½Sw d ,f? cufrmw,fç Murf;wrf;w,fç El;nHw h ,fç
acsmnufw,fvYkd od&wm[m yx0DtawGYtxdb?J ylw,fç aEG;w,fç at;w,fvYkd od&wm[m awaZm tawGYtxd
bJ? awmifw h ,fç wif;w,fç avsmhw,fç wGe;f uefw,fç vIy½f mS ;w,fvYkd od&wm[m 0ga,mtawGYtxdb?J tJ'D
awGYxpd &m½Sv d Ykd vJ xdo&d w,f? tJ'u D ,kd tf Munfeh YJ awGYxpd &m[m ½kyOf yg'geu©Em¨ bJ? tJ'D ud, k ½f yk ef YJ awGYx&d wm
udk ESpo f ufom,m NyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumif xifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? tJ'v D kd pGv
J rf;
Ekid vf Ykd ½kyOf yg'geu©Em¨ vdYk qd&k wmbJ/

aemufNyD;awmh awGYxv d Ykd aumif;wm raumif;wmvJ xif½mS ;w,f? tJ'rD mS awGYxv d Ykd aumif;wmu ukov kd f
\ tusKd ;jzpfwhJ okca0'emwJ?h awGYxv d Ykd raumif;wm qif;&Jwmu tukov kd \f tusdK; 'kua© 0'emwJ?h tbd"r®m
enf;t&tm;jzifh awGYx&d mrSm okceJY'u k q© dkwJh 'Da0'em 2-yg;om ½Sw d ,f? okweå af 'oemenf;t& tm;jzifah wmh rqd;k
raumif; tv,ftvwf cHpm;rIvJ awGY&mxd&mrSm xif½mS ;½Sw d mygbJ? ,ck usef;rmaewJh vlawGrmS trsm;tm;jzifh
raumif;rqd;k tawGYtxd xif½mS ;aewJh tcsdeu f rsm;wmygbJ? jrifqçJ Mum;qJç eHqçJ pm;odqcJ PawGrmS vJ tbd
"r®menf;t&tm;jzifh Oayu©ma0'emudo k m jyxm;ygw,f? 'gayrJh aumif;wJh tqif;toH ponfukd awGY&wJt h cg
aumif;wJt h aeeJY cHpm;rI xif½mS ;w,f? tJ'gudk ukov kd \f tusdK;xl;vdYk qd&k rSmbJ? raumif;wJh tqif;toHponfukd
awGY&wJt h cg qif;&Jwt hJ aeeJY cHpm;rI xif½mS ;w,f? tJ'gudk tukodkvf\ tusdK;txl;vkYd qd&k rSmbJ? raumif;rqd;k
½d;k ½d;k tqif;toH ponfukd awGY&wJt h cgrSmawmh raumif;rqd;k ½d;k ½d;k cHpm;rI xif½mS ;w,f? tJ'gudak wmh tm;enf;wJh
ukov kd f tukov kd wf Ydk \ tusdK;jzpfwhJ ½d;k ½d;k cHpm;rIvYkd qd&k rSmbJ? jrifqçJ Mum;qJç eHqçJ pm;odqüJ cHpm;rIa0'emudk
,ckajymcJw h idk ;f twdik ;f okc 'ku© Oayu©m oH;k rsKd ;pvH;k jzifh okweå af 'oemawmfrmS cJjG yxm;w,f? xdqüJ vJ enf;wlyif
cGjJ yxm;w,f? 'gaMumifh tJ'o D w k eå af 'oemenf;t&jzifh 0dyóemqdik &f mrSm a0'emudk oH;k rsKd ;vH;k yif cGjJ y&ygw,f?
tJ'D oH;k rsdK;xJu taumif;udk cHpm;&wmudk txl;ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;w,f? ½d;k ½k;d cHpm;&wmudv k J tenf;i,frQ
ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;w,f? rcHomwJh tqd;k a0'emudk awGY&wJt h cgrSmawmh taumif;a0'emudk vdck siaf wmifw h
NyD; pGv J rf;w,f? tJ'D cHpm;rIo;kH rsdK;vH;k udyk if igaumifvYdk xifrw S Nf yD;awmhvJ pGvJ rf;w,f? 'gaMumifh 'DcpH m;rIuv kd J
a0'emOyg'geu©Em¨ vdYk qd&k wmygbJ/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 18

aemufNyD;awmh awGYx&d wmudk rSwo


f m;wmu onmOyg'geu©Em¨ bJ? xdord u I pd Nö yD;atmif aMumifMh updu
k w
f m
ESv;kH oGi;f wmu ocFg&Oyg'geu©Em¨ bJ? xdo½d rkH Qoabmu 0dnmOfOyg'geu©Em¨ bJ/ tJ'gawG qkid &f maqmify'k rf sm;udk
qkMd u&r,f/

1/ xdoq d üJ ud, k t
f Munfeh YJ xdo&d wmu ½kyOf yg'geu©Em¨ /
2/ awGYxvd Ydk aumif;wm raumif;wmu a0'emOyg'geu©Em¨ /
3/ xdo&d wJh tawGYukd rSwo f m;wmu onmOyg'geu©Em¨ /
4/ xdord uI pd Nö yD;atmif aMumifMh upduk w
f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&Oyg'geu©Em¨ /
5/ xdo½d rkH Qoabmu 0dnmOfOyg'geu©Em¨ /

xdoq
d üJ xif½mS ;½Sad om þ½kyef mrf cE¨mig;yg;udk ouúm,[k ac:onf/

0dyóem½Ií Oyg'gefuif;NidrfyHk

xdow d idk ;f xdow d idk ;f xdow d mud½k rI w


S Nf yD; tedpçö 'kuç© tewå taejzifh trSet f wdik ;f odoo
d mG ;,if pGv J rf;rI
Oyg'gjzpfciG hf r½Syd J uif;Nidr;f uif;Nidr;f oGm;w,f? pGv J rf;rI Oyg'gef uif;Nidr;f awmh pGv
J rf;rI Oyg'gefukd rSND yD;jzpfrnfh
ur®b0qdw k hJ tukov kd u
f H ukov kd uf vH J rjzpf&bl;? uH\tusdK; b0opf ½kyef mrfawGvJ rjzpf&awmhb;l ? tkjd cif;ç
aojcif; paom qif;&JawGvJ rjzpf&awmhb;l ? tJ'g[m 0dyóemÓPfaMumifh w'*Ftm;jzifh udavomqif;&J
0#fqif;&J uif;Nidr;f yHb k ?J tJ'v D dk qif;&JNidr;f &atmifvYkd 0dyóem ½IMu&wmbJ/

tJ'vD kd 0dyóem½Iyu kH kd r[mowdy|meokwrf mS (*päaEÅm 0g *pämrDwd yZmemwd-ponfjzif)h oGm;aeqJrmS vJ


oGm;w,fvYkd ob d Ykd ? &yfaeqJç xkid af eqJç avsmif;aeqJrsm;rSmvJ &yfw,fç xkid w f ,fç avsmif;w,fvYdk odbYkd nTejf y
xm;ygw,f? aemufNyD;awmh ud, k t
f rlt&m wpHw k ck ûyqJç jzpfqJ rSmvJ tJ'D ud, k t
f rlt&mudk odbYdk neT jf yxm;
ygw,f? tJ'g[m oGm;qJponfü ud, k x
f u
J odruI kd ½Irw S Nf yD; odbYkd nTejf ywmygbJ? tJ'D nTejf ycsuftwdik ;f
oGm;w,fç &yfw,fç xkid w f ,fç avsmif;w,fç auG;w,fç qefYw,fç vIyw f ,fç azmif;w,fç ydew f ,fç xdw,f
ponfjzifh ½Irw S , f if xdord üI yg0ifaom Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk ½kyef mrf 2-yg;rQbJvYdk vJ trSet f wkid ;f od&w,f?
taMumif;eJY tusdK;rQbJvYkd od&w,f? cPrpJ jzpfysufaewmudv k J od&w,f? jzpfay:vmNyD; csujf cif;yif ysuyf suf
oGm;vkYd rjrJb;l vdYk vJ od&w,f? qif;&JbJ tpd;k r&wJh tewåbv J Ykd vJ od&w,f/

tJ'g[m Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk trSew f ikd ;f odwmbJ? Oyg'geu©Em¨ qdw k hJ ouúm,udv k J trSet f wkid ;f
odwmbJ? Oyg'geu©Em¨ qdw k hJ ouúm,[m 'kuo © pömbJ? 'gaMumifh 'kuo© pömudk trSetf wkid ;f odjcif;udpv
ö J NyD;pD;
jynfph o
kH mG ;wmbJ? tJ'g[m ]]'ku©H t&d,opHö 'ku© t&d,opömud?k y&dan,sH ydik ;f jcm;od&rnf}}vdYk a[mxm;wJh "r®
pMumokww f &m;awmf ponfEiS t
hf nD trSet
f wkid ;f ydik ;f jcm;odyykH gbJ/

tJ'vD kd trSet f wdik ;f ydik ;f jcm;NyD; odoifw h hJ Oyg'geu©Em¨ vdYk ç ouúm,vdYk ac:wJh 'kuo © pömudk trSet f wkid ;f
odatmif ½IbYkd &m bke;f BuD;wdYk u nTejf yaeygw,f? tm;xkwcf gprSmawmh 'Gg& 6-yg;u xif½mS ;ay:vmorQawGukd
olYjzpfpOftwkid ;f tukev f ;kH aphiatmif vdu k Nf yD; r½IEikd af o;bl;? 'gaMumifh xif½mS ;wJh xdord u I pNyD; ½IbYkd neT Mf um;
aeygw,f? tJ'x D o d rd aI wGxrJ mS vJ tvG,w f ul ½Irw S Ef idk Nf yD; orm"dvJ jzpfv, G af tmif xkid af epOfrmS qd, k if 0rf;Adu k f
azmif;wm ydew f mupNyD; ½IbYkd nTejf yaeygw,f? tJ'v D kd azmif;wmydew f mudk ½Iae,if; pdwu f ;l BuHord jI zpf,if tJ'D
BuHord u I v
kd J ½IbYkd ? tqk;d taumif;cHpm;rI jzpfay:vm,if tJ'gudv k J ½IbYkd ? vIy½f mS ;ûyjyifrI ay:vm,if tJ'gudv k J
½IbYkd ? Mum;,if jrif,if tJ'gudv k ½J bI Ykd ? teHYe,H ifvJ ½IbYkd ? pm;odwt hJ cg vJ½b I Ykd ? owd orm"dÓPf tm;aumif;
vmwJh tcgusawmh ay:vmorQudk ½IbYkd nTejf yaeygw,f/

tJ'D ñTejf ywJt


h wdik ;f ½k½d adk oao vdu
k ef mNyD; ½IMuwJh a,m*Drsm;[m xdoq d üJ xif½mS ;½Sw
d hJ ½kyef mrfOyg'g
eu©Em¨ qdw
k hJ ouúm,udk cPrpJjzpfysufaevkYd qif;&Jtaejzifh trSet f wdik ;f odMuygw,f? tJ'g[m 'kuo © pömudk
odwmbJ? xkYd twlyif BuHoq d J Mum;qJ jrifqJ eHqJ pm;odqJ wkYd üvJ xif½mS ;½Sw d hJ ouúm,udk qif;&Jtaejzifh trSef
twdik ;f odMuygw,f? 'gvJ 'kuo © pömudk odwmbJ/

tJ'v
D kd trSetf wkid ;f od&rnfh 'kuo
© pömudk ouúm,qdw
k t
hJ rnfeYJ 0domcaoa|;BuD;u ar;wmbJ? "r®'Ed mé
ax&DuvJ tJ''D u
k o
© pömudyk if &nf½,
G íf ]]ouúm, qdw k m Oyg'geu©Em¨ ig;yg;yif jzpfaMumif;}} ajzMum;wmygbJ/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 19

tJ'D Oyg'geu©Em¨ ig;yg;taMumif;udk rsufpd em; ESmacgif;vQm ud,


k q
f w
kd hJ ig;'Gg&ü xif½mS ;yHjk zifh azmfNyNyD;cJyh gNyD?
,ck raem'Gg&jzifh BuHqodqüJ xif½mS ;yHu
k kd azmfjyr,f/

BuHodqJü Oyg'geu©E¨m ig;yg;xif½Sm;yHk

BuHoq d üJ b0ifpw d ef YJ qifjcifpw d f qdw k hJ raem'Gg&uvJ ½Sv d Ydk odp&mtm½Hu k vJ½v dS Ydk BuHord jI zpfw,f? tJ'rD mS
b0ifpw d f qifjcifpw d qf wkd ma&m BuHow d ,fqw kd ma&m emrfw&m;csnf;bJ? odp&mtm½Hu k awmh ½kyv f J ½Sw
d ,f? emrfvJ
½Sw
d ,f? trnfyo kH P²mefpaom ynwfvJ ½Sw d ,f? pdwu f ;l xJrmS tqif;toH paom ½kyfay:vm,if tJ'D½kyfudk
ESpof ufom,mNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumifxifrw S Nf yD;awmhvJ pGv J rf;w,f? 'gaMumifh tJ'D
½kyt f m½Huk kd Oyg'geu©Em¨ vkYd qd&k w,f? aemufNyD;awmh BuHow d mudak &m b0ifpw d f qifjcifpw d u f akd &m ESpo f ufom,m
NyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? igaumifxifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? BuHoad ewmigbJ? igu BuHoad ewmbJ ponfjzifh
igaumiftaejzifh pJv G rf;wm[m tvGex f if½mS ;ygw,f? 'gaMumifh tJ'BD uHord I pdwef mrfw&m;awGukd Oyg'geu©Em¨ vdYk
qd&k wmbJ? tJ'D pdwef mrfw&m;awGqw kd m a0'em onm ocFg& 0dnmPfqw kd hJ emrfcE¨mav;yg;ygbJ? aemufNyD;awmh
tJ'BD uHord I pdwef mrfawG qdw k mu rdrw d Ykd \ ½kyu f ,kd u
f dk rSND yD;jzpfaewmbJ? 'gaMumifh tJ'BD uHord \ I wnf&m rS&D m
jzpfwhJ ½kyu f v kd J ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;w,f? igaumifvYkd xifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? 'gaMumifh tJ'w D nf&m rS&D m
½kyu f v
kd J Oyg'geu©Em¨ vkYd qk&d w,f? ,ck tJ'D BuHord OI yg'geu©Em¨ qkid &f maqmify'k u f kd qkMd u&r,f/

1/ BuHoq d cJ Pü BuHopd w d \f wnf&m rS&D m½kyuf ½kyOf yg'geu©Em¨ /


2/ BuHvYkd aumif;wm raumif;wm a0'emOyg'geu©Em¨ /
3/ BuHo&d wJt h m½Hu
k kd rSwo f m;wmu onmOyg'geu©Em¨ /
4/ BuHrI ajymrI ûyrIupd Nö yD;atmif aMumifMh updu
k w
f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&Oyg'geu©Em¨ /
5/ BuHo½d rkH Qoabmu 0dnmPfOyg'geu©Em¨ /

BuHoq
d cJ Pü xif½mS ;½Sad om þ½kyef mrfcE¨mig;yg;udk ouúm,[k ac:onf/

cE¨mESihf Oyg'geu©Em¨ cGyJ kH

½kyef mrfcE¨m qdw k m Oyg'gef\ tm½Hjk zpfwhJ cE¨mu wrsdK;? Oyg'gef\ tm½Hrk [kww f hJ cE¨mu wrsdK;? 'Dvdk 2-
rsdK;½Sdw,f? Oyg'gef\ tm½Hrk [kww f hJ cE¨mqdw
k mu t&d,r*fzv dk f emrfcE¨mav;yg;bJ? tJ'D t&d,r*fzv dk w
f &m;awGukd
wPSmjzifh 'd|jd zifh tm½Hrk ûyEdik b f ;k ? rpGv J rf;Ekid b
f ;l / 'gaMumifh tJ'aD vmukw&å m cE¨mawGuakd wmh Oyg'geu©Em¨ vdYk
rqd&k bl;? 'kuo © pömvdYk vJ rqd&k bl;? ouúm,vkYd vJ rqd&k bl;? ,ck xkwaf zmfNyD; ajymvmcJw h hJ avmuD ½kyef mrfcE¨m
awGuo kd m Oyg'gef\ tm½Hjk zpfvYdk Oyg'geu©Em¨ vkYd vJ qd&k w,f? 'kuo © pömvkYd vJ qk&d w,f? ouúm,vkYd vJ qk&d w,f?
'gaMumifh "r®'Ed mé ax&Du-

'g,um 0domcaoa|;BuD;? Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk ouúm,[k jrwfpmG bk&m;u a[mawmfryl gw,fvYdk


ajzMum;wmygbJ?

tJ'gukd twdck sKyfrw


S &f atmif vku
d q
f Mdk u&r,f/

1/ jrifqJ Mum;qJponfü xif½mS ;aom ½kyef mrftaygif;udk Oyg'geu©Em¨ [k ac:onf/


2/ bmaMumifh Oyg'geu©Em¨ ac:oenf;/
3/ wPSmjzifh 'd|jd zifh pGv
J rf;Ekid af omaMumifh Oyg'geu©Em¨ [k ac:onf/
4/ Oyg'geu©Em¨ ac:aom ½kyaf 0'em onm ocFg& 0dnmPfwYdk ukd ouúm,[kac:onf/
5/ ouúm, qdw k m xif½mS ;½Sad om ½kyef mrftaygif;yif jzpfonf/
6/ ouúm, qkw d hJ ½kyef mrftaygif;udk 'kuo © pöm-qif;&J tppftrSef[lívJ ac:onf/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 20

ork',opöm tar;

"r®'Ed mé ax&Du ajzMum;wJh ouúm,ac: 'kuo © pömtajzudk 0domcaoa|;BuD;u ESpo f rd t


hf m;& oabmusNyD;
]]ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? om"k-aumif;ygpG}}vkYd om"k ac:NyD;aemuf ork',opömudvk J 'Dvdk ar;ygw,f/

ouúm,ork'a,m ouúm, ork'a,mwd ta,s 0kpw


ö ?d uwarm Ek acg
ta,s ouúm,ork'a,m 0kawåm b*0awm/

ta,s-t½Si"f r®'Ed mé ? ouúm,ork'a,m ouúm, ork'a,mwd-ouúm,ac: 'kuo © pöm\ jzpfaMumif;


ouú,ac: 'kuo © pöm\ jzpfaMumif;[lí? 0kpw
ö -d ajymqdt
k yf\? 0g-ajyma[maeMuygonf? ta,s-t½Si"f r®'Ed mé ?
uwarm-tb,fw&m;ud?k ouúm,ork'a,m-ouúm, ork',[lí? 0g-ouúm, jzpfaMumif; ork',opöm[lí?
b*0wm-jrwfpmG bk&m;u? 0kawåm Ekacg-a[mawmfrt l yfygoenf;wJ/h

ouúm,-xif½mS ;½Sw
d hJ ½kyef mrf taygif;vkYd vJ qd&k wJh 'kuo
© pöm-qif;&JtppftrSe\
f jzpfaMumif;u b,f
w&m;ygvJ-b,fw&m;udk ork',opömvdYk qd&k ygovJvYdk ar;wmygbJ/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;yg
w,f/

ork',opöm tajz

,m,H tm0kaom 0domc wPSm aygaemAÇ0u d m


eED&´ m*o[*wm wMw wMwmbdeEde´ /D ao,sx'd ?H umrwPSm
b0wPSm 0db0wPSm? t,H acg tm0kaom 0domc
ouúm,ork'a,m 0kawåmb*0wm/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? ,m t,H wPSm-tMuif qmavmifrI wPSmonf? aygaemAÇ0u d m


wzefb0opfukd jzpfapwwf\? (aygaemb0dum[laom ygXfuoifah Mumif; "r®pMumw&m;awmf pmtkyüf azmfjyxm;
NyD; ½Syd gonf/) eED&´ m*o[*wm ESpo f ufwyfpjJG cif;ESiw
hf uG jzpf\? 0g-ESpo
f ufwyfpaJG om oabmjzpf\? wMw
wMwmbdeEde´ -D xkx
d adk &muf&mb0 &&mtm½Hük ESpo f ufaysmfarGYavh½\
dS ? (t,H-þqmavmifrI wPSmud?k ouúm,
ork'a,m-ouúm,ac: 'kuo © pömw&m; jzpfymG ;aMumif;[lí? b*0wm 0kawåm jrwfpmG bk&m;u a[mxm;ygonf
wJh/)

twkcd sKyf odapvkw


d muawmh ESpo
f ufom,mNyD; qmaewJh wPSm[m ouúm,ac:wJh ½kyef mrfcE¨m 'kuo © pöm
jzpfygG ;jcif;\ taMumif;ygbJvYdk odapvkw d mygbJ? wPSmqdw k hJ ygVdu qmw,fvYdk teuf½w dS ,f? qmw,fqw dk m
pm;csiNf yD;qmwm aomufcsiNf yD; qmwmrsKd ;ygbJ? ESpo
f ufom,mwmvJ qmwJo h abmbJ? vkcd siwf m awmifw
h &wm
&csifwm cHpm;csifwmawGvJ qmwJo h abmbJ? ,ck vlawG[m taumif;awGukd jrifvYkd vJ tm;r&bl; xyfumxyfum
jrifcsiaf ewmbJ? Mum;vkYd vJ tm;r&bl; xyfum xyfum Mum;csiaf ewmbJ? eHvYkdvJ tm;r&bl; xyfumxyfum
eHcsiaf ewmbJ? pm;vdYk vJ tm;r&bl; xyfum xyfum pm;csiaf ewmbJ? awGYxv d YdkvJ tm;r&bl;? xyfumxyfum
awGYxNd yD; cHpm;csifaewmbJ? tm½Hak umif;awGukd pdwuf ;l BuHpnfvYdkvJ tm;r&bl; xyfum xyfum BuHcsiaf ewmbJ?
tJ'vD kd tm;r&Edik w f m[m qmaewJo
h abmbJ/

rsufped YJ tjrifukd tNrJ½adS eapcsifwmbJ tJ'v D fkd tNrJ½adS eapcsifwhJ wPSmaMumifh b0opfawG xyfum
xyfum jzpfNyD; jrifrq I idk &f m Oyg'geu©Em¨ awG jzpfymG ;aewmbJ? xkYd twlyif em;ESihf Mum;wmvJ tNrJ½adS eapcsifw,f?
ESmacgif;eJY eHwmvJ tNrJ½adS eapcsifw,f? vQmeJY pm;odwmvJ tNrJ½adS eapcsifw,f? ud, k ef YJ awGYxwd mvJ tNrJ½adS eap
csiwf ,f? 'gaMumifh Mum;rI eHrI pm;odrI awGYxrd q I idk &f m Oyg'geu©Em¨ awG b0opftaejzifh xyfumxyfum jzpfae
wmbJ/ tJ'v D kd ESpo f ufom,mNyD; qmavmifaeMuaomaMumifh wcsKd Yu teHYuv kd J reH& t&omudv k J rpm;& tawGY
txduv kd J rcHpm;&wJh jA[®mavmuudk rêuduMf ubl;? reH& rpm;& rawGYx&d yJeYJ qif;&Jae&ovdk xifaeMuw,f?
Oyrmtm;jzifh aq;vdyêf uduaf ewJv h u l aq;vdyrf aomuf&wJh ae&mrSm raecsib f ;l ? uGr;f êuduaf ewJvh u
l uGr;f rpm;
&wJh ae&mrSm taecsib f ;l ? ao&nfao&uf êuduaf ewJv h u l ao&nft&uf raomuf&wJh ae&mrSm raecsib f ;l ?
tJ'v D b
dk J rsufpEd iS hf tjrifç em;ESit hf Mum; ponfukd êuduaf eMuwJt h wGuf owå0gawGu jrifrI Mum;rI ponfuif;wJh
plVa0'v’okwfw&m;awmf 21

edAmÁ efqw
kd mudk tvdrk ½SMd ubl;? tJ'v D kd owå0gawGuyJ rsm;aew,f/ BuHpnf&wmudv
k J êuduaf eMuwJt
h wGuf
BuHpnfrI uif;wJh edAmÁ efukd tvkrd ½SMd ubl;/

tJ'g[m ouúm,ac:wJh ½kyef mrfcE¨mawGukd ESpo f ufom,mNyD; qmavmifaeMuaomaMumifh ygbJ? tJ'v D dk


ESpof ufom,mNyD; qmavmifww hJ PSm ½Sad eaomaMumifh aocgeD;ü xifay:vmwJh uHur®erd w d f *wderd wd q
f w
kd mudk
pGv
J rf;NyD; pkwpd w
d cf sKyfí aooGm;wJt h cg b0topfawG xyfumxyfum jzpfaeMu&wmbJ/ b0opfjzpfw,fqw dk m
vJ wjcm;[m r[kwb f ;l ? ouúm,ac:wJh ½kyef mrfawG jzpfaewmbJ? wPSmu tJ'v D b
dk 0topfukd jzpfapwwfaom
aMumifh aygaemAÇ0u d m-wzefb0opfukd jzpfapwwfonfvYdk azmfjyxm;ygbJ/ eED&´ m* o[*wm ESpo f ufwyfruf
aom oabmjzpfonf qkw d muawmh ESpo f ufwyfrufaomtm;jzifh tm;r&Edik yf J qmavmifaewmvdYk odapwmygbJ?
wMw wMwmbdeEde´ -d xkx d adk &muf&mb0 &&mtm½Hük aysmfarGYavh½o dS nf qkwd muvJ wPSmu a&muf&mb0 &&m
tm½Hük ESpo f ufaysmfarGYvYdk tm;r&bJ aysmfarGYaewwfw,f qdw k mudk azmfjywmygbJ/

aysmfarGYyu
kH awmh vlYb0a&mufae,if ud, k w f iG ;f u &½Sad ewmudak &m? ud, k yf u toH;k taqmifawG ta>ct&H
taygif;toif;awGuakd &m t&yfa'oawGuakd &m &½Sad ewJh tJ'gawG tukev f ;kH udk ESpo f uftm;& oabmusNyD; aysmfarGY
aew,f? wcsKd YXmeawG[m txufwef;pm; vlawG&YJ tNrifeYJ q, dk if bmrQ aysmaf rGYp&m r½Sb d ;l ? ysi;f &dNiD;aiGYp&mom
jzpfaew,f? 'gayrJh tJ'XD merSm arG;zGm;NyD; aexkid Mf uwJh vlawGuawmh olwYkd t&yf olwYkd tajctaeeJY aysmfarGY
aeMuwmbJ? ewfjynfavmuü aysmaf rGYaeMuyHu k akd wmh txl;ajymp&m rvkyd gbl;? wd&pämefawGvJ vlYb0eJYol olY
tajctaeeJYol aysmaf rGYaeMuwmbJ? EGm;awG uRaJ wG jrif;awG[m jrufopf½u G u f okd m pm;NyD; olYb0eJYol aysmaf rGY
aeMuwmbJ? xkYd twlyif acG;awG 0ufawG MuufawG iSuaf wG 'Dvkd taumifawGvJ olwYkd tajctaeeJYow l Ydk aysmfarGY
aeMuwmbJ? tnpftaMu;xJu yd;k aumifuav;awGvJ olwYkd tajctaeeJY olwYkd aysmfarGYaeMuwmbJ? tJ'v D kd
jzpf&mb0awGrmS aysmaf rGYaeMuwJt
h wGuf tJ'v D b
dk 0awGrmS vJ xyfum xyfum jzpfaeMu&wmbJ/ 'gaMumif-h

,m t,H wPSm-tMuif qmavmifrI wPSmonf? aygaemAÇ0u d m wzef b0opfudk jzpfapwwf\/


eED&´ m* o[*wm ESpo
f ufwyfpjJG cif;ESihf wuGjzpf\? 0g ESpo f ufwyfpaJG om oabmjzpf\? wMwm wMwmbdeEde´ -D
xkx
d dk a&muf&mb0 &&mtm½Hük ESpo f ufaysmfarGYavh½\
dS -vdYk jyqdx
k m;wmygbJ? tJ'D wPSm\ o½kyu
f v
kd J 'Dvjdk yqkd
wm;w,f/

wPSmoHk;yg;

ao,sxd'H þwPSmum; tb,fenf;[lr?l umrwPSm vdck sipf &m umr*kPüf jzpfaom qmavmifrI
wPSmu wyg;? b0wPSm tNrJ½adS eonf[k xifvsuf qmavmifrI wPSmuwyg;? 0db0wPSm-aoNyD;vQif
r½Sad wmh[k xifvsuf qmavmifru
I wyg;wh/J

1/ umrwPSm

tJ'D wPSmoH;k yg;xJu umrwPSmqkw


d m ESpof ufvcdk sifp&mawGukd ESpo
f ufvckd sifwhJ oabmygbJ? rdrd
oEÅmefu jzpfap? olwyg;oEÅmefu jzpfap? oH;k aqmifp&mypön;f rsm;xJu jzpfap ESpo
f ufvcdk sipf &mudk ESpo
f uf
vdck sif,if tJ'g[m umrwPSmbJ/

vSywJt h qif;udk jrif&vkYd ESpo f ufvckd sifwm[m umrwPSmygbJ? tqif;vdYk qakd yrJh tqif;oufouf
wGiaf wmh r[kwb f ;l ? tqif;\wnf&mjzpfwhJ rde;f r wud, k v
f ;kH ç a,musfm; wud, k vf ;kH ç tusÐvckH snf tp½Sw
d hJ
ypön;f 0w¬Kwckv;kH odr;f usHK;NyD; ESpo
f ufvckd sifwmygbJ? xkYd twlyif wnf&myk*K¾d vf 0w¬Krsm;ESiw hf uG toHaumif; teHY
aumif;awG? t&omaumif;awG? pm;p&mûyjyifay;wJh rde;f r a,musfm;awG? tawGYtxd aumif;awG? oH;k aqmifb, G f
ypön;f awG 'Dv[
dk mawGukd ESpo f ufvckd sifwmvJ umrwPSmbJ/

vljzpfzYdk ewfjzpfzYkd a,musm;f jzpfzYdk rde;f rjzpfzYkd? vljzpfNyD; ewfNzpfzYkd umr*kPaf wGukd cHpm;zkYd vdck sif
ESpo
f ufwmvJ umrwPSmbJ? 'gaMumifh ]]umrwPSm? aumif;Ek;d &m? om,mESpo f ufr}I }vdYk aqmify'k pf x
D m;w,f?
tJ'gudk qkMd u&r,f/

1/ umrwPSm? aumif;Ed;k &m? om,mESpo


f ufr/I
plVa0'v’okwfw&m;awmf 22

jrif&wmjzpfap? Mum;& eH& pm;od& xdo&d wm jzpfap aumif;w,f xif,if om,mESpo f ufw,f? tJ'rD mS
aumif;w,f xifwmu t0dZmÆ bJ? t0dZmÆ qdw k m tm½H\ k oabmrSeu f kd zH;k uG,Nf yD; tvGt
J rSm;udk odwhJ oabmbJ?
rNrJwmudk NrJw,fvYdk olu xifw,f? cPrpJjzpfysuaf evdYk ESpo f ufz, G rf ½Sw
d hJ qif;&Joabmudk csr;f omvdYk xifw,f?
taMumif;tm;avsmfpmG cPrpJjzpfysufaevkYd twåaumif r[kww f mudk twåvYdk xifw,f? rwifw h ,fwhJ ud, k uhf ,kd f
olYu, kd uf kd wifw
h ,fw,fvYdk xifw,f? tJ'gawG[m aumif;w,fvYdk xifwmawGcsnf;bJ? tJ'v D kd aumif;w,fxif
awmh ESpo f ufvcdk sifwhJ umrwPSmjzpfw,f? ESpo f ufvckd sifawmh pGv J rf;w,f? pGv J rf;awmh ud, k t hf vdt
k wkid ;f NyD;pD;
jynfph akH tmif ûyvkyw f hJ tukov dk u
f H ukov
kd u
f H jzpfw,f? tJ'u D aH Mumifh b0opf ½kyef mrfqw kd hJ ouúm, jzpfw,f?
'gaMumifh ESpo f ufvckd sifwhJ umrwPSm jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f b0opf ½kyef mrfqw dk hJ ouúm,udk cH,al eonfrnfwmbJ/

aemufNyD;awmh tJ'w D PSmrS t½Sed t f 0g &vmwJt h wGuf tbdocFg& 0dnmPfac:wJh r&PoEéaZm pdw[ f m
aocgeD;rSm xifay:vmwJh uH ur®erd w d f *wderd w
d t
f m½Hu k kd qkyu
f ikd x
f m;ovdyk if pGpJ NJG rJNrJ tm½Hûk yaew,f? 'gaMumifh
pkwpd wd \
f tjcmrJüh tJ'D tm½Hu k kd ,lNyD; y#doaE¨pw d Ef iS whf uG b0opf ½kyef mrfawG jzpfomG ;&w,f? 'gaMumifh tJ'D
umrwPSmudk aygaemAÇ0u d m-wzef b0opfudk jzpfapwwfw,fvkdY yj qdx k m;wmbJ? ouúm, ork', xif½mS ;½Sw d hJ
½kyef mrftaygif; jzpfymG ;aMumif;vdYk vJ qd&k wmbJ/

2/ b0wPSm

b0wPSmqdw k m oów'd|ed YJ ,SOw f NJG yD;jzpfwhJ wPSmvdYk t|uxmrsm;rSm jyqdx k m;w,f? b0wPSm
yk'x
f u
J b0qdw k mu jzpfaew,f ½Sad ew,fvYdk teuf&w,f? 'gaMumifh tNrJ½adS ew,f-NrJw,fvYkd xifNyD;jzpfwhJ
ESpo
f ufom,mrIukd b0wPSmvdYk qd&k wmbJ? oów'd|d qdw k m ]]touf½iS af ewJh twåaumif[m b,fawmhrS
raorysufb;l ? ½kyu f ,kd Bf urf;BuD;u ysufp;D oGm;ayr,fvYdk tJ'D twåaumifuawmh rysufb;l ? wjcm; ½kyu f ,
kd t f opf
xJrmS 0ifNyD;wnf½adS ew,f? urÇmysuaf omfvJ oluawmh rysufb;l ? tNrJwrf; wnf½adS ew,f}}vkYd xifrw S pf vJG rf;wJh
t,lygbJ/

tJ'D oób'd|ed YJ ,SOw f NJG yD; jzpfwhJ wPSmudk b0wPSmac:w,f? 'DwPSmu twåaumif igaumif tNrJ
wnf½adS ew,f qdw k mudv
k J ESpo
f ufoabmusw,f? ]]a½S;uwnf;u wnfNrJ wnf½v dS mwJh iguyif ,ckvJ cHpm;&
w,f? aemifvJ cHpm;oGm;&r,f}}vkYd ,HMk unf,q l jyD;awmh jrif&Mum;& awGY& od&wJh tm½Hak wGuv kd J ESpo f ufvcdk sif
w,f? aemiftcgrS &r,fvYdk xif&wmawGuv kd J ESpo
f ufvcdk sifw,f? tNrJwrf; wnf½adS ernfh rdru d ,dk t
f wGuf
,cka&m aemifumvyg aumif;pm; csr;f omoGm;apcsiw f ,f? b0aumif;awGrmS jzpfcsiw f ,f? aemufaemuf b0awG
rSm vlcsr;f om ewfcsr;f omcsn;f jzpfomG ;csiw f ,f? wcsKd Yu a,musm;f b0csn;f jzpfomG ;csiwf ,f? wcsKd Yu rde;f rb0
csnf; jzpfomG ;csifw,f? tJ'gawG[m b0wPSmawGcsnf;bJ/

'Db0wPSmjzifh ESpo f ufvckd siw


f idk ;f ajr§mvf ifah wmifw
h wkid ;f b0opfjzpfzYdk &m t½Sed t
f 0g taxmuftyHu h kd
&&oGm;wmbJ? 'gaMumifh 'DwPSmudv k J aygaemAÇ0u d m wzefb0opfukd jzpfaew,fvYdk jyqdx k m;wmygbJ? 'DwPSm
twGuf aqmify'k u f awmh ]]b0wPSm? oówm? xifumESpo f ufr}I }wJ/h tJ'rD mS ]]oówm? xifumESpo f ufr}I }
qdw
k m tNrJwnf½adS ew,fxifNyD; ESpo
f ufwmudk qkw d mbJ/ tJ'gudk qkMd u&r,f/

2/ b0wPSm? oówm? xifum ESpo


f ufr/I

3/ 0db0wPSm

0db0wPSm qdw k yhJ 'k x


f u J 0db0qdw
k mu ]]tjzpf t½Su d if;jcif;? b0jywfjcif;}}vkYd teuf½w dS ,f? 'gaMumifh
]]raocifom ½Sw d ,f? aoNyD;,if r½Sad wmhb;l }}vkYd xifjrif,q l NyD; ESpof ufvckd sifwmudk 0db0wPSmvdYk ac:w,f?
Oapä''d|ed YJ ,SOw
f NJG yD;jzpfwhJ wPSmygbJ? Oapä'|d q d w dk m ]]owå0g[m aoNyD;,if bmrQr½Sad wmhb;l ? vH;k 0aysmufu, G f
jywfpo
J mG ;w,f}}vkYd xifjrifwt hJ ,lygbJ/ tJ't
D ,l½w dS ohJ u
l ]]raocifom ½Sw d ,f? raocifom cHpm;&w,f}}vkYd
xifjrifaeaomaMumifh raocifcpH m;&ef ajr§mv f ifah wmifw h w,f? cHpm;&orQuv kd J ESpo
f ufw,f? raoyJvJ ½Sad ecsif
w,f? tJ'gawG[m 0db0wPSmawGb/J qif;&J'u k © tBuD;tus,fa&mufae,if aooGm;jcif;udv k J awmifw h w,f?
'gvJ 0db0wPSmbJ? tJ'D 0db0wPSm jzpfwidk ;f aocgeD;ü xifay:vmaom tm½Hu k kd pGv
J rf;bdkY t½Sdeft0g&oGm;
w,f? 'gaMumifh aocgeD;ü xifay:vmaom tm½Hw k ckck udk pGNJ yD; aooGm;wJt h cg tJ'D pGv J rf;cJw
h hJ tm½Huk ,
dk Nl yD;
plVa0'v’okwfw&m;awmf 23

y#doaE¨pwd Ef iS w
hf uG b0opf½yk ef mrfawG jzpfomG ;w,f? 'gaMumifh 'DwPSmudvk J aygaemAÇ0u
d m-wzefb0opfukd
jzpfapwwfvYdk jyqdx k m;wmygbJ/ 'DwPSmtwGuf aqmify'k u f awmh ]]0db0rSm? Oapä'g? xifum ESpof ufr}I }wJ/h
tJ'gudk qkMd u&r,f/

3/ 0db0rSm? Oapä'g? xifum ESpo


f ufr/I

0db0wPSmqkw d m aoNyD;,if bmrQr½Sad wmhyJ Oapä'jzpfomG ;w,fç vH;k 0jywfpo J mG ;w,fvYkd xifNyD;
ESpo
f ufwhJ wPSmbJvYdk qdv k ykd gw,f/ tJ'v D kd aoNyD;,if taumif;tqk;d bmudrk Q rcHpm;&awmhb;l vdYk xifjrifwhJ
twGuf raumif;usdK; ay;wwfwhJ tukov kd af wGvJ ra½Smifb;l ? ukov kd v
f rJ ûybl;? raocif cHpm;bdYk &m &Edik w f hJ
enf;jzifh ½SmBuHNyD; cHpm;aew,f? 'gaMumifh 'DOapä't,l½w dS o
hJ rl mS b0aumif;rSm jzpfapEdik w
f hJ aumif;rIuu H r½Sd
oavmufyif enf;yg;w,f? raumif;rIuu H awmh tvGeyf ifrsm;bdYk ½Syd gw,f/ 'gaMumifh aocgeD;rSm olûyxm;wJh
tukov kd uf &H ,f? tukov kd uf rH e® rd w
d &f ,f? jzpf&rnfh tyg,fb0u tajctae *wderd w d &f ,f tJ't D m½Hk oH;k ckxu
J
wckcuk kd pGNJ yD; tyg,fy#doaE¨pw d f ponfjzpfzdYk bJ½Sdw,f/

,ck azmfjycJw
h hJ wPSmoH;k yg;aMumifh jzpf&m&mb0rSm y#doaE¨rpS í ouúm,ac:wJh Oyg'geu©Em¨ ig;yg;
½kyef mrfw&m;awG tqufrjywf jzpfymG ;aewmbJ? 'gaMumifh 'DwPSmoH;k yg;udk ouúm, ork', ouúm,jzpfaMumif;
w&m;vkYd qd&k wmbJ? ork',opömqdw k mvJ 'DwPSmoH;k yg;ygbJ? 'gaMumifh tJ'v D dk jzpfyu
kH dk ]]ouúm,jzpf&ef?
taMumif;rSe?f oH;k wef wPSmpk}}vkYd twkcd sKyf rSwx
f m;Mu&r,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/

4/ ouúm,jzpf&ef? taMumif;rSe?f oH;k wef wPSmpk/

tJ'D wPSmoH;k yg;udk ouúm,ork',[k jrwfpmG bk&m;u a[mawmfral Mumif; "r®'Ed mé ax&Du 'Dvkd
ed*;kH csKyfNyD; ajzMum;ygw,f/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? t,H acg þwPSmoH;k yg;ud?k ouúm, ork'a,m-ouúm,


jzpfaMumif; ork',opöm[lí? b*0wm-jrwfpmG bk&m;u? 0kawåm a[mawmfrt l yfygonfw/hJ (tJ'vD kd jrwfpmG bk&m;
a[mawmfryl uHk awmh cE¨0*¾o,
H wk yf gVd ESm 129-rSm xif½mS ;½Syd gw,f/) 'Dork',opöm wPSmoH;k yg;taMumif;udk
'gxuf us,fus,fjyefYjyefY odcsif,ifawmh "r®pMumw&m;awmfBuD; pmtkyrf mS Munf½h EI ikd yf gw,f/

tJ'D ork',opömtajzudk Mum;&awmh 0domcaoa|;BuD;u auseyfoabmusNyD;awmh om"kac:NyD; eda&m"


opömudk 'Dvdk ar;jyefygw,f/

eda&m"opöm tar;

ouúm,eda&ma"m ouúm,eda&ma"mwd ta,s0pk w ö ?d


uwarm Ekacg ta,s ouúm,eda&ma"m 0kawåm b*0wm/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? ouúm,eda&ma"m ouúm,eda&ma"mwd ouúm,ac: 'ku\ © csKyfjcif;oabm


(csKyf&m)ç ouúm,ac: 'ku\ © csKyfjcif;oabm (csKyf&m) [lí? 0kpw
ö d ajymqdt
k yf\? 0g-ajyma[maMuygonf/
ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? uwarm tb,fw&m;ud?k ouúm,eda&ma"m ouúm,eda&m"[lí? 0g-ouúm, csKyfjcif;
oabm (csKyf&m) [lí? b*0wm jrwfpmG bk&m;u? 0kawåm Ekacg-a[mawmfrt l yfygoenf;wJ/h

ouúm,eda&m"qdw k hJ qif;&JcsKyfjcif;oabm (csKyf&moabm)u b,fw&m;ygvJ? b,fw&m;udk eda&m"


opömudk qd&k ygovJvYkd ar;wmygbJ/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 24

eda&m"opöm tajz

a,m acg tm0kaom 0domc wóm a,0 wPSm,


taoo0d&m* eda&ma"m pma*g y#d edóa*¾g rkwåd temva,m/
t,H acg tm0kaom 0domc ouúm,eda&ma"m 0kawåmb*0wm/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? wóm a,0 wPSm,- xkq d mavmifrI wPSm\yifvQi?f 0g (umr
wPSmpaom) xko d ;kH yg;aom wPSm\yifvQi?f a,m taoo0d&m* eda&ma"m tMuif t<uif;rJh ysujf y,fjcif;
csKyfjcif;onf? a,m pma*g-(xkw d PSmud)k tMuif pGeYf jcif;onf? a,m y#deó
d a*¾g-tMuif a0;pGmpGeYfjcif;onf? ,m
rkw-åd (xkwd PSmrS) tMuif vGwjf cif;onf? a,m temva,m tMuif rwG,w f mjcif;onf? twd¬ ½S\ d ? tm0kaom
0domc 'g,um 0domc? t,Hacg wPSm t<uif;rJh ysujf y,fjcif; csKyfjcif;ponfjzifh jyqdt k yfaom þoabmud?k
ouúm, eda&ma"m ouúm, csKyfjcif;oabm (csKyf&moabm)[lí? b*0wm 0kawåm jrwfpmG bk&m;u a[mawmf
rltyfygonfwJh/

eda&m"opömqdwk hJ edAmÁ efw&m;u todcufw,f? tajym&vJcufw,f? rdrw d Ydk oEÅmefrmS ½Sad ewJh ½kyef mrfrsm;vkd
rdrw d Ydk rsufarSmufrmS ½Sad ewJh ½ky0f w¬Krsm;vdk odbYkd vJ rvG,b f ;l ? ajymbdYk vJ rvG,b f ;l ? ouúm,eda&m" qdw k mudk
'J'h ;kd ajymr,fq&kd if Oyg'geu©Em¨ qdw k hJ ½kyef mrfwYdk \ csKyfjcif; uif;Nidr;f jcif;vdYk ajym&rSmbJ? 'gayrJh tJ'D ½kyef mrfawG
csKyfwmuvJ jzpfNyD;awmh csKyfysufomG ;wmudk qdv k w
kd m r[kwb f ;l ? jzpfaeus ½kyef mrfawG taMumif;r½Sv d Ydk vH;k vH;k
rjzpfawmhyJ csKyfjcif; uif;Nidr;f jcif;udo k m qkv d wkd ,f? 'gaMumifh 'DrmS taMumif;jzpfwhJ ork',wPSm\ csKyfjcif;jzifh
azmfjyxm;wmygbJ/

tJ'rD mS wPSm t<uif;rJh ysufjy,fw,f csKyfw,f qdw k m t&[wår*f\ tpGr;f aMumifh jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ
jywfpuJ if;Nidr;f oGm;wmudq
k wkd mygbJ? tJ'g[m &[EÅm\ oEÅmefü ESpo f ufom,mwJh wPSmvH;k 0 rjzpfjcif;jzifh
xif½mS ; od&w,f? &[EÅmrSm b,fvkd ESpo f ufz,
G tf m½Hu
k rkd Q ESpof ufom,mrI rjzpfawmhb;l ? 'gaMumifh pkawcgeD;
aemufq;kH tcsdeüf vJ b,ftm½Hu k rkd Q rpGv
J rf;awmhb;l ? tJ'v D kd tpGt
J vrf;uif;aomaMumifh y&deAd mÁ efpw
k d pdwcf sKyf
oGm;onfh aemufü y#doaE¨pw d Ef iS w
hf uG b0opf½yk ef mrf awG[m vH;k 0rjzpfvmawmhyJ jywfpu J if;Nidr;f oGm;w,f?
tJ'g[m ouúm,vdYk 'kuo © pömvkYd ac:wJh ½kyef mrfcE¨mawG uif;Nidr;f oGm;wmbJ? tJ'v D kd b0opf½yk ef mrfawG rjzpf
vmawmhyJ r½Sad wmhyJ uif;Nidr;f aeawmh tkjd cif; emjcif; aojcif;paom qif;&J[o l rQawGvJ tukev f ;kH tNyD;wkid f
uif;Nidr;f oGm;awmhwmbJ/

tJ'vD kd taMumif; udavom jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ uif;Nidr;f NyD; qif;&Jcyford ;f csKyfNidr;f uif;jywfomG ;wmudk
eda&m"opömedAmÁ efvYkd qdw
k mygbJ/ Oyrmtm;jzifh avmifpm r½Sv d Ydk rD;Nidr;f oGm;wmrsdK;ygbJ/ tJ'gudk t*Fw k &å ygVd
yXrwGJ (ESm-178) rSm 'Dvv dk J a[mxm;ygw,f/

y#dpöorkyÜg'f y#dvHkESifh edAÁmeft&wlyif

(urwOö bdua© 0 'kue© ad &ma"m t&d,opö)H &[ef;wdYk 'kue© ad &m" t&d,opömu b,f[mvJ? (t0dZmÆ ,
awG0 taoo0d&m*eda&m"m ocFg&eda&ma"m) wPSmjzpfaMumif; t0dZmÆ \yifvQif t<uif;rJh ysujf y,fjcif; csKyfjcif;
aMumifh ocFg&wkYd \ csKyfjcif; NyD;pD;onf? (ocFg& eda&ma"m 0dnmP eda&ma"m) ocFg&wdYk \ csKyfNcif;aMumifh b0opf
0dyguf 0dnmPf csKyfjcif;NyD;pD;onf? «þrS aemufü ygVdrNyyJ jrefrmjyefoufoufjyoGm;rnf/» 0dnmPfcsKyfjcif;aMumifh
emrf½yk cf sKyfjcif; NyD;pD;onf? emrf½yk cf sKyfjcif;aMumifh rsupf ed m;paom tm,wecsKyfjcif; NyD;pD;onf? tm,wecsKyfjcif;
aMumifh zó-tawGYcsKyfjcif;NyD;pD;onf? zócsKyfjcif;aMumifh cHpm;rIa0'emcsKyfjcif; NyD;pD;onf? a0'emcsKyfjcif;aMumifh
wPSmcsKyfjcif; NyD;pD;onf? wPSmcsKyfjcif;aMumifh pGv J rf;rIOyg'gefcsKyfjcif; NyD;pD;onf? Oyg'gefcsKyfjcif;aMumifh
b0opfjzpfaMumif;uHEiS hf b0opfjzpfrcI sKyfjcif;NyD;pD;onf? b0csKyfjcif;aMumifh b0opfjzpfrI ZmwdcsKyfjcif;NyD;pD;onf?
ZmwdcsKyfjcif;aMumifh tkjd cif; aojcif; csKyfonf? pd;k &dryf al qG;jcif; idak <u;jcif; ud, k q f if;&JrI pdwq
f if;&JrI pdwNf yif;pGm
ylyefrwI Ykd vJ csKyfMuonf? þqkcd o hJ nft h wkid ;f þqif;&J tpkoufouf\omvQif csKyfjidr;f jcif; jzpfonf? (twå
aumif\ csKyfjcif; r[kw[ f k qdv
k \ kd /) &[ef;wdYk ,ckjyqdck ahJ om þqif;&Jtpkoufouf\ csKyfjcif;udk 'kue© ad &m"
t&d,opöm[k ac:qdt k yfayonfw/hJ
plVa0'v’okwfw&m;awmf 25

tJ'g[m bk&m;a[mygVDukd twdtus jrefrmjyefqckd sufygbJ? tJ'yD gVdrmS t0dZmÆ csKyfjcif;aMumifh ocFg&csKyf
onf? ocFg&csKyfjcif;aMumifh 0dnmPfcsKyfonf ponfjzifh wckcsif; wckcsif; csKyfyu kH kd toD;toD; jywmuawmh
qdik &f m taMumif;csKyf,if olYqidk &f m tusKd ;csKyfw,f qdw
k mudk odem;vnf&atmifvYdk jywmygbJ? pifppf odapvkwd m
uawmh t0dZmÆ csKyfonfEiS w hf ûydief uf ocFg&paom tusdK;w&m;awG tukev f ;kH wygwnf; csKyfomG ;Muw,fqwkd mudk
odapvk&d if;ygbJ/

aemufNyD;awmh txl;owdûyp&muawmh eda&ma"m-csKyfjcif;aMumif?h eda&ma"m-csKyfjcif; NyD;pD;onf-qdw k hJ


jyefqcdk su[f m twdtus jyefqcdk suyf ?J eda&m"mESihf eda&ma"m-yk'w f Ydkukd csKyf&m-vkYd awmh teufjyef&ef zGijhf ycsuv
f J
r½Sb
d ;l ? tJ'vD dk teufjyef&efvJ vH;k 0roifyh gbl;? 'gaMumifh edAmÁ efEiS hf eda&m"opömwdYk ukd taMumif;udavomESihf
tusdK;½kyef mrfwYkd \ csKyfjcif;oabmyJ qdw k m[m twdtus teufreS jf zpfaMumif; NrJNrHpmG rSwx f m;Mu&r,f?
udavomcsKyf&m qif;&JcsKyf&mvdYk jyefqckd suu f awmh csKyfjcif;udyk if csKyf&mvdYk wifpm;NyD; jyefqcdk sujf zpfaMumif;vJ
odem;vnfxm;Mu&r,f/

tJ'D taMumif; udavomt<uif;rJch sKyfjcif;qdw k hJ eda&m"opöm edAmÁ efukd wóm a,0 wPSm,-xkw d PSm\
yifvQi?f taoo0d&m eda&ma"m-t<uif;rJyh sujf y,fjcif; csKyfjcif;yifjzpfaMumif; ,ckjyqdq k yJ gVdrmS a&m "r®pMumokwf
ygVd ponfrmS a&m azmfjyxm;w,f? tJ'v D kd taMumif;udavom t<uif;rJch sKyf,if olYqikd &f mtusdK; ½kyef mrfqif;&JawG
vJ t<uif;rJch sKyfNidr;f w,f qdw
k mudv
k J odapygw,f? Oyrmtm;jzifh rD;avmifpmvH;k 0 r½Sad wmhb;l qk, d if rD;vJ vH;k 0
r½Sad wmhb;l qdw
k m od&ovdyk gbJ/

t&d,r*fjzifh edAÁmefawGYyHk

tJ'D edAmÁ efukd t&d,mr*fjzifh tm½Hûk yyHk jyaom y#dord'Ç g r*fygVd (411) ü-

yOöEéH cE¨meH eda&ma"m edpHö edAmÁ eEdÅ yóaEÅm or®weå ,


d mrH Mouúrwd/

yOöEéH cE¨meH-cE¨mig;yg;wkYd \? eda&ma"m-csKyfjcif;onf/ edpöH edAmÁ eEdÅ yóaEÅm or®weå , d mrH Mouúrwd-
NrJaom edAmÁ ef[k odNrifvsuf t&d,r*fa&mufonfw/hJ tJ'rD mS edp-öH NrJaom qdw k hJ 0daooeuawmh a½SYyikd ;f
0dyóemu tedp-ö rNrJb;l vdYk ½IjrifvmcJw h t
hJ wGuf edAmÁ efukd awGYNrifwthJ cg NrJwt hJ aejzifh awGYNrifyu
kH kd jywmygbJ?
vk&d if;uawmh t&d,r*fzv kd cf Pü cE¨mig;yg; ½kyef mrfw&m;wkYd \ csKyfjcif; uif;qdwjf cif;udk awGYNrifw,f qdw k mu
vd&k if;ygbJ/ tJ'D y#dord'Ç gr*fygVdawmf t&tm;jzifh 0dyóem½IqüJ jrifrI Mum;rIpaom ½kyef mrfcE¨mwkYd \ tjzpf
tysufukd awGYoad ew,f? t&d,r*fzv dk f cPusawmh tJ'jD zpfysufaewJh jrifrMI um;rIpaom ½kyef mrfcE¨mawG csKyfjcif;
uif;qdwaf ewmudo k m awGYo&d w,f? tJ'D jzpfysu½f yk ef mrf csKyfNidr;f wm[m r*fzv kd \ f tm½Hjk zpfwhJ omrnedAmÁ efb?J
tJ'o D mrnedAmÁ efukd odjrifwhJ t&d,r*f\ tpGr;f aMumifh taMumif;udavomESihf tusdK;½kyef mrfawG jzpfciG rhf ½Syd J
csKyfNidr;f wmu 0daooedAmÁ efb/J

tJ'D 0daooedAmÁ efu t&d,r*fav;yg;\ tpGr;f aMumifh udavomESihf ½kyef mrfcE¨mcsKyfNidr;f jcif; av;yg;
½Sw
d ,f? tJ'aD v;yg;xJu aomwywdrå *f\ tpGr;f aMumifh csKyfjcif;yHu k awmh tyg,fav;yg; usa&mufapwwfwhJ
wPSmvJ csKyfNidr;f w,f? ckepfb0xufyv kd eG Nf yD; umrok*wdb0awGukd jzpfapEdik w f hJ wPSmvJ csKyfNidr;f w,f? 'd|ed YJ
0Dpu d pd mä vJ csKyfNidr;f w,f? 'gaMumifh aomwmyefrmS tyg,fb0 ½kyef mrfawG ckepfb0xuf ydv k eG w
f hJ umrok*wd b0
½kyef mrfawG jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ csKyfNidr;f uif;½Si;f oGm;w,f? ou'g*grdr*f\ tpGr;f aMumifh Murf;wrf;aom umrwPSm
eJY Asmyg' csKyfNidr;f w,f? 'gaMumifh 2-b0xuf ydv k eG Nf yD; umrok*wdb0awGvJ jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ csKyfNidr;f uif;½Si;f
oGm;w,f? 'gayrJh aomwmywdrå *fcP ou'g*grdr*f cPrSmawmh tJ'u D ad vomawG csKyfwmeJY b0½kyef mrfawG
csKyfwmudak wmh rawGYoEd ikd yf gbl;? bmaMumifv h qJ akd wmh tJ'jD zpfciG ½hf w
dS hJ udavomawGeYJ b0½kyef mrfawGu xif½mS ;
½Sad ewm r[kwb f ;l ? jzpfciG ½hf ½dS rkH Qom ½Sad ewmbJ? 'gaMumifh xif½mS ;½Sw d hJ t&m0w¬KawG aysmufu, G o
f mG ;wJt
h aejzifh
awGYo&d wmawmh r[kwb f ;l ? jzpfysuaf ewJh ½kyef mrfawG csKyfNidr;f uif;qdww f hJ omrnedAmÁ efuo kd m t&d,r*fcPü
xif½mS ;awGYo&d ygw,f/

tem*grdr*f\ tpGr;f aMumifh umrwPSmeJY Asmyg'gawG vH;k 0csKyfNidr;f oGm;w,f? tJ'gaMumifh umrb0
½kyef mrfawGvJ jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ vH;k 0csKyfNidr;f oGm;w,f/ 'gayrJh tJ'u
D mrwPSm Asmyg'eJY umrb0½kyef mrfawG
csKyfNidr;f yHu
k akd wmh tJ'rD *fcPrSm awGYo&d wmawmh r[kwyf gbl;? 0dyóemÓPfjzifh awGYae&wJh jzpfysuf½yk ef mrfawG
plVa0'v’okwfw&m;awmf 26

tm;vH;k csKyfNidr;f uif;qdww f hJ omrnedAmÁ efuo


kd m tJ'rD *fcPü awGYo&d wmbJ/ 'gayrJh r*fzv dk af &mufNyD;wJah emuf
jyefvnfqifjcifrw d t
hJ cgrSmawmh umrwPSmeJY Asmyg' jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ csKyfNidr;f aewmudv
k J od&ygw,f? umrbHük
jzpfciG hf r½Sad wmhwmudv k J od&ygw,f/

t&[wår*f\ tpGr;f aMumifh t0dZmÆ b0wPSmpaom udavomawG tukecf sKyfNidr;f oGm;w,f? b0ü
wyfrufom,mwJh wPSm r½Sad wmhaomaMumifh b0opf½yk ef mrfawGvJ jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ csKyfNidr;f oGm;w,f? tJ'gudv k J
r*fcPrSmawmh awGYow d mr[kwyf gbl;? 0dyóemÓPfjzifh rjywfawGYoad e&wJh jzpfysuf½yk ef mrfawG csKyfNidr;f uif;½Si;f
wJh omrnedAmÁ efuo kd m r*fcPü awGYo&d ygw,f? 'gayrJh udavom csKyfNidr;f wma&m b0opf½yk ef mrfcE¨m csKyfNidr;f
wma&m tJ'cD sKyfNidr;f jcif;txl;[mvJ omrnedAmÁ efxrJ mS twGi;f 0ifaewmrdYk edAmÁ efukd wyg;wnf;vkYd om qd&k ygw,f/
b,fvv kd q
J akd wmhum udavomrQomNidr;f wJh oOyg'daooedAmÁ efeYJ b0opfcE¨myg Nidr;f wJh tEkyg'daooedAmÁ efwYkd ukd
r*fzv
dk \
f tm½Hjk zpfwhJ omrnedAmÁ efEiS hf twlwyl v
J Ykd qd&k wmvkyd gbJ? bmaMumifv h q J akd wmh Nidr;f jcif;oabmtm;jzifh
twlwyl if jzpfaeaomaMumifyh gbJ/

ouúm,eda&m"udk jyqd&k mrSm ork',opömtjzpfjzifh jyqdck w hJ hJ xkw d PSm\yifvQif (taoo0d&m*


eda&ma"m) t<uif;rJh ysujf y,fjcif; csKyfjcif; qdw k phJ um;jzifh odapwmuawmh jzpfciG v hf ;kH 0r½Sad wmhyJ wPSmuif;Nidr;f
oGm;wmudk b0opf½yk ef mrf vH;k 0uif;Nidr;f aMumif; jzpfaomaMumifh ouúm,eda&m"vdYk odapwmygbJ? tJ'g[mtcku d f
twefYrQ csKyfNidr;f wm r[kwb f ;l ? b,fawmhrS jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ tNyD;wdik f csKyfNidr;f wmudo k m qdw k myg? xkYd twlyif
(pma*g) xkw d PSmudk pGeYf jcif;? (y#deó
d a*¾g) a0;pGmpGeYf jcif;vdYk qd&k mrSmvJ t<uif;rJph eG Yf jcif;udk qdw k mygbJ? (rkw)åd
xkwd PSmrS vGwjf cif;vkYd q&kd mrSmvJ tJ'w D PSmjzpfciG hf r½Sad wmhaomaMumifh tJ'w D PSmrS tpOfxm0& vGwaf jrmufwm
uif;wmudk qdw k mygbJ? (temva,m) rwG,w f mjcif; qd&k mrSmvJ twG,t f wm vH;k 0uif;jcif;udk qdw k mygbJ? tJ'D
pm*ponf[m trnfa0g[m&uGaJ omfvJ teuft"dygÜ ,ft&tm;jzifh eda&m"eJY twlwyl gbJ? ouúm,ac:wJh b0opf
½kyef mrfawG[m wPSm½Sad evdYk topftopfjzpfNyD; ½Sad ewmbJ? wPSm vH;k 0r½Sad wmhb;l qdak wmh tJ'D ouúm,ac:wJh
½kyef mrf'u
k o© pömawGvJ vH;k 0csKyfNidr;f jywfpo J mG ;w,f? 'gaMumifh }}wPSmcsKyfu? ouúm,? 'kut © Nidr;f rSe}f }vdYk
aqmify'k pf x
D m;w,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/

wPSmcsKyfu? ouúm,? 'ku© tNidr;f rSe/f

'gavmufq,
kd if ouúm,eda&m" qdw
k hJ eda&m"opöm taMumif; aumif;aumif; em;vnfavmufygNyD/

r*¾opömtar;

"r®'Ed mé \ eda&m"opömtajzudk ESpo


f uf oabmusojzifh om"kac:NyD;aemuf 0domcaoa|;BuD;u 'Dvdk
ar;jref;ygw,f/

ouúm,eda&m"*grdeD y#dy'g ouúm,eda&m" *grdeD


y#dy'gwd ta,s 0kpw ö ?d uwrm Ekacg ta,s ouúm, eda&m"
*grdeD y#dy'g 0kwmå b*0wm/

ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? ouúm,.....y#dy'gwd ouúm, csKyfjcif;okYd a&mufaom tusifh ouúm,csKyfjcif;odYk


a&mufaom tusif[ h í
l ? 0gr*¾opöm r*¾opöm[lí? 0kpw ö ad jymqdt
k yf\? 0g-ajyma[m aeMuygonf? ta,s-t½Sifr
"r®'Ed mé ? uwrmtb,fw&m; tb,ftusiu hf ?kd ouúm, eda&m"*grdeD y#dy'gouúm, csKyfjcif;odYk a&mufaom
tusif[ h í
l ? 0g-r*¾opöm[lí? b*0wm 0kwmå -jrwfpmG bk&m;u a[mtyfygoenf;wJ/h

r*¾opömtusif[
h m ouúm,csKyfwhJ edAmÁ efoYkd tm½Hûk yaomtm;jzifh a&mufwwfw,f? ouúm,csKyfNcif;udk
NyD;apaom tm;jzifh usiohf u
l v
kd J a&mufapwwfw,f? 'gaMumifh ouúm,csKyfjcif;odYk a&mufwwfaom tusi?hf
wenf;tm;jzifh a&mufapwwfaomtusi?hf wenf;tm;jzifh a&mufaMumif;tusifu h v
kd J qk&d ygw,f? tJ'D r*¾opömu
b,f[mvJvYdk ar;wmygbJ? tJ't D ar;udk "r®'Ed mé u 'dvadk jzMum;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 27

r*¾opömtajz

t,ar0 acg tm0kaom 0domc t&da,m t|*Øaum


ra*¾g ouúm, eda&m"*grded y#dy'g 0kwmå b*0wm/
ao,sx'd ?H or®m'd|d or®mouFayÜg or®m0gpm or®mur®aEÅm
or®m tmZDa0g or®m0g,marm or®mowd or®morm"d/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? t&da,m jzLpifjrifjh rwfaom? t|*Øaum-t*Fg½Spfyg;½Sdaom? t,ar0


ra*¾g þr*fuykd ifvQif? ouúm,eda&m" *grdeD y#dy'g ouúm,csKyfjcif;odYk a&mufaom tusif[ h íl ? b*0wm 0kwmå
jrwfpmG bk&m;u a[mxm;ygonf/ ao,sx'd H þr*fu b,f[mvJ qdv k Qi?f or®m'd|d rSepf mG jrifjcif;? or®mouFayÜg
-rSepf mG BuHjcif;? or®m0gpm-rSepf mG ajymjcif;? or®mur®aEÅm-rSepf mG ûyjcif;? or®mtmZDa0g rSepf mG toufarG;jcif;? or®m
0g,arm rSepf mG tm;xkwjf cif;? or®mowdreS pf mG trSw&f jcif;? or®morm"d rSepf mG pl;pdu k f wnfMunfjcif;wkYd yif jzpfyg
onfwJh/

or®m'd|d tp½Sad om r*¾i½f pS yf g;tusifu


h ykd if ouúm, csKyfjcif;odYk a&mufaom tusifvh Ykd jrwfpmG bk&m;u
a[mxm;ygw,fvYkd qdv k wkd mygbJ/ or®m'd|d tp½Sad om 'Dr*¾i½f pS yf g;uawmh w&m;pmay avhvmaewJo h al wGrmS
EIww
f uf &aeMurSmygbJ? 'Dua,m*DawGvJ rMumrMum Mum;emaeMu&vdYk EIww f wf&aeolawGu rsm;rSmygbJ?
'gayrJh EIww
f ufr&rwJo h vl J ½Srd ,f? tvGetf av;ûytyfwhJ tusifwh &m;vJ jzpfw,f? 'gaMumifh tJ'gawGukd vdu k q
f kd
Mu&r,f/

r*¾i½f pS yf g;

1/ or®m'd|-d rSepf mG jrifjcif;?


2/ or®mouFy-Ü rSepf mG BuHjcif;?
3/ or®m0gpm-rSepf mG ajymjcif;?
4/ or®mur®E-Å rSepf mG ûyjcif;?
5/ or®mtmZD0-rSepf mG toufarG;jcif;?
6/ or®m0g,mr-rSepf mG tm;xkwjf cif;?
7/ or®mowd-rSepf mG trSw&f jcif;?
8/ or®morm"d-rSepf mG pl;pdu k w
f nfMunfjcif;?

or®m'd|yd 'k uf kd trsm;tm;jzifh aumif;pGmjrifjcif;vkYd jyefqMdk uwmubJ rsm;ygw,f? 'gayrJh or®m'd|\ d


qefYusibf uf rdpmä 'd|ed YJ EdiI ;f ,SOMf unf,h if rSepf mG jrifjcif;vdYk jyefqw
dk mu omNyD;ay:vGif xif½mS ;ygw,f? bmaMumifh
vJqakd wmh rdpmä eJY or®mu ajymif;jyef qefYusib f ufy?J rdpmä 'd|u d rSm;pGmjrifjcif; rSm;aom todtjrif qdak wmh or®m
'd|u
d rSepf mG jrifjcif; rSeaf om todtjrifvYkd qdrk S ydNk yD;ay:vGiw f ,f? 'gaMumifh bkeBf uD;u or®m'd|d rSepf mG jrifjcif;
ponfjzifh or®myk'u f kd rSepf mG vdYk jyefqx
dk m;wmygbJ? tJ'D or®m'd|u d kd t|uxmrsm;rSm ig;yg;ajcmufyg; a0bef
jyxm;ygw,f? b,fvv kd q
J akd wmh-

(1) ur®óuwm or®m'd|?d (2) psme or®m'd|?d (3) 0dyóem or®m'd|?d (4) r*¾or®m'd|?d (5) zvorm
'd|wd ?hJ ypöa0u©Pmor®m'd|yd g jyxm;wmvJ ½Sw d ,f? tJ'gygqk, d if or®m'd|d 6-yg; ½Sdw,f/ tJ'D 6-yg;xJrS ypöa0u©
Pm or®m'd|d qdw k muawmh t&d,r*fzv dk f a&mufNyD;wJah emuf jyefvnfqifjcifNyD; odwÓ hJ Pfb?J tJ'gtwGuaf wmh
txl;tm;xkwpf &m rvdyk gbl;? t&d,r*fzv dk af &muf,if olYtvkv d kd qifjcifawmhwmygbJ? aemufNyD;awmh zvor®m
'd|d qdw k muvJ t&d,r*f\ tjcm;rJrh pS NyD; olYtvdv k kd jzpfomG ;wmbJ? tJ'zD v or®m'd|t d wGuv f J oD;jcm;tm;xkwf
p&m rvkyd gbl;/ usefwhJ or®m'd|ad v;yg;twGuu f awmh oD;jcm;tm;xkw&f w,f/

tJ'aD v;yg;xJrS ur®óuwm or®m'd|d qdw k m ]]ukovkd u


f u
H aumif;usdK;ay;w,f? tukov kd u
f u
H
raumif;usdK;ay;w,f}}vkYd uHEiS hf uH\tudsK;udk ,HMk unfNyD; odwÓ hJ PfygbJ? tJ'gu 0dyóemÓPf r*fÓPfrsm;vkd
ud,
k w
f idk af wGYNyD; odwmawmh r[kwyf gbl;? o'¨grlvu d mvkYd t|uxmü zGijhf yxm;wJt
h wkid ;f o'¨gjzifh ,HMk unfNyD;
odwhJ ÓPfynmygbJ/ 'Dur®óuwm or®m'd|q d w kd hJ ynmuawmh okwr,ÓPfynmygbJ? 'gayrJh 'DÓPfynm
plVa0'v’okwfw&m;awmf 28

uvJ tvGet f a&;BuD;ygw,f? uHEiS hf uH\tusdK;udk ,HMk unfNyD; odjrifoabmusrS raumif;rIukd rûyyJ MuOfa½Smif
w,f? tJ'v D kd MuOfa½SmifrS oDvjynfph w
kH ,f? orxbm0emtvkyu f kd vky,
f if psmef&NyD; jA[®mah vmurSm jzpfEikd w f ,f
qdwk m ,HMk unfrS orxbm0emtvkyu f kd tm;xkww f ,fqw kd m ,HMk unfrS orxbm0emtvkyu f kd tm;xkwNf yD; psmef
ukov kd u
f kd &Ekid w
f ,f? Oyg'geu©Em¨ ig;yg;qdw k hJ ½kyef mrfwYdk \ tjzpftysufu½kd ,I if 0dyóemÓPf r*fzv kd Ó f Pf
rsm;udk &Edik w
f ,fqw kd m ,HMk unfrS 0dyóemtvkyu f kd tm;xkwNf yD; 0dyóemÓPf r*fzv kd Ó
f Pfrsm;udk &Edik w f ,f?
'gaMumifh ur®óuwmor®m'd|[ d m 0dyóem½I&mü tajccHjzpfwhJ rlvr*¾ib f ?J xkYd twlyif oDvr*¾iEf iS hf orm"dr*¾if
rsm;vJ 0dyóem\ tajccHrv l r*¾iaf wGb/J

'gaMumifh 0dyóemtvkyu f kd tm;xkwrf nfh yk*K¾d vf[m ur®óuwm or®m'd|Ed iS hf jynfph NkH yD;awmh oDvESiv hf J
jynfph &kH w,f? orm"duv kd J jzpfygG ;ap&w,f? tJ'rD mS oDvESijhf ynfph w kH ,fqwkd m or®m0gpm or®mur®EÅ or®mtmZD0
qdw
k hJ oDvr*¾if oH;k yg;ESihf jynfph w kH mygbJ? or®m0gpm qdw k m (rkom0g') vdraf jymjcif;? (ydoP k 0gpm) *H;k wdu k jf cif;?
(z½ko0gpm) qJa&; Budr;f armif;jcif;? (oræyv Ü my) tESprf hJ tjydet f zsif;pum; ajymjcif;qdw k hJ rdpmä 0gpmrS MuOfa½Smif
jcif;ygbJ/ or®mur®EÅ qdw k m (ygPmwd ygwm) owå0gudk owfjcif;? (t'dEmé 'ge) olwyg;Opömudk vk,ufc;kd ,l
jcif;? (umarokrpd mä pm&) rydik rf qdik af om trtzdu k mr*kPw f Ydkü rSm;,Gi;f usL;vGejf cif;qdw
k hJ rdpmä ur®ErÅ S MuOfa½Smif
jcif;ygbJ/ rdpmä tmZD0 qdw k muawmh ck;d jcif; vdrjf cif; owfjcif; paom rw&m;onfeh nf;jzifh ypön;f ½SmNyD; touf
arG;jcif;ygbJ/ vl0wfaMumifrsm;rSm qd, k if ig;yg;oDvudk ½d½k akd oaoaqmufwnf usifo h ;kH jcif;jzifh oDvjynfph kH
pifMu,fygw,f? ig;yg;oDvudk ½k½d akd oao usifah e,if ydoP k 0gpm ponfrv S J MuOfa½Smif&wmbJ? 'gaMumifh
rkom0g'rS MuOfa½Smifyg\vkYd aqmufwnfNyD; ½k½d adk oaousifah e,if tJ'yD o d P
k 0gpmponfrS MuOfa½Smifjcif;
udpv ö J NyD;wmygbJ/ &[ef;rsm;rSmawmh ygwdarmuf odum© yk'rf sm;ESit hf nD tjynft h pHu
k sifb
h Ykd vkyd gw,f/ tJ'v D dk
usifah e,if oDvr*¾if jynfph akH ewmygbJ/

orm"dr*¾iaf wmh wufEikd , f if psmefwyg; jzpfap? ESpyf g; oH;k yg; av;yg; jzpfap? t½lypsmefrsm;yg jzpfap
a½S;OD;pGm &atmifxw k w
f mu taumif;qH;k bJ/ tJ'o D rxpsmefrsm;udk &atmif tm;rxkwEf idk , f ifawmh jzpfqJ
½kyef mrfukd ½Irw
S v
f suf 0dyóem cPduorm"d aumif;aumif;jzpfatmif tm;xkw&f w,f/ b,fvv dk J qdak wmh 'Gg&
6-yg;u jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f ½kyef mrfawGukd rjywfvudk Nf yD; ½Iae&mwmygbJ/ 'gayrJh pNyD; ½Icgp rSmawmh owd orm"d
ÓPfu tm;r½Sad o;aomaMumifh jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f udk olYjzpfpOftwkid ;f tukev f ;kH vdu
k Nf yD; ½Irw S f
vkYd awmh rjzpfao;ygbl;? 'gaMumifh xif½mS ;ay:vmwJh "mwfwyg;yg;u pNyD; ½Irw S &f w,f? tJ'v D dk ½Irw S zf Ydk &m
r[mowdy|meokwrf mS (*päaEÅm 0g *pämrDwd ½Irw S zf Ydk&m r[mowdy|meokwrf mS (*pämaEÅm 0g *pänrDwd yZmemwd
ponfjzif)h oGm;qJponfrmS oGm;w,f &yfw,f xkid w f ,f avsmif;w,f ponfjzifh ½Irw S zf Ykd nTeMf um;xm;ygw,f/

tJ'D nTeMf um;awmfrw l mudk rSND yD;awmh bke;f BuD;wkYd u xkid af eqJrmS xkid w f ,f xdw,fvYkd ,ifvJ ½Irw S zf Ykd ?
0rf;Adu k u f vIy½f mS ;wmudk azmif;w,f yde;f w,fvYdk ,ifvJ ½Irw S zf Ydk nTejf yaeygw,f? azmif;w,f ydew f ,fvYkd
½Irw S af e,if; jzpfay:vmwJh pdwu f ;l udv k J ½Irw S zf Ydk ? ud, k v
f ufvyI ½f mS ;wkid ;f vJ ½Irw S zf Ydk ? anmif;rI ylrpI aom a0'em
udvk J ½Irw S zf Ykd ? Mum;wm jrifwmponfuv kd J ½Irw S zf Ykd ? oGm;qJrmS oGm;wmudk ½Irw S zf Ykd ponfjzifh nTejf yaeygw,f?
tJ'v D kd nTejf ywJt h wkid ;f ½k½d akd oao ½Irw S Mf uwJh olawGrmS cPdu orm"dtm;½Sv d mwJh tcgusawmh ½Irw S wf ikd ;f
½IrSwfwdkif; odp&m½kyfeJY odwJhemrf 'D 2-yg;udv k J ydik ;f jcm;NyD; ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifyh if odMuygw,f? vIycf sifrI oGm;csifrI
paom taMumif;eJY vIy½f yk f oGm;½kypf aom tusdK;udv k J ydik ;f jcm;NyD; ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifyh if odMuygw,f? ½Irw S wf idk ;f
½IrwS w f ikd ;f odp&ma&m odwma&m jzpfjzpfNyD; ysuyf suo f mG ;wmudv k J ud, k yf ikd Ó f Pfjzifyh if odMu&ygw,f?
tJ'v D o dk Nd yD;awmh tedpö 'ku© tewåvYdk vJ odMuygw,f/ tJ'v D dk trSet f wkid ;f odoo d mG ;wm[m 0dyóemor®m'd|b d ?J
tJ'o D r®m'd|d jzpfatmif trSeo f abmqDukd pdwOf ;D nGwaf y;wmu or®mouFyb Ü ?J tJ'D or®m'd|ed YJ or®mouFy[ Ü m
½Irw S w f ikd ;f ½Irw S wf idk ;f jzpfaew,f? tJ'g[m 0dyóemynmr*¾if 2-yg; jzpfygG ;aewmbJ/

bk&m;tavmif;awmfrsm; bk&m;jzpfatmif Oyg'geu©Em¨ ig;yg;\ tjzpftysufukd ½Iaew,f qdw k m[m 'Dvkd


½IaewmrsdK;ygbJ/ tJ'v D kd ½IrwS w
f idk ;f ½Irw S w f idk ;f aMumifMh upduk af y;wmu or®m0g,mr r*¾ib f ?J trSewf ikd ;f trSwf
&wmu or®mowd r*¾ib f ?J ½Irw d t hJ m½Hük uyfvsuf uyfvsuf wnfwnfaewmu or®morm"db?J ½Irw S w
f idk ;f
½Irw
S wf ikd ;f 'Dorm"dr*¾if oH;k yg;vJ jzpfygG ;aewmbJ/ 'D orm"dr*¾if oH;k yg;eJY ckwifu ynmr*¾if ESpyf g;udk um&u
r*¾if 5-yg;vdYk t|uxmu jyqdx k m;w,f? tvkyo f rm;r*¾iv f Ykd qdv
k w
kd mygbJ? vlig;a,muf waygif;wnf;
vky&f rnfh tvkyq f ,kd if vlig;a,muf tnDtnGwv f yk rf S udpNö yD;w,f? tJ'gvkyd J 0dyóem ½I&mrSmvJ 'Dr*¾iif g;yg;
tnDtnGwjf zpfrS orm"dÓPf wk;d wufEikd w f ,f? 'gaMumifh 'Dr*¾iif g;yg;udk um&ur*¾iv f Ykd ac:qdx
k m;wmygbJ/
or®m0gpm or®mur®EÅ or®mtmZD0 qdw k hJ oDvr*¾if oH;k yg;uawmh oDvaqmufwnfuwnf;u jynfph v kH mcJyh gNyD?
plVa0'v’okwfw&m;awmf 29

½Irw
S af ewke;f rSmvJ jynfph akH ewmygbJ? ½Irw S af eqJrmS oDvu ydNk yD;awmhawmif pifMu,fygao;w,f/ 'gaMumifh tJ'D
oDvr*¾io f ;kH yg;qdv
k Qif ½Irw S w
f ikd ;f ½Irw
S w
f ikd ;f r*¾i½f pS yf g; jzpfygG ;aewmbJ? tJ'g[m ykAb
Á m*r*fvYkd ac:wJh 0dyóem
r*¾iaf wGb?J t&d,r*f\ a½SUoGm;r*¾iaf wGvYkd qdv k wkd mygbJ/

ckwifu ajymcJw h hJ or®m'd|d ig;yg; ajcmufyg;xJrS psmeor®m'd|q d w


kd m psmeform"deYJ ,SOw f NJG yD;jzpfwhJ ÓPfyg
bJ? tJ'Ó D Pfu a½S;b0a[mif;awGuo kd w d hJ ykaAÁe0d gotbdnmOf? owå0gawG aoNyD; b0opfü jzpfMuwmudk
odjrifwhJ 'dApÁ u©KtbdnmOfq, kd ifawmh 0dyóem ½Iru I kd tm;ay;wJh tajccHr*¾if jzpfygw,f? psmefeYJ ,OS w f hJ tjcm;
ÓPfawGuawmh 0dyóemESihf odyrf qkid v f yS gbl;? tJ'D ÓPfeYJ ,OS w f hJ psmeform"duom 0dyóem\ yg'upsmef
qdwk hJ tajccH jzpfygw,f? 'gaMumifh psmeor®m'd|jd zifh ykaAÁe0d goÓPfeYJ 'dApÁ u©KÓPf&,f psmeform"d&,f tJ'D
oH;k yg;udk 0dyóem\ tajccH rlvr*¾iv f Ykd qd&k rSmbJ? 'gaMumifh psmef&wJo h [
l m tJ'pD smeform"dudk tajccHûyNyD;awmh
0dyóemr*¾iu f kd yGg;ap&w,f? psmefr&wJo h rl mS awmh ckwifu ajymcJw h hJ 0dyóem cPduorm"dudk rSND yD; 0dyóem
ÓPfawGukd jzpfygG ;ap&w,f? tJ'D 0dyóemÓPfawGu ocFg½kayu©mÓPf tEkavmrÓPftxd jynfph w kH t
hJ cgrSm
t&d,r*fjzpfNyD; edAmÁ efukd rsuaf rSmufûy&w,f? tJ'v D jdk zpfyu
kH kd aqmify'k f 2ckpx D m;w,f? tJ'gudk vdu k qf Mkd u&r,f/

(1) rlvç ykA?Á t&d,? oH;k 0 r*¾ijf rwf/


(2) jzpfygG ;apvQif? þr*¾i?f ajy;0if edAmÁ ef"mwf/

rlvr*¾iq f wkd m 0dyóem\ tajccHr*¾ib f ?J tJ'gu ckwifu ajymcJw h thJ wkid ;f uHu\
H tusdK;udk ,HMk unfwhJ
ur®óuwmor®m'd|&d ,f? psmeform"dEiS hf tbdnmOf 2yg;&,f? oDvr*¾if oH;k yg;&,f? psmefr&olrmS 0dyóemcPdu
orm"dr*¾i&f ,f 'Dr*¾iaf wGygbJ/ tJ'D tajccHr*¾iaf wGukd rSND yD;awmh jzpfcu kd f ½kyef mrfawGukd ½INyD; ykAb
Á mr*¾iq f w
kd hJ
0dyóemr*¾iu f kd jzpfygG ;ap&w,f? tJ'v D jdk zpfygG ;apvQif 0dyóemÓPf &ifw h thJ cgrSm aomwmywdrå *fqw kd hJ t&d,
r*¾ijf zpfNyD; edAmÁ eftm½Hxk oJ Ykd ajy;0ifomG ;w,fvYdk qdv k w
kd mygbJ/ [kww f ,f wif;wif;&if;&if; jynfjh ynfph pkH kH ½IrwS f
aewJo h [l m jzpfysufwhJ ½kyef mrfawGukd ½Ioad e&if; ½kycf E¨m csKyfNidr;f wJh oabmxJoYkd usa&mufomG ;w,f? tJ'g[m
wu,ftm;xkwMf unf, h if ud, k wf idk yf if awGYEikd yf gw,f/ tJ'v D kd awGYyu
kH kd y#dord'Ç gr*f ygVdawmf (411)rSm 'Dvkd
jyxm;ygw,f/

t&d,mr*fu edAÁmefjrifyHk

yOöua© E¨ tedpaö wm yóaEÅm tEkavmrduH cEð¨


y#dvbwd? yOöEéH cE¨meH eda&ma"m edpöH edAmÁ eEdÅ yóaEÅm
or®weå ,
d mrH Mouúrwd/

yOöua© E©-cE¨mig;yg;wkYd u?kd tedpaö wm yóaEÅmrNrJ[k ½Ijrifvsuf? tEkavmrducH Eð-¨ r*fÓPftm;avsmfaom


tEkavmr 0dyóemÓPfu?kd y#dvbwd&\/ ('gu Ouú|enf;tm;jzifh jyefqckd sujf zpfonf? Moruenf;tm;jzifh
or®oeÓPf O',AÁ,ÓPf ponfuv kd J jyefqEkd idk yf gonf? odYk aomf tjcm;rJüh t&d,r*foYkd a&mufyukH kd
jyxm;aomaMumifh tjrwfq;kH jzpfaom tEkavmr0dyóemÓPf[m toifah vsmfq;kH jzpfygonf/) yOöEéH cE¨meH
eda&ma"m cE¨mig;yg;wdYk \ csKyfjcif;onf? edpöH edAeÁ EdÅ NrJaom edAmÁ ef[í l ? yóaEÅm-jrifvsu?f or®weå ,
d mrH
Mouúrwd t&d,r*foYkd oufa&mufonfw/hJ

twdck sKyfqv kd w
kd muawmh ½kyef mrfcE¨mwdYk ukd rNrJb;l vdYk ½Ijrifvsuf tEkavmr 0dyóemÓPfjzifh NyD;vQif
½kyef mrfcE¨m csKyfNidr;f uif;qdww f mudk NrJwhJ edAmÁ eftaejzifh awGYjrifvsuf t&d,r*fjzpfw,fvYkd qkv d wkd mygbJ/
xkYd twlyif ½kyef mrfawGukd qif;&JvYdk ½IjrifNyD;vQif ½kyef mrfawG csKyfNidr;f uif;qdww f mudk csrf;omwJh edAmÁ eftaejzifh
awGYjrifvsuf t&d,r*fjzpfyu kH vkd J jyqdx k m;w,f/ ½kyef mrfawGukd tewåvYkd ½IjrifNyD;vQif ½kyef mrfawG csKyfNidr;f
uif;qdww f mudk (y&rw¬) tjrwfq;kH oabm edAmÁ eftaejzifh awGYjrifvsuf t&d,r*fjzpfyu kH v
kd J jyxm;w,f/ tJ'D
jyqdck su[f m rdvEd y´ OSmu jyqdyk EkH iS hf xyfwyl gbJ? rdvEd y´ OSmü 'Dvjkd yxm;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 30

edAÁmefudk rsufarSmufjyKyHk

wó wH pdwåH ty&my&H reod ua&mawm y0wHå


rowdurú wd mG tyÜ0wHå Mouúrwd? tyÜ0wårEkyaÜ wåm r[m&mZ
or®my#dyaEém edAmÁ eH opdu
ä a&mwDwd 0kpw
ö /d (rdvEd -é 311)

ty&my&H wrSwNf yD;wrSwf tqifq h if?h reod ua&mawm ESv;kH oGi;f ½Ioad eaom? wó xkad ,m*D\? wH
pdwåH xk½d o I ad eaompdwo f nf? (ty&my&H reod ua&mawm wrSwNf yD;wrSwf tqifq h ifh ESv;kH oGi;f ½Ioad epOf?)
y0wHå orwdurú w d mG rjywfjzpfaeaom ½kyef mrft,Ofukd ausmfveG í
f ? tyÜ0wHå rjywfjzpfaeaom ½kyef mrft,Of\
jywfpcJ sKyfNidr;f jcif;oabmodYk ? Mouúrwd- ouf0ifí oGm;avawmhonfw/hJ

0dyóem½IaewJh yk*K¾d vf[m t&d,r*f ra&mufcifuqd, k if ½Iwidk ;f ½Iwikd ;f rjywfjzpfysufaewJh ½kyef mrfukd
csnf; awGYoad e&w,f? tJ'v D kd odae&if;xJu ½kyef mrfawGv;kH 0 csKyfNidr;f uif;qdww
f hJ oabmxJukd a&mufomG ;w,f?
tJ'g[m t&d,r*fjzifh edAmÁ efukd rsufarSmufawGYoo
d mG ;wmbJ? 'gaMumifh 'Dvv dk J qufNyD; jyqdx
k m;ygw,f/

r[m&mZ jrwfaom rdvEd r´ if;BuD;? or®my#dyaEém emrf½yk u f kd ydik ;f jcm;odwhJ ÓPfrpS í ocFg½kayu©m
tEkavmrÓPfwidk af tmif rSepf mG usifch o
hJ nfjzpfí? tyÜ0wå rEkyaÜ wåm rjywfjzpfaeaom ½kyef mrft,Of\ csKyfNidr;f
jywfpjJ cif;oabmodYk todÓPfjzifh a&mufomG ;aom yk*K¾d vfu?kd edAmÁ eH opduä a&mwDwd edAmÁ efukd rsuaf rSmufûyonf
[lí? 0kpw ö d ajymqd&k ygonfw/hJ

tJ'rD mS or®my#dyaEém-rSepf mG usichf w


hJ ,f qdw k m jrifwidk ;f Mum;wdik ;f eHwikd ;f pm;odwidk ;f xdow d idk ;f BuHow
d ikd ;f
'Gg& 6-yg;u xif½mS ;ay:vmwJh ½kyef mrfawGukd rjywf½rI w S af e&w,f? tJ'v D kd ½Irw S af e&if; orm"dtm;½Sv d mwJt
h cg
usawmh ½kyef YJ emrfukd ydik ;f jcm;odwhJ emr½lyy&dapä'ÓPfjzpfw,f? tJ'u D aemuf taMumif;eJY tusdK;udk ydik ;f jcm;odwhJ
ypö,y&d*[ ¾ ÓPfjzpfw,f? tJ'u D aemuf ½Irw S rf ad om ½kyef mrf\tjzpftysufukd od&wJt h wGuf tedpö 'ku© tewå
csnf;bJvYkd oH;k oyfqifjcifwhJ or®oeÓPf jzpfw,f? tJ'D or®oeÓPftcdu k üf tjzpftysuf odwmuawmh oEÅwd
tm;jzifh odwmbJ? vsijf refpmG jzpfysuw f hJ cPtm;jzifh odwmawmh r[kwaf o;bl;? tJ'u D aemuf cPtm;jzifh
vsifjrefpmG tjzpftysufuo kd w
d hJ O',AÁ,ÓPf jzpfw,f? tJ't D cgrSm ta&miftvif;awGuv kd J xl;jcm;pGmawGY&w,f?
tvGet f uJ 0rf;ajrmufwuf<uwJh yDwad wGvJ txift½Sm;jzpfw,f? owd orm"d ÓPfawGvJ xl;jcm;pGmjzpfw,f?
ud,k pf wd \
f Nidr;f at;rI yó'd̈-ponfawGvJ xif½mS ;pGmjzpfw,f/

tJ'uD aemuf jzpfrI tpydik ;f udk rawGY&awmhyJ vsifjrefpmG ysufysufomG ;wJh tqH;k ydik ;f uko d m awGY&wJh b*F
ÓPfjzpfw,f? tJ't D cg yHo k P²mef txnfj'AfvJ rxif½mS ;awmhb;l ? ½Irw S w
f idk ;f ½Irw
S w
f ikd ;f od&wmeJY odwm[m
csujf cif;yif tvGevf sijf refpmG ysuyf suo
f mG ;wmudck sn;f awGYae&w,f? tJ'aD wmh rNrJwmcsn;f bJ qif;&Jcsn;f bJ tpd;k
r&wJh tewåoabmw&m;csnf;bJvYkd vJ odwÓ hJ Pf[m tvGe½f iS ;f vif;pGm jzpfw,f/

tJ'u D aemuf aMumufp&mvdYk xifwhJ b,ÓPfjzpfw,f? tjypfjrifwhJ tm'De0ÓPfvJ jzpfw,f? NiD;aiGYwhJ


edA'dÁ gÓPfvJ jzpfw,f/ tJ'u D aemuf jzpfysufaewJh ½kyef mrfawGukd pGeYf vw T v
f wdk hJ rkOwöd u k rswm ÓPfvJ jzpfw,f?
tJ't D cg jzpfysufaewJh ½kyef mrfawG vH;k 0r½Syd J jywfpcJ sKyfNidr;f oGm;rS qif;&Jcyford ;f uif;Nidr;f r,fvYkd vJ xifjrifwwf
w,f? tJ'g[m edAmÁ eftppfukd ajr§mv f ifw h hJ ÓPfb/J tJ'v D dk edAmÁ eftppfukd ajr§mv f ifNh yD; ½kyef mrfawGukd pGeYf vw
T cf sif
awmh pGeYf vw T Ef idk af tmif wzef½o I &d w,f? tJ'gu y#docFgÓPfb/J tJ'D y#docFgÓPftm;jynfw h thJ cg ocFg&awGukd
vspfvsL½IEikd w f hJ ocFg½kayu©mÓPfjzpfw,f? tJ'D ocFg½kayu©mÓPfu tvGex f ufjruford af rGYNyD; tvGev f aJ umif;yg
w,f? wem&D ESpef m&D ponfMumatmif xkid af eayr,fvYkd yifyef;qif;&Jjcif; r½Sb d ;l ? 3-em&D avmufxidk Nf yD; ½Irw S f
aewmudv k J wcPav;vkYd xif&w,f? txl;vJ aMumifMh urpdu k &f yJ trSwt f od[m aumif;NrJaumif;aew,f?
pdwyf sHYviG jhf cif;vJ r½Sb d ;l ? tvGeyf if odraf rGYE;l nHyh gw,f/

tJ'o D cFg½kayu©mÓPfu &ifo h eftm;jynfw h thJ cgrSm a½SUem;u ajymcJw


h t
hJ wkid ;f tEkavmrÓPfjzpfNyD; t&d,
r*fjzifh ½kyef mrfocFg& csKyfNidr;f wJoh abmxJoYkd usa&mufomG ;wmbJ/ ,ckajymcJw h m[m y#dord'Ç gr*fygVdawmf ESihf
0do'k r¨d *fwYdkü jyxm;onft h wkid ;f or®my#dyEé-enf;vrf;rSepf mG usifyh ykH gbJ/ ,ck xkwjf ycJw h hJ y#dord'Ç gr*fygVdEiS hf
rdvEd y´ OSmwdYk ü t&d,r*fjzifh edAmÁ efrsuaf rSmufûyyHu
k kd jyxm;&mrSm ½kyef mrfcE¨m csKyfjcif;udk awGYoyd o
kH m jyxm;w,f?
tJ'g[m omrnedAmÁ efukd awGYoyd b kH /J r*fav;yg;\ tpGr;f aMumifh toD;toD; udavomNidr;f yHak wmh 0daoo
plVa0'v’okwfw&m;awmf 31

edAmÁ efb?J tJ'D 0daooedAmÁ efawGYoyd u


kH akd wmh 'Dy#dord'Ç gr*fEiS hf rdvEd y´ OSmwdYk rmS jyrxm;bl;? tJ'gudk txl;owdûyMu
&r,f/

'gayrJh tJ'D 0daoo edAmÁ ef[m udavomcE¨mwdYk \ csKyfjcif;jzpfí omrnedAmÁ efü twGi;f 0ifaeojzifh toD;
tjcm; edAmÁ efr[kwaf Mumif;udk a½SUem;ydik ;f u ½Si;f jycJyh gNyD? 'Dae&mrSm ,ckvkd us,u
f s,jf yefYjyefY ajyma[mae&wm
uawmh "r®'Ed mé ax&Du t&d,r*¾i½f pS yf g;udk ouúm,eda&m" ac:wJh edAmÁ efoYkd a&mufwwf-a&mufapwwfwhJ
r*¾opömjzpfaMumif; ajz½Si;f jyxm;aomaMumifh 0dyóemr*fukd rSND yD;awmh t&d,r*fjzpfwt hJ cg tJ'D eda&m"opömac:wJh
edAmÁ efrsufarSmufûyyHk tm½Hûk yyHu
k kd odem;vnfMu&atmifvYkd xyfrNH yD;½Si;f jy&wmygbJ/ 'gavmufq, kd if em;vnf
avmufygNyD/

,ck ajymcJwh t
hJ wkid ;f "r®'Ed mé ax&D\ opömav;yg; ajzMum;csuu
f kd Mum;em;&wJt
h cg "r®'Ed mé omoemawmfü
aysmaf rGYaeaMumif;udk 0domcaoa|;BuD;u odomG ;ygowJ?h bmaMumifh od&ovJqakd wmh omoemawmfü raysmaf rGYwhJ
olq, kd if ,ck ar;orQjyóemudk twdtusajzMum;&ef rwwfEidk af ybl;? "r®'Ed mé uawmh twdtus ajz½Si;f jyEdik f
w,f? 'gaMumifh omoemawmfü aysmfarGYaeNyDvYkd od&ygowJ/h

'gayrJh avmuü v aersm; xif½mS ;aeovdyk if Ak'o ¨ moemawmfrmS opömav;yg;uvJ xif½mS ;aew,f?
y&dowftv,fü jrwfpmG bk&m;ua&m r[max&fjrwfrsm;ua&m opömav;yg;udyk if azmfjya[mMum;aeMuw,f?
½Si&f [ef; ûypuwnf;u av;ckqw kd m bmvJ? t&d,opömav;yg;bJvYkd tar;tajzudk oif,al pw,f? "r®'Ed mé uvJ
ÓPfaumif;w,f? Mum;emjcif;jzifv h J enf;,lNyD;ajzMum;Edik w
f ,f? 'gaMumifh 'DajzMum;csurf Qjzifh opömav;yg;udk
xk;d xGi;f odNyD;jzpfw,fvYkd rqH;k jzwfEidk af o;bl;? opömav;yg; cGjJ cm;ar;wm ajzEkid rf S qH;k jzwfEikd rf ,fvYkd BuHawG;
NyD;awmh 0domcaoa|;BuD;u 'Dvdk ar;jyefygowJ/h

Oyg'gefEiS hf Oyg'geu©E¨mtar;

wan0 Ekacg ta,s Oyg'geH aw yOöKyg'geu©Em¨ ?


O'g[k tnMw yOö[yk g'geu©aE¨[d Oyg'geH/

ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? wan0 Oyg'geH-xdpk v JG rf;wwfaom Oyg'gefonfyifvQif? aw yOöKyg'geu©Em¨


Ekacg-xdk ig;yg;aom Oyg'geu©Em¨ wkYd jzpfMuygoavm? O'g[k-xdo k Ykd r[kwv
f Qif? Oyg'geH-Oyg'gefonf? yOö[d
Oyg'geu©aE¨[d tnMw-Oyg'geu©Em¨ ig;yg;wkYd rw
S yg; wjcm; tvGww f &m; jzpfygoavmwJ/h

Oyg'geu©Em¨ vkYd qd&k mrSm Oyg'gefeYJ Oyg'geu©Em¨ qdw k m twlwb


l v
J m;? wjcm;pDvm;vkYd ar;wmygbJ/ 'D
tar;udk ajzbkYd &m rvG,yf gbl; cufygw,f? 'gayrJh "r®'Ed mé ax&Duawmh y#dorÇ'd gÓPfx;l rsm;eJY jynfph akH ewJh
&[EÅmr txl;jzpfwt hJ wGuf csufjcif;yif 'Dvkd ajzMum;vdu
k yf gw,f/

Oyg'gefEiS hf Oyg'geu©Em¨ tajz

e acg tm0kaom 0domc wan0 Oyg'geH aw


yOöKyg'geu©Em¨ ? emyd tnMw yOö[yk g'g eu©aE¨[d Oyg'geH/
a,m acg tm0kaom 0domc yOöok Oyg'geu©aE¨ok qE´&ma*g?
wH ww¬ Oyg'geH/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? wan0 Oyg'geH xkOd yg'gefonfyifvQif? aw yOöKyg'geu©Em¨ xkid g;yg;
aom Oyg'geu©Em¨ wdYk onf? eacg-r[kwMf uyg/ Oyg'geH Oyg'gefonf? emyd yOö[d Oyg'geu©aE¨[d tnMw Oyg'g
eu©Em¨ ig;yg;wkYd rS wjcm;wyg; tvGww
f &m;vJ r[kwyf g/

Oyg'gefeYJ Oyg'geu©Em¨ [m t&wlvJ r[kwyf gbl;? Oyg'gefu wjcm;ç Oyg'geu©Em¨ u wjcm; 'Dvdk vH;k vH;k
uGjJ ym;aewmvJ r[kwyf gbl;wJ/h 'gjzifh b,fvykd gvJvYdk ar;p&m½Sw
d t
hJ wGuf 'Dvq
kd ufNyD; ajz½Si;f jyygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 32

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? yOöok Oyg'geu©aE¨ok ig;yg;aom Oyg'geu©aE¨wYkd ü? a,m qE´&ma*g
tMuif vdck sifwyfrufrI qE´&m*½Syd gonf? wH xkv
d ckd sifwyfrufrI qE´&m*onf? ww¬ xkcd E¨mig;yg;ü? Oyg'geH
pGv
J rf;rI Oyg'gef jzpfygonfw/hJ

qE´&m*[m Oyg'gefbw J ?hJ qE´qw kd m vdck siEf pS of ufwhJ wPSmbJ? &m* qdw k mvJ wyfrufwhJ pGv J rf;wJh
wPSmbJ? vkcd sifEpS o f uf wyfrufom,mNyD; pGv J rf;wJh wPSmudk Oyg'gefvYkd qdw k mygbJ? tJ'D pGv J rf;wJh wPSmu
b,f[mudk pGv J rf;NyD; jzpfwmvJ qdak wmh (yOöok caE¨o)k ½kyf a0'em onm ocFg& 0dnmPf qdw k hJ cE¨mig;yg;ü
vdck sifwyfrufNyD; pGv J rf;wmygbJw/hJ cE¨0*¾o, H w k yf gVd (81) ykPrÖ okwrf mS vJ &[ef;wyg;uar;vdYk jrwfpmG bk&m;u
ajzMum;xm;wm½Syd gw,f? 'Dow k uf ar;yHak jzyHek YJ xyfwyl gbJ? 'gaMumifh okweå af 'oemawmft&tm;jzifh Oyg'gef
qdwk m qE´&m* qdw k hJ wPSmOyg'gef wyg;wnf;om ½Syd gw,f? tJ'aD wmh Oyg'gefonfyif Oyg'gefeu©Em¨ jzpfw,f
qd,k if pGv J rf;wwfwhJ wPSmomvQif Oyg'geu©Em¨ rnfw,fvYkd qd&k vdrrhf ,f? 'Dvq kd akd wmh ½kyf a0'em onm
0dnmOfawG[m Oyg'geu©Em¨ rrnfyJ ½Sv d rd rhf ,f? aemufNyD;awmh wPSmrSwyg;aom ocFg&ac:wJh apwoduf 49-yg;
[mvJ Oyg'geu©Em¨ rrnfyJ ½Sv d rd rhf ,f? Oyg'geu©Em¨ onfyif Oyg'gefbv J Ykd qd,k ifvJ ½kyf a0'em onm ocFg&
0dnmPfqw kd hJ cE¨mig;yg;vH;k Oyg'efrnfw,fvYkd qd&k vdrrhf ,f? tJ'v D dk Oyg'gefEiS hf Oyg'geu©Em¨ [m t&wlawmh
r[kwb f ;l ? Oyg'gef[m cE¨mig;yg;rS tvGwv f Ykd qd, k ifvJ qE´&m* qdw k hJ wPSmOyg'gef[m cE¨mrrnfb;l vdYk qd&k
vdrrhf ,f? tJ'v D v dk J r[kwb f ;l ? 'gaMumifh Oyg'gefeYJ Oyg'geu©Em¨ [m twlwb l v
J m;qdw k hJ ar;cGe;f udv
k J y,fcw hJ ,f?
wjcm;pDvm; qdw k hJ ar;cGe;f udv
k J y,fcw hJ ,f/

trSeaf wmh qE´&m* qdw k hJ wPSmOyg'gef[m ocFg& Oyg'geu©Em¨ xJ tygt0if jzpfygw,f? 'gayrJh wPSmrS
wyg;aom ocFg&Oyg'geu©Em¨ (49)yg;uawmh Oyg'gefr[kwb f ;l vkYd 'Dow
k må efa'oemt& qd&k rSmbJ? tbd"r®m
a'oemt& qd, k ifawmh tJ'D 49-yg;xJu 'd|v d OJ yg'gef rnfw,fvYdk qd&k rSmbJ/ tJ'D tbd"r®ma'oemESihf okweå f
a'oem nDnw G af tmif ,lcsif,ifawmh jy"mef;wJh wPSmudk Oyg'gef[k qd, k if rjy"mef;wJh 'd|v
d yJ g0ifw,fvYkd
qd&k rSmbJ? tJ'D tbd"r®m a'oemü jyxm;wJh Oyg'gef 4-yg; taMumif;udak wmh ESm (13) ü ½Si;f jycJyh gNyD/

,ck Oyg'geu©Em¨ wdYk ü pGv J rf;rI qE´&m*onf Oyg'gefrnfonfqw kd hJ ajzMum;csuft& xyfrNH yD; ½Si;f jyygOD;
r,f? tbd"r®ma'oemt& 'd|Od yg'gefuv kd J xnfo h iG ;f NyD; jy&rSmbJ? jrifqJ Mum;qJ ponfü r½IrrSwv f Ykd xif½mS ;wJh
rsufp½d yk f tqif;½kypf onfukd ESpo f ufwyfrufNyD; pGv J rf;,if wPSmOyg'gefjzpfwmbJ? twåaumif igaumiftaejzifh
xifrw S Nf yD; pGv J rf;,if 'd|Od yg'efjzpfwmbJ? jrifvYkdMum;vdYk aumif;wm raumif;wm paom cHpm;rIukd ESpo f uf
om,mNyD; pGv J rf;,if wPSmOyg'gefjzpfwmbJ? igu cHpm;w,fvYkd xifrw S Nf yD; pGv
J rf;,if 'd|Od yg'gef jzpfwmbJ?
rSwo f m;rIonmudk ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;,if wPSmOyg'gef jzpfwmbJ? igu rSwo f m;w,fvYdk xifrw S Nf yD;
pGv
J rf;,if 'd|Od yg'gefjzpfwmbJ? ocFg&u©Em¨ uawmh tvGerf sm;jym; us,f0ef;ygw,f? w&m;ud, k af ygif; ig;q,f½ydS g
w,f? xif½mS ;wmwcsKd Yavmuf azmfjy&rSmbJ? jrifcu kd f Mum;cdu k pf onfrmS xifay:wJh tJ'o D cFg&awGxu J odrI BuHrI
ajymrI ûyrINyD;atmif vHYI aqmfay;wJh apwemudk jzpfap? ESv;kH oGi;f rI reodum&udk jzpfap? vkcd siEf pS o f ufwm pdwq f ;kd
wm xifjrif,q l wm ponfujkd zpfap? rvdck siw f m csr;f omapcsiw f m oem;wm MunfnKd wm ponfujkd zpfap
ESpof ufom,mNyD; pGv J rf;,if wPSmOyg'gefjzpfwmbJ/ igu vHYI aqmfay;w,f igu vdck sifw,f igu pdwq f ;kd w,f
igu rvdck sib f ;l ponfjzifh xifrw S Nf yD; pGvJ rf;,if 'd|Od yg'gefjzpfwmbJ jrifow d m Mum;odwm ponfukd ESpo f uf
om,mNyD; pGv J rf;,if wPSm Oyg'gef jzpfwmbJ? igu jrifw,f Mum;w,f? jrifwm Mum;wm igbJ ponfjzifh
xifrw S Nf yD; pGv
J rf;,if 'd|Od yg'gefjzpfwmbJ/ 'gu cE¨mig;yg;ü pGv J rf;rIjzpfyb
kH /J

tJ'v D kd wPSmjzifh ESpo f ufom,m NyD;awmh jzpfap 'd|jd zifh txifrmS ; t,lrmS ;NyD;awmh jzpfap tpGv J rf;cH&wJh
½kyaf 0'em onm ocFg& pdw0f n d mPf qdw k mawGu Oyg'geu©Em¨ ig;yg;bJ? tJ'v D kd wPSm'd|w d Ydk jzifh tpGv
J rf; rcH&
apumrl pGv J rf;p&mjzpfwhJ cE¨mig;yg;udv k J Oyg'geu©Em¨ vkYd ac:&wmbJ? 0dyóem½INyD; tedpö 'ku© tewå[k trSef
wdik ;f od&wJh ½kyef mrfawGuv kd J r½Iryd gu wPSm'd|w d Ykd jzifh pGv
J rf;Edik af omaMumifh Oyg'geu©Em¨ vkYd ac:&wmygbJ/ tJ'D
Oyg'gefEiS hf Oyg'geu©Em¨ wkYd ukd wdw k ekd YJ rSw&f atmif aqmify'k pf x D m;wm ½Sw d ,f/ tJ'gudk vdu
k q f Mkd u&r,f/

1/ xifvçJG om,m? pGv


J rf;wm? ESpjf zm Oyg'gef/

txifvNJG yD; pGv J rf;wmu 'd|Od yg'gef? ESpo


f ufom,mNyD; pGv
J rf;wmu wPSmOyg'gefvYdk qdv
k w
kd ,f?
aemufwyk'u
f v
dk J qkMd u&r,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 33

2/ igç ighOpöm? pGJEdkifwm? Oyg'geu©ef/

igaumiftaejzifh txiftjrifrmS ;NyD; pGv J rf;Edik w


f hJ ½kyef mrfcE¨mawG? ighOpömtaejzifh ESpo
f ufom,m
odr;f ydu
k Nf yD; pGv
J rf;Edik w
f hJ ½kyef mrf cE¨mawGukd Oyg'geu©Em¨ ac:w,fvYkd qdv k w
kd mygbJ/ aemufwyk'u
f vkd J qdMk u&
r,f/

3/ ½kyfç a0ç onm? ocFg&m? 0dnm þig;wef/

(1) ½ky?f (2) a0'em? (3) onm? (4) ocFg&? (5) 0dnmPac:wJph w d =f 'Dig;yg;udk Oyg'geu©Em¨ vdYk
ac:w,f? bmaMumifv h qJ akd wmh jrifcu
kd pf onfrmS r½IEikd v
f Ydk tedpö ponfjzifh trSetf wkid ;f rod,if tJ'½D yk f a0'em
ponfukd igtaeç ighOpömtaejzifh pGv J rf;w,f? tJ'vD kd tpGv J rf;cH&rnfh w&m;rsm;jzpfaomaMumifyh gbJ/ 'gavmuf
qd,
k if Oyg'gefeYJ Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk em;vnfavmufygNyD/ txl;rSwpf &muawmh wPSmeJY 'd|[ d m pGv
J rf;wufvYkd
Oyg'gefvJ rnfw,f? tpGv J rf;cH&vdYk Oyg'geu©Em¨ vJrnfw,f? tJ'D wPSmeJY 'd|[ d m ocFg&Oyg'geu©Em¨ xJrmS
yg0ifaew,fqw kd mudv k J odem;vnfxm;MubdYk ygbJ/

Oyg'gefEiS hf Oyg'gefeu©Em¨ tajzudk Mum;&awmh 0domcaoa|;BuD;u "r®'Ed mé udk y#dord'Ç gÓPfx;l rsm;ESihf
jynfph w
kH hJ &[EÅmr jzpfaeaMumif; ,HMk unfq;kH jzwfNyD; ouúm, 'd|t
d aMumif;udk qufar;jyefygw,f? ar;yHu
k awmh-

ouúm,'d|djzpfyHktar;

uxH yema,s ouúm,'d|d a[mwdw/hJ

ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? ouúm,'d|d ouúm,'d|o


d nf? ig xif½mS ;½Sad om ½kyef mrftaygif;ü twåaumif
igaumif[k xifrmS ;aom t,lonf? uxH ye a[mwd tb,foYkd jzpfygoenf;/

ouúm,'d|u d b,fvkd jzpfygovJ? b,fvq kd if,if ouúm,'d|d jzpfygovJvYdk ar;wmygbJ/ jrifwidk ;f


Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f xif½mS ;jzpfay:wJh ½kyef mrfw&m;awG[m wu,fxif½mS ;½Swd hJ ouúm,bJ? tJ'D wu,f
xif½mS ;½Swd hJ ½kyef mrftaygif;udk touf½iS af ewJh igaumiftaeeYJ xifrw S w
f m[m ouúm,'d|b d ?J tJ'D ouúm,'d|d
jzpfyu
kH kd ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvkd ajzMum;ygw,f/

ouúm,'d|djzpfyHktajz

£"m0kaom 0domc tókw0g ykxZk aÆ em t&d,meH


t'óm0D t&d,"r®ó taum0da'g t&d,"ar® t0deaD wm
oyÜK&domeH t'ó0DoyÜK&do "r®ó taum0da'g oyÜK&do "ar®
t0deaD wm ½lyH twåawm roEkyówd? ½ly0EHÅ 0g twåmeH?
twåed 0g ½lyH? ½lyo®ð 0g twåmeH? a0'eH twåawm
orEkyówd? a0'em0EHÅ 0g twåmeH? onH....? ocFga&...?
0dnmPH twåawm orEkyówd? 0dnmP0EHÅ 0g twåmeH?
twåed 0g 0dnmPH? 0dnmPo®ð 0g twåmeH/ {0H acg tm0kaom
0domc ouúm,'d|d a[mwd/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? £" þavmuü? tókb0g tMum;tjrif r½Sad om? ykxZk aÆ em
vlrsm;pkxJ tygt0if ykxZk Ofy*k K¾d vfonf? ½ly-H ½kyu
f ?kd twåawm twåaumif igaumif[?k orEkyówd-xifrw
S \
f -
wJh/

tJ'g[m ouúm,'d|d jzpfyykH gbJ? avmurSm yk*K¾d vfu ESprf sdK;½Sw d ,f? ykxZk Ofac:wJh vlrsm;pk 0ifuwrsdK;?
t&d,mac:wJh bk&m;wynfo h m0u-uwrsdK; 'Dvdk ESprf sdK;½Sw
d ,f? ykxZk OfeYJ t&d,maygh? ykxZk OfxrJ mS vJ tMum;tjrif
okwr½Sw d hJ tE¨yxk Zk OfuwrsdK;ç tMum;tjrif okw½Sw d hJ uvsmPykxZk OfuwrsdK; 'Dvkd ESprf sdK;uGaJ o;wmbJ? tJ'D
ESprf sdK;xJrS ,ckajymwJh ykxZk Ofuawmh tMum;tjrif r½Sw d hJ tE¨yxk Zk Ofb?J tJ'gu b,fv[ dk mvJ qd, k if/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 34

tm*rm"d* rmbm0g? aOa,sm tókw0g£wd/

tm*rm"d*rmbm0g-bk&m;a[m w&m;udk rMum;bl;jcif;ç ÓPfx;l w&m;xl;udk r&jcif;aMumif?h tókw0g


£wdtMum;tjrif r½So d [ l íl ? aOa,sm odtyf\vkYd qdx k m;wJt h wkid ;f ½kyef mrfrQ taMumif; tusdK;rQom ½Sw d ,f?
touf½iS af ewJh twåaumif&,fvYkd r½Sb d ;l qdw
k hJ bk&m;a[m w&m;udk rMum;bl;,if okw-qdw k hJ Mum;embl;jcif;
r½Swd o
hJ b
l ?J 0dyóemtvkyu f kd tm;rxkwb f ;l ao;vkYd ç tm;xkwaf yrJh emr½ly y&dapä'ÓPfukd ra&mufao;vkYd
0dyóemÓPfx;l ESihf t&d,r*fÓPfx;l udk r&ao;,if tjrifqw kd hJ okwr½Sw d o hJ b l ?J tJ'v D dk tMum;tjrif okw
r½Swd hJ ykxZk Ofu ½kyu f kd twåaumifvYdk xifrw S af ew,f? tJ'g[m ouúm,'d|b d ?J xif½mS ;½Sw d hJ ½kyuf kd twåaumif
igaumifvYdk xifwmbJ? b,fvv kd q
J akd wmh-jrifwt hJ cg rsufped YJ tqif;[m wu,f½w dS mbJ? Mum;wJt h cg em;eJY
toH[m wu,f½w dS mbJ? eHwt hJ cgrSm ESmacgif;eJY teHY[m wu,f½w dS mbJ? pm;odwt hJ cg vQmeJY t&om[m wu,f
½SdwmbJ? xdow d t
Jh cg ud, k t f Munfeh YJ xdp&m[m wu,f½w dS mbJ? tJ'D wu,f½adS ewmawGu ½kyw f &m;bJ? tJ'D
½kywf &m;udk touf½iS af ewJh twåaumif igaumifvYdk xifwm[m txifrmS ; t,lrmS ;bJ? 'gaMumifh tJ'v D kd txif
rSm; t,lrmS ;udk ouúm,'d|v d Ydk qd&k wmbJ? tMurf;tm;jzifh ajym&,if ½kyu f , kd Bf uD;udk twåaumif igaumifvYkd
xifaewmygbJ/

tJ'v
D dk txiftjrif rSm;wmu bmaMumifv h J qd, k if tMum;tjrifqw kd hJ okw r½Sv d Ydk ygbJ? okwqdw k m
Mum;w,fvYdk om rlv&if;teuf½ydS gw,f? 'gayrJh t|uxmrSm tm*rokweJY t"d*rokwvdYk 2-rsKd ; cGjJ ym;xm;w,f?
tm*rokw qdw k m bk&m;a[m w&m;pum;udk Mum;em rSwo f m;bl;wmygbJ? tJ'gudk tMum;vkYd teufjyefqx kd m;
Muygw,f/ t"d*rokw qdw k mawmh 0dyóemÓPfx;l r*fÓPfx;l ud&k NyD; trSeu f kd odjrifwmygbJ? tJ'gudk
tjrifvYdk teufjyefqx kd m; Muygw,f? aomwmywdå r*fÓPfjzifh edAmÁ efukd odjrifNyD;jzpf,ifawmh 'Douúm,'d|-d u
vH;k vH;k rjzpfEidk af wmhb;l ? 0dyóemÓPfjzifh ½kyef mrfukd ydik ;f jcm;odjrif,ifvJ tJ'D 'd|[d m rjzpfyJ uif;a0aewwf
ygw,f? ,ckazmfjywJh ykxZk Ofuawmh tJ'D 0dyóemÓPf r*fÓPfx;l rsm; r&ao;vkYd tjrifow k vJ r½Sb
d pl ;?
]]½kyfemrfrQom ½Sdw,f? twåqdkwm r½Sdbl;}}vkdY a[mxm;wJh bk&m;w&m;udk Mum;emrSwo f m;bl;wJh okwuvJ r½Sb d ;l ?
'gaMumifh ½kyu f , kd Bf uD; wckv;kH udv
k J twåaumif igaumifvYkd xifrmS ;w,f? rsufped YJ tqif; paom tao;pdwf
½kyu f v
kd J twåaumif igaumifvYkd xifrmS ;w,f-vdYk qdv k w
kd mygbJ/ twåvYdk xifrmS ;jcif;\ taMumif;u tMum;
tjrif r½Sw d mrQyJvm; qdak wmh 'djyif taMumif;awGvJ ½Syd gao;w,f/ 'gaMumifh .....

t&d,meH-t&d,myk*K¾d vfwYdk u?dk t'óm0D-rjrifao;onfjzpfívJ twåvYdk xifrmS ;ygw,fw/hJ yuwdrsufped YJ


t&d,myk*K¾d vfukd jrifawGYaeayr,fvYdk t&d,mwkYd \ ÓPfjzifh rodrjrif ao;,if t&d,mudk rjrifb;l vkYd qk&d wmbJ?
ud,k wf ikd u
f t&d,m rjzpfao;,if t&d,mukd rjrifao;bl;vdYk qdv k w
kd mygbJ/ jrwfpmG bk&m;[m w&m;OD;a[mbdYk &m
O½ka0vawmt&yfrS Am&PoDûrdUodYk <uoGm;wJt h cg vrf;c&D;rSm Oyuqdw k hJ wuúweG ;f eYJ awGYw,f? wuúweG ;f qdw k m
t0wfr0wfyu J sifw h hJ &aohwrsdK;ygbJ? ,cktac:eJYq, dk if *sde;f &aohvYkd qd&k rSmaygh? tJ'D OyuwuúweG ;f u teEÅZed
vdYk tac:cHxu dk yf g&JUvm;vkYd jrwfpmG bk&m;udk ar;w,f? teEÅZed qdw k m tqH;k tykid ;f tjcm;r½Sd tukevf ;kH atmifEidk f
bl;vkYd teuf½w dS ,f/ jrwfpmG bk&m;u tmoa0guke&f modYk a&mufNyD;awmh tukov kd f udavom [lorQudk t<uif;rJh
atmifEikd Nf yD; jzpfaomaMumifh Zde-vdYk tac:cHxu dk af Mumif; ajzMum;ygw,f? 'gayrJh OyuwuúweG ;f u jrwfpmG bk&m;
rSe;f t&d,myk*K¾d vfreS ;f rodb;l ? 'gaMumifh ([kay,syg0kaom) oifajymwJt h wkid ;f [kwaf omfvJ [kw&f m\-vkYd
'gavmufom axmufcaH jymMum;NyD;awmh vrf;a½Smifay;NyD; olYvrf; olomG ;wmbJ? tJ'g[m bk&m;udk olu, kd w
f ikd v
f J
yuwdrsupf jd zifh jrifw,f? ZdernfaMumif; ajymwmudv k J Mum;&w,f? 'gayrJh olu t&d,mÓPf tjrifr½Sv d Ydk
bk&m;rSe;f t&d,mrSe;f rodb;l /

Am&mPoDûrdY rd*'g0keaf wmt&yf yOö0*Da¾ wGxH a&mufawmh jrwfpmG bk&m;u tûrduw f &m;udk &vmNyD? iga[m
wJh w&m;udk emMuvkYd zdwrf efwu kd w
f eG ;f wJt
h cg yOö0*Da¾ wGu r,HMk ubl;? bk&m;jzpfvmaMumif; t&d,mjzpfvmaMumif;
rodMubl;? tpmrpm;yJ usiahf ewmawmif w&m;xl;udk r&ygyJeYJ tpmBurf;awG pm;NyD; usirhf S w&m;&vmw,fqw kd m
rjzpfEikd b
f ;l vkYd awmif jiif;aeMuao;w,f? oH;k Budrw f idk w
f idk f jiif;y,faeMuw,f? a½S;u 'Dvkd igu ajymwmukd
Mum;bl;&JUvm;vkYd owday;vdu k af wmhrS [kwaf vmufw,fvYkd ,HMk unfNyD; w&m;udk emMuw,f? jrwfpmG bk&m;a[mwJh
"r®pMumokww f &m;udk emae&if; yOö0*Di¾ g;yg;xJu t&Siaf um@n[m aomwmywdrå *fzv kd af &mufNyD; aomwmyef
t&d,mjzpfomG ;w,f? tJ'aD wmhrS t½Siaf um@nu udavomuif;wJh bk&m;tppfjzpfaMumif;odNyD; bk&m;wynfh
&[ef;tjzpf awmif;yefw,f? jrwfpmG bk&m;u {[dbu d K© -vkYd ac:NyD; &[ef;ûyay;awmfrw
l ,f/ tJ'g[m-
plVa0'v’okwfw&m;awmf 35

"r®H yóaEÅm rH yówd/ "r®H r*fzv kd ef Ad mÁ efw&m;ud?k yóaEÅm-ÓPfjzifh jrifah om olonf? rH igbk&m;ud?k
yówd-jrifonfvYdk a[mawmfrw l t
hJ wkid ;f w&m;odvYdk bk&m;udk jrifow d mbJ? tJ'v D dk w&m;rod,ifawmh bk&m;udk
vJ rjrifb;l ? t&d,mudv
k J rodrjrifb;l ? tJ'v D dk t&d,w&m;udk r&ao;vkYd t&d,mudk rjrifao;,if twåpGJu ½Sdae
ao;wmbJ? t&d,meH t'ó0D-t&d,mwkYd ukd rjrifao;bl; qdw k meJY tókw0g-w&m;xl;udk jrifwo hJ w
k r½Sb
d ;l
qdw
k m[m oabmtm;jzifh twlwyl gbJ? ydNk yD;ay:vGiaf tmifvYdk 'D*P k yf 'k jf zifh xyfNyD;Nyqdx
k m;wmygbJ/ aemufNyD;
awmh-

t&d,"r®ó -t&d,mw&m;ü? taum0da'g-ruRr;f usifao;aom qdw k hJ 0daooe yk'[ f mvJ t&d,mwkYd ukd
rjrifao;bl; qdw k meJY t&wlygbJ? t&d,mwdYk \ w&m;qdkwmu owdy|mef 4-yg;? or®yÜ"mef 4-yg;? £'d¨yg'f 4-
yg;? £a`E´ 5-yg;? Adkvf 5-yg;? aAmZÑif 7-yg;? r*¾if 8-yg;qdw k hJ aAm"dyud, © w&m; 37-yg; ygbJ/ tJ'D t&d,m
w&m;awGrmS uRr;f usiw f ,fqw kd muvJ tJ'w D &m;awG rdro d EÅeüf jzpfatmifusirhf S uRr;f usiw f m? pmayuse;f *ef
avhvmvdYk EIww f wf&NyD; 'dik ;f 'dik ;f ajy; aus>yefaeayr,fvYdk rusi, hf ifawmh uRr;f usiw f ,fvYdk rqd&k bl;? 'gaMumifh
tJ'wD &m;awGrmS uRr;f usiaf pvkv d Qif owdy|mefponfawGukd rdro d EÅmefrmS jzpfymG ;atmif usifb h Ykd vydk gw,f? owd
y|mefav;yg; jzpfymG ;atmif usiahf e,if or®y"Ü mefpaom aAm"dyud, © w&m;awG tm;vH;k yif rdro d EÅmefrmS jzpfNyD;awmh
tJ'w D &m;awGrmS uRrf;usifwmygbJ/

,ck 'DrmS w&m;tm;xkwf aeMuwJh a,m*DawG[m (*päaEÅm 0g *pämrDwd yZmemwd-ponfjzif)h a[mxm;wJh


owdy|meokwf w&m;awmfEiS t hf nD oGm;,if oGm;w,fvYkd ½Irw S af eMu&w,f? &yf,if xkid , f if avsmif;,if
auG;,if qefY,if &yfw,f? xkid w f ,f? avsmif;w,f? auG;w,f? qefYw,fvYkd ½Irw S af eMu&w,f? 0rf;Adu k u f
azmif;wdik ;f ydew f ikd ;f azmif;w,f ydewf ,fvYkd ½Irw S af eMu&w,f? tJ'g[m ud, k t
f rlt&mudk jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f
½Irw S Nf yD; um,mEkyóem owdy|mefudk yGm;aeMuwmbJ/ tJ'gudk twdck sKyfrw S &f atmif (ud, k tf rlt&m? jzpfwidk ;f rSm?
rSepf mG od&rnfvYkd ) aqmify'k pf x
D m;w,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/

1/ ud,
k t
f rlt&m? jzpfwidk ;f rSm? rSepf mG od&rnf/

azmif;w,f ydewf ,f ponfjzifh ud, k tf rlt&mudk ½Irw


S af e&if; vdck sifEpS o
f ufrpI aom pdwuf ;l BuHpnfrI
jzpfay:vm,if tJ'gudv k J pdwu f ;l w,f BuHpnfw,f vdck sifw,f ponfjzifh ½Irw S af eMu&w,f? tJ'g[m (o&m*H 0g
pdwåH o&m*H pdwEå dÅ yZmemwd) wyfrufrEI iS w hf uG jzpfaom pdwu f v kd J wyfrufrEI iS w
hf uG jzpfaom pdw[f k od\
ponfjzifh a[mxm;wJh owdy|meokww f &m;awmfEiS t hf nD pdwt
f rlt&mudk &rSwNf yD;odwhJ pdwmå Ekyóem owdy|mef
udk yGg;aewmbJ/ tJ'geJY qdik w
f hJ aqmify'k u
f kd qdMk u&r,f/

2/ pdwt
f rlt&m? jzpfwidk ;f rSm? rSepf mG od&rnf/

ud,
k x
f rJ mS anmif;rI ylrI emusifrpI aom rcHomwJh 'kua© 0'emawG xif½mS ;jzpfay:vmwJt h cg anmif;w,f
ylw,f emw,f ponfjzifh ½Irw S af eMu&w,f? pdwyf surf I 0rf;omrI paom cHpm;rIawG jzpfay:vm&wJt h cgvJ
pdwyf suw f ,f 0rf;omw,f ponfjzifh ½Irw S af eMu&w,f? tJ'g[m (okcH 0g a0'eH a0',rmaem okcH a0'eH
a0',mrDwd yZmemwd) csr;f omwJh cHpm;rIukd cHpm;aevQiv f J csr;f omwJh cHpm;rIukd cHpm;onf[k od\/ qif;&JwhJ
cHpm;rIukd cHpm;aevQiv f J qif;&JwchJ pH m;rIukd cHpm;onf[k od\-ponfjzifh a[mxm;wJh owdy|meokwf w&m;awmf
ESit hf nD cHpm;rIa0'emudk ½Irw S Nf yD; odwhJ a0'emEkyóemowdy|mefukd yGg;aewmbJ? tJ'geJY qdik w f hJ aqmify'k u
f kd
qdMk u&r,f/

3/ aumif;ç qd;k ç vwfyg? a0'em? ay:wm od&rnf/

aumif;wJch pH m;rIç qd;k wJch pH m;rIç tvwfpm;cHpm;rIqw kd hJ a0'em oH;k yg;xJu jzpfay:vmwJh a0'emudk
½Irw
S Nf yD; od&r,fvYkd qdv k w
kd mygbJ? aemufNyD;awmh jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f vJ jrifw,f Mum;w,f
ponfjzifh ½Irw S f aeMu&w,f? tJ'g[m (pu©KOö yZmemwd? ½lay p yZmemwd) rsufpu d v
kd J od\? tqif;wdYk uv kd J
od\-ponfjzifh a[mxm;wJh owdy|meokwf w&m;awmfEiS t hf nD oabmw&m;udk ½Irw S Nf yD;odwhJ "r®mEkyóem
owdy|mefukd yGg;aewmbJ/ tJ'geJY qkid w f hJ aqmify'k u
f kd qdMk u&r,f/

4/ oabmw&m;? xifay:jim;? ydik ;f jcm;od&rnf/


plVa0'v’okwfw&m;awmf 36

jrifrI Mum;rIpaom oabmw&m;awG xifay:,if tJ'gawGuv kd J ½Irw


S Nf yD; ydik ;f jcm;od&r,fvYkd qdv
k w
kd m
ygbJ/ 'DjyifvJ umrtm½Hu k kd vkcd sifEpS o
f ufrI pdwq f ;kd rIpaom eD0&P oabmw&m;awG jzpfay:vm,if tJ'gawGukd
½Irw S Nf yD; od&r,f? 'gayrJh tJ'gawGukd ½Irw S Nf yD; odwmuawmh BuHord o I abmudk ½Irw S o
f w d mxJ twGi;f 0ifaew,f
vdYk vJ qdEk idk yf gw,f/

owdy|mefudk yGg;apwkdif; aAm"dyu©d,w&m;rsm; yg0ifyHk

,ck ajymcJw h t
hJ wkid ;f owdy|mef 4-yg;udk yGg;ap,if or®y"Ü mef 4-yg;vJ yg0ifwmbJ? yg0ifyu kH awmh
½Irw S rf jI zpfatmif tm;xkww f m[m or®y"Ü mefvYkH vbJ? ½Irw S w
f idk ;f ½Irw
S w
f ikd ;f rjzpfb;l wJh tukov kd f rjzpf&atmif
tm;xkwrf v I J NyD;pD;w,f (1) tjzpfb;l wJt h ukov kd f rjzpf&atmif tm;xkwrf v I J NyD;pD;w,f? (OyÜE)é jzpfNyD; tukov kd f
vdYk q&kd wJh tm&r®PmEko,tukov kd f jzpfciG rhf &atmif tm;xkwrf v I J NyD;pD;w,f (2) rjzpfb;l ao;wJh 0dyóem
ukov kd ef YJ t&d,r*fuo k v
kd f jzpfatmif tm;xkwrf v I J NyD;pD;w,f (3) jzpfNyD; 0dyóemukov kd f wnfwahH tmif
wk;d wufatmif jynfph akH tmif tm;xkwrf v I J ½IrwS w f ikd ;f NyD;pD;w,f (4) 'gaMumifh ½Irw S wf ikd ;f ½Irw
S w
f ikd ;f or®y"Ü mef 4-
yg;vJ yg0ifNyD;jzpfaMumif; xif½mS ;ygw,f/

£'d¨yg'f 4-yg;xJuvJ wck wck yg0ifNyD;pD;wmbJ? yg0ifyu kH awmh xufoefwhJ vdv k m;rIukd rSND yD; ½Irw
S w f hJ
tcg qEd́'yd̈ g'f yg0ifw,f (1)? xufoefwhJ tm;xkwrf u I kd rSND yD; ½Irw
S w
f t
hJ cg 0D&,
d 'd yd̈ g'f yg0ifw,f (2)
xufoefwhJ pdwu f kd rSND yD; ½Irw
S w
f t
hJ cg pdw'åd yd̈ g'f yg0ifw,f (3)? xufoefwhJ ÓPfukd rSND yD; ½Irw S w
f thJ cg
0Dro
H 'd yd̈ g'f yg0ifw,f (4) 'gaMumifh ½Irw S w
f ikd ;f ½Irw
S wf ikd ;f £'d̈yg'fwyg;yg; yg0ifaMumif; xif½Sm;ygw,f/

½IrwS wf idk ;f w&m;udk ,Hrk I pdwMf unfvifrI yg0ifaew,f/ tJ'gu o'd̈a`E´bJ (1)? ½Irw S rf I jzpfatmif
tm;xkww f mu 0D&, d a`E´bJ (2)? trSw&f wJh owdy|mefu owda`E´bJ (3) ½Irw S rf w
d hJ tm½Hük pl;pl;pdu
k pf u
kd f uyfNyD;
pdwwf nfwmu orm"da`E´bJ (4) ½Irw S rf w
d hJ oabmtm½Hu k kd trSet
f wdik ;f odwmu ynda`E´bJ (5) 'gaMumifh
½Irw
S wf ikd ;f ½IrwS w f ikd ;f £a`E´ig;yg; yg0ifaMumif; xif½mS ;ygw,f/

Avudk Adv k v
f Ydk teufjyefxm;Muw,f? bm0emudp\ ö taxmuftyHjh zpfwhJ cGet
f m;ygbJ? tJ'D o'¨g
0D&,
d owd orm"d ynmqdw k hJ Adv
k if g;yg;uawmh £a`E´ig;yg;eJY twlwyl gbJ/ 'gaMumifh tJ'D Adv
k if g;yg; yg0if
aMumif;vJ xif½mS ;ygw,f/

aAmZÑif ckepfyg;xJu owdoarÁmZÑif qdw k m owdy|mefeYJ twlwb l ?J "r®0pd , oarÁmZÑif qdw k mu


ynda`E´eYJ t&wlygbJ? 0D&, d oarÁmZÑifqw
kd m 0D&, d ad `E´eYJ t&wlygbJ? orm"doarÁmZÑif qdw k m orm"da`E´eYJ t&wlyg
bJ? xl;jcm;wmuawmh yDwyd ó'd̈ Oayu©m qdw k hJ 'DaAmZÑif oH;k yg;om½Sw
d ,f? tJ'D oH;k yg;xJuvJ yDwEd iS hf yó'd̈u
O',AÁ,ÓPf jzpfcu kd rf mS tvGexf if½mS ;ygw,f? Oayu©m[mvJ txl;aMumifMh urpdu k &f bJ trSwaf umif;aewJh
twGuf xif½Sm;wmbJ? 'gayrJh ocFg½kayu©mÓPfusawmh olu tvGeyf if xif½mS ;ygw,f? 'gaMumifh owdy|mefukd
yGm;ap&mü aAmZÑif (7) yg;vJ yg0if jynfph akH Mumif; xif½mS ;wmygbJ/

r*¾i½f pS yf g;xJu or®m'd|d or®m0g,mr or®mowd or®morm"d qdw k hJ 4-yg;uawmh owdy|mef or®y"Ü mef
orm"da`E´ ynda`E´ponfwYdkEiS hf t&wlygbJ? or®mouFyÜ qdw k muvJ or®m'd|Ed iS hf wygwnf;jzpfNrJ r*¾irf Ykd ynda`E´
ponfEiS hf wygwnf; jzpfaMumif; xif½mS ;ygw,f? oDvr*¾io f ;kH yg;uawmh ½Irw S cf u
kd üf w&m;uk,
d t
f jzpfjzifh rygbl;?
'gayrJh oDvaqmufwnf usifo h ;kH uwnf;u jynfph v
kH mcJw
h ,f? ½Irw S cf ukd rf mS vJ oDvu jynfph NkH rJjynfph kH pifMu,f
aew,f? 'gaMumifh ½Irw S cf u
kd üf or®m0gpm ponfvJ jynfph akH ew,fvYkd qdEk ikd yf gw,f? wenf;tm;jzifh qd, k if t&d,
r*fcPü oDvysufaMumif; oEÅmemEko, udavomawGukd y,f½iS ;f Edik w f hJ or®m0gpmponf yg½Sw d mudk 0dyóem
½Icu
kd üf vJ oDvysufaMumif;jzpfwhJ tm&r®PmEko, tajccH udavomawGukd y,f½iS ;f Edik af omaMumifh or®m0gpm
ur®EÅ tmZD0 qdw k hJ oDvr*¾if oH;k yg;vJ w'*Fy[mefupd ö NyD;aomtm;jzifh yg0ifjynfph w kH ,fvYkd qdok ifw
h mygbJ/
tJ'g[m ½IrSwfqJü r*¾if½Spfyg; yg0ifNyD;pD;yHkygbJ/

,ck ajymjycJw h thJ wkid ;f owdy|mefw&m;udk yGg;apvQif t&d,mjzpfaMumif; t&d,"r®qw kd hJ aAm"dyud,


© w&m;
37-yg;vH;k rdro d EÅmefü jzpfygG ;w,f? jzpfymG ;awmh tJ'D t&d,"r®ü uRrf;usifw,f? uRrf;usifawmh tJ'D t&d,"r®\
tpGr;f jzifh ½Irw
S rf w
d hJ ½kyef mrfw&m;awGukd tedpö 'ku© tewå[k ydik yf ikd Ef idk Ef ikd o
f &d w,f/ owdy|mefukd ryGg;apwJh olrmS
awmh t&d,mjzpfaMumif; w&m;ü ruRrf;usifb;l ? 'gaMumifh ½kyef mrfw&m;awGukd tedpö 'ku© tewåvYkd rodb;l ? edpö
plVa0'v’okwfw&m;awmf 37

okc twåvYkd om xifaew,f? tJ'vD kd twåvYdk xifrmS ;jcif;\ taMumif;udk odapvdo


k jzifh ]]ykxZk Of[m t&d,"r®ü
ruRrf;usifonfjzpfí twå[k xifrwS af ew,f}} qdw
k mudk azmfjywmygbJ/

aemufNyD;awmh t&d,m"ar®-t&d,jzpfaMumif; w&m;ü? t0deaD wm-rqH;k r&ao;onfjzpfívJ twå[k


xifrmS ;aeygw,fw?hJ tJ'rD mS t0deaD wm rqH;k r&ao;bl; qd&k mwGif oH0&0denf;ig;yg;ç y[me0denf; ig;yg;wdYk jzifh
rqH;k r&ao;í r,Ofaus;ao;aMumif;udk t|uxmü zGijhf yxm;ygwm,f? tJ'gudak wmh ouúm,'d|u d if;yHk tajzusrS
½Si;f jyr,f? tJ'u
D aemuf oyÜK&domeH t'ó0D-olal wmfaumif;wdYk ukd rjrifao; rodao;ívJ twå[k xifrmS ;w,f
ponfjzifh azmfjyxm;yHu k awmh t&d,meH t'óm0DponfeYJ twlwyl gbJ? olawmfaumif;qdw k m t&d,mudk qdw k myg
bJ? 'gaMumifh tJ'gawGuakd wmh tus,fcsJYNyD; zGijhf yajyma[mp&m rvkyd gbl;? ,ck tJ'pD um;&yfukd w0guswnf;
taejzifh em;vnf&atmif wqufwnf; teufjyefjyyg OD;r,f/

w0guswnf;qufí teufjyefyHk

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? £" vltrsm;[k qdt k yfaom þavmuxJü? tókw0g tMum; tjrif
r½Sad om? ykxZk aÆ emoluef;ozG,f tE¨yx
k Zk Ofonf? t&d,meH t'óm0D t&d,mwdYk ukd rodrjrifao;onf jzpfí?
t&d,"r®ó taum0da'g-t&d,m jzpfaMumif;w&m;ü ruRr;f usiaf o; rodao;onf jzpfí? t&d,"ar® t0deaD wm
t&d,mjzpfaMumif;w&m;ü rqH;k r&ao;onfjzpfí? oyÜK&domeH t'óm0Dt&d,m olawmfaumif;wkYd udk rodrjrif
ao;onfjzpfí? oyÜK&do"r®ó taum0da'g olawmfaumif;w&m;ü ruRrf;usifao; rodao;onfjzpfí?
oyÜK&do"ar®t0Dead wm olawmfaumif;w&m;ü rqH;k r&ao;onfjzpfí ½lyH ½kyu
f kd twåawm twåaumif igaumif[k
orEkyówd xifrw S \
f wJh/

tJ'rD mS teufjyef½;kd jyefpOfuawmh t&d,meH t'óm0D t&d,mwdYk ukd rodrjrifao;aom? ...oyÜK&do"ar®


t0deaD wm olawmfaumif;w&m;ü rqH;k r&ao;aom ykxZk aÆ em ykxZk OfonfvYkd 0daooe 0daoostjzpfjzifh jyef&yg
w,f? 'gayrJh 0daooeawGu rsm;aeawmh qufpyf,b l Ykd cufcaJ erSm pd;k vdYk 'DrmS awmh tJ'0D ad ooeyk'af wGukd
taMumif;jytaejzifh teufjyefqv kd u
kd jf cif; jzpfygw,f/

qdvk &kd if; twdck sKyfuawmh tMum;tjrif r½Sad o;wJh tE¨yxk Zk Of[m t&d,m olawmfaumif;awGuv kd J rod
rjrifao;bl;? t&d,m olawmfaumif; w&m;üvJ ruRr;f usiaf o;bl;? t&d,molawmfaumif; w&m;üvJ rqH;k
r&ao;vdYk r,Ofaus;ao;bl;? 'gaMumifh 'DtE¨yx k Zk Ofu ½kyu
f kd twåvYdk xifrmS ;aew,f? tJ'v
D dk xifrmS ;wm[m
ouúm,'d|b d v J Ykd qdv
k ykd gw,f/

ouúm,qdw k m a½SUem;ydik ;f u jycJwh t hJ wkid ;f xif½mS ;½Sw


d hJ ½kyef mrftaygif;bJ? yk'Nf yD;yHu
k awmh oaEÅm-xif½Sm;
½Sad om? uma,m-taygif;onf? ouúma,m-ouúm, rnf\/ oEÅrS jzpfvmwJh o-u xif½mS ;½So d nfwhJ um,u
taygif;wJ?h oeJYum, 2-ck wGv J u kd af wmh xif½mS ;½Sw d t
hJ aygif;vdYk teuf&w,f? tJ'rD mS taygif;qdw k mu ½kyef mrf
taygif;udk qdw k mbJ? 'gaMumifh ouúm,qdw k m xif½mS ;½Swd hJ ½kyef mrftaygif;bJ? 'gayrJh 'd|jd zifh txiftjrifrmS ;wJh
tcgrSmawmh ½kyo f ufoufukd txiftjrifrmS ;wmvJ ½Sw d ,f? emrfoufoufukd txiftjrifrmS ;wmvJ ½Sw d ,f?
½kyef mrftaygif;udk txiftjrifrmS ;wmvJ ½Sw d ,f? ,ck jyqdck w hJ phJ um;jzifh ½kyo
f ufoufukd twå[k txiftjrif
rSm;yHu
k kd jyqdw
k mygbJ/

½kyfqdkif&m ouúm,'d|d 4-yg;

tJ'g[m ½kyu f ,dk Bf uD;wckv;kH udk twå[k xifrmS ;wmvJ ½Syd gw,f? rsufpt d qif;paom tao;pdwf ½kyt f oD;
toD;udk twå[k xifrmS ;wmvJ ½Sw d ,f? ud,k v
hf ufajcponfukd jrifwt hJ cg rsufp½d yk u
f vkd J twåvYdk igvkYd txifrmS ;
w,f? jrif&wJh tqif;½kyu f vkd J twåvYdk igvkYd txifrmS ;w,f? Mum;wJt h cg xdo
k &d wJt h cg ponfüvJ em;½kyf ud, k f
tMunf½yk f xdo&d wJh ½kypf onfukd twåvYdk igvdYk txifrmS ;w,f? tJ'D rsufp½d yk f tqif;½kyf em;½kyf ud, k t f Munf½yk f
xdo&d wJh ½kypf onfukd waygif;wnf; ûyNyD; wud, k v
f ;kH udv
k J twåvYdk igvdYk txifrmS ;w,f/

ud, k u
hf ,
kd x
f u
J ½kyu
f kd txifrmS ;ovdyk if olwyg;ud,
k x
f u
J jrif&wJt
h qif;½kyf xdo&d wJh tawGU½kywf Ydk uv
kd J
touf½iS af ewJh twåaumif owå0gaumifvYkd txifrmS ;w,f? olwyg;\ ½kyu f ,kd Bf uD;wckv;kH udv
k J twåaumif
owå0gaumifvYkd txifrmS ;w,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 38

"mwfBuD;av;yg;t& qd, k if Murf;wrf; El;nHah csmnufwhJ yx0D½yk u f v


kd J twåvYkd txifrmS ;w,f? ylaEG;
at;wJh awaZm½kyu f v
kd J twåvYdk txifrmS ;w,f? awmifw h if;vIy½f mS ;wJh 0ga,m½kyuf v
kd J twåvYkd txifrmS ;w,f?
pdx
k ikd ;f aewJh tmayg½kyu f v
kd J twåvYdk txifrmS ;w,f? tJ'"D mwfav;yg;udk tpGûJ yí rdr\ d udk,f½kyf olwyg;\
ud,k ½f yk uf v
kd J twåvYdk txifrmS ;w,f/ 'gavmuf qd, k if ½lyH twåawm orEkyówd ½kyu f kd twå[k xifrwS \
f
qdwk hJ ouúm,'d|d twå'|d ad c:wJh (twåvYkd ) txiftjrifrmS ;yHu k kd em;vnfavmufygNyD/

,ckajymcJw
h m[m ½kyo
f ufoufukd twåvYdk xifrmS ;yHb
k ?J tJ'g[m ½kycf E¨meJYpyfNyD; ouúm,'d|jd zpfykH trSwf
(1) yJ? tJ'v
D kd ½kyo
f ufoufukd twåvYdk xifrw
S af wmh jriford I Mum;odrI BuHord I cHpm;rIpaom emrfw&m;awGukd
twåaumif igaumif\ pGr;f &nfvYkd xifrw
S w
f ,f/

½kycf E¨meJY pyfNyD; ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (2) uawmh twåmeH twåu?kd ½ly0EHÅ 0g ½ky½f o dS nf[í l rlvnf;?
orEkyówd xifrw S \ f wJ/h twúrmS ½ky½f w dS ,fvYdk xifrw S wf ,fw?hJ tJ'guawmh BuHord I jriford pI aom emrfw&m;
udk twåvYdk xifrw S Nf yD;½kyuf akd wmh tJ'eD mrftwåeYJ yl;wGNJ yD; jzpfaewJh t½Sed t f 0gvkYd xifrw
S wf ,f? bmudv k J qk,
d if
opfyifukd rSND yD; t&dy½f w dS mvdYk tJ'eD mrftwåukd rSND yD; ½kyu f ,dk Bf uD;wnf½adS ew,fvYkd xifjrifwmygbJ? twåukd rSND yD;
½kyuf ,
kd Bf uD;jzpfvmyH[ k m yuwd0g'½So d \l t,lEiS hf cyfww l yl if? yuwd0g'udk tus,fov d ydk gu 0do'k rd̈ *f
r[m#Dumedó, pwkww ¬ JG (211) ponfrmS MunfEh ikd yf gw,f? 'DtrSwf (2) ouúm,'d|u d awmh twårSm ½kyf½Sdw,f
vkdY t,ltpGJygbJ/

½kyef YJ pyfNyD; ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (3) uawmh-twåed 0g twåürlvnf;? ½ly-H ½kyu f ?kd orEkyówd
xifrw S \
f wJ?h 'gu ½kyu f ,kd Bf uD;[m twåurkd NDS yD; wnfaew,fvYkd xifrw
S w
f hJ t,lygbJ? bmvdwk ek ;f qd,k if yef;yGihf
xJü teHYwnfaeovdkygbJw/hJ 'guvJ BuHord pI aom emrfukd twåvYdk ,Nl yD; ½kyu f tJ'tD wåukd rSND yD; wnf½adS ew,f
vkYd ,lqwmygbJ? 'Dt,lukd ay:vGiaf tmif jybdYk uawmh rvG,yf gbl;/

trSwf (4) t,ljzpfyu


kH awmh ½lyoð® 0g ½kyüf rlvnf; twåmeH twåu?kd orEkyówd xifrw S \f wJ/h BuHord I
paom emrfukd twåvYkd ,lNyD; tJ'D twåu ½kyu f , kd x
f rJ mS wnfaew,fvYdk ,lqxifrw S wf mygbJ? 'Dvdk ,lq
xifjrifwmuawmh rsm;yHak y:ygw,f? Ak'o¨ moem0ifawG xJrmS awmif w&m;awmftMum;rjrif r½Sw d hJ olawGu tJ'D
twdik ;f xifaeMuw,f? aowJt h wåaumifu ud, k x f rJ S wjcm;xGuo f mG ;vdYk xifaeMuw,f? b0opfrmS jzpfwhJ
tcgvJ tJ't D wåaumifu trd0rf;wGi;f 0ifNyD;wnfaew,fvYdk xifMuw,f? tJ'g[m ½kyu f ,dk uf kd rSND yD; pdwef mrf
twåaumif wnfaew,fvYdk ,lqyHyk gbJ/

trSeu f awmh Ak'w ¨ &m;awmft&tm;jzifh twåaumif&,fvYdk r½Syd gbl;? taMumif;tm;avsmfpmG ½kyef mrfawG
rjywfqufpyfNyD; jzpfaewJh ½kyef mrftpOfrQom ½Syd gw,f? aocgeD;rSm udavomruif;ao;,if uH ur®erd w d f
*wderd w d f qkwd hJ tm½Hok ;kH ckxuJ wckcu k kd pGrJ wS Nf yD;ae&if; aemufq;kH pdwf csKyfomG ;w,f? aemufxyf½yk ef mrftopfvJ
tJ'oD EÅmefrmS rjzpfvmawmhb;l ? 'gaMumifh aow,fvYkd qd&k wmbJ? 'gayrJh vH;k vH;k jywfpo J mG ;wmawmh r[kwb f ;l ?
pGv
J rf;cJwh hJ tm½Huk kd tm½Hûk yvsuf uHtm;avsmfpmG XmetopfrmS pdwef mrftopfjzpfw,f? pdwef mrf\ rS&D m½kyt f opfvJ
jzpfw,f? tJ't D pqH;k ½kyef mrfawG csKyfomG ;wJt h cg aemufaemuf ½kyef mrftopfawGvJ qufum qufum rjywfjzpf
aew,f? tJ'g[m uHtaMumif;aMumifh b0opf½yk ef mrfawG jzpfyb kH ?J aemufq;kH pdwcf sKyfomG ;wJt h cgvJ taumifvu dk f
aysmufysufomG ;wawmh r[kwb f ;l ? taumifvu kd f tjcm;XmeodYk a½TUoGm;wmvJ r[kwb f ;l / 'g[m Ak'w ¨ &m;awmft&
aoyHek YJ b0topfjzpfyykH gbJ/

'gayrJh tJ'v D dk w&m;udk rMum;&ao;wJh olawG? Mum;&aomfvJ oabmraygufao;wJh olawGuawmh rS&D m


jzpfwhJ ½kyu
f ,
kd Bf uD; ysupf ;D oGm;wJt
h cg odwwfwhJ twåaumifu wjcm;xGuo f mG ;w,f ponfjzifh xifjrif,q l aeMu
wmbJ/ tJ'g[m twåaumif igaumifu ½kyu f ,
kd Bf uD;udk rSND yD; wnfaew,fvYdk xifrw S w
f hJ ouúm,'d|d twå'|d d
ygbJ/ ½kycf E¨meJYpyfNyD; ouúm,'d|d 4-yg; jzpfyu
kH awmh jynfph o kH mG ;ygNyD? wdw
k ekd YJ rSwof &d atmif vku
d q
f Mkd u&r,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 39

ouúm,'d|d ESpfq,f

1/ ½kyu
f kd twåaumif xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
2/ twåaumifrmS ½ky½f w
dS ,f xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
3/ twåaumifü ½kyw f nfaeonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
4/ ½kyu
f ,
kd xf üJ twåaumifwnfaeonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/

þonfum; ½kycf E¨mESihf pyfí txifrmS ;aom ouúm, 'd|d 4-yg; jzpfonf/

½kyfeJYpyfNyD; twå'd|d ouúm,'d|d 4-yg;jzpfovkyd if a0'empaom emrfcE¨m 4-yg;eJY pyfNyD;awmhvJ ouúm,


'd|d jzpfyu
kH kd 4-yg;pDyif jyqdx
k m;ygw,f/ a0'emeJY pyfNyD; jzpfyu
kH awmh-

a0'eH cHpm;rIa0'emud?k twåawm twå[?k orEkyówd xifrw S \


f / twåmeH twåu?kd a0'em0EHÅ 0g-
a0'em ½So
d nf[íl vnf;? xifrw S \
f ? twåed 0g twåü rlvnf;? a0'eH a0'emud?k xifrw
S \
f ? a0'em, 0g
a0'emürlvnf;? twåmeH twåukd xifrw S f\wJh/

cHpm;rI a0'emudk twåaumif igaumifvYkd xifrw S w


f mvJ ½Swd ,f? tJ'gu b,fvv dk J qdak wmh ud,
k x
f J
pdwx
f aJ umif;wm csr;f omwmudv k J igvkYd xifw,f? raumif;wm qif;&Jwmudv k J igvkYd xifw,f? raumif;rqd;k
aeom xkid o f m tv,ftvwfjzpfaewmudv k J igvkYd w,fx,f? tJ'g[m a0'emoH;k yg;udk igaumif twåaumifvYkd
txifrmS ;wJh ouúm,'d|b d ?J tJ'vD x
dk ifwhJ t,lu a0'emrSwyg;aom pdwef mrfw&m;awGuv kd J igaumifvYdk
rxifb;l ? ½kywf &m;awGuv kd J igaumifvYdk rxifb;l ? cHpm;rIoufoufuo kd m igvkYd xifwmwJ?h tJ'gu a0'emeJY pyfNyD;
ouúm,'d|d jzpfyt kH rSwf (1)yJ/

trSwf (2) uawmh twåaumif igaumifrmS cHpm;rI ½Sw d ,fvYkd xifrw


S w
f ,f? trSwf (3) uawmh twåukd
rSNDS yD; cHpm;rI jzpfw,fvYkd xifrw
S w f ,f? trSwf (4) uawmh a0'emudk rSND yD; twåu wnf½adS ew,fvYdk xifrw S w
f ,f?
tJ'D trSwf (2-3-4) t& ouúm,'d|d jzpfyu kH awmh a0'emudk twåvYkd rxifyJ usefwhJ ½kyef mrfawGukd twåvYdk
xifrw S wf mygbJ/ tJ'gvJ wdw k ekd YJ rSw&f atmif vkud q
f Mkd u&r,f/

1/ a0'emudk twåaumif xifwmu ouúm,'d|w d yg;/


2/ twåaumifrmS a0'em½Swd ,f xifwmu ouúm,'d|wd yg;/
3/ twåaumifü cHpm;rIjzpfonf xifwmu ouúm,'d|w d yg;/
4/ cHpm;rIü twåaumif wnfaeonf xifwmu ouúm,'d|w d yg;/

þonfum; a0'emcE¨mESihf pyfí txifrmS ;aom ouúm,'d|d 4-yg; jzpfonf/

onmeJYpyfNyD; 'd|jd zpfyu


kH awmh onH rSwof m;rI onmud?k twåawm twå[?k orEkyówd xifrw S \
f /
twåmeH twåu?kd onm0EHÅ 0g onm½So d nf[íl rlvnf;? xifrw
S \f ? twåed 0g twåürlvnf;? onH-onmud?k
xifrw
S \
f ? onm, 0g-onmürlvnf;? twåmeH-twåudk xifrw S \
f wJh/

rSwo f m;rI onmudk twåaumif igaumifvYdk xifrw S w f mvJ ½Swd ,f? b,fvv dk J qdak wmh jrif& Mum;&wm
awG rSwrf w d mvJ igbJ? eH& pm;od&wmawG rSwrf w d mvJ igbJ? awGYxw d m BuHow d mawG rSwrf w d mvJ igbJ? bmrqdk
rSwrf wd m[m igbJ? awGUod&wmawGukd rarhatmif rSwx f m;Ekid w
f m igbJ? pmayoif,al vhvm&mrSm rarhatmif
rSwxf m;Edik wf m igbJ? tpp t&m&m rarhatmif rSwx f m;Edik wf m[m igbJvYkd xifrw S w f ,f? tJ'g[m rSwo f m;rI
onmudk twåaumif igaumifvYkd txifrmS ;wJh ouúm,'d|b d /J 'Dvkd xifwt hJ ,lu onmrSwyg;aom pdwef mrf
w&m;awGuv kd J igaumifvYkd rxifb;l ? ½kyw
f &m;awGuvkd J igaumifvYdk rxifb;l ? rSwo f m;rI oufoufuo kd m
igvkYd xifwmbJ/ tJ'gu onmeJYpyfNyD; ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (1) yJ/

trSwf (2) uawmh twåaumif igaumifrmS rSwo f m;rI½w


dS ,fvYdk xifrw
S w
f ,f? trSwf (3) uawmh twåukd
rSND yD; rSwo
f m;rI jzpfw,fvYdk xifrw
S w
f ,f? trSwf (4) uawmh onmudk rSND yD; twåu wnf½adS ew,fvYdk xifrw
S f
plVa0'v’okwfw&m;awmf 40

w,f? tJ'D trSwf (2-3-4) t& ouúm,'d|d jzpfyu kH awmh onmudk twåvYdk rxifyJ usefwhJ ½kyef mrfawGukd twåvYkd
xifrw
S w
f mygbJ/ tJ'gvJ wdw
k ekd YJ rSw&f atmif vku
d q f Mkd u&r,f/

1/ onmudk twåaumif xifwmu ouúm,'d|w d yg;/


2/ twåaumifrmS onm½Swd ,f xifwmu ouúm, 'd|w d yg;/
3/ twåaumifü rSwof m;rI jzpfonf xifwmu ouúm, 'd|w d yg;/
4/ rSwo
f m;rIü twåaumif wnfaeonf xifwmu ouúm, 'd|w d yg;/

þonfum; onmcE¨mESihf pyfí txifrmS ;aom ouúm,'d|d 4-yg; jzpfonf/

ocFg&u©Em¨ eJYpyfNyD; 'd|jd zpfyu


kH awmh ocFga&-ûyvkytf m;xkwrf I ocFg&wdYk u?kd twåawm twå[?k orEkyó
wd xifrw
S \
f ? twåmeH twåu?kd ocFg&0EHÅ 0g ocFg&awG½o dS nf [lírlvnf;? xifrw S \
f / twåed 0g-twåürlvnf;?
ocFga&-ocFg&wkYd u?dk xifrw S \f ? ocFga&ok 0g-ocFg&wkYd ürlvnf;? twåmeH-twåmud?k xifrw S \
f -wJh/

ocFg& qdw k m oHeYJ u&-rS jzpfvmwmbJ? NyD;pD;atmifaumif;pGm ûyw,fvYkd teuf½w dS ,f? BuHrI ajymrI
ûyvkyrf I jrifrI Mum;rI eHord I pm;odrI xdord aI wG NyD;pD;atmif vHYI aqmfay;wJh apwemESiw hf uG zó {u*¾wm
reodum& 0dwuf 0dpm& avmb a'go arm[ tavmb ta'go tarm[ o'¨g owdpaom emrfw&m;awGygbJ?
tJ'gawG[m pdwef YJ ,SOw f NJG yD; waygif;wnf; jzpfaomaMumifh apwoduv f Ydk ac:w,f? ta&twGut f m;jzifh (50)
½Sw
d ,f? tJ'aD pwdouf (50) xJrmS apwemu jy"mef;vkYd apwemudk ocFg&vkYd uHvYdk a[mjyxm;ygw,f? 'gayrJh
avmb ponfEiS w hf uG jzpfwt hJ cg avmb a'go arm[ rme 'd|d 0dpu d pd mä ponfuvJ xif½mS ;w,f? tavmb
ta'go todÓPf o'¨g owdponfuvJ xif½mS ;w,f? 0dwuf 0dpm& 0D&, d yDwd ponfuvJ xif½mS ;w,f? tJ'D
xif½mS ;wJh ocFg&awGukd twåaumif igaumifvYdk xifrw S wf mvJ ½Swd ,f? xifrw S yf ukH awmh apwem xif½mS ;wJt h cg
vHUI aqmfwudk w
f eG ;f wmudk igvdYk xifw,f? avmbponf xif½mS ;wJt h cg vkcd sifwm pdwq f ;kd wmponfukd igvkYd
xifw,f? tavmbponf xif½mS ;wJt h cg rvkcd sifwm onf;cHwm odjrifwm Munfñw dk m ponfukd igvkYd
xifw,f? 0dwufponf xif½mS ;wJt h cg BuHawG;wm qifjcifwm tm;xkww f m 0rf;ajrmufwmponfukd igvkYd
xifw,f? tJ'g[m ocFg&awGukd twåaumif igaumifvYdk xifrw S yf Hk ygbJ/ tJ'v D kd xifrw S w f m[m ocFg&awGukd
twåvYkd xifrmS ;wJh ouúm,'d|b d ?J tJ'v
D xkd ifwt hJ ,lu a0'emonm pdwq f w kd mawGuv kd J igvkYd rxifb;l ? ½kyaf wG
udvk J igvdYk rxifb;l ? BuHpnf ajymqdk ûyvkyrf q I w
kd hJ ocFg&awGuokd m igvkYd xifwmwJ?h tJ'gu ocFg&u©Em¨ eJY pyfNyD;
ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (1)yJ/

trSwf (2) uawmh twåaumif igaumifrmS BuHpnfrI ajymqdrk I ûyvkyrf I ocFg&awG ½Sw
d ,fvYkd xifrw S w
f ,f?
trSwf (3) uawmh twåukd rSND yD; ocFg&awG jzpfMuw,fvYdk xifrw
S w f ,f? trSwf (4) uawmh ocFg&awGukd rSND yD;
twåu wnf½adS ew,fvYdk xifrw S w f ,f? tJ't
D rSwf (2-3-4) t& ouúm, 'd|d jzpfyu kH awmh ocFg&awGukd twåvYdk
rxifyJ usefwhJ a0'em onm pdwef YJ ½kyw f &m;awGuo kd m twåvYdk xifrwS w f mbJ? tJ'gvJ wdwk ekd YJ rSw&f atmif
vku
d q
f Mkd u&r,f/

1/ ocFg&awGukd twåaumif xifwmu ouúm,'d|d wyg;/


2/ twåaumifrmS ocFg&awG½w dS ,f xifwmu ouúm,'d|w
d yg;/
3/ twåaumifü BuHrI ajymrI ûyrI jzpfonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
4/ BuHajymûyrIawGü twåaumif wnfaeonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/

þonfum; ocFg&u©Em¨ ESiphf yfí txifrmS ;aom ouúm,'d|d 4-yg; jzpfonf/

0dnmPu©Em¨ eJYpyfNyD; 'd|d jzpfyu


kH awmh 0dnmPH 0dnmPfac:onfh pdwu f ?kd twåawm-twå[?k orEkyówd
xifrw
S \
f / twåmeH-twåu?kd 0dnmP0EHÅ 0g-pdw0f n d mPf ½So d nf[íl rlvnf;? xifrwS \
f / twåed 0g-twårül
vnf;? 0dnmPH-pdw0f n
d mPfu?kd xifrw S \ f ? 0dnmPoð® 0g pdw0f n
d mPfrül vnf;? twåmeH-twåu?kd xifrw
S \
f wJh/

0dnmPfqw kd m pdwyf gbJ? pdwf qdw


k muawmh Armpum;vdk jzpfaeygNyD? uav;oli,fupNyD; em;vnfaewJh
trnfygbJ? tJ'D pdwf 0dnmPfu jrifow d m Mum;odwm eHow
d m t&omodwm xdow d m BuHow
d mudk 6-yg;½Sdw,f?
tJ't
D xJrmS BuHow
d ,f qdwk muawmh tifrwef us,fjyefY rsm;jym;ygw,f? tJ'D jrifrI paom pdwuf kd twåaumifvYdk
plVa0'v’okwfw&m;awmf 41

xifrwS w f mvJ ½Sw


d ,f? b,fvv dk qJ akd wmh jrifow d mudk igvkYd xifw,f? igu jrifw,fvYdk xifw,f? xkYd twlyif
Mum;odwm eHow d m pm;odwm xdow d mawGuv kd J igvdYk xifw,f? pdwu f ;l BuHow
d mudv k J igvkYd xifw,f? igu
BuHaew,fvYkd xifw,f? tJ'g[m pdw0f n d mPfukd twåaumif igaumifvYkd txifrmS ;wJh ouúm, 'd|b d ?J 'Dvkd
xifwt hJ ,lu ½kyu f , dk Bf uD; wckv;kH udk twå[k rxifb;l ? pdwef YJ yl;wGNJ yD; jzpfwhJ zó a0'empaom apwoduf (52)
yg; emrfw&m;awGuv kd J twå[k rxifb;l vdYk yJ usrf;*eft&tm;jzifh rSwo f m;&ygw,f? 'gayrJh vltrsm;\ t,ltq
uawmh tJ'D zó a0'empon awGuv kd J pdwv
f Ydk yJ rSw,f xl m;vsuf ½Sad eMuygw,f? 'gaMumifh pdwu f kd twåaumif
igaumifvYdk xifrw S &f mrSm zó a0'em paom emrfw&m;awGuv kd J twåvYdk xifrw S af eMurSmygbJ? odYk aomfvJ
usrf;*eft& tm;jzihaf wmh pdw0f n d mPfukd twåvYdk xifrw S wf hJ t,lu pdwo f ufoufuo kd m igvkYd xifrw S w
f mygbJ?
'g[m pdw0f nd mPfeYJ pyfNyD; ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (1)yJ/

trSwf (2) uawmh twåaumif igaumifrmS jriford pI aom pdw½f w dS ,fvYkd xifrw S w f ,f? trSwf (3) uawmh
twåukd rSND yD; jriford pI aom pdwjf zpfw,fvYkd xifrw S wf ,f? trSwf (4) uawmh pdwu f kd rSND yD; twåu wnf½adS ew,f
vdYk xifrw
S w f ,f? tJ'D trSwf (2-3-4) t& ouúm,'d|jd zpfyu kH awmh pdwu f kd twåvYkd rxifyJ ½kyu f ,
kd Bf uD;eJY zó
paom apwoduef mrfawGuo kd m twåvYdk xifrw S rf wd mbJ? tJ'gvJ wkw
d edk YJ rSw&f atmif vdu k q f Mdk u&r,f/

1/ pdwu
f kd twåaumif xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
2/ twåaumifrmS pdw½f w
dS ,f xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
3/ twåaumifü pdwjf zpfonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
4/ pdwfü twåaumif wnfaeonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/

þonfum; 0dnmPu©Em¨ ESihf pyfí txifrmS ;aom ouúm,'d|d 4-yg;jzpfonf/

,ck a[mjycJw h m[m bk&m;a[m a'oemawmfEiS t hf nD "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;wJh ouúm,'d|d jzpfyakH wG
ygbJ? tJ'rD mS cE¨mig;yg;wGif wyg;wyg;ü 'd|jd zpfykH 4-yg;pD½w dS ,f? 'gaMumifh (5_4=20) ig;yg;av;vD 20-½Sdw,f?
ouúm,'d|d 20-qdw k m 'D[mawGygbJ? tJ'gudk omNyD; vG,v f ,
G ef YJ rSwcf sif,if ouúm,'d|d wyg;wyg; jzpfyu
kH kd
cE¨m 5-yg;eJY ,SOwf NJG yD;awmhvJ rSw,
f El ikd yf gw,f? b,fvv
dk q
J akd wmh-

ouúm,'d|d ESpfq,f rSwfzG,fwenf;

trSwf (1) ½kyu f kd twåvYdk xifonf?


a0'emudk twåvYdk xifonf?
onmudk twåvYkd xifonf?
ocFg&wdYk ukd twåvYkd xifonf?
0dnmPfukd twåvYkd xifonf?
aygif; 5-yg;/

trSwf (2) twårmS ½ky½f w


dS ,fvYkd xifw,f?
twårmS a0'em½Swd ,fvYkd xifw,f?
twårmS onm½Sw d ,fvYkd xifw,f?
twårmS ocFg&awG ½Swd ,fvYkd xifw,f?
twårmS 0dnmPf½w dS ,fvYkd xifw,f?
aygif; 5-yg;/

trSwf (3) twåü ½kyw


f nfaew,fvYkd xifw,f?
twåü a0'emwnfaew,fvYkd xifw,f?
twåü onmwnfaew,fvYkd xifw,f?
twåü ocFg&awG wnfaew,fvYkd xifw,f?
twåü 0dnmPfwnfaew,fvYkd xifw,f?
aygif; 5-yg;/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 42

trSwf (4) ½kyüf twåwnfaew,fvYkd xifw,f?


a0'emü twåwnfaew,fvYkd xifw,f?
onmü twåwnfaew,fvYkd xifw,f?
ocFg&ü twåwnfaew,fvYkd xifw,f?
0dnmPfü twåwnfaew,fvYkd xifw,f?
aygif; 5-yg;/

,ck cGJjywJhenf;wGif trSwf (1) t& 5-yg;xJrS yXr'd|u d ½kyo f ufoufukd pGv J rf;w,f? usef 4-yg;u
emrfoufoufukd pGv J rf;w,f? trSwf (2-3-4) wdYk ü tp'd|d wyg;wyg;uvJ emrfoufoufukd pGv J rf;wmbJ?
'gaMumifh ½kyfoufoufudk twåvkdY pGJvrf;wJh ouúm'd|du 1-yg;om ½Sw d ,f? emrfoufoufukd twåvYdk pGv J rf;wJh
ouúm,'d|du 7-yg;½Sdw,f? usefwJh 4-yg; 3-vD 12-yg;uawmh ½kyfemrf 2-yg;vH;k udk aygif;NyD; pGv J rf;wmawGb/J
'gayrJh trSwf (2-3-4) wdYk ü jyqdx k m;&mrSmawmh ½kyu f çkd emrfuçkd ½kyef mrfukd twå[k pGv J rf;w,fvYdk twdtus
azmfjy rxm;aomaMumifh tJ'D twåpyJG kH 15-yg;rSm ynwfukd twå[k pGv J rf;wmvJ ygw,fvYkd qdEk ikd b f , G f ½Syd gw,f?
ynwfpv JG rf;yHu
k kd bmhaMumifh xnfo h iG ;f ajym&ygovJ qdak wmh jA[®Zmvokwf t|uxmü uodP k ;f ½kyu f kd twå[k
pGv
J rf;aMumif; zGijhf yxm;wmvJ ½Sw d ,f? tdE, ´d u bmom0g' usrf;awGxrJ mS twåukd cE¨mig;yg;rS tvGwv f Ykd jyqdk
xm;wmvJ ½Syd gw,f? 'gaMumifyh gbJ? 'gayrJh twåu ynwfoufoufq, kd if jrifMum;odrI r½So d ifah omaMumifh
pJv
G rf;&ef rjzpfEikd af ybl;? tJ'D twåu jrifw,f Mum;w,f odw,f pGv J rf;w,f qd, k ifvJ ½kyef mrfcE¨m igyg;ESihf
ruif;bl;vkYd qd&k rSmbJ? 'gaMumifh ouúm,'d|d 20-udk jy&mrSm ynwfoufoufü twåpyJG u kH kd rjyyJ cE¨mig;yg;
pGyJ u
kH o
kd m jyxm;w,fvYkd ,lq&rSmbJ/ bk&m;vufxufawmf wke;f u opöu qdw k hJ y&dAZdk uf cE¨mig;yg;udk twåvYkd
,HMk unf,q l wJh taMumif; 0efcaH jymqdx k m;wm ½Syd gw,f? 'gaMumifh cE¨mwyg;wyg;udk jzpfap? 2-yg;udk 3-yg; 4-
yg;udk jzpfap? ig;yg;udjk zpfap? twåaumif igaumifvYkd xifjrifwm[m ouúm,'d|cd sn;f ygbJ? jrifqJ Mum;qJ
ponfü xifay:aom ½kyef mrfukd igvdYk xifrw S o
f nfjzpfap? oufouf BuHpnfawG;qNyD;awmh ud, k ½f yk ef YJ pdwaf p
woduaf wGukd twåvYdk xifrw S of nf jzpfap tJ'v D kd xifrw S w
f m[m ouúm,'d|cd snf;ygbJ/ tJ'D ouúm,'d|d
taMumif;udk tus,fjyqkNd yD;awmh "r®'Ed mé ax&Du 'Dvkd ed*;kH csKyfajyMum;vdu k yf gw,f/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? {0H acg ½kyef mrfukd twå[k xifrw S o
f nf ponfjzifh jyqdck ahJ om þyHk
þenf;jzif?h ouúm,'d|d xif½mS ;½Sad om ½kyef mrftaygif;ü twå[k xifrmS ;aom t,lonf? a[mwd jzpfygonfw/hJ

tJ'Dtajzudk Mum;emNyD;awmh ouúm,'d|d uif;yHu


k v
kd nf; 0domcaoa|;BuD;u 'Dvkd ar;jyefygow,f/

ouúm,'d|d uif;yHk tar;

uxH yema,s ouúm,'d|d e a[mwd/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? uxH-tb,foYkd vQif? ouúm,'d|-d ouúm,'d|o d nf? e a[mwd ye rjzpfyJ
uif;½Si;f ygoenf;wJ?h b,fyb
kH ,fenf;jzifh ouúm,'d|[
d m rjzpfyJ uif;½Si;f ygovJvYkd ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé
ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/

ouúm,'d|duif;yHk tajz

£"m0kaom 0domc okw0gt&d,om0aum t&d,meH


'óm0D t&d,"r®ó aum0da'g t&d, "ar® ok0ed aD wm
oyÜK&domeH 'óm0D oyÜK&do "r®ó aum0da'g oyÜK&dó"ar®
ok0ed aD wm e ½lyH twåawm orEkyówd? e ½ly0EHÅ 0g twåmeH?
e twåed 0g ½ly?H e ½lyoð® 0g twåmeH? e a0'eH twåawm
orEkyówd...? e onH...? e ocFga&...? e 0dnmPH...? e
0dnmPo®ð 0g twåmeH? {0H acg tm0kaom 0domc ouúm, 'd|d
e a[mwd/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 43

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? £" þbk&m;omoemawmfü? okw0g-tMum;tjrifEiS hf jynfph akH om?


t&d,om0aum bk&m;wynfh t&d,myk*K¾d vfonf? ½lyH ½kyu
f kd twåawm-twå[?k e orEkyówd-rxifrw
S b
f ;l wJ/h

jrwfpmG bk&m;\ omoemawmfrmS bk&m;wynfh t&d,myk*K¾d vf[m atmufxpfq;kH aomwmywdrå *fjzifh


edAmÁ efukd awGUodwhJ tjrifEiS hf jynfph akH ew,f? tJ'v D kd edAmÁ efukd jrifNyD; jzpf,if ½kyef mrf[o
l rQ cPrpJjzpfysuaf evdYk
rNrJb;l qif;&Jcsn;f bJvYkdvJ odNyD;jzpfaew,f? 'gaMumifh ½kyef mrf[o l rQ[m olYtaMumif; tm;avsmpf mG jzpfysuaf ewJh
oabmw&m;rQbJ? ud, k t
hf vdtk wdik ;f jzpfatmifvJ rwwfEikd b f ;l ? rysufatmifvJ rwwfEikd b f ;l ? tpd;k &onfh twå
aumifr[kww f hJ tewåw&m;rQbJvYkd vJ odw,f? 'gaMumifh jrifcu kd f Mum;cdu
k f ponfü xifay:vmwJh ½kyef mrfawGukd
twåaumif igaumifvYkd xifrw S pf v JG rf;jcif; r½Sad wmhb;l ? tJ'v D kd twåpJG uif;aeygw,fvYkd qdv k ykd gw,f/
aomwmyefrmS ½kyef mrfawGukd twåaumiftaejzifh ,lrmS ;pGv J rf;wJh 'd|0d yd v’movJ uif;w,f? todrmS ;wJh
pdw0å yd v’movJ uif;w,f? trSw S rf mS ;wJh onm0dyv’movJ uif;w,fvYdk t|uxmrsm;rSm jyqdx k m;ygw,f/

aemufNyD;awmh tJ'v D kd twåpu JG if;wm[m 0dyóem½IqJ a,m*DeYJ vJ qdik yf gw,f? 0dyóem½IaewJh a,m*D[m
or®oeÓPf O',AÁ,ÓPfoYkd a&mufaevQif txl;tm;jzifh b*FÓPfoYkd a&mufaevQif ½Irw S wf ikd ;f ½Irw S wf ikd ;f
tedpö 'kuv © Ydk odwt hJ jyif tewåvYdk vJ ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifh odoo d mG ;w,f? tJ'aD wmh tJ'v D kd od&wJh tm½Hw k ikd ;f ü
twåvYkd xifrw S pf v
JG rf;rI jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ uif;½Si;f uif;½Si;f oGm;ygw,f? tJ'gvJ ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifh tewåvYdk ow d hJ
twGuf twåvYdk xifrw S rf I uif;wmygbJ? 'gayrJh r½IrrSwrf w d hJ ½kyef mrftm½Hak wGrmS awmh twåpJG ruif;ao;ygbl;?
aemufNyD;awmh ½kyef mrfw&m;awG[m cPrpJ jzpfysufaewJh tedpö 'ku© tewå w&m;csnf;bJvYkd a[mMum;xm;wJh
w&m;awmfukd Mum;em;NyD; oabmusaewJh oluv kd J tMum;okweJY jynfph w kH hJ yk*K¾d vfvYkd qd&k w,f? tJ'v D dk
tMum;okweJY jynfph w kH hJ oluv kd J uvsmPykxZk OfvYdk qd&k w,f? tJ'v D kd yk*K¾d vfrmS tcdik tf NrJpv JG rf;wJh twåpu JG awmh
uif;wefoavmuf uif;aew,fvYkd qd&k wmygbJ? 'gayrJh 0dyóemÓPfjzifh uif;wmrsdK;awmh r[kwyf gbl;/

,ck 'DrmS odapvd&k if;awmh t&d,myk*K¾d vfrmS ½kyef mrfukd twåvYkd rxifrw S af wmhb;l qdwk mu odapvd&k if;
ygbJ? aemufNyD;awmh 0dyóema,m*DrmS ½Irw S Nf yD; tedpö 'kuv© Ykd od&wJh ½kyef mrfukd twåvYdk rxifrw S b f ;l qdw
k mvJ
odxm;bkYd ygbJ? tJ'vD kd odrw
S x
f m;NyD;awmh tJ'D twåpu JG if;atmif jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f xifay:vm
orQ ½kyef mrfukd tedpö 'ku© tewåvYdk ud,k yf ikd Óf Pfjzifh odae&atmif rjywf½rI w S af e&r,f qdw k mvJ odapvdyk gbJ/

tJ'v D kd ½IaevdYk jzpfap? t&d,r*fzv kd f a&mufNyD;jzpfvYkd jzpfap twåvYdk rxifjcif;\ tjcm;taMumif;rsm;vJ


½Sw
d ,f? tJ'gawGuv kd J t&d,meH 'óm0D-t&d,mwdYk ukd odjrifonfjzpfívJ twåvYkd rxifrw S b f ;l wJ/h 'guawmh
a½SUem;ydik ;f u ajymcJw h t
hJ wkid ;f rdrud ,dk w
f idk uf t&d,mjzpfaevkYd t&d,mudk odjrifwmbJ? 'gaMumifh t&d,mr*fukd
&NyD;awmh ud, k yf ikd Ó
f Pftjrif okweJY jynfph w kH ,f qdw k meJY t&wlygbJ/ aemufNyD;awmh t&d,"r®ó aum0da'g
t&d,mjzpfaMumif; aAm"dyud, © w&m;ü uRrf;usifojd rifonf jzpfívJ twåvYdk rxifrw S b f ;l wJ/h 'guvJ t&d,m
jzpfaeaomaMumif?h odYk r[kwf 0dyóemÓPfjzifh tedpö 'ku© tewåvYdk odaeaomaMumifv h Ykd qdv k wkd mygbJ? 'gvJ
t&d,mwdYk ukd jrifw,fqw dk meJY oabmtm;jzifh twlwyl gbJ? aemufNyD;awmh t&d,"ar® ok0ed aD wm t&d,mw&m;ü
aumif;pGm qH;k rtyfNyD; aumif;pGm ,Ofaus;NyD;jzpfívJ twåvYdk rxifrw S bf ;l wJ?h 'gvJ t&d,m jzpfNyD; ,Ofaus;
aeaomaMumifh twåvYkd rxifrw S w
f mygvkYd qdv k w
kd mygbJ? a½SUem;u jycJw
h hJ *kPyf 'k af wGeYJ oabmtm;jzifh twlwyl g
bJ? 'gayrJh t|uxmrSm zGijhf yxm;wJh oH0&0denf;eJY y[me 0denf;jzifq h ;kH rí ,Ofaus;aeyHu k akd wmh 'Dae&musrS
ajymjyr,fvYdk a½SUydik ;f u azmfjyxm;cJw h ,f? 'gaMumifh tJ't D aMumif;t&mrsm;udk ajymjyygOD;r,f/

tJ'rD mS oH0&0de,- oH0&0denf;qdw k m tukov kd u f kd ydwq f Ykd wm;jrpfvsuf qH;k rjcif;vkYd qdv k ydk gw,f?
(0de,udk y,fazsmufjcif;vkYd vJ zGijhf yxm;ygw,f? 'gayrJh y[me 0de, qd&k musawmh y,fjcif;eJY y,fazsmufjcif;
qdwk m xyfwjl zpfaevkYd racsmarmbl;? aemufNyD;awmh qH;k rjcif;qdrk S 0dew D yk'tf eufusawmh ,Ofaus;w,f qdw k meJY
avsmyf gw,f?) tJ'D oH0&0denf;u oDvoH0& oDvjzifh ydwq f Ykdjcif; (1)? owdo0H &-owdjzifh ydwq f Ykd jcif; (2) ÓP
oH0& ÓPfjzifyh w d q
f Ykdjcif; (3)? cEdo
Å 0H & onf;cHjcif; (4) 0D&,d oH0&-vkYH vjzifh ydwq f Ykd jcif; (5)vdYk 5-yg;½Sdygw,f/
tJ'iD g;yg;udk ]]oDv owd? ÓPf cEd?Å 0D&d oH ig;jzm}}vkYd aqmify'k f pDxm;w,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/

oDv owd? ÓPf cEd?Å 0D&d oH-ig;jzm/

tJ'D ig;yg;xJu oDvoH0& qdw k m &[ef;rsm;rSm ygwdarmufov D jzifh ud,


k Ef w
I f usL;vGerf aI wG apmifph nf;
ydwq
f Ykd jcif;ygbJ? vl0wfaMumifrsm;rSmawmh ig;yg;oDvjzifh owfrçI ck;d rIç vdrrf pI onfukd ydwqf Ykd aejcif;ygbJ/ ½Spyf g;
plVa0'v’okwfw&m;awmf 44

oDvjzifh ydwq f Ykd wmu ydNk yD;vdûk cHwmaygh? 'gaMumifh ,ck oDvudk ½kad opGm usifah eMuwJh olawG[m ud, k jf zifh EIwjf zifh
usL;vGew f hJ tukov kd af wGukd ydwq f Ykd wm;jrpfaeMuwmbJ? tJ'v
D dk ydwqf Ykd NyD; rdru
d ,
kd u
f kd qH;k rae,if t&d,"ar®
ok0ed aD wmt& t&d,mtusifw h &m;ü qH;k rNyD;jzpfaewmygbJ/

owdo0H & qdw k m jrif& Mum;&wJh tm½Hk ponfEiS phf yfNyD; avmb a'go rjzpf&atmif owdjzifh ydwq f Ykd
apmifph nf;jcif;ygbJ? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfrmS rjywf½rI w
S Nf yD; jrif½rkH Q Mum;½Hrk Qponfjzifh wnfapwm[m 'Dowd
oH0& t&rSm taumif;qH;k ygbJ/

jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfrmS rjywf½rI w S Nf yD; tedpö 'ku© tewå[k odoo d mG ;wJh ÓPfjzifh ]]NrJw,fponfjzifh
xifrw S Nf yD;jzpfr}hJ } tukovkd af wGukd ydwq f Ykd wm;jrpfjcif;[m ÓPoH0&ygbJ? ,ck 'Du a,m*DawG ½Irw S af eMuwm[m
tJ'Ó
D PoH0&jzifh tukov kd af wGukd jzpfciG rhf &atmif ydwq f Ykd wm;jrpfaeMuwmygbJ? 'Dv½dk rI w
S af e,if; 0dyóemÓPf
jynfph w kH t
hJ cgrSm t&d,r*fÓPfjzpfr,f? tJ't D cg t&d,r*fÓPfjzifh oufqikd &f m tukov kd af wGukd tjrpfjywf
y,fjcif;[mvJ 'DÓPoH0&ygbJ? ,ck ½Irw S tf m;xkwaf eMu&wm[m tJ'D t&d,r*fÓPfqw kd hJ oH0&0denf;
jynfph akH tmif tm;xkwaf eMu&wmygbJ/

oDwó tat;udk? OPSó -tylu?kd carm onf;cHonf? a[mwd jzpf\ ponfjzifh a[mxm;wJh a'oem
awmfEiS thf nD tat; tyl paom 'kua© 0'emawG olwyg;u rawmfroifh ajymwmç ûywmawGukd onf;cHwm[m
cEdo
Å 0H &bJ/ ,ck a,m*DawG anmif;wm ylwm ponfukd onf;cHNyD; tm;xkwaf eMuwm[m tJ'D cEdo
Å 0H &ygbJ/

jzpfay:vmwJh tukov kd f pdwu


f ;l tBuHtpnf awGukd ½IrwS Nf yD; vufrcHyJ y,faewm[m 0D&, d oH0&bJ?
rjzpfb;l wJh tukovkd f rjzpf&atmifç jzpfNyD; tukov
kd af wGvJ y,fEikd af tmif tm;xkwNf yD; ½Irw
S af eMuwmvJ tJ'D
0D&,
d oH0&ygbJ/

tJ'D oH0&0denf; ig;yg;[m O',AÁ,ÓPf b*FÓPfavmuf a&muf,if jynfph w kH eforQ jynfph akH eygNyD?
'gaMumifh tJ'D 0dyóemÓPfrsm;eJY jynfph akH ewJh yk*K¾d vf[m t&d,mwdYk \ tusiw hf &m;jzifh aumif;pGm qH;k rtyfNyD;
jzpfoiho
f avmuf jzpfaevkYd 'Gg& 6-yg;u xif½mS ;ay:vmwJh ½kyef mrf cE¨mawGukd twåvYdk rxifyJ tewåvYdk om
trSetf wdik ;f odoad ewmbJ? 'Dvo dk ad e&if; aemufq;kH wcsdeu f sawmh t&d,r*fÓPfjzpfay:vmr,f? tJ't D cg
aomwmywdrå *fjzifh twå'|d u d kd t<uif;rJyh ,fNyD; jzpfaomaMumifh ½kyef mrfcE¨mawGukd twåvYdk xifrw S rf I vH;k 0uif;oGm;
awmhwmbJ? tJ'v D jdk zpfyu
kH kd &nfNyD;awmh ]]t&d,"ar® ok0ed aD wm t&d,mwdYk \ tusifw h &m;ü aumif;pGm qH;k rtyfNyD;
jzpfí ,Ofaus;aom t&d,mom0uonf ½kyu f kd twå[k rxifrw S bf ;l }} ponfjzifh azmfjyxm;wmygbJ/

aemufNyD;awmh y[me0de, y[me0denf;qdw k m tukov kd af wGukd y,fvsuf qH;k rjcif;vkYd qkvd ykd gw,f?
('Dae&mrSm 0de,ukd y,fazsmufjcif;vdYk teufjyefvQif y,fjcif;[laom y,fazsmufjcif;vdYk qd&k vdrrhf ,f? tJ'v D dk
qdak wmh teufwyfwjl zpfaevdYk pum;racsmygbl;? 'gaMumifh qH;k rjcif;vdYk teufjyefwmygbJ?) tJ'D y[me0denf;
uvJ w'*Fy[mef 0dur© eÇ y[mef orkapä'y[mef y#dyó'd̈y[mef edó&P y[meftm;jzifh ig;yg; ½Syd gw,f? tJ'g
udvk J ]]w'if 0dur© ?f orkapä'?H wzefNidr;f wm xGuaf jrmufyg}} vdYk aqmify'k pf x
D m;w,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/

w'if 0dur© ?f orkapä'?H wzef Nidr;f wm xGuaf jrmufyg/

tJ'D y[mefig;yg;xJrmS 0dyóemÓPfwpdwjf zifh tm&r®PmEko, ac:wJh udavom wpdwu f kd y,fwm[m


]]w'a*Fe w'*Fó y[meH w'*Fy[meH}}vkYd jyqdx k m;wJh 0do'k rd̈ *f (2-335) ponfEiS t hf nD w'*Fy[mef rnfyg
w,f/ &nf½, G cf sufukd twdck sKyfjyonf) tJ'g[m jrifqJ Mum;qJ ponfü ½Irw S Nf yD; tedpö ponfjzifh od&wJh tm½Hrk mS
edpö ponfjzifh xifrwS Nf yD;jzpfrnfh udavomwpdwuf kd ½Iow
d hJ ÓPfwpdwjf zifh y,fwmygbJ/

0dur© eÇ y[mef qdw


k muawmh Oypmorm"d tyÜemorm"d\ tpGr;f aMumifh udavomtBurf;pmawG rjzpfyJ
tawmftwefMumatmif uif;aewmudk qdw k mygbJ/

orkapä'y[mef qdw
k muawmh t&d,r*f\ tpGr;f aMumifh Nidr;f oifw h hJ udavomawG tjrpfjywf uif;Nidr;f
aewmudk qdw k mygbJ? aomwmywdrå *f\ tpGr;f aMumifh ouúm,'d|d 0dpu d pd mä oDvAÁwy&mrmo&,f? tyg,fusap
Edik w
f hJ avmb a'go ponf&,f? ok*wdü ckepfb0xuf ydv k eG Nf yD; jzpfapEkid w
f hJ avmb&,f 'Dvkd udavomawG
plVa0'v’okwfw&m;awmf 45

vH;k 0rjzpfawmhyJ uif;Nidr;f oGm;wm[m orkapä' y[mefb?J ou'g*grdr*f\ tpGr;f aMumifh umr&m* Asmyg'
tBurf;pmawG vH;k 0jywfNidr;f oGm;wm? tem*grdr*f\ tpGr;f aMumifh umr&m*ESihf Asmyg'awG vH;k 0jywfpcJ sKyfNidr;f
oGm;wmvJ tJ'D orkapä'y[mefy?J t&[wår*f\ tpGr;f aMumifh t0dZmÆ wPSm rme paom udavom [lorQ vH;k 0
jywfpcJ sKyfNidr;f oGm;wmvJ tJ'D orkapä'y[mefb/J ,ck 'DrmS a,m*DawG ½Irw S t
f m;xkwaf eMu&wm[m 0dyóem
ÓPfjzifh w'*Fy[mef jynfph NkH yD;awmh tJ'D orkapä'y[mef jynfph akH tmif tm;xkwaf eMu&wmbJ/

tJ'D t&d,r*fav;yg;jzifh tjrpfjywfy,fNyD; udavomawGukd t&d,zdv


k af v;yg;jzifh xyfrNH yD; Nidr;f apvmwm
uawmh y#dyó'dy¨ [mefb?J tJ'guawmh txl;y,f&wm r[kwyf gbl;? zvormywf\ t[keaf Mumifh Nidr;f at;NrJ
Nidr;f at;aewmudqk w
kd mygbJ/

edó&Py[mef qdw k muawm t&d,r*f av;yg\ tpGr;f aMumifh jzpfciG rhf ½Sad wmhwhJ udavomawG ½kyef mrf
qif;&JawG vH;k 0Nidr;f wm[m tJ'D udavom ½kyef mrfqif;&JawGrS vGwaf jrmufaewJh edó&Pac: edAmÁ efb?J tJ'D
edAmÁ ef[m udavom ½kyef mrfqif;&J[o l rQrS uif;½Si;f xGuaf jrmufaevdYk edó&Py[mefac:w,f? t&d,r*fzv kd f
av;yg; a&muf,if tJ'D edó&Py[mefvJ jynfph w kH mygbJ/

,ckajymjycJw
h hJ oH0&0denf; ig;yg;ç y[me0denf;ig;yg;wdYk EiS hf jynfph o
kH ifo
h avmuf jynfph akH ewJh t&d,m[m
t&d,"ar® ok0ed aD wm t&d,mwdYk \ tusifw h &m;ü qH;k rtyfNyD;jzpfí aumif;pGm ,Of;aus;aewmygbJ/ tJ'v D kd
,Ofaus;aewJh t&d,mom0u[m ½kyu f kd twåvYkd rxifrw
S af wmhygbl;wJ/h 'gavmufq, kd if twåpuJG if;wJh uvsmP
ykxZk OfeYJ t&d,mom0utaMumif;udk em;vnfavmufygNyD/ 'gaMumifh "r®'Ed mé ax&D\ tajzygVdukd jyef½;dk jyefpOft&
tjynft h pHk teufjyefygOD;r,f/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? £"-þbk&m;omoemawmfü? t&d,meH 'óm0D t&d,mwkYd ukd


odjrifaom? t&d,"r®ó aum0da'g t&d,mw&m;ü uRrf;usifaom? t&d,"ar® ok0ed aD wm t&d,mw&m;ü qH;k r
tyfNyD;jzpfí aumifpmG ,Ofaus;aom? oyÜK&domeH 'óm0D t&d,molawmfaumif;wkYd ukd odjrifaom? oyÜK&do"r®ó
aum0da'g olawmfaumif;w&m;ü uRr;f usiaf om? oyÜK&do"ar® ok0ed aD wm olawmfaumif;w&m;ü qH;k rtyfNyD; jzpfí
aumif;pGm,Ofaus;aom? okw0g-tMum;tjrifEiS hf jynfph akH om? t&d,om0aum t&d,mjzpfaom bk&m;wynfo h nf?
½lyH-½kyuf ?kd twåawm twå[?k e or-Ekyówd-rxifrw S af y/ 0g wenf;tm;jzif?h twåmeH twåu?kd ½ly0EHÅ
½kyf½Sdonf[k? e-rxifrw S af y/ 0g wenf;tm;jzif?h ½ly-H ½kyuf ?kd twåed twåüwnfonf[?k e-rxifrw S af y/ 0g
wenf;tm;jzif?h twåmeH twåu?kd ½lyoð® ½kyüf wnfonf[?k erxifrw S af y/ (a0'emponfrmS vJ ygVdteufu
xyfwyl gbJ? tp 4-yk'Ef iS hf aemufq;kH wyk'uf o
kd m azmfjyrnf/) a0'eH cHpm;rIa0'emud?k twåawm-twå[?k e
orEkyówd rxifrw S af y/ onH rSwo f m;rIonmud?k twåawm-twå[?k e orEkyówd-rxifrw S af y/ ocFga&
apwempaom ocFg&wdYk u?kd twåawm-twå[?k e orEkyówd rxifrw S af y/ ... 0dnmPH pdw0f nd mPfudk?
twåawm-twå[?k e orEkyówd-rxifrSwfay/ ... twåmeH-twåu?kd 0dnmPoð® pdw0f n d mPfü wnfonf[?k e
rxifrw S af wmhay/ tm0kaom 0domc'g,um 0domc? {0H acgþyHk þenf;jzif?h ouúm,'d|üd xif½mS ;½Sad om
½kyef mrftaygif;ü twå[k xifrmS ;aom t,lonf? e a[mwd-rjzpfyJ uif;Nidr;f ygonfwJh/

twåqw kd m touf½iS af ewJh taumifvYkd xif&wJ[ h m ygbJ? tJ'gu ud, k o f mG ;csifomG ;? ud,k &f yfcsif &yf?
xkid cf sif xkid ?f ud, k tf yd cf sif tdy?f ud,k af jymcsif ajym? ud, k v f yk cf sif vkyf ponfjzifh ud, k t hf vdt
k wkid ;f tpd;k &w,fvYdk
vJ xif&wJ[ h mbJ? tJ'gudk omrDtwåac:w,f/ ud, k xf rJ mS tNrJwnf½adS ew,fvYkd vJ xif&w,f? tJ'gudk ed0goDtwå
ac:w,f? twåaumif igaumifuyif BuHwwfw,f ajymwwfw,f ûywwfw,fvYkd vJ xif&w,f? tJ'gudk um&u
twå ac:w,f? tJ'gu ocFg&u©Em¨ udk twåvYdk pGv J rf;wmbJ? taumif;tqd;k awGukd cHpm;aewmudk twåaumif
igaumifvYdk vJ xif&w,f? tJ'gudk a0'utwåvYdk ac:w,f? tJ'gu a0'emeu©Em¨ udk twåvYkd pGv J rf;wmbJ/
aomwmywdrå *fzv kd pf onfukd a&mufNyD; jzpfwhJ t&d,myk*K¾d vfrmS awmh tJ'v D dk twåp[JG m vH;k 0r½Sad wmhb;l ? cPrpJ
jzpfysufaewJh ½kyef mrfw&m;rQbJvYkd trSew f ikd ;f om odaeawmhwmbJ "r®'Ed mé ax&Du ajz½Si;f jywJh ouúm,'d|d 20-
uif;yH[ k m tJ'D omrD ed0goD um&u a0'utwåpJG 4-yg;vHk; uif;yHkeJY twlwlygbJ? tJ'D twåpGJ 4-yg;eJY twåpGJ
uif;yHk aqmify'k rf sm;udk vdu k q
f Mkd u&r,f/

(1) ud, k xf rJ mS tvdt


k wdik ;f tpd;k &wJh igaumif ½Sod nf[k xifwmu omrDtwåp/JG
(2) ud,
k x f rJ mS tNrJwnfaewJh igaumif½o dS nf[k xifwmu ed0goDtwåp/JG
(3) ud,k çf EIwçf pdwf trlt&m[lorQudk igaumifuyif ûyvkyo f nf[k xifwmu
plVa0'v’okwfw&m;awmf 46

um&utwåp/JG
(4) taumif;tqd;k [lorQudk igaumifuyif cHpm;onf[k xifwmu a0'utwåp/JG
(5) aomwmywd?å r*fzv
kd \
f ? todtjrif½o
dS rl mS ? ½kyef mrftpk? igaumif[k xifrI r½Syd g/

ouúm,'d|u
d if;yHk tajzudk Mum;emNyD;aemuf 0domcaoa|;BuD;u t&d,r*fukd ar;jyefw,f? ar;yHu
k awmh-

t&d,r*f tar;

uwarm yema,s t&da,m t|*Øaum ra*¾g/

ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? t|*Øaum-t*Fg ½Spfyg;aom? t&d,m ra*¾g-t&d,r*fonf? uwarm yetb,f


t&mygenf;wJh/

'guawmh a½SUem;ydik ;f u ouúm, eda&m" *grdeD y#dy'gac:wJh r*¾opömtaMumif; ar;wmeJY t&wlygbJ?


'gaMumifh 'Dr*¾opömtaMumif; ajzNyD;ygNyD? xyfNyD; ar;p&m rvkyd gbl;vkYd ajymoihw
f mygbJ? 'gayrJh "r®'Ed mé ax&D
uawmh 'Dt&d,r*fukd tajccHNyD; a½SUqufar;vdak omaMumifh jzpfrmS bJvYkd qifjcifNyD; ajzoifo h nfth wkid ;f 'Dvkd
ajzMum;ygw,f/

t&d,r*f tajz

t,ar0 acg tm0kaom 0domc t&da,m t|*Øaum


ra*¾g/ ao,sxd'?H or®m'd|.d ...or®morm"d/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? t|*Øaum-t*Fg½Spfyg;½Sdaom? t&da,mra*¾g t&d,r*f[lonfrSm?


t,ar0 þt&myifjzpfygonf/ ao,sxd'H þt&mu tb,fenf;qkv d Qif? or®m'd|d rSepf mG jrifjcif;? ....or®morm"d
rSepf mG pl;pdu
k w
f nfMunfjcif;yif jzpfygonfw/hJ

'Dr*¾if ½Spyf g;taMumif;uawmh ouúm,eda&m"*grdeD y#dy'g qdw k hJ r*¾opömtaMumif; a[mpOfu zGijhf ycJNh yD;
jzpfvYdk xyfNyD; ajymp&mawmh rvdyk gbl;? 'gayrJh (1326 ckEpS ?f yXr0gqdv k uG,af eY a[mxm;cJwh )hJ yXrpmrl&if;rS
wcsKd Utenf;i,fukd pmMunfo h w
l YkdrmS okwyGg;&atmif ,ck w&m;pmrloefYü azmfjy&OD;r,f/

'Dr*¾i½f pS yf g;w&m;ukd cP cPa[mae&w,f/ 'Dr*¾i½f pS yf g;w&m;u tvGev f J av;eufNyD; tvGefvJta&;yg


t&ma&mufygw,f? jrwfpmG bk&m;\ omoemawmfrmS 'Dr*¾i½f pS yf g;[m tESpo f m&tppfy?J Ak't¨ qH;k tromoemawmf
tppfy?J av;oacFseYJ urÇmwode;f ? ½Spo f acFseYJ urÇmwode;f ? wpfqahJ jcmufoacseF YJ urÇmwode;f umvywfv;kH
bk&m;jzpfzYdk&m usiMhf u&wJh bk&m;tavmif;awG[mvJ 'Dr*¾i½f pS yf g;w&m;jynfph akH tmif usifMh u&wmbJ? jrwfpmG
bk&m;½Siaf wG[m rdrw d Ykd \ toufwef; ½Sad eorQumvywfv;kH w&m;a[mMu&wmvJ a0ae,sowå0gawGrmS 'Dr*¾if
½Spyf g;tusifuh kd jynfph akH tmif usifEh ikd bf Ydk a[mawmfrMl u&wmbJ? 'Dr*¾i½f pS yf g;w&m; t<uif;rJh jynfph vkH Qif &[EÅm
jzpfNyD; qif;&Jcyford ;f Nidr;f wJh edAmÁ efa&mufawmhwmbJ? 'gaMumifh 'Dr*¾i½f pS yf g;tusif[
h m tvGet f a&;BuD;ygw,f/

(urÇmOD;rSpí avmua&;twGuf csrf;omatmif BuHzefwx D iG v


f mMuyHEk iS hf arG;onfrpS í vlYb0 qif;&JMu&yHk
rsm;udk a[mxm;onfrmS vufEydS pf uf½u
dk f 4-rsuEf mS ausmfausmf½\
dS ? ,if;udk þürjyawmhyJ csefxm;cJo h nf/)

r*¾i½f pS yf g;xJu or®m'd|d rSepf mG jrifjcif;qdw k hJ r*¾it f & rSepf mG jrifatmif tm;xkwzf Ydk vdyk gw,f? avmu
bufu trSeaf wGqw kd mvJ ½Syd gw,f? tJ'gawGuawmh 'Dt&d,r*¾ief YJ rqdik yf gbl;? qdik w f muawmh rdrw d Ydk oEÅmefu
½kyef mrfw&m;awGukd trSew f ikd ;f odbYkd vJ vkyd gw,f? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f eHwikd ;f pm;odwidk ;f awGUxdwikd ;f BuHow d ikd ;f
cPrpJ jzpfysufaewJh ½kyef mrfw&m;awGukd trSet f wkid ;f odatmif tm;xkwzf Ydk ygbJ? 'Gg& 6-yg;u cPrpJ
jzpfysuaf ewmudk ud, k yf ikd Óf Pfjzifh awGUodNyD; qif;&JawGbq J wkd m cdik cf ikd Nf rJNrJ qH;k jzwfEikd b
f Ykd vdyk gw,f/ ½Irw S jf cif;
r½Swd hJ yuwdy*k K¾d vfawGrmS awmh tjrifaumif; tMum;aumif; ponfawGukd &atmif tNrJaMumifMh updu k Nf yD; qif;&J
aeMu&w,f? tJ'v D dk tqif;&JcNH yD; aMumifMh updu k v f Ydk tNrifaumif;ponfawGukd &vmawmhvJ rMumcif ukeq f ;kH
oGm;wmbJ? tJ'v D dk ukeaf ysmuf vG,w f m[m t&omaumif; pm;&wJt h cg ydNk yD; xif½mS ;ygw,f? vQmay:rSm t&om
plVa0'v’okwfw&m;awmf 47

aumif;uav;[m ay:vmNyD; wcPuav;twGi;f rSm aysmufomG ;wmbJ? 'djyif[mawGvJ 'Dvcdk snf;ygbJ? tJ'D
taumif;uav;awGukd cHpm;&atmif ½Sm&vkyu f ikd &f wmawGuawmh tifrwef yifyef;qif;&Jygw,f? woufv;kH
½SmBuHaeMu&wmbJ? b0wdik ;f b0wdik ;f 'Dvckd snf; ½SmBuHNyD; qif;&JaeMu&w,f? tyg,fav;yg; a&mufaewJt
h cg
ydNk yD;qif;&JMu&wmbJ/

jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfrmS rjywf½rI w S af ewJh a,m*Duawmh jrifrI Mum;rI paom ½kyef mrfawG cPrpJ
jzpfysuaf ewmudk awGUod&w,f? tJ'v D dk cPrpJ vsijf refpmG aysmufaysmuf oGm;wmawGcsn;f awGUodae&awmh bmrS
tm;ud;k p&mr½Sw d hJ qif;&Jw&m;awGcsnf;bJ? ½kyef mrftopf rjzpfvm,if b,ftcsderf qdk aoEdik af omaMumifh
aMumufp&maumif;wJh qif;&Jw&m;awGcsn;f bJvYdk od&w,f? tJ'g[m trSet f wdik ;f odwhJ 0dyóemor®m'd|b
d ?J
'kuo© pömqdw k hJ qif;&JtrSeu f kd odwmbJ? tJ'geJY qdik w
f hJ aqmify'k u
f kd qdMk u&r,f/

(1) jzpfysuo
f rQ? ocFg&? 'kuo
© pömwnf;/

tJ'vD dk ½IrwS af e,if; cPrpJ jzpfysufaewmawGukd qif;&JvUdk odwm[m 'kuo © pömudk trSew f ikd ;f odwhJ
or®m'd|b d ?J 'gayrJh 'D0yd óem or®m'd|u d awmh ½Irw d hJ tm½Hak vmufom qif;&JxifNyD; ESpo f ufom,mrI uif;w,f?
r½Irw d hJ tm½Hak wGeYJ awmhpyfNyD; ESpo
f ufom,mrI ½Sad eao;wmbJ/ t&d,r*fa&mufrS ESpo f ufom,mrIu tjrpfjywf
Nidr;f wm? 'gawmifrS aomwmywdrå *fzv kd af vmufq, kd if umrb0 ½kyef mrfawGukd taumif;xifNyD; ESpo f ufom,m
rIu vH;k 0ruif;ao;ygbl;? 'gaMumifh aomwmyefy*k K¾d vfawGrmS tdraf xmifûyrIawGvJ ½Sad eao;wmbJ/ rdaxG;awmf
a*gwrD y&deAd mÁ efpcH geD;rSm t½Sit f meE´mu pd;k &dryf al qG;NyD; idak <u;ao;w,fvYkd awmif jyqdx k m;wm½Sad eao;wmbJ/
tJ'g[m y&deAd mÁ efrpHyJ jzpfaewJ½h yk ef mrfawGukd taumif;xifNyD; vkv d m;jcif;½Sad evkYd ygbJ/ t&[wår*fa&mufrS tJ'v D kd
taumif;xifNyD; ESpo f ufom,mrI vH;k 0uif;w,f? 'gaMumifh tJ'D ESpo f ufom,mrI vH;k 0Nidr;f atmif ½Irw S tf m;xkwf
aeMu&wmbJ/

ESpo
f ufom,mrI½adS e,if rsufarSmufb0rSmvJ qif;&JaeMu&wmbJ? om;orD; tdro f t l rd o
f m;awG ½Sad ewJh
olrmS tJ'D om;orD;ponfukd ESpo f ufom,maeaomaMumifh olwYkdtwGuf aMumifMh updu k Nf yD;awmhvJ qif;&JaeMu
&w,f/ jrwfpmG bk&m;½Si[f m wcsdeu f rv’wikd ;f jynfxu
J O½ka0vuyÜqw kd hJ ed*;kH ½GmBuD;rSm oDwif;oH;k aeawmfrw l ,f?
tJ't D cg O½ka0vuyÜe*d ;kH ½GmxJu bj'uqdwk hJ *grPd -- ½GmvlBuD;u jrwfpmG bk&m;xH vma&muf ½Scd ;kd uefawmh
NyD;awmh 'Dvdk avQmufxm; awmif;yefygw,f? qif;&JjzpfaMumif; Nidr;f aMumif;w&m; a[mawmfryl gwJ/h

tJ'aD wmh jrwfpmG bk&m;u 'Dvpdk NyD; trdeYf ½ydS gw,f? a½S;umvudpk NJG yD; qif;&JjzpfaMumif; Nidr;f aMumif;udk igu
a[mvQif oifrh mS ,Hrk mS ;awG;awmrI oHo,jzpfEidk w f ,f? aemufumvukd pGNJ yD;a[mvQiv f J oifrh mS ,Hrk mS ;awG;awmrI
oHo,jzpfEikd w f ,f? 'gaMumifh ,ck wxkid t f wGi;f rSmyJ qif;&JjzpfaMumif; csKyfaMumif;udk a[mr,fvYdk rdeUf awmfrNl yD;
'Dvakd r;awmfryl gw,f/

O½ka0vuyܽmG xJu vlrsm;rSm towfc&H jcif;ç tcsKyftaESmif cH&jcif;aMumifjh zpfap? ypön;f qH;k ½H;I jcif;ç
tuJ&h UJ cH&jcif;aMumifjh zpfap? oifrh mS pd;k &dryf al qG;jcif;ç idak <u;jcif;ç qif;&Jjcif;ç ESv;kH romjcif;ç pdwyf yl efjcif; jzpfEidk f
ygovm;wJ/h jzpfEidk yf gw,f bk&m;vkYd avQmufygw,f/

wcsKd UvlawGrmS towfc&H Ncif; ponfaMumifh oihrf mS pd;k &dryf al qG;jcif; ponf rjzpfEikd w f mvJ ½Syd govm;vkYd
ar;awmfryl gw,f/ tJ'v D dk rjzpfEidk wf mvJ ½Syd gw,fvYkd avQmufygw,f/ tJ'v D dk pd;k &dryf al qG;jcif;ponf jzpfEidk w f m
rjzpfEidk w
f m bmaMumifyh gvJvYkdvJ ar;awmfrw l ,f/ cifrifEpS o f ufwohJ al wG 'kua© &muf,if pd;k &drjf cif;ponf jzpf&yg
w,f/ rcifrif rESpo f ufwo hJ al wG 'kua© &muf,ifawmh pd;k &drjf cif;ponf rjzpfEikd yf gbl;vkYd avQmufygw,f/ tJ'g[m
qE´&m*qdw k hJ cspfcifEpS o f ufrI ½So d al wGeYJ pyfNyD; pd;k &drjf cif;ponf jzpfEikd w
f ,f? qE´&m* r½So d al wGeYJ pyfNyD; rjzpfEidk f
bl;vdYk oabmaygufNyD; ajzwmygbJ/ qE´&m*[m qif;&JjzpfaMumif;? qE´&m* uif;wm[m qif;&JcsKyfNidr;f aMumif;
vkYd odem;vnfapwmygbJ/ a½S;umvu qif;&Jjzpfcw hJ mvJ qE´&m*aMumifb h J aemufumvü qif;&JjzpfrmS vJ qE´
&m*aMumifb h v J Ydk odrwS zf Ydk &mvJ jrwfpmG bk&m;u trdeYf ½ydS gw,f/

tJ'D bk&m;pum;awmfukd ESpûf cduo


f abmusNyD;awmh bj'uqdw k hJ ½GmvlBuD;u 'Dvv
dk J avQmufygw,f? bk&m;
wynfah wmfrmS pd&0goDqw
kd hJ om;vli,fwa,muf½ydS gw,f? tJ'oD il ,fudk ½Gmtjyifu pmoifausmif;rSmxm;ygw,f?
plVa0'v’okwfw&m;awmf 48

aeYpOfaeYwikd ;f apmapmxNyD; pd&0goDukd pH;k prf;&ef vlwa,mufukd apvTw&f ygw,f? tJ'v D l jyefa&mufrvmrcsi;f
ighom; pd&0goD usef;rm csrf;omygapvkYd awmifw h NyD; pdwyf al e&ygw,fb&k m; vkYd avQmufygw,f/

pd&0goDoil ,frmS towfc&H vdYk jzpfap? tcsKyftaESmifc&H vdYk jzpfap? ypön;f qH;k ½H;I vdYk tuJ&h UJ cH&vkYd jzpfap
oifrh mS aomuponf jzpfEikd yf govm;vkYd jrwfpmG bk&m;u ar;awmfrw l ,f? aomuponf b,frmS rjzpfy½J ydS ghrvJ?
toufawmifrS aoEkid yf gw,f bk&m;wJ?h 'gaMumifh qif;&J'u k [
© m cspcf ifEpS o
f ufrI qE´aMumifh jzpfw,fvYdk rSwo f d
&r,fvYdk rdeYf awmfrNl yD;awmh 'Dvv dk J ar;awmfryl gw,f? pd&0goD\ rdcifukd rjrifb;l ao; rMum;bl;ao;cifu tJ'D
trsKd ;orD;udk cspcf ifEpS o
f ufjcif; jzpfcyhJ g&JUvm;wJ/h rjzpfcyhJ gbk&m;? 'gjzifh cspcf ifEpS o
f ufjcif;[m jrif&Mum;&vkYd
jzpfwmr[kwv f m;? [kwyf gw,fb&k m;? tu,fí pd&0goD\rdcif towfc&H tcsKyftaESmifc&H ,if qH;k ½I;H ,if
tuJ&h UJ cH&,if oifrh mS aomuponf rjzpfaybl;vm;vkYd ar;awmfrw l ,f? b,frmS rjzpfy½J ydS ghrvJ? toufawmifrS
aoEkid yf gw,f bk&m;wJ?h 'gaMumifh qif;&J'u k [
© m cspcf if ESpo f ufrI qE´aMumifh jzpfw,fvYkd rSwo f &d r,fvYkd
rdeYf awmfrwl ,f? rSeyf gbk&m;vkYd tJ'½D mG vlBuD;u 0efcyH gowJ/h (oH,w k ?f wwd,? 510)

,ckajymcJw h hJ bj'u ½GmvlBuD;0w¬Kuawmh cspcf ifEpS o f ufraI Mumifh rsuaf rSmufrmS yif qif;&JjzpfygG ;yHb k /J xkYd
twlyif ½kyef mrfqif;&JawGukd taumif;xifNyD; ESpo f ufom,mae,if wb0NyD; wb0 topftopf jzpfNzpfNyD;
qif;&Jae&wmbJ? 'gaMumifh tJ'ED pS o f uf om,mrI wPSm[m ork',opömbJ? jzpfcu kd ½f yk ef mrfukd ½Irw
S Nf yD; tedpö
ponfjzifh trSeu f kd odwidk ;f odwikd ;f tJ'o
D &d wJh ½kyef mrftm½Hrk mS ESpo
f ufom,mrI wPSmrjzpfyJ uif;½Si;f oGm;w,f?
tJ'g[m ½IrwS Nf yD; trSetf wdik ;f odwhJ 0dyóem or®m'd|jd zifh ork',wPSmudk y,fwmbJ? tJ'g[m ork',opömukd
y,faomtm;jzifh rSepf mG odwmbJ/

tJ'v
D dk ork',wPSm uif;½Si;f oGm;wkid ;f tJ'oD &d wJh tm½Hek YJ pyfNyD; b0opf ½kyef mrf qif;&JawG jzpfciG hf
r½Sad wmhyJ uif;Nidr;f oGm;w,f? tJ'g[m w'*Fead &m"udk NyD;apaomtm;jzifh or®m'd|u d trSet f wkid ;f odonfrnfwm
bJ/

½Irw
S w
f idk ;f ½Irw
S w
f idk ;f 0dyóemr*¾iaf wG jzpfjzpfomG ;wmu r*¾opömudk jzpfygG ;apaomtm;jzifh trSet f wdik ;f
odonfrnfwmbJ? 'gu 0dyóem or®m'd|t d & rSepf mG odyb
kH /J t&d,r*f or®m'd|u
d awmh edAmÁ efukd rsuaf rSmufawGY
odjrifNyD; opömav;yg;vH;k udk rSepf mG odjrifw,f? tJ't D aMumif;udak wmh pmrlrus,f&atmif 'Dae&mrSm rjyawmhygbl;/
,ck ork',opömaqmify'k u f kd qdMk u&r,f/

(2) ocFg&wGi?f taumif;xif? cifrif orkwnf;/

jrifqJ Mum;qJ ponfü xifay:vmwJh ½kyef mrfocFg&awGukd NrJonft h ae csrf;omonfh vSyonft h ae


ponfjzifh taumif;xifae,if ESpo f ufcifrifwhJ wPSmork', jzpfw,f? ½Irw S vf Ykd tedppö onfjzifh odae,ifawmh
tJ'w
D PSm Nidr;f w,f? tJ'w D PSmudk Nidr;f apaomtm;jzifh or®m'd|u
d rSepf mG odjrif&w,f? tJ'v D dk rSepf mG od&atmifvYdk
rjywf½rI w S af eMu&wmygbJ? t&d,r*f or®m'd|u d edAmÁ efukd awGYjrifawmh jzpfysufaewJh ½kyef mrfawGukd qif;&JvYdk
odEikd yf ?kH wPSmuif;yHak wG[m omNyD; xif½mS ;ygw,f? 'gaMumifh tJ'D eda&m"opöm taMumif;udv k J qdMk u&r,f/

(3) ½kyef mrftm;vH;k ? jzpfysufoOk ;f ? csKyfq;kH edAmÁ efwnf;/

0dyóemÓPf &ifo h efjynfph w


kH t
hJ cgrSm cPrpJ jzpfysufaewJh ½kyef mrfawGukd ½Ioad e&if;xJu odp&ma&m
odwma&m vH;k 0csKyfNidr;f uif;½Si;f aewJh oabmxJoYkd usa&mufomG ;w,f? tJ'v D dk usa&mufawGYjrifyu
kH kd a½SUem;ydik ;f u
jyqdck yhJ gNyD? tJ'g[m or®m'd|u d eda&m"opömudk trSet f wdik ;f odjrifyykH gbJ? cPrpJ jzpfysufaewJh ½kyef mrfawGudk
½Ioad omtm;jzifh 0dyóemr*fukd yGm;ae&w,f? aemufq;kH usawmh tJ'jD zpfysuf ½kyef mrfqif;&J [lorQ csKyfNidr;f wJh
oabmudk rsuaf rSmufûyaomtm;jzifh t&d,mr*fukd jzpfymG ;ap&w,f? tJ'v D dk jzpfymG ;apaomtm;jzifh odwmukd or®m
'd|u
d rSepf mG odjrifwmvdYk qd&k w,f? tJ'D r*¾opömeJY qdik w
f hJ aqmify'k u
f kd qdMk u&r,f/

(4) qif;&JNidr;f &m? qdu


k af &mufwm? opömr*¾wnf;/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 49

,ckajymcJw h t
hJ wkid ;f or®m'd|u
d -rSepf mG odjrifw,fqw kd m 'kuo© pömudk tedpö ponfjzifh ydik ;f jcm;od&w,f?
tJ'vD dk ork',opömudk y,faomtm;jzifh od&w,f? eda&m" qif;&JNidr;f &mudk rsuaf rSmuf ûyNyD; od&w,f? r*¾opömudk
rdro
d EÅmefü jzpfymG ;apaom tm;jzifh od&w,f? tJ'v D dk rSepf mG odjrifwmudk or®m'd|vd Ydk qd&k wmbJ/

or®m'd|d jzpf,if rSepf mG BuHwhJ or®mouFyu Ü vJ pdwOf ;D nGww f hJ taejzifh yg0ifwmygbJ? or®m0g,mr qdq k hJ
rSepf mG tm;xkwrf v I J yg0ifwmygbJ? jrifrI Mum;rIponfawGukd trSet f wkid ;f trSw&f NyD; od&atmif aMumifMh updu k af y;
aewm[m or®m0g,mrbJ? trSet f wkid ;f trSw&f wJh or®mowd yg0ifwmuawmh tvGex f if½mS ; ay:vGiaf eygNyD?
(orm[dawm-pdww f nfMunfaom olonf? ,xmblwH [kww f idk ;f rSepf mG ? yZmemwd od\vkYd ) a[mxm;wJt h wdik ;f
orm"d½rdS S trSet f wdik ;f odEikd af omaMumifh or®m'd|u d rSepf mG jrif,if or®morm"dvJ yg0ifaMumif; xif½mS ;ygw,f?
aemufNyD;awmh oDv0do'k d̈ jynfph ykH grS 'd|0d o d 'k pd̈ aom ynm0do'k id̈ g;yg; zj pfEikd af omaMumifh or®m'd|u d rSepf mG jrifwikd ;f
or®m0gpm ur®EÅ tmZD0qdw k hJ oDvr*¾irf sm;vJ yg0ifjynfph akH Mumif; xif½mS ;ygw,f? ,ckajymcJw h hJ 0dyóemor®m'd|ed YJ
t&d,r*f or®m'd|d jzpfqrJ mS or®mouFypÜ aom r*¾iaf wGvJ yg0ifygw,f? tJ'D r*¾i½f pS yf g;u t*Fg½Spyf g;½Sw d hJ t&d,
r*fyv J Ykd "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;ygw,f? tJ'rD mS 0dyóemr*¾iaf wGu t&d,r*f\ a½SUaqmifjzpfwhJ ykAb Á m*r*fy?J
aomwmywdrå *f ponfuawmh t&d,r*fyv J Ykd 'Dvdk cJjG cm;NyD; rSwof xd m;Mu&r,f/

tJ't
D ajzudk Mum;emNyD;awmh 0domc aoa|;BuD;u 'Dvdk ar;jyefygw,f/

ocFw-tocFwtar;

t&da,m yema,s t|*Øaum ra*¾g ocFawm? O'g[k?


tocFawm/

ta,st½Sirf "r®'Ed mé ? t&da,m t|*Øaum ra*¾g t*Fg½Spyf g;½Sad om t&d,r*fonf? ocFawm Ek acg
taMuif;w&m;rsm;u ûytyfaom ocFww&m; jzpfygoavm? O'g[k odYk r[kw?f tocFawm rûytyfaom tocF
w&m; jzpfygoavmwJ/h

r*¾½pS yf g;wJh t&d,r*f[m tjcm;emrfw&m;rsm;vkyd if taMumif;w&m;awGuûyvkYd jzpfwhJ ocFww&m;ygvm;?


odYk r[kwf edAmÁ eftNidr;f "mwfvydk if tocFww&m;ygvm;vkYd ar;wmygbJ/ tJ't
D ar;udk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;
ygw,f/

ocFwjzpfaMumif; tajz

t&da,m acg tm0kaom 0domc t|*Øaum ra*¾g


ocFawm/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? t&da,m t|*Øaum ra*¾g-t*Fg½Spfyg;½Sdaom t&d,r*fonf? ocFawm


0dyóempaom taMumif;w&m;u ûytyf-jzpfap tyfaom ocFww&m; jzpfygonfw/hJ

olYqikd &f m taMumif;w&m;rsm;u vHYI aqmf axmufyûhH yvkyaf y;rS jzpfay:vmwJh ocFww&m;ygwJ?h tocFw
w&m;qdw k m edAmÁ ef wyg;wnf;om ½Sw d ,f? tJ'eD Ad mÁ efqwdk mu t&d,r*f\ tpGr;f aMumifh udavomawG jzpfciG rhf ½Syd J
Nidr;f jcif;oabmbJ? Nidr;f w,fqw dk mjzpfay:wm r[kwv f Ydk taMumif;aMumifh jzpfw,fvYkd rqd&k bl;? tJ'D udavom
taMumif;w&m;uif;vkYd b0opf ½kyef mrf qif;&JawG rjzpfawmhyJ uif;Nidr;f wmvJ edAmÁ efb?J tJ'gvJ jzpfay:wm
r[kwv f Ydk taMumif;aMumifjh zpfwhJ ocFwvdYk rqd&k bl;? tocFwom rnfw,f? t&d,r*fw&m; qdw k muawmh a½S;
tzkYd u ykAb Á m*r*fqw kd hJ 0dyóemaMumifh jzpfwmbJ? teD;uyfq;kH tm;jzifh (tEkavmrH a*gMwbkó -tEkavmr
0dyóemu tjcm;rJüh a*gMwblukd jzpfapvsuf aus;Zl;ûyw,f? a*gMwbk r*¾ó a*gMwblu t&d,r*fukd tjcm;rJüh
jzpfapaomtm;jzifh aus;Zl;ûyw,fvYkd ) a[mxm;wJh y|mef;ygVdawmft& a½S;tzdYk u 0dyóemtqifq h ifah Mumifh
teD;qH;k tm;jzifh a*gMwblaMumifjh zpfw,f qdw k mvJ xif½mS ;w,f? aemufNyD;awmh wnf&mrS&D m½kyef YJ ,SOb f uf w&m;
awGaMumifh jzpfw,fqw kd mvJ xif½mS ;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 50

'gaMumifh pmayusr;f *efwwf yk*K¾d vfawG taetm;jzifh t&d,r*f[m qdik &f mtaMumif;rsm;aMumifh jzpfvYdk
ocFww&m;jzpfaMumif; xif½mS ;aeygw,f? ar;p&mawmif rvkb d ;l vdYk qdpk &mygbJ? 'gayrJh okwr½Swd hJ yk*K¾d vfawG
taetm;jzifah wmh txifrmS ;p&m½Syd gw,f/ t&d,r*fu ½kyef mrfqif;&J Nidr;f wJh tocFw edAmÁ efukd tm½Hûk yNyD; jzpfawmh
edAmÁ efvydk if tocFw avvm;vkYd ,Hrk mS ;p&m xifrmS ;p&m ½Syd gw,f? or®weå , d mrrnfaomaMumifh tocFwvkYd
xifp&mvJ½ydS gw,f? awmfawmfqu D vlwa,mufu'DrmS vmNyD; ar;w,f ]]t&d,r*f[m tocFww&m;ygvm;}}wJ?h
bmhaMumifh 'Dvdk ar;&wmvJqakd wmh ]]q&mBuD;wa,mufu olYusrf;pmtkyx f rJ mS t&d,r*fudk tocFww&m;}}vkYd
jyqdx k m;wmudk awGU&aomaMumifyh gwJ/h

tJ'uD sr;f pmrSm t&d,r*f tocFwjzpfaMumif; uxm0w¬KygVdjzifh jyqdx k m;w,fvYdk qdyk gw,f? tJ'u D srf;
pmtkyaf wmh rawGUbl;ygbl;? uxm0w¬Kusr;f xJu pmyd'k f trSwf (445) ponfrmS (ed,mr[m tocFwvm; ponf
jzif)h jyqdx
k m;wmudk trSûD yNyD; a&;xm;[efwyl gw,f/ uxm0w¬Kusrf;rSm trSm;eJY trSef tjiif;tcHjk zpfyakH wGukd
jyxm;w,f? odem;vnf&ef rvG,v f yS gbl;? trSm;bufu 0g'eJY trSeb f ufu 0g'udk cGjJ cm;od&ef rvG,v f yS gbl;?
A[kow k jynf0h wJo h rl çS ygVdEiS hf t|uxmudv k J ususeeavhvmMunfrh S odem;vnfEikd w f ,f? uxm0w¬Kusr;f rSm
wwd,o*Fg,em acwfwek ;f u t,lrmS ;teJY t,lreS u f kd pdppfa0befjyxm;w,f? aomwmywdrå *fukd a&mufwo hJ rl mS
*wdeYJ ÓPfukd jrJapaomaMumifh tJ'rD *fudk or®weå , d mrac:w,f? tJ'rD *fpw d f csKyfomG ;wJah emufvJ *wdeYJ ÓPfu
rcRwrf ,Gi;f yJ cdik Nf rJaeaomaMumifh ed,mrudk tocFwvkYd t,lrmS ;jzpfaew,f? ed,mrqdw k m t&d,r*fy?J ed,mrudk
tocFwvkYd qdak wmh t&d,r*fuv kd J tocFwvkYd qd&k ma&mufwmaygh? tJ'g trSm;ppfppfy?J tJ'D trSm;udk trsm;tm;
em;vnf&atmifvYdk pdppfa0befjycsufygbJ/ tJ'gudk trSex f ifNyD; [du k srf;ûyyk*K¾d vfu a&;xm;[efwyl gw,f/
'gaMumifh 'Dvdk t,lrmS ;udk y,fzsufEidk &f eftwGuf ]]t&d,r*f[m ocFwvm; tocFwvm;}}vdYk ar;wmvJ ar;oifyh g
w,f? ]]ocFwyg}}vkYd tajzvJ ajzoifiw h mygbJ? tocFw qd, k if edAmÁ efvydk if csKyfysufjcif; r½Syd J tNrJwnfae&rSm?
t&d,r*fuawmh tjcm;pdwrf sm;vdyk if Oyg'gXDbifqw kd hJ cPi,fo;kH csufrQom wnf½w dS ,f? bifcPrSm vH;k 0csKyf
aysmufomG ;w,f? 'gaMumifh edAmÁ efvdk tNrJwnf½adS ewmvJ r[kwb f ;l ? ckwifu ajymcJw h thJ wdik ;f 0dyóempaom
taMumif;rsm;aMumifh jzpfay:wJw h &m;vJjzpfaew,f? 'gaMumifh ocFww&m; jzpfaMumif; tvGeyf if xif½mS ;ygw,f/

tJ't
D ajzudk Mum;emNyD;aemuf 0domcaoa|BuD;u 'Dvv
dk J ar;jyefygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 51

o*F[dwac: odrf;,ltyfyHktar;

t&da,e Ek acg ta,s t|*Øaue ra*¾ewa,m cE¨m


o*F[w d m? O'g[k wD[d caE¨[d t&da,m t|*Øaum ra*¾g
o*F[ad wm/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? t|*Øaue-t*Fg½Spfyg;½Sdaom? t&da,e ra*¾e-t&d,r*fjzif?h wa,m cE¨m (oDv


orm"d ynm-[laom) oH;k yg;ukeaf om cE¨mwkYd u?kd o*F[w d m Ekacg-odr;f ,ltyfygukeo
f avm? O'g[k-odYk r[kwf
wD[d caE¨[-d oH;k yg;ukeaf om cE¨mwkYd jzif?h t&da,m t|*Øaum ra*¾g-t*Fg½Spfyg;½Sdaom t&d,r*fudk? o*F[dawm
odr;f ,ltyfygoavmwJ/h

t&d,r*fjzifh oDv orm"d ynmqdw k hJ cE¨moH;k yg;udk twGi;f oGi;f NyD; ,l&ygovm;? odYk r[kwf cE¨moH;k yg;jzifh
t&d,r*fudk twGi;f oGi;f NyD; ,l&ygovm;vkYd ar;wmygbJ? tJ'g[m t&d,r*ftaMumif;eJY oDvu©Em¨ ponf
taMumif;rSm ruRr;f usif rEdik ef if;,if ajz&efrvG,b f ;l ? cufygw,f? 'gayrJh "r®'Ed mé ax&Duawmh y#dord'Ç gywå
&[EÅmr jzpfaewJt
h wGuf tvG,w f uleYJ yif 'Dvdk ajzMum;vku d yf gw,f/

o*F[dwac: odrf;,ltyfyHk tajz

e acg tm0kaom 0domc t&da,e t|*Øaue ra*¾e


wa,m cE¨m o*F[wd m? wD[d p acg tm0kaom 0domc caE¨[d
t&da,m t|*Øaum ra*¾g o*F[ad wmwJ/h

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? t&da,e t|*Øaue ra*¾e t*Fg½Spyf g; ½Sad om t&d,r*fjzif?h wa,m
cE¨m (oDv orm"d ynm [laom) oH;k yg;ukeaf om cE¨mwdYk u?kd e acg o*F[w d m rodr;f ,l tyfyguke/f tm0kaom
0domc 'g,u 0domc? p trSet f m;jzifah omum;? wD[d caE¨[d (oDv orm"d ynm [laom) oH;k yg;ukeaf om cE¨m
wkdYjzifh? t&da,m t|*Øaum ra*¾g t*Fg½Spfyg;½Sdaom t&d,r*fu?kd o*F[ad wm odr;f ,ltyfygonfw/hJ

t*Fg½Spyf g;½Sw
d hJ t&d,r*f qdw k mu 'Dae&mrSm avmukw&å mr*fuo kd m qdv k ykd gw,f? oDv orm"d ynmqdwk hJ
cE¨moH;k yg;uawmh avmuDov D orm"d ynmawGuv kd J qdv
k ykd gw,f? 'Dawmh t&d,r*ft&u usOf;w,f? cE¨moH;k yg;
t&u us,fw,f? tusOf;xJrmS tus,fukd oGi;f ,lvYkd r&bl;? tus,fxrJ mS om tusOf;udk oGi;f ,lvYkd &w,f? Oyrm
tm;jzifh ûrdUu usO;f w,f? wkid ;f jynfu us,w f ,f? ûrdUu wdik ;f jynfxrJ mS twGi;f 0ifaew,f? 'gaMumifh ûrdUjzifh
wdik ;f jynfukd odr;f oGi;f ,lvYdk rjzpfb;l ? wdik ;f jynfjzifo
h m ûrdUudk odr;f oGi;f ,lEikd w
f ,f? tJ'gvdb k ?J avmuDov
D ponf
awGyg t<uif;rJyh g0ifaewJh cE¨moH;k yg;jzifo h m t*Fg½Spyf g;½Sw d hJ avmukw&å m t&d,r*fukd odr;f oGi;f NyD; ,l&ygw,fvYdk
qdkvdkygw,f/

'Dae&mrSm txl;odrw S pf &muawmh ½lyu©Em¨ paom ig;yg;vkyd if oDvu©Em¨ ponfuvJ ig;yg;½Sw


d ,f/
tJ'gawGukd vdu
k q
f Mkd u&r,f/

1/ oDvu©Em¨ -oDv*kPfaus;Zl; tzkdYtpk/


2/ orm"duE© m¨ -orm"d*kPfaus;Zl; tzkdYtpk/
3/ ynmu©Em¨ -ynm*kPfaus;Zl; tzdkYtpk/
4/ 0drw
k uåd E© m¨ -t&d,zdkvf *kPfaus;Zl; tzkdYtpk/
5/ 0drwk Ó åd P'óe u©Em¨ -ypöa0u©Pm *kPfaus;Zl; tzkdYtpk/

tJ'D cE¨mig;yg;xJrmS oDvu©Em¨ qdw k m avmuD avmukw&å m oDvawGygbJ? avmuDov D qdw


k m ig;yg;oDv
½Spyf g;oDv q,fyg;oDv ½Sio f mraPoDv &[ef;oDvawGygbJ? avmukw&å moDv qdw k muawmh r*fpw
d f zkv
d pf w
d f
eJY ,SOwf NJG yD;jzpfwhJ or®m0gpm or®mur®EÅ or®mtmZD0 qdw
k hJ oDvr*¾io
f ;kH yg; ygbJ/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 52

orm"duE© m¨ qdw
k m avmuD avmukw&å m orm"dawGygbJ? avmuDorm"d qdw k m Oypmorm"d tyÜempsmef
orm"d 0dyóemcPduorm"dawGygbJ? avmukw&å morm"dqw kd muawmh r*fpw
d f zdv
k pf w
d ef YJ ,SOw
f NJG yD;jzpfwhJ orm"d
r*¾ifygbJ/

ynmu©Em¨ qdw k m avmuD avmukw&å mynmawGygbJ? avmuDynmqkw d m ur®óuwÓPfynmç ½lypsmef


t½lypsmefwYdk EiS hf ,SOaf omynmç 'dApÁ u©K'dAaÁ omw apawmy&d, ykaAÁe0d go £'d0¨ "d qdw
k hJ tbdnmOfynm 'gawGyg
bJ/ avmukw&å mynm qdw k muawmh r*fÓPf zkv d Ó
f PfygbJ/

0drw
k u
åd E© m¨ qdw
k m t&d,zdv
k w
f &m;ygbJ/

0drw
k Ó
åd P'óeu©Em¨ qdw
k m r*fzv
dk af &mufNyD;cgpü r*fzv
kd ef Ad mÁ efponfukd jyefvn
S Nhf yD; qifjcifwÓ
hJ Pf
ygbJ/

,ck azmfjycJw h t hJ wkid ;f t&d,r*f qdw k mu avmukw&å m oufoufqakd wmh usO;f w,f? oDvu©Em¨
orm"duE© m¨ ynmu©Em¨ qdw k mawGu avmuDw&m;awGyg yg0ifaevkYd us,w f ,f? usO;f wJt
h &d,r*fjzifh us,jf yefYwhJ
cE¨moH;k yg;udk odr;f oGi;f NyD; r,lEikd b
f ;l ? us,jf yefYwhJ cE¨moH;k yg;jzifo h m usO;f wJh t&d,r*fukd odr;f oGi;f NyD;,lEikd w
f ,f?
'gaMumifh "r®'Ed mé u t&d,r*fjzifh cE¨moH;k yg;udk rodr;f ,ltyfb;l ? cE¨moH;k yg;jzifo h m t&d,mr*fukd odr;f ,ltyfw,f
vdYk tajccHtjzpfjzifh jyqdNk yD;awmh odr;f ,lykH tao;pdwu f vkd J 'Dv½dk iS ;f jyygw,f/

,m pm0kaom 0domc or®m0gpm? a,m p or®mur®aEÅm?


a,m p or®mtmZDa0g? £ar "r®m oDvu©aE¨ o*F[w
d m/

a,m p or®m0g,marm? ,m p or®mowd? a,m p


or®morm"d? £ar "r®m orm"dua© E¨ o*F[w
d m/

,m p or®m'd|?d a,m p or®mouFayÜg? £ar "r®m


ynmu©aE¨ o*F[w
d m/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? ,m p or®m0gpm tMuif or®m0gpmonf¤if;? a,m p or®m ur®aEÅm
tMuif or®mur®Eo Å nf¤if;? a,m p or®m tmZDa0g tMuif or®mtmZD0onf¤if;? twd¬ r*¾i½f pS yf g;ü yg0ifvsuf
½Syd gonf? £ar "r®m-þoH;k yg;aom r*¾iwf &m;wkYd u?kd oDvu©aE¨-oDvu©aE¨e oDv*kPt
f zkYd tpkjzif?h o*F[w
d m
odr;f ,ltyfyguke\
f /

orm0gpm qdw k m rSepf mG ajymqdjk cif;vkYd teuf½w dS ,f/ 'gayrJh 'DrmS qdv k w dk muawmh rkom0g'g a0&rPd
vdraf jymrIrS MuOfa½Smifjcif;? ydoP k m, 0gpm, a0&rPd*;kH wdu k f ajymqdrk rI S MuOfa½Smifjcif;? z½kom, 0gpm,
a0&rPd Murf;aompum;rS MuOfa½Smifjcif;? oyæyv Ü myga0&rPd-tESprf hJ tNydet f zsif; pum;rS MuOfa½Smifjcif; qdw
k hJ
MuOfa½Smifr-I 0d&wDuokd m qkv d ydk gw,f? 'gaMumifh vdrpf &m½Sw d t
hJ cg ponfrmS vdraf jymrIponfrS MuOfa½Smifwmudk
or®m0gpmvkYd qdw k mygbJ? t&d,r*fü yg0ifwo hJ r®m0gpmuawmh vdraf jymjcif;ponf vH;k 0jzpfciG rhf ½Sad tmif y,fjcif;
udpu
ö kd NyD;apwJh oabmygbJ? or®m0gpm r*¾iu f tJ'v D kd NyD;apaomaMumifh aomwmyefy*k K¾d vfrmS vdraf jymjcif;paom
oDvysuaf Mumif; raumif;rIrS uif;vTwNf yD; tpOfxm0& 0pDuo H pk ½du
k ef YJ jynfph v
kH suf tNrJwrf; oDvpifMu,fae
w,f? tJ'g[m 'D or®m0gpmr*¾i\ f \ tpGr;f aMumifh pifMu,faewmygbJ/

aemufNyD;awmh or®mor®EqÅ wkd m rSepf mG ûyjcif;vdYk teuf½w


dS ,f? 'gayrJh 'DrmS qdv k wkd muawmh ygPmwdygwm
a0&rPd olYtoufowfrrI S MuOfa½Smifjcif;? t'dEmé 'gema0&rPd- ydik ½f iS u f ray;wJh olwyg;Opömudk vk,uf cd;k ,lrI
MuOfa½Smifjcif;? umarokrpd mä pm&m a0&rPd rydik rf qdik f w&m;r0ifwhJ arxket f rIrS MuOfa½Smifjcif; qdw
k hJ MuOfa½SmifrI
0d&wDuo kd m qdvk ykd gw,f/ 'gaMumifh owfp&m½Sw d t
hJ cg ponfrmS owfrpI onfrS MuOfa½Smifwmudk or®mur®Ev Å Ydk
qdw k mygbJ? t&d,r*fü yg0ifwhJ 'Dor®mur®Eu Å awmh owfjcif;ponfukd vH;k 0 jzpfciG rhf ½Sad tmif y,fjcif;udpu ö dk
NyD;apwJh oabmygbJ? or®mur®ErÅ *¾iu f tJ'v D dk NyD;apaomaMumifh aomwmyefy*k K¾d vfrmS owfjcif;paom oDv
ysuaf Mumif; raumif;rIrS uif;vGwNf yD; tpOfxm0& um,okp½du k ef YJ jynfph vkH suf tNrJwrf;oDv pifMu,faew,f?
tJ'g[m 'Dor®mur®EÅ r*¾i\ f tpGr;f aMumifh pifMu,faewmygbJ/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 53

or®mtmZD0qdw k m rSepf mG toufarG;jcif;vdYk teuf½w dS ,f? owå0gudk owfjcif;ç olUOpömudk cd;k 0Suv f , k jl cif;ç
vdrjf cif;ponfukd ûyNyD; rw&m;ojzifh ypön;f ½Smvsuf toufarG;jcif;udk rdpmä tmZD0 rSm;,Gi;f pGm toufarG;jcif;vdYk
qdw
k ,f? tJ'D rdpmä tmZD0rS MuOfa½SmifNyD; w&m;ojzifh ypön;f ½Smvsuf toufarG;wmudk or®mtmZD0vdYk qdw k mygbJ?
vl0wfaMumifrsm;rSmqd, k if oDvysuaf Mumif; raumif;rIjzifh ypön;f r½SmyJ w&m;ojzif½h mS NyD; toufarG;wm[m or®m
tmZD0ygbJ? &[ef;rsm;rSmawmh opfo;D ay;jcif;ç yef;ay;jcif;paom ukv'loe taeoersKd ;jzifv h J ypön;f vmbf
&atmif rvky&f bl;? rdrrd mS r½Sw d hJ orm"dynm qdik &f m*kPjf zifh txifBuD;atmif Munfñakd tmif vkyNf yD;awmhvJ ypön;f
r½Sm&bl;? rykid rf qdik w f hJ ausmif;ponfukd &atmifvJ rw&m;ojzifh rûyvky&f bl;? tJ'v D dk rûyoifw
h hJ trI[o l rQawGrS
MuOfa½SmifNyD; ½d;k ½d;k qGr;f cHjcif; ponfjzihf 0denf;w&m;awmfEiS t hf nD ypön;f ½SmNyD; toufarG;aewm[m or®mtmZD0
ygbJ? t&d,r*fü yg0ifwhJ 'Dor®mtmZD0uawmh rw&m;ojzifh ypön;f ½SmrIawGukd vH;k 0jzpfciG rhf ½Sad tmif y,fjcif;
udpuö kd NyD;apwJh oabmygbJ? or®mtmZD0 r*¾iu f tJ'v D dk NyD;apaomaMumifh aomwmyef yk*K¾d vfrmS oDvysuaf Mumif;
ypön;f ½SmrIrS uif;vGwNf yD; tpOfxm0& or®mtmZD0ESihf jynfph v kH suf tNrJwrf;f oDvpifMu,faew,f? tJ'g[m or®m
tmZD0\ tpGr;f aMumifh pifMu,faewmygbJ/

t&d,r*fü yg0ifaom tJ'D or®m0gpm or®mur®EÅ or®mtmZD0 qdw k hJ r*¾io f ;kH yg;udk oDvu©Em¨ qdw k hJ
oDv*kPf tzdYk tpkjzifh odr;f ,l&ygw,f? oDv*kPt f zkYd tpkxrJ mS yg0ifw,fvYdk qdv k w dk mygbJ/ tJ'D or®m0gpm
ponf\ tpGr;f aMumifh 'kp½ku d f 'k&mZD0 qdw k hJ oDvysufaMumif; raumif;rIawG tpOfxm0& uif;½Si;f aew,f qdw k m
b,fvo kd abmygvJ qdak wmh? edAmÁ efukd rsuaf rSmufûyNyD; odjrifwhJ aomwmywdrå *fxrJ mS yg0ifwhJ tJ'D oDvr*¾if
oH;k yg;aMumifh aomwmyef\ oEÅmefrmS avmb a'go tukov kd Mf urf;awG rjzpfEikd af vmufatmif tm;avsmhomG ;
w,f? avmutjrifeYJ ajym,ifawmh pdw"f mwftm; avsmhomG ;w,fvYdk qkpd &mygbJ? tJ'v D dk avmb a'go tukov kd f
tMurf;awG rjzpfEikd af vmufatmif tm;avsmo h mG ;aomaMumifh aomwmyefrmS oDvysuaf Mumif; raumif;rIukd rûyEdik f
awmhyJ tNrJwrf; oDvjynfph o kH mG ;wmygbJ? 'gaMumifh aomwmyefukd oDavoky&dy&l um&D oDvwdYk ü yj nfph pkH mG ûyusihf
avh½w dS hJ yk*K¾d vfvYdk jrwfpmG bk&m;u a[mawmfrw l mygbJ? aemufNyD;awmh orm"duE© m¨ jzifh odr;f ,lyu kH kd 'Dvjkd yqdk
xm;ygw,f/

a,m p or®m0g,marm-tMuif or®m0g,mronf¤if;? ,m p or®mowd tMuif or®mowdonf¤if;? a,m


p or®mor®m"d tMuif or®morm"donf¤if;? twd¬ r*¾i½f pS yf g;ü yg0ifvsuf½ydS gonf? £ar "r®m þoH;k yg;aom
r*¾iw
f &m;wdYk u?kd orm"dua© E¨ orm"dua© E¨e orm"d*P
k f tzdYk tpkjzif?h o*F[w
d m-odr;f ,l tyfyguke\
f wJh/

tJ'D orm"dr*¾if oH;k yg;xJrmS or®morm"dr*¾iu f akd wmh orm"duE© m¨ xJü trsdK;wlZmwfwl tjzpfjzifh odr;f oGi;f
NyD; ,l&w,f? or®m0g,mr or®mowdr*¾iw f Ykduakd wmh orm"dtm; tultnDûyjcif;jzifh odr;f oGi;f NyD; ,l&w,f?
b,fvv kd J qdak wmh Oyrmtm;jzifh vufvrS ;f rrSw D yhJ ef;udk cl;rnfo h ul kd tazmfwa,mufu cg;uke;f ay&w,f? tJ'v D &l YJ
ausmuke;f ay:wwfNyD; &yfaeolrmS wkev f yI af evdYk tjcm;wa,mufu ay;NyD; uln&D w,f? tJ'D tazmfEpS af ,muf\
tultnDurkd NDS yD; wnfNidrpf mG eJY yef;awGukd cl;,lEikd w f ,f? tJ'gvkyd if or®m0g,mruvJ tm;xkwv f suf ulnD
axmufyw hH ,f? or®mowduvJ trSw&f NyD; ulnaD xmufyw hH ,f? tJ'D taxmuftyhu H rkd NDS yD; or®morm"dr*¾iu f edAmÁ ef
tm½Hkü ouf0ifp;l pku d Nf yD;awmh wnfwahH ew,f? 'gaMumifh or®morm"duakd wmh orm"deYJ trsKd ;wl Zmwfwt l jzpfjzifh
orm"duE© m¨ xJrmS odr;f ,la&wGu&f w,f? or®m0g,mr or®mowd r*¾irf sm;udak wmh tultnDûyjcif;jzifh odr;f oGi;f NyD;
,l& a&wGu&f w,f/ or®m0gpmpaom oDvr*¾io f ;kH yg; udak wmh oDvu©Em¨ ü trsdK;wlZmwft l jzpfjzifh odr;f oGi;f NyD;
,l& a&wGu&f wmbJ/ aemufNyD;awmh ynmr*¾ijf zifh odr;f ,lyu kH kd 'Dvjdk yqdx
k m;ygw,f/

,m p or®m'd|d tMuif or®m'd|o d nf¤if;? a,m p or®mouFayÜg tMuif or®mouFyo Ü nf¤if;? twd¬ r*¾if
½Spyf g;ü yg0ifvsuf½ydS gonf? £ar "r®m þESpyf g;aom r*¾iw f &m;wkYd u?kd ynmu©aE¨ ynmu©aE¨e ynm*kPf
tzkYd tpkjzif?h o*Ø[w
d m-odr;f ,ltyf a&wGutf yfyguke\
f /

or®m'd|rd *¾iu
f awmh ynmu©Em¨ ESihf trsdK;wl Zmwfwjl zpfw,f? 'gaMumifh tJ'rD *¾iu f kd trsdK;wl Zmwfwl
tjzpfjzihf odr;f ,ltyf a&wGutf yfygw,f? or®mouFyrÜ *¾iu f awmh trSet f wdik ;f odjrif&atmif pdwOf ;D nGwNf yD;
tultnDûywJh w&m;jzpfw,f? 'gaMumifh tJ'rD *¾iu f kd ynmu©Em¨ xJü tultnDûy&wJh w&m;taejzifh odr;f ,l&
a&wGu&f ygw,f/ tJ'g[m t&d,mr*fqw kd hJ r*¾i½f pS yf g;udk cE¨moH;k yg;jzifh odr;f ,lykH a&wGuyf ykH gbJ/ tJ'gudk rSwrf d
atmif vku d q
f Mkd u&r,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 54

1/ or®m0gpm or®mur®EÅ or®mtmZD0 qdw k hJ r*¾io f ;kH yg;udk


oDvu©Em¨ jzifh odr;f ,l a&wGu&f onf? tJ'o
D ;kH yg;udk oDv
u©Em¨ [k ac:onf/

2/ or®m0g,mr or®mowd or®morm"d qdw k hJ r*¾if oH;k yg;udk


orm"duE© m¨ jzifh odr;f ,l a&wGu&f onf? tJ'o D ;kH yg;udk
orm"duE© m¨ [k ac:onf/

3/ or®m'd|Ed iS hf or®mouFyrÜ *¾iuf kd ynmu©Em¨ jzifh odr;f ,l


a&wGu&f onf? tJ'D ESpyf g;udk ynmu©Em¨ [k ac:onf/

r*¾i½f pS yf g;udk oDvu©Em¨ ponfjzifh odr;f ,ltyfyu


kH kd Mum;emNyD;aemuf 0domc aoa|;BuD;u 'Dvv
kd J ar;jyef
ygw,f/

orm"dESifh orm"dedrdwfponftar;

uwarm yema,s orm"d? uwar "r®m orm"derd w


d må ?
uwar "r®m orm"dy&dum© &m? uwrm orm"dbm0em/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? orm"d pdwu f w


kd nfNidraf tmif aumif;pGmxm;aom orm"donf? uwarm ye-
tb,fw&m;ygoenf;/ orm"derd w d må -orm"djzpfaMumif; edrw d wf Ydkonf? uwar "r®m tb,fw&m;wdkYygenf;/
orm"d y&du&© m orm"d\ tNcHt&HwYkd onf? uwar "r®m-tb,fw&m;wdYk ygenf;/ orm"dbm0em-orm"dukd
jzpfygG ;apjcif;onf? uwrm-tb,ft&mygenf;wJh/

tJ'D tar;jyóem av;csufukd "r®'Ed mé ax&Du 'Dvkd ajzMum;ygw,f/

orm"dESifh orm"dedrdwfponf tajz

,m acg tm0kaom 0domc pdwó å {u*¾wm? t,H


orm"d/ pwåma&m owdy|mem orm"d edrw d må / pwåma&m
or®y"Ü mem orm"dy&dum© &m/ ,m awoHa,0 "r®meH tmao0em
bm0em A[kvu D rH?® t,H {w¬ orm"dbm0em/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? pdwó


å pdw\
f ? ,m {u*¾wm tMuifwzdYk wnf; wtm½Hw k nf;½So
d if\
h
tjzpfonf? twd¬-½Sd\? t,H-þoabmonf? orm"dpw d u
f kd wnfNidraf tmif aumif;pGmxm;wwfaom orm"d
aywnf;wJ/h

orm"dqw kd m wzdYk wnf; wtm½Hw k nf;ü pdww f nfwahH eaMumif;jzpfwhJ {u*¾wmygbJw/hJ Arm toH;k tEH;I
tm;jzifh qd, k if pdww f nfMunfwm[m orm"dvYdk ajym&rSmbJ/ w&m;pmayt&uawmh pdwu f wjcm;+pdww f nfNidrf
aMumif;u wjcm;bJ? pdww f nfNidraf Mumif; qdw k m {u*¾wmbJ? orxbm0emt& qd, k if yx0DuodP k ;f edrwd f
jzpfjzpf? tmayguodP k ;f edrwd f ponfxu J wckcjk zpfjzpf? tokbedrw d f wckcjk zpfjzpf? 0ifouf xGuo f uf edrw d f
jzpfjzpf? qHyif arG;ñSi;f paom edrw d w
f ckcjk zpfjzpf tJ'D orxedrw d f wckwnf;rSmom pdwu f kd wnfapwm[m
{u*¾wmbJ? tJ'D orm"d\ txnfu, kd o f abm[m (t0dau©y vu©aPm)vkYd jyqdx k m;wJh t|uxmESit hf nD
tm½Hw k yg;odYk rysHYviG yhf J wtm½Hw
k nf;ü wnfNidraf ewJh oabmvu©PmygbJ/ orxorm"dq, dk if ckwifuajymcJw h hJ
yx0DuodP k ;f edrw d pf onf wckwnf;ü wnfNidraf ewmygbJ? orm"dtm;aumif;,if pdwu f tJ'D orxedrw d f
tm½Hük om ig;rdepf q,fred pf ponf wnfaew,f? psmeform"dq, dk if wem&D 2-em&D ponfvJ wnfaewmbJ?
txl;tm;aumif;,ifawmh waeYv;kH vJ wnfaewmbJ/

wcsdKUu wckwnf;aom tm½Ht k zkYd ½o


dS nf\ tjzpfqwkd hJ tJ'D {u*¾wmac: orm"duo kd m oabmusNyD;awmh
jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ay:vmorQudk vdu
k Nf yD; ½Iae,if orm"d rjzpfyJ pdwyf sHYviG w
hf ,fvYkd xifaeMuw,f? tJ'v
D adk wmh
plVa0'v’okwfw&m;awmf 55

r[kwyf gbl;? orxorm"d wnfMunfyu kH wrsKd ;? 0dyóem orm"d wnfMunfyu kH wrsKd ;bJ? 0dyóem qdwk m
oAHjÁ rifwikd ;f Mum;wkid ;f jzpfay:vmorQ tvH;k pHu k ?kd tbdan,sH-a½S;½Iûyí odtyf\? y&dan,s-H ydik ;f jcm;í
odtyf\-ponfjzihf oVm,we0*¾ oH,w k yf gVd (258)ü a[mxm;onft h wdik ;f jrifrI Mum;rIpaom ½kyef mrf
tm;vHk;udkyif ½Iodtyfwm csnf;bJ? r½Ityfwm&,fvdkY r½Sdbl;? 'gaMumifh 'Gg& 6-yg;u ay:vmorQ ½kyef mrfawGukd
rjywf ½Iae&w,f/

tJ'v D dk tm½Hrk sm;pGmudk ½Iaeayr,fvYkd ½Irw d t


hJ m½Hük pl;pl;pdu k pf u
kd f uyfuyfNyD; wnfwnfomG ;wm[m wck
wnf;aom tm½Ht k zdYk ü wnfonf rnfwmygbJ? orm"d tm;aumif;aewJt h cgrSm qd,
k if tm½Hu k ajymif;vJaeay
r,fvYdk pdww f nfNidrrf u I awmh wcsKd ;wpm;wnf; wnfNidrjf rJ wnfNidraf ewmygbJ? tJ'gudk 0dyóem cPduorm"dvYdk
ac:w,f? orm"d tm;r½Sad o;rD tm;xkwcf gpuawmh ½Irw S af e&if; wjcm;wyg;udk pdwu f ysHYviG yhf sHYviG hf oGm;wm
awGvJ ½Scd w hJ ,f? orm"d tm;½Sv d mwJth cgusawmh wjcm;wyg;udk pdwrf ysHYviG ahf wmhyJ ½Ioifw h thJ m½Hrk mS om uyfceJ
uyfceJ wnfwnfaew,f? tJ'g[m (0dau©y0d'o ¨H e&aom)vkYd jyqdx k m;wJh t|uxmESit hf nD orm"du pdwyf sYH viG hf
rIukd y,fzsufjcif; udp½ö ydS kH xif½mS ;ygw,f? aemufNyD;awmh (t0dur®e ypöKy|maem) vdYk qdx k m;onfEiS t hf nD
wjcm;tm½Hq k o D Ykd nGwjf cif; vIy½f mS ;jcif;r½Syd J wnfNidraf omtm;jzifh ½Iow d ÓhJ Pfü xifyv kH J xif½mS ;ygw,f? ocFg
½kayu©mÓPf a&mufwt hJ cgusawmh ta&;BuD;wJh wjcm;tm½Hq k uD kd pdwyf Ykd wmawmif Mum½Snpf mG roGm;bl;? rMumcif
yJ ½IrwS af eus tm½Hu k kd jyefNyD;½Irw
S v
f suf wnfNidraf ewmudk awGU&w,f/ t&d,r*fcPrSm qd, k if qif;&Jcyford ;f
uif;Nidr;f jcif; oabmxJü pdww f cPuav;rQ wnfwmbJ? 'gayrJh tJ'D tNidr;f "mwfoabmü pl;pl;pdu k pf u kd f wnfNidrf
aevkYd {u*¾wmvdYk qd&k wmbJ/ zvormywform"duawmh wrdepf 2-rdepfponfç 5-rdepf 10-rdepf ponfç wem&D
2-em&D ponfvJ Mumjrifph mG wnfaeEdik yf gw,f? waeYv;kH wnOhv f ;kH vJ wnfaeEdik yf gw,f/

txl;rSwpf &muawmh orxorm"du tm½Hek rd w d w


f ckwnf;ü rsm;pGmaom pdwaf wG tpOftwef;vku d f
wnfaeaomaMumifh yAE¨orm"dvYdkvJ ac:&w,f? zvormywf orm"duvJ enf;wlygbJ/ 0dyóemorm"duawmh
tJ'Dvkd wtm½Hkwnf;ü tpOftwef;vkduf wnfaewm r[kwb f ;l ? wtm½Hk wtm½Hük wcP wcPrQom wnfw,f?
'gaMumifh 0dyóemorm"dudk cPdu orm"dvYdk ac:&w,f/ tJ'gudk cPrwå|w d ad um-wcPrQ wnfjcif;½Sad om?
orm"d-orm"daywnf;vdYk 0do'k r¨d *f r[m#Dum yXrwGJ (342)rSm jyqdxk m;ygw,f? tJ'gudv
k J txl;owdûyMu&r,f/

azmif;w,f ydew f ,f xkid w f ,f xdw,f Mum;w,f jrifw,f odw,f ponfjzifh ½Irw S wf ikd ;f ½Irw S w
f idk ;f
½Irwd hJ tm½Hük uyfceJ uyfceJ wnfwnfaewm[m 0dyóem cPdu orm"db?J tJ'D orm"dtpGr;f aMumifh odp&m
½kyef YJ odwhJ emrfponfjzifh ½kyef YJ emrfuv kd J cGjJ cm;NyD; odoo
d mG ;w,f? auG;csifvYdk auG;w,f? rsufp½d v dS Ydk jrifw,f?
jrifp&m½Svd Ydk jrifw,f? odp&m½Sv d Ykd odw,f ponfjzifh taMumif;eJY tusdK;udv k J cGjJ cm;NyD; odood mG ;w,f? ½Iae&if;
topftopf jzpfvmNyD; csujf cif;yif aysmufaysmuf oGm;wmudk awGY&vkYd rNrJb;l ponfjzifv h J odoo d mG ;w,f? tJ'g
[m cPduorm"dukd rSND yD; 0dyóemÓPf jzpfwmbJ/ ,ck tajzpum;t&uawmh edAmÁ eftm½Hük ouf0ifNyD; wcPrQ
wnfaewJh r*form"dukd ajzMum;wmygbJ? 'kw, d tajzuawmh-

pwåma&m-av;yg;ukeaf om? owdy|mem-owdy|mefwYkdonf? orm"d edrw


d må -orm"djzpfaMumif; edrw
d w
f Ykd
jzpfygonfw/hJ

owdy|mef 4-yg;qdw k m ud, k tf rlt&mawG jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSw&f wmu (1) um,mEkyóem
owdy|mef? taumif;tqd;k tvwfpm; cHpm;rI a0'emudk jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSw&f wmu (2) a0'emEkyóem
owdy|mef? pdwu f ;l pOf;pm; MuHpnfrI pdwt f rlt&mawGukd jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSw&f wmu (3) pdwmå Ekyóem
owdy|mef? jrifrI Mum;rIpaom oabmw&m;awGukd jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSw&f wmu (4) "r®mEkyóem owdy|mef
qdkwJh 'D 4-yg; ygbJ/ aqmify'k af wGuakd wmh pmrsufEmS (39-40)rSm azmfjyxm;cJyh gNyD/ tJ'D trSw&f rI owdy|mef 4-
yg;[m pdww f nfMunfrI orm"djzpfaMumif; w&m;awGygbJw/hJ orm"dukd jzpfapyHu k awmh-

tmemygeac:wJh 0ifouf xGuo f ufavudk 0ifw,f xGuw f ,f ponfjzifh ½Irw S af e,if tJ'D trSw&f wJh
owdaMumifh Oypm orm"dEiS w hf uG ½lypsmef 4-yg; 5-yg; jzpfEikd w f ,f? qHyif arG;ñSi;f ponfukd ESv;kH oGi;f ½Iae,if
tJ'o D wdaMumifh Oypmorm"dEiS w hf uG yXrpsmef orm"djzpfEidk w f ,f? oGm;qJponfü oGm;onf &yfonf xkid o f nf
avsmif;onf vIyo f nf auG;onf qefYonf ponfjzifh ½Irw S af e,if tJ'D trSw&f wJh owdaMumifh Oypm orm"d
ac:wJh 0dyóem cPduorm"d jzpfw,f? tJ'o D rm"dtm;aumif;wJt h cg ckwifu ajymcJw h thJ wkid ;f ½kyef YJ emrfuvkd J
cGjJ cm;NyD; odw,f? taMumif;eJY tusdK;udv k J cGjJ cm;NyD;odw,f? tjzpf tysuf tedppö onfuv kd J odw,f? 'gaMumifh
plVa0'v’okwfw&m;awmf 56

owdy|mef ygVdawmfrmS um,oð-® ½kyt f aygif;ud,


k üf ? ork',"r®mEkyóD0g-jzpfjcif;ç jzpfaMumif;udk ½Ijrifvsuf
rlvnf;? 0d[&wd-ae\? 0,"r®mEkyóD 0g-ysufjcif;ç ysufaMumif;udk ½Ivsufrv l nf;? 0d[&wd-ae\ ponfjzihf
a[mxm;wmygbJ/ 'gu um,mEkyóem owdy|mefaMumifh orm"djzpfyb kH /J tar;tajzuawmh orm"d jzpfaMumif;
ESio
hf m qdik yf gw,f? 'gayrJh owdeYJ orm"daMumifh 0dyóemÓPf jzpfyu kH vJ odem;vnf&ef ta&;BuD;vdYk ÓPfjzpfykH
udkvJ xnfo h iG ;f jyqdv
k u
dk &f wmygbJ? tJ'D 0dyóemÓPf jynhpf wkH t
hJ cg owdorm"daMumifh t&d,r*fÓPfvJ jzpfyg
w,f/

anmif;jcif; yljcif; emusijf cif; paom a0'emudk jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f ½Irw S af e,if tJ'D trSw&f wJh
owdaMumifh 0dyóemcPduorm"djzpfw,f? pdwu f ;l BuHpnfrI jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f ½Irw
S af e,if tJ'D owdaMumifvh J
0dyóem cPdw orm"djzpfw,f? jrifrI Mum;rIpaom oabmw&m; xifac:wdik ;f ½Irw S af e,if tJ'D owdaMumifvh J
0dyóem cPduorm"d jzpfw,f? tJ'o D rm"dtm; aumif;wJth cg a0'emç pdwçf oabmw&m;wkYd \ tjzpftysufukd
odNyD; tedppö onfjzifh odwhJ 0dyóemÓPfvJ jzpfw,f? tJ'D ÓPf&ifo h ef jynfph w kH t
hJ cg t&d,r*fÓPfvJ jzpfw,f?
'gu a0'emEkyóem owdy|mefponfaMumifh cPdu orm"djzpfyEkH iS hf 0dyóemÓPfjzpfykH t&d,r*fÓPf jzpfyykH g
bJ/

wwd, tajzuawmh-pwåma&m 4-yg; ukeaf om? or®y"Ü mem-or®y"Ü efwYkdonf? orm"d y&du&© m orm"d\
tjcHt&H jzpfMuygonfw/hJ

,ck ajzMum;cJwh t Jh wkid ;f owdy|mefaMumifh orm"djzpfw,fqakd yr,fvYkd owdoufoufeYJ awmh rjynfph kH


ao;bl;? tNcHt&H taMumif;uvJ vdak o;w,f? tJ'D tNcHt&HtaMumif;u bmvJvYkd qakd wmh udpö 4-yg;udk NyD;apwJh
or®y"Ü mef 0D&, d ygwJw/hJ tJ'D or®y"Ü mef 4-yg; jzpfyu kH awmh (1) tEkyEÜ mé eH ygyumeH tukovmeH "r®meH
tEkygÜ 'g, qEH́ Zaewd 0g,rwd-ponfEiS t hf nD rjzpfb;l ao;wJh tukovkd af wG rjzpf&atmif tm;xkwaf om
tm;jzifvh J jzpfw,f/

(2) OyÜEmé eH ygyumeH tukovmeH "r®meH y[mem,qEH́ Zaewd 0g,rwd ponfEiS t


hf nD jzpfNyD; tukov
kd f
udyk ,f&ef tm;xkwaf omtm;jzifvh J jzpfw,f/

(3) tEkyEÜ mé eH ukovmeH "r®meH OyÜg'g, qEH´ Zaewd 0g,rwdponfEiS t


hf nD rjzpfao;wJh ukov
kd u
f kd
jzpfatmif tm;xkwaf omtm;jzifv
h J jzpfw,f/

(4) OyÜEmé eH ukovmeH "r®meH Xdw, d m .... yg&dy&l , d m qEH́ Zaewd 0g,rwd ponfEiS t hf nD jzpfNyD; ukov kd f
wnfwahH tmif wk;d yGm;atmif jynfph akH tmif tm;xkwaf omtm;jzifv h J jzpfw,f? tJ'g[m or®y"Ü mef vHYk v0D&, d
av;yg;jzpfyb
kH ?J um,ç a0'emç pdwçå "r®wYkd ukd ½Irw S rf ad tmif tm;xkww f ikd ;f tm;xkww f ikd ;f 'Dor®y"Ü mef 4-yg;
yg0ifaewmbJ? jzpfq½J yk ef mrfawGukd trSw&f atmif tm;xkww f idk ;f tm;xkww f ikd ;f rjzpfao;wJh tukov kd af wG rjzpf&
atmifvJ tm;xkwo f nfrnfw,f? jzpfNyD; tukov kd u f kd y,fEikd af tmifvJ tm;xkwo f nfrnfw,f? rjzpfao;wJh
0dyóem ukov kd çf t&d,r*fuo k vkd u
f kd jzpfatmifvJ tm;xkwo f nf rnfw,f? jzpfNyD; 0dyóemukov kd f jzpfNrJ
jzpfvsuf wnfwahH tmif wk;d yGg;atmif t&d,zkv d af &mufvsuf jynfph akH tmifvJ tm;xkwo f nfrnfw,f? tJ'D
tm;xkwrf I or®y"Ü mef vHYk vtjcHt&H ½Sad evkYd owdy|mef jzpfNyD;awmh 0dyóemorm"d jzpf&w,f/ t&d,r*fcPü
jzpfaom 0D&, d eJY owdawGvJ 0dyóem½Icu kd u
f 0D&, d eJY owdurkd NDS yD; jzpfwmbJ? t&d,r*f orm"d[mvJ tJ'D
t&d,r*f 0D&, d tjcHt&HeYJ owdaMumifh jzpfwmbJ? 'gaMumifh or®y"Ü mef 4-yg;udk t&d,r*f orm"d\ tNcHt&HvYdk
qd&k wmygbJ/

pwkwt ¬ ajzuawmh -- awoHa,0 "r®meH xk0d &D , d owd orm"d wkYd uykd ifvQi?f ,m tmao0em tMuif rS0D J
jcif;onf? ,m bm0em tMuif jzpfygapjcif;onf? ,H A[kvu D rH® tMuif tBudrrf sm;pGmûyjcif;ç jzpfapjcif;onf?
twd¬½Sd\? t,H þrS0D jJ cif;ç jzpfygG ;apjcif;ç tBudrrf sm;pGmûyjcif;onf? {w¬ þt&mü? orm"dbm0em orm"dudk
jzpfapjcif; yGm;apjcif;aywnf;wJ/h

bm0emqdw
k m 2-rsdK;½Sw
d ,f? orm"dukd jzpfygG ;apwJh orm"d bm0emu wrsK;d ç ynmudk jzpfygG ;apwJh
ynmbm0emu wrsKd ;? 'D 2-rsKd ;ygbJ? tJ't
D xJrmS orm"dbm0emqdwk mu orx orm"davmuf jzpfygG ;apwmvJ
½Sw
d ,f? 0dyóemorm"dukd jzpfygG ;apwmvJ½wdS ,f? t&d,r*f orm"dukd jzpfygG ;apwmvJ ½Sw
d ,f? ,ckar;wJh orm"d
plVa0'v’okwfw&m;awmf 57

bm0emuawmh t&d,r*fukd ar;&mrS qufNyD; ar;vmwmrdYk t&d,r*form"d bm0emudk ar;w,fvYdk ,l&ygw,f?


tJ'D jyóem\ tajzudv k J t&d,r*form"dbm0emudk ajzw,fvYkd yJ ,l&ygw,f/ tJ'aD wmh t&d,r*form"d qdw k m
wBudrw f nf; wcgwnf; jzpfwmrdYk yGg;apw,fç tBudrrf sm;pGm jzpfapw,fqw
kd mudk ½Si;f jybdYk cufygw,f/

t|uxmrSmawmh pdww f Budrw f nf; twGi;f rSmyif rS0D jJ cif;a&m jzpfygG ;apjcif;a&m tBudrrf sm;pGm ûyjcif;a&m
,l&r,fvYdk qdx k m;w,f? tJ'v D q dk akd wmh Oyg'fcPü tmao0emt& rS0D w J ,fvYkd ,l&rSmvk?d XDcPü bm0emt&
yGm;apw,fvYkd ,l&rSmvk?d bifcPü A[kvu D rHt
® & tBudrrf sm;pGmûyw,fvYkd ,l&rSmvdk jzpfaew,f? tJ'v D dk qdak wmh
auseyfzYkd oabmuszdYk cufygw,f/ t*Fw k &å t|uxm 'kw, d wGJ (346)rSmawmh 'kw, d r*fjzifh rS0D jJ cif;ç wwd,r*f
jzifh yGm;apjcif;ç pwkwr¬ *fjzifh tBudrrf sm;pGm ûyjcif;ud, k bl Ykd nGeMf um;xm;ygw,f? tJ'gudak wmh trsm;u oabmus
zG,½f ydS gw,f? wenf;tm;jzifah wmh ykAb Á m*r*fqwkd hJ 0dyóemr*f orm"djzpfpOfu rS0D jJ cif;paom t½Sed t f 0gudk
,lNyD;awmh r*fcPü jzpfyu kH kd qdwk ,fvYdk ,l,ifvJ oihaf wmfavmufygw,f/

0dyóemcPrSmawmh or®m0g,mrr*¾iq f w kd hJ or®y"Ü mef tNcHt&HEiS whf uG or®mowdr*¾iq f w kd hJ owdy|mef


4-yg; aMumifh or®morm"dr*¾iq f w
kd hJ orm"d[m tBudrBf udrf tzefzef jzpfygG ;vmcJ&h w,f? oGm;w,fç &yfw,fç
xkid w f ,f ponfjzifh ud, k t
f rlt&mudk ½Irw S w
f idk ;f um,Ekyóem owdy|mefjzpfw,f? a0'emudk ½Irw S w
f ikd ;f
um,mEkyóem owdy|mefjzpfw,f? a0'emudk ½Irw S wf ikd ;f a0'emEkyóem owdy|mefjzpfw,f? pdwu f ;l BuHpnfru I kd
½IrwS w f idk ;f pdwmå Ekyóemowdy|mefjzpfw,f? jrifrçI Mum;rIç ponf jzpfcu kd üf jrifw,fç Mum;w,fponfjzifh ½Irw S f
wkid ;f "r®mEkyóem owdy|mefjzpfw,f? tJ'D owdy|mef 4-yg;[m tm;xkwrf q I w
kd hJ or®yÜ"mef tultnD½SdvkdY
jzpfaewmbJ? tJ'D or®y"Ü mef tNcHt&HEiS w hf uG owdy|mef 4-yg;aMumifh ½Irw d hJ tm½Hw k ikd ;f rSm pl;pdu
k w f nfMunfwhJ
orm"d jzpfaewmbJ? tJ'D orm"d tm;aumif;wJt h cg t&d,r*for®y"Ü mef tNcHt&HEiS w hf uG t&d,mr*f owdy|mef
aMumifh t&d,r*f orm"djzpfwmbJ? tJ'D or®y"Ü mefç owdy|mefç orm"dqw kd hJ w&m;oH;k yg;[m r*¾½pS yf g;xJu or®m
0g,mrç or®mowdç or®mor®m"d qdw k hJ orm"dr*¾io f ;kH yg;bJ/

'Duaemuf qufNyD;a[majym&rnfh tar;tajzawGuawmh todcufwhJ tar;tajzawGygbJ? 0domcaoa|;


BuD;u 'Dvq
dk ufNyD; ar;jyefw,f/

ocFg& tar;ESifh tajz

uwdyema,s ocFg&m/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? ocFg&m ocFg&wdYk onf? uwd ye-tb,frQ ½Sdygukefoenf;wJh/ tJ'D tar;udk
"r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzygw,f/

wa,mar tm0kaom 0domc ocFg&m? um,ocFga&m


0pDocFga&m pdwo
å cFga&m/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? ocFg&m ocFg&wdYk onf? um,ocFga&m-um,ocFg&u wyg;?


0pDocFga&m-0pDocFg&u wyg;? pdwo
å cFga&m-pdwo
å cFg&u wyg;? £wd þodYk tm;jzif?h wa,m oH;k yg;wdYk ½SMd uyg
onfwJh/

ar;cGe;f rSm ocFg&awGu b,favmuf½o dS vJvYdk omrntm;jzifh ar;xm;w,f? bk&m;a[m w&m;awmf


awGxrJ mS (oaAÁocFg&m tedpmö ? oaAÁ ocFg&m 'kum© ) ocFg&csnf;bJvYdk 'Dvadk [mxm;wmvJ ½Sw d ,f? tJ'D rNrJwhJ
ocFg& qif;&JwhJ ocFg& qdw k mawGuawmh uHç pdwçf Owkç tm[m& paom qkid &f m qdik &f m taMumif;w&m;
rsm;aMumifh jzpfwmawGrYkd taMumif;w&m;awGu ûyvkyx f m;wJh ½kyef mrfw&m;awGvYdk qdv
k w kd mygbJ? tJ'gawG[m
umrb0-umrbHük twGi;f 0ifaom? odYk r[kwf ½lyb0-½lybHük twGi;f 0ifaom? odYk r[kwf t½lyb0-t½lybHkü
twGi;f 0ifaom ½kyef mrfw&m;awGygbJ? umrç ½lyç t½ly qdw k hJ bHo
k ;kH yg;xJu w&m;awGrYkd tJ'gawGukd awblru
w&m;awGvYkd vJ qd&k w,f? 0dyóem½ItyfwhJ ½kyef mrfw&m;awGygbJ/

aemufNyD;awmh t0dZmÆ aMumifh ocFg&awG jzpfMuw,fvYkd a[mxm;wJh y#dpo ö rkygÜ 'fw&m;awmfrmS vJ umr
ukov
kd u
f H ½lyukov kd u
f aH wGukd yknmbdocFg&vdYk a[mxm;w,f? tukov kd u
f u
H kd tyknmbdocFg&vdYk a[mxm;
plVa0'v’okwfw&m;awmf 58

w,f? t½lyukov kd u
f kd tmaeOÆmbdocFg&vkYd a[mxm;w,f? aemufNyD;awmh ud, k jf zifûh yvkywf hJ um,uHapwemudk
um,ocFg&vdYk a[mxm;w,f? EIwjf zifh ajymqdw k hJ 0pDuH apwemudk 0pDocFg&vdYk a[mxm;w,f? pdwu f ;l BuHpnfwhJ
raemuH apwemudk pdwo å cFg&vdYk a[mxm;w,f? tJ'aD wmh b,focFg&rsdK;udk ar;wmygvdrrhf vJvYkd ,Hrk mS ;p&m½Sd
ygw,f? 'gayrJh "r®'Ed mé ax&Duawmh y#dord'Ç gywå &[EÅmr jzpfaevkYd eda&m"ormywf taMumif; ar;bdYk &m tJ'geJY
qdik w
f hJ ocFg&awGukd ar;aMumif; &dyrf o
d jzifh ocFg&qdwk m um,ocFg&ç 0pDocFg&ç pdwo å cFg& vdYk oH;k yg;½Sw
d ,fvYkd
ajzMum;ygw,f? tJ'aD wmh 0domcaoa|;BuD;u 'Dvkd qufNyD; ar;jyefygw,f/

uwarm yema,s um,ocFga&m? uwarm


0pDocFga&m? uwarm pdwo
å cFga&m/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? um,ocFga&m um,ocFg&onf? uwarm ye-tb,fygenf;? 0pDocFga&m


uwarm-0pDocFg&u tb,fygenf;? pdwo å cFga&m uwarm-pdwo
å cFg&u tb,fygenf;wJ/h tJ'gudk "r®'Ed mé
ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/

tómoyómom tm0kaom 0domc um, ocFga&m?


0dwuú0pd m&m 0pDocFga&m? onm p a0'em p pdwo
å cFga&m/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? tómoyómom-0ifouf xGuo f uf avwdYk onf? um,ocFga&m


um,ocFg& rnfygonf? 0dwuú0pd ma&m 0dwufEiS hf 0dpm&wdYk onf/ 0pDocFga&m-0pDocFg& rnfygonf? onm p
onmonf¤if;? a0'em p a0'emonf¤if;? pdwo
å cFga&m-pdwo å cFg&rnfygonfw/hJ

t0dZmÆ aMumifh jzpf&wJo h cFg&awGxrJ mS um,uH 0pDuH raemuHawGukd um,ocFg& 0pDocFg& pdwo å cFg&vkYd
a[mxm;wm½Sad Mumif; ckwifu ajycJw h ,f? ,ck ar;ajzwJh ocFg&oH;k yg;u tJ'D uHocFg&awGeYJ trnfwal yrJh t&
w&m;ud, k cf si;f rwlb;l uGjJ ym;w,f? 'gaMumifh tJ'D t&w&m;ud, k uf kd trSet
f wkid ;f ajzMum;apvdak omaMumifh um,
ocFg& qdw k mu bmvJponfjzifh ar;wmbJ? tJ'D tar;udk "r®'Ed mé ax&Du um,ocFg&qdw k m 0ifouf xGuo f uf
avbJ? 0pDocFg&qdw k m 0dwufEiS hf 0dpm&bJ? pdwo å cFg&qdw
k m onmeJY a0'emqdw k hJ apwoduw f &m;awGbv J Ydk
ajzMum;ygw,f? tJ'aD wmh um,ocFg& 0pDocFg& pdwo å cFg&vdYk ac:&jcif;\ taMumif;udk 0domc aoa|;BuD;u
'Dvkd ar;jyefygw,f/

uo®m yema,s tómoyómom um, ocFga&m?


uo®m 0dwuú0pd m&m 0pDocFga&m? uo®m onm p a0'em p
pdwo
å cFga&m/

ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? tómoyómom-0ifouf xGuo f uf avwdYk onf? uo®m tb,faMumif?h um,


ocFga&m-um,ocFg& rnfygoenf;/ 0dwuú0pd m&m-0dwufEiS hf 0dpm&wkYd onf? uo®m-tb,fah Mumif?h 0pDocFg
a&m-0pDocFg&rnfygoenf;/ a0'em p-a0'emonf¤if;? onmp-onmonf¤if;? uo®m-tb,faMumif?h pdwo å cFg
a&m pdwo
å cFg&rnfygoenf;wJ?h tJ'tD ar;udk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvkd ajzMum;ygw,f/

tómoyómom acg tm0kaom 0domc um,dum


{aw "r®m um,yÜ#Ad '¨g? wo®m tómoyómom
um,ocFga&m/ ykaAÁ acg tm0kaom 0domc 0dwauúwmG
0dpma&wGm ypäm0gpH bdEw
´ ?d wo®m 0dwuú0pd m&m 0pDocFga&m/
onm p a0'em p apwodum {aw "r®m pdwyå #dA'¨g? wo®m
onm p a0'em p pdwå ocFga&m/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? tómoyómom-0ifouf xGuo f ufav [luek af om? {aw "r®m
þw&m;wdYk onf? um,dum-ud,
k x
f üJ jzpfuek \f / um,yÜ#Ad '¨g ud,
k Ef iS phf yfuek \
f / wo®m-xkad Mumif?h
tómoyómom-0ifoufxu G o
f uf avwkYd onf? um,ocFga&m um,ocFg& rnfygonf/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 59

0ifouf xGuof ufqw kd hJ touf½aI v ½du I af v[m ESmacgif;paom uk,


d Ef iS hf pyfaew,f?f ud,
k jf zifh ûytyf
w,f? 'gaMumifh um,-uk,d jf zih+f ocFg&-ûytyfwmrkYd um,ocFg&vkYd ac:ygw,f/ 0ifouf xGuo f uf avudk
um,ocFg&ac:onfvYdk rSwx
f m;Mu&r,f/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? ykaAÁ a½S;umvü? 0dwauåwmG -rnfoYkd ajymqkrd nf[k BuHpnfí?
0dpma&wGm oH;k oyfqifjcifí? ypäm-aemufumvü? 0gpHpum;ud?k bdEw
´ ad jymqd\
k ? wo®m-xkad Mumif?h 0dwuú0pd m&m-
0dwufEiS hf 0dpm&wkYd onf? 0pDocFga&m-0pDocFg&rnfygonf/

BuHpnfwmudk 0dwufvYdkac:w,f? xyfumxyfum oH;k oyfqifjcifwmudk 0dpm&vkYd ac:w,f? pum;ajymr,f


qk,
d if b,fvadk jymr,fvYkd BuHpnfNyD;rS oH;k oyfqifjcifNyD;rS ajym&wmbJ? tJ'v
D dk BuHpnfo;kH oyfNyD;awmh 0pD-qdw
k hJ
pum;udk ûywwf-ajymqdw k wfaomaMumifh 0pDocFg&vkYd ac:ygw,f/ 0dwufEiS hf 0dpm&ukd 0pDocFg&ac:onfvYkd
rSwxf m;Mu&r,f/

onm p-rSwo f m;rIonmonf¤if;? a0'em p-cHpm;rI a0'emonf¤if;? {aw "r®m-þw&m;wkYd onf?


apwodum-pdwüf rSí D jzpfuek \
f ? pdwyå #Ü Ad '¨g-pdwEf iS phf yfuek \
f ? wo®m-xkYd aMumif?h onm ponmonf¤if;? a0'em
p-a0'emonf¤if;? pdwo å cFga&m-pdwoå cFg&rnfygonfw/hJ

onmESihf a0'em[m pdwEf iS hf yl;wGNJ yD;jzpfwhJ apwoduw f &m;bJ? pdwEf iS , hf OS v


f suf pyfaewmbJ? tJ'aD wmh
pdwjf zifûh ytyfonfrnfwmaygh? tJ'v D dk pdwjf zifh ûytyfonfrnfaomaMumifh onmESihf a0'emudk pdwo å cFg&vkYd ac:yg
w,f? 'gaMumifh onmESiahf 0'emudk pdwo å cFg&vdYk rSwx f m;Mu&r,f? 0dwuf 0dpm&rSwyg;aom apwoduf [lorQ
[mvJ 'Dpw d o
å cFg&xJrmS yg0ifw,fvYdk ,l&rSmbJ/ ocFg&u©Em¨ ü twGi;f 0ifaom (0dwuf 0dpm&rS wyg;aom)
apwoduf 48-yg;udv k J pdwo
å cFg&vkYd rSw, f b l Ykd ygbJ? 'gaMumifh ocFg&,rdu k yf gVdrmS (onm p a0'em p pdwå
ocFga&m? XaywGm 0dwuú0pd ma& oaAÁyd pdwo å rÜ,w k uå m "r®m pdwo å cFga&mvkYd ) jyqdx k m;ygw,f/ 'gayrJh 'Dt&m
rSmawmh eda&m"ormywfEiS hf pyfNyD; ar;rSmjzpfwhJ twGuf tem*grf &[EÅmwkYd \ oEÅmefrmS jzpfEikd cf sKyfEikd w f hJ ukovkd f
Bud,mqkid &f m onma0'emESihf ocFg&u©Em¨ apwoduf 34-yg;udo k m ,loifyh gw,f? 'Djyóem ar;ajzMupOfu
tbd"r®ma'oem½Syd kH r&ao;ygbl;? odYk jzpfygvsuf tvGeef ufew J hJ 'DocFg&oH;k yg;taMumif; ajz½Si;f jywm[m
tifrwef cs;D rGr;f p&maumif;wmygbJ? ,ckaetcg yd#upmayusr;f *efwwf yk*K¾d vfxu J awmifrS pmayusr;f *ef
rMunfyh J 'Djyóem ajz&r,fq, kd if tvG,w f uleYJ ajzEdik rf nfyh *k K¾d vf[m tvGerf sm;vSr,f r[kwyf gbl;? t|uxm
rsm;rSmvJ oDvu©Em¨ ponfo;kH yg; 'DocFg&oH;k yg;ESiphf yfNyD; zGijhf ywJt h cgrsm;rSm 'DpVl a0'v’ow k u f ykd J ud;k um;NyD;
zGijhf yavh½ydS gw,f? 'gaMumifh 'D"r®'Ed mé ax&D\ tajz[m tifrwefav;euf cdik cf yhH gw,f? tJ'u D aemuf 0domc
aoa|;BuD;u eda&m"ormywftaMumif;udk 'Dvadk r;ygw,f/

eda&m"ormywf tar; tajz

uxH yema,s onma0',dweda&m"ormywdå a[mwd/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? uxH b,fykH b,fenf;jzif?h onma0',dw eda&m"ormywd-å onma0'em (paom
odr[I ol rQ) \ csKyfjcif;odUk a&mufjcif;onf? 0g-eda&m" ormywfonf? a[mwd jzpfygoenf;wJ/h 'DygVdteufu
0domcaoa|;BuD; ar;yHk rl&if;ygbJ? w&m;a[mpOfuawmh ygVdteufukd ½Gwjf yae,if tcsdeu f ek ½f rkH Qom ½Srd ,f?
w&m;emol 'um 'umrtrsm;u em;vnfrmS vJ r[kwb f ;l ? 'gaMumifh ygVdteufudk razmfjyyJ eda&m" ormywf
0ifpm;wJyh *k K¾d vf[m b,fvdk 0ifpm;ovJ? pdwpf woduq f w kd hJ todemrfawG csKyfjcif;odYk b,fvdk a&mufygovJvYdk
ar;aMumif;avmufom jyqdck yhJ gw,f? tJ'v D dk ar;wmuvJ "r®'Ed mé [m eda&m"ormywf 0ifpm;bl;&JYvm;?
tvdt k wdik ;f NyD;ajrmufatmif Ekid ef if;&JYvm;vkYd odcsifvYdk ar;wmygwJ?h tJ't D ar;udk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvadk jzMum;
ygw,f/

e acg tm0kaom 0domc onm a0',dw eda&m"H ormyZÆEó Å bduK© aem {0H
a[mwd ]]t[H onma0'd,weda&m"H ormyZdó Æ EdÅ 0g? t[H onma0',dweda&m"H
ormyZÆmrDwd 0g? t[H onma0',dweda&m"H ormyaEémwd 0g}}/ tx cGgó ykaAÁ0
wxm pdwåH bm0dwH a[mwd? ,H wH wxwåm, Oyaewd/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 60

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? onma0',dw eda&m"H ormyZÆEó Å -eda&m" ormywfukd 0ifpm;aom?


bduK© aem &[ef;tm;? ('gu &[ef;udk y"meûyNyD; ajymwmbJ? bdue© D qdw k hJ trsKd ;orD; &[ef;rSmvJ enf;wlygbJ?
tem*grf vl0wfaMumifrmS vJ enf;wlygbJ/) {0H e a[mwd-þodYk aom pdwf rjzpfyg? (pdwrf jzpfyu kH awmh) t[H-
igonf? onma0',dw eda&m"H-eda&m"ormywfoYkd ? ormyZdó Æ EdÅ 0g a&mufawmhrnf[í l aomf¤if;? ormyZÆmrDwd
0g-a&mufaeonf [líaomf¤if;? ormyaEémwd 0ga&mufaeNyD [líaomf¤if; (þodYk aompdwf rjzpfygbl;wJ?h trSwf
onm r½Sw d ½Spd w
d u
f kd ae0onm emonm,wepdwf ac:w,f? tJ'pD w d cf sKyfomG ;wJt
h cg todemrfawG csKyfNcif;qdw k hJ
eda&m"odYk a&mufwmbJ? tJ'v D dk a&muf&mrSm trSwo f nm r½Sw d ½Sd pdwjf zpfaeqJü eda&m"a&mufawmhr,fvYdk 'Dvdk
pdwvf J rjzpfygbl;? tJ'pD w d cf sKyfwt hJ cg eda&m"odYk a&mufw,fvYdk 'Dvpdk w d v f J rjzpfygbl;? tJ'v D adk &mufaewJt
h cg
eda&m"odYk a&mufaeNyDvYdk 'Dvpdk w d v
f J rjzpfygbl;wJ?h 'gjzifh b,fvadk eygovJ qdak wmh) tx acg-pifppftm;jzifh
aomfum;? tó eda&m" ormywf 0ifpm;aom xk&d [ef;tm;? ykaAÁ0-r0ifpm;rD a½S;tzdYk uyifvQif? wxm-pdwf
apwoduf todemrf w&m;awGukd csKyfaprnfh xkt d jcif;t&mtm;jzif?h pdw-åH psmefpw d Ef iS hf ,if;psmefukd ½Iaom
0dyóempdwu f ?kd bm0dwH a[mwd-jzpfaptyfc\ hJ ? ,H wH-,if;odYk jzpfaptyfaom xkpd w d of nf? wxwåm,-xko d Ykd
&nf½, G o
f nft h wkid ;f jzpf&ef tvdYk imS ? Oyaewd-aqmifay;ygonfw/hJ

'DtajzygVdteufuvJ omrmefy*k K¾d vfawG odem;vnfbYkd rvG,yf gbl;? 'gaMumifh w&m;a[mpOfuawmh


'DygVdteufawGukd ½Gwrf jybJ em;vnfv,
G w
f hJ Armpum; oufoufjzifo
h m ajyma[mcJyh gw,f/ ajyma[myHu
k awmh-

'Dead &m"ormywf 0ifpm;yHu k kd ,ckaetcgrSm ud, k wf idk f awGYbYkd awmh rvG,yf gbl;? A[kow k jzpfNyD;
Ak'o¨ moemawmfukd Munfñb kd Ykd&m avmufygbJ? bmaMumifv h q J adk wmh 'Dead &m"ormywfukd tem*grfeYJ &[EÅm
rsm;om 0ifpm;Edkifygw,f? tJ'guvJ ½lypsmef t½lypsmef ormywf 8-yg;vH;k udv k J tuke&f wJh yk*K¾d vfom 0ifpm;Ekid f
ygw,f/ tJ'pD smef ormywf ½Spyf g;vH;k ESihf jynfph w kH hJ tem*grf yk*K¾d vf&[EÅmyk*K¾d vf[m eda&m"ormywf a&mufNyD;
edAmÁ eftNidr;f pm;"mwf\ t&omudk rsuaf rSmufrmS cHpm;vkv d Qif a½S;OD;pGm yXrpsmefukd 0ifpm;&w,f? psmef0ifpm;qkw d m
tJ'pD smef\ tm½Hu k kd ESv;kH oGi;f NyD; psmefpwd f jzpfaewmudk qdw k mygbJ? puúeYf yikd ;f eJYjzpfap? rdepfyikd ;f eJYjzpfap
&nf½, G cf suf ½So d nft
h wkid ;f tJ'pD smefjzpfNyD; csKyfaysmufomG ;wJt h cg tJ'pD smefpw d uf dk tedppö aom tjcif;t&mjzifh
0dyóem ½I&w,f? ,cka,m*DawGrmS jzpfay:vmwJh pdwu f ;l udk ½IrwS Nf yD; odwmrsdK;ygbJ/

tJ'vD kd ½INyD;awmh 'kw, d psmefukd 0ifpm;&w,f? tJ'pD smefpw d f qH;k oGm;wJth cg tJ''D w k ,
d psmefpw
d u f dk
0dyóem ½I&w,f? xkYd twlyif wwd,psmef 0ifpm;NyD; tJ'pD smefuv kd J ½I&w,f? pwkwp¬ smef0ifpm;NyD; tJ'pD smefuv kd J
½I&w,f? xkYd twlyif tmumomeOöm,wepsmef 0dnmPOöm,wepsmef tmudOn ö m,wepsmefwYkduv kd J 0ifpm;NyD;
0dyóem½I&w,f? tJ'g[m psmeform"deYJ 0dyóemudk tpHt k pHk yGg;apwmygbJ/ tJ'u D aemuf t"d|mefûyp&muav;
awGawmh ½Syd gao;w,f? tJ'guawmh ,ckw&m;emolawGtwGuf rvkyd gbl;? csefxm;vku d yf ghr,f? aemufq;kH rSm
ae0onmemonm,wepsmefukd 0ifpm;&w,f? tJ'D psmefpw d u f tdyaf ysmfcgeD;ü rodwod pdwrf sdK;vdyk if tvGef
tm;enf;wJh psmefpw d yf gbJ? tJ'pD smefpwd f wBudrf ESpBf udrrf Q jzpfNyD;,if bmpdwrf Q rjzpfawmhyJ jywfpcJ sKyfNidr;f
oGm;w,f? tJ'g[m eda&m"ormywf a&mufyykH gbJ/ tJ'eD ad &m"ormywf a&mufaewJh tcsdet f wGi;f rSm bmtm½Hu k rkd Q
rodb;l ? odwphJ wd f vH;k 0uif;aew,f? rD;ab; vufeufab;'Pfpaom tEÅ&m,fvJ roihb f ;l ? tcsed u
f mvuawmh
t"d|mefûy &nfreS ;f xm;wJt h wkid ;f rdepfyikd ;f rQ jzpfap? em&Dyikd ;f rQjzpfap? trsm;qH;k ckepf&uftxd &ufyikd ;f rQjzpfap
wnfw,f? tJ'D &nfreS ;f csuftcsdef ukeo f mG ;wJt h cg todpw d af wGjyefNyD; jzpfNrJjzpfvmw,f? tJ'gudk eda&m"ormywf
rS xvmw,fvYdk qd&k wmbJ? tJ'v D dk xvmyHu k v
kd J ar;vkYd ajzygvdrOhf ;D r,f/ 'gavmufq, kd if eda&m"ormywf
0ifpm;yHu
k kd tMurf;zsi;f tm;jzihf em;vnfavmufygNyD? 'Duaemufawmh ta&;rBuD;&mü ygVdavmufom jyNyD;
teufawmh jyefrjyawmhb;l ? odem;vnfv, G w f hJ pum;jzifoh m jyoGm;awmhr,f/

tJ'aD emuf 0domcaoa|;BuD;u 'Dvadk r;jyefw,f/

onma0',du eda&m"H ormyZÆEó Å yema,s


bdua© em uwar "r®m yXrH ed½Zk ÑEd?Å ,'d0g um,ocFga&m ,'d
0g 0pDocFga&m ,'d0g pdwåocFga&m/

eda&m"ormywf 0ifpm;wJh yk*K¾d vfrmS a½S;OD;pGm um,ocFg&u csKyfovm;? odYk r[kwf 0pDocFg&ucsKyfovm;?
odYk r[kwf pdwo
å cFg&u csKyfovm;vkYd vufO;D csKyfwmudk ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 61

onma0',dw eda&m"H ormyZÆEó Å acg tm0kaom


0domc bdua© em yXrH ed½Zk Ñwd 0pDocFga&m? wawm
um,ocFga&m? wawm pdwo å cFga&m/

eda&m"ormywf0ifpm;wJh yk*K¾d vfrmS 'kw, d psmef0ifpm;wJh tcsed u f pNyD; 0dwuf 0dpm&qdw k hJ 0pDocFg&
uif;cJw
h ,f? pwkwp¬ smef0ifpm;wJt h cg 0ifoufxu G of ufavqdw k hJ um,ocFg&uif;cJw h ,f? ae0onmemonm
,wepsmef pdwcf sKyfwt hJ cgusawmh onma0'emqdw k hJ pdwoå cFg&csKyfw,f? tJ'gudk &nfNyD;awmh a½S;OD;pGm 0pDocFg&
csKyfw,f? tJ'aD emuf um,ocFg&csKyfw,f? tJ'u D aemif pdwo å cFg& csKyfw,fvYkd ajzMum;ygw,f? ('gayrJh 0pDocFg&
csKyfw,f qdw k muawmh psmefpw d f jzpfcu
dk u
f kd &nfNyD;qdw k mygbJ? tJ'pD smefpw
d af wGukd 0dyóem½Icu kd rf mS awmh 0dwuf
0dpm& csKyfz,
G rf ½Syd gbl;/) tJ'u
D aemuf 0domcaoa|;BuD;u eda&m" ormywfrS xyHu k kd 'Dvdk ar;ygw,f/

uxH yem a,s onma0',dweda&m" ormywd,


å m
0k|meH a[mwd/

tJ'g[m eda&m"ormywfrS b,fvkd xovJvYdk ar;wmygbJ? tJ't


D ar;udk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvadk jzMum;
ygw,f/

e acg tm0kaom 0domc onma0',dw


eda&m"ormywd,
å m 0k|[EÅó bdua© em {0H a[mwd ]]t,H
onm a0',dw eda&m"ormywd, å m 0k|[dóEdÅ 0g? t[H
onm a0',dw eda&m"ormywd, å m 0k|m[mrDwd 0g? t[H
onm a0',dweda&m" ormywd, å m 0k|dawmwd 0g}}/ tx
cGgó ykaAÁ0 wxmpdwåH bm0dwH a[mwd? ,H wH wxwåm,
Oyaewd/

eda&m"ormywfrS xwJyh *k K¾d vfrmS eda&m"ormywfrS xawmhr,fvYdkvJ pdwrf jzpfb;l ? xw,fvYdkvJ pdwrf jzpf
bl;? xcJNh yD;vkYd vJ pdwrf jzpfb;l ? trSepf ifppfuawmh xkyd *k K¾d vfrmS a½S;tzdYk ormywf r0ifpm;rDuyifvQif rnfrQ
Mumaomtcg pdwjf zpfaprnfh xkt d jcif;t&mtm;jzifh t"d|mef pdwu f ;l udk jzpfapcJ\
h / ,if;odYk t"d|mefûytyfco hJ nfh
twdik ;f xkpd w
d o
f nf xko d Ykd &nf½,G of nfh twdik ;f jzpf&ef tvkYd imS aqmifay;ygonf? &nf½, G of nft h wkid ;f yif pdwjf zpf
ay:vmygonfvYdk ajzMum;ygw,f? olYygVd teuftwdik ;f qd, k if em;vnfbYkd rvG,yf gbl;? qdv k &dk if;uawmh t"d|mef
ûyxm;wJh tcsdeaf phwt hJ cg tem*grfy*k K¾d vfrmS tem*grdzv dk pf w
d u
f pNyD; jzpfay:vmw,f? &[EÅmyk*K¾d vfrmS t&[wå
zkv
d pf w
d u
f pNyD; jzpfay:vmw,f? tJ'u D aemufawmh qifjcifwhJ pdwpf onfawG jzpfay:vmw,f/ 'g[m eda&m"
ormywfrS xvmyHyk gbJ? tJ'u D aemuf 0domc aoa|;BuD;u ocFg&oH;k yg; jzpfpOfukd 'Dvadk r;ygw,f/

onm a0',dw eda&m"ormywd, å m 0k|[EÅó


yema,s bduK© aem uwar "r®m yXrH OyÜZEÆ ?Åd ,'d 0g
um,ocFga&m ,'d 0g 0pDocFga&m ,'d 0g pdwoå cFga&m/

eda&m"ormywfrS xwJt h cg b,focFg&u pNyD; jzpfygovJ? tJ'u D aemuf b,focFg& b,focFg&u


qufjzpfygovJvYdk ar;wmygbJ/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/

onma0',dw eda&m" ormywd, å m 0k|[EÅó acg


tm0kaom 0domc bduK© aem yXrH OyÜZw
Æ d pdwoå cFga&m? wawm
um,ocFga&m? wawm 0pDocFga&m/

eda&m"ormywfrS xwJt h cg tem*grdzv dk pf w


d f odYk r[kwf t&[wåzv dk pf w
d u
f pNyD;jzpfw,f? tJ'pD w
d u
f
pwkwp¬ smefEiS hf ,SOw
f phJ w
d o
f m jzpfoihaf omaMumifh touf½aI vvJ jzpfciG rhf ½Sb d ;l ? 0dwuf 0dpm&vJ rygbl;? onm
a0'empaom apwodurf sm;uawmhygw,f? 'gaMumifh pdwo å cFg&u a½S;OD;pGmjzpfw,f? tJ'u D aemuf b0ifpw d f
jzpfcu
kd u
f pNyD; touf½aI v um,ocFg&vJ jzpfw,f? tJ'D b0ifpw d jf zpfcu
dk üf 0dwuf 0dpm& yg0ifayrJh ajymqdjk cif;
ukd rjzpf apwwfaomaMumifh 0pDocFg&udak wmh tJ't D cduk rf mS jzpfw,fvdk rqd&k ao;bl;? tJ'u D aemufrS 0pDocFg&vJ
plVa0'v’okwfw&m;awmf 62

jzpfw,fvYdk ajzMum;w,f? (b0ifpw d cf Pü 0pDocFg& jzpfw,fvYdk rqk&d ovkyd if eda&m"ormywf 0ifpm;&ef


0dyóem ½Icu kd üf vJ ajymqdrk u
I dk rûyaomaMumifh 0pDocFg&csKyfw,fvYdk ajzqdak Mumif; ,l,if a½SUem;ydik ;f u tajzvJ
oihbf ,
G f ½Syd gw,f/) tJ'u D aemuf 0domcaoa|;BuD;u zó jzpfyu kH v
kd J 'Dvadk r;ygw,f/

onm a0',dweda&m" ormywd,


å m 0k|w
d H yem a,s
bduKH© uwd zóm zkoEd/Å

eda&m"ormywfrS xcgpü zó b,fEpS yf g; jzpfygovJvYkd ar;wmygbJ/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk


ajzMum;ygw,f/

onma0',deweda&m"ormywd, å m 0k|w
d H acg
tm0kaom 0domc bduK©H wa,m zóm zkoEdÅ oknawm
zaóm tedrad wåm zaóm tyÜP[
d ad wm zaom/

eda&m"ormywfrS xwJt h cg zvormywfu pNyD;jzpfaMumif; ckwifu ajycJNh yD? tJ'D zvormywf[m &m*
ponfrS uif;qdwaf omaMumifh oknwvJrnfw,f? &m*edrw d f ponf uif;aomaMumifh tedrw d vå rJ nfw,f? &m*
ponfjzifh awmihw f jcif; uif;aomaMumifh tyÜP[ d w
d vJ rnfw,f? 'gaMumifh tJ'o D rmywfxrJ mS yg0ifwhJ zó[m
vJ oknwç tedrw d çå tyÜP[ d wd rnfw,f? oknw tedrw d å tyÜP[ d w
d rnfaom edAmÁ efukd tm½Hûk yí jzpfaom
aMumifvh J oknw ponf rnfw,f? tJ'D oknwzóç tedrw d zå óç tyÜP[ d w
d zó oH;k yg;upNyD; jzpfw,fvYkd
ajzMum;wmygbJ? em;vnfv, G af tmif ajym&r,fq, kd ifawmh eda&m"ormywfrS xwJt h cg udavomocFg&
uif;qdww f hJ oknwedAmÁ efukd tm½Hûk yNyD; awGYx&d atmif? edrw d yf okH P²mef uif;qdwwf hJ tedrwd eå Ad mÁ efukd tm½Hûk yNyD;
awGUxd&w,f? awmifw h jcif; uif;wJh tyÜP[ d w
d edAmÁ efukd tm½Hûk yNyD; awGUxd&w,fvYkd rSwo
f ½d ykH gbJ/ tJ'u D aemuf
pdwnf w
G uf ikd ;f yHu
k vkd J 'Dvadk r;ygw,f/

onma0',dw eda&m"ormywd, å m 0k|w


d ó yema,s
bduK© aem uðeEd éH pdwåH a[mwd uð aygPH uð yAÇm&H/

eda&m"ormywfrS xcgpü pdw[


f m b,fun
kd w
G u
f ikd ;f aeygovJvYdk ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du
'Dvdk ajzMum;ygw,f/

onma0',dw eda&m"ormywd,å m 0k|wd ó acg


tm0kaom 0domc bduK© aem 0da0uedEéH pdwåH a[mwd
0da0uaygPH 0da0uyAÇm&H/

eda&m"ormywfrS xcgp yk*K¾d vfrmS jzpfysuf ½kyef mrfcyford ;f csKyfNidr;f uif;qdww f hJ edAmÁ efukd jyefvnfqifjcif
NyD; tJ'D edAmÁ efqu D kd nGwv f suf udik ;f vsuf ½diI ;f vsuf ½Sad eygw,fw/hJ at;jrwJah e&mrS aeylxJ a&mufomG ;,if
at;jrwJh ae&mqDukd pdwu f nGwu f ikd ;f NyD; tav;ûyaeovdyk if wenf;tm;jzifh toHww d qf wd w f hJ ae&mrS qlnw H hJ
ae&m a&mufomG ;,if toHww d q
f wd w f ahJ e&mudk pdwu
f nGwu f ikd ;f NyD; tav;ûyaeovdyk if? ocFg&qif;&JawGNidr;f &m
eda&m"ormywfrS xvmNyD; jrifrI Mum;rIpaom jzpfysuq f if;&JawGukd awGUae&wJt h cgrSm ocFg&qif;&JawG uif;qdwf
wJh edAmÁ efquD kd nGwuf ikd ;f NyD; tav;tjrwf ûyaeygw,fw/hJ 'gaMumifh zvormywf eda&m"ormywfrsm;rS xvmwJh
&[EÅm t½Sijf rwfrsm;u ocFg&qif;&JNidr;f wJh edAmÁ efukd 'Dv½dk w G q f Nkd yD; csD;usL;awmfrMl uygw,f/

okock H 0w edAmÁ eH? or®morÁK'¨ a'odw/H taomuH


0d&ZH acrH? ,w¬ 'ku©H ed½Zk Ñwd/

,w¬ tMuif edAmÁ eft&yfü? 'ku©H qif;&J[o


l rQonf? ed½Zk Ñwd csKyfNidr;f vsuf½\
dS ? taomuH pd;k &drb
f ,
G rf ½Sí
d
pd;k &drjf cif;vJ uif;\? 0d&ZH udavom[laom jrLtnpftaMu;vJ r½S?d acrH ab;&efcyford ;f \ Nidr;f &mvJjzpf\?
or®morÁK'¨ a'odwH jrwfpmG bk&m; a[mMum;xm;aom wH edAmÁ eH xked Ad mÁ ef t&yfonf? okock H 0w aMomftvGeyf if
at;csrf;oufom csrf;omygaypGwum; wJ/h
plVa0'v’okwfw&m;awmf 63

"r®'Ed mé ax&D[m 'Dead &m"ormywf tar;jyóemukd ajzpOfw;k efu &[ef;ûyNyD;vdYk odyMf umyHk r&ao;ygbl;?
wvavmufawmif MumyHrk &ao;ygbl;? 'gayrJh 0domcaoaX;BuD;u ar;orQukd ud, k af wGYjzifh ususee ajzMum;Ekid f
ygw,f? tJ'D eda&m"ormywf0ifpm;yHçk tJ'D ormywfü wnfaeyHçk tJ'o D rmywfrS xyHak wGukd ajz½Si;f jyxm;wmudk
awGU& Mum;od&aomtm;jzifh Ak'o ¨ moemawmfukd ,HMk unfrI Munfñrkd I o'¨gw&m;[m tvGeyf ifw;kd yGm;bG,f
½Syd gw,f? bk&m;tqH;k trudk ud, k w f idk uf sih,
f if 'Dead &m"ormywf 0ifpm;Ekid o f nftxd ud, k wf ikd af wGU jzpfEidk w
f ,f?
ud, k w
f idk af wGY odxm;vkYd "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ususee ajz½Si;f jyEkid w f mbJvYdk ESv;kH oGi;f NyD; Ak'o ¨ moemawmfü
,HMk unfrI Munfñrkd I o'¨gw&m;vJ jzpfp&m aumif;vSygayw,f? ,ck w&m;em;aeMuwJh yk*K¾d vfawGrmS vJ o'¨gw&m;
wd;k yGg;NyD; êud;pm; usifo h ;kH tm;xkwEf ikd Mf uygapvkYd bke;f BuD;u qkreG af umif; awmif;wvku d yf gw,f/

0domcaoa|;BuD;u tJ'D eda&m"ormywfqidk &f m ar;cGe;f tajzrsm;udk emMum; tm;& oabmusNyD;awmh


a0'em qdik &f mudk qufvufNyD; ar;jyefygw,f/

a0'em tar;tajz

uwd yema,s a0'em/

cHpm;rIa0'emu b,fEpS yf g; ½Syd govJw/hJ

wdaóm acg £rm tm0kaom 0domc a0'em okcg


a0'em 'kum© a0'em t'kur© okcg a0'em/

okca0'emç 'kua© 0'emç Oayu©ma0'emvdYk a0'em oH;k yg;½Sad Mumif; "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;ygw,f/

uwrm yema,s okcg a0'em-ponfjzifh okca0'emu b,f[mvJ? 'kua© 0'emu b,f[mvJ? Oayu©m
a0'emu b,f[mvJvYdk 0domcaoa|;BuD;u ar;w,f/

,H acg tm0kaom 0domc um,duH 0g apwoduH 0g


okcH omwH a0',dw?H t,H okcg a0'em/ ,H acg tm0kaom
0domc um,duH 0g apwoduH 0g 'ku©H tomwH a0',dw?H
t,H 'kum© a0'em/ ,H acg tm0kaom 0domc um,duH 0g
apwoduH 0g apwoduH 0g ae0 omwH emomwH a0',dw?H
t,H t'kur© okcg a0'em/

ud,k xf u
J jzpfap? pdwx
f u
J jzpfap csr;f omwJh aumif;wJh om,mzG,cf pH m;rI[m okca0'embJ? qif;&JwhJ
raumif;qk;d 0g;wJh rom,mbG,f rvkcd sib f ,
G f cHpm;rI[m 'kua© 0'embJ? om,mbG,v f rJ [kwf rom,mbG,v
f J
r[kwwf hJ rqd;k raumif; tv,ftvwf cHpm;rI[m (t'kur© okc ac:wJ)h Oayu©ma0'embJ-vdYk "r®'Ed mé ax&Du
ajzMum;ygw,f/

'Da0'emoH;k yg; taMumif;uawmh ,ck½rI w S af ewJh a,m*DawGrmS ud, k w f ikd af wGUodNyD; jzpfaevkYd xif½mS ;aeyg
NyD/ ud, k x f uJ anmif;wmç ylwmç emusifwmç ,m;wmç udu k cf wJ mç tcHcufwm[m ud, k qf if;&JawG 'kua© 0'em
awGb?J w&m;tm;xkwcf gprSm qd, k if tJ'D ud, k q f if;&J 'kua© 0'emawGukd ½Irw S &f wmu rsm;wwfw,f? tawGYtxd
aumif;eJY awGUxd&vkYd aumif;wmu ud, k cf srf;omqdw k hJ okca0'embJ? yltu kd af ewJt h cg avat; a&at;uav;
rsm;eJY awGUxd&,if aumif;w,f? tvGeaf t;wJt h cg taEG;uav;rsm;eJY awGYx&d ,if aumif;w,f? El;nHw h hJ t0wf
txnf ponfEiS hf awGYx&d ,if aumif;w,f? tJ'v D dk tawGYaumif;awGeYJ awGYx&d vdYk ud, k xf rJ mS aumif;wm[m
ud, k cf srf;omac:wJh okca0'embJ? pdwx f rJ mS tm½Hak umif;awGukd pOf;pm;qifjcifNyD; 0rf;omwmu pdwcf srf;omac:wJh
okca0'embJ? pdwfnpfw,fç 0rf;enf;w,fç pdwyf w l ,fç pd;k &drwf ,f ponfjzifh ajym&wJh pdwq f if;&JawGu pdwx f rJ mS
jzpfwhJ 'kua© 0'emawGb?J tJ'v D dk pdwxf J ud, k x f rJ mS taumif;tqd;k rxif½mS ;bJ aeomxkid o f m½Hrk Q jzpfaewmu
tv,ftvwf cHpm;rIqw kd hJ Oayu©ma0'emawGb?J pdwx f J ud, k x
f rJ mS tJ'D Oayu©m a0'emu tjzpfrsm;ygw,f?
'gayrJh tJ'D Oayu©mu cHpm;&wJt h aeeJY odrrf xif½mS ;bl;? odraf rGYw,f? todcufw,f? 'gayrJh taumif;tqd;k
cHpm;rIawGukd pl;pdu k Nf yD; ½Irw S af e,if; aumif;wJt h ae qd;k wJt h aetm;jzifh rxif½mS ;wJt h cg tJ'D Oayu©ma0'em
plVa0'v’okwfw&m;awmf 64

jzpfaewmbJ? ½Irw S af ewJh pdwrf mS vJ trSwaf umif; todaumif; aewJth cg ½Tiv


f ef;wuf<uvsuf jzpfaew,f? txl;
tm;jzifh O',AÁ,ÓPf jzpfcgp tEkyikd ;f ü tJ'D ½Tiv f ef;wuf<urI tvGet f uJ jzpfaewwfw,f? tJ'g[m
pdwcf srf;omrI okca0'embJ? O',AÁ,ÓPf t&ihyf ikd ;f ESihf b*FÓPf ocFg½kayu©mÓPfponfwYdk jzpfqrJ mS trsm;
tm;jzifh ½Irw
S w f ikd ;f ½Irw
S wf ikd ;f rqd;k raumif; tv,ftvwfcpH m;rI Oayu©ma0'emESiw
hf uG ½Iord I jzpfaewwfw,f?
'gavmufq, dk if a0'em oH;k yg;taMumif; aumif;aumif; em;vnfavmufygNyD/

okcg yema,s a0'em uð okcg uð 'kum© ? 'kum© a0'em


uð okcg uð 'kum© ? t'kur© okcg a0'em uð okcguð 'kum© /

okca0'emrSm b,fvcdk srf;om½So


d vJ? b,fvq dk if;&J½o
dS vJ? 'kua© 0'emrSm b,fvcdk srf;om½Sod vJ? b,fvdk
qif;&J½o
dS vJ? Oayu©ma0'emrSm b,fvckd srf;om½So
d vJ? b,fvq dk if;&J ½So
d vJvYdk 0domcaoa|;BuD;u ar;ygw,f/

okcg acg tm0kaom 0domc a0'em Xdwo d ck g


0dy&dPmr'kum© ? 'kum© a0'em Xdw'd u
k m© 0dy&dPmrokcg?
t'kur© okcg a0'em ÓPokcg tÓP'kum© /

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? okcg a0'em okca0'emonf? Xdwo d ck g-wnf½adS ejcif;vQif csrf;om
½Sd\? 0g wnf½adS ecdu
k üf csrf;omygonf/ 0dy&dPmr'kum© azmufjyefu,
G af ysmuf oGm;jcif;vQif qif;&J½\ dS ? 0g-
uG,af ysmufomG ;aomtcg qif;&Jygonf/

okc a0'em[m ol½adS ewke;f csrf;omw,f? olr½S, d if qif;&Jw,fw/hJ ud, k x


f u J tawGUaumif;eJY awGYxNd yD;
csr;f omaewJh ud, k cf sr;f omjzpfap? pdwx f rJ mS 0rf;omp&mudk taMumif;ûyNyD; ½Tivf ef;0rf;om&aewJh pdwcf sr;f omjzpfap
tJ'D csrf;omokc½Sad ewke;f csrf;omwm aumif;wmbJ? tm½Hak umif;awG r½Sv d Ydk tJ'uD ,kd cf srf;om pdwcf srf;omawG
uG,af ysmufomG ;NyD r½Sad wmhb;l qd, k if taetxkid cf ufNyD; qif;&JwwfwmbJ? Oyrmtm;jzifh cspfcif&if;ES;D wJh taygif;
tazmfeYJ twlae&,if csrf;omw,f? tJ'D twlaetazmfu wjcm;udk a&mufomG ;vdYk jzpfap? roifrh wifjh zpfNyD; uGjJ ym;
oGm;vdYk jzpfap? aooGm;vdYk jzpfap twlrae&awmhb;l qd, k if raewwf rxkid w f wf jzpfNyD; qif;&JwwfwmbJ? txl;
tm;jzifh tdraf xmifbuf ZeD;armifE[ SH m twlaeae&pOfrmS csr;f omaew,f? roifrh wifjh zpfNyD; uGo J mG ;vQif jzpfap?
aooGm;vQif jzpfap tifrwefqif;&Jwwfygw,f? xkYd twlyif ypön;f OpömawG jynfph akH e,if csr;f omw,f? ypön;f Opöm
awG ysufp;D qH;k ½H;I oGm;,ifawmh tBuD;tus,f qif;&J&awmhwmbJ/

tJ'grsKd ;awGvykd gbJ tjrifaumif; tMum;aumif;ponfukd jrifae& Mum;ae& eHae& pm;ae& xdawGYae&
êuHawGUae&vQif csrf;omaew,f? tJ'D tjrifaumif;ponfawG r½Sv d Ykd ud,
k pf w
d cf srf;omawG r½Sad wmhbJ jzpfomG ;,if
raewwf rxkid w f wfjzpfNyD; tvGet f rif; qif;&Jwwfygw,f/ 'gaMumifh okcqdw k hJ csrf;om[m Xdwo d ck olwnf½dS
aewke;f csr;f omw,f? 0dy&dPmr'ku-© ajymif;vJu, G af ysmufomG ;vkYd olr½S, d if qif;&Jw,fvYkd "r®'Ed mé ax&Du
ajzMum;wmygbJ? tJ'aD wmh ud, k pf w
d \f csrf;omrI qdwk mvJ pifppfcsrf;om r[kwb f ;l ? pifppftm;rud;k &bl;? olr½Sw
d hJ
aemufrmS olYukd awmifw h NyD; raeomrxkid o f m tBuD;tus,f qif;&Jyifyef;&wwfygw,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/

okca0'em[m ol½adS ewke;f csrf;omonf? olr½Sad wmh


qif;&Jonf/

'kum© a0'em 'kua© 0'emonf? Xdw'd u k m© -wnf½adS ejcif;vQif qif;&J½\


dS ? 0g-wnf½adS ecdu
k üf qif;&Jygonf/
0dy&dPmrokcg azmufjyef uG,af ysmufomG ;jcif;vQif csrf;om½S\ d ? 0g-ol uG,af ysmufomG ;vQif csrf;omygonfw/hJ

ud, k xf rJ mS tawGYtxd qd;k awGeYJ awGY&vkYd anmif;jcif; yljcif; emusiu


f u
kd cf jJ cif; ,m;jcif;paom ud, k q f if;&J
eJY pdwyf jl cif; 0rf;enf;jcif; ylaqG;jcif; paom pdwq f if;&JawGuawmh olwYkdjzpfvsuw f nf½adS ecdu
k rf mS qif;&Jw,f?
olwYdk aysmufu, G o f mG ;wJt
h cgusawmh csrf;omw,fw/hJ 'guvJ xif½mS ;ygw,f? anmif;yl emusifuu kd cf aJ ewke;f
qif;&JwmbJ? tJ'gawGaysmufomG ;awmh csrf;omwmbJ/ tJ'gudv k J qdMk u&r,f/

'kua© 0'em[m ol½adS ewke;f qif;&Jonf? olr½Sad wmh csrf;omonf/


plVa0'v’okwfw&m;awmf 65

t'kur© okcg a0'em-rqif;&J rcsr;f om tv,ftvwf Oayu©ma0'emonf? ÓPokcg-odjcif;aMumifh


csr;f om\? 0g-odvQif csrf;omonf? tnmP'kum© -rodjcif;aMumifh qif;&J\? 0g-rodvQif qif;&Jonfw/hJ

'Dajzjycsuu
f dk ½Si;f jybdYk odyrf vG,b f ;l ? t|uxmrSm Oayu©ma0'emudk (Zmeebma0g) odonf\ tjzpf
odjcif;u csr;f omonf? (tZmeebma0g) rodjcif;u qif;&JonfvYdk zGijhf yxm;w,f? tJ'rD mS odjcif; rodjcif; qdw k m
ÓPfjzifh odjcif;-rodjcif;udk qdv k w kd mvm;? ½d;k ½k;d odjcif; rodjcif;udk qdv k w
dk mvm;qdw
k m wdwu d sus ajymbdYk
cufw,f/ #Dumü zGijhf yxm;wmuawmh ]]0dyóemÓPfjzifh odvQif O',AÁ,ÓPfponfjzpfNyD; csr;f omaMumif;?
rodvQif qif;&JaMumif; zGijhf yxm;w,f? wenf;tm;jzifh todÓPfEiS hf ,SOv f Qif todÓPfukd rSND yD;jzpfvQif Oayu©m
a0'emu csr;f omw,f vdck sib f ,G jf zpfw,f? ÓPfeYJ r,SOyf J arm[ESi, hf OS vf Qif arm[udk rSND yD; tukovkd f Oayu©m
jzpfvQif qif;&JaMumif;}} zGijhf yxm;ygw,f? tJ'guawmh omrefy*k K¾d vfrsm; odem;vnfbYkd cufygw,f/

bke;f BuD; xifjrifoabmuswmawmh ]]okca0'em[m wnf½adS ewke;f csrf;omw,f/ r½Sad wmh qif;&Jw,f?
'kua© 0'em[m wnf½adS ewke;f qif;&Jw,f? r½Sad wmh csrf;omw,f}}vdYk jyqdck suf[m omrefvrl sm;vJ tvG,w f ul
em;vnfovkyd if ]]'DOayu©ma0'em[m od,if csr;f omw,f? rod,if qif;&Jw,f}} qkw d mvJ trsm;odv, G wf hJ
jyqdck suyf v
J Ykd xifygw,f? b,fvv kd J qdak wmhum Oayu©ma0'em jzpfaeqJrmS aeomxkid o f m½Sad eyHu
k kd ESv;kH oGi;f rdvYdk
od,if csr;f omw,f? ESv;kH roGi;f rdvYdk rod,ifawmh rMumrDtwGi;f rSmyJ ud, k q
f if;&J pdwqf if;&JawGukd awGY&wwf
aomaMumifh qif;&Jaewwfw,fvYdk qdv k w
kd ,f? tJ'v
D odk m xifygw,f? tJ'guawmh vlwidk ;f em;vnfv, G yf gw,f?
#Dumu zGijhf yxm;wJt h wkid ;f 0dyóemÓPfjzifh od,if csr;f omw,f? rod,if qif;&Jw,f qdw k mvJ 0dyóem
r½Ib;l wJh olawGrmS odem;vnfbYkd cufygw,f? ÓPfeYJ ,SO, f ifç ÓPfukd rSND yD; jzpf,if csr;f omw,f? odYk r[kw, f if
qif;&Jw,f qdw k mvJ odbYkd cufygw,f/ tJ'aD wmh ]]Oayu©m a0'emjzpfcu kd üf aeomxkid o f m ½Sad ewmudk od,if
csrf;omw,f? rod,if qif;&Jw,f}}vdYk odv, G w
f mudo
k m rSwxf m;Mu½Hyk gbJ? tJ'gudk qdMk u&r,f/

Oayu©m a0'emjzpfcukd üf aeom xkid o


f m ½Sad ewmudk
od,if csr;f omw,f? rod,if qif;&Jw,f/

tJ'aD 0'em oH;k yg;taMumif; ajzMum;wmudk em;Mum;&NyD;awmh 0domcaoa|;BuD;u tJ'D a0'emoH;k yg;ü
udavom ude;f yHu
k kd 'Dvdk ar;ygw,f/

a0'emoHk;yg;ü udavomudef;yHktar; tajz

okcg, yema,s a0'em, uð tEkoa,m tEkaowd?


'kum© , a0'em, uð tEkoa,m tEkaowd? t'kur© okcg,
a0'em, uð tEkoa,m tEkaowd/

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? okcg,a0'em,-okca0'emü? uð tEkoa,m tb,ftEko,udavomonf?


tEkaowd ude;f ygoenf;? 0g taMumif;nDnw G v
f Qif jzpf&ef tqifoihf ½Sad eygoenf;/ 'kum© , a0'em, 'ku©
a0'emü uð tEkoa,m tb,ftEko,udavomonf? tEkaowd ude;f ygoenf;? t'kur© okcg, a0'em,
Oayu©ma0'emü? uð tEkoa,m tb,ftEko, udavomonf? tEkaowd ude;f ygoenf;/

okca0'emü b,ftEko, ude;f ygovJ? 'kua© 0'emü b,ftEko,ude;f ygovJ? Oayu©ma0'emü


b,ftEko, ude;f ygovJvYdk ar;ygw,f? ude;f qdw k m taMumif;nDnw
G w
f t
hJ cg jzpfzYdk &m tqifoifh ½Sad ewmudk
qdw
k mygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvkd ajzMum;ygw,f/

okcg, acg tm0kaom 0domc a0'em, &m*gEkoa,m


tEkaowd? 'kum© , a0'em, y#dCmEkoa,m tEkaowd?
t'kur© okcg, a0'em, t0dZmÆ Ekoa,m tEkaowd/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? okcg, a0'em, okca0'emü? &m*gEkoa,m &m*gEko,onf?


tEkaowdued ;f \/ 'kum© , a0'em, 'kua© 0'emü? y#dCmEkoa,m-y#dCmEko,onf? tEkaowd-ude;f \/
t'kur© okcg, a0'em,Oayu©m a0'emü? t0dZmÆ Ekoa,m t0dZmÆ Eko,onf? tEkaowd ude;f \wJh/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 66

jrifvYkdaumif;wm Mum;vkYd aumif;wm eHvYkd aumif;wm pm;odvYkdaumif;wm xdawGYvYkdaumif;wm BuHov d Ykd


aumif;wm ½Tiv f ef; 0rf;omwm qdw k hJ okca0'emudk r½IrrSwEf ikd v
f Ykd tedpö ponfjzifh trSet f wkid ;f rod,if tJ'o
D ck
a0'emü &m*ude;f w,f? tJ'cD sr;f omwm aumif;wmudk jyefvnfqifjcifNyD; om,mESpo f uf wyfrufvckd sirf I xyfum
xyfum jzpfEikd w
f ,f? tJ'vD dk jzpfEikd w
f mudk &m*gEko, ude;f w,fvYdk qdw k mbJ? tJ'gudk qdMk u&r,f/

aumif;pm; csr;f omokcü &m*gEko, ude;f onf/

anmif;yl emusiu f u
kd cf rJ pI aom ud,k q f if;&J'u k r© mS a&m? pdwn f pfrI 0rf;enf;rI ESv;kH romrIpaom pdwq f if;&J
'kur© mS a&m? jrifvYdk raumif;wmtp½Sw d hJ qif;&J'u
k r© mS a&m r½IrrSwEf idk v f Ydk tedppö onfjzifh trSet
f wdik ;f rod,if tJ'D
'kua© 0'emü pdwq f ;kd jypfrmS ;wwfwhJ y#dCac: a'goude;f w,f? tJ'D qif;&Jwm raumif;wmudk jyefvnf qifjcifNyD;
y#dCac:wJh a'go xyfum xyfum jzpfEidk w f ,f? tJ'v D dk jzpfEikd w
f mudk y#dCmEko, ude;f w,fvYdk qw kd mbJ? tJ'gudk
qdMk u&r,f/

qd;k 0g;qif;&JrI 'kuü© y#dCmEko, ude;f onf/

tJ'D &m*gEko,ESihf y#dCmEko, ude;f yHu


k kd 0db*FygVd (353)ü taumif;tqd;k tm½HEk pS rf sdK;jzifh 'Dvkd jyxm;
ygw,f/

,H avmau yd,½lyH omw½ly?H {w¬ owåmeH


&m*gEkoa,m tEkaowd/ ,H avmau tyd,Ü ½lyH tomw½ly?H
{w¬ owåmeH y#dCmEkoa,m tEkaowd/ £wd £arok 'DoG k
"ar®ok t0dZmÆ tEkywdwm? wa'ua|m rmaem p 'd|d p
0dpu
d pd mä p '|AÁm/

avmau-avmuü? ,H yd,½lyH omw½lyH tMuif cspfz, G o


f abm om,mzG,f oabmonf? twd½¬ \ dS ? {w¬
þcspfz, G f om,mzG,f tm½Hak umif;ü? &m*gEkoa,m &m*gEko,onf? tEkaowd-ude;f \/ avmau avmuü? ,H
tydܽlyH tomw½lyH-tMuifrek ;f zG,o f abm rom,mzG,f oabmonf? twd-¬ ½Sd\? {w¬-þrke;f zG,f rom,mzG,f
tm½Hqk ;kd ü? y#dCmEkoa,m-y#dCmEko,onf? tEkaowdued ;f \wJh/

cspfzG,f om,mzG,f tm½Hak umif;ü &m* ude;f w,f? tqif;aumif; toHaumif;paom tm½Hak umif;udk r½I
rrSwEf ikd v
f Ydk tedppö onfjzihf trSet
f wkid ;f rod,if tJ'tD m½Hak umif;ü jyefvnf qifjcifNyD; om,mESpo
f uf wyfruf
vdck sirf I xyfum xyfum jzpfEikd w f ,f? tJ'v D dk jzpfEikd w
f mudk cspzf ,
G f om,mzG,f tm½Hak umif;ü &m*Eko,
ude;f w,fvYdk qdw k mbJ? tJ'gvJ qdMk u&r,f/

cspfz,
G f om,mzG,f tm½Hak umif;ü &m*gEko,ude;f onf/

aemufNyD;awmh rke;f zG,f rom,mzG,f tm½Hq k ;kd ü y#dCac:a'go ude;f w,f? tqif;qk;d toHq;kd paom
tm½Hqk ;kd udk r½IrrSwEf ikd v
f Ydk tedppö onfjzifh trSet f wkid ;f rod,if tJ't D m½Hq
k ;kd ü jyefvnfqifjcifNyD; y#dCac:wJh
a'go xyfum xyfum jzpfEikd w f ,f? tJ'v D dk jzpfEikd w
f mudk rke;f zG,rf om,mzG,f tm½Hq k ;kd ü y#dCmEko, ude;f w,f
vkYd qdw
k mbJ? tJ'gudk qkMd u&r,f/

rke;f zG,f rom,mzG,f tm½Hq


k ;kd ü y#dCmEko, ude;f onf/

okca0'em qdw k mvJ cspfz,


G f om,mzG,f tm½Hak umif;xJrmS yg0ifygw,f? wenf;tm;jzifh tm½Hak umif;udk
rSí
D jzpfygw,f? 'gaMumifh okca0'emü &m*gEko,ude;f w,f qdw k mvJ tm½Hak umif;ü &m*gEko, ude;f w,f
qdwk mESihf oabmwlygbJ? aemufNyD;awmh 'kua© 0'emqdw k mvJ tm½Hq k ;kd xJrmS yg0ifygw,f? wenf;tm;jzifh
tm½Hq k ;dk udk rSí
D jzpfygw,f? 'gaMumifh 'kua© 0'emü y#dCmEko,ude;f w,f qdw k mvJ tm½Hq
k ;kd ü y#dCmEko,
ude;f w,f qdw k mESihf oabmwlygbJ/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 67

rqif;&J rcsrf;om Oayu©m a0'emudk r½IrrSwEf ikd v f Ykd tedppö onfjzifh trSet
f wkid ;f rod,if tJ'gudk jrJwhJ
taecsrf;omwJt h ae twåaumif taejzifh odrmS ;wJh t0dZmÆ [m xyfum xyfum jyefvnfqifjcifNyD; jzpfEikd w f ,f?
tJ'v
D dk jzpfEidk w
f mudk t0dZmÆ Eko, ude;f w,fvYdk qdw
k mbJ/ tJ'gudk qdMk u&r,f/

rqif;&J rcsr;f om Oayu©ma0'emü t0dZmÆ Eko, ude;f onf/

'gu Oayu©ma0'emü t0dZmÆ Eko,ude;f yHb k ?J ckwifu ½Gwjf ycJw h hJ 0db*FygVdrmS jyxm;yHu
k awmh £wd-
þodYk tm;jzif?h £arok 'Do G k "ar®o-k jyqkcd ahJ om þtm½Hwk &m; ESpyf g;wkYd ü? t0dZmÆ -NrJwt
hJ ae ponfjzifh odrmS ;aom
t0dZmÆ onf? tEkywdwm-&m* a'gowdYk EiS hf twlusa&mufyg0ifvsuf jzpf\-wJ?h &m*a'gojzpfw,fqw dk m t0dZmÆ u
cspzf ,G f rke;f zG,tf aejzifh todrmS ;NyD; jzpfwmbJ? 'gaMumifh t0dZmÆ [m &m* a'go ude;f &m tm½Hak umif; tm½Hq k ;kd
ESprf sdK;wdYk ü &m*a'gowkYd EiS hf twlyg0ifvsuf ude;f w,fvYkd qdvk ykd gw,f/

'Dvqdk akd wmh Oayu©m a0'emü t0dZmÆ Eko, ude;f w,fqw kd m ajzMum;csuef YJ rnDovdk jzpfaeygw,f?
'gayrJh nDatmif,b l Ykd vkyd gw,f/ b,fv, dk &l rvJ qk,
d if Oayu©ma0'emü t0dZmÆ Eko, ude;f w,f qdw k mu
udavom oH;k yg; oD;oefYued ;f yHu k kd jywmyg? okca0'emü y"mejzpfwhJ &m*ude;f &mrSmvJ t0dZmÆ ygw,f? 'kua© 0'em
ü y"mejzpfwhJ y#dCude;f &mrSmvJ t0dZmÆ ygw,fvYdkyJ ,loifyh gw,f? bmaMumifv h q
J akd wmh avmb a'go jzpfwidk ;f
jzpfwidk ;f arm[ESihf ,SOw f NJG yD; jzpfwmcsn;f bJ? 'gaMumifyh gbJ? ,ckxw k jf ywJh 0db*FygVdrmS awmh Oayu©mESihf qdw k hJ
tv,ftvwftm½Hu k kd rxkwjf yyJ taumif;tqd;k tm½HEk pS rf sdK;udo k m xkwjf yxm;ayr,fvYdk tnHph m;tm½Hak umif;eJY
tnHph m; tm½Hq k ;kd [m Oayu©mESihf qdik w f hJ tv,ftvwfpm; tm½Hyk if jzpfoifw h ,fvYkd ,lEikd yf gw,f? bmhaMumifv h J
qd,
k if tm½Hu k wu,fraumif;ç wu,frqd;k ayrJh tJ'gudk wu,ft h m½Hak umif;ç wu,ft h m½Hqk ;kd taejzifh odrmS ;wJh
t0dZmÆ udk rSND yD; &m*ç a'go jzpfEidk af omaMumifyh gbJ/ 'gayrJh wcsdKU yk*K¾d vfrmS awmh tJ'v D kd raumif;vS rqd;k vSwhJ
tm½Hük Oayu©ma0'emESihf ,SOw f hJ avmbpdwaf rm[pdwpf onf jzpfEikd yf gw,f? tJ'v D jdk zpfwhJ Oayu©mü t0dZmÆ Eko,
ude;f w,fvYdk ,l,if þokwyf gVdEiS hf 0db*FygVd[m ruGjJ ym;bl;vkYd qdEk ikd yf gw,f/

tJ'uD aemuf 0db*FygVdrmS rme 'd|d 0dpu d pd mä qdw


k hJ tEko,oH;k yg;vJ t0dZmÆ ESit
hf wlwuG yg0ifí
ude;f aMumif;udv
k J 'Dvdk qufNyD; jyqdx
k m;ygw,f/

rmaem p-rmetEko,udv k nf;? wa'ua|m-xkt d 0dZmÆ ESihf wnf&mwlonf[í l ? '|aAÁm-rSwt f yf\? 'd|d
p-'d|u
d ¤kd if;? 0dpu
d pd mä p-0dpu d pd mä ud¤k if;? wa'u|m-xkt
d 0dZmÆ ESihf wnf&mwlonf[í l ? '|AÁm-rSwtf yf\wJh/
'Dpum;jzifh rme 'd|d 0dpu d pd mä qdw
k hJ tEko,udavom oH;k yg;udv k J t0dZmÆ ude;f wJh tm½Hrk mS twlwuG ude;f w,f?
twlwuG jzpfEikd w f ,fvYkd odapwmygbJ/

jrifqJ Mum;qJponfü xif½mS ;ay:vmwJt h m½Hu k kd r½IrrSwEf idk v


f Ydk tedppö onfjzifh trSet
f wdik ;f rod,if tJ'D
tm½Hu k kd NrJwthJ ae csrf;omwJth ae twåaumiftaejzifh tvGt J rSm;ukd t0dZmÆ u odoo d mG ;w,f? tJ'v D kd odrmS ;wJh
tm½Hük rmevJ jzpfEikd wf ,f? 'd|vd jJ zpfEidk w
f ,f? 0dpu
d pd mä vJ jzpfEikd w
f ,fvYkd qdv k w
dk mygbJ/

tEko, 2-rsKd ;ESihf y,fyHk ½Sif;jycsuf

'Dae&mrSm tEko, 2-rsdK;ESihf y,fyu kH kd trsm;em;vnfatmif ½Si;f jyygOD;r,f/ tEko,qdw k m tm&r®Pm


Eko,ESifh oEÅmemEko,vdkY 2-rsdK;½Sdw,f/ tm&r®PmEko,qdkwm 'Gg& 6-yg;u xif½Sm;ay:vmwJh ½kyfemrftm½Hkudk
r½IrrSwEf ikd v
f Ykd tjzpftysuf tedpö 'ku© tewåtjcif;t&mjzifh rSepf mG rodvQif tJ'rD od&orQ tm½Hük umr&m*g
Eko, b0&m*gEko, qdw k hJ &m*tEko, 2-yg;vJ taMumif;nDnw G wf thJ cg jyefvnfqifjcifNyD; jzpfEidk w f ,f?
tJ'gudk ude;f w,fvYdk qd&k w,f/ aemufNyD;awmh tJ't D rSet f wkid ;f rod&wJt h m½Hrk mS NrJwt hJ ae csrf;omwJt h ae
twåaumiftaejzifh odrmS ;wJh t0dZmÆ Eko,vJ jzpfEidk w f ,f? tJ't D 0dZmÆ jzifh rSm;,Gi;f pGmodxm;wJh tm½Hrk mS
y#dCmEko, rmemEko, 'd|mEko, 0dpu d pd mä Eko,qdw k mawGvJ jzpfEidk w f ,f? tJ'v D dk jzpfEikd w
f mudk ude;f w,fvYkd
qk&d wmbJ? tJ'g[mtrSet f wkid ;f rod&wJt
h m½Hrk mS jzpfEidk wf hJ jzpfciG ½fh w
dS hJ udavomjzpfaomaMumifh tm&r®PmEko,
vdYk qk&d w,f? tJ't D m&r®PmEko,udk 0dyóem½INyD; 0dyóemÓPfjzifh y,fEikd w f ,f? tJ'v D dk y,fEikd af tmifvYdk
0dyóem ½IaeMu&wmbJ/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 68

oEÅmemEko, qdw k muawmh t&d,r*fjzifh ry,f&ao;vdYk jzpfEidk cf iG ½hf adS ewJ&h m* a'go arm[ rme 'd|d
0dpud pd mä qdw k hJ udavom 6-yg;ygbJ? &m*qdkwmu umr&m*gEko, b0&m*gEko,vkdY 2-yg;½Sw d ,f? 'gaMumifh
tEko, (7)yg;vkYd qd&k wmbJ? ykxZk OfrmS qd, k if t&dr*fjzifh ry,f&ao;vkYd tJ'D tEko, (7)yg;vH;k taMumif;
nDnw G w f t
Jh cg jzpfEidk w
f mcsnf;bJ? 'gaMumifh ykxZk OfoEÅmefrmS tJ't D Eko, (7)yg;vH;k ude;f aew,fvYdk qd&k w,f?
aomwmyefrmS awmh 'd|ed YJ 0dpu d pd mä ukd aomwmywdrå *fu y,fNyD; jzpfaomaMumifh usew f hJ (5) yg;om ude;f aew,fvYdk
qd&k w,f/ ou'g*grdr*fu umr&m*eJY Asmyg' tMurf;pmavmufom y,fEikd w f ,f? tEkpm;uawmh ½SNd rJ½adS eao;wm
bJ? 'gaMumifh ou'g*gr*f yk*K¾d vf\ oEÅmefrmS vJ tEko, (5) yg;yif ude;f aew,fvYdk qk&d w,f? tem*grfrmS awmh
umr&m*geJY Asmyg'gudk tem*grdr*fu y,fjyD; jzpfaomaMumifh b0&m*ç rmeç t0dZmÆ qdw k hJ 'DtEko, (3)yg;aom
ude;f aew,fvYkd qk&d w,f? &[EÅmrSmawmh tEko,udavom tm;vH;k udk y,fNyD; jzpfaeNyD/ tjcm;udavomawGvJ
y,fNyD; jzpfaeNyD? 'gaMumifh &[EÅmoEÅmefrmS awmh bmudavomrQ r½Sad wmhb;l ? udavom tm;vH;k uif;Nidr;f aeNyD/

,ck ajymcJw
h t
hJ wkid ;f t&d,r*fjzifh ry,f&ao;aomaMumifh ykxZk Of aou©y*k K¾d vfwYkd\ oEÅmefü jzpfEikd o
f m
umr&m*ponfukd oEÅmeEko,[k ac:&wmygbJ? tJ'gudk qdMk u&r,f/

t&d,r*fjzifh ry,f&ao;aomaMumifh ykxZk Of yk*K¾d vf


aou©y*k K¾d vfwYdk \ oEÅmefü jzpfEidk af om umr&m* ponfukd
oEÅmemEko, ac:onf/

tJ'rD mS aou©y*k K¾d vfqw kd m usifah eqJ t&d,myk*K¾d vf (7)yg; ygbJ? 'gayrJh r*fy*k K¾d vfwYdk oEÅmefrmS awmh
r*fpw
d f wBudrw f nf; jzpfcu dk rf Ykd bmudavomrQ jzpfEikd cf iG rhf ½Syd gbl;? aomwmyefç ou'g*grfç tem*grfqw kd hJ
atmufzv|mef oH;k yg;wkYd oEÅmefüom olwYkd qikd &f m tEko,udavom 5-yg; 3-yg;wkYd jzpfEikd cf iG ½hf ydS gw,f?
'gaMumifh aou©y*k K¾d vft& tJ'D atmufzv|mef oH;k yg;udok m ,lbYkd ygbJ/

tm&r®PmEko, qdw k muawmh tJ'D oEÅmemEko,xJu r½Irw d thJ m½Hrk mS jzpfEidk w


f hJ tEko, (7)yg;? (5)yg;?
(3)yg; qdwk hJ udavomawGygbJ? jrifpOfç Mum;pOfç awGYopd Ofu udavom rjzpfcahJ o;ayrJh r½IrrSwrf í d tedpö
ponfjzifh trSet f wkid ;f rod&ao;wJh tm½Hük taMumif;nDnw
G w
f t
hJ cg jzpfEikd wf hJ udavomudk tm&r®PmEko,vkYd
qk&d wmbJ? tJ'gudk qdMk u&r,f/

jrifqpJ onfü r½Irí


d trSet
f wkid ;f rod&aom tm½küH
jzpfEikd af om udavomudk tm&r®PmEko,ac:onf/

'geJYpyfNyD; rSwo
f m;zG,f aumif;wJh oD[Vkd u f 0w¬Kwckukd xkwjf y&OD;r,f? &[ef;i,fwyg;[m
umv'DC0gyD wHcg;ausmif;udk oGm;NyD; pmoifb h Ykd avQmufw,f? tJ'u D q&mawmfu tbdnmOf &[efwyl gw,f?
tJ'&D [ef;i,f taMumif;udk qifjcifMunfw h t hJ cg ab;&eftEÅ&m,fjzpfrmS udk jrifwt hJ wGuf ½GmxJqrG ;f cHroGm;,if
vufcrH ,fvYdk ajymw,f? &[ef;i,fu roGm;ygbl;vkYd 0efcNH yD; tJ'aD usmif;ü pmoifaew,f? pmoifvYdk NyD;wJt h cg
usawmh q&mawmfukd ½Scd ;kd uefawmhNyD; jyefwt hJ cg ]]bmaMumif½h mG xJ qGr;f cHomG ;bdYk cGirhf ûywm ygvdrrhf vJ? ,ckawmh
'Dausmif;rSm aewke;f ½GmxJqrG ;f cHroGm;bdYk 0efcx H m;wm NyD;qH;k oGm;ygNyD? ½GmxJomG ;Munfv h u
kd Of ;D rSmbJ}}vkYd qifjcifNyD;
½GmxJ qGr;f cH<uoGm;w,f? tdrw f tdraf &mufwt hJ cg trsdK;orD;uav;u 0g0if;vSywJh vHck snfukd 0wfvsuf tdrrf mS
½Sad ew,f? tJ'&D [ef;i,fukd jrif&awmh cspcf ifwyfrufwhJ &m*jzpfNyD;awmh ,m*kqrG ;f udk tJ'&D [ef;i,f\ oydwf
xJrmS avmif;vSLw,f? avmif;vSLNyD;awmh tvGew f yfrufpv
JG rf;aomaMumifh tJ'D trsdK;orD;uav;u tdy&f mxJ
vSt J yd af eygowJ?h olYut H m;avsmfpmG jzpf&wmeJUvJwyl gw,f/

tJ'aD wmh olYrb d rsm;u bmaMumifh 'Dvv dk tJS yd af e&wmvJvYdk ar;Muw,f? qGr;f cH<uvmwJh [d&k [ef;
uav;udk pGv J rf;aevdYk vStJ yd af eaMumif;? tu,fí tJ'&D [ef;uav;eJY twlrae&,if ao&awmhrnfh taMumif;
rsm;udk ajymw,f? orD;uav;u 'Dwa,mufwnf;½Sw d ,f? tvGev f J tvdv k u
kd x
f m;wJh orD;uav;vJjzpfaew,f?
'gaMumifh olYzcif 'umBuD;u [d&k [ef;i,fxo H mG ;NyD;awmh olYtrd o f Ykd qGr;f tvSLcH&ef jyef<ubdYk avQmufw,f?
&[ef;i,fu rvkyd gbl;vkYd jiif;y,fw,f? tJ'aD wmh 'umBuD;u olUorD;taMumif;udv k J ajymjyNyD;awmh olwYkdrmS
ypön;f OpömvJ jynfph akH Mumif; orD;uvJ 'Dwa,mufwnf;om ½Sad Mumif;? om;BuD;tjzpfjzifh csr;f ompGmaevkad Mumif;
rsm;udk ajymNyNyD; zdwaf c:ygw,f? 'gayrJh tJ'v D kd &[ef;i,fu tJ'w D ek ;f u cspfcifpv JG rf;rI r½Sad o;aomaMumifh
tvkrd ½Syd gbl;vkYd jiif;y,fNyD; oltvk½d &dS m xGucf gG oGm;ygowJ/h
plVa0'v’okwfw&m;awmf 69

tJ'aD wmh rdbrsm;u orD;ukd 'Dvadk NymMum;Muw,f? [d&k [ef;i,fukd yifah c:vdYk r&bl;? tjcm;vli,f
wa,mufudk tvkd½Sd&m &Ekdifygw,f? xNyD; pm;aomufygvdYk acsmharmhNyD;ajymMuw,f? 'gayrJh tJ't D rsdK;orD;uav;u
[k&d [ef;i,fuo kd m pGv J rf;aewmeJY rpm;raomufEikd yf J [d&k [ef;i,fuo kd m pGv
J rf;aewmeJY rpm;raomufEidk yf J
tdy&f mxJrmS tdyNf rJtyd af e,if; ckepf&ufMumwJt h cg aoqH;k oGm;½Smyga&mwJ?h olYrbd rsm;u orD;udk oû*d[Nf yD;wJt h cg
ol0wfxm;wJh xrDt0gav;udk ausmif;u oHCmawmftm; vSLvdu k w
f ,f/ oHCmawmfu tydik ;f ydik ;f jzwfNyD; a0vku
d f
w,f? a0vku d w f ,f? OD;yOöi;f BuD;wyg;u tJ'rD &S vmwJh t0wfyikd ;f uav;udk ,lvmcJNh yD;awmh tJ'&D [ef;i,fxrH mS
a&ppfvyk af y;vkYd apckid ;f w,f? b,fu&vmygovJvYkd tJ'D &[ef;i,fuar;awmh tusdK;taMumif;awGukd tjynft h pHk
ajymjyw,f? tJ't D aMumif;udk Mum;od&wJt h cg tJ'&D [ef;i,frmS ]]'gavmuf cspfcifwyfrufaewJh trsdK;orD;uav;eJY
twlwuG raexkid f raygif;oif;vku d &f avjcif;}}vkYd BuHawG;NyD; &m*rD;avmifwmeJY tJ'aD e&mrSmyif aoqH;k oGm;&
½SmygowJh/ (rlvyH-| 'k-50-51/)

tJ'&D [ef;rSm yXrjrifpOfwek ;f uawmh cspcf ifwyfrufwhJ &m* rjzpfcahJ o;bl;? trsKd ;orD;uav;\ rdbrsm;u
qG,Nf yD; ajymwmawmif pdwrf 0ifpm;cJah o;bl;? 'gayrJh tJ'w D ek ;f u jrifwm Mum;wmawGukd r½IEidk v f Ydk tedppö onfjzifh
rSepf mG rodyJ t0ga&mift0wfeYJ trsdK;orD;yHu k av;uawmh pdwx f rJ mS pGv
J suf½cdS w
hJ ,f? tJ'pD rJG w
d hJ yHo
k P²mef uav;udk
tm½Hûk yNyD; aemufq;kH tcsderf mS &m*eJY a'greóawGjzpfNyD; aoonftxd 'kua© &mufomG ;&wmbJ? tJ'g[m tm&r®Pm
"d*[¾ w d yk EÜ -é tm½Hkudk txift½Sm; ,lxm;bl;vdkY udavomjzpfaeNyD qd&k wJh tm&r®PmEko,ygbJ/

tJ'u
D aemuf 0domcaoa|;BuD;u 'Dvv
dk J ar;jyefygw,f/

oAÁm, Ek acg ta,s okcg, a0'em, &m*gEkoa,m


tEkaowd? oAÁm, 'kum© , a0'em, y#dCmEkoa,m
tEkaowd? oAÁm, t'kur© okcg, a0'em, t0dZmÆ Ekoa,m
tEkaowd/

okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko, ude;f ygovm;/ 'kua© 0'emtm;vH;k ü y#dCmEko, ude;f ygovm;? Oayu©m
a0'em tm;vH;k ü t0dZmÆ Eko, ude;f ygovm;vkYd ar;wmygbJ/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/

e acg tm0kaom 0domc oAÁm, okcg, a0'em,


&m*gEkoa,m tEkaowd? e oAÁm, 'kum© , a0'em,
y#dCmEkoa,m tEkaowd? e oAÁm, t'kur© okcg,
a0'em, t0dZmÆ Ekoa,m tEkaowd/

okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko, ude;f wmcsn;f awmh r[kwyf gbl;? 'kua© 0'emtm;vH;k ü y#dCmEko,
ude;f wmcsn;f awmh r[kwyf gbl;? Oayu©ma0'emtm;vH;k ü t0dZmÆ Eko, ude;f wmcsn;f awmh r[kwyf gbl;vdYk ajzMum;
wmygbJ/

okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko, ude;f wmcsn;f awmh r[kwb f ;l qd&k mrSm b,fvdk okcü ude;f ovJ? b,fvdk
okcü rude;f ovJvYkd pOf;pm;p&m ar;p&m½Syd gw,f? xkYd twlyif 'ku© Oayu©mwkYd üvJ pOf;pm;p&m ar;p&m½Syd gw,f?
'gayrJh 0domcaoa|;BuD;uawmh oabmaygufem;vnfvYdk eYJ wlygw,f? tJ'v D kd xyfNyD;rar;awmhygbl;? tJ'vD dk
tar; tajz r½Sad yrJh t|uxmrSm e tEkaowd-okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko,u ude;f wmcsn;f r[kwb f ;l
qdw
k mudk (e oAÁm, okcg, a0'em, aom tyÜ[aD em) okca0'emtm;vH;k ü xk&d m*geko,udk ry,ftyfonf
r[kwb f ;l vkYd zGijhf yxm;ygw,f? tJ't
D zGijhf zihf odem;vnfbYkd uawmh 0dyóem½INyD; tedppö onfjzifh odNyD;jzpfwhJ okc
a0'emü xk&d m*gEko,udk 0,fNyD; jzpfaew,f? 'gaMumifh tJ'v D dk ykid ;f jcm;odtyfNyD;jzpfaom okca0'emü &m*gEko,
rude;f bl; uif;aew,fvYdk odem;vnfbYkd ygbJ? 'gaMumifh #DumrSm 'Dvw dk yfqifNh yD; zGijhf yxm;ygw,f/

tyÜ[aD emwd-ry,ftyf-[laomyk'jf zif?h tyÜ[eD bm0 rkace-ry,ftyfonft h jzpfukd rsuEf mS ûyojzif?h


tEko,e|H ude;f jcif;teufu?kd tm[jyqkyd gonf/ aom p xkrd y,ftyfao;í ude;f onf[k qk&d aom tEko,
onfvnf;? ty&dnmw0w¬Kaum tedppö onfjzifh ydik ;f jcm;í rodtyfaom tm½Hv k Qif wnf&m½So d nf? y&dnmawok-
0dyóemjzifh ydik ;f jcm;í odtyfaomw&m;wkYd ü? ywd|H wnf&mud?k e vbwd r&Edik yf gwJ/h
plVa0'v’okwfw&m;awmf 70

aemufNyD;awmh 0do'k r¨d *f ('k-329) üvJ 'Dvkd zGijhf yxm;ygw,f/

,w¬ ,w¬-tMuif tMuif oEÅmefü? 0dyóem,-0dyóemjzif?h ty&dnmwm-ykid ;f jcm;í rodtyfuek af om/


cE¨m-½kyef mrfcE¨mwkYd onf? OyÜZEÆ Åd jzpfuek \
f ? ww¬ ww¬-xkx
d o
dk EÅmefü? OyÜg'awm yblw-d jzpfqrJ pS í? awok
xkrd odtyfaom ½kyef mrfcE¨mwkYd ü? 0¥rlvH udavoZmwH 0#f\tjrpfjzpfaom udavomtaygif;onf? tEkaowd
ude;f onfw/hJ

'D0o
d 'k r¨d *fpum;jzifh odapvd&k if;uawmh 0dyóemÓPfjzifh r½Irod&ao;wJh ½kyef mrfwYdk ü tEko,udavom
ude;f onf? od&wJw h &m;wkYd ü rude;f bl;vkYd odapvk&d if;ygbJ? tJ'aD wmh 0dyóemÓPfjzifh ½Io&d aoma0'emü
&m*gEko, ponf rude;f bl;vkYd odem;vnfbYkd ygbJ/

,ck 'DrmS azmif;wm ydew


f mrS pNyD;awmh jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYxidk ;f odwidk ;f ½Irw S faeMu&wm[m 'Gg& 6-
yg;u xif½mS ;ay:vmorQ w&m;awGukd tedp'ö u k t© ewå[k trSet f wdik ;f odNyD; tJ'½D yk ef mrfawGrmS &m*gEko,
ponfawG rude;f atmif rjzpfEikd af tmif ½Irw S af eMu&wmbJ? txl;tm;jzifh 'd|ed YJ 0dpu d pd mä tEko,awG uif;atmif
½Irw
S af eMu&wmbJ? trSwt f odtxl;aumif;wJt h cg tJ'D 'd|ed YJ 0pd u d pd mä Eko,awG tvGet f m;enf;oGm;r,f? tJ't D cg
aomwmywdrå *f jzpfay:vmNyD; tJ''D |d ed YJ 0dpu
d pd mä [mjzpfEikd cf iG hf vH;k 0uif;oGm;r,f? tyg,fav;yg; usa&mufapEkid w f hJ
umr&m*ponfawGvJ uif;oGm;r,f? 'gaMumifh aomwmyef[m tyg,fav;yg;rS vH;k 0vGwaf jrmufomG ;wmbJ/

aomwmyefu qufNyD; ½Irw S af ewJt


h cg umr&m*eJY Asmyg' tMurf;pm;awG tm;enf;NyD; ou'g*grdr*f
jzpfay:vmr,f? tJ't D cg tMurf;pm; umr&m* ponfawG vH;k 0uif;Nidr;f oGm;r,f/ ou'g*grfu qufNyD;
½Irw
S af ewJt h cg umr&m*eJY Asmyg'tEkpm;awGvJ tm;enf;NyD;tem*gr*f jzpfay:vmr,f? tJ'aD wmh umr&m*eJY
Asmyg'[m jzpfay:Edik cf iG rhf ½Sad wmhyJ vH;k 0uif;Nidr;f oGm;r,f? tem*grfqufNyD; ½Irw
S af ewJt
h cg t&[wår*f jzpfay:
vmawmh b0&m* rme t0dZmÆ qdw k hJ tEko,awGa&m t[d&u d taemwåypÜ aom usefuad vomawGa&m tukev f ;kH
jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ vH;k 0uif;Nidr;f oGm;r,f? tJ'v D dk udavomawG vH;k 0 uif;Nidr;f wJh &[EÅm jzpfatmif ½IrwS f
tm;xkwaf eMu&wmbJ? udavomawG vH;k 0uif;Nidr;f ,if qif;&Jcyford ;f vJ Nidr;f awmhwmbJ/

0domcaoa|;BuD;u tEko, ude;f yHu


k kd ar;NyD;awmh tJ't
D Eko, y,fyu
kH v
kd J 'Dvdk ar;jyefygw,f/

tEko,y,fyHk tar; tajz

okcg, yema,s a0'em, uð y[mwAH?Á 'kum© ,


a0'em, uð y[mwAH?Á t'kur© okcg, a0'em, uð
y[mwAÁ/H

ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? okcg, a0'em, okca0'emü/ uð tb,f udavomuk?d y[mwAÁH y,ftyfyg
oenf;/ 'kum© , a0'em, 'kua© 0'emü? uð tb,fuad vomuk?d y[mwAH-Á y,ftyfygoenf;/ t'kur© okcg,
a0'em, Oayu©m a0'emü? uð tb,fuad vomud?k y[mwAHÁ y,ftyfygoenf;wJ/h

okca0'emü b,fuad vomudk y,ftyfygovJ? 'kua© 0'em Oayu©ma0'emwkYd ü b,fuad vomukd


y,ftyfyg ovJvYdk ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvadk jzMum;ygw,f/

okcg, acg tm0kaom 0domc a0'em, &m*gEkoa,m


y[mwaAÁm? 'kum© , a0'em, y#dCmEkoa,m y[mwaAÁm?
t'kur© okcg, a0'em, t0dZmÆ Ekoa,m y[mwaAÁm/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? okcg, a0'em, okca0'emü? &m*gEkoa,m &m*tEko,


udavomud?k y[mwaAÁm-y,ftyfygonf/ 'kum© , a0'em,-'kua© 0'emü? y#dCmEkoa,m-y#dCmEko,
ac:onfh a'goudavomudk y[mwaAÁm y,ftyfygonf? t'kur© okcg, a0'em,-Oayu©m a0'emü?
t0dZmÆ Ekoa,m t0dZEÆ o
k ,ac:onfh arm[udavomud?k y[mwaAÁm-y,ftyf ygonfwJh/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 71

uk,d cf sr;f om pdwcf sr;f omqdw k hJ okca0'emrSm r½IrodEikd , f if vkcd siEf pS of uf wyfrufom,mwJh
&m*gEko,u ude;f w,f? jzpfciG ½hf adS ew,f? okca0'emukd ½Irw S Nf yD; tedppö onfjzifh odae,ifawmh tJ'aD 0'emrSm
&m*jzpfciG hf r½Syd J uif;Nidr;f oGm;w,f? tJ'v D dk jzpfciG rhf ½Syd J uif;Nidr;f atmif okca0'emudk ½Irw S Nf yD; y,f&w,fvYdk
qdvk ydk gw,f? tJ'o D ck \ tm½Hjk zpfwhJ tqif;aumif; toHaumif;paom cspfcifEpS o f ufz, G f tm½Hük vJ tJ'&D m*
jzpfciG hf r½Sad tmif ½Irw S Nf yD; y,f&wmbJ? 'kua© 0'emü y#dCmEko, ac:wJh a'go jzpfciG rhf ½Sad tmif ½Irw S Nf yD;
y,f&w,fvYdk vJ qdv k ykd gw,f? 'ku\ © tm½Hjk zpfwhJ tqif;qd;k toHq;kd ponfüvJ a'go jzpfciG rhf ½Sad tmif ½Irw S Nf yD;
y,f&wmbJ? Oayu©m a0'emü t0dZmÆ Eko, ac:wJh rodrI odrmS ;rI arm[ jzpfciG rhf ½Sad tmif ½Irw S Nf yD; y,f&w,f
vkYd vJ qdv k ydk gw,f? 'Dt0dZmÆ arm[uawmh Oyg'geu©Em¨ ac:wJh ½kyef mrf[o l rQü jzpfEikd w
f mcsnf;bJ? 'gaMumifh 'Gg&
6-yg;u ay:vmorQ w&m;awGuv kd J ½Irw
S Nf yD; 'Darm[ukd y,f&wmygbJ? ,ck 'Dow k rf mS okcü &m*gEko, 'kuü©
y#dCmEko,ç Oayu©mü t0dZmÆ Eko,ude;f w,f? tJ'u D ed ;f wJh tEko,udo k m y,ftyfw,fvYdk wyg;pDom ude;f yHEk iS hf
y,fyu kH kd jyqdx k m;wmuawmh y"metm;jzifh ude;f wmy,fyu kH kd jyqdx k m;wmbJ? tyÜ"metm;jzifah wmh &m*ude;f &m
jzpfwhJ okcrSma&mç y#dCude;f &mjzpfwhJ 'kur© ma&m t0dZmÆ vJ ude;f w,f? tJ'D t0dZmÆ udv k J y,f&wmygbJ? 'gaMumifh
ude;f yHu k kd tjynft h pHk jywJh tbd"r®myd#u ,ruygVdrmS (oAÁouúm, y&d,myaEéok "ar®ok {w¬ t0dZmÆ Ekoa,m
tEkaowd-vkYd ) ouúm,rnfaom Oyg'geu©Em¨ ig;yg;vH;k wkYd ü t0dZmÆ Eko,ude;f aMumif; jyqdx k m;ygw,f/ 'd|Ed iS hf
0dpu d pd mä ude;f &m w&m;udv k J xkYd twlyif jyqdx k m;ygw,f/

a0'emoH;k yg;ü tEko,oH;k yg; y"metm;jzifh toD;oD;ude;f yHEk iS hf y,fyt


kH ajzudk Mum;emNyD;awmh 0domc
aoa|;BuD;u 'Dvv dk J ar;jyefygw,f/

oAÁm, Ek acg ta,s okcg, a0'em, &m*g


Ekoa,m y[mwaAÁm? oAÁm, 'kum© , a0'em,
y#dCmEkoa,m y[mwaAÁm? oAÁm, t'kur© okcg, a0'em,
t0dZmÆ Ekoa,m y[mwaAÁm/

okca0'em tm;vH;k ü &m*gEko,udk y,ftyfygovm;? 'kua© 0'emtm;vH;k ü y#dCmEko,udk y,ftyfyg


ovm;? Oayu©m a0'emtm;vH;k ü t0dZmÆ Eko,udk y,ftyfygovm;vkYd ar;wmygbJ? qdv k w
dk muawmh okc'ku©
Oayu©m a0'emoH;k yg;vH;k ü toD;toD; ude;f aewJh &m* y#dC t0dZmÆ ½Sad e,if tJ'D tEko,awGukd y,f&rSm csnf;yJ?
'gaMumifh tJ'aD 0'em oH;k yg;vH;k ü y,foifw h hJ tEko,½SNd yD; tJ'aD 0'emoH;k yg;vH;k ü tEko,udk y,f&wmcsnf;
ygbJvm;vkYd qdvk w
dk mygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/

e acg tm0kaom 0domc oAÁm, okcg, a0'em,


&m*gEkoa,m y[mwaAÁm? e oAÁm, 'kum© , a0'em,
y#dCmEkoa,m y[mwaAÁm? e oAÁm, t'kur© okcg,
a0'em, t0dZmÆ Ekoa,m y[mwaAÁm/

okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko,ukd y,ftyfonfcsnf; r[kwyf gbl;? (ry,ftyfwmvJ ½Sdw,fvkdY qdkvkdyg


w,f?) 'kua© 0'em tm;vH;k ü y#dCmEko,udk y,ftyfonfcsn;f r[kwyf gbl;? Oayu©m a0'emtm;vH;k ü
t0dZmÆ Eko,udk y,ftyfonfcsnf; r[kwyf gbl;vkYd ajzMum;wmygbJ? 'gjzifh ry,f&wmu b,fvydk gvJvYkd ar;p&m
½Sw
d t
hJ wGuf tJ'gudk qufvufNyD; 'Dvdk azmfjyygw,f/

£"m0kaom 0domc bduK© 0d0ad pö0 umar[d 0d0pd ö


tukoav[d "ar®[d o0dwuHú o0dpm&H 0da0uZH yDwo
d ck H yXrH
psmeH OyorÜZÆ 0d[&wd/ &m*H awe yZ[wd? e ww¬
&m*gEkoa,m tEkaowd/

'Djyqkcd sufuawmh okwenf;wJh yk*K¾d vfawGtwGuf em;vnfbYkd rvG,yf gbl;? 'gayrJh tm½Hûk yMu& MunfñMkd u
&atmif teufjyefNyD;awmh qdv
k w
kd hJ t"dygÜ ,fuv
dk J ½Si;f jyygOD;r,f/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? £"-þomoemawmfü? bduK© -&[ef;onf? (ax&Dru ajymjycsuf


qdak wmh bdue© -D &[ef;rde;f ronfvYkd azmfjyoifyh gw,f? 'gayrJh Ak'o
¨ moemawmfrmS bduK© &[ef;qdw
k mu jrifjh rwf
plVa0'v’okwfw&m;awmf 72

jy"mef;wJt h wGuf bduK© -vdYk yJ jyqdx k m;wmygbJ/) 0d0ad pö0 umar[d-vdck sifp&m umrtm½kEH iS hf vdck sifrI umr
udavomwdYk rS uif;qdwí f omvQif? 0d0pd ö tukoav[d "ar®[-d umrtvkrd S wyg;aom eD0&P tukov kd f
w&m;wdYk rS uif;qdwí f omvQi?f o0dwuHú o0dpm&H BuHpnfrI 0dwufEiS hf oH;k oyfqifjcifrI 0dpm& yg½Sad om?
(psmefoYkd-ü pyf) 0da0uZH yDwo d ck H eD0&P uif;qdwjf cif;aMumifh jzpfonf yDwEd iS hf okcvnf; yg½Sad om? yXrH psmeH-
yXr psmefoYkd? OyorÜZÆ 0d[&wd-uyfa&mufí ae\/

Ak'o
¨ moemawmfu &[ef;[m yXrpsmefoYkd 0ifa&mufaeygw,fw?hJ yXrpsmefukd 0ifpm;aew,fvYdk qdw k myg
bJ? psmef0ifpm;qdw k m tJ'pD smef\ tm½Hu k kd tm½Hûk yvsuf tJ'pD smefpw
d f jzpfaewmudk qkw d mygbJ? yXrpsmef\ tm½Hk
qdw
k mu ajryHo k P²mef yx0DuodP k ;f edrw d pf aom uodP k ;f tm½Hk 10-yg;xJu wyg;yg;vJ jzpfEikd w f ,f? zl;zl;
a&mifwJh olaoaumifpaom tokbtm½Hk 10-yg;xJu wyg;yg;vJ jzpfEikd w f ,f? tmemygeac:wJh 0ifavxGuaf v
tm½Hek rd w
d vf J jzpfEidk w
f ,f? qHyif arG;ñSi;f paom 32-aum|mo tm½Hak wGxu J wyg;yg;vJ jzpfEidk w
f ,f? csrf;om
ygap ponfjzifh ESv;kH oGi;f wJh arwåm u½kPm rk'w d m\ tm½Hjk zpfwhJ owå0gynwf tm½Hv k J jzpfEikd wf ,f? pNyD;
tm;xkwcf gpuawmh yx0D yx0D ajr ajrponfjzifh rjywfEv S ;kH oGi;f ae&w,f? tmemyge ur®|mef; qd, k ifvJ
0ifav xGuaf vudk tNrJ½aI e&w,f? orm"dtm; r½Sad o;cifawmh umrtm½Hpk onfukd BuHwphJ w d vf J jzpfwwf
ao;w,f? tJ'Dvkd tukodkvfpdwftBuHudk y,f½Sm;NyD; ½Iaeus uodkPf;tm½Hk 0ifavxGuaf v tm½Hpk onfuo kd m
rjywf½aI e&w,f/

tJ'vD dk ½IaevkYd orm"d tm;½Sv d mwJh tcgusawmh wjcm;wyg;odYk xGuo f mG ;wJh pdwu f ;l &,fvYdk r½Sad wmhyJ
ESv;kH oGi;f wJh ½IwhJ pdwcf snf; rjywfjzpfaew,f? tJ'g[m psmefoYkd a&mufcgeD; tiftm;aumif;wJh Oypm&orm"db?J
Oypm&psmefvYdk vJ ac:&w,f? tJ'OD ypm& orm"du tm;jynfw h hJ tcgusawmh 0dwuf 0dpm& yDwd okc {u*¾wm
qdw k hJ t*Fgig;yg;½Sw d hJ psmefjzpfw,f? tJ'g[m yXr tpqH;k jzpfwhJ psmefjzpfaomaMumifh yXrpsmefvYdk qd&k w,f/ tJ'D
psmef jzpfcgeD; Oypm&orm"d tcdu k t
f wefY uwnf;u umrtvkq d E´ paom eD0&P tukov kd af wG uif;vmcJw h ,f?
psmefpw d &f yfpoJ mG ;wJah emufvJ tJ'D eD0&Ptukov kd af wG rjzpfay:yJ uif;aewwfw,f? 'gaMumifh tJ'D psmefukd
(0d0ad pö0 umar[d 0d0pd ö tukoav[d "ar®[d vdYk ) cs;D rGr;f jyqdx k m;w,f? aemufNyD;awmh tJ'D psmefrmS 0dwufpaom
t*Fgav;yg;vJ xl;xl;jcm;jcm; yg0ifaeaomaMumifh (o0dwuHú o0dpm&H 0da0uZH yDwo d ck -H vkYd v)J cs;D rGr;f jyqdx k m;
w,f/ psme-psmefqw kd m tm½Hw k ckwnf;ü pl;pl;pdu k pf u
kd ½f vI suf tm½Hûk yaewJh orm"dtxl;bJ/ tJ'pD smefukd &xm;wJh
yk*K¾d vf[m tJ'pD smefpw d jf zihf oltm½Huk okd m tm½Hûk yNyD; ig;rdepf q,fred pf em&D0uf wem&Dponf rjywfwnfNidrf
NyD;awmhvJ aeEdik w f ,f? 0rf;ajrmufwuf<uwJh yDwu d vJ vGev f eG uf u
J J jzpfaew,f? pdw½f iT v f ef; csr;f omrIock uvJ
vGev f eG u
f u
J J jzpfaew,f? tJ'D psmefpw d af Mumifh uk, d rf mS vJayghyg;NyD; tvGeyf if aeaumif; xkid af umif; jzpfaew,f?
'gaMumifh tJ'D psmefü om,mESpo f uf wyfrufr[ I m trsm;tm;jzihf jzpfwwfygw,f/

'gayrJh 'Djyqkcd sufrmS &nf½, G t f yfwhJ bduK© &[ef;qdw k m uawmh psmefpw d f &yfpo
J mG ;wJt
h cg tJ'pD smefukd
0dyóem½INyD; t&[wår*fzv dk af &mufomG ;w,f? (t|uxmrSmawmh tem*grdr*f a&mufaMumif;om jyqkx d m;w,f?
tem*grdr*fjzihf umr&m*udo k m y,fEikd w f ,f? ½lyb0t½lyb0ESihf pyfqidk w f hJ b0&m*udak wmh ry,fEikd af o;bl;?
'gaMumifh psmefü wyfrufwhJ &m*uif; ruif; pOf;pm;p&m½Syd gw,f? t&[wår*f a&mufw,f qd, k ifawmh tJ'v D dk
pOf;pm;p&m r½Syd gbl;? b0&m*vJ uif;aeNyDrYkd psmefü wyfrufw&hJ m* rjzpfEidk af Mumif; xif½mS ;ygw,f/) tJ'v D dk
t&[wår*fzv dk f a&mufomG ;awmh umr&m*a&m b0&m*a&m vH;k 0uif;oGm;w,f? psmef\tjcm;rJüh vJ psmefukd
wyfrufrI jzpfciG rhf ½Sb
d ;l ? t&[wår*f\ tpGr;f aMumifh &m*vH;k 0uif;oGm;wmuvJ tajccHjzpfwhJ tJ'pD smefukd rSND yD;
jzpfwhJ t&[wår*faMumifh uif;wmbJ? 'gaMumifh psmefuyif t&[wår*f\ tajccHtjzpfjzihf aus;Zl;ûyNyD;awmh
&m*ukd y,f&ma&mufw,f? tJ'aD wmh psmefü &m*jzpfciG hf r½Sw d thJ wGuf tJ'pD smefü yg0ifwhJ okca0'emrSm &m*gEko,
udk 0dyóemjzifh y,fp&mrvkad wmhb;l ? 'gaMumifh tJ'D yXrpsmefock ü &m*gEko,udk y,ftyfonfr[kwb f ;l -vkYd
qdvk w
dk mygbJ? tJ'g[m olU&nf½, G cf suftm; avsmfpmG zGijhf y&wmygbJ/ tJ'v D dk teufoabmudk &nf½, G Nf yD;awmh
awe t&[wår*f &&ef tajccHjzpfaom xkyd Xrpsmefjzif?h &m*H&m*ud?k yZa[wd-y,f\? ww¬-t&[wår*fteD;ü
tajccHtjzpf 0ifpm;cJah om xkyd Xrpsmefü? &m*gEkoa,m &m*gEko,onf? e tEkaowd-rude;f yg? 0g rude;f vdYk
ry,ftyfawmhyg-vkYd ajzMum;ygw,f? odem;vnf&ef tvGecf ufwhJ ajzMum;csuyf gbJ? 'gayrJh 0domcaoa|;BuD;
uawmh tem*grfrYkd tvG,w f ul odem;vnfNyD; oabmusoGm;yH&k ygw,f/ 'gu &m*gEko, ry,ftyfykH ½Si;f jycsuf
yJ/ y#dCmEko, ry,ftyfyu kH vkd J 'Dvq dk ufNyD; ½Si;f jyygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 73

£"0kaom 0domc bduK© £wd y#doOdu ö w


© d ]]uk'gók
emrm[H w'g,weH OyorÜZÆ 0d[&dómrd? ,'&d,m {w&[d
tm,weH OyorÜZÆ 0d[&ED}Å }wd/ £wd tEkwaå &ok 0darmau©ok
yd[H Oy|my,awm OyÜZw
Æ d yd[myÜp,
ö m a'greóH? y#dCH awe
yZ[wd? e ww¬ y#dCmEkoa,m tEkaowd/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? £" þomoemawmfü? bduK© &[ef;onf? £wd y#doOdu ö w


© -d þodkY
qifjcifawmifw h \/ (b,fvkd qifjcifovJ qdak wmh) t&d,m t&d,myk*K¾d vfwYdk onf? {w&[d-,cktcgü? ,H
tm,weH tMuif wnf&mrS&D m w&m;jrwfukd OyorÜZ-Æ jynfph akH pí? 0g a&mufí 0d[&EÅad eMuuke\ f ? t[H-igonf?
wH tm,weH-xkw d nf&m rS&D mw&m;jrwfu?kd uk'gók emr b,ftcgusrS? OyorÜZ-Æ jynfph akH pí? 0g-a&mufí?
0d[&dómrd £wd ae&ygrnfenf;[k qifjcifawmifw h \? £wd-þokYd ? tEkwaå &ok 0darmau©o-k tjrwfq;kH jzpfaom
vGwaf jrmufa&; (t&d,zkv
d )f w&m;wdYk ü? yd[H Oy|my,awm-awmifw h jcif;udk jzpfapaom yk*K¾d vftm;? yd[myÜp,ö m
awmifwh rI[al om taMumif;aMumif?h a'greóH OyÜZw Æ -d ESv;kH romjcif; -0rf;enf;jcif; jzpfay:onfw/hJ

t&d,r*fzv dk w
f &m;xl;udk wvtwGi;f odYk r[kwf ESpv f oH;k vtwGi;f ponfü &vdrrhf ,fvYdk ajr§mv f ifNh yD;
w&m;tm;xkwaf ewJh yk*K¾d vfrmS ajr§mv f ifw
h hJ &ufa&mufvYdk r*fzv dk u
f kd r&ao;,if olrsm;awGawmh &Muw,f? ighrmS
awmh r&ao;bl;? &rS &ygawmhrvm; ponfjzifh qifjcifNyD; ESv;kH romjcif; 0rf;enf;jcif; jzpfwwfw,f? tJ'D
a'greóqkw d m y#dCmEko,\ ude;f &m 'kua© 0'embJ? 'gayr,fvYdk w&m;xl;&a&;ukd pGrJ NDS yD; jzpfwhJ 'Dvdk
a'greóuawmh y,ftyfwhJ w&m;r[kwb f ;l ? rS0D t
J yfww
hJ &m;jzpfw,f? tJ'v D dk rS0D t
J yfwhJ w&m;jzpfaMumif; ouúyOS
okwrf mS jyxm;ygw,f? tJ'D a'greóukrd NDS yD; êud;pm;tm;xkwjf cif;jzifh tem*grdr*fzv dk u
f dk &oGm;,if tJ'aD 'greó
'kua© 0'emESiq
hf ikd w f hJ y#dCmEko,udk y,fNyD; jzpfomG ;awmhwmbJ? 'gaMumifh tJ'D a'greó 'kua© 0'emü
y#dCmEko, rude;f bl;? rude;f awmh tJ'D 'kua© 0'emü y#dCmEko,udk y,f&efrvkb d ;l ? ry,f&awmhb;l ? tJ'D
taMumif;ukd 'Dvq dk ufNyD; ½Si;f jyxm;ygw,f?

awe t&d,zkv d u
f kd r&jcif;aMumifjh zpfaom xkad 'greójzif?h y#dC-H y#dCmEko, qdw
k hJ a'goud?k
yZ[wd-y,f\? uif;ap\? ww¬-xkad 'greóü? y#dCmEkoa,m-y#dCmEko,onf? e tEkaowd-rude;f ay?
jzpfciG rhf ½Sad wmhaywJ/h

tJ'rD mS a'greójzifh y#dCukd y,fw,f qdw k mu &nf½, G cf suft&jzifh ajymwmygbJ? a'greóuawmh


tukov kd uf kd ry,fEikd yf gbl;? 'gayrJh w&m;xl;&a&;ESihf pyfNyD; jzpfwhJ a'greóudk rSND yD; êud;pm;tm;xkwaf omtm;jzifh
tem*grdr*fzv kd f ponfudk &w,f? tJ'v D dk &wJh tem*grdr*fjzifh y#dCukd y,fwmygbJ? tJ'g[m a'greó\
taxmuftyHjh zifh &wJrh *fu y,fwmrdYk a'greóu y,fw,fvYdk qdw k mygbJ? tJ'v D dk w&m;xl;&yHu
k dk t|uxmü
tmvdEu ´ ausmif;rSmaewJh r[mzkó a'0rax&f\ 0w¬Kjzifh jyxm;ygw,f/ tJ'rD ax&frmS ol\&nf½, G cf suf
twkid ;f t&[wåzv kd u
f kd r&vkYd 0guRwfwt hJ cg y0g&Pmûywdik ;f rsuf&nfus&onftxd ESv;kH romjcif; 0rf;enf;jcif;
jzpf&ygowJ?h 19-ESpaf jrmuf y0g&Pm&uf wkid af tmif 0rf;enf;cJ&h ygowJ?h tESpf 20-ajrmufusrS &[EÅm jzpfomG ;
ygwJh/

tJ'D r[mzkóa'0 rax&f w&m;tm;xkwyf u kH akd wmh rlvyPÖmo owdy|meokwf t|uxmrSm 'Dvdk jyqdk
xm;ygw,f/ tJ'rD ax&f[m 19-ESpf ywfv;kH *wypöm*wdu0wfukd jznfu h sifah eygowJ/h *wypöm*wdu0wfqw kd m
qGr;f cHtoGm;a&m tjyefa&m (*päaEÅm 0g *pämrDwd yZmemwd) ponfjzifh a[mxm;wJh a'oemESit hf nD ajcvSr;f wkid ;f
ajcvSr;f wkid ;f owdjzifh rvpfrvyf&atmif rjywf½v I suf oGm;jyefaewmukd qdw k mygbJ? ,ck 'DrmS a,m*Drsm;[m
ajcaxmuf <uwkid ;f vSr;f wkid ;f cswkid ;f <uw,f vSr;f w,f csw,fvYdk rjywf½rI w S af ewmrsdK;ygbJ? tJ'rD ax&f ½Irw S yf kH
xl;wmuawmh r½IrrSwyf eJ YJ trSwv f w
G v
f mcJ, h if tJ't D rSwf vGwv f mcJ&h m tpykid ;f odYk jyefomG ;NyD; rjywfrw S o
f mG ;
owJ?h trSwf vGwv f mcJw
h idk ;f jyefjyefomG ;NyD; rjywfrw S Nf yD; oGm;oGm;aeygowJ?h tJ'v D dk oGm;csnfjyefcsnf tBudrf
rsm;pGm ûyvkyaf ewmudk jrif&wJv h al wGu ]]'Drax&fu tzefzefjyefomG ;NyD; jyefjyefvmwm[m bmaMumifyh gvdrrhf vJ?
rsupf vd nfvYkdrsm;vm;? odYk r[kwf wckck arhuseaf e&pfvYdk rsm;avm;vdYk tcsif;csif; ajymMuygowJ/h tJ'v D dk olrsm;
ajymwmudk *½krpdu k yf J (ur®|me,kwpå ad wåae0 orP"rH® ua&maEÅm) ur®|mef;tm½HEk iS hf ,SOaf ompdwjf zifo h mvQif
½Irw
S rf I &[ef;w&m;udk ûyvkyt f m;xkwv f suf tESpf 20-twGi;f ü t&[wåzv dk o
f Ykd a&mufomG ;ygowJ/h 'D0w¬K
jyqdck su[f m oDvu©ef t|uxm (ESm 170) rSmvJ ½Syd gw,f/ okwrf [m0g ouúyOSow k t
f zGihf t|uxmrSmvJ
tvm;wljzpfwhJ r[moD0rax&f 0w¬Kudk jyxm;ygw,f? tJ'D rax&frmS awmh tESpf 30-ajrmuf y0g&PmaeY txd
plVa0'v’okwfw&m;awmf 74

a'greó jzpf&NyD;aemuf tJ'D tESpf 30-ajrmuf y0g&PmaeYrmS yJ &[efEmÅ jzpfomG ;aMumif; jyqdx
k m;ygw,f? tJ'D
0w¬Kukd ouúyOSow
k f w&m;awmf pmtkyf (ESm 169) rS pNyD; Munf½h EI idk yf gw,f/

Oayu©ma0'emü t0dZmÆ Eko, ry,ftyfwm½Syd u


kH v
kd J 'Dvdk qufNyD; ½Si;f jyw,f/

£"m0kaom bduK© okcó p y[mem 'kuó © p


y[mem ykaAÁ0 aomreóa'greómeH tw¬*rF m t'kur© okcH
Oayu©m owdyg&do'k ¨ð pwkw¬H psmeH OyorÜZÆ 0d[&wd/ t0dZHÆ
awe yZ[wd? e ww¬ t0dZmÆ Ekoa,m tEkaowd/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? £"-þomoemawmfü? bduK© -&[ef;onf? ykaAÁ0 pwkwp¬ smefoYkd


ra&mufrD a½S;tzdYk uyifvQif okcó py[mem-ud, k cf sr;f om [laom okcudv k J y,fjcif;aMumif?h 0g-okcvJ
uif;jcif;aMumif?h ('DrmS y[me-y,fqw kd m[m jzpfciG rhf ½Sv
d Ykd rjzpfyJ uif;wmudk qdw k mygbJ) 'kuó© p y[mem
ud,
k q f if;&J [laom 'kuu © v
kd J y,fjcif;aMumif?h 0g-'kuv © J uif;jcif;aMumif?h aomreó a'greómeH tw¬*rF m-
pdwcf srf;om [laom aomreóESihf pdwq f if;&J[al om a'greówdYk \ csKyfjcif;uif;jcif;aMumif?h ('Da0'emav;yg;
uif;wmudk jywmuawmh pwkwp¬ smefü Oayu©mom ½Sad Mumif; xif½mS ;apwmygbJ) t'kur© okc-H 'ku©vJr½Sd
okcvJr½Sad om? 0g Oayu©mom ½Sad om? (pwkwp¬ smefoYkd -ü pyfí,l) Oayu©mowd yg&do'k -¨ð Oayu©maMumifh owd\
xuf0ef;usif pifMu,fjcif; ½Sad om? pwkw¬H psmeH-pwkwp¬ smefoYkd ? OyorÜZaÆ &mufí? 0d[&wd-ae\wJh/

qdv
k &kd if; twkcd sKyfuawmh-pwkwp¬ smef 0ifa&mufaew,fvYdk qkv d &kd if;ygbJ? 0ifa&mufw,f qdw k muvJ
tJ'pD smef\tm½Hu k kd ESv;kH oGi;f NyD; tJ'pD smefpw
d f jzpfaewmudk qkw
d mygbJ? psmefav;rsdK;xJu tjrifq h ;kH jzpfwhJ pwkw¬
psmefukd 0ifpm;aeygw,fw?hJ tJ'pD smefrmS okcç 'kuç© aomreóç a'greó qdw k hJ a0'em av;yg;r½Sb d ;l ? Oayu©m
a0'emom½Sw d ,f? tJ'D Oayu©ma0'emü ude;f aeusjzpfwhJ t0dZmÆ Eko,vJ rude;f yJ uif;aeyHu k kd 'Dvq dk ufNyD;
jyqdyk gw,f/

awe-t&[wår*f&&ef tajccHjzpfaom xkpd wkwp¬ smefjzif?h t0dZÆH t0dZmÆ ud?k yZ[wd y,f\? ww¬-
t&[w¬r*f\ teD;uyf tajccHjzpfaom xkpd wkwp¬ smefü? 0g-xkpd wkwp¬ smefü yg0ifaom Oayu©mü? t0dZmÆ Ekoa,m
t0dZmÆ Eko,onf? e tEkaowd rude;f yg jzpfciG rhf ½Syd g? 0g-jzpfciG rhf ½Sv
d Ydk xkpd smefü xkt
d 0dZmÆ udk ry,ftyfawmhygwJ/h

tJ'D pwkwp¬ smefrmS yg0ifwhJ Oayu©ma0'emü jzpfciG rhf ½Sad omaMumifh t0dZmÆ Eko,udk ry,ftyfb;l vkYd
qdvk w kd mygbJ? 'gu "r®'Ed mé ax&Dr\ &nf½, G cf suft& a[mxm;wmygbJ? tJ'v D dk &nf½,G cf suft&r[kwyf J
omrefq, kd ifawmh Oayu©ma0'em[lorQü t0dZmÆ Eko,ude;f onfcsn;f jzpfaMumif;? 0dyóemÓPf r*fÓPfwYdk jzifh
y,ftyfonfcsn;f om jzpfaMumif;h tbd"r®ma'oemt& rSw, f &l ygw,f/ omoemyu &aohawGrmS rdrw d Ydk&xm;wJh
psmefrsm;ü &m*gEko, t0dZmÆ Eko,awG ude;f aewmcsn;f ygbJ? omoemwGi;f üvJ t&d,r*fzv dk f ra&mufwhJ psmef&
yk*K¾d vfawGrmS tJ'pD smefawGü &m*gEko,ponfawG ude;f aewmcsnf; ygbJ? t½Siaf '0'wfEiS hf okeu©ww å Ykd qdw
k m
psmefwiG rf ubl;? tbdnmOfawGawmif tcsKd Uud&k aeMuw,f? 'gayrJh tJ'yD *k K¾d vfawG[m Ak'j¨ rwfpmG bk&m;ESihf
qefYusib f ufawGuakd wmif ajymqkad eMuawmh olwYkd&xm;wJh psmefrsm;ü tEko,rsKd ;pHk ude;f aeaMumif; xif½mS ;
ygw,f/ tem*grfy*k K¾d vfawG jA[®mb h akH &mufMuw,f qd&k müvJ tJ'jD A[®mb h akH &mufaMumif; psmefü tEko,
ruif;ao;aMumif; xif½mS ;ygw,f/ tJ'aD wmh omreftaetm;jzifh pwkwp¬ smef Oayu©müvJ t0dZmÆ Eko,
ruif;ao;aMumif;? tJ't D Eko,udk y,ftyfaMumif;vJ xif½mS ;aeygw,f/

'gayrJh "r®'Ed mé ax&D\ &nf½, G cf suft&tm;jzifah wmh pwkwp¬ smefOayu©mü t0dZmÆ Eko,ruif;vdYk tJ'D
Oayu©mü tEko,udk y,f&efrvkb d ;l ? ry,f&bl;vdYk qd&k wmbJ? &nf½, G cf sufu b,fvv dk qJ adk wmh t&[wår*f
a&mufatmif tm;xkwrf nfh yk*K¾d vfx;l jzpfwhJ &[ef;[m 0dyóem\ tajccHtjzpfjzifh pwkwp¬ smefukd 0ifpm;w,f?
tJ'pD smefrS xNyD; 0dyóem½Ijcif;jzifh t&[wår*fzv dk f a&mufNyD; &[EÅmjzpfomG ;w,f? 'Dvq dk adk wmh tJ'D pwkwp¬ smef
Oayu©mü t0dZmÆ jzpfciG rhf ½Sad omaMumifh tJ'pD wkwp¬ smef Oayu©mü t0dZmÆ Eko,ukd y,f&efrvkad wmhygbl;?
t0dZmÆ Eko,udk pifppfy,fwmuawmh t&[wår*fu y,fwmbJ? 'gayrJh tajccHjzpfwhJ pwkwp¬ smef\ taxmuf
tyhEH iS v
hf J ruif;vdYk pwkwp¬ smefOayu©mu y,fw,fvYdk vJ &nf½, G cf suftm;jzihf qk&d wmygbJ/ Oyrmtm;jzihf
opfuikd ;f udk "m;jzifh ckwjf zwf&mrSm "m;toGm;jzifo h m ckwjf zwfwmbJ? "m;½d;k jzifh ckwjf zwfwmawmh r[kwb f ;l ? 'gayrJh
"m;½d;k tultnDjzifh ckwjf zwf&aomaMumifh &nf½, G cf suftm;jzifh ajym,if "m;½k;d jzifh ckwjf zwfw,fvYdk vJ ajymEkid yf g
plVa0'v’okwfw&m;awmf 75

w,f? tJ'gvkyd gbJ/ 'gavmufq, kd if vk&d if;udak wmh em;vnfavmuf ygNyD? 'gayrJh pwkwp¬ smef\ *kPaf wGukd
a½SUydik ;f u cs;D usL;jyxm;wmawGvJ ajym&OD;r,f/

'DrmS 0dyóem½IaeMuwJh a,m*DawGxu J wcsdKUyk*K¾d vfawG[m psmefoabmawGvJ awGYaeMuwm½Sw d ,f?


tJ'v
D dk yk*K¾d vfawGuawmh ,ck ajymjyrnfh psmeftaMumif;t&mawGukd tvG,w f uleYJ em;vnfEikd yf gw,f? tJ'v D dk
rawGUbl;wJh olawGuawmh em;vnfbYkd rvG,v f b S ;l ? odraf rGYeufew J hJ oabmawGygbJ? pwkwp¬ smef ra&mufcifuyif
okceJY 'ku© y,fcNhJ yD uif;cJNh yDw?hJ aomreóeJY a'greóvJ csKyfchJ uif;cJNh yDw/hJ tJ'pD um;jzifh okc'ku© aomreó
a'greó qdw k hJ a0'emav;yg;[m 'Dpwkw¬ psmefrmS r½Sad Mumif; azmfjywmygbJ? tJ'g[m 'Dpwkwp¬ smefü ud, k x
f rJ mS
tm½Hqk ;kd eJY awGUxdNyD; tcHcufwhJ qif;&Jqw kd hJ 'kua© 0'emvJ r½Sb d ;l ? tm½Hak umif;eJY awGYxNd yD; aumif;wJh csrf;om
okca0'emvJ r½Sb d ;l ? pdwEf v
S ;kH romwJh pdwq f if;&J a'greóvJr½Sb d ;l ? ½Tiv
f ef;0rf;omwJh pdwcf srf;omaom
reóvJ r½Sb d ;l ? tJ'gawG[m b,fawmhu uif;vmcJw h mvJqakd wmh-

anmif;rIç ylrçI emusiu f u


kd cf rJ çI ,m;rIpaom ud, k q f if;&J 'kua© 0'em[m yXrpsmef a&mufcgeD; Oypmorm"d
jzpfcu kd u f pNyD; uif;vmcJw h ,f? pdwq f if;&JrI a'greó a0'emvJ tJ'D Oypmorm"d jzpfcu dk rf mS r½Syd gbl;? 'gayrJh tJ'D
orm"du odyt f m;raumif;ao;wJt h wGuf pdwrf csr;f omp&m taMumif;ay:vm,if tJ'D a'greóuawmh jzpfEidk f
ao;w,f? b,fusrS olu aumif;aumif; uif;ovJqakd wmh 'kw, d psmef a&mufcgeD; Oypmorm"d jzpfcu dk u f srS tJ'D
a'greóu uif;½Si;f oGm;w,f? tJ'D tcgupNyD; pdwEf v S ;kH romrI pdwq f if;&Ja'greó[m vH;k 0uif;½Si;f vmcJw h ,f?
ud,k x f u J csr;f omrI okca0'emuawmh wwd,psmef a&mufcgeD; Oypmorm"d jzpfcu dk u
f pNyD; uif;cJw h ,f? tJ'D
Oypmorm"d rjzpfcifuawmh 0rf;ajrmufwuf<urI yDwu d ruif;ao;bl;? 'gaMumifh tJ'yD w D ad Mumifh jzpfwhJ pdwZå ½kyf
aumif;awG rSND yD; ud, k xf rJ mS tawGYaumif;½Sad evkYd txl;aumif;wJh ud, k cf srf;omu ½Sad eao;wmbJ? yDwu d if;wJh
wwd,psmef&atmif tm;xkwaf e,if; tm;aumif;wJh Oypmorm"d jzpfay:vmwJt h cgusawmh yDwv d u J if;oGm;vkYd
tJ'u D , kd cf srf;omokcvJ uif;oGm;cJw h ,f/ pdw½f iT vf ef; 0rf;omrI aomreó qdw k muawmh pwkwp¬ smef a&mufcgeD;
Oypmorm"d jzpfcu kd uf pNyD; uif;vmcJw h ,f? pwkwp¬ smefqw kd mu okcESihf r,SOb f ;l ? Oayu©mESio hf m,SOw f ,f?
'gaMumifh tJ'pD wkwp¬ smefjzpfatmif aus;Zl;ûywJh Oypmorm"duwnf;u okcqdw k hJ aomreóESihf r,SOyf J Oayu©m
ESiohf m ,SOw f NJG yD; jzpfvmcJ&h w,f? tenf;qH;k oH;k av;0Dxad vmuf okc uif;NyD; Oayu©mESio hf m ,SOv f suf jzpfchJ
&w,f/

'gaMumifh a½S;tzkYd uyif okcESi'hf u k v© J y,fcw


hJ ,f uif;cJwh ,f? aomreóESihf a'greóvJ csKyfchJ
uif;cJw h ,fvYdk jyxm;wmbJ? 'gayrJh tJ'yD jkH yifu ygVdenf;t& tjrwfukd a½SUxm;NyD;jywmbJ? wu,f csKyfuif;wJh
tpOftm;jzifh qd, k ifawmh ud,k qf if;&J'u
k u© pNyD;uif;cJw h ,f? 'kw,
d psmefteD;usawmh pdwq f if;&J a'greó
uif;cJw h ,f? wwd,psmefteD;usawmh ud, k cf srf;om okc uif;cJwh ,f? pwkwp¬ smef teD;usawmh aomreóqdw k hJ
pdw½f iT v f ef;csr;f omrI okcvJ uif;cJw h ,f? 'gaMumifh pwkwp¬ smefjzpfcu
kd üf ud,k qf if;&J pdwqf if;&JvJ r½Sb
d ;l ?
ud, k cf srf;om pdwcf srf;omvJ r½Sb d ;l ? rqif;&J rcsrf;om tv,ftvwf Oayu©ma0'emom½Sw d ,f? raumif; rqd;k
½d;k ½d;k aeomxkid o f mrQom xif½mS ;aew,f/

,ck ajymcJw h hJ psmef 4-yg;xJu yXrpmsefrmS tm½Hu k Bkd uHrI 0dwufvyJ gonf? tm½Hu k kd oH;k oyfqifjcifrS
0dpm&vJ ygonf? ESpo f rd t
hf m;&vsuf wuf<u0rf;ajrmufrI yDwv d yJ gonf? pdw½f iT v
f ef;csrf;omrI okcvJygonf?
tm½Hük pl;pdu k o
f uf0ifrI {u*¾wmvJ ygonf? tJ'gudk twdck sKyfrw S &f atmif aqmify'k f 2-ck pDxm;w,f/ tJ'D
aqmify'k rf sm;udk qkMd u&r,f/

(1) BuHpnf pOf;pm;? ESpo


f rd yhf mG ;? aumif;pm; csrf;omonf/

½I&m&mwGi?f pl;pdu
k 0f if? ig;tyf ypsmefrnf/

½kyef mrfwYdk \ oabmvu©PmtrSeu f kd ½Ioad om vu©Pyl edZÑmefac: 0dyóemüvJ trSwt f xl;aumif;


vmonfrS pí tedpçö 'kuç© tewå[k oH;k oyfqifjcifwhJ or®oeÓPftxd tJ'pD smeft*Fgig;yg;udk xif½mS ;
awGU&wwfygw,f/ ½I&rnft h m½Hu
k kd BuHpnfrvI J xif½mS ;w,f? tJ'D tm½Huk kd pOf;pm;oH;k oyfrv
I J xif½mS ;w,f? trSwf
txl;aumif;wJt h cg 0rf;ajrmufraI &m pdw½f iT vf ef; 0rf;omrIa&m xif½mS ;w,f? pdwu f wjcm;odYk rxGuyf J rysHYviG yhf J
½I&m ½I&m tm½Hük om uyfvsuf uyfvsuf wnfwnfaewJh {u*¾wmac: orm"dvJ xif½mS ;w,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 76

'kw,
d psmefqw
kd hJ orxpsmefrmS awmh 0dwufEiS 0hf pd m&rygawmhb;l ? yDwçd okcç {u*¾wmqdw
k hJ psmeft*Fg
oH;k yg;om ygw,f/ tJ'rD mS 0rf;ajrmufrI yDwu
d txl;xif½mS ;w,f? okcvJ t,ifuxuf ydNk yD; xif½mS ;w,f? tJ'g
vJ aqmify'k pf x
D m;w,f? qdMk u&r,f/

(2) ESpo
f rd hf csr;f om? pl;pdu
k w
f m? oH;k jzm 'k-psmefrnf/

0dyóempsmefrmS vJ O',AÁ,ÓPf tEkyikd ;f rSm yDwed YJ okc[m txl;xif½mS ;wmbJ? yDwx d if½mS ;yHu
k awmh
wud,k v
f ;kH wpdrphf rd hf wNidrNhf idrehf YJ jzpfNyD;awmhvJ xif½mS ;w,f? wud,
k v
f ;kH ayghyg; wuf<uNyD;awmhvJ xif½mS ;wwf
w,f? tvGet f uJ 0rf;ajrmufNyD;awmhvJ xif½mS ;w,f? okcvJ tvGet f uJ csrfom½Tiyf sNyD; xif½mS ;w,f? b,fawmh
urS 'Dvcdk sr;f omudk rawGUbl; bl;vdYk awmif ajymwwfMuao;w,f/

wwd,psmefqw kd hJ orxpsmefrmS awmh 0rf;ajrmufwuf<uwJh yDwd rygawmhbJ pdw½f iT v


f ef; csr;f omrI okcu
tvGet
f uJjzpfaew,f? orm"duvJ ydNk yD;aumif;vmw,f? tJ'D okceJY {u*¾bm 2-yg;udk wwd,psmefvYkd
ac:&wmbJ? aqmify'k u
f kd qdMk u&r,f/

(3) csrf;omrIEiS ?hf pl;pdu


k v
f if?h oH;k qifh psmefac:onf/

0dyóemrSmvJ O',AÁ,ÓPft&ifyh ikd ;f ü tJ'o D ck [m ydNk yD; xif½mS ;w,f? ½Irw


S w
f ikd ;f ½Irw
S w
f idk ;f 0rf;ajrmuf
wuf<ujcif; r½Syd J wnfNidrv
f suf csrf;omaewmudk xif½mS ;awGU&w,f/

orx pwkwp¬ smefusawmh a½SUem;ydik ;f u ajymcJw h thJ wkid ;f okcaomreóqdw k hJ ud,k cf srf;omESihf
pdwcf srf;omawmif rxif½mS ;awmhyJ rqd;k raumif; tv,ftvwf NidrNf idro f ufoufeYJ aeom½Hrk QjzpfaewJh Oayu©m
omygw,f? tJ'D Oayu©meJY {u*¾wmudk pwkwp¬ smefvYdk qd&k wmbJ? aqmify'k u f kd qdMk u&r,f/

(4) Oayu©mESi?hf pl;pdu


k v
f if?h av;qifh psmefac:onf/

0dyóemrSmawmh 'DOayu©mESihf {u*¾wm[m b*FÓPfupNyD; xif½mS ;wwfw,f? txl;tm;jzifh ocFg


½kayu©mÓPfü ydNk yD;xif½mS ;ygw,f/ ocFg½kayu©mÓPf jzpfaecdu k rf mS ud, k x
f u J qif;&J qdw k muawmh vH;k vH;k uif;
aeygw,f? rlvu acsmif;qd;k jcif;paom a&m*g½Sad eawmifrS ocFg½kayu©mÓPf jzpfaewJt h cg tJ'aD &m*g vH;k vH;k
ray:vmbJ uif;aew,f? wcsdKUrSmqd, k if aq;eJYuv k Ykd raysmufEidk w f hJ a&m*gawmif vH;k vH;k aysmufuif;NyD; use;f rm
oGm;wmvJ awmfawmfrsm;rsm; ½Syd gw,f/ pdwq f if;&Ja'greó qdw k mvJ tJ'Ó D Pfa&mufaecdu k rf mS uif;aewmbJ?
pdwn f pfp&m tm½Hek YJ Mum;&awGU&ayrJh ½Irw S v
f ukd wf meJY tJ'D pdwq f if;&J[m vH;k 0uif;oGm;wmbJ/ aeaumif;xkid o f m
jzpfaeayr,fv h Ydk ud,
k cf srf;omqkw d mvJ tJ'Ó D Pfjzpfaecdu k rf mS rxif½mS ;yJ ½Sad ewwfygw,f? ½Tiv f ef;0rf;omrIvJ
uif;NyD; at;Nidr;f aewwfygw,f? rqd;k raumif; tv,ftvwfjzpfvsuf Nidr;f csrf;wJh Oayu©mrQom txl;xif½mS ;
aewwfygw,f/ 'gaMumifh ocFg½kayu©mÓPf aumif;aumif;jzpfb;l wJh olq, dk if pwkwp¬ smefü 'ku© a'greó okc
aomreóqdw k hJ a0'em 4-yg;uif;NyD; tv,ftvwfOayu©mrQ jzpfaew,fqw kd mudk ud, k af wGY ocFg½kayu©mESihf
EdiI ;f ,SONf yD; oabmaygufEikd yf gw,f/ ,ckajymcJw h hJ oabmaygufyu kH kd ygVdteufeYJ wdu k q
f idk Nf yD; tm½Hûk yMu&atmif
ygVdteufudk xyfrNH yD; ½Gwq f jkd yygOD;r,f/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? £"-þomoemawmfü? bduK© -&[ef;onf? ykaAÁ0-pwkwp¬ smefoYkd


ra&mufrD a½S;tzkYd uyifvQif? okcó p y[mem-ud, k cf sr;f om[laom okcudv k J y,fjcif;aMumif?h 0g-okcvJ
uif;jcif;aMumif?h 'kuó© p y[mem-ud, k q f if;&J[al om 'kuu © v
kd J y,fjcif;aMumif?h 0g-'kuv
© J uif;jcif;aMumif?h
aomreó a'greómeH tw¬*rF m-pdwcf srf;om aomreóESihf pdwq f if;&J a'greówkYd \ csKyfjcif;uif;jcif;
aMumif?h t'kur© okc-H 'kuv
© rJ ½Sd okcvJr½Sad om? (y) pwkw¬H psmeH-pwkwp¬ smefoYkd? OyorÜZ-Æ a&mufí? 0d[&wd-
ae\ wJh/

tJ'D pwkwp¬ smefjzpfaecdu


k rf mS touf½aI vvJ r½Syd u
J if;aew,f? tJ'gudak wmh 'DygVdrmS jyrxm;bl;? tjcm;
ygVdrmS awmh xif½mS ;jyxm;ygw,f? a½SUem;wke;f u eda&m"ormywfa&mufcgeD;ü um,ocFg&-u a½S;OD;pGm csKyfw,f
vkYd qdw k m[m 'Dpwkwp¬ smef\ tpGr;f aMumifh touf½I avcsKyfuif;wmukd qdw k mygbJ/ 0dyóem½IaewJh a,m*D
xJuvJ trSwt f xl;aumif;aeqJrmS touf½aI v uif;aewmukd wcsdKUu xif½mS ;awGYMu&ygw,f? ab;u vlawGu
plVa0'v’okwfw&m;awmf 77

Munfah wmhvJ touf½aI vudk rawGU&yJ uif;aeaMumif; xif½mS ;odMu&ygw,f/ aemufNyD;awmh 'Dpwkwp¬ smef\
csD;rGr;f zG,*f P
k w
f pfcu
k kd ]]Oayu©mowdyg&do'k -¨ð Oayu©maMumifjh zpfaom trSw&f rI-owd\ pifMu,fjcif;vJ ½So
d nf}}
vkYd vJ jyqdx k m;ygw,f/

tJ'D Oayu©muawmh a0'emOayu©m r[kwb f ;l ? twljzpfzuf w&m;awGukd nDrQatmif aus;Zl;ûyay;wJh


oabmw&m;bJ? tJ'gudk wMwrZÑwåwmapwoduv f Ykd vJ ac:w,f? tJ'D wMwrZÑwåmqdw k hJ Oayu©mu o'¨geJY
ynmudv k J nDrQapw,f? 0D&, d eJY orm"duv dk J nDrQapw,f/ b,fvn kd rD QapwmvJ qkad wmh-wcsdKUyk*K¾d vfrmS o'¨gqdw
k hJ
,HMk unfru I vGeuf aJ ew,f? [kwçf r[kwçf oifh roifh bmrQ rqifjcifyJ rsupf d rSw d Nf yD; ,HMk unfaew,f? tJ'aD wmh
qifjcifÓPf ,kwaf vsmh tm;enf;aewmaygh? bmoma&;ESiphf yfNyD; toih, f wk råd ½Syd J pGv
J rf;aeMuwm[m tJ'D
,HMk unfrI o'¨g vGeu f aJ evkYd ygbJ? Ak'b¨ mom0iftrnfcH tcsdKUu Ak'w ¨ &m;awmfeYJ qefYusifaewJh t,lukd t[kwf
trSet f aejzifh vufcpH v JG rf;aeMuwmvJ 'D,MkH unfrI vGeu f NJ yD; qifjcifÓPftm;enf;aevkYd ygbJ? tJ'v D dk
r,Ho k ifw
h mudk ,Hwk muawmh ukov kd of '¨gw&m;awmh r[kwyf gbl;? rdpmä t"darmu©ac:wJh rSm;,Gi;f pGm ,HMk unf
qH;k jzwfryI gbJ/ bk&m; w&m; oHCmtppftrSeüf ,HMk unfrI o'¨gu tvGet f uJjzpfae,ifvJ todynmbufu
tm;avsmhaewwfwmbJ/

pOf;pm;qifjcifwhJ ÓPfu vGeu f aJ e,ifvJ ,Ho


k ifwh mudk r,Hyk J ½Sad ewwfw,f? A[kow k udk rSND yD;
qifjcifÓPf vGeu f aJ e,if w&m;tm;xkwyf kH enf;rSeu f vkd J r,Hyk ½J adS ewwfw,f? r,Hv k Ykd vH;k vH;k tm;rxkwyf J
aewmvJ ½Sw d ,f? tm;xkwaf wmifrS ½k½d adk oaotm;rxkwyf J pOf;pm;qifjcifraI wGrsm;aewmeJY orm"drjzpfyJ ½Sad ewwf
w,f? orm"drjzpfawmh 0dyóemÓPftppfvJ rjzpfyJ ½Sad ewwfw,f? 'DrmS w&m;tm;xkww f o hJ al wGu tpydik ;f rSm
tJ'v
D dk ,H,
k MkH unfMunf tm;rxkwv f Ydk orm"dÓPf rjzpfyJ tcsdeu f ek af ewmvJ ½Swd ,f? aemufyikd ;f usawmhrS
aumif;aumif; tm;xkwNf yD; orm"dÓPfjzpfvmvdYk tpydik ;f u qifjcifaecJw h m rSm;aMumif;oabmaygufMuw,f/

'gaMumifh tJ'D ,HMk unfrI o'¨gESihf qifjcifrI todÓPf nDrQapbdYk vkyd gw,f? bk&m;a[mxm;wJh owdy|mef
a'oemawmfEiS t hf nD ½k½d adk oao½Irw
S f tm;xkwaf e,if ,ckazmfjycJw
h hJ wMwrZÑwåwmac: Oayu©mu tm;½SNd yD;awmh
tJ'D o'¨gESihf ynmudk tcsif;csif; r,kwrf vGef nDrQapygw,f? tJ'v D dk nDrQwJt
h cg ÓPftxl;w&m;xl;awG jzpfay:
vmwmbJ/

aemufNyD;awmh tm;xkwrf I 0D&, d vGeu f aJ ewJt


h cg pdww f nfMunfrI orm"d tm;avsmhaew,f? 0dyóem
½Icgp yk*K¾d vfrmS jrifrI Mum;rIpaom ½Ip&mawGrsm;pGmudk vku d Nf yD; ½Irw S af e,if aMumifMh updu
k rf u
I vGeu
f aJ ew,f?
tJ'aD wmh ½Irw S w f t
hJ m½Hrk mS pdwu f aumif;aumif;rwnfyJ ½Sad ewwfw,f? tm½Hw k ckukd ½Iae&if; tjcm;tm½Hu
k kd ½IbYkd
aMumifMh upduk af ew,f? tJ't D m½Huk kd ½Iae&if;vJ tjcm;tm½Hq k uD kd pdwu f a&mufomG ;jyefw,f? 'DykH 'Denf;jzifh ½IaeqJ
tm½Hük aumif;aumif;rpl;pdu k yf J ruyfyJ ysHUvGiahf ewwfw,f?tJ'v D dk ysHYviG ahf eawmh orm"dtm;avsmhaewmaygh?
orm"dtm; r½Sad wmh 0dyóem ÓPfynmvJ rjzpfb;l /

tm½Hw
k ckwnf;üom pl;pdu k Nf yD; ½Iae,ifvJ aMumifMh urûy&aomaMumifh 0D&,d u tm;avQmah ewwfw,f?
tJ'vD kd aMumifMh updu
k rf I tm;xkwrf I 0D&, d u tm;enf;aeawmh orm"dveG u f NJ yD; xderd'¨ qdw
k hJ xkid ;f rdiI ;f ysi;f &drI
0ifa&mufvmwwfw,f? tJ'v D dk qkad wmh orm"dtppf rjzpfaomaMumifh 0dyóemynmvJ rjzpfyJ ½Sad ewwfw,f/

'gaMumifh 0D&, d ESio


hf rm"dvJ nDrQbdYk vkyd gw,f? tJ'v D dk nDrQatmif tm½Hak wGrsm;pGmudv k J tm;xkwpf ü r½Iy?J
wtm½Hkxu J v
dk J r½IyJ tenf;qH;k tm½HEk pS rf sdK;avmufawmh ½IbYkd vkyd gw,f? 'gaMumifh xkid w f ,f xdw,fvYkd 'DEpS rf sdK;u
pNyD;awmhjzpfap? 0rf;Adu k \
f azmif;rI yderf u I dk azmif;w,f ydew f ,fvYkd 'DEpS rf sKd ;u pNyD;awmhjzpfap ½Irw
S zf Ydk nTeMf um;
aewmygbJ/

tJ'Dvkd ½IrSwfvkdY wMuwrZÑwåwmqdw k hJ Oayu©mu tm;½Sv d mwJt h cg tvGev f aJ MumifMh u rpdu


k &f yJ
aMumifMh updu
k rf v
I J vH;k vH;k ruif;yJ olYt½Sed ef YJ ol trSwaf umif;vmw,f? tJ't D cg ½Irw S &f wmvJ ryifyef;yJ trSwf
todu aumif;vmw,f? O',AÁ,ÓPf a&mufwt hJ cg tvGeaf MumifMh urpdu k &f yJ trSwt f od aumif;wm[m
xif½mS ;vmw,f? tJ'g[m wMwrZÑwåwm xif½mS ;vmwmbJ? ay;vSLwJt h cg jzpfjzpf? oDvaqmufwnfwt hJ cg
jzpfjzpf? bk&m;½Scd ;dk wJt
h cg jzpfjzpf? w&m;em;wht J cg jzpfjzpf ukov kd t
f rIukd ûywJt h cgwkid ;f 'DwMwrZÑwåwm qdw k hJ
Oayu©mu ygwmcsnf;bJ? 'gayrJh tJ'v D dk omrefuo k v kd pf w
d jf zpfwhJ tcgrSmawmh tJ'D Oayu©mu rxif½mS ;bl;?
pmwwfaywwf yk*K¾d vfawGrmS vJ tJ'D Oayu©mukd xif½mS ;rawGYMu&bl;? pmayusr;f *eft& rSwo f m;NyD; ajyma[maeMu
plVa0'v’okwfw&m;awmf 78

&wmbJ/ owdy|mefa'oemawmft& jzpfcu dk f ½kyef mrfukd ½Irw


S af ewJo
h rl mS pmrwwfayrJh O',AÁ,ÓPf a&mufwhJ
tcg 'DtnDtrQ½IwJh Oayu©mudk ud,
k w
f ikd af wGY&wmbJ/

ocFg½kayu©m\ nDrQrI*kPf 3-yg;

'gayrJh ocFg½kayu©mÓPfrS ydNk yD; xif½mS ;w,f/ ocFg½kayu©mÓPfa&mufaewJh ol[m azmif;wm yde;f wmu
pNyD;awmh jzpfap? xifjcm;wJh tjcm;tm½Hu k pNyD;jzpfap ½Irw S af e,if tpydik ;f av;ig;q,fcsufavmufom
aMumifMh upduk Nf yD; ½Irw
S &f w,f? tJ'u
D aemufawmh txl;vJ aMumifMh urpdu k &f bl;? aMumifMh updu
k rf I vH;k vH;k uif;aewm
vJ r[kwb f ;l ? trSwt f oduav;awG wckNyD;wck olYt½Sed ef YJ ol jzpfNyD; oGm;aew,f? tJ'g[m ocFg½kayu©mÓPf\
nDrQrI *kPfoHk;yg;xJu wyg;ygbJ/ tJ'D*kPfoHk;yg;xJrSm-

b,Oö eEdO´ ö 0dy[ Ü m, ocFga&ok O'godaem-vkYd jyqdx k m;wJh 0do'k r¨d *fEiS thf nD ]]aMumufç ESpo f ufjcif;
uif;½Si;f ayonf}}vkYd ½Spv f ;kH zGYJ wyk'd pf x
D m;w,f/ b,ÓPfponfjzpfcphJ Ofu aMumufz, G x f ifcw hJ ,f? tjypfjrifchJ
w,f? NiD;aiGYcw hJ ,f? pGeYf vw G cf sicf w
hJ ,f? pGeYf vw
G Ef ikd af tmif qufvufNyD; txl;tm;xkwcf w hJ ,f? tJ'gawG[m
ocFg½kayu©m ÓPfjzpfwt hJ cgusawmh tukeu f if;oGm;w,f? O',AÁ,ÓPfjzpfcphJ Ofu xl;jcm;wJt h odÓPf ponf
awGukd ESpo f ufcw hJ ,f? ocFg½kayu©mÓPfjzpfwhJ tcgusawmh tJ't D vGef tuJEpS o f ufjcif;vJ uif;oGm;w,f?
tJ'gudk &nf½G,fNyD;awmh ]]b,Oö-aMumufjcif;ud¤k if;? 0g-aMumufjcif;tjypfjrifjcif; ponfu¤kd if;? eEdO´ -ö ESpo f uf
jcif;ud¤k if;? 0dy[ Ü m,-y,fpeG Yf í? 0g-uif;½Sif;apí? ocFga&ok-jrifrI Mum;rIpaom xifay:vmorQ ocFg&wkYd ü?
O'godaem-rcspfrrke;f tnDtrQ ½Ivsuf½ydS gonf}} vkYd jyqdx k m;wmygbJ/ tJ'aD qmify'k u f kd qdMk u&r,f/

aMumufç ESpo
f ufjcif; uif;½Si;f ayonf?

tnDtrQ½IykH aemufwckuawmh-ae0 okraem a[mwd e 'kra® em Oayu©aum 0d[&wd oawm


orÜZmaemvdYk a[mxm;wJh t&d,m0go w&m;awmfxu J qV*Fak yu©m jzpfyykH gbJ? tJ'gudk csrf;om qif;&J ½INrJ
wlnvD Ydk aqmify'k pf x
D m;w,f/ tJ'gudk qdMk u&r,f/

csrf;om qif;&J ½INrJ wln/D

tm½Hak umif;eJY tqd;k csrf;omeJY qif;&Jukd nDwn l rD Q ½Iygw,f/ ocFg½kayu©mÓPf jzpfaewJt h cg csrf;omeJY
qif;&Jjzpfjzpf? tm½Ht
k aumif;eJY tqd;k jzpfjzpf od½kH od½rkH Q nDwn l mwlyJ ½IomG ;wmudk xif½mS ;awGY&ygw,f/ 'gaMumifh
'o*Fw
k &å ygVd (ESm 280)rSm 'Dvdk a[mxm;ygw,f/

£" bdua© 0 bduK© pu©Kem ½lyH 'domG ae0 okraem


a,mwd e 'kra® em? Oayu©maum 0d[&wd oawm orÜZmaem/

bdua© 0-&[ef;wkYd ? £"-þomoemawmfü? bduK© &[ef;onf? pu©Kem-rsufpjd zih?f ½lyH tqif;ud?k 'domG -
jrifNyD;í? (jrifNyD;í wJah emf? rjrif&wmawGukd qifjcifNyD; ½I&wmr[kwb f ;l ? jrifNyD;vQif NyD;csif; ½Iob
d Ykd vkyd gw,f/
tJ'v D dk jrifNyD;vQif NyD;csif; ½IrwS Nf yD; trSet
f wkid ;f od,if tJ'jD rif&wmeJY pyfNyD; udavomjzpfciG rhf ½Syd J Nidr;f w,f?
tJ'v D dk udavomNidr;f atmif 0dyóem½I&w,f qdw k mudk ckid Nf rJpmG rSwx f m;Mu&r,f/) ae0 okraem a[mwd-
½Tiv
f ef;0rf;omwmvJ r[kwyf gbl;wJ?h (b,fvt dk m½Hak umif;awGukd jrif&ayrJh 0rf;romygbl;wJ)h e 'kra® em
ESv;kH romwm pdwq f if;&JwmvJ r[kwyf gbl;wh?J (b,fvt dk m½Hq
k ;kd awGukd jrif&ayrJh ESv;kH romyJ rjzpfygbl;wJ/h 'gjzihf
b,fvkd jzpfaeygovJqakd wmh) Oayu©m 0d[&wd-od½Hkod½HkrQ tv,ftvwftnDtrQ ½Iaeygw,fwJh/ (bmaMumifh
'Dvdk jzpf&ygovJqakd wmh) oawm-trSw&f vsuf? orÜZmaem-rSepf mG odaevkYd ygwJ/h jrifNyD;vQif NyD;csif; trSw&f NyD;
jzpfysuo f mG ;w,f? rNrJb;l ponfjzifh trSet f wkid ;f odoad evkYd b,fvkd tqif;aumif;jrif &ayrJh 0rf;omjcif;
rjzpfb;l ? b,fvt dk qif;qk;d ukd jrif&ayrJh pdwrf csrf;omjcif; pdwq f if;&Jjcif; rjzpfb;l ? od½kH od½kH tnDtrQ ½IaeEdik yf g
w,fw/hJ tJ'yD gVdt& aqmify'k f 3-ckpx D m;w,f? qkMd uygr,f/

tqif;jrif&m? ½Irw
S u
f m? rSepf mG odygap/
0rf;omrzuf? pdwrf ysu?f ½Ivsuf vspv f sLae/
&[EÅmtoGi?f a,m*D½iS ?f ½IvQif jzpfEidk af y/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 79

tJ'v
D dk vQpfvsL½IaeEkid w f mu &[EÅm\ *kPb f ?J 'gayrJh jrifwikd ;f jrifwidk ;f rjywf½aI ewJh a,m*DrmS awmh
ocFg½kayu©mÓPfa&mufwt hJ cg tJ'v
D spfvsL½IEikd w
f *hJ P
k Ef iS hf jynfph ykH gw,fw/hJ xkYd twlyif Mum;&mponfrmS vJ
½Irw
S Nf yD; vspfvsL½IEikd yf u
kH -kd -

aomawe o'´H okwmG -em;jzifh toHukd Mum;NyD;í ....../ Cmaee *EḦ Cm,dwmG -ESmacgif;jzifh teHYudk eHNyD;í
...../ Zd0Sg, &oH om,dwGm vQmjzifh t&omudk pm;odNyD;í....../ uma,e azm|AHÁ zkodwGm-ud, k jf zifh awGYxpd &mudk
awGYxdNyD;í ....../ reom "r®H 0dnm,pdwfjzifh oabmtm½Hkudk odNyD;í ..... ponfjzifh a[mxm;ygw,f? tJ'D
Mum;&wm ponfEiS hf qdik w
f hJ aqmify'k rf sm;udv
k J qkMd u&r,f/

toHMum;&m? ½Irw S uf m? rSepf mG odygap/


teHYe&H m? ½Irw
S u
f m? rSepf mG odygap/
t&om od&m? ½Irw S uf m? rSepf mG odygap/
tawGY xd&m? ½Irw S uf m? rSepf mG odygap/
oabm od&m? ½Irw S uf m? rSepf mG odygap/
0rf;omrzuf? pdwrf ysu?f ½Ivsuf vspv f sLae/
&[EÅmtoGi?f a,m*D½iS ?f ½IvQif jzpfEikd af y/

tJ'g[m ]]csrf;om qif;&J ½INrJ wlnD}} qkdwJh tnDtrQ ½IrI*kPfESifh xyfwyl gbJ/ wwd,*kPu
f awmh-

ocFg&0dped ae rZÑwHå [kwmG ocFg&½kyef mrfwYdk ukd pl;prf;pdppfjcif;ü tv,ftvwfvspfvsL½Ijcif; oabm½SNd yD;
tedppö onfjzifh od½o kH rd Qom jzpfaew,fvYdk qdw k hJ 0do'k r¨d *f ESiahf &m? ocFga&ok 0d, awoH 0dped aeyd O'goDeH
[kwmG -½kyef mrfocFg&wkYd ü vspfvsL½IouJo h Ykd ,if;wkYd udk ½IwhJ 0dyóemüvJ vspfvsL½Ivsuf ½Sad eygw,fvYdk zGijhf ywJh
r[m#DumESiahf &mtnDyif ]]½Iord jI zpfatmif txl;aMumifMh urpdu k &f yJ vspfvsL½iaew,f}} qdw
k hJ nDrQrI *kPw
f ckygbJ/
tJ'gudk a½S; 2-yk'ef YJ wNJG yD; qkMd u&r,f/

aMumufç ESpo f ufjcif; uif;½Si;f ayonf?


csrf;om qif;&J ½INrJ wln?D
aMumifMh urûy rSw½f v
I ,
G o
f nf?
ocFg½k nDrI *kPf oHk;rnf/

,ck ajymcJw h m[m wMwrZÑww å m qkw d hJ Oayu©mu wGb J ufw&m;awGukd nDrQapyHyk gbJ? tJ'D
Oayu©maMumifh trSw&f rlowd[m tjynft h pHpk ifMu,faeygw,fw/hJ tJ'gudk ocFg½kayu©mÓPfa&mufwhJ a,m*D
awGu rdrw d Ydk \ ud, k af wGeYJ EIid ;f ,SONf yD; aumif;aumif;oabmaygufEidk yf gw,f/ 'gavmufq&dk if ocFg½kayu©mÓPf
t&d,r*fÓPfa&mufatmif tm;xkwb f ;l wJh a,m*Drsm;[m rdrw d Ydk \ 0dyóemÓPftawGYeYJ ES;D aESmNyD; orxpsmef
rsm;\ jzpfyu kH kd em;vnfavmufygNyD/ "r®'Ed mé ax&D\ ajzMum;csuu f awmh pwkwp¬ smefukd 0dyóem\ tajccH
tjzpfjzifh 0ifpm;NyD; 0dyóem½Ijcif;jzifh wqufwnf; t&[wår*fÓPf a&mufomG ;,if tJ't D ajccH pwkwp¬ smefxu
J
Oayu©ma0'emü t0dZmÆ Eko, jzpfciG rhf ½Sad omaMumifh tJ'D Oayu©mü t0dZmÆ Eko,udk ry,ftyfawmhygbl;vkYd
odapwmygbJ/ 'gaMumifh t0dZ-ÆH t0dZmÆ ud?k awe-xkpd wkwp¬ smefjzif?h 0g-xkpd wkwp¬ smefü yg0ifaom Oayu©mjzif?h
yZ[wd-t&[wår*fa&muf&ef tajccHtjzpfEiS hf axmufyahH omtm;jzifh y,f\ uif;apyg\? ww¬-xkOd ayu©mü?
t0dZmÆ Ekoa,m-t0dZmÆ Eko,onf? e tEkaowd-rude;f yg? 0g-rude;f aomaMumifh ry,ftyfygvkYd ed*;kH csKyfNyD;
ajzMum;xm;wmygbJ/

tJ't
D ajzudk Mum;emNyD;aemuf 0domcaoa|;BuD;u yHw
k al wGukd 'Dvdk ar;jyefygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 80

yHkwl tar;tajz

okcg, yema,s a0'em, uð y#dbma*g/

ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? okcg, a0'em,-okca0'em\? y#dbma*g-yHw


k w
l &m;um;? uð ye-tb,fyg
enf;/

okca0'emESihf yHw
k w
l &m;u b,f[mygvJvYdk ar;wmygbJ/ tJ't
D ar;udk "r®'Ed m´ ax&Du 'Dvadk jzMum;
ygw,f/

okcg, acg tm0kaom 0domc a0'em, 'kum© a0'em


y#dbma*g/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? okcg, a0'em,-okca0'em\? y#dbma*g yHw


k l w&m;onf? 'kum©
a0'em-'kua© 0'em jzpfygonfw/hJ

y#dbm*-yk'u f kd wlaomtzkYd -wlaom tzkYd ½o dS nftwl [lívJ jyef&ygw,f? 'gayrJh 'Dtar; tajzawG
rSmawmh tqifw-l toGiw f -l tjcif;t&m oabmwl r[kwyf J wrsKd;wrnfww l mawGuvJ ygaeygw,f? 'gaMumifh
wrdsK;wrnfww l ,fqw dk hJ teuf ay:vGiaf p&ef pifûydiyf w kH v l YdkvJ jyefxudk yf gw,f? okca0'emu ESpo f ufp&m
aumif;ovkyd if 'kua© 0'emu rESpo f ufz, G jf zpfNyD; pifûydit f aejzifh wlwmbJ? awmifBuD;u txufoYkd jrifw h uf
aeovdk acsmufBuD;u atmufoYkd edru hf saomtm;jzifh pifûydiw f al ewmbJ/ tJ'v D dk wenf;wzHk wrsdK;wrnf tm;jzifh
okc-csr;f omESihf 'kuq
© if;&J[m pifûydiw f al ewJh oabmjzpfw,fvYdk qdv k w
dk mygbJ/

tJ'u
D aemuf 'kua© 0'em\ y#dbm* pifûydiyf w
kH u
l bmvJvYdk ar;w,f/ tJ'gudk 'kua© 0'emESihf pifûydiyf kH
wl[m okca0'emygbJvYkd ajzw,f/

tJ'u D aemuf t'kur© okc rqif;&J rcsr;f om Oayu©m a0'em\ y#dbm*-yHw k u


l bmvJvYkd ar;w,f?
t0dZmÆ ac:wJh arm[ygbJvYdk ajzw,f? okcESihf 'kuu © xif½mS ;w,f odv, G w f ,f? Oayu©m a0'emu rxif½mS ;bl;?
todcufw,f? tJ'gudv k J avmbESihf a'go-u xif½mS ;w,f odv, G w f ,f? t0dZmÆ ç arm[qdw k mu rxif½mS ;bl;
todcufw,f? avmbESihf a'go xif½mS ;yHu k awmh ESpo f ufvcdk sif cspcf ifwahJ vmb jzpf,if ud, k w
f idk v
f J od&w,f?
avmbtvkv d u kd Nf yD; ûyH;wm ajymwm ûyvkyw f mudk jrif& Mum;&ojzifh tjcm;yk*K¾d vfawGuvJ xif½mS ;od&w,f? a'go
jzpf,ifawmh ykNd yD; xif½mS ;od&wmbJ? rsuEf mS ysuw f m pum;Murf; ajymqdw k m tJ'v D [
dk mawGukd jrif& Mum;&ojzifh
tJ'vD dk pdwqf ;dk aew,f qdw k m trsm;u xif½mS ;od&w,f/ arm[ qdw k mukd awGa0wmvkYd teufjyefxm;Muw,f?
tJ'gudk b,fvadk wGa0wmvdYk odem;vnfbYkd cufygw,f? t0dZmÆ udk rodwmvdYk teufjyefxm;Muw,f? tJ'gvJ
odem;vnfbYkd cufwmbJ? rodqw kd m ½kyef mrfw&m;awG\ rNrJwhJ oabmqif;&JwhJ oabm twår[kww f hJ
tewåoabm rwifw h ,fwhJ tokboabmqdw k hJ trSeuf kd rodbJ NrJwt hJ ae csrf;omwJh aumif;wJt h ae twåaumif
taejzifh tvGt J rSm; odwmudk t0dZmÆ vdYk qdw k mbJ? arm[-awGa0w,f qdw k muvJ rNrJ qif;&J twåaumifr[kwf
rwifw h ,fb;l qdw k thJ rSeu
f kd rodyJ tvGtJ rSm; odaewmudk qdw k mygbJ? tJ'D t0dZmÆ ç arm[-u 0dyóem r½IEidk w f hJ
olawGrmS jrifwidk ;f Mum;wkid ;f eHwidk ;f pm;odwidk ;f xdow d ikd ;f BuHowd ikd ;f NrJwthJ aeponfjzifh tvGt J rSm;odvsuf
tNrJjzpfaewmbJ? tJ'gudk t0dZmÆ vkYd arm[vkYd odbYkd &m tvGecf ufygw,f? vdck sifEpS o f ufrI jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f vJ
'Dt0dZmÆ ç arm[ygwmbJ? 'gayrJh vdck sifEpS o f ufru I om xif½mS ;w,f? rodrI t0dZmÆ uawmh rxif½mS ;bl;? pdwq f ;kd wJh
tcgvJ t0dZmÆ ç arm[ygwmbJ? 'gayrJh pdwq f ;dk rI a'gouom xif½mS ;w,f? t0dZmÆ uawmh rxif½mS ;bl;? 'gaMumifh
rxif½mS ;vkYd todcufwhJ Oayu©m a0'emESihf rxif½mS ;vdYk todcufwhJ t0dZmÆ [m rxif½mS ;jcif;ç todcufjcif;
t&tm;jzifh yHw k jl zpfaMumif; "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;wmygbJ/

tJ'u
D aemuf t0dZmÆ u bmESiw
hf o
l vJ qdw
k hJ tar;udk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/

t0dZmÆ , acg tm0kaom 0domc 0dZmÆ y#dbma*g/


plVa0'v’okwfw&m;awmf 81

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? t0dZmÆ , t0dZmÆ \? y#dbma*g-pifûydiyf w


kH w
l &m;onf? 0dZmÆ -0dZmÆ
ÓPfyif jzpfygonfw/hJ

jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f xif½mS ;ay:vmwJh ½kyef mrfw&m;udk trSew f ikd ;f rodyJ NrJwt
hJ ae
csrf;omwJt h ae twåaumiftae wifw h ,fwhJ taejzifh tvGt J rSm;udk odoad ewmu t0dZmÆ bJ? tJ'D t0dZmÆ eJY
pifûydiyf w
kH l w&m;uawmh 0dZmÆ qdw k hJ ÓPfynmygbJw?hJ wlyu kH awmh tarSmifeYJ tvif;a&mif[m qefYusifzuf
taejzifh wlaewmrsKd ;ygbJ? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfü r½IrrSwEf idk w f hJ omrefy*k K¾d vfawGu NrJw,f csr;f omw,f
ponfjzifh tvGt J rSm;ukd odaeMuovkyd if jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfü rjywf½rI w S af ewJh a,m*DawGuawmh
orm"dÓPf tm;aumif;wJt h cg cPrpJ jzpfysufaewmudk awGYNyD; rNrJwmcsnf;bJ qif;&Jcsnf;bJ twår[kww f hJ
tpd;k r&wJh tewå oabmw&m;rQcsnf;bJ rwifw h ,fwmcsnf;bJ vdYk trSet f wkid ;f odoad eMuw,f? tJ'g[m 0dZmÆ
ac:wJh ÓPfynmbJ? ,ck 'DrmS ½Irw S af eMuwJh a,m*DawG[m tJ'v D dk trSetf wkid ;f odwhJ 0dZmÆ ÓPfjzpfatmif jrifwidk ;f
Mum;wkid ;f ponfü rjywf½rI w S Nf yD; tm;xkwaf eMu&wmbJ/

tJ'D trSeo f d 0dZmÆ ÓPf jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSm;od t0dZmÆ [m uif;Nidr;f uif;Nidr;f oGm;wmbJ? tJ'g[m
tvif;a&mifay:vmwkid ;f tarSmifaysmufaysmufomG ;wmrsdK;ygbJ? tJ'gu 0dyóem 0dZmÆ ÓPfjzifh tm&r®PmEko,
ac:wJh t0dZmÆ uif;Nidr;f yHyk gbJ/ tJ'D 0dyóem0dZmÆ ÓPfu &ifo h efjynfph w
kH t
hJ cgrSm t&d,r*fÓPfqw kd hJ 0dZmÆ jzpfay:
vmw,f? tJ'D r*fÓPf0Zd mÆ jzifh edAmÁ efukd odjrifNyD; trSm;odt0dZmÆ ukd tjrpfjywfy,f½iS ;f oGm;w,f? tJ't D &d,r*f
0dZmÆ ÓPf&atmifvJ tm;xkwf aeMu&wmbJ/ tJ'D 0dyóemÓPf t&d,r*fÓPfqw kd hJ trSeo
f 0d Zd mÆ [m tvGt J rSm;
odaewJh t0dZmÆ \ qefYusifbuf pifûydiyf w kH yl gbJvYdk "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;wmygbJ/ tJ'u D aemuf 0domc
aoa|;BuD;u 0dZmÆ ÓPf\ yHw k ul bmvJvYdk ar;jyefw,f/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvadk jzMum;ygw,f/

0dZmÆ , acg tm0kaom 0domc 0drw


k åd y#dbma*g/

tm0kaom 0domc- 'g,um 0domc? 0dZmÆ , 0dZmÆ ÓPf\? y#dbma*g-yHw k w


l &m;onf? 0drwk -åd udavomrS
vGwaf jrmufjcif;[k qdt
k yfaom t&d,zdv k jf zpfygonfw/hJ 0dZmÆ qdw k mu tjrwfq;kH taejzifh t&d,r*fÓPfjzpfw,f/
0drw
k åd qdw
k muawmh tJ't D &d,r*f\ tusdK;jzpfwhJ t&d,zdv k w f &m;bJ? 'Dt&d,r*fEiS hf t&d,zdv
k f qdw k muawmh
tm;vH;k oabmwlygbJ? tJ'u D aemuf 0domcaoa|;BuD;u 'Dvv dk J qufNyD; ar;jyefygw,f/

0drw
k ,
åd m yema,s uð y#dbma*g/

ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? 0drw


k ,
åd m vGwaf jrmufjcif;[k qdt
k yfaom t&d,zdv
k \
f ? y#dbma*g yHw
k w
l &m;um;?
uð ye-tb,fygenf;wJh/

t&d,zdv
k Ef iS hf wlww
hJ &m;u b,f[mygvJvYkd ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvadk jzMum;ygw,f/

0drw
k ,
då m acg tm0kaom 0domc edAmÁ ef y#dbma*g/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? 0drw k ,


åd m udavomrS vGwaf jrmufjcif;[k qkt d yfaom t&d,zdv
k \
f ?
y#dbma*g-udavomrS vGwaf jrmufyckH si;f wlaom w&m;onf? edAmÁ eH-edAmÁ efyif jzpfygonfw/hJ

0drw k aåd c:wJh t&d,zdv k Ef iS hf tjrift h jrwf taetm;jzifh oabmwlww hJ &m;u tJ't D &d,zdv k \ f tm½Hjk zpfwhJ
edAmÁ efw&m;ygbJw?hJ wlyu kH awmh tmoa0g udvomwdYk \ tm½Ht k jzpfrS uif;vGwo f nfh taetm;jzifv h J oabmwl
w,f? tmoa0g udavomawGu t&d,zkv d u
f v
kd J tm½Hrk ûyEdik bf ;l ? edAmÁ efuv kd J tm½Hrk ûyEdik b
f ;l ? wenf;tm;jzifh
ajym&,if t&[wåzv dk ½f wdS hJ &[EÅmoEÅmefrmS vJ tmoa0g udavomawG vH;k 0uif;aew,f? 'gaMumifh &[EÅmudk
tmoa0g udavomwdYk rS vH;k 0vGwaf jrmufaew,fvYdk qd&k wmbJ? edAmÁ efqw dk muvJ tJ'D tmoa0g udavomawG
vH;k 0csKyfNidr;f aewJh oabmbJ? tJ'v D dk tmoa0guif;onfh taejzifv h J 0drwk eåd YJ edAmÁ ef[m oabmwlw,f? t&d,zkv d f
vJ avmuukd ausmv f eG af ewJh avmukw&å mbJ? edAmÁ efuvJ avmukw&å mbJ? 'Dvv kd J oabmwlaew,f? t&d,zkv d f
uvJ ukov kd rf [kwf tukov kd rf [kww f hJ tAsmuwbJ? edAmÁ efuvJ tAsmuwbJ? 'Dvdk tAsmuw w&m;tjzpfjzifv h J
oabmwlygw,fw/hJ t|uxmu jyqdx k m;wmygbJ? 'DtAsmuw tjzpfcsi;f wlw,f qdw k muawmh *kPrf ajrmuf
ygbl;? bmaMumifv h qJ akd wmh tAsmuww&m;xJrmS *kPrf ajrmufwhJ ½kyw f &m;awGvyJ gw,f? ,kwn f w hH hJ tukov kd \ f
plVa0'v’okwfw&m;awmf 82

tusdK; tnhtH zsif;awGvyJ gw,f? i&J wd&pämefNydwmå tok&um,f owå0gwkYd \ oEÅmefu ½kyaf wG 0dygufawGvJ
ygw,f? 'gaMumifh tAsmuwtjzpfcsi;f wlw,fqw kd muawmh *kPrf ajrmufygbl;/

t&d,zkv d Ef iS hf edAmÁ ef oabmuGv J yGJ b


kH ufu qifjcifMunf, h if oabmrwlwmawGvJ ½Syd gw,f? b,fvv kd J
qdak wmh t&d,zdv k f qdw k mu ûyjyiftyfwhJ ocFww&m;bJ? edAmÁ efuawmh rûyjyiftyfwhJ tocFww&m;bJ? aemufNyD;
awmh t&d,zdv k u f edAmÁ efukd tm½Hûk yNyD;jzpfwhJ om&r®Pw&m;bJ? edAmÁ efu tm½Hrk ûywwfwhJ tem&r®Pw&m;bJ?
aemufNyD;awmh t&d,zdv k q f w kd mu jzpfjcif; ysujf cif;½Sw d hJ tedpw ö &m;bJ? edAmÁ efu edpö "k0 w&m;bJ? aemufNyD;awmh
t&d,zkv d q f w
kd mu emrfcE¨mav;ygbJ? edAmÁ efu cE¨mrS tvGww f &m;bJ? aemufNyD;awmh t&d,zdvk qf w
kd mu t&d,
yk*K¾d vfwYdk \ oEÅmefrmS jzpfwhJ tZÑwu då w&m;bJ? edAmÁ efu yk*K¾d vfoEÅmefrS tvGwt f jyify A[d'w¨ &m;bJ? 'Dvpdk pd pf
Munf, h ifawmh t&d,zkv d Ef iS hf edAmÁ ef[m oabmrwlyJ uGjJ ym;aeygw,f/ 'gayrJh tjrifh tjrwfq;kH jzpfwhJ temo0
w&m; avmukw&å mw&m; 0#fqif;&JrS vGwaf jrmufa&; tqH;k owfw&m;tjzpfjzifh oabmwlaomaMumifh 0drw k Eåd iS hf
edAmÁ efukd y#dbm* yHw k t l jzpfjzifh jyqdw k ,fvYdk rSwo f m;MubdYk ygbJ/ uJaemufq;kH y#dbm* tar;tajzudk twdck sKyf
rSw&f atmif vku d q f Mkd u&r,f/

t&d,zkv
d -f 0drw
k Eåd iS w
hf w
l m b,fw&m;ygvJ/

t&d,zdv
k -f 0drw
k Eåd iS hf wlwm edAmÁ ef w&m;yifjzpfonf/

0drw
k Eåd iS w
hf al om edAmÁ efw&m;vkYd ajzMum;csuu
f dk emMum;&NyD;awmh 0domcaoa|;BuD;u 'Dvadk r;jyefygw,f/

edAmÁ eó yema,s uð y#dbma*g/

ta,s-t½Sirf "r®'Ed mé ? edAmÁ eó-edAmÁ ef\? y#dbma*g-wlaom tzk½d adS om yHw


k w
l &m;um;? uð ye
tb,fygenf;wJh/

edAmÁ efEiS hf wlww hJ &m;u b,f[mygvJvYdk ar;wmygbJ? tJ'aD wmh "r®'Ed mé ax&Du rar;oihw
f mudk ar;w,f
qdNk yD; 'Dvydk ,fcsvdu k yf gw,f/

tpö,mod tm0kaom 0domc yOH?S emoudy© OSmeH y&d,EHÅ


*a[wH?k edAmÁ aem*"H [d tm0kaom 0domc jA[®p&d,H
edAmÁ ey&m,eH edAmÁ ey&da,momeH/ tmucFrmaem p wGH
tm0kaom 0domc b*0EHÅ OyouFrw d mG {wrwH¬ ykapä,smod?
,xm p aw b*0g Asmua&mwd? wxm eH "ma&,smod/

tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? wGH oifonf? yOS-H ar;oifah r;xku d af om ar;cGe;f jyóemuk?d tpö,mod
ausmv f eG o f mG ;NyD? yOSmeH-jyóemwdYk \? y&d,EH-Å tqH;k ud?k *a[wH-k ,ljcif;iSg? 0g-tqH;k owf&ef? emoud-©
rpGr;f Edik yf J ½Sad vNyDw/hJ ar;oifwh m avmufom rar;yJ rar;oifw h mudk ar;vdYk ar;oihw
f mudk ausmfveG of mG ;NyDvYkd
qdNk yD; y,fcsvu kd w
f mbJ? bmhaMumifh rar;oifyh govJvYdkqakd wmh-

[d-rar;oifjh cif;\ taMumif;uawmh? tm0kaom 0domc-'g,um 0domca&? jA[®p&d,-H r*¾if ½Spjf zm


bk&m;omoem [laom tusijhf rwfonf? edAmÁ aem*"H-edAmÁ efoYkd oufa&muf\? 0g-edAmÁ efvQif oufa&muf&m½S\ d ?
edAmÁ ey&m,eH edAmÁ efvQif vm;a&muf&m wnf&m ½S\ d / edAmÁ ey&da,omeH-edAÁmefvQif tNyD; tqHk;owf ½Sd\? wo®m-
xkod Ykd edAmÁ efvQif oufa&muf&m wnf&mtqH;k owf ½Sad omaMumifh edAmÁ efEiS hf oabmwlw&m;udk rar;oifjh cif; jzpfyg
onfw/hJ jrwfpmG bk&m;\ oDv orm"d ynmqkw d hJ r*¾½pS jf zm tqH;k tr omoem[m edAmÁ efrmS tqH;k owfwmyJ?
edAmÁ ef[m vrf;qH;k yJ? tjrift
h jrwfq;kH yJ? 'gaMumifh edAmÁ efEiS w
hf w
l hJ w&m;vJ r½Sb
d ;l ? edAmÁ efxuf jrifjrwfwhJ w&m;
r½Sad Mumif;udak wmh txl;ajymp&m rvdak wmhygbl;? 'gaMumifh edAmÁ efEiS hf oabmwlww hJ &m;udk rar;oifyh eJ YJ ar;w,f
vdYk qdv k wkd mygbJ/

tm0kaom 0domc-'g,um 0domca&? p-qufNyD; nTeMf um;ygOD;r,f? wG-H toif aoa|;BuD;onf?


tmucFrmaem-,ck ajzMum;yHu
k kd tm;r&ao;í ar;vkyd gao;vQif? b*0EHÅ OyouFrw
d mG -jrwfpmG bk&m;udck sOf;uyfí?
plVa0'v’okwfw&m;awmf 83

{wH twH¬-,ckar;cJah om teuftaMumif;t&mud?k ykapä,smod-ar;ygavawmh/ ponfjh yifv?J aw toif


aoa|;BuD;tm;? b*0g-jrwfpmG bk&m;½Siu f ? ,xmAsmua&mwd? wxm-ajzMum;awmfro l nft
h wdik ;f ? eH-xkad r;tyf
aom teuftaMumif;t&mud?k "ma&,smod rSw, f yl gavawmhw?hJ ,ck ajzMum;wmudk tm;r&ao;vkYd ½, dS if jrwfpmG
bk&m;xH oGm;NyD; ar;avQmufyg? jrwfpmG bk&m;u ajzMum;vku d o
f nfh twkid ;f yif rSw,
f yl gavawmhvYdk "r®'Ed mé ax&Du
ed*;kH csKyfpum;udk ajymMum;vdu
k yf gw,f/

'Dokwf\ trnfqkdif&mjyqdkcsuf

'Dow
k rf mS ouúm,tajzponfukd emMum;&NyD; odvadk omteufukd od&í oabmusojzifh 0drw k \åd yHw k l
w&m;u bmvJqw kd hJ ar;cGe;f txd ar;oifw
h mukd wckNyD;wck tqifqifh ar;vmcJw h ,f? tJ'v D dk tqifq h ifah r;í
tqifqh ifh ajzMum;wJh pum;&yfukd a0'v’vYdk ac:w,f? t½Sirf [m aum|durax&fu ar;vkYd t½Sio f m&dyw k &å m
rax&fu ajzMum;xm;wJh w&m;pum;awGuv dk J a0'v’ow k vf Ydk trnfay;xm;w,f? tJ'o D wk u f 'Dp|l a0'v’
okwxf uf BuD;us,fvYdk r[ma0'v’ow k f trnfay;NyD; 'Dowk uf tJ'o D w
k af tmufi,fvYdk plVa0'v’vYdk trnfay;
xm;wmygbJ? trnfay;yHu k awmh a0'H todÓPfu?kd wk|ð ESpo f rd t
hf m;&oabmusjcif;ud?k edów d -H rSí
D jzpfonf?
£wd-þtaMumif;aMumif?h a0'vH-’ a0'v’ rnfygonfw?hJ plVa0'v’qakd wmh a0'v’ow k if ,fvYdk qd&k rSmaygh?
'gygbJ/

bk&m;xHü avQmufxm;yHk

"r®'Ed mé ax&Du edAmÁ efukd ausmv f eG Nf yD; rar;oifw


h mar;w,fvYdk tjypfwif&mrSm 0domcaoa|;BuD;u rod
em;rvnfvYkd ar;wmawmh [kwyf rkH &ygbl;? oluvJ tem*grfqakd wmh edAmÁ eftjrwfq;kH jzpfaMumif; odem;vnfaerSmyg
bJ? 'gayrJh 'Dvdk ausmfveG Nf yD; ar;wmuawmh ÓPfprf;wJt h aejzihf ar;wmeJY wlygw,f? "r®'Ed mé ax&Du 'g,um
aoa|;BuD;[m ausmv f eG Nf yD;ar;w,f rar;oifw h m ar;w,fvYdk jyefMum;vku d af wmh oluvJ tJ'jD yefMum;csuu
f dk
vufcyH gw,f? aemufNyD;awmh bk&m;xHomG ;ar;bdYk nTeMf um;vku d w
f thJ wdik ;f bk&m;xH oGm;NyD;awmh avQmufxm;
ygw,f/ tJ't D aMumif;t&mawGukd o*Fg,emwifpOfu 'Dvdk azmfjyxm;ygw,f/

tx acg-xkt d cgü? 0domacg Oygoaum-0domc rnfaom Oygoumonf? "r®'Ed mé , bduK© ed,m


bmodwH "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;ajymjytyfaom pum;ud?k tbdeEdw ´ mG -ESpo
f ufoabmusNyD;í? tEkarm'dwmG -
0rf;ajrmuf 0rf;om om"ktEkarm'emûyNyD;í? O|m,moem xkid af e&mrS xNyD;vQi?f "r®'Ed éH bduK© eð trsKd ;orD;&[ef;
"r®'Ed mé ud?k tbd0g a'wGm-½dak opGm½Scd ;kd NyD;í? y'udP
© H uwGm-tav;tjrwfûyNyD;í? a,e b*0g? awEkyouFrd
jrwfpmG bk&m; ½Sad wmfr&l modYk csO;f uyfomG ;avonf? OyouFrw d mG csO;f uyfomG ;a&mufNyD;í? b*0EHÅ jrwfpmG bk&m;ud?k
tbd0ga'wGm-½kad opGm½Scd ;dk NyD;vQif? {urEHÅ edo'D -d oifah vsmaf om wae&mü xkid af eavonf/ {urEHÅ edoad Eém acg-
oifah vsmaf om wae&mü xkid af eNyD;vQif 0domacg Oygoaum 0domcrnfaom Oygoumonf/ ,m0waum
ta[mod "r®'Ed mé , bduK© ed,m o'ð¨ uxmov’mayg? wH oAHt Á rsdK;orD;&[ef; "r®'Ed mé ax&DEiS hf twlajymqdck hJ
ar;ajzcJah om xkw d &m;pum; tm;vH;k ud?k b*0awm jrwfpmG bk&m;tm;? tma&mapod-avQmufxm;avNyDw/hJ

twkcd sKyf odapvdw k muawmh-0domcaoa|;BuD;[m "r®'Ed mé ax&D ajzMum;ajymjywJh pum;rsm;udk ESpo f uf


vufcNH yD; om"kac:w,f? om"kac:NyD;awmh "r®'Ed mé udk ½kad opGm½Scd ;kd NyD; jrwfpmG bk&m;xHoYkd vmcJw h ,f? jrwfpmG bk&m;udk
½kad opGm½Scd ;kd NyD;awmh reD;ra0;oifah vsmfwhJ ae&mrSm xkid af eNyD; bk&m;wynfah wmfu "r®'Ed mé udk 'Dv'dk v
D dk ar;cJyh gw,f?
olu 'Dv'dk v D dk ajzMum;vkud yf gw,fvYdk ar;yHak jzyHak wG tm;vH;k wifNy avQmufxm;ygw,fvYkd odapvkw d mygbJ?
tJ'aD wmh jrwfpmG bk&m;½Siu f 'Dvdk rdeYf Mum;awmfryl gw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 84

jrwfpGmbk&m;\ csD;usL; rdefYMum;awmfrlyHk

y@dwm 0domc "r®'Ed mé bduK© eD? r[mynm 0domc


"r®'Ed mé bduK© eD? rH apyd wGH 0domc {aw rwH¬ ykapä,smod?
t[rdÜ wH {0Har0H Asmua&,s?H ,xm wH "r®'Ed mé , bduK© ed,m
AsmuwH? {aom apa0wó taw¬m? {0Oö eH "ma&[Dw/d

0domc-'um 0domc? "r®'Ed mé bduK© eD-trsdK;orD;&[ef; "r®'Ed mé onf? y@dwm ynm½Sd jzpfayonf? .....
r[mynm BuD;us,o f nfyh nmESihf jynfph okH l jzpfayonf/ 0domc 'um 0domc? wG-H oifonf? {wH twH¬-ouúm,
paom þteufoabmuk?d rHy-d igbk&m;udk aomfv?J ap ykapä,smod-tu,fí ar;jim;tH?h t[rd-Ü igbk&m;uvJ?
wH-oifuh ?kd {0 ar0H ("r®'Ed mé ajzonft h wkid ;f ) þtwlyifvQif? Asmua&,sH-ajzMum;&mygonf? 0g-ajzMum;
&rnfomjzpfygonf/ (b,fvv dk J qdak wmh) "r®'Ed mé , bduK© ed,m trsKd ;orD;&[ef; "r®'Ed mé onf? AsmuwH ,xm
ajzMum;tyfouJo h Ykdyifwnf;? 0g-ajzMum;tyfovdyk if ajzMum;&rnfom jzpfygonf/ (igbk&m;uvJ 'Dtwkid ;f
ajz&rSmbJvYkd rdeYf Mum;NyD; twnfûycsujf zifh "r®'Ed mé \ tajztm;vH;k [m bk&m;a[myif rnfaMumif; t|uxmrSm
jyqkx
d m;ygw,f? b,fvv dk J qdak wmh-rif;csi;f rª;rwfrsm;\ pD&ifcsuf pm½Gupf mwrf;rsm;[m rif;u vufrw S x
f ;kd
twnfûyvdu k ,
f if rif;\pD&ifcsuf jzpfomG ;ovdyk gbJw/hJ 'gaMumifh 'Dow k x
f u
J pum;&yfrsm;ukd t|uxm
q&mrsm;uvJ bk&m;pum;vkyd if tckid t f rm om"utjzpfjzifh xkwjf yoGm;MuwmygwJ/h )

{aom {0-þ"r®'Ed mé \ tajzonfyifvQif? {wó toif0o d mcar;aom þjyóemtaygif;\? taw¬m


p rSeu
f efonfh teufvJ jzpfygonf? (p-o'´gudk orkpn
ö ;f teuftjzpfjzifh jyefonf) eH xkad jzMum;onft
h eufu?kd
{0H {0-þodYk omvQif? ({0-vkud í
f ,SOaf ponf) "ma&[d p rSwv f J rSwyf gav? £wd-þodYk rdeYf Mum;awmf
rlygonf/

"r®'dEémax&D {w'*FbGJYxl;&yHk

aemufumv wcsed u f sawmh 'DpVl a0'v’ow


k üf ajzMum;yHu k ykd if taMumif;ûyNyD;awmh jrwfpmG bk&m;½Siu
f
"r®'Ed mé ax&Dukd y&dowfav;yg;rsufarSmufü {w'*fbYJG x;l jzifh 'Dvdk csD;usL;awmfryl gw,f/

{wm'*H¾ bdua© 0 rr om0dumeH bdue© eD H "r®uxdumeH?


,'d'H "r®'Ed mé /

bdua© 0-&[ef;wkYd ? ,'d', H m t,H "r®'Ed mé -tMuif "r®'Ed mé onf? twd-¬ ½Sd\? {wH {om þ"r®'Ed mé onf?
rr om0dumeH igbk&m;\ wynfrh jzpfuek af om? "r®uxdumeH bduK© eDeH "r®uxdu bdue© w D YdkwiG ?f 0g-w&m;a[m
yk*K¾d vftrsdK;orD; &[ef;wkYd wiG ?f t*H-¾ t*¾g-tjrwfq;kH jzpfygayonfw/hJ

trdsK;orD;&[ef; "r®uxduxJrmS "r®'Ed mé udk w&m;a[m taumif;tjrwfq;kH jzpfw,fvYdk jrwfpmG bk&m;½Sif


u csD;usL;NyD; {w'*fbYJG x;l ukd ay;awmfrw l mygbJ/ tJ'D {w'*fbUJG xl; *kPx f ;l ukd &jcif;\ taMumif;uawmh
vGecf w hJ hJ urÇmwode;f xufu y'krw k &å bk&m;vufxufawmfrmS [Hom0wDûrdUü "r®'Ed mé ax&D\ tavmif;vsm[m
olwyg;\ tapcH omreftrsKd ;orD; jzpfcw hJ ,f? rdr\d qHyifrsm;udk a&mif;NyD; &wJah iGjzifh 0,f,í l t*¾om0u
jzpfawmfral om okZmwrax&fjrwftm; vSL'gef;NyD; "r®uxdu {w'*f*P k xf ;l qkukd awmif;cJw h ,f? tJ'bD 0u
touftwkid ;f aeí aowJt h cg ewfjynfavmuü jzpfcw hJ ,f? tJ'u D aemufvJ urÇmwode;f eD;yg; umvywfv;kH
vlYjynf ewfjynfrsm;rSmcsn;f jzpfvsuf usiv f nfvmcJ&h w,f/ vGecf ahJ om 92-urÇmxufu zkójrwfpmG bk&m;
vufxufrmS bk&m;trª;½Sad om oHCmawmftm; 0gwGi;f oH;k vywfv;kH qGr;f uyfvLS 'gef;MuwJh rif;om;t&m½SBd uD;
oH;k OD;u qGr;f uyfvLS a&;twGuf wm0efay;xm;aom b@mpd;k rif;BuD;\ ZeD;jzpfcw hJ ,f? tJ'w D ek ;f uvJ o'¨gw&m;
tvGeaf umif;ojzifh wckvLS ygvkYd qd&k mrSm 2-ck vSLonftxd ukov kd yf mG ;apcJw
h ,f/

tJ'uD aemufvJ 92-urÇmywfv;kH vlYjynf ewfjynfrsm;rSmcsn;f jzpfvmcJw


h ,f? þurÇmü wwd,tBudrf
yGiahf wmfral om uóyjrwfpmG bk&m;\ vufxufawmfü umodwidk ;f jynf½iS f udurD nfaom bk&ifrif;BuD;\
orD;awmf (7) a,mufxJrSm 6-a,mufajrmuf ok"r®mqdw k hJ orD;awmfjzpfcwhJ ,f? tJ'D orD;awmf (7)a,mufv;kH [m
bk&m;omoemawmfukd tvGeMf unfñNkd yD; &[ef; ûyvkMd uaomaMumifh crnf;awmf udurD if;BuD;xH &[ef;ûybdYk
plVa0'v’okwfw&m;awmf 85

cGiahf wmif;Muw,f? rif;BuD;u cGirhf ûyvdYk tJ'b D 0wke;f u tJ'o


D rD;awmf (7) a,mufv;kH vl0wfeYJ yJ w&m;awmfukd
usio hf ;kH cJMh u&w,f? tESpEf pS af omif; toufwrf;umvywfv;kH tdraf xmifrûyMuyJ jA[®p&d, tusifu h kd usifch MhJ u
w,f/ tJ'w D ek ;f u yXrorD;awmf orPD qdw k mu ,cka*gwr bk&m;vufxufrmS yXrt*¾om0dum qdw k hJ
acrmax&D jzpfvmw,f? orP*kwmå qdw k hJ 'kw,
d orD;awmfuawmh ,ckb&k m;vufxufrmS OyÜv0PÖmqdw k hJ
'kw, d t*¾om0dum jzpfvmw,f? bduK© eDqw kd hJ wwd,orD;awmfuawmh ,ckb&k m;vufxufrmS y#mpm&m qdw k hJ
0denf;aqmif {w'*f&ax&D jzpfvmw,f? bduK© 'g,dum qkw d hJ pwkwo ¬ rD;awmf uawmh ,ckb&k m; vufxufrmS
uk@vauoDqw kd hJ cdygÜ bdnm {w'*f&ax&D jzpfvmw,f/ "r®mqdw k hJ yOörorD;awmfuawmh ,ckb&k m;vufxufrmS
udoma*grwD qdw k hJ ouFe;f acgif;yg;&m {w'*f&ax&Djzpfvmw,f? oHC'g,dumqdw k hJ owårorD;awmfuawmh
,ckb&k m;vufxufrmS ykAmÁ ½Hk ausmif;trBuD; 0domcg jzpfvmw,f/

ajcmufa,mufajrmuf ok"r®m qdw k hJ orD;awmfuvJ tJ'w D ek ;f u jA[®p&d,tusiu hf kd toufwrf;jynfh tESpf


ESpaf omif; umvywfv;kH usichf NhJ yD;awmh ,ckb&k m;vufxufteD;txd vlYjynf ewfjynfrmS csnf; usifvnf
vmcJw h ,f? ,ck bk&m;ryGirhf u
D yif &mZû*d[ûf rdUü aoa|;orD;jzpfNyD; t½G,af &mufwt hJ cg 0domcqdwk ahJ oa|;om;ESihf
vufxufNyD; aoa|;uawmf tjzpfjzifh aexdik v f m&if; a½SUem;u ajymjychw J t
hJ wdik ;f touf 30-ausmaf vmufrmS
bduK© eDûyNyD; &[EÅmax&Dr jzpfvmcJw h mygbJ? 'DpVl a0'v’ow k rf mS ½So d nft
h wkid ;f 0domc aoa|;BuD;\ tar;udk
usepGm ajz½Si;f jyw,f? tJ'gudk taMumif;ûyNyD; a½S;u qkawmif;cJw h hJ "r®uxdu {w'*fbUJG xl;ukd jrwfpmG bk&m;u
csD;usL;ay;awmfrw l mygbJ/

'djyifvJ "r®'Ed mé ax&Dukd jrwfpmG bk&m;u cs;D usL;awmfral o;aMumif; t*Fw


k &å t|uxmrSm 'Dvdk jyxm;yg
ao;w,f/

ow¬m-jrwfpmG bk&m;onf? pó 0peH okwmG -xk0d o d mcaoa|;\ avQmufxm;onfh pum;udk Mum;&NyD;


vQi?f rr-igbk&m;\? "Dwm,-orD;jzpfaom "r®'Ed mé tm;? twDwmem*w ypöKyÜaEéok caE¨o-k twdwf tem*wf
ypöKyÜecf E¨mwkYd ü? wPSm-ESpo f ufom,m qmavmifawmifw h rI wPSmonf? ewd-¬ r½Sad wmhay? £wd 0wGm þodYk
rdeYf awmfrNl yD;í? "r®ya'-"r®y'usr;f ü o*Fg,emwifxm;aom? £rH *gxH þ*gxmud?k 0g-

,ó yka& p ypäm p?
raZÑ p ewd¬ udOeö /H
tudOeö H tem'geH?
wr[H jALrd jAm[®P/H

[laom þ*gxmud?k tm[-a[mjyawmf rlygonfw/hJ

tJ'D*gxm\ teufuawmh--

,ó-tMuif yk*K¾d vftm;? yka& p a½S;uvGecf NhJ yD; twdw½f yk ef mrfcE¨mü¤if;? ypäm p? aemufumvqkid &f m
tem*wf½yk ef mrf cE¨mü¤if;? raZÑ p-tv,fyikd ;f jzpfq½J q dS J ypöKyÜef ½kyef mrfcE¨mü¤if;? udOeö -H om,mawmifwh
aMumifMh urIwPSmonf? ewd-¬ r½Sd? tudOeö H-om,mawmifw h aMumifMh urI wPSmuif;aom? tem'geH-wG,w f m
ESpûf cduf odr;f ydu
k cf ,
H v
l jdk cif; r½Sad om? wH-xkyd *k K¾d vfu?kd jAm[®PH raumif;rIukd tyûyNyD;aom yk*K¾d vfjrwf[í l ? t[H
jALrd-igu ajymqdyk gonfw/hJ

'DpVl a0'v’ow k üf "r®'Ed mé ax&Du jrwfpmG bk&m;\ tvkad wmfEiS t hf nD wdusrSeu


f efpmG ajzMum;csufrsm;ukd
trSûD yNyD; rdrw d Ykd vJ xkYd twlyif bk&m;tvkad wmf twkid ;f wdusrSeu f efpmG od&atmif êud;pm;tm;xkwBf ubdYk ygbJ?
txl;tm;jzifh trsdK;orD;rsm;u rdrw d Ydk EiS hf trsdK;wljzpfwhJ ax&D\ ajzMum;csurf sm;udk ESpo
f uftm;& oabmus
NyD;awmh igwdYk vJ 'Dvo dk Ed idk rf mS yJvYdk ,HMk unfpw d cf svsuf txl;tm;xkwof mG ;MubdYk ygbJ/

'DpVl a0'v’ow k f w&m;awmfukd 1326-ckEpS f yXr 0gqdv k qef; (8) &ufaeYu pNyD;a[mcJw h ,f? tcGio
hf ifw
h hJ
oDwif;oH;k aewdik ;f qufvufNyD;a[mcJw h ,f? 0gacgifvuG,af eYü (11) Budraf jrmufa[mí tNyD;owfcw hJ ,f? tJ'D
(11) Budraf [mpOfukd wdu k yf ½du
k jf zifh pmrsufEmS 400-ausmf ½du
k Ef ydS x
f m;w,f? ,ck 'DpmrlacsmrSmawmh usrf;pmtkyf
plVa0'v’okwfw&m;awmf 86

rBuD;vGe;f apcsifaomaMumifh csHK;í ½ku


d o
f jzifh pmrsufEmS 107-rQjzifh tqH;k owfvu
kd w
f ,f? rlva[mpOfu yw¬em
jzifh tNy;D owfvu kd yf gawmhrnf/

þplVa0'v’ow k f w&m;awmfudk ½kad opGm em,lrw S o


f m;Mu&aom "r®o0e ukov kd u
f H apwem\ tpGr;f
tmEkabmfaMumifh w&m;em y&dowftaygif; olawmfaumif;wdYk onf þokweå w f &m;awmfü yg0ifaom opömav;yg;rS
pí odoifo h xd udk af om w&m;wdYk udk ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifh odatmif usifBh uHymG ;rsm; tm;xkwEf ikd Mf uonf jzpfí
0dyóemÓPftpOf t&d,r*fÓPf tpOfwYdk jzifh qif;&Jcyford ;f wdYk \ uif;Nidr;f &mjzpfaom edAmÁ ef csr;f omjrwfukd
vsijf refpmG qdu
k af &mufí rsuaf rSmufûyEdik Mf uygap/

plVa0'v’ow
k w
f &m;awmf þwGiNf yD;\/

(26. 10. 78)

You might also like