Professional Documents
Culture Documents
မဟာစည္ဆရာေတာ္ စူဠေဝဒလႅသုတ္
မဟာစည္ဆရာေတာ္ စူဠေဝဒလႅသုတ္
w&m;yv’ifcH
okwf\ed'gef;
w&m;em&if; aomwmyef jzpfMuyHk
0domcaoaX; tem*grfjzpfí xl;jcm;vmyHk
"r®'dEémtm; yAÁZÆr*Fvm uHaqmifay;yHk
o'¨gyAÁZdwESifh b,myAÁZdw
½SifjyKay;yHk
"r®'dEém\ yg&rDxl; tusOf;csKyf
ouúm,ac: 'ku©opömtar;
'ku©opömtajz
ouúm,udk bk&m;a[mawmfrlyHk
pJGvrf;yHk ½Sif;jycsuf
jrifqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; aqmifyk'f
cE¨mig;yg;udk wPSm-'d|djzifh pGJvrf;yHk
Mum;qJü Oyg'geu©E¨ig;yg; xif½Sm;yHk
eHqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk
pm;odqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk
xdodqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk
0dyóem½Ií Oyg'gefuif;Nidrf;yHk
BuHodqJü Oyg'geu©E¨mig;yg; xif½Sm;yHk
cE¨mESifh Oyg'geu©E¨m cGJyHk
ork',opöm tar;
ork',opöm tajz
wPSmoHk;yg;
1/ urwPSm
2/ b0wPSm
3/ 0db0wPSm
eda&m"opömtar;
eda&m"opöm tajz
y#dpöorkyÜg'f y#dvHkESifh edAÁmeft&wlyif
t&d,r*fjzifh edAÁmefawGYyHk
r*¾opöm tar;
r*¾opöm tajz
r*¾if½Spfyg;
t&d,r*fu edAÁmefjrifyHk
edAÁmefudk rsufarSmufjyKyHk
Oyg'gefESifh Oyg'geu©E¨m tar;
Oyg'gefESifh Oyg'geu©E¨ tajz
ouúm,'d|djzpfyHk tar;
ouúm,'d|djzpfyHk tajz
owdy|mefudk yGg;apwkdif; aAm"dyud©, w&m;rsm; yg0ifyHk
w0guswnf;qufí teufjyefyHk
½kyfqdkif&m ouúm,'d|d 4-yg;
ouúm,'d|d ESpfq,f
ouúm,'d|d ESpfq,frSwfzG,fwenf;
ouúm,'d|d uif;yHk tar;
ouúm,'d|d uif;yHk tajz
t&d,r*f tar;
t&d,r*f tajz
ocFw-tocFw tar;
ocFwjzpfaMumif; tajz
o*F[dwac: odrf;,ltyfyHk tar;
o*F[dwac: odrf;,ltyfyHk tajz
orm"dESifh orm"dedrdwf ponftar;
orm"dESifh orm"dedrdwf ponftajz
ocFg& tar;ESifhtajz
eda&m"ormywf tar;tajz
a0'em tar;tajz
a0'emoHk;yg;ü udavomudef;yHktar;tajz
tEko, 2-rsdK;ESifh y,fyHk ½Sif;jycsuf
tEko,y,fyHk tar;tajz
ocFg½kayu©m\ nDrQrI*kPf 3-yg;
yHkwltar;tajz
'Dokwf\ trnfqkdif&m jyqdkcsuf
bk&m;xHü avQmufxm;yHk
jrwfpGmbk&m;\ csD;usL;rdefYMum;awmfrlyHk
"r®'dEémax&D {w'*fbGJYxl;&yHk
rmwdumNyD;\/
plVa0'v’okwfed'gef; 1
tcs;D ed'gef;
þed'gef;a&;ol\tjrif
q|o*Ðwyd pk u
ä t*¾r[my@dw aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmfb&k m;BuD; a[mMum; ûypkawmfral om
okweå w
f &m;awmfrsm;teuf 1331-ckEpS f aESmif;wefc;l vrSpí a[mMum;ûypkawmfrcl ahJ om oav’cokww
f &m;awmfBuD;
udk aoaocsmcsm zwf½IavhvmMunfhcJh&m u M m;0ifp&mr½Sad vmufatmif aphpyfaocsmvSonfukd þpma&;olu, kd w
f idk f
yif xif½mS ;awGY&ygonf/
owdjyKí zwf½IMunfhvQif
odYk jzpfí ,cifu zwf½cI b hJ ;l onfh oav’cokww f &m;awmfBuD;ç "r®pMumokww f &m;awmfBuD; ponfwYdkukd
av;eufaumif;rGev f aS yonf[k todtrSwûf ycJah om þpma&;olonf þplVa0'v’ow k f w&m;awmfukd zwf½&I onfh
tcg a&;om;a[mjyyHt k &tm;jzifh þw&m;awmfu ydrk akd v;eufovkd ydrk akd umif;rGeo
f vdk xifrw
S &f jyefygonf/
,if;okwfw&m;awmf\ OD;wnfcsuf
omoemawmfukd rMunfñakd o;aom olwYkd tm; Munfño kd '¨g jzpfvmap&efç MunfñNkd yD;olwYkd tm; o'¨g
wk;d yGg;í 0dyóemw&m; tm;xkwv f pkd w
d f jzpfay:vmap&ef &nfoef OD;wnfxm;ygonf/ ,if; OD;wnfcsufukd
t>rufrQ azmfjy&vQi-f
w&m;yv’ifcH
'gaMumifh ]]plVa0'v’owk qf w
kd m a0'v’ow k tf i,fpm;vdYk teuf½w dS ,f?
Armpum;oufoufeYJ ajym&,ifawmh todOmPfeYJ ESpo f rd t
hf m;&aMueyfjcif;udk
pGrJ NDS yD; ar;vdYk ajzMum;xm;wJh okwwf &m;i,fvYkd qd&k rSmbJ-
]]b,fou
l ar;vdYk b,fou l ajzMum;xm;wJh w&m;vJqakd wmh-tem*grf
jzpfwhJ 0domcaoaX;BuD;u ar;vdYk "r®'Ed mé qdw
k hJ &[EÅmax&Dru ajzMum;xm;wJh
okww f &m;awmfygbJ? rSwo f m;p&mvJ tifrwefaumif;ygw,f? trsdK;orD;awG
bufu o'¨gqE´wuf<uNyD; *kP, f pl &mç twkvu kd Nf yD; usifph &mvJaumif;yg
w,f/}}
aphpyfaocsmawmfrlyHk
emMum;ol zwf½o
I t
l rsm; em;vnfatmif ½Si;f vif;jyqdx
k m;ygonf/ xkYjd yif þodYk vnf; owday; rSmxm;awmf
rlygao;onf/
qHk;jzwf&mü wdusaocsmvSayonf
aus;Zl;awmf½iS f r[mpnfq&mawmf bk&m;BuD;onf y&d,wf y#dywf ESp&f yfv;kH ü uRr;f usiaf wmf rlvaS om
aMumifh tqH;k tjzwf ay;oifo h nfh ae&mrsm;üvnf; wdwu
d sus qH;k jzwfEidk pf rG ;f ½Sad wmfral Mumif;vnf; awGYEikd yf g
onf/ om"uxkwjf y&vQi-f
]]Oyg'ge-Oyg'gef qdw
k m pGv
J rf;wwfwhJ w&m;bJ? tJ'gu bmvJq, kd if
'Dow
k rf mS jyqdrk nfh pum;t&tm;jzifh qE´&m*ac:wJh vkcd sifwyfrufrI wPSm
ygbJ/
xkYd jyif tjcm;om"u wckukd xkwjf y&vQi-f þw&m;pmtkyf (ESm - 50) ü ]]t&d,r*f[m ocFwvm;
tocFwvm;}} qdw k t
hJ ar;udk ajzxm;yHyk gbJ/ tJ'D ajzxm;yHu
k awmh
]]awmfawmfqu
D vlwa,mufu 'DrmS vmNyD;awmh ar;ygw,f? ]t&d,
r*f[m tocFw&m;ygvm;}wJ/h bmaMumifh 'Dvdk ar;&wmvJ qdak wmh q&mBuD;
wa,mufu olUusr;f pmtkyx f rJ mS t&d,r*fukd tocFw w&m;vdYk jyqdx k m;wmudk
awGY&aomaMumifyh gwJh ..../ 'Dvkd t,lrmS ;udk y,fzsufEikd &f eftwGuf ]t&d,r*f[m
ocFwvm; tocFwvm;}vdYk ar;wmvJ ar;oifyh gw,f? ]ocFwyg}vkYd tajzvJ
ajzoifw
h mygbJ/
t½Siyf nmomrd
1340-ckEpS f (a½Ta&;aqmif)
wefaqmifrek ;f vqef; (13) &uf/ ur®|memp&d,
(12-11-78) r[mpnfomoemh&yd o
f m? &efuek f
plVa0'v’okwfw&m;awmf 6
plVa0'v’ow
k w
f &m;awmf
1326-ckEpS ?f yXr0gqdv
k qef; (8)&ufaeYu pí a[monf/
w&m;yv’ifcH
okwf\ed'gef;
{0H ar okw?H {uH or,H b*0g &mZ*a[ 0d[&wd a0VK0ae uvE´u ed0gay/
baEÅ-t½Sifr[muóy? ar-tuREkyf f tmeE´monf? {0H okw-H þodYk Mum;em;rSwo f m;cJh &ygonf/ 'gu
yXr oH*g,emwifpOfwek ;f u t½Sirf [muóy rax&fjrwfu ar;vdYk t½Sit f meE´mupNyD; ajzMum;avQmufxm;yHk
ygbJ? plVa0'v’owk u
f kd b,ft&yfrmS a[movJ? b,fou l a[movJ? b,fvt kd aMumif;aMumifh a[movJ?
b,fot l m; a[movJvYdk t½Sirf [muóyu ar;w,f? tJ'gudk t½Sit f meE´mrax&fu 'Dvkd Mum;em;rSwo f m;bl;
ygw,f-ponfjzifh tajcwnfNyD; ajzMum;awmfryl gw,f/ a½SUqufNyD; ajzMum;yHu
k awmh-
w&m;em&if; aomwmyefjzpfMuyHk
txacg-xkt d cgü? b*0g jrwfpmG bk&m;onf? 'Gg'oe[kwmeH wode;f ESpaf omif;ukeaf om? rm*"dumeH-
r*"wkid ;f jynfom; (&mZû*d[ûf rdUom;) jzpfuek af om? awoHjAm[®P*[ywdumeH xkyd P k mÖ ; vlrsKd ;rsm;ESihf omref
tdr½f iS v
f rl sm;wdYk tm;? apwom apawm y&d0w d uúrnm, rdr\ d pdwjf zifh olwYkd\ pdwtf BuHukd odNyD;í? tEkyAk ðÁ
uxH-tpOftwkid ;f aom w&m;pum;ud?k uaxod a[mMum;awmfral vonf? ao,sx'd -H ,if;w&m;u b,fv[ kd m
vJqv kd Qif? 'geuxH-'gew&m;ud¤k if;? oDvuxH-oDvw&m;ud¤k if;? o*¾uxH-'ge oDvukov kd af Mumifh a&muf&
cHpm;&aom ewfNynfcsr;f om w&m;ud¤k if;? umrmeH vlYcsr;f om ewfcsrf;om[laom umr*kPt f m½Hw k Ykd \ tm'De0H
tjypfu¤kd if;? Moum&H ,kwn f jhH cif;ud¤k if;? oHuad voH ESpof ufwyfrufjcif;paom npfñ;l jcif;ud¤k if;? aeu©arÁ-
umr*kPrf S xGuaf jrmufaom orm"d ynmtusifw h &m;ü? tmedoo
H H tusdK;tmedoifu¤kd if;? yumaood xif½mS ;
jyawmfral vonf/
'Dpum;&yfjzifh odapwmuawmh 'ge oDv ûyoifyh ?kH tJ'D 'ge oDvukov kd af Mumifh ewfjynfa&mufNyD;
ewfpnf;pdrcf sr;f omawGudk cHpm;&yH?k 'gayrJh tJ'D ewfcsr;f omESihf vlYcsr;f omqdik &f m umr*kPaf wGukd rufarmaejcif;
aMumifh tyg,fqif;&J tdk em ao paom oHo&m qif;&JawGeYJ awGYêuHcpH m;aeMuyH?k umr*kPrf S xGuaf jrmufwhJ
omrm"dpsmef tusijhf zifh jA[®avmu a&mufNyD; csr;f om&yH?k ynmtusijhf zifh tyg,fqif;&J oHo&m qif;&JwYkdrS
vGwaf jrmufNyD; csr;f om&yHak wGukd trsm;em;vnfatmif azmfNyNyD; odem;vnfapwmygbJ/ tJ'w D &m;udk emMum;ae&if;
eD0&puif;yHuk vkd J 'Dvq
dk ufNyD; Nyqdx
k m;ygw,f/
tJ'pD um;&yfxrJ mS w&m;emaeolrsm; cefYuse;f aom pdw½f MdS uaMumif; ponfjzifh eD0&Puif;í pdw0å o d 'k ¨d
jzpfyu
kH kd jywmbJ? ½Ioif&h mudk ½IEidk af tmif pdwcf efYuse;f jcif;jzifh umrpäEu ´ if;yHu
k kd jywmbJ? pdwEf ;l nHjh cif;jzifh Asmyg'
uif;yHu k kd jywmbJ? pdww f uf<u xufoefjcif;jzifh xderd'u ¨ if;yHuk kd jywmbJ? pdwMf unfvifjcif; ,HMk unfjcif;jzifh
0dpu
d pd mä uif;yHu k kd jywmbJ? 0de0D &Ppdweå 0D &P uif;aompdwjf zifh O'¨pö ukuKú pö uif;yHu k kd jywmbJ/ 'gaMumifh
tJ'vD kd eD0&Puif;NyD; pdw0å o d 'k ¨d jzpfaepOfrmS jrwfpmG bk&m;u opömav;yg;udk xkwaf zmfNyD; a[mMum;awmfrw l m
ygbJ? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwikd ;f odwidk ;f 'Gg& 6-yg;u xifay:aewJh Oyg'geu©Em¨ ac: ½kyef mrfw&m;awG[m
cPrpJ jzpfysuaf evdYk qif;&JrQ jzpfaMumif; 'kuo © pöm jzpfaMumif;udv k J a[mawmfrw l ,f? tJ'D jrif& Mum;&wm
tp½Sad om qif;&Juykd if csr;f omxifNyD; ESpo f uf om,maewmu b0opf ½kyef mrfqif;&JawGukd jzpfygG ;apwwfvYdk
ork',opömac:wJh qif;&J jzpfaMumif; w&m;jzpfaMumif;udv k J a[mMum;awmfrw l ,f? ½kyef mrfqif;&JawGukd trSef
twdik ;f od,if tJ'q D if;&J jzpfaMumif; ork',wPSm uif;Nidr;f jyD; ½kyef mrfqif;&Jcyford ;f Nidr;f w,fqw dk hJ eda&m"udv k J
a[mawmfrw l ,f? ½kyef mrf tjzpftysufukd trSet f wkid ;f odwhJ ½Iord -I 0dyóemESihf ½kyef mrfqif;&J[o l rQ vH;k 0Nidr;f wm
udk odwhJ t&d,r*fqw kd hJ r*¾opömtaMumif;udv k J a[mawmfrw l ,f/ tJ'v D kd a[mwJw h &m;awmfukd emMum;ae&if;yif
trSet f wkid ;f odNyD; w&m;xl; &oGm;MuyHu k vkd J 'Dvdk qufNyD; a[mjyawmfryl gw,f/
txacg &mZû*d[ûf rdU a0VK0efausmif;wdu k 0f ,f jrwfpmG bk&m; oDwifo;kH aeawmfrpl Of tcgü? 0domacg-
0domc trnf½adS om? Oygoaum-&wemoH;k &yfukd qnf;uyf ud;k uG,af eonfh Ak'o ¨ moem0if Oygoumonf? (Ak'H¨
o&PH *pämrdponfjzifh o&P*krf aqmufwnfxm;wJh Ak'o ¨ moem0iftrsKd ;om;udk ygVdvdk Oygoaum-OygouvdUk
Armvkd OygoumvdYk ac:w,f? trsdK;orD;udak wmh OygodumvdYk ac:w,f? a½S;a[mif; Armpmayrsm;rSmawmh OygouD
vkUd vJ ½Sw
d ,f? ,ckazmfjywJh 0domcaoa|;MuD;uawmh Oygoum omrefawmif r[kwyf gbl;? ckwifu ajymcJw h hJ
twkid ;f bk&m;\w&m;awmfukd pNyD; em&uwnf;u aomwmyef jzpfcyhJ gw,f? aemufusawmh tem*grfawmif
jzpfaeygNyD? yk*K¾d vfx;l BuD;ygbJ/) a,e "r®'Ed mé bduK© eD awEkyouFr?d OyouFrw d mG -"r®'Ed mé rnfaom ax&Dr½S&d modYk
csOf;uyfNyD;í? "r®'Ed éH bduK© eð "r®'Ed mé rnfaom trsdK;orD; &[ef;ax&Drud?k tbd0ga'wGm ½dak opGm ½Scd ;dk NyD;í? ('D
"r®'Ed mé bduK© eD qdw k mu rlvuawmh 0domc aoa|BuD;\ tdro f Zl eD;bJ? 'gayrJh bduK© eD jzpfaewJt
h wGuf 0domc
aoa|;BuD;u t½dt k ao½Scd ;kd ygowJ?h trsdK;orD;rsm;twGuf *kP, f pl &mygbJ)/ {urEHÅ edo'D d oifah vsmaf omae&mü
xkid af eonf? {urEHÅ edoad Eém oihaf vsmaf om ae&mü xdik af eNyD;aom? 0domacg Oygoaum0domcrnfaom
Oygoum aoa|;BuD;onf? "r®'Ed b éH ud K© eð "r®'Ed mé rnfaom bduK© eDu?kd {wH-þodYk aom ar;cGe;f ud?k ta0gpajymqdk
ar;jref;avonfw/hJ
ar;yHu
k awmh ouúm, qdw
k m bmvJvYkd ar;wmygbJ? tJ'aD r;yHek YJ ajzyHu
k akd wmh awmfawmfMumrS ajym&r,f/
,ckawmh 0domcaoa|BuD; tem*grfjzpfyekH YJ "r®'Ed mé qdw
k hJ olYZeD;aoa|;uawmf bduK© eDûyNyD; &[EÅmjzpfyu kH kd
xkwaf zmfjy&OD;r,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 9
aoa|;uawmfu tcgwdik ;f vdyk if wku d tf rd af y:rS qif;NyD; aoa|;BuD;udk êudqw kd ,f? tcgwdik ;f vdyk if
vufwNJG yD; twlwwf&atmif avSum;&if;rSm aoa|;uawmfu vufukd vSr;f NyD; ay;vdu k wf ,f? 0domcaoa|;BuD;u
rdrv
d ufukd twGi;f buf jyef½w k of rd ;f vdu
k wf ,f? tcgwdik ;f vdk EIwv f rJ quf twlvJ wGí J rwwfyJ wud, k w
f nf;om
£a`E´&&eJY tdraf y:wwfomG ;ygowJ/h tJ'v D dk a½S;ueJYrwlyJ xl;jcm;wmawGukd awGY&awmh aoa|;uawmf "r®'Ed mé u
bmaMumifh 'Dvx dk ;l jcm;vmygvdrrhf vJvYkd pOf;pm;rdw,f? eHeufpmpm;wJt h cgusawmh od&rSmygbJvYkdvJ ajr§maf wG;rd
w,f/
tcgwkid ;f awmh 0domcaoa|;BuD;u olYZeD; "r®'Ed mé ESit hf wlyif pum;ajymvsuf pm;avh½w dS ,f? tcsdKtcsOf
ponfuv kd J ajymqdv k suf *½kwpdu k pf m;avh½w dS ,f? tJ'aD eYeeH ufuawmh "r®'Ed mé udk twlpm;bdYk vJ rzdwaf c:yJ
olwa,mufwnf; £a`E´&&eJY pm;aew,f? taumif;tqd;k taMumif;udv k J ajymqdjk cif; r½Sb d ;k ? ,ck'rD mS ½d½k akd oao
eJY ½IrwS Nf yD;pm;aewJh a,m*Drsm;vdak erSmaygh/ tJ'aD wmh "r®'Ed mé rSm ]]'DuaeY bmrsm;jzpfvmygvdrrhf vJ}}vkYd pOf;pm;
NyD;awmh omNyD;pdwyf o l mG ;w,f? 'gayrJh ]]tJav naecsrf;usawmh od&rSmaygh}}vdYk ajr§mv f ifNh yD; "r®'Ed mé u apmifMh unfh
aew,f/ 0domcaoa|;BuD;u tJ'aD eYnOfrh mS tcgwdik ;f ESpaf ,muftwl tdyaf eustcef;udk r0ifawmbl;? wjcm;
tcef;udk ½Si;f vif;NyD; ½Spyf g;oDvxJu Opömo,eodum© yk'Ef iS ahf vsmfwhJ ckwifukd cif;apNyD;awmh olwa,mufwnf;
tdyaf ew,f/ tJ'rD mS Opömo,eodum© yk'Ef iS hf avsmw f chJ w
k ifqw
kd m 0denf;ynwfawmft& jrwfpmG bk&m;\ vufopf
jzifh ½Spv
f ufopfxuf rjrifw h thJ ajc½Sad om ckwifygbJ? jrwfpmG bk&m;\ ½Spv f ufopfu tvwfpm;vl\ wawmif
½Sw
d ,fvYdk t|uxmrsm;rSm zGijhf yxm;ygw,f? tJ'D wawmifuvJ yuwdy&k o d ac:wJh omrefv\ l wawmifx h mG
½Sdw,fvYdk 'Dvv kd J jyqdx k m;ygw,f/ ,ckaetcgqd, k ifawmh wawmifx h mG xuf jrifw h chJ wk ifu t½Sm;om;ygbJ?
aemufNyD;awmh bk&m;\ ½Spv f ufopfyrmP[m ,ckval wG\ wawmifx h mG ½Swd ,f qdw k mvJ pOf;pm;p&mygbJ?
'gayrJh t|uxmu zGijhf yxm;wJt h wkid ;f yif trsm;u todtrSwûf yxm;Muygw,f/
,ckajymcJw h t
hJ wdik ;f 0domcaoa|;BuD;u olwa,mufwnf; oD;oefYtyd af ewmudk awGY&awmh "r®'Ed mé rSm
omNyD; pdwrf csr;f omp&mjzpfwmaygh? 'gayrJh 2-&ufavmufawmh onf;cHNyD; apmifMh unfah eyg ao;w,f? 3-&uf
plVa0'v’okwfw&m;awmf 10
ajrmufnOfu h sawmh onf;rcHEikd af wmhb;l ? aoa|;BuD;xH 0ifa&mufNyD;awmh ½Scd ;kd vsuf &yfwnfaeygowJ/h tJ'aD wmh
aoa|;BuD;u ]]"r®'Ed mé a&? tcsdet f cgr[kwyf J bmudpt ö wGuf vmwmvJu, G }f }vkYd ar;w,f/ tcsdet f cg r[kwaf yrJh
vm&wmaygh t½Siaf oa|;BuD;? ½Siu f t,ifuvdrk S r[kwaf wmhy[ J mud;k ? b,fE, S vhf J ½Sirhf mS tjcm;rde;f rudk vkcd sif
awmif;wjcif; ½Sad eygovm;/ r½Syd gbl; "r®'Ed mé &,f? 'gjzifh usrtay:rSm wjcm;vlursm; *H;k wdu k x
f m;ygovm;?
tJ'vD kd *H;k wdu
k w
f mvJ r½Syd gbl;uG,/f 'Dvq kd ,
kd ifawmh usrrSm tjypfwckc½k vdS Ydk jzpfrmS aygh/ oifrh mS vJ tjypfr½Syd gbl;
uG,/f 'gjzifh usrESihf a½S;uvdk EIwq f ufajymqdjk cif;awmif rûyyJaewmu bmaMumifyh gvJvYdk "r®'Ed mé u 'J'h ;kd BuD;
ar;ygw,f/
tJ'v
D kd tvGex f ;l jcm;wJph um;udk Mum;&awmh "r®'Ed mé u 'Dvkd qifjcifpOf;pm;rdw,f? ]]omref½;kd ½d;k vl qd, k if
awmh 'Dvpdk um;rsKd ;udk rajymEdik b f ;l ? tpfukd 0domc[m umrtm½Hak wG ESpo f ufom,mrI vH;k 0uif;wJh avmukw&å m
w&m;xl;&vmw,f qdw k m {uef[w k rf mS bJ}}vkYd pOf;pm;rdw,f/ tJ'g[m a,medaomreodum&bJ? yg&rD½iS rf Ykd 'Dvdk
toift h rSet f wkid ;f ESv;kH oGi;f rd pOf;pm;rdwm? odYk r[kw, f ifawmh tvGaJ vQmufNyD; BuHrrd mS ]]olu ightay:rSm
'gavmuf pdwjf ywfae,if iguvJ olYtay: pdwjf ywfvu dk rf ,f? avmurSm a,musfm;qdw k m r½Sm;ygbl;}}vdYk 'Dvrkd sm;
tvGaJ vQmufBuHr, d if tusdK;rJah wG trsm;BuD; jzpfomG ;Edik w f ,f/ "r®'Ed mé uawmh yg&rD½o dS rl Ykd ]]tpfu0kd o
d mcrSm w&m;
xl;&vmvdYk a½S;u tifrwef cifrifjrwfE;kd aewJh umr*kPaf wGukd ESpo f ufom,mrI r½Sad wmhb;l wJ?h ol&vmwJh
w&m;[m tifrwefaumif;wJw h &m;bJ? igvJ 'Dw&m;udk &csiw f ,f}}vdYk a,medaomreodum&jzifh oifah vsmpf mG BuHNyD;
awmh ]]t½Sif aoa|;BuD;? ½Sif&vmwJh w&m;u a,musmf ;rsm;om &Ekid w f whJ &m;ygvm;? odYk r[kwf usrwdYk rde;f rrsm;
vJ &Edik yf govm;}}vdYk ar;ygw,f/
"r®'Ed mé a&? b,fE, S ahf jymwmvJu, G ?f a,musmf ;jzpfjzpf rde;f rjzpfjzpf usiv hf J usirhf ,f? yg&rDtaMumif;
taxmuftcHvJ ½Srd ,fq, kd if 'Davmukw&å m w&m;xl;udk &Ekid w f mcsn;f ygbJvYkd 0domcaoa|;BuD;u ajzMum;vdu k f
w,f/ 'gjzifh usrudk &[ef;ûy&ef cGiûhf yyg½Si-f vdYk "r®'Ed mé u cGiahf wmif;w,f/ "r®'Ed mé a& aumif;vdu k w
f muG,f om"k
om"kygbJ? iguvJ oifu h kd tJ'v D kd tusifv
h rf;rSmyJ ydYk ay;csifaewmygbJ? 'gayrJh oifph w d t
f vdu k kd rod&vdYk tJ'v D dk
usib hf Ykd apmapmu rajymcJw h myg? 0rf;ajrmufpmG eJY tcGiûhf yygw,fvYdk ajymNyD;awmh 0domc aoaX;BuD;u Adro Ád m&
rif;BuD;xHomG ;NyD; ½Scd ;kd vsuf &yfwnfaew,f/ tcsdet f cg r[kwyf J bmaMumifh vmovJvYkd rif;BuD;u ar;w,f/
uREkyf \f ZeD;jzpfol "r®'Ed mé ½Si&f [ef;ûya&;r*Fvm udpt ö wGuf a½Txrf;pif&vdyk gw,f? ûrdUvrf;wavQmufvJ
okwo f if ½Si;f vif;ay;apvdyk gw,f-vdYk wifjyw,f/ rif;BuD;u a½Txrf;pifukd ay;NyD;awmh ûrdUvrf;wavQmufuv kd J
okwo f if½iS ;f vif;apygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 11
tJ'aD wmh 0domcaoa|;BuD;u ta,sm-t½Sirf wkYd ? aumpd a'gaom ewd¬ tjypfwpHw k ckrQ r½Syd g? o'¨g,
omoem"r®ukd ,HMk unfaom o'¨gw&m;jzif?h yAÁZwd ½Si&f [ef; ûyvdyk gonf}}vkYd ajz½Si;f avQmufxm;ygw,f/
o'¨gyAÁZdwESifh b,myAÁZdw
tJ'rD mS ,HMk unfwhJ o'¨gw&m;jzifh &[ef;ûywmyg qdw k phJ um;[m tifrwef av;eufygw,f? jrwfpmG
bk&m;\ omoemawmfrmS 0ifNyD; ½Si&f [ef; ûyMuwm[m o'¨gyAÁZw D vJ ½Swd ,f? b,myAÁZw d vJ ½Sw d ,f/
b,myAÁZw d qkw d muawmh vlYabmifrmS aevQif avmuab;&efwckck ½Sad ewJt h wGuf tJ'aD b;&efrS vGwaf jrmufzYdk
&nf½, G Nf yD; ½Si&f [ef;ûywmygyJ? b,fvv dk q
J akd wmh vlYabmifrmS ae,if; pm;0wfaea&; tqifrajyvdYk ? rjynfph v kH Ykd
½Si&f [ef;ûywmvJ ½Sw d ,f/ a½S;acwfwek ;f uawmh rif;trIxrf; ppftrIxrf; ponfrS uif;vGw&f atmif &nf½, G Nf yD;
&aoh&[ef;ûyMuwmvJ ½Scd w hJ ,f/ tJ'gawG[m awGYêuH&rnfh ab;&efrS vGwzf Ydk avmufom &nf½, G Nf yD; ½Si&f [ef;
ûyMuwm jzpfaomaMumifh b,myAÁZw d vdYk qd&k w,f/ ,ckaetcgrSm pm;0wfaea&; taMumif;ûyNyD; ouFe;f 0wf
aeMuwmawG ½SMd uygw,f/ wcsdKYu aeYcif;rSm ouFe;f 0wfNyD; tvSLcHaew,f? nOfu h sawmh olYtrd of jl yefNyD; vl0wfeYJ
aeaewmawmif ½Sw d ,fvYkd Mum;od&w,f? tJ'guawmh tjypftBuD;qH;k b,myAÁZw d vkYd qd&k rSmbJ/
o'¨gyAÁZw d qdw
k muawmh jrwfpmG bk&m;\ omoemawmfrmS ½Si&f [ef;ûyNyD; w&m;usi, hf if r*fzv
kd f
w&m;xl;udk &Edik w f ,f/ tyg,fqif;&J oHo&mqif;&JrS vGwEf ikd w f ,fvYkd ,HMk unfwhJ o'¨gw&m;jzifh &Si&f [ef;
ûywmygbJ? bk&m;vufxufawmf umvuqd, k if t&[wår*fzv kd f a&mufNyD; b0topfrjzpf&awmhyJ qif;&Jcyford ;f
tNyD;wkid f Nidr;f Edik w
f ,fvYkd ,HMk unfwhJ o'¨gw&m;jzifh Ak'o¨ moemawmfrmS &[ef;ûyMu&w,f? &[ef;ûyNyD;awmh oDv
orm"d ynmtusifu h kd tjynft
h pHk usifMh uwJt
h wGuf &[EÅm jzpfNyD; qif;&Jcyford ;f Nidr;f MuwmawG trsm;BuD; ½Scd hJ
Muygw,f? wcsKd U rif;awG rif;om; rif;orD;awG aoaX;awG aoaX;om; aoaX;o®;D awG aoaX;uawmfawG 'Dvkd
txufwef; yk*K¾d vfawGvJ olwYkd rmS jynfph akH ewJh avmuDtm½Hk umr*kPyf pön;f awGukd pGeYf NyD;awmh Ak'o ¨ moemawmfrmS
&[ef;ûyMuw,f? &[ef;ûyNyD; w&m;udk jynfph pkH mG usiMhf uw,f? tJ'v D u
kd siNhf yD; &[EÅmjzpfMuwmawGvJ awmfawmfrsm;
ygw,f/ tJ'gawGuawmh tjrift h jrwfq;kH yXrwef; o'¨gyAÁZw
d awGaygh/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 12
wcsKd Yuawmh omoemawmfrmS &[ef;ûyNyD; usijhf cif;jzifh aemufb0rsm;rSm vlYcsr;f om ewfcsr;f omrsm;udk
&Edik wf ,fvYkd ,HMk unfNyD; &[ef;ûywmvJ½w dS ,f? 'Dv[
dk mudak wmh "r®'g,m'okwt
f |uxmrSm tmrdotarGtwkukd
cH,w l hJ tmrdo'g,m'vkYd jyqdx k m;ygw,f? 'guawmh wwd,wef;pm; o'¨gyAÁZw d vkYd qd&k rSmbJ/ jrwfpmG bk&m;u
'dtmrdo tarGcrH sdK; rjzpfMubdYk nGeMf um;xm;ygw,f/
,ck ajymjyaewJh "r®'Ed mé trsKd ;orD; &[ef;ûywmuawmh 0domcoa|;BuD; &xm;wJh avmukw&å mw&m;xl;
udk &vdrrhf ,fvYdk ,HMk unfNyD; &[ef;ûywm jzpfaomaMumifh tjrift h jrwfq;kH yXrwef; o'¨gyAÁZw
d ygbJ/ 'gaMumifh
o'¨g, omoem"r®ukd ,HMk unfaom o'¨gw&m;jzif?h yAÁZwd-½Si&f [ef;ûyygrnf-½Si&f [ef;ûy&ef jzpfygonfvkdY
0domcola|;BuD;u ½Si;f jywmygbJ/ tJ'aD wmh ½Siûf yay;yHu
k kd 'Dvq
kd ufNyD; t|uxmrSm jyxm;ygw,f/
½Sijf yKay;yHk
aoa|;uawmf "r®'Ed mé uawmh yg&rDx;l ½Sad yrJh acgif;&dwaf ewke;f rSmawmh r*fzv dk wf &m;xl;udk r&ao;ygbl;?
acgif;&dwNf yD;wJah emuf ½Siûf yay;w,f? omraP&DvYkd ac:&wJh trsdK;orD;omraP ûyay;wmygbJ? tJ'u D aemuf
OyorÜ'uH aqmifNyD; bduK© eDûyay;wmvJ ½Syd gvdrrhf ,f/ tJ'D OyorÜ'uHaqmifay;yHu k akd wmh t|uxmrSm jyrxm;
bl;? ½Siûf yay;NyD;wJah emuf 0domcaoa|;BuD;u ]]ta,s ½Sirf "r®'Ed mé a&? tbd&r-aysmfarGYvsuf usifo h ;kH &pfyguG,?f
"ar®m-w&m;awmf[m? oGmu©mawmxd jrwfpmG bk&m;u ud, k w f ikd af wGYoNd yD;rS aumif;pGma[mxm;onfh w&m;awmfjzpf
ygonf}}[k tm;ay;vsuf (0Ed́wmG ) ½Scd ;kd NyD;í (yuúmrd) tdro
f Ykd jyefvnfxu G cf gG oGm;ygonfw/hJ
"r®'dEém\ yg&rDxl;tusOf;csKyf
yg&rDx;l ½Syd u
kH awmh vGecf ahJ om urÇmwode;f xufu yGiahf wmfrcl w
hJ hJ y'krw
k &å jrwfpmG bk&m; vufxufawmf
umvwke;f u t*¾om0ujzpfwhJ t½Sif okZmwrax&ftm; vSL'gef;NyD; qkx;l udk yefcw hJ ,f? 92-urÇm xufu zkó
jrwfpmG bk&m;vufxufuvJ 0domcaoa|;BuD;\ tavmif;tvsmjzpfaom b@mpd;k 0efBuD;\ ZeD;jzpfNyD;awmh tJ'D
b@mpd;k 0efBuD;ESit hf wl bk&m;trª;½Sad om oHCmawmftm; vSL'gef;&mrSm yg0ifNyD; ukov kd u
f kd tBuD;tus,fûycJw h ,f?
'DurÇmrSm wwd,yGiahf wmfral om uóyjrwfpmG bk&m;vufxufawmfu udurD if;BuD;\ orD;awmf ckepfa,mufxrJ mS
tygt0ifjzpfcNhJ yD; tESpEf pS af omif; umvywfv;kH jA[®p&d,tusifu
h kd usifv h mcJw
h ,f? tJ'v D dk usifch w
hJ hJ yg&rDuok v
kd f
txl;aMumifh ESp&f uf oH;k &uf twGi;f rSm &[EÅm ax&Dr jzpfwmygbJ/
tJ'tD cg 0domcaoa|;BuD;u ]]"r®'Ed mé ax&D[m w&m;tm;xkwzf Ydk oGm;w,fqNdk yD;awmh jyefvmwm jrefvS
yguvm;? omoemhabmifrmS raysmaf rGYvYkd jyefvmwmrsm; jzpfavovm;}}vkYd pOf;pm;NyD;awmh pHpk rf;&eftwGuf "r®'Ed mé
xH oGm;ygw,f? tJ'aD usmif; a&mufwt hJ cgusawmh "r®'Ed mé ax&Dukd ½Scd ;kd NyD;aemuf w&m;ar;cGe;f udk ar;ygw,f? tJ'D
vkd w&m;ar;cGe;f ar;wmuvJ ]]omoemabmifrmS aysmf&UJ vm;? raysmfb;l vm;}}vkYd ar;,if ynm½Sd ar;cGe;f r[kwyf J
ynmrJah r;cGe;f jzpfaerSmaMumifh ynm½Sad r;cGe;f jzpfatmif w&m;ar;cGe;f udk ar;wmygbJ/ ar;yHu k awmh-
ouúm,ac: 'ku©opömtar;
ouúm,yk'rf mS o-qdw k mu xif½mS ;½So d nfvYdk teuf½w dS ,f? um,-qdw k mu ½kyef mrftaygif;vdYk
teuf½w dS ,f? 'gaMumifh ouúm,qkw d m xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrftaygif;vkYd qdw
k mygbJ? tJ'g[m tjrifrmS ;-todrmS ;
'd|Ed iS hf wGpJ yfNyD; ajymvQif xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrf taygif;udk igaumif owå0gaumifvYkd tjrifrmS ;todrmS ;wmudk
ouúm,'d|v d Ydk qdwk mbJ/ opömav;yg; trSew f &m;ESihf qufpyfajymvQifawmh ouúm,qdw k hJ xif½mS ;½So
d nfh ½kyef mrf
taygif;[m cPrpJ jzpfysuaf eaomaMumifh qif;&JtppftrSef 'kuo © pömw&m;bJ? ,ck 0domcaoa|;BuD;\ ar;cGe;f
uawmh 'D'u k o © pömudyk J &nf½,
G Nf yD; ar;wmygbJ/ 'Douúm,ar;cGe;f [m ajz&ef cufceJ ufeyJ gw,f? w&m;trSeu f kd
odxm;wJh olayrJh Ak'p¨ mayvJ ususee ravhvmbl;bl;? y#dord'Ç gÓPfeYJ vJ rjynfph b kH ;l qd,
k if ajzbdYk cufygw,f?
pmaywwfwo hJ al yrJh w&m;oabmudk ususeeavhvm rxm;,if ajzbdYk cufwmygbJ/ "r®'Ed mé ax&Duawmh &[EÅm
vJ jzpfaew,f? y#dord'Ç g ÓPfx;l eJYvJ aumif;aumif;jynfph akH ew,f? 'gaMumifh csujf cif;yif 'Dvkd ajzMum;ygw,f/
'ku©opömtajz
ouúm,udk bk&m;a[mawmfrlyHk
tJ'rD mS ouúm,qdw k m jrifwidk ;f Mum;wdik ;f eHwikd ;f pm;odwidk ;f awGYxw d ikd ;f BuHow d idk ;f xif½mS ;awGYae&wJh
½kyef mrfw&m;awGygbJ? 0dyóemÓPfjzifh tedpö 'ku© tewåvYkd rod,if tJ'½D yk ef mrfawGukd tjrJwnfaew,fvYkd vJ
xifrw S pf v
JG rf;aeMuw,f? csr;f omw,f aumif;w,f vSyw,fvYdkvJ xifrw S pf v JG rf;aeMuw,f? touf½iS af ewJh
twåaumif igaumif olaumifvYdk vJ xifrw S pf v
JG rf;aeMuw,f? tJ'v D dk xifrwS pf v JG rf;tyfaomaMumifh tJ'x D if½mS ;
½SdwJh ½kyfemrfawGudk Oyg'geu©E¨mvkdY ac:wmbJ? Oyg'ge-Oyg'gefqw kd m pGvJ rf;wwfwhJ w&m;bJ? tJ'gu bmvJ
qd,k if 'Dow k rf mS jyqdrk nfh pum;t&tm;jzifh qE´&m*ac:wJh vkcd siw f yfrufrI wPSmygbJ? okwmå efa'oemrsm;rSm
cE¨mig;yg; pGv J rf;wJh Oyg'gefukd qE´&m*vkYd om jyqdx k m;ygw,f/ vkcd sifEpS o f ufwyfruf om,mNyD; pGv J rf;wJh
wPSmvdkY qkdvdkygw,f/
tbd"r®m a'oemawmfrmS awmh pGv J rf;wwfwhJ Oyg'gefukd 4-yg; cGjJ yxm;w,f? (1) umrkyg'gefu wyg;?
(2) 'd|Kyg'gefu wyg;? (3) oDvAÁwkyg'gefu wyg;? (4) twå0g'kyg'gefu wyg; 'D 4-yg;ygbJ/ tJ'D av;yg;
xJu trSwf (1) umrkyg'gefqw dk m vdck sifp&mudk vdck sifEpS o
f ufwhJ wPSmbJ? tJ'g[m qE´&m* qdw k meJY twlwyl g
bJ/ trSwf (4) t& twå0g'kyg'gef qdw k muawmh xif½mS ;½Swd hJ ½kyef mrfawGukd twåaumif igaumif olaumifvYdk
xifrwS pf v
JG rf;wJh 'd|yd gbJ/ trSwf (3) t& oDvAÁwyk g'gef qkw d muawmh oDv orm"d ynmqkw d hJ r*¾i½f pS yf g;rygyJ
tavhtusifh wrsdK;rsdK;jzifh qif;&Jcyford ;f rS vGwaf jrmufw,fvYdk xifrw S pf v
JG rf;wJh tusifq h idk &f m t,lrmS ;ygbJ?
b,fvv dk q J ,
kd if **Fgjrpfa&jzifh a&csdK;½Hek YJ tukov kd t
f jypfuif;NyD; csrf;omoGm;Ekid w f ,fvYdk ,HMk unf,q l wm? t0wf
r0wfyJ tpm;rpm;yJ usif½h ekH YJ qif;&JrS vGwaf jrmufw,fvYdk ,lqwm? jA[®mponfukd ud;k uG,af e½Hek YJ qif;&JrS
plVa0'v’okwfw&m;awmf 15
vGwaf jrmufw,fvYkd ,lqwm? tukov kd pf w d f rjzpf&atmif qifjcifae½Hrk QeJY? odYk r[kwf jzpfay:vmwJh tukov kd pf w
d f
udk qifjcifNyD; y,f½rkH QeJY? odYk r[kwf pdwu f kd Nidr;f at;&m ydYk xm;½Hrk QeJY qif;&JrS vGwaf jrmufw,fvYdk ,HMk unf,q l wm?
twkcd sKyftm;jzifh ajym&vQif t&d,r*fzv dk &f atmif 0dyóemr½IyJ tusifw h rsdK;rsdK;jzifh qif;&JrS vGwaf jrmufw,fvYkd
,HMk unf,q l wm [lorQ[m oDvAÁwyk g'gefb/J
trSwf (2) t& 'd|Kyg'gef qdw k muawmh ,ckajymcJw h hJ twå'|d d oDvAÁw'd|w d Ykd rS wyg;aom rdpmä 'd|d
[lorQudk 'd|Kyg'gefvYkd qkwd mygbJ? tJ'guawmh uHu\ H tusdK;r½Sb d ;l vkYd ,lqwm? aoNyD;,if bmrQr½Sad wmhb;l vkYd
,lqwm? twåaumifu b,fawmhrS rysufyJ tNrJwnf½adS ew,fvYkd ,lqwm-'Dvdkt,ltpGJawGygbJ/ tJ'DOyg'gef
4-yg;xJrSm trSwf (1) umrkyg'gef qdkwmu wPSmpGJbJ? usefwJh 3-yg;u 'd|pd cJG snf;bJ? 'gaMumifh tusOf;tm;jzifh
pGJvrf;rI[m wPSmeJY 'd|d'D 2-yg;ygbJ/ tJ'D 2-yg;xJu wPSmjzifh pGv J rf;&mrSm 'd|jd zifh pGv
J rf;rIvJ yg0ifwmygbJ?
'gaMumifh 'DpVl a0'v’ow k pf aom okweå af 'oemrsm;rSm 'd|Od yg'gefukd oD;oefYrjyawmhyJ qE´&m*qdw k hJ wPSm
Oyg'gefuo kd m y"metm;jzifh jyw,f? odYk aomf tyÜ"metm;jzifh 'd|Od yg'gefuv kd J xnfo h iG ;f NyD;,l,if okweå Ef iS hf
tbd"r®m nDnw G w
f ,fvYdk qk&d rSmygbJ/
pJGvrf;yHk ½Sif;jycsuf
,ck xif½mS ;½Sw d hJ ½kyef mrftzkYd tpkawGrmS wPSmjzifh 'd|jd zifh pGv
J rf;yHak wGukd ½Si;f vif;ajymjyr,f? jrifqcJ Pü
rsufpd ½Sv d Ykd vJ jrifw,f? jrifp&mtqif;½Sv d Ydk vJ jrifw,f? tJ'aD wmh rsufp½d yk v
f J xif½mS ;½Sad ewmbJ? jrif&wJt h qif;vJ
xif½mS ;½Sad ewmbJ? tJ'D rsufped YJ tqif;u xif½mS ;½Sad ewJh ½kyw f &m;bJ? aemufNyD;awmh jrifow d muvJ xif½mS ;
½Sad ewmbJ? jrifo, d if jrifvYdk aumif;wm raumif;wmvJ xif½mS ;½Sad ewmbJ? tJ'gu taumif;tqd;k udk cHpm;rI
a0'embJ? jrifvYdk aumif;raumif; qdw k hJ cHpm;rIxrJ mS raumif;rqd;k tv,ftvwfvJ ygygw,f? rsm;aomtm;jzifh
jrifwidk ;f jrifwidk ;f xif½mS ;aewJh cHpm;rI[m tJ'D raumif;rqd;k cHpm;rIuyJ rsm;ygw,f? aemufNyD;awmh jrif&wJh
tqif;udk rSwo f m;wmvJ xif½mS ;½Sad ewmbJ/ tJ'gu onmbJ? aemufNyD;awmh jrifru I pd Nö yD;atmif aMumifMh upduk wf m
ESv;kH oGi;f wmvJ xif½mS ;½Sw d myJ? tJ'gawGu apwemeJY reodum& qdw k hJ ocFg&awGb?J jrifo½d rkH Q oabmuawmh
pdw0f Ód Pfb?J tJ'gawG[m jrifwidk ;f jrifwidk ;f xif½mS ;½Sad ewJh ½kyaf 0'em onm ocFg& 0dÓPfqw kd hJ cE¨mig;yg;awG
bJ? tJ'D Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk ½Si;f ½Si;f vif;vif; odNyD;rSwo f m;&atmif vdu k q f Mkd u&r,f/
0dyóem½IrI r½Sad om yuwd yk*K¾d vfawG[m tqif;aumif;udk jrif&wJt h cg jrif&wJt h qif;udv k J ESpo f uf
om,mNyD; pGv J rf;aeMuw,f? tJ'gu wPSmjzifh pGv J rf;wmbJ? rde;f rbJ a,mufsm;bJvYkdvJ xifrw S Nf yD; pGvJ rf;ae
Muw,f? tJ'gu 'd|jd zifh pGv J rf;wmyJ? rsupf Md unfwm aumif;wmudv k J om,mESpo f ufNyD; pGv
J rf;w,f? wPSmpGb J ?J
igtaejzifv h J pGv
J rf;w,f? 'd|pd b JG ?J xkYd twlyif jrifvYkd aumif;wmudv k J ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;w,f? jrifvYkd
raumif;,ifvJ aumif;wmudk ajr§mv f ifh awmifw h NyD; pGv
J rf;w,f/ wPSmpGb J ?J tJ'jD rifvYkd aumif;wm raumif;wmudk
igvkYd vJ xifrw S pf v
JG rf;w,f? 'd|pd b JG /J jrif&wmudk rSwo f m;rdwmvJ ESpo f ufpv JG rf;w,f? wPSmpGb J ?J tJ'D rSwrf w d m
udk igvdYk vJ xifrw S pf v
JG rf;w,f? 'd|pd b JG ?J aMumifMh updu k Nf yD; Munfrh wd m ESv;kH oGi;f rdwmudv k J ESpo f ufpv JG rf;w,f?
wPSmpGb J ?J tJ'gudk igvdYk vJ xifrw S pf v
JG rf;w,f? 'd|pd b JG ?J jrifow
d mudv k J ESpo f ufpvJG rf;w,f? wPSmpJb G ?J igu
jrifw,fvYdkvJ xifrw S pf vJG rf;w,f? 'd|pd b JG ?J 'gawGu jrif&mrSm wPSmjzifh 'd|jd zifh pGv J rf;yHak wGygbJ? yuwd
vlawG[m jrifwikd ;f jrifwidk ;f 'Dy'kH eD nf;jzifh pGv J rf;aeMuwmbJ? tJ'v D kd pJv G rf;Edik af omaMumifh tJ'D jrifqrJ mS xif½mS ;wJh
plVa0'v’okwfw&m;awmf 16
Mum;qJü em;½ky½f vdS Ydk vJ Mum;w,f? Mum;p&mtoH½v dS Ykd vJ Mum;w,f? tJ'D em;eJY toHu ½kyOf yg'geu©Em¨ bJ?
tJ'gudk ESpof ufom,mNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumifxifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? Mum;odw,f
qdw
k mu a0'em onm ocFg& 0dnmPfqw kd hJ emrfcE¨m 4-yg;bJ? tJ'gawGukd ESpof ufom,mNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f?
igaumifxifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? 'gaMumifh Mum;qJü xif½mS ;wJh ½kyaf 0'em onm ocFg& 0dnmPfwYdk ukd Oyg'g
eu©Em¨ vkYd qk&d wmbJ? aqmify'k u f kd qdMk u&r,f/
eHqüJ ESmacgif;½ky½f v
dS Ykd vJ eHw,f? eHp&mteHY½v
dS Ykd vJ eHw,f? tJ'ED mS acgif;eJYteHYu ½kyOf yg'geu©Em¨ bJ?
tJ'gudk ESpo
f ufom,mNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumif xifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? eHow d ,f
qdkwmu a0'empaom emrfcE¨m 4-yg;bJ? tJ'gawGukd ESpo f ufom,mNyDawmhvJ pGv J rf;w,f? igaumifxifNyD;awmh
vJ pGv
J rf;w,f? 'gaMumifh eHqüJ xif½mS ;wJh ½kyaf 0'emponfwYdk ukd Oyg'geu©Em¨ vkYd qd&k wmbJ? aqmify'k u f kd qdMk u
&r,f/
pm;odqüJ vQm½ky½f vdS Ykd vJ t&omodw,f? odp&mt&om ½Sv d Ykd vJ t&omodw,f/ tJ'D vQmeJY t&omu
½kyOf yg'geu©Em¨ bJ? tJ'gudk ESpo f ufom,mNyD;awmhvJ pGv
J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumifxifNyD;awmhvJ
pGv
J rf;w,f? t&omodw,f qdw k mu a0'empaom emrfcE¨m 4-yg;bJ? tJ'gawGukd ESpo f ufom,mNyD;awmhvJ
pGv
J rf;w,f? igaumifxifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? 'gaMumifh pm;odqüJ xif½mS ;wJ½h yk f a0'emponfwYdk ukd Oyg'g
eu©Em¨ qk&d wmbJ? aqmify'k uf kd qdMk u&r,f/
xdow d ,f qdw k muawmh tifrwef us,fjyefYygw,f/ wud, k v f ;kH wGif taoG;tom;aumif;wJh ae&mwdik ;f ü
xdp&mtm½Hu k kd zrf;,lEikd w f hJ ud,
k t f Munf½yk q f w
kd m½Swd ,f? tjyifyu ta&xJrmS a&m twGi;f u tom; taoG;
taMumponfawGxrJ mS a&m tESYH tjym;wnf½adS ew,f? tyfzsm;wae&mpmavmufawmif ud, k t
f Munf½yk u f if;wJah e&m
&,fvYkd r½Sb d ;l ? xdow d ikd ;f xdow d ikd ;f tJ'D xdo&d mXmeud, k f tMunf½yk [ f m xif½mS ;aewmbJ? tJ'u D , kd t f Munf½yk f
½Sv d Ykd xdow d myJ? aemufNyD;awmh xdopd &mtm½Hak wGuvJ ud, k w
f iG ;f ua&m ud, k yf ua&m tNrJ½adS ewmbJ? yx0D
tawGYvJ ½Sw d ,f? awaZmtawGYvJ ½Sw d ,f? 0ga,mtawGYvJ ½Sw d ,f? cufrmw,fç Murf;wrf;w,fç El;nHw h ,fç
acsmnufw,fvYkd od&wm[m yx0DtawGYtxdb?J ylw,fç aEG;w,fç at;w,fvYkd od&wm[m awaZm tawGYtxd
bJ? awmifw h ,fç wif;w,fç avsmhw,fç wGe;f uefw,fç vIy½f mS ;w,fvYkd od&wm[m 0ga,mtawGYtxdb?J tJ'D
awGYxpd &m½Sv d Ykd vJ xdo&d w,f? tJ'u D ,kd tf Munfeh YJ awGYxpd &m[m ½kyOf yg'geu©Em¨ bJ? tJ'D ud, k ½f yk ef YJ awGYx&d wm
udk ESpo f ufom,m NyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumif xifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? tJ'v D kd pGv
J rf;
Ekid vf Ykd ½kyOf yg'geu©Em¨ vdYk qd&k wmbJ/
aemufNyD;awmh awGYxv d Ykd aumif;wm raumif;wmvJ xif½mS ;w,f? tJ'rD mS awGYxv d Ykd aumif;wmu ukov kd f
\ tusKd ;jzpfwhJ okca0'emwJ?h awGYxv d Ykd raumif;wm qif;&Jwmu tukov kd \f tusdK; 'kua© 0'emwJ?h tbd"r®m
enf;t&tm;jzifh awGYx&d mrSm okceJY'u k q© dkwJh 'Da0'em 2-yg;om ½Sw d ,f? okweå af 'oemenf;t& tm;jzifah wmh rqd;k
raumif; tv,ftvwf cHpm;rIvJ awGY&mxd&mrSm xif½mS ;½Sw d mygbJ? ,ck usef;rmaewJh vlawGrmS trsm;tm;jzifh
raumif;rqd;k tawGYtxd xif½mS ;aewJh tcsdeu f rsm;wmygbJ? jrifqçJ Mum;qJç eHqçJ pm;odqcJ PawGrmS vJ tbd
"r®menf;t&tm;jzifh Oayu©ma0'emudo k m jyxm;ygw,f? 'gayrJh aumif;wJh tqif;toH ponfukd awGY&wJt h cg
aumif;wJt h aeeJY cHpm;rI xif½mS ;w,f? tJ'gudk ukov kd \f tusdK;xl;vdYk qd&k rSmbJ? raumif;wJh tqif;toHponfukd
awGY&wJt h cg qif;&Jwt hJ aeeJY cHpm;rI xif½mS ;w,f? tJ'gudk tukodkvf\ tusdK;txl;vkYd qd&k rSmbJ? raumif;rqd;k
½d;k ½d;k tqif;toH ponfukd awGY&wJt h cgrSmawmh raumif;rqd;k ½d;k ½d;k cHpm;rI xif½mS ;w,f? tJ'gudak wmh tm;enf;wJh
ukov kd f tukov kd wf Ydk \ tusdK;jzpfwhJ ½d;k ½d;k cHpm;rIvYkd qd&k rSmbJ? jrifqçJ Mum;qJç eHqçJ pm;odqüJ cHpm;rIa0'emudk
,ckajymcJw h idk ;f twdik ;f okc 'ku© Oayu©m oH;k rsKd ;pvH;k jzifh okweå af 'oemawmfrmS cJjG yxm;w,f? xdqüJ vJ enf;wlyif
cGjJ yxm;w,f? 'gaMumifh tJ'o D w k eå af 'oemenf;t&jzifh 0dyóemqdik &f mrSm a0'emudk oH;k rsKd ;vH;k yif cGjJ y&ygw,f?
tJ'D oH;k rsdK;xJu taumif;udk cHpm;&wmudk txl;ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;w,f? ½d;k ½k;d cHpm;&wmudv k J tenf;i,frQ
ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;w,f? rcHomwJh tqd;k a0'emudk awGY&wJt h cgrSmawmh taumif;a0'emudk vdck siaf wmifw h
NyD; pGv J rf;w,f? tJ'D cHpm;rIo;kH rsdK;vH;k udyk if igaumifvYdk xifrw S Nf yD;awmhvJ pGvJ rf;w,f? 'gaMumifh 'DcpH m;rIuv kd J
a0'emOyg'geu©Em¨ vdYk qd&k wmygbJ/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 18
1/ xdoq d üJ ud, k t
f Munfeh YJ xdo&d wmu ½kyOf yg'geu©Em¨ /
2/ awGYxvd Ydk aumif;wm raumif;wmu a0'emOyg'geu©Em¨ /
3/ xdo&d wJh tawGYukd rSwo f m;wmu onmOyg'geu©Em¨ /
4/ xdord uI pd Nö yD;atmif aMumifMh upduk w
f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&Oyg'geu©Em¨ /
5/ xdo½d rkH Qoabmu 0dnmOfOyg'geu©Em¨ /
xdoq
d üJ xif½mS ;½Sad om þ½kyef mrf cE¨mig;yg;udk ouúm,[k ac:onf/
0dyóem½Ií Oyg'gefuif;NidrfyHk
tJ'g[m Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk trSew f ikd ;f odwmbJ? Oyg'geu©Em¨ qdw k hJ ouúm,udv k J trSet f wkid ;f
odwmbJ? Oyg'geu©Em¨ qdw k hJ ouúm,[m 'kuo © pömbJ? 'gaMumifh 'kuo© pömudk trSetf wkid ;f odjcif;udpv
ö J NyD;pD;
jynfph o
kH mG ;wmbJ? tJ'g[m ]]'ku©H t&d,opHö 'ku© t&d,opömud?k y&dan,sH ydik ;f jcm;od&rnf}}vdYk a[mxm;wJh "r®
pMumokww f &m;awmf ponfEiS t
hf nD trSet
f wkid ;f ydik ;f jcm;odyykH gbJ/
tJ'vD kd trSet f wdik ;f ydik ;f jcm;NyD; odoifw h hJ Oyg'geu©Em¨ vdYk ç ouúm,vdYk ac:wJh 'kuo © pömudk trSet f wkid ;f
odatmif ½IbYkd &m bke;f BuD;wdYk u nTejf yaeygw,f? tm;xkwcf gprSmawmh 'Gg& 6-yg;u xif½mS ;ay:vmorQawGukd
olYjzpfpOftwkid ;f tukev f ;kH aphiatmif vdu k Nf yD; r½IEikd af o;bl;? 'gaMumifh xif½mS ;wJh xdord u I pNyD; ½IbYkd neT Mf um;
aeygw,f? tJ'x D o d rd aI wGxrJ mS vJ tvG,w f ul ½Irw S Ef idk Nf yD; orm"dvJ jzpfv, G af tmif xkid af epOfrmS qd, k if 0rf;Adu k f
azmif;wm ydew f mupNyD; ½IbYkd nTejf yaeygw,f? tJ'v D kd azmif;wmydew f mudk ½Iae,if; pdwu f ;l BuHord jI zpf,if tJ'D
BuHord u I v
kd J ½IbYkd ? tqk;d taumif;cHpm;rI jzpfay:vm,if tJ'gudv k J ½IbYkd ? vIy½f mS ;ûyjyifrI ay:vm,if tJ'gudv k J
½IbYkd ? Mum;,if jrif,if tJ'gudv k ½J bI Ykd ? teHYe,H ifvJ ½IbYkd ? pm;odwt hJ cg vJ½b I Ykd ? owd orm"dÓPf tm;aumif;
vmwJh tcgusawmh ay:vmorQudk ½IbYkd nTejf yaeygw,f/
tJ'v
D kd trSetf wkid ;f od&rnfh 'kuo
© pömudk ouúm,qdw
k t
hJ rnfeYJ 0domcaoa|;BuD;u ar;wmbJ? "r®'Ed mé
ax&DuvJ tJ''D u
k o
© pömudyk if &nf½,
G íf ]]ouúm, qdw k m Oyg'geu©Em¨ ig;yg;yif jzpfaMumif;}} ajzMum;wmygbJ/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 19
BuHoq d üJ b0ifpw d ef YJ qifjcifpw d f qdw k hJ raem'Gg&uvJ ½Sv d Ydk odp&mtm½Hu k vJ½v dS Ydk BuHord jI zpfw,f? tJ'rD mS
b0ifpw d f qifjcifpw d qf wkd ma&m BuHow d ,fqw kd ma&m emrfw&m;csnf;bJ? odp&mtm½Hu k awmh ½kyv f J ½Sw
d ,f? emrfvJ
½Sw
d ,f? trnfyo kH P²mefpaom ynwfvJ ½Sw d ,f? pdwu f ;l xJrmS tqif;toH paom ½kyfay:vm,if tJ'D½kyfudk
ESpof ufom,mNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? touf½iS af ewJh twåaumifxifrw S Nf yD;awmhvJ pGv J rf;w,f? 'gaMumifh tJ'D
½kyt f m½Huk kd Oyg'geu©Em¨ vkYd qd&k w,f? aemufNyD;awmh BuHow d mudak &m b0ifpw d f qifjcifpw d u f akd &m ESpo f ufom,m
NyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? igaumifxifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? BuHoad ewmigbJ? igu BuHoad ewmbJ ponfjzifh
igaumiftaejzifh pJv G rf;wm[m tvGex f if½mS ;ygw,f? 'gaMumifh tJ'BD uHord I pdwef mrfw&m;awGukd Oyg'geu©Em¨ vdYk
qd&k wmbJ? tJ'D pdwef mrfw&m;awGqw kd m a0'em onm ocFg& 0dnmPfqw kd hJ emrfcE¨mav;yg;ygbJ? aemufNyD;awmh
tJ'BD uHord I pdwef mrfawG qdw k mu rdrw d Ykd \ ½kyu f ,kd u
f dk rSND yD;jzpfaewmbJ? 'gaMumifh tJ'BD uHord \ I wnf&m rS&D m
jzpfwhJ ½kyu f v kd J ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;w,f? igaumifvYkd xifNyD;awmhvJ pGv J rf;w,f? 'gaMumifh tJ'w D nf&m rS&D m
½kyu f v
kd J Oyg'geu©Em¨ vkYd qk&d w,f? ,ck tJ'D BuHord OI yg'geu©Em¨ qkid &f maqmify'k u f kd qkMd u&r,f/
BuHoq
d cJ Pü xif½mS ;½Sad om þ½kyef mrfcE¨mig;yg;udk ouúm,[k ac:onf/
½kyef mrfcE¨m qdw k m Oyg'gef\ tm½Hjk zpfwhJ cE¨mu wrsdK;? Oyg'gef\ tm½Hrk [kww f hJ cE¨mu wrsdK;? 'Dvdk 2-
rsdK;½Sdw,f? Oyg'gef\ tm½Hrk [kww f hJ cE¨mqdw
k mu t&d,r*fzv dk f emrfcE¨mav;yg;bJ? tJ'D t&d,r*fzv dk w
f &m;awGukd
wPSmjzifh 'd|jd zifh tm½Hrk ûyEdik b f ;k ? rpGv J rf;Ekid b
f ;l / 'gaMumifh tJ'aD vmukw&å m cE¨mawGuakd wmh Oyg'geu©Em¨ vdYk
rqd&k bl;? 'kuo © pömvdYk vJ rqd&k bl;? ouúm,vkYd vJ rqd&k bl;? ,ck xkwaf zmfNyD; ajymvmcJw h hJ avmuD ½kyef mrfcE¨m
awGuo kd m Oyg'gef\ tm½Hjk zpfvYdk Oyg'geu©Em¨ vkYd vJ qd&k w,f? 'kuo © pömvkYd vJ qk&d w,f? ouúm,vkYd vJ qk&d w,f?
'gaMumifh "r®'Ed mé ax&Du-
ork',opöm tar;
ouúm,-xif½mS ;½Sw
d hJ ½kyef mrf taygif;vkYd vJ qd&k wJh 'kuo
© pöm-qif;&JtppftrSe\
f jzpfaMumif;u b,f
w&m;ygvJ-b,fw&m;udk ork',opömvdYk qd&k ygovJvYdk ar;wmygbJ/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;yg
w,f/
ork',opöm tajz
rsufped YJ tjrifukd tNrJ½adS eapcsifwmbJ tJ'v D fkd tNrJ½adS eapcsifwhJ wPSmaMumifh b0opfawG xyfum
xyfum jzpfNyD; jrifrq I idk &f m Oyg'geu©Em¨ awG jzpfymG ;aewmbJ? xkYd twlyif em;ESihf Mum;wmvJ tNrJ½adS eapcsifw,f?
ESmacgif;eJY eHwmvJ tNrJ½adS eapcsifw,f? vQmeJY pm;odwmvJ tNrJ½adS eapcsifw,f? ud, k ef YJ awGYxwd mvJ tNrJ½adS eap
csiwf ,f? 'gaMumifh Mum;rI eHrI pm;odrI awGYxrd q I idk &f m Oyg'geu©Em¨ awG b0opftaejzifh xyfumxyfum jzpfae
wmbJ/ tJ'v D kd ESpo f ufom,mNyD; qmavmifaeMuaomaMumifh wcsKd Yu teHYuv kd J reH& t&omudv k J rpm;& tawGY
txduv kd J rcHpm;&wJh jA[®mavmuudk rêuduMf ubl;? reH& rpm;& rawGYx&d yJeYJ qif;&Jae&ovdk xifaeMuw,f?
Oyrmtm;jzifh aq;vdyêf uduaf ewJv h u l aq;vdyrf aomuf&wJh ae&mrSm raecsib f ;l ? uGr;f êuduaf ewJvh u
l uGr;f rpm;
&wJh ae&mrSm taecsib f ;l ? ao&nfao&uf êuduaf ewJv h u l ao&nft&uf raomuf&wJh ae&mrSm raecsib f ;l ?
tJ'v D b
dk J rsufpEd iS hf tjrifç em;ESit hf Mum; ponfukd êuduaf eMuwJt h wGuf owå0gawGu jrifrI Mum;rI ponfuif;wJh
plVa0'v’okwfw&m;awmf 21
edAmÁ efqw
kd mudk tvdrk ½SMd ubl;? tJ'v D kd owå0gawGuyJ rsm;aew,f/ BuHpnf&wmudv
k J êuduaf eMuwJt
h wGuf
BuHpnfrI uif;wJh edAmÁ efukd tvkrd ½SMd ubl;/
aysmfarGYyu
kH awmh vlYb0a&mufae,if ud, k w f iG ;f u &½Sad ewmudak &m? ud, k yf u toH;k taqmifawG ta>ct&H
taygif;toif;awGuakd &m t&yfa'oawGuakd &m &½Sad ewJh tJ'gawG tukev f ;kH udk ESpo f uftm;& oabmusNyD; aysmfarGY
aew,f? wcsKd YXmeawG[m txufwef;pm; vlawG&YJ tNrifeYJ q, dk if bmrQ aysmaf rGYp&m r½Sb d ;l ? ysi;f &dNiD;aiGYp&mom
jzpfaew,f? 'gayrJh tJ'XD merSm arG;zGm;NyD; aexkid Mf uwJh vlawGuawmh olwYkd t&yf olwYkd tajctaeeJY aysmfarGY
aeMuwmbJ? ewfjynfavmuü aysmaf rGYaeMuyHu k akd wmh txl;ajymp&m rvkyd gbl;? wd&pämefawGvJ vlYb0eJYol olY
tajctaeeJYol aysmaf rGYaeMuwmbJ? EGm;awG uRaJ wG jrif;awG[m jrufopf½u G u f okd m pm;NyD; olYb0eJYol aysmaf rGY
aeMuwmbJ? xkYd twlyif acG;awG 0ufawG MuufawG iSuaf wG 'Dvkd taumifawGvJ olwYkd tajctaeeJYow l Ydk aysmfarGY
aeMuwmbJ? tnpftaMu;xJu yd;k aumifuav;awGvJ olwYkd tajctaeeJY olwYkd aysmfarGYaeMuwmbJ? tJ'v D kd
jzpf&mb0awGrmS aysmaf rGYaeMuwJt
h wGuf tJ'v D b
dk 0awGrmS vJ xyfum xyfum jzpfaeMu&wmbJ/ 'gaMumif-h
wPSmoHk;yg;
ao,sxd'H þwPSmum; tb,fenf;[lr?l umrwPSm vdck sipf &m umr*kPüf jzpfaom qmavmifrI
wPSmu wyg;? b0wPSm tNrJ½adS eonf[k xifvsuf qmavmifrI wPSmuwyg;? 0db0wPSm-aoNyD;vQif
r½Sad wmh[k xifvsuf qmavmifru
I wyg;wh/J
1/ umrwPSm
vSywJt h qif;udk jrif&vkYd ESpo f ufvckd sifwm[m umrwPSmygbJ? tqif;vdYk qakd yrJh tqif;oufouf
wGiaf wmh r[kwb f ;l ? tqif;\wnf&mjzpfwhJ rde;f r wud, k v
f ;kH ç a,musfm; wud, k vf ;kH ç tusÐvckH snf tp½Sw
d hJ
ypön;f 0w¬Kwckv;kH odr;f usHK;NyD; ESpo
f ufvckd sifwmygbJ? xkYd twlyif wnf&myk*K¾d vf 0w¬Krsm;ESiw hf uG toHaumif; teHY
aumif;awG? t&omaumif;awG? pm;p&mûyjyifay;wJh rde;f r a,musfm;awG? tawGYtxd aumif;awG? oH;k aqmifb, G f
ypön;f awG 'Dv[
dk mawGukd ESpo f ufvckd sifwmvJ umrwPSmbJ/
vljzpfzYdk ewfjzpfzYkd a,musm;f jzpfzYdk rde;f rjzpfzYkd? vljzpfNyD; ewfNzpfzYkd umr*kPaf wGukd cHpm;zkYd vdck sif
ESpo
f ufwmvJ umrwPSmbJ? 'gaMumifh ]]umrwPSm? aumif;Ek;d &m? om,mESpo f ufr}I }vdYk aqmify'k pf x
D m;w,f?
tJ'gudk qkMd u&r,f/
jrif&wmjzpfap? Mum;& eH& pm;od& xdo&d wm jzpfap aumif;w,f xif,if om,mESpo f ufw,f? tJ'rD mS
aumif;w,f xifwmu t0dZmÆ bJ? t0dZmÆ qdw k m tm½H\ k oabmrSeu f kd zH;k uG,Nf yD; tvGt
J rSm;udk odwhJ oabmbJ?
rNrJwmudk NrJw,fvYdk olu xifw,f? cPrpJjzpfysuaf evdYk ESpo f ufz, G rf ½Sw
d hJ qif;&Joabmudk csr;f omvdYk xifw,f?
taMumif;tm;avsmfpmG cPrpJjzpfysufaevkYd twåaumif r[kww f mudk twåvYdk xifw,f? rwifw h ,fwhJ ud, k uhf ,kd f
olYu, kd uf kd wifw
h ,fw,fvYdk xifw,f? tJ'gawG[m aumif;w,fvYdk xifwmawGcsnf;bJ? tJ'v D kd aumif;w,fxif
awmh ESpo f ufvcdk sifwhJ umrwPSmjzpfw,f? ESpo f ufvckd sifawmh pGv J rf;w,f? pGv J rf;awmh ud, k t hf vdt
k wkid ;f NyD;pD;
jynfph akH tmif ûyvkyw f hJ tukov dk u
f H ukov
kd u
f H jzpfw,f? tJ'u D aH Mumifh b0opf ½kyef mrfqw kd hJ ouúm, jzpfw,f?
'gaMumifh ESpo f ufvckd sifwhJ umrwPSm jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f b0opf ½kyef mrfqw dk hJ ouúm,udk cH,al eonfrnfwmbJ/
aemufNyD;awmh tJ'w D PSmrS t½Sed t f 0g &vmwJt h wGuf tbdocFg& 0dnmPfac:wJh r&PoEéaZm pdw[ f m
aocgeD;rSm xifay:vmwJh uH ur®erd w d f *wderd w
d t
f m½Hu k kd qkyu
f ikd x
f m;ovdyk if pGpJ NJG rJNrJ tm½Hûk yaew,f? 'gaMumifh
pkwpd wd \
f tjcmrJüh tJ'D tm½Hu k kd ,lNyD; y#doaE¨pw d Ef iS whf uG b0opf ½kyef mrfawG jzpfomG ;&w,f? 'gaMumifh tJ'D
umrwPSmudk aygaemAÇ0u d m-wzef b0opfudk jzpfapwwfw,fvkdY yj qdx k m;wmbJ? ouúm, ork', xif½mS ;½Sw d hJ
½kyef mrftaygif; jzpfymG ;aMumif;vdYk vJ qd&k wmbJ/
2/ b0wPSm
b0wPSmqdw k m oów'd|ed YJ ,SOw f NJG yD;jzpfwhJ wPSmvdYk t|uxmrsm;rSm jyqdx k m;w,f? b0wPSm
yk'x
f u
J b0qdw k mu jzpfaew,f ½Sad ew,fvYdk teuf&w,f? 'gaMumifh tNrJ½adS ew,f-NrJw,fvYkd xifNyD;jzpfwhJ
ESpo
f ufom,mrIukd b0wPSmvdYk qd&k wmbJ? oów'd|d qdw k m ]]touf½iS af ewJh twåaumif[m b,fawmhrS
raorysufb;l ? ½kyu f ,kd Bf urf;BuD;u ysufp;D oGm;ayr,fvYdk tJ'D twåaumifuawmh rysufb;l ? wjcm; ½kyu f ,
kd t f opf
xJrmS 0ifNyD;wnf½adS ew,f? urÇmysuaf omfvJ oluawmh rysufb;l ? tNrJwrf; wnf½adS ew,f}}vkYd xifrw S pf vJG rf;wJh
t,lygbJ/
tJ'D oób'd|ed YJ ,SOw f NJG yD; jzpfwhJ wPSmudk b0wPSmac:w,f? 'DwPSmu twåaumif igaumif tNrJ
wnf½adS ew,f qdw k mudv
k J ESpo
f ufoabmusw,f? ]]a½S;uwnf;u wnfNrJ wnf½v dS mwJh iguyif ,ckvJ cHpm;&
w,f? aemifvJ cHpm;oGm;&r,f}}vkYd ,HMk unf,q l jyD;awmh jrif&Mum;& awGY& od&wJh tm½Hak wGuv kd J ESpo f ufvcdk sif
w,f? aemiftcgrS &r,fvYdk xif&wmawGuv kd J ESpo
f ufvcdk sifw,f? tNrJwrf; wnf½adS ernfh rdru d ,dk t
f wGuf
,cka&m aemifumvyg aumif;pm; csr;f omoGm;apcsiw f ,f? b0aumif;awGrmS jzpfcsiw f ,f? aemufaemuf b0awG
rSm vlcsr;f om ewfcsr;f omcsn;f jzpfomG ;csiw f ,f? wcsKd Yu a,musm;f b0csn;f jzpfomG ;csiwf ,f? wcsKd Yu rde;f rb0
csnf; jzpfomG ;csifw,f? tJ'gawG[m b0wPSmawGcsnf;bJ/
3/ 0db0wPSm
y#doaE¨pwd Ef iS w
hf uG b0opf½yk ef mrfawG jzpfomG ;w,f? 'gaMumifh 'DwPSmudvk J aygaemAÇ0u
d m-wzefb0opfukd
jzpfapwwfvYdk jyqdx k m;wmygbJ/ 'DwPSmtwGuf aqmify'k u f awmh ]]0db0rSm? Oapä'g? xifum ESpof ufr}I }wJ/h
tJ'gudk qkMd u&r,f/
0db0wPSmqkw d m aoNyD;,if bmrQr½Sad wmhyJ Oapä'jzpfomG ;w,fç vH;k 0jywfpo J mG ;w,fvYkd xifNyD;
ESpo
f ufwhJ wPSmbJvYdk qdv k ykd gw,f/ tJ'v D kd aoNyD;,if taumif;tqk;d bmudrk Q rcHpm;&awmhb;l vdYk xifjrifwhJ
twGuf raumif;usdK; ay;wwfwhJ tukov kd af wGvJ ra½Smifb;l ? ukov kd v
f rJ ûybl;? raocif cHpm;bdYk &m &Edik w f hJ
enf;jzifh ½SmBuHNyD; cHpm;aew,f? 'gaMumifh 'DOapä't,l½w dS o
hJ rl mS b0aumif;rSm jzpfapEdik w
f hJ aumif;rIuu H r½Sd
oavmufyif enf;yg;w,f? raumif;rIuu H awmh tvGeyf ifrsm;bdYk ½Syd gw,f/ 'gaMumifh aocgeD;rSm olûyxm;wJh
tukov kd uf &H ,f? tukov kd uf rH e® rd w
d &f ,f? jzpf&rnfh tyg,fb0u tajctae *wderd w d &f ,f tJ't D m½Hk oH;k ckxu
J
wckcuk kd pGNJ yD; tyg,fy#doaE¨pw d f ponfjzpfzdYk bJ½Sdw,f/
,ck azmfjycJw
h hJ wPSmoH;k yg;aMumifh jzpf&m&mb0rSm y#doaE¨rpS í ouúm,ac:wJh Oyg'geu©Em¨ ig;yg;
½kyef mrfw&m;awG tqufrjywf jzpfymG ;aewmbJ? 'gaMumifh 'DwPSmoH;k yg;udk ouúm, ork', ouúm,jzpfaMumif;
w&m;vkYd qd&k wmbJ? ork',opömqdw k mvJ 'DwPSmoH;k yg;ygbJ? 'gaMumifh tJ'v D dk jzpfyu
kH dk ]]ouúm,jzpf&ef?
taMumif;rSe?f oH;k wef wPSmpk}}vkYd twkcd sKyf rSwx
f m;Mu&r,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/
tJ'D wPSmoH;k yg;udk ouúm,ork',[k jrwfpmG bk&m;u a[mawmfral Mumif; "r®'Ed mé ax&Du 'Dvkd
ed*;kH csKyfNyD; ajzMum;ygw,f/
eda&m"opöm tar;
eda&m"opöm tajz
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? wóm a,0 wPSm,- xkq d mavmifrI wPSm\yifvQi?f 0g (umr
wPSmpaom) xko d ;kH yg;aom wPSm\yifvQi?f a,m taoo0d&m* eda&ma"m tMuif t<uif;rJh ysujf y,fjcif;
csKyfjcif;onf? a,m pma*g-(xkw d PSmud)k tMuif pGeYf jcif;onf? a,m y#deó
d a*¾g-tMuif a0;pGmpGeYfjcif;onf? ,m
rkw-åd (xkwd PSmrS) tMuif vGwjf cif;onf? a,m temva,m tMuif rwG,w f mjcif;onf? twd¬ ½S\ d ? tm0kaom
0domc 'g,um 0domc? t,Hacg wPSm t<uif;rJh ysujf y,fjcif; csKyfjcif;ponfjzifh jyqdt k yfaom þoabmud?k
ouúm, eda&ma"m ouúm, csKyfjcif;oabm (csKyf&moabm)[lí? b*0wm 0kawåm jrwfpmG bk&m;u a[mawmf
rltyfygonfwJh/
eda&m"opömqdwk hJ edAmÁ efw&m;u todcufw,f? tajym&vJcufw,f? rdrw d Ydk oEÅmefrmS ½Sad ewJh ½kyef mrfrsm;vkd
rdrw d Ydk rsufarSmufrmS ½Sad ewJh ½ky0f w¬Krsm;vdk odbYkd vJ rvG,b f ;l ? ajymbdYk vJ rvG,b f ;l ? ouúm,eda&m" qdw k mudk
'J'h ;kd ajymr,fq&kd if Oyg'geu©Em¨ qdw k hJ ½kyef mrfwYdk \ csKyfjcif; uif;Nidr;f jcif;vdYk ajym&rSmbJ? 'gayrJh tJ'D ½kyef mrfawG
csKyfwmuvJ jzpfNyD;awmh csKyfysufomG ;wmudk qdv k w
kd m r[kwb f ;l ? jzpfaeus ½kyef mrfawG taMumif;r½Sv d Ydk vH;k vH;k
rjzpfawmhyJ csKyfjcif; uif;Nidr;f jcif;udo k m qkv d wkd ,f? 'gaMumifh 'DrmS taMumif;jzpfwhJ ork',wPSm\ csKyfjcif;jzifh
azmfjyxm;wmygbJ/
tJ'rD mS wPSm t<uif;rJh ysufjy,fw,f csKyfw,f qdw k m t&[wår*f\ tpGr;f aMumifh jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ
jywfpuJ if;Nidr;f oGm;wmudq
k wkd mygbJ? tJ'g[m &[EÅm\ oEÅmefü ESpo f ufom,mwJh wPSmvH;k 0 rjzpfjcif;jzifh
xif½mS ; od&w,f? &[EÅmrSm b,fvkd ESpo f ufz,
G tf m½Hu
k rkd Q ESpof ufom,mrI rjzpfawmhb;l ? 'gaMumifh pkawcgeD;
aemufq;kH tcsdeüf vJ b,ftm½Hu k rkd Q rpGv
J rf;awmhb;l ? tJ'v D kd tpGt
J vrf;uif;aomaMumifh y&deAd mÁ efpw
k d pdwcf sKyf
oGm;onfh aemufü y#doaE¨pw d Ef iS w
hf uG b0opf½yk ef mrf awG[m vH;k 0rjzpfvmawmhyJ jywfpu J if;Nidr;f oGm;w,f?
tJ'g[m ouúm,vdYk 'kuo © pömvkYd ac:wJh ½kyef mrfcE¨mawG uif;Nidr;f oGm;wmbJ? tJ'v D kd b0opf½yk ef mrfawG rjzpf
vmawmhyJ r½Sad wmhyJ uif;Nidr;f aeawmh tkjd cif; emjcif; aojcif;paom qif;&J[o l rQawGvJ tukev f ;kH tNyD;wkid f
uif;Nidr;f oGm;awmhwmbJ/
tJ'vD kd taMumif; udavom jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ uif;Nidr;f NyD; qif;&Jcyford ;f csKyfNidr;f uif;jywfomG ;wmudk
eda&m"opömedAmÁ efvYkd qdw
k mygbJ/ Oyrmtm;jzifh avmifpm r½Sv d Ydk rD;Nidr;f oGm;wmrsdK;ygbJ/ tJ'gudk t*Fw k &å ygVd
yXrwGJ (ESm-178) rSm 'Dvv dk J a[mxm;ygw,f/
(urwOö bdua© 0 'kue© ad &ma"m t&d,opö)H &[ef;wdYk 'kue© ad &m" t&d,opömu b,f[mvJ? (t0dZmÆ ,
awG0 taoo0d&m*eda&m"m ocFg&eda&ma"m) wPSmjzpfaMumif; t0dZmÆ \yifvQif t<uif;rJh ysujf y,fjcif; csKyfjcif;
aMumifh ocFg&wkYd \ csKyfjcif; NyD;pD;onf? (ocFg& eda&ma"m 0dnmP eda&ma"m) ocFg&wdYk \ csKyfNcif;aMumifh b0opf
0dyguf 0dnmPf csKyfjcif;NyD;pD;onf? «þrS aemufü ygVdrNyyJ jrefrmjyefoufoufjyoGm;rnf/» 0dnmPfcsKyfjcif;aMumifh
emrf½yk cf sKyfjcif; NyD;pD;onf? emrf½yk cf sKyfjcif;aMumifh rsupf ed m;paom tm,wecsKyfjcif; NyD;pD;onf? tm,wecsKyfjcif;
aMumifh zó-tawGYcsKyfjcif;NyD;pD;onf? zócsKyfjcif;aMumifh cHpm;rIa0'emcsKyfjcif; NyD;pD;onf? a0'emcsKyfjcif;aMumifh
wPSmcsKyfjcif; NyD;pD;onf? wPSmcsKyfjcif;aMumifh pGv J rf;rIOyg'gefcsKyfjcif; NyD;pD;onf? Oyg'gefcsKyfjcif;aMumifh
b0opfjzpfaMumif;uHEiS hf b0opfjzpfrcI sKyfjcif;NyD;pD;onf? b0csKyfjcif;aMumifh b0opfjzpfrI ZmwdcsKyfjcif;NyD;pD;onf?
ZmwdcsKyfjcif;aMumifh tkjd cif; aojcif; csKyfonf? pd;k &dryf al qG;jcif; idak <u;jcif; ud, k q f if;&JrI pdwq
f if;&JrI pdwNf yif;pGm
ylyefrwI Ykd vJ csKyfMuonf? þqkcd o hJ nft h wkid ;f þqif;&J tpkoufouf\omvQif csKyfjidr;f jcif; jzpfonf? (twå
aumif\ csKyfjcif; r[kw[ f k qdv
k \ kd /) &[ef;wdYk ,ckjyqdck ahJ om þqif;&Jtpkoufouf\ csKyfjcif;udk 'kue© ad &m"
t&d,opöm[k ac:qdt k yfayonfw/hJ
plVa0'v’okwfw&m;awmf 25
tJ'g[m bk&m;a[mygVDukd twdtus jrefrmjyefqckd sufygbJ? tJ'yD gVdrmS t0dZmÆ csKyfjcif;aMumifh ocFg&csKyf
onf? ocFg&csKyfjcif;aMumifh 0dnmPfcsKyfonf ponfjzifh wckcsif; wckcsif; csKyfyu kH kd toD;toD; jywmuawmh
qdik &f m taMumif;csKyf,if olYqidk &f m tusKd ;csKyfw,f qdw
k mudk odem;vnf&atmifvYdk jywmygbJ? pifppf odapvkwd m
uawmh t0dZmÆ csKyfonfEiS w hf ûydief uf ocFg&paom tusdK;w&m;awG tukev f ;kH wygwnf; csKyfomG ;Muw,fqwkd mudk
odapvk&d if;ygbJ/
tJ'D taMumif; udavomt<uif;rJch sKyfjcif;qdw k hJ eda&m"opöm edAmÁ efukd wóm a,0 wPSm,-xkw d PSm\
yifvQi?f taoo0d&m eda&ma"m-t<uif;rJyh sujf y,fjcif; csKyfjcif;yifjzpfaMumif; ,ckjyqdq k yJ gVdrmS a&m "r®pMumokwf
ygVd ponfrmS a&m azmfjyxm;w,f? tJ'v D kd taMumif;udavom t<uif;rJch sKyf,if olYqikd &f mtusdK; ½kyef mrfqif;&JawG
vJ t<uif;rJch sKyfNidr;f w,f qdw
k mudv
k J odapygw,f? Oyrmtm;jzifh rD;avmifpmvH;k 0 r½Sad wmhb;l qk, d if rD;vJ vH;k 0
r½Sad wmhb;l qdw
k m od&ovdyk gbJ/
t&d,r*fjzifh edAÁmefawGYyHk
tJ'D edAmÁ efukd t&d,mr*fjzifh tm½Hûk yyHk jyaom y#dord'Ç g r*fygVd (411) ü-
yOöEéH cE¨meH-cE¨mig;yg;wkYd \? eda&ma"m-csKyfjcif;onf/ edpöH edAmÁ eEdÅ yóaEÅm or®weå , d mrH Mouúrwd-
NrJaom edAmÁ ef[k odNrifvsuf t&d,r*fa&mufonfw/hJ tJ'rD mS edp-öH NrJaom qdw k hJ 0daooeuawmh a½SYyikd ;f
0dyóemu tedp-ö rNrJb;l vdYk ½IjrifvmcJw h t
hJ wGuf edAmÁ efukd awGYNrifwthJ cg NrJwt hJ aejzifh awGYNrifyu
kH kd jywmygbJ?
vk&d if;uawmh t&d,r*fzv kd cf Pü cE¨mig;yg; ½kyef mrfw&m;wkYd \ csKyfjcif; uif;qdwjf cif;udk awGYNrifw,f qdw k mu
vd&k if;ygbJ/ tJ'D y#dord'Ç gr*fygVdawmf t&tm;jzifh 0dyóem½IqüJ jrifrI Mum;rIpaom ½kyef mrfcE¨mwkYd \ tjzpf
tysufukd awGYoad ew,f? t&d,r*fzv dk f cPusawmh tJ'jD zpfysufaewJh jrifrMI um;rIpaom ½kyef mrfcE¨mawG csKyfjcif;
uif;qdwaf ewmudo k m awGYo&d w,f? tJ'D jzpfysu½f yk ef mrf csKyfNidr;f wm[m r*fzv kd \ f tm½Hjk zpfwhJ omrnedAmÁ efb?J
tJ'o D mrnedAmÁ efukd odjrifwhJ t&d,r*f\ tpGr;f aMumifh taMumif;udavomESihf tusdK;½kyef mrfawG jzpfciG rhf ½Syd J
csKyfNidr;f wmu 0daooedAmÁ efb/J
tJ'D 0daooedAmÁ efu t&d,r*fav;yg;\ tpGr;f aMumifh udavomESihf ½kyef mrfcE¨mcsKyfNidr;f jcif; av;yg;
½Sw
d ,f? tJ'aD v;yg;xJu aomwywdrå *f\ tpGr;f aMumifh csKyfjcif;yHu k awmh tyg,fav;yg; usa&mufapwwfwhJ
wPSmvJ csKyfNidr;f w,f? ckepfb0xufyv kd eG Nf yD; umrok*wdb0awGukd jzpfapEdik w f hJ wPSmvJ csKyfNidr;f w,f? 'd|ed YJ
0Dpu d pd mä vJ csKyfNidr;f w,f? 'gaMumifh aomwmyefrmS tyg,fb0 ½kyef mrfawG ckepfb0xuf ydv k eG w
f hJ umrok*wd b0
½kyef mrfawG jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ csKyfNidr;f uif;½Si;f oGm;w,f? ou'g*grdr*f\ tpGr;f aMumifh Murf;wrf;aom umrwPSm
eJY Asmyg' csKyfNidr;f w,f? 'gaMumifh 2-b0xuf ydv k eG Nf yD; umrok*wdb0awGvJ jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ csKyfNidr;f uif;½Si;f
oGm;w,f? 'gayrJh aomwmywdrå *fcP ou'g*grdr*f cPrSmawmh tJ'u D ad vomawG csKyfwmeJY b0½kyef mrfawG
csKyfwmudak wmh rawGYoEd ikd yf gbl;? bmaMumifv h qJ akd wmh tJ'jD zpfciG ½hf w
dS hJ udavomawGeYJ b0½kyef mrfawGu xif½mS ;
½Sad ewm r[kwb f ;l ? jzpfciG ½hf ½dS rkH Qom ½Sad ewmbJ? 'gaMumifh xif½mS ;½Sw d hJ t&m0w¬KawG aysmufu, G o
f mG ;wJt
h aejzifh
awGYo&d wmawmh r[kwb f ;l ? jzpfysuaf ewJh ½kyef mrfawG csKyfNidr;f uif;qdww f hJ omrnedAmÁ efuo kd m t&d,r*fcPü
xif½mS ;awGYo&d ygw,f/
tem*grdr*f\ tpGr;f aMumifh umrwPSmeJY Asmyg'gawG vH;k 0csKyfNidr;f oGm;w,f? tJ'gaMumifh umrb0
½kyef mrfawGvJ jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ vH;k 0csKyfNidr;f oGm;w,f/ 'gayrJh tJ'u
D mrwPSm Asmyg'eJY umrb0½kyef mrfawG
csKyfNidr;f yHu
k akd wmh tJ'rD *fcPrSm awGYo&d wmawmh r[kwyf gbl;? 0dyóemÓPfjzifh awGYae&wJh jzpfysuf½yk ef mrfawG
plVa0'v’okwfw&m;awmf 26
t&[wår*f\ tpGr;f aMumifh t0dZmÆ b0wPSmpaom udavomawG tukecf sKyfNidr;f oGm;w,f? b0ü
wyfrufom,mwJh wPSm r½Sad wmhaomaMumifh b0opf½yk ef mrfawGvJ jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ csKyfNidr;f oGm;w,f? tJ'gudv k J
r*fcPrSmawmh awGYow d mr[kwyf gbl;? 0dyóemÓPfjzifh rjywfawGYoad e&wJh jzpfysuf½yk ef mrfawG csKyfNidr;f uif;½Si;f
wJh omrnedAmÁ efuo kd m r*fcPü awGYo&d ygw,f? 'gayrJh udavom csKyfNidr;f wma&m b0opf½yk ef mrfcE¨m csKyfNidr;f
wma&m tJ'cD sKyfNidr;f jcif;txl;[mvJ omrnedAmÁ efxrJ mS twGi;f 0ifaewmrdYk edAmÁ efukd wyg;wnf;vkYd om qd&k ygw,f/
b,fvv kd q
J akd wmhum udavomrQomNidr;f wJh oOyg'daooedAmÁ efeYJ b0opfcE¨myg Nidr;f wJh tEkyg'daooedAmÁ efwYkd ukd
r*fzv
dk \
f tm½Hjk zpfwhJ omrnedAmÁ efEiS hf twlwyl v
J Ykd qd&k wmvkyd gbJ? bmaMumifv h q J akd wmh Nidr;f jcif;oabmtm;jzifh
twlwyl if jzpfaeaomaMumifyh gbJ/
'gavmufq,
kd if ouúm,eda&m" qdw
k hJ eda&m"opöm taMumif; aumif;aumif; em;vnfavmufygNyD/
r*¾opömtar;
r*¾opömtusif[
h m ouúm,csKyfwhJ edAmÁ efoYkd tm½Hûk yaomtm;jzifh a&mufwwfw,f? ouúm,csKyfNcif;udk
NyD;apaom tm;jzifh usiohf u
l v
kd J a&mufapwwfw,f? 'gaMumifh ouúm,csKyfjcif;odYk a&mufwwfaom tusi?hf
wenf;tm;jzifh a&mufapwwfaomtusi?hf wenf;tm;jzifh a&mufaMumif;tusifu h v
kd J qk&d ygw,f? tJ'D r*¾opömu
b,f[mvJvYdk ar;wmygbJ? tJ't D ar;udk "r®'Ed mé u 'dvadk jzMum;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 27
r*¾opömtajz
r*¾i½f pS yf g;
(1) ur®óuwm or®m'd|?d (2) psme or®m'd|?d (3) 0dyóem or®m'd|?d (4) r*¾or®m'd|?d (5) zvorm
'd|wd ?hJ ypöa0u©Pmor®m'd|yd g jyxm;wmvJ ½Sw d ,f? tJ'gygqk, d if or®m'd|d 6-yg; ½Sdw,f/ tJ'D 6-yg;xJrS ypöa0u©
Pm or®m'd|d qdw k muawmh t&d,r*fzv dk f a&mufNyD;wJah emuf jyefvnfqifjcifNyD; odwÓ hJ Pfb?J tJ'gtwGuaf wmh
txl;tm;xkwpf &m rvdyk gbl;? t&d,r*fzv dk af &muf,if olYtvkv d kd qifjcifawmhwmygbJ? aemufNyD;awmh zvor®m
'd|d qdw k muvJ t&d,r*f\ tjcm;rJrh pS NyD; olYtvdv k kd jzpfomG ;wmbJ? tJ'zD v or®m'd|t d wGuv f J oD;jcm;tm;xkwf
p&m rvkyd gbl;/ usefwhJ or®m'd|ad v;yg;twGuu f awmh oD;jcm;tm;xkw&f w,f/
uvJ tvGet f a&;BuD;ygw,f? uHEiS hf uH\tusdK;udk ,HMk unfNyD; odjrifoabmusrS raumif;rIukd rûyyJ MuOfa½Smif
w,f? tJ'v D kd MuOfa½SmifrS oDvjynfph w
kH ,f? orxbm0emtvkyu f kd vky,
f if psmef&NyD; jA[®mah vmurSm jzpfEikd w f ,f
qdwk m ,HMk unfrS orxbm0emtvkyu f kd tm;xkww f ,fqw kd m ,HMk unfrS orxbm0emtvkyu f kd tm;xkwNf yD; psmef
ukov kd u
f kd &Ekid w
f ,f? Oyg'geu©Em¨ ig;yg;qdw k hJ ½kyef mrfwYdk \ tjzpftysufu½kd ,I if 0dyóemÓPf r*fzv kd Ó f Pf
rsm;udk &Edik w
f ,fqw kd m ,HMk unfrS 0dyóemtvkyu f kd tm;xkwNf yD; 0dyóemÓPf r*fzv kd Ó
f Pfrsm;udk &Edik w f ,f?
'gaMumifh ur®óuwmor®m'd|[ d m 0dyóem½I&mü tajccHjzpfwhJ rlvr*¾ib f ?J xkYd twlyif oDvr*¾iEf iS hf orm"dr*¾if
rsm;vJ 0dyóem\ tajccHrv l r*¾iaf wGb/J
'gaMumifh 0dyóemtvkyu f kd tm;xkwrf nfh yk*K¾d vf[m ur®óuwm or®m'd|Ed iS hf jynfph NkH yD;awmh oDvESiv hf J
jynfph &kH w,f? orm"duv kd J jzpfygG ;ap&w,f? tJ'rD mS oDvESijhf ynfph w kH ,fqwkd m or®m0gpm or®mur®EÅ or®mtmZD0
qdw
k hJ oDvr*¾if oH;k yg;ESihf jynfph w kH mygbJ? or®m0gpm qdw k m (rkom0g') vdraf jymjcif;? (ydoP k 0gpm) *H;k wdu k jf cif;?
(z½ko0gpm) qJa&; Budr;f armif;jcif;? (oræyv Ü my) tESprf hJ tjydet f zsif;pum; ajymjcif;qdw k hJ rdpmä 0gpmrS MuOfa½Smif
jcif;ygbJ/ or®mur®EÅ qdw k m (ygPmwd ygwm) owå0gudk owfjcif;? (t'dEmé 'ge) olwyg;Opömudk vk,ufc;kd ,l
jcif;? (umarokrpd mä pm&) rydik rf qdik af om trtzdu k mr*kPw f Ydkü rSm;,Gi;f usL;vGejf cif;qdw
k hJ rdpmä ur®ErÅ S MuOfa½Smif
jcif;ygbJ/ rdpmä tmZD0 qdw k muawmh ck;d jcif; vdrjf cif; owfjcif; paom rw&m;onfeh nf;jzifh ypön;f ½SmNyD; touf
arG;jcif;ygbJ/ vl0wfaMumifrsm;rSm qd, k if ig;yg;oDvudk ½d½k akd oaoaqmufwnf usifo h ;kH jcif;jzifh oDvjynfph kH
pifMu,fygw,f? ig;yg;oDvudk ½k½d akd oao usifah e,if ydoP k 0gpm ponfrv S J MuOfa½Smif&wmbJ? 'gaMumifh
rkom0g'rS MuOfa½Smifyg\vkYd aqmufwnfNyD; ½k½d adk oaousifah e,if tJ'yD o d P
k 0gpmponfrS MuOfa½Smifjcif;
udpv ö J NyD;wmygbJ/ &[ef;rsm;rSmawmh ygwdarmuf odum© yk'rf sm;ESit hf nD tjynft h pHu
k sifb
h Ykd vkyd gw,f/ tJ'v D dk
usifah e,if oDvr*¾if jynfph akH ewmygbJ/
orm"dr*¾iaf wmh wufEikd , f if psmefwyg; jzpfap? ESpyf g; oH;k yg; av;yg; jzpfap? t½lypsmefrsm;yg jzpfap
a½S;OD;pGm &atmifxw k w
f mu taumif;qH;k bJ/ tJ'o D rxpsmefrsm;udk &atmif tm;rxkwEf idk , f ifawmh jzpfqJ
½kyef mrfukd ½Irw
S v
f suf 0dyóem cPduorm"d aumif;aumif;jzpfatmif tm;xkw&f w,f/ b,fvv dk J qdak wmh 'Gg&
6-yg;u jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f ½kyef mrfawGukd rjywfvudk Nf yD; ½Iae&mwmygbJ/ 'gayrJh pNyD; ½Icgp rSmawmh owd orm"d
ÓPfu tm;r½Sad o;aomaMumifh jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f udk olYjzpfpOftwkid ;f tukev f ;kH vdu
k Nf yD; ½Irw S f
vkYd awmh rjzpfao;ygbl;? 'gaMumifh xif½mS ;ay:vmwJh "mwfwyg;yg;u pNyD; ½Irw S &f w,f? tJ'v D dk ½Irw S zf Ydk &m
r[mowdy|meokwrf mS (*päaEÅm 0g *pämrDwd ½Irw S zf Ydk&m r[mowdy|meokwrf mS (*pämaEÅm 0g *pänrDwd yZmemwd
ponfjzif)h oGm;qJponfrmS oGm;w,f &yfw,f xkid w f ,f avsmif;w,f ponfjzifh ½Irw S zf Ykd nTeMf um;xm;ygw,f/
tJ'D nTeMf um;awmfrw l mudk rSND yD;awmh bke;f BuD;wkYd u xkid af eqJrmS xkid w f ,f xdw,fvYkd ,ifvJ ½Irw S zf Ykd ?
0rf;Adu k u f vIy½f mS ;wmudk azmif;w,f yde;f w,fvYdk ,ifvJ ½Irw S zf Ydk nTejf yaeygw,f? azmif;w,f ydew f ,fvYkd
½Irw S af e,if; jzpfay:vmwJh pdwu f ;l udv k J ½Irw S zf Ydk ? ud, k v
f ufvyI ½f mS ;wkid ;f vJ ½Irw S zf Ydk ? anmif;rI ylrpI aom a0'em
udvk J ½Irw S zf Ykd ? Mum;wm jrifwmponfuv kd J ½Irw S zf Ykd ? oGm;qJrmS oGm;wmudk ½Irw S zf Ykd ponfjzifh nTejf yaeygw,f?
tJ'v D kd nTejf ywJt h wkid ;f ½k½d akd oao ½Irw S Mf uwJh olawGrmS cPdu orm"dtm;½Sv d mwJh tcgusawmh ½Irw S wf ikd ;f
½IrSwfwdkif; odp&m½kyfeJY odwJhemrf 'D 2-yg;udv k J ydik ;f jcm;NyD; ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifyh if odMuygw,f? vIycf sifrI oGm;csifrI
paom taMumif;eJY vIy½f yk f oGm;½kypf aom tusdK;udv k J ydik ;f jcm;NyD; ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifyh if odMuygw,f? ½Irw S wf idk ;f
½IrwS w f ikd ;f odp&ma&m odwma&m jzpfjzpfNyD; ysuyf suo f mG ;wmudv k J ud, k yf ikd Ó f Pfjzifyh if odMu&ygw,f?
tJ'v D o dk Nd yD;awmh tedpö 'ku© tewåvYdk vJ odMuygw,f/ tJ'v D dk trSet f wkid ;f odoo d mG ;wm[m 0dyóemor®m'd|b d ?J
tJ'o D r®m'd|d jzpfatmif trSeo f abmqDukd pdwOf ;D nGwaf y;wmu or®mouFyb Ü ?J tJ'D or®m'd|ed YJ or®mouFy[ Ü m
½Irw S w f ikd ;f ½Irw S wf idk ;f jzpfaew,f? tJ'g[m 0dyóemynmr*¾if 2-yg; jzpfygG ;aewmbJ/
½Irw
S af ewke;f rSmvJ jynfph akH ewmygbJ? ½Irw S af eqJrmS oDvu ydNk yD;awmhawmif pifMu,fygao;w,f/ 'gaMumifh tJ'D
oDvr*¾io f ;kH yg;qdv
k Qif ½Irw S w
f ikd ;f ½Irw
S w
f ikd ;f r*¾i½f pS yf g; jzpfygG ;aewmbJ? tJ'g[m ykAb
Á m*r*fvYkd ac:wJh 0dyóem
r*¾iaf wGb?J t&d,r*f\ a½SUoGm;r*¾iaf wGvYkd qdv k wkd mygbJ/
rlvr*¾iq f wkd m 0dyóem\ tajccHr*¾ib f ?J tJ'gu ckwifu ajymcJw h thJ wkid ;f uHu\
H tusdK;udk ,HMk unfwhJ
ur®óuwmor®m'd|&d ,f? psmeform"dEiS hf tbdnmOf 2yg;&,f? oDvr*¾if oH;k yg;&,f? psmefr&olrmS 0dyóemcPdu
orm"dr*¾i&f ,f 'Dr*¾iaf wGygbJ/ tJ'D tajccHr*¾iaf wGukd rSND yD;awmh jzpfcu kd f ½kyef mrfawGukd ½INyD; ykAb
Á mr*¾iq f w
kd hJ
0dyóemr*¾iu f kd jzpfygG ;ap&w,f? tJ'v D jdk zpfygG ;apvQif 0dyóemÓPf &ifw h thJ cgrSm aomwmywdrå *fqw kd hJ t&d,
r*¾ijf zpfNyD; edAmÁ eftm½Hxk oJ Ykd ajy;0ifomG ;w,fvYdk qdv k w
kd mygbJ/ [kww f ,f wif;wif;&if;&if; jynfjh ynfph pkH kH ½IrwS f
aewJo h [l m jzpfysufwhJ ½kyef mrfawGukd ½Ioad e&if; ½kycf E¨m csKyfNidr;f wJh oabmxJoYkd usa&mufomG ;w,f? tJ'g[m
wu,ftm;xkwMf unf, h if ud, k wf idk yf if awGYEikd yf gw,f/ tJ'v D kd awGYyu
kH kd y#dord'Ç gr*f ygVdawmf (411)rSm 'Dvkd
jyxm;ygw,f/
t&d,mr*fu edAÁmefjrifyHk
twdck sKyfqv kd w
kd muawmh ½kyef mrfcE¨mwdYk ukd rNrJb;l vdYk ½Ijrifvsuf tEkavmr 0dyóemÓPfjzifh NyD;vQif
½kyef mrfcE¨m csKyfNidr;f uif;qdww f mudk NrJwhJ edAmÁ eftaejzifh awGYjrifvsuf t&d,r*fjzpfw,fvYkd qkv d wkd mygbJ/
xkYd twlyif ½kyef mrfawGukd qif;&JvYdk ½IjrifNyD;vQif ½kyef mrfawG csKyfNidr;f uif;qdww f mudk csrf;omwJh edAmÁ eftaejzifh
awGYjrifvsuf t&d,r*fjzpfyu kH vkd J jyqdx k m;w,f/ ½kyef mrfawGukd tewåvYkd ½IjrifNyD;vQif ½kyef mrfawG csKyfNidr;f
uif;qdww f mudk (y&rw¬) tjrwfq;kH oabm edAmÁ eftaejzifh awGYjrifvsuf t&d,r*fjzpfyu kH v
kd J jyxm;w,f/ tJ'D
jyqdck su[f m rdvEd y´ OSmu jyqdyk EkH iS hf xyfwyl gbJ? rdvEd y´ OSmü 'Dvjkd yxm;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 30
edAÁmefudk rsufarSmufjyKyHk
ty&my&H wrSwNf yD;wrSwf tqifq h if?h reod ua&mawm ESv;kH oGi;f ½Ioad eaom? wó xkad ,m*D\? wH
pdwåH xk½d o I ad eaompdwo f nf? (ty&my&H reod ua&mawm wrSwNf yD;wrSwf tqifq h ifh ESv;kH oGi;f ½Ioad epOf?)
y0wHå orwdurú w d mG rjywfjzpfaeaom ½kyef mrft,Ofukd ausmfveG í
f ? tyÜ0wHå rjywfjzpfaeaom ½kyef mrft,Of\
jywfpcJ sKyfNidr;f jcif;oabmodYk ? Mouúrwd- ouf0ifí oGm;avawmhonfw/hJ
0dyóem½IaewJh yk*K¾d vf[m t&d,r*f ra&mufcifuqd, k if ½Iwidk ;f ½Iwikd ;f rjywfjzpfysufaewJh ½kyef mrfukd
csnf; awGYoad e&w,f? tJ'v D kd odae&if;xJu ½kyef mrfawGv;kH 0 csKyfNidr;f uif;qdww
f hJ oabmxJukd a&mufomG ;w,f?
tJ'g[m t&d,r*fjzifh edAmÁ efukd rsufarSmufawGYoo
d mG ;wmbJ? 'gaMumifh 'Dvv dk J qufNyD; jyqdx
k m;ygw,f/
r[m&mZ jrwfaom rdvEd r´ if;BuD;? or®my#dyaEém emrf½yk u f kd ydik ;f jcm;odwhJ ÓPfrpS í ocFg½kayu©m
tEkavmrÓPfwidk af tmif rSepf mG usifch o
hJ nfjzpfí? tyÜ0wå rEkyaÜ wåm rjywfjzpfaeaom ½kyef mrft,Of\ csKyfNidr;f
jywfpjJ cif;oabmodYk todÓPfjzifh a&mufomG ;aom yk*K¾d vfu?kd edAmÁ eH opduä a&mwDwd edAmÁ efukd rsuaf rSmufûyonf
[lí? 0kpw ö d ajymqd&k ygonfw/hJ
tJ'uD aemuf jzpfrI tpydik ;f udk rawGY&awmhyJ vsifjrefpmG ysufysufomG ;wJh tqH;k ydik ;f uko d m awGY&wJh b*F
ÓPfjzpfw,f? tJ't D cg yHo k P²mef txnfj'AfvJ rxif½mS ;awmhb;l ? ½Irw S w
f idk ;f ½Irw
S w
f ikd ;f od&wmeJY odwm[m
csujf cif;yif tvGevf sijf refpmG ysuyf suo
f mG ;wmudck sn;f awGYae&w,f? tJ'aD wmh rNrJwmcsn;f bJ qif;&Jcsn;f bJ tpd;k
r&wJh tewåoabmw&m;csnf;bJvYkd vJ odwÓ hJ Pf[m tvGe½f iS ;f vif;pGm jzpfw,f/
'gayrJh tJ'D 0daoo edAmÁ ef[m udavomcE¨mwdYk \ csKyfjcif;jzpfí omrnedAmÁ efü twGi;f 0ifaeojzifh toD;
tjcm; edAmÁ efr[kwaf Mumif;udk a½SUem;ydik ;f u ½Si;f jycJyh gNyD? 'Dae&mrSm ,ckvkd us,u
f s,jf yefYjyefY ajyma[mae&wm
uawmh "r®'Ed mé ax&Du t&d,r*¾i½f pS yf g;udk ouúm,eda&m" ac:wJh edAmÁ efoYkd a&mufwwf-a&mufapwwfwhJ
r*¾opömjzpfaMumif; ajz½Si;f jyxm;aomaMumifh 0dyóemr*fukd rSND yD;awmh t&d,r*fjzpfwt hJ cg tJ'D eda&m"opömac:wJh
edAmÁ efrsufarSmufûyyHk tm½Hûk yyHu
k kd odem;vnfMu&atmifvYkd xyfrNH yD;½Si;f jy&wmygbJ/ 'gavmufq, kd if em;vnf
avmufygNyD/
,ck ajymcJwh t
hJ wkid ;f "r®'Ed mé ax&D\ opömav;yg; ajzMum;csuu
f kd Mum;em;&wJt
h cg "r®'Ed mé omoemawmfü
aysmaf rGYaeaMumif;udk 0domcaoa|;BuD;u odomG ;ygowJ?h bmaMumifh od&ovJqakd wmh omoemawmfü raysmaf rGYwhJ
olq, kd if ,ck ar;orQjyóemudk twdtusajzMum;&ef rwwfEidk af ybl;? "r®'Ed mé uawmh twdtus ajz½Si;f jyEdik f
w,f? 'gaMumifh omoemawmfü aysmfarGYaeNyDvYkd od&ygowJ/h
'gayrJh avmuü v aersm; xif½mS ;aeovdyk if Ak'o ¨ moemawmfrmS opömav;yg;uvJ xif½mS ;aew,f?
y&dowftv,fü jrwfpmG bk&m;ua&m r[max&fjrwfrsm;ua&m opömav;yg;udyk if azmfjya[mMum;aeMuw,f?
½Si&f [ef; ûypuwnf;u av;ckqw kd m bmvJ? t&d,opömav;yg;bJvYkd tar;tajzudk oif,al pw,f? "r®'Ed mé uvJ
ÓPfaumif;w,f? Mum;emjcif;jzifv h J enf;,lNyD;ajzMum;Edik w
f ,f? 'gaMumifh 'DajzMum;csurf Qjzifh opömav;yg;udk
xk;d xGi;f odNyD;jzpfw,fvYkd rqH;k jzwfEidk af o;bl;? opömav;yg; cGjJ cm;ar;wm ajzEkid rf S qH;k jzwfEikd rf ,fvYkd BuHawG;
NyD;awmh 0domcaoa|;BuD;u 'Dvdk ar;jyefygowJ/h
Oyg'gefEiS hf Oyg'geu©E¨mtar;
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? wan0 Oyg'geH xkOd yg'gefonfyifvQif? aw yOöKyg'geu©Em¨ xkid g;yg;
aom Oyg'geu©Em¨ wdYk onf? eacg-r[kwMf uyg/ Oyg'geH Oyg'gefonf? emyd yOö[d Oyg'geu©aE¨[d tnMw Oyg'g
eu©Em¨ ig;yg;wkYd rS wjcm;wyg; tvGww
f &m;vJ r[kwyf g/
Oyg'gefeYJ Oyg'geu©Em¨ [m t&wlvJ r[kwyf gbl;? Oyg'gefu wjcm;ç Oyg'geu©Em¨ u wjcm; 'Dvdk vH;k vH;k
uGjJ ym;aewmvJ r[kwyf gbl;wJ/h 'gjzifh b,fvykd gvJvYdk ar;p&m½Sw
d t
hJ wGuf 'Dvq
kd ufNyD; ajz½Si;f jyygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 32
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? yOöok Oyg'geu©aE¨ok ig;yg;aom Oyg'geu©aE¨wYkd ü? a,m qE´&ma*g
tMuif vdck sifwyfrufrI qE´&m*½Syd gonf? wH xkv
d ckd sifwyfrufrI qE´&m*onf? ww¬ xkcd E¨mig;yg;ü? Oyg'geH
pGv
J rf;rI Oyg'gef jzpfygonfw/hJ
qE´&m*[m Oyg'gefbw J ?hJ qE´qw kd m vdck siEf pS of ufwhJ wPSmbJ? &m* qdw k mvJ wyfrufwhJ pGv J rf;wJh
wPSmbJ? vkcd sifEpS o f uf wyfrufom,mNyD; pGv J rf;wJh wPSmudk Oyg'gefvYkd qdw k mygbJ? tJ'D pGv J rf;wJh wPSmu
b,f[mudk pGv J rf;NyD; jzpfwmvJ qdak wmh (yOöok caE¨o)k ½kyf a0'em onm ocFg& 0dnmPf qdw k hJ cE¨mig;yg;ü
vdck sifwyfrufNyD; pGv J rf;wmygbJw/hJ cE¨0*¾o, H w k yf gVd (81) ykPrÖ okwrf mS vJ &[ef;wyg;uar;vdYk jrwfpmG bk&m;u
ajzMum;xm;wm½Syd gw,f? 'Dow k uf ar;yHak jzyHek YJ xyfwyl gbJ? 'gaMumifh okweå af 'oemawmft&tm;jzifh Oyg'gef
qdwk m qE´&m* qdw k hJ wPSmOyg'gef wyg;wnf;om ½Syd gw,f? tJ'aD wmh Oyg'gefonfyif Oyg'gefeu©Em¨ jzpfw,f
qd,k if pGv J rf;wwfwhJ wPSmomvQif Oyg'geu©Em¨ rnfw,fvYkd qd&k vdrrhf ,f? 'Dvq kd akd wmh ½kyf a0'em onm
0dnmOfawG[m Oyg'geu©Em¨ rrnfyJ ½Sv d rd rhf ,f? aemufNyD;awmh wPSmrSwyg;aom ocFg&ac:wJh apwoduf 49-yg;
[mvJ Oyg'geu©Em¨ rrnfyJ ½Sv d rd rhf ,f? Oyg'geu©Em¨ onfyif Oyg'gefbv J Ykd qd,k ifvJ ½kyf a0'em onm ocFg&
0dnmPfqw kd hJ cE¨mig;yg;vH;k Oyg'efrnfw,fvYkd qd&k vdrrhf ,f? tJ'v D dk Oyg'gefEiS hf Oyg'geu©Em¨ [m t&wlawmh
r[kwb f ;l ? Oyg'gef[m cE¨mig;yg;rS tvGwv f Ykd qd, k ifvJ qE´&m* qdw k hJ wPSmOyg'gef[m cE¨mrrnfb;l vdYk qd&k
vdrrhf ,f? tJ'v D v dk J r[kwb f ;l ? 'gaMumifh Oyg'gefeYJ Oyg'geu©Em¨ [m twlwb l v
J m;qdw k hJ ar;cGe;f udv
k J y,fcw hJ ,f?
wjcm;pDvm; qdw k hJ ar;cGe;f udv
k J y,fcw hJ ,f/
trSeaf wmh qE´&m* qdw k hJ wPSmOyg'gef[m ocFg& Oyg'geu©Em¨ xJ tygt0if jzpfygw,f? 'gayrJh wPSmrS
wyg;aom ocFg&Oyg'geu©Em¨ (49)yg;uawmh Oyg'gefr[kwb f ;l vkYd 'Dow
k må efa'oemt& qd&k rSmbJ? tbd"r®m
a'oemt& qd, k ifawmh tJ'D 49-yg;xJu 'd|v d OJ yg'gef rnfw,fvYdk qd&k rSmbJ/ tJ'D tbd"r®ma'oemESihf okweå f
a'oem nDnw G af tmif ,lcsif,ifawmh jy"mef;wJh wPSmudk Oyg'gef[k qd, k if rjy"mef;wJh 'd|v
d yJ g0ifw,fvYkd
qd&k rSmbJ? tJ'D tbd"r®m a'oemü jyxm;wJh Oyg'gef 4-yg; taMumif;udak wmh ESm (13) ü ½Si;f jycJyh gNyD/
,ck Oyg'geu©Em¨ wdYk ü pGv J rf;rI qE´&m*onf Oyg'gefrnfonfqw kd hJ ajzMum;csuft& xyfrNH yD; ½Si;f jyygOD;
r,f? tbd"r®ma'oemt& 'd|Od yg'gefuv kd J xnfo h iG ;f NyD; jy&rSmbJ? jrifqJ Mum;qJ ponfü r½IrrSwv f Ykd xif½mS ;wJh
rsufp½d yk f tqif;½kypf onfukd ESpo f ufwyfrufNyD; pGv J rf;,if wPSmOyg'gefjzpfwmbJ? twåaumif igaumiftaejzifh
xifrw S Nf yD; pGv J rf;,if 'd|Od yg'efjzpfwmbJ? jrifvYkdMum;vdYk aumif;wm raumif;wm paom cHpm;rIukd ESpo f uf
om,mNyD; pGv J rf;,if wPSmOyg'gefjzpfwmbJ? igu cHpm;w,fvYkd xifrw S Nf yD; pGv
J rf;,if 'd|Od yg'gef jzpfwmbJ?
rSwo f m;rIonmudk ESpo f ufom,mNyD; pGv J rf;,if wPSmOyg'gef jzpfwmbJ? igu rSwo f m;w,fvYdk xifrw S Nf yD;
pGv
J rf;,if 'd|Od yg'gefjzpfwmbJ? ocFg&u©Em¨ uawmh tvGerf sm;jym; us,f0ef;ygw,f? w&m;ud, k af ygif; ig;q,f½ydS g
w,f? xif½mS ;wmwcsKd Yavmuf azmfjy&rSmbJ? jrifcu kd f Mum;cdu k pf onfrmS xifay:wJh tJ'o D cFg&awGxu J odrI BuHrI
ajymrI ûyrINyD;atmif vHYI aqmfay;wJh apwemudk jzpfap? ESv;kH oGi;f rI reodum&udk jzpfap? vkcd siEf pS o f ufwm pdwq f ;kd
wm xifjrif,q l wm ponfujkd zpfap? rvdck siw f m csr;f omapcsiw f m oem;wm MunfnKd wm ponfujkd zpfap
ESpof ufom,mNyD; pGv J rf;,if wPSmOyg'gefjzpfwmbJ/ igu vHYI aqmfay;w,f igu vdck sifw,f igu pdwq f ;kd w,f
igu rvdck sib f ;l ponfjzifh xifrw S Nf yD; pGvJ rf;,if 'd|Od yg'gefjzpfwmbJ jrifow d m Mum;odwm ponfukd ESpo f uf
om,mNyD; pGv J rf;,if wPSm Oyg'gef jzpfwmbJ? igu jrifw,f Mum;w,f? jrifwm Mum;wm igbJ ponfjzifh
xifrw S Nf yD; pGv
J rf;,if 'd|Od yg'gefjzpfwmbJ/ 'gu cE¨mig;yg;ü pGv J rf;rIjzpfyb
kH /J
tJ'v D kd wPSmjzifh ESpo f ufom,m NyD;awmh jzpfap 'd|jd zifh txifrmS ; t,lrmS ;NyD;awmh jzpfap tpGv J rf;cH&wJh
½kyaf 0'em onm ocFg& pdw0f n d mPf qdw k mawGu Oyg'geu©Em¨ ig;yg;bJ? tJ'v D kd wPSm'd|w d Ydk jzifh tpGv
J rf; rcH&
apumrl pGv J rf;p&mjzpfwhJ cE¨mig;yg;udv k J Oyg'geu©Em¨ vkYd ac:&wmbJ? 0dyóem½INyD; tedpö 'ku© tewå[k trSef
wdik ;f od&wJh ½kyef mrfawGuv kd J r½Iryd gu wPSm'd|w d Ykd jzifh pGv
J rf;Edik af omaMumifh Oyg'geu©Em¨ vkYd ac:&wmygbJ/ tJ'D
Oyg'gefEiS hf Oyg'geu©Em¨ wkYd ukd wdw k ekd YJ rSw&f atmif aqmify'k pf x D m;wm ½Sw d ,f/ tJ'gudk vdu
k q f Mkd u&r,f/
(1) ½ky?f (2) a0'em? (3) onm? (4) ocFg&? (5) 0dnmPac:wJph w d =f 'Dig;yg;udk Oyg'geu©Em¨ vdYk
ac:w,f? bmaMumifv h qJ akd wmh jrifcu
kd pf onfrmS r½IEikd v
f Ydk tedpö ponfjzifh trSetf wkid ;f rod,if tJ'½D yk f a0'em
ponfukd igtaeç ighOpömtaejzifh pGv J rf;w,f? tJ'vD kd tpGv J rf;cH&rnfh w&m;rsm;jzpfaomaMumifyh gbJ/ 'gavmuf
qd,
k if Oyg'gefeYJ Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk em;vnfavmufygNyD/ txl;rSwpf &muawmh wPSmeJY 'd|[ d m pGv
J rf;wufvYkd
Oyg'gefvJ rnfw,f? tpGv J rf;cH&vdYk Oyg'geu©Em¨ vJrnfw,f? tJ'D wPSmeJY 'd|[ d m ocFg&Oyg'geu©Em¨ xJrmS
yg0ifaew,fqw kd mudv k J odem;vnfxm;MubdYk ygbJ/
Oyg'gefEiS hf Oyg'gefeu©Em¨ tajzudk Mum;&awmh 0domcaoa|;BuD;u "r®'Ed mé udk y#dord'Ç gÓPfx;l rsm;ESihf
jynfph w
kH hJ &[EÅmr jzpfaeaMumif; ,HMk unfq;kH jzwfNyD; ouúm, 'd|t
d aMumif;udk qufar;jyefygw,f? ar;yHu
k awmh-
ouúm,'d|djzpfyHktar;
ouúm,'d|djzpfyHktajz
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? £" þavmuü? tókb0g tMum;tjrif r½Sad om? ykxZk aÆ em
vlrsm;pkxJ tygt0if ykxZk Ofy*k K¾d vfonf? ½ly-H ½kyu
f ?kd twåawm twåaumif igaumif[?k orEkyówd-xifrw
S \
f -
wJh/
tJ'g[m ouúm,'d|d jzpfyykH gbJ? avmurSm yk*K¾d vfu ESprf sdK;½Sw d ,f? ykxZk Ofac:wJh vlrsm;pk 0ifuwrsdK;?
t&d,mac:wJh bk&m;wynfo h m0u-uwrsdK; 'Dvdk ESprf sdK;½Sw
d ,f? ykxZk OfeYJ t&d,maygh? ykxZk OfxrJ mS vJ tMum;tjrif
okwr½Sw d hJ tE¨yxk Zk OfuwrsdK;ç tMum;tjrif okw½Sw d hJ uvsmPykxZk OfuwrsdK; 'Dvkd ESprf sdK;uGaJ o;wmbJ? tJ'D
ESprf sdK;xJrS ,ckajymwJh ykxZk Ofuawmh tMum;tjrif r½Sw d hJ tE¨yxk Zk Ofb?J tJ'gu b,fv[ dk mvJ qd, k if/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 34
tJ'v
D dk txiftjrif rSm;wmu bmaMumifv h J qd, k if tMum;tjrifqw kd hJ okw r½Sv d Ydk ygbJ? okwqdw k m
Mum;w,fvYdk om rlv&if;teuf½ydS gw,f? 'gayrJh t|uxmrSm tm*rokweJY t"d*rokwvdYk 2-rsKd ; cGjJ ym;xm;w,f?
tm*rokw qdw k m bk&m;a[m w&m;pum;udk Mum;em rSwo f m;bl;wmygbJ? tJ'gudk tMum;vkYd teufjyefqx kd m;
Muygw,f/ t"d*rokw qdw k mawmh 0dyóemÓPfx;l r*fÓPfx;l ud&k NyD; trSeu f kd odjrifwmygbJ? tJ'gudk
tjrifvYdk teufjyefqx kd m; Muygw,f? aomwmywdå r*fÓPfjzifh edAmÁ efukd odjrifNyD;jzpf,ifawmh 'Douúm,'d|-d u
vH;k vH;k rjzpfEidk af wmhb;l ? 0dyóemÓPfjzifh ½kyef mrfukd ydik ;f jcm;odjrif,ifvJ tJ'D 'd|[d m rjzpfyJ uif;a0aewwf
ygw,f? ,ckazmfjywJh ykxZk Ofuawmh tJ'D 0dyóemÓPf r*fÓPfx;l rsm; r&ao;vkYd tjrifow k vJ r½Sb
d pl ;?
]]½kyfemrfrQom ½Sdw,f? twåqdkwm r½Sdbl;}}vkdY a[mxm;wJh bk&m;w&m;udk Mum;emrSwo f m;bl;wJh okwuvJ r½Sb d ;l ?
'gaMumifh ½kyu f , kd Bf uD; wckv;kH udv
k J twåaumif igaumifvYkd xifrmS ;w,f? rsufped YJ tqif; paom tao;pdwf
½kyu f v
kd J twåaumif igaumifvYkd xifrmS ;w,f-vdYk qdv k w
kd mygbJ/ twåvYdk xifrmS ;jcif;\ taMumif;u tMum;
tjrif r½Sw d mrQyJvm; qdak wmh 'djyif taMumif;awGvJ ½Syd gao;w,f/ 'gaMumifh .....
Am&mPoDûrdY rd*'g0keaf wmt&yf yOö0*Da¾ wGxH a&mufawmh jrwfpmG bk&m;u tûrduw f &m;udk &vmNyD? iga[m
wJh w&m;udk emMuvkYd zdwrf efwu kd w
f eG ;f wJt
h cg yOö0*Da¾ wGu r,HMk ubl;? bk&m;jzpfvmaMumif; t&d,mjzpfvmaMumif;
rodMubl;? tpmrpm;yJ usiahf ewmawmif w&m;xl;udk r&ygyJeYJ tpmBurf;awG pm;NyD; usirhf S w&m;&vmw,fqw kd m
rjzpfEikd b
f ;l vkYd awmif jiif;aeMuao;w,f? oH;k Budrw f idk w
f idk f jiif;y,faeMuw,f? a½S;u 'Dvkd igu ajymwmukd
Mum;bl;&JUvm;vkYd owday;vdu k af wmhrS [kwaf vmufw,fvYkd ,HMk unfNyD; w&m;udk emMuw,f? jrwfpmG bk&m;a[mwJh
"r®pMumokww f &m;udk emae&if; yOö0*Di¾ g;yg;xJu t&Siaf um@n[m aomwmywdrå *fzv kd af &mufNyD; aomwmyef
t&d,mjzpfomG ;w,f? tJ'aD wmhrS t½Siaf um@nu udavomuif;wJh bk&m;tppfjzpfaMumif;odNyD; bk&m;wynfh
&[ef;tjzpf awmif;yefw,f? jrwfpmG bk&m;u {[dbu d K© -vkYd ac:NyD; &[ef;ûyay;awmfrw
l ,f/ tJ'g[m-
plVa0'v’okwfw&m;awmf 35
"r®H yóaEÅm rH yówd/ "r®H r*fzv kd ef Ad mÁ efw&m;ud?k yóaEÅm-ÓPfjzifh jrifah om olonf? rH igbk&m;ud?k
yówd-jrifonfvYdk a[mawmfrw l t
hJ wkid ;f w&m;odvYdk bk&m;udk jrifow d mbJ? tJ'v D dk w&m;rod,ifawmh bk&m;udk
vJ rjrifb;l ? t&d,mudv
k J rodrjrifb;l ? tJ'v D dk t&d,w&m;udk r&ao;vkYd t&d,mudk rjrifao;,if twåpGJu ½Sdae
ao;wmbJ? t&d,meH t'ó0D-t&d,mwkYd ukd rjrifao;bl; qdw k meJY tókw0g-w&m;xl;udk jrifwo hJ w
k r½Sb
d ;l
qdw
k m[m oabmtm;jzifh twlwyl gbJ? ydNk yD;ay:vGiaf tmifvYdk 'D*P k yf 'k jf zifh xyfNyD;Nyqdx
k m;wmygbJ/ aemufNyD;
awmh-
t&d,"r®ó -t&d,mw&m;ü? taum0da'g-ruRr;f usifao;aom qdw k hJ 0daooe yk'[ f mvJ t&d,mwkYd ukd
rjrifao;bl; qdw k meJY t&wlygbJ? t&d,mwdYk \ w&m;qdkwmu owdy|mef 4-yg;? or®yÜ"mef 4-yg;? £'d¨yg'f 4-
yg;? £a`E´ 5-yg;? Adkvf 5-yg;? aAmZÑif 7-yg;? r*¾if 8-yg;qdw k hJ aAm"dyud, © w&m; 37-yg; ygbJ/ tJ'D t&d,m
w&m;awGrmS uRr;f usiw f ,fqw kd muvJ tJ'w D &m;awG rdro d EÅeüf jzpfatmifusirhf S uRr;f usiw f m? pmayuse;f *ef
avhvmvdYk EIww f wf&NyD; 'dik ;f 'dik ;f ajy; aus>yefaeayr,fvYdk rusi, hf ifawmh uRr;f usiw f ,fvYdk rqd&k bl;? 'gaMumifh
tJ'wD &m;awGrmS uRr;f usiaf pvkv d Qif owdy|mefponfawGukd rdro d EÅmefrmS jzpfymG ;atmif usifb h Ykd vydk gw,f? owd
y|mefav;yg; jzpfymG ;atmif usiahf e,if or®y"Ü mefpaom aAm"dyud, © w&m;awG tm;vH;k yif rdro d EÅmefrmS jzpfNyD;awmh
tJ'w D &m;awGrmS uRrf;usifwmygbJ/
1/ ud,
k t
f rlt&m? jzpfwidk ;f rSm? rSepf mG od&rnf/
2/ pdwt
f rlt&m? jzpfwidk ;f rSm? rSepf mG od&rnf/
ud,
k x
f rJ mS anmif;rI ylrI emusifrpI aom rcHomwJh 'kua© 0'emawG xif½mS ;jzpfay:vmwJt h cg anmif;w,f
ylw,f emw,f ponfjzifh ½Irw S af eMu&w,f? pdwyf surf I 0rf;omrI paom cHpm;rIawG jzpfay:vm&wJt h cgvJ
pdwyf suw f ,f 0rf;omw,f ponfjzifh ½Irw S af eMu&w,f? tJ'g[m (okcH 0g a0'eH a0',rmaem okcH a0'eH
a0',mrDwd yZmemwd) csr;f omwJh cHpm;rIukd cHpm;aevQiv f J csr;f omwJh cHpm;rIukd cHpm;onf[k od\/ qif;&JwhJ
cHpm;rIukd cHpm;aevQiv f J qif;&JwchJ pH m;rIukd cHpm;onf[k od\-ponfjzifh a[mxm;wJh owdy|meokwf w&m;awmf
ESit hf nD cHpm;rIa0'emudk ½Irw S Nf yD; odwhJ a0'emEkyóemowdy|mefukd yGg;aewmbJ? tJ'geJY qdik w f hJ aqmify'k u
f kd
qdMk u&r,f/
aumif;wJch pH m;rIç qd;k wJch pH m;rIç tvwfpm;cHpm;rIqw kd hJ a0'em oH;k yg;xJu jzpfay:vmwJh a0'emudk
½Irw
S Nf yD; od&r,fvYkd qdv k w
kd mygbJ? aemufNyD;awmh jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f vJ jrifw,f Mum;w,f
ponfjzifh ½Irw S f aeMu&w,f? tJ'g[m (pu©KOö yZmemwd? ½lay p yZmemwd) rsufpu d v
kd J od\? tqif;wdYk uv kd J
od\-ponfjzifh a[mxm;wJh owdy|meokwf w&m;awmfEiS t hf nD oabmw&m;udk ½Irw S Nf yD;odwhJ "r®mEkyóem
owdy|mefukd yGg;aewmbJ/ tJ'geJY qkid w f hJ aqmify'k u
f kd qdMk u&r,f/
,ck ajymcJw h t
hJ wkid ;f owdy|mef 4-yg;udk yGg;ap,if or®y"Ü mef 4-yg;vJ yg0ifwmbJ? yg0ifyu kH awmh
½Irw S rf jI zpfatmif tm;xkww f m[m or®y"Ü mefvYkH vbJ? ½Irw S w
f idk ;f ½Irw
S w
f ikd ;f rjzpfb;l wJh tukov kd f rjzpf&atmif
tm;xkwrf v I J NyD;pD;w,f (1) tjzpfb;l wJt h ukov kd f rjzpf&atmif tm;xkwrf v I J NyD;pD;w,f? (OyÜE)é jzpfNyD; tukov kd f
vdYk q&kd wJh tm&r®PmEko,tukov kd f jzpfciG rhf &atmif tm;xkwrf v I J NyD;pD;w,f (2) rjzpfb;l ao;wJh 0dyóem
ukov kd ef YJ t&d,r*fuo k v
kd f jzpfatmif tm;xkwrf v I J NyD;pD;w,f (3) jzpfNyD; 0dyóemukov kd f wnfwahH tmif
wk;d wufatmif jynfph akH tmif tm;xkwrf v I J ½IrwS w f ikd ;f NyD;pD;w,f (4) 'gaMumifh ½Irw S wf ikd ;f ½Irw
S w
f ikd ;f or®y"Ü mef 4-
yg;vJ yg0ifNyD;jzpfaMumif; xif½mS ;ygw,f/
£'d¨yg'f 4-yg;xJuvJ wck wck yg0ifNyD;pD;wmbJ? yg0ifyu kH awmh xufoefwhJ vdv k m;rIukd rSND yD; ½Irw
S w f hJ
tcg qEd́'yd̈ g'f yg0ifw,f (1)? xufoefwhJ tm;xkwrf u I kd rSND yD; ½Irw
S w
f t
hJ cg 0D&,
d 'd yd̈ g'f yg0ifw,f (2)
xufoefwhJ pdwu f kd rSND yD; ½Irw
S w
f t
hJ cg pdw'åd yd̈ g'f yg0ifw,f (3)? xufoefwhJ ÓPfukd rSND yD; ½Irw S w
f thJ cg
0Dro
H 'd yd̈ g'f yg0ifw,f (4) 'gaMumifh ½Irw S w
f ikd ;f ½Irw
S wf ikd ;f £'d̈yg'fwyg;yg; yg0ifaMumif; xif½Sm;ygw,f/
½IrwS wf idk ;f w&m;udk ,Hrk I pdwMf unfvifrI yg0ifaew,f/ tJ'gu o'd̈a`E´bJ (1)? ½Irw S rf I jzpfatmif
tm;xkww f mu 0D&, d a`E´bJ (2)? trSw&f wJh owdy|mefu owda`E´bJ (3) ½Irw S rf w
d hJ tm½Hük pl;pl;pdu
k pf u
kd f uyfNyD;
pdwwf nfwmu orm"da`E´bJ (4) ½Irw S rf w
d hJ oabmtm½Hu k kd trSet
f wdik ;f odwmu ynda`E´bJ (5) 'gaMumifh
½Irw
S wf ikd ;f ½IrwS w f ikd ;f £a`E´ig;yg; yg0ifaMumif; xif½mS ;ygw,f/
Avudk Adv k v
f Ydk teufjyefxm;Muw,f? bm0emudp\ ö taxmuftyHjh zpfwhJ cGet
f m;ygbJ? tJ'D o'¨g
0D&,
d owd orm"d ynmqdw k hJ Adv
k if g;yg;uawmh £a`E´ig;yg;eJY twlwyl gbJ/ 'gaMumifh tJ'D Adv
k if g;yg; yg0if
aMumif;vJ xif½mS ;ygw,f/
r*¾i½f pS yf g;xJu or®m'd|d or®m0g,mr or®mowd or®morm"d qdw k hJ 4-yg;uawmh owdy|mef or®y"Ü mef
orm"da`E´ ynda`E´ponfwYdkEiS hf t&wlygbJ? or®mouFyÜ qdw k muvJ or®m'd|Ed iS hf wygwnf;jzpfNrJ r*¾irf Ykd ynda`E´
ponfEiS hf wygwnf; jzpfaMumif; xif½mS ;ygw,f? oDvr*¾io f ;kH yg;uawmh ½Irw S cf u
kd üf w&m;uk,
d t
f jzpfjzifh rygbl;?
'gayrJh oDvaqmufwnf usifo h ;kH uwnf;u jynfph v
kH mcJw
h ,f? ½Irw S cf ukd rf mS vJ oDvu jynfph NkH rJjynfph kH pifMu,f
aew,f? 'gaMumifh ½Irw S cf u
kd üf or®m0gpm ponfvJ jynfph akH ew,fvYkd qdEk ikd yf gw,f? wenf;tm;jzifh qd, k if t&d,
r*fcPü oDvysufaMumif; oEÅmemEko, udavomawGukd y,f½iS ;f Edik w f hJ or®m0gpmponf yg½Sw d mudk 0dyóem
½Icu
kd üf vJ oDvysufaMumif;jzpfwhJ tm&r®PmEko, tajccH udavomawGukd y,f½iS ;f Edik af omaMumifh or®m0gpm
ur®EÅ tmZD0 qdw k hJ oDvr*¾if oH;k yg;vJ w'*Fy[mefupd ö NyD;aomtm;jzifh yg0ifjynfph w kH ,fvYkd qdok ifw
h mygbJ/
tJ'g[m ½IrSwfqJü r*¾if½Spfyg; yg0ifNyD;pD;yHkygbJ/
w0guswnf;qufí teufjyefyHk
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? £" vltrsm;[k qdt k yfaom þavmuxJü? tókw0g tMum; tjrif
r½Sad om? ykxZk aÆ emoluef;ozG,f tE¨yx
k Zk Ofonf? t&d,meH t'óm0D t&d,mwdYk ukd rodrjrifao;onf jzpfí?
t&d,"r®ó taum0da'g-t&d,m jzpfaMumif;w&m;ü ruRr;f usiaf o; rodao;onf jzpfí? t&d,"ar® t0deaD wm
t&d,mjzpfaMumif;w&m;ü rqH;k r&ao;onfjzpfí? oyÜK&domeH t'óm0Dt&d,m olawmfaumif;wkYd udk rodrjrif
ao;onfjzpfí? oyÜK&do"r®ó taum0da'g olawmfaumif;w&m;ü ruRrf;usifao; rodao;onfjzpfí?
oyÜK&do"ar®t0Dead wm olawmfaumif;w&m;ü rqH;k r&ao;onfjzpfí ½lyH ½kyu
f kd twåawm twåaumif igaumif[k
orEkyówd xifrw S \
f wJh/
qdvk &kd if; twdck sKyfuawmh tMum;tjrif r½Sad o;wJh tE¨yxk Zk Of[m t&d,m olawmfaumif;awGuv kd J rod
rjrifao;bl;? t&d,m olawmfaumif; w&m;üvJ ruRr;f usiaf o;bl;? t&d,molawmfaumif; w&m;üvJ rqH;k
r&ao;vdYk r,Ofaus;ao;bl;? 'gaMumifh 'DtE¨yx k Zk Ofu ½kyu
f kd twåvYdk xifrmS ;aew,f? tJ'v
D dk xifrmS ;wm[m
ouúm,'d|b d v J Ykd qdv
k ykd gw,f/
tJ'g[m ½kyu f ,dk Bf uD;wckv;kH udk twå[k xifrmS ;wmvJ ½Syd gw,f? rsufpt d qif;paom tao;pdwf ½kyt f oD;
toD;udk twå[k xifrmS ;wmvJ ½Sw d ,f? ud,k v
hf ufajcponfukd jrifwt hJ cg rsufp½d yk u
f vkd J twåvYdk igvkYd txifrmS ;
w,f? jrif&wJh tqif;½kyu f vkd J twåvYdk igvkYd txifrmS ;w,f? Mum;wJt h cg xdo
k &d wJt h cg ponfüvJ em;½kyf ud, k f
tMunf½yk f xdo&d wJh ½kypf onfukd twåvYdk igvdYk txifrmS ;w,f? tJ'D rsufp½d yk f tqif;½kyf em;½kyf ud, k t f Munf½yk f
xdo&d wJh ½kypf onfukd waygif;wnf; ûyNyD; wud, k v
f ;kH udv
k J twåvYdk igvdYk txifrmS ;w,f/
ud, k u
hf ,
kd x
f u
J ½kyu
f kd txifrmS ;ovdyk if olwyg;ud,
k x
f u
J jrif&wJt
h qif;½kyf xdo&d wJh tawGU½kywf Ydk uv
kd J
touf½iS af ewJh twåaumif owå0gaumifvYkd txifrmS ;w,f? olwyg;\ ½kyu f ,kd Bf uD;wckv;kH udv
k J twåaumif
owå0gaumifvYkd txifrmS ;w,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 38
,ckajymcJw
h m[m ½kyo
f ufoufukd twåvYdk xifrmS ;yHb
k ?J tJ'g[m ½kycf E¨meJYpyfNyD; ouúm,'d|jd zpfykH trSwf
(1) yJ? tJ'v
D kd ½kyo
f ufoufukd twåvYdk xifrw
S af wmh jriford I Mum;odrI BuHord I cHpm;rIpaom emrfw&m;awGukd
twåaumif igaumif\ pGr;f &nfvYkd xifrw
S w
f ,f/
½kycf E¨meJY pyfNyD; ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (2) uawmh twåmeH twåu?kd ½ly0EHÅ 0g ½ky½f o dS nf[í l rlvnf;?
orEkyówd xifrw S \ f wJ/h twúrmS ½ky½f w dS ,fvYdk xifrw S wf ,fw?hJ tJ'guawmh BuHord I jriford pI aom emrfw&m;
udk twåvYdk xifrw S Nf yD;½kyuf akd wmh tJ'eD mrftwåeYJ yl;wGNJ yD; jzpfaewJh t½Sed t f 0gvkYd xifrw
S wf ,f? bmudv k J qk,
d if
opfyifukd rSND yD; t&dy½f w dS mvdYk tJ'eD mrftwåukd rSND yD; ½kyu f ,dk Bf uD;wnf½adS ew,fvYkd xifjrifwmygbJ? twåukd rSND yD;
½kyuf ,
kd Bf uD;jzpfvmyH[ k m yuwd0g'½So d \l t,lEiS hf cyfww l yl if? yuwd0g'udk tus,fov d ydk gu 0do'k rd̈ *f
r[m#Dumedó, pwkww ¬ JG (211) ponfrmS MunfEh ikd yf gw,f? 'DtrSwf (2) ouúm,'d|u d awmh twårSm ½kyf½Sdw,f
vkdY t,ltpGJygbJ/
½kyef YJ pyfNyD; ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (3) uawmh-twåed 0g twåürlvnf;? ½ly-H ½kyu f ?kd orEkyówd
xifrw S \
f wJ?h 'gu ½kyu f ,kd Bf uD;[m twåurkd NDS yD; wnfaew,fvYkd xifrw
S w
f hJ t,lygbJ? bmvdwk ek ;f qd,k if yef;yGihf
xJü teHYwnfaeovdkygbJw/hJ 'guvJ BuHord pI aom emrfukd twåvYdk ,Nl yD; ½kyu f tJ'tD wåukd rSND yD; wnf½adS ew,f
vkYd ,lqwmygbJ? 'Dt,lukd ay:vGiaf tmif jybdYk uawmh rvG,yf gbl;/
trSeu f awmh Ak'w ¨ &m;awmft&tm;jzifh twåaumif&,fvYdk r½Syd gbl;? taMumif;tm;avsmfpmG ½kyef mrfawG
rjywfqufpyfNyD; jzpfaewJh ½kyef mrftpOfrQom ½Syd gw,f? aocgeD;rSm udavomruif;ao;,if uH ur®erd w d f
*wderd w d f qkwd hJ tm½Hok ;kH ckxuJ wckcu k kd pGrJ wS Nf yD;ae&if; aemufq;kH pdwf csKyfomG ;w,f? aemufxyf½yk ef mrftopfvJ
tJ'oD EÅmefrmS rjzpfvmawmhb;l ? 'gaMumifh aow,fvYkd qd&k wmbJ? 'gayrJh vH;k vH;k jywfpo J mG ;wmawmh r[kwb f ;l ?
pGv
J rf;cJwh hJ tm½Huk kd tm½Hûk yvsuf uHtm;avsmfpmG XmetopfrmS pdwef mrftopfjzpfw,f? pdwef mrf\ rS&D m½kyt f opfvJ
jzpfw,f? tJ't D pqH;k ½kyef mrfawG csKyfomG ;wJt h cg aemufaemuf ½kyef mrftopfawGvJ qufum qufum rjywfjzpf
aew,f? tJ'g[m uHtaMumif;aMumifh b0opf½yk ef mrfawG jzpfyb kH ?J aemufq;kH pdwcf sKyfomG ;wJt h cgvJ taumifvu dk f
aysmufysufomG ;wawmh r[kwb f ;l ? taumifvu kd f tjcm;XmeodYk a½TUoGm;wmvJ r[kwb f ;l / 'g[m Ak'w ¨ &m;awmft&
aoyHek YJ b0topfjzpfyykH gbJ/
ouúm,'d|d ESpfq,f
1/ ½kyu
f kd twåaumif xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
2/ twåaumifrmS ½ky½f w
dS ,f xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
3/ twåaumifü ½kyw f nfaeonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
4/ ½kyu
f ,
kd xf üJ twåaumifwnfaeonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
þonfum; ½kycf E¨mESihf pyfí txifrmS ;aom ouúm, 'd|d 4-yg; jzpfonf/
rSwo f m;rI onmudk twåaumif igaumifvYdk xifrw S w f mvJ ½Swd ,f? b,fvv dk J qdak wmh jrif& Mum;&wm
awG rSwrf w d mvJ igbJ? eH& pm;od&wmawG rSwrf w d mvJ igbJ? awGYxw d m BuHow d mawG rSwrf w d mvJ igbJ? bmrqdk
rSwrf wd m[m igbJ? awGUod&wmawGukd rarhatmif rSwx f m;Ekid w
f m igbJ? pmayoif,al vhvm&mrSm rarhatmif
rSwxf m;Edik wf m igbJ? tpp t&m&m rarhatmif rSwx f m;Edik wf m[m igbJvYkd xifrw S w f ,f? tJ'g[m rSwo f m;rI
onmudk twåaumif igaumifvYkd txifrmS ;wJh ouúm,'d|b d /J 'Dvkd xifwt hJ ,lu onmrSwyg;aom pdwef mrf
w&m;awGuv kd J igaumifvYkd rxifb;l ? ½kyw
f &m;awGuvkd J igaumifvYdk rxifb;l ? rSwo f m;rI oufoufuo kd m
igvkYd xifwmbJ/ tJ'gu onmeJYpyfNyD; ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (1) yJ/
w,f? tJ'D trSwf (2-3-4) t& ouúm,'d|d jzpfyu kH awmh onmudk twåvYdk rxifyJ usefwhJ ½kyef mrfawGukd twåvYkd
xifrw
S w
f mygbJ/ tJ'gvJ wdw
k ekd YJ rSw&f atmif vku
d q f Mkd u&r,f/
ocFg& qdw k m oHeYJ u&-rS jzpfvmwmbJ? NyD;pD;atmifaumif;pGm ûyw,fvYkd teuf½w dS ,f? BuHrI ajymrI
ûyvkyrf I jrifrI Mum;rI eHord I pm;odrI xdord aI wG NyD;pD;atmif vHYI aqmfay;wJh apwemESiw hf uG zó {u*¾wm
reodum& 0dwuf 0dpm& avmb a'go arm[ tavmb ta'go tarm[ o'¨g owdpaom emrfw&m;awGygbJ?
tJ'gawG[m pdwef YJ ,SOw f NJG yD; waygif;wnf; jzpfaomaMumifh apwoduv f Ydk ac:w,f? ta&twGut f m;jzifh (50)
½Sw
d ,f? tJ'aD pwdouf (50) xJrmS apwemu jy"mef;vkYd apwemudk ocFg&vkYd uHvYdk a[mjyxm;ygw,f? 'gayrJh
avmb ponfEiS w hf uG jzpfwt hJ cg avmb a'go arm[ rme 'd|d 0dpu d pd mä ponfuvJ xif½mS ;w,f? tavmb
ta'go todÓPf o'¨g owdponfuvJ xif½mS ;w,f? 0dwuf 0dpm& 0D&, d yDwd ponfuvJ xif½mS ;w,f? tJ'D
xif½mS ;wJh ocFg&awGukd twåaumif igaumifvYdk xifrw S wf mvJ ½Swd ,f? xifrw S yf ukH awmh apwem xif½mS ;wJt h cg
vHUI aqmfwudk w
f eG ;f wmudk igvdYk xifw,f? avmbponf xif½mS ;wJt h cg vkcd sifwm pdwq f ;kd wmponfukd igvkYd
xifw,f? tavmbponf xif½mS ;wJt h cg rvkcd sifwm onf;cHwm odjrifwm Munfñw dk m ponfukd igvkYd
xifw,f? 0dwufponf xif½mS ;wJt h cg BuHawG;wm qifjcifwm tm;xkww f m 0rf;ajrmufwmponfukd igvkYd
xifw,f? tJ'g[m ocFg&awGukd twåaumif igaumifvYdk xifrw S yf Hk ygbJ/ tJ'v D kd xifrw S w f m[m ocFg&awGukd
twåvYkd xifrmS ;wJh ouúm,'d|b d ?J tJ'v
D xkd ifwt hJ ,lu a0'emonm pdwq f w kd mawGuv kd J igvkYd rxifb;l ? ½kyaf wG
udvk J igvdYk rxifb;l ? BuHpnf ajymqdk ûyvkyrf q I w
kd hJ ocFg&awGuokd m igvkYd xifwmwJ?h tJ'gu ocFg&u©Em¨ eJY pyfNyD;
ouúm,'d|d jzpfykH trSwf (1)yJ/
trSwf (2) uawmh twåaumif igaumifrmS BuHpnfrI ajymqdrk I ûyvkyrf I ocFg&awG ½Sw
d ,fvYkd xifrw S w
f ,f?
trSwf (3) uawmh twåukd rSND yD; ocFg&awG jzpfMuw,fvYdk xifrw
S w f ,f? trSwf (4) uawmh ocFg&awGukd rSND yD;
twåu wnf½adS ew,fvYdk xifrw S w f ,f? tJ't
D rSwf (2-3-4) t& ouúm, 'd|d jzpfyu kH awmh ocFg&awGukd twåvYdk
rxifyJ usefwhJ a0'em onm pdwef YJ ½kyw f &m;awGuo kd m twåvYdk xifrwS w f mbJ? tJ'gvJ wdwk ekd YJ rSw&f atmif
vku
d q
f Mkd u&r,f/
trSwf (2) uawmh twåaumif igaumifrmS jriford pI aom pdw½f w dS ,fvYkd xifrw S w f ,f? trSwf (3) uawmh
twåukd rSND yD; jriford pI aom pdwjf zpfw,fvYkd xifrw S wf ,f? trSwf (4) uawmh pdwu f kd rSND yD; twåu wnf½adS ew,f
vdYk xifrw
S w f ,f? tJ'D trSwf (2-3-4) t& ouúm,'d|jd zpfyu kH awmh pdwu f kd twåvYkd rxifyJ ½kyu f ,
kd Bf uD;eJY zó
paom apwoduef mrfawGuo kd m twåvYdk xifrw S rf wd mbJ? tJ'gvJ wkw
d edk YJ rSw&f atmif vdu k q f Mdk u&r,f/
1/ pdwu
f kd twåaumif xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
2/ twåaumifrmS pdw½f w
dS ,f xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
3/ twåaumifü pdwjf zpfonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
4/ pdwfü twåaumif wnfaeonf xifwmu ouúm,'d|d wyg;/
,ck a[mjycJw h m[m bk&m;a[m a'oemawmfEiS t hf nD "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;wJh ouúm,'d|d jzpfyakH wG
ygbJ? tJ'rD mS cE¨mig;yg;wGif wyg;wyg;ü 'd|jd zpfykH 4-yg;pD½w dS ,f? 'gaMumifh (5_4=20) ig;yg;av;vD 20-½Sdw,f?
ouúm,'d|d 20-qdw k m 'D[mawGygbJ? tJ'gudk omNyD; vG,v f ,
G ef YJ rSwcf sif,if ouúm,'d|d wyg;wyg; jzpfyu
kH kd
cE¨m 5-yg;eJY ,SOwf NJG yD;awmhvJ rSw,
f El ikd yf gw,f? b,fvv
dk q
J akd wmh-
,ck cGJjywJhenf;wGif trSwf (1) t& 5-yg;xJrS yXr'd|u d ½kyo f ufoufukd pGv J rf;w,f? usef 4-yg;u
emrfoufoufukd pGv J rf;w,f? trSwf (2-3-4) wdYk ü tp'd|d wyg;wyg;uvJ emrfoufoufukd pGv J rf;wmbJ?
'gaMumifh ½kyfoufoufudk twåvkdY pGJvrf;wJh ouúm'd|du 1-yg;om ½Sw d ,f? emrfoufoufukd twåvYdk pGv J rf;wJh
ouúm,'d|du 7-yg;½Sdw,f? usefwJh 4-yg; 3-vD 12-yg;uawmh ½kyfemrf 2-yg;vH;k udk aygif;NyD; pGv J rf;wmawGb/J
'gayrJh trSwf (2-3-4) wdYk ü jyqdx k m;&mrSmawmh ½kyu f çkd emrfuçkd ½kyef mrfukd twå[k pGv J rf;w,fvYdk twdtus
azmfjy rxm;aomaMumifh tJ'D twåpyJG kH 15-yg;rSm ynwfukd twå[k pGv J rf;wmvJ ygw,fvYkd qdEk ikd b f , G f ½Syd gw,f?
ynwfpv JG rf;yHu
k kd bmhaMumifh xnfo h iG ;f ajym&ygovJ qdak wmh jA[®Zmvokwf t|uxmü uodP k ;f ½kyu f kd twå[k
pGv
J rf;aMumif; zGijhf yxm;wmvJ ½Sw d ,f? tdE, ´d u bmom0g' usrf;awGxrJ mS twåukd cE¨mig;yg;rS tvGwv f Ykd jyqdk
xm;wmvJ ½Syd gw,f? 'gaMumifyh gbJ? 'gayrJh twåu ynwfoufoufq, kd if jrifMum;odrI r½So d ifah omaMumifh
pJv
G rf;&ef rjzpfEikd af ybl;? tJ'D twåu jrifw,f Mum;w,f odw,f pGv J rf;w,f qd, k ifvJ ½kyef mrfcE¨m igyg;ESihf
ruif;bl;vkYd qd&k rSmbJ? 'gaMumifh ouúm,'d|d 20-udk jy&mrSm ynwfoufoufü twåpyJG u kH kd rjyyJ cE¨mig;yg;
pGyJ u
kH o
kd m jyxm;w,fvYkd ,lq&rSmbJ/ bk&m;vufxufawmf wke;f u opöu qdw k hJ y&dAZdk uf cE¨mig;yg;udk twåvYkd
,HMk unf,q l wJh taMumif; 0efcaH jymqdx k m;wm ½Syd gw,f? 'gaMumifh cE¨mwyg;wyg;udk jzpfap? 2-yg;udk 3-yg; 4-
yg;udk jzpfap? ig;yg;udjk zpfap? twåaumif igaumifvYkd xifjrifwm[m ouúm,'d|cd sn;f ygbJ? jrifqJ Mum;qJ
ponfü xifay:aom ½kyef mrfukd igvdYk xifrw S o
f nfjzpfap? oufouf BuHpnfawG;qNyD;awmh ud, k ½f yk ef YJ pdwaf p
woduaf wGukd twåvYdk xifrw S of nf jzpfap tJ'v D kd xifrw S w
f m[m ouúm,'d|cd snf;ygbJ/ tJ'D ouúm,'d|d
taMumif;udk tus,fjyqkNd yD;awmh "r®'Ed mé ax&Du 'Dvkd ed*;kH csKyfajyMum;vdu k yf gw,f/
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? {0H acg ½kyef mrfukd twå[k xifrw S o
f nf ponfjzifh jyqdck ahJ om þyHk
þenf;jzif?h ouúm,'d|d xif½mS ;½Sad om ½kyef mrftaygif;ü twå[k xifrmS ;aom t,lonf? a[mwd jzpfygonfw/hJ
ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? uxH-tb,foYkd vQif? ouúm,'d|-d ouúm,'d|o d nf? e a[mwd ye rjzpfyJ
uif;½Si;f ygoenf;wJ?h b,fyb
kH ,fenf;jzifh ouúm,'d|[
d m rjzpfyJ uif;½Si;f ygovJvYkd ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé
ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/
ouúm,'d|duif;yHk tajz
aemufNyD;awmh tJ'v D kd twåpu JG if;wm[m 0dyóem½IqJ a,m*DeYJ vJ qdik yf gw,f? 0dyóem½IaewJh a,m*D[m
or®oeÓPf O',AÁ,ÓPfoYkd a&mufaevQif txl;tm;jzifh b*FÓPfoYkd a&mufaevQif ½Irw S wf ikd ;f ½Irw S wf ikd ;f
tedpö 'kuv © Ydk odwt hJ jyif tewåvYdk vJ ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifh odoo d mG ;w,f? tJ'aD wmh tJ'v D kd od&wJh tm½Hw k ikd ;f ü
twåvYkd xifrw S pf v
JG rf;rI jzpfciG rhf ½Sad wmhyJ uif;½Si;f uif;½Si;f oGm;ygw,f? tJ'gvJ ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifh tewåvYdk ow d hJ
twGuf twåvYdk xifrw S rf I uif;wmygbJ? 'gayrJh r½IrrSwrf w d hJ ½kyef mrftm½Hak wGrmS awmh twåpJG ruif;ao;ygbl;?
aemufNyD;awmh ½kyef mrfw&m;awG[m cPrpJ jzpfysufaewJh tedpö 'ku© tewå w&m;csnf;bJvYkd a[mMum;xm;wJh
w&m;awmfukd Mum;em;NyD; oabmusaewJh oluv kd J tMum;okweJY jynfph w kH hJ yk*K¾d vfvYkd qd&k w,f? tJ'v D dk
tMum;okweJY jynfph w kH hJ oluv kd J uvsmPykxZk OfvYdk qd&k w,f? tJ'v D kd yk*K¾d vfrmS tcdik tf NrJpv JG rf;wJh twåpu JG awmh
uif;wefoavmuf uif;aew,fvYkd qd&k wmygbJ? 'gayrJh 0dyóemÓPfjzifh uif;wmrsdK;awmh r[kwyf gbl;/
,ck 'DrmS odapvd&k if;awmh t&d,myk*K¾d vfrmS ½kyef mrfukd twåvYkd rxifrw S af wmhb;l qdwk mu odapvd&k if;
ygbJ? aemufNyD;awmh 0dyóema,m*DrmS ½Irw S Nf yD; tedpö 'kuv© Ykd od&wJh ½kyef mrfukd twåvYdk rxifrw S b f ;l qdw
k mvJ
odxm;bkYd ygbJ? tJ'vD kd odrw
S x
f m;NyD;awmh tJ'D twåpu JG if;atmif jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f xifay:vm
orQ ½kyef mrfukd tedpö 'ku© tewåvYdk ud,k yf ikd Óf Pfjzifh odae&atmif rjywf½rI w S af e&r,f qdw k mvJ odapvdyk gbJ/
tJ'rD mS oH0&0de,- oH0&0denf;qdw k m tukov kd u f kd ydwq f Ykd wm;jrpfvsuf qH;k rjcif;vkYd qdv k ydk gw,f?
(0de,udk y,fazsmufjcif;vkYd vJ zGijhf yxm;ygw,f? 'gayrJh y[me 0de, qd&k musawmh y,fjcif;eJY y,fazsmufjcif;
qdwk m xyfwjl zpfaevkYd racsmarmbl;? aemufNyD;awmh qH;k rjcif;qdrk S 0dew D yk'tf eufusawmh ,Ofaus;w,f qdw k meJY
avsmyf gw,f?) tJ'D oH0&0denf;u oDvoH0& oDvjzifh ydwq f Ykdjcif; (1)? owdo0H &-owdjzifh ydwq f Ykd jcif; (2) ÓP
oH0& ÓPfjzifyh w d q
f Ykdjcif; (3)? cEdo
Å 0H & onf;cHjcif; (4) 0D&,d oH0&-vkYH vjzifh ydwq f Ykd jcif; (5)vdYk 5-yg;½Sdygw,f/
tJ'iD g;yg;udk ]]oDv owd? ÓPf cEd?Å 0D&d oH ig;jzm}}vkYd aqmify'k f pDxm;w,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/
oDvjzifh ydwq f Ykd wmu ydNk yD;vdûk cHwmaygh? 'gaMumifh ,ck oDvudk ½kad opGm usifah eMuwJh olawG[m ud, k jf zifh EIwjf zifh
usL;vGew f hJ tukov kd af wGukd ydwq f Ykd wm;jrpfaeMuwmbJ? tJ'v
D dk ydwqf Ykd NyD; rdru
d ,
kd u
f kd qH;k rae,if t&d,"ar®
ok0ed aD wmt& t&d,mtusifw h &m;ü qH;k rNyD;jzpfaewmygbJ/
owdo0H & qdw k m jrif& Mum;&wJh tm½Hk ponfEiS phf yfNyD; avmb a'go rjzpf&atmif owdjzifh ydwq f Ykd
apmifph nf;jcif;ygbJ? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfrmS rjywf½rI w
S Nf yD; jrif½rkH Q Mum;½Hrk Qponfjzifh wnfapwm[m 'Dowd
oH0& t&rSm taumif;qH;k ygbJ/
jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfrmS rjywf½rI w S Nf yD; tedpö 'ku© tewå[k odoo d mG ;wJh ÓPfjzifh ]]NrJw,fponfjzifh
xifrw S Nf yD;jzpfr}hJ } tukovkd af wGukd ydwq f Ykd wm;jrpfjcif;[m ÓPoH0&ygbJ? ,ck 'Du a,m*DawG ½Irw S af eMuwm[m
tJ'Ó
D PoH0&jzifh tukov kd af wGukd jzpfciG rhf &atmif ydwq f Ykd wm;jrpfaeMuwmygbJ? 'Dv½dk rI w
S af e,if; 0dyóemÓPf
jynfph w kH t
hJ cgrSm t&d,r*fÓPfjzpfr,f? tJ't D cg t&d,r*fÓPfjzifh oufqikd &f m tukov kd af wGukd tjrpfjywf
y,fjcif;[mvJ 'DÓPoH0&ygbJ? ,ck ½Irw S tf m;xkwaf eMu&wm[m tJ'D t&d,r*fÓPfqw kd hJ oH0&0denf;
jynfph akH tmif tm;xkwaf eMu&wmygbJ/
oDwó tat;udk? OPSó -tylu?kd carm onf;cHonf? a[mwd jzpf\ ponfjzifh a[mxm;wJh a'oem
awmfEiS thf nD tat; tyl paom 'kua© 0'emawG olwyg;u rawmfroifh ajymwmç ûywmawGukd onf;cHwm[m
cEdo
Å 0H &bJ/ ,ck a,m*DawG anmif;wm ylwm ponfukd onf;cHNyD; tm;xkwaf eMuwm[m tJ'D cEdo
Å 0H &ygbJ/
tJ'D oH0&0denf; ig;yg;[m O',AÁ,ÓPf b*FÓPfavmuf a&muf,if jynfph w kH eforQ jynfph akH eygNyD?
'gaMumifh tJ'D 0dyóemÓPfrsm;eJY jynfph akH ewJh yk*K¾d vf[m t&d,mwdYk \ tusiw hf &m;jzifh aumif;pGm qH;k rtyfNyD;
jzpfoiho
f avmuf jzpfaevkYd 'Gg& 6-yg;u xif½mS ;ay:vmwJh ½kyef mrf cE¨mawGukd twåvYdk rxifyJ tewåvYdk om
trSetf wdik ;f odoad ewmbJ? 'Dvo dk ad e&if; aemufq;kH wcsdeu f sawmh t&d,r*fÓPfjzpfay:vmr,f? tJ't D cg
aomwmywdrå *fjzifh twå'|d u d kd t<uif;rJyh ,fNyD; jzpfaomaMumifh ½kyef mrfcE¨mawGukd twåvYdk xifrw S rf I vH;k 0uif;oGm;
awmhwmbJ? tJ'v D jdk zpfyu
kH kd &nfNyD;awmh ]]t&d,"ar® ok0ed aD wm t&d,mwdYk \ tusifw h &m;ü aumif;pGm qH;k rtyfNyD;
jzpfí ,Ofaus;aom t&d,mom0uonf ½kyu f kd twå[k rxifrw S bf ;l }} ponfjzifh azmfjyxm;wmygbJ/
aemufNyD;awmh y[me0de, y[me0denf;qdw k m tukov kd af wGukd y,fvsuf qH;k rjcif;vkYd qkvd ykd gw,f?
('Dae&mrSm 0de,ukd y,fazsmufjcif;vdYk teufjyefvQif y,fjcif;[laom y,fazsmufjcif;vdYk qd&k vdrrhf ,f? tJ'v D dk
qdak wmh teufwyfwjl zpfaevdYk pum;racsmygbl;? 'gaMumifh qH;k rjcif;vdYk teufjyefwmygbJ?) tJ'D y[me0denf;
uvJ w'*Fy[mef 0dur© eÇ y[mef orkapä'y[mef y#dyó'd̈y[mef edó&P y[meftm;jzifh ig;yg; ½Syd gw,f? tJ'g
udvk J ]]w'if 0dur© ?f orkapä'?H wzefNidr;f wm xGuaf jrmufyg}} vdYk aqmify'k pf x
D m;w,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/
orkapä'y[mef qdw
k muawmh t&d,r*f\ tpGr;f aMumifh Nidr;f oifw h hJ udavomawG tjrpfjywf uif;Nidr;f
aewmudk qdw k mygbJ? aomwmywdrå *f\ tpGr;f aMumifh ouúm,'d|d 0dpu d pd mä oDvAÁwy&mrmo&,f? tyg,fusap
Edik w
f hJ avmb a'go ponf&,f? ok*wdü ckepfb0xuf ydv k eG Nf yD; jzpfapEkid w
f hJ avmb&,f 'Dvkd udavomawG
plVa0'v’okwfw&m;awmf 45
vH;k 0rjzpfawmhyJ uif;Nidr;f oGm;wm[m orkapä' y[mefb?J ou'g*grdr*f\ tpGr;f aMumifh umr&m* Asmyg'
tBurf;pmawG vH;k 0jywfNidr;f oGm;wm? tem*grdr*f\ tpGr;f aMumifh umr&m*ESihf Asmyg'awG vH;k 0jywfpcJ sKyfNidr;f
oGm;wmvJ tJ'D orkapä'y[mefy?J t&[wår*f\ tpGr;f aMumifh t0dZmÆ wPSm rme paom udavom [lorQ vH;k 0
jywfpcJ sKyfNidr;f oGm;wmvJ tJ'D orkapä'y[mefb/J ,ck 'DrmS a,m*DawG ½Irw S t
f m;xkwaf eMu&wm[m 0dyóem
ÓPfjzifh w'*Fy[mef jynfph NkH yD;awmh tJ'D orkapä'y[mef jynfph akH tmif tm;xkwaf eMu&wmbJ/
edó&Py[mef qdw k muawm t&d,r*f av;yg\ tpGr;f aMumifh jzpfciG rhf ½Sad wmhwhJ udavomawG ½kyef mrf
qif;&JawG vH;k 0Nidr;f wm[m tJ'D udavom ½kyef mrfqif;&JawGrS vGwaf jrmufaewJh edó&Pac: edAmÁ efb?J tJ'D
edAmÁ ef[m udavom ½kyef mrfqif;&J[o l rQrS uif;½Si;f xGuaf jrmufaevdYk edó&Py[mefac:w,f? t&d,r*fzv kd f
av;yg; a&muf,if tJ'D edó&Py[mefvJ jynfph w kH mygbJ/
,ckajymjycJw
h hJ oH0&0denf; ig;yg;ç y[me0denf;ig;yg;wdYk EiS hf jynfph o
kH ifo
h avmuf jynfph akH ewJh t&d,m[m
t&d,"ar® ok0ed aD wm t&d,mwdYk \ tusifw h &m;ü qH;k rtyfNyD;jzpfí aumif;pGm ,Of;aus;aewmygbJ/ tJ'v D kd
,Ofaus;aewJh t&d,mom0u[m ½kyu f kd twåvYkd rxifrw
S af wmhygbl;wJ/h 'gavmufq, kd if twåpuJG if;wJh uvsmP
ykxZk OfeYJ t&d,mom0utaMumif;udk em;vnfavmufygNyD/ 'gaMumifh "r®'Ed mé ax&D\ tajzygVdukd jyef½;dk jyefpOft&
tjynft h pHk teufjyefygOD;r,f/
twåqw kd m touf½iS af ewJh taumifvYkd xif&wJ[ h m ygbJ? tJ'gu ud, k o f mG ;csifomG ;? ud,k &f yfcsif &yf?
xkid cf sif xkid ?f ud, k tf yd cf sif tdy?f ud,k af jymcsif ajym? ud, k v f yk cf sif vkyf ponfjzifh ud, k t hf vdt
k wkid ;f tpd;k &w,fvYdk
vJ xif&wJ[ h mbJ? tJ'gudk omrDtwåac:w,f/ ud, k xf rJ mS tNrJwnf½adS ew,fvYkd vJ xif&w,f? tJ'gudk ed0goDtwå
ac:w,f? twåaumif igaumifuyif BuHwwfw,f ajymwwfw,f ûywwfw,fvYkd vJ xif&w,f? tJ'gudk um&u
twå ac:w,f? tJ'gu ocFg&u©Em¨ udk twåvYdk pGv J rf;wmbJ? taumif;tqd;k awGukd cHpm;aewmudk twåaumif
igaumifvYdk vJ xif&w,f? tJ'gudk a0'utwåvYdk ac:w,f? tJ'gu a0'emeu©Em¨ udk twåvYkd pGv J rf;wmbJ/
aomwmywdrå *fzv kd pf onfukd a&mufNyD; jzpfwhJ t&d,myk*K¾d vfrmS awmh tJ'v D dk twåp[JG m vH;k 0r½Sad wmhb;l ? cPrpJ
jzpfysufaewJh ½kyef mrfw&m;rQbJvYkd trSew f ikd ;f om odaeawmhwmbJ "r®'Ed mé ax&Du ajz½Si;f jywJh ouúm,'d|d 20-
uif;yH[ k m tJ'D omrD ed0goD um&u a0'utwåpJG 4-yg;vHk; uif;yHkeJY twlwlygbJ? tJ'D twåpGJ 4-yg;eJY twåpGJ
uif;yHk aqmify'k rf sm;udk vdu k q
f Mkd u&r,f/
um&utwåp/JG
(4) taumif;tqd;k [lorQudk igaumifuyif cHpm;onf[k xifwmu a0'utwåp/JG
(5) aomwmywd?å r*fzv
kd \
f ? todtjrif½o
dS rl mS ? ½kyef mrftpk? igaumif[k xifrI r½Syd g/
ouúm,'d|u
d if;yHk tajzudk Mum;emNyD;aemuf 0domcaoa|;BuD;u t&d,r*fukd ar;jyefw,f? ar;yHu
k awmh-
t&d,r*f tar;
t&d,r*f tajz
'Dr*¾if ½Spyf g;taMumif;uawmh ouúm,eda&m"*grdeD y#dy'g qdw k hJ r*¾opömtaMumif; a[mpOfu zGijhf ycJNh yD;
jzpfvYdk xyfNyD; ajymp&mawmh rvdyk gbl;? 'gayrJh (1326 ckEpS ?f yXr0gqdv k uG,af eY a[mxm;cJwh )hJ yXrpmrl&if;rS
wcsKd Utenf;i,fukd pmMunfo h w
l YkdrmS okwyGg;&atmif ,ck w&m;pmrloefYü azmfjy&OD;r,f/
r*¾i½f pS yf g;xJu or®m'd|d rSepf mG jrifjcif;qdw k hJ r*¾it f & rSepf mG jrifatmif tm;xkwzf Ydk vdyk gw,f? avmu
bufu trSeaf wGqw kd mvJ ½Syd gw,f? tJ'gawGuawmh 'Dt&d,r*¾ief YJ rqdik yf gbl;? qdik w f muawmh rdrw d Ydk oEÅmefu
½kyef mrfw&m;awGukd trSew f ikd ;f odbYkd vJ vkyd gw,f? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f eHwikd ;f pm;odwidk ;f awGUxdwikd ;f BuHow d ikd ;f
cPrpJ jzpfysufaewJh ½kyef mrfw&m;awGukd trSet f wkid ;f odatmif tm;xkwzf Ydk ygbJ? 'Gg& 6-yg;u cPrpJ
jzpfysuaf ewmudk ud, k yf ikd Óf Pfjzifh awGUodNyD; qif;&JawGbq J wkd m cdik cf ikd Nf rJNrJ qH;k jzwfEikd b
f Ykd vdyk gw,f/ ½Irw S jf cif;
r½Swd hJ yuwdy*k K¾d vfawGrmS awmh tjrifaumif; tMum;aumif; ponfawGukd &atmif tNrJaMumifMh updu k Nf yD; qif;&J
aeMu&w,f? tJ'v D dk tqif;&JcNH yD; aMumifMh updu k v f Ydk tNrifaumif;ponfawGukd &vmawmhvJ rMumcif ukeq f ;kH
oGm;wmbJ? tJ'v D dk ukeaf ysmuf vG,w f m[m t&omaumif; pm;&wJt h cg ydNk yD; xif½mS ;ygw,f? vQmay:rSm t&om
plVa0'v’okwfw&m;awmf 47
aumif;uav;[m ay:vmNyD; wcPuav;twGi;f rSm aysmufomG ;wmbJ? 'djyif[mawGvJ 'Dvcdk snf;ygbJ? tJ'D
taumif;uav;awGukd cHpm;&atmif ½Sm&vkyu f ikd &f wmawGuawmh tifrwef yifyef;qif;&Jygw,f? woufv;kH
½SmBuHaeMu&wmbJ? b0wdik ;f b0wdik ;f 'Dvckd snf; ½SmBuHNyD; qif;&JaeMu&w,f? tyg,fav;yg; a&mufaewJt
h cg
ydNk yD;qif;&JMu&wmbJ/
jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfrmS rjywf½rI w S af ewJh a,m*Duawmh jrifrI Mum;rI paom ½kyef mrfawG cPrpJ
jzpfysuaf ewmudk awGUod&w,f? tJ'v D dk cPrpJ vsijf refpmG aysmufaysmuf oGm;wmawGcsn;f awGUodae&awmh bmrS
tm;ud;k p&mr½Sw d hJ qif;&Jw&m;awGcsnf;bJ? ½kyef mrftopf rjzpfvm,if b,ftcsderf qdk aoEdik af omaMumifh
aMumufp&maumif;wJh qif;&Jw&m;awGcsn;f bJvYdk od&w,f? tJ'g[m trSet f wdik ;f odwhJ 0dyóemor®m'd|b
d ?J
'kuo© pömqdw k hJ qif;&JtrSeu f kd odwmbJ? tJ'geJY qdik w
f hJ aqmify'k u
f kd qdMk u&r,f/
(1) jzpfysuo
f rQ? ocFg&? 'kuo
© pömwnf;/
tJ'vD dk ½IrwS af e,if; cPrpJ jzpfysufaewmawGukd qif;&JvUdk odwm[m 'kuo © pömudk trSew f ikd ;f odwhJ
or®m'd|b d ?J 'gayrJh 'D0yd óem or®m'd|u d awmh ½Irw d hJ tm½Hak vmufom qif;&JxifNyD; ESpo f ufom,mrI uif;w,f?
r½Irw d hJ tm½Hak wGeYJ awmhpyfNyD; ESpo
f ufom,mrI ½Sad eao;wmbJ/ t&d,r*fa&mufrS ESpo f ufom,mrIu tjrpfjywf
Nidr;f wm? 'gawmifrS aomwmywdrå *fzv kd af vmufq, kd if umrb0 ½kyef mrfawGukd taumif;xifNyD; ESpo f ufom,m
rIu vH;k 0ruif;ao;ygbl;? 'gaMumifh aomwmyefy*k K¾d vfawGrmS tdraf xmifûyrIawGvJ ½Sad eao;wmbJ/ rdaxG;awmf
a*gwrD y&deAd mÁ efpcH geD;rSm t½Sit f meE´mu pd;k &dryf al qG;NyD; idak <u;ao;w,fvYkd awmif jyqdx k m;wm½Sad eao;wmbJ/
tJ'g[m y&deAd mÁ efrpHyJ jzpfaewJ½h yk ef mrfawGukd taumif;xifNyD; vkv d m;jcif;½Sad evkYd ygbJ/ t&[wår*fa&mufrS tJ'v D kd
taumif;xifNyD; ESpo f ufom,mrI vH;k 0uif;w,f? 'gaMumifh tJ'D ESpo f ufom,mrI vH;k 0Nidr;f atmif ½Irw S tf m;xkwf
aeMu&wmbJ/
ESpo
f ufom,mrI½adS e,if rsufarSmufb0rSmvJ qif;&JaeMu&wmbJ? om;orD; tdro f t l rd o
f m;awG ½Sad ewJh
olrmS tJ'D om;orD;ponfukd ESpo f ufom,maeaomaMumifh olwYkdtwGuf aMumifMh updu k Nf yD;awmhvJ qif;&JaeMu
&w,f/ jrwfpmG bk&m;½Si[f m wcsdeu f rv’wikd ;f jynfxu
J O½ka0vuyÜqw kd hJ ed*;kH ½GmBuD;rSm oDwif;oH;k aeawmfrw l ,f?
tJ't D cg O½ka0vuyÜe*d ;kH ½GmxJu bj'uqdwk hJ *grPd -- ½GmvlBuD;u jrwfpmG bk&m;xH vma&muf ½Scd ;kd uefawmh
NyD;awmh 'Dvdk avQmufxm; awmif;yefygw,f? qif;&JjzpfaMumif; Nidr;f aMumif;w&m; a[mawmfryl gwJ/h
tJ'aD wmh jrwfpmG bk&m;u 'Dvpdk NyD; trdeYf ½ydS gw,f? a½S;umvudpk NJG yD; qif;&JjzpfaMumif; Nidr;f aMumif;udk igu
a[mvQif oifrh mS ,Hrk mS ;awG;awmrI oHo,jzpfEidk w f ,f? aemufumvukd pGNJ yD;a[mvQiv f J oifrh mS ,Hrk mS ;awG;awmrI
oHo,jzpfEikd w f ,f? 'gaMumifh ,ck wxkid t f wGi;f rSmyJ qif;&JjzpfaMumif; csKyfaMumif;udk a[mr,fvYdk rdeUf awmfrNl yD;
'Dvakd r;awmfryl gw,f/
O½ka0vuyܽmG xJu vlrsm;rSm towfc&H jcif;ç tcsKyftaESmif cH&jcif;aMumifjh zpfap? ypön;f qH;k ½H;I jcif;ç
tuJ&h UJ cH&jcif;aMumifjh zpfap? oifrh mS pd;k &dryf al qG;jcif;ç idak <u;jcif;ç qif;&Jjcif;ç ESv;kH romjcif;ç pdwyf yl efjcif; jzpfEidk f
ygovm;wJ/h jzpfEidk yf gw,f bk&m;vkYd avQmufygw,f/
wcsKd UvlawGrmS towfc&H Ncif; ponfaMumifh oihrf mS pd;k &dryf al qG;jcif; ponf rjzpfEikd w f mvJ ½Syd govm;vkYd
ar;awmfryl gw,f/ tJ'v D dk rjzpfEidk wf mvJ ½Syd gw,fvYkd avQmufygw,f/ tJ'v D dk pd;k &dryf al qG;jcif;ponf jzpfEidk w f m
rjzpfEidk w
f m bmaMumifyh gvJvYkdvJ ar;awmfrw l ,f/ cifrifEpS o f ufwohJ al wG 'kua© &muf,if pd;k &drjf cif;ponf jzpf&yg
w,f/ rcifrif rESpo f ufwo hJ al wG 'kua© &muf,ifawmh pd;k &drjf cif;ponf rjzpfEikd yf gbl;vkYd avQmufygw,f/ tJ'g[m
qE´&m*qdw k hJ cspfcifEpS o f ufrI ½So d al wGeYJ pyfNyD; pd;k &drjf cif;ponf jzpfEikd w
f ,f? qE´&m* r½So d al wGeYJ pyfNyD; rjzpfEidk f
bl;vdYk oabmaygufNyD; ajzwmygbJ/ qE´&m*[m qif;&JjzpfaMumif;? qE´&m* uif;wm[m qif;&JcsKyfNidr;f aMumif;
vkYd odem;vnfapwmygbJ/ a½S;umvu qif;&Jjzpfcw hJ mvJ qE´&m*aMumifb h J aemufumvü qif;&JjzpfrmS vJ qE´
&m*aMumifb h v J Ydk odrwS zf Ydk &mvJ jrwfpmG bk&m;u trdeYf ½ydS gw,f/
aeYpOfaeYwikd ;f apmapmxNyD; pd&0goDukd pH;k prf;&ef vlwa,mufukd apvTw&f ygw,f? tJ'v D l jyefa&mufrvmrcsi;f
ighom; pd&0goD usef;rm csrf;omygapvkYd awmifw h NyD; pdwyf al e&ygw,fb&k m; vkYd avQmufygw,f/
pd&0goDoil ,frmS towfc&H vdYk jzpfap? tcsKyftaESmifc&H vdYk jzpfap? ypön;f qH;k ½H;I vdYk tuJ&h UJ cH&vkYd jzpfap
oifrh mS aomuponf jzpfEikd yf govm;vkYd jrwfpmG bk&m;u ar;awmfrw l ,f? aomuponf b,frmS rjzpfy½J ydS ghrvJ?
toufawmifrS aoEkid yf gw,f bk&m;wJ?h 'gaMumifh qif;&J'u k [
© m cspcf ifEpS o
f ufrI qE´aMumifh jzpfw,fvYdk rSwo f d
&r,fvYdk rdeYf awmfrNl yD;awmh 'Dvv dk J ar;awmfryl gw,f? pd&0goD\ rdcifukd rjrifb;l ao; rMum;bl;ao;cifu tJ'D
trsKd ;orD;udk cspcf ifEpS o
f ufjcif; jzpfcyhJ g&JUvm;wJ/h rjzpfcyhJ gbk&m;? 'gjzifh cspcf ifEpS o
f ufjcif;[m jrif&Mum;&vkYd
jzpfwmr[kwv f m;? [kwyf gw,fb&k m;? tu,fí pd&0goD\rdcif towfc&H tcsKyftaESmifc&H ,if qH;k ½I;H ,if
tuJ&h UJ cH&,if oifrh mS aomuponf rjzpfaybl;vm;vkYd ar;awmfrw l ,f? b,frmS rjzpfy½J ydS ghrvJ? toufawmifrS
aoEkid yf gw,f bk&m;wJ?h 'gaMumifh qif;&J'u k [
© m cspcf if ESpo f ufrI qE´aMumifh jzpfw,fvYkd rSwo f &d r,fvYkd
rdeYf awmfrwl ,f? rSeyf gbk&m;vkYd tJ'½D mG vlBuD;u 0efcyH gowJ/h (oH,w k ?f wwd,? 510)
,ckajymcJw h hJ bj'u ½GmvlBuD;0w¬Kuawmh cspcf ifEpS o f ufraI Mumifh rsuaf rSmufrmS yif qif;&JjzpfygG ;yHb k /J xkYd
twlyif ½kyef mrfqif;&JawGukd taumif;xifNyD; ESpo f ufom,mae,if wb0NyD; wb0 topftopf jzpfNzpfNyD;
qif;&Jae&wmbJ? 'gaMumifh tJ'ED pS o f uf om,mrI wPSm[m ork',opömbJ? jzpfcu kd ½f yk ef mrfukd ½Irw
S Nf yD; tedpö
ponfjzifh trSeu f kd odwidk ;f odwikd ;f tJ'o
D &d wJh ½kyef mrftm½Hrk mS ESpo
f ufom,mrI wPSmrjzpfyJ uif;½Si;f oGm;w,f?
tJ'g[m ½IrwS Nf yD; trSetf wdik ;f odwhJ 0dyóem or®m'd|jd zifh ork',wPSmudk y,fwmbJ? tJ'g[m ork',opömukd
y,faomtm;jzifh rSepf mG odwmbJ/
tJ'v
D dk ork',wPSm uif;½Si;f oGm;wkid ;f tJ'oD &d wJh tm½Hek YJ pyfNyD; b0opf ½kyef mrf qif;&JawG jzpfciG hf
r½Sad wmhyJ uif;Nidr;f oGm;w,f? tJ'g[m w'*Fead &m"udk NyD;apaomtm;jzifh or®m'd|u d trSet f wkid ;f odonfrnfwm
bJ/
½Irw
S w
f idk ;f ½Irw
S w
f idk ;f 0dyóemr*¾iaf wG jzpfjzpfomG ;wmu r*¾opömudk jzpfygG ;apaomtm;jzifh trSet f wdik ;f
odonfrnfwmbJ? 'gu 0dyóem or®m'd|t d & rSepf mG odyb
kH /J t&d,r*f or®m'd|u
d awmh edAmÁ efukd rsuaf rSmufawGY
odjrifNyD; opömav;yg;vH;k udk rSepf mG odjrifw,f? tJ't D aMumif;udak wmh pmrlrus,f&atmif 'Dae&mrSm rjyawmhygbl;/
,ck ork',opömaqmify'k u f kd qdMk u&r,f/
,ckajymcJw h t
hJ wkid ;f or®m'd|u
d -rSepf mG odjrifw,fqw kd m 'kuo© pömudk tedpö ponfjzifh ydik ;f jcm;od&w,f?
tJ'vD dk ork',opömudk y,faomtm;jzifh od&w,f? eda&m" qif;&JNidr;f &mudk rsuaf rSmuf ûyNyD; od&w,f? r*¾opömudk
rdro
d EÅmefü jzpfymG ;apaom tm;jzifh od&w,f? tJ'v D dk rSepf mG odjrifwmudk or®m'd|vd Ydk qd&k wmbJ/
or®m'd|d jzpf,if rSepf mG BuHwhJ or®mouFyu Ü vJ pdwOf ;D nGww f hJ taejzifh yg0ifwmygbJ? or®m0g,mr qdq k hJ
rSepf mG tm;xkwrf v I J yg0ifwmygbJ? jrifrI Mum;rIponfawGukd trSet f wkid ;f trSw&f NyD; od&atmif aMumifMh updu k af y;
aewm[m or®m0g,mrbJ? trSet f wkid ;f trSw&f wJh or®mowd yg0ifwmuawmh tvGex f if½mS ; ay:vGiaf eygNyD?
(orm[dawm-pdww f nfMunfaom olonf? ,xmblwH [kww f idk ;f rSepf mG ? yZmemwd od\vkYd ) a[mxm;wJt h wdik ;f
orm"d½rdS S trSet f wdik ;f odEikd af omaMumifh or®m'd|u d rSepf mG jrif,if or®morm"dvJ yg0ifaMumif; xif½mS ;ygw,f?
aemufNyD;awmh oDv0do'k d̈ jynfph ykH grS 'd|0d o d 'k pd̈ aom ynm0do'k id̈ g;yg; zj pfEikd af omaMumifh or®m'd|u d rSepf mG jrifwikd ;f
or®m0gpm ur®EÅ tmZD0qdw k hJ oDvr*¾irf sm;vJ yg0ifjynfph akH Mumif; xif½mS ;ygw,f? ,ckajymcJw h hJ 0dyóemor®m'd|ed YJ
t&d,r*f or®m'd|d jzpfqrJ mS or®mouFypÜ aom r*¾iaf wGvJ yg0ifygw,f? tJ'D r*¾i½f pS yf g;u t*Fg½Spyf g;½Sw d hJ t&d,
r*fyv J Ykd "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;ygw,f? tJ'rD mS 0dyóemr*¾iaf wGu t&d,r*f\ a½SUaqmifjzpfwhJ ykAb Á m*r*fy?J
aomwmywdrå *f ponfuawmh t&d,r*fyv J Ykd 'Dvdk cJjG cm;NyD; rSwof xd m;Mu&r,f/
tJ't
D ajzudk Mum;emNyD;awmh 0domc aoa|;BuD;u 'Dvdk ar;jyefygw,f/
ocFw-tocFwtar;
ta,st½Sirf "r®'Ed mé ? t&da,m t|*Øaum ra*¾g t*Fg½Spyf g;½Sad om t&d,r*fonf? ocFawm Ek acg
taMuif;w&m;rsm;u ûytyfaom ocFww&m; jzpfygoavm? O'g[k odYk r[kw?f tocFawm rûytyfaom tocF
w&m; jzpfygoavmwJ/h
ocFwjzpfaMumif; tajz
olYqikd &f m taMumif;w&m;rsm;u vHYI aqmf axmufyûhH yvkyaf y;rS jzpfay:vmwJh ocFww&m;ygwJ?h tocFw
w&m;qdw k m edAmÁ ef wyg;wnf;om ½Sw d ,f? tJ'eD Ad mÁ efqwdk mu t&d,r*f\ tpGr;f aMumifh udavomawG jzpfciG rhf ½Syd J
Nidr;f jcif;oabmbJ? Nidr;f w,fqw dk mjzpfay:wm r[kwv f Ydk taMumif;aMumifh jzpfw,fvYkd rqd&k bl;? tJ'D udavom
taMumif;w&m;uif;vkYd b0opf ½kyef mrf qif;&JawG rjzpfawmhyJ uif;Nidr;f wmvJ edAmÁ efb?J tJ'gvJ jzpfay:wm
r[kwv f Ydk taMumif;aMumifjh zpfwhJ ocFwvdYk rqd&k bl;? tocFwom rnfw,f? t&d,r*fw&m; qdw k muawmh a½S;
tzkYd u ykAb Á m*r*fqw kd hJ 0dyóemaMumifh jzpfwmbJ? teD;uyfq;kH tm;jzifh (tEkavmrH a*gMwbkó -tEkavmr
0dyóemu tjcm;rJüh a*gMwblukd jzpfapvsuf aus;Zl;ûyw,f? a*gMwbk r*¾ó a*gMwblu t&d,r*fukd tjcm;rJüh
jzpfapaomtm;jzifh aus;Zl;ûyw,fvYkd ) a[mxm;wJh y|mef;ygVdawmft& a½S;tzdYk u 0dyóemtqifq h ifah Mumifh
teD;qH;k tm;jzifh a*gMwblaMumifjh zpfw,f qdw k mvJ xif½mS ;w,f? aemufNyD;awmh wnf&mrS&D m½kyef YJ ,SOb f uf w&m;
awGaMumifh jzpfw,fqw kd mvJ xif½mS ;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 50
'gaMumifh pmayusr;f *efwwf yk*K¾d vfawG taetm;jzifh t&d,r*f[m qdik &f mtaMumif;rsm;aMumifh jzpfvYdk
ocFww&m;jzpfaMumif; xif½mS ;aeygw,f? ar;p&mawmif rvkb d ;l vdYk qdpk &mygbJ? 'gayrJh okwr½Swd hJ yk*K¾d vfawG
taetm;jzifah wmh txifrmS ;p&m½Syd gw,f/ t&d,r*fu ½kyef mrfqif;&J Nidr;f wJh tocFw edAmÁ efukd tm½Hûk yNyD; jzpfawmh
edAmÁ efvydk if tocFw avvm;vkYd ,Hrk mS ;p&m xifrmS ;p&m ½Syd gw,f? or®weå , d mrrnfaomaMumifh tocFwvkYd
xifp&mvJ½ydS gw,f? awmfawmfqu D vlwa,mufu'DrmS vmNyD; ar;w,f ]]t&d,r*f[m tocFww&m;ygvm;}}wJ?h
bmhaMumifh 'Dvdk ar;&wmvJqakd wmh ]]q&mBuD;wa,mufu olYusrf;pmtkyx f rJ mS t&d,r*fudk tocFww&m;}}vkYd
jyqdx k m;wmudk awGU&aomaMumifyh gwJ/h
tJ'uD sr;f pmrSm t&d,r*f tocFwjzpfaMumif; uxm0w¬KygVdjzifh jyqdx k m;w,fvYdk qdyk gw,f? tJ'u D srf;
pmtkyaf wmh rawGUbl;ygbl;? uxm0w¬Kusr;f xJu pmyd'k f trSwf (445) ponfrmS (ed,mr[m tocFwvm; ponf
jzif)h jyqdx
k m;wmudk trSûD yNyD; a&;xm;[efwyl gw,f/ uxm0w¬Kusrf;rSm trSm;eJY trSef tjiif;tcHjk zpfyakH wGukd
jyxm;w,f? odem;vnf&ef rvG,v f yS gbl;? trSm;bufu 0g'eJY trSeb f ufu 0g'udk cGjJ cm;od&ef rvG,v f yS gbl;?
A[kow k jynf0h wJo h rl çS ygVdEiS hf t|uxmudv k J ususeeavhvmMunfrh S odem;vnfEikd w f ,f? uxm0w¬Kusr;f rSm
wwd,o*Fg,em acwfwek ;f u t,lrmS ;teJY t,lreS u f kd pdppfa0befjyxm;w,f? aomwmywdrå *fukd a&mufwo hJ rl mS
*wdeYJ ÓPfukd jrJapaomaMumifh tJ'rD *fudk or®weå , d mrac:w,f? tJ'rD *fpw d f csKyfomG ;wJah emufvJ *wdeYJ ÓPfu
rcRwrf ,Gi;f yJ cdik Nf rJaeaomaMumifh ed,mrudk tocFwvkYd t,lrmS ;jzpfaew,f? ed,mrqdw k m t&d,r*fy?J ed,mrudk
tocFwvkYd qdak wmh t&d,r*fuv kd J tocFwvkYd qd&k ma&mufwmaygh? tJ'g trSm;ppfppfy?J tJ'D trSm;udk trsm;tm;
em;vnf&atmifvYdk pdppfa0befjycsufygbJ/ tJ'gudk trSex f ifNyD; [du k srf;ûyyk*K¾d vfu a&;xm;[efwyl gw,f/
'gaMumifh 'Dvdk t,lrmS ;udk y,fzsufEidk &f eftwGuf ]]t&d,r*f[m ocFwvm; tocFwvm;}}vdYk ar;wmvJ ar;oifyh g
w,f? ]]ocFwyg}}vkYd tajzvJ ajzoifiw h mygbJ? tocFw qd, k if edAmÁ efvydk if csKyfysufjcif; r½Syd J tNrJwnfae&rSm?
t&d,r*fuawmh tjcm;pdwrf sm;vdyk if Oyg'gXDbifqw kd hJ cPi,fo;kH csufrQom wnf½w dS ,f? bifcPrSm vH;k 0csKyf
aysmufomG ;w,f? 'gaMumifh edAmÁ efvdk tNrJwnf½adS ewmvJ r[kwb f ;l ? ckwifu ajymcJw h thJ wdik ;f 0dyóempaom
taMumif;rsm;aMumifh jzpfay:wJw h &m;vJjzpfaew,f? 'gaMumifh ocFww&m; jzpfaMumif; tvGeyf if xif½mS ;ygw,f/
tJ't
D ajzudk Mum;emNyD;aemuf 0domcaoa|BuD;u 'Dvv
dk J ar;jyefygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 51
o*F[dwac: odrf;,ltyfyHktar;
t&d,r*fjzifh oDv orm"d ynmqdw k hJ cE¨moH;k yg;udk twGi;f oGi;f NyD; ,l&ygovm;? odYk r[kwf cE¨moH;k yg;jzifh
t&d,r*fudk twGi;f oGi;f NyD; ,l&ygovm;vkYd ar;wmygbJ? tJ'g[m t&d,r*ftaMumif;eJY oDvu©Em¨ ponf
taMumif;rSm ruRr;f usif rEdik ef if;,if ajz&efrvG,b f ;l ? cufygw,f? 'gayrJh "r®'Ed mé ax&Duawmh y#dord'Ç gywå
&[EÅmr jzpfaewJt
h wGuf tvG,w f uleYJ yif 'Dvdk ajzMum;vku d yf gw,f/
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? t&da,e t|*Øaue ra*¾e t*Fg½Spyf g; ½Sad om t&d,r*fjzif?h wa,m
cE¨m (oDv orm"d ynm [laom) oH;k yg;ukeaf om cE¨mwdYk u?kd e acg o*F[w d m rodr;f ,l tyfyguke/f tm0kaom
0domc 'g,u 0domc? p trSet f m;jzifah omum;? wD[d caE¨[d (oDv orm"d ynm [laom) oH;k yg;ukeaf om cE¨m
wkdYjzifh? t&da,m t|*Øaum ra*¾g t*Fg½Spfyg;½Sdaom t&d,r*fu?kd o*F[ad wm odr;f ,ltyfygonfw/hJ
t*Fg½Spyf g;½Sw
d hJ t&d,r*f qdw k mu 'Dae&mrSm avmukw&å mr*fuo kd m qdv k ykd gw,f? oDv orm"d ynmqdwk hJ
cE¨moH;k yg;uawmh avmuDov D orm"d ynmawGuv kd J qdv
k ykd gw,f? 'Dawmh t&d,r*ft&u usOf;w,f? cE¨moH;k yg;
t&u us,fw,f? tusOf;xJrmS tus,fukd oGi;f ,lvYkd r&bl;? tus,fxrJ mS om tusOf;udk oGi;f ,lvYkd &w,f? Oyrm
tm;jzifh ûrdUu usO;f w,f? wkid ;f jynfu us,w f ,f? ûrdUu wdik ;f jynfxrJ mS twGi;f 0ifaew,f? 'gaMumifh ûrdUjzifh
wdik ;f jynfukd odr;f oGi;f ,lvYdk rjzpfb;l ? wdik ;f jynfjzifo
h m ûrdUudk odr;f oGi;f ,lEikd w
f ,f? tJ'gvdb k ?J avmuDov
D ponf
awGyg t<uif;rJyh g0ifaewJh cE¨moH;k yg;jzifo h m t*Fg½Spyf g;½Sw d hJ avmukw&å m t&d,r*fukd odr;f oGi;f NyD; ,l&ygw,fvYdk
qdkvdkygw,f/
orm"duE© m¨ qdw
k m avmuD avmukw&å m orm"dawGygbJ? avmuDorm"d qdw k m Oypmorm"d tyÜempsmef
orm"d 0dyóemcPduorm"dawGygbJ? avmukw&å morm"dqw kd muawmh r*fpw
d f zdv
k pf w
d ef YJ ,SOw
f NJG yD;jzpfwhJ orm"d
r*¾ifygbJ/
0drw
k u
åd E© m¨ qdw
k m t&d,zdv
k w
f &m;ygbJ/
0drw
k Ó
åd P'óeu©Em¨ qdw
k m r*fzv
dk af &mufNyD;cgpü r*fzv
kd ef Ad mÁ efponfukd jyefvn
S Nhf yD; qifjcifwÓ
hJ Pf
ygbJ/
,ck azmfjycJw h t hJ wkid ;f t&d,r*f qdw k mu avmukw&å m oufoufqakd wmh usO;f w,f? oDvu©Em¨
orm"duE© m¨ ynmu©Em¨ qdw k mawGu avmuDw&m;awGyg yg0ifaevkYd us,w f ,f? usO;f wJt
h &d,r*fjzifh us,jf yefYwhJ
cE¨moH;k yg;udk odr;f oGi;f NyD; r,lEikd b
f ;l ? us,jf yefYwhJ cE¨moH;k yg;jzifo h m usO;f wJh t&d,r*fukd odr;f oGi;f NyD;,lEikd w
f ,f?
'gaMumifh "r®'Ed mé u t&d,r*fjzifh cE¨moH;k yg;udk rodr;f ,ltyfb;l ? cE¨moH;k yg;jzifo h m t&d,mr*fukd odr;f ,ltyfw,f
vdYk tajccHtjzpfjzifh jyqdNk yD;awmh odr;f ,lykH tao;pdwu f vkd J 'Dv½dk iS ;f jyygw,f/
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? ,m p or®m0gpm tMuif or®m0gpmonf¤if;? a,m p or®m ur®aEÅm
tMuif or®mur®Eo Å nf¤if;? a,m p or®m tmZDa0g tMuif or®mtmZD0onf¤if;? twd¬ r*¾i½f pS yf g;ü yg0ifvsuf
½Syd gonf? £ar "r®m-þoH;k yg;aom r*¾iwf &m;wkYd u?kd oDvu©aE¨-oDvu©aE¨e oDv*kPt
f zkYd tpkjzif?h o*F[w
d m
odr;f ,ltyfyguke\
f /
orm0gpm qdw k m rSepf mG ajymqdjk cif;vkYd teuf½w dS ,f/ 'gayrJh 'DrmS qdv k w dk muawmh rkom0g'g a0&rPd
vdraf jymrIrS MuOfa½Smifjcif;? ydoP k m, 0gpm, a0&rPd*;kH wdu k f ajymqdrk rI S MuOfa½Smifjcif;? z½kom, 0gpm,
a0&rPd Murf;aompum;rS MuOfa½Smifjcif;? oyæyv Ü myga0&rPd-tESprf hJ tNydet f zsif; pum;rS MuOfa½Smifjcif; qdw
k hJ
MuOfa½Smifr-I 0d&wDuokd m qkv d ydk gw,f? 'gaMumifh vdrpf &m½Sw d t
hJ cg ponfrmS vdraf jymrIponfrS MuOfa½Smifwmudk
or®m0gpmvkYd qdw k mygbJ? t&d,r*fü yg0ifwo hJ r®m0gpmuawmh vdraf jymjcif;ponf vH;k 0jzpfciG rhf ½Sad tmif y,fjcif;
udpu
ö kd NyD;apwJh oabmygbJ? or®m0gpm r*¾iu f tJ'v D kd NyD;apaomaMumifh aomwmyefy*k K¾d vfrmS vdraf jymjcif;paom
oDvysuaf Mumif; raumif;rIrS uif;vTwNf yD; tpOfxm0& 0pDuo H pk ½du
k ef YJ jynfph v
kH suf tNrJwrf; oDvpifMu,fae
w,f? tJ'g[m 'D or®m0gpmr*¾i\ f \ tpGr;f aMumifh pifMu,faewmygbJ/
or®mtmZD0qdw k m rSepf mG toufarG;jcif;vdYk teuf½w dS ,f? owå0gudk owfjcif;ç olUOpömudk cd;k 0Suv f , k jl cif;ç
vdrjf cif;ponfukd ûyNyD; rw&m;ojzifh ypön;f ½Smvsuf toufarG;jcif;udk rdpmä tmZD0 rSm;,Gi;f pGm toufarG;jcif;vdYk
qdw
k ,f? tJ'D rdpmä tmZD0rS MuOfa½SmifNyD; w&m;ojzifh ypön;f ½Smvsuf toufarG;wmudk or®mtmZD0vdYk qdw k mygbJ?
vl0wfaMumifrsm;rSmqd, k if oDvysuaf Mumif; raumif;rIjzifh ypön;f r½SmyJ w&m;ojzif½h mS NyD; toufarG;wm[m or®m
tmZD0ygbJ? &[ef;rsm;rSmawmh opfo;D ay;jcif;ç yef;ay;jcif;paom ukv'loe taeoersKd ;jzifv h J ypön;f vmbf
&atmif rvky&f bl;? rdrrd mS r½Sw d hJ orm"dynm qdik &f m*kPjf zifh txifBuD;atmif Munfñakd tmif vkyNf yD;awmhvJ ypön;f
r½Sm&bl;? rykid rf qdik w f hJ ausmif;ponfukd &atmifvJ rw&m;ojzifh rûyvky&f bl;? tJ'v D dk rûyoifw
h hJ trI[o l rQawGrS
MuOfa½SmifNyD; ½d;k ½d;k qGr;f cHjcif; ponfjzihf 0denf;w&m;awmfEiS t hf nD ypön;f ½SmNyD; toufarG;aewm[m or®mtmZD0
ygbJ? t&d,r*fü yg0ifwhJ 'Dor®mtmZD0uawmh rw&m;ojzifh ypön;f ½SmrIawGukd vH;k 0jzpfciG rhf ½Sad tmif y,fjcif;
udpuö kd NyD;apwJh oabmygbJ? or®mtmZD0 r*¾iu f tJ'v D dk NyD;apaomaMumifh aomwmyef yk*K¾d vfrmS oDvysuaf Mumif;
ypön;f ½SmrIrS uif;vGwNf yD; tpOfxm0& or®mtmZD0ESihf jynfph v kH suf tNrJwrf;f oDvpifMu,faew,f? tJ'g[m or®m
tmZD0\ tpGr;f aMumifh pifMu,faewmygbJ/
t&d,r*fü yg0ifaom tJ'D or®m0gpm or®mur®EÅ or®mtmZD0 qdw k hJ r*¾io f ;kH yg;udk oDvu©Em¨ qdw k hJ
oDv*kPf tzdYk tpkjzifh odr;f ,l&ygw,f? oDv*kPt f zkYd tpkxrJ mS yg0ifw,fvYdk qdv k w dk mygbJ/ tJ'D or®m0gpm
ponf\ tpGr;f aMumifh 'kp½ku d f 'k&mZD0 qdw k hJ oDvysufaMumif; raumif;rIawG tpOfxm0& uif;½Si;f aew,f qdw k m
b,fvo kd abmygvJ qdak wmh? edAmÁ efukd rsuaf rSmufûyNyD; odjrifwhJ aomwmywdrå *fxrJ mS yg0ifwhJ tJ'D oDvr*¾if
oH;k yg;aMumifh aomwmyef\ oEÅmefrmS avmb a'go tukov kd Mf urf;awG rjzpfEikd af vmufatmif tm;avsmhomG ;
w,f? avmutjrifeYJ ajym,ifawmh pdw"f mwftm; avsmhomG ;w,fvYdk qkpd &mygbJ? tJ'v D dk avmb a'go tukov kd f
tMurf;awG rjzpfEikd af vmufatmif tm;avsmo h mG ;aomaMumifh aomwmyefrmS oDvysuaf Mumif; raumif;rIukd rûyEdik f
awmhyJ tNrJwrf; oDvjynfph o kH mG ;wmygbJ? 'gaMumifh aomwmyefukd oDavoky&dy&l um&D oDvwdYk ü yj nfph pkH mG ûyusihf
avh½w dS hJ yk*K¾d vfvYdk jrwfpmG bk&m;u a[mawmfrw l mygbJ? aemufNyD;awmh orm"duE© m¨ jzifh odr;f ,lyu kH kd 'Dvjkd yqdk
xm;ygw,f/
tJ'D orm"dr*¾if oH;k yg;xJrmS or®morm"dr*¾iu f akd wmh orm"duE© m¨ xJü trsdK;wlZmwfwl tjzpfjzifh odr;f oGi;f
NyD; ,l&w,f? or®m0g,mr or®mowdr*¾iw f Ykduakd wmh orm"dtm; tultnDûyjcif;jzifh odr;f oGi;f NyD; ,l&w,f?
b,fvv kd J qdak wmh Oyrmtm;jzifh vufvrS ;f rrSw D yhJ ef;udk cl;rnfo h ul kd tazmfwa,mufu cg;uke;f ay&w,f? tJ'v D &l YJ
ausmuke;f ay:wwfNyD; &yfaeolrmS wkev f yI af evdYk tjcm;wa,mufu ay;NyD; uln&D w,f? tJ'D tazmfEpS af ,muf\
tultnDurkd NDS yD; wnfNidrpf mG eJY yef;awGukd cl;,lEikd w f ,f? tJ'gvkyd if or®m0g,mruvJ tm;xkwv f suf ulnD
axmufyw hH ,f? or®mowduvJ trSw&f NyD; ulnaD xmufyw hH ,f? tJ'D taxmuftyhu H rkd NDS yD; or®morm"dr*¾iu f edAmÁ ef
tm½Hkü ouf0ifp;l pku d Nf yD;awmh wnfwahH ew,f? 'gaMumifh or®morm"duakd wmh orm"deYJ trsKd ;wl Zmwfwt l jzpfjzifh
orm"duE© m¨ xJrmS odr;f ,la&wGu&f w,f? or®m0g,mr or®mowd r*¾irf sm;udak wmh tultnDûyjcif;jzifh odr;f oGi;f NyD;
,l& a&wGu&f w,f/ or®m0gpmpaom oDvr*¾io f ;kH yg; udak wmh oDvu©Em¨ ü trsdK;wlZmwft l jzpfjzifh odr;f oGi;f NyD;
,l& a&wGu&f wmbJ/ aemufNyD;awmh ynmr*¾ijf zifh odr;f ,lyu kH kd 'Dvjdk yqdx
k m;ygw,f/
,m p or®m'd|d tMuif or®m'd|o d nf¤if;? a,m p or®mouFayÜg tMuif or®mouFyo Ü nf¤if;? twd¬ r*¾if
½Spyf g;ü yg0ifvsuf½ydS gonf? £ar "r®m þESpyf g;aom r*¾iw f &m;wkYd u?kd ynmu©aE¨ ynmu©aE¨e ynm*kPf
tzkYd tpkjzif?h o*Ø[w
d m-odr;f ,ltyf a&wGutf yfyguke\
f /
or®m'd|rd *¾iu
f awmh ynmu©Em¨ ESihf trsdK;wl Zmwfwjl zpfw,f? 'gaMumifh tJ'rD *¾iu f kd trsdK;wl Zmwfwl
tjzpfjzihf odr;f ,ltyf a&wGutf yfygw,f? or®mouFyrÜ *¾iu f awmh trSet f wdik ;f odjrif&atmif pdwOf ;D nGwNf yD;
tultnDûywJh w&m;jzpfw,f? 'gaMumifh tJ'rD *¾iu f kd ynmu©Em¨ xJü tultnDûy&wJh w&m;taejzifh odr;f ,l&
a&wGu&f ygw,f/ tJ'g[m t&d,mr*fqw kd hJ r*¾i½f pS yf g;udk cE¨moH;k yg;jzifh odr;f ,lykH a&wGuyf ykH gbJ/ tJ'gudk rSwrf d
atmif vku d q
f Mkd u&r,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 54
orm"dESifh orm"dedrdwfponftar;
orm"dqw kd m wzdYk wnf; wtm½Hw k nf;ü pdww f nfwahH eaMumif;jzpfwhJ {u*¾wmygbJw/hJ Arm toH;k tEH;I
tm;jzifh qd, k if pdww f nfMunfwm[m orm"dvYdk ajym&rSmbJ/ w&m;pmayt&uawmh pdwu f wjcm;+pdww f nfNidrf
aMumif;u wjcm;bJ? pdww f nfNidraf Mumif; qdw k m {u*¾wmbJ? orxbm0emt& qd, k if yx0DuodP k ;f edrwd f
jzpfjzpf? tmayguodP k ;f edrwd f ponfxu J wckcjk zpfjzpf? tokbedrw d f wckcjk zpfjzpf? 0ifouf xGuo f uf edrw d f
jzpfjzpf? qHyif arG;ñSi;f paom edrw d w
f ckcjk zpfjzpf tJ'D orxedrw d f wckwnf;rSmom pdwu f kd wnfapwm[m
{u*¾wmbJ? tJ'D orm"d\ txnfu, kd o f abm[m (t0dau©y vu©aPm)vkYd jyqdx k m;wJh t|uxmESit hf nD
tm½Hw k yg;odYk rysHYviG yhf J wtm½Hw
k nf;ü wnfNidraf ewJh oabmvu©PmygbJ/ orxorm"dq, dk if ckwifuajymcJw h hJ
yx0DuodP k ;f edrw d pf onf wckwnf;ü wnfNidraf ewmygbJ? orm"dtm;aumif;,if pdwu f tJ'D orxedrw d f
tm½Hük om ig;rdepf q,fred pf ponf wnfaew,f? psmeform"dq, dk if wem&D 2-em&D ponfvJ wnfaewmbJ?
txl;tm;aumif;,ifawmh waeYv;kH vJ wnfaewmbJ/
r[kwyf gbl;? orxorm"d wnfMunfyu kH wrsKd ;? 0dyóem orm"d wnfMunfyu kH wrsKd ;bJ? 0dyóem qdwk m
oAHjÁ rifwikd ;f Mum;wkid ;f jzpfay:vmorQ tvH;k pHu k ?kd tbdan,sH-a½S;½Iûyí odtyf\? y&dan,s-H ydik ;f jcm;í
odtyf\-ponfjzihf oVm,we0*¾ oH,w k yf gVd (258)ü a[mxm;onft h wdik ;f jrifrI Mum;rIpaom ½kyef mrf
tm;vHk;udkyif ½Iodtyfwm csnf;bJ? r½Ityfwm&,fvdkY r½Sdbl;? 'gaMumifh 'Gg& 6-yg;u ay:vmorQ ½kyef mrfawGukd
rjywf ½Iae&w,f/
azmif;w,f ydew f ,f xkid w f ,f xdw,f Mum;w,f jrifw,f odw,f ponfjzifh ½Irw S wf ikd ;f ½Irw S w
f idk ;f
½Irwd hJ tm½Hük uyfceJ uyfceJ wnfwnfaewm[m 0dyóem cPdu orm"db?J tJ'D orm"dtpGr;f aMumifh odp&m
½kyef YJ odwhJ emrfponfjzifh ½kyef YJ emrfuv kd J cGjJ cm;NyD; odoo
d mG ;w,f? auG;csifvYdk auG;w,f? rsufp½d v dS Ydk jrifw,f?
jrifp&m½Svd Ydk jrifw,f? odp&m½Sv d Ykd odw,f ponfjzifh taMumif;eJY tusdK;udv k J cGjJ cm;NyD; odood mG ;w,f? ½Iae&if;
topftopf jzpfvmNyD; csujf cif;yif aysmufaysmuf oGm;wmudk awGY&vkYd rNrJb;l ponfjzifv h J odoo d mG ;w,f? tJ'g
[m cPduorm"dukd rSND yD; 0dyóemÓPf jzpfwmbJ/ ,ck tajzpum;t&uawmh edAmÁ eftm½Hük ouf0ifNyD; wcPrQ
wnfaewJh r*form"dukd ajzMum;wmygbJ? 'kw, d tajzuawmh-
owdy|mef 4-yg;qdw k m ud, k tf rlt&mawG jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSw&f wmu (1) um,mEkyóem
owdy|mef? taumif;tqd;k tvwfpm; cHpm;rI a0'emudk jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSw&f wmu (2) a0'emEkyóem
owdy|mef? pdwu f ;l pOf;pm; MuHpnfrI pdwt f rlt&mawGukd jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSw&f wmu (3) pdwmå Ekyóem
owdy|mef? jrifrI Mum;rIpaom oabmw&m;awGukd jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSw&f wmu (4) "r®mEkyóem owdy|mef
qdkwJh 'D 4-yg; ygbJ/ aqmify'k af wGuakd wmh pmrsufEmS (39-40)rSm azmfjyxm;cJyh gNyD/ tJ'D trSw&f rI owdy|mef 4-
yg;[m pdww f nfMunfrI orm"djzpfaMumif; w&m;awGygbJw/hJ orm"dukd jzpfapyHu k awmh-
tmemygeac:wJh 0ifouf xGuo f ufavudk 0ifw,f xGuw f ,f ponfjzifh ½Irw S af e,if tJ'D trSw&f wJh
owdaMumifh Oypm orm"dEiS w hf uG ½lypsmef 4-yg; 5-yg; jzpfEikd w f ,f? qHyif arG;ñSi;f ponfukd ESv;kH oGi;f ½Iae,if
tJ'o D wdaMumifh Oypmorm"dEiS w hf uG yXrpsmef orm"djzpfEidk w f ,f? oGm;qJponfü oGm;onf &yfonf xkid o f nf
avsmif;onf vIyo f nf auG;onf qefYonf ponfjzifh ½Irw S af e,if tJ'D trSw&f wJh owdaMumifh Oypm orm"d
ac:wJh 0dyóem cPduorm"d jzpfw,f? tJ'o D rm"dtm;aumif;wJt h cg ckwifu ajymcJw h thJ wkid ;f ½kyef YJ emrfuvkd J
cGjJ cm;NyD; odw,f? taMumif;eJY tusdK;udv k J cGjJ cm;NyD;odw,f? tjzpf tysuf tedppö onfuv kd J odw,f? 'gaMumifh
plVa0'v’okwfw&m;awmf 56
anmif;jcif; yljcif; emusijf cif; paom a0'emudk jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f ½Irw S af e,if tJ'D trSw&f wJh
owdaMumifh 0dyóemcPduorm"djzpfw,f? pdwu f ;l BuHpnfrI jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f ½Irw
S af e,if tJ'D owdaMumifvh J
0dyóem cPdw orm"djzpfw,f? jrifrI Mum;rIpaom oabmw&m; xifac:wdik ;f ½Irw S af e,if tJ'D owdaMumifvh J
0dyóem cPduorm"d jzpfw,f? tJ'o D rm"dtm; aumif;wJth cg a0'emç pdwçf oabmw&m;wkYd \ tjzpftysufukd
odNyD; tedppö onfjzifh odwhJ 0dyóemÓPfvJ jzpfw,f? tJ'D ÓPf&ifo h ef jynfph w kH t
hJ cg t&d,r*fÓPfvJ jzpfw,f?
'gu a0'emEkyóem owdy|mefponfaMumifh cPdu orm"djzpfyEkH iS hf 0dyóemÓPfjzpfykH t&d,r*fÓPf jzpfyykH g
bJ/
wwd, tajzuawmh-pwåma&m 4-yg; ukeaf om? or®y"Ü mem-or®y"Ü efwYkdonf? orm"d y&du&© m orm"d\
tjcHt&H jzpfMuygonfw/hJ
(4) OyÜEmé eH ukovmeH "r®meH Xdw, d m .... yg&dy&l , d m qEH́ Zaewd 0g,rwd ponfEiS t hf nD jzpfNyD; ukov kd f
wnfwahH tmif wk;d yGm;atmif jynfph akH tmif tm;xkwaf omtm;jzifv h J jzpfw,f? tJ'g[m or®y"Ü mef vHYk v0D&, d
av;yg;jzpfyb
kH ?J um,ç a0'emç pdwçå "r®wYkd ukd ½Irw S rf ad tmif tm;xkww f ikd ;f tm;xkww f ikd ;f 'Dor®y"Ü mef 4-yg;
yg0ifaewmbJ? jzpfq½J yk ef mrfawGukd trSw&f atmif tm;xkww f idk ;f tm;xkww f ikd ;f rjzpfao;wJh tukov kd af wG rjzpf&
atmifvJ tm;xkwo f nfrnfw,f? jzpfNyD; tukov kd u f kd y,fEikd af tmifvJ tm;xkwo f nfrnfw,f? rjzpfao;wJh
0dyóem ukov kd çf t&d,r*fuo k vkd u
f kd jzpfatmifvJ tm;xkwo f nf rnfw,f? jzpfNyD; 0dyóemukov kd f jzpfNrJ
jzpfvsuf wnfwahH tmif wk;d yGg;atmif t&d,zkv d af &mufvsuf jynfph akH tmifvJ tm;xkwo f nfrnfw,f? tJ'D
tm;xkwrf I or®y"Ü mef vHYk vtjcHt&H ½Sad evkYd owdy|mef jzpfNyD;awmh 0dyóemorm"d jzpf&w,f/ t&d,r*fcPü
jzpfaom 0D&, d eJY owdawGvJ 0dyóem½Icu kd u
f 0D&, d eJY owdurkd NDS yD; jzpfwmbJ? t&d,r*f orm"d[mvJ tJ'D
t&d,r*f 0D&, d tjcHt&HeYJ owdaMumifh jzpfwmbJ? 'gaMumifh or®y"Ü mef 4-yg;udk t&d,r*f orm"d\ tNcHt&HvYdk
qd&k wmygbJ/
pwkwt ¬ ajzuawmh -- awoHa,0 "r®meH xk0d &D , d owd orm"d wkYd uykd ifvQi?f ,m tmao0em tMuif rS0D J
jcif;onf? ,m bm0em tMuif jzpfygapjcif;onf? ,H A[kvu D rH® tMuif tBudrrf sm;pGmûyjcif;ç jzpfapjcif;onf?
twd¬½Sd\? t,H þrS0D jJ cif;ç jzpfygG ;apjcif;ç tBudrrf sm;pGmûyjcif;onf? {w¬ þt&mü? orm"dbm0em orm"dudk
jzpfapjcif; yGm;apjcif;aywnf;wJ/h
bm0emqdw
k m 2-rsdK;½Sw
d ,f? orm"dukd jzpfygG ;apwJh orm"d bm0emu wrsK;d ç ynmudk jzpfygG ;apwJh
ynmbm0emu wrsKd ;? 'D 2-rsKd ;ygbJ? tJ't
D xJrmS orm"dbm0emqdwk mu orx orm"davmuf jzpfygG ;apwmvJ
½Sw
d ,f? 0dyóemorm"dukd jzpfygG ;apwmvJ½wdS ,f? t&d,r*f orm"dukd jzpfygG ;apwmvJ ½Sw
d ,f? ,ckar;wJh orm"d
plVa0'v’okwfw&m;awmf 57
t|uxmrSmawmh pdww f Budrw f nf; twGi;f rSmyif rS0D jJ cif;a&m jzpfygG ;apjcif;a&m tBudrrf sm;pGm ûyjcif;a&m
,l&r,fvYdk qdx k m;w,f? tJ'v D q dk akd wmh Oyg'fcPü tmao0emt& rS0D w J ,fvYkd ,l&rSmvk?d XDcPü bm0emt&
yGm;apw,fvYkd ,l&rSmvk?d bifcPü A[kvu D rHt
® & tBudrrf sm;pGmûyw,fvYkd ,l&rSmvdk jzpfaew,f? tJ'v D dk qdak wmh
auseyfzYkd oabmuszdYk cufygw,f/ t*Fw k &å t|uxm 'kw, d wGJ (346)rSmawmh 'kw, d r*fjzifh rS0D jJ cif;ç wwd,r*f
jzifh yGm;apjcif;ç pwkwr¬ *fjzifh tBudrrf sm;pGm ûyjcif;ud, k bl Ykd nGeMf um;xm;ygw,f? tJ'gudak wmh trsm;u oabmus
zG,½f ydS gw,f? wenf;tm;jzifah wmh ykAb Á m*r*fqwkd hJ 0dyóemr*f orm"djzpfpOfu rS0D jJ cif;paom t½Sed t f 0gudk
,lNyD;awmh r*fcPü jzpfyu kH kd qdwk ,fvYdk ,l,ifvJ oihaf wmfavmufygw,f/
uwdyema,s ocFg&m/
ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? ocFg&m ocFg&wdYk onf? uwd ye-tb,frQ ½Sdygukefoenf;wJh/ tJ'D tar;udk
"r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzygw,f/
aemufNyD;awmh t0dZmÆ aMumifh ocFg&awG jzpfMuw,fvYkd a[mxm;wJh y#dpo ö rkygÜ 'fw&m;awmfrmS vJ umr
ukov
kd u
f H ½lyukov kd u
f aH wGukd yknmbdocFg&vdYk a[mxm;w,f? tukov kd u
f u
H kd tyknmbdocFg&vdYk a[mxm;
plVa0'v’okwfw&m;awmf 58
w,f? t½lyukov kd u
f kd tmaeOÆmbdocFg&vkYd a[mxm;w,f? aemufNyD;awmh ud, k jf zifûh yvkywf hJ um,uHapwemudk
um,ocFg&vdYk a[mxm;w,f? EIwjf zifh ajymqdw k hJ 0pDuH apwemudk 0pDocFg&vdYk a[mxm;w,f? pdwu f ;l BuHpnfwhJ
raemuH apwemudk pdwo å cFg&vdYk a[mxm;w,f? tJ'aD wmh b,focFg&rsdK;udk ar;wmygvdrrhf vJvYkd ,Hrk mS ;p&m½Sd
ygw,f? 'gayrJh "r®'Ed mé ax&Duawmh y#dord'Ç gywå &[EÅmr jzpfaevkYd eda&m"ormywf taMumif; ar;bdYk &m tJ'geJY
qdik w
f hJ ocFg&awGukd ar;aMumif; &dyrf o
d jzifh ocFg&qdwk m um,ocFg&ç 0pDocFg&ç pdwo å cFg& vdYk oH;k yg;½Sw
d ,fvYkd
ajzMum;ygw,f? tJ'aD wmh 0domcaoa|;BuD;u 'Dvkd qufNyD; ar;jyefygw,f/
t0dZmÆ aMumifh jzpf&wJo h cFg&awGxrJ mS um,uH 0pDuH raemuHawGukd um,ocFg& 0pDocFg& pdwo å cFg&vkYd
a[mxm;wm½Sad Mumif; ckwifu ajycJw h ,f? ,ck ar;ajzwJh ocFg&oH;k yg;u tJ'D uHocFg&awGeYJ trnfwal yrJh t&
w&m;ud, k cf si;f rwlb;l uGjJ ym;w,f? 'gaMumifh tJ'D t&w&m;ud, k uf kd trSet
f wkid ;f ajzMum;apvdak omaMumifh um,
ocFg& qdw k mu bmvJponfjzifh ar;wmbJ? tJ'D tar;udk "r®'Ed mé ax&Du um,ocFg&qdw k m 0ifouf xGuo f uf
avbJ? 0pDocFg&qdw k m 0dwufEiS hf 0dpm&bJ? pdwo å cFg&qdw
k m onmeJY a0'emqdw k hJ apwoduw f &m;awGbv J Ydk
ajzMum;ygw,f? tJ'aD wmh um,ocFg& 0pDocFg& pdwo å cFg&vdYk ac:&jcif;\ taMumif;udk 0domc aoa|;BuD;u
'Dvkd ar;jyefygw,f/
tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? tómoyómom-0ifouf xGuo f ufav [luek af om? {aw "r®m
þw&m;wdYk onf? um,dum-ud,
k x
f üJ jzpfuek \f / um,yÜ#Ad '¨g ud,
k Ef iS phf yfuek \
f / wo®m-xkad Mumif?h
tómoyómom-0ifoufxu G o
f uf avwkYd onf? um,ocFga&m um,ocFg& rnfygonf/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 59
tm0kaom 0domc-'g,um 0domc? ykaAÁ a½S;umvü? 0dwauåwmG -rnfoYkd ajymqkrd nf[k BuHpnfí?
0dpma&wGm oH;k oyfqifjcifí? ypäm-aemufumvü? 0gpHpum;ud?k bdEw
´ ad jymqd\
k ? wo®m-xkad Mumif?h 0dwuú0pd m&m-
0dwufEiS hf 0dpm&wkYd onf? 0pDocFga&m-0pDocFg&rnfygonf/
ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? uxH b,fykH b,fenf;jzif?h onma0',dw eda&m"ormywd-å onma0'em (paom
odr[I ol rQ) \ csKyfjcif;odUk a&mufjcif;onf? 0g-eda&m" ormywfonf? a[mwd jzpfygoenf;wJ/h 'DygVdteufu
0domcaoa|;BuD; ar;yHk rl&if;ygbJ? w&m;a[mpOfuawmh ygVdteufukd ½Gwjf yae,if tcsdeu f ek ½f rkH Qom ½Srd ,f?
w&m;emol 'um 'umrtrsm;u em;vnfrmS vJ r[kwb f ;l ? 'gaMumifh ygVdteufudk razmfjyyJ eda&m" ormywf
0ifpm;wJyh *k K¾d vf[m b,fvdk 0ifpm;ovJ? pdwpf woduq f w kd hJ todemrfawG csKyfjcif;odYk b,fvdk a&mufygovJvYdk
ar;aMumif;avmufom jyqdck yhJ gw,f? tJ'v D dk ar;wmuvJ "r®'Ed mé [m eda&m"ormywf 0ifpm;bl;&JYvm;?
tvdt k wdik ;f NyD;ajrmufatmif Ekid ef if;&JYvm;vkYd odcsifvYdk ar;wmygwJ?h tJ't D ar;udk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvadk jzMum;
ygw,f/
e acg tm0kaom 0domc onm a0',dw eda&m"H ormyZÆEó Å bduK© aem {0H
a[mwd ]]t[H onma0'd,weda&m"H ormyZdó Æ EdÅ 0g? t[H onma0',dweda&m"H
ormyZÆmrDwd 0g? t[H onma0',dweda&m"H ormyaEémwd 0g}}/ tx cGgó ykaAÁ0
wxm pdwåH bm0dwH a[mwd? ,H wH wxwåm, Oyaewd/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 60
'Dead &m"ormywf 0ifpm;yHu k kd ,ckaetcgrSm ud, k wf idk f awGYbYkd awmh rvG,yf gbl;? A[kow k jzpfNyD;
Ak'o¨ moemawmfukd Munfñb kd Ykd&m avmufygbJ? bmaMumifv h q J adk wmh 'Dead &m"ormywfukd tem*grfeYJ &[EÅm
rsm;om 0ifpm;Edkifygw,f? tJ'guvJ ½lypsmef t½lypsmef ormywf 8-yg;vH;k udv k J tuke&f wJh yk*K¾d vfom 0ifpm;Ekid f
ygw,f/ tJ'pD smef ormywf ½Spyf g;vH;k ESihf jynfph w kH hJ tem*grf yk*K¾d vf&[EÅmyk*K¾d vf[m eda&m"ormywf a&mufNyD;
edAmÁ eftNidr;f pm;"mwf\ t&omudk rsuaf rSmufrmS cHpm;vkv d Qif a½S;OD;pGm yXrpsmefukd 0ifpm;&w,f? psmef0ifpm;qkw d m
tJ'pD smef\ tm½Hu k kd ESv;kH oGi;f NyD; psmefpwd f jzpfaewmudk qdw k mygbJ? puúeYf yikd ;f eJYjzpfap? rdepfyikd ;f eJYjzpfap
&nf½, G cf suf ½So d nft
h wkid ;f tJ'pD smefjzpfNyD; csKyfaysmufomG ;wJt h cg tJ'pD smefpw d uf dk tedppö aom tjcif;t&mjzifh
0dyóem ½I&w,f? ,cka,m*DawGrmS jzpfay:vmwJh pdwu f ;l udk ½IrwS Nf yD; odwmrsdK;ygbJ/
tJ'vD kd ½INyD;awmh 'kw, d psmefukd 0ifpm;&w,f? tJ'pD smefpw d f qH;k oGm;wJth cg tJ''D w k ,
d psmefpw
d u f dk
0dyóem ½I&w,f? xkYd twlyif wwd,psmef 0ifpm;NyD; tJ'pD smefuv kd J ½I&w,f? pwkwp¬ smef0ifpm;NyD; tJ'pD smefuv kd J
½I&w,f? xkYd twlyif tmumomeOöm,wepsmef 0dnmPOöm,wepsmef tmudOn ö m,wepsmefwYkduv kd J 0ifpm;NyD;
0dyóem½I&w,f? tJ'g[m psmeform"deYJ 0dyóemudk tpHt k pHk yGg;apwmygbJ/ tJ'u D aemuf t"d|mefûyp&muav;
awGawmh ½Syd gao;w,f? tJ'guawmh ,ckw&m;emolawGtwGuf rvkyd gbl;? csefxm;vku d yf ghr,f? aemufq;kH rSm
ae0onmemonm,wepsmefukd 0ifpm;&w,f? tJ'D psmefpw d u f tdyaf ysmfcgeD;ü rodwod pdwrf sdK;vdyk if tvGef
tm;enf;wJh psmefpw d yf gbJ? tJ'pD smefpwd f wBudrf ESpBf udrrf Q jzpfNyD;,if bmpdwrf Q rjzpfawmhyJ jywfpcJ sKyfNidr;f
oGm;w,f? tJ'g[m eda&m"ormywf a&mufyykH gbJ/ tJ'eD ad &m"ormywf a&mufaewJh tcsdet f wGi;f rSm bmtm½Hu k rkd Q
rodb;l ? odwphJ wd f vH;k 0uif;aew,f? rD;ab; vufeufab;'Pfpaom tEÅ&m,fvJ roihb f ;l ? tcsed u
f mvuawmh
t"d|mefûy &nfreS ;f xm;wJt h wkid ;f rdepfyikd ;f rQ jzpfap? em&Dyikd ;f rQjzpfap? trsm;qH;k ckepf&uftxd &ufyikd ;f rQjzpfap
wnfw,f? tJ'D &nfreS ;f csuftcsdef ukeo f mG ;wJt h cg todpw d af wGjyefNyD; jzpfNrJjzpfvmw,f? tJ'gudk eda&m"ormywf
rS xvmw,fvYdk qd&k wmbJ? tJ'v D dk xvmyHu k v
kd J ar;vkYd ajzygvdrOhf ;D r,f/ 'gavmufq, kd if eda&m"ormywf
0ifpm;yHu
k kd tMurf;zsi;f tm;jzihf em;vnfavmufygNyD? 'Duaemufawmh ta&;rBuD;&mü ygVdavmufom jyNyD;
teufawmh jyefrjyawmhb;l ? odem;vnfv, G w f hJ pum;jzifoh m jyoGm;awmhr,f/
eda&m"ormywf 0ifpm;wJh yk*K¾d vfrmS a½S;OD;pGm um,ocFg&u csKyfovm;? odYk r[kwf 0pDocFg&ucsKyfovm;?
odYk r[kwf pdwo
å cFg&u csKyfovm;vkYd vufO;D csKyfwmudk ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 61
eda&m"ormywf0ifpm;wJh yk*K¾d vfrmS 'kw, d psmef0ifpm;wJh tcsed u f pNyD; 0dwuf 0dpm&qdw k hJ 0pDocFg&
uif;cJw
h ,f? pwkwp¬ smef0ifpm;wJt h cg 0ifoufxu G of ufavqdw k hJ um,ocFg&uif;cJw h ,f? ae0onmemonm
,wepsmef pdwcf sKyfwt hJ cgusawmh onma0'emqdw k hJ pdwoå cFg&csKyfw,f? tJ'gudk &nfNyD;awmh a½S;OD;pGm 0pDocFg&
csKyfw,f? tJ'aD emuf um,ocFg&csKyfw,f? tJ'u D aemif pdwo å cFg& csKyfw,fvYkd ajzMum;ygw,f? ('gayrJh 0pDocFg&
csKyfw,f qdw k muawmh psmefpw d f jzpfcu
dk u
f kd &nfNyD;qdw k mygbJ? tJ'pD smefpw
d af wGukd 0dyóem½Icu kd rf mS awmh 0dwuf
0dpm& csKyfz,
G rf ½Syd gbl;/) tJ'u
D aemuf 0domcaoa|;BuD;u eda&m" ormywfrS xyHu k kd 'Dvdk ar;ygw,f/
eda&m"ormywfrS xwJyh *k K¾d vfrmS eda&m"ormywfrS xawmhr,fvYdkvJ pdwrf jzpfb;l ? xw,fvYdkvJ pdwrf jzpf
bl;? xcJNh yD;vkYd vJ pdwrf jzpfb;l ? trSepf ifppfuawmh xkyd *k K¾d vfrmS a½S;tzdYk ormywf r0ifpm;rDuyifvQif rnfrQ
Mumaomtcg pdwjf zpfaprnfh xkt d jcif;t&mtm;jzifh t"d|mef pdwu f ;l udk jzpfapcJ\
h / ,if;odYk t"d|mefûytyfco hJ nfh
twdik ;f xkpd w
d o
f nf xko d Ykd &nf½,G of nfh twdik ;f jzpf&ef tvkYd imS aqmifay;ygonf? &nf½, G of nft h wkid ;f yif pdwjf zpf
ay:vmygonfvYdk ajzMum;ygw,f? olYygVd teuftwdik ;f qd, k if em;vnfbYkd rvG,yf gbl;? qdv k &dk if;uawmh t"d|mef
ûyxm;wJh tcsdeaf phwt hJ cg tem*grfy*k K¾d vfrmS tem*grdzv dk pf w
d u
f pNyD; jzpfay:vmw,f? &[EÅmyk*K¾d vfrmS t&[wå
zkv
d pf w
d u
f pNyD; jzpfay:vmw,f? tJ'u D aemufawmh qifjcifwhJ pdwpf onfawG jzpfay:vmw,f/ 'g[m eda&m"
ormywfrS xvmyHyk gbJ? tJ'u D aemuf 0domc aoa|;BuD;u ocFg&oH;k yg; jzpfpOfukd 'Dvadk r;ygw,f/
onma0',deweda&m"ormywd, å m 0k|w
d H acg
tm0kaom 0domc bduK©H wa,m zóm zkoEdÅ oknawm
zaóm tedrad wåm zaóm tyÜP[
d ad wm zaom/
eda&m"ormywfrS xwJt h cg zvormywfu pNyD;jzpfaMumif; ckwifu ajycJNh yD? tJ'D zvormywf[m &m*
ponfrS uif;qdwaf omaMumifh oknwvJrnfw,f? &m*edrw d f ponf uif;aomaMumifh tedrw d vå rJ nfw,f? &m*
ponfjzifh awmihw f jcif; uif;aomaMumifh tyÜP[ d w
d vJ rnfw,f? 'gaMumifh tJ'o D rmywfxrJ mS yg0ifwhJ zó[m
vJ oknwç tedrw d çå tyÜP[ d wd rnfw,f? oknw tedrw d å tyÜP[ d w
d rnfaom edAmÁ efukd tm½Hûk yí jzpfaom
aMumifvh J oknw ponf rnfw,f? tJ'D oknwzóç tedrw d zå óç tyÜP[ d w
d zó oH;k yg;upNyD; jzpfw,fvYkd
ajzMum;wmygbJ? em;vnfv, G af tmif ajym&r,fq, kd ifawmh eda&m"ormywfrS xwJt h cg udavomocFg&
uif;qdww f hJ oknwedAmÁ efukd tm½Hûk yNyD; awGYx&d atmif? edrw d yf okH P²mef uif;qdwwf hJ tedrwd eå Ad mÁ efukd tm½Hûk yNyD;
awGUxd&w,f? awmifw h jcif; uif;wJh tyÜP[ d w
d edAmÁ efukd tm½Hûk yNyD; awGUxd&w,fvYkd rSwo
f ½d ykH gbJ/ tJ'u D aemuf
pdwnf w
G uf ikd ;f yHu
k vkd J 'Dvadk r;ygw,f/
eda&m"ormywfrS xcgp yk*K¾d vfrmS jzpfysuf ½kyef mrfcyford ;f csKyfNidr;f uif;qdww f hJ edAmÁ efukd jyefvnfqifjcif
NyD; tJ'D edAmÁ efqu D kd nGwv f suf udik ;f vsuf ½diI ;f vsuf ½Sad eygw,fw/hJ at;jrwJah e&mrS aeylxJ a&mufomG ;,if
at;jrwJh ae&mqDukd pdwu f nGwu f ikd ;f NyD; tav;ûyaeovdyk if wenf;tm;jzifh toHww d qf wd w f hJ ae&mrS qlnw H hJ
ae&m a&mufomG ;,if toHww d q
f wd w f ahJ e&mudk pdwu
f nGwu f ikd ;f NyD; tav;ûyaeovdyk if? ocFg&qif;&JawGNidr;f &m
eda&m"ormywfrS xvmNyD; jrifrI Mum;rIpaom jzpfysuq f if;&JawGukd awGUae&wJt h cgrSm ocFg&qif;&JawG uif;qdwf
wJh edAmÁ efquD kd nGwuf ikd ;f NyD; tav;tjrwf ûyaeygw,fw/hJ 'gaMumifh zvormywf eda&m"ormywfrsm;rS xvmwJh
&[EÅm t½Sijf rwfrsm;u ocFg&qif;&JNidr;f wJh edAmÁ efukd 'Dv½dk w G q f Nkd yD; csD;usL;awmfrMl uygw,f/
"r®'Ed mé ax&D[m 'Dead &m"ormywf tar;jyóemukd ajzpOfw;k efu &[ef;ûyNyD;vdYk odyMf umyHk r&ao;ygbl;?
wvavmufawmif MumyHrk &ao;ygbl;? 'gayrJh 0domcaoaX;BuD;u ar;orQukd ud, k af wGYjzifh ususee ajzMum;Ekid f
ygw,f? tJ'D eda&m"ormywf0ifpm;yHçk tJ'D ormywfü wnfaeyHçk tJ'o D rmywfrS xyHak wGukd ajz½Si;f jyxm;wmudk
awGU& Mum;od&aomtm;jzifh Ak'o ¨ moemawmfukd ,HMk unfrI Munfñrkd I o'¨gw&m;[m tvGeyf ifw;kd yGm;bG,f
½Syd gw,f? bk&m;tqH;k trudk ud, k w f idk uf sih,
f if 'Dead &m"ormywf 0ifpm;Ekid o f nftxd ud, k wf ikd af wGU jzpfEidk w
f ,f?
ud, k w
f idk af wGY odxm;vkYd "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ususee ajz½Si;f jyEkid w f mbJvYdk ESv;kH oGi;f NyD; Ak'o ¨ moemawmfü
,HMk unfrI Munfñrkd I o'¨gw&m;vJ jzpfp&m aumif;vSygayw,f? ,ck w&m;em;aeMuwJh yk*K¾d vfawGrmS vJ o'¨gw&m;
wd;k yGg;NyD; êud;pm; usifo h ;kH tm;xkwEf ikd Mf uygapvkYd bke;f BuD;u qkreG af umif; awmif;wvku d yf gw,f/
a0'em tar;tajz
okca0'emç 'kua© 0'emç Oayu©ma0'emvdYk a0'em oH;k yg;½Sad Mumif; "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;ygw,f/
uwrm yema,s okcg a0'em-ponfjzifh okca0'emu b,f[mvJ? 'kua© 0'emu b,f[mvJ? Oayu©m
a0'emu b,f[mvJvYdk 0domcaoa|;BuD;u ar;w,f/
ud,k xf u
J jzpfap? pdwx
f u
J jzpfap csr;f omwJh aumif;wJh om,mzG,cf pH m;rI[m okca0'embJ? qif;&JwhJ
raumif;qk;d 0g;wJh rom,mbG,f rvkcd sib f ,
G f cHpm;rI[m 'kua© 0'embJ? om,mbG,v f rJ [kwf rom,mbG,v
f J
r[kwwf hJ rqd;k raumif; tv,ftvwf cHpm;rI[m (t'kur© okc ac:wJ)h Oayu©ma0'embJ-vdYk "r®'Ed mé ax&Du
ajzMum;ygw,f/
'Da0'emoH;k yg; taMumif;uawmh ,ck½rI w S af ewJh a,m*DawGrmS ud, k w f ikd af wGUodNyD; jzpfaevkYd xif½mS ;aeyg
NyD/ ud, k x f uJ anmif;wmç ylwmç emusifwmç ,m;wmç udu k cf wJ mç tcHcufwm[m ud, k qf if;&JawG 'kua© 0'em
awGb?J w&m;tm;xkwcf gprSm qd, k if tJ'D ud, k q f if;&J 'kua© 0'emawGukd ½Irw S &f wmu rsm;wwfw,f? tawGYtxd
aumif;eJY awGUxd&vkYd aumif;wmu ud, k cf srf;omqdw k hJ okca0'embJ? yltu kd af ewJt h cg avat; a&at;uav;
rsm;eJY awGUxd&,if aumif;w,f? tvGeaf t;wJt h cg taEG;uav;rsm;eJY awGYx&d ,if aumif;w,f? El;nHw h hJ t0wf
txnf ponfEiS hf awGYx&d ,if aumif;w,f? tJ'v D dk tawGYaumif;awGeYJ awGYx&d vdYk ud, k xf rJ mS aumif;wm[m
ud, k cf srf;omac:wJh okca0'embJ? pdwx f rJ mS tm½Hak umif;awGukd pOf;pm;qifjcifNyD; 0rf;omwmu pdwcf srf;omac:wJh
okca0'embJ? pdwfnpfw,fç 0rf;enf;w,fç pdwyf w l ,fç pd;k &drwf ,f ponfjzifh ajym&wJh pdwq f if;&JawGu pdwx f rJ mS
jzpfwhJ 'kua© 0'emawGb?J tJ'v D dk pdwxf J ud, k x f rJ mS taumif;tqd;k rxif½mS ;bJ aeomxkid o f m½Hrk Q jzpfaewmu
tv,ftvwf cHpm;rIqw kd hJ Oayu©ma0'emawGb?J pdwx f J ud, k x
f rJ mS tJ'D Oayu©m a0'emu tjzpfrsm;ygw,f?
'gayrJh tJ'D Oayu©mu cHpm;&wJt h aeeJY odrrf xif½mS ;bl;? odraf rGYw,f? todcufw,f? 'gayrJh taumif;tqd;k
cHpm;rIawGukd pl;pdu k Nf yD; ½Irw S af e,if; aumif;wJt h ae qd;k wJt h aetm;jzifh rxif½mS ;wJt h cg tJ'D Oayu©ma0'em
plVa0'v’okwfw&m;awmf 64
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? okcg a0'em okca0'emonf? Xdwo d ck g-wnf½adS ejcif;vQif csrf;om
½Sd\? 0g wnf½adS ecdu
k üf csrf;omygonf/ 0dy&dPmr'kum© azmufjyefu,
G af ysmuf oGm;jcif;vQif qif;&J½\ dS ? 0g-
uG,af ysmufomG ;aomtcg qif;&Jygonf/
tJ'grsKd ;awGvykd gbJ tjrifaumif; tMum;aumif;ponfukd jrifae& Mum;ae& eHae& pm;ae& xdawGYae&
êuHawGUae&vQif csrf;omaew,f? tJ'D tjrifaumif;ponfawG r½Sv d Ykd ud,
k pf w
d cf srf;omawG r½Sad wmhbJ jzpfomG ;,if
raewwf rxkid w f wfjzpfNyD; tvGet f rif; qif;&Jwwfygw,f/ 'gaMumifh okcqdw k hJ csrf;om[m Xdwo d ck olwnf½dS
aewke;f csr;f omw,f? 0dy&dPmr'ku-© ajymif;vJu, G af ysmufomG ;vkYd olr½S, d if qif;&Jw,fvYkd "r®'Ed mé ax&Du
ajzMum;wmygbJ? tJ'aD wmh ud, k pf w
d \f csrf;omrI qdwk mvJ pifppfcsrf;om r[kwb f ;l ? pifppftm;rud;k &bl;? olr½Sw
d hJ
aemufrmS olYukd awmifw h NyD; raeomrxkid o f m tBuD;tus,f qif;&Jyifyef;&wwfygw,f? tJ'gudk qdMk u&r,f/
'Dajzjycsuu
f dk ½Si;f jybdYk odyrf vG,b f ;l ? t|uxmrSm Oayu©ma0'emudk (Zmeebma0g) odonf\ tjzpf
odjcif;u csr;f omonf? (tZmeebma0g) rodjcif;u qif;&JonfvYdk zGijhf yxm;w,f? tJ'rD mS odjcif; rodjcif; qdw k m
ÓPfjzifh odjcif;-rodjcif;udk qdv k w kd mvm;? ½d;k ½k;d odjcif; rodjcif;udk qdv k w
dk mvm;qdw
k m wdwu d sus ajymbdYk
cufw,f/ #Dumü zGijhf yxm;wmuawmh ]]0dyóemÓPfjzifh odvQif O',AÁ,ÓPfponfjzpfNyD; csr;f omaMumif;?
rodvQif qif;&JaMumif; zGijhf yxm;w,f? wenf;tm;jzifh todÓPfEiS hf ,SOv f Qif todÓPfukd rSND yD;jzpfvQif Oayu©m
a0'emu csr;f omw,f vdck sib f ,G jf zpfw,f? ÓPfeYJ r,SOyf J arm[ESi, hf OS vf Qif arm[udk rSND yD; tukovkd f Oayu©m
jzpfvQif qif;&JaMumif;}} zGijhf yxm;ygw,f? tJ'guawmh omrefy*k K¾d vfrsm; odem;vnfbYkd cufygw,f/
bke;f BuD; xifjrifoabmuswmawmh ]]okca0'em[m wnf½adS ewke;f csrf;omw,f/ r½Sad wmh qif;&Jw,f?
'kua© 0'em[m wnf½adS ewke;f qif;&Jw,f? r½Sad wmh csrf;omw,f}}vdYk jyqdck suf[m omrefvrl sm;vJ tvG,w f ul
em;vnfovkyd if ]]'DOayu©ma0'em[m od,if csr;f omw,f? rod,if qif;&Jw,f}} qkw d mvJ trsm;odv, G wf hJ
jyqdck suyf v
J Ykd xifygw,f? b,fvv kd J qdak wmhum Oayu©ma0'em jzpfaeqJrmS aeomxkid o f m½Sad eyHu
k kd ESv;kH oGi;f rdvYdk
od,if csr;f omw,f? ESv;kH roGi;f rdvYdk rod,ifawmh rMumrDtwGi;f rSmyJ ud, k q
f if;&J pdwqf if;&JawGukd awGY&wwf
aomaMumifh qif;&Jaewwfw,fvYdk qdv k w
kd ,f? tJ'v
D odk m xifygw,f? tJ'guawmh vlwidk ;f em;vnfv, G yf gw,f?
#Dumu zGijhf yxm;wJt h wkid ;f 0dyóemÓPfjzifh od,if csr;f omw,f? rod,if qif;&Jw,f qdw k mvJ 0dyóem
r½Ib;l wJh olawGrmS odem;vnfbYkd cufygw,f? ÓPfeYJ ,SO, f ifç ÓPfukd rSND yD; jzpf,if csr;f omw,f? odYk r[kw, f if
qif;&Jw,f qdw k mvJ odbYkd cufygw,f/ tJ'aD wmh ]]Oayu©m a0'emjzpfcu kd üf aeomxkid o f m ½Sad ewmudk od,if
csrf;omw,f? rod,if qif;&Jw,f}}vdYk odv, G w
f mudo
k m rSwxf m;Mu½Hyk gbJ? tJ'gudk qdMk u&r,f/
tJ'aD 0'em oH;k yg;taMumif; ajzMum;wmudk em;Mum;&NyD;awmh 0domcaoa|;BuD;u tJ'D a0'emoH;k yg;ü
udavom ude;f yHu
k kd 'Dvdk ar;ygw,f/
anmif;yl emusiu f u
kd cf rJ pI aom ud,k q f if;&J'u k r© mS a&m? pdwn f pfrI 0rf;enf;rI ESv;kH romrIpaom pdwq f if;&J
'kur© mS a&m? jrifvYdk raumif;wmtp½Sw d hJ qif;&J'u
k r© mS a&m r½IrrSwEf idk v f Ydk tedppö onfjzifh trSet
f wdik ;f rod,if tJ'D
'kua© 0'emü pdwq f ;kd jypfrmS ;wwfwhJ y#dCac: a'goude;f w,f? tJ'D qif;&Jwm raumif;wmudk jyefvnf qifjcifNyD;
y#dCac:wJh a'go xyfum xyfum jzpfEidk w f ,f? tJ'v D dk jzpfEikd w
f mudk y#dCmEko, ude;f w,fvYdk qw kd mbJ? tJ'gudk
qdMk u&r,f/
cspfzG,f om,mzG,f tm½Hak umif;ü &m* ude;f w,f? tqif;aumif; toHaumif;paom tm½Hak umif;udk r½I
rrSwEf ikd v
f Ydk tedppö onfjzihf trSet
f wkid ;f rod,if tJ'tD m½Hak umif;ü jyefvnf qifjcifNyD; om,mESpo
f uf wyfruf
vdck sirf I xyfum xyfum jzpfEikd w f ,f? tJ'v D dk jzpfEikd w
f mudk cspzf ,
G f om,mzG,f tm½Hak umif;ü &m*Eko,
ude;f w,fvYdk qdw k mbJ? tJ'gvJ qdMk u&r,f/
cspfz,
G f om,mzG,f tm½Hak umif;ü &m*gEko,ude;f onf/
aemufNyD;awmh rke;f zG,f rom,mzG,f tm½Hq k ;kd ü y#dCac:a'go ude;f w,f? tqif;qk;d toHq;kd paom
tm½Hqk ;kd udk r½IrrSwEf ikd v
f Ydk tedppö onfjzifh trSet f wkid ;f rod,if tJ't D m½Hq
k ;kd ü jyefvnfqifjcifNyD; y#dCac:wJh
a'go xyfum xyfum jzpfEikd w f ,f? tJ'v D dk jzpfEikd w
f mudk rke;f zG,rf om,mzG,f tm½Hq k ;kd ü y#dCmEko, ude;f w,f
vkYd qdw
k mbJ? tJ'gudk qkMd u&r,f/
rqif;&J rcsrf;om Oayu©m a0'emudk r½IrrSwEf ikd v f Ykd tedppö onfjzifh trSet
f wkid ;f rod,if tJ'gudk jrJwhJ
taecsrf;omwJt h ae twåaumif taejzifh odrmS ;wJh t0dZmÆ [m xyfum xyfum jyefvnfqifjcifNyD; jzpfEikd w f ,f?
tJ'v
D dk jzpfEidk w
f mudk t0dZmÆ Eko, ude;f w,fvYdk qdw
k mbJ/ tJ'gudk qdMk u&r,f/
'gu Oayu©ma0'emü t0dZmÆ Eko,ude;f yHb k ?J ckwifu ½Gwjf ycJw h hJ 0db*FygVdrmS jyxm;yHu
k awmh £wd-
þodYk tm;jzif?h £arok 'Do G k "ar®o-k jyqkcd ahJ om þtm½Hwk &m; ESpyf g;wkYd ü? t0dZmÆ -NrJwt
hJ ae ponfjzifh odrmS ;aom
t0dZmÆ onf? tEkywdwm-&m* a'gowdYk EiS hf twlusa&mufyg0ifvsuf jzpf\-wJ?h &m*a'gojzpfw,fqw dk m t0dZmÆ u
cspzf ,G f rke;f zG,tf aejzifh todrmS ;NyD; jzpfwmbJ? 'gaMumifh t0dZmÆ [m &m* a'go ude;f &m tm½Hak umif; tm½Hq k ;kd
ESprf sdK;wdYk ü &m*a'gowkYd EiS hf twlyg0ifvsuf ude;f w,fvYkd qdvk ykd gw,f/
'Dvqdk akd wmh Oayu©m a0'emü t0dZmÆ Eko, ude;f w,fqw kd m ajzMum;csuef YJ rnDovdk jzpfaeygw,f?
'gayrJh nDatmif,b l Ykd vkyd gw,f/ b,fv, dk &l rvJ qk,
d if Oayu©ma0'emü t0dZmÆ Eko, ude;f w,f qdw k mu
udavom oH;k yg; oD;oefYued ;f yHu k kd jywmyg? okca0'emü y"mejzpfwhJ &m*ude;f &mrSmvJ t0dZmÆ ygw,f? 'kua© 0'em
ü y"mejzpfwhJ y#dCude;f &mrSmvJ t0dZmÆ ygw,fvYdkyJ ,loifyh gw,f? bmaMumifv h q
J akd wmh avmb a'go jzpfwidk ;f
jzpfwidk ;f arm[ESihf ,SOw f NJG yD; jzpfwmcsn;f bJ? 'gaMumifyh gbJ? ,ckxw k jf ywJh 0db*FygVdrmS awmh Oayu©mESihf qdw k hJ
tv,ftvwftm½Hu k kd rxkwjf yyJ taumif;tqd;k tm½HEk pS rf sdK;udo k m xkwjf yxm;ayr,fvYdk tnHph m;tm½Hak umif;eJY
tnHph m; tm½Hq k ;kd [m Oayu©mESihf qdik w f hJ tv,ftvwfpm; tm½Hyk if jzpfoifw h ,fvYkd ,lEikd yf gw,f? bmhaMumifv h J
qd,
k if tm½Hu k wu,fraumif;ç wu,frqd;k ayrJh tJ'gudk wu,ft h m½Hak umif;ç wu,ft h m½Hqk ;kd taejzifh odrmS ;wJh
t0dZmÆ udk rSND yD; &m*ç a'go jzpfEidk af omaMumifyh gbJ/ 'gayrJh wcsdKU yk*K¾d vfrmS awmh tJ'v D kd raumif;vS rqd;k vSwhJ
tm½Hük Oayu©ma0'emESihf ,SOw f hJ avmbpdwaf rm[pdwpf onf jzpfEikd yf gw,f? tJ'v D jdk zpfwhJ Oayu©mü t0dZmÆ Eko,
ude;f w,fvYdk ,l,if þokwyf gVdEiS hf 0db*FygVd[m ruGjJ ym;bl;vkYd qdEk ikd yf gw,f/
rmaem p-rmetEko,udv k nf;? wa'ua|m-xkt d 0dZmÆ ESihf wnf&mwlonf[í l ? '|aAÁm-rSwt f yf\? 'd|d
p-'d|u
d ¤kd if;? 0dpu
d pd mä p-0dpu d pd mä ud¤k if;? wa'u|m-xkt
d 0dZmÆ ESihf wnf&mwlonf[í l ? '|AÁm-rSwtf yf\wJh/
'Dpum;jzifh rme 'd|d 0dpu d pd mä qdw
k hJ tEko,udavom oH;k yg;udv k J t0dZmÆ ude;f wJh tm½Hrk mS twlwuG ude;f w,f?
twlwuG jzpfEikd w f ,fvYkd odapwmygbJ/
oEÅmemEko, qdw k muawmh t&d,r*fjzifh ry,f&ao;vdYk jzpfEidk cf iG ½hf adS ewJ&h m* a'go arm[ rme 'd|d
0dpud pd mä qdw k hJ udavom 6-yg;ygbJ? &m*qdkwmu umr&m*gEko, b0&m*gEko,vkdY 2-yg;½Sw d ,f? 'gaMumifh
tEko, (7)yg;vkYd qd&k wmbJ? ykxZk OfrmS qd, k if t&dr*fjzifh ry,f&ao;vkYd tJ'D tEko, (7)yg;vH;k taMumif;
nDnw G w f t
Jh cg jzpfEidk w
f mcsnf;bJ? 'gaMumifh ykxZk OfoEÅmefrmS tJ't D Eko, (7)yg;vH;k ude;f aew,fvYdk qd&k w,f?
aomwmyefrmS awmh 'd|ed YJ 0dpu d pd mä ukd aomwmywdrå *fu y,fNyD; jzpfaomaMumifh usew f hJ (5) yg;om ude;f aew,fvYdk
qd&k w,f/ ou'g*grdr*fu umr&m*eJY Asmyg' tMurf;pmavmufom y,fEikd w f ,f? tEkpm;uawmh ½SNd rJ½adS eao;wm
bJ? 'gaMumifh ou'g*gr*f yk*K¾d vf\ oEÅmefrmS vJ tEko, (5) yg;yif ude;f aew,fvYdk qk&d w,f? tem*grfrmS awmh
umr&m*geJY Asmyg'gudk tem*grdr*fu y,fjyD; jzpfaomaMumifh b0&m*ç rmeç t0dZmÆ qdw k hJ 'DtEko, (3)yg;aom
ude;f aew,fvYkd qk&d w,f? &[EÅmrSmawmh tEko,udavom tm;vH;k udk y,fNyD; jzpfaeNyD/ tjcm;udavomawGvJ
y,fNyD; jzpfaeNyD? 'gaMumifh &[EÅmoEÅmefrmS awmh bmudavomrQ r½Sad wmhb;l ? udavom tm;vH;k uif;Nidr;f aeNyD/
,ck ajymcJw
h t
hJ wkid ;f t&d,r*fjzifh ry,f&ao;aomaMumifh ykxZk Of aou©y*k K¾d vfwYkd\ oEÅmefü jzpfEikd o
f m
umr&m*ponfukd oEÅmeEko,[k ac:&wmygbJ? tJ'gudk qdMk u&r,f/
tJ'rD mS aou©y*k K¾d vfqw kd m usifah eqJ t&d,myk*K¾d vf (7)yg; ygbJ? 'gayrJh r*fy*k K¾d vfwYdk oEÅmefrmS awmh
r*fpw
d f wBudrw f nf; jzpfcu dk rf Ykd bmudavomrQ jzpfEikd cf iG rhf ½Syd gbl;? aomwmyefç ou'g*grfç tem*grfqw kd hJ
atmufzv|mef oH;k yg;wkYd oEÅmefüom olwYkd qikd &f m tEko,udavom 5-yg; 3-yg;wkYd jzpfEikd cf iG ½hf ydS gw,f?
'gaMumifh aou©y*k K¾d vft& tJ'D atmufzv|mef oH;k yg;udok m ,lbYkd ygbJ/
'geJYpyfNyD; rSwo
f m;zG,f aumif;wJh oD[Vkd u f 0w¬Kwckukd xkwjf y&OD;r,f? &[ef;i,fwyg;[m
umv'DC0gyD wHcg;ausmif;udk oGm;NyD; pmoifb h Ykd avQmufw,f? tJ'u D q&mawmfu tbdnmOf &[efwyl gw,f?
tJ'&D [ef;i,f taMumif;udk qifjcifMunfw h t hJ cg ab;&eftEÅ&m,fjzpfrmS udk jrifwt hJ wGuf ½GmxJqrG ;f cHroGm;,if
vufcrH ,fvYdk ajymw,f? &[ef;i,fu roGm;ygbl;vkYd 0efcNH yD; tJ'aD usmif;ü pmoifaew,f? pmoifvYdk NyD;wJt h cg
usawmh q&mawmfukd ½Scd ;kd uefawmhNyD; jyefwt hJ cg ]]bmaMumif½h mG xJ qGr;f cHomG ;bdYk cGirhf ûywm ygvdrrhf vJ? ,ckawmh
'Dausmif;rSm aewke;f ½GmxJqrG ;f cHroGm;bdYk 0efcx H m;wm NyD;qH;k oGm;ygNyD? ½GmxJomG ;Munfv h u
kd Of ;D rSmbJ}}vkYd qifjcifNyD;
½GmxJ qGr;f cH<uoGm;w,f? tdrw f tdraf &mufwt hJ cg trsdK;orD;uav;u 0g0if;vSywJh vHck snfukd 0wfvsuf tdrrf mS
½Sad ew,f? tJ'&D [ef;i,fukd jrif&awmh cspcf ifwyfrufwhJ &m*jzpfNyD;awmh ,m*kqrG ;f udk tJ'&D [ef;i,f\ oydwf
xJrmS avmif;vSLw,f? avmif;vSLNyD;awmh tvGew f yfrufpv
JG rf;aomaMumifh tJ'D trsdK;orD;uav;u tdy&f mxJ
vSt J yd af eygowJ?h olYut H m;avsmfpmG jzpf&wmeJUvJwyl gw,f/
tJ'aD wmh olYrb d rsm;u bmaMumifh 'Dvv dk tJS yd af e&wmvJvYdk ar;Muw,f? qGr;f cH<uvmwJh [d&k [ef;
uav;udk pGv J rf;aevdYk vStJ yd af eaMumif;? tu,fí tJ'&D [ef;uav;eJY twlrae&,if ao&awmhrnfh taMumif;
rsm;udk ajymw,f? orD;uav;u 'Dwa,mufwnf;½Sw d ,f? tvGev f J tvdv k u
kd x
f m;wJh orD;uav;vJjzpfaew,f?
'gaMumifh olYzcif 'umBuD;u [d&k [ef;i,fxo H mG ;NyD;awmh olYtrd o f Ykd qGr;f tvSLcH&ef jyef<ubdYk avQmufw,f?
&[ef;i,fu rvkyd gbl;vkYd jiif;y,fw,f? tJ'aD wmh 'umBuD;u olUorD;taMumif;udv k J ajymjyNyD;awmh olwYkdrmS
ypön;f OpömvJ jynfph akH Mumif; orD;uvJ 'Dwa,mufwnf;om ½Sad Mumif;? om;BuD;tjzpfjzifh csr;f ompGmaevkad Mumif;
rsm;udk ajymNyNyD; zdwaf c:ygw,f? 'gayrJh tJ'v D kd &[ef;i,fu tJ'w D ek ;f u cspfcifpv JG rf;rI r½Sad o;aomaMumifh
tvkrd ½Syd gbl;vkYd jiif;y,fNyD; oltvk½d &dS m xGucf gG oGm;ygowJ/h
plVa0'v’okwfw&m;awmf 69
tJ'aD wmh rdbrsm;u orD;ukd 'Dvadk NymMum;Muw,f? [d&k [ef;i,fukd yifah c:vdYk r&bl;? tjcm;vli,f
wa,mufudk tvkd½Sd&m &Ekdifygw,f? xNyD; pm;aomufygvdYk acsmharmhNyD;ajymMuw,f? 'gayrJh tJ't D rsdK;orD;uav;u
[k&d [ef;i,fuo kd m pGv J rf;aewmeJY rpm;raomufEikd yf J [d&k [ef;i,fuo kd m pGv
J rf;aewmeJY rpm;raomufEidk yf J
tdy&f mxJrmS tdyNf rJtyd af e,if; ckepf&ufMumwJt h cg aoqH;k oGm;½Smyga&mwJ?h olYrbd rsm;u orD;udk oû*d[Nf yD;wJt h cg
ol0wfxm;wJh xrDt0gav;udk ausmif;u oHCmawmftm; vSLvdu k w
f ,f/ oHCmawmfu tydik ;f ydik ;f jzwfNyD; a0vku
d f
w,f? a0vku d w f ,f? OD;yOöi;f BuD;wyg;u tJ'rD &S vmwJh t0wfyikd ;f uav;udk ,lvmcJNh yD;awmh tJ'&D [ef;i,fxrH mS
a&ppfvyk af y;vkYd apckid ;f w,f? b,fu&vmygovJvYkd tJ'D &[ef;i,fuar;awmh tusdK;taMumif;awGukd tjynft h pHk
ajymjyw,f? tJ't D aMumif;udk Mum;od&wJt h cg tJ'&D [ef;i,frmS ]]'gavmuf cspfcifwyfrufaewJh trsdK;orD;uav;eJY
twlwuG raexkid f raygif;oif;vku d &f avjcif;}}vkYd BuHawG;NyD; &m*rD;avmifwmeJY tJ'aD e&mrSmyif aoqH;k oGm;&
½SmygowJh/ (rlvyH-| 'k-50-51/)
tJ'&D [ef;rSm yXrjrifpOfwek ;f uawmh cspcf ifwyfrufwhJ &m* rjzpfcahJ o;bl;? trsKd ;orD;uav;\ rdbrsm;u
qG,Nf yD; ajymwmawmif pdwrf 0ifpm;cJah o;bl;? 'gayrJh tJ'w D ek ;f u jrifwm Mum;wmawGukd r½IEidk v f Ydk tedppö onfjzifh
rSepf mG rodyJ t0ga&mift0wfeYJ trsdK;orD;yHu k av;uawmh pdwx f rJ mS pGv
J suf½cdS w
hJ ,f? tJ'pD rJG w
d hJ yHo
k P²mef uav;udk
tm½Hûk yNyD; aemufq;kH tcsderf mS &m*eJY a'greóawGjzpfNyD; aoonftxd 'kua© &mufomG ;&wmbJ? tJ'g[m tm&r®Pm
"d*[¾ w d yk EÜ -é tm½Hkudk txift½Sm; ,lxm;bl;vdkY udavomjzpfaeNyD qd&k wJh tm&r®PmEko,ygbJ/
tJ'u
D aemuf 0domcaoa|;BuD;u 'Dvv
dk J ar;jyefygw,f/
okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko, ude;f ygovm;/ 'kua© 0'emtm;vH;k ü y#dCmEko, ude;f ygovm;? Oayu©m
a0'em tm;vH;k ü t0dZmÆ Eko, ude;f ygovm;vkYd ar;wmygbJ/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/
okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko, ude;f wmcsn;f awmh r[kwyf gbl;? 'kua© 0'emtm;vH;k ü y#dCmEko,
ude;f wmcsn;f awmh r[kwyf gbl;? Oayu©ma0'emtm;vH;k ü t0dZmÆ Eko, ude;f wmcsn;f awmh r[kwyf gbl;vdYk ajzMum;
wmygbJ/
okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko, ude;f wmcsn;f awmh r[kwb f ;l qd&k mrSm b,fvdk okcü ude;f ovJ? b,fvdk
okcü rude;f ovJvYkd pOf;pm;p&m ar;p&m½Syd gw,f? xkYd twlyif 'ku© Oayu©mwkYd üvJ pOf;pm;p&m ar;p&m½Syd gw,f?
'gayrJh 0domcaoa|;BuD;uawmh oabmaygufem;vnfvYdk eYJ wlygw,f? tJ'v D kd xyfNyD;rar;awmhygbl;? tJ'vD dk
tar; tajz r½Sad yrJh t|uxmrSm e tEkaowd-okca0'emtm;vH;k ü &m*gEko,u ude;f wmcsn;f r[kwb f ;l
qdw
k mudk (e oAÁm, okcg, a0'em, aom tyÜ[aD em) okca0'emtm;vH;k ü xk&d m*geko,udk ry,ftyfonf
r[kwb f ;l vkYd zGijhf yxm;ygw,f? tJ't
D zGijhf zihf odem;vnfbYkd uawmh 0dyóem½INyD; tedppö onfjzifh odNyD;jzpfwhJ okc
a0'emü xk&d m*gEko,udk 0,fNyD; jzpfaew,f? 'gaMumifh tJ'v D dk ykid ;f jcm;odtyfNyD;jzpfaom okca0'emü &m*gEko,
rude;f bl; uif;aew,fvYdk odem;vnfbYkd ygbJ? 'gaMumifh #DumrSm 'Dvw dk yfqifNh yD; zGijhf yxm;ygw,f/
'D0o
d 'k r¨d *fpum;jzifh odapvd&k if;uawmh 0dyóemÓPfjzifh r½Irod&ao;wJh ½kyef mrfwYdk ü tEko,udavom
ude;f onf? od&wJw h &m;wkYd ü rude;f bl;vkYd odapvk&d if;ygbJ? tJ'aD wmh 0dyóemÓPfjzifh ½Io&d aoma0'emü
&m*gEko, ponf rude;f bl;vkYd odem;vnfbYkd ygbJ/
ta,s t½Sirf "r®'Ed mé ? okcg, a0'em, okca0'emü/ uð tb,f udavomuk?d y[mwAÁH y,ftyfyg
oenf;/ 'kum© , a0'em, 'kua© 0'emü? uð tb,fuad vomuk?d y[mwAH-Á y,ftyfygoenf;/ t'kur© okcg,
a0'em, Oayu©m a0'emü? uð tb,fuad vomud?k y[mwAHÁ y,ftyfygoenf;wJ/h
uk,d cf sr;f om pdwcf sr;f omqdw k hJ okca0'emrSm r½IrodEikd , f if vkcd siEf pS of uf wyfrufom,mwJh
&m*gEko,u ude;f w,f? jzpfciG ½hf adS ew,f? okca0'emukd ½Irw S Nf yD; tedppö onfjzifh odae,ifawmh tJ'aD 0'emrSm
&m*jzpfciG hf r½Syd J uif;Nidr;f oGm;w,f? tJ'v D dk jzpfciG rhf ½Syd J uif;Nidr;f atmif okca0'emudk ½Irw S Nf yD; y,f&w,fvYdk
qdvk ydk gw,f? tJ'o D ck \ tm½Hjk zpfwhJ tqif;aumif; toHaumif;paom cspfcifEpS o f ufz, G f tm½Hük vJ tJ'&D m*
jzpfciG hf r½Sad tmif ½Irw S Nf yD; y,f&wmbJ? 'kua© 0'emü y#dCmEko, ac:wJh a'go jzpfciG rhf ½Sad tmif ½Irw S Nf yD;
y,f&w,fvYdk vJ qdv k ykd gw,f? 'ku\ © tm½Hjk zpfwhJ tqif;qd;k toHq;kd ponfüvJ a'go jzpfciG rhf ½Sad tmif ½Irw S Nf yD;
y,f&wmbJ? Oayu©m a0'emü t0dZmÆ Eko, ac:wJh rodrI odrmS ;rI arm[ jzpfciG rhf ½Sad tmif ½Irw S Nf yD; y,f&w,f
vkYd vJ qdv k ydk gw,f? 'Dt0dZmÆ arm[uawmh Oyg'geu©Em¨ ac:wJh ½kyef mrf[o l rQü jzpfEikd w
f mcsnf;bJ? 'gaMumifh 'Gg&
6-yg;u ay:vmorQ w&m;awGuv kd J ½Irw
S Nf yD; 'Darm[ukd y,f&wmygbJ? ,ck 'Dow k rf mS okcü &m*gEko, 'kuü©
y#dCmEko,ç Oayu©mü t0dZmÆ Eko,ude;f w,f? tJ'u D ed ;f wJh tEko,udo k m y,ftyfw,fvYdk wyg;pDom ude;f yHEk iS hf
y,fyu kH kd jyqdx k m;wmuawmh y"metm;jzifh ude;f wmy,fyu kH kd jyqdx k m;wmbJ? tyÜ"metm;jzifah wmh &m*ude;f &m
jzpfwhJ okcrSma&mç y#dCude;f &mjzpfwhJ 'kur© ma&m t0dZmÆ vJ ude;f w,f? tJ'D t0dZmÆ udv k J y,f&wmygbJ? 'gaMumifh
ude;f yHu k kd tjynft h pHk jywJh tbd"r®myd#u ,ruygVdrmS (oAÁouúm, y&d,myaEéok "ar®ok {w¬ t0dZmÆ Ekoa,m
tEkaowd-vkYd ) ouúm,rnfaom Oyg'geu©Em¨ ig;yg;vH;k wkYd ü t0dZmÆ Eko,ude;f aMumif; jyqdx k m;ygw,f/ 'd|Ed iS hf
0dpu d pd mä ude;f &m w&m;udv k J xkYd twlyif jyqdx k m;ygw,f/
'Djyqkcd sufuawmh okwenf;wJh yk*K¾d vfawGtwGuf em;vnfbYkd rvG,yf gbl;? 'gayrJh tm½Hûk yMu& MunfñMkd u
&atmif teufjyefNyD;awmh qdv
k w
kd hJ t"dygÜ ,fuv
dk J ½Si;f jyygOD;r,f/
jy"mef;wJt h wGuf bduK© -vdYk yJ jyqdx k m;wmygbJ/) 0d0ad pö0 umar[d-vdck sifp&m umrtm½kEH iS hf vdck sifrI umr
udavomwdYk rS uif;qdwí f omvQif? 0d0pd ö tukoav[d "ar®[-d umrtvkrd S wyg;aom eD0&P tukov kd f
w&m;wdYk rS uif;qdwí f omvQi?f o0dwuHú o0dpm&H BuHpnfrI 0dwufEiS hf oH;k oyfqifjcifrI 0dpm& yg½Sad om?
(psmefoYkd-ü pyf) 0da0uZH yDwo d ck H eD0&P uif;qdwjf cif;aMumifh jzpfonf yDwEd iS hf okcvnf; yg½Sad om? yXrH psmeH-
yXr psmefoYkd? OyorÜZÆ 0d[&wd-uyfa&mufí ae\/
Ak'o
¨ moemawmfu &[ef;[m yXrpsmefoYkd 0ifa&mufaeygw,fw?hJ yXrpsmefukd 0ifpm;aew,fvYdk qdw k myg
bJ? psmef0ifpm;qdw k m tJ'pD smef\ tm½Hu k kd tm½Hûk yvsuf tJ'pD smefpw
d f jzpfaewmudk qkw d mygbJ? yXrpsmef\ tm½Hk
qdw
k mu ajryHo k P²mef yx0DuodP k ;f edrw d pf aom uodP k ;f tm½Hk 10-yg;xJu wyg;yg;vJ jzpfEikd w f ,f? zl;zl;
a&mifwJh olaoaumifpaom tokbtm½Hk 10-yg;xJu wyg;yg;vJ jzpfEikd w f ,f? tmemygeac:wJh 0ifavxGuaf v
tm½Hek rd w
d vf J jzpfEidk w
f ,f? qHyif arG;ñSi;f paom 32-aum|mo tm½Hak wGxu J wyg;yg;vJ jzpfEidk w
f ,f? csrf;om
ygap ponfjzifh ESv;kH oGi;f wJh arwåm u½kPm rk'w d m\ tm½Hjk zpfwhJ owå0gynwf tm½Hv k J jzpfEikd wf ,f? pNyD;
tm;xkwcf gpuawmh yx0D yx0D ajr ajrponfjzifh rjywfEv S ;kH oGi;f ae&w,f? tmemyge ur®|mef; qd, k ifvJ
0ifav xGuaf vudk tNrJ½aI e&w,f? orm"dtm; r½Sad o;cifawmh umrtm½Hpk onfukd BuHwphJ w d vf J jzpfwwf
ao;w,f? tJ'Dvkd tukodkvfpdwftBuHudk y,f½Sm;NyD; ½Iaeus uodkPf;tm½Hk 0ifavxGuaf v tm½Hpk onfuo kd m
rjywf½aI e&w,f/
tJ'vD dk ½IaevkYd orm"d tm;½Sv d mwJh tcgusawmh wjcm;wyg;odYk xGuo f mG ;wJh pdwu f ;l &,fvYdk r½Sad wmhyJ
ESv;kH oGi;f wJh ½IwhJ pdwcf snf; rjywfjzpfaew,f? tJ'g[m psmefoYkd a&mufcgeD; tiftm;aumif;wJh Oypm&orm"db?J
Oypm&psmefvYdk vJ ac:&w,f? tJ'OD ypm& orm"du tm;jynfw h hJ tcgusawmh 0dwuf 0dpm& yDwd okc {u*¾wm
qdw k hJ t*Fgig;yg;½Sw d hJ psmefjzpfw,f? tJ'g[m yXr tpqH;k jzpfwhJ psmefjzpfaomaMumifh yXrpsmefvYdk qd&k w,f/ tJ'D
psmef jzpfcgeD; Oypm&orm"d tcdu k t
f wefY uwnf;u umrtvkq d E´ paom eD0&P tukov kd af wG uif;vmcJw h ,f?
psmefpw d &f yfpoJ mG ;wJah emufvJ tJ'D eD0&Ptukov kd af wG rjzpfay:yJ uif;aewwfw,f? 'gaMumifh tJ'D psmefukd
(0d0ad pö0 umar[d 0d0pd ö tukoav[d "ar®[d vdYk ) cs;D rGr;f jyqdx k m;w,f? aemufNyD;awmh tJ'D psmefrmS 0dwufpaom
t*Fgav;yg;vJ xl;xl;jcm;jcm; yg0ifaeaomaMumifh (o0dwuHú o0dpm&H 0da0uZH yDwo d ck -H vkYd v)J cs;D rGr;f jyqdx k m;
w,f/ psme-psmefqw kd m tm½Hw k ckwnf;ü pl;pl;pdu k pf u
kd ½f vI suf tm½Hûk yaewJh orm"dtxl;bJ/ tJ'pD smefukd &xm;wJh
yk*K¾d vf[m tJ'pD smefpw d jf zihf oltm½Huk okd m tm½Hûk yNyD; ig;rdepf q,fred pf em&D0uf wem&Dponf rjywfwnfNidrf
NyD;awmhvJ aeEdik w f ,f? 0rf;ajrmufwuf<uwJh yDwu d vJ vGev f eG uf u
J J jzpfaew,f? pdw½f iT v f ef; csr;f omrIock uvJ
vGev f eG u
f u
J J jzpfaew,f? tJ'D psmefpw d af Mumifh uk, d rf mS vJayghyg;NyD; tvGeyf if aeaumif; xkid af umif; jzpfaew,f?
'gaMumifh tJ'D psmefü om,mESpo f uf wyfrufr[ I m trsm;tm;jzihf jzpfwwfygw,f/
'gayrJh 'Djyqkcd sufrmS &nf½, G t f yfwhJ bduK© &[ef;qdw k m uawmh psmefpw d f &yfpo
J mG ;wJt
h cg tJ'pD smefukd
0dyóem½INyD; t&[wår*fzv dk af &mufomG ;w,f? (t|uxmrSmawmh tem*grdr*f a&mufaMumif;om jyqkx d m;w,f?
tem*grdr*fjzihf umr&m*udo k m y,fEikd w f ,f? ½lyb0t½lyb0ESihf pyfqidk w f hJ b0&m*udak wmh ry,fEikd af o;bl;?
'gaMumifh psmefü wyfrufwhJ &m*uif; ruif; pOf;pm;p&m½Syd gw,f? t&[wår*f a&mufw,f qd, k ifawmh tJ'v D dk
pOf;pm;p&m r½Syd gbl;? b0&m*vJ uif;aeNyDrYkd psmefü wyfrufw&hJ m* rjzpfEidk af Mumif; xif½mS ;ygw,f/) tJ'v D dk
t&[wår*fzv dk f a&mufomG ;awmh umr&m*a&m b0&m*a&m vH;k 0uif;oGm;w,f? psmef\tjcm;rJüh vJ psmefukd
wyfrufrI jzpfciG rhf ½Sb
d ;l ? t&[wår*f\ tpGr;f aMumifh &m*vH;k 0uif;oGm;wmuvJ tajccHjzpfwhJ tJ'pD smefukd rSND yD;
jzpfwhJ t&[wår*faMumifh uif;wmbJ? 'gaMumifh psmefuyif t&[wår*f\ tajccHtjzpfjzihf aus;Zl;ûyNyD;awmh
&m*ukd y,f&ma&mufw,f? tJ'aD wmh psmefü &m*jzpfciG hf r½Sw d thJ wGuf tJ'pD smefü yg0ifwhJ okca0'emrSm &m*gEko,
udk 0dyóemjzifh y,fp&mrvkad wmhb;l ? 'gaMumifh tJ'D yXrpsmefock ü &m*gEko,udk y,ftyfonfr[kwb f ;l -vkYd
qdvk w
dk mygbJ? tJ'g[m olU&nf½, G cf suftm; avsmfpmG zGijhf y&wmygbJ/ tJ'v D dk teufoabmudk &nf½, G Nf yD;awmh
awe t&[wår*f &&ef tajccHjzpfaom xkyd Xrpsmefjzif?h &m*H&m*ud?k yZa[wd-y,f\? ww¬-t&[wår*fteD;ü
tajccHtjzpf 0ifpm;cJah om xkyd Xrpsmefü? &m*gEkoa,m &m*gEko,onf? e tEkaowd-rude;f yg? 0g rude;f vdYk
ry,ftyfawmhyg-vkYd ajzMum;ygw,f? odem;vnf&ef tvGecf ufwhJ ajzMum;csuyf gbJ? 'gayrJh 0domcaoa|;BuD;
uawmh tem*grfrYkd tvG,w f ul odem;vnfNyD; oabmusoGm;yH&k ygw,f/ 'gu &m*gEko, ry,ftyfykH ½Si;f jycsuf
yJ/ y#dCmEko, ry,ftyfyu kH vkd J 'Dvq dk ufNyD; ½Si;f jyygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 73
t&d,r*fzv dk w
f &m;xl;udk wvtwGi;f odYk r[kwf ESpv f oH;k vtwGi;f ponfü &vdrrhf ,fvYdk ajr§mv f ifNh yD;
w&m;tm;xkwaf ewJh yk*K¾d vfrmS ajr§mv f ifw
h hJ &ufa&mufvYdk r*fzv dk u
f kd r&ao;,if olrsm;awGawmh &Muw,f? ighrmS
awmh r&ao;bl;? &rS &ygawmhrvm; ponfjzifh qifjcifNyD; ESv;kH romjcif; 0rf;enf;jcif; jzpfwwfw,f? tJ'D
a'greóqkw d m y#dCmEko,\ ude;f &m 'kua© 0'embJ? 'gayr,fvYdk w&m;xl;&a&;ukd pGrJ NDS yD; jzpfwhJ 'Dvdk
a'greóuawmh y,ftyfwhJ w&m;r[kwb f ;l ? rS0D t
J yfww
hJ &m;jzpfw,f? tJ'v D dk rS0D t
J yfwhJ w&m;jzpfaMumif; ouúyOS
okwrf mS jyxm;ygw,f? tJ'D a'greóukrd NDS yD; êud;pm;tm;xkwjf cif;jzifh tem*grdr*fzv dk u
f dk &oGm;,if tJ'aD 'greó
'kua© 0'emESiq
hf ikd w f hJ y#dCmEko,udk y,fNyD; jzpfomG ;awmhwmbJ? 'gaMumifh tJ'D a'greó 'kua© 0'emü
y#dCmEko, rude;f bl;? rude;f awmh tJ'D 'kua© 0'emü y#dCmEko,udk y,f&efrvkb d ;l ? ry,f&awmhb;l ? tJ'D
taMumif;ukd 'Dvq dk ufNyD; ½Si;f jyxm;ygw,f?
awe t&d,zkv d u
f kd r&jcif;aMumifjh zpfaom xkad 'greójzif?h y#dC-H y#dCmEko, qdw
k hJ a'goud?k
yZ[wd-y,f\? uif;ap\? ww¬-xkad 'greóü? y#dCmEkoa,m-y#dCmEko,onf? e tEkaowd-rude;f ay?
jzpfciG rhf ½Sad wmhaywJ/h
tJ'D r[mzkóa'0 rax&f w&m;tm;xkwyf u kH akd wmh rlvyPÖmo owdy|meokwf t|uxmrSm 'Dvdk jyqdk
xm;ygw,f/ tJ'rD ax&f[m 19-ESpf ywfv;kH *wypöm*wdu0wfukd jznfu h sifah eygowJ/h *wypöm*wdu0wfqw kd m
qGr;f cHtoGm;a&m tjyefa&m (*päaEÅm 0g *pämrDwd yZmemwd) ponfjzifh a[mxm;wJh a'oemESit hf nD ajcvSr;f wkid ;f
ajcvSr;f wkid ;f owdjzifh rvpfrvyf&atmif rjywf½v I suf oGm;jyefaewmukd qdw k mygbJ? ,ck 'DrmS a,m*Drsm;[m
ajcaxmuf <uwkid ;f vSr;f wkid ;f cswkid ;f <uw,f vSr;f w,f csw,fvYdk rjywf½rI w S af ewmrsdK;ygbJ? tJ'rD ax&f ½Irw S yf kH
xl;wmuawmh r½IrrSwyf eJ YJ trSwv f w
G v
f mcJ, h if tJ't D rSwf vGwv f mcJ&h m tpykid ;f odYk jyefomG ;NyD; rjywfrw S o
f mG ;
owJ?h trSwf vGwv f mcJw
h idk ;f jyefjyefomG ;NyD; rjywfrw S Nf yD; oGm;oGm;aeygowJ?h tJ'v D dk oGm;csnfjyefcsnf tBudrf
rsm;pGm ûyvkyaf ewmudk jrif&wJv h al wGu ]]'Drax&fu tzefzefjyefomG ;NyD; jyefjyefvmwm[m bmaMumifyh gvdrrhf vJ?
rsupf vd nfvYkdrsm;vm;? odYk r[kwf wckck arhuseaf e&pfvYdk rsm;avm;vdYk tcsif;csif; ajymMuygowJ/h tJ'v D dk olrsm;
ajymwmudk *½krpdu k yf J (ur®|me,kwpå ad wåae0 orP"rH® ua&maEÅm) ur®|mef;tm½HEk iS hf ,SOaf ompdwjf zifo h mvQif
½Irw
S rf I &[ef;w&m;udk ûyvkyt f m;xkwv f suf tESpf 20-twGi;f ü t&[wåzv dk o
f Ykd a&mufomG ;ygowJ/h 'D0w¬K
jyqdck su[f m oDvu©ef t|uxm (ESm 170) rSmvJ ½Syd gw,f/ okwrf [m0g ouúyOSow k t
f zGihf t|uxmrSmvJ
tvm;wljzpfwhJ r[moD0rax&f 0w¬Kudk jyxm;ygw,f? tJ'D rax&frmS awmh tESpf 30-ajrmuf y0g&PmaeY txd
plVa0'v’okwfw&m;awmf 74
a'greó jzpf&NyD;aemuf tJ'D tESpf 30-ajrmuf y0g&PmaeYrmS yJ &[efEmÅ jzpfomG ;aMumif; jyqdx
k m;ygw,f? tJ'D
0w¬Kukd ouúyOSow
k f w&m;awmf pmtkyf (ESm 169) rS pNyD; Munf½h EI idk yf gw,f/
qdv
k &kd if; twkcd sKyfuawmh-pwkwp¬ smef 0ifa&mufaew,fvYdk qkv d &kd if;ygbJ? 0ifa&mufw,f qdw k muvJ
tJ'pD smef\tm½Hu k kd ESv;kH oGi;f NyD; tJ'pD smefpw
d f jzpfaewmudk qkw
d mygbJ? psmefav;rsdK;xJu tjrifq h ;kH jzpfwhJ pwkw¬
psmefukd 0ifpm;aeygw,fw?hJ tJ'pD smefrmS okcç 'kuç© aomreóç a'greó qdw k hJ a0'em av;yg;r½Sb d ;l ? Oayu©m
a0'emom½Sw d ,f? tJ'D Oayu©ma0'emü ude;f aeusjzpfwhJ t0dZmÆ Eko,vJ rude;f yJ uif;aeyHu k kd 'Dvq dk ufNyD;
jyqdyk gw,f/
awe-t&[wår*f&&ef tajccHjzpfaom xkpd wkwp¬ smefjzif?h t0dZÆH t0dZmÆ ud?k yZ[wd y,f\? ww¬-
t&[w¬r*f\ teD;uyf tajccHjzpfaom xkpd wkwp¬ smefü? 0g-xkpd wkwp¬ smefü yg0ifaom Oayu©mü? t0dZmÆ Ekoa,m
t0dZmÆ Eko,onf? e tEkaowd rude;f yg jzpfciG rhf ½Syd g? 0g-jzpfciG rhf ½Sv
d Ydk xkpd smefü xkt
d 0dZmÆ udk ry,ftyfawmhygwJ/h
tJ'D pwkwp¬ smefrmS yg0ifwhJ Oayu©ma0'emü jzpfciG rhf ½Sad omaMumifh t0dZmÆ Eko,udk ry,ftyfb;l vkYd
qdvk w kd mygbJ? 'gu "r®'Ed mé ax&Dr\ &nf½, G cf suft& a[mxm;wmygbJ? tJ'v D dk &nf½,G cf suft&r[kwyf J
omrefq, kd ifawmh Oayu©ma0'em[lorQü t0dZmÆ Eko,ude;f onfcsn;f jzpfaMumif;? 0dyóemÓPf r*fÓPfwYdk jzifh
y,ftyfonfcsn;f om jzpfaMumif;h tbd"r®ma'oemt& rSw, f &l ygw,f/ omoemyu &aohawGrmS rdrw d Ydk&xm;wJh
psmefrsm;ü &m*gEko, t0dZmÆ Eko,awG ude;f aewmcsn;f ygbJ? omoemwGi;f üvJ t&d,r*fzv dk f ra&mufwhJ psmef&
yk*K¾d vfawGrmS tJ'pD smefawGü &m*gEko,ponfawG ude;f aewmcsnf; ygbJ? t½Siaf '0'wfEiS hf okeu©ww å Ykd qdw
k m
psmefwiG rf ubl;? tbdnmOfawGawmif tcsKd Uud&k aeMuw,f? 'gayrJh tJ'yD *k K¾d vfawG[m Ak'j¨ rwfpmG bk&m;ESihf
qefYusib f ufawGuakd wmif ajymqkad eMuawmh olwYkd&xm;wJh psmefrsm;ü tEko,rsKd ;pHk ude;f aeaMumif; xif½mS ;
ygw,f/ tem*grfy*k K¾d vfawG jA[®mb h akH &mufMuw,f qd&k müvJ tJ'jD A[®mb h akH &mufaMumif; psmefü tEko,
ruif;ao;aMumif; xif½mS ;ygw,f/ tJ'aD wmh omreftaetm;jzifh pwkwp¬ smef Oayu©müvJ t0dZmÆ Eko,
ruif;ao;aMumif;? tJ't D Eko,udk y,ftyfaMumif;vJ xif½mS ;aeygw,f/
'gayrJh "r®'Ed mé ax&D\ &nf½, G cf suft&tm;jzifah wmh pwkwp¬ smefOayu©mü t0dZmÆ Eko,ruif;vdYk tJ'D
Oayu©mü tEko,udk y,f&efrvkb d ;l ? ry,f&bl;vdYk qd&k wmbJ? &nf½, G cf sufu b,fvv dk qJ adk wmh t&[wår*f
a&mufatmif tm;xkwrf nfh yk*K¾d vfx;l jzpfwhJ &[ef;[m 0dyóem\ tajccHtjzpfjzifh pwkwp¬ smefukd 0ifpm;w,f?
tJ'pD smefrS xNyD; 0dyóem½Ijcif;jzifh t&[wår*fzv dk f a&mufNyD; &[EÅmjzpfomG ;w,f? 'Dvq dk adk wmh tJ'D pwkwp¬ smef
Oayu©mü t0dZmÆ jzpfciG rhf ½Sad omaMumifh tJ'pD wkwp¬ smef Oayu©mü t0dZmÆ Eko,ukd y,f&efrvkad wmhygbl;?
t0dZmÆ Eko,udk pifppfy,fwmuawmh t&[wår*fu y,fwmbJ? 'gayrJh tajccHjzpfwhJ pwkwp¬ smef\ taxmuf
tyhEH iS v
hf J ruif;vdYk pwkwp¬ smefOayu©mu y,fw,fvYdk vJ &nf½, G cf suftm;jzihf qk&d wmygbJ/ Oyrmtm;jzihf
opfuikd ;f udk "m;jzifh ckwjf zwf&mrSm "m;toGm;jzifo h m ckwjf zwfwmbJ? "m;½d;k jzifh ckwjf zwfwmawmh r[kwb f ;l ? 'gayrJh
"m;½d;k tultnDjzifh ckwjf zwf&aomaMumifh &nf½, G cf suftm;jzifh ajym,if "m;½k;d jzifh ckwjf zwfw,fvYdk vJ ajymEkid yf g
plVa0'v’okwfw&m;awmf 75
w,f? tJ'gvkyd gbJ/ 'gavmufq, kd if vk&d if;udak wmh em;vnfavmuf ygNyD? 'gayrJh pwkwp¬ smef\ *kPaf wGukd
a½SUydik ;f u cs;D usL;jyxm;wmawGvJ ajym&OD;r,f/
,ck ajymcJw h hJ psmef 4-yg;xJu yXrpmsefrmS tm½Hu k Bkd uHrI 0dwufvyJ gonf? tm½Hu k kd oH;k oyfqifjcifrS
0dpm&vJ ygonf? ESpo f rd t
hf m;&vsuf wuf<u0rf;ajrmufrI yDwv d yJ gonf? pdw½f iT v
f ef;csrf;omrI okcvJygonf?
tm½Hük pl;pdu k o
f uf0ifrI {u*¾wmvJ ygonf? tJ'gudk twdck sKyfrw S &f atmif aqmify'k f 2-ck pDxm;w,f/ tJ'D
aqmify'k rf sm;udk qkMd u&r,f/
½I&m&mwGi?f pl;pdu
k 0f if? ig;tyf ypsmefrnf/
'kw,
d psmefqw
kd hJ orxpsmefrmS awmh 0dwufEiS 0hf pd m&rygawmhb;l ? yDwçd okcç {u*¾wmqdw
k hJ psmeft*Fg
oH;k yg;om ygw,f/ tJ'rD mS 0rf;ajrmufrI yDwu
d txl;xif½mS ;w,f? okcvJ t,ifuxuf ydNk yD; xif½mS ;w,f? tJ'g
vJ aqmify'k pf x
D m;w,f? qdMk u&r,f/
(2) ESpo
f rd hf csr;f om? pl;pdu
k w
f m? oH;k jzm 'k-psmefrnf/
0dyóempsmefrmS vJ O',AÁ,ÓPf tEkyikd ;f rSm yDwed YJ okc[m txl;xif½mS ;wmbJ? yDwx d if½mS ;yHu
k awmh
wud,k v
f ;kH wpdrphf rd hf wNidrNhf idrehf YJ jzpfNyD;awmhvJ xif½mS ;w,f? wud,
k v
f ;kH ayghyg; wuf<uNyD;awmhvJ xif½mS ;wwf
w,f? tvGet f uJ 0rf;ajrmufNyD;awmhvJ xif½mS ;w,f? okcvJ tvGet f uJ csrfom½Tiyf sNyD; xif½mS ;w,f? b,fawmh
urS 'Dvcdk sr;f omudk rawGUbl; bl;vdYk awmif ajymwwfMuao;w,f/
orx pwkwp¬ smefusawmh a½SUem;ydik ;f u ajymcJw h thJ wkid ;f okcaomreóqdw k hJ ud,k cf srf;omESihf
pdwcf srf;omawmif rxif½mS ;awmhyJ rqd;k raumif; tv,ftvwf NidrNf idro f ufoufeYJ aeom½Hrk QjzpfaewJh Oayu©m
omygw,f? tJ'D Oayu©meJY {u*¾wmudk pwkwp¬ smefvYdk qd&k wmbJ? aqmify'k u f kd qdMk u&r,f/
Munfah wmhvJ touf½aI vudk rawGU&yJ uif;aeaMumif; xif½mS ;odMu&ygw,f/ aemufNyD;awmh 'Dpwkwp¬ smef\
csD;rGr;f zG,*f P
k w
f pfcu
k kd ]]Oayu©mowdyg&do'k -¨ð Oayu©maMumifjh zpfaom trSw&f rI-owd\ pifMu,fjcif;vJ ½So
d nf}}
vkYd vJ jyqdx k m;ygw,f/
'gaMumifh tJ'D ,HMk unfrI o'¨gESihf qifjcifrI todÓPf nDrQapbdYk vkyd gw,f? bk&m;a[mxm;wJh owdy|mef
a'oemawmfEiS t hf nD ½k½d adk oao½Irw
S f tm;xkwaf e,if ,ckazmfjycJw
h hJ wMwrZÑwåwmac: Oayu©mu tm;½SNd yD;awmh
tJ'D o'¨gESihf ynmudk tcsif;csif; r,kwrf vGef nDrQapygw,f? tJ'v D dk nDrQwJt
h cg ÓPftxl;w&m;xl;awG jzpfay:
vmwmbJ/
tm½Hw
k ckwnf;üom pl;pdu k Nf yD; ½Iae,ifvJ aMumifMh urûy&aomaMumifh 0D&,d u tm;avQmah ewwfw,f?
tJ'vD kd aMumifMh updu
k rf I tm;xkwrf I 0D&, d u tm;enf;aeawmh orm"dveG u f NJ yD; xderd'¨ qdw
k hJ xkid ;f rdiI ;f ysi;f &drI
0ifa&mufvmwwfw,f? tJ'v D dk qkad wmh orm"dtppf rjzpfaomaMumifh 0dyóemynmvJ rjzpfyJ ½Sad ewwfw,f/
'gayrJh ocFg½kayu©mÓPfrS ydNk yD; xif½mS ;w,f/ ocFg½kayu©mÓPfa&mufaewJh ol[m azmif;wm yde;f wmu
pNyD;awmh jzpfap? xifjcm;wJh tjcm;tm½Hu k pNyD;jzpfap ½Irw S af e,if tpydik ;f av;ig;q,fcsufavmufom
aMumifMh upduk Nf yD; ½Irw
S &f w,f? tJ'u
D aemufawmh txl;vJ aMumifMh urpdu k &f bl;? aMumifMh updu
k rf I vH;k vH;k uif;aewm
vJ r[kwb f ;l ? trSwt f oduav;awG wckNyD;wck olYt½Sed ef YJ ol jzpfNyD; oGm;aew,f? tJ'g[m ocFg½kayu©mÓPf\
nDrQrI *kPfoHk;yg;xJu wyg;ygbJ/ tJ'D*kPfoHk;yg;xJrSm-
b,Oö eEdO´ ö 0dy[ Ü m, ocFga&ok O'godaem-vkYd jyqdx k m;wJh 0do'k r¨d *fEiS thf nD ]]aMumufç ESpo f ufjcif;
uif;½Si;f ayonf}}vkYd ½Spv f ;kH zGYJ wyk'd pf x
D m;w,f/ b,ÓPfponfjzpfcphJ Ofu aMumufz, G x f ifcw hJ ,f? tjypfjrifchJ
w,f? NiD;aiGYcw hJ ,f? pGeYf vw G cf sicf w
hJ ,f? pGeYf vw
G Ef ikd af tmif qufvufNyD; txl;tm;xkwcf w hJ ,f? tJ'gawG[m
ocFg½kayu©m ÓPfjzpfwt hJ cgusawmh tukeu f if;oGm;w,f? O',AÁ,ÓPfjzpfcphJ Ofu xl;jcm;wJt h odÓPf ponf
awGukd ESpo f ufcw hJ ,f? ocFg½kayu©mÓPfjzpfwhJ tcgusawmh tJ't D vGef tuJEpS o f ufjcif;vJ uif;oGm;w,f?
tJ'gudk &nf½G,fNyD;awmh ]]b,Oö-aMumufjcif;ud¤k if;? 0g-aMumufjcif;tjypfjrifjcif; ponfu¤kd if;? eEdO´ -ö ESpo f uf
jcif;ud¤k if;? 0dy[ Ü m,-y,fpeG Yf í? 0g-uif;½Sif;apí? ocFga&ok-jrifrI Mum;rIpaom xifay:vmorQ ocFg&wkYd ü?
O'godaem-rcspfrrke;f tnDtrQ ½Ivsuf½ydS gonf}} vkYd jyqdx k m;wmygbJ/ tJ'aD qmify'k u f kd qdMk u&r,f/
aMumufç ESpo
f ufjcif; uif;½Si;f ayonf?
tm½Hak umif;eJY tqd;k csrf;omeJY qif;&Jukd nDwn l rD Q ½Iygw,f/ ocFg½kayu©mÓPf jzpfaewJt h cg csrf;omeJY
qif;&Jjzpfjzpf? tm½Ht
k aumif;eJY tqd;k jzpfjzpf od½kH od½rkH Q nDwn l mwlyJ ½IomG ;wmudk xif½mS ;awGY&ygw,f/ 'gaMumifh
'o*Fw
k &å ygVd (ESm 280)rSm 'Dvdk a[mxm;ygw,f/
bdua© 0-&[ef;wkYd ? £"-þomoemawmfü? bduK© &[ef;onf? pu©Kem-rsufpjd zih?f ½lyH tqif;ud?k 'domG -
jrifNyD;í? (jrifNyD;í wJah emf? rjrif&wmawGukd qifjcifNyD; ½I&wmr[kwb f ;l ? jrifNyD;vQif NyD;csif; ½Iob
d Ykd vkyd gw,f/
tJ'v D dk jrifNyD;vQif NyD;csif; ½IrwS Nf yD; trSet
f wkid ;f od,if tJ'jD rif&wmeJY pyfNyD; udavomjzpfciG rhf ½Syd J Nidr;f w,f?
tJ'v D dk udavomNidr;f atmif 0dyóem½I&w,f qdw k mudk ckid Nf rJpmG rSwx f m;Mu&r,f/) ae0 okraem a[mwd-
½Tiv
f ef;0rf;omwmvJ r[kwyf gbl;wJ?h (b,fvt dk m½Hak umif;awGukd jrif&ayrJh 0rf;romygbl;wJ)h e 'kra® em
ESv;kH romwm pdwq f if;&JwmvJ r[kwyf gbl;wh?J (b,fvt dk m½Hq
k ;kd awGukd jrif&ayrJh ESv;kH romyJ rjzpfygbl;wJ/h 'gjzihf
b,fvkd jzpfaeygovJqakd wmh) Oayu©m 0d[&wd-od½Hkod½HkrQ tv,ftvwftnDtrQ ½Iaeygw,fwJh/ (bmaMumifh
'Dvdk jzpf&ygovJqakd wmh) oawm-trSw&f vsuf? orÜZmaem-rSepf mG odaevkYd ygwJ/h jrifNyD;vQif NyD;csif; trSw&f NyD;
jzpfysuo f mG ;w,f? rNrJb;l ponfjzifh trSet f wkid ;f odoad evkYd b,fvkd tqif;aumif;jrif &ayrJh 0rf;omjcif;
rjzpfb;l ? b,fvt dk qif;qk;d ukd jrif&ayrJh pdwrf csrf;omjcif; pdwq f if;&Jjcif; rjzpfb;l ? od½kH od½kH tnDtrQ ½IaeEdik yf g
w,fw/hJ tJ'yD gVdt& aqmify'k f 3-ckpx D m;w,f? qkMd uygr,f/
tqif;jrif&m? ½Irw
S u
f m? rSepf mG odygap/
0rf;omrzuf? pdwrf ysu?f ½Ivsuf vspv f sLae/
&[EÅmtoGi?f a,m*D½iS ?f ½IvQif jzpfEidk af y/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 79
tJ'v
D dk vQpfvsL½IaeEkid w f mu &[EÅm\ *kPb f ?J 'gayrJh jrifwikd ;f jrifwidk ;f rjywf½aI ewJh a,m*DrmS awmh
ocFg½kayu©mÓPfa&mufwt hJ cg tJ'v
D spfvsL½IEikd w
f *hJ P
k Ef iS hf jynfph ykH gw,fw/hJ xkYd twlyif Mum;&mponfrmS vJ
½Irw
S Nf yD; vspfvsL½IEikd yf u
kH -kd -
aomawe o'´H okwmG -em;jzifh toHukd Mum;NyD;í ....../ Cmaee *EḦ Cm,dwmG -ESmacgif;jzifh teHYudk eHNyD;í
...../ Zd0Sg, &oH om,dwGm vQmjzifh t&omudk pm;odNyD;í....../ uma,e azm|AHÁ zkodwGm-ud, k jf zifh awGYxpd &mudk
awGYxdNyD;í ....../ reom "r®H 0dnm,pdwfjzifh oabmtm½Hkudk odNyD;í ..... ponfjzifh a[mxm;ygw,f? tJ'D
Mum;&wm ponfEiS hf qdik w
f hJ aqmify'k rf sm;udv
k J qkMd u&r,f/
tJ'g[m ]]csrf;om qif;&J ½INrJ wlnD}} qkdwJh tnDtrQ ½IrI*kPfESifh xyfwyl gbJ/ wwd,*kPu
f awmh-
ocFg&0dped ae rZÑwHå [kwmG ocFg&½kyef mrfwYdk ukd pl;prf;pdppfjcif;ü tv,ftvwfvspfvsL½Ijcif; oabm½SNd yD;
tedppö onfjzifh od½o kH rd Qom jzpfaew,fvYdk qdw k hJ 0do'k r¨d *f ESiahf &m? ocFga&ok 0d, awoH 0dped aeyd O'goDeH
[kwmG -½kyef mrfocFg&wkYd ü vspfvsL½IouJo h Ykd ,if;wkYd udk ½IwhJ 0dyóemüvJ vspfvsL½Ivsuf ½Sad eygw,fvYdk zGijhf ywJh
r[m#DumESiahf &mtnDyif ]]½Iord jI zpfatmif txl;aMumifMh urpdu k &f yJ vspfvsL½iaew,f}} qdw
k hJ nDrQrI *kPw
f ckygbJ/
tJ'gudk a½S; 2-yk'ef YJ wNJG yD; qkMd u&r,f/
,ck ajymcJw h m[m wMwrZÑww å m qkw d hJ Oayu©mu wGb J ufw&m;awGukd nDrQapyHyk gbJ? tJ'D
Oayu©maMumifh trSw&f rlowd[m tjynft h pHpk ifMu,faeygw,fw/hJ tJ'gudk ocFg½kayu©mÓPfa&mufwhJ a,m*D
awGu rdrw d Ydk \ ud, k af wGeYJ EIid ;f ,SONf yD; aumif;aumif;oabmaygufEidk yf gw,f/ 'gavmufq&dk if ocFg½kayu©mÓPf
t&d,r*fÓPfa&mufatmif tm;xkwb f ;l wJh a,m*Drsm;[m rdrw d Ydk \ 0dyóemÓPftawGYeYJ ES;D aESmNyD; orxpsmef
rsm;\ jzpfyu kH kd em;vnfavmufygNyD/ "r®'Ed mé ax&D\ ajzMum;csuu f awmh pwkwp¬ smefukd 0dyóem\ tajccH
tjzpfjzifh 0ifpm;NyD; 0dyóem½Ijcif;jzifh wqufwnf; t&[wår*fÓPf a&mufomG ;,if tJ't D ajccH pwkwp¬ smefxu
J
Oayu©ma0'emü t0dZmÆ Eko, jzpfciG rhf ½Sad omaMumifh tJ'D Oayu©mü t0dZmÆ Eko,udk ry,ftyfawmhygbl;vkYd
odapwmygbJ/ 'gaMumifh t0dZ-ÆH t0dZmÆ ud?k awe-xkpd wkwp¬ smefjzif?h 0g-xkpd wkwp¬ smefü yg0ifaom Oayu©mjzif?h
yZ[wd-t&[wår*fa&muf&ef tajccHtjzpfEiS hf axmufyahH omtm;jzifh y,f\ uif;apyg\? ww¬-xkOd ayu©mü?
t0dZmÆ Ekoa,m-t0dZmÆ Eko,onf? e tEkaowd-rude;f yg? 0g-rude;f aomaMumifh ry,ftyfygvkYd ed*;kH csKyfNyD;
ajzMum;xm;wmygbJ/
tJ't
D ajzudk Mum;emNyD;aemuf 0domcaoa|;BuD;u yHw
k al wGukd 'Dvdk ar;jyefygw,f/
plVa0'v’okwfw&m;awmf 80
yHkwl tar;tajz
okca0'emESihf yHw
k w
l &m;u b,f[mygvJvYdk ar;wmygbJ/ tJ't
D ar;udk "r®'Ed m´ ax&Du 'Dvadk jzMum;
ygw,f/
y#dbm*-yk'u f kd wlaomtzkYd -wlaom tzkYd ½o dS nftwl [lívJ jyef&ygw,f? 'gayrJh 'Dtar; tajzawG
rSmawmh tqifw-l toGiw f -l tjcif;t&m oabmwl r[kwyf J wrsKd;wrnfww l mawGuvJ ygaeygw,f? 'gaMumifh
wrdsK;wrnfww l ,fqw dk hJ teuf ay:vGiaf p&ef pifûydiyf w kH v l YdkvJ jyefxudk yf gw,f? okca0'emu ESpo f ufp&m
aumif;ovkyd if 'kua© 0'emu rESpo f ufz, G jf zpfNyD; pifûydit f aejzifh wlwmbJ? awmifBuD;u txufoYkd jrifw h uf
aeovdk acsmufBuD;u atmufoYkd edru hf saomtm;jzifh pifûydiw f al ewmbJ/ tJ'v D dk wenf;wzHk wrsdK;wrnf tm;jzifh
okc-csr;f omESihf 'kuq
© if;&J[m pifûydiw f al ewJh oabmjzpfw,fvYdk qdv k w
dk mygbJ/
tJ'u
D aemuf 'kua© 0'em\ y#dbm* pifûydiyf w
kH u
l bmvJvYdk ar;w,f/ tJ'gudk 'kua© 0'emESihf pifûydiyf kH
wl[m okca0'emygbJvYkd ajzw,f/
tJ'u
D aemuf t0dZmÆ u bmESiw
hf o
l vJ qdw
k hJ tar;udk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvdk ajzMum;ygw,f/
jrifwidk ;f Mum;wdik ;f awGYwidk ;f odwikd ;f xif½mS ;ay:vmwJh ½kyef mrfw&m;udk trSew f ikd ;f rodyJ NrJwt
hJ ae
csrf;omwJt h ae twåaumiftae wifw h ,fwhJ taejzifh tvGt J rSm;udk odoad ewmu t0dZmÆ bJ? tJ'D t0dZmÆ eJY
pifûydiyf w
kH l w&m;uawmh 0dZmÆ qdw k hJ ÓPfynmygbJw?hJ wlyu kH awmh tarSmifeYJ tvif;a&mif[m qefYusifzuf
taejzifh wlaewmrsKd ;ygbJ? jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfü r½IrrSwEf idk w f hJ omrefy*k K¾d vfawGu NrJw,f csr;f omw,f
ponfjzifh tvGt J rSm;ukd odaeMuovkyd if jrifwidk ;f Mum;wdik ;f ponfü rjywf½rI w S af ewJh a,m*DawGuawmh
orm"dÓPf tm;aumif;wJt h cg cPrpJ jzpfysufaewmudk awGYNyD; rNrJwmcsnf;bJ qif;&Jcsnf;bJ twår[kww f hJ
tpd;k r&wJh tewå oabmw&m;rQcsnf;bJ rwifw h ,fwmcsnf;bJ vdYk trSet f wkid ;f odoad eMuw,f? tJ'g[m 0dZmÆ
ac:wJh ÓPfynmbJ? ,ck 'DrmS ½Irw S af eMuwJh a,m*DawG[m tJ'v D dk trSetf wkid ;f odwhJ 0dZmÆ ÓPfjzpfatmif jrifwidk ;f
Mum;wkid ;f ponfü rjywf½rI w S Nf yD; tm;xkwaf eMu&wmbJ/
tJ'D trSeo f d 0dZmÆ ÓPf jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f trSm;od t0dZmÆ [m uif;Nidr;f uif;Nidr;f oGm;wmbJ? tJ'g[m
tvif;a&mifay:vmwkid ;f tarSmifaysmufaysmufomG ;wmrsdK;ygbJ? tJ'gu 0dyóem 0dZmÆ ÓPfjzifh tm&r®PmEko,
ac:wJh t0dZmÆ uif;Nidr;f yHyk gbJ/ tJ'D 0dyóem0dZmÆ ÓPfu &ifo h efjynfph w
kH t
hJ cgrSm t&d,r*fÓPfqw kd hJ 0dZmÆ jzpfay:
vmw,f? tJ'D r*fÓPf0Zd mÆ jzifh edAmÁ efukd odjrifNyD; trSm;odt0dZmÆ ukd tjrpfjywfy,f½iS ;f oGm;w,f? tJ't D &d,r*f
0dZmÆ ÓPf&atmifvJ tm;xkwf aeMu&wmbJ/ tJ'D 0dyóemÓPf t&d,r*fÓPfqw kd hJ trSeo
f 0d Zd mÆ [m tvGt J rSm;
odaewJh t0dZmÆ \ qefYusifbuf pifûydiyf w kH yl gbJvYdk "r®'Ed mé ax&Du ajzMum;wmygbJ/ tJ'u D aemuf 0domc
aoa|;BuD;u 0dZmÆ ÓPf\ yHw k ul bmvJvYdk ar;jyefw,f/ tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvadk jzMum;ygw,f/
0drw
k ,
åd m yema,s uð y#dbma*g/
t&d,zdv
k Ef iS hf wlww
hJ &m;u b,f[mygvJvYkd ar;wmygbJ? tJ'gudk "r®'Ed mé ax&Du 'Dvadk jzMum;ygw,f/
0drw
k ,
då m acg tm0kaom 0domc edAmÁ ef y#dbma*g/
0drw k aåd c:wJh t&d,zdv k Ef iS hf tjrift h jrwf taetm;jzifh oabmwlww hJ &m;u tJ't D &d,zdv k \ f tm½Hjk zpfwhJ
edAmÁ efw&m;ygbJw?hJ wlyu kH awmh tmoa0g udvomwdYk \ tm½Ht k jzpfrS uif;vGwo f nfh taetm;jzifv h J oabmwl
w,f? tmoa0g udavomawGu t&d,zkv d u
f v
kd J tm½Hrk ûyEdik bf ;l ? edAmÁ efuv kd J tm½Hrk ûyEdik b
f ;l ? wenf;tm;jzifh
ajym&,if t&[wåzv dk ½f wdS hJ &[EÅmoEÅmefrmS vJ tmoa0g udavomawG vH;k 0uif;aew,f? 'gaMumifh &[EÅmudk
tmoa0g udavomwdYk rS vH;k 0vGwaf jrmufaew,fvYdk qd&k wmbJ? edAmÁ efqw dk muvJ tJ'D tmoa0g udavomawG
vH;k 0csKyfNidr;f aewJh oabmbJ? tJ'v D dk tmoa0guif;onfh taejzifv h J 0drwk eåd YJ edAmÁ ef[m oabmwlw,f? t&d,zkv d f
vJ avmuukd ausmv f eG af ewJh avmukw&å mbJ? edAmÁ efuvJ avmukw&å mbJ? 'Dvv kd J oabmwlaew,f? t&d,zkv d f
uvJ ukov kd rf [kwf tukov kd rf [kww f hJ tAsmuwbJ? edAmÁ efuvJ tAsmuwbJ? 'Dvdk tAsmuw w&m;tjzpfjzifv h J
oabmwlygw,fw/hJ t|uxmu jyqdx k m;wmygbJ? 'DtAsmuw tjzpfcsi;f wlw,f qdw k muawmh *kPrf ajrmuf
ygbl;? bmaMumifv h qJ akd wmh tAsmuww&m;xJrmS *kPrf ajrmufwhJ ½kyw f &m;awGvyJ gw,f? ,kwn f w hH hJ tukov kd \ f
plVa0'v’okwfw&m;awmf 82
tusdK; tnhtH zsif;awGvyJ gw,f? i&J wd&pämefNydwmå tok&um,f owå0gwkYd \ oEÅmefu ½kyaf wG 0dygufawGvJ
ygw,f? 'gaMumifh tAsmuwtjzpfcsi;f wlw,fqw kd muawmh *kPrf ajrmufygbl;/
t&d,zkv
d -f 0drw
k Eåd iS w
hf w
l m b,fw&m;ygvJ/
t&d,zdv
k -f 0drw
k Eåd iS hf wlwm edAmÁ ef w&m;yifjzpfonf/
0drw
k Eåd iS w
hf al om edAmÁ efw&m;vkYd ajzMum;csuu
f dk emMum;&NyD;awmh 0domcaoa|;BuD;u 'Dvadk r;jyefygw,f/
edAmÁ efEiS hf wlww hJ &m;u b,f[mygvJvYdk ar;wmygbJ? tJ'aD wmh "r®'Ed mé ax&Du rar;oihw
f mudk ar;w,f
qdNk yD; 'Dvydk ,fcsvdu k yf gw,f/
tm0kaom 0domc 'g,um 0domc? wGH oifonf? yOS-H ar;oifah r;xku d af om ar;cGe;f jyóemuk?d tpö,mod
ausmv f eG o f mG ;NyD? yOSmeH-jyóemwdYk \? y&d,EH-Å tqH;k ud?k *a[wH-k ,ljcif;iSg? 0g-tqH;k owf&ef? emoud-©
rpGr;f Edik yf J ½Sad vNyDw/hJ ar;oifwh m avmufom rar;yJ rar;oifw h mudk ar;vdYk ar;oihw
f mudk ausmfveG of mG ;NyDvYkd
qdNk yD; y,fcsvu kd w
f mbJ? bmhaMumifh rar;oifyh govJvYdkqakd wmh-
'Dokwf\ trnfqkdif&mjyqdkcsuf
'Dow
k rf mS ouúm,tajzponfukd emMum;&NyD; odvadk omteufukd od&í oabmusojzifh 0drw k \åd yHw k l
w&m;u bmvJqw kd hJ ar;cGe;f txd ar;oifw
h mukd wckNyD;wck tqifqifh ar;vmcJw h ,f? tJ'v D dk tqifq h ifah r;í
tqifqh ifh ajzMum;wJh pum;&yfukd a0'v’vYdk ac:w,f? t½Sirf [m aum|durax&fu ar;vkYd t½Sio f m&dyw k &å m
rax&fu ajzMum;xm;wJh w&m;pum;awGuv dk J a0'v’ow k vf Ydk trnfay;xm;w,f? tJ'o D wk u f 'Dp|l a0'v’
okwxf uf BuD;us,fvYdk r[ma0'v’ow k f trnfay;NyD; 'Dowk uf tJ'o D w
k af tmufi,fvYdk plVa0'v’vYdk trnfay;
xm;wmygbJ? trnfay;yHu k awmh a0'H todÓPfu?kd wk|ð ESpo f rd t
hf m;&oabmusjcif;ud?k edów d -H rSí
D jzpfonf?
£wd-þtaMumif;aMumif?h a0'vH-’ a0'v’ rnfygonfw?hJ plVa0'v’qakd wmh a0'v’ow k if ,fvYdk qd&k rSmaygh?
'gygbJ/
bk&m;xHü avQmufxm;yHk
0domc-'um 0domc? "r®'Ed mé bduK© eD-trsdK;orD;&[ef; "r®'Ed mé onf? y@dwm ynm½Sd jzpfayonf? .....
r[mynm BuD;us,o f nfyh nmESihf jynfph okH l jzpfayonf/ 0domc 'um 0domc? wG-H oifonf? {wH twH¬-ouúm,
paom þteufoabmuk?d rHy-d igbk&m;udk aomfv?J ap ykapä,smod-tu,fí ar;jim;tH?h t[rd-Ü igbk&m;uvJ?
wH-oifuh ?kd {0 ar0H ("r®'Ed mé ajzonft h wkid ;f ) þtwlyifvQif? Asmua&,sH-ajzMum;&mygonf? 0g-ajzMum;
&rnfomjzpfygonf/ (b,fvv dk J qdak wmh) "r®'Ed mé , bduK© ed,m trsKd ;orD;&[ef; "r®'Ed mé onf? AsmuwH ,xm
ajzMum;tyfouJo h Ykdyifwnf;? 0g-ajzMum;tyfovdyk if ajzMum;&rnfom jzpfygonf/ (igbk&m;uvJ 'Dtwkid ;f
ajz&rSmbJvYkd rdeYf Mum;NyD; twnfûycsujf zifh "r®'Ed mé \ tajztm;vH;k [m bk&m;a[myif rnfaMumif; t|uxmrSm
jyqkx
d m;ygw,f? b,fvv dk J qdak wmh-rif;csi;f rª;rwfrsm;\ pD&ifcsuf pm½Gupf mwrf;rsm;[m rif;u vufrw S x
f ;kd
twnfûyvdu k ,
f if rif;\pD&ifcsuf jzpfomG ;ovdyk gbJw/hJ 'gaMumifh 'Dow k x
f u
J pum;&yfrsm;ukd t|uxm
q&mrsm;uvJ bk&m;pum;vkyd if tckid t f rm om"utjzpfjzifh xkwjf yoGm;MuwmygwJ/h )
"r®'dEémax&D {w'*FbGJYxl;&yHk
bdua© 0-&[ef;wkYd ? ,'d', H m t,H "r®'Ed mé -tMuif "r®'Ed mé onf? twd-¬ ½Sd\? {wH {om þ"r®'Ed mé onf?
rr om0dumeH igbk&m;\ wynfrh jzpfuek af om? "r®uxdumeH bduK© eDeH "r®uxdu bdue© w D YdkwiG ?f 0g-w&m;a[m
yk*K¾d vftrsdK;orD; &[ef;wkYd wiG ?f t*H-¾ t*¾g-tjrwfq;kH jzpfygayonfw/hJ
,ó yka& p ypäm p?
raZÑ p ewd¬ udOeö /H
tudOeö H tem'geH?
wr[H jALrd jAm[®P/H
tJ'D*gxm\ teufuawmh--
,ó-tMuif yk*K¾d vftm;? yka& p a½S;uvGecf NhJ yD; twdw½f yk ef mrfcE¨mü¤if;? ypäm p? aemufumvqkid &f m
tem*wf½yk ef mrf cE¨mü¤if;? raZÑ p-tv,fyikd ;f jzpfq½J q dS J ypöKyÜef ½kyef mrfcE¨mü¤if;? udOeö -H om,mawmifwh
aMumifMh urIwPSmonf? ewd-¬ r½Sd? tudOeö H-om,mawmifw h aMumifMh urI wPSmuif;aom? tem'geH-wG,w f m
ESpûf cduf odr;f ydu
k cf ,
H v
l jdk cif; r½Sad om? wH-xkyd *k K¾d vfu?kd jAm[®PH raumif;rIukd tyûyNyD;aom yk*K¾d vfjrwf[í l ? t[H
jALrd-igu ajymqdyk gonfw/hJ
'DpVl a0'v’ow k f w&m;awmfukd 1326-ckEpS f yXr 0gqdv k qef; (8) &ufaeYu pNyD;a[mcJw h ,f? tcGio
hf ifw
h hJ
oDwif;oH;k aewdik ;f qufvufNyD;a[mcJw h ,f? 0gacgifvuG,af eYü (11) Budraf jrmufa[mí tNyD;owfcw hJ ,f? tJ'D
(11) Budraf [mpOfukd wdu k yf ½du
k jf zifh pmrsufEmS 400-ausmf ½du
k Ef ydS x
f m;w,f? ,ck 'DpmrlacsmrSmawmh usrf;pmtkyf
plVa0'v’okwfw&m;awmf 86
plVa0'v’ow
k w
f &m;awmf þwGiNf yD;\/