UPRAVNO PRAVO

ODGOVORI NA PITANJA

1) Šta je upravno pravo?

S jedne strane, to je nauka koja se bavi jednim veoma značajnim segmentom pravnog
poretka u Bosni i Hercegovini, a s druge strane, ona je dio pravnog sistema Bosne i
Hercegovine koji obuhvata četiri grupe općih pravnih normi kojima se regulišu brojni
odnosi između države i njenih subjekata u vezi sa pravima i obavezama.1
Njih čine:2

1) organizacija javne uprave (organizacija državne i tzv. nedržavne);

2) djelatnost, odnosno, funkcionisanje javne uprave;
3) kontrola nad zakonitošću rada organa javne uprave;
4) upravno-pravni položaj sredstava nad kojima javna uprava raspolaže.

2) Izvori upravnog prava?

Podjela izvora upravnog prava vrši se prema organima koji su ovlašćeni za njihovo
donošenje. Ti organi su određeni položajem u hijerarhijskoj strukturi vlasti Bosne i
Hercegovine kao predstavnički, odnosno, organi zakonodavne vlasti i, kao izvršno-politički
i upravni organi vlasti.

1) opći akti predstavničkih organa: a) ustav, b) zakon, c) podzakonski akt

(autentična tumačenja, odluke, deklaracije, rezolucije, preporuke, budžet, statut
itd.);
2) opći akti izvršno-političkih organa: a) spontani (ustavni) podzakonski akti
(samostalni podzakonski akti i nesamostalni spontani podzakonski akti) i
b) podzakonski akti po posebnom ovlašćenju više pravne norme (pravilnici,
uputstva i naredbe).
3) Predsjedništvo Bosne i Hercegovine: a) odluke, b) poslovnici, c) pravilnik i druga
pravila o unutrašnjem ustrojstvu, d) drugi akti iz njegovog ovlaštenja;
4) Vijeće ministara BiH: a) odluke, b) zaključci, c) rješenja, d) uputstva;
5) Vlada Federacije (Vlada Republike Srpske): a) uredbe sa zakonskom snagom,
b) uredbe, c) odluke, d) rješenja, e) zaključci;
6) opći akti autonomnog prava organizacija i zajednica: a) statuti, b) pravila;
7) međunarodni ugovori.

U ostale izvore upravnog prava spadaju: a) običajno pravo; b) pravna nauka i c) sudski
precedenti.

1
Dr Zenaid Đelmo: Upravno pravo i evropsko upravno pravo, Fakultet za javnu upravu, Sarajevo, 2007, str. 7.
2
Ibid., str. 8.

1
3) Statika i dinamika upravnog djelovanja?

4) Šta je upravna organizacija?

U p r a v n e o r g a n i z a c i j e su upravni oblici organizovanja uprave koji se osnivaju za

obavljanje upravnih i stručnih poslova čija priroda i način izvršavanja zahtijevaju posebnu
organizovanost i samostalnost u radu.3 Upravna organizacija je jedna specifična kolektivna
cjelina koja je stvorena od strane države radi rješavanja upravnih stvari.4 Nastala je kao
izraz potreba države da reguliše svoje odnose sa ljudima i kolektivitetima koji se javljaju
kao zajednice organizovane radi određenog cilja. Prema Talcottu Parsonsu, organizacija je
prirodni sistem čiji je primarni zadatak usmjeren na postizanje jednog specifičnog cilja, što
je određuje organizacijom i pridonosi da se ona razlikuje od drugih tipova u socijalnom
sistemu.5 Prema Pavlu Dimitrijeviću, "organizacija je adekvatno, cjelishodno i trajno
povezana grupa ljudi, koja je formirana kao samostalna cjelina sa potrebnim sredstvima za
rad, radi ostvarenja određenog cilja."6

5) Principi organizovanja organa uprave?

U pravno-teorijskom smislu, organizovanje upravnih i drugih funkcija zasnovano je na

tri osnovna principa organizovanja uprave, a to su:7

a) realni;
b) teritorijalni, i
c) personalni.

6) Navedite organe uprave na državnom nivou?

(Ministarstva)

7) Vrste organa uprave?

a) centralni i lokalni organi državne uprave;

b) aktivni i savjetodavni organi uprave;
c) državni, entitetski, kantonalni i lokalni organi uprave;
d) viši i niži organi državne uprave;
e) inokosni i kolegijalni organi državne uprave;
f) centralni i područni organi uprave;
g) samostalni organi državne uprave i organi uprave u sastavu samostalnih organa
državne uprave;
h) opći (jedinstveni) organi državne uprave i posebne upravne organizacije, i
i) zajednički organi državne uprave.

3
Ibid., str. 115.
4
Ibid., str. 85.
5
Ibid., str. 91.
6
Ibid., str. 92.
7
Ibid., str. 94.

2
 8) Šta su to institucije sa javnim ovlaštenjima?

9) Osnivanje organa uprave?

Organi državne uprave obrazuju se i konstituišu radi vršenja vlasti i vršenja drugih
aktivnosti u cilju ostvarivanja uloge koju imaju u državi/društvu. Obrazovanje i
konstituisanje organa državne uprave sastoji se od dvije faze u okviru postupka stvaranja
organa i otpočinjanja njihovog rada. Prva faza vezana je za subjekte osnivanja i u njoj do
izražaja dolazi njihova uloga i način postupanja, dok se druga faza odnosi na ustrojstvo
državnog organa i početak njegovog rada. Organe državne uprave osnivaju subjekti
osnivanja, a to su predstavnička tijela odgovarajućih teritorijalno-političkih jedinica
(parlament, skupština, vijeće), na osnovu akta o osnivanju (zakon, odluka). To znači da
organ državne uprave može biti osnovan posredno, donošenjem općeg akta o osnivanju
(zakona), nakon čega slijedi faza njegovog konstituisanja, odnosno, može biti osnovan
neposredno, donošenjem odluke o osnivanju državnog organa na sjednici predstavničkog
tijela.8

10) Faze konstituisanja uprave?

Konstituisanje se sastoji iz slijedećih faza:9

a) imenovanje rukovodioca organa državne uprave;

b) donošenje pravilnika o unutrašnjoj organizaciji;
c) dobijanje opreme za rad, i
d) osiguranje potrebnog kadra za početak rada organa uprave.

11) Navedite elemente organizacije organa uprave?

E. Pusić, P. Dimitrijević i N. Stjepanović za elemente organizacije uzimaju:10

1) normativni elemenat, odnosno cilj organizacije;

2) subjektivni elemenat, odnosno ljude u organizaciji;
3) materijalni elemenat, odnosno sredstva organzacije;
4) strukturalni elemenat, odnosno organizacionu strukturu, i
5) statusni elemenat, odnosno samostalnost u odnosu na drugi.

12) Osnovni odnosi u koje stupaju organi uprave?

13) Šta je to upravno-pravni odnos?

Pod upravno-pravnim odnosom podrazumijevamo pravni odnos u koji na autoritativan

način stupaju javni organi sa pojedincima, pravnim licima i drugim strankama. On se od

8
Ibid., str. 122.
9
Ibid., str. 123.
10
Ibid., str. 92.

3
 drugih pravnih odnosa razlikuje po svojim subjektima i po načinu nastanka, odnosno,
zasnivanja. Uvijek je jedna strana upravno-pravnog odnosa javni organ, odnosno, državni
organ ili institucija koja raspolaže javnim ovlaštenjima.11

14) Navedite norme upravo-pravnog odnosa?

Pravne norme koje regulišu djelatnost javnih organa u ostvarivanju prava, odnosno,
izvršavanju obaveza, kao i zaštiti javnog interesa u upravno-pravnim odnosima možemo
podijeliti u tri grupe:12

1) norme koje regulišu prava i obaveze javnih organa i drugih subjekata u ovom
odnosu (norme materijalnog prava);
2) norme koje regulišu postupak zasnivanja upravno-pravnih odnosa (norme
procesnog prava), i
3) norme koje regulišu prestanak upravno-pravnog odnosa, odnosno, postupak
razrješavanja sporova iz upravno-pravnih odnosa (procesne norme).

15) Navedite subjekte između kojih se može uspostaviti upravno-pravni odnos?

Upravno-pravni odnosi se mogu zasnovati između slijedećih subjekata tog odnosa:13

a) između organa uprave ili drugog državnog organa koji vrši javna ovlašćenja, s
jedne strane, i pojedinca, odnosno, građanina, s druge strane (npr. dozvola za
građenje);
b) između upravnih organa (i drugih državnih organa) i preduzeća, odnosno,
privrednih društava (bez obzira da li ona vrše javna ovlaštenja ili ne);
c) između organizacija koje vrše javna ovlaštenja i drugih organizacija;
d) između samih upravnih, odnosno državnih organa, i
e) između određenih državnih organa i njegovih službenika.

16) Pojam upravnog akta?

U teoriji upravnog prava, upravni akt se najčešće definiše kao "upravni akt uprave kojim
se na autoritativan način rješava konkretni slučaj".14

17) Elementi upravnog akta?

a) da je to pravni akt;
b) da je pojedinačan (konkretan);
c) da sadrži dispoziciju, i
d) da je autoritativan.

11
Ibid., str. 137.
12
Ibid., str. 169.
13
Ibid., str. 142–143.
14
Ibid., str. 201.

4
18) Opći upravni akti uprave?

a) ustav;
b) zakoni i
c) podzakonski opće-normativni akti.15

19) Navedite vrste upravnih pojedinačnih akata?

1) individualni i generalni; 2) konstitutivni i deklarativni; 3) pozitivni i negativni;

4) pravno vezani i akti koji se donose na osnovu slobodne ocjene; 5) akti koje donosi jedan
organ i zbirni akti (akti koje donose dva ili više organa) — složeni, kompleksni; 6) akti koji
se donose po službenoj dužnosti i akti koji se donose po zahtjevu stranke; 7) akti doneseni
u pisanoj i usmenoj formi, i 8) rješenja i zaključci.16

20) Šta su to individualni i generalni upravni akti?

Ova podjela je izvršena s obzirom na činjenicu da li se upravni akti odnose na

individualno određena ili na neodređena lica. Za individualne upravne akte je
karakteristično da je lice na koje se odnosi taj akt poimenično navedeno u tom aktu, bez
obzira koliko ih ima. Kada se u upravnom aktu poimenično navodi više lica, opet se radi o
individualnom upravnom aktu. (Npr. rješenje o eksproprijaciji većeg kompleksa zemljišta
koje je vlasništvo većeg broja lica)
Generalni upravni akti se odnose na više lica koja se u aktu poimenično ne navode,
ali koja se iz takvog akta veoma jednostavno mogu odrediti. U pitanju je akt čiji dispozitiv
tačno upućuje na koja se lica odnosi, bez obzira na njihov broj. (Npr. upravni akt čija
dispozicija nalaže, da su sva lica koja su ostvarila prihod veći od 22.000 KM, dužna platiti
porez)17

21) Šta su konstitutivni i deklaratorni upravni akti?

Konstitutivni upravni akti su takvi pojedinačni upravni akti kojim se stvaraju, ukidaju
ili mijenjaju pravni odnosi kojima se na autoritativan način rješava o sticanju prava ili o
vršenju obaveze. Ova vrsta upravnih akata ima pravno dejstvo "od momenta izdavanja
upravnog akta" (dejstvo ex nunc), što znači da oni djeluju samo ubuduće. (Npr. rješenje
nadležnog organa uprave kojim se dozvoljava prestanak obavljanja neke djelatnosti).18
Deklaratorni upravni pojedinačni akti su oni akti kojima se potvrđuje postojanje
nekog upravno-pravnog odnosa. To su, dakle, akti koji potvrđuju da su u konkretnom
slučaju ispunjeni zakonski uslovi za nastupanje određene pravne situacije i da ta situacija
postoji, pa se ovim aktima samo utvrđuju, a ne stvaraju pravni odnosi i pravne situacije.
(Npr. rješenje o sticanju prava na penziju).19

15
Ibid., str. 184.
16
Ibid., str. 208.
17
Ibid., str. 208–209.
18
Ibid., str. 210.
19
Ibid., str. 211.

5
22) Šta su pozitivni i negativni upravni akti?

a) Pozitivni upravni akti su oni koji proizvode neku promjenu u postojećim pravnim
odnosima, bilo da se tim aktima stvaraju novi odnosi, mijenjaju postojeći ili se ukidaju
ili nište postojeći pravni odnosi.
b) Negativni upravni akti su oni pravni akti u kojima je sadržana izjava volje nadležnog
organa, da se odbije stvaranje bilo kakve promjene u postojećim pravnim odnosima.
Ovi akti se najčešće donose povodom zahtjeva stranke, kada se njen zahtjev odbija u
pogledu priznanja nekog subjektivnog prava ili pravnog interesa.20

23) Šta su pravno vezani i diskrecioni upravni akti?

a) Osnovna karakteristika pravno vezanih upravnih akata jeste u tome što pravna norma
koja je sadržana u aktu na imperativan način određuje kakvu radnju organ mora
preduzeti, odnosno, kakvo rješenje mora donijeti, ako su ispunjeni uslovi predviđeni
pravnim propisom. To su takvi akti kod kojih je zakonom unaprijed propisano da se oni
imaju donijeti i kakva mora biti njihova sadržina.
b) Akt donesen na osnovu slobodne ocjene — diskrecioni upravni akt — je takav akt
kod kojeg je organu uprave zakonom ostavljeno da po svom slobodnom nahođenju i po
općem interesu, odluči u konkretnom slučaju da li će, odnosno, kakav će upravni akt
donijeti. Kod diskrecionog upravnog akta, organ, između više zakonom predviđenih
mogućnosti (alternativa), bira jednu.21

24) Objasnite akte koje donosi jedan organ i zbirne ili složene akte koje donosi više
organa?

a) Upravni akti koje donose samostalno pojedini organi. Najčešći je slučaj da

upravne akte donosi jedan organ, bez obzira kako je on organizovan, odnosno, da li se radi
o inokosnom ili kolektivnom organu. Donošenje akata zasniva se na postupku pred samo
jednim organom, od momenta pokretanja postupka do donošenja rješenja.22
b) Upravni akti koje donose dva ili više organa. Kada u donošenju upravnog akta
učestvuje dva ili više organa javne uprave, tada se taj akt naziva složeni (zbirni) upravni
pojedinačni akt. Samo jedan od njih uručuje akt stranci. Razlikujemo više vrsta složenih
upravnih akata, i to: a) upravni akti koje donose dva ili više organa, s tim što se ovi organi
sporazumijevaju između sebe o tome koji će od njih izdati upravni akt; b) upravni akti koje
donosi jedan organ uz prethodnu ili naknadnu saglasnost drugog organa; c) upravni akti
koje donosi jedan organ uz potvrdu ili odobrenje drugog organa; d) upravni akti koje jedan
organ donosi po pribavljenom mišljenju drugog organa.23

25) Akti koji se donose po službenoj dužnosti i akti po zahtjevu stanke?

a) Upravni akti koji se donose po službenoj dužnosti su akti koje nadležni organ
donosi po vlastitoj inicijativi (npr. rješenje inspekcijskog organa). Prilikom donošenja akata
20
Ibid., str. 212.
21
Ibid., str. 213–214.
22
Ibid., str. 216.
23
Ibid., str. 217.

6
 po službenoj dužnosti, organ javne uprave pokrenuće postupak za donošenje upravnog akta
po sopstvenoj inicijativi (vlastitoj volji), uvijek kada to određuje zakon ili na zakonu
zasnovani propis ili kada utvrdi ili sazna da, s obzirom na postojeće činjenično stanje, treba,
radi zaštite javnog interesa, pokrenuti upravni postupak i donijeti upravni akt po službenoj
dužnosti.24
b) Upravni akti koji se donose po zahtjevu stranke su takvi akti za koje je, da bi se
uopće mogli donijeti, neophodna inicijativa, odnosno, zahtjev stranke. Bez zahtjeva akt se
ne može donijeti. Kod ove vrste upravnih akata, zahtjev stranke se javlja kao bitan uslov za
donošenje upravnog akta.25

26) Akti u pismenoj i usmenoj formi?

a) Upravni akti doneseni u pismenoj formi. Pravilo je da se upravni akt donosi u

pismenoj formi, a samo izuzetno može se izdati i usmeno. Pisani akt se izdaje na papiru
pisan kompjuterom ili pisaćom mašinom na jednom od tri službena jezika u Bosni i
Hercegovini.
b) Upravni akti doneseni u usmenoj formi. Upravni pojedinačni akt se donosi usmeno
u slučajevima kada se radi o preduzimanju izuzetno hitnih mjera u cilju osiguranja javnog
reda i mira, te sigurnosti javnog poretka u cilju otklanjanja neposredne opasnosti po život i
zdravlje ljudi ili imovine većeg obima. Organ koji je donio usmeno rješenje, ima pravo
narediti njegovo administrativno izvršenje bez odlaganja.26

27) Rješenja i zaključci?

a) R j e š e n j e kao upravni akt kojim se odlučuje o glavnoj stvari (predmetu), u pravno-

-tehničkom smislu, predstavlja odluku organa javne uprave kao što presuda u istom smislu
predstavlja odluku sudskog organa. Rješenje je autoritativni upravni akt koji se izdaje jačom
voljom organa državne uprave ili institucije koja raspolaže javnim ovlaštenjima. Ono mora
sadržavati svoje sadržajne elemente i biti pravilno doneseno i na zakonu zasnovano.
b) Z a k l j u č a k je pojedinačni upravni akt kojim se odlučuje o pitanjima vezanim za
postupak donošenja upravnog akta. Ukoliko je dat u usmenoj formi, onda se radi o
akcesornom aktu, koji u potpunosti i nije upravni akt, jer ne sadrži sastavne dijelove. Kada
se donosi u pismenoj formi, zaključak je nesumnjivo pojedinačni upravni akt koji služi za
odlučivanje o pitanjima koja se tiču samog postupka kada se radi o pitanjima postupka koja
mogu biti od uticaja na ostvarivanje i zaštitu prava i interesa stranke.27

28) Navedite sadržajne elemente upravnog pojedinačnog akta?

Osnovni sadržajni elementi upravnog akta su:28

1) uvod, odnosno, konkretizacija predmeta i subjekata upravnog akta;

2) dispozitiv (odlučenje o pravnoj stvari, odluka, rješidba i sl.);

24
Ibid., str. 218.
25
Ibid., str. 219.
26
Ibid., str. 219–220.
27
Ibid., str. 220–222.
28
Ibid., str. 222–223.

7
 3) obrazloženje i
4) uputa o pravnom lijeku.

29) Ovlaštenja za donošenje podzakonskih akata?

Podzakonski opće-normativni akti predstavljaju akte koje ne donose zakonodavni

organi, nego drugi državni organi, a najčešće ih donose izvršno-politički i upravni organi.
Dakle, ovu vrstu pravnih akata donose oni državni organi čija vlast nije originerna, nego je
izvedena.29

30) Materijalni akti uprave?

Materijalni akti uprave, također spadaju u djelatnost upravnih organa, ali se ne smatraju
upravnim aktima, s obzirom na to da se njima ne stvaraju pravne norme, odnosno, ne
uspostavljaju upravno-pravni odnosi. Dakle, njima se zadovoljavaju opći interesi kao i
individualne i zajedničke potrebe građana, ali ne neposrednim njihovim dejstvom, već oni
mogu poslužiti za donošenje upravnih akata. Razlikujemo više oblika upravnih radnji,
odnosno, materijalnih operacija kao što su: 1) Materijalne radnje; 2) Primanje izjava; 3)
Akti obavještavanja; 4) Akti poučavanja i 5) Akti savjetovanja i dr. Najrealnija podjela
materijalnih akata je ona koja ih dijeli na četiri grupe i to: 1) Dokumentovanje;
2) Obavještavanje; 3) Primanje izjava i 4) Ostali materijalni akti uprave.30

31) Dodaci upravnom aktu?

Dodaci upravnom aktu mogu biti:

1) uslov,
2) rok,
3) n a l o g (namet, modus), i
4) pridržaj opoziva.

a) Uslov je buduća i nezavisna okolnost od čijeg nastupanja ili nenastupanja zavisi

nastanak pravnih dejstava posla ili prestanak pravnih dejstava koja je pravni posao proizveo.
b) Rokovi u unutrašnjem, posebno, upravnom pravu predstavljaju protek vremena čijim
nastupanjem pravni posao počinje da proizvodi pravno dejstvo (odložni rok) ili prestaje da
proizvodi pravno dejstvo (raskidni rok).
c) Nalog je takav dodatak upravnom aktu kojim se stranci nalaže da izvrši određenu
radnju, ali izvršenje ili neizvršenje te radnje nije vezano sa pravnim dejstvom upravnog
akta.
d) Pridržaj opoziva predstavlja dodatak upravnom aktu kojim se određuje da će se akt
opozvati u slučaju kada nastupe određene okolnosti.31

29
Ibid., str. 186.
30
Ibid., str. 248.
31
Ibid., str. 227–232.

8
32) Prestanak važenja upravnog akta?

Onog momenta kada prestane važenje upravnog akta, prava i obaveze prestaju, ali to ne
znači da prestaju pravne posljedice koje je akt proizveo. Prestanak važenja upravnog akta
vezan je za slijedeće razloge:

a) upotreba ovlaštenja i izvršenje obaveze iz upravnog akta;

b) nastupanje raskidnog uslova, odnosno, raskidnog roka;
c) odricanje od ovlaštenja ili propuštanje određenog roka;
d) smrt adresata kao nosioca strogo ličnih prava i obaveza;
e) propast stvari;
f) stavljanje van snage upravnog akta (poništavanjem, oglašavanjem ništavim i
ukidanjem);
g) donošenje suprotnog akta, i
h) donošenje zakona kojim se zabranjuje vršenje određene djelatnosti.32

33) Pravosnažnost upravnih pojedinačnih akata?

P r a v o s n a ž n o s t predstavlja svojstvo pravnog akta da se ne može stavljati van snage

zbog njegove eventualne nezakonitosti. Ona predstavlja kompromis između načela
zakonitosti i načela pravne sigurnosti stranke. To je procesno-pravni institut. Neopozivost
upravnog akta, kao suština pravosnažnosti razlikuje:

a) formalnu pravosnažnost upravnog akta — podrazumijeva nepobojnost akta od

strane stranke. Na taj način, stranka ne može više upotrebljavati pravna sredstva
kojima bi vršila pobijanje upravnog akta;
b) materijalnu pravosnažnost upravnog akta — podrazumijeva neopozivost akta od
strane organa, odnosno, njegovu vezanost tim aktom. Akt može postati materijalno
pravosnažan tek pošto je postao formalno pravosnažan.33

34) Konačnost upravnih pojedinačnih akata?

Pozitivno pravo određuje konačnost akta kao svojstvo u odnosu na akt protiv kojeg
nema redovnog pravnog sredstva. Pod k o n a č n i m u p r a v n i m a k t o m podrazumijeva se
akt u kojem je predmet definitivno (konačno) riješen u upravnom postupku (tj. kod državnih
upravnih organa i institucija koje raspolažu javnim ovlaštenjima). K o n a č a n u p r a v n i
a k t je: 1) onaj na koji nije izjavljena žalba (ako žalba nije dozvoljena ili, ako je žalba bila
dozvoljena, pa je stranka propustila rok za žalbu; 2) rješenje protiv kojeg je izjavljena žalba
o kojoj je drugostepeni organ donio svoju odluku, bilo da je žalba odbijena ili odbačena.34

35) Izvršnost pojedinačnih upravnih akata?

Ukoliko stranka ne postupi po aktu svojevoljno, suočiće se sa legitimnom prinudom

državne vlasti koja se ispoljava u izvršenju pravne norme koja je sadržana u upravnom aktu.

32
Ibid., str. 234–236.
33
Ibid., str. 257–258.
34
Ibid., str. 273–274.

9
 Izvršenje se javlja kao posljednja faza postupanja državnih organa, ali to ne znači da do
njega uvijek dolazi na kraju kada se akt više ne može pobijati redovnim ili vanrednim
pravnim sredstvima. Institut izvršnosti može nastupiti prije nastupanja konačnosti i
pravosnažnosti upravnog akta, a također, do nje može doći i nakon nastanka ova dva
instituta. Imajući u vidu da se pravosnažnošću definiše neopozivost upravnog akta, bilo
zabranom aktivnosti stranke na njegovom mijenjanju, bilo vezanošću organa za akt koji je
on donio, a da se konačnošću upravnog akta ne određuje njegova izmjenljivost, izvršnost
upravnog akta znači mogućnost ostvarenja njegovog dispozitiva (izreke).35

36) Pogrešni upravni akti?

Djelatnost organa javne uprave može dovesti do izdavanja takvog upravnog akta koji,
bez obzira što se ne razlikuje od drugih takvih akata, ipak, nije po zakonu. Takav akt
nazivamo "p o g r e š a n u p r a v n i a k t ", isključivo, zbog postojanja određenih nedostataka
koji utiču na regulisanje prava i obaveza pravnih subjekata u upravnom postupku. U pitanju
su greške u aktu koje su, po svojoj prirodi, subjektivnog karaktera i predstavljaju djelo
ljudskih radnji u radu uprave. S obzirom na vrstu greške koju sadrži, upravni akti se dijele
na:

1) neuredne upravne akte;

2) nepravilne upravne akte, i
3) nezakonite upravne akte.36

37) Upravno-pravni oblici ograničavanja privatne svojine?

1) eksproprijacija;
2) konfiskacija,
3) agrarna reforma,
4) nacionalizacija i
5) rekvizicija.

38) Eksproprijacija i vrste?

Eksproprijacija (novolat. expropriatio, od lat. ex — iz + proprius — vlastit)

predstavlja upravno-pravni način sticanja državne imovine. To je institut koji je sadržan u
unutrašnjim pravnim porecima gotovo svih država koji označava prisilno i zakonom
uređeno oduzimanje nekretnina u privatnoj svojini od strane države u općem, odnosno,
javnom interesu.

U teoriji postoji podjela eksproprijacije na dvije osnovne vrste i to:

1) potpuna — ona kojom se uspostavlja državno vlasništvo na eksproprisanoj

nekretnini, i

35
Ibid., str. 275.
36
Ibid., str. 241, 243.

10
 2) nepotpuna ili djelimična eksproprijacija — takav oblik sticanja nekretnine kod
koje ne dolazi do promjene vlasništva na eksproprisanoj nepokretnosti, nego se
ustanovljava ograničavanje prava vlasništva.37

39) Faze eksproprijacije?

1) faza utvrđivanja općeg (javnog) interesa;

2) faza donošenja rješenja o eksproprijaciji, i
3) faza utvrđivanja naknade za eksproprisanu nekretninu.38

40) Upravno-pravni oblici nadzora?

Postoje tri oblika upravnog nadzora, i to:39

1) nadzor nad zakonitošću akata kojim se rješava u upravnim stvarima;

2) nadzor nad zakonitošću rada preduzeća, ustanova i drugih organizacija, kada je to
zakonom uređeno;
3) inspekcijski nadzor.

41) Državljanstvo?

Državljanstvo je veza između čovjeka i države. U odnosu između fizičkog lica i

suverene države, državljanstvo se ispoljilo kao javno-pravna veza pripadnosti pojedinca
određenoj državi. Na osnovu državljanstva određuje se pravni položaj državljanina u
unutrašnjem, ali i u međunarodnom pravu. Državljanstvo se u teoriji shvata na dva načina,
i to kao: 1) pravna cjelina i 2) pravni odnos. Kao pravna cjelina, državljanstvo predstavlja
skup pravnih normi kojim se regulišu odnosi između države i državljana. Kao pravni odnos,
državljanstvo se shvata u javno-pravnom smislu kao odnos između fizičkog lica
(državljanina) i suverene države na osnovu kojeg to lice ima određen status.40

42) Evidencija o ličnom statusu građana?

Pod evidencijama o ličnom statusu građana podrazumijevamo: 1) m a t i č n e k n j i g e i

2) e v i d e n c i j e o d r ž a v l j a n s t v u .

1) Matične knjige. U matične knjige se upisuju lična stanja u odnosu na rođenje,

vjenčanje i smrt, pa stoga postoje tri vrste ovih knjiga, i to: a) matične knjige rođenih; b)
matične knjige vjenčanih i c) matične knjige umrlih.
2) Evidencije o državljanstvu. U matične knjige rođenih lica upisuje se državljanstvo
kada se utvrdi da to lice ispunjava zakonske uslove za sticanje državljanstva određene
države po osnovu: a) porijekla; b) rođenjem na teritoriji BiH; c) usvojenjem.41

37
Ibid., str. 295, 300.
38
Ibid., str. 301.
39
Ibid., str. 174.
40
Ibid., str. 281–282.
41
Ibid., str. 289, 291.

11