INFORME DA PRÁCTICA Nº2: CALORIMETRÍA.

Matías Rivadulla Cora, Grupo 3 de prácticas.

1. Determinación da capacidade calorífica do vaso Dewar.

-Condicións de partida:

Masa do calorímetro (g) 242

Masa do calorímetro + 100ml
342
de auga fría (g)
Masa do calorímetro + 100ml
342
de auga quente (g)

-Datos da experiencia:

Experimento Tª agua fría (ºC) Tª auga quente (ºC) Tª final de equilibrio (ºC)

1 20,1 58,6 37,3

2 19,4 57,7 36,2

3 19,9 57,6 36,4

-Cálculo da capacidade calorífica do calorímetro:

Partindo de que 𝑄 = 𝑚 · 𝐶𝑒 · ∆𝑇, e que 𝑄𝑐𝑎𝑙 = −𝑄𝐻2 𝑂𝑞𝑢𝑒𝑛𝑡𝑒 − 𝑄𝐻2 𝑂𝑓𝑟í𝑎 , substitúese
e despéxase a calor específica do calorímetro na anterior igualdade para obter
a seguinte ecuación, que será a que se empregará para calcular a capacidade
calorífica (sabendo ademáis que ∆𝑇𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜 = ∆𝑇𝐻2 𝑂𝑓𝑟í𝑎 ):

−𝑚𝐻2 𝑂𝑞𝑢𝑒𝑛𝑡𝑒 · 𝐶𝑒𝐻2𝑂 · ∆𝑇𝐻2 𝑂𝑞𝑢𝑒𝑛𝑡𝑒 − 𝑚𝐻2 𝑂𝑓𝑟í𝑎 · 𝐶𝑒𝐻2𝑂 · ∆𝑇𝐻2 𝑂𝑓𝑟í𝑎
𝐶𝑒𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜 =
∆𝑇𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜

Entón calculamos os calores específicos de cada caso:

Nota: para aforrar en cálculos sacamos factor común 𝑚𝐻2 𝑂 · 𝐶𝑒𝐻2𝑂 , pois
𝑚𝐻2 𝑂𝑞𝑢𝑒𝑛𝑡𝑒 = 𝑚𝐻2 𝑂𝑓𝑟í𝑎 neste caso, e 𝐶𝑒𝐻2𝑂 é constante.
 −100·4,18·[(37,3−58,6)+(37,3−20,1)] 𝐽
1: 𝐶𝑒𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜 = = 99,64
(37,3−20,1) 𝑔℃

−100·4,18·[(36,2−57,7)+(36,2−19,4)] 𝐽
2: 𝐶𝑒𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜 = (36,2−19,4)
= 116,94 𝑔℃

−100·4,18·[(36,4−57,6)+(36,4−19,9)] 𝐽
3: 𝐶𝑒𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜 = (36,4−19,9))
= 119,07 𝑔℃

Os resultado son positivos porque o calorímetro absorbe enerxía calorífica.

Feitos os cálculos, tómase como valor a media dos valores obtidos
anteriormente:
99,64 + 116,94 + 119,07 𝐽
𝐶𝑒𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜 = = 111,88
3 𝑔℃

2. Determinación da entalpía de neutralización.

-Condicións de partida:
Reacción de neutralización: 𝐻𝐶𝑙(𝑎𝑞) + 𝑁𝑎𝑂𝐻(𝑎𝑞) → 𝑁𝑎𝐶𝑙(𝑎𝑞) + 𝐻2 𝑂(𝑙)

-Datos da experiencia:

Molaridade das Tª inicial, da

Tª final de
Experimento Masa das disolucións (g) disolucións disolución de
equilibrio (ºC)
(M=mol/l) NaOH (ºC)

100 (NaOH) + 100

1 1 26,1 31,8
(HCl)= 200

100 (NaOH) + 100

2 1 25,6 31
(HCl)= 200

-Cálculo da calor de neutralización:

Sabendo que 𝑄𝑛𝑒𝑢𝑡𝑟𝑎𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑖ó𝑛 = −𝑄𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜 pódese calcular a calor de
neutralización empregando a fórmula de 𝑄 = 𝑚 · 𝐶𝑒 · ∆𝑇 para o noso caso, de
xeito que quede a seguinte ecuación:

𝑄𝑛𝑒𝑢𝑡𝑟𝑎𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑖ó𝑛 = −(𝑚𝑑𝑖𝑠 · 𝐶𝑒 + 𝐶𝑒𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟í𝑚𝑒𝑡𝑟𝑜 ) · ∆𝑇

Nota: A calor específica da disolución é moi próxima á da auga, polo que se

considera esta última. O mesmo ocorre ca densidade. Ademais, os volumes
tómanse como aditivos.
1: 𝑄𝑛𝑒𝑢𝑡𝑟𝑎𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑖ó𝑛 = −(200 · 4,18 + 111,88) · (31,8 − 26,1) = −5402,92𝐽
2: 𝑄𝑛𝑒𝑢𝑡𝑟𝑎𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑖ó𝑛 = −(200 · 4,18 + 111,88) · (31,8 − 24,8) = −5876,86𝐽
Os resultados son negativos porque a reacción desprende enerxía térmica.
Feitos os cálculos, tómase como valor a media dos valores obtidos
anteriormente:
−5402,92 − 5876,86
𝑄𝑛𝑒𝑢𝑡𝑟𝑎𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑖ó𝑛 = = 5639,89𝐽
2
Para dar un resultado que serva sempre para a reacción, divídese a calor de
neutralización entre o número de moles do reactivo limitante, isto é, a entalpía
de neutralización, ∆𝐻𝑛𝑒𝑢𝑡 . Neste caso, xa que as concentracións e as cantidades
de disolución son as mesmas para os dous reactivos, simplemente se divide polo
número de moles dun deles.
1𝑚𝑜𝑙
Para calquera reactivo: 100𝑚𝑙 · 1000𝑚𝑙 = 0,1𝑚𝑜𝑙
𝑄
𝑛𝑒𝑢𝑡𝑟𝑠𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑖ó𝑛 5639,89 𝐽 1𝑘𝐽 𝑘𝐽
Entón: ∆𝐻𝑛𝑒𝑢𝑡 = 𝑛º 𝑚𝑜𝑙𝑒𝑠 = = 56398,9 𝑚𝑜𝑙 · 103 𝐽 = 56,39 𝑚𝑜𝑙
𝑟𝑒𝑎𝑐. 𝑙𝑖𝑚. 0,1

3. Comparación da entalpía de neutralización con datos

bibliográficos.
Empregando os valores das entalpías de formación dos produtos e dos reactivos,
pódese calcular mediante a lei de Hess a entalpía de neutralización teórica do
seguinte xeito:
∆𝐻𝑛𝑒𝑢𝑡 = ∑ 𝛼𝑝𝑟𝑜𝑑 · ∆𝐻𝑓𝑝𝑟𝑜𝑑 − ∑ 𝛼𝑟𝑒𝑎𝑐 · ∆𝐻𝑓𝑟𝑒𝑎𝑐𝑡 onde 𝛼 son os coeficientes
estequimétricos dos productos e reactivos da reacción axustada.
𝑘𝐽
∆𝐻𝑓𝑜𝐻𝐶𝑙 = −167,2
𝑚𝑜𝑙
𝑘𝐽
∆𝐻𝑓𝑜𝑁𝑎𝑂𝐻 = −469,1
𝑚𝑜𝑙
𝑘𝐽
∆𝐻𝑓𝑜𝑁𝑎𝐶𝑙 = −407,3
𝑚𝑜𝑙
𝑘𝐽
∆𝐻𝑓𝑜𝐻 = −285,84
2𝑂 𝑚𝑜𝑙
Entón a entalpía estándar de neutralización para o noso caso será:
𝑜
∆𝐻𝑛𝑒𝑢𝑡(𝑡𝑒𝑜𝑟) = [1 · (−407,3) + 1 · (−285,84)] − [1 · (−167,2) + 1 · (−469,1)]
𝑘𝐽
= −56,84
𝑚𝑜𝑙
Como se observa, o valor teórico é moi próximo ao real, o que quere dicir que as
∆𝐻𝑡𝑒𝑜𝑟 −∆𝐻𝑟𝑒𝑎𝑙
medidas se realizaron con precisión. O error relativo, 𝑒𝑟𝑒𝑙𝑎𝑡 = =
∆𝐻𝑡𝑒𝑜𝑟
0,0079, pode ser debido ás aproximacións nos cálculos realizados e ós aparatos
de medida. En todo caso, é un porcentaxe moi pequeño (0,8%).
4. Explica se sería posible a determinación experimental da calor de
reacción se en lugar dun vaso Dewar utilizamos calquera recipiente
pechado de vidro ou plástico.
O procedemento e os cálculos serían posibles, pero o problema estaría na
fiabilidade dos valores obtidos. Cando empregamos o vaso Dewar,
considerámolo como un sistema illado, aínda que non o sexa xa que o único
sistema illado que existe é o universo. Pero ainda así, o error que cometemos
considerando esa característica, é menor no caso do calorímetro que no dun
recipiente de vidro ou plástico, xa que o poder illante deste último é menor que
o do vaso Dewar. Para comprobar que isto é certo basta con comparar os valores
obtidos empregando os distintos recipientes co valor teórico, e observaríase una
menor diferencia no caso do primeiro.

5. Para a neutralización dunha disolución dun ácido débil como o

ácido acético (CH3COOH) coa mesma base empregada no
experimento (NaOH, base forte), e coas mesmas concentracións e
volumes que as disolucións empregadas na práctica; escribe a
reacción de neutralización e indica a calor de reacción expresada
tamén en kJ/mol.
Reacción de neutralización: 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻(𝑎𝑞) + 𝑁𝑎𝑂𝐻(𝑎𝑞) → 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝑁𝑎(𝑎𝑞) +
𝐻2 𝑂(𝑙𝑖𝑞)

Volvemos a facer uso da lei de Hess, esta vez tendo en conta dous novos
valores, para calcular a entalpía de neutralización e poder obter a calor
desprendida.
𝑘𝐽
∆𝐻𝑓𝑜𝐶𝐻 = −485,8
3 𝐶𝑂𝑂𝐻 𝑚𝑜𝑙
𝑘𝐽
∆𝐻𝑓𝑜𝐶𝐻 = −1064
3 𝐶𝑂𝑂𝑁𝑎 𝑚𝑜𝑙
𝑜
∆𝐻𝑛𝑒𝑢𝑡 = [1 · (−1064) + 1 · (−285,54)] − [1 · (−458,8) + 1 · (−469,1)]
𝑘𝐽
= −421,64
𝑚𝑜𝑙
A calor de reacción, negativa, correspondente a una reacción exotérmica;
resultará de multiplicar o número de moles do reactivo limitante polo valor da
entalpía. Xa que o ácido acético é un ácido débil, non toda a cantidade da
disolución vai reaccionar coa sosa, aínda que esta tire do equilibrio cara a
disociación. Entón diremos que a calor de neutralización é menor que a máxima
calculable:
𝑄𝑛𝑒𝑢𝑡 < 𝑄𝑚á𝑥 = −421,64 · 0,1 = −42,16𝑘𝐽
6. Usando o mesmo calorímetro que usastes na vosa práctica e o
valor que obtuvistes da entalpía de neutralización, determinar cal
será a temperatura final de equilibrio cando sobre 100 g dunha
disolución de ácido acético 0,5 M (a temperatura ambiente, 20ºC) se
añaden 100 g dunha disolución de NaOH 0,25 M también a
temperatura ambiente. Escribir la reacción de neutralización en este
caso.
A reacción de neutralización é a mesma que a anterior: 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻(𝑎𝑞) +
𝑁𝑎𝑂𝐻(𝑎𝑞) → 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝑁𝑎(𝑎𝑞) + 𝐻2 𝑂(𝑙𝑖𝑞)

Nota: considérase que a densidade das disolucións é a da auga (1g/l)

Tómanse as ecuacións:
𝑄
∆𝐻 = 𝑛 𝑚𝑜𝑙 → 𝑄 = ∆𝐻 · 𝑛 𝑚𝑜𝑙 e 𝑄 = 𝑚 · 𝐶𝑒 · ∆𝑇

E realizando os cálculos pertinentes, obtense a seguinte:

∆𝐻 · 𝑛 𝑚𝑜𝑙
𝑡𝑓 = + 𝑡𝑜
−(𝑚𝑑𝑖𝑠 · 𝐶𝑒𝐻2𝑂 + 𝐶𝑒 𝑐𝑎𝑙𝑜𝑟𝑖𝑚 )
−421,64·1000·0,025
Entón: 𝑡𝑓 = + 20 = 31,12℃
−(200·4,18+111,8)

Bibliografía.
PETRUCCI, HERRING, MADURA, BISSONNETTE. Química general. Pearson,
10ed.