Professional Documents
Culture Documents
6. Diarrhea
มี อ าการถ่ า ยเหลว ถ่ า ยมาก มั ก เกิ ด จาก gastroenteritis การติ ด เชื้ อ
retroviruses (ระยะฟักตัว 1-2 วัน) แต่หากมีไข้ ถ่ายเป็นมูกเลือด กลิ่นเหม็น อาจ
เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย การตรวจร่างกายที่สำา คัญ คือ การประเมินสภาวะขาด
นำ้า (dehydration) ซึ่งเป็นสาเหตุการตายที่สำาคัญในเด็กอายุ < 4 ขวบ
การประเมิน สภาวะขาดนำ้า สามารถประเมินได้จาก
• Tachycardia moderate dehydration
• Hypotension severe dehydration
• Increase in respiratory rate higher degree of dehydration
• กระหม่อมบุ๋ม ปากแห้ง นำ้าลายข้นเหนียว ผิวหนังแห้ง เย็น ขาดความยืดหยุ่น
ปัสสาวะน้อย ขุ่น มีความถ่วงจำาเพาะมาก
สภาวะขาดนำ้า
• Mild อาการไม่ชัดเจน อาจสังเกตจากการกระหายนำ้า
• Moderate หิวนำ้า กระสับกระส่ าย ร้องกวน ผิวหนังแห้ง ปากแห้ง ตาลึก
กระหม่อมบุ๋ม ชีพจรเต้นเร็วขึ้น
• Severe ชีพจรเต้นเร็ว ซึมไม่รู้สึกตัว shock
การรัก ษา
• Rehydration and electrolyte replacement ห า ก อ ยู่ ใ น ร ะ ดั บ
severe dehydration ให้ IV fluid infusion 20 CC of NSS or lactate
Ringer’s solution หากอยู่ ใ นระดั บ mild-moderate ให้ ORS สำา หรั บ
เด็ก (5-20 cc q 5-10 min) โดยเฉพาะช่วง 4-6 ชั่วโมงแรก ถ้าเด็กอาเจียน
ระหว่างดื่ม ORS ให้หยุดดื่ม 5-10 นาที แล้วค่อยดื่มใหม่ ถ้ามีอาการอาเจียน
ร่วมด้วย ให้ค่อย ๆ จิบครั้งละ 1 ช้อนชา ทุก 5 นาที
• หยุดให้นำ้าเกลือ เมื่อระยะห่างของการถ่ายแต่ละครั้งมากกว่า 6-8 ชั่วโมง หรือ
อาการขาดนำ้าหายไป
• ให้ยาลดการเคลื่อนไหวของลำา ไส้ เช่น Loperamide, diphenoxylate ไม่
ควรใช้ในเด็กอายุ < 6 ปี และท้องเสียเนื่องจากการติดเชื้อ
• ให้ยาที่มีฤทธิ์ดูดซับ เช่น Kaolin, pectin, activated charcoal ไม่ช่วยให้
อาการดีขึ้น ถ้าใช้มากกว่า 2 วัน จะทำา ให้อุจจาระแข็งเป็นก้อน ถ่ายลำา บาก
และไม่ควรใช้ในเด็กอายุ < 3 ปี
• ภาวะอุจจาระร่วงส่วนใหญ่หายได้เอง ไม่จำาเป็นต้องใช้ยาต้านจุลชีพ ควรหา
สาเหตุและแก้ไข ร่วมกับกับให้ ORS
• สามารถให้นมแม่ต่อได้ หรือให้นมผงชนิดไม่มี lactose ให้อาหารอ่อน
• Refer กรณีเด็กอายุ < 3 เดือน
7. ท้อ งผูก (Constipation)
อาการ คือ ถ่ายลำา บาก ปวดท้อง อุจจาระแข็ง หลายวันจึงจะถ่าย มักพบบ่อย
ในทารกและเด็ก สาเหตุเกิดจากการรับประทานอาหารหรือนำ้าไม่เพียงพอ หรือมีการ
เปลี่ยนจากนมแม่เป็นนมขวด สาเหตุที่เกิดจากโรคมักพบน้อย
การรัก ษา
• แก้ที่สาเหตุ คือ ในเด็กที่สามารถรับประทานอาหารได้ ให้เพิ่มอาหารที่มีกาก
ใย ผัก ผลไม้ อาจใช้ยาเหน็บหรือยาสวน
• ควรหลีกเลี่ยงยาระบายแบบ stimulant (Senna, Bisacodyl) ในเด็กทารก
และไม่แนะนำาให้ใช้แบบ chronic use
- ยาเหน็บ glycerin (hyperosmotic) ใช้สำาหรับเด็กทารก
- Bisacodyl 5 mg (ยาเม็ด) ใช้ในเด็กอายุ > 6 ปี
- ยาเหน็บทวาร ขนาด 5 mg ใช้ในเด็กอายุ > 2 ปี
- ยาสวนทวาร เช่ น Saline enema safe and efficacy เหมาะกั บ
อุจจาระแข็ง ถ่ายยาก
- Bulk forming agents เช่น methylcellulose ใช้ในเด็กอายุ > 6 ปี
- Lubricants เช่น mineral oil ใช้ในเด็ กอายุ > 6 ปี และให้ ระวัง lipid
pneumonia จาก GERD และการสำาลัก
- Magnesium hydroxide ระวังการเกิดพิษในเด็กทารก และระวังการใช้
ในผู้ป่วยเด็กโรคไต
8. ผื่น ผ้า อ้อ ม (Nappy rash/ Diaper rash)
พบการเกิดได้ในเด็กอายุ 9-12 เดือน สาเหตุเกิดจากการหมักหมมของ urine
และ feces บนผิ ว หนั ง โดยเชื้ อ แบคที เ รี ย ทำา ให้ เ กิ ด แอมโมเนี ย เกิ ด การทำา ลาย
ผิ ว หนั ง อาการ คื อ มี ผื่ น แดง (erythema), สะเก็ ด (scaling) , เป็ น ตุ่ ม หนอง
(pustules) อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนจากเชื้อ Candida ได้ ภายใน 3 วัน จะทำา ให้
ผิวแฉะ ชื้น และมีกลิ่นเหม็น
การรัก ษา
• รักษาความสะอาดโดยการเปลี่ยนผ้าอ้อมบ่อย ๆ (อย่างน้อยทุก 3 ชั่วโมง) ล้าง
คราบสบู่ให้หมดหลังอาบนำ้า
• First line therapy zinc oxide ointment เ ป็ น antiseptic and
astringent และไม่ทำาให้เกิดผื่นแพ้
• Protective agent เ ช่ น zinc oxide, Vaseline, caster oil ointment
ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวหนัง
• Powdered protective agents Talcum
• Low potency corticosteroid 1% hydrocortisone apply bid 1
wk สำาหรับ severe inflammation
• Anticandidal agents clotrimazole, miconazole, nystatin เมื่ อ มี
การติดเชื้อ Candida